015 Kishore Jeevanajhari MBS

Best Compliments...
,
DC
H˜â’~ü r=#~°≠i
#@QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ H˜â’~ü ‰õΩ=∂~ü
#=~°ã¨Éèíi`« rq`« z„`«}O
Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
Ç¨ãÖ „Ñ¨K«∞~°}Å∞
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
Kishore Jeevana Jhari
M B S Prasad
e-book
¢Ñ¨^äŒ=∞ =Ú¢^Œ}: EÖˇ·, 2005

kfifÜ«∞ =Ú¢^Œ}: "Õ∞, 2007
¢j=∞u =∞.ã¨∞.ã¨∞Ö’K«# ^•fi~å Hõ#fl_»OÖ’ J#∞=k`«"≥∞ÿ
Hõ#fl_» =∂ã¨Ñ¨¢uHõ ''Hõ~°‡g~°——Ö’ ^è•~å"åÇ≤ÏHõQÍ "≥Å∞=_ç
Ñ¨Ùã¨ÎHõ~°∂ÑÖÖ’ "≥Å∞=_ç#k : 2009
D |∞H±QÍ q_»∞^ŒÅ : E<£ 2013
c Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
E 101, Satyanarayana Enclave
Adj. Church, Madinaguda
Hyderabad 500 049,
Ph:040-23047638
„Ñ¨K«∞~°}Hõ~°Î : =~°„Ñ¨™ê^£Ô~_ç¤
(âßO`å |Ü≥∂>ˇH˜flH±û)
Ç¨ãÖ „Ñ¨K«∞~°}Å∞
(ãÖKåÅ‰õΩ_»∞ : MBS „Ñ¨™ê^£)
E 101, Satyanarayana Enclave,
Madinaguda, Hyderabad 500 049
Ph:040-23047638
=Ú¢^Œ} : HõàÏO[e ¢QÍÑ¶≤H±û, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
"≥Å : ~°∂II 100.00

J^≥Ì‰õΩ: ~°∂II 30.00
JOH˜`«O
Ñ¨sHõΔÅ ~ÀAÖ’¡ ‰õÄ_®

a<åHÍ w`ü =∂ÖÏ
q#xzÛ# =∂ <å#flQÍ~°∞
H©.âı. "≥ÚHõ¯áê\˜ ~å=∞Hõ$+¨‚=¸iÎ
QÍiH˜
=~°„Ñ¨™ê^£ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ÖËdx #∞O_ç...
'Ç¨ãÖ, Ç¨ã¨º–ãÖw`« Ñ¨¢uHõ— ^•fi~å =¸_Õà◊¡‰õΩ ÃÑ·QÍ Ç¨ã¨º, ãÖw`« ¢Ñ≤Ü«ÚÅ#∞
JÅiOz# J#∞Éèí=O PÅO|#QÍ D ¢Ñ¨K«∞~°}Å ~°∂ÑÖ`À áê~î°‰õΩÅ =ÚO^Œ∞‰õΩ
uiy =KåÛO. Ç¨ã¨ºO, ãÖw`«O J<Õ JOâßÅ`À ‰õÄ_ç# Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ#∞ ™ê^èŒº"≥∞ÿ#O`«
`«‰õΩ¯= ^èŒ~°‰õΩ áê~î°‰õΩÅ‰õΩ JOkOKåÅ#fl ã¨^Œ∞^ÕÌâ◊ºO`À ¢áê~°OaèOK«|_ç# =∂ ãÖã¨÷
"≥Å∞=iã¨∞Î#fl 6 = ¢Ñ¨K«∞~°} kfifÜ«∞ =Ú¢^Œ} Wk. âßO`å |Ü≥∂>ˇH˜flH±û ^•fi~å
"Õ∞Öˇ·# B+¨^è•Å#∞, \©HÍÅ#∞ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ JOkOz Ñ¨Å∞=Ùi ¢Ñ¨â◊Oã¨ÅOk#
J#∞Éèí"åxH˜ ~Úk á⁄_çyOÑ¨Ù =O\˜k.
2005 LQÍk #∞O_ç 'Ç¨ãÖ— WÑ¨Ê\˜H˜ 18 Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ "≥Å∞=iOzOk. "å\˜Ö’
''ZO^Œ~À =∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÅ∞——, ''[O^è•º=∂~°∞`«O—— =¸_»= =Ú¢^Œ}‰õΩ =KåÛ~Ú. `«H˜¯#
"å\˜Ö’ 7 Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ kfifÜ«∞=Ú¢^Œ} á⁄O^•~Ú. Wk 8 =k. D Ñ¨Ùã¨ÎHõO „"åã≤# ¢j
Zg∞ƒÜ«∞ãπ ¢Ñ¨™ê^£ 350‰õΩ ÃÑ·QÍ ~°K«#Å∞ KÕã≤ H©iÎ QÆ_çOz# ¢Ñ¨ã≤^Œú ~°K«~Ú`«, "åºã¨Hõ~°Î,
J#∞"å^ŒH~õ .Î° `≥Å∞QÆ∞, WOw¡+μ¨ ~Ô O_»∞ ÉèÏ+¨Ö’¡#∞ ã¨fi`«O¢`« ~°K#« Å∞ KÕã#≤ Ju `«‰Ωõ ¯==∞Ok
`≥Å∞QÆ∞"åiÖ’ XHõ~°∞. ¿ãì@∞ÉÏºOH± PÑ¶π ™œ~å¢+¨ìÖ’ PÑ¶‘ã¨~°∞QÍ ã¨fiK«ÛùO^Œ Ñ¨^Œg q~°=∞}
KÕã≤ 'Ç¨ãÖ— Ñ¨¢uHõ‰õΩ "Õ∞<ÕlOQ∑ Z_ç@~°∞QÍ =º=Ç¨ÏiOKå~°∞. ¢Ñ¨ã¨∞Î`«O 'Ç¨ãÖ P<£Öˇ·<£
_®\òHÍ"£∞—, 'Ç¨ãÖ ¢Ñ¨K«∞~°}Å∞—‰õΩ ãÖKåÅ‰õΩxQÍ =º=Ç¨Ïiã¨∞Î<åfl~°∞. "åi 'JK«ÅÑü
Hõ^äŒÅ∞— 'Ç¨ãÖ— „Ñ¨K«∞~°}Å ^•fi~å "≥Å∞=_ç Ju `«fi~°Ö’ kfifÜ«∞=Ú¢^Œ}‰õΩ =zÛOk.
"åi ''_®Hõì~ü _»∂e\˜Öò——, ''á⁄QÆÉ’`«∞ ÉèÏ~°º—— Ç¨ãÖ ^•fi~å "≥Å∞=_»QÍ ~Ú`«~°
¢Ñ¨K«∞~°}Hõ~°ÎÅ ^•fi~å ''~åOÑÖ_»∞ bÅÅ∞—— ''.38 HÍe|~ü, 38 ¢käe¡OQ∑ Hõ^äŒÅ∞——,
''HÍy`åÅ ÉÁuÎ——, ''Ç≤Ïã¨ìs "Õ∞_ôr——, ''>ËH˜\ò Dr—— ''Ñ¨_»‰õΩ¯sÛ Hõ|∞~°∞¡ ã‘sãπ—— "≥Å∞=_®¤~Ú.
Å`å =∞OˆQ+¨¯~ü QÆ∞iOz "å~°∞ ~åã≤# ''ã¨fi~° ™ê¢=∂l˝—— `«fi~°Ö’ Ç¨ãÖ ^•fi~å
"≥Å∞=_»É’`ÀOk. 'Ç¨ãÖ—Ö’ JHÀì|~°∞ 2002 #∞O_ç 16 ãÖzHõÅ áê@∞ ã‘iÜ«∞ÖòQÍ
"å~°∞ "≥Å∞=iOz# 'H˜â’~ü r=#~°≠i—H˜ Ñ¨Ùã¨ÎHõ ~°∂ÑÖ Wk.
Ñ¨Hõ¯¿ÑrÖ’ =Ù#fl =∂ ¢Ñ¨Hõ@# K«∂¿ãÎ Ç¨ã¨ºO, ãÖw`«O J<Õ Ô~O_Õ Ô~O_»∞ JOâßÅÃÑ·
"Õ∞=Ú Zxfl `«~°Ç¨Å Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ ¢Ñ¨K«∞iOK«QÆeQÍ"≥∂ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. áê~î°HÍ^Œ~°}Ë =∂‰õΩ
~ÚO^èŒ#O. WÑ¨Ê\˜=~°‰õÄ "≥Å∞=_ç# =∂ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅhfl ¢Ñ¨*Ï^Œ~°} á⁄O^•Ü«∞x
`≥eÜ«∞Ñ¨~°K«_®xH˜ ãÖ`À+≤ã¨∞Î<åfl#∞. "≥Ú^Œ\ ˜ ¢Ñ¨K«∞~°} "≥Å∞=_ç# H˘xfl <≥ÅÖ’¡<Õ =∞e
¢Ñ¨K«∞~°}‰õΩ ã≤^Œú=∞=Ù`«∞<åfl~Ú. D kfifÜ«∞=Ú¢^Œ} ‰õÄ_® g∞ P^Œ~åxfl K«∂~°Q˘O@∞O^Œx
Ptã¨∞Î<åfl#∞. 'H˘#_»O g∞ =O`«∞ – PHõ@∞ìH˘#_»O =∂ =O`«∞— Jx 'Ç¨ãÖ— x<å^ŒO.
g∞s Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ P^ŒiOz, H˘x, H˘xÑ≤Oz =∞ixfl Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ#∞ JOkOK«_®xH˜ =∞=∞‡efl
L`åûÇ¨ÏÑ¨~°∞ã¨∞Î<åfl~°∞. ^èŒ#º"å^•Å∞.
Éèí=nÜ«Ú_»∞,
=~°Ñ¨¢™ê^£..
ÔH.S.=~°¢Ñ¨™ê^£Ô~_ç¤, „Ñ¨K«∞~°}Hõ~°Î
=ÚO^Œ∞=∂@
*ˇ·! *ˇ·! *ˇ·! *ˇ!· H˜â’~ü ‰õΩ=∂~°"£∞!
ã¨~åQÆ=∂Åe¡<å, Ç¨ÏOã¨^èŒfi#∞Å∞ KÕã≤<å, t=~°O[#"≥∞ÿ<å, =∞ÅÜ«∞=∂~°∞`«O

PÅÑ≤Oz<å <Õ#∞ "≥Ú^Œ@ q=∞~°≈‰õΩ_çh, P `«~∞° "å`Õ ¢Â â’`«#∞. <Õ#∞ ¢ã¯‘ <£ "å~°Ñ¢¨ uHõÖ’
'™œO_£û PÑ¶π =¸ºlH±— ji¬Hõ ¢"åã¨∂OÎ _Õ@Ñ¨ÙÊ_»∞ – ^•^•Ñ¨Ù áêuˆHà◊¡ ¢H`˜ O« – KåÖÏ=∞Ok
áê~î°‰õΩÅ∞ ##fl_»∞QÆ∞`«∂O_Õ"å~°∞, g∞ Jaè=∂# QÍÜ«∞‰õΩ_≥=~°∂ Jx.
H˜â’~° ¢ÑÉ¨ Oíè [#Ñ¨Ù ~ÀAÅq. J_çQˆ "åiÖ’ KåÖÏ âß`«O J`«x Jaè=∂#∞ÖË. J`«x
¿Ñˆ~ <Õ#∞ K≥|∞`å#x "åi Pâ◊. Ç≤ÏOn z¢`«ã‘=∞‰õΩ ãÖ|OkèOz#O`« =~°‰õΩ <å‰õΩ
Jaè=∂# QÍÜ«∞H©QÍÜ«∞‰õΩÅ∞<åfl~°∞, ÖËHõáÈÖË^Œ∞. HÍx <åÖ’#∞#fl q=∞~°≈‰õΩ_»∞ "åˆ~
Q˘Ñ¨Ê JxQÍx, "å~°∞ áê_ç#=hfl Q˘Ñ¨Êáê@ÅxQÍx ##∞fl J#∞HÀx=fiÖË^Œ∞.
<Õ#∞ ã≤.~å=∞K«O¢^Œ ãÖw`«O QÆ∞iOz K≥Ñ≤ÊO^Õ <å Jaè=∂# QÍÜ«∞‰õΩÅ áê@Å
QÆ∞iOp K≥ÑÊ¨ QÆÅ#∞. Jq qO@∂ <Õ#∞ á⁄Ok# P#O^ŒO Jáê~°O, JÑ¨Ó~°fiO. =∞~˘Hõi
^•fi~å <å‰õΩ J@∞=O\˜ J#∞Éèí∂u ÅaèOK«ÖË^Œ∞. WHõ <å Jaè=∂# QÍÜ«∞hQÍÜ«∞‰õΩÅ∞
Z=~å Jx PÖ’zã¨∞Î<åfl~å? z`«Å¯~ü, w`å ~åÜü∞–^Œ`ü.
gi^ŒÌ~°∂ ¢Ñ¨^äŒ=∞™ê÷#OÖ’ =ÙO>Ë "≥Ú^Œ\ ˜#∞Op H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü "åi "≥#∞Hõ
`«KåÛ_»∞`«∂<Õ L<åfl_»∞. ZÑ¨Ê\˜#∞Oz? ''=ÚHõ^ŒÌ~ü—— (1950) Ö’ Pâß`À 'UH± ^À f<£
Kå~ü ÉÏQÀñ "Õ∞ P~¸ |Ç¨~ü, Hõ~üˆH ã≤OQÍ~ü— (Éèí~°`ü "åºãπ/*Ë"£∞û ã≤OQ∑), 'UH± Ç¨Ï"£∞
B~ü ^Œ∂ãπˆ~ `«∞"£∞— (áêº~ü, 1950, ~å*ËO¢^ŒHõ$+¨‚/Zãπ._ç.|~°‡<£) w`å ~åÜü∞`À
áê_ç#Ñ¨Ê\˜#∞Oz. Wq ~Ô O_»∂ Ü«ÚQÆàw◊ `åÖË† =∞i #zÛ# ™ÈÖ’? J^˘Hõ qëê^Œw`«O.
"≥Ú^Œ\ ˜ Ô~O_»∂ `«#‰õÄ, ~å*òHõÑ¨Ó~üH© áê_ç#=~Ú`Õ (<Õ#∞ '=ÚHõ^ŒÌ~ü— K«∂_»ÖË^Œ∞).
'=∞OlÖò HõÇ¨ñ "Õ∞s QÆ∞Å¬<£ HõÇ¨ñ "Õ∞~å "≥∞ÿ H“<£ Ç¨˙ñ HÍº Ç¨˙ñ HõÇ¨ñ M’Ü«∂
[Ç¨ñ "Õ∞~å— "≥·[Ü«∞Of=∂Å`À #\Õz# ''q∞ãπ =∂ÖÏ—— (1954, JOA"£∞ *ˇ·Ñ¨Ós/
z¢`«QÆ∞Ñ¨Î) Ö’ `«#ˆH áê_»∞H˘#flk.
