ΑΙΩΝΑΣ

5ος - 13ος ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ

14ος - μέσα 16ου ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ /

ΟΥΜΑΝΙΣΜΟΣ
ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ
Έγινε αντικείμενο διαμάχης και αμφισβήτησης. Εκ νέου γέννηση του πολιτισμού, μετά την έκλειψη της
ελληνικής και ρωμαϊκής αρχαιότητας. Εκτείνεται από τα μέσα του 14ου έως και τα μέσα του 15ου και μέχρι τις
αρχές του 17ου αιώνα

ΟΥΜΑΝΙΣΜΟΣ
"Ανθρωποκεντρική" θεώρηση του κόσμου. Κέντρο του σύμπαντος ή θεϊκής δημιουργίας: ο άνθρωπος.
Προβάλλεται το αξίωμα της αγαθότητας της ανθρώπινης φύσης, η οποία οφείλει να επιδιώκει τη συνεχή
βελτίωση των συνθηκών ζωής και την πλήρη αξιοποίηση των τεραστίων πνευματικών και υλικών
δυνατοτήτων της. Συστατικό στοιχείο του το ιδανικό μιας παιδείας που καθιστά τον άνθρωπο ικανό να
ασχοληθεί με τις τέχνες και τα γράμματα, με το δημόσιο βίο και τις επιστήμες, να συνομιλεί με σύνεση, αλλά
και να πράττει επιδέξια. Θεμέλιο της ουμανιστικής ή ανθρωποκεντρικής παιδείας ορίζεται η αρχαία ελληνική
και ρωμαϊκή γραμματεία, αλλά και γενικότερα η μελέτη των γλωσσών και της τέχνης του λόγου.
Πετραρχικό σονέτο: Η στιχουργική μορφή του Πετραρχικού σονέτου έρχεται μαζί με μια σειρά τρόπων ή
σχημάτων λόγου που συνυφαίνονται με το κεντρικό θέμα: το δυσπρόσιτο, εξιδανικευμένο έρωτα. Το θέμα
είναι ήδη γνωστό από τους τροβαδούρους και την ιπποτική μυθιστορία, όμως μέσα από αυτά τα σχήματα
καλλιεργείται ιδιαίτερα η εικόνα της αγαπημένης με τρόπο που δημιουργεί μια διαρκή ένταση ανάμεσα στο
πραγματικό της πρόσωπο και στην αναπαράστασή της, τη συγκέκριμένη μορφή και την ιδανική της
υπόσταση, την κοντινή της παρουσία και την απόστασή της από το χρόνο. Η χρήση μεταφοράς είναι
χαρακτηριστική, μάλλον έμμεσης παρομοίωσης μεταξύ συναισθημάτων και αισθητών πραγμάτων. Η
μεταφορά συνδυάζεται με την υπερβολή και όταν ξενίζει γίνεται παράδοξο (προσωποποήσεις των στοιχείων
της φύσης). Το οξώμωρο σχήμα είναι παρόν: είναι το σχήμα που συνενώνει έννοιες αντιφατικές μεταξύ τους
(π.χ παγωμένη φλόγα).

Μπαλάντα: Είναι παράδειγμα ποιητικής γραφής που διατηρεί τις αναφορές της στο τραγούδι. Ο αριθμός
στίχων κυμαίνεται μεταξύ 12 και 18 και οργανώνονται σε τρεις μεγάλες όμοιες στροφές και μία συντομότερη.
Χαρακτηριστικό η επανάληψη του ίδιου στίχου στο τέλος της κάθε στροφής. (refrain)

Παρωδία: αποκαλούμε την αναπαραγωγή γλωσσικού ιδιώματος ή προηγούμενου κειμένου, με τρόπο που ελέγχει το κύρ
αναγνωριστεί και προβάλλει απρόβλεπτες ή συγκαλυμμένες διαστάσεις του, με κωμικά αποτελέσματα. Κάτι σαν ειρωνεία
κωμικού χαρακτήρα, όπου η λογοτεχνία ειρωνεύεται τον εαυτό της, άλλοτε με μεγαλύτερη και άλλοτε με μικρότερη λεπτότ

ΜΠΑΡΟΚ /
μέσα 16ου - αρχές 18ου ΚΛΑΣΙΚΙΣΜΟΣ
ΜΠΑΡΟΚ
1) Προσήλωση στην ατμόσφαιρα υποβλητικού μυστηρίου με χρήση
στοιχείων θεατρικότητας. 2) Έμφαση στο παράδοξο. 3) Σύζευξη τραγικού
και κωμικού. 4) Εναλλαγές ύφους και συνδυασμοί διαφορετικών τόνων.
5) Επίμονη χρήση εντυπωσιακών ή εκκεντρικών σχημάτων λόγου και
λογοπαιγνίων. 6) Προβολή λογοτεχνικής αναπαράστασης. 7)
Νεωτερικότητα

ΚΛΑΣΙΚΙΣΜΟΣ
1) Αναζήτηση λογικής στις γραμματιακές δομές. 2) Αναζήτηση σταθερών
κανόνων, οι οποίοι αντιστοιχούν σε γενικούς νόμους. 3) Στόχος η
διαπαιδαγώγηση και η αισθητική απόλαυση. 4) Μίμηση αρμονίας και
τάξης. 5) Διαυγής αναπαράσταση της πραγματικότητας. 6) Αυστηρός
διαχωρισμός λογοτεχνικών ειδών.
 Commedia dell' arte: είναι η πρώτη χαρακτηριστική μορφή νεότερου ευρωπαϊκού θεάτρου
Δημιουργείται από συντεχνίες που καλλιεργούν μια τεχνική της θεατρικής κωμωδίας. Στηρί
κείμενα και πολλούς αυτοσχεδιασμούς, δίνοντας απόλυτη προτεραιότητα στη μιμητική έκφρ
κίνηση του σώματος, συχνά με τη χρήση μάσκας. Έχει λαϊκό χαρακτήρα. Το θέμα της αποτ
παρουσιάζοντας εραστές που κατατρέχονται από τις οικογένειες τους ενώ προβάλλονται ήθ
καθημερινής ζωής. Οι ήρωές της είναι μια σειρά από χαρακτήρες ή τύπους που αποτελούν
ρόλου της, όπως ο Αρλεκίνος και η Κολομπίνα.

ελισαβετιανό θέατρο: αναπτύσσεται στην Αγγλία, υπό την προστασία της αυλής της βασί
αρχικά ήταν περιοδεύουσες ομάδες επαγγελματιών. Κατασκευάστηκαν κτήρια στην πόλη τ
παραστάσεις, τα οποία δέχονται κοινό όχι μόνο λαϊκό, αλλά και καλλιεργημένο ή αριστοκρα
παίζοντας και τους γυναικείους ρόλους. Τα έργα του ελισαβετιανού θεάτρου ήταν κωμωδία,
εποχής, όσο και το ιστορικό δράμα, το οποίο αποκαλούμε "τραγωδία εκδίκησης".

ΙΣΠΑΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ (ΜΠΑΡΟΚ): χαρακτηριστικά: τρεις πράξεις, ελεύθερο μέτρο και στιχο
κωμικού. Θεματική: ερωτικά, λαϊκή αίσθηση της τιμής

ΓΑΛΛΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ: ακολουθεί

τους κανόνες του γαλλικού
κλασικισμού

Α΄ μισό του 18ου ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ

Πόουπ: αναζητά την αισθητική και μορφική τελειότητα, την ισορροπία του στίχου /
ακολουθεί τα κλασικά πρότυπα και υμνεί την φύση / υπακούει στους αριστοτελικούς κανόνες
και τον ορθολογισμό της εποχής του.

Ο Γκότσεντ απέρριψε τα ιταλικά και ισπανικά πρότυπα και τις υπερβολές του μπαρόκ και
έφερε την κλασικιστική απλότητα στη γερμανική ποίηση

Βολταίρος: Γάλλος, κορυφαίος λιβελογράφος του αιώνα (βολταιρική ειρωνεία), θεατρικός

συγγραφέας (τραγωδίες), ποιητής, φιλόσοφος, θαυμαστής του κλασικισμού και κυρίως του
Ρακίνα. Θεωρεί ότι η χαρά της ζωής είναι απαραίτητο στοιχείο του πολιτισμού. Μάχεται για
την ανθρώπινη ελευθερία, την ειρήνη και τη δικαιοσύνη, απαραίτητα συστατικά της
ανθρώπινης ευτυχίας. Σταθερή παράμετρος του έργου του είναι η αναζήτηση της αλήθειας.

Μαριβώ: συνεχιστής του Μολιέρου

Μυθιστόρημα: στοιχεία του πικαρέσκο και του μπουρλέσκο, εκφράζει τις

ανάγκες της άρχουσας τάξης, κυριαρχεί γαλλική και αγγλική παραγωγή.
Θέματα: κοινωνικά, ταξιδιωτικές περιπλανήσεις, εικόνες από την
καθημερινή ή οικογενειακή ζωή, απεικόνιση πολιτικών ηθών. Οι
χαρακτήρες τοποθετούνται σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο δράσης και
στο σύγχρονο κοινωνικό πλαίσιο.

Β΄ μισό του 18ου ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ

χαρακτηριστικά: Προσπαθεί να ελευθερωθεί από τα δεσμά του κλασικισμού, αναζητεί νέα ιδανικά.
Αντιτίθεται στη θεωρία του Βολταίρου. Στρέφεται προς το λυρικό στοιχείο, το οποίο συνδυάζεται με την
εκμετάλλευση του προτύπου που μπορεί να προσφέρει στον δημιουργό η φύση. Προσφεύγει στο παρελθόν
(μεσαιωνικές απαρχές του ευρωπαϊκού πολιτισμού) για να αναζωογονήσει το λυρισμό. Στρέφεται προς τις
ρίζες των τοπικών λογοτεχνιών και αναδεικνύει τα λαϊκά τραγούδια. Χαρακτηρίζεται από λυρική έμπνευση που
εκπορεύεται από συναισθηματικές εξάρσεις, πάθη, ευαισθησία και από φόβο.
Το αυτοβιογραφικό είδος αναπτύχθηκε στην Ευρώπη το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα. Στο "εγώ" της
αυτοβιογραφικής γραφής ταυτίζεται ο συγγραφέας, δηλαδή αυτός που γράφει τη ζωή του, ο αφηγητής που
διηγείται και ο πρωταγωνιστής. Κοινό χαρακτηριστικό των περισσοτέρων αυτοβιογραφιών είναι ότι ξεκινούν
θέτοντας ένα κοινό ερώτημα που αφορά το λόγο, τα μέσα και το μέγεθος που θα λάβει το όλο εγχείρημα το
οποίο αποτελεί το "αυτοβιογραφικό σύμφωνο"

εγκυκλοπαίδεια: παρουσιάζει τις μέχρι τότε κατακτήσεις του ανθρώπινου πνεύματος σε φιλοσοφικό και
τεχνικό επίπεδο, την επιστήμη που επιτρέπει στον άνθρωπο να ξεπεράσει την άγνοια, τις προκαταλήψεις και
τη δεισιδαιμονία. Σκοπός της Εγκυκλοπαίδειας: η εκλαΐκευση της επιστημονικής γνώσης με στόχο τη
διερεύνηση του ανθρώπινου πνεύματος, ιδιαίτερα του απλού ανθρώπου. Κεντρικά σημεία: εκφράζει το
θρίαμβο της λογικής πάνω στο συναίσθημα, του γεγονότος πάνω στις υποθέσεις.

