Uitgebreid Jaarverslag 2017 Def2

Jaarverslag over 2017 Regionaal Landschap Lage Kempen
Regionaal Landschap Lage Kempen vzw

Grote Baan 176
3530 Houthalen-Helchteren
Tel: 011/78 52 59
E-mail: info@RLLK.be
www.RLLK.be
2
Inhoudstafel
1. MISSIE ........................................................................................................................................................... 4
2. ORGANISATIE EN STRUCTUUR....................................................................................................................... 5
2.1. WERKINGSGEBIED ................................................................................................................ 5

2.1.1. BESCHRIJVING VAN HET WERKINGSGEBIED ............................................................ 5
2.1.2. OVERZICHT GEMEENTEN.......................................................................................... 6
2.2. BESTUURSORGANEN ............................................................................................................ 7
2.2.1. ALGEMENE VERGADERING ....................................................................................... 7
2.2.2. LEDEN ....................................................................................................................... 9
2.2.3. RAAD VAN BESTUUR .............................................................................................. 11
2.2.4. DAGELIJKS BESTUUR............................................................................................... 11
2.3. PERSONEEL ......................................................................................................................... 11
2.3.1. ORGANIGRAM 2017 ............................................................................................... 11
2.3.2. STAGIAIRS, JOBSTUDENTEN EN VRIJWILLIGERS..................................................... 13
2.4. PROFESSIONALISERING VAN DE ORGANISATIE.................................................................. 13
2.5. OVERLEG EN SAMENWERKING MET PARTNERS ................................................................ 15
2.6. COMMUNICATIE ................................................................................................................. 15
2.6.1. LANDSCHAPSKRANT ............................................................................................... 15
2.6.2. WEBSITES ................................................................................................................ 16
2.6.3. PERS ........................................................................................................................ 17
2.6.4. HUISSTIJL ................................................................................................................ 17
3. ACTIVITEITEN EN PROJECTEN ...................................................................................................................... 19
3.1. NATUURBEHOUD, KLEINE LANDSCHAPSELEMENTEN, LANDSCHAPSZORG EN STREEKEIGEN

KARAKTER ................................................................................................................................... 19
3.1.1. OVERZICHT BEREIKTE RESULTATEN VAN ALLE TERREINACTIES IN 2017 ............... 19
3.1.2. SPECIALE BESCHERMINGSZONES EN INSTANDHOUDINGSDOELSTELLINGEN ....... 20
3.1.3. ACTIES EN PROJECTEN NATUUR- EN LANDSCHAPSHERSTEL ................................. 28
3.2. EDUCATIE, RECREATIE EN DRAAGVLAK VOOR NATUUR EN LANDSCHAP.......................... 38
3.3. PLANNING 2018.................................................................................................................. 45
4. OVERZICHT PUBLIEKS- EN EDUCATIEVE ACTIVITEITEN ................................................................................. 46
4.1. ONTMOETINGEN ................................................................................................................ 46

4.2. EDUCATIEVE ACTIVITEITEN ................................................................................................ 46
4.3. PUBLIEKSACTIVITEITEN ...................................................................................................... 47
4.4. PLANNING EDUCATIEVE EN PUBLIEKSACTIVITEITEN 2018 ................................................ 48
5. FINANCIEEL VERSLAG .................................................................................................................................. 49
5.1. OVERZICHT ......................................................................................................................... 49

5.2. BALANS PER 31/12/2017 .................................................................................................... 52
5.3. RESULTATENREKENING 2017 EN BEGROTING 2018 .......................................................... 52
5.4. VERSLAG VAN DE BEDRIJFSREVISOR .................................................................................. 56
3
1. MISSIE
Natuur-mensen-cultuur
Regionaal Landschap Lage Kempen investeert in een levend landschap
Een landschap waar er ruimte is voor natuur én mensen
Een landschap waar cultuur en natuur samenkomen
Een landschap waar tradities en nieuwe gebruiken elkaar aanvullen
Dit doen we door samen met verschillende partners kansen te benutten en te creëren. We verbinden
inwoners en bezoekers met het landschap uit de Lage Kempen. We laten hen het landschap beleven en
waarderen, zodat ze er mee zorg voor dragen.
Trots op onze streek

We zetten de streekidentiteit en typische elementen van de Lage Kempen in de kijker. We verbinden het
landschap met de lokale geschiedenis. We zetten iedereen aan een steentje bij te dragen aan de ‘Lage
Kempen van morgen’. Zo kunnen we er allemaal, zowel mens als dier, van blijven genieten.
Beleven en genieten
We laten wandelaars en fietsers onbekende plekjes ontdekken langs nieuwe en oude trage wegen. De
opbrengst van onze wandelkaarten investeren we opnieuw in de natuur.
Ontdekken en waarderen
Onbekend is onbemind... dus laten we jong en oud via allerlei methoden en kanalen kennis maken met
ons landschap en natuur. Bovendien krijgen alle Lage Kempenaren gratis onze landschapskrant in de bus…
Nieuwe kansen voor natuur- en landschap

We herstellen cultuur- en natuurlandschappen en geven zo nieuwe kansen aan planten en dieren. We
ondersteunen zoveel mogelijk eigenaars in het natuurlijk (her)inrichten van hun gronden.
4
2. ORGANISATIE EN STRUCTUUR
2.1. WERKINGSGEBIED
2.1.1. BESCHRIJVING VAN HET WERKINGSGEBIED
Het Regionaal Landschap Lage Kempen vzw (RLLK), is een regionaal landschap van 81.298,61 ha groot. Het
is hiermee één van de grootste regionale landschappen. En één van de drie Limburgse Regionale
Landschappen.
De Lage Kempen is een aantrekkelijke, diverse en groene streek.

Hoewel de streek zich duidelijk onderscheidt van andere streken in
Vlaanderen, is de diversiteit groot. De Lage Kempen vormen een uniek
landschap dat voornamelijk ontstaan is onder invloed van menselijke
activiteiten. De arme zandgrond maakte dat landbouw tot voor enkele
decennia niet eenvoudig was en de mensen moesten grote
inspanningen leveren om brood op de plank te krijgen. Dit maakte dat
het landschap sterk werd ‘gebruikt’. Dit menselijke ingrijpen in
combinatie met de fysisch-geografische factoren, heeft geleid tot een
aantal diverse landschapstypes zoals naald- en loofbos (mijnbouw,
houtkweek), wijersystemen (viskweek), heide (schaapskuddes,
ontginning voor brandstof en mest), beekvalleien met hooilanden en
hakhoutbosjes (landbouw).
Het RLLK heeft in haar gebied aan aantal ‘Grote Landschappelijke Eenheden (GLE)’. Dit zijn regio’s die
door de provincie Limburg afgebakend werden op basis van hun natuurlijke structuur en landschapstypes.
In de regio Lage Kempen vormen vier GLE’s het kerngebied en drie GLE’s maken de verbinding naar
respectievelijk ‘Regionaal Landschap Kempen en Maasland’ en ‘Regionaal Landschap Haspengouw en
Voeren’.
In het kerngebied van het RLLK onderscheiden we

‘De Wijers’ met talloze vijvers, rietkragen en natte broekbossen
De Vallei van de Zwarte Beek met aan de bron heide en landduinen, benedenstrooms broekbossen en
natte weilanden en getuigenheuvels aan de monding
De Vallei van de Dommel en Warmbeek: bossenpartijen afgewisseld met, vaak nog kleinschalige,
landbouwzones, kronkelende kleine beekjes, cultuurhistorische elementen zoals grafheuvels,
kasteel(hoeves).
Het Bos- en duingebied Lage Kempen (stuifzand en bosgebied): uitgestrekte dennenbossen, vennen en
vijvers, stuifzandduinen, afgravingen van zandgroeves. In dit gebied kennen we het gebied Bosland en het
gebied de Merode.
Met zowel de kenmerkende valleien als bos- en duingebieden wordt in Neerpelt en Hamont-Achel met
vier aangrenzende Nederlandse gemeenten het samenwerkingsproject Groote Heide op de kaart gezet.
Op de grenzen van het werkingsgebied liggen:

- Het grenspark Kempen~Broek: een natte en moerassige vlakte, ontstaan door het samenvloeien van
een aantal beken met hoger gelegen uitstekende zandruggen.
- Het Nationaal Park Hoge Kempen, het enige Nationaal Park in Vlaanderen.
5
- De Demervallei is een historisch broekgebied met binnenpolders die lager gelegen zijn dan de
ingedijkte rivier.
2.1.2. OVERZICHT GEMEENTEN
Het werkingsgebied ligt volledig binnen de provincie Limburg en beslaat 15 gemeenten: Beringen,
Bocholt, Halen, Ham, Hamont-Achel, Hechtel-Eksel, Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren,
Leopoldsburg, Lommel, Lummen, Neerpelt, Overpelt, Tessenderlo en Zonhoven. Er zijn in 2017 geen
wijzigingen aan het werkingsgebied gebeurd. In 2019 zal door de fusie tussen Overpelt en Neerpelt de
nieuwe gemeente Pelt zorgen voor een wijziging in het aantal lidgemeenten.
opp in ha
Beringen 7.871,79
Bocholt 5.939,01
Halen 3.671,77
Ham 3.284,29
Hamont-Achel 4.374,96
Hechtel-Eksel 7.661,65
Heusden-Zolder 5.333,71
Houthalen-Helchteren 7.797,42
Leopoldsburg 2.241,85
Lommel 10.250,82
Lummen 5.385,29
Neerpelt 4.291,71
Overpelt 4.075,60
Tessenderlo 5.160,59
Zonhoven 3.958,15
Totaal 81.298,61
6
2.2. BESTUURSORGANEN
2.2.1. ALGEMENE VERGADERING

De algemene vergadering kwam in 2017 bijeen op 14 maart in Hechtel-Eksel, in het Vakantiecentrum
De Lage Kempen. Deze vergadering werd goed bijgewoond met 41 van de 61 leden aanwezig of via
volmacht vertegenwoordigd. De leden keurden de financiële verslagen, de begroting en het
werkingsverslag over 2016 goed.
ALGEMENE VERGADERING
Vakantiecentrum De Lage Kempen, Hechtel-Eksel 14/3/2017
Stemgerechtigde leden:
Aanwezig:
Natuurpunt Houthalen, Jurgen Becherer; Natuurpunt Hechtel-Eksel, Ine Reynders; Boomgaardenstichting, Jos
Neyens; Limburgs Landschap, Paul Peeters; Natuurpunt Limburg, Jos Ramaekers; Natuurpunt Neerpelt, Patrick
Schuurmans; Natuurpunt Beringen, Hans Van den Bossche; Werkgroep Isis, Frieda Pauwels; Limburgse
Milieukoepel, Gust Feyen; Natuurpunt Lummen, Piet Ruytjens; Gemeente Tessenderlo, Eric Verboven; Gemeente
Hechtel-Eksel, Theo Martens; Gemeente Lummen, Wim Vangeel; Gemeente Ham, Robert Vandezande; Gemeente
Overpelt, Patrick Van Baelen; Gemeente Heusden-Zolder, Nico Geeraerts; Gemeente Bocholt, Jos Plessers; Provincie
Limburg, Ludwig Vandenhove; Toerisme Limburg, Hilde Beckers; Toerisme Lommel, Veronique Caerts; VVV
Tessenderlo, François Van Gehuchten; Wildbeheereenheid De Zwarte Beek, Johan Craeghs; Wildbeheereenheid
Willekesberg, René Vandenryt; WBE Jacht en natuur Lommel, Alfons Beks; Wildbeheereenheid Warmbeekvallei, Peter
Hulsbosch; Wildbeheereenheid De Grote Beek, Michel Aerts; Wildbeheereenheid Teslo, Louis Exelmans; WBE De
Zandhaas, Willy Vanhelden; WBE Halense Jachtvrienden vzw, Guy Cordonnier; Wildbeheereenheid Vogelsanck, Pierre
Crahay; Bosgroep Limburgse Duinen vzw, Eddy Rooyackers; Toerisme Zonhoven, Jean-Paul Magdelijns; Toerisme
Heusden-Zolder Jos Bervoets
Via volmacht vertegenwoordigd:

Boerenbond, Liesbeth Fransen; Wildbeheereenheid Bocholt, Neel Gorssen; Gemeente Leopoldsburg, Annika Lenaerts;
Landelijke Gilden, Stefanie Jansen; Stad Lommel, Kris Verduyckt; Toerisme Bocholt, Davy Timmermans; Stad Hamont-
Achel, Ben Schuurmans; Gemeente Houthalen-Helchteren, Jef Verpoorten
Verontschuldigd: Gilbert Lambrechts, Stad Beringen
Met 41 van de 61 leden aanwezig of via volmacht vertegenwoordigd (67 %), vindt de vergadering rechtsgeldig
plaats.
Adviserende leden
Aanwezig: Peter Bloemen, PCCE; Jan Mampaey Provincie; Davy Noelmans VLM; Patrick Simons Neerpelt; Joris
Verhees Provincie
Verontschuldigd: An Leyssens (Stad Beringen); Patrick Golkowski (Bocholt); Fabian Spreeuwers (Leopoldsburg)
Derden aanwezig
Sonja Schreurs (Communicatie natuur en milieu Provincie Limburg) Team RLLK: Ilse Ideler, Bart Paesen, An Bloemen,
Peter Roosen, Gerti Hubrechts, Joep Fourneau, Ilse Plessers, Hanne Mengels, Hans Jochems, Joke Timmermans,
Frederik Faveere, Joke Roebben, Els Jorissen, Liesbeth Van Gyseghem.
Agenda:
7
Netwerkbuffet (19-20u). De leden van de AV en het RLLK personeel, en wisselen uit in een informeel kader. Er wordt
gediscussieerd over projecten, acties, bezorgdheden en in de gesprekken ontwikkelen zich nieuwe kansen.
1. Opening vergadering.
Ilse Ideler heet alle aanwezigen welkom.
2. Toelichtingen
Vakantiecentrum Lage Kempen
De uitbaatster van Vakantiecentrum De Lage Kempen stelt het vakantiecentrum voor en vertelt hoe belangrijk
Bosland is voor het vakantiecentrum. De camping doet inspanningen op vlak van milieu door hernieuwbare energie,
houtskeletbouw e.d. Ze benadrukt het belang van gratis activiteiten in de natuur die geen geld hoeven te kosten. Als
‘gastheer’ voor Bosland draagt zij de waarden en het recreatief aanbod van Bosland mee uit.
Wandelnetwerk Bosland
Joke Timmermans schetst de principes en het ontstaan van het Wandelnetwerk Bosland. Met behulp van de subsidies
van Toerisme Vlaanderen en de ondersteuning door de gemeenten, wordt dit wandelnetwerk in de komende twee
jaar gerealiseerd. Bosland ambieert het mooiste wandelnetwerk van Vlaanderen. De huidige wandelroutes blijven
behouden als suggesties. Het netwerk sluit aan op de netwerken in Antwerpen en Nederland. Toeristische
ondernemers kunnen het netwerk gebruiken om bv. arrangementen aan te koppelen. Els Jorissen werd aangeworven
om het dossier te trekken.
3. Goedkeuring vorig verslag. Het verslag van de vorige AV van 8/3/2016 in Beringen wordt goedgekeurd.
4. Nieuwe leden
De WBE Halense jachtvrienden vzw, vertegenwoordigd door dhr. Guy Cordonnier wenst toe te treden tot de AV. De
WBE ligt in het werkingsgebied van RLLK en heeft de statuten onderschreven. De toetreding wordt aanvaard.
5. Financieel verslag:
- De tendensen ten opzichte van de werking in 2005 worden toegelicht. De basisbijdragen van de gemeenten en
de provincie blijven onontbeerlijk als basisfinanciering en cofinanciering voor de werking.
- We ontvingen 1.513.068 € inkomsten. De RVB voegde 2.800 € toe aan de voorziening Natuur en
Landschapsfonds. Dit is 20% van de verkoop op de wandelkaarten. Verder werd 24.097 € toegevoegd aan de
voorziening “Verduurzaming nieuwe projecten” die daardoor 75.000 € bedraagt. Samen met deze voorzieningen
maakte de vzw in 2016 1.483.919 € kosten. Het jaar geeft een positief resultaat van 29.149 €. De algemene
vergadering gaat akkoord om met dit resultaat het sociaal passief te verhogen met 14.896 € waardoor dit
403.247 € zal bedragen. Hiermee is het sociaal passief maximaal aangevuld. De AV is akkoord om het resterend
saldo van 14.253 € toe te voegen aan de alg. reserve waardoor deze 114.803 € bedraagt.
- Het balanstotaal per 31/12/2016 bedraagt 1.076.412 €.
- Er worden voor de begroting van 2017 1.992.800 € inkomsten en uitgaven begroot.
- Extern bedrijfsrevisor mevr. Ira Nicolaij bracht haar verslag voor de raad van bestuur op 7/3/17. Op de AV wordt
het verslag toegelicht door dhr. Christophe Robbeets. De bedrijfsrevisoren voerden een controleopdracht uit over
de balans en resultatenrekening. Ze bevestigen dat de balans en de resultatenrekening een getrouw beeld
vormen van het vermogen, de financiële toestand en de resultaten van de vereniging.
6. Kwijting: De algemene vergadering keurt het financieel verslag en de begroting goed en kwijt de bestuurders.
7. Werkingsverslag
Ilse Ideler overloopt kort de belangrijkste realisaties van het jaar 2016. Door samenwerking op het vlak van
inspireren, het delen van kennis, de prospectie van locaties, het zoeken van middelen, de inzet van gespecialiseerde
aannemers en enthousiaste medewerkers konden in 2016 weer een groot aantal acties gerealiseerd worden. Een
apart jaarverslag werd uitgedeeld aan de leden.
De personeelsleden lichten aan 5 statafels volgende thema’s en projecten toe aan alle leden van de AV: Energiek
landschap & biomassa, Parkrangers & onroerend erfgoed, Samen op een Goei Wei, Natuurherstel, Educatie &
draagvlak
8. Varia
Er worden geen varia punten gemeld. De aanwezigen worden uitgenodigd op een receptie.
8
2.2.2. LEDEN
Er waren in 2017 61 stemgerechtigde leden. Er zijn 23 adviserende leden, die ook worden uitgenodigd op
de algemene vergadering.
Nr. Soort organisatie Organisatie Voornaam Achternaam