"≥Ú^Œ\ ˜ áê@ ˆH=ÅO ã¨~°^• [~°^•. Ô~O_»=k `≥~°ÃÑ· #sæãπ – ~å*òÅ [O@‰õΩ
w`å–H˜â’~üÅ∞ Je¡# =∞Öˇ"¡ Ú≥ QÆÅæ Ñï=∞àÏÅ Ñ¨~^° •. WHõ =¸_»=k XHõ Jg∞flã≤Ü∂« H±
(`«<≥=~À =∞~°z# =∂#ã≤Hõ~Ày) áê_ç#k. ~˘Ñ¨ÙÊÅ∂, ZH˜¯à◊¥¡, Hõ_ç"≥_»∞ Hõhflà◊¥¡ ÖËg
áê@Ö’. Hˆ =ÅO '<Õ<=≥ i<À <åˆH `≥eÜ«∞HõáÈ`Õ ZÖÏ— J#fl [\˜Å"≥∞#ÿ ÉÏ^èŒ Åe`«OQÍ<Õ
=ºHõ=Î ∞ø`«∞Ok. Ju ™ê^è•~°}"≥∞#ÿ P <å\ÏºÅ=∞Ü«∞"≥∞#ÿ z„`«OÖ’ Jk K«H« ¯õ x ã¨=∞Ü«∞O,
g∞\©g∞@x `«O¢`«∞Å qhq#x ã¨=fi_ç`À =∞k ~°≠Å¡#∞ ãÖ^Œ~°ƒùO.
J~Ú`Õ ~¸ áê@Å∞ qx =Ú‰õΩ¯# "ÕÅ∂, J‰õΩ¯# KÕ~¸ "Õã∞¨ ‰õΩx 'JÉ’ƒ ~Ú`«_O≥ `«
Q˘Ñ¨Ê QÍÜ«∞‰õΩ_»∂, ~ÚHõ `«H˜¯# "å~°O^Œ~°∂ ~Úà◊¡‰õΩ "≥o¡áÈ=Åã≤O^Õ— J#∞HÀÖË^Œ∞.
JÑ¨Ê\˜ˆH Jxfl ~°HÍÅ áê@Å∞ áê_ç z`«Å¯~ü, qëê^Œ~åQÍÅ w`åÅ∞ áê_ç =ÚˆHâò,
`«Å`ü, ~°Ñ¶≤ =∂¢`«"Õ∞ HÍHõ ^Œ∞¢~åh, âßO K≥=ÙÖ’¡ á⁄^ŒiÅ∞¡ Hõ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞.
Ñ¨¢uHõÅ ~˘^Œ, ¢ÃÑãπ U[O@¡ ™⁄^Œ JÑ¨Ê\˜H˜ ÖË^Œ∞ HÍ|\˜ì Z=ik ¢Ñ¨^äŒ=∞™ê÷#O,
Z=ik kfifÜ«∞O J#fl `«Å¿Ñ <å‰õΩO_Õk HÍ^Œ∞. áêÑ¨ÙÖÏi\© Ñ¨~∞° QÆ∞Ö’¡ Z=~°∞ =ÚO^Œ∞
Z=~°∞ "≥#∞Hõ J#fl ^è•ºã¨ ¢â’`«Å ÔH=iH© ‰õÄ_® P<å\˜‰õΩO_Õk HÍ^Œ#∞‰õΩO\Ï#∞.
J@∞=O\˜ Ü«∂Éè·ˇ J~Ú^Õà<¡◊ å\˜ Ñïz`« HõO~îO° , [QÆkfiMÏº`« QÍÜ«∞‰õΩ_»∞, #@∞_»∞,
x~å‡`«, ^Œ~°≈‰õΩ_»∂, ãÖw`« ^Œ~°≈‰õΩ_»∂ J~Ú# H˜â’~ü QÆ∞iOz `≥Å∞QÆ∞Ö’ XHõ Ñ¨Ùã¨ÎHõO
~å=_»O <å‰õΩ =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ P#O^ŒO HõeyOKÕ q+¨Ü«∞"Õ∞ HÍ^Œ∞, Ñï¢â◊=∞‰õÄ
áê~î°HõÖ’HÍxH© =∞Oz HõeyOKÕk.
Jaè¢áêÜ«∂Å Q˘Ñ¨Ê`«#O ZO`«=~°‰õΩ? Jq "≥e|∞zÛ# =ºH˜Î "≥Å∞QÆ∞Ö’
#∞#flO`«=~°‰Ωõ . D `«~O° #∂#∂QÆ∞g∞™êÅ, #∂QÍ~°∞ K≥H¯˜ à◊¡ Ü«Ú=`«‰Ωõ , H˘_»=\˜QOÆ \˜
‰õΩ@∞O|~å=ÙH˜ ''q¢Ñ<¨ å~åÜ«∞}—— (1954) #K«ÛÖË^∂Œ , ''K«O¢^ÇŒ ¨ ~°O—— (1953) #zÛOn
Jx K≥Ñ≤Ê`Õ [iˆQ^Õq∞\˜? giH˜ PÜ«∞<≥=~À `≥eÜ«∞^Œ∞, P ã≤x=∂Å∂ K«∂ã≤ LO_»~°∞.
HÍx x*ÏÅ *Ïa`å Jxfl HÍÖÏÅ‰õÄ Ñ¨xH˜ =KÕÛ QÆ∞ÉèËÅ∞ ^Œ¢ã¨ÎO. D 'H˜â’~ü
r=#~°≠i— Ö’ Zg∞ƒÜ«∞ãπ ¢Ñ¨™ê^£ "≥eH˜ fã≤# rq`«ã¨`åºÅ∞, "≥e|∞zÛ#
Jaè¢áêÜ«∂Å∂ Ô~O_»∂ =Ù#flq, XHõ "Õ∞e=¢ã¨ÎOÖ’ Ñ¨_»∞QÆ∞¿ÑHõÖÏ¡.
XHõ HõàÏHÍ~°∞x =ºH˜QÎ `Æ « rq`åxfl ã¨g∞HÕΔ KÕ@Ñ¨ÙÊ_»∞ J`«x/P"≥∞ =ºH˜QÎ `Æ « rq`åxfl
ZO`«=~°‰õΩ QÆ}ÕKåe, ZO`«=~°‰õΩ |Ç≤Ï~°OQÆÑ¨~°Kåe, ZÖÏ Ô~O_ç\ ˜H© =Ú_ç"ÕÜ«∂e
– Jhfl ¢Ñ¨â◊flÖË.
WOHÍ ‰õΩ\˜Å"≥∞ÿ=x – P HõàÏHÍ~°∞x – =ºH˜ÎQÆ`« rq`åÅÖ’ Ñ‘@=Úà◊√¡ qÑ≤Ê
K≥áêÊÖÏ, HõuÎiOKÕã≤ HõáêÊÖÏ? ZO`«=~°‰õΩ "å\˜x |Ç≤Ï~°OQÆÑ¨~°K«_»O <åºÜ«∞O!?
ÅHõÖΔ Ïk ¢Ñ[¨ Å∞ P~åkèOKÕ HõàÏK«O¢^∞Œ Å‰õÄ HõàO◊ HÍÅ∞O@=<Õ q+¨Ü∞« O LuH˜, P~°É\ˇ ,ì˜
~Ú¢ã‘Î KÕã≤ ¢Ñ¨[Å=ÚO^Œ∞ ÃÑ@ì_»O J=ã¨~°=∂?
JO^Œih XÑ≤ÊOKÕ ã¨=∂^è•<åÅ∞ ÖËg ¢Ñ¨â◊flÅ‰õΩ. HÍx ~¸ Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’ ZHõ¯_®
=∞#ã¨∞û z=Ù‰õΩ¯ =∞xÑ≤OKÕ =∂@ÖË¡HõáÈ=_»O JO^Œih "≥∞Ñ≤Êã¨∞ÎOk. JÖÏ Jx H˜â’~ü
Ñ≤zÛHõà◊Å∞, ÃÑo¡ KÕ+¨ìÅ∞ (<åÅ∞QÆ∞!), q"åÇ¨xH˜ Ñ¨Ó~°fi"Õ∞ ã¨Ç¨Ïx"åãÖ KÕÜ«∞_»O –
Un ^•zÃÑ@ì|_»ÖË^Œ∞.
WOHÀ q+¨Ü«∞O. g@xfl\˜H© 'H˜â’~ü r=#~°≠i— ^Œ∂H˜# [Åáê`åÅ‰õΩ, JÅÅ∞
™êy# Hõ=∞‡x áê@Å Hõ=∞‡`≥"≥∞‡~°Å‰õÄ q_»nÜ«∞~åx |O^è•Å∞#fl=#fl=∂@ ~¸
Ñ¨Ùã¨ÎHõO K«kq`Õ `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
JÖÏ `≥eÜ«∞_»O J=ã¨~°O, J@∞ Ñï¢â◊=∞‰õÄ ~Ú@∞ ^•xfl áÈ+≤OKÕ ¢Ñ¨*ÏhHÍxH©.
Ãã·QÆÖòx z#fl`«#O #∞Oz ZO`À Jaè=∂xOz# H˜â’~ü, Ãã·QÆÖò ¢`åQÆ∞_çH˜ ÉÏxÃã·
H˜â’~ü : ÜÕ∞ ã¨=∂ Ç¨Ï"£∞`«∞"£∞ ["åñ =∞~°}ÕK«@O ZiˆQ `å#∞ ¢`åQÆ∞_»∞H˜
Ñ¨ÇπÏÅ∂ ¿ã kÖò ã¨~°H±*ÏÜÕ∞ ^Œ∂~°OQÍ L<åfl_»∞. JO^ŒiH© P |∞kú
ÜÕ∞ áêº~üH© `Õs QÆb LO_»HõáÈ=K«∞Û, Jk "Õˆ~ ãÖQÆu!
JÉò KèÀ_ô # *ÏÜ≥∞ Ç¨Üü∞ ˆ~ Ç¨Üü∞'Ç¨ãÖ— Ñ¨¢uHõ‰õΩ <ÀK«∞HÀx PO¢^èŒ
g∞<å : ÅÅ¡ÖÏ¡ ÖÏÅ q∞Öò *ÏÜü∞ JQÆ~ü áê~î ° H õ Ö ’Hõ O 'Ç¨  ã¨ O — ¢Ñ¨ K « ∞ ~° } Å‰õ Ω
`«∞~ü≠¿ã #[~ü #<å›™ê kÖò ^è_Œ H» ± *ÏÜÕ∞
<ÀK« ∞ ‰õ Ω #flk. D Ñ¨ Ù ã¨ Î H õ = ¸,
ÜÕ∞ áêº~ü H© `Õs QÆb ~ÚO`« ‰ õ Ω =ÚO^Œ ∞ "≥ Å ∞=_ç #
JÉò KèÀ_ô # *ÏÜ≥∞ Ç¨Üü∞ ˆ~ Ç¨Üü∞
'[O^è • º=∂~° ∞ `« O — J#fl [O^è • ºÅ
H˜â’~ü : ÅÅ¡ÖÏ¡ ÖÏÅ (Ü≥∂_çeOQ∑) ã≤x=∂=Ö’Hõ#O (Ô~O_»∞ ãÖÑ¨Ù\ÏÅ∞,
g∞<å : cèwcèw ÜÕ∞ KåO^£h ~å`ü Ñ¨ Ù ÅQÆ O z<åfl~åÜ« ∞ }, Ô ~ O_» ∂
POM’ñÇ≤Ï POM’ñ"Õ∞ *ÏÜü∞ˆ~ ~°∂II120.00) ¢Ñ¨K«∞iOK«@O`À ã≤x=∂
"≥∞ÿ ‰õΩKèü HõÇ¨˙ñ kÖò ‰õΩKèü Hõ¿ÇÏ
K«i¢`« JO`«"Õ∞~°‰õΩ ~åÉ’ÜÕ∞ HÍÖÏxH˜
Ü«∂^£ Éˇ·s |Å"£∞H© ã¨`åÜÕ∞w
^ŒYÅ∞ Ñ¨_çOk. WÖÏ Ü«∂Éèˇ· ÜÕ∞à◊¡‰õΩ
H˜â’~ü : a<£ `Õˆ~ =Ú~ü≠HÀ QÆ"£∞^èÕÖË ~°Ç‘Ï
"Õ∞ˆ~ kÖò L^•ãπ Ç¨Ï~ü^Œ"£∞
Ñ¨Ó~°fiO ã≤.Zãπ.P~ü. PO[<ÕÜ«ÚÅ∞
g∞<å : zH˜|"£∞ zH˜|"£∞ zH˜|"£∞ zH˜|"£∞ <å@HÍÅÖ’, ã≤x=∂ÅÖ’ "Õã≤# Ç‘Ï~À,
H˜â’~ü : zH˜zH˜zH˜ JH˜ JH˜ JH˜ JH˜|"£∞ q^Œ ∂ +¨ H õ , qÅ<£ Å ã¨ O w`« ~ ° ≠ ih,
ÃÇÏKü.ZO.Ô~_ç¤ z¢`« Ñ¨~°OÑ¨~°#∂ ^ŒYÅ∞
W^ŒÌ~°∞ :ÜÕ∞`À KÀs–KÀs q∞Öò<Õ HÍ =∞øã¨"£∞
Ñ¨~°z=ÙO>Ë ZO`« ÉÏQÆ∞O_Õk!
IIÜÕ∞ ã¨=∂II
Hõà◊ÃÑ· ã¨=∞HÍb# q=∞~å≈ =ÙO_®e,
H˜â’~ü : Ü≥∂_çeO¡ Q∑ `Õs "Õ∞s #[~À<Õ Kè_Õ Õ Ç¨Ï"Õ∞
`å~üHÍ `À ["åÉò ^À áêuˆ H à◊ ¡ `« ~ ° ∞ "å`« < À, J~° ÷ â ◊ ` å|Ì O
`«~°∞"å`«<À uiy K«∂KÕ ^Œ$+‘ì LO_®e.
g∞<å : "Õ∞s "Õ∞s nä HÍº Y|~ü `«∞"£∞ `«∞"£∞ cè
xÜ«∞`ü ˆH ~Ú`üh Y~°`å Ç¨ÏŸ g\˜=Å<Õ XHõ ¢f _≥·"≥∞#¬#Öò H˘Å`«
H˜â’~ü : `Õs ÉÏOH© <å[~ü H© ~°≠ÏOH© Å_£Y_®f
fÜ«∞@O ™ê^èŒºO.
ÃÇ·Ï "Õ∞ˆ~ Hõ^Œ"£∞ ^ŒâÅ◊ "åsQÍ QÍÜ«∞‰õΩ_Ò^•=∞x =zÛ#
g∞<å : zH˜ zH˜ zH˜ JH˜ JH˜ JH˜ JH˜ |"£∞
W^Œ~Ì ∂° : zH˜zH˜zH˜|"£∞
Ç‘Ï~À `«=Ú‡_»∞ ZÖÏ ZH±û¢\Ï "ÕëêÅ∞
"Õ ã ¨ ∂ Î "≥ Ú ^Œ \ ˜ áê@Å∞ áê_®_» ∞ ,
ÜÕ∞`À KÀs–KÀs q∞Öò<ÕH© =∞øã¨"£∞
QÍÜ«∞‰õΩ_≥· P Ñ≤=∞‡@ <åÜ«∞‰õΩ_»∞,
IIÜÕ∞ ã¨=∂II
#@QÍÜ« ∞ ‰õ Ω _≥ · , uiy ZÖÏ
QÍÜ«∞‰õΩ_≥·Ü«∂_»∞ J#flk ~¸ Ñ¨Ùã¨ÎHõO K«kq`Õ Éèí∂áêÅ ~åQÆO`À `≥Å¡"å~°∞~°≠Ï=Ú
`≥eã≤#@∞¡ `≥Å∞ã¨∞ÎOk.