μυθιστόρημα: αφετηρία λαμπρής πορείας του είδους κατά το 19ο αιώνα, προβάλλεται το συναίσθημα αντί
της λογικής, ανακαλύπτει το "εγώ" και το παρατηρεί, εξυμνεί το κυρίαρχο ερωτικό συναίσθημα.

αστικό δράμα: α) θεματολογία: επίκαιρα θέματα, η δράση τοποθετείται στο εσωτερικό μιας αστικής κατοικίας,
β) επιλογή προσώπων: παύουν να είναι μυθικοί ήρωες και βασιλείς - είναι καθημερινοί άνθρωποι, γ) έντονα
διδακτικός χαρακτήρας

Α΄ μισό 19ου ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ

αναδεικνύεται σε κύριο εκφραστικό μέσω του ρομαντισμού. Ο ρομαντικός

δημιουργός γίνεται συνώνυμο του ποιητή. Δεν μπήκε σε συγκεκριμένο
πλαίσιο και αρχές αλλά διακρίθηκαν ποιητές χάρη στο έργο και την
προσωπικότητά τους.
Ρομαντισμός: πνευματικό κίνημα που εκδηλώθηκε στις ευρωπαϊκές
χώρες ως θυελλώδης αντίδραση ενάντια στις κλασικές θεωρίες και τον
ορθολογικό τρόπο σκέψης. Χαρακτηρίζεται από την τάση προς το
συναίσθημα, τη φαντασία, την ονειροπόληση και το μυστήριο. Οι ήρωες
των λογοτεχνικών έργων είναι μελαγχολικές, απογοητευμένες υπάρξεις,
ενώ η ποιητική των ερειπίων και των τάφων μετατρέπεται σε πάθος.
Απέναντι στο πρότυπο "honnete homme" αντιπαρατίθεται το ανήσυχο
πλάσμα που επαναστατεί ενάντια στον κόσμο και την κοινωνία και
χαρακτηρίζεται από ατομικισμό.

βιβλίο σταθμός στην ιστορία της λογοτεχνίας. Τα πάθη του εκφράζουν την
"αρρώστια του αιώνα". Θέτει σε αμφισβήτηση την ίδια την κοινωνία

φεμινιστικό / απόγειο γαλλικού ρομαντισμού

"Αρρώστια του αιώνα". Είναι η δεσπόζουσα έκφραση του ρομαντισμού
που αποτυπώνεται στα μυθιστορήματα του Νοβάλις και του Σατωμπριάν.
Εκφράζει την αβεβαιότητα και την υπαρξιακή αγωνία των ρομαντικών
παράλληλα με την διαπίστωσή τους ότι ο κόσμος τους είναι
πεπερασμένος, οδηγώντας τον ρομαντικό ήρωα σε μια ακραία
συμπεριφορά. Ακατανίκητη διάθεση του Εγώ, περιφρόνηση του
Κοινωνικού Βίου ακόμα και του ίδιου του θανάτου. Δίψα για το απόλυτο
για την ολοκλήρωση που συνδέεται άμεσα με τον χρόνο. Ο ρομαντικός
καλλιτέχνης έχει την αίσθηση της πρόωρης γήρανσης. Η απόλυτη
μελαγχολία του αποτυπώνεται στη τάση του για αυτοκτονία. Προσδοκία
βίαιου θανάτου ως έσχατο μέσο διαφυγής από μία ασφυκτική κατάσταση
φλογερού πόθου και απογοήτευσης-εξαπάτησης.
 από τον Ρομαντισμό
συνδυασμός της ψυχολογίας του ρομαντικού ήρωα με τον ρεαλισμό της περιγραφής της αντικειμενικής
πραγματικότητας. Απόρριψη του άκρατου συναισθηματισμού του ρομαντισμού.
"Ανθρώπινη Κωμωδία": μυθιστόρημα με στόχο να εξετάσει με εξονυχιστικό τρόπο την κοινωνία της εποχής του. Αυτό ό
παρατήρηση του αντικειμένου. Έτσι εμφανίζονται στο έργο του πρωτόγνωρα χαρακτηριστικά: το υλικό στοιχείο, τα πάσης
κοινωνικά γεγονότα, η καθημερινότητα, τα οποία συγκροτούν θέμα και συνθέτουν την δυναμική του μυθιστορήματος. Η π
μέσα στον οποίο ζει και κινείται ο άνθρωπος αποκτά ιδιαίτερη ψυχολογική αξία καθώς ορισμένοι μπαλζακικοί ήρωες ταυτ
και δέχονται την επίδρασή του. Ο ρεαλισμός του δεν αποτελεί μόνο πιστή αποτύπωση της πραγματικότητας. Ο Μπαλζάκ
στιγμές της ανθρώπινης δράσης, ακόμα και της ανθρώπινης συνείδησης. Εστιάζει στην κοινωνική αδικία, τη σκληρότητα
κοινωνία για τους πιο αδύνατους.

Β΄ μισό 19ου ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ

Ρεαλισμός: η έννοια σχετίζεται με την αναζήτηση της αλήθειας ως αισθητικού ιδεώδους, η επικράτηση του ορθολογικού
απόρριψη των ιδεαλιστικών ανατάσεων του ρομαντισμού. Τρόπος προσέγγισης από τους ρεαλιστές συγγραφείς: να παρ
κοινωνική πραγματικότητα με λεπτομερή ακρίβεια, αμερόληπτη αντικειμενικότητα και ανεπιτήδευτο ύφος. Επίσης να οριο
ακρίβεια τον χρόνο και το χώρο δράσης.
 Β΄ μισό 19ου ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ
Νατουραλισμος: είναι το ρεύμα που σηματοδοτεί την επιβολή στη λογοτεχνία συγκεκριμένων αντιλήψεων και μεθοδολο
σε αυτό καθοριζόταν από φυσικές δυνάμεις. Ο νατουραλισμός συνιστά μια συνέχιση και επίταση του ρεαλισμού ενώ είν
επηρεάζεται από τις κοσμολογικές εξελίξεις στη βιολογία. Ο νατουραλισμός θεωρούσε τον άνθρωπο ως ένα ον στερη
εκφυλίζεται στην αρχική του κατάσταση του κτήνους, γεγονός που παραπέμπει στις αρχές του Δαρβίνου. Η επισ
παρατήρησης, της εξονυχιστικής καταγραφής και αντικειμενικής ανάλυσης. Έτσι στα έργα τους ο άνθρωπος παράγει το κ
στάση είναι απαισιόδοξη και βαρετή γιατί νεκρώνει την ελευθερία της βούλησης για τους ανθρώπους που τους εξομοίωνε
και χρηματική διαφθορά της άρχουσας τάξης, την εξαθλίωση των εργατών, τον αλκοολισμό, την πορνεία και τη στυγνή κα
επιστημονικά όπως ένας γιατρός. Οι συγγραφείς του νατουραλισμού έχοντας ταυτίσει την τέχνη με την επιστήμη αδιαφορ
άντεξε στο χρόνο.

Ίψεν: Νορβηγός θεατρικός συγγραφέας, κύριος εκπρόσωπος του "προβληματισμένου θεάτρου": εξέταζε
καταστάσεις που αφορούσαν το γενικότερο κοινωνικό σύνολο, αλλά ιδίως τους αστούς. Στα έργα του εκθέτει
τη σεμνοτυφία, αλλά και τη μωροφιλοδοξία της Νορβηγικής κοινωνίας.

Β΄ μισό 19ου ΑΙΣΘΗΤΙΣΜΟΣ, ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ, ΠΑΡΑΚΜΗ.

ΑΙΣΘΗΤΙΣΜΟΣ
Σύμφωνα με τη θεωρία του αισθητισμού, το έργο τέχνης είναι αυτάρκες και ανεξάρτητο από την κοινωνία, την ηθική, την
να κρίνεται με αισθητικά μόνο κριτήρια. Η θέση αυτή πηγάζει από την αντίληψη των ρομαντικών για την απόλυτη αξία τη
κωδικοποιείται στην φράση "η τέχνη για την τέχνη". Οι αισθητιστές διερευνούν εμπειρίες ασυνήθιστες, περιθωριακές, ε
ανεπίτρεπτες στους αστούς και απαγορευμένες από τα αναγνώσματά τους. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι το ωραίο ύφο
την υπερβολή και αναζητούν τη σπάνια έκφραση που αρμόζει στην εξαιρετική εμπειρία που περιγράφουν.
προρραφαηλίτες: θεωρούνται από πολλούς από τις πρώτες καλλιτεχνικές πρωτοπορίες. Η "αδελφότητα",
όπως χαρακτηριζόταν, ιδρύθηκε το 1848 από μια ομάδα καλλιτεχνών, μεταξύ των οποίων και ο Ροσσέττι, οι
οποίοι, ενώ πίστευαν ότι η τέχνη πρέπει να είναι αναπαραστατική, απέρριπταν τον Ραφαήλ, τον Μικελάντζελο
και την καλλιτεχνική τους κληρονομιά θεωρώντας ότι τέτοιου είδους καλλιτεχνικά προγράμματα, με κλασικές
συνθέσεις και εμπνεύσεις, οδηγούν σε στείρο ακαδημαϊσμό και ψυχρή απροσωπία στην τέχνη. Έτσι
πρέσβευαν την απλότητα στο ύφος αλλά και στο περιεχόμενο και ανανέωσαν το ενδιαφέρον για θέματα
διαχρονικά, όπως ο ιδανικός ή ο αισθησιακός έρωτας, η ομορφιά και η έκφραση μύχιων συναισθημάτων. Το
κίνημα υπήρξε δισυπόστατο, αφού άγγιξε την τέχνη αλλά και τη λογοτεχνία.

ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ
Ο συμβολισμός είναι το κίνημα που όταν εκφράζεται μέσα από το είδος της ποίησης θέλει να εκφράσει τα πνευματικά νο
εκφραστικά μέσα που παράγουν αισθητική απόλαυση. Επικαλείται η μυστηριακή δύναμη των συμβόλων για να υποδηλω
εντυπώσεις, να υποβάλει τους αναγνώστες σε ψυχικές διαθέσεις και να συνδυαστούν πολλαπλές έννοιες. Οι συμβολιστέ
προκαλέσουν άμεσες συγκινήσεις ανάλογες με αυτές που προκαλεί ένα μουσικό άκουσμα. Γι' αυτό περιορίζουν στο ελάχ
περιεχόμενο του ποιήματος και χρησιμοποιούν εικόνες σκοτεινές και αδιαφανείς ως σύμβολα οντολογικών καταστάσεων
βιωμάτων. Στην αφηγηματική τέχνη παρουσιάζεται με την ρευστή γραφή και το αυθόρμητο ύφος.

Κάρολος (Σαρλ) Μπωντλαίρ: μεγάλος Ρομαντικός, πατέρας του Συμβολισμού, πρόδρομος του Μοντερνισμού, με έντον
Πρόδρομος του συμβολισμού, του αισθητισμού και γενικότερα της νεωτερικής ποίησης. Διαμορφώνει μια νέα έκφραση, η
του συμβολισμού και της παρακμής και προετοιμάζει την εκδήλωση της νεωτερικής ποίησης. Spleen: Ιδιότυπο αίσθημα
και εξελίσσεται σε αυτοκαταστροφική αναζήτηση και συνδιαλλαγή με το θάνατο. Η ποιητική των Ανθέων του Κακού, είνα
ποιήματα της συλλογής στην περιγραφή μια ανεπίλυτης σύγκρουσης ανάμεσα στις έννοιες της ανικανοποίησης και του ιδ
κατατρεγμού ή ακόμη και την καθημερινότητα και τη μετριότητα που βαρύνει το πνεύμα, και ως ιδανικό έναν κόσμο που δ
σφαίρα καθαρών ιδεών, όπως η Ομορφιά, η Αγνότητα και η Αρετή, τότε θα παρατηρούσαμε ότι στην ενότητα αυτή ο Μπω
προϋπόθεση για την ενατένιση του ιδανικού = λογοτεχνία.

Αρτύρ Ρεμπώ "καταραμένος ποιητής", γίνεται πρότυπο για τους υπερρεαλιστές

Βερισμός: Ειδική μορφή ιταλικού νατουραλισμού

ΠΑΡΑΚΜΗ
Το φαινόμενο αυτό πυροδοτείται όταν η αναζήτηση της ομορφιάς εξωθεί σε ακραίες εμπειρίες. Η λέξη αυτή
χρησιμοποιείται από τα μέσα του 19ου αιώνα και εκφράζει αρχικά μια αίσθηση ατονίας, σύγχυσης και
κορεσμού, η οποία αποκτά όλα τα χαρακτηριστικά της πολιτιστικής αποσύνθεσης.

Το πρώτο ήμισυ του 20ου αιώνα: εκ

ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ
Είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να αποδοθούν τα χαρακτηριστικά αισθητικής και οι εκφάνσεις τις νεωτερικότητας. Η
της αστικής κοινωνίας και της ρεαλιστικής τέχνης, η καταξίωση του καλλιτέχνη και η έμφαση στην αυτοτέλεια της τέχνης α
πνεύμα του μοντερνισμού. Η αισθητική του μοντερνισμού απομακρύνεται από την παράδοση, τη λογική, την αντικειμενικ
αποδεκτή ομορφιά και δηλώνει θαυμασμό για το πρωτογενές, το αυθόρμητο, το άμεσο.
Είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να αποδοθούν τα χαρακτηριστικά αισθητικής και οι εκφάνσεις τις νεωτερικότητας. Η
της αστικής κοινωνίας και της ρεαλιστικής τέχνης, η καταξίωση του καλλιτέχνη και η έμφαση στην αυτοτέλεια της τέχνης α
πνεύμα του μοντερνισμού. Η αισθητική του μοντερνισμού απομακρύνεται από την παράδοση, τη λογική, την αντικειμενικ
αποδεκτή ομορφιά και δηλώνει θαυμασμό για το πρωτογενές, το αυθόρμητο, το άμεσο.

ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ
Πρωτοεμφανίζεται στη ζωγραφική Vincent Van Gogh / Edvard Munch τέλη του 19ου αιώνα. Έντονα χρώματα, δυνατές γρ
την πραγματικότητα παραμορφωτικά βάσει των βίαιων συναισθηματικών αντιδράσεων. Στη λογοτεχνία και στο θέατρο το
αναπτύσσεται κυρίως στον γερμανόφωνο χώρο και τα έργα που επηρεάζονται από αυτό δονούνται από αποκαλυπτική έν
κατάρρευση του πολιτισμού και την ουτοπία μιας επερχόμενης αναγέννησης. Η ποίηση του εξπρεσιονισμού κυριεύεται α
λυρισμό και κυριαρχείται από μια υπερβολική γλώσσα, πολλές φορές προφητική. Το μέσο που χρησιμοποιεί ο εξπρε
αποτυπώσει τον αποσπασματικό χαρακτήρα των εμπειριών του μοντέρνου ανθρώπου αλλά και τη δυσκολία του να ερμη
κατά κύριο λόγο η συναισθησία, δηλαδή η ενεργοποίηση μέσω της ποίησης διαφορετικών αισθήσεων ταυτόχρονα και η δ
τρόπο εικόνων που παρατάσσονται η μία δίπλα στην άλλη και στις οποίες ένα είδος αίσθησης μπορεί να περιγράφεται μ
π.χ "μπλε σιωπή" όπου ένα χρώμα περιγράφει τη σιωπή. Χαρακτηριστικό του εξπρεσιονισμού είναι και η πληθωριστικ
παρατατικής σύνταξης, η οποία αίρει κατά κάποιον τρόπο τη λογική σύνδεση μεταξύ στίχων, αφήνοντας τον αναγνώστ
φαντασία του τα χάσματα που δημιουργούν οι παύσεις και η ελλειπτικότητα του λόγου.
ΝΤΑΝΤΑΪΣΜΟΣ
Το κίνημα αυτό μέσα στα πλαίσια της πρωτοπορίας δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην ανανεωτική ενέργεια του παραλόγου,
όνομα που δεν σημαίνει τίποτα. Στην ποίηση του ντανταϊσμού η αναπάντεχα ηχητικά και σημασιολογικά συνεύρεση
καθιερωμένη οργάνωση του λόγου για να την αντικαταστήσει με την αισθητική του τυχαίου ή σε πιο ακραίες περιπτώσε
αναρχία.

ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ
Ο υπερρεαλισμός αφομοιώνει φουτουριστικά και ντανταϊστικά στοιχεία και επηρεάζεται από την φροϋδική ανάλυση
μεταφορικών παραστάσεων του ανθρώπινου υποσυνείδητου. Ο υπερρεαλισμός θέλει να συνδέσει το συνειδητό με το ασ
ώστε φαντασία και καθημερινή πραγματικότητα να συνενωθούν σε μια απόλυτη πραγματικότητα.

Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα: Ισπανός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, υπερρεαλιστής, ο οποίος μετά από τη δολοφονί
εθνικιστές αντάρτες του Φράνκο, μετατράπηκε σε σύμβολο του αντιφασιστικού αγώνα. Είναι ο δημιουργός ενός ιδιόμορφ
κόσμου, που εναρμονίζει στοιχεία από τη λαϊκή ισπανική παράδοση, τη λόγια δημιουργία και την υπερρεαλιστική πρότασ

ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ
Αντίθετα με τον υπερρεαλισμό δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην αυστηρή μορφή. Το κίνημα ξεκινά στη Ρωσία το 1913 και μ
λογοτεχνία το 1924 με το πρόγραμμα του Κορνέλι Ζελίνσκι σύμφωνα με τον οποίο ο ποιητής οργανώνει το υλικό του με μ
ποίηση μετατρέπεται σε γραμμική παράσταση και καταλήγει σε οπτική τέχνη. Οι κονστρουκτιβιστές διακηρύσσουν ότι αν
πόλης, το βιομηχανικό και τεχνικό, αρνούμενοι το αγροτικό και φυσιολατρικό ρεύμα.

ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ
Πρόκειται για μια διδακτική ρεαλιστική λογοτεχνία με αισιόδοξους ήρωες που ξεπερνούν τις δυσκολίες της ζωής και αν
πολιτικά εγρήγορσης οικοδόμους του σοσιαλιστικού κράτους. Μπέρτολτ Μπρεχτ (1898-1956). Γερμανός ποιητής, πεζογ
συγγραφέας και σκηνοθέτης, υπήρξε ίσως ο πιο βαθιά πολιτικοποιημένος συγγραφέας στη Γερμανία. Αντι-ολοκληρωτική
αντιπολιτευόμενος συγγραφέας, τάσσεται υπέρ της κομμουνιστικής επανάστασης, ο οποίος μετά τον πόλεμο αυτοεξορίζε

ΕΥΦΥΪΣΜΟΣ
Δεξιοτεχνική άσκηση στιχουργικών μορφών και ρητορικών τρόπων.

ΠΑΡΝΑΣΣΙΣΜΟΣ
Στρέφει την προσοχή του στην πλαστική ομορφιά των έργων, αδιαφορώντας τόσο για το συναισθηματισμό των ρομαντικ
κοινότυπα θέματα του ρεαλισμού. Εμπνέεται από το μυθολογικό παρελθόν και μεριμνά για την ακρίβεια των στίχων και τ
ποιημάτων (ομορφιά των αρχαιοελληνικών).