1 Natuurvereniging Natuurpunt Bocholt Annemie Nouters
2 Natuurvereniging Natuurpunt Houthalen Jurgen Becherer
3 Natuurvereniging Natuurpunt Hechtel-Eksel Ine Reynders
4 Natuurvereniging Boomgaardenstichting Jos Neyens
5 Natuurvereniging Vrienden van het Schulens Broek Piet Rymen
6 Natuurvereniging Limburgs Landschap Paul Peeters
7 Natuurvereniging Natuurpunt Heusden-Zolder Ignace Schops
8 Natuurvereniging Natuurpunt Limburg Jos Ramaekers
9 Natuurvereniging Natuurpunt Neerpelt Patrick Schuurmans
10 Natuurvereniging Natuurpunt Noord-Limburg Luc Winters
11 Natuurvereniging Natuurpunt Zelem Filip Vanlommel
12 Natuurvereniging Natuurpunt Hasselt-Zonhoven Jos Coteur
13 Natuurvereniging Natuurpunt Beringen Hans Van den Bossche
14 Natuurvereniging Natuurpunt Ham Veerle Van Den Eynden
15 Natuurvereniging Natuurpunt Leopoldsburg-Heppen Guy Vanzeir
16 Natuurvereniging Milieugroep De Mangelbeek vzw Johan Lemmens
17 Natuurvereniging Werkgroep Isis Frieda Pauwels
18 Natuurvereniging Limburgse Milieukoepel Gust Feyen
19 Natuurvereniging Natuurpunt Lummen Piet Ruytjens
20 Natuurvereniging Natuurpunt Hamont-Achel Roger Dalemans
21 Politiek gemeente Gemeente Tessenderlo Eric Verboven
22 Politiek gemeente Gemeente Hechtel-Eksel Theo Martens
23 politiek gemeente Stad Halen Steven Vanmechelen
24 Politiek gemeente Gemeente Leopoldsburg Annika Lenaerts
25 Politiek gemeente Gemeente Lummen Wim Vangeel
26 Politiek gemeente Gemeente Houthalen-Helchteren Jef Verpoorten
27 Politiek gemeente Gemeente Ham Robert Vandezande
28 Politiek gemeente Stad Beringen Gilbert Lambrechts
29 Politiek gemeente Gemeente Zonhoven Magda Moons
30 Politiek gemeente Gemeente Overpelt Patrick Van Baelen
31 Politiek gemeente Gemeente Heusden-Zolder Nico Geeraerts
32 Politiek gemeente Gemeente Bocholt Jos Plessers
33 Politiek gemeente Gemeente Neerpelt Niels Achten
34 Politiek gemeente Stad Hamont-Achel Ben Schuurmans
35 Politiek gemeente Stad Lommel Kris Verduyckt
36 Politiek provincie Provincie Limburg Ludwig Vandenhove
37 Toerisme Toerisme Limburg Hilde Beckers
38 Toerisme Toerisme Lummen Benny Robyns
39 Toerisme Dienst voor toerisme Overpelt Mieke Kerkhofs
40 Toerisme Toerisme Lommel Veronique Caerts
41 Toerisme Toerisme Midden-Limburg Eddy Vanheel
42 Toerisme Toerisme Zonhoven Jean-Paul Magdelijns
43 Toerisme Toerisme Heusden-Zolder Jos Bervoets
44 Toerisme Toerisme Bocholt Davy Timmermans
45 Toerisme VVV Hamont-Achel Jef Verweyen
46 Toerisme VVV Tessenderlo François Van Gehuchten
47 Ver. van Landeigenaren ELO Thierry de l'Escaille
48 Wildbeheer Wildbeheereenheid De Zwarte Beek Johan Craeghs
49 Wildbeheer Wildbeheereenheid Willekesberg René Vandenryt
9
50 Wildbeheer WBE Jacht en natuur Lommel Alfons Beks

51 Wildbeheer Wildbeheereenheid Warmbeekvallei Peter Hulsbosch
52 Wildbeheer Wildbeheereenheid De Grote Beek Michel Aerts
53 Wildbeheer Wildbeheereenheid Bocholt Neel Gorssen
54 Wildbeheer Wildbeheereenheid Teslo Louis Exelmans
55 Wildbeheer WBE De Prinsenloop Eddy Bierkens
56 wildbeheer WBE De Zandhaas Willy Vanhelden
57 Wildbeheer WBE Halense Jachtvrienden vzw Guy Cordonnier
58 Wildbeheer Wildbeheereenheid Vogelsanck Pierre Crahay
59 Bosgroep Bosgroep Limburgse Duinen vzw Eddy Rooyackers
60 Landbouw Boerenbond Liesbeth Fransen
61 Landbouw Landelijke Gilden Stefanie Jansen
Organisatie Functie Voornaam Achternaam

1 Gemeente Overpelt Milieuambtenaar Tim Peeters
2 Stad Lommel Hoofd Milieudienst Ivan Bynens
3 Gemeente Hamont-Achel Milieuambtenaar Cindy Brenkers
4 Gem. Houthalen-Helchteren Milieuambtenaar Joke Vandebeek
5 Gemeente Tessenderlo Milieuambtenaar Philippe Luts
6 Gemeente Halen Milieuambtenaar Ronny Wuestenberghs
7 Gemeente Lummen Milieuambtenaar Daniel Jacobs
8 Gemeente Ham Milieuambtenaar Pieter Cools
9 Gemeente Hechtel-Eksel Milieuambtenaar Kirsten Kuijpers
10 Gemeente Heusden-Zolder Milieuambtenaar Raf Vandenborm
11 Gemeente Bocholt Milieuambtenaar Patrick Golkowski
12 Gemeente Neerpelt Milieuambtenaar Patrick Simons
13 PCCE Peter Bloemen
14 Gemeente Zonhoven Milieuambtenaar Kristel Ceulemans
15 VLM Regio Oost Provinciale afdeling Limburg Davy Noelmans
16 Afdeling Land- en Tuinbouw Lieve Vandebroeck
17 Werkgroep Ecologie Tessenderlo Voorzitter Herman Vermeulen
18 Agentschap voor Natuur en Bos Kurt Michiels
19 Provinciaal Natuurcentrum Diensthoofd Jan Mampaey
20 Provincie Limburg PNC Joris Verhees
21 Stad Beringen Deskundige milieu An Leyssens
22 Provincie Limburg Communicatieverantwoordelijke Sonja Schreurs
23 Gemeente Leopoldsburg Milieuambtenaar Fabian Spreeuwers
In 2018 kwam de algemene vergadering geldig bijeen op 13 maart in Heusden-Zolder. Op de agenda

stonden het financiële verslag, de begroting en het werkingsverslag.
10
2.2.3. RAAD VAN BESTUUR
De raad van bestuur bestond in 2017 uit volgende 10 stemgerechtigde leden.
-> Vanuit groep politiek (min. 1/3e) 4 zetels

Ludwig Vandenhove (provincie), Theo Martens (gemeente Hechtel-Eksel), Gilbert Lambrechts
(Beringen), Jef Verpoorten (Houthalen-Helchteren)
-> Vanuit groep natuur (min. 1/3e) 4 zetels
Jos Ramaekers (Natuurpunt Limburg), Hans Van den Bossche (Natuurpunt Beringen), Paul Peeters
(Limburgs Landschap), Frieda Pauwels (Werkgroep Isis)
-> Vanuit groep ‘derden’ (toerisme, landbouw, WBE) 2 zetels
Hilde Beckers (Toerisme Limburg), Liesbeth Fransen (Boerenbond)
Als adviserende leden werden Eddy Rooyackers (Bosgroepen), Kurt Michiels (ANB), Jan Mampaey en Joris
Verhees (provincie Limburg), Kurt Michiels (ANB) en Ilse Ideler als directeur van het RLLK toegevoegd.
De raad kwam in 2017 vier keer bijeen op 7/3, 9/5, 17/10 en 12/12.
2.2.4. DAGELIJKS BESTUUR
Het dagelijks bestuur wordt, zoals bepaald door de raad van bestuur, waargenomen door de directeur Ilse
Ideler. Zij neemt de dagelijkse werking waar, koppelt waar nodig terug met de bestuurders en belegt de
vergaderingen van de raad van bestuur.
2.3. PERSONEEL
2.3.1. ORGANIGRAM 2017
11
12
2.3.2. STAGIAIRS, JOBSTUDENTEN EN VRIJWILLIGERS
1 jongere zette in 2017 het beste beentje voor als stagiaire bij het Regionaal Landschap Lage Kempen:
- Nymfa Vanhout provinciale Hogeschool PXL, opleiding toerisme
Voor de begeleiding van studenten wordt heel wat tijd vrijgemaakt. In voorbereiding van de stage en de
thesis wordt samen gezocht naar een onderwerp dat relevant is voor de verdere werking van het RLLK. Zo
‘rendeert’ de tijd en energie die in de studenten gestoken wordt ook voor de verdere werking. Stagiairs
betekenen vaak een verrijking van de organisatie door hun grote inzet en leergierigheid. Anderzijds leren
de studenten het werkveld kennen doordat zij gedurende een aantal weken meedraaien en arbeid
leveren voor het RLLK.
Eén vrijwilliger met autisme biedt, in het kader van opdoen van werkervaring, wekelijks één dag
ondersteuning aan de administratie. Een ploeg van een 90 tal vrijwilligers fungeren als peters en meters
voor de controle van de wandelpaden.
2.4. PROFESSIONALISERING VAN DE ORGANISATIE
In 2017 werd de professionalisering van het RLLK verder gezet.
A. Interne communicatie
Het RLLK hecht zeer veel belang aan onderlinge samenwerking (één plus één is drie). Maandelijks worden
er teamvergaderingen gehouden, waarin werkpunten gedeeld worden. Verder is er structureel overleg
binnen de verschillende ‘cellen’ zoals ‘landschap en natuur’, ‘recreatie’ en ‘energiek landschap’.
Door regelmatig overleg worden in vroeg stadium mogelijke kruisverbanden en aanknopingspunten
ontdekt. Bilateraal overleg zorgt er verder voor dat er efficiënt wordt samengewerkt en projecten extra
dimensies krijgen door koppeling met andere projecten.
B. Opvolging functioneren
De directeur volgt dagelijks het functioneren van de personeelsleden op. Op zeer regelmatige basis
worden via bilaterale gesprekken de projecten en het functioneren van het personeelslid besproken.
C. Deskundigheidsbevordering
Het RLLK stimuleert een voortdurende deskundigheidsbevordering bij haar personeel. Het personeel
wordt aangespoord en uitgenodigd om externe vorming, bijscholing en leerrijke studiedagen of
seminaries te volgen. In de begroting wordt voor vorming, training en coaching jaarlijks een budget
voorzien. Elk personeelslid heeft ook een jaarlijks budget om vaktijdschriften en vakliteratuur te bestellen.
Een papieren bibliotheek en een digitale bibliotheek zijn ontsloten via zoekwoorden.
D. Informatica en digitalisering
Alle medewerkers die met landschapsplannen bezig zijn werken met een GIS-systeem (Geographic
Information System) en werken hun plannen uit via het softwaresysteem DIPLA (Digitaal Platform
Landschap). Het doel van DIPLA is een uniforme werkwijze invoeren, met behulp van genormeerde acties,
voor opmaak van landschapsplannen en calculatie van de kosten en opbrengsten zoals biomassa. DIPLA
levert ook applicaties via smartphones, waarbij rekentools feedback geven na uitvoering. Het is daardoor
een lerend systeem.
E. PAF
13
RLLK beschikt over een eigen intern projectbeheersysteem, dat gekoppeld is aan de boekhouding. Het
maakt een optimaal financieel en projectmatig beheer van grote en kleinere projecten mogelijk. Het
systeem heet ‘PAF’, wat staat voor Planning – Acties – Financiën. Het systeem bestaat uit diverse
gekoppelde databanken waarin gedetailleerde info wordt bijgehouden over alle projecten. De financiële
databank wordt gevoed met de boekhoudkundige, analytisch ingeboekte data. Nadat de werken zijn
uitgevoerd en facturen zijn binnengekomen, kan de medewerker via een eenvoudige koppeling de link
maken tussen de facturen en de acties en hiermee ook de declaratie naar de subsidiegevers uitvoeren.
Hiermee wordt voorkomen dat facturen worden vergeten bij declaraties of dat ze –per ongeluk- in twee
verschillende projecten worden gedeclareerd.
F. Aanbesteding, financiën en boekhouding

Voor bestellingen, facturatie en betalingen bestaat een protocol dat strikt gevolgd wordt door alle
personeelsleden en dat de regels van openbare aanbesteding uit de Wet op de Overheidsopdrachten
volgt. Een werkgroep overheidsopdrachten begeleidt de aanbesteding. Bestellingen worden steeds door
de directeur ondertekend. Voor de betaling van facturen is de handtekening van de besteller vereist, die
zo kan controleren of het geleverde goed voldeed, naast die van de directeur of een bestuurder.
De boekhouding wordt uitbesteed aan een professioneel boekhoudkantoor en voldoet aan de wettelijke
normen. Er wordt gewerkt met een analytische boekhouding zodat de kosten en inkomsten van elk
deelproject kunnen worden gevolgd. Maandelijks wordt een opvolgingsverslag opgemaakt, na input van
de boekhouding. Driemaandelijks wordt dit voorgelegd op de raad van bestuur.
Om de financiële situatie goed op te volgen wordt gewerkt met een financieel plan dat een goede
prognose geeft van de liquiditeiten, wat nodig is gezien de prefinanciering die het RLLK voor projecten
vaak moet doen. Voor de meeste projecten zijn regelingen gemaakt m.b.t. prefinanciering. Een externe
bedrijfsrevisor controleert de boekhouding.
G. Financiële controles
RLLK wordt regelmatig gecontroleerd door externe bureaus die op vraag van subsidieverstrekkers
minutieus de boekhouding, facturatie, aanbesteding, declaraties en tijdsbesteding van de medewerkers
nagaan.
H. Huisvesting
Het RLLK is nog steeds gehuisvest in Houthalen-Helchteren op de Grote Baan 176. De tuin van het huis is
een waardevolle ecologische demonstratietuin.
I. Ecologische voetafdruk RLLK