¢Ñ™¨ ê^£ ~°K#« Ö’ ã¨∞QÆ∞}O ãÖÜ«∞=∞#O. PHÍâßxH˜ ZuÎ"Ü Õ ∞« _»OQÍx, áê`åàÏxH˜
J}QÆ¢^˘Hõ¯@OQÍx ~ÚO^Œ∞Ö’ ÖË^Œ∞. X_»∞¤# ‰õÄ~˘Ûx 'Fi QÍ_ç^• ~¸`« ~åx"å_çq
ÜÕ∞\’¡ ZO^Œ∞‰õΩ kQÍ=Ù~å— Jx u@ì_»O ã¨∞ÅÉèíO. =∞#‰õΩ #zÛ# =ºH˜Î Hõ^• Jx
J`«#∞ KÕã≤# ¢Ñü |∞kú `«‰õΩ¯= Ñ¨xH© ãÖ*Ï~Ú+‘ ~Ú=fi_»O |∞kú`«‰õΩ¯=#fl~°. D
Ô~O_»∂ ÖËqO^Œ∞Ö’.
'Ç¨ãÖ— Ö’ ^è•~å"åÇ≤ÏHõOQÍ ¢Ñ¨K«∞iOÑ¨|_»∞`«∞#flÑ¨Ù_»∞ nxx JO`« ¢â◊^ŒúQÍ
K«^=Œ HõáÈ=_®xH˜ HÍ~°}ÏÅ∞ =¸_»∞. KåÅ =∞@∞ì‰Ωõ <å‰õΩ `≥eã≤# q+¨Ü∞« "Õ∞ HÍ=_»O.
ã‘iÜ«∞ÅûO>Ë <å‰õΩO_Õ q=ÚY`«. =KÕÛ ãÖzHõ =KÕÛ^•HÍ P=Ù~å~°∞=∞O@∂ Z^Œ∞~°∂ÛKÕ
=Ü«∞™ê <åk! z=ik =ÚYº"≥∞ÿ#k, JÅ"ÀHõQÍ K«∂ã≤#Ñ¨ÙÊ_»∞ <å‰õΩ ^•xÖ’ Hõ#|_»¤
á⁄~°áê@∞¡.
P á⁄~°áê@∞¡ k^Œ∞ÌH˘O\Ï#x K≥Ñ≤Ê# `«~°∞"å`«<Õ =ÚO^Œ∞=∂@ ¢"åÜ«∞_®xH˜
XÑ¨ÙÊ‰õΩ<åfl#∞. ¢"å¿ã =ÚO^Œ∞ K«^Œ=_®xH˜ ~ÚzÛ# ¢Ñ≤O\∫\òÖ’ JK«∞Û`«Ñ¨ÙÊÅ∞O>Ë
Jq <Õ#∞ k^•Ì#∞. ZÖÏQÍ <å‰õΩ ¢Ñ¨ÓÑ¶π s_»~ü ™ê÷~ÚH˜ kQÆ*Ïi#"å_»x a~°∞^Œ∞O_»<Õ
LOk Hõ^•! WHõ ~ÚO^Œ∞Ö’ `«Ñ¨ÙÊÖË ÖË"å JO>Ë, LO_»=K«∞Û, <å‰õÄ ¢Ñ¨™ê^£H©
`≥eÜ«∞xq. JO`« `≥eã≤#"å~°∞ `≥eÑ≤`Õ `«ÅÔH`«∞Î‰õΩ<Õ =∞QÆ"å_Õ ¢Ñ¨™ê^£ ‰õÄ_® (^èŒfix–
~¸ q.Z.ÔH.~°OQÍ~å=Ù ÖÏˆQ Jx!)
q=∞~°≈‰õΩxQÍ <Õ#∞ K≥Ñ¨Ê=Åã≤Ok XHõ\ ˜ LOk. Jk `«Ñ¨ÓÊ HÍ^Œ∞, Ö’Ñ¨=¸
HÍ^Œ∞. ^Œ$HõÊ^äŒÉèË^ŒO.
<å‰õΩ H˜â’~ü áê_ç# Ô~O_»∞ ã≤.~å=∞K«O¢^Œ áê@Å∞ KåÖÏ ~Ú+¨ìO. "≥Ú^Œ\ ˜^•x
¢Ñ¨ã¨H˜Î `ÕHõáÈ=_®xH˜ HÍ~°}O JÑ¨Ê\˜H˜ ã¨fi~°"≥∞iy# ¢â’`«QÍ ¢Ñ¨™ê^£ Ñ¨Ù@ìHõáÈ=_»O.
Ô~O_»=k PÜ«∞#‰õΩ `≥eÜ«∞HõáÈ=_»"≥∂, `≥eã≤<å #K«ÛHõáÈ=_»"≥∂. "å\˜ „Ñ¨ã¨H˜Î `≥zÛ
<åH˜zÛ# ~¸ KèåxûÖÏ ã¨kfixÜ≥∂QÆ Ñ¨~°K«∞H˘O\Ï#∞.
"≥Ú^Œ\ ˜k Ñ≤.ZÖò.ãÖ`À+≤ fã≤# ''+≤<£ +≤<åH© |∂ÉÏ¡|∂—— (1952) Ö’ Å`å`À
|$O^Œw`«O 'Kè"« ∞£ ¿ã `Õ~å P<å Ç¨ÏŸ—. Wk U q^èOŒ QÍ#∂ Q˘Ñ¨Ê áê@ HÍ^Œ∞, XHõ¯^•xÖ’
`«Ñ¨Ê! P ã¨xfl"Õâ◊OÖ’ L#fl p‰õΩzO`å ÖËx qÖÏãÖ, =~°™ê "å^ŒºQÀ+¨μªÅ`À H˜â’~ü
HõO~îO° Ö’ zH˜eO`«ÖÏQÍ zQÆ∞iã¨∞OÎ k. P =∞~°∞ã¨\ ˜ ãÖ=`«û~°"∞Õ H˜â’~ü áê_ç# =∞~˘Hõ
ã¨~°^• ¢¿Ñ=∞ Ü«ÚQÆà◊w`«O q#|_çOk. D<å\˜ "åi Hõk ÑïK«Ü«∞O ÖË^Œ∞ HÍx
J~°÷â◊`å|ÌO ¢HÕ^Œ@ q#fl"å~°O^ŒiHõ Jk QÆ∞~°∞ÎO@∞Ok. 'ÜÕ∞ ã¨=∂ Ç¨Ï"£∞ `«∞"£∞
["å Ñ¨ÇÏπ Å∂¿Ñ kÖò ã¨~H° ± *ÏÜÕ∞, ÜÕ∞ áêº~üH© `Õs QÆb JÉò KèÀ_ô # *ÏÜÕ∞— (=∂+¨ØHÍ,
1953, â‹·ÖËO¢^Œ/~À+¨<£) H˜â’~ü g∞<åHõÑ¨Ó~ü`À áê_ç# XˆH XHõ¯ áê@. ã≤x=∂Ö’
‰õÄ_® PQÍ, ~°∂Ñπ=∂Ö |ÖË TÑ¨Ù`À áê_»`ås áê@#∞.
WHõ ''Pâß—— (1957, ~å*ËO¢^Œ Hõ$+¨,‚ /ã≤.~å=∞K«O¢^)Œ Ö’k ™ÈÖ’ Ç≤ÏOn ã≤x=∂ÅÖ’
`ÕeÔH·# =∂@Å`À Ö’`≥·# ÉèÏ"åÅ#∞ JO^ŒOQÍ =∞ez# áê@Å`À ¢Ñ¨^äŒ=∞¢âı}˜H˜
K≥Ok#k. "≥Ú^Œ\ ~˜ ÀAÖ’¡, JO>Ë =Ú=∞‡~°"∞≥ #ÿ ¿Ñ~°∞ ¢Ñu¨ +¨Åª ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ ~åHõ=ÚO^Œ∞
H˜â’~ü q<À^Œw`«O áê_ç<å qëê^ŒQÍ#O KÕã<≤ å, ''Wk qëê^ŒO, U_»"åe, Wk q<À^ŒO
#"åfie—— J#fl ÃÑ^ŒÌ ÉèËs"å~ÚOÑ¨Ù =ÙO_Õk HÍ^Œ∞. ''Wk <å ¢¿Ñ=∞, Wk <å ¢Éèí=∞, Wk
<å ÉÏ^èŒ, =∞u HõeÑ≤`Õ „â◊√u HõÅÑÖ_ç—— J<Õ ¢â◊√u¿ÑÜ«∞OQÍ Åe`«Åe`«=Ú‡QÍ,
ÉèÏ=Éèíi`«=Ú‡QÍ Ç¨~ÚQÍ g#∞ÅqO^Œ∞QÍ ™êˆQq.
Ç¨Öò `«∞ˆ~≠ JÑπh ^Œ∞xÜ«∂HÍ
#[~ü `À P`å Ç¨ÏŸQÍ
=∂eH± `«∂ cè ~Ú<£HÀ |<åHõ~ü
JÉò Ñ¨K`ü å`å Ç¨ÏŸQÍ
ã¨KåÛ~¸ HÍ =∞Ç¨ÏÖò _èÕ~ü ÃÇ·Ï
~°≠∂\ò ˆH Ñ¶¨∞~ü PÉÏ^£
™ÈKüˆH HÍº ~°v nä `«∂<Õ
^Œ∞xÜ«∂ñH© |∞xÜ«∂^£
=Ú~ü≠ HÀ Ü«∞H©ñ ÃÇ·Ï
kÖòÇÏ‘ kÖò"∞Õ
`«∂ â◊~ü=∂`å Ç¨ÏŸQÍ
#Ñ¶π~°`ü ~Úãπ ^Œ∞xÜ«∂HÍ `ÀÇπÏá¶ê
LÅÊù`ü ~ÚH± ~ÚÖÏ˚"£∞
~°≠∂\Ï Ü«∞Ç¨ñ H© ã¨∞|ÇπÏ Ç¨ÏH©Hõ`ü
Wãπ ^Œ∞xÜ«∂ñ H© âß"£∞
É’Öò `«∞ˆ~≠ JÑπ<Õ H˜ÜÕ∞ Ñ¨~ü
`≥·âò # P`å Ç¨ÏŸQÍ
(h ¢Ñ¨ÑÖK«O f~°∞`≥#∞flÅ∞, h‰õΩ Hõ#|_»∞`«∂<Õ LOk Hõ^•! F ^Õ=Ù_®, nxx
ã¨ $ +≤ ì O z ~ÚÑ¨ Ù Ê_» ∞ Ñ¨ â ßÛ`åÎ Ñ ¨ O
K≥O^Œ∞`«∞<åfl=Ù Hõ^•! ã¨`«º=∞<Õ ™œ^èŒO
=∞OlÖò HõÇ¨ñ "Õ∞s QÆ∞Å¬<£ HõÇ¨ñ "Õ∞~å #tOzOk. J|^•úÅ "Õ∞_» =iúÅ∞¡`∞« #flk.
"≥∞ÿ H“<£ Ç¨˙O HÍº Ç¨ïO
h"Õ=∞#∞H˘x ~¸ ¢Ñ¨ÑÖKåxH˜ Ñ¨Ù<åk
HõÇ¨ñ M’Ü«∂ [Ç¨ñ "Õ∞~å II=∞OlÖòII
"Õâß=Ù? <å‰õΩ #=∞‡HõO HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk.
HÍºnä "Õ∞s ^Œ∞xÜ«∂ #Ç‘Ïñ ÜÕ∞cè Ñ¨`å =Ú~ü≠HÀ h JO`« ~ åO`« ~ åÖ’¡ nxH˜ h=Ù
ã¨∂h Ç¨ï~¸ "≥∞ÇπÏÑ¶≤Öò <å *Ï<Õ ã≤QÆ∞æÑ¨_»∞`«∞O\Ï=Ù. J#∞~åQÆO XHõ
HÍº Ç¨ï"å =Ú~ü≠HÀ <Õ~°=∞x ~¸ ¢Ñ¨ÑÖK«O F~°fiÖËx`«<åxfl
q∞Öò`å #Ç‘Ïñ Pd~ü ‰õÄºñ P+≤Ü«∂ñ "Õ∞~å ÑÖzÃÑ_»∞`«∞#flk. Jã¨`«º"Õ∞ Ñ¨QÆÅ∞,
II"≥∞ÿ H“<£II x[g∞ ¢Ñ¨ÑÖK«Ñ¨Ù ™êÜ«∞O¢`«O. x[O
ÜÕ∞ kÖò ã¨∞<å =Ú~ü≠HÀ "Õ∞ˆ~ JëÈ¯OHÍ K≥Ñ¨ÙÊ. h ã¨$+≤ìÃÑ· hˆH ¢HÀ^èŒO HõÅQÆ_»O
JÑ¶π™ê<å ÖË^•?)
=∞OlÖò ÃÇÏ· ÜÕ∞ H˜ã≤ HÀ~¸ JÑπ<å <å ÉËQÍ<å H˜ â ’~ü ‰ õ Ω =∂~ü xi‡Oz# z¢`åÅ
JÉò _è»∂O_è£Hõ~ü ÖÏ^Õ HÍ~åfi "Õ∞~å QÆ∞iOz Ô~O_»∞ =∂@Å∞. ''~°≠∞¢=¸——
II "≥∞ÿ H“<£II (1961)Ö’ áê@Å ã¨xfl"ÕâßÅ q<å
^Œ∞~°ƒ~ù "° ∞≥ #ÿ z¢Ò« . WHõ ''K«bÎ HÍ <å"£∞ QÍ_ô—— (1958) ãÖw`«, Ç¨™êºÅ ã¨"∂≥ ‡Ç¨Ï<å¢ãOÎ¨ .
Wq Ô~O_»∂ ÔH.Zãπ.Ñ¶≤e"£∞û Ñ¨`åHÍ# `«Ü«∂~°~Ú#q. x~å‡`« H˜â’~ü Ãã¢Hõ@s J#∂Ñπ
â◊~°‡. WHõ H˜â’~ü Ñ¶≤e"£∞û ãÖã¨÷ fã≤# z¢`åÅÖ’ _»|∞ƒ =zÛ<å ~å‰õΩ<åfl ''^Œ∂~ü QÆQÆ<£
H© Kèåñ"£ "Õ∞ñ—— (1964) Q˘Ñ¨Ê z¢`«O. ã¨`«ºl`ü ~åÜü∞ ¢Ñ¨ÉèÏ=O nxÃÑ· Z‰õΩ¯=QÍ#∂,
=∞~˘Hõ =∞Oz z¢`«O ''^Œ∂~ü HÍ ~åÇ‘Ï—— (1971) ÃÑ· H˘OK≥O `«‰õΩ¯=QÍ#∂ LOk. D
Ô~O_ç\ ˜H© ~åÜü∞ ¢Ñ¨ÉèÏq`«∞_≥·# JÖ’H± ^•ãπQÆ∞áêÎ KèåÜ«∂¢QÍÇ¨Ï‰õΩ_»∞. J`«#∞ H˘O`«
^Œ~°≈Hõ`«fi <≥·Ñ¨Ù}ÏºxH© ÉÏ^èŒ∞º_≥·Ü«ÚO>Ë JO^Œ∞Ö’ qz¢`«"Õ∞g∞ ÖË^Œ∞.