ΜΑΝΙΕΡΙΣΜΟΣ
Ο όρος προέρχεται από τη χρήση του ιταλικού maniera που δηλώνει την ικανότητα σύνθεσης ενός αισθητικά εντυπω
ότι το στοιχείο της στιχουργικής τεχνικής φτάνει μέχρι την επιτήδευση ή τον εντυπωσιασμό διανθίζοντας διαρκώς μά
πρότυπα.
 ΤΑΣΕΙΣ - ΡΕΥΜΑΤΑ

ΠΟΙΗΣΗ ΤΡΟΒΑΔΟΥΡΩΝ

ΕΠΟΣ Μακροσκελής έμμετρη αφήγηση γεγονότων

της ζωής ενός ατόμου ή μιας κοινωνικής
ομάδας.(ηρωική παράδοση)

ΕΜΜΕΤΡΕΣ ΜΥΘΙΣΤΟΡΙΕΣ Σχετικά μακροσκελή και αφηγηματικά κείμενα - διατηρούν αισθητές αποστάσεις από τους κανόνες
της επικής θεματικής και του επικού ύφους - ενσωματώνουν πολλά στοιχεία λυρισμού

α) Ιπποτικές μυθιστορίες:

β) Διδακτικές ή σατυρικές
μυθιστορίες:

γ) Roman de la Rose

Novellino συλλογή πεζών αφηγημάτων. Σημαίνει κάτι το άμεσο και καινούριο, το νέο αλλά και κάτι μικρό ή
σύντομο.

ΠΟΙΗΣΗ
ση του πολιτισμού, μετά την έκλειψη της αφηγηματική
ου 14ου έως και τα μέσα του 15ου και μέχρι τις αφηγηματική

αφηγηματική
αφηγηματική
ντος ή θεϊκής δημιουργίας: ο άνθρωπος. αφηγηματική/έμμετρο
ς, η οποία οφείλει να επιδιώκει τη συνεχή μυθιστόρημα
εραστίων πνευματικών και υλικών
ίας που καθιστά τον άνθρωπο ικανό να
τις επιστήμες, να συνομιλεί με σύνεση, αλλά
κεντρικής παιδείας ορίζεται η αρχαία ελληνική
ωσσών και της τέχνης του λόγου.

αφηγηματική/βουκολική έμμετρη
μυθιστορία
 ονέτου έρχεται μαζί με μια σειρά τρόπων ή λυρική/σονέτο
υσπρόσιτο, εξιδανικευμένο έρωτα. Το θέμα
θιστορία, όμως μέσα από αυτά τα σχήματα
δημιουργεί μια διαρκή ένταση ανάμεσα στο
γκέκριμένη μορφή και την ιδανική της
πό το χρόνο. Η χρήση μεταφοράς είναι
θημάτων και αισθητών πραγμάτων. Η
ι παράδοξο (προσωποποήσεις των στοιχείων
ου συνενώνει έννοιες αντιφατικές μεταξύ τους

λυρική/σονέτο
λυρική/σονέτο
τις αναφορές της στο τραγούδι. Ο αριθμός λυρική/μπαλάντα
μεγάλες όμοιες στροφές και μία συντομότερη.
άθε στροφής. (refrain)

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
διήγημα
πραγματεία

ρητορική ειρωνεία
πραγματεία
κριτική
δοκίμιο μέλος της Πλειάς

ος ή προηγούμενου κειμένου, με τρόπο που ελέγχει το κύρος που του έχει

αστάσεις του, με κωμικά αποτελέσματα. Κάτι σαν ειρωνεία ευρύτερης κλίμακας και
της, άλλοτε με μεγαλύτερη και άλλοτε με μικρότερη λεπτότητα

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
Δοκίμιο σημαίνει δοκιμές γραφής ή γραφή που δοκιμάζει την
ανθρώπινη εμπειρία και δοκιμάζεται μαζί τους. Το δοκίμιο είναι ένα νέο
κείμενο γενικής γραμματείας που τοποθετείται στα όρια μεταξύ
φιλοσοφίας και λογοτεχνίας. Εκφράζει ένα πνεύμα κριτικής απέναντι
στην εποχή του, που συχνά αναγνωρίζουμε με τον όρο σκεπτικισμό.

ΠΟΙΗΣΗ
επική

λυρική / σονέτα
 λυρική / μεταφυσική
Μεταφυσική ποίηση: σύζευξη ευαισθησίας και νοημοσύνης, προκλητικά σχήματα λόγου
για παραδοσιακά θέματα, ο έρωτας δεν εξιδανικεύεται με τον τρόπο του Πετράρχη

λυρική / σατυρική

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
δοκίμιο
πραγματεία
βουκολικό αφήγημα-ειδύλλιο
μυθιστόρημα πικαρέσκο: είναι πεζογραφία μυθιστορηματικού τύπου. Εμφανίζεται κατά
το δεύτερο μισό του 16ου αιώνα. Έχει για ήρωες ταξιδιώτες ή πλανήτες και για πλοκή τις
διαδρομές τους από τόπο σε τόπο. Έρχεται από την Ισπανία

μπουρλέσκο: γραφή που στηρίζεται στην παρωδία, με έντονο το στοιχείο της

διακωμώδησης. Είναι η κωμική ή σατυρική μορφή του μανιερισμού. Αναδεικνύει το
παιχνίδι της αναπαράστασης και των διαφορετικών της τρόπων μέσα από την πληθώρα
και την ποικιλία των οποίων η πραγματικότητα καθίσταται τελικά απροσπέλαστη.

ιδεαλιστικό μυθιστόρημα

ΘΕΑΤΡΟ
arte: είναι η πρώτη χαρακτηριστική μορφή νεότερου ευρωπαϊκού θεάτρου. Πηγή της είναι η Ιταλία.
ό συντεχνίες που καλλιεργούν μια τεχνική της θεατρικής κωμωδίας. Στηρίζεται σε σχετικά σύντομα
ύς αυτοσχεδιασμούς, δίνοντας απόλυτη προτεραιότητα στη μιμητική έκφραση, τη χειρονομία και την
ος, συχνά με τη χρήση μάσκας. Έχει λαϊκό χαρακτήρα. Το θέμα της αποτελεί δάνειο από το λόγιο θέατρο
ραστές που κατατρέχονται από τις οικογένειες τους ενώ προβάλλονται ήθη και συνήθειες της
. Οι ήρωές της είναι μια σειρά από χαρακτήρες ή τύπους που αποτελούν παραλλαγή του στερεότυπου
ο Αρλεκίνος και η Κολομπίνα.

τρο: αναπτύσσεται στην Αγγλία, υπό την προστασία της αυλής της βασίλισσας Ελισάβετ. Οι θίασοι
δεύουσες ομάδες επαγγελματιών. Κατασκευάστηκαν κτήρια στην πόλη του Λονδίνου ειδικά για θεατρικές
ποία δέχονται κοινό όχι μόνο λαϊκό, αλλά και καλλιεργημένο ή αριστοκρατικό. Μετέχουν μόνο άνδρες
ς γυναικείους ρόλους. Τα έργα του ελισαβετιανού θεάτρου ήταν κωμωδία, με αντικείμενο τα ήθη της
ο ιστορικό δράμα, το οποίο αποκαλούμε "τραγωδία εκδίκησης".

ΡΟ (ΜΠΑΡΟΚ): χαρακτηριστικά: τρεις πράξεις, ελεύθερο μέτρο και στιχουργική, ανάμειξη τραγικού και
ή: ερωτικά, λαϊκή αίσθηση της τιμής

τραγωδία: είναι το θεατρικό είδος που έχει έναν τραγικό ήρωα, ο οποίος υποπίπτει σε
αμαρτία, συγκρούεται με τη "μοίρα", υπερβαίνει τα όρια της ανθρώπινης γνώσης και
αδυνατεί να ευτυχήσει, αν δεν αναγνωρίσει και αποδεχτεί τα όρια αυτά.

κωμωδία: σημαίνει την απουσία τραγικού τύπου εντάσεων. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη,
κωμωδία είναι "μίμησις φαυλοτέρων", δηλαδή των "μη σπουδαίων" γεγονότων, και
μάλιστα με τρόπο που προκαλεί το γέλιο και το "γελοίον" αφορά, επίσης, ένα αμάρτημα
δίχως οδύνη.

ΠΟΙΗΣΗ
λυρική προαναγγέλλει την ποίηση του
Σατωμπριάν και του Λαμαρτίνου
 λυρική / αγγλική ποίηση ωριμότητα, ισορροπία

λυρική / ιταλική ποίηση συνδυασμός μουσικής και

λογοτεχνικής έκφρασης
δράμα / τραγωδία: γοητεύει κοινό
και συγγραφείς. Ίδρυση της
Κομεντί Φρανσαίζ στη Γαλλία.
Θεατρική σκηνή που είναι
συνυφασμένη με το γαλλικό
δραματικό θέατρο. Συνέβαλε στην
ακτινοβολία των Γάλλων θεατρικών
συγγραφέων.

δράμα / κωμωδία: εκφράζει

σατυρικό πνεύμα και δεικτική
ειρωνεία. Περιορίζεται στην
κοινωνική σάτιρα και στην
κωμωδία ηθών. Δεν αγγίζει το
μεγαλείο του μολιερικού θεάτρου.

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
ταξιδιωτικό μυθιστόρημα

βιογραφικό αφήγημα

ρεαλιστική γραφή
μυθιστόρημα διάπλασης τοποθετούν τους ήρωες τους απέναντι στην
πραγματικότητα του κοινωνικού περίγυρου.

επιστολικό μυθιστόρημα: προάγγελος της αυτοβιογραφίας. Εκφράζει με

τον καλύτερο τρόπο την εξωστρέφεια και τον αυθορμητισμό του
Διαφωτισμού.

φιλοσοφικά δοκίμια/διηγήματα

ΠΟΙΗΣΗ
λυρική
ου κλασικισμού, αναζητεί νέα ιδανικά. νέος ποιητικός Λόγος
κό στοιχείο, το οποίο συνδυάζεται με την
ημιουργό η φύση. Προσφεύγει στο παρελθόν
ζωογονήσει το λυρισμό. Στρέφεται προς τις
ύδια. Χαρακτηρίζεται από λυρική έμπνευση που
α και από φόβο.

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ φιλοσοφικά
 θεατρικά
ρο μισό του 18ου αιώνα. Στο "εγώ" της αυτοβιογραφίες
τός που γράφει τη ζωή του, ο αφηγητής που
σσοτέρων αυτοβιογραφιών είναι ότι ξεκινούν
ο μέγεθος που θα λάβει το όλο εγχείρημα το

παιδαγωγικά

πολιτικά

εγκυκλοπαίδεια
ανθρώπινου πνεύματος σε φιλοσοφικό και πλησιάζει περισσότερο το δοκίμιο
α ξεπεράσει την άγνοια, τις προκαταλήψεις και και χρησιμοποιεί ως μέσο
ης επιστημονικής γνώσης με στόχο τη έκφρασης την ειρωνεία αντί του
ανθρώπου. Κεντρικά σημεία: εκφράζει το διδακτισμού
νω στις υποθέσεις.

19ο αιώνα, προβάλλεται το συναίσθημα αντί επιστολικό μυθιστόρημα

κυρίαρχο ερωτικό συναίσθημα.