Het verminderen van onze ecologische voetafdruk is een permanent aandachtspunt. De inrichting van het
kantoor en het onderhoud gebeuren met ecologische producten. Ook voor kantinebenodigdheden
worden biologische producten en fairtrade producten gekocht. Afval wordt gesorteerd en groenafval
wordt gecomposteerd in eigen tuin. Er wordt enkel gerecycleerd papier gebruikt voor kopies en print.
Standaard wordt rector verso gewerkt. De landschapskrant wordt op milieuvriendelijk papier gedrukt. De
halogeen verlichting werd vervangen door energievriendelijkere LED lampen.
Voor de teamleden staat een handige plooifiets ter beschikking waardoor korte verplaatsingen met de
fiets kunnen gebeuren. Deze fiets kan ook in een auto worden meegenomen om verplaatsingen op terrein
mee te vergemakkelijken. Voor verplaatsingen met de eigen fiets was ook in 2017 een extra
fietsvergoeding verkrijgbaar, als stimulerende maatregel om personeel aan te moedigen met de fiets naar
het werk te komen. Vijf werknemers neemt consequent de fiets van huis naar werk. Sommige teamleden
doen aan carpooling en rijden regelmatig samen naar het werk. Drie bedrijfswagens worden door het
personeel gebruikt voor verplaatsingen.
14
2.5. OVERLEG EN SAMENWERKING MET PARTNERS
Het RLLK overlegde gedurende het hele jaar continu met haar partners, zowel terrein gebonden als thema
gebonden. Structureel regelmatig overleg was er met: de provincie Limburg (afdeling Milieu en Natuur),
Klankbordgroep Biomassa, Het Provinciaal Natuur Centrum Craenevenne, Limnet (Limburgs Natuur- en
Milieueducatie netwerk), het overleg Natuuractoren Limburg, ANB (Limburg), VORL (Vlaams Overleg
Regionale Landschappen), de drie Limburgse Regionale Landschappen, OE (Agentschap Onroerend
Erfgoed), werkgroep Kelchterhoef, stuurgroep Molenheide, IPO Biomassa en IPO financiering beheer
buitengebied, VLM-PNC ivm De Wijers, overleg Wandelen in Limburg, Trage Wegen overleg Limburg. RLLK
zetelt in het Leader comité Kempen en Maasland. RLLK is medecoöperant van de sociale coöperatie
Landschapsenergie.
RLLK werkt structureel samen met de partners in de gebiedsgerichte projecten Bosland, De Wijers en De
Merode.
RLLK neemt actief deel aan het Vlaams Overleg Regionale Landschappen (VORL). Ilse Ideler beheert de
gemeenschappelijke rekening van de feitelijke vereniging. Regelmatig vergaderen de coördinatoren van
de Vlaamse regionale landschappen, onder voorzitterschap van Dirk Cuvelier van RLWH. Doel: bespreken
gemeenschappelijke problemen, belangen en doelstellingen; uitwisselen van ideeën… Tussen de
regionale landschappen onderling is er ook frequent informeel overleg. Een gemeenschappelijk betaalde
adviseur ondersteunt de RLn met koepelwerk en gemeenschappelijke thema’s.
Het VORL is lid van Civilscape (d.i. het netwerk van Europese ngo’s ter ondersteuning van de Europese
Landschapsconventie).
2.6. COMMUNICATIE
De communicatie die het RLLK inzet is steeds een middel om onze doelstellingen te bereiken. Het
ondersteunt de terreinacties. Verschillende kanalen worden ingezet om onze boodschap steeds zo fris en
begrijpbaar mogelijk over te brengen. Hieronder worden kort diverse items uit de communicatiestrategie
besproken.
2.6.1. LANDSCHAPSKRANT
- Datum: lente 2017
- Doelstelling: Communicatie over wandelingen in de natuur, draagvlakverbreding, mensen laten
kennismaken & zorg leren dragen voor het landschap
- Communicatie: 136.500 exemplaren werden in totaal verspreid.
- Ecotoets: 100% gerecycleerd papier, Limburgse drukkerij, zodat transport beperkt blijft.
15
2.6.2. WEBSITES
- Datum: doorlopend
- Trekker: RLLK
- Partners en Samenwerking: Eigen initiatief en organisatie van het RLLK.
- Financiering: Algemene middelen
- Doelgroepen: alle doelgroepen van het RLLK (WBE’s, natuurverenigingen, landbouwers, toeristische
organisaties, gemeenten, provincie, recreanten) en inwoners van het Regionaal Landschap Lage
Kempen
- Doelstelling: draagvlak creëren voor natuur- en landschapszorg, bieden van een informatief en
communicatief platform.
- Communicatie: via zoekpagina’s, pers
- Nazorg: regelmatige updates van de websites
16
RLLK creëerde naast haar eigen website www.RLLK.be, ook de websites www.duizendjarigeeik.be,
www.twecom.eu, www.landschapssterren.be, www.indenbrand.be, www.Dagvandewijers.be,
www.hagehelden.be en www.opeengoeiwei.be.
De website www.wandeleninLimburg.be wordt met RLKM en RLH gedeeld.
De website www.plantvanhier.be wordt met RLH gedeeld.
We telden in totaal 131.831 unieke bezoekers en 803.484 bezochte pagina's op de door RLLK beheerde
websites. De websites hebben in de eerste plaats als doel meer draagvlak te creëren voor natuur- en
landschapsontwikkeling. Daarnaast willen ze een interactief en informatief platform bieden voor onze
doelgroepen en bezoekers. Op de websites willen we de bezoekers laten kennismaken met de eigenheid
van de Lage Kempen en de thema’s waarrond het RLLK werkt. Aan de hand van deze website kunnen we
zowel onze eigen doelgroepen bereiken, als geïnteresseerden en bezoekers ver buiten de grenzen van
onze doelgroepen of de Lage Kempen.
Ook op Facebook heef het RLLK haar eigen pagina: www.facebook.com/lagekempen. Ook voor De Wijers
werd een pagina opgericht evenals voor het project Samen op een Goei Wei en Wandelen in Limburg.
Hierop worden de laatste nieuwtjes gepost, evenals foto’s en filmpjes van werkzaamheden, activiteiten
en wetenswaardigheden. In totaal volgen er 6.468 mensen deze facebookpagina’s.
Wandelen in Limburg
De drie regionale landschappen in Limburg verzorgen te samen een informatieve website:
www.wandeleninlimburg.be. Zo kan de wandelaar vandaag op de website zelf op zoek gaan naar de voor
hem meest geschikte wandeling: op type landschap, op gemeente, op kindvriendelijkheid en zo meer.
Ook Toerisme Limburg neemt de website mee op in haar communicatie over wandelen. In 2017 werd de
website verbeterd en werd de agendawerking verbeterd.
2.6.3. PERS
Het Regionaal Landschap onderhoudt met zorg de contacten met de pers. Het RLLK heeft ervoor gekozen
om via één centrale contactpersoon de pers tegemoet te treden, met name de
communicatiemedewerkster. Zij fungeert als eerste aanspreekpunt voor alle contacten met de pers. Zo
kan de pers het RLLK makkelijk bereiken en ontstaat er een persoonlijke relatie, die de contacten ten
goede komt.
Afhankelijk van het onderwerp (nieuwswaarde, fotowaarde, belangrijkheid…) organiseert het RLLK,
samen met de eventuele partners een persmoment om de pers te woord te staan. Als het een minder
groots nieuwsitem is, volstaat een uitgestuurd persbericht. In 2017 werden RLLK of haar projecten in 84
geschreven media-artikels vermeld.
2.6.4. HUISSTIJL
Het RLLK waakt over een uniforme huisstijl. Zo gebruiken we steeds hetzelfde lettertype in onze uitgaven
en hebben we twee hoofdkleuren die de herkenbaarheid van de publicaties van het RLLK moeten
verhogen: magenta en groen. De kleuren komen ook terug in ons vlinder-logo. Zowel de kleuren als het
logo stralen frisheid uit en richten zich, niet enkel op het ‘natuur’ aspect. In ons logo zit ook onze baseline
vervat: Natuur-mensen-cultuur. Het logo van RLLK werd afgestemd met de 16 andere RLn om de
gezamenlijke identiteit te benadrukken.
De afgelopen jaren hebben we aantal promotie-items ontwikkeld die worden ingezet tijdens activiteiten
en evenementen: roll-up banners (doe-ontdek-beleef), ringmappen, symposiummapjes, vlaggen,
beachvlaggen, een paalbanier aan het kantoor en werfborden voor de werkzaamheden op het terrein. We
17
beschikken ook over een tent-stand die op publieksmomenten kan opgezet worden en een grote banner
die het energieke landschap in alle aspecten toont.
Huis aan huisbedeling en meeneembare foldertjes

In het kader van de werkzaamheden aan houtkanten merkten we dat er heel wat misverstanden en
onduidelijkheden leven. Om op een goede manier te communiceren wat en waarom houtkanten opnieuw
in beheer worden genomen, werd een plooifolder gemaakt die door de ploegbazen ter plekke wordt
gebust in de brievenbussen van de omwonenden of wordt afgegeven aan voorbijgangers die zich vragen
stellen.
Werfborden. We hebben sterk geïnvesteerd in een duidelijke en sterk aanwezige communicatie op het
terrein. Met de opvallende werfborden wordt in detail verteld waarom een actie gebeurt en wat het
verwachte resultaat is. Er komen als resultaat van deze communicatie zeer weinig opmerkingen of
klachten. Voorbijgangers appreciëren de goede communicatie. Bij alle werkzaamheden van het RLLK
wordt zo’n werfbord geplaatst. Op het werfbord is een kliklijst voorzien aan beide zijden. Hierin plaatst de
projectleider, op een makkelijk aanpasbaar A3 formaat, informatie over de werf, die optimaal is
aangepast aan de plaats waar het bord zich bevindt. De borden zijn daardoor makkelijk aanpasbaar,
makkelijk verplaatsbaar en de passant is steeds up to date over de werkzaamheden in zijn of haar buurt.
18
3. ACTIVITEITEN EN PROJECTEN
3.1. NATUURBEHOUD, KLEINE LANDSCHAPSELEMENTEN, LANDSCHAPSZORG EN STREEKEIGEN

KARAKTER
3.1.1. OVERZICHT BEREIKTE RESULTATEN VAN ALLE TERREINACTIES IN 2017
RLLK monitort zorgvuldig alle acties die zij uitvoert op terrein. Via GIS worden acties op perceelsniveau
ingetekend. Op deze wijze kunnen er nadien ook berekeningen gemaakt worden. In onderstaand
overzicht zijn alle acties opgenomen die in 2017 op terrein zijn uitgevoerd (de acties van de
bedrijfsplanner VLM, hoewel vaak mede opgevolgd en gestimuleerd door RLLK, zijn niet opgenomen).
Hagen en heggen Lengte aangeplant km 0,61
Lengte onderhouden/hersteld km 0,96
Houtkanten, houtwallen Oppervlakte aangeplant (nieuw) m2 43 982
Oppervlakte onderhouden/hersteld m² 41 023
Bos Dunning, omvorming, in hakhout zetten en creatie open plekken ha 0,39
Bosranden aangeplant m² 600
Bosranden onderhouden/hersteld m² 18 395
Solitaire bomen Aantal aangeplant stuks 12
Monumentale bomen verzorgd stuks 42
Vellen gevaarlijke bomen stuks 27
Hoogstamfruitbomen aantal aangeplant stuks 34
Hoogstamboomgaarden Aantal nieuw aangeplante hoogstamboomgaarden stuks 1
Dreven Aantal herstel/verzorging bomen in dreefverband stuks 158
Aantal dreven onderhouden km 0,25

Aangekochte (verdeelde)
bomen- en struiken aantal gekochte planten (uit alle acties) stuks 6 841
waarvan gelabeld Plant Van Hier stuks 2 352
Poelen Aantal nieuw aangelegd stuks 3,00
Oppervlakte nieuw aangelegd m² 462
Aantal hersteld stuks 4
Oppervlakte hersteld m² 400
Vijvers Aantal nieuw aangelegd stuks 1
19
Oppervlakte nieuw aangelegd m² 5 500
Sloten en grachten Lengte hersteld km 1,42
Exotenbestrijding In lineaire elementen (houtkanten) m² 179 200
In vlakelementen (bos) ha 76
Trage wegen en holle wegen Lengte onderhouden/beheerd in f' van landschap/natuur km 12
Hooi- en grasland Herstel (maaien, chopperen, waterhuishouding…) ha 34
Akkers/bloemrijke weiden Inzaaien biodiversiteitsmengsels ha 120
Heide Herstel (plaggen, maaien) ha 9
Aanplant/inzaai ha 1
Parkherstel Park heraangelegd, hersteld ha 73
Klein Historisch Erfgoed Klein landschappelijk erfgoed (kapellen, kruisen, grensstenen, …) stuks 10
Andere bouwkundig erfgoed (waterputten, bakovens,…) stuks 19
Sociale economie Gewerkte manuren door sociale economie arbeiders manuren 26 873
Tot budget Natuur & Totale uitgaven realisaties Natuurbehoud & Landschapszorg (zonder
Landschap personeelskost) euro 654.360
3.1.2. SPECIALE BESCHERMINGSZONES EN INSTANDHOUDINGSDOELSTELLINGEN
Visie RLLK
Het RLLK heeft een belangrijke taak in het mee realiseren van het Natura 2000 netwerk, de Europese
aanduiding van speciale beschermingszones (SBZ). Dit werd door RLLK reeds beschreven in haar
‘definitieve erkenningsaanvraag’ in 2008. We schetsen hieronder ten eerste de rol van Regionale
landschappen in instandhoudingsdoelstellingen IHD (algemeen), ten tweede maken we de analyse van de
Natura 2000 gebieden in ons werkingsgebied, en ten derde kijken we hoe wij in de Lage Kempen een
gebiedsgerichte werking rond behoud van soorten zien en realiseren.
1. WAAR LIGGEN DE NATURA 2000 GEBIEDEN IN RLLK ?
Europees beschermde gebieden: Natura 2000
Natura 2000 staat voor een Europees netwerk van beschermde gebieden. Het netwerk is de hoeksteen van
het Europese natuurbeleid. Door middel van Natura 2000 wil Europa de biodiversiteit in haar lidstaten
behouden en beschermen. Hiertoe werden speciale beschermingszones aangeduid.
NATURA 2000
De natuur in topconditie houden in heel Europa, dat is het doel van Natura 2000. Het Natura 2000
netwerk is het grootste samenhangende ecologische netwerk in de wereld en strekt zich uit over 27
Europese landen. Alle lidstaten van de Europese Unie stellen in hun Natura 2000-gebieden natuurdoelen
voorop. Om deze natuurdoelen te realiseren zoeken ze samenwerking met de eigenaars en de gebruikers
20
van deze gebieden. Ook Vlaanderen doet mee om in haar Vlaams deel van het netwerk tegen 2020
waardevolle planten en dieren te beschermen en hun leefgebieden te ontwikkelen en herstellen.
Vlaanderen stelt voor elk gebied bepaalde natuurdoelen voorop. De gebieden die deel uitmaken van dit
netwerk worden door twee complementaire Europese richtlijnen bepaald: de Vogelrichtlijn en de
Habitatrichtlijn.
NATURA 2000 in Regionaal Landschap Lage Kempen

Regionaal Landschap Lage Kempen herbergt heel wat van deze Europees belangrijke natuur. Het Natura
2000 netwerk wordt bepaald door de Europese Vogelrichtlijn en de Europese Habitatrichtlijn. Al hoewel
het Regionaal Landschap Lage Kempen maar 8% van de oppervlakte van Vlaanderen beslaat, ligt er wel 16
% van het volledige Vlaamse Habitatrichtlijngebied en maar liefst 22 % van het totale Vlaamse
Vogelrichtlijngebied in de Lage Kempen.
SAMEN WERKEN
Het Regionaal Landschap Lage Kempen werkt enthousiast mee aan de realisatie van het Natura 2000-
netwerk. Samen met alle eigenaars en gebruikers van deze gebieden streven we naar Europese
topnatuur. Hierbij:
• vertrekken we altijd vanuit kansen en niet zonder dat er draagvlak is;
• willen we vooral realisatie uitvoeren op terrein;
• beschikken we over de juiste knowhow en expertise;
• kijken we niet enkel naar natuurwaarden, maar nemen - waar mogelijk- ook landschap, erfgoed
en recreatie mee;
• zijn we voor veel actoren een neutrale gesprekspartner, waardoor we goed kunnen regisseren;
• beschikken we over een multi-inzetbaar team;
• hebben we een werking die is afgestemd op onze streek en leveren maatwerk;
• spelen we vlot in op subsidiemogelijkheden waardoor we heel wat uitvoeringsmiddelen
aantrekken.
Om het Natura 2000-netwerk in de regio Lage Kempen te realiseren integreren we de natuurdoelen

zoveel mogelijk in onze reguliere werking. Maar extra financiële middelen zijn nodig om de Europese
topnatuur te beschermen en waar nodig te ontwikkelen en te herstellen. Dankzij de
Samenwerkingsovereenkomst met de Provincie Limburg en de Investeringssubsidies Natuur van het
Agentschap voor Natuur en Bos kunnen we samen met private eigenaars, privaatrechtelijke personen en
lokale besturen werken aan de realisatie van de natuurdoelen. Het voorbije jaar konden we zo enkele
natuurdoelen realiseren en ook de volgende jaren zijn inrichtingswerken gepland.
In het kader van de Vogelrichtlijn zijn volgende gebieden in de regio Lage Kempen beschermd:
o Bokrijk en omgeving: 781 ha in Zonhoven (Hasselt en Genk).
o Hechtel-Eksel en Bocholt (en Peer): 9.659 ha.
o Militair domein en vallei van de Zwarte Beek. 8.864 ha in Beringen, Hechtel-Eksel, Heusden-Zolder,
Houthalen-Helchteren, Leopoldsburg en Lommel (en Peer).
o Vijvercomplex van Midden-Limburg. 2.539 ha in Heusden-Zolder, Zonhoven (en Hasselt).
o Hamonterheide, Hageven en Buitenheide (en Stamprooierbroek en Mariahof): 15.301 ha in Bocholt,
Hamont-Achel, Lommel, Neerpelt (en Bree, Dilsen, Kinrooi en Maaseik).
o Demervallei. 5.670 ha in Halen, Lummen (en Hasselt, Herk-de-Stad, Scherpenheuvel-Zichem).
In het kader van de Habitatrichtlijn zijn volgende gebieden in de regio Lage Kempen beschermd:
o Vallei- en brongebied van de Zwarte Beek, Bollisserbeek & Dommel met heide en vengebieden: 8.306
ha.
o Mangelbeek en heide- en vengebieden tussen Houthalen en Gruitrode: 3.768 ha.
21
o Valleien van de Laambeek, Zonderikbeek, Slangebeek en Roosterbeek met vijvergebieden en heiden:

3.627 ha.
o Hageven met Dommelvallei, Beverbeekse heide, Warmbeek en Wateringen: 1.980 ha
o Abeek met aanliggende moerasgebieden: 2.523 ha
Beschermde gebieden vogel- en habitatrichtlijn
3. ANALYSE NATURA 2000 GEBIEDEN IN DE LAGE KEMPEN
Regionaal Landschap Totale Opp. SBZ- N2000 tot techn Habitat nu Habitat
opp. RL Habitat gericht en overig reeds in nu nog
richtlijngebied beheer beheer goede niet in
staat goede
(BKW) staat
(BKW)
22
ANB en andere vooral bij vooral bij

reservaten schouders ANB/ andere
reservaten schouders
ha ha ha ha ha ha
Dijleland 44.729 8.076 5.492 2.584 4.857 3.219
De Voorkempen 68.212 7.888 5.837 2.051 2.816 5.072
Groene Corridor 35.775 860 77 791 359 501
Haspengouw en 87.068 5.797 2.725 3.130 1.797 4.000
Voeren
Houtland 68.794 2.995 1.587 1.408 872 2.123
IJzer en Polder 59.631 383 276 107 264 119
Kleine en Grote Nete 89.297 11.586 7.415 4.171 1.799 9.787
Kempen & Maasland 74.425 12.998 9.229 3.769 3.689 9.309
Lage Kempen 81.299 16.830 9.930 6.900 5.981 10.849
Meetjesland 49.209 1.732 901 849 591 1.141
Noord-Hageland 41.544 4.677 2.339 2.339 1.401 3.276
Rivierenland 42.722 732 73 659 322 410
Schelde-Durme 69.373 5.963 1.550 4.353 2.167 3.796
Vlaamse Ardennen 70.152 4.618 1.847 2.771 1.546 3.072
West-Vlaamse 45.711 1.878 789 1.089 723 1.155
Heuvels
Zuid-Hageland 38.707 622 174 442 281 341
Pajot en Zennevallei 46.414 2.645 1.878 767 1.426 1.219
Totalen 1.013.062 90.280 52.118 38.180 30.891 59.389
23
Conclusies
1. In Lage Kempen ligt 16% van het totale Vlaamse Habitatrichtlijngebied (16.830 ha). Lage Kempen
vertegenwoordigd echter maar 6% van de Vlaamse oppervlakte. Van alle regionale landschappen ligt
er het meest Habitatgebied in RLLK. Het is duidelijk dat er voor het RLLK een grote opdracht ligt in het
creëren van draagvlak voor de Natura 2000 gebieden bij het grote publiek en de betrokken
particulieren in het bijzonder. Ook zullen er grote inspanningen geleverd moeten worden om
particulieren daadwerkelijk bij te staan via communicatie, training, concrete ondersteuning en het
opzetten van samenwerkingsverbanden.
2. Wanneer we kijken hoeveel van dit habitatrichtlijngebied al beheerd wordt door ‘sterke
natuurschouders, zien we dat 41% van het Habitatrichtlijngebied In de Lage Kempen, of 6.900 ha,
niet door ANB of door Natuurpunt, LiLa… beheerd worden. Voor grote delen van Natura 2000 is een
duurzaam natuurgericht beheer dus actueel nog onvoldoende verzekerd, niettegenstaande velen een
groene planologische bestemming hebben. Reden hiervoor is dat belangrijke stukken van ons Natura
2000 gebied in particulier bezit zijn, waarbij de eigenaren, tenzij in het kader van het
vergunningenbeleid, niet veel ondersteuning kregen voor het realiseren van de Europese
doelstellingen. Met de recentere Investeringssubsidie Natuur en het nieuwe Natuurdecreet, zijn er
echter wel mogelijkheden om in de kwaliteit van deze natuur te investeren. Het Regionaal Landschap
kan en wil hier een belangrijke rol in op nemen.
3. Er is nog veel werk voor de boeg want van alle Habitatrichtlijngebied in de Lage Kempen is 10.849 ha
(of 64%) nog niet in goede staat van instandhouding (volgens de BWK). We kunnen aannemen dat het
merendeel hiervan bij de bovengenoemde particuliere, of openbare besturen ligt waar het RLLK dus
een rol in kan spelen.
24
VOGELRICHTLIJNGEBIED
regionaal landschap Totale opp. Opp. SBZ- N2000 tot techn Habitat nu Habitat nu
RL (ha) Vogelrichtlijn gericht en overig reeds in niet in
beheer beheer goede goede
staat staat
(BWK) (BWK)
ANB en andere vooral bij vooral bij
reservaten schouders ANB/ andere
reservaten schouders
ha ha ha ha ha ha
Dijleland 44.729 1.237 619 631 141 1.096
De Voorkempen 68.212 6.695 6.360 335 1.796 4.899
Haspengouw en 87.068 2.446 1.027 1.443 237
Voeren 2.209
Houtland 68.794 6.419 1.476 4.943 94 6.325
IJzer en Polder 59.631 4.663 3.497 1.166 64 4.599
Kleine en Grote Nete 89.297 8.355 4.345 4.010 702 7.653
Kempen & Maasland 74.425 20.520 15.595 4.925 2.808 17.712
Lage Kempen 81.299 21.223 11.248 9.975 5.118 16.105
Meetjesland 49.209 781 172 609 22 759
Noord-Hageland 41.544 2.906 1.162 1.744 135 2.771
Schelde-Durme 69.373 4.077 612 3.465 1.578 2.499
West-Vlaamse 45.711 473 208 265 15
Heuvels 458
Rivierenland 42.722 19 0 19 16 3
Groene Corridor 35.775 0 0 0 0 0
Pajottenland 46.414 0 0 0 0 0
Vlaamse Ardennen 70.152 0 0 0 0 0
Zuid Hageland 38.707 0 0 0 0 0
Totaal 1.013.062 79.814 46.322 33.529 12.726 67.088
25
Conclusies
1. In Lage Kempen ligt 22 % van het totale Vlaamse Vogelrichtlijngebied (21.223 ha). Lage Kempen
vertegenwoordigd echter maar 6% van de Vlaamse oppervlakte. Van alle regionale landschappen ligt
er het meest Vogelrichtlijngebied in RLLK.
2. 47 % van het Vogelrichtlijngebied in Lage Kempen, of 9.975 ha, wordt niet door ANB of Natuurpunt,
LiLa… beheerd. Voor grote delen van Natura 2000 is een duurzaam natuurgericht beheer dus actueel
nog onvoldoende verzekerd, niettegenstaande velen een groene planologische bestemming hebben.
Reden hiervoor is dat belangrijke stukken van ons Natura 2000 gebied in particulier bezit zijn, waarbij
de eigenaren, tenzij in het kader van het vergunningenbeleid, niet veel ondersteuning kregen voor het
realiseren van de Europese doelstellingen. Met de recentere Investeringssubsidie Natuur en het
nieuwe Natuurdecreet, zijn er echter wel mogelijkheden om in de kwaliteit van deze natuur te
investeren. Het Regionaal Landschap kan en wil hier een belangrijke rol in op nemen.
3. Er is nog veel werk voor de boeg want van alle Vogelrichtlijngebied in de Lage Kempen is 16.105 ha
(of 76%) nog niet in goede staat van instandhouding (volgens de BWK). We kunnen aannemen dat het
merendeel hiervan bij de bovengenoemde particuliere, of openbare besturen ligt waar het RLLK dus
een rol in kan spelen.
4. WERKING RLLK TEN OPZICHTE VAN NATURA 2000 GEBIEDEN EN IHD’S
Het RLLK volgt een vijfsporenbeleid wat betreft de Natura 2000 gebieden.
A. Landschapsloket: spontaan aangemelde vragen worden gerelateerd aan IHD.

Bij de aanvraag voor advies van individuele eigenaren of gemeentebesturen wordt eerst bekeken in
welke ruimtelijke context het gebied zich bevindt. Indien de projectafbakening zich geheel of
gedeeltelijk binnen SBZ bevindt zal er bij verdere stappen overleg gepleegd worden met ANB. Zo
worden de aandachtpunten voor Europese natuur in elk project dat in SBZ ligt, meegenomen. Indien
26
dit tot de kansen behoort, onderzoeken we of een vraag van deze eigenaar kan leiden tot een specifiek
project met als doel IHD te realiseren (zie verder punt D.)
B. Randen en verbindingen versterken tussen Natura 2000 gebieden.

RLLK besteed veel aandacht aan de (provinciale) natuurverbindingen in ons werkingsgebied. Dikwijls
vormen deze verbindingen een belangrijke link tussen Natura 2000 gebieden. Zo werd gefocust op de
provinciale natuurverbinding die een connectie maakt tussen de heideterreinen op de rand van het
Kempisch plateau en de heideterreinen in de Antwerpse Kempen en Nederland. Ook binnen andere
provinciale natuurverbindingen werden heel wat terreinacties gerealiseerd, bv. in een bufferzone aan
Tessenderlo Chemie.
C. Thematische projecten met impact voor IHD gebieden en soorten.

Een belangrijk voorbeeld daarvan is het project Energiek Landschap. Dit project groeit uit tot een
duurzame oplossing voor het beheer van KLE binnen en buiten Natura 2000 gebieden. Goed beheerde
kle’s zijn noodzakelijke groeninfrastructuur binnen enkele Natura 2000 gebieden. Maar (regulier)
beheer kost geld dat dikwijls niet aanwezig is, beperkt is in tijd of te grote administratieve
inspanningen vraagt. Met het project ‘Energiek Landschap’ en het biomassaplein geeft RLLK
houtkanten een nieuwe economische rol als producent van biomassa. Dit ‘econologisch’ model maakt
het mogelijk om deze kle’s economische rendabel te exploiteren binnen ecologische randvoorwaarden
en doelstellingen.
D. Uitvoering terreinprojecten
RLLK maakt actief werk van het uitvoeren van acties die IHD helpen realiseren op terrein. Een IHD
coördinator (Joke Roebben) onderzoekt alle kansen en tracht deze tot realisatie te brengen. Zo werden
reeds verschillende ISN projecten (Investeringssubsidie Natuur) ingediend en goedgekeurd. Op terrein
worden acties nauw teruggekoppeld met ANB. Voor de uitvoering van de ISN projecten, neemt RLLK
alle acties op zich van terreinvoorbereiding, ramingen, gunning aannemer, opmaak vergunningen,
begeleiding werken, communicatie, oplevering en opmaak nazorgplannen.
In 2017 werd één project grotendeels afgerond in Stokrooi, Hasselt waarbij het van vijvers betrof bij
een particulier in Stokrooi voor voornamelijk knoflookpad. Voor twee projecten gebeurden in 2017
heel wat voorbereidingswerken en aanvragen van vergunningen, studies e.d.. Het betreft het project
rond landduinherstel in Hechtel-Eksel en het project in domein De Bever in Hamont-Achel voor
heikikker en bestrijding van invasieve exoten. Twee nieuwe aanvragen werden voorbereid en
goedgekeurd: vernatting in Kolisbos te Neerpelt, en herstel van heide en landduin in Molenheide
Houthalen-Helchteren.
E. RLLK draagt ook bij aan het maatschappelijk draagvlak voor Natura 2000.
In 2017 werd een ‘inspiratiegids’ rond de Europese Natuurdoelen in de Lage Kempen verspreid. Een
8tal projecten bij verschillend eigenaren, die RLLK uitvoerde of die in uitvoering zijn, dienen als
voorbeeld voor gemeenten, verenigingen en particulieren die terreinen hebben met kansen voor
belangrijk habitatherstel of soortherstel.
RLLK besteedde verder heel wat van haar algemene middelen aan communicatie over de ingrijpende
natuurherstelmaatregelen in het domein In Den Brand en het domein De Bever. Voor deze projecten
werden apart websites opgezet waar alle info naar bezorgde burgers wordt gebundeld. Er werden
folders opgemaakt, grote baches voor op terrein, filmpjes met lokale actoren die de werken kaderen…
De inspanningen voor de werken lonen. Er werd relatief weinig geprotesteerd tegen de verwijdering
van 8 ha dennen in Den Brand en de grote bomen rond de vijver van domein De Bever. De bevolking
van Hechtel-Eksel omarmt de werken zelfs met veel fierheid en trots.
Zie www.indenbrand.be en www.beleefdebever.be.
27
3.1.3. ACTIES EN PROJECTEN NATUUR- EN LANDSCHAPSHERSTEL
1. PARKRANGERS
Verantwoordelijk personeelslid: Frederik Faveere (gemeenten Noorden), Peter Roosen (gemeenten