ÃÑ· ~Ô O_»∂ ^•K«∞HÀ^Œy# ÉÏÑ¨Ó ÉÁ=∞‡Å Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ~Ú`Õ ([<å~°<Ì å+¨Hì "õ ∞£ , u~°∞áêÊ=Ù)
~À_»∞¤ ¢ÑH¨ ¯õ # J"Õ∞‡ ZHÍ¯Å Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ∞ `«H¯˜ #=hfl. ''Ç¨Ï"£∞ ^À _®‰õÄ—— (967)Ö’ ÉèQí "Æ å<£
P~°∞ xq∞ëêÅáê@∞ J`«º^Œ∞ƒùÒ« QÍ KÕ¿ã #$`«º=∂Å XHõ¯>Ë QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀ^Œy#k. =∞~˘Hõ
q+¨Ü«∞O Ô~O_»∞ áê@Ö’¡ H˜â’~ü`À J#∂Ñπ Q˘O`«∞‰õÄ_® HõÅÑ¨_»O. Jq – 'JÖÏ¡ JÖÏ¡
|O^Õ |O^Œw "Õ∞ JÖÏ¡—, '^À k<ÀOH© ÃÇ·Ï HõÇ¨h—. J#∂Ñπ HõO~î°O ''K«bÎ HÍ <å"£∞
QÍ_ô—— Ö’ =∞QÆ|$O^ŒOw`«O 'ÉÏ|∂ ã¨"£∞Ô~≠Ï ~Úâßˆ~— Ö’ qxÑ≤ã¨∞ÎOk. ~Ú^ŒÌi`À
(H˜â’~ü, =∞<åfl) ÉÏ@∞ Dâ◊fi~å Jx.
WO`« K≥Ñ≤Ê K≥Ñ¨Ê\ÏxHÕˆHg∞ ÖË^Œ∞ J#_®xH˜ gÅ∞ ÖË^Œ∞. ZO`À LOk. =∞~À
KÀ@! =∞~À™êi! ™ês!
~å"£∞ =∞Ç¨ÏÖò, 36, ÃÑ·¢HÍÑ¶πìãπ QÍ~°¤<£û "Õ.P.Hõ$. ~°OQÍ~å=Ù

=∞¢^•ã¨∞ 600006 13–06–2005
á¶È<£ – 044–28278308
+¨~å – D JkèHõ¢Ñ¨ãÖQÆO KÕ¿ã J=HÍâ◊O ~ÚzÛ#O^Œ∞‰õΩ z~°Orq ¢Ñ¨™ê^£H˜

Pjã¨∞ûÅ∞.
(<å q+¨Ü«∞¿ãHõ~°}‰õΩ `À_»Ê_ç#q =¸_»∞ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞. POQÆ¡OÖ’ Ô~O_»∞ 1.

H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü – H˜â’~ü =bKå – "≥·HÕQ∑ ÃÑOyfi<£, 1998 ~°∂. 295.00. 2.
H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü – "≥∞^äŒ_£ ~Ú<£ =∂º_£<≥ãπ – _≥Ô~H± É’ãπ – ~°∂áê 2005 ~°∂.395.00.
Ç≤ÏOnÖ’ 3. QÍ`å ~°¿ÇÏ "Õ∞~å kÖò – Hõ=∞Öò kè=∂<£ – 2002 ~°∂.1000.00.
qâ◊^ŒOQÍ =Ù#fl "≥Ú^Œ\ ˜ Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’ H˘xfl `«Ñ¨ÙÊÅ∞#flq. K«Hõ¯\˜ ÉÁ=∞‡Å =∞Oz Ñ¨Ùã¨ÎHõO
Ô~O_»=^•xÖ’ <å‰õΩ XHõ `«Ñ¨ÓÊ Hõ#|_»ÖË^Œ∞. =¸_»=k ¢¿Ñ=∂~å^èŒ#Å`À zeH˜#
ãÖw`« ^Œkè, qâıëêÅ xkè).
Hõ$`«[˝`«Å∞..
#@QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü JO>Ë <å‰õΩ ~Ú+¨ìO. áê_ç# áê@Åhfl Q˘Ñ¨Êq
HÍHõáÈ=K«∞Û HÍh "≥Ú^Œ\’¡ áê_ç# áê@Åhfl ÉÏQÍ áê_®_»∞. #@∞_çQÍ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ#
'D*ò— K«∂áê_»∞. J`«x HÍ"≥∞_ôÅ’x '™êÊO>Ëx~Ú\©— "Õ~Ô =fii=^•Ì <å‰õΩ Hõ#|_»Ö^Ë ∞Œ .
ã¨fiÜ«∞OQÍ Ç¨™êºxfl ZO*ÏÜü∞ KÕã¨∂Î J`«#∞ #\Õz#@∞ì Hõ#|_»∞`«∞Ok. =ºH˜ÎQÍ
J`«xÃÑ· KåÖÏ q"å^•Å∞<åfl~Ú. HÍh J`«_»∞ Z=∞~°˚hûx ZkiOz#Ñ¨Ê\˜ ^è≥·~°ºO
<å‰õΩ ÉÏQÍ #zÛOk. rq`«OÖ’ Z^Œ∞~°∞^≥|ƒÅ∞ `«QÆ∞Å∞`«∞#flH˘nÌ `«# ÔHiÜ«∞~ü#∞
"Õˆ~"Õˆ~ÖÏ =∞ÅK«∞‰õΩO@∂ =zÛ# Ñ¨^Œúu ÉèË+π JxÑ≤OzOk.
'Ç¨ãÖ Ç¨ã¨º–ãÖw`« Ñ¨¢uHõ— Ö’ Ç¨ã¨º Hõ^ä•=∂eHõQÍ <Õ#∞ ~åã≤# '~åOÑÖ_»∞
bÅÅ∞— ã‘iÜ«∞Öò ¢Ñ¨K«∞~°} J~ÚáÈQÍ<Õ Z=Ô~·<å QÍÜ«∞‰õΩ_ç QÆ∞iOz ã‘iÜ«∞Öò
~å^•Ì=∞#∞‰õΩ<åfl#∞. Ç¨ã¨ºO, ãÖw`«O `≥~°ÃÑ· ~°OQÆiOz# H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü 'HõÅ~üÑ¶¨ÙÖò—
rq`«O 'ÉÏ¡H± JO_£ "≥·\ò—Ö’ áê~î°‰õΩÅ‰õΩ JOk¿ãÎ ÉÏQÆ∞O_»∞#xÑ≤OzOk. J`«xÃÑ·
Jaè=∂#O`À <Õ#∞ ¿ãHõiOz# ã¨=∂Kå~°O KåÖÏ =ÙOk. ÃÑQ· Í Ç≤ÏOn #@QÍÜ«∞‰õΩ_çÃÑ·
`≥Å∞QÆ∞Ö’ =zÛ# `˘e~°K«# J=Ù`«∞Ok Wk J#∞‰õΩx JHÀì|~°∞ 2002 #∞O_ç
ã‘iÜ«∞Öò "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì#∞.
'Ç¨ãÖ— Ñ¨¢uHõ‰õΩ "Õ∞<ÕlOQ∑ Z_ç@~üQÍ Ñ¨xKÕã¨∂Î XHõ^•x `«~åfi`« =∞~À ã‘iÜ«∞Öò
<å ¿Ñ~° "≥Å∞=_»_O» ÉÏQÆ∞O_»^#Œ ∞‰õΩx <å ¢j=∞u, Z"≥∞‡ãπ ™êfiu ¿Ñ~°∞ ~¸ ã‘iÜ«∞Öò‰Ωõ
"å_»∞‰õΩ<åfl#∞. P"≥∞ ‰õÄ_® ~°K«#Å∞ KÕã¨∞ÎOk. PO¢^èŒ¢Ñ¨Éèí gH©¡ÔH· 'Z=~°∞?— J<Õ
ã‘iÜ«∞Öò ~åã≤Ok. HÍh ~¸ ~°K«#`À P"≥∞‰õΩ ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ∞. Ñ¨Ùã¨ÎHõ~°∂ÑÖÖ’
=™ÈÎOk HÍ|\˜ì =∞iO`« ÉÏ^èŒº`« =Ç≤ÏOK«=Åã≤ =ã¨∞ÎOk HÍ|\˜ì ~Úk <å ¿Ñ~°∞`À<Õ
"≥Å∞=iã¨∞Î<åfl#∞. `«# ¿Ñ~°∞ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀxzÛ#O^Œ∞‰õΩ <å ¢j=∞uH˜ Hõ$`«[˝`«Å∞..
Ñ¨¢uHõÖ’ ã‘iÜ«∞ÖòQÍ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ `«Ñ¨ÙÊÅ∞ ã¨=iOK«∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O H˘O`≥·<å
LOk. Ñ¨Ùã¨HÎ ~õ ∂° ÑÖÖ’ =zÛ ¢QOÆ ^ä•ÅÜ«∂Å#∞ JÅOHõiOKÕ@Ñ¨ÙÊ_»∞ =∞iO`« *Ï¢Q`Æ QÎ« Í
Ñ¨Ùã¨ÎHÍxfl `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«∞=Åã≤# J=ã¨~°O LOk. q∞¢`«∞Å∞ ¢j q.Z.ÔH.~°OQÍ~å=Ù
Ñ¶¨ÙÖò™êìÑπ, HÍ=∂Å`À ã¨Ç¨ Jxfl ~°HÍÅ `«Ñ¨ÙÊÅ∂ kkÌ, =ÚO^Œ∞=∂@ ~åã≤ ~ÚKåÛ~°∞.
PÜ«∞#H˜ #=∞™ê¯~°O!
`«#‰õΩ ã¨fiÜ«∞OQÍ Hõ~å‚@Hõ ãÖw`«OÃÑ· =∞‰õΩ¯= L<åfl Ñ¨sHõΔÅ >ˇÿ=ÚÖ’#∂ ##∞fl
Ç≤ÏOnáê@Å∞ q#xzÛ# =∂ <å#fl "≥ÚHõ¯áê\˜ ~å=∞Hõ$+¨‚=¸iÎ (1927–69)QÍiH˜
H˜â’~ü r=#~°≠i 11 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
D Ñ¨Ùã¨ÎHõO JOH˜`«O Wã¨∞Î<åfl#∞.
ã¨=∂Kå~° ¿ãHõ~°}‰õΩ Z<Àfl Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞, Z<Àfl á¶È\’Å∞, Z<Àfl "åº™êÅ∞
LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_®¤~Ú. "å~°O^ŒiH© #"≥∂"åHÍÅ∞. Ñ¨Ùã¨ÎHÍxfl JO^ŒOQÍ _ç*ˇ·<£ KÕã≤# N
l.~å*Ë+π‰õΩ ^èŒ#º"å^•Å∞.
Ñ¨Ùã¨ÎHÍxfl P^ŒiOz kfifÜ«∞¢Ñ¨K«∞~°} ™ê^èŒºO KÕã≤# áê~î°‰õΩÅ‰õΩ, ã¨∂K«#ezÛ#
ÃÑ^ŒÌÅ‰õÄ JO^ŒiH© Hõ$`«[˝`«Å∞.. WÑ¨ÙÊ_ô D–|∞H±#∞ ‰õÄ_® P^Œi™êÎ~°x #=Ú‡`«∂...
Zg∞ƒÜ«∞ãπ Ñ¢¨™ê^£..
H˜â’~ü r=#~°≠i 12 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

ÉÏÑ¨Ù ™È^Œ~∞° _»∞ â◊OHõ~<° å~åÜ«∞} wã≤# ~ˆ MÏz¢Ò«
H˜â’~ü r=#~°≠i Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü XHõ
Öˇ*ˇO_£. J`«x ÔHiÜ«∞~üÖ’<Õ
HÍ^Œ∞ x[ rq`«OÖ’#∂
Z<Àfl =∞Å∞Ñ¨ÙÅ∞,
Z<Àfl =∞lbÅ∞,
Z<Àfl L`å÷#Ñ¨`«<åÅ∞,
=ºH˜ÎQÍ, HõàÏHÍ~°∞_çQÍ
H˜â’~ü „ÑüÉèí#∞,
r=<åxfl ~°=∞ºOQÍ,
~°ã¨=`«Î~°OQÍ
JHõΔ~°|^ŒúO KÕã≤# QÍ^äŒ
H˜â’~ü r=#~°≠i 13 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü ‰õΩsÛÖ’ ‰õÄK«∞x K«^Œ∞=Ù‰õΩO@∞<åfl_»∞.
J^Õ QÆkÖ’ J`«x ÉèÏ~°º b<å ‰õÄ_® LOk,
"Õˆ~ U^À Ñ¨x K«∂ã¨∞‰õΩO@∂.
P Ñ¨x KÕã¨∞‰õΩO@∂<Õ ZO^Œ∞HÀ J#∞=∂#O =zÛ Éèí~°Î ˆHã≤ K«∂ã≤Ok.
JÑ¨Ê\˜ˆH H˜â’~ü `«Å "≥#H˜¯ "åe =ÙOk.
<À~°∞ `≥~°∞K«∞‰õΩáÈ~ÚOk.
QÆ_»¤O ™êyáÈ~ÚOk.
Hõà◊√¡ =¸`«Å∞ Ñ¨_»∞`«∞<åfl~Ú.
UO KÕÜ«∂Ö’ `ÀK«Hõ
b<å YOQÍ~°∞Ñ¨_»∞`«∂O_»QÍ<Õ
H˜â’~ü Hõà◊√¡ =¸ã¨∞‰õΩáÈÜ«∂~Ú.
J`«x `«Å XHõ Ñ¨Hõ¯‰õΩ Ñ¨ÓiÎQÍ "åeáÈ~ÚOk.
b<å‰õΩ UO KÕÜ«∂Ö’ `ÀK«ÖË^Œ∞. QÆ|QÆÉÏ H˜â’~ü =^ŒÌ‰õΩ =zÛ =Ú‰õΩ¯ ^ŒQÆæ~° "ÕÅ∞ ÃÑ\˜ì
K«∂ã≤Ok. âßfiã¨ P_»@O ÖË^Œ∞. P"≥∞‰õΩ ÉèíÜ«∞O`À =ÚK≥Û=∞@Å∞ Ñ¨\Ïì~Ú. ÉèíÜ«∞O HõO>ˇ Z‰õΩ¯=QÍ
ÉÏ^èŒ "Õã≤Ok. ^Œ∞~°^Œ$+¨ìO `«##∞ "≥uH˜ "≥O\Ï_»∞`ÀO^ŒxÑ≤OzOk. P"≥∞ `˘e q"åÇ¨ÏO Ju
qëê^ŒOQÍ =Úyã≤Ok. U_Õà¡◊ „H˜`"« ∞Õ ~¸ q"åÇ¨ÏO KÕã∞¨ ‰õΩOk. Wn JO`Õ<å – Jx JxÑ≤OzOk.
b<å K«O^•=~å¯~üQÍ `≥~°ÃÑ· Ç¨Ï∏Ü«∞Å∞ ‰õΩiÑ≤Oz Ü«Ú=Hõ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å#∞ "≥„Ô~uÎOz# P"≥∞#∞
ã≤^•ú~ü÷ |O_À^Œ¯~ü J<Õ J`«#∞ „¿Ñq∞Oz ÃÑo¡ KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. ã≤h rq`åxH˜ ã¨fiã≤Î K≥Ñ≤Ê, J`«x`À
ÃÑo¡H˜ ã≤^ŒúÑ¨_çOk b<å. ã≤^•ú~°÷ =∂=¸Å∞ =∞x+¨~Ú`Õ ~Ú|ƒOk ÖËHõáÈ=Ù#∞. J`«#∞ F =∂r
=ÚYº=∞O„u (^ŒÜ∂« #O^£ |O_À^Œ¯~ü) H˘_»∞‰õΩ. JÑ¨Ê\˜ =ÚYº=∞O„u (â◊tHõà◊ HÍHÀ_£H~õ )ü ™È^Œ~∞° _»∞.