αισθηματικό μυθιστόρημα

ελεγειακό μυθιστόρημα

αυτοβιογραφίες
ΘΕΑΤΡΟ
αστικό δράμα
οθετείται στο εσωτερικό μιας αστικής κατοικίας,
σιλείς - είναι καθημερινοί άνθρωποι, γ) έντονα

αστικό δράμα / κωμωδία

αστικό δράμα / τραγωδία

ΠΟΙΗΣΗ
ελεγειακή ποίηση: ποίηση του θρήνου και της μελαγχολίας
(αποκαλύπτουν ολοκληρωτικά την ψυχή τους στον αναγνώστη. Η τάση
αυτή δεν είναι όμως γενικευμένο φαινόμενο της ρομαντικής ποίησης)

ερωτική ποίηση: ωδές, ελεγείες, σονέτα, στιχουργήματα διαφόρων

ειδών. Θεματική ανάλογα με τις προσωπικές εμπειρίες του ποιητή.
Εκφράζεται το πάθος για ολοκληρωτική κατάκτηση του αγαπημένου
προσώπου.
Lieder (τραγούδι): απλότητα και
αυθορμητισμός. Γερμανόφωνες
χώρες - αναβίωση μεσαιωνικής
λαϊκής παράδοσης
Χάινε: βάρδος του πόνου και της
απελπισίας που προκαλεί το
εφήμερο ή το βαθύτερο ερωτικό
πάθος. Επίσης έντονος κοινωνικός
προσανατολισμός, σάτιρα κλπ.
(Γερμανία. Ένα χειμωνιάτικο
παραμύθι)

Φιλοσοφική και θρησκευτική ποίηση. Σπιριτουαλισμός: είδος

αφηρημένης ποίησης με έντονο συγκινησιακό περιεχόμενο συνήθως
αφηγηματική ή περιγραφική. Το σύμβολο κύριο εκφραστικό μέσο. Η
ρομαντική σκέψη και φιλοσοφία αγγίζει τον υψηλότερο βαθμό
έκφρασης.

Ποίηση της καθημερινότητας: ανάδειξη της ποιητικής αξίας της

ταπεινής καθημερινότητας. Προβολή αγνών και βαθέων
συναισθημάτων που μέχρι τώρα ήταν το εκφραστικό πλαίσιο υψηλών
ποιητικών συνθέσεων, κυρίως εποποιίας και τραγωδίας.

ποίηση και φύση: η αναφορά στη φύση είναι από τα κυριότερα

γνωρίσματα του λυρικού ρομαντισμού. Η φύση εμφανίζεται ως φίλη και
έμπιστη που παρηγορεί την απελπισμένη ψυχή, συγχρόνως
διαφυλάσσει τις αναμνήσεις ευτυχισμένων στιγμών. Άλλοτε, στους
κόλπους της λατρεύεται η δύναμη του Δημιουργού.

επικολυρική ποίηση: οι ρομαντικοί ποιητές απελευθερώνοντας την

φαντασία και το συναίσθημα οδηγούν στην αναγέννηση του είδους.
Θεματολογία: η παράδοση και η ιστορία. Έμπνευση από τα
σκανδιναβικά saga (12ος) και το ισπανικό ρομανθέρο (14ος)

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
εξομολογητικό μυθιστόρημα: κατά κύριο λόγο αυτοβιογραφικό
μυθιστόρημα, καλλιεργήθηκε ιδιαίτερα από Γάλλους ρομαντικούς.

εξωτικό μυθιστόρημα: έντονη τάση για φυγή, περιπέτεια, οδηγεί στο

μυθιστόρημα του εξωτισμού. Οι ρομαντικοί συγγραφείς ταξιδεύουν,
μελετούν τη ζωή, τα ήθη και τα έθιμα των ιθαγενών και θαυμάζουν το
φυσικό περιβάλλον με την ευαισθησία ζωγράφου

φανταστικό διήγημα - "μαύρα μυθιστορήματα". Σκοπός να

προκαλέσουν το συναίσθημα του φόβου στον αναγνώστη και να τον
καθησυχάσουν και οδηγήσουν στην κάθαρση. Οι ήρωές του έχουν
σατανική υπόσταση, ζουν σε έναν υπόγειο κόσμο και εμφανίζονται να
τρομοκρατήσουν. Κοντά στην κλασική τραγωδία και στο ρομαντικό
δράμα.

ιστορικό μυθιστόρημα: είδος καθαρά ρομαντικό. Χαρακτηριστικά: η

προτίμηση του ρομαντισμού για το παρελθόν, η λατρεία της φύσης, και
η έλξη για περιπετειώδεις διηγήσεις. Η συναισθηματική περιπέτεια είναι
ο καμβάς για να παρουσιαστεί η ιστορία ενός τόπου. Οι ήρωες δρουν
ως εκπρόσωποι της κοινότητας και όχι ως άτομα. Τα συναισθήματα
έχουν καθολικό χαρακτήρα, απόκλιση από τον υποκειμενισμό του
ρομαντισμού.
 μυθιστόρημα μαθητείας: Γερμανικής προέλευσης, παρουσιάζει την
ιστορία μιας ζωής ή ακριβέστερα τα κρίσιμα εκείνα χρόνια, κατά τα
οποία ο ήρωας ωριμάζει, αργά αλλά σταθερά, αναζητώντας τη θέση
του στην κοινωνία. Προκειμένου να βρει τη θέση του μέσα στην
κοινωνική ομάδα, ο ήρωας αρχίζει τη μαθητεία του από τα παιδικά του
χρόνια και την ασφάλεια που του παρέχει το οικογενειακό περιβάλλον.
Στη συνέχεια η περιπλάνησή του τον φέρνει αντιμέτωπο με την
κοινωνία και πολλές αντιξοότητες, του προσφέρει εμπειρίες έτσι ώστε
να γνωρίσει τον ίδιο του τον εαυτό και να μπορέσει να ενταχθεί στην
κοινότητα που ανήκει.

ΘΕΑΤΡΟ
δραματικό ποίημα: τα έργα αυτής της κατηγορίας αποτελούν τα
σημαντικότερα δείγματα ποιητικής γραφής της εποχής. Δεν μπορούν να
παιχτούν στη σκηνή. Αλληλουχία σκηνών. Απουσιάζει η πλοκή.

ρομαντικό δράμα: ιστορικό δράμα. Μέλημα να ερμηνευθεί το παρόν

με αναδρομή στο παρελθόν. Το ερωτικό πάθος αναδεικνύεται σε
απόλυτη αξία απέναντι σε ένα κακό και διεφθαρμένο κοινωνικό
περίγυρο.

κωμωδία: το κωμικό στοιχείο και η "ιστορική κωμωδία": καλλιεργήθηκε μόνο στη Γαλλία και ευνοήθηκε από το
σάτιρα εμφανίζονται μέσα από: ενδιαφέρον του ρομαντισμού για την ιστορία και το φολκλόρ.

"ποιητική κωμωδία": διασκεδάζει τον θεατή με πρωτότυπους και

αστείους χαρακτήρες και απρόβλεπτη εξέλιξη. Μπαίνει αρκετά η
φαντασία με αποτέλεσμα που αγγίζει τα όρια της υπερβολής.

από τον Ρομαντισμό στο Ρεαλισμό

λισμό της περιγραφής της αντικειμενικής
ου ρομαντισμού.
με εξονυχιστικό τρόπο την κοινωνία της εποχής του. Αυτό όμως προϋποθέτει
πρωτόγνωρα χαρακτηριστικά: το υλικό στοιχείο, τα πάσης φύσεως αντικείμενα, τα
θέμα και συνθέτουν την δυναμική του μυθιστορήματος. Η περιγραφή του χώρου
ψυχολογική αξία καθώς ορισμένοι μπαλζακικοί ήρωες ταυτίζονται με τον χώρο της
μόνο πιστή αποτύπωση της πραγματικότητας. Ο Μπαλζάκ αναζητά τις πιο κρυφές
υνείδησης. Εστιάζει στην κοινωνική αδικία, τη σκληρότητα που επιφυλάσσει η

Η αναζήτηση του αληθινού

ς ως αισθητικού ιδεώδους, η επικράτηση του ορθολογικού εμπειρισμου και η
πος προσέγγισης από τους ρεαλιστές συγγραφείς: να παρουσιάσουν την κοινότυπη
η αντικειμενικότητα και ανεπιτήδευτο ύφος. Επίσης να οριοθετούν με ιστορική

Ο Ντοστογιέφσκι και ο Τολστόι μυθιστόρημα

ανανέωσαν τη μορφή του
μυθιστορήματος. Το έργο τους
αντανακλά τα βιώματά τους,
διερευνούν τον ανθρώπινο
ψυχισμό και η στάση τους απέναντι
στον κόσμο εμπνέεται από την
ευαγγελική διδαχή της υπακοής και
του μαρτυρίου.
 Ο Ντοστογιέφσκι και ο Τολστόι
ανανέωσαν τη μορφή του
μυθιστορήματος. Το έργο τους
αντανακλά τα βιώματά τους,
διερευνούν τον ανθρώπινο
μυθιστόρημα
ψυχισμό και η στάση τους απέναντι
στον κόσμο εμπνέεται από την
ευαγγελική διδαχή της υπακοής και
του μαρτυρίου.

στη λογοτεχνία συγκεκριμένων αντιλήψεων και μεθοδολογίας. Χαρακτηρίζει εκείνο το φιλοσοφικό σύστημα που θεωρούσε πως το σύμπ
ς συνιστά μια συνέχιση και επίταση του ρεαλισμού ενώ είναι προσδιορισμένο από μια συγκεκριμένη θεωρία και θεματικά. Ως προς τη θ
ατουραλισμός θεωρούσε τον άνθρωπο ως ένα ον στερημένο από ευγενικές ή θείες καταβολές, ο οποίος εξαιτίας των ενστίκτων
νός που παραπέμπει στις αρχές του Δαρβίνου. Η επιστήμη επιδρά στον νατουραλισμό κάνοντας τους συγγραφείς να ακολουθούν τ
ς ανάλυσης. Έτσι στα έργα τους ο άνθρωπος παράγει το καλό ή το κακό χωρίς να ευθύνεται ο ίδιος γι'αυτό. Με το ίδιο σκεπτικό και ο συ
ρία της βούλησης για τους ανθρώπους που τους εξομοίωνε σε υποχείρια ανεξέλεγκτων δυνάμεων. Η καταθλιπτική θεματική τους που επ
ων εργατών, τον αλκοολισμό, την πορνεία και τη στυγνή καταπίεση των γυναικών. Κύριος εκφραστής του νατουραλισμού ο Εμίλ Ζολά. Ο
λισμού έχοντας ταυτίσει την τέχνη με την επιστήμη αδιαφορούν για την αισθητική. Η παραμέληση της μορφής ήταν ένα από τα τρωτά ση

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ νατουραλιστικό μυθιστόρημα

μυθιστόρημα

ΘΕΑΤΡΟ

τεχνική "δευτερόλεπτο προς

δευτερόλεπτο"

του "προβληματισμένου θεάτρου": εξέταζε

αλλά ιδίως τους αστούς. Στα έργα του εκθέτει
νωνίας.

