Inhoud

1) Voorwoord 2
2) Opdracht A 3
3) Opdracht B 8
4) Opdracht C 15
5) Opdracht D 19
6) Opdracht E 23
7) Opdracht F 27
8) Nawoord 31
9) Bijlages 32

1
Voorwoord

Dit verslag gaat over mijn tijd als stagiair bij dierenartsenpraktijken de Delta, Dierendokters
Schiedam en van Zwol in Maasland, Schiedam en Vlaardingen respectievelijk. Mijn eerste deel
stage heb ik gedaan bij de Delta in Maasland, waar ik na enig rondbellen voor een sollicitatie
gesprek langs kon komen, zij hadden nog een mogelijkheid voor een stagiair voor 4 weken in Maart
met een mogelijkheid voor nog maals 4 weken in April. De Delta is een gemengde praktijk in
Maasland met 2 gezelschapsdierenartsen en 4 vee artsen, er zijn altijd 2 of 3 paraveterinair
dierenartsen assistentes aanwezig.

Het leek mij leuk om zowel met paarden als gewone huisdieren te werken en er was bij de Delta
ook een hoop apparatuur aanwezig waaronder een grote röntgen ruimte, echo apparatuur en twee
operatie kamers, één voor de paarden en één voor de kleine huisdieren. Voor het begin van mijn
stage kon ik een dag meelopen, waar ik kennis maakte met Ellen van der Zaag en moest helpen met
een enigszins gecompliceerde operatie op de bek van een oudere hond. Ik zou mij hier vooral bezig
houden met lab werk en helpen bij operaties en hoopte hier aardig ver mee te komen.

Ik ben daarna verder gegaan met zoeken naar andere stage plaatsen en kwam toen bij Dierendokters
Schiedam terecht waar ik tijdens de schoolvakantie 4 dagen in de week mee kon lopen. Ik ben ook
daar voor een sollicitatie gesprek langs geweest. Ik was bij Dierendokters Schiedam al bekend met
onze eigen katten en een konijn, het is een relatief oud pand maar recent verbouwt. Er was in de
kelder een modern röntgen apparaat, een operatie kamer en een gebits behandelings kamer.
Dierendokters Schiedam had slechts één dierenarts, Piet Hein de Groot, hoewel ze tijdens de
vakantie twee waarnemers hadden in verband met de vakantie.

Één jaar later kwam ik, na verder zoeken naar stageplaatsen, terecht bij dierenartsenpraktijk van
Zwol. Dit was een veel kleinere praktijk, maar zij werkte met 3 dierenartsen. Zij hadden geen aparte
röntgenkamer of zelfs een afgesloten operatie kamer, ze hadden slechts twee behandelkamers,
waarvan de tweede ook dienst deed als operatiekamer. Om bij de tweede behandelkamer te komen
moet men door de eerste behandelkamer. Ook de opname was zeer klein. De sfeer was echter veel
gezelliger dan de eerdere twee klinieken en ik hoopte dan ook hier mijn overgebleven opdrachten
uit te voeren.

2
Opdracht A1
Beeld van de dierenartsenpraktijk

De dierenartsenpraktijk van Zwol is in 1978 opgericht door Jos Staring in de garage van zijn huis.
Een praktijk voor gezelschapsdieren midden in een woonwijk in Vlaardingen. Door het aantal
klanten en de daardoor lange uren en wacht tijden werd er besloten om de praktijk ruimte uit te
breiden door middel van een aanbouw aan het huis. Daar waren twee spreekkamers (waarvan één
ook operatie ruimte) zodat er met twee dierenartsen tegelijk gewerkt kon worden. Deze nieuwe
praktijk werd in 1982 in gebruik genomen.

In 2003 begon dierenarts van Zwol als 2e dierenarts in de praktijk. Zij had een goede klik met het
team van paraveterinairs en dierenarts Staring. In 2007 nam zij de praktijk over. Tot die tijd werd er
met een nummertjessysteem gewerkt, bij binnenkomst nam men een nummer en dan kon je zien
wanneer je ongeveer aan de beurt was. Vanaf 2007 ging men over op het werken op afspraak, wat
voor de dierenarts en klant vaak prettiger is. Als dierenarts heb je een beter overzicht op wat komen
gaat en als klant hoef je minder lang te wachten.

In de praktijk werken 3 dierenartsen, Sandra van Zwol, Jos Staring en Nicole Niehot-Westra en 5
paraveterinairs, Marjolein van de Burg, Rinske Claus, Francien Domenie, Ingrid van der Spoel en
Esther Wezelman.

Sandra van Zwol heeft in Gent de opleiding tot dierenarts gevolgd en is daarna in Normandië
begonnen als dierenarts bij een plattelandsdierenarts om ervaring op te doen. Na daar 9 maanden
gewerkt te hebben kwam zij terug naar Nederland en deed hier en daar een aantal waarnemingen.
Uiteindelijk kwam zij met haar man in Vlaardingen terecht, waar zij in 2003 bij de praktijk van
dierenarts Staring begon. Uiteindelijk nam zij in 2007 de praktijk over.

Jos Staring is sinds 1976 dierenarts. Hij begon als waarnemend dierenarts in Dordrecht. In 1978
begon hij zijn eigen praktijk en die groeide al snel, wat leidde tot de bouw van de huidige praktijk.
Tegenwoordig werkt hij nog slechts 1 dag in de week en doet hij de waarneming tijdens vakanties.

Nicole Niehot-Westra is sinds 2012 dierenarts en kwam voor het eerst in de praktijk in 2013, toen
zij een aantal maanden als waarnemend dierenarts werkte tijdens de zwangerschap van dierenarts
van Zwol. Daarna heeft zij tot begin 2015 bij verschillende andere praktijken in de buurt als
oproepkracht en waarnemend dierenarts gewerkt. In 2015 verhuisde dierenarts Mildred Noordam en
ging elders werken, waarop dierenarts Niehot-Westra in haar plaats werd aangenomen.

3
4
5
Er wordt in de praktijk af en toe gewerkt met echo apparatuur om bijvoorbeeld zwangerschappen
bij (vooral) honden beter te kunnen volgen of afwijkingen op te sporen. Ook voert dierenarts
Staring wanneer nodig ook complexe operaties uit zoals het herstellen van gescheurde kruisbanden,
verwijderen van een onherstelbaar beschadigd oog of het pennen van een botbreuk.In de
wachtruimte van de praktijk staan een tiental stoelen en een tafeltje met wat leesmateriaal en
folders, er is een koffie/thee apparaat zodat klanten tijdens het wachten koffie of thee kunnen
drinken. In de noordwester hoek staat een display kast met verschillende spullen voor de vrije
verkoop. Aan de wanden hangen verschillende tegeltjes met tekeningen van Rinske. In de
noordooster hoek aangegeven door de rode lijn is met glazen schuifjes een balie gemaakt voor het
ophalen van medicijnen en/of voer.

In de eerste spreekkamer hangt ook het röntgen apparaat, deze is gemonteerd aan rails en hangt aan
het plafond. Aan de buitenwand hangen kastjes en daaronder staat de tafel met de bloed analyse
apparatuur, waaronder een Eurolyser voor T4 bepalingen en een animal bloodcounter. Aan de
tuinkant is een bureau met computer. Hier ligt normaal ook het afspraken boek. Bij de balie ligt een
kleine voorraad voer en wat verzorgings-spullen, er staat ook een tweede computer.

De tweede spreekkamer doet ook dienst als operatie ruimte, dus is hier aan de tussenwand de
anesthesie apparatuur bevestigd. Ook staan hier het echo apparaat, de sterilisator, de Apple
computer met de software om onze röntgen foto's te bekijken. Dit is ook de enige computer in de
praktijk met internet toegang, alle andere Pcs staan op een netwerk zonder internet. Er staat in de
kast ook een computer die verbonden is met DAISY, net als de computers bij de balie en in de
eerste spreekkamer.

De Röntgen apparatuur die bij deze praktijk gebruikt wordt werkt met herbruikbare platen en een
digitale scanner. De uitgelezen foto's worden direct doorgestuurd naar de Apple computer in de 2de
spreekkamer en daar verder bekeken. Af en toe wordt deze ruimte ook gebruikt als recovery ruimte.
De deur naar het noorden verbindt de praktijk met het woonhuis.

In de recovery ruimte zijn een grote honden bench, 4 kleinere hokken voor OA. Katte en een groot
'glazen' hok, voor patiënten waar meer toezicht op nodig is of voor kleine honden die op deze
manier makkelijk gecontroleerd en eventueel verder behandelt kunnen worden. Dit hok is uiteraard
gemaakt van plastic en is van boven open. De voorkant kan in rails worden opgetild en vastgezet
om in het hok te komen. De bodem van dit hok zit ongeveer op heuphoogte.

De voeropslag zit vanwege de zeer beperkte ruimte in de praktijk in een schuur in de tuin. Hier staat
ook een vriezer voor de opslag van overleden dieren welke bestemd zijn voor destructie. Er staat
binnen voldoende voorraad voor verkoop dat dit normaal gesproken slechts 1 keer per dag hoeft te
worden aangevuld.