`«O„_ç "å~°ã¨`«fiOQÍ QÀ"åÖ’ ~å*ÏºkèHÍ~°O J`«xˆH ^Œ‰õΩ¯`«∞O^Œ#∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍh P JkèHÍ~°O
™È^Œi â◊tHõà◊#∞ =iOzOk. ™È^Œi, ™È^Œ~°∞Å =∞^èŒº ZÑ¨Ê\˜ÔH·<å ~å[H©Ü«∞"≥·~°O `«Ñ¨Ê^Œx JO^Œ~°∂
J#∞‰õΩO@∂O_»QÍ<Õ P Ñ¶¨∞’~°O [iyOk. Ju q∞ã‘ìiÜ«∞ãπQÍ ã≤^•ú~°÷ XHõ QÆ<£ Ü«∂H˜û_≥O\òÖ’
K«zÛáÈÜ«∂_»∞.
^Œ∞~°^Œ$+¨ìO "≥O\Ï_ç# ÉËc ¿Ñ¶ãπ_£ |∂º\© =∞x+¨<åflHõ Kå=Ù ã¨Ç¨Ï["Õ∞ HÍh JO`«
'=∞<£ HÍ g∞`ü— ã≤x=∂`À ã¨∞hÖò^Œ`ü ^•fi~å z#fl=Ü«∞ã¨∞ûÖ’ Jã¨Ç¨Ï[O. JO^Œ∞<å
`≥~°‰õΩ ÑïK«Ü«∞O HÍ|_»¤ b<å K«O^•=~å¯~ü ÃÑà◊=¡ QÍ<Õ Éè~í Î° =∞~°}O˜ K«@O P q`«O`«∞=ÙH˜
J<Õ ~¸ H˘OHõ}˜ =∞iO`« ^Œ∞óY^•Ü«∞HõO. `«# ÉËc ¿Ñ¶ãπ`À
J=∂‡~Ú H˜ â ’~ü JO^Œih PHõ@∞ì‰õΩ#fl b<å K«O^•=~å¯~ü
<åÅ∞QÀ Éè Ï ~° º . â’Hõ=¸iÎQÍ =∂iáÈ~ÚOk. ã≤x=∂~°OQÆO
1969 #∞O_ç #∞O_ç |Ü« ∞ @‰õ Ω =KÕ Û ã≤ O k. =∞#ã¨ ∞
Ñ¨^Õà◊¡áê@∞ ™êy# T~°_Åç _¡ ®xH˜ H˜â’~ü‰Ωõ =∂~ü Öˇ"· £ =¸ºlHõÖò
`≥~r ° q`«OÖ’ ''Ç¨Ï"£∞
*’b——, ''"≥∞Ç¨Ï|∂Éò ëÈãπ ‰ õ Ω Ç¨  [~° = Ù`« ∂ O_Õ k . J`« x fl
H© "≥ ∞ Ç¨ Ï On——, P~åkè O K« ™ êyOk. „Hõ = ∞OQÍ XHõ
' ' = ∞ < £ K « b — — , ¿ãflÇ≤Ï`«∞~åeQÍ KÕ~°∞"≥·Ok.
''J<£Ç¨ÏŸh——, ''ÔH·^£——,
''„Ñ`‘ "« ∞£ —— =O\˜ Ç≤Ï\òû b<å – H˜â’~ü
L<åfl~Ú. JÑ¨ Ê \˜ ˆ H H˜ â ’~ü ‰ õ Ω =∂~ü "≥ · " åÇ≤ Ï Hõ
H˜â’~ü r=#~°≠i 14 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
rq`« O Ö’ KåÖÏ ^≥ | ƒux =Ù<åfl_» ∞ .
=¸_»∞™ê~°∞¡ ÃÑo¡ KÕã¨∞‰õΩ<åfl Un ã¨=ºOQÍ
™êQÆÖË^Œ∞. "≥Ú^Œ\ ˜ÉèÏ~°º ^•fi~å Hõey# H˘_»∞‰õΩ
Jq∞`ü‰õΩ=∂~ü XHõ¯_Õ J`«xH˜ `À_»∞QÍ ~ÚO\’¡ ''q∞ã¨û=∞‡—— ã≤x=∂#∞ g∞<å‰õΩ=∂i
LO_Õk. WHõ =∞m¡ ÃÑo¡ KÕã∞¨ HÀ=_»O JO>Ë ÉèÜ í ∞« O Ç‘Ï~À~Ú<£QÍ Z.q.Ü«∞"£∞. "å~°∞ Ç≤ÏOnÖ’
Ñ¨@∞ì‰õΩOk. b<å Hõ~å‚@Hõ‰õΩ K≥Ok# H˘OHõ}˜ ''q∞ãπ "Õ∞s——(1957)QÍ fâß~°∞. ~å=∂~å=Ù,
J=∂‡~Ú. `«#∞ =∞^èºŒ „Ñ¨^âÕ ò‰Ωõ K≥Ok# ÉˇOQÍb. <åˆ Q â◊ fi ~° ~ å=Ù áê„ ` « Å #∞ *ˇ q ∞h QÆ } Ë â ò ,
`åq∞^ŒiÌ =∞^èºŒ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ `Õ_® KåÖÏ Z‰õΩ¯=QÍ H˜ â ’~ü ‰ õ Ω =∂~ü Å ∞ "Õ â ß~° ∞ . +¨ Ø \˜ O Q∑
LOk. H˘_»∞‰õΩ Jq∞`ü Hõ<åfl b<å =¸_»∞ =∞„^•ã¨∞Ö’. ÉÁOÉÏ~Ú #∞O_ç H˜â’~ü#∞
ãÖ=`«û~åÅ∞ =∂„`«"Õ∞ ÃÑ^ŒÌk! ~°ÑÊ≤ OKå~°∞. F + Ã _»∂ºÖòÖ’ ~Ô O_»∞~ÀAÅ áê@∞
HÍh b<å Pf‡Ü«∞`«, ™œ[#ºO H˜â’~ü#∞ H˜â’~ü#∞ "Õ∞HõÑπ "Õã≤ ‰õÄKÀÉˇ\˜ì... ëê\ò
fÜ«∞_®xH˜ Ñ≤Å=ÖË^Œ@. ^•O`À H˜â’~ü
PHõ@∞ì‰Ωõ <åfl~Ú. ÃÑo¡ KÕã∞¨ HÀ"åÅ<Õ J#∞‰õΩ<åfl_»∞. =∞O_çÑ¨_®¤_»∞. _≥·Ô~Hõì~°∞ Zbfi„Ñ¨™ê^£ `À
P J#∞HÀ=_»O 1978Ö’ [iy<å... q"åÇ¨ÏO Q˘_»=Ñ¨_®¤_»∞. _≥·Ô~Hõì~°∞ ''x#∞fl ZÑ¨ÙÊ_»∞ ZÖÏ
KÕã¨∞‰õΩ#flk =∂„`«O 1980Ö’. Jn Z=iH© LÑ¨ Ü ≥ ∂ yOK« ∞ HÀ"åÖ’ <å‰õ Ω `≥ Å ∞ã¨ ∞ .
K≥Ñ¨Ê‰õΩO_® il„™êì~ü PÑ¶‘ã¨∞Ö’. =ÚO^Œ∞ Ã + _» ∂ ºÖò ‰ õ Ω _» | ∞ƒ ~ÚzÛ # `« ~ åfi`« =∂
H˘O`«HÍÅO "≥·"åÇ≤ÏHõ rq`«O ãïQÍæ #_ç¿ãÎ Pnè#OÖ’ LO_»_"» ∞Õ g∞ Ñ¨x.—— Jx J#_»O`À
JÑ¨ Ù Ê_» ∞ Ñ¨ a ¡ Q Íæ JO^Œ i H© K≥ Ñ ¨ Ê =K« ∞ ÛÖË H˜â’~ü‰Ωõ HÀÑÖ =KÕã Û O≤ k. ''<å KÕ`« ã≤x=∂Ö’
J#∞‰õΩ<åfl_»∞ H˜â’~ü. ZÖÏ Ñ¨xKÕ~ÚOK«∞‰õΩO\Ï~À K«∂™êÎ#∞.—— Jx
b<å `«e¡^ŒO¢_»∞Å∞ ÃÑo¡H˜ ã¨=∞‡uOK«ÖË^Œ∞. "≥o¡ QÆ∞O_»∞ H˘\˜ìOK«∞‰õΩx =KÕÛâß_»∞. A@∞ì
W~°∞QÆ∞á⁄~°∞QÆ∞"åi "åHõ|∞Å∞ ÉèíiOK«ÖËHõ ÖË^Œ∞ HÍ|\˜ì `«#x Ü«∂H±ì KÕÜ«∞=∞#~°x,
ÉÁOÉÏ~Ú =∞HÍO Z`ÕÎã≤ "åà◊¡ ã¨fiO`« TÔ~·# _≥·Ô~Hõì~°∞#∞ ÉèíÖËQÍ U_çÑ≤OKå#x H˜â’~ü
J#∞‰õΩ<åfl_»∞. HÍh Zbfi„Ñ¨™ê^£ ãÖQÆu
^è • ~åfi_£ "≥ o ¡ á ÈÜÕ ∞ ~° ∞ . Jk qx H˜ â ’~ü `≥eÜ«∞^Œ∞ áêÑÖ. H˜â’~ü <≥uÎg∞^Œ ¿ÇÏ\ò ÃÑ\˜ì
ÉÏ^èÑŒ _¨ ®¤_∞» . T\©Ö’ Ç¨Ïh=¸<£ [~°∞Ñ¨ÙHÀQÍ<Õ Ñ¨x Ñ¨ÓiÎ KÕã≤, WÑ¨ÙÊ_»∞ ÉÁOÉÏ~Ú "≥à◊√¡
^è•~åfi_£ ¢ÑÜ ¨ ∂« }O Hõ\Ïì_∞» . J`«=Î ∂=∞Å∞ JÅ∞¡_ç J<åfl~∞° !
"≥ÚÇ¨ÏO K«∂_®¤xH˜ ~Ú+¨ìÑ¨_»ÖË^Œ∞. É’_çQ∞Æ O_»∞ "Õã∞¨ ‰õΩx ÉÁOÉÏ~Ú KÕi#
H˜â’~ü F Ç¨~À‡xÜ«∞O =ÚO^Õã∞¨ ‰õΩx ÃãQ· ÖÆ ò H˜â’~üH˜ ~ÚOHÀ LÑ¨^„ =Œ O =zÛÑ_¨ Oç k. JÑ¨ÙÊ_∞»
áê@Å∞ áê_»_»O "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì_»∞. =¸_»∞ áê@Å Ç¨ Ï $+‘ ˆ H âò =ÚYs˚ fã¨ ∞ Î # fl ''=Ú™êÑ¶ ≤ ~ ü — —
`«~åfi`« J`«ÎQÍ~°∞ QÆ∞=∂‡xH˜ J#∞‰õΩx ^Œ~°≈# ã≤x=∂Ö’ #\˜ã¨∞Î<åfl_»∞ H˜â’~ü. XHõ¯~ÀA
q∞zÛOk. WOHÀ P~Ú^•~°∞ áê@Å~Ú<å +¨Ø\ÕQÆ∞ q∞ye=ÙOk. +¨Ø\ÕQÆ∞ ~ÀA#
=∂=QÍ~° ∞ Hõ ~ ° ∞ }˜ O K« Ö Ë ^ Œ ∞ . WHõ '#Ñ¶ π ~ ° ` ü H˜â’~ü ÔQ·~üÇ¨[~°∞ HÍ=_»O`À Ç¨Ï$+‘ˆHâò
Hõ~<° "Õ åÖ’OˆH ã‘<Õ "Õ∞ áêº~ü Éè~í ü ^Œ∂— Z`«∞‰Î Ωõ <åfl_»∞ HõOQÍ~°∞Ñ¨_®¤_∞» . K«∂ã≤, K«∂ã≤ ~ÚO\˜H˜ á¶È<£
H˜â’~ü. ^≥|ƒH˜ =∂=QÍ~°∞ ky=KåÛ~°∞. '=∞=∞‡efl KÕ¿ãÎ H˜â’~ü ÉèÏ~°º ''WO\˜H˘zÛ K«∂_»O_ç, UO
[iyO^À—— JOk. áêÑ¨ O [fi~° " Õ ∞ "≥ ∂
¢Ñ¨ã¨#flO KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ #∞=Ùfi KÕ¿ã ¢Ñ¨Ü«∞`«flO J#∞‰õΩO@∂ ~ÚO\˜H˜ =KåÛ_»∞ Ç¨Ï$+‘ˆHâò.
K« ∂ ã≤ =ÚQÆ ∞ ú _ » # Ü« ∂ º— JO@∂ JÅ∞¡ } ˜ fl ''~å=^Œ∞Ì, ~å=^Œ∞Ì—— Jx H˜â’~ü J~°∞ã¨∞Î<åfl
H“QÆeOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. P `«~åfi`« áê_ç# áê@Åhfl Ö’ÑëH˜ =zÛ K«∂¿ãÎ É’_çQÆ∞O_»∞`À H˜â’~ü!
PÜ«∞# Ñ¶¨~å‡~Ú¿+! ÉÁOÉÏ~Ú Ñïâ„ = ◊ ∞Ö’ ™ê^è•~°}OQÍ qQÆ∞Åæ ∞
q"åÇ¨ÏO `«#‰õΩ JzÛ~åÖË^#Œ fl ÉèÜ í ∞« O J`«xfl LÑ¨ Ü ≥ ∂ yOK« ~ ° ∞ . HÍh H˜ â ’~ü A@∞ì
JO`«QÍ Ñ‘_çOz<å ÃÑà◊¡Ü«∂ºHõ P ÉèíÜ«∂Åhfl "≥ÚeKÕ^•HÍ +¨Ø\ÕQÆ∞ HÍxûÖò KÕÜ«∞_»O
`˘ÅyáÈÜ«∂~Ú. "≥Ú^Œ\ É˜ Ïè ~°ºH˘_»∞‰õΩ#∞ b<å ZÖÏ? JO^Œ∞=Å¡ `«Ñ¨Êxãï Ñïã≤÷`«∞Ö’¡
P^Œ i OzOk. H˜ â ’~ü # ∞ ã¨ O `À+¨ Ã Ñ\˜ ì O k. H˜â’~ü‰Ωõ qQÆ∞æ Ñ Ã \˜ì +¨Ø\ÕQ∑ Ñ¨ÓiÎ KÕã ¿ âß~°∞.