οι ήρωές του προέρχονται από το

μικροαστικό περιβάλλον της
Ρωσίας. Εισάγει συμβολικά
στοιχεία.

ΜΟΣ, ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ, ΠΑΡΑΚΜΗ. Η αναζήτηση του ωραίου

αυτάρκες και ανεξάρτητο από την κοινωνία, την ηθική, την ιδεολογία. Γι' αυτό πρέπει
πό την αντίληψη των ρομαντικών για την απόλυτη αξία της τέχνης. Αυτή η αρχή
ητιστές διερευνούν εμπειρίες ασυνήθιστες, περιθωριακές, εξωτικές που είναι
ώσματά τους. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι το ωραίο ύφος και γι' αυτό αγαπούν
στην εξαιρετική εμπειρία που περιγράφουν.

πεζογραφία
καλλιτεχνικές πρωτοπορίες. Η "αδελφότητα", ποίηση
τεχνών, μεταξύ των οποίων και ο Ροσσέττι, οι
ική, απέρριπταν τον Ραφαήλ, τον Μικελάντζελο
δους καλλιτεχνικά προγράμματα, με κλασικές
ι ψυχρή απροσωπία στην τέχνη. Έτσι
και ανανέωσαν το ενδιαφέρον για θέματα
φιά και η έκφραση μύχιων συναισθημάτων. Το
η λογοτεχνία.

το είδος της ποίησης θέλει να εκφράσει τα πνευματικά νοήματα μέσα από

είται η μυστηριακή δύναμη των συμβόλων για να υποδηλωθούν οι ονειρικές
εις και να συνδυαστούν πολλαπλές έννοιες. Οι συμβολιστές επιχειρούν να
καλεί ένα μουσικό άκουσμα. Γι' αυτό περιορίζουν στο ελάχιστο το εννοιολογικό
ές και αδιαφανείς ως σύμβολα οντολογικών καταστάσεων και συνειδησιακών
στή γραφή και το αυθόρμητο ύφος.

του Συμβολισμού, πρόδρομος του Μοντερνισμού, με έντονες επιδράσεις του Παρνασσισμού και Φορμαλιστικές αντιλήψεις Γάλλος ποιητ
της νεωτερικής ποίησης. Διαμορφώνει μια νέα έκφραση, η οποία αφομοιώνει την ουσία του αισθητισμού, καθορίζει τη λογοτεχνική ευαι
λωση της νεωτερικής ποίησης. Spleen: Ιδιότυπο αίσθημα πλήξης και μελαγχολίας, αντιπροσωπεύει το ίδιο το Κακό, διαπερνά τους στίχ
αγή με το θάνατο. Η ποιητική των Ανθέων του Κακού, είναι στη βάση της μια ποιητική της διττότητας: ο Μπωντλαίρ αφιερώνει 85 από
ουσης ανάμεσα στις έννοιες της ανικανοποίησης και του ιδανικού. Αν ως spleen αποδίδαμε την ανία του ποιητικού υποκειμένου, το αίσθ
α που βαρύνει το πνεύμα, και ως ιδανικό έναν κόσμο που δεν συγκροτείται από απτές πραγματικότητες αλλά σηματοδοτείται από το όνε
ρετή, τότε θα παρατηρούσαμε ότι στην ενότητα αυτή ο Μπωντλαίρ κατορθώνει να περιγράψει και να δικαιώσει την ανικανοποίηση ως απ

ποιητική πρόζα

ποιητικές συλλογές

ποίηση

πεζογραφία
ς υπερρεαλιστές ποίηση

ποίηση
θέατρο
πεζογραφία

άς εξωθεί σε ακραίες εμπειρίες. Η λέξη αυτή πεζογραφία

ικά μια αίσθηση ατονίας, σύγχυσης και
ικής αποσύνθεσης.

πεζογραφία

Το πρώτο ήμισυ του 20ου αιώνα: εκφάνσεις του μοντερνισμού

ηριστικά αισθητικής και οι εκφάνσεις τις νεωτερικότητας. Η απόρριψη των κανόνων

του καλλιτέχνη και η έμφαση στην αυτοτέλεια της τέχνης ανήκουν στο ανατρεπτικό
μακρύνεται από την παράδοση, τη λογική, την αντικειμενική πραγματικότητα, την
το αυθόρμητο, το άμεσο.
 ποίηση

ποίηση

πεζογραφία/μυθιστόρημα

πεζογραφία/μυθιστόρημα

πεζογραφία/μυθιστόρημα

πεζογραφία/μυθιστόρημα

πεζογραφία/μυθιστόρημα
πεζογραφία/μυθιστόρημα

πεζογραφία/μυθιστόρημα

θεατρικό
θεατρικό
θεατρικό
θεατρικό
θέατρο μέσα στο θέατρο θεατρικό

Munch τέλη του 19ου αιώνα. Έντονα χρώματα, δυνατές γραμμές αναπαριστάνουν
θηματικών αντιδράσεων. Στη λογοτεχνία και στο θέατρο το ρεύμα αυτό
ου επηρεάζονται από αυτό δονούνται από αποκαλυπτική ένταση για την
αναγέννησης. Η ποίηση του εξπρεσιονισμού κυριεύεται από έναν εκστατικό
λές φορές προφητική. Το μέσο που χρησιμοποιεί ο εξπρεσιονισμός για να
υ μοντέρνου ανθρώπου αλλά και τη δυσκολία του να ερμηνεύσει τον κόσμο, είναι
ω της ποίησης διαφορετικών αισθήσεων ταυτόχρονα και η δημιουργία με αυτόν το
στις οποίες ένα είδος αίσθησης μπορεί να περιγράφεται με τους όρους μιας άλλης
ρακτηριστικό του εξπρεσιονισμού είναι και η πληθωριστική χρήση της
λογική σύνδεση μεταξύ στίχων, αφήνοντας τον αναγνώστη να καλύψει με τη
ελλειπτικότητα του λόγου.
λύτερη έμφαση στην ανανεωτική ενέργεια του παραλόγου, γι' αυτό υιοθετεί ένα
ύ η αναπάντεχα ηχητικά και σημασιολογικά συνεύρεση των λέξεων ανατρέπει
με την αισθητική του τυχαίου ή σε πιο ακραίες περιπτώσεις, με μια μηδενιστική

ικά στοιχεία και επηρεάζεται από την φροϋδική ανάλυση των ονείρων ως
Ο υπερρεαλισμός θέλει να συνδέσει το συνειδητό με το ασυνείδητο τόσο στενά
ν σε μια απόλυτη πραγματικότητα.

γγραφέας, υπερρεαλιστής, ο οποίος μετά από τη δολοφονία του από τους

υ αντιφασιστικού αγώνα. Είναι ο δημιουργός ενός ιδιόμορφου, βαθιά τραγικού
δοση, τη λόγια δημιουργία και την υπερρεαλιστική πρόταση.

αυστηρή μορφή. Το κίνημα ξεκινά στη Ρωσία το 1913 και μεταφέρεται στη
μφωνα με τον οποίο ο ποιητής οργανώνει το υλικό του με μαθηματικές αρχές. Η
ε οπτική τέχνη. Οι κονστρουκτιβιστές διακηρύσσουν ότι ανήκουν στον πολιτισμό της
φυσιολατρικό ρεύμα.

οξους ήρωες που ξεπερνούν τις δυσκολίες της ζωής και αναμορφώνονται σε
Μπέρτολτ Μπρεχτ (1898-1956). Γερμανός ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός
οποιημένος συγγραφέας στη Γερμανία. Αντι-ολοκληρωτική λογοτεχνία,
τικής επανάστασης, ο οποίος μετά τον πόλεμο αυτοεξορίζεται.

πων.

αδιαφορώντας τόσο για το συναισθηματισμό των ρομαντικών όσο και για τα

κό παρελθόν και μεριμνά για την ακρίβεια των στίχων και τη μορφική τελειότητα των

δηλώνει την ικανότητα σύνθεσης ενός αισθητικά εντυπωσιακού όλου. Υπονοεί

τήδευση ή τον εντυπωσιασμό διανθίζοντας διαρκώς μάλλον τυποποιημένα
 ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ - ΕΡΓΑ ΓΛΩΣΣΑ

Αρνώ Ντανιέλ γαλλικά

Κρετιέν ντε Τρουά γαλλικά

Βιργίλιος - "Αινειάδα" λατινικά

Αγνώστου συγγραφέα - "Το τραγούδι του παλαιά γαλλικά
Ρολάνδου"
Ιρλανδική παράδοση - "Το Ταξίδι του Αγίου ΛΑΤΙΝΙΚΑ
Μπρετάν"
Ισλανδικά saga ισλανδικά
ηματικά κείμενα - διατηρούν αισθητές αποστάσεις από τους κανόνες
πικού ύφους - ενσωματώνουν πολλά στοιχεία λυρισμού

Αγνώστου συγγραφέα - "Τριστάνος και γλώσσα του ΟΚ

Ιζόλδη"
Οι μυθιστορίες του Γάλλου Κρετιέν ντε γαλλικά
Τρουά - "Λάνσελότος ο Ιππότης" -
"Πάρσιφαλ" -" Ερέκ και Ενίντ"

"Μυθιστορία της Αλεπούς" γαλλικά

"Μυθιστορία του Ρόδου" γαλλικά

Σημαίνει κάτι το άμεσο και καινούριο, το νέο αλλά και κάτι μικρό ή ιταλικά

Δάντης - "Θεία Κωμωδία" ιταλικά

Δάντης - "Νέα Ζωή" ιταλικά
Τσόσερ - "Ιστορίες του Καντέρμπουρυ" αγγλικά
Ισπανικό ρομανθέρο ισπανικά
Αριόστο - "Μαινόμενος Ορλάνδος" ιταλικά