6
De slaapkamer is bedoeld voor de dienstdoende dierenarts. Tot eind 2014 was er een regeling met
een aantal andere praktijken uit de buurt voor een 24-uurs spoed dienst, wat betekende dat er 's
nachts een dierenarts aanwezig dan wel binnen een paar minuten moest zijn voor spoedgevallen.
Sinds 2015 gaat de dienst tot 23:00, daarna worden mensen doorgestuurd naar Dordrecht tot een uur
of 8 's ochtends wanneer de praktijken weer open gaan. Tegenwoordig wordt er slechts incidenteel
gebruik gemaakt van deze ruimte, als er bijvoorbeeld uit de spoed dienst een dier opgevangen is wat
onder observatie moet blijven 's nachts.

Qua tijdsindeling was er voor mij veel variatie. De ochtend begint met het aanvullen van de
gebruiksvoorraad. De praktijk gaat om 08:30 open en het spreekuur begint om 09:00. Daartussen
worden soms wel al dieren afgegeven voor operaties. De laatste afspraak in het ochtend spreekuur is
11:30, maar de tijd tussen 10:00 en 12:00 wordt ook regelmatig gebruikt voor operaties en
dergelijke waardoor het spreekuur kan worden ingekort. Tussen 12:00 en 13:00 worden er geen
afspraken gemaakt om tijd te hebben voor de lunch, enige overige werkzaamheden zoals het
plaatsen van bestellingen en controle van de voorraad.

Tussen 13:00 en 15:00 is er een middag spreekuur en worden operatie patiënten van de ochtend op
gehaald. De praktijk gaat 's middags om 15:30 dicht. Tussen het eind van het spreekuur en het
sluiten wordt er door de hele praktijk gestofzuigd en gedweild. Op maandag, woensdag en vrijdag
avond is er avond spreekuur. Op deze dagen is er af en toe ook 's middags een operatie als het heel
druk is met operaties, deze operatie patiënten kunnen dan 's avonds worden opgehaald. Tussen de
spreekuren door help ik met het voorraad beheer, tijdens de spreekuren help ik bij het spreekuur.

Elke dinsdag en donderdag komt er een schoonmaakster, zij komt om een uur of 3 aan en maakt de
hele praktijk schoon, zowel dweilen van de vloer als alle oppervlakken, waardoor wij als assistentes
geen periodieke schoonmaak werkzaamheden hebben, alleen de dagelijks schoonmaak en uiteraard
het schoon houden tijdens de spreekuren en opruimen na operaties.

Verder doet Ingrid het verwerken en versturen van rekeningen en herinneringen en worden eens in
de maand de vaccinatie kaartjes gedaan en verstuurd.

7
Opdracht A2
Risico Inventarisatie en Evaluatie

De scores die uit de RIE komen laten zien dat er verbetering mogelijk is, echter vooral de slechte
score op gezondheid kan niet makkelijk worden verlaagd, er wordt in een dierenartsenpraktijk
immers regelmatig met zieke dieren gewerkt wat leid tot blootstelling aan bacteriën, virussen en
schimmels. De risico's daarvan kunnen door middel van de juiste bescherming wel verkleind
worden en dit wordt dan ook gedaan. Ook worden er regelmatig met stoffen als corticos en
antibiotica gewerkt, alsmede de risico's van isofluraan en röntgen straling. Ook hier worden
maatregelen genomen om blootstelling te minimaliseren.

Er was bij geen van de drie praktijken sprake van goed aangegeven nooduitgangen. Bij de Delta
hing er slechts bij één nooduitgang een verlicht bord, bij Dierendokters Schiedam werd alleen de
nooduitgang in de kelder aangegeven en bij dierenartsenpraktijk van Zwol werden er geen
nooduitgangen aangegeven. Dit zou vrij makkelijk verbeterd kunnen worden door het plaatsen van
een aantal verlichte nooduitgang borden.

Ook is het bij vrijwel alle dierenartsenpraktijken zo dat het werk op tijd af moet zijn er volgens een
planning gewerkt wordt. Dit lukt uiteraard niet altijd, maar goed plannen kan de problemen hiervan
minimaliseren. Helaas is er qua loopbaan kansen niet veel mogelijk voor de paraveterinairs. Extra
cursussen en opleidingen kunnen voor extra kennis zorgen en gedrags-specialisten zijn vaak
welkom.

8
Opdracht B1
Deelopdracht 1, Achter de balie

Bij de Delta en Dierenartsenpraktijk van Zwol werd gebruik gemaakt van DAISY. Dit is een telnet
systeem met een centrale database en werkt via een lokaal netwerk. Er wordt geen gebruik gemaakt
van de muis en er kan slechts één persoon tegelijk op een specifieke patiënten kaart kijken. Dit
leidde bij de Delta nog wel eens tot irritatie als een dierenarts een kaart boven op het dierenartsen
kantoor open liet staan, waardoor er beneden bij de balie of in de spreek kamer niet op de kaart
gekeken kon worden.

Het meest werd bij beide praktijken gebruikt gemaakt van de gewone patiëntenkaart, bij de Delta
werd ook de balie functie die bij DAISY ingebouwd zit gebruikt, maar ik heb daar verder niet mee
gewerkt. Wel heb ik in de patiëntenkaart lab uitslagen, anamneses en dergelijke ingevoerd. Ook heb
ik nieuwe klanten en patiënten ingevoerd, waarbij naam, adresgegevens en telefoon nummers van
de klant worden opgeslagen, samen met ras, geslacht en geboortedatum van de dieren.

DAISY is door de werking via telnet niet het meest gebruiksvriendelijk programma, er is enige
oefening nodig om ermee te werken, er kan alleen gezocht worden op klanten met behulp van 3
letters, wat soms tot frustratie kan leiden als een klant moeilijk te vinden is. Elke klant heeft een
unieke 3 letter + 2 cijfer code, die de assistentes zoveel mogelijk direct bij afspraken zetten om het
later opzoeken makkelijker te maken. Er zitten veel functies in DAISY die echter niet altijd even
makkelijk te bereiken zijn omdat er geen goed overzicht mogelijk is.

In DAISY is er een mogelijkheid om vaccinatie herinneringen automatisch bij te houden, deze

kunnen dan vrij simpel automatisch afgedrukt worden, zodat het makkelijk is om de vaccinatie
kaartjes te stikkeren en te versturen.

In Anima, wat door Dierendokters Schiedam gebruikt wordt, werkt men volledig in de browser. Dit
heeft als voordeel dat er geen servers nodig zijn in de praktijk, maar betekent dat men volledig moet
vertrouwen in het bedrijf wat de servers runt, deze 'cloud' opstelling betekent dat er geen controle is
over de gegevens en als de internet verbinding op de praktijk wegvalt, zijn deze gegevens
onbereikbaar.

Anima is in het gebruik veel vriendelijker dan DAISY. Er kan makkelijker gezocht worden, het
basis scherm is een digitale agenda zodat klanten makkelijk opgezocht kunnen worden en zodat de
assistente bij de balie aan kan geven of een klant al aanwezig is. Ook kunnen er meerdere personen
tegelijkertijd op dezelfde kaart kijken en worden wijzigingen op een actieve kaart direct
aangegeven, zodat men niet hoeft te wachten en regelmatig te kijken om te zien of de dierenarts
bijvoorbeeld al alle handelingen ingevoerd heeft.

Ideaal zou uiteraard een systeem zijn met de gebruiksvriendelijkheid en mogelijkheden van Anima,
maar gebaseerd op een server op het bedrijf zelf, zodat men niet afhankelijk is van een derde partij
of een internet verbinding.

9
Voor de vaccinaties is er een vrij grote respons, vooral onder de honden eigenaren. Een deel van
deze hoge respons komt doordat mensen die niet reageren op de eerste of tweede oproep uit het
systeem gehaald worden zodat er niet eindeloos entings-oproepen verstuurd worden. Ook is het zo
dat de meeste honden elk jaar gevaccineerd worden. Ook bij de katten bij dierenartsenpraktijk van
Zwol is de respons vrij hoog.

Tijdens de vakantie is de respons uiteraard wat lager omdat er veel mensen op vakantie zijn. Vlak
voor en vlak na de vakantie wordt er echter meer geënt, zodat de meeste dieren toch netjes op
schema blijven. Richting het eind van de vakantie worden er echter extra veel vaccinaties verstuurd,
dit is immers het seizoen waarin veel mensen een jong dier in huis nemen.

Opdracht B1
Deelopdracht 2, klanten te woord staan

Tijdens mijn stage bij Dierendokters Schiedam werd er gebeld over een Roxy, een gesteriliseerd
Beagle teefje van 4 en een half jaar, die lusteloos was en niet at, maar waar geen verdere klachten
gemeld werden, ook toen er specifieke vragen gesteld werden over de ademhaling, diarree klachten
en dergelijke. Desgevolgens werd er een afspraak gemaakt voor laat in de middag, op de eerste
open afspraak mogelijkheid.

Enkele minuten later werd er door de eigenaren van Roxy terug gebeld, boos dat zij niet direct
geholpen konden worden vanwege Roxy's zware, snelle ademhaling. Er werd toen gezegd dat zij
direct konden komen. Bij aankomst kwam de eigenares boos haar verhaal halen bij de balie. De
assistente die telefoon dienst had kwam toen ook naar de balie om aan mevrouw uit te leggen
waarom er in eerste instantie pas laat in de middag een afspraak gemaakt werd, wat mevrouw
weigerde te begrijpen. De dierenarts heeft toen beide eigenaren en Roxy naar de behandelkamer
meegenomen om de hond te kunnen onderzoeken en het probleem op te lossen.

Nadat Roxy's astma aanval door middel van medicatie werd verlicht, kwam de dierenarts samen
met de eigenaren naar de balie om het voor geval nog een keer door te spreken, de assistente gaf
haar excuses en mevrouw was inmiddels weer rustig geworden. Uiteindelijk uitte zij ook spijt over
de manier waarop zij tekeer was gegaan over de telefoon en bij de balie.

10
Opdracht B2
Advies geven over wormen, vlooien en teken

Milbemax hond (Milbemycine oxime, Milbemax kat (Milbemycine oxime,

Praziquantel) Praziquantel)
2+ weken, 0,5+kg 6+ weken, 0,5+kg
Platwormen, lintwormen en hartworm Platwormen, lintwormen en hartworm
Dosering per gewicht Dosering per gewicht
Volgens ontwormings schema tot 1 jaar, daarna Volgens ontwormings schema tot 1 jaar, daarna
2 maal per jaar ontwormen 2 maal per jaar ontwormen
Tabletten per gewicht ingeven Tabletten per gewicht ingeven
In zeldzame gevallen, lethargie, spiertrillingen, In zeldzame gevallen, lethargie, spiertrillingen,
ataxie, braken en diarree ataxie, braken en diarree

Vectra (Dinotefuran, Stronghold (Selamectine) Bravecto (Fluralaner)

pyriproxyfen en permethrin)
Hond
8+ weken
Vlooien, teken, zandvliegen,
muggen en stalvliegen
Dosering per gewicht, vanaf
1,5kg
1 keer per maand
1 pipet in nek uitdrukken
Giftig voor katten. Soms
roodheid of jeuk op
toedieningsplaats. Zeer
zeldzaam braken of diarree
Kat en hond Hond
7+ weken 8+ weken
Vlooien, luizen, spoelwormen, Vlooien en teken
haakwormen, sarcoptesschurft,
bescherming tegen hartworm,
oormijt
Dosering per gewicht Dosering per gewicht
1 keer per maand 1 keer per 12 weken
1 pipet in de nek uitdrukken 1 tablet per gewicht ingeven.
Honden boven 56kg een
combinatie per gewicht
In sommige gevallen, Kortdurend braken, diarree,
plaatselijk tijdelijk haaruitval en gebrek aan eetlust en kwijlen.
irritatie.

11
Ontwormen: begin al op 2 weken leeftijd
Pups kunnen in de baarmoeder al besmet raken met wormen. Ook via de moedermelk kunnen de
pups besmet raken. Veel puppy's zijn dus al bij de geboorte of vlak daarna besmet met wormen.
Omdat een worminfectie de ontwikkeling van een pup nadelig kan beïnvloeden is het van belang
pups goed te ontwormen met Milbemax. Over het algemeen hebben volwassen honden zelf weinig
last van een worminfectie. Zij vormen echter wel een besmettingsbron voor andere dieren en,
belangrijker, voor uzelf. Daarom raden wij aan ook de volwassen honden 2 maal per jaar te
ontwormen. Wij hanteren hiervoor het volgende schema:
Pup Volwassen hond

2 weken 4 weken 6 weken 8 weken 4maanden 6 maanden 1 jaar 1,5 jaar 2 jaar Etc.

1/4 1/2 1 1 1g 1g 2g

Waarom behandelen tegen vlooien?

Zelfs de best verzorgde pup kan vlooien krijgen. Zij kunnen jeuk veroorzaken bij de pup, maar ook
bij u. Het is daarom verstandig om direct bij 8 weken uw puppy te ontvlooien met een goed middel
zoals Vectra 3d. Op deze manier is de pup snel van zijn vlooien af en zal de nieuwe eigenaar een
vlovrij dier van u krijgen. Zorg er ook voor dat andere dieren die in contact komen met de puppy's
ook ontvlooid zijn, zo kan u een vlooien plaag tegengaan in de eerste weken na de geboorte.

De kosten
Elke pup moet in totaal 4 maal ontwormd worden in de eerste 9 weken, bij 2, 4, 6 en 8 weken. In
totaal zal hier voor een Labrador pup ongeveer 2 en 3/4de tablet voor nodig zijn, afhankelijk van het
exact gewicht van de pup. Dit kost per pup ongeveer €6,50.
Ook zal elke pup 1 maal ontvlooid moeten worden bij een leeftijd van 8 weken, dit kost ongeveer
€10 per pup
De totaal prijs voor de eerste 9 weken voor het bestrijden van vlooien en wormen is dus slechts
€16,50, hiervoor heeft u een pup die vlo en worm vrij is wanneer zijn nieuwe eigenaar hem krijgt en
mede daardoor minder risico loopt op problemen op de lange termijn.

12
Opdracht B3
Voorraadbeheer apotheek

Bij de dierenartsen praktijken Dierendokters Schiedam en de Delta werd er met kaartjes (wit+geel)
gewerkt waarop aangegeven wordt wat de bestel en minimum hoeveelheden zijn voor elk medicijn.
Zodra bij een middel de minimum hoeveelheid bereikt werd, plaatste je het witte kaartje in de
bestelbak zodat het bij de volgende bestelling meegenomen wordt.

Er werd bij beide praktijken wekelijks bestelt, altijd op dezelfde dag (Woensdag bij Dierendokters,
Dinsdag bij de Delta). Bij beide praktijken werd dit via een website van de leveranciers gedaan. Bij
Dierendokters was men bezig over te gaan op een gedigitaliseerd systeem wat dan automatisch
bestellingen zou kunnen klaar zetten en de medewerkers slechts zouden hoeven te controleren en
goedkeuren.

De bestelling werd dan de volgende dag gebracht, door 2 dan wel 3 koeriers, aangezien de
medicijnen en het voer bij verschillende leveranciers werd bestelt. Bij aankomst werd er direct
gecontroleerd en de gecontroleerde middelen werden dan in de desbetreffende kasten en laden
geplaatst. Er werd hierbij volgens FIFO gewerkt dus moesten de al aanwezige medicijnen of zakken
voer vaak eerst verplaatst werden zodat de nieuwe spullen erachter gezet konden worden. Dit was
dan ook een goed moment om de verloop datum te controleren, vooral voor dingen die niet
regelmatig verkocht worden of een vrij korte houdbaarheid datum hebben.

Bij De Delta werden pakketten bij de zij ingang afgeleverd, uitgepakt en gecontroleerd. Bij
Dierendokters Schiedam werden pakketten door de hoofd ingang gebracht en achter de balie
gecontroleerd. Bij de Delta gebeurde het dan nog weleens dat alleen de middelen die gekoeld
bewaard moesten worden direct gecontroleerd en in de koelkast (In dezelfde ruimte) geplaatst
werden en de rest dan bleef liggen tot er een rustig moment was. Bij Dierendokters Schiedam
gebeurde dit minder omdat de bestellingen bij de balie lagen en omdat de medicijnen vrijwel altijd
om dezelfde tijd kwam, zodat er rekening mee gehouden kon worden met het maken van afspraken.

Ik heb bij de Delta noch bij Dierendokters Schiedam meegemaakt dat er beschadigde spullen
geleverd werden, wel een aantal keer dat een deel van de bestelling later geleverd werd omdat er bij
de leverancier onvoldoende voorraad was, maar dit werd dan bij het pakket in de paklijst
aangegeven. Bij beide praktijken was er een in principe een vast persoon die de bestellingen regelde
en eventuele problemen oploste.

Bij binnenkomst van medicijnen werd de paklijst afgetekend en bij de administratie gedaan. Bij
beide praktijken werd de verdere administratieve afhandeling gedaan door een administratief
medewerker, niet door de dierenarts assistenten zelf. Wel werden uiteraard de witte kaartjes weer
terug geplaatst bij de aangevulde middelen.

13
Opdracht B3
Medicijnen

Bij Dierendokters Schiedam en dierenartsenpraktijk van Zwol werden de medicijnen ingedeeld in

ruwweg dezelfde groepen, hoewel bij Dierendokters Schiedam de apotheeklades gelabeld waren en
bij van Zwol er niet gelabeld werd. De volgende groepen worden gebruikt: Antibiotica, pijnstillers,
hartmedicatie, oor, oog, huid, maag/darmen, gedrag, longen, ontstekingsremmers.

Voor alle medicatie wordt een sticker uitgeprint met daarop de hoeveelheid, naam en sterkte van het
medicijn, de klant en het dier waar het voor bedoeld is en uiteraard de dosering. Zo kan de
paraveterinair het desbetreffende middel makkelijk opzoeken. In alle drie de praktijken zijn de
medicijnen gerangschikt per groep. Bij Dierendokters Schiedam zijn deze groepen duidelijk
gelabeld op de kast zodat ze makkelijk te vinden zijn. Bij de Delta en dierenartsenpraktijk van Zwol
staan er geen labels op de apotheek lades en kasten en moet er dus uit het hoofd gewerkt worden.
Dit leidt tot meer zoeken.

Men controleert dan de sterkte van het medicijn alsmede de hoeveelheid alvorens de sticker aan te
brengen. Veel medicijnen worden geleverd in groot verpakking met medicijnen in blisters, deze
worden in doosjes van de praktijk verpakt voor de klanten. Voor de meeste medicijnen geldt
bewaren in het donker en buiten bereiken van kinderen houden

Synulox is een antibiotica wat vrij veel gebruikt wordt, het wordt aangeleverd in a verpakking met
10 strips van 10 tabletten. Het juiste aantal tabletten wordt dan van de strips afgeknipt zodat zij nog
individueel verpakt zijn en dan in een doosje van de praktijk verpakt met daarop een sticker. Omdat
het om een antibioticum gaat werd er bij de Delta altijd een brief over antibiotica meegegeven en
uitleg gegeven over het belang van het afmaken van de kuur. Op de sticker staat ook “Kuur
afmaken”. Bij het gebruik van Synulox kan soms braken, diarree en misselijkheid als bijwerking
voorkomen, klanten worden hiervoor geïnformeerd en verzocht contact op te nemen als deze
bijwerking optreden.

Novacam is een NSAID voor kat of hond. Bij de hond wordt deze normaal gesproken in de
1,5mg/ml concentratie gegeven, bij de kat wordt 0,5mg/ml gebruikt omdat dosering anders lastig
wordt. Deze middelen komen in flesjes van verschillende formaten, compleet met verpakking en
spuitje. Er wordt bij klanten die nog niet bekend zijn met dit middel altijd even uitgelegd hoe het
doseren op gewicht met het spuitje werkt. Het beste is uiteraard het middel rechtstreeks in de bek
van het dier te spuiten, maar het kan ook over het voer verspreid. Ook bij Novacam kan
verminderde eetlust, braken en diarree voorkomen en vragen wij klanten daar op te letten.

Moderin is een ontstekingsremmer wat veel bij tijdelijke allergie problemen wordt gebruikt. Komt
net als de Synulox in blisterverpakking. Veel drinken en plassen wordt veel als bijwerking gezien,
dus worden klanten hierover geïnformeerd. Er wordt ook het advies gegeven om katten 's avonds
het medicijn toe te dienen en bij honden dit 's ochtends te doen.

14
Fortekor wordt gebruikt ter ondersteuning van het hart of nieren. Het zit verpakt in plastic potjes
met daarin tabletten, het ligt bij de hartmedicatie en omdat het vaak chronisch wordt gegeven
komen klanten regelmatig voor herhalingsrecepten. Dan moet in de kaart de dosering gecontroleerd
wordt zodat de juiste sterkte meegegeven kan worden. Voor de toediening en bewaring zijn geen
bijzonderheden.
Cavasan is een oogzalf, het zit verpakt in tubes en hoeft dus niet extra verpakt te worden. Wel moet
er uitleg gegeven worden over de manier van toediening omdat het middel in het oog gebruikt
wordt. Dit is het makkelijkst door de hand te laten rusten op het hoofd van het dier, het hoofd iets
omhoog houden en dan een druppeltje van het middel in het oog te laten vallen. Door de hand te
steunen op het hoofd voorkom je dat je per ongeluk beschadigingen veroorzaakt als het dier plots
beweegt.

Opdracht B4
Informatie geven over behandeling en nazorg

Kerel is een 11 jarige plaskater die zondagavond toen de praktijk dienst had binnen is gebracht met
een verstopte urinebuis. De dierenarts heeft toen een katheter gezet en Kerel is in de opvang
gebleven voor verdere behandeling op maandag. Na maandag en dinsdag bij ons te zijn gebleven
kon hij weer vrij plassen, bij het ophalen werd een afspraak gemaakt voor een penis amputatie
omdat Kerel wel vaker problemen heeft hiermee, ondanks zijn dieetvoer. Na de penis amputatie
moest er uiteraard goed opgelet worden dat de wond goed genas en kreeg de kat een kap op bij
vertrek.

Voor nazorg moest er dus goed op gelet worden dat Kerel niet opnieuw ging bloeden, moest zijn
kap zeker een week opblijven totdat hij terug kwam voor controle. Pas als de hechtingen verwijdert
zijn na 1 of 2 weken mag de kap af. Ook moet erop gelet worden dat Kerel normaal blijft plassen.
De eigenaar heeft geen andere katten, dus dit is vrij makkelijk te controleren. De eerste paar dagen
krijgt Kerel Novacam als pijnstiller/ontstekingsremmer dus wordt er uitgelegd hoe te doseren.

Ollie is een gecastreerd gemengd ras met duidelijke border collie trekken die langskwam omdat hij
kneep met zijn rechter oog en pijn leek te hebben. Bij onderzoek door Nicole bleek dat er een
grashaar in zijn oog vastzat. Deze werd snel verwijdert met hulp van de eigenaar en 2 assistentes. Er
werd Cavasan oogzalf meegegeven in de hoop dat de beschadiging klein en ondiep genoeg zou zijn
voor een goede genezing. Dit betekent echter wel 5+ keer per dag zalven, dus is het belangrijk dat
er iemand bij de hond is.

Wij hebben uitleg gegeven over hoe het oog te zalven en gecontroleerd dat er inderdaad iemand
overdag ook kon zalven. Ollie kon overdag naar de ouders van de eigenaar zodat er daar iemand op
kon letten en 's morgens en 's middags extra kon zalven. Indien het daar niet lukte kunnen zij naar
de praktijk komen zodat wij het oog kunnen zalven.

15
Opdracht C1
Gebitsbehandeling, deel A

Ik tijdens mijn tijd bij de Delta en Dierendokters Schiedam meerdere gebitsbehandelingen

uitgevoerd en rond het eind van mijn stage bij de Delta ook zelf een gebitsbehandeling mogen
uitvoeren. Dit bij Max, een 7 jarige dwergpinscher. Max is bij de Delta al zijn hele leven een klant
en is daar gecastreerd en elke malen eerder is zijn gebit gereinigd.

Max heeft een goed en volledig gebit en had dan ook nog geen klachten, Max had echter wel een
aanzienlijke hoeveelheid tandsteen welke uiteindelijk voor problemen zou kunnen zorgen. Omdat er
geen problemen verwacht werden en er geen indicaties waren dat er kiezen getrokken moesten
worden werd de narcose met alleen Domitor/sedastart gedaan.

Met de hond onder narcose begon ik met de mondholte te spoelen met chloorhexidine oplossing, dit
door de oplossing met behulp van een spuitje over de tanden te spuiten. Daarna ging het grove
tandsteen verwijderen met een schraap tang (tang volgens Dietrich), vervolgens ging ik over op de
ultrasone reiniggeer, waarmee alle tanden en kiezen grondig schoongemaakt werden. Nadat alle
tanden en kiezen grondig gereinigd waren gebruikte ik een curette om de restjes tandplak in de
pockets weg te schrapen. Als afsluiting werden de tanden gepolijst met een polijst middel en
tandenborstel.

Naderhand werd mijn werk gecontroleerd door de assistente en na wat grondiger polijsten werd de
hond naar de recovery ruimte gebracht waar hij enige tijd later wakker geprikt werd met sedastop.
De eigenaar kon de hond, welke vlak voor het middag uur gebracht was, aan het eind van de
middag weer ophalen. Er werd omdat het een herhaal klant is weinig uitleg gegeven met respect tot
preventie en nazorg omdat mevrouw hier al bekend mee was. Voor klanten die nog niet bekend zijn
met de nazorg na narcose en preventie van tandsteen is een brief met voorlichting en een folder voor
het tandenpoetsen beschikbaar, ook wordt er dan enige mondelinge toelichting gegeven.

Bij Max werden geen afwijkingen gevonden buiten het al bekende tandsteen. Ik had dan ook de
instructie om bij evt. losse kiezen of tanden de assistente erbij te roepen. Bij de Delta worden losse
kiezen en tanden in sommige gevallen door de assistente verwijdert maar bij delen die niet zo los
zitten dat ze er met weinig kracht uitgetrokken kunnen worden wordt dit gedaan door de dierenarts
die eerst de onderliggende fundamenten voorzichtig los werkt om er voor te zorgen dat er geen
delen van de wortel achterblijven.

Bij de Delta werden delen getrokken als zij los zaten of als (vaak bij katten) zij duidelijk aangetast
waren of er delen gebroken zijn waardoor bijvoorbeeld de wortel bloot ligt. Over het algemeen is
het al van te voren bekend of er zulke elementen aanwezig zijn en zal er dus tijd gepland zijn voor
de dierenarts om deze te verwijderen.

16
Opdracht C1
Gebitsbehandeling, deel B

Na een narcose wordt altijd het advies gegeven om het de eerste dag rustig aan te doen, geen lange
stukken wandelen of spelen met bijvoorbeeld een bal of stok. Als er een operatie is geweest zal dat
uiteraard lijden tot een langere rust periode van enkele dagen tot een aantal weken zodat de operatie
wond goed kan genezen. Ook wordt altijd het advies gegeven om in eerste instantie een aantal uur
na de operatie pas voer aan te bieden en te beginnen met een kleine portie, dit omdat een misselijk
dier zich soms vol kan proppen met eten en daarna direct alles weer uitkotst terwijl het met kleinere
porties vaak wel goed gaat. De dag na de operatie moet het met eten weer normaal gaan.

Ook wordt er gewaarschuwd dat het dier nog enkele uren suf en ongecoördineerd kan zijn. Dit is
niet abnormaal maar er moet wel rekening mee gehouden worden omdat zo'n hond of kat moeite
kan hebben met bijvoorbeeld trappen lopen of op de bank springen. Ook daarom adviseren wij altijd
een dag rust na narcose. Hier is bij de verschillende praktijken eigenlijk heel weinig verschil in.

Qua competenties die het meest relevant zijn bij een gebitsbehandeling, dat zijn vakdeskundigheid,
de inzet van materialen en middelen en plannen. Dit omdat het gebit uiteraard goed schoon moet
worden, wat alleen lukt met het gebruik van de juiste materialen en de juiste technieken. Enige
planning is nodig omdat de gebits ruimte bij de Delta ook gebruikt wordt als preparatie kamer voor
operaties. Operaties worden dan ook altijd zo gepland dat de laatste operatie begonnen is voordat er
gebitsbehandelingen gedaan worden. De deur tussen de preparatie kamer en operatie kamer wordt
gesloten tijdens gebitsbehandelingen om verspreiding van bacteriën tegen te gaan.

Ook moet er binnen de gebitsbehandeling gepland worden omdat bijvoorbeeld vaak richting het
eind van de behandeling de dierenarts nodig is om evt. zwakke of beschadigde elementen te
verwijderen. Bij mij was het vooral de snelheid van de behandeling waar aan gewerkt moest
worden, wat uiteraard geen verrassing was aangezien dit de eerste keer was dat ik een volledige
gebitsbehandeling moest uitvoeren.

Opdracht C2
Desinfectie en hygiëne in de spreekkamer, deel A

Tijdens het spreekuur werd bij alle drie de praktijken de behandel tafel tussen patiënten door met
Neo-sabenyl oplossing gedesinfecteerd. Dit door een hoeveelheid van de oplossing op de tafel te
brengen met een knijpfles, te verspreiden met een papieren doekje (waarbij ook het grofvuil direct
verwijdert wordt) en daarna op te laten drogen aan de lucht. Neo-sabenyl is effectief tegen de
meeste bacterie, virussen en schimmels welke wij in een dierenartsen praktijk tegen komen. Door
de behandel tafel tussen patiënten door te desinfecteren wordt het risico van verspreiding van de ene
patiënt naar de volgende geminimaliseerd.

Ook is er bij alle de drie de praktijken isopropryl alcohol aanwezig voor het ontsmetten voor
operaties, zowel het operatie oppervlak als de handen van de dierenarts. Ook is er chloorbleek
aanwezig voor wanneer er een sterker middel dan Neo-sabenyl nodig is voor de desinfectie, maar
dit wordt buiten het schoonmaken van toiletten, zelden gebruikt.

17
Opdracht C2
Desinfectie en hygiëne in de spreekkamer, deel B

Tijdens het spreekuur werd bij de Delta en Dierendokters Schiedam een gesloten vuilnisemmer
gebruikt voor het meeste afval. Deze werd aan het eind van de dag geleegd. Bij
Dierenartsenpraktijk van Zwol werd een emmer aan de behandeltafel gebruikt, deze werd
meermalig geleegd in de gesloten vuilnisemmer. Voor het scherpe afval en medisch afval werd bij
de Delta en Dierendokters Schiedam sharpsafes containers gebruikt. Deze werden regelmatig
geleegd in een grote sharp safe container die, wanneer bijna vol, door een bedrijf omgewisseld
wordt voor een lege container. Zij zorgen verder voor de afvoer van de sharp safe met inhoud. Bij
dierenartsenpraktijk van Zwol werden kleine plastic afval bakjes gebruikt op de spreek kamer en de
grote sharp safe container.

Grote verwijderde delen werden ingevroren en opgehaald voor destructie, overleden dieren werden
ofwel opgehaald voor (evt. individuele) crematie of ingevroren en later opgehaald voor destructie.

In mijn inzicht wordt er bij alle praktijken met het kleinere medisch afval zoals weggesneden
bultjes niet zorgvuldig genoeg omgegaan. Dit soort afval hoort eigenlijk niet bij het rest afval maar
zou apart moeten worden afgevoerd. Bij alle praktijken waar ik ben geweest wordt er elke dag door
de assistentes schoon gemaakt en wordt er redelijk goed gedesinfecteerd. Bij de Delta werd alle
schoonmaak door de assistentes gedaan terwijl bij Dierendokters Schiedam 2x in de week een
schoonmaakster kwam. Bij dierenartsenpraktijk van Zwol werd het naar mijn inzicht het best
gedaan. Daar kwam de schoonmaakster ook 2x per week, maar zij deed haar werk nadat de praktijk
gesloten was waardoor het makkelijker is om grondig schoon te maken. Bij de andere praktijken
moet er om de andere werkzaamheden heen schoon gemaakt worden.

18
Opdracht C3
Afvalstoffenverwijdering

Bij alle drie de praktijken waar ik ben geweest zijn de afvalstromen ruwweg hetzelfde geregeld.
Overleden dieren en groot rest materiaal van onder andere operaties wordt wanneer de vriezer bijna
vol is op afspraak opgehaald door de dieren ambulance en weggebracht naar de destructie, met
uitzondering van de dieren waar door de eigenaars voor crematie is gekozen, deze worden over het
algemeen dezelfde dag nog opgehaald. Bij de Delta en sinds het begin van mijn stage bij
dierenartsenpraktijk van Zwol werd dit ook door de dierenambulance gedaan. Bij dierendokters
Schiedam werd gebruikt gemaakt van de ophaaldienst van het crematorium zelf.

Bij alle drie de praktijken werden grote sharp safe containers gebruikt voor alle scherpe
voorwerpen, injectie naalden, scalpels en dergelijke. Deze werden op afspraak door een
gespecialiseerd bedrijf opgehaald en vervangen door een lege container. Huishoudelijk afval werd
bij de Delta en van Zwol door de gemeente opgehaald, bij dierendokters Schiedam werd gebruikt
gemaakt van de gemeentelijke ondergrondse containers. Bij alle drie de praktijken werd papier en
karton gescheiden. Hiermee is de afvalstoffenverwijdering bij alle drie de praktijken waar ik ben
geweest redelijk goed geregeld, alleen wordt er af en toe klein operatie afval bij het huishoudelijk
afval gegooid waar het eigenlijk niet hoort.

19
Opdracht D1
Monsters

Voor de boerderijhond is de makkelijkste oplossing de hond een aantal uren binnen te houden zodat
er blaas inhoud is, dan de hond uit te laten en wanneer de hond gaat plassen te proberen een deel
van de urine op te vangen met een bakje of pollepel. Het liefst hebben slaan we dan het eerste beetje
urine over omdat daarin allerlei viezigheid van buitenaf kan mee komen. De spullen waar de urine
in opgevangen wordt moeten uiteraard goed schoon zijn. Alternatieven zijn het plassen op te
wekken, katheteriseren of aanprikken van de blaas, maar hier zijn verscheidene risico's aan
verbonden waardoor we dit liever niet doen.

Voor de kat is de simpelste oplossing, mitst er geen andere katten in huis zijn, het vervangen van de
kattenbak vulling door een niet absorberende vulling zoals Katkor of vuilniszak knipsels. Als er wel
andere katten in huis zijn, moet de kat met het plasprobleem apart in een kamer gezet worden met
water, wat eten en uiteraard een kattenbak met niet absorberende vulling. De meeste katten zullen
hierin gewoon hun behoefte doen, waarna de urine simpel op gepipetteerd kan worden en in een
bakje kan worden vervoerd naar de dierenarts. Indien de kat weigert op de bak te plassen thuis kan
er geprobeerd worden de kat bij de praktijk in de opvang te zetten zodat zij geen hoekjes of andere
oppervlakken hebben om te plassen. Katheterisatie en aanprikken zijn ook hier een noodgreep die
we liever vermijden

Opdracht D1
Onderzoeken

Stevie is een mannelijke Border Collie van ongeveer 3 jaar. Hij moet een aantal bloedonderzoeken
ondergaan vanwege emigratie naar Australië. Daarvoor moet op Ehrlichiosis, Brucellosis,
Leishmaniosis en Leptospirosis getest worden. Eerder is ook al een Rabiëstiter uitgevoerd. De test
resultaten moeten daarna meegegeven worden aan de eigenaar met handtekening en gegevens van
de praktijk.

Er is op de praktijk door de dierenarts zelf een bloedmonster uit de rechter voorpoot genomen en in
buisjes gedaan om te versturen naar het lab. Daarna is direct het nodige formulier, wat speciaal van
het internet af geprint moest worden omdat wij deze formulier niet op voorraad hebben. De
bloedmonsters zijn daarna lekvrij verpakt en met de formulieren klaar gelegd voor de koerier. De
monsters en het formulier zijn met bijpassende barcode stickers gemerkt zodat het lab ze makkelijk
kan verwerken.

Bij de volgende afspraak van mevrouw zijn de resultaten, die inmiddels via fax binnen waren
gekomen en klaargelegd, besproken en ondertekend door de dierenarts. Dezelfde dag moest zij bij
het NVWA de papieren legaliseren voor het vertrek een aantal dagen later. Er werden geen
problemen gevonden bij de bloedtest.

20
Kerel is een gecastreerde plaskater van 11 jaar. Nadat hij op zondag avond binnen was gebracht en
gekatheteriseerd werd er op maandag een bloed onderzoek uitgevoerd om zijn creatine en ureum
gehaltes te bepalen. Dit zodat er een goed geïnformeerd besluit kon worden genomen of het nog zin
had om Kerel te gaan opereren. Er werd bloed afgenomen via de halsader door de dierenarts en met
de Spotchem geanalyseerd. Hieruit bleek dat hoewel het ureum (24mmol/l) nog flink verhoogt was
en het dus wenselijk was dat Kerel nog een dag in de opname zou blijven zodat wij nogmaals een
subcutaan infuus konden toedienen en konden dwangvoeren. Het creatine gehalte (214mmol/l) was
slechts licht verhoogt dus was de dierenarts overtuigt dat een operatie het risico waard was, er werd
een afspraak gemaakt voor de penis amputatie.