H˜â’~ü r=#~°≠i 15 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
`«O_ç„ QÆà◊O "å~°ã¨`«fiOQÍ "åo¡^ŒÌiH© 1982 Ö’ ã¨∞q∞`ü J<Õ H˘_»∞‰õΩ Ñ¨Ù\Ïì_»∞. 53= ÜÕ∞@
=zÛ# `«#Ü«Ú_»∞ `«# =∞~À H˘_»∞‰õΩ Ñ¨Ù@ì_»O`À H˜â’~ü P#O^•xH˜ Ñ¨@ìÑ¨QÍæÅ∞
¿ãìlëÈÅ ^•fi~å WÑ¨Ê\˜H© ÖË=Ù. =∞i J@∞=O\˜ ã¨∞Y=∞Ü«∞ rq`«OÖ’ D JÑ¨¢â√◊ u Uq∞\˜?
¢â’`«Å#∞ L„~°∂`«Å∂yã¨∞Î#fl WÖÏ H˜â’~ü L#fl@∞ìO_ç `«Å"åÖËÛÜ«∞_»"Õ∞q∞\˜?
Jq∞`ü‰Ωõ =∂~ü. H˜â’~ü‰Ωõ =∂~ü b<å `«# PÖ’K«#Ö’¡ `å#∞ LO_»QÍ<Õ H˜â’~ü â◊s~°O
‰õΩ=∂~°∞_Õ! H˜â’~ü‰õΩ, J`«x ‰õΩsÛÖ’Oz <ÕÅg∞^Œ‰õΩ *ÏiáÈ~ÚOk. <ÕÅg∞^Œ Jã¨Î=ºã¨ÎOQÍ
"≥Ú^Œ\˜ ÉèÏ~°º ~°∂=∂‰õΩ Ñ¨Ù\˜#ì Ñ¨_çáÈ~Ú=Ù#fl Éèí~°Î â◊=O K«∂_»QÍ<Õ b<å‰õΩ XHõ¯™êi U_»∞Ñ¨Ù
Jq∞`ü 16 ÜÕ ∞ à◊ ¡ # ∞Op =ÚOK«∞‰õΩ=zÛOk. JO`«Ö’<Õ Pâ◊! J`«xOHÍ =∞~°}O˜ K«Ö^Ë "Õ ∂≥ ,
H˜â’~ü =^Œ< Ì ÕÑÃ iQÍ_»∞. Ç≤ÏOn
ã
« =‘ ∞Ö’ K«H¯õ \˜ QÍÜ«∞‰õΩ_çQÍ ˆH=ÅO Ç¨~üì Z\ÏˆH"≥∂! JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ 1982Ö’ XHõ™êi
Ñ
¿ ~°∞ `≥K∞« Û‰Ωõ <åfl_∞» . QÆ∞O_≥áÈ@∞ ~å=_»O, JÑ¨Ê\˜#∞O_ô H˜â’~ü P~ÀQÆºO q+¨Ü«∞OÖ’
KåÖÏ *Ï„QÆ`«ÎQÍ LO_»_»O JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. P q+¨Ü«∞O QÆ∞~°∞Î‰õΩ
~å#O^Œ∞‰õΩ `«##∞ `å#∞ xOkOK«∞‰õΩO@∂ b<å H˜â’~ü =Ú‰õΩ¯
^ŒQÆæ~° "ÕÅ∞ ÃÑ\˜ì K«∂ã≤Ok. âßfiã¨ P_»@O ÖË^Œ∞. Kèåf ˆHã≤
K«∂ã≤Ok. Hõ^ŒÅ@O ÖË^Œ∞.
b<å ^ŒâßÉÏÌxH˜ ÃÑQ· Í ã≤x=∂ÅÖ’ #\Õz# J#∞Éè=í A˝~åÅ∞.
J<ÕHõ Kå=Ùã‘#¡Ö’ #\ÕzOk. K«zÛáÈ~Ú#@∞ì „¿ÑHõΔ‰õΩÅ#∞
„Éèqí ∞OÑ¨*Ü
Ë ∞« _®xH˜ Ü«∂Hõ~ì ∞° ¡ TÑ≤i aQÆÑ\¨ ì˜ xâ◊ÛÅOQÍ Ñ¨_∞» ‰õΩ¯x
L<åfl Ü«∂Hõ~ì ¡° â◊s~°OÖ’ HõêŒ HõÅ∞ ZÖÏ =ÙO\ÏÜ≥∂ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
H˜â’~ü ^ÕÇ¨ÏOÖ’ J@∞=O\˜ ÅHõΔ}ÏÅ∞ Ug∞ Hõ#|_»HõáÈ=_»O`À P"≥∞‰õΩ HõOQÍ~°∞ Z‰õΩ¯=~ÚOk.
H©_»∞ â◊OH˜ã¨∂Î<Õ <å_ç K«∂_»É’~ÚOk. <å_ç JO^ŒÖË^Œ∞. x[OQÍ JO^ŒÖË^•? ÖËHõ `«#‰õΩ K«∂_»_»O
~åÖË^•? Wk `ÕÅÛ=Åã≤#k `«#∞ HÍ^Œ∞. _®Hõì~°∞¡ =∂„`«"Õ∞ K≥áêÊe.
=∞#ã¨∞ zHõ¯|@∞ì‰õΩO@∂ ÖËz á¶È<£ =^ŒÌ‰õΩ "≥o¡Ok. _®Hõì~ü‰õΩ á¶È<£ KÕã≤Ok. _®Hõì~°∞ Öˇ·#∞Ö’H˜
=KåÛHõ `«#∞ K«∂ã≤#k K≥Ñ≤ÊOk. "≥O@<Õ
~°=∞‡#=∞x HÀiOk. ''x[OQÍ<Õ JO\Ï"å?——
Jx J_çQÍ_»∞ _®Hõì~ü. P"≥∞H˜ HÀÑÖ
=zÛOk. ''Ñ¨~åzHÍÅ∞ P_Õ ã¨=∞Ü«∞=∂ Wk
_®Hõ ì ~ ü — — Jx J_ç y Ok HÀáêxfl
J}K«∞‰õΩO@∂.
_®Hõ~ì ü hà◊√¡ #q∞ÖÏ_»∞. ''Jk HÍ^Œ=∂‡?
H˜â’~ü ãÖQÆu h‰õΩ `≥eÜ«∞x^Õ=ÚOk?
ZÑ¨ÙÊ_»∂ U^À XHõ\ ˜ JÅ¡i! Zxfl „áêH˜ìHõÖò
*’H± û "Õ ™ êÎ _ À J`« x ˆ H `≥ e Ü« ∞ ^Œ ∞ .
ZÑ¨Ê\˜HõÑ¨ÙÊ_»∞ H˘`«Î H˘`«Î S_çÜ«∂Å∞ "Õã¨∂Î
LO\Ï_»∞. Wk ‰õÄ_® JÖÏ\˜^Õ"≥∂#x <å
J#∞=∂#O. WHõ¯_» ¿Ñ+Ö@∞¡ <åHÀãÖ
"≥~Ú\ò KÕã¨∞Î<åfl~°∞. h HõOQÍ~°∞ K«∂ã≤
Ç¨Ï_®=Ù_çQÍ <Õ#∞ JHõ¯_çH˜ ÑïÔQ@∞ì‰õΩx
~å=_»O, f~å KÕã≤ J`«#∞ ÖËz ‰õÄK«∞x
''Ç¨Ïñ Ç¨Ïñ—— Jx #=fi_»O – W^ŒO`å
ZO^Œ∞Hõx, =ÚO^Œ∞QÍ<Õ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl#∞.
H˜â’~ü r=#~°≠i 16 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
J`«xH˜ x[OQÍ<Õ ã‘iÜ«∞ãπQÍ LO^•?——
b<å HÀÑÖ Hõ@Åì ∞ `≥OK«∞‰õΩOk. ''_®Hõ~ì ,ü H˜â’~ü „áêH˜Hì Öõ ò
*’H±û "Õ™êÎ_»#fl ãÖQÆu JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. HÍh <Õ#∞ XHõ
ã≤x=∂ Ü«∂„ÔHãì #π #fl q+¨Ü∞« O g∞~°∞ =∞iÛáÈ`«∞<åfl~°∞. Kå=Ù
#\ÕK«_®xH˜, x[O Kå=ÙH˜ <å‰õΩ `Õ_® `≥eÜ«∞^•? XHõ
=∞x+≤ ZO`«¿ãÑ¨Ù TÑ≤i aQÆ|\˜ì =ÙOK«QÆÅ_À <å‰õΩ
J#∞Éè=í Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ `≥Å∞ã¨∞. P >ˇ=ÿ Ú ‰õÄ_® ^•\˜áÈ~ÚOk
HÍ|>Ëì HõOQÍ~°∞. WÑ¨Ê\˜ˆH JO`å J~ÚáÈ~ÚO^Œx
JxÑ≤™ÈÎOk. U =∂„`«O „áê}O q∞ye =Ù<åfl g∞ _çã¨¯+¨#¡
=Å¡ Jk ‰õÄ_®...—— WHõ P ÃÑ· =∂\Ï¡_»ÖËHõ b<å Q˘O`«∞ ''q∞ãπ "Õ∞s—— QÍ g∞<å‰õΩ=∂i. D z„`«OÖ’
QÆ^Œæ^Œ=∞~ÚáÈ~ÚOk. g∞<å‰õ Ω =∂iH˜ *’_ô Q Í *ˇ q ∞h QÆ } Ë + ¨ < £ ,
''ã¨ ˆ ~ , ã¨ ˆ ~ ... _ÀO\ò =„s, WkQÀ ~ÚÑ¨ Ù Ê_Õ H˜g∞<å‰õ â’~ü‰õΩ=∂~ü H˜ [O@QÍ [=Ú# #\ÕKå~°∞.
Ω =∂i, H˜ â ’~ü ‰ õ Ω =∂~ü <å~ÚHÍ
|Ü«∞Å∞^Õ~°∞`«∞<åfl#=∂‡... ¿ÇÏ"£ Hõˆ~*ò. <Õ#∞ =KÕÛÖ’Ñ¨Ù# <åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍ #\Õz# z„`åÅ∞ – '~°∞HÍû<å—
Ñ¶¨ãπì Z~Ú_£QÍ...—— JO@∂ _®Hõì~ü K≥Ñ¨ÊÉ’`«∂O_»QÍ (1956), '#Ü« ∂ JO^•*ò — (1956),
''PQÆO_®QÆO_ç. ~åã¨∞‰õΩO\Ï#∞.—— JO@∂ ÃÑ#∞fl QÆ∞iOz '+¨~å~°`ü— (1959).
"≥`«HõÉ’~ÚOk b<å. JO`«Ö’<Õ Z=~À P"≥∞‰õΩ ÃÑ#∞fl,
HÍy`åÅ áêº_£ JOkOKå~°∞.
''^ä•OH±û—— JO@∂<Õ Jq JOkOz# "åi ˆHã≤ K«∂ã≤# b<å `≥Å¡É’~ÚOk. HÍ¿ãûÑ¨\ ˜ „H˜`«O
â◊=OQÍ =∂i# k „ˆQ\ò Ü«∂Hõì~ü H˜â’~ü‰õΩ=∂ˆ~ `«# ã¨Ñ¨~°ºÅ HÀãÖ HõÅO, HÍy`«O ã¨fiÜ«∞OQÍ
JOkã¨∞<Î åfl_»∞...!
=∞uáÈ~Ú# b<å ''™ês _®Hõì~ü, =∞ˆ~"≥∂... â◊=O ÖËz... Kè«, Kè«... H˜â’~ü LuÎ<Õ...—— JO@∂
ã¨~°∞Ì‰õΩx ''_®Hõì~ü, Ñ¶¨ãπì Z~Ú_£ KÕÜ«∞_»O HõO>Ë Ñ¶¨ã¨∞ì KÕÜ«∞=Åã≤# Ñ¨#∞Å∞ H˘xfl L<åfl~Ú. Jq
Ñ¨Ó~°Î~Ú# `«~åfi`« á¶È<£ KÕ™êÎ#∞.—— JO@∂ á¶È<£ ÃÑ>Ëìã≤ F =¸Å ÃÑ\˜ì=Ù#fl "åHÕQ∑ ã≤ìH± fã¨∞‰õΩx
H˜â’~ü "≥O@Ñ¨_çOk.
Wn H˜â’~ü ã¨ì~ÚÖò! J`«#∞ `«~°K«∞QÍ KÕ¿ã „áêH˜ìHõÖò *’H±ûÖ’ K«zÛáÈ~Ú#@∞ì #\ÕK«_»O XHõ\ ˜!
ÉÏQÍ ™ê^èŒ#KÕã≤ KåÖÏ ¿ãÑ¨Ù TÑ≤iaQÆ|@ì_»OÖ’ <Õ~°∞Ê ãÖáêkOKå_»∞. =∞Ç¨ „_»"≥∞\˜H±QÍ
ZO`«ÉÏQÍ 'K«zÛáÈÜÕ∞ "å_»O—>Ë ^ŒQÆæ~°∞#fl"åà◊√¡ Ç¨Ï_çe K«KÕÛ"åà◊√¡! P `«~°∞"å`« `å=Ú ZÖÏ
Ñ¶¨ÓÖò JÜ«∂º"≥∂ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx Ñ¨_çÑ¨_ç #"Õfi"å~°∞.
HÍh JHÀì|~°∞ 13, 1987# JÖÏ [~°QÆÖË^Œ∞!
* * *
H˜â’~ü r=#~°≠i 17 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

r=<£¿ã Éèís `Õs POMË (r=O xO_ç# h Hõà◊√¡, rqOK«=∞x
=∞*ò|∂~ü Hõˆ~ r<Õ ˆH eÜÕ∞ ##∞fl x~°ƒOkèã¨∞Î<åfl~Ú. h JO^ŒO J<Õ
™êQÆ~ü cè `«~°ã¨`Õ ~°Ç¨Ï`Õ ÃÇ·Ï ~°™êxfl `åQÍÅx =∞^èŒ∞áê¢`«Å∞ Ãã·`«O
`Õˆ~ ~°∂ÑπHÍ ~°ãπ Ñ‘<Õ ˆH eÜÕ∞ `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_»∞`«∞<åfl~Ú.