Σαννατζάρο - "Αρκαδία" λατινικά

Πετράρχης - "Canzoniere" ιταλικά

Πετράρχης - "Λάουρα" ιταλικά

Πετράρχης - "Αφρική" λατινικά
Βιγιόν - "Διαθήκη" γαλλικά

Βοκκάκιος - "Δεκαήμερο" ιταλικά

Δάντης - "Περί της ευγλωττίας στη λαϊκή ιταλικά
γλώσσα"
Έρασμος - "Μωρίας Εγκώμιον" λατινικά
Μακιαβέλλι "Ο Ηγεμόνας" ιταλικά
Τόμας Μόρ - "Ουτοπία" αγγλικά
Ντυ Μπελαί - "Για την υπεράσπιση και τον γαλλικά
εμπλουτισμό της γαλλικής γλώσσας"

Ραμπελαί - "Πανταγκρυέλ","Γαργαντούας". γαλλικά

Μονταίν - "Δοκίμιο" γαλλικά

Φράνσις Μπαίηκον γαλλικά

Καμόενς - "Οι Λουσιάδες" πορτογαλικά

Τορκουάτο Τάσσο - "Απελευθερωμένη ιταλικά
Ιερουσαλήμ" - "Κατακτημένη Ιερουσαλήμ"

Σπένσερ - "Η βασίλισσα των ξωτικών" αγγλικά

Μίλτον - "Χαμένος Παράδεισος" αγγλικά
Βιτσέντζος Κορνάρος - "Ερωτόκριτος" ελληνικά
"Πλειάς" - σονέτα γαλλικά
Σίντνεϋ - "περί Υπεράσπισης της Ποίησης" αγγλικά

Σπένσερ αγγλικά
Σαίξπηρ - "Σονέτα" αγγλικά
Τζον Ντον - "Τραγούδια και Σονέτα" αγγλικά

Μπουαλώ - γαλλικά
Λα Φονταίν - "Μύθοι" γαλλικά

Πασκάλ - "Στοχασμοί" γαλλικά

Μπουαλώ - "Ποιητική Τέχνη" γαλλικά
Σίντνεΰ - "Αρκαδία" αγγλικά
"Η ζωή του Λαξαρίγιο ντε Τόρμες" ισπανικά
Θερβάντες - "Δον Κιχώτης".

Κεβεδό - "η ώρα των πάντων" ισπανικά

Μπάνυαν - "Η πορεία του Προσκυνητή" αγγλικά
Πάσεκ - "Απομνημονεύματα" πολωνικά
Ντε λα Φαγιέτ - "Πριγκίπισσα της Κλάιβ" γαλλικά

θεατρικές ομάδες ιταλικά

Σαίξπηρ - "Άμλετ"-"Βασιλιάς αγγλικά

Ληρ"-"Μακμπέθ"-"Όνειρο καλοκαιρινής
νυχτός"-"Δωδέκατη νύχτα"-"Τρικυμία"

Λόπε ντε Βέγκα ισπανικά

Καλδερόν ισπανικά
Πιέρ Κορνέιγ - "Σιντ" γαλλικά

Ιωάννης Ρακίνας - "Φαίδρα" γαλλικά

Μολιέρος - γαλλικά
"Μισάνθρωπος"-"Αρχοντοχωριάτης"-"Κατά
φαντασίαν ασθενής"-"Ταρτούφος"

Έντουαρντ Γιούνγκ - "Νύχτες"

Αλεξάντερ Πόουπ - "Η Δουνσιάδα"-"Τα αγγλικά
Ποιμενικά"

Πιέτρο Μεταστάζιο - μουσικά δράματα ιταλικά

Γιόχαν Γκότσεντ - "Ο Θνήσκων Κάτων" γερμανικά

Βολταίρος - ποιητικές συνθέσεις γαλλικά

Μαριβώ - "Η νήσος του ορθού λόγου"-"Η γαλλικά

νήσος των δούλων"-"Το παιχνίδι του έρωτα
και της τύχης"-"Η ψευδής εξομολόγηση"

Ουίλλιαμ Κόνγκρηβ - "Αγάπη για την αγγλικά

αγάπη"

Φενελών - "Τηλέμαχου περιπέτειες" γαλλικά

Ντάνιελ Ντηφόου - "Ροβισώνας Κρούσος" αγγλικά

Τζόναθαν Σούιφτ - "Τα ταξίδια του αγγλικά

Γκιούλιβερ"
Λεσάζ - "Ζιλ Μπλας" γαλλικά
Μαριβώ - "Βίος της Μαριάννας"-"Ο γαλλικά
νεόπλουτος χωριάτης"
Αββά Πρεβώ - "Μανόν Λεσκώ" γαλλικά
Τζόν Λόκ αγγλικά

Λεσάζ, Μαριβώ, Πρεβώ γαλλικά

Μοντεσκιέ - "Περσικές επιστολές" γαλλικά

Βολταίρος - "Φιλοσοφικές επιστολές & γαλλικά

Φιλοσοφικό λεξικό"-" Καντίντ, Ζαντίγκ,
Μικρομέγας"

Γκαίτε και Σίλλερ - "Μπαλάντες" γερμανικά

Τζέημς Μακφέρσον - μεταφράζει κείμενα αγγλικά
του Ossian - "Αποσπάσματα αρχαίας
ποίησης"

Ζαν Ζακ Ρουσσώ γαλλικά

"Λόγος στην Ακαδημία της Ντιζόν" γαλλικά

"Λόγος περί ανισότητας" γαλλικά
 γαλλικά
"Εξομολογήσεις" γαλλικά
"Ονειροπολήσεις του μοναχικού γαλλικά
οδοιπόρου"

"Αιμίλιος" γαλλικά
"Νέα Ελοίζα" γαλλικά
"Περί του Κοινωνικού Συμβολαίου" γαλλικά

Ντενί Ντιντερό - "Εγκυκλοπαίδεια ή Λεξικό γαλλικά

ορθολογικό των Επιστημών, Τεχνών και
Επαγγελμάτων"

Γκαίτε - "Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου" γερμανικά

Σάμουελ Ρίτσαρντσον - "Κλαρίσα αγγλικά

Χάρλοου"-"Πάμελα"
Ζαν Ζακ Ρουσσώ - "Νέα Ελοίζα" γαλλικά
Λώρενς Στέρν - "Βίος και γνώμες του αγγλικά
Τρίστραμ Σάντυ"
Τζέιν Ώστεν - "Λογική και ευαισθησία" αγγλικά
Ντενί Ντιντερό - "Μοναχή"-"Ανιψιός του γαλλικά
Ραμώ"-"Μοιρολάτρης Ιάκωβος"
Ζαν Ζακ Ρουσσώ - "Εξομολογήσεις" γαλλικά

Μισέλ Ζαν Σενταίν - "Φιλόσοφος εν αγνοία γαλλικά

του"
Πιέρ ντε Μπωμαρσαί - "Ο κουρέας της γαλλικά
Σεβίλλης"-"Οι γάμοι του Φιγκαρό"-"Ένοχη
μητέρα"
Λέσινγκ - "Η δεσποινίδα Σάρα Σάμσον" αγγλικά;
Κάρλο Γκολντόνι - "Υπηρέτης δύο ιταλικά
αφεντάδων"-"Λοκαντιέρα"
Βιττόριο Αλφιέρι - "Φίλιππος" ιταλικά

Μπάυρον - Σέλλεϋ - Χάϊνε - Μυσσέ

Ουγκώ - "Ενατενίσεις" γαλλικά

Ουγκώ - ποιήματα για την μνηστή και γαλλικά
σύζυγό του, Αντέλ
Μυσσέ - ύμνησε το πάθος του για τη γαλλικά
Γεωργία Σάνδη
Χάινριχ Χάινε - "Βιβλίο των τραγουδιών" γερμανικά

Άλφρεντ ντε Βινύ γαλλικά

Γουόρντσγουορθ - "Έζησε πλάι στην αγγλικά

πηγή"-"Νάρκη μου σφράγισε το νου"

Λαμαρτίν - "Η Λίμνη"-"Ποιητικοί στοχασμοί" γαλλικά

Ουγκώ Φώσκολο - "Τελευταία γράμματα ιταλικά

του Ιάκωβου Όρτις"
Ρενέ Σατωμπριάν - "Ρενέ" γαλλικά

Γεωργία Σάνδη - "Λέλια" αγγλικά

Ρενέ Σατωμπριάν - "Αταλά" γαλλικά

Gregory Lewis - "Ο Καλόγερος" αγγλικά

Μαίρη Σέλλεϋ - "Φρανκενστάϊν αγγλικά
Αντερσεν - αδελφοί Γκρίμ - Χόφμαν

Walter Scott - "Ουέιβερλυ"-"Ιβανόης" αγγλικά Σκοτ

Άλφρεντ ντε Βινύ - "Σενκ-Μαρ" γαλλικά
Βίκτορ Ουγκώ - "Η Παναγία των Παρισίων" γαλλικά

Μπαλζάκ - "Οι Σουάνοι" γαλλικά

Προσπέρ Μεριμέ - "Το χρονικό της εποχής γαλλικά
του Καρόλου Θ΄

Μαντζόνι - "Λογοδοσμένοι" ιταλικά

 Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε - "Τα γερμανικά
χρόνια της μαθητείας του Βίλχελμ Μάιστερ"

Τικ
Νοβάλις
Ζαν Πωλ
Άιχεντορφ
Γκόντφριντ Κέλλερ
Χέρμαν Έσσε

Λόρδος Μπάυρον - "Μάνφρεντ" αγγλικά

Αλφρέντ ντε Μυσσέ - "Λορεντζάτσιο" γαλλικά

αλλιεργήθηκε μόνο στη Γαλλία και ευνοήθηκε από το

σμού για την ιστορία και το φολκλόρ.

