REACTIESNELHEID

Effecten van concentraties en temperatuur op het verloop

van een reactie

Hoofdstuk 5, Experiment 2
Inhoud
Inleiding......................................................................................................................................................... 2
Aanleiding ................................................................................................................................................. 2
Onderzoeksvragen .................................................................................................................................... 2
Verwachting .............................................................................................................................................. 2
Methode ....................................................................................................................................................... 3
Benodigdheden ......................................................................................................................................... 3
Uitvoering ................................................................................................................................................. 3
Resultaten en verwerking ............................................................................................................................. 4
Conclusie ....................................................................................................................................................... 5
Discussie ........................................................................................................................................................ 5
Verbeteringen voor een volgende proef .................................................................................................. 5
Suggestie voor een nader onderzoek ....................................................................................................... 5
Inleiding
Aanleiding
Het is mogelijk om zwavel (S) uit thiosulfaat (S2O32-) te winnen door een zoutzuuroplossing toe te
voegen. Om dit in de kortste hoeveelheid tijd te doen is het belangrijk om te reactiesnelheid zo hoog
mogelijk te krijgen. Verschillende elementen spelen een rol bij reactiesnelheid, zoals de concentratie van
de verschillende stoffen en de temperatuur waarbij de reactie plaatsvindt. Om hiertussen een goed
balans te strijken zal er worden gekeken naar de invloed van deze verschillende factoren in de reactie
die plaatsvindt tussen thiosulfaat en zoutzuur.

Onderzoeksvragen
1. Wat is de invloed van de thiosulfaatconcentratie op de reactiesnelheid?
2. Wat is de invloed van de temperatuur op de reactiesnelheid?

Verwachting
1. Bij hogere concentraties thiosulfaat zullen er meer moleculen aanwezig zijn, waardoor de kans
op een botsing hoger wordt. De reactiesnelheid zal dan omhooggaan, omdat er bij meer
botsingen ook meer succesvolle botsingen zijn.
2. Bij een hogere temperatuur bewegen de moleculen zich sneller door het mengsel, waardoor de
kans op een succesvolle botsing hoger wordt. Hierdoor zal de reactiesnelheid waarschijnlijk
hoger zijn.
Methode
Benodigdheden
1. 0,1 M natriumthiosulfaat [Na2S2O3]
2. 1,0 M zoutzuur [HCl]
3. Erlenmeyer of bekerglas van 250 mL
4. Vel wit papier waarop een duidelijk zichtbaar kruis is getekend
5. Maatcilinder van 25, 50 en 100 mL
6. Thermometer
7. Brander of toegang tot warm water
8. Labjas

Uitvoering
1. Maak de eerste concentratie van 0,020 M door 20 mL 1,0 M Na2S2O3 in de erlenmeyer te doen
en 60 mL water toe te voegen.
2. Zet de erlenmeyer op het papiertje.
3. Start de reactie door 20 mL HCl toe te voegen. Start tegelijkertijd een stopwatch.
4. Stop de stopwatch zodra het zwarte kruis niet meer zichtbaar is en noteer deze tijd in een tabel.
5. Herhaal stap 1-4 voor andere concentraties natriumthiosulfaat. Hierbij worden de concentraties
0,040 M, 0,060 M en 0,080 M aangehouden.
6. Herhaal stap 1-4 nog een keer, maar zet de erlenmeyer in een bak warm water gedurende de
reactie. De temperatuur van het water moet circa 50°C zijn. Bij deze laatste proef moet weer
een concentratie van 0,020 M worden aangehouden.
Resultaten en verwerking
Zie voor een tabel met hierin alle resultaten svp het bijgevoegde Excel bestand onder de naam
“Resultaten”. De grafieken uit het Excel bestand komen hieronder nogmaals voor.

Reactiesnelheid bij verschillende concentraties

thiosulfaat
0.03

0.025

0.02
1/tijd

0.015

0.01

0.005

0
0 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09
Concentratie [S2O32- ] (mol L-1)

Reactiesnelheid bij verschillende temperaturen

0.012

0.01

0.008
1/tijd

0.006

0.004

0.002

0
0 10 20 30 40 50 60
Temperatuur (°C)
Conclusie
Vraag 1: Wat is de invloed van de thiosulfaatconcentratie op de reactiesnelheid?

Zoals in de grafiek kan worden gezien, gaat de inverse reactietijd lineair omhoog naarmate de
concentratie van natriumthiosulfaat omhooggaat. De inverse wordt hier gebruikt omdat dit een mate is
van de hoeveelheid reacties per seconde. We kunnen uit de grafiek concluderen dat de concentratie een
zeer grote invloed heeft op de uiteindelijke reactiesnelheid. Bij een verviervoudiging van de concentratie
werd de tijd die de reactie duurde circa 5x zo kort.
Dit is omdat er meer deeltjes aanwezig zijn waarmee kan worden gereageerd. De reactie zou dan ook
nog sneller verlopen bij een nog grotere hoeveelheid thiosulfaat.

Vraag 2: Wat is de invloed van de temperatuur op de reactiesnelheid?

Ook de temperatuur lijkt in de grafiek lineair omhoog te gaan. Het is echter niet duidelijk of deze trend
doorgaat bij andere temperaturen, vanwege het feit dat er maar op twee temperaturen data zijn
verzameld. Er kan wel uit de huidige data geconcludeerd worden dat een hogere temperatuur de
reactiesnelheid verhoogt, maar een duidelijke factor kan hier niet uit gehaald worden.
De rede hiertoe ligt in de snelheid van de deeltjes. Bij een hogere snelheid tijdens de botsing bestaat er
een grotere kans dat de botsing succesvol is. Een hogere temperatuur zorgt voor een hogere snelheid en
zorgt dus ook voor een hogere reactiesnelheid.

Discussie
Verbeteringen voor een volgende proef
In het geval dat deze proef opnieuw wordt gedaan, moet er meer data worden verzameld over het
effect van de temperatuur op de reactiesnelheid. Momenteel zijn er maar twee verschillende
temperaturen gemeten en dit is niet genoeg om duidelijke conclusies uit te trekken.
Verder is het ook belangrijk om een grote hoeveelheid natriumthiosulfaat te hebben aan het begin van
experiment. Tijdens het uitvoeren van het experiment heeft een lage starthoeveelheid gezorgd voor
meerdere vertragingen, waardoor er uiteindelijk 10 minuten zijn verspild.

Suggestie voor een nader onderzoek

Om aan te tonen dat concentratie berekenbaar verband heeft met de reactiesnelheid, zou een
vergelijkbare proef kunnen worden opgesteld met een andere reactie.