IIr=<£ ¿ãII h JO^ŒO K«∂ã≤ XHõ~°∞ z¢`«O
`«ãπg~ü |<åÜÕ∞ HÍº HÀ~¸ wÜ« ∞ =K« ∞ Û, =∞~˘Hõ ~ ° ∞ Hõ q `«
HÍº HÀ~¸ eMË `«∞~ü≠¿Ñ Hõq`å ¢"åÜ« ∞ =K« ∞ Û. HÍh ~° O QÆ ∞ Ö’¡ # ∂,
~°OQÀO Kè«O^Àò "Õ∞ ã¨=∂ÜÕ∞w KèO« ^Œã∞¨ ûÖ’#∂ ZÖÏ W=∞_»∞`«∞Ok WO`«
H˜ãπ `«~°ÇπÏ ¿ã W`üh ã¨∞O^Œ~°`å
UH± ^èŒ_£Hõ<£ ÃÇ·Ï `«∂ kÖò ˆH eÜÕ∞ JO^Œ O !? QÆ ∞ O_≥ ‰ õ Ω K« Ñ ¨ Ù Ê_» ∞ h=Ù,
UH± *Ï<£ ÃÇ·Ï `«∂ r<Õ ˆH eÜÕ∞ ^ÕÇ¨xH˜˜ ¢áê}O #∞=Ùfi.
IIr=<£ ¿ãII h âßfiã¨Ö’ =∞^èŒ∞=<åÅ ã¨∞QÆO^èŒO
=∞^èŒ∞|<£ H˜ ã¨∞QÆO^è£ ÃÇ·Ï ™êO™ÈO "Õ∞ LOk. ÉÏÇ¨ ï =ÙÖ’¡ Hõ = ∞ÖÏÅ
ÉÏÇ¨ÏŸO "Õ∞ HõO=Öò H© HÀ=∞Å`å HÀ=∞Å`«fiO LOk. =ÚYOÃÑ· H˜~°}ÏÅ
H˜~°}ÀO HÍ `Õ*ò ÃÇ·Ï K≥Ç¨Ïˆ~ ¿Ñ `Õ [ ã¨ ∞ û LOk. Hõ à ◊ ¡ Ö ’¡ ÖË _ ç Ñ ≤ Å ¡
Ç≤Ï~°<ÀO H© ÃÇ·Ï `«∞~ü≠ "Õ∞ K«OK«Å`å K«OK«Å`«fiO LOk. h ÃÑ·@Ö’x XHõ
POK«Öò HÍ `Õˆ~ UH± `å~ü |Ç¨ï`ü ^•~°Ñ¨ÙáÈQÆ∞ KåÅ∞ – QÆ∞O_≥ÅxO_®
HÀ~¸ KèåH± lQÆ~ü ã‘<Õ ˆH eÜÕ∞ =∞`«∞Î xOÑ¨_®xH˜.)
IIr=<£ ¿ãII '"≥ Å ∞QÆ ∞ h_» Å ∞— ã≤ x =∂‰õ Ω
ã¨∂ÊùixÎ zÛ# ÉˇOQÍb ã≤x=∂ P^è•~°OQÍ
`«Ü«∂~°~Ú# 'ã¨Ñ¶¨~ü— ã≤x=∂Ö’x áê@
Wk. Kå=Ù|`« ∞ ‰õ Ω Å =∞^è Œ º
Tyã¨ÖÏ_»∞`«∞#fl XHõ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ `«#
z„`«O : ã¨Ñ¶¨~ü ¢¿ÑÜ« ∞ ã≤ Hõ à ◊ ¡ Ã Ñ· Hõ \ ˜ ì # áê@ Wk.
w`«O : WOn=~ü Ñ≤HõÛÔ~·*Ë+¨<£ Ju ã≤OÑ¨ÙÖòQÍ LO@∞Ok.
ãÖw`«O : HõÖÏº}ür– P#O^£r F ‰õΩsÛÖ’ ‰õÄK«∞x Ç‘Ï~À áê_Õ™êÎ_ô
Jaè#Ü«∞O : ~å*Ëâò Y<åfl áê@. HÍh =∞##∞ Hõ\ ˜ìÑ¨_Õã≤ "≥O\Ï_Õ
áê@ÖÏ KÕã≤# Q˘Ñ¨Ê`«#O P áê@
Hõq`«fiOÖ’ LOk. H˜â’~ü áê_ç# f~°∞Ö’
LOk. H˜¡+¨ì"≥∞ÿ# @∂º<£#∞ *Ï¢QÆ`«ÎQÍ
=∞ÅK«∞‰õΩx, =∞#ã¨∞ÃÑ\˜ì áê_ç, Hõq
ÉèÏ"åxfl Ñ¨ÓiÎQÍ ÑëHÕz# H˜â’~ü
QÍ#<≥·Ñ¨Ù}ÏºxH˜ *’Ç¨~ü.
H˜â’~ü r=#~°≠i 18 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

2
J HÀì|~°∞ 13, 1987.
Jâ’H±‰õΩ=∂~ü 76 = Ñ¨Ù\˜ì# ~ÀA. HÍh Jâ’H±‰õΩ=∂~ü Ñ¨Ù\˜ì# ~ÀA [~°∞Ñ¨Ù‰õΩ<Õ =¸_£Ö’
ÖË_»∞. PÔ~flÅ¡ „H˜`«"Õ∞ J`«x ÉèÏ~°º áÈ~ÚOk.
U„Ñ≤Öò 1987Ö’ H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ XHõ ëÈ Wã¨∞Î<åfl_»∞. "ÕkHõ g∞^Œ‰õΩ "≥à◊¡É’`«∞O_»QÍ
x~åfiÇ¨Ï‰õΩÅ∞ Ñ¨H¯õ ‰õΩ Ñ≤eKå~°∞. ''™ê~ü, ÉÏº_£ #∂ºãπ—— Jx. ''Uq∞\’ K≥ÑÊ¨ O_ç. ^•^•"≥Úx („Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ
J#flÜ«∞º Jx J~°÷O. Jâ’H± ‰õΩ=∂~üx ™⁄O`« `«=Ú‡_»∞ H˜â’ˆ~ HÍ^Œ∞, Ñ¶≤Öò‡ WO_»„ã‘ì JO`å JÖÏ
Ñ≤Å∞ã¨∞ÎOk) QÆ∞iOz J~Ú`Õ <Õ#∞ „áÈ„QÍO HÍxûÖò KÕã¨∞‰õΩx "≥o¡áÈ`å#∞—— J<åfl_»∞ H˜â’~ü.
''PÜ«∞# HÍ^Œ∞... g∞ =k#QÍ~°∞... áÈÜ«∂~°@—— J<åfl~°∞ "åà◊√¡.
Jâ’H±‰õΩ=∂~ü ÉèÏ~°º â’ÉèÏ =¸„`«Ñ≤O_®Å "≥·Ñ¶¨ÅºO HÍ~°}OQÍ JÑ¨Ê\˜ˆH Ç¨ã¨Ê@ÖòÖ’ LOk.
Ñ¨k ~ÀAÅ∞QÍ HÀ=∂Ö’ LO_ç P<å_»∞ Hõ#∞fl =¸ã≤Ok.
„áÈ„QÍO =ÚyOK«∞H˘x J#flQÍi ~ÚÅ∞¡ KÕˆ~ãïH˜ pHõ\ ˜ Ñ¨_»∞`ÀOk. Jâ’H±‰õΩ=∂~ü =∞OK«O
g∞^Œ ‰õÄK«∞x kO_»∞H˜ `«Å PxÛ kQÍÅ∞Ñ¨_ç ‰õÄK«∞<åfl_»∞. H˜â’~ü XHõ ‰õΩsÛ ÖÏH˘¯x J#flQÍiH˜
Z^Œ∞~°∞QÍ ‰õÄK«∞<åfl_»∞. „Hõ=∞OQÍ pHõ\˜ P=i™ÈÎOk. náêÅ∞ "ÕÜ∂« Åx
‰õÄ_® Z=iH© `ÀK«ÖË^Œ∞.
J#flQÍi =ÚYOÖ’H˜ K«∂âß_»∞ H˜â’~ü. ZÖÏ F^•~°Û_»O?
`«#HõO>ˇ 18 Uà◊√¡ ÃÑ^ŒÌ"å_»∞. `«O„_ç `«~åfi`« `«O„_ç JO`«\ ˜"å_»∞.
K«^Œ∞=Ù K≥Ñ≤ÊOKå_»∞. K«^Œ∞=Ù J|ƒHõáÈ`Õ ã≤x=∂Ö’¡ ÃÑ\˜ìOKå_»∞.
ã≤x=∂Ö’¡ #@#ÃÑ· Pã¨HÎ˜ K«∂Ñ¨Háõ È`Õ p"å@∞¡ "Õã≤ ã¨~Ô #· =∂~°Oæ Ö’
ÃÑ_»^•=∞x K«∂âß_»∞. Ü«∂Hõì~°∞QÍ ÔHiÜ«∞~ü =Úyã≤ áÈ~Ú
~Ú|ƒOk Ñ¨_∞» `«∂O>Ë ¿ãlì ëÈÅ∞ ~Ú=∞‡x K≥ÑÊ≤ „áÈ`«ûÇ≤ÏOKå_»∞.
J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å `«# rq`åxH˜ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKÕ
ÃÑ^Œ#Ì flQÍix, PiO^•ÖÏ Éè∞í [O `«\ ì̃ ÃÑ^Œ`Ì ~« Ç° ¨ QÍ "≥~· åQÆºO
É’kèOK«_»O ZÖÏ?
H˜â’~ü =∂@ÖÏ_» ÖË^Œ∞. áê@ áê_®_»∞. 'ÜÕ∞ r=<£
ÃÇ·Ï ~Úãπ r=<£ˆH Ü«∞Ç‘ÏÃÇ·Ï ~°OQ∑, ~°∂Ñπ— J<Õ 'Ñ≤Ü«∂ HÍ Ñ¶¨∞~ü—
ã≤x=∂Ö’ áê@. XHõ™êi HÍ^Œ∞. Ñ¨^ÕÑ¨^Õ áê_®_»∞. J#flQÍ~°∞
J`«xfl PÑ¨ÖË^Œ∞. Jk Jâ’H±‰õΩ=∂~üH˜ ~Ú+¨ì"≥∞ÿ# áê@.
Ô~O_»∞ QÆO@Åáê@∞ JÖÏ áê_»∞`«∂<Õ =Ù<åfl_»∞ H˜â’~ü. `«#
KÕ`«∞Å`À ZuÎ P_çOz# z<åfli `«=Ú‡_ç "å~ÚãπÖ’ ÑëH˜#
"Õ^Œ#, ^Œ∞óYO Jâ’H±‰õΩ HÍã¨Î T~°@ HõeyOzOk.
QÍÜ«∞O KÕã≤# "Õ∞Å∞
H˜â’~üH˜ Pˆ~à◊¡ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ã¨_»<£QÍ J`«x Q˘O`«∞
ÉÁOQÆ∞~°∞áÈ~ÚOk. ^•xH˜ HÍ~°}O "åo¡O\’¡ PÜ«∂. H˜â’~üH˜
ÑÖ\˜ <˘Ñ≤Ê =¿ãÎ U^À Ñ¨ã¨~°∞ `≥zÛ ~ÚQÆ∞à◊¡‰õΩ Ñ¨Óã≤Ok.
^•x=Å¡ W<£ÃÑ¶HõΔ<£ =zÛ Q˘O`«∞‰õΩ áêHÕk. H˜â’~ü Q˘O`«∞
H˜â’~ü r=#~°≠i 19 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
ÉÁOQÆ∞~°∞áÈ~ÚOk. Q˘O`«∞Ö’ QÆ~°QÆ~° =KÕÛk.
P "å~Úãπ qx ~ÚO\’¡ JO^Œ~°∂ =ÚO^Œ∞
YOQÍ~° ∞ Ñ¨ _ ®¤ ~ ° ∞ . <≥ Å Å `« ~ ° | _ç JÖÏˆ Q
LO_»_»O`À „Hõ=∞OQÍ JÅ"å@∞ Ñ¨_®¤~°∞. H˜â’~ü
"å~Úãπ ZÖÏ =ÙO>Ë UO áÈ~ÚOkÖË
J#∞‰õΩ<åfl~°∞. H˜â’~ü Q˘O`«∞Ö’ P ~°Ñ<π¶ ã≥ π JÖÏˆQ
=ÙO_ç á È~Ú, J`« _ » ∞ QÍÜ« ∞ ‰õ Ω _» ∞ HÍÖË H õ
áÈÜÕ∞"å_Õ"≥∂, ~¸ =∞^èŒºÖ’ F J^Œ∞ƒù`«O
[~°QÆHõáÈ~Ú =ÙO>Ë!
F ~ÀA P@Ö’¡ H˜ â ’~ü HÍeH˜ ^≥ | ƒ
`«yeOk. QÍÜ«∞O =∞iO`« ÃÑ^Œ^Ì ~Œ Ú Éèií OK«ÖxË
ÉÏ^èŒ HõeyOzOk. P ÉÏ^èŒ ã¨Ç≤ÏOK«ÖËHõ H˜â’~ü
U_»= <å~°OaèOKÕ_»∞. JÖÏ aQÆæ~°QÍ U_»∞ã¨∂Î
~À[O`å – Ñ¨QÆÅ∂ ~å„f UHõ^è•\©QÍ U_®Û_»∞.
`«# rq`åxfl _≥~· ‰° Ωõ ì KÕã#≤ J#flQÍix '^Œ∂~ü HÍ U_»=_»OÖ’ ‰õÄ_® Q˘O`≥uÎ, Ñ¶¨ÙÖò„`À>ˇ_£QÍ
~åÇ‘Ï— ã≤x=∂ÔH· _≥~· ‰° Ωõ ì KÕã∞¨ #Î fl H˜â’~ü U_®Û_»∞. `«b¡, `«O„_ô ZO`« T~°∞HÀÉˇ\ ˜ì<å
T~°∞HÀÖË^Œ∞. q∞~îå~Ú ~ÚzÛ<å, =∞O^Œ∞ ~ÚzÛ<å, P U_»∞Ñ¨Ù PÑ¨ÖË^Œ∞. Pâ◊Û~°ºHõ~°OQÍ P U_»∞Ñ¨Ù
J`«xH˜ "Õ∞Å∞ KÕã≤Ok. JO`« QÆ\ ì̃QÍ U_»=_»O`À, Q˘O`«∞ qáêÊiOk. WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ J_»∞¤‰õΩ<Õ@∞¡
LO_Õk áÈ~Ú ÉÁOQÆ∞~°∞`«#O áÈ~Ú "å~Úãπ H˜¡Ü«∞~°~ÚOk. „âß=º`« =zÛOk. P "å~Úãπ`À
J`«#∞ J<ÕHõ P@Å∞ P_»∞‰õΩ<åfl_»∞. Ü≥∂_≥eOQ∑ =O\˜ QÆ=∞‡`«∞ÎÅ∞ Z<Àfl Ju ã¨∞<åÜ«∂ãÖQÍ
KÕâß_»∞.
|Ü«∞@ "åà◊¡H˜ H˜â’~ü `«# "å~Úãπ QÆ∞iOz „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# „â◊^Œú fã¨∞‰õΩ#fl@∞¡ Hõ#|_Õk HÍ^Œ∞.