Γκόγκολ - "Επιθεωρητής" ρώσικα

μό
Σταντάλ - "Το Κόκκινο και το Μαύρο"-"Το γαλλικά
Μοναστήρι της Πάρμας"
Ονόρε ντε Μπαλζάκ - "Ανθρώπινη γαλλικά
Κωμωδία"-"Μπάρμπα-Γκοριό"

Η αναζήτηση του αληθινού

Τσαρλς Ντίκενς - "Μεγάλες αγγλικά μυθιστόρημα μαθητείας
Προσδοκίες"-"Όλιβερ Τουίστ"-"Δαβίδ
Κόππερφιλντ"

Λέων Τολστόι - "Κοζάκοι"-"Πόλεμος και ρώσικα

Ειρήνη"-"Άννα Καρένινα"-"Ανάσταση"-"Ο
Αλιόσα το Τσουκάλι"-"Κράτος του ζόφου"
 Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι - "Έγκλημα και ρώσικα
Τιμωρία"-"ο Ηλίθιος"-"Οι
δαιμονισμένοι"-"Οι αδερφοί
Καραμαζώφ"-"Το υπόγειο"

Γκυστάβ Φλωμπέρ - "Μαντάμ Μποβαρύ" - γαλλικά μυθιστόρημα

"Αισθητική αγωγή"- "Πειρασμός του Αγίου
Αντωνίου"-"Σαλαμπώ"
Τζώρτζ Έλιοτ - "Άνταμ αγγλικά μυθιστόρημα
Μπιντ"-"Μιντλμάρτις"

ρίζει εκείνο το φιλοσοφικό σύστημα που θεωρούσε πως το σύμπαν και η ανθρώπινη ζωή μέσα
μένο από μια συγκεκριμένη θεωρία και θεματικά. Ως προς τη θεωρία ο νατουραλισμός
γενικές ή θείες καταβολές, ο οποίος εξαιτίας των ενστίκτων και των συνθηκών που ζει,
τον νατουραλισμό κάνοντας τους συγγραφείς να ακολουθούν τη μέθοδο της ουδέτερης
χωρίς να ευθύνεται ο ίδιος γι'αυτό. Με το ίδιο σκεπτικό και ο συγγραφέας είναι αμέτοχος. Αυτή η
ανεξέλεγκτων δυνάμεων. Η καταθλιπτική θεματική τους που επικεντρωνόταν στην σεξουαλική
υναικών. Κύριος εκφραστής του νατουραλισμού ο Εμίλ Ζολά. Ο νατουραλιστής εργάζεται
σθητική. Η παραμέληση της μορφής ήταν ένα από τα τρωτά σημεία του νατουραλισμού. Δεν

Εμίλ Ζολά - "Το ανθρώπινο κτήνος"-"Η γαλλικά

Ταβέρνα"-"Τερέζ Ρακέν"-"Πειραματικό
Μυθιστόρημα"
Γκυ ντε Μωπασσάν - "Πιέρ και Ζαν" γαλλικά

Μάξιμ Γκόρκι - "Στον βυθό" ρώσικα

Ανρί Μπεκ - "Τα κοράκια"
Γιοχάνες Σλαφ - "Ο μάστρο-Έλτζε" γερμανικά

Γκέρχαρτ Χάουπτμαν - "Πρίν από την γερμανικά

αυγή"-"Οι υφαντές"-"Τα ποντίκια"
Χέρνικ Ίψεν - "Βρυκόλακες"-"Η νορβηγικά
αγριόπαπια"-"Έντα
Γκάμπλερ"-"Ρόσμερσχολμ"-"Ο
Αρχίμαστορας Σόλνες"
Αντόν Τσέχωφ - "Θείος ρώσικα
Βάνιας"-"Γλάρος"-"Τρεις
αδελφές"-"Βυσσινόκηπος"

ζήτηση του ωραίου

Τεοφίλ Γκωτιέ - "Δεσποινίς ντε Μωπέν" γαλλικά "τέχνη για την τέχνη"

Ουόλτερ Πέιτερ - "Μελέτες στην ιστορία αγγλικά

της Αναγέννησης"-"Μάριος ο επικούρειος"
 Ντάντε Γαβριήλ Ροσσέτι, Χριστίνα αγγλικά
Ροσσέτι, Ουίλλιαμ Μόρρις, Άλτζερνον
Τσάρλς Σουίνμπερν

Κάρολος (Σαρλ) Μπωντλαίρ - "Τα άνθη του γαλλικά

κακού"-"Άλμπατρος"

του Παρνασσισμού και Φορμαλιστικές αντιλήψεις Γάλλος ποιητής.

ιώνει την ουσία του αισθητισμού, καθορίζει τη λογοτεχνική ευαισθησία
αγχολίας, αντιπροσωπεύει το ίδιο το Κακό, διαπερνά τους στίχους του
ς μια ποιητική της διττότητας: ο Μπωντλαίρ αφιερώνει 85 από τα 128
spleen αποδίδαμε την ανία του ποιητικού υποκειμένου, το αίσθημα του
αι από απτές πραγματικότητες αλλά σηματοδοτείται από το όνειρο, μια
θώνει να περιγράψει και να δικαιώσει την ανικανοποίηση ως απαραίτητη

Κώμης Λωτρεαμόν - "Άσματα του γαλλικά

Μαλντορόρ"
Ζυλ Λαφόργκ - "Θρηνωδίες"-"Μίμηση της γαλλικά
Παναγιάς του φεγγαριού"-"Σύνοδος των
ξωτικών"
Στεφάν Μαλλαρμέ - "Το απομεσήμερο της γαλλικά
φαύνου"-"Θαλασσινή αύρα"
Κνουτ Χάμσουν - "Η Πείνα" νορβηγικά
Αρτύρ Ρεμπώ - "Επιστολή του γαλλικά
Οραματιστή"-"Μεθυσμένο
καράβι"-"Εκλάμψεις"
Πωλ Βερλαίν - "Φθινοπωρινό τραγούδι" γαλλικά
Φράνκ Βέντεκιντ - "Λούλου" γερμανικά
Τζιοβάνι Βέργκα - "Οι Μαλαβόλια" ιταλικά

Όσκαρ Ούαιλντ - "Το πορτραίτο του αγγλικά

Ντόριαν Γκρέυ"

Ζορίς Καρλ Ουισμάν - "Αντίστροφη γαλλικά

Μέτρηση"
Ζυλ Μπαρμπέ ντ' Ωρεβιγύ & Ογκύστ Βιλιέ γαλλικά
ντε λιλ Αντάμ - "Οι ιστορίες των Γκωτιέ"

υ μοντερνισμού
Πωλ Βαλερύ - "Το ναυτικό κοιμητήριο" γαλλικά
Κ.Π. Καβάφης
Φερνάντ Πεσσόα - "Το μήνυμα" πορτογαλικά
Γκιγιώμ Απολλιναίρ - "Οι συλλογές του γαλλικά
Αλκοόλ"-"Καλλιγραφήματα"-"Το λαβωμένο
Περιστέρι και το συντριβάνι"
Τόμας Στερνς Έλιοτ - "Η παράδοση και το αγγλικά
Προσωπικό ταλέντο (δοκίμιο)"-"Η
ρημαγμένη Γη ή Έρημη Χώρα / Η ταφή του
νεκρού"-"Τετάρτη των τεφρών"-"Το ερωτικό
τραγούδι του Τζ. Άλφρεντ Προύφροκ"

Έζρα Πάουντ -"Κάντο"

Γούιλιαμ Μπάλτερ Γέητς - "Ένα ιρλανδός
Όραμα"-"Η Λήδα και ο κύκνος"-"Ταξίδι στο
Βυζάντιο"
Ράινερ Μαρία Ρίλκε - "Ελεγείες γερμανικά
Ντουίνο"-"Σονέτα Ορφέα"
Μάρσελ Προυστ - "Αναζητώντας το χαμένο γαλλικά
Χρόνο"
Ίταλο Σβέβο - "Η συνείδηση του Ζήνωνα" ιταλικά

Τόμας Μαν - "Το Μαγικό Βουνό"-"Θάνατος γερμανικά

στην Βενετία"
Τζαίημς Τζόυς - "Οδυσσέας"-"Αγρύπνια αγγλικά
του Φίννεγκαν"-"Οι Δουβλινέζοι"
Αντρέ Ζίντ - "Οι κιβδηλοποιοί" γαλλικά
Βιρτζίνια Γούλφ - "Η κυρία αγγλικά
Ντάλλαγουέι"-"Στο φάρο"-"Τα
κύματα-"Ορλάντο"
Φράντς Κάφκα - "Αμερική"-"Ο πύργος"-"Η γερμανικά
δίκη"-"Η μεταμόρφωση"-"Στην αποικία των
τιμωρημένων"
Μέγιερχολντ, Μαρινέττι
Μπλαίζ Σαντράρ
Ζαν Κοκτώ - "Το βόδι πάνω στη στέγη" γαλλικά
Οστρόφσκι - "ο Σοφός"
Λουίτζι Πιραντέλλο - "Το παιχνίδι των ιταλικά
ρόλων"-"Απόψε
αυτοσχεδιάζουμε"-"Ερρίκος ο 4ος"-"Έξι
πρόσωπα ζητούν συγγραφέα"

Γκότφριντ Μπεν, Γκέοργκ Χάυμ, Έλζε Γερμανοί ποιητές

Λάσκερ-Σύλερ
Φραντς Βέρφελ Τσέχος
Γκέοργκ Τρακλ - "Πάθος" γερμανικά
Τριστάν Τζαρά Ρουμάνος

Αντρέ Μπρετόν: συγκροτεί ομάδα Γάλλων γαλλικά

υπερρεαλιστών, ολοκληρωτική
απελευθέρωση του πνεύματος από τον
ορθολογισμό. - "Ελεύθερη ένωση"

Πωλ Ελυάρ - "Πρωτεύουσα του πόνου"

Λόρκα - θεατρικά: "Ο ματωμένος ισπανικά
γάμος"-"Γέρμα"-"Το σπίτι της Μπερνάρντα
Άλμπα", ποιητική συλλογή: "Τσιγγάνικες
παραλογές"-"Ποιητής στη Νέα Υόρκη",
ελεγειακό ποίημα: "Ο θρήνος του Ιγνάθιο
Σάντσεθ Μεχίας"

Ιλία Σελβίνσκι, Τσιτσερίν

Μπέρτολτ Μπρέχτ - "Μπάαλ"-"Τύμπανα γερμανικά

μέσα στη νύχτα"-"Στη ζούγκλα των
πόλεων"-"Όπερα της πεντάρας"-"Για τη
θεωρία του διδακτικού θεατρικού
έργου"-"Μικρό όργανο για το
θέατρο"-"Γαλιλαίος"-"Μάνα Κουράγιο"-"Ο
καλός άνθρωπος του Σετσουάν"-"Ιστορίες
του κυρίου Κόυνερ"-"Αν οι καρχαρίες ήταν
άνθρωποι"
Τομ. Α
Κεφ.3

Τομ. Α
Κεφ.3

Τομ. Α
Κεφ.4
 Τομ. Α
Κεφ.4

Τομ. Α
Κεφ.4
Τομ. Β
Κεφ.3

Τομ. Β
Κεφ.4

Τομ. Β
Κεφ.1
Τομ. Β
Κεφ.1

Τομ. Β
Κεφ.2
Τομ. Β
Κεφ.2