Kitty is een gesteriliseerde, 3 en een halve kilo zware, poes. Zij is een Europese korthaar en kwam
voor een afspraak omdat zij, ondanks goed eten, zichtbaar vermagerde. Na tijdens het gesprek de
mogelijkheid van wormen zeer klein te hebben geacht omdat de katten van mevrouw tweemaal per
jaar ontwormd worden en dit een maand geleden het laatst gedaan is, in combinatie met het goede
eten, werd besloten om een T4 bepaling te doen om te controleren of de schildklier functie
verstoord was. Er werd dus bloed afgenomen vanuit de halsader, wat Kitty gelukkig vrij rustig
toeliet. Dit werd toen gecentrifugeerd en het bloedplasma werd met een eurolyser geanalyseerd. Dit
gaf als resultaat een T4 waarde van 82 (Normaal van 10 to 50). De kat werd dus per direct op de
Felimazole gezet en moest twee maal per dag één tablet gedurende 2 weken krijgen, waarna Kitty
terug kwam voor een tweede bloedtest. De T4 waarde was toen gedaald tot 32. Ook was Kitty niet
verder afgevallen en zeurde ze veel minder om eten.

Opdracht D1
Onderhouden apparatuur

Bij zowel de Delta, Dierendokters Schiedam en dierenartsenpraktijk van Zwol was de Spotchem
aanwezig. Deze moest na gebruik leeg gehaald worden. Ook was er bij alle drie een apparaat
aanwezig om bloedcellen te tellen, bij de Delta werd deze slechts weinig gebruikt en bij
dierenartsenpraktijk van Zwol heb ik nooit onderhouds-werkzaamheden uitgevoerd of uitgevoerd
zien worden bij het bloedtellings-apparaat. Bij dierendokters Schiedam moesten er regelmatig een
bakje met gebruikte pipetjes geleegd worden en verse pipetjes in het apparaat geplaatst.

21
Opdracht D2
Röntgen

Bij de Delta werden vrijwel alle delen van het nemen van röntgen foto's door de dierenartsen
gedaan, de assistentes help slechts met het positioneren en fixeren van het dier. Bij Dierendokters
Schiedam wordt er gewerkt met een semiautomatisch apparaat waar men slechts de gewenste
opname hoeft in te voeren en de dikte van het voorwerp, daarna geeft het apparaat de benodigde
instellingen voor eventuele aanpassing, geeft het aan of het rooster wel of niet gebruikt dient te
worden. Daar werden ook af en toe röntgen foto's genomen door de assistentes alleen. Ik heb hier
dan ook de meeste ervaring op gedaan wat betreft het maken van röntgen foto's.

Bij dierenartsenpraktijk van Zwol was het niet toegestaan voor de stagiair bij de röntgen opnames
aanwezig te zijn, hoewel ik ook daar heb geholpen met het ontwikkelen en beoordelen van foto's,
mede omdat zij alle foto's digitaal opslaan en bekijken maar nog niet allemaal alle mogelijkheden
van de software beheersen

Bij alle praktijken wordt met loodjassen, schildklier beschermers en dosismeters gewerkt, echter het
gebruik van loodhandschoenen wordt nogal eens vergeten of vanwege de inflexibiliteit van de
handschoenen achterwege gelaten. Zeker bij dieren die niet onder narcose zijn gebeurt dit nogal
eens, omdat hier met touwtjes en dergelijke werken extra moeilijk is. Bij dierenartsenpraktijk van
Zwol is het ook nog eens zo dat het röntgen apparaat in de eerste spreekkamer hangt en er geen
waarschuwings-symbolen of signalen aan de buitenkant van de deur aanwezig zijn tijdens het
gebruik van de röntgen apparatuur. Bij de Delta en Dierendokters Schiedam is de röntgen een aparte
ruimte met aan de buitenkant duidelijk zichtbare waarschuwingen wanneer de apparatuur in
werking is.

Ik heb zowel bij de Delta als bij Dierendokters Schiedam geholpen met het maken van foto's voor
de diagnose van Heup Dysplasie bij grote honden, de één een labrador retriever genaamd Victor,
een ongecastreerde reu van ongeveer een jaar oud en de ander Gina, een gesteriliseerde teef van 3
en een half jaar oud.

Bij Victor was het een kwestie van voorzorg, de eigenaren wilden weten of de heupen van Victor
goed waren gegroeid en wat het risico zou zijn op problemen later in zijn leven. Ook werden deze
foto's doorgestuurd naar de specialisten van de Raad van Beheer. Om deze foto's te kunnen maken
moest Victor onder narcose gebracht en naar de röntgen ruimte getild worden. Daar was een houten
standaard klaar gezet om te helpen de hond in de juiste houding de houden. De dierenarts stelde het
röntgen apparaat in terwijl de assistente en ik de hond in de juiste houding brachten. Na het maken
van de foto werd deze door de dierenarts bekeken en daarna doorgestuurd. Bij Victor was gelukkig
geen heup dysplasie aanwezig.

22
Gina liep al enige tijd met klachten van kreupelheid en pijn aan de achterhand. Na een aantal weken
rust en pijnstillers+ontstekingsremmers in de hoop dat een rare sprong die zij had gemaakt vlak
voor de klachten voor het eerst opgemerkt werden voor een spier of peesblessure had gezorgd die
weer zou genezen werd er toch besloten om een röntgen foto te maken. Wij zouden eerst een
standaard HD foto nemen en als daar geen duidelijke conclusie uit getrokken kon worden ook een
laterale foto.
Ook Gina werd onder narcose gebracht en daarna door de assistente en mij naar de röntgen tafel
getild, waar wij een houten standaard klaar hadden staan. Terwijl bij Victor en de Delta de opname
gemaakt werd door de dierenarts mochten wij bij dierendokters Schiedam dit zelf doen. Zo kon de
foto gemaakt worden terwijl de dierenarts bezig was met het afronden van zijn operatie. Na het
maken van de opname werd de hond de ruimte weer uitgedragen zodat deze verduistert kon worden.
Er werd immers nog gebruikt gemaakt van fotografische platen welke door een automatische
ontwikkelaar ontwikkelt moesten worden. Vanwege de leeftijd van de ontwikkelaar moet daar nog
wel eens een helpende hand aan te pas komen.

Het duurt 10 tot 15 minuten om een foto met dit apparaat te ontwikkelen, in de tussentijd kon in de
gebruikte cartridge van een nieuwe plaat voorzien en tegen de tijd dat de foto's klaar waren kon ik
deze controleren op kwaliteit, waarna de dierenarts kon beoordelen of er sprake was artrose of HD.
Bij Gina was de HD duidelijk zichtbaar op de foto en hoefde er geen tweede foto gemaakt te
worden.

Opdracht D2
Echografie

Bij de Delta stond het echo apparaat in de hoek van de röntgen kamer, deze hoeft slechts naar de
röntgen tafel te worden verplaats en aangezet, hij is dan binnen enkele minuten gebruiksklaar. Bij
dierenartsenpraktijk van Zwol staat het echo apparaat in de tweede spreekkamer, ook hier hoeft hij
slechts verplaatst en op de elektriciteit aangesloten te worden en is dan binnen enkele minute
bruikbaar.

Het dier wordt over het algemeen licht gesedeerd. Een echo is immers geen pijnlijke ingreep en de
meeste honden staan dit redelijk goed toe, zeker wanneer zij onder lichte sedatie zijn en dus nog
rustiger en gewilliger. Wanneer mogelijk houden wij de eigenaar erbij zodat hij of zij het dier gerust
kan stellen en zodat hij of zij direct het resultaat van de echo kan zien. Het liefst zet men de
eigenaar dan bij het hoofd van het dier.

De ruimte dient zoals altijd schoon te zijn, verder is een verstelbare tafel gewenst en moet de ruimte
niet te licht zijn zodat het beeld van het echo apparaat goed af te lezen is. De ruimte hoeft echter
niet verduistert te zijn zoals bij een röntgen foto.

23
Opdracht E
Voorbereiden, anesthesie, operaties en afronding bij Kerel

Kerel is de eerder beschreven 11 jarige gecastreerde kater met terugkerende blaasgruis problemen.
Kerel is een week geleden met spoed binnengebracht van een penisverstopping. Deze is met een
katheter verholpen, maar het onderliggende probleem van blaasgruis is bij Kerel moeilijk te
bestrijden, zijn blaasgruis blijft problemen geven ondanks blaasgruis oplossend dieet. Daarom is er
besloten om tot een penisamputatie over te gaan zodat er in elk geval geen verstopping meer op kan
treden. Hiervoor is Kerel ingepland om 10:30 voor Jos Staring.

Bij dierenartsenpraktijk van Zwol worden alle instrumenten in een sterilisator gesteriliseerd in
daarvoor geschikte metalen dozen, instrumenten worden per soort in de bakjes gedaan zodat alle
instrumenten bij een operatie beschikbaar zijn maar wat betekent dat er extra voorzorgsmaatregelen
moeten worden genomen als er meerdere operaties op een dag worden gedaan, dat wil zeggen dat
alle instrumenten voor de eerste operatie uit de doosjes gehaald moeten worden en steriel
neergelegd voor gebruik, zodat de dierenarts niet met vieze handen in de bakjes hoeft voor extra
instrument. Voor noodgevallen is er een apart bakje wat altijd steriel blijft.

Als voorbereiding worden de gesloten instrumenten bakjes uit de sterilisator gehaald, er wordt een
metalen U-vormig toestel op de operatie tafel geplaatst om Kerel op zijn rug uit te kunnen binden.
Er worden handdoeken over het toestel gelegd om het warmteverlies te beperken. Daarna wordt het
operatie gebied rond de penis grondig geschoren en eerst met neo-sabenyl oplossing geschrobd en
daarna met isopropyl alcohol ontsmet. Terwijl de dierenarts zijn handen wast worden er
handschoenen klaar gelegd en de operatie bakjes geopend. De dierenarts haalt hier zelf zijn
instrumenten uit voordat hij begint met de operatie zodat de inhoud steriel blijft.

Normaal gesproken wordt de gehele voorbereiding gedaan door één assistente, zij bepaalt het
operatiegebied in samenwerking met de dierenarts en zorgt dan voor de verdere voorbereiding.
Tijdens de operatie wordt er door de assistente normaal niet veel gedaan, zij staan niet steriel en
kunnen op zijn hoogst hechtmateriaal steriel aangeven. Wel wordt het hechten aan het eind van de
operatie vaak door een assistente gedaan, die daarvoor dan handen moet wassen en steriele
handschoenen aan heeft.

Er werden bij Kerel geen aanvullende onderzoeken gedaan, er was een week geleden wel een bloed
onderzoek gedaan voor zijn nieren, daaruit bleek dat zijn nieren nog goed functioneren. De
anesthesie werd gedaan door middel van Domitor en Ketamine, gas anesthesie werd niet ingezet.
Dit omdat de operatie van korte duur zou zijn. Ook wordt er bij dierenartsenpraktijk van Zwol
normaal gesproken niet met bewakingsapparatuur gewerkt, zij hebben wel een ECG maar geen CO2
meter of pulsoxy meter. Het aansluiten van de ECG is te veel werk. De anesthesie werd volledig
vooraf geregeld door de dierenarts.

24
Pijnbestrijding werd gedaan via de anesthesie en postoperatief met een injectie Metacam. Er ging
ook een flesje Meloxidyl 0,5mg/ml mee met de eigenaar. Er wordt ook niet gewerkt met operatie
verslagen.

Na de operatie werd Kerel in een hok gezet met wat dekens om hem warm te houden, zijn
temperatuur werd een aantal keer gemeten en aan de hand daarvan werd besloten om een
Snugglesafe warmtekussen te gebruiken.

De registratie van de operatie wordt gedaan door of met de dierenarts, het gaat dan vooral om het
invoeren van de medicatie die gebruikt is. De dierenarts zorgt normaal gesproken ook voor het
verwijderen van de scalpels en eventuele hechtnaalden die hij of zij gebruikt heeft. Als dat niet
gebeurt is, is dat het eerste wat opgeruimd wordt zodat de rest van de instrumenten schoongemaakt
kunnen worden. De instrumenten worden in een bak koud water met biotex gezet om te weken. De
gebruikte hand doeken gaan in de was en de operatie tafel en metalen standaard worden met neo-
sabenyl oplossing grondig gereinigd.

Alle gebruikte steriele watten en gazen werden in het huishoudelijk afval gedaan, alsmede de
geamputeerde penis, hoewel deze uiteraard bij het medisch afval hoort en apart afgevoerd moet
worden. Na het schoonmaken van de operatie tafel kunnen de instrument verder worden
schoongemaakt, waarna ze droog gemaakt worden en terug geplaatst in de metalen bakjes voor
sterilisatie.

Naar mijn inzicht kan er veel verbeterd worden, vooral de monitoring van de anesthesie kan vrij
goedkoop beter worden gemaakt door een pulsoxy meter en, samen met standaard toedienen van
zuurstof en eventueel intuberen, een CO2 meter. Dit geeft een beter beeld van de anesthesie diepte
dan alleen het ooglid reflex en geeft een snellere reactie bij complicaties. Een ECG apparaat zou
ook een goede toevoeging zijn, maar deze zijn aanzienlijk gevoeliger voor storing dan de pulsoxy
en CO2 meters.

25
Opdracht E
Voorbereiden, anesthesie, operaties en afronding bij Vlekje

Vlekje is een ongeveer 3 jaar oude gesteriliseerde poes, zij is een aantal maanden geleden
geopereerd aan een gescheurde kruisband na een val van het balkon. Twee weken geleden kwam zij
met enige spoed naar Dierendokters Schiedam nadat zij uit de gordijnen was gevallen en daarna
duidelijk kreupel liep met de links achterpoot waar zij al eerder aan geopereerd was. Na onderzoek
stelde dierenarts de Groot vast dat er niks gebroken leek te zijn en dat er eerst met pijnstilling
gekeken moest worden of het niet vanzelf over zou gaan, omdat het waarschijnlijk slechts een
kleine spierbeschadiging zou zijn.

Bij de controle een week later ging het echter niet beter en werd er contact opgenomen met een
specialist. Aan de hand daarvan werd besloten om Vlekje toch weer te opereren om te kijken wat er
precies beschadigt was en om eventueel beschadigde pezen te vervangen. Er werd een afspraak
gemaakt voor de volgende dinsdag, wanneer de specialist bij ons langs zou komen, dit vanwege de
lagere kosten van een specialisten bezoek bij ons aan de praktijk in vergelijking met een bezoek aan
een specialist in een eigen kliniek.

Vlekje is verder een gezonde poes maar er wordt bij Dierendokters Schiedam standaard een pre-
anesthestisch bloed-onderzoek gedaan omdat de kosten hiervan gering zijn maar zij regelmatig
hiermee bijvoorbeeld katten met beginnende nierproblemen al vroeg op kunnen vangen en daardoor
het chronische nierfalen veel langer kunnen rekken. Hieruit kwamen gelukkig geen bijzondere
resultaten en de operatie kon zoals gepland uitgevoerd worden.

Als voorbereiding wordt bij Dierendokters Schiedam een operatie set klaargezet voor de dierenarts,
ook had de specialist zijn eigen instrumenten en apparatuur bij zich. Er werd wel een metalen
standaard neergelegd om de kat in uit te binden op haar rug. Vlekje werd toen onder narcose
gebracht en buiten de operatiekamer geschoren en geïntubeerd, daarna werd ze de operatiekamer
ingebracht, uit gebonden en daarna werd het operatie gebied geschrobd en ontsmet met neo-sabenyl
en isopropyl alcohol.

Voor alle operaties wordt bij Dierendokters Schiedam een combinatie ECG, pulsoxy en CO2 meter
gebruikt. Ook wordt er standaard geïntubeerd en een infuus met fysiologisch zout oplossing
aangelegd. Als een operatie langer duurt dan verwacht kan er dan altijd overgegaan worden op
isofluraan als anesthesie. Dit werd dus ook voor deze bijzondere operatie gedaan.

De Anesthesie werd ingeleid met Domitor en Ketamine en toen de anesthesie diepte onvoldoende
werd tijdens de operatie werd er gebruik gemaakt van isofluraan als gas anesthesie om de operatie
af te maken. Aan het eind van de operatie werd het isofluraan dicht gedraaid, waarna Vlekje nog
enige tijd aan de zuurstof bleef om het gas uit haar lichaam te halen. Uiteindelijk was de originele
anesthesie met Domitor nog voldoende om haar in slaap te houden zodat ze rustig in haar hokje kon
worden gelegd en verder uit kon slapen zodat de ketamine ook uit haar systeem zou zijn tegen de
tijd dat ze wakker werd.

26
Tijdens de operatie zelf droeg de specialist een haarnetje, een mondkapje, een steriel operatie schort
en operatie handschoenen. Alle andere aanwezigen moesten een haarnetje en mondkapje dragen om
besmetting van het operatiegebied te voorkomen. Ook lag er een operatie doek over de poot om het
gebied rond de operatie af te schermen.

Normaal gesproken wordt de operatie volledig door de dierenarts of in dit geval de specialist zelf
gedaan, de assistentes houden de anesthesie in de gaten en kunnen op instructie van de dierenarts de
operatie lamp aanpassen, extra injecties geven of de gas anesthesie apparatuur bedienen. Ook
moeten er soms extra instrumenten of hechtmateriaal steriel aangegeven worden.

De specialist is begonnen door voorzichtig het gewricht en rond liggende structuren bloot te leggen
zodat hij het probleem goed kon zien. Bij Vlekje was er sprake van een gescheurde pees en was er
was materiaal van de vorige operatie beschadigd. De specialist heeft met een draadje pees en spier
weer vastgezet, waarbij ik moest helpen met het leggen van een aantal knoopjes door met een tang
de draadjes op de juiste plaats te houden terwijl de specialist de knoop legde.

Aan het eind van de operatie heb ik ook nog de kans gehad om zelf te hechten op een stukje huid
waar een ondiep wondje was ontstaan door een doek klem, daar waren 3 hechtingen voldoende om
de huid goed bij elkaar te trekken. Daarna werd de anesthesie uitgeleid en kon Vlekje van de
monitoring af en weer terug in haar hokje. Daar lag al een warmte matje klaar om te helpen haar op
temperatuur te houden. Toen zij haar slik reflex begon terug te krijgen kon de tube verwijdert
worden en even daarna werd er een prik antisedan gegeven zodat ze goed wakker zou zijn wanneer
zij opgehaald zou worden.

Bij Dierendokters Schiedam werden de instrumenten met koud water en gewoon afwasmiddel
hygiënisch schoongemaakt, daarna goed afgedroogd en met een ultrasoon reiniger verder
schoongemaakt. Daarna werden de instrumenten droog ingepakt in de operatie sets, met weinig
gebruikte instrumenten en een voorraad extra instrumenten in steriel gesealed verpakking, waarna
alles in een sterilisator gesteriliseerd werd. Alle steriele watten en dergelijk werden met het
huishoudelijk afval verwijdert, het scalpel blad werd in een sharp safe gedaan, alsmede de niet
herbruikbare hecht naalden.

27
Opdracht F1
Verzorging van opgenomen dieren.

Kerel, de eerder beschreven 11 jarige gecastreerde kater is zowel een patiënt die voor verzorging
aanwezig was alsmede de week daarop een operatie patiënt. Bij zijn eerste bezoek kwam hij op een
zondagavond als spoedgeval binnen en werd hij gekatheriseerd vanwege blaasgruis wat de penis
blokkeerde. Op maandag werd Kerel dwang gevoerd wat hij in eerste instantie zeer onprettig vond,
maar later op de dag naar mate zijn conditie verbeterde werd ook zijn eetlust beter. Aan het eind van
zijn tweede dag in de opname begon Kerel zelf weer te eten en kon hij mee terug naar huis.

Bij Kerel moest vooral gelet worden op het plassen, om zeker te zijn dat de katheter goed bleef
werken. Ook was het duidelijk na bloed onderzoek dat Kerel's ureum aanzienlijk verhoogt was en
om dat zo snel mogelijk omlaag te krijgen kreeg Kerel uitgespreid over de ochtend en middag in
totaal bij een halve liter fysiologisch zout oplossing per subcutaan infuus om hem goed te spoelen.

De volgende dag ging het aanzienlijk beter met Kerel en werd er besloten geen extra infuus meer te
geven. Hij werd 's ochtends dwang gevoerd maar 's middags begon hij zelf al te eten. Hij werd rond
15:00 op gehaald door de eigenaar.

Één week later is Kerel weer terug voor zijn penis amputatie en werd daarvoor nogmaals
opgenomen. Hij is eerst in zijn reismandje in de opname gezet om voor zo'n min mogelijk stress te
zorgen terwijl het spreekuur loopt. Aan het eind van het spreekuur werd Kerel naar de operatie tafel
gebracht en kon daar zijn prik krijgen, hiervoor werd hij uit zijn hokje gehaald en met zijn neus
richting zijn hok gezet, toen werd hij even bij het nekvel vast gehouden terwijl de dierenarts de
injectie toediende. Daarna kon hij direct zijn mand invluchten om daar rustig in slaap te vallen.

Na de operatie werd Kerel op een handdoek gelegd en werd er een hand doek over hem gelegd om
zijn temperatuur op peil te houden. Ook werd er een aantal keer zijn temperatuur opgenomen.
Omdat er bij Kerel geen ernstige onder temperatuur werd gemeten werd er geen warmtekussen
gebruikt. Tegen het eind van het middag spreekuur was Kerel weer goed wakker, zij het nog rustig
en enigszins ongecoördineerd. Hij werd weer terug in zijn reismand geplaatst voor de eigenaar.

28
(Opname) 28-07-2015
Dierenarts: Kerel

Reden opname: Observatie blaasgruis

Naam : Kerel Eigenaar : Fam. Jansen

Soort : Kat Adres : Ernst Casimirstr. 8
Ras : Europees Korthaar Plaats : Vlaardingen
Kleur : [dier.kleur] Telefoon :
Geslacht: MG Mob.nr : 06-01010101
Gewicht : 5,3kg
Geb. Dat: 01-03-2004 Datum Opname: 27-07-2015

Tijd Medicijn
09:00 180ml Fys. Opl. SC Eten
09:00 0,3ml Meloxidyl SC Drinken
13:00 Dwangvoer 20ml Ontl.
14:00 180ml Fys. Opl. SC Urine
15:30 120ml Fys. Opl. SC Braken
Diarree
Temp.
Alg.Indruk

Overzicht uit het medisch dossier

09:00 Bloedonderzoek: Ureum 24, Crea 214

29
(Opname) 06-08-2015
Dierenarts: Kerel

Reden opname: Observatie blaasgruis

Naam : Kerel Eigenaar : Fam. Jansen

Soort : Kat Adres : Ernst Casimirstr. 8
Ras : Europees Korthaar Plaats : Vlaardingen
Kleur : [dier.kleur] Telefoon :
Geslacht: MG Mob.nr : 06-01010101
Gewicht : 5,3kg
Geb. Dat: 01-03-2004 Datum Opname: 06-08-2015

Tijd Medicijn
10:30 0,5ml Domitor, 0,5ml Ketamine Eten
14:30 0,2 Antisedan Drinken
Ontl.
Urine
Braken
Diarree
Temp.
Alg.Indruk

Overzicht uit het medisch dossier

30
Opdracht F2
Klanten informeren, deel twee

Voor de eerste keer dat Kerel bij ons in de opname kwam werd er uitgelegd dat Kerel via een
katheter kon plassen en dat de verstopping van zijn penis opgelost was, waardoor de katheter
verwijdert kon worden. Ook werd er verteld dat er dwang voering nodig was geweest maar dat
Kerel nu weer uit zichzelf was begonnen te eten.

Er moest vooral goed opgelet worden dat Kerel blijft plassen en eten zodat hij aan kon sterken voor
zijn operatie. Ook moest Kerel door gaan met de Meloxidyl tot enige tijd na zijn operatie, dit moest
hij tot nader order 1x per dag krijgen, gedoseerd per gewicht. Als Kerel weer problemen met
plassen kreeg moest hij direct terugkomen, eventueel in de dienst bij een andere dierenarts. Op
Dinsdag 06-08-2015 moest Kerel terug komen voor zijn operatie.

Na zijn operatie kon Kerel dezelfde dag weer terug naar huis, weer met Meloxidyl voor pijnstilling
met dezelfde dosering wat de uitleg simpeler maakte. Kerel moest een kap op vanwege de
hechtingen bij zijn urinebuis, zeker omdat beschadigingen daar tot vergroeiing zouden kunnen
lijden, waardoor een tweede meer risicovolle operatie nodig zou zijn. Bij het naar huis gaan was
Kerel al wakker, hoewel nog niet helemaal hersteld uit de narcose. Er werd dus uitgelegd dat Kerel
vooral nog een tijd rustig gehouden moest worden en dat er pas 's avonds laat een beetje eten
gegeven mocht worden, om het risico op braken te minimaliseren.

31
Nawoord

Tijdens mijn stage periode heb ik veel geleerd over de praktijk in de dierenartsenpraktijk en ook de
verschillen tussen praktijken dankzij mijn ervaring bij 3 zeer verschillende praktijken. Terwijl bij de
Delta nog heel veel door de dierenartsen gedaan wordt en zo min mogelijk uit handen gegeven
wordt aan de assistentes gaat men bij Dierendokters Schiedam juist in de andere richting en wordt
er heel veel, misschien soms te veel, uit handen gegeven aan de assistentes. Bij dierenartsenpraktijk
van Zwol zit men enigszins in het midden, zo worden de operaties daar regelmatig door de
assistentes afgerond, specifiek het hechten, terwijl dat bij andere praktijken voorbehouden is aan de
dierenarts en hij of zij pas klaar is als het dier weer dicht is en klaar om naar de recovery gebracht te
worden.

Mede hierdoor heb ik bij de Delta minder geleerd dan ik gehoopt had en daardoor moest ik bij
Dierendokters Schiedam en dierenartsenpraktijk van Zwol aardig wat inhalen. Ook de korte tijd die
de Delta gelopen heb ten opzichte van de andere praktijken had hier natuurlijk invloed op.

Tijdens mijn stage heb ik vooral veel praktische vaardigheden geleerd, mijn sociale vaardigheden
blijven echter, mede door mijn beperking, beperkt. Ik hoop met de combinatie van wat ik geleerd
heb tijdens mijn stage en opleiding en mijn Wajong uitkering en de daar aan verbonden voordelen
toch een baan te kunnen vinden, het liefst ergens waar het contact met klanten voor mij beperkt
blijft omdat dat ondanks alles toch mijn zwakke punt zal blijven. Ik zal mezelf daarom vooral
richten op de dierenzieken huizen en andere specialistische bedrijven waar ik bijvoorbeeld als lab
medewerker aan de slag zou kunnen.

In mijn ervaring was de begeleiding bij mijn eerste stageplaats niet van goede kwaliteit, ik had hier
misschien beter als laatste kunnen komen zodat ik al de nodige praktijk vaardigheden had en beter
het werk daar op had kunnen pakken. Bij Dierendokters Schiedam was de begeleiding echter
uitstekend en dit heeft mij zeker geholpen om daar mij ritme te vinden en redelijk wat van mijn
opdrachten en leerdoelen te halen. Bij dierenartsenpraktijk van Zwol was de begeleiding redelijk
goed, hoewel ik daar wel het voordeel had van mijn inmiddels betere vaardigheden en het feit dat ik
het theorie gedeelte van de opleiding inmiddels had afgerond.

Ook was de begeleiding van de opleiding uit redelijk goed geregeld en was de manier van leren in
de cursus voor mij veel makkelijker te volgen dan de gewone klassikale lessen in het middelbaar
onderwijs en de lessen bij Fysiotherapie, de manier waarop vrijwel alle les stof in de klas behandelt
werd maakte het voor mij makkelijk om de stof direct goed op te pakken.

Dankwoord

Met veel dank aan de medewerkers van dierenartsenpraktijken de Delta, van Zwol en Dierendokters
Schiedam voor de tijd en moeite die zij gestoken hebben in het helpen mij de nodige praktijk
vaardigheden te leren.

32