J`«#∞ =∞Ç¨ Éè’[#„Ñ≤Ü«Ú_»∞. "å~Úãπ HÍáê_»∞HÀ=_®xH˜ uO_ç `«yæOKÕ"å_»∞ HÍ_»∞. =∞`«ûºO,
=∂OãÖ, |r˚Å∞ =O\˜ "ÕÑ¨Ù_»∞ Ñ¨^•~å÷Å∞, áêÅq~°∞QÆ∞, HÀ"å =O\˜ ã‘fi@∞¡ – ~Ú=hfl ^è•~åà◊OQÍ
u<Õ"å_»∞. F™êi áê@ iHÍi¤OQÆ∞‰õΩ =ÚO^Œ∞ „á⁄_»∂ºã¨~ü#∞ Ñ≤ez ''PHõÖËã¨∞ÎOk, u#_®xH˜ U^≥·<å
`≥Ñ≤ÊOK«O_ç—— J<åfl_»∞. UO HÍ"åÅO>Ë ''"Õ_ç "Õ_ç Ñ¨HÀ_ôÅ∞ É’Å∞¤ `≥Ñ≤ÊOK«O_ç—— J<åfl_»∞.
„á⁄_»∂ºã¨~ü LeH˜¯ Ñ¨_®¤_»∞. #∂<≥ ã¨~°∞‰õΩ ux Q˘O`«∞Hõ áê_»∞ KÕã¨∞‰õΩO>Ë áê@ ^≥|ƒuO@∞Ok
Hõ^•x. JÖÏ K≥Ñ¨Ê‰õΩO_® ''D UiÜ«∂Ö’ „ÃÑ¶+π Ñ¨HÀ_ôÅ∞ ^˘~°Hõ=Ù—— J<åfl_»∞. H˜â’~ü =ke
ÃÑ@ìÖË^Œ∞. ''JÖÏ J~Ú`Õ "Õˆ~KÀ@ #∞O_ç `≥Ñ≤ÊOK«O_ç. <Õ#∞ "≥~Ú\ò KÕ™êÎ#∞—— J<åfl_»∞. K«KåÛO~å
^Õ=Ù_® J#∞‰õΩx HÍ~°∞ ÑÖÑ≤Oz, Ñ¨HÀ_ôÅ∞ `≥Ñ≤ÊOz ¿Ñ¡@∞ xO_® J=∞iÛ H˜â’~ü =ÚO^Œ∞ ÃÑ\Ïì~°∞.
H˜â’~ü XHÀ¯\˜ fã≤, ÖÁ@ìÅ∞ "Õã¨∞‰õΩO@∂ Jhfl HÍxKåÛ_»∞. z=iÖ’ ''WÑ¨ÙÊ_»∞ ã‘fi@∞ uO>Ë
ÉÏQÆ∞O@∞Ok. Ñ¨HÀ_ôÅ P~ÚÖò Q˘O`«∞H˜ J_»∞¤Ñ¨_»‰õΩO_® LO@∞Ok. HÀ"å `≥Ñ≤ÊOK«O_ç. HÍã¨Î
Z‰õΩ¯=QÍ<Õ `≥Ñ≤ÊOK«O_ç— J<åfl_»∞.
„á⁄_»∂ºã¨~ü QÆ∞O_≥Ö’¡ ~å~Ú Ñ¨_çOk. iHÍ~ü¤ KÕÜ«∞=Åã≤#k qëê^Œ w`«O. DÜ«∞# K«∂¿ãÎ
Ç¨~ÚQÍ "≥∞‰õΩ¯`«∞<åfl_»∞. UO áê_»`å_À ÜÕ∞"≥∂? HÍh <ÀÔ~uÎ J_»QÆÖË_»∞ Hõ^•! =∞m¡ HÍ~°∞
ÑÖÑ≤Oz F =ÚO`«Ö’ HÀ"å `≥Ñ≤ÊOKå_»∞. H˜â’~ü Jk ‰õÄ_® ÖÏyOKå_»∞. u<Õã≤, „ÉË"£=∞x `ÕxÛ,
''Ñ¨^ŒO_ç, áê@ iHÍ~°∞¤ KÕ^•ÌO—— J<åfl_»∞. P"åà◊ qëê^Œw`«O PÖÏÑ≤Oz# H˜â’~ü Q˘O`«∞Ö’ ã¨Ê+¨ì`«
K«∂ã≤ x~å‡`« =Ú‰õΩ¯ g∞^Œ "ÕÅ∞ "Õã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. J`«x "å~Úãπ HÍfie\© JÖÏ\˜k.
`«# Jaè=∂# QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ Ãã·QÆÖò rq`«O #∞O_ç H˜â’~ü KåÖÏ <Õ~°∞Û‰õΩ<åfl_»∞. =ÚYºOQÍ
`åQÆ∞_»∞ XHõ QÍÜ«∞‰õΩ_ç rq`åxfl ZÖÏ <åâ◊#O KÕã¨∞ÎO^À `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. JO^Œ∞ˆH ã≤QÆÔ~@¡‰õΩ,
„_çOH±û‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ L<åfl_»∞. Q˘O`«∞ â◊√„ÉèOí QÍ LOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ `«=∞Åáê‰õΩÅ∞ ÉÏQÍ #q∞ÖË"å_»∞.
H˜â’~ü r=#~°≠i 20 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
Jâ’H± _»|∞ƒ`À H˜â’~ü K«^Œ∞=Ù
H˜â’~üH˜ <åÅ∞ˆQà◊¡ =Ü«∞ã¨∞û =KÕÛ ãïH˜ Jâ’H± Ãã·#∞ûÖ’
„QÍ_»∞ºÜÕ∞+¨<£ Ñ¨ÓiÎ KÕã¨∞‰õΩx HõÅHõ`åÎ KÕ~å_»∞. JHõ¯_»
<åºÜ«∞âß„ã¨ÎO K«^Œ∞=Ù^•=∞#∞‰õΩ<åfl qkè J`«xfl ÉÁOÉÏ~ÚH˜
ÖÏÔH¯o¡Ok. K≥Öˇ¡e Éèí~°Î â◊â◊^èŒ~ü =ÚYs˚ JHõ¯_» iHÍi¤OQÆ∞
ã¨∂ì_çÜ≥∂Ö’ ™œO_£ WO[xÜ«∞~°∞QÍ Ñ¨x KÕã¨∞Î<åfl_»∞. ÉÏOÉË
\ÏH©ã∞¨ Ö’ >ˇHfl˜ +≤Ü∞« <£QÍ KÕi# Jâ’H± U_®kÖ’Ñ¨ÙQÍ<Õ ã≤x=∂
Ç‘Ï~À J~Ú _»|∞ƒ ÉÏQÍ QÆ_çOK«_»O "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞.
H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü K«^Œ∞=Ù JO`«O`« =∂„`«=∞~Ú`Õ J`«xHõO>ˇ
J~Ú^Õà√◊ ¡ ÃÑ^Œ"Ì å_≥#· J#∂Ñπ‰Ωõ =∂~ü JO`« HõO>ˇ J^è•fi#flO.
Ñ¨sHõΔ ÃÑ¶~ÚÅ~Ú, ..Å~Ú H˜â’~ü#∞ JO^Œ∞‰õΩ<åfl_»∞. W^ŒÌ~°∂
Hõeã≤ "≥∞„\˜‰õΩºÖË+¨<£ áêã¨~Ú WO_À~ü ¢H˜ã≤ìÜ«∞<£ HÍÖËrÖ’
KÕ~°^•=∞#∞‰õΩ<åfl~°∞. JÑ¨Ê\˜H˜ "åà◊¡ `«O„_çH˜ =Úãë`«#O
=KÕÛã≤Ok. ÖÏÜ«∞~°∞QÍ ¢áêH©ãì ∞¨ `«yáæ È~ÚOk. `«=Ú‡à◊¡ K«^∞Œ =ÙH˜
_»|∞ƒ ÑÖÑ¨Ù`å#x Jâ’H± PÑ¶¨~ü KÕâß_»∞.
1946Ö’ J#∂Ñπ, H˜â’~ü 2 Uà◊¡ HÍÖËrÖ’ WO@~ü
Ñ¨ÓiÎ KÕâßHõ K«^Œ∞=Ù KåÖË¡ J#∞‰õΩx ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ Jâ’H±
~ÚO\˜H˜ KÕ~å~°∞. `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ ‰õÄ_® JHõ¯_çˆH KÕ~å~°∞.
JHõ¯}∞flOKÕ H˜â’~ü ã≤x=∂ ~°OQÆOÖ’H˜ =KåÛ_»∞.
J`«x QÍÔ~¤<£Ö’ `«=∞Åáê‰õΩ "≥ÚHõ¯Å∞ KåÖÏ LO_Õq. Éè’[#O HÍQÍ<Õ „Ñ¨f~ÀE `å*Ï P‰õΩÅ∞
<À\’¡ "Õã¨∞‰õΩ<Õ"å_»∞. P‰õΩÅ∞ =∂„`«"Õ∞, ^•xÖ’ =HÍ¯, UÅHÍ¯Ü«∞Å∂ Jg ÖË‰õΩO_® #q∞ÖË"å_»∞.
Jâ’H± K≥Ñ≤Ê# *’ã¨ºO
`«# ÉèÏ~°º áÈ~Ú# ~ÀA Jâ’H±‰õΩ=∂~ü#∞ T~°_çOz#k – H˜â’~ü "å~ÚãπÖ’ =∂~°Ì="Õ∞!
JO^Œ∞ˆH `«# Ñ¨Ù\˜ì#~ÀA <å_»∞ H˜â’~ü ~ÚO\˜H˜ ~°=∞‡#=∞x PÇ¨fix¿ãÎ P#OkOKå_»∞.
''^•^•, #∞=Ùfi ZÖÏ\˜ =¸_£Ö’ LO\Ï"À <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. ™êÜ«∞O„`«O =∂ ~ÚO\˜H˜ =KÕÛÜü∞.
hHÀ ÃãÊ+¨Öò yÑ¶πì W™êÎ#∞—— J<åfl_»∞ H˜â’~ü.
''ÉÏQÍ<Õ =ÙOk. HÍh <å‰õΩ ~Ú"åà◊ ‰õÄ_® ã≤x=∂ HÍÖò+‘\ò LOk. =∞<£Y∞~üÌÖ’ +¨Ø\ÕQ∑. g∞
~ÚÅ∞¡ K«∂_»É’`Õ AÇ¨˙. +¨Ø\ÕQ∑ J~Ú# `«~åfi`« JO`«^Œ∂~°O ~å=_»O Hõ+¨ìO Hõ^•—— J<åfl_»∞
Jâ’H±‰Ωõ =∂~ü.
''J~Ú`Õ F Ñ¨x KÕ^•ÌO. <Õ<Õ g∞ WO\˜H˜ =™êÎ#∞. =KÕÛ@Ñ¨ÙÊ_»∞ Ç¨Ï$+‘ˆHâò =ÚYs˚x
"≥O@Éˇ@∞ì‰Ωõ x =™êÎ#∞——.
''=∞Ozk. P Ñ¨x K≥Üü∞. ™êÜ«∞O„`«O J~Ú^Œ∞#fl~° HõÖÏ¡ =KÕÛÜ«∞O_ç.—— J<åfl_»∞ J#flQÍ~°∞
Ç¨ïëê~°∞QÍ.
''`«Ñ¨Ê‰õΩO_®! =KÕÛ@Ñ¨ÙÊ_»∞ hHÀãÖ ÃãÊ+¨Öò yÑ¶πì J<åfl#∞QÍ. Jk ‰õÄ_® `≥™êÎ#∞—— J<åfl_»∞
`«=Ú‡_»∞ JO`«HõO>ˇ Ç¨ïëê~°∞QÍ.
á¶È<£ ÃÑ>Ëì™êHõ b<å J_çyOk – ''JO`«„Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# J#flQÍiH˜ g∞~°∞ ~Ú=fiÉ’ÜÕ∞ ÃãÊ+¨Öò yÑ¶πì
Uq∞\˜?——
H˜â’~ü r=#~°≠i 21 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
H˜â’~ü ‰õΩ=∂~ü `«ÅuHõ¯ =∞x+≤. Ãã\òû g∞^Œ Ñ≤zÛÑ≤zÛQÍ „Ñ¨=iÎOKÕ "å_»∞. J#flQÍ~°∞
Jâ’H±‰õΩ=∂~ü ZO`« Ç¨ïO^•QÍ, ÃÑ^ŒÌ=∞x+≤ `«~°Ç¨QÍ LO_Õ"å_À H˜â’~ü
^•xH˜ Ñ¨ÓiÎQÍ =ºuˆ~HõO. ÃÑ·QÍ =ºH˜ÎQÆ`« "≥·"åÇ≤ÏHõ rq`«O
zO^Œ~°=O^Œ~° HÍ=_»O`À H˜â’~ü PQÆ_®Å‰õΩ Ç¨Ï^Œ∞Ì LO_Õk
HÍ^Œ∞. ''Ç¨Ñ¶π \˜HÔ \ò—— (1962) ã≤x=∂ x~å‡}OÖ’ LO_»QÍ
H˜â’~ü ^Œ~≈° ‰õΩ}˜fl x~å‡`«Å#∞ U_çÑO≤ K«∞‰õΩx u<åfl_»∞.
Ãã\òû ÃÑ·H˜ =KÕÛ"å_»∞ HÍ^Œ∞. =zÛ<å
ÉÏã≤O Ñ¨@∞ì "Õã∞¨ ‰õΩx ‰õÄK«∞x
''<åH˜ " åà◊ =¸_£
ÖË ^ Œ ∞ ——
J<Õ"å_»∞. ^Œ~°≈‰õΩ_»∞
HÍo^•ãπ A@∞ì
Ñ‘‰õΩ¯<Õ"å_»∞. H˘O`«HÍÅO
Éèií Oz, Éèií Oz z=iH˜ F ~ÀA
QÆ\ ˜ìQÍ áÈ\Ï¡@ "Õã¨∞‰õΩ<åfl_»∞.
H˜â’~ü‰õΩ uHõ¯ˆ~yOk. ''<Õ#∞ +¨Ø\ÕQÆ∞Ö’
áêÖÁæO\Ï#∞. HÍh F +¨~°`«∞! P =¸Å#∞#fl K≥`«Î|∞@ì <≥uÎg∞^Œ
ÃÑ@∞ì ‰ õ Ω x #∞=Ùfi ã¨∂ì_çÜ≥∂ K«∞@∂ì =¸_»∞™ê~°∞¡ ~“O_£ H˘\Ïìe—— J<åfl_»∞. QÆ`«ºO`«~°O
ÖËHõ P Ñ¨x KÕã≤<å HÍo^•ãπ ‰õΩ`«‰õΩ`«ÖÏ_çáÈÜ«∂_»∞.
D q+¨Ü«∞O q#fl Ñ¶≤Öò‡ÃÑ¶·<å#û~ü H˜+¨<£ Kè«„aÜ«∂ ‰õÄ_® =∞O_çÑ¨_®¤_»∞. ''D Ñ≤KÀÛ_çH˜
ZÖÏ |∞kú K≥áêÊÖ’ <å‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. =ÚO^Œ∞ ã≤x=∂ Ñ¨ÓiÎ KÕ^•ÌO—— J<åfl_»∞.
ã≤x=∂ Ñ¨Ó~°ÎÜ«∂ºHõ =∂=¸Å∞QÍ Ãã·<£ KÕÜ«∞=Åã≤# HÍy`åÅ`À ÉÏ@∞ XHõ `≥Å¡ HÍy`«O
‰õ Ä _® "å\˜ Ö ’¡ ÃÑ>Ë ì _ » ∞ .