Zuiden), Krista Bovens (rapportage), Tine De Clercq, vervanging Peter tijdens ziekteverlof.
Samenwerking met: gemeente- en stadsbesturen
Financiering via: Provincie + Vlaams SALK + cofinanciering door gemeenten
Totaal budget 2017: 260.000 € (240.000 uitvoering + 20.000 regie). Einddatum 2019.
Doelstelling project:
Het RLLK wil in het kader van dit project de recreatieve wandelroutes en de omgeving met zijn typische
landschapselementen en natuurwaarden behouden, versterken en in de verf zetten. De werkzaamheden
worden verricht door sociale economie bedrijven. Door samen te werken met sociale economiebedrijven
wordt ook bijgedragen aan de realisatie van een extra maatschappelijke doelstelling: meer
werkgelegenheid voor mensen uit de kansengroepen.
Beringen:
- Kolenspoor: terug in hakhout zetten van de bermen van het oude Kolenspoor aan de
Olmensesteenweg en gefaseerd maaibeheer.
- Aanplantingen van bosplantsoen langsheen het Kolenspoor.
- Achterstallig beheer in het park van de directeurswoning.
- Onderhoud van de wandelroutes: controles van de routes en desgevallend vervangen van bordjes,
opruimen omgevallen bomen, maaien en verwijderen van sluikstort…
Bocholt:
- Exotenbestrijding (Amerikaanse vogelkers) in gemeentelijke bossen en houtkanten: noodzakelijke
nazorg Amerikaans Vogelkers aansluitend op hoofdbehandeling en nabehandeling uitgevoerd binnen
het Leaderexoten- en Parkrangersproject in 19 ha bosgebied
- Onderhoud van open plekken in Kolisbos.
- Onderhoud Poel Hoekstraat (Inrichting i.k.v het bijenactieplan) + beheerbaar maken perceel
(verwijderen boomopslag).
- Maaien van bloemrijke brandgangen in een bosperceel.
Halen:
- Inzaaien van bloemenmengsels op verschillende plaatsen grondgebied Halen.
- Maai en kapwerken ter bevordering van heidepercelen in bossen van Hees.
- Gefaseerd maaibeheer op oud kerkhof Diestersteenweg.
- Graven van nieuwe poel in boomgaard domein Panhoven.
- Gefaseerd maaibeheer in de Bosstraat te Loksbergen ikv de zeldzame rosse sprinkhaan.
- Inrichting speelbos in Zelem. Bestrijden van exoten zoals Amerikaanse Vogelkers en acacia’s.
Verschillende acacia’s werden gebruikt om kleine speelelementjes te voorzien zoals takkenwallen,
zitblokken, stammetjes om kampjes te maken enz… Aanplant streekeigen bosgoed.
Ham:
- Onderhoudswerken schans Gerhees zoals verwijderen boomopslag, maaiwerken en
exotenbestrijding.
- Inzaaien biodiversiteitsmengsel.
- Maaiwerken Genedijk en Geneberg.
28
- Exotenbestrijding waaronder bestrijding van Reuzenbalsemien.
Hamont-Achel:
- Boskerkhof: plantwerken, maaiwerken en onderhoudswerken.
- Maaien perceel langs Stokkenloop, Buitenheide.
- Bestrijding Reuzebalsemien langs waterlopen.
Hechtel-Eksel:
- Onderhoud van de groen speelweefsels: dit zijn 6 locaties (totaal: 1,5 ha) die lokaal speelgroen bieden
aan kinderen uit de buurt. De speelweefsels worden maandelijks onderhouden door o.a. het wieden
van onkruid, maaien gras, scheren hagen en het inoliën van de houten speelelementen oliën.
- Onderhoud van het wandelgebied in Den Brand: controle van de routes (17 km) en desgevallend
vervangen van bordjes, opruimen omgevallen bomen, maaien en verwijderen van sluikstort…
Heusden-Zolder:
- Achterstallig onderhoud Domherenpark. Bestrijding van Accacia en bosrandenherstel, gefaseerd
maaibeheer.
- Onderhoud van wandelroutes: controles van de routes en desgevallend vervangen van bordjes,
opruimen omgevallen bomen, maaien en verwijderen van sluikstort…
Houthalen-Helchteren:
- Boomverzorging en gefaseerd maaibeheer Kelchterhoef,
- Beheer wandelroutes, Hengelhoef-Kelchterhoef: controles van de routes en desgevallend vervangen
van bordjes, opruimen omgevallen bomen, maaien en verwijderen van sluikstort…
- Greenville: aan de ingang van bedrijvencentrum Cleantech aan de voormalige schachtgebouwen van
houthalen Mijn is een combinatie van 1 jarig en meerjarig bloemenmengsel ingezaaid (ca 0,5 ha) en
gemaaid.
Leopoldsburg:
- Snoeien van hagen in de Leopold III laan en aan de pastorie in Heppen.
- Onderhoud bermen langs fietspad.
- Gefaseerd maaibeheer op pleintjes in het Centrum.
- Wintersnoei van bomen op het marktplein te Heppen.
- Zomersnoei van lindebomen op het Astridplein en de Leopold III Laan.
Lummen
- Nazorg inrichting kapel Van Gestel, maaibeheer, hagen scheren.
- Achterstallig onderhoud oud kerkhof.
- Herstelproject van een 15 tal kapelletjes over het ganse grondgebied
- Exotenbestrijding nazorg Holstraat.
- Achterstallig hakhoutbeheer en exotenbestrijding Het Heike.
Lommel:
- Onderhoud van de zaadboomgaard waar op termijn zaad van ‘Plant Van Hier’ kan worden geoogst.
Daarbij werd al het gras gemaaid rond de aanwezige bomen. Verschillende plaatsen werden
gevrijwaard om nesten van de veldparelmoervlinder te sparen.
- Heidebeheer zoals verwijderen van vliegdennen en berkenopslag om de heide kansen te geven, en
bestrijding van invasieve exoten in Einderheide.
- Recreatie: onderhoud wandelgebieden Lommel: controle van de routes en desgevallend vervangen
van bordjes, opruimen omgevallen bomen, maaien en verwijderen van sluikstort…
- Meysterbergen , nabehandeling exoten
29
Neerpelt:
- Alle wandelgebieden werden grondig onderhouden: controles en vervangen van verweerde
signalisatiepalen of terugzetten van verdwenen signalisatiepalen en icoontjes opruimen omgevallen
bomen, maaien, sluikstort verwijderen…
- Plaatsen van Recreatieve elementen langs de wandelroutes in Kolisbos.
- Plantwerken op brughoofden in Centrum Neerpelt.
- Exotenbestrijding in Kolisbos .
Overpelt:
- Beheer van gemeentelijke houtkanten: bestrijden van Amerikaanse Vogelkers.
- Onderhoud wandelgebieden: controle van de bewegwijzering en onderhoud van de wandelroutes
Holvent - ‘t Plat, Dommelvallei en Grote Hof – Hobos waarbij indien nodig bordjes worden vervangen,
omgevallen bomen opgeruimd, gemaaid wordt en sluikstort verwijderd wordt.
- Beheerwerken Heesakkerpark: onderhoud van open heidepercelen door het maaien van bramen,
verwijderen van invasieve exoten, opslag van bomen en groei van ongewenste grassen. Verder
werden bosranden gecreëerd in het park die een de ecologische waarde van het park sterk vergroten.
Tessenderlo:
- Domein De Vloed: kap- frees- en maaiwerken.
- Inzaaien van biodiversiteitsmengsel.
Zonhoven:
- Dijkbeemden: Kapwerken en maaibeheer van verschillende hooilanden + afvoer maaisel. Op deze
manier proberen we terug bloemrijke hooilanden te krijgen.
- Kapel Ten Eikenen: planning en voorbereiding van de werken + nazorg.
- Klachtbehandeling op wandelroutes. Wandelgebieden Teut en Platwijers: terug op orde zetten van de
verschillende wandellussen: controles en vervangen van verweerde signalisatiepalen of terugzetten
van verdwenen signalisatiepalen en icoontjes opruimen omgevallen bomen, maaien, sluikstort
verwijderen…
2. GROENJOBS BOSLAND
Verantwoordelijk personeelslid: Ilse Ideler, Frederik Faveere

Samenwerking met: gemeenten Hechtel-Eksel, Lommel en Overpelt, ANB
Financiering: 57% Vlaanderen, 43% gemeenten
Tot budget 2015-2017: 458.500 €. Subs Vlaand: 220.500 € cofin 3 gemeenten: 238.151 €
Doelstelling:
Binnen Bosland uitvoeren van onrendabele werken in natuur, bos, groen en landschappen dmv
gesubsidieerde sociale economiejobs. In het kader van dit project worden arbeiders in dienst bij het
sociaal economiebedrijf De Winning, ter beschikking gesteld van Hechtel-Eksel, Lommel en Overpelt om
beheerwerken uit te voeren. Het project liep tot eind 2017 en wordt via een nieuwe goedkeuring verder
gezet van 2018 tot 2020. In deze nieuwe aanvraag worden ook uren voor de stad Peer meegenomen.
2017
Er werden 8.400 uren gepresteerd door arbeiders uit de sociale economie, wat overeenkomt met 7 VTE.
Voor Hechtel-Eksel zijn dit 6 werkpakketen of 3.600 manuren. Voor Lommel 6 werkpakketen of 3.600
manuren. Voor Overpelt 2 werkpakketen voor 1.200 manuren. RLLK is projecthouder. ANB zorgt voor
werkopdrachten ism de gemeenten. De Winning voert de werken uit en zorgt voor aansturing en
rapportage. De drie gemeenten co-financieren. RLLK stemt af met Parkrangers en volgt globaal op. Taken
Groenjobs: vooral bosgebonden werken, veel exotenbestrijding.
30
3. ONROEREND ERFGOED - LANDSCHAPSANIMATOR
Verantwoordelijk personeelslid: Peter Roosen

Samenwerking met: alle partners
Financiering via: provincie
Totaal jaarbudget: 105.000 € + eigenaarsbijdragen 30%
Bescherming landschappen omwille van hun erfgoedwaarde. De landschapsatlas duidt hiervoor
ankerplaatsen of relictzones aan. Een ‘landschapsanimator’ stimuleert en motiveert mensen om mee te
werken aan projecten rond landschapszorg. Concreet worden herstelwerken onderzocht, voorbereid,
gepland, gefinancierd (max. 70%) en uitgevoerd rond ‘landschapszorg’. De werken gebeuren voornamelijk
door een ‘landschapsteam’ van 5 arbeiders in opdracht van de Regionale Landschappen. Zij zijn specifiek
uitgerust voor het beheer en herstel van deze typische kleine landschapselementen en het klein historisch
erfgoed.
2017
• Beringen:
- Monumentale boomverzorging en dunning in beschermd park van de Directeurswoning.
• Halen:
- Herstellen van bestaande houtkant, aanplant meidoornhagen, 10 hoogstamfruitbomen en
twee poelen bij particulier.
• Ham:
- Aanplant van houtkanten, 7 st hoogstamfruitbomen, meidoornhagen en enkele solitaire
bomen bij particulier.
• Heusden-Zolder:
- Monumentale boomverzorging van beukendreef, 1 notelaar en 1 knotwilg te Woutershof en
aanplant hagen
- Herstellen van 5 oude brughoofden langsheen het Kolenspoor tussen kolenhaven en Helzold
mijnstadion.
• Houthalen-Helchteren:
- Monumentale boomverzorging van 2 lindebomen bij St. Catharinakapel te Lilo.
• Lummen:
- Monumentale boomverzorging van oude eikendreef “ het Heiken”.
- Herstel van inrichting rondom oude Kapel in de St. Sebastiaanstraat. Verwijderen van
coniferen. Aanplant van hagen, herstel van pad, planten van 2 lindebomen en aanleg van
gazon.
• Zonhoven:
- Restauratie omgeving kapel Ten Eikenen
31
4. SAMENAANKOOP ZAADGOED
Verantwoordelijk personeelslid: Ilse Plessers ism bedrijfsplanner Davy Noelmans

Samenwerking met Natuurverenigingen, gemeenten, landbouwers (via bedrijfsplanner), jagers,
imkersverenigingen
Financiering: loon: alg mid., kosten zaadgoed door aankopers
Doelstelling project: Door de inzaai van grote oppervlakten met groenbedekkers na de traditionele
landbouwteelt, maar ook van kleine restgronden of klassieke wildakkers krijgen bijen en andere
bestuivers een groot voedselaanbod net op dat moment dat er in de natuur nog maar heel weinig voedsel
voorradig is. We kiezen expliciet voor niet-behandeld en Belgisch zaadgoed. Er wordt ook gestreefd naar
het gebruik van streekeigen (typsich Kempische) gewassen en het vermijden van het gebruik van
woekerende exoten. Bovendien maken bloeiende akkers het Limburgse landschap nog aantrekkelijker
wat bewoners en toeristen ten zeerste waarderen. We verkopen 3 mengsels: groenbedekker droge grond
– groenbedekker natte grond – bloemrijk mengsel voor kleine oppervlakten
In 2017 werd voor heel Limburg: 8.005 kg zaadgoed besteld, waarvan 4.985 kg door RLLK, 2.630 kg voor
RLKM en 390 kg voor RLH. Dit is samen goed voor een oppervlakte van 161,4 ha in heel Limburg, waarvan
118,86 ha in RLLK, 34,67 ha in RLKM en 8,16 ha in RLH. Een groot deel van het areaal bij landbouwers
gebeurt dankzij de inspanningen van de VLM bedrijfsplanner.
5. EUROPEES NATUURHERSTEL (INVESTERINGSSUBSIDIE NATUUR ISN)
Verantwoordelijk personeelslid: Joke Roebben
1. PARTICULIER Dhr. Put in De Wijers Stokrooi, Hasselt

Doelstelling: inrichting voor knoflookpad en boomkikker
Totaal budget: 75.776 60.621 € ANB/ELFPO – 20% particulier
2017: uitvoering van de vijverwerken en bestrijding exoten
2. LANDDUINHERSTEL DEN BRAND Hechtel-Eksel

Doelstelling project: 8ha. Landduinherstel.
Totaal budget: 161.000 €. 80 % 128.800 € ANB/ELFPO – 20% gemeente
2017: Archeologisch vooronderzoek met extra onderzoek. Wandelingen voor verenigingen met
boomverkiezing. Omgevingsvergunning. Pluim voor communicatietraject van ‘Kortom, vereniging
voor overheidscommunicatie’. Start werken kappen, verhakselen en plaggen bodem, afvoer van
grond.
3. MOLENHEIDE Houthalen-Helchteren
Doelstelling: heide-, ven- en landduinherstel
2017: Opstart stuurgroep Molenheide. Ondersteuning voorbereiding verkenningsnota voor nieuw
Beheerplan en ISN aanvraag. Test vogelkersbestrijding met bosfrees. Zoektocht extra middelen
voor communicatie. Onderzoek Life aanvraag.
4. DOMEIN DE BEVER Hamont-Achel.

Doelstelling: herstel natte heide, heikikker, bestrijding exoten
Totaal budget: 182.370 €, 80% 145.896 € Mina&Elfpo, 20% 36.474 € stad HA
2017: Oprichting stuurgroep en werkgroepen natuur en participatie & communicatie.
Slibonderzoek, archeologisch vooronderzoek. Opzet communicatieplan met buurtwandeling,
32
filmpjes, boomverkiezing, werfbache, placemats. Vissen werden afgevist ism Likona

vissenwerkgroep.
5. Kolis Neerpelt (Bocholt)

Doelstelling: vernatting deel Kolisbos ophogen beekbodem natte heide + venherstel
Totaal budget: 57.540 €, ANB 44.032 € 8.071 € Neerpelt, 2.936 € Bocholt
2017: goedkeuring dossier.
6. PDPO Hagehelden
Verantwoordelijk personeelslid: Joep Fourneau (trekker) + Bart Paesen (ondersteuning) + Krista Bovens
(admi)
Samenwerking met: RLH, AgroBeheerCentrum Eco². Betrokken gemeenten: Neerpelt, Hamont-Achel,
Houthalen-Helchteren; Overpelt, Hechtel-Eksel, Kortessem, Borgloon.
2015-2018. Financiering via: 65% PDPO, gemeenten.
Doelstelling: Via de opmaak van digitale en aanpasbare gemeentelijke houtkantenplannen kunnen
gemeenten hun houtkanten beheren en inzetten als hernieuwbare klimaat-neutrale energiebron wat o.a.
grote economische en ecologische voordelen geeft.
- Opmaak gemeentelijk houtkantenplan en quick scan inventaris houtkanten: een concreet en
onderbouwd toekomst- en beheerplan voor de houtkanten dat rekening houdt met alle functies van
deze houtkanten op vlak van energie en grondstof, ecologie, landbouw en eventuele recreatieve
functies. Het gemeentelijk houtkantenplan is een digitaal en flexibel plan.
- Exotenbestrijding en voorbereiding eerste oogst
- Draagvlak bij landbouwers als meest betrokken partij (eigenaar, uitvoerder werken)
- Opzetten van een lokale verwerkingsketen.
- Afzetmarkt bevorderen
- Communicatie, draagvlak
- Label ontwikkeling (Kortweg Natuur)
2017
- Afstemmingsoverleg met diensten provincie en toerisme Limburg rond samenwerken geïntegreerd
beheer routestructuren (fietspaden, mountainbikeroutes, ruiterpaden, wandelpaden. Onderzoek
kansen voor gezamenlijk project/traject werden bij de provincie ingediend maar niet weerhouden.
- Neerpelt : Demomoment werd georganiseerd en jong plantgoed aangeplant in houtkanten.
Actorengroep heeft houtkanten geselecteerd vr eerste oogst en dit werd op terrein in detail
besproken in functie van de opmaak bouwvergunning. Verschillende visie op extra aanplant
noodzaakten ons tot het testen in een andere zone zonder discussie. Landmeter werd door gemeente
aangesteld om discussie rond openbaar-privé uit te klaren in de Tussenstraat om de omvorming van
de houtkanten verder te plannen. Neerpelt neemt initiatief om een milieu- en landbouwraad
gezamenlijk met Overpelt te organiseren rond energiek landschap. Exotenbestrijding langsheen
spoorlijn 18 werd voorbereid en uitgevoerd in januari 2018.
- Hamont-Achel: 2 visieplan bijeenkomsten met actoren groep. Het plan is goedgekeurd. Ook
terreinbezoek met leden van de actorengroep gebeurd. Er werd een selectie van houtkanten in
Buitenheide gedaan voor eerste demo-hakhouttest en afgetoetst met ANB zodat de
vergunningsaanvraag voor houtkant Buitenheide kon worden ingediend. Er werd gezocht naar een
beter evenwicht landbouw-natuur in de actorengroep. De demo Hagehelden werd gepland in februari
2018. Exotenbestrijding langsheen spoorlijn 18 werd voorbereid en uitgevoerd in januari 2018.
- Overpelt: in 2017 werd overlegd met de gemeente en met de actoren landbouw. Voor uitvoering
wordt de focus gelegd op exotenbestrijding langs spoorlijn 18 dat wordt uitgevoerd in januari 2018.
33
Overleg met natuuractoren wordt verder samen opgenomen met Neerpelt. Ingreep bosrand aan
Heesakkerpark als experiment bosrandenbeheer wordt ingepland voor januari 2018.
- Hechtel-Eksel: de gemeente onderzoekt kansen voor verwarming sporthal + toekomstige wijk op
snippers. DuboLimburg begeleidt gemeente in zoektocht naar locatie voor snipperinstallatie. Focus
wordt gelegd op bosranden, deze zijn aangeduid door ANB. Demo bosrandenbeheer op 10/12/17 met
uitleg en terreinbezoek aan machines in actie.
- Houthalen-Helchteren: focus werd gelegd op fietspaden spoorlijn 18, bufferzones, Kolenspoor en
industriebuffers. Deze zijn voor deel ingetekend. Overleg met gemeente en provincie rond
experimenten met knippen langsheen fietsroutenetwerk op grondgebied Houthalen-Helchteren.
Ingreep ingepland voor februari 2018.
7. 2BeConnect Vergroenen bedrijventerreinen
Verantwoordelijk personeelslid: Bart Paesen

Projectpartners: LNE (trekker), ANB, Inverde, Landschapsbeheer Zeeland, POM Vlaams-Brabant, SPK,
INBO, Lommelse Ondernemersclub, Huis vd Brabantse Kempen, Den Bosch, DLG, RLNH, Helmond, HAS,
Prov. Antwerpen.
Samenwerking met: Circuit Zolder, Limburgs Landschap
Looptijd: Looptijd 3 jaar 2016-2017-2018.
Financiering: Totaal budget 238.000 €. 50% Interreg. 50% Circuit + LiLa + RLLK. Cofinanciering VLM niet
toegewezen aan RLLK.
Doelstelling: Interreg N-Vl 2BeConnect. ‘Biodiversiteit en Bedrijventerreinen’. Inrichtingsprojecten te
realiseren in de periode 2016-2019, binnen het kader van de ontwikkeling van multifunctionele groene
infrastructuurelement en op bedrijventerreinen en als verbinding tussen bedrijventerreinen.
Acties RLLK: omvorming groenbeheer Circuit Zolder, ondersteuning Lila, advies en ondersteuning nieuwe
bedrijven in De Wijers
2017
- Circuit van Zolder: kap- en plantwerken uitgevoerd. Bezoek projectbureau aan site. Overhandiging
nieuw beheerplan aan Circuit. Aanvraag volgende bouwvergunning vr volgende werken. Werken
uitgesteld tot werken straat gegund is aan aannemer (afhankelijk van plaatsing draad)
- Galgenberg: stronken uitgefreesd als voorbereiding op chopperwerken ifv rugstreeppad, uitvoering
chopperwerken door Limburgs Landschap.
- Berkenbos: vogelkersbestrijding door Limburgs Landschap.
- Kolenspoor: overleg div instanties.
- Onderzoek naar kansen bij bedrijven: Bionerga site Beringen: opmaak bosbeheersplan
8. Trage Wegen
Verantwoordelijk personeelslid: Peter Roosen

Projectpartners: vzw Trage Wegen, gemeenten
Financiering: Provincie, subsidiereglement Trage Wegen.
8.1 Gemeente Heusden-Zolder

Looptijd: 2016-2017
Doelstelling acties RLLK: Regiewerkgroep Trage Wegen HZ, advies voorbereiding acties, vergunningen,
opstellen werkplan. Koppelingen maken met andere dossiers. Uitvoering acties gebeurt door
gemeente.
- Aanpak open afritten van en naar het Kolenspoor: afstemming met andere projecten. Werken
aan brughoofden op het spoor.
34
- Bouwvergunningen uitvoering voor rolstoelpad aan Meylandt dr gemeente (RLLK ondersteunt).

- Herstel Dorpsradenpad uitgevoerd
8.2 Zonhoven
- Aanvraag nieuw dossier voor 2018. Zonhoven maakte overeenkomst met RLLK vr herstel enkele
trage wegen
9. Interreg ECO2ECO
Verantwoordelijk personeelslid: Hans Jochems

Projectpartners: Inverde (trekker), ANB, StaatsBosBeheer, Bosgroep Zuid Nl, Prov. Antwerpen. Andere
partners: bosgroepen Limburg,
Looptijd: 2016-2019
Financiering: Interreg + Provincie,
Doelstelling Economy to Ecology – Ecology to Economy. Een duurzame economische basis leggen onder
bosecosystemen als leverancier van hernieuwbare grondstoffen voor de bio-gebaseerde economie.
Ecologische en maatschappelijke duurzaamheid begeleiden de economische focus van het project.
RLLK: opbouw know how ten gunste van oprichting van een biomassaplein in Limburg. Tot budget :
183.000 € (50% Interreg 91.500 € - 50 % RLLK).
2017:
- Marktverkenning voor Biomassaplein.
- Voorbereiden financieel plan.
- Voorbereiding LSM aanvraag.
- Verkennen partnerschap coöperatie Biomassaplein met diverse partners.
- Consolideren partnerschap met Bionerga & NUHMA. Voorbereiding statuten sociale coöperatie
Biomassaplein. Opstellen financieel plan voor Biomassaplein. Aanmelding aanvraag LSM subsidie
voor Biomassaplein.
10. BIODIVERSITEITSPROJECTEN
Verantwoordelijk personeelslid: Ilse Plessers

Projectpartners: stad Beringen
Looptijd: 2016-2017
Financiering: Tot budget: 21.630 €, subsidie Prov. 19.467 €, rest stad Beringen.
Doelstelling RLLK:
Uitvoering actieplan Beringen: Volkstuin de Motten (zaadgoed, achterstallig hakhoutbeheer, vrijzetten
wilgenkoepels en struwelen, inrichten hooilandbeheer). Kolenspoor (aankoop plantgoed
ruigteomvorming naar hooiland), Aankoop zaadgoed klavers, Park vd Directeurswoning (Aankoop
zaadgoed , aankoop Insectenhotel), communicatie en monitoring.
2017:
- Opmaak kapmachtiging en hakhoutbeheer aan volkstuinen de Motten.
- Graslandherstel (in functie van maaibeheer); inzaai ruderaal bij-vriendelijk mengsel aangepast aan
braakliggende grond; inzaai biodiversiteitsmengel en graskruidenmengsel; bijen-bivakplaats
ingericht.
- Aanplant langs Kolenspoor
35
- Uitbesteding monitoringsectie
- Klavermengsel voor inzaai onder hagen als alternatief vr onkruidbestrijding, verspreid over
Beringen.
- Insectenhotel vr park directeurswoning
- Maaiwerken.
11. LOKET ONDERHOUD BUITENGEBIED
11.1 DOMEIN-PARKBEHEER
Verantwoordelijk personeelslid: Peter Roosen, Ilse Plessers

Projectpartners: gemeenten
Looptijd: jaarlijks
Financiering: gemeenten
Doelstelling: landschappelijke beheer van gemeentelijke domeinen en parken.
RLLK: regie met focus op optimale planning en afstemming beheeracties, beheren actoren en voor
handen zijnde budgetten. Verhogen landschapskwaliteit met oog op optimale parkbeleving voor
bezoekers.
A. KELCHTERHOEF Houthalen-Helchteren
Ondersteuning gemeentebestuur bij onderhoud parkdomein. RLLK: Regie, afstemming visie,
opmaak planning, afstemming andere partijen, evaluatie en bijsturing beheer, uitvoering deel
beheer.
2017:
- Regie, afstemming visie, afstemming en planning, evaluatie en bijsturing beheer,
- Uitvoering beheer zoals maaiwerken, brug aangelegd, stuw geplaatst, perches hersteld,
weg hersteld met betonpuin, peilbuis tussen vijvers, houtkant hersteld, aanplant
- Oplossen knelpunt wandelroute aan opengemaakte vijvers aan Bosberg, nieuwe stuw
wordt geplaatst aan abdijvijver
- Onderzoek naar everzwijnvrij maken van evenementenweides (verplaatsbare rasters)
B. BOVY Heusden-Zolder
Ondersteuning gemeentebestuur bij onderhoud parkdomein. RLLK: Regie, afstemming visie,
opmaak planning, afstemming andere partijen, evaluatie en bijsturing beheer, uitvoering deel
beheer.
2017:
- Nieuwe overeenkomst vr 2017 voor regulier beheer.
- Uitvoering beheer: maaiwerken, opruimwerken, onkruidbestrijding, bosplantsoen
onderhoud, wandelpadenbeheer…
- Tweewekelijks overleg met gemeente.
- Extra werken op budget gemeente vr opruimen oude serre en herstel kinderbelevingspad
C. SCHOONHEES - Tessenderlo
2017:
- Inzaai 1 ha bloemenmengsel.
- Onderzoek staat houtkant
D. Domein 1000 jarige eik Lummen

2017:
36
- Jaarlijkse beheercommissie met opmaak jaarplan beheer. Bijkomend onderzoek naar

gezondheid en stabiliteit eik.
11.2 ADVIEZEN AAN GEMEENTEN EN PARTICULIEREN ROND LANDSCHAP EN NATUUR
Diverse personeelsleden geven adviezen aan particulieren, bedrijven en openbare besturen.
Dit kan gaan van een simpel telefonisch advies, maar kan ook gaan over het toesturen van documentatie
en of het doorlinken naar andere bronnen, mogelijkheden of organisaties.
Een advies kan ook bestaan uit een prospectie ter plaatse, eventueel gevolgd door het opmaken van een
plan.
37
3.2. EDUCATIE, RECREATIE EN DRAAGVLAK VOOR NATUUR EN LANDSCHAP
1. LANDSCHAPSPARK BOSLAND
Verantwoordelijk personeelslid: verspreid over personeelsleden

Samenwerking met: ANB, Bosland gemeenten, Toerisme Limburg
Financiering via: reguliere middelen
Doelstelling: Kansen creëren voor een duurzame ontwikkeling van de natuur- en landschapskwaliteit en
natuurgerichte recreatie en -educatie in Bosland
1. Expliciteren en profileren van de streekidentiteit
2. Samenwerking en afstemming tussen gemeenten, sectoren en actoren
3. Natuur- & landschapsherstel stimuleren bij particulieren, landbouwers, gemeenten, bedrijven
4. Reveleren en in verband brengen van lokale geschiedenis en ecologische functies
5. Inwoners, bezoekers en gebruikers van de regio educeren over streek- en natuur
6. Kwaliteitsvolle en gepaste toeristische & recreatieve vertaling maken van het landschap
2017:
- Opvolgen Beheercomité, coördinatiecel Bosland.
- Opvolgen werking Groenjobs, rapportage Groenjobs en aanvraag nieuwe subsidie voor periode van
drie jaar Groenjobs voor Bosland
- Aanpassing wandelkaarten met nodige actuele aanpassingen en correcties
- Alle wandelgebieden hebben een regulier beheerplan voor onderhoud van de paden.
- Wandelnetwerk met subsidies van Toerisme Vl.: uitwerking detailplanning routes. Terugkoppeling
wandelactoren, vrijwilligers en gemeenten. Digitalisering routes en nummering. Marktraadpleging
palen, bewegwijzering en plaatsing. Betrekken met ondernemers in Bosland. Voorbereiding publicatie
wandelkaart en begeleidende boekjes.
- Voorbereiding toetreding Peer tot Bosland: aanpassing wandelgebied Resterheide.
2. LANDSCHAPSPARK DE WIJERS
Verantwoordelijk personeelslid: verspreid

Samenwerking met: VLM, gemeenten (lum-zon-has-diep-houth-heusd-genk), partners De Wijers
Financiering via: reguliere middelen
Doelstelling: Kansen creëren voor een duurzame ontwikkeling van de natuur- en landschapskwaliteit en
natuurgerichte recreatie en -educatie in De Wijers
1. Expliciteren en profileren van de streekidentiteit
2. Samenwerking en afstemming tussen gemeenten, sectoren en actoren
3. Natuur- & landschapsherstel stimuleren bij particulieren, landbouwers, gemeenten, bedrijven
4. Reveleren en in verband brengen van lokale geschiedenis en ecologische functies
5. Inwoners, bezoekers en gebruikers van de regio educeren over streek- en natuur
6. Kwaliteitsvolle en gepaste toeristische & recreatieve vertaling maken van het landschap
2017:
- Opvolgen Stuurgroep De Wijers, projectgroep De Wijers, structureel overleg tussen PNC, VLM en
RLLK.
- Koppeling gebied Molenheide aan De Wijers
- Overleg met VLM vr opname wandelgebied Dautewijers Diepenbeek, startplaats Demerstrand.
38
- Communicatiewerkgroep De Wijers getrokken dr RLLK:

- Regie overkoepelend communicatieplan voor Heusden-Zolder, Genk, Hasselt, Houthalen-
Helchteren, Diepenbeek, Lummen en Zonhoven.
- Opmaak bestek en gunning huisstijl uitwerking voor landschappelijke infrastructuur en
inrichting onthaalpoorten.
- Beheer Facebook pagina.
- Beheer Instagram pagina
- Verzamelen, opmaak en verspreiding gezamenlijke kalender activiteiten in De Wijers.
- Oefening op afstemming en profilering van de onthaalpunten. Contacten met alle gemeenten
rond onthaalpunten De Wijers.
- Ontwerp situeringskaart De Wijers.
- Voorbereiding website De Wijers voor brede publiek.
- Voorbereiding voor uitwerking en inkleding wandelgebied Diepenbeek Dautewijers, startplaats
Demerstrand.
- Aanpassing fietskaart De Wijers.
- Coördinatie rond gezamenlijke inkoop in media-campagnes Toerisme Limburg
3. LANDSCHAPSPARK DE MERODE
Verantwoordelijk personeelslid: verspreid

Samenwerking met: gemeente, VLM
Financiering via: -
Doelstelling: Kansen creëren voor een duurzame ontwikkeling van de natuur- en landschapskwaliteit in
De Merode. RLLK volgt ‘Stiltewerkgroep’ op.
2017:
- Kennismaking met nieuwe medewerkers De Merode.
4. LANDSCHAPSPARK GROOTE HEIDE
Verantwoordelijk personeelslid: Ilse Ideler

Samenwerking met: Hamont-Achel, Neerpelt, Cranendonck, Eindhoven, Heeze-Leende, Valkenswaard
(Nl)
Financiering via: -
Doelstelling Kansen creëren voor een duurzame ontwikkeling van de natuur- en landschapskwaliteit in
Groote Heide.
2017:
- Koppeling wandeling Kolis aan huisstijl Groote Heide
- Verkenning aanbod om in de Vlaamse gemeenten (Neerpelt & Hamont-Achel) de kansen voor de
ontwikkeling van een wandelnetwerk met knooppunten te onderzoeken.
5. LIFE 4WATER
Verantwoordelijk personeelslid: Ilse Ideler

Samenwerking met: ELO, ANB, Limburgs Landschap
39
Doelstelling project: Ecologisch herstel in De Wijers, door een intense samenwerking tussen private en
publieke eigenaars, rekening houdend met alle aspecten van duurzame ontwikkeling (economie, ecologie,
educatie) gekoppeld aan engagement om dit met elkaar tot stand te brengen. Hoofddoelstelling is om
opnieuw duurzame metapopulaties te ontwikkelen van knoflookpad, drijvende waterweegbree, gevlekte
witsnuitlibel en woudaap.
RLLK: Uitvoering acties bij alle particulieren en ondersteuning planning regulier beheer. Uitvoering en
coördinatie alle acties rond communicatie bij lokale mensen en educatie rond watergebonden
natuur(herstel).
2017:
- Voorbereiding natuurherstelacties bij particulieren en educatieve en communicatieve acties.
- Het project werd omwille van onvoldoende samenwerking tussen partners uiteindelijk niet ingediend.
6. RECREATIE ALGEMEEN
Verantwoordelijk personeelslid: Joke Timmermans – Michiel Aerts

Partners en samenwerking: gemeenten, natuurverenigingen, ANB, VLM, Toerisme Limburg
Financiering: diverse
Doelstellingen: Afstemming wandelrecreatie, uniformiseren. Realiseren en verbeteren wandelgebieden,
saneren wandelgebieden. Verhogen beleving wandelgebieden. Controle wandelgebieden
2017:
- Diepenbeek: nieuw wandelgebied Dautewijers in reeks De Wijers: voorbereiding, afstemming.
- Beringen: voorbereiden uitwerken wandelgebied B-mine, tuinwijk en terril.
- Aanpassingen website WandeleninLimburg: kalender met zoekfunctie.
- Overleg met terreinbeherende verenigingen over zichtbaarheid en wandelroutes.
- Intense opvolging klachten en meldingen, wegwerken knelpunten op terrein.
- Samenwerking tussen drie Limburgse Regionale Landschappen via wandelbureau Limburg.
- Wandelgebied Kolis: nieuwe kaart en infobord.
- Omleidingen gelegd voor grote werken (Lange Afstandswandeling De Wijers, Herkenrode, Blauwe Kei,
Bolderberg, Zelem).
- Aanpassing traject De Maten, integratie route Natuurpunt: zoektocht naar extra financiering.
- Heropmaak diverse wandelkaarten.
- Met provincie overleg rond ‘welzijnswandelingen’: afspraak “wandelen is gezond” meenemen in
communicatie.
TELLERS
- Alle wandeltellers werden 2x uitgelezen.
Wandelgebied Gemeente Tellingen

BOSLAND
Dommelvallei Heesakkerheide Overpelt 11 277
Heuvelse heide Lommel 8 915
Sahara Lommel 110 958
Resterheide Hechtel-Eksel/Peer 15 020
Hoksent-Molhem Hechtel-Eksel/Peer 6 600
Den Brand Hechtel-Eksel 9 635
Kattenbos Lommel 25 443
Pijnven (via ANB) Lommel/Hechtel-eksel 9 494
Hobos / Groten hof (via ANB) Overpelt 3 636
40
Holven (via ANB) Overpelt 12 971

DE WIJERS
Kiewit Hasselt 47 282
De Maten Genk 22 230
Herkenrode Hasselt 73 813
Platwijers Zonhoven 31 048
Bovy Heusden-Zolder 33 868
Kelchterhoef Houthalen-Helchteren 34 413
Hengelhoef (via LiLa) Houthalen-Helchteren 22 311
Bokrijk Genk 43 135
Schulens meer Herk-de-Stad 59 643
De Teut Zonhoven 45 113
Molenheide Houthalen-Helchteren 38 133
Bolderberg Heusden-Zolder 9 595
ZWARTE BEEK
1000j eik Lummen 5 348
Koersel Beringen 14 180
GROOTE HEIDE
Grote Heide Neerpelt 45 711
TOTAAL 739 772
Gemiddeld besteedt een wandelaar 13€ per uitstap, dat blijkt uit bevragingen van Toerisme Limburg.
Voor Lage Kempen komt dit –enkel voor de getelde wandelgebieden- al neer op een omzet van
9.617.036 €. Tellers staan niet altijd op een punt waar alle lussen worden geteld, een deel wandelaars
passeren de teller dus niet. Als we op deze basis een extrapolatie doorvoeren mogen we ervan
uitgaan dat er meer dan 1 mio wandelaars deze wandelgebieden bezochten, wat de waarde op meer
dan 13 mio €brengt.
7. WANDELPETERS EN - METERS
Verantwoordelijk personeelslid: Gerti Hubrechts – Michiel Aerts

Samenwerking met Gemeenten, Natuurpunt, ANB, Domein Bokrijk, Domein Kiewit, Limburgs Landschap
Financiering via: RLLK Algemene middelen
Onderhoud van de wandelpaden. Wandelpeters en –meters blijven motiveren en vervangers zoeken voor
de vrijwilligers die afhaken. Meldingen van de wandelpeters en –meters doorgeven aan de betrokken
partner zodat die de gemelde problemen (afval, signalisatie, begaanbaarheid,..) kan aanpakken.
2017
Peters en meters bijeenkomst in Beringen B-mine in mei was succesvol.
Activering wandelpeters en –meters door persoonlijke contactopname.
Opzetten ploeg enquêteurs voor het uitvoeren van wandelenquêtes ism Toerisme Limburg.
41
8. LEADER TINTELBOEREN (PLATTELANDSKLASSEN)
Verantwoordelijk personeelslid: Krista Bovens

Samenwerking met Plattelandsklassen = trekker
Looptijd: 2016-2017
Financiering via: LEADER 65%, alg middelen 35%
Totaal budget: 201.739 €. Deel RLLK: 3.200 € (65% subsidie)
1. Doelgroepverbreding van landbouweducatie: leerkrachten secundair onderwijs en kleuteronderwijs en
lerarenopleiding via o.a. een ‘startpakket landbouweducatie’ voor elke student.
2. Aansnijden actuele/andere thema’s: landbouw- en natuureducatie samen aan bod brengen, o.a.
volgende thema’s: zwerfvuil, beheer van houtkanten en gezonde voeding van bij ons.
Taak RLLK: uitwerken lespakket voor leerlingen 1e en 2e graad sec; onderwijs rond
houtkanten(beheer)
9. SAMEN OP EEN GOEI WEI (PDPO)
Verantwoordelijk personeelslid: Joke Timmermans en Ilse Plessers

Samenwerking met vzw PaardenPunt Vlaanderen (= fusie Vlaamse Confederatie van het Paard en het
Vlaams Paardenloket ), CAP Magazine, Nationaal Agrarisch Centrum NAC, CIBA ruitershop Helchteren,
Emmers ruitershop Hamont, Landelijke Rijvereniging LRV
Looptijd: 2016-2019
Financiering via: PDPO 65%, alg middelen en bijdragen eigenaren 35%
Totaal budget: 214.620 €
Samen op een Goed Wei streeft naar versterking van omgevingskwaliteit bij paardenhouders door hen
het verband tussen paardenwelzijn en een gezond en biodivers leefmilieu aan te tonen. Een traject van
informatie, sensibilisatie en inspiratie met praktisch advies en het creëren van goede vb’n zet
paardenhouders aan tot engagement zodat zij dit als ambassadeurs de ervaring mee uitdragen.
De focus ligt op innovatief weidebeheer en natuurlijk bodemherstel tegen gronduitputting, verzuring, een
éénzijdig en te rijk grasaanbod en verstoorde bodembalans. Maar ook via aanplant, herstel van
waterhuishouding, wegnemen van verrommeling en creatief ruimtegebruik worden biodiversiteit en
paardengezondheid samen verhoogd.
2017:
- Algemene project communicatie: ontwerp logo, beheer facebookpagina, aanmaak project website, opmaak
popup banner, opmaak en druk algemene folder
- Onderzoek giftige planten ter voorbereiding van publicatie lijst.
- Bezoek voorbeeldprojecten.
- Organisatie drie lezingen met specialisten over ecologisch weidebeheer.
- Terreinbezoek met 30 tal adviezen gegeven aan eigenaren.
- Voorbereiding uitvoering werken bij ambassadeurs.
- Standjes op happenings (dag vh trekpaard bv.)
- Lezing Brussel voor leden VVSG
10. LEADER EDUCATIEVE NATUUR-, WATER- EN LANDBOUWBELEVING,

DOMEIN DE BEVER
Verantwoordelijk personeelslid: Ilse Plessers

Samenwerking met Stad Hamont-Achel
42
Looptijd: 2017-2018
Financiering: budget: 114.150 €, 65% PDPO, 35% stad,
Doelstelling:
Domein De Bever te Hamont-Achel is een gemeentelijk groendomein dat zich bevindt in de vallei van de
Warmbeek, net waar de Vliet uitmondt in de Warmbeek. Het domein bestaat uit een grote vijver, (droge
en natte) heide en (broekbossen en naald)bossen. Fiets- en wandelroutes passeren het domein. In het
gebied bevinden zich een gelijknamig restaurant en een sterrenwacht. Rond het domein, ingesloten
tussen de bossen bevindt zich een lappendeken aan landbouwpercelen. Een van de teelten aangrenzend
aan De Bever is blauwbessen. Doelstelling: Via belevingselementen worden de educatieve waarden en de
belevingswaarden van domein de Bever en het valleigebied errond verhoogd. Speelse
belevingselementen zetten aan tot ontdekken, doen, begrijpen en waarderen. Via het leerpad ontdekt
het publiek het typische van een hedendaags valleigebied. Het publiek leert hoe deze waterrijke
omgeving noodzakelijk is voor de aanwezige landbouw en voor bepaalde dieren en planten.
2017
- Installatie werkgroep en stuurgroep.
- Opmaak communicatieplan.
- Opzet participatietraject.
- Bestek voor belevingselementen opgemaakt, gunning aan bureau.
- Aanvraag vergunning voor plaatsing.
11. WANDELNETWERK BOSLAND
Verantwoordelijk personeelslid: Els Jorissen

Samenwerking met: Bosland gemeenten Lommel, Hechtel-Eksel, Overpelt
Looptijd: 2017-2018
Financiering: tot budget 341.939. € 60% Toer. Vl, (205.000 € 40% via de drie gemeenten)
Doelstelling: realiseren en promoten wandelnetwerk in Bosland, aansluiting maken op de Antwerpse en
Nederlands wandelnetwerken. De huidige lussen blijven bestaan. We willen een kwaliteits –en
belevingsvol wandelnet van voldoende omvang creëren door de aaneenschakeling van de bestaande
wandelroutes en uitbreiding naar nieuwe gebieden met behulp van knooppunten. Het project omvat de
aanleg en de promotie. We willen de 195 km bestaande routes verbinden met 202 nieuwe km aan
wandelwegen bewegwijzerd volgens de richtlijnen van Toerisme Vlaanderen om de wandelaar 397 km
wandelplezier aan te bieden. Een wandelkaart met de routes en knooppunten vergezeld van een Bosland
suggestiegids en een kinderkaart moeten de beleving van de wandelaar optimaliseren en het gebied
Bosland nog meer ontsluiten.
2017:
- Aanwerving collega
- Detailplanning traject.
- Bestek en gunning voor palen en bordjes en plaatsing hiervan.
- Voorbereiding opening in 2018.
12. IOED
Stimulerend instrument bovengemeentelijk samenwerken rond Onroerend Erfgoed (integratie

landschappen, archeologie en monumenten). Participatie 9 gemeenten: Leopoldsburg, Halen, Bocholt,
Ham, Hamont-Achel, Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren, Neerpelt, Zonhoven.
43
2017:
- De Projectvereniging werd opgericht conform de andere Limburgse IOEDs. In 2017 kwam de
projectvereniging twee keer bijeen op 10 mei en 30 november. Voorzitster is schepen Hanne Kellens
uit Houthalen.
- Administratieve voorbereidingen.
- Goedkeuring subsidie door Vlaanderen.
- Aanwervingsprocedure voor in dienstneming nieuwe medewerkers.
44
3.3. PLANNING 2018
BASISWERKING
• LOKETFUNCTIE: advies m.b.t. terreininrichting, kleine landschapselementen, natuur- en

landschapskwaliteit (prospectie, terreinbezoek, advies) naar gemeenten en particulieren.
• LANDSCHAPSANIMATOR ONROEREND ERFGOED acties van historische landschapsherstel (prospectie,
terreinbezoek, advies, opmaak herstelplan, vergunningen, prijsraming, opmaak subsidiedossier,
cofinanciering werken, opvolging en oplevering werken, nazorgplan).
• KWALITEITSVOLLE LIMBURGSE WANDELGEBIEDEN organiseren. Afstemmen, visievorming, kaartopmaak,
basisdistributie, kwaliteitscontrole. Digitale klachtenmelding en opvolging, aanpassing kaarten.
Verkoop wandelkaarten. Afstemming en samenwerking met Limburgse Regionale Landschappen
en Toerisme Limburg.
• ALGEMENE COMMUNICATIE ROND STREEK, LANDSCHAP, NATUUR naar het brede publiek, zowel inwoners
als bezoekers via middelen als landschapskrant, folders, infoborden, website, sociale media,
nieuwsbrieven….
• EDUCATIEVE ACTIES rond landschapszorg voor inwoners en specifieke doelgroepen (landbouwers,
kinderen, scholen…), nazorgworkshops particulieren winter en zomersnoei en houtkantbeheer
• PUBLIEKSACTIVITEITEN rond landschap.
PROJECTWERKING
• Regie en coördinatie ‘Parkrangers’-ploegen. Parkrangers in 15 gemeenten.

• Energetisch landschap: opbouwen werking Biomassaplein, advies en ondersteuning gemeenten
beheer houtkanten.
• Biodiversiteit en bedrijventerreinen; adviezen.
• Adviezen aan paardenhouders rond verhogen paardenwelzijn en biodiversiteit op de weide.
• Grond van de Zaak: advies en educatieve werking rond verbetering van bodem voor
paardenhouders.
• Realisatie Wandelnetwerk in Bosland
• Europese Instandhoudingsdoelstellingen (IHD) projecten in uitvoering, voorbereiding nieuw
aanvragen.
• Park- en domeinbeheer in Kelchterhoef, Bovy, domein 1000 jarige Eik, bufferzone Tessenderlo.
• Landschapsparken: ondersteuning werking Bosland, De Wijers, De Merode en Groote Heide.
• Uitbouw werking in gemeenten lid van IOED (intergemeentelijke onroerend erfgoeddienst) rond
landschappelijk, bouwkundig en archeologisch erfgoed.
45
4. OVERZICHT PUBLIEKS- EN EDUCATIEVE ACTIVITEITEN
4.1. ONTMOETINGEN
In 2017 organiseerde RLLK 20 ontmoetingen met partners en betrokkenen of werkte actief mee aan
ontmoetingsmomenten door partners georganiseerd. In totaal werden 421 mensen bereikt.
23/01/2017 overleg Hagehelden Hechtel-Eksel 7

31/012017 Onderzoek IHD kansen in Lage Kempen 6
02/02/2017 Onderzoek IHD kansen in Lage Kempen 5
6/02/2017 overleg routestructuren 3.0 9
16/02/2017 Enten 1000j eik 15
23/02/2017 voorstelling Hagehelden GALAN Neerpelt 10
03/03/2017 Inspiratiesessie Molenheide 10
21/03/2017 actorenoverleg Hamont-Achel 10
28/05/2017 opening park kapel ten Eikenen met buurtcom. 20
29/03/2017 actorenoverleg Neerpelt 10
20/05/2017 bijeenkomst wandelpeters - en meters 62
5/09/2017 Ambassadeursdag Hasselt/Zonhoven - De Wijers 60
12/07/2017 Entente Florale 40
18/08/2017 Opstartoverleg enquêtes vrijwilligers 10
1/09/2017 Schattentocht vrijwilligers Bosland samenwerking 6
19/09/2017 Partnermeeting 2BC 28
20/10/2017 lancering project domein de Bever 30
26/10/2017 gastspreker regionaal milieuoverleg milieuambtenaren 10
7/11/2017 Studenten Thomas Moore hogeschool Bocholt 30
29/10/2017 Europees plattelandparlement 50
421
4.2. EDUCATIEVE ACTIVITEITEN
In 2017 organiseerde RLLK in totaal 12 educatieve activiteiten, waar in totaal 306 mensen aan deelnamen.
31.01 demomoment Hagehelden 45

07.02 Lezing Samen op een Goei wei 60
28.02 Workshop natuur verbindt: draagvlak voor natuurherstel 40
46

29.04 Infowandeling vrijwilligers boskantine Molenheide 15
14.05 Boomverkiezing In den brand 30
29.06 Wandeling domein de bever 20
21.10 Bomenverkiezing domein de Bever 10
11.17 Wintersnoei fruitbomen 20
21.11 Q en A Hagehelden 14
10.12 Demomoment Hagehelden 12
306
4.3. PUBLIEKSACTIVITEITEN
In 2017 organiseerde en ondersteunde RLLK vier publieksactiviteiten hiermee werden in totaal werden
330 mensen bereikt.
26/08/2017 Nacht van de Vleermuis 100

10/09/2017 Open monumentendag schans van Meldert 30
6/10/2017 Opening belevingspaden Kolis 150
19/11/2017 Publiekswandeling domein de Bever 50
330
47
4.4. PLANNING EDUCATIEVE EN PUBLIEKSACTIVITEITEN 2018
Voorlopige planning publieksactiviteiten 2018
mei-juni voorstelling bijenhotels Resterbij

27/05/2018 walk for the climate
3/06/2018 opening In den Brand Hechtel-Eksel
24/06/2018 opening wandelnetwerk Bosland
30/09/2018 Dag vd Wijers
7/10/2018 Opening Domein de Bever
oktober lancering def. bosland wandelnetwerkkaart
Voorlopige planning educatieve activiteiten 2018
20/01/2018 infowandeling houtkanten Bocholt

4/02/2018 infowandeling grafheuvels Bocholt
18/04/2018 Lezing giftige planten voor paarden
voorjaar Lezing veteraanbomen - Duizendjarige Eik
17/05/2018 Netwerkmoment Herita
26/05/2018 wandeling Molenheide
okt Netwerkmoment Herita
najaar Hoogstamsnoei
nov infodag Biomassaplein
Voorlopige planning ontmoetingen 2018
23/01/2018 nieuwe wandelpeters/-meters De Maten

25/01/2018 Overleg partners financiering buitengebied
13/02/2018 Infosessie Dag Van De Wijers
17/02/2018 Hagehelden demo en huldiging
22/02/2018 Meet & Greet Parkrangers
26/02/2018 Landduinherstel voor buurtbewoners Helchteren, Sonnis
1/03/2018 Natuuractoren uit RVB – afstemming noden
20/03/2018 Provincieraad toekomst van Parkrangers
26/03/2018 Gemeentebestuur Houthalen-Helchteren landduinherstel
najaar Natuuractoren Lage Kempen
48
5. FINANCIEEL VERSLAG
5.1. OVERZICHT
De evolutie van de inkomsten en bron van inkomsten in de periode 2005-2018. De middelen blijven de
laatste jaren vrij stabiel, maar schommelen enigszins mee met projecten. In 2018 wordt door de
toegenomen werking een grotere omzet begroot.
Legende: eerste kolom = inkomsten, tweede kolom = uitgaven, derde kolom = resultaat.
De evolutie van de verdeling van de uitgaven laat zien dat de personeelsomkadering vrij stabiel blijft,
evenals de reguliere overhead. Door de werking met projecten zijn er meer of minder investeringen op
terrein in natuur, landschap en recreatie. De beschikbare middelen worden relatief het meest besteed in
de terreininvesteringsmiddelen. Hoe meer middelen, hoe meer investeringen op terrein, niet in
personeel. De personeelskosten bedragen niet meer dan één derde van de totale uitgaven. De reguliere
overhead bedraagt ongeveer 14 % van de personeelskosten.
49
Legende: onderste blok = investeringen op terrein, 2e blok = werkingsmiddelen voor projecten, 3e blok
(vanaf 2011) = reguliere overhead, hoogste blok = personeel
De verdeling van de inkomsten naar bron laat zien dat de structurele middelen via de provincie (met
29%), de gemeenten (5%) en Vlaanderen (3%) samen 37% bedroegen. De andere inkomsten zijn
projectgebonden en hier kwam het grootste aandeel via Vlaamse projecten (17%). Europese projecten
bedroegen 11%, Limburgse projecten zorgden voor 9% en gemeentelijke projecten en dienstverlening
18%.
Bij elke € die structureel wordt ingebracht door een gemeente, worden 19 andere €’s bijgelegd.
Bij elke structurele € die wordt ingebracht door de provincie, worden 2,45 andere €’s bijgelegd.
Het is zeer belangrijk te onderkennen dat voor de werking van de vzw structurele middelen startgeld zijn
en als cofinanciering voor praktisch alle projecten dienen !
50
1 € basisbijdrage gemeente -> + 19 €
1 € alg. bijdrage provincie -> + 2,45 €
51
5.2. BALANS PER 31/12/2017
Het balanstotaal per 31/12/2017 bedraagt 1.682.510 €.

Het jaar geeft een positief resultaat van 4.544 €.
De algemene vergadering besloot om met dit resultaat en de opname van 13.115 € uit de algemene
reserve het sociaal passief volledig aan te vullen tot op het door het sociaal secretariaat maximaal
berekend niveau van 420.906 €.
BALANS 31/12/2017 na bestemming

resultaat ACTIVA PASSIVA
VAST ACTIEF 79 323 EIGEN VERMOGEN 604 080
Machines (comp, printer, server, …) 14 750 Bestemde fondsen
Afschrijving -11 227 Sociaal passief 420 906
Meubilair 18 413 Algemene reserve 101 688
Afschrijving -18 413
Rollend mat. 32 750 Voorzieningen
Afschrijving -23 583 verduurzaming nieuwe projecten 75 000
Aanschafwaarde aandeel coöp LSenergie 3 000 Natuur- en Landschapsfonds 6 487
Vordering op rekening > 1 jaar 63 634 Schulden 1 078 430

Financiële schulden
OMZETBAAR ACTIEF 268 662 Préfinanciering provincie 63 634
Nog niet ontvangen subs. 140 860 Handelsschulden
Te innen opbrengsten 111 883 Openstaande schulden lev. 564 802
Aanschaffingswaarde 12 836 Schulden belast., bezold. lasten
over te dragen kosten 2 987 Vakantiegeld 77 363
verkregen opbrengsten 96 Verschuldigde BTW NeLux 2 970
Bezoldigingen 606
BESCHIKBAAR ACTIEF 1 334 525
Fortis RLLK Zichtrekening (001-15) 818 506 Overige schulden
Fortis RLLK Termijnrekening (001-67) 37 Borgtochten ontvangen contanten 1 000
Fortis RLLK Spaarrekening (035-06) 515 124 R/C Hagehelden 9
Kas 823 R/C Terlaemen 2BConnect 21 100
Kas GB Ponden 35
Over te dragen opbrengsten 346 946
TOTAAL ACTIVA 1 682 510 1 682 510
5.3. RESULTATENREKENING 2017 EN BEGROTING 2018
Er werden 1.609.777 € inkomsten en 1.605.232 € uitgaven geboekt.

Er worden voor de begroting van 2018 in totaal 2.679.700 € inkomsten en uitgaven begroot.
Regionaal Landschap Lage Kempen vzw

BEGROTING
2017 Eindrek 2017 % BEGROTING 2018
INKOMSTEN
Subsidies 1 868 000 1 441 750 77% 2 531 400

Provincie Algemene bijdrage incl landschapszorg 475 000 470 507 99% 475 000
52
Gemeenten Algemene bijdrage 75 800 76 038 100% 76 100

Parkrangers SALK Prov + Salk Vl + gem 382 800 319 999 84% 357 500
Projecten andere (div kleine projectjes) 12 600 8 709 69% 6 000
Park- en domeinbeheer: Bovy, Kelchterh, Schoonhees 64 800 55 940 86% 54 500
ISN Beverbeekse heide (2015) 734 -
ISN Knoflookpad -Put 70 000 62 975 90% 4 000
ISN Den Brand 10 000 6 415 64% 173 100
ISN Domein De Bever 146 000 5 417 4% 177 400
ISN Molenheide en communicatie 18 700
ISN Kolisbos 7 000
Groenjobs 149 700 153 865 103% 151 000
Pdpo Hagehelden 80 000 60 743 76% 27 000
Pdpo Samen op een Goei Wei 45 600 31 594 69% 87 000
Leader Beleef Domein De Bever 35 000 43 001 123% 78 200
Leader Grond van de Zaak 18 700
Interreg 2BeConnect 45 300 14 620 32% 71 500
Interreg + prov cofin Eco2eco 51 000 27 832 55% 69 000
Biodiv. project wilde bijen beringen 19 000 20 190 106%
Biodiv. project Resterbij 18 700
Trage Wegen prov + gem 8 000
IOED Lage Kempen 118 000
De Wijers overkoepelende communicatie 45 400 50 000 110% 50 000
Toer.Vl Wandelnetwerk Bosland 160 000 33 172 21% 235 000
LSM Biomassaplein 250 000
Verkoop producten en diensten 22 500 13 016 58% 14 500

Verkoop wandelkaarten 13 500 10 908 81% 11 000
Verkoop wandeldozen 7 500 2 108 28% 2 500
Verkoop diversen 500 0% 500
Cursusinkomsten - -
Verkoop diensten 1 000 0% 500
Andere uitbatingsopbrengsten 101 400 154 539 152% 133 100

Doorfact goederen & diensten 10 000 50 682 507% 25 000
Recuperatie onkosten derden 500 254 51% 500
Recuperatie VIN 3 700 3 676 99% 3 800
Recuperatie verzekeringen - - -
Diverse bedrijfsopbrengsten 500 2 741 548% 1 000
Tussenkomst VIA 35 000 29 540 84% 30 000
Sociale Maribel 18 700 19 750 106% 20 000
Eigenaarsbijdragen 31 900 46 652 146% 51 500
Vermindering BV 1 100 1 243 113% 1 300
Financiële opbrengsten 900 472 52% 700
Ontvangen bankintresten 700 435 62% 500

Wisselresultaten - -
Diverse financiële opbrengsten 100 0% 100
53
Betalingsverschillen 100 36 36% 100
TOTAAL INKOMSTEN 1 992 800 1 609 777 81% 2 679 700
UITGAVEN Begrot. 2017 Eindrek 2017 % BEGROTING 2018

Geïnvesteerde projectkosten 1 013 300 710 049 70% 1 558 300
Aankopen materialen 10 300 793 8% 110 500
Aankopen planten zaadgoed 26 000 32 443 125% 32 000
Aannemers landschap en natuur 652 800 471 149 72% 907 100
Aannemers werken groenjobs 149 700 150 768 101% 151 000
Recreat./educ uitrusting 133 000 3 878 3% 254 600
Diensten, werk en studies vr projecten 41 500 46 625 112% 100 900
Voorziening Natuur- en Landschapsfonds 2 182 2 200
Voorz. aanvulling verduurzaming projecten
Wijziging in de voorraad 2 211
Div. proj.kosten & niet reguliere kosten 135 200 87 823 65% 145 300
Ontwerpkosten, bouw website 20 000 13 017 65% 7 100
Creatie kaarten en tekeningen 7 000 8 173 117% 5 000
Druk / print communicatiemiddelen 30 200 15 575 52% 40 000
Bedeling communicatiemiddelen 9 000 417 5% 9 000
Layout communicatiemiddelen 10 000 12 267 123% 32 000
Promotie, publiciteit 10 300 10 598 103% 8 500
Publieksactiviteiten (excl comm.) 10 500 1 872 18% 17 000
Vormingsactiviteiten & educatie (excl comm) 4 000 4 910 123% 3 000
Verplaatsing voor projecten 7 500 6 087 81% 7 000
Fotografie & film 15 200 11 351 75% 12 200
Onthaal, vergaderingen & recepties 6 000 3 086 51% 3 000
Erelonen en extern advies 4 000 0% 500
Hotelkosten 1 500 468 31% 1 000
Reguliere kosten overhead 97 600 105 093 108% 96 200
Herstelling, onderhoud auto 3 000 1 962 65% 2 500
Inrichting & onderhoud huis 2 500 6 607 264% 2 500
Telefoon 800 3 189 399% 2 400
Website en hosting internet 3 700 5 930 160% 4 000
GSM 6 000 5 730 96% 6 500
Water 300 418 139% 400
Gas 3 000 2 548 85% 2 600
Electriciteit 2 000 1 863 93% 1 800
Brandstof auto's 4 000 4 477 112% 4 700
Klein materieel diversen 3 500 4 217 120% 4 200
Boeken, tijdschriften, documenten 1 500 387 26% 500
Drukwerken en kantoorbehoeften 3 000 1 166 39% 1 100
Gevolgde cursussen, semin, coaching 4 000 1 923 48% 2 000
Post 2 500 2 594 104% 2 400
Comp., software, print & onderhoud IT 15 500 15 931 103% 14 000
54
Accountant/boekhoudster 13 000 13 322 102% 13 500

Sociaal secretariaat 5 000 4 623 92% 4 700
Brandverzekering 100 97 97% 200
Aansprakelijkheidsverzekering 700 1 138 163% 1 000
Verzekering auto en div. materialen 2 000 5 196 260% 3 500
Dienstverplaatsing personeel (fietsvergoeding) 5 000 3 899 78% 3 700
Vervoerskosten goederen 500 - 0% 100
Kantinekosten 2 900 3 328 115% 3 200
Restaurantkosten 2 500 1 121 45% 1 200
Relatiegeschenken alg 2 100 1 996 95% 2 000
Abonnementen en bijdragen 2 200 3 270 149% 3 300
Uitzendpersoneel 6 300 8 161 130% 8 200
Personeel 737 000 689 729 94% 867 700
Bruto bezoldigingen bedienden 527 000 498 583 95% 633 000
Maaltijdcheques 18 000 13 953 78% 17 700
Sociale bijdragen WG RSZ 171 000 159 272 93% 202 200
Andere personeelskosten 6 000 4 779 80% 5 000
Voorziening / Wijziging vakantiegeld 11 000 5 645 51% 5 600
loonkosten vorig jaar - 3 403 -
Verzekering arbeidsongevallen 3 000 3 173 106% 3 200
Medische dienst 1 000 920 92% 1 000
Andere bedrijfskosten 1 700 1 204 71% 1 350
Taksen auto (verkeersbelasting) 700 805 115% 850
Provincie- & gemeentebelasting 200 62 31% 100
Wettelijke bekendmakingen 600 336 56% 400
BTW niet-aftrekbaar 100 - 0% -
Diverse bedrijfskosten 100 - 0% -
Afschrijving, waardevermindering, voorzieningen 7 100 10 799 152% 10 200

Afschrijving installaties, machines 700 2 416 345% 1 800
Afschr. meub. en inrichting 400 - 0% -
Afschrijving rollend materieel 6 000 8 383 140% 8 400
Financiële kosten 400 391 98% 400
Bankkosten, leningen 300 361 120% 300
Verwijlintresten - 0% -
Bankintresten 50 0% 50
Betalingsverschillen 50 30 61% 50
Belastingen op resultaat 500 144 29% 250
Versch/gestort,bel,& voorheff, 100 0% 50
Roerende voorheffing 400 144 36% 200
Voorzieningen
TOTAAL UITGAVEN 1 992 800 1 605 232 81% 2 679 700
Resultaat 4 544
Tot. met resultaat 1 609 777
55
5.4. VERSLAG VAN DE BEDRIJFSREVISOR
Extern bedrijfsrevisor mevr. Ira Nicolaij bracht haar verslag voor de raad van bestuur op 6/3/18. Op de AV
wordt het verslag toegelicht door dhr. Christophe Robbeets. De bedrijfsrevisoren voerden een
controleopdracht uit over de balans en resultatenrekening. Ze bevestigen dat de balans en de
resultatenrekening een getrouw beeld vormen van het vermogen, de financiële toestand en de resultaten
van de vereniging.
56
57
58

Uitgebreid Jaarverslag 2017 Def2

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Uitgebreid Jaarverslag 2017 Def2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Jaarverslag over 2017 Regionaal Landschap Lage Kempen

Regionaal Landschap Lage Kempen vzw

2.1. WERKINGSGEBIED ................................................................................................................ 5

3. ACTIVITEITEN EN PROJECTEN ...................................................................................................................... 19

3.1. NATUURBEHOUD, KLEINE LANDSCHAPSELEMENTEN, LANDSCHAPSZORG EN STREEKEIGEN

4. OVERZICHT PUBLIEKS- EN EDUCATIEVE ACTIVITEITEN ................................................................................. 46

4.1. ONTMOETINGEN ................................................................................................................ 46

5. FINANCIEEL VERSLAG .................................................................................................................................. 49

5.1. OVERZICHT ......................................................................................................................... 49

Trots op onze streek

Nieuwe kansen voor natuur- en landschap

2.1.1. BESCHRIJVING VAN HET WERKINGSGEBIED

De Lage Kempen is een aantrekkelijke, diverse en groene streek.

In het kerngebied van het RLLK onderscheiden we

Op de grenzen van het werkingsgebied liggen:

2.1.2. OVERZICHT GEMEENTEN

2.2.1. ALGEMENE VERGADERING

Via volmacht vertegenwoordigd:

Verontschuldigd: Gilbert Lambrechts, Stad Beringen

Nr. Soort organisatie Organisatie Voornaam Achternaam

50 Wildbeheer WBE Jacht en natuur Lommel Alfons Beks

Organisatie Functie Voornaam Achternaam

In 2018 kwam de algemene vergadering geldig bijeen op 13 maart in Heusden-Zolder. Op de agenda

2.2.3. RAAD VAN BESTUUR

De raad van bestuur bestond in 2017 uit volgende 10 stemgerechtigde leden.

-> Vanuit groep politiek (min. 1/3e) 4 zetels

2.2.4. DAGELIJKS BESTUUR

2.3.1. ORGANIGRAM 2017

2.3.2. STAGIAIRS, JOBSTUDENTEN EN VRIJWILLIGERS

- Nymfa Vanhout provinciale Hogeschool PXL, opleiding toerisme

2.4. PROFESSIONALISERING VAN DE ORGANISATIE

In 2017 werd de professionalisering van het RLLK verder gezet.

F. Aanbesteding, financiën en boekhouding

I. Ecologische voetafdruk RLLK

2.5. OVERLEG EN SAMENWERKING MET PARTNERS

Huis aan huisbedeling en meeneembare foldertjes

3.1. NATUURBEHOUD, KLEINE LANDSCHAPSELEMENTEN, LANDSCHAPSZORG EN STREEKEIGEN

3.1.1. OVERZICHT BEREIKTE RESULTATEN VAN ALLE TERREINACTIES IN 2017

Hagen en heggen Lengte aangeplant km 0,61

Lengte onderhouden/hersteld km 0,96

Houtkanten, houtwallen Oppervlakte aangeplant (nieuw) m2 43 982

Oppervlakte onderhouden/hersteld m² 41 023

Bos Dunning, omvorming, in hakhout zetten en creatie open plekken ha 0,39

Bosranden aangeplant m² 600

Bosranden onderhouden/hersteld m² 18 395

Solitaire bomen Aantal aangeplant stuks 12

Monumentale bomen verzorgd stuks 42

Vellen gevaarlijke bomen stuks 27

Hoogstamfruitbomen aantal aangeplant stuks 34

Hoogstamboomgaarden Aantal nieuw aangeplante hoogstamboomgaarden stuks 1

Dreven Aantal herstel/verzorging bomen in dreefverband stuks 158

Aantal dreven onderhouden km 0,25

waarvan gelabeld Plant Van Hier stuks 2 352

Poelen Aantal nieuw aangelegd stuks 3,00

Oppervlakte nieuw aangelegd m² 462

Aantal hersteld stuks 4

Oppervlakte hersteld m² 400

Vijvers Aantal nieuw aangelegd stuks 1

Oppervlakte nieuw aangelegd m² 5 500

Sloten en grachten Lengte hersteld km 1,42

Exotenbestrijding In lineaire elementen (houtkanten) m² 179 200

Trage wegen en holle wegen Lengte onderhouden/beheerd in f' van landschap/natuur km 12

Hooi- en grasland Herstel (maaien, chopperen, waterhuishouding…) ha 34

Akkers/bloemrijke weiden Inzaaien biodiversiteitsmengsels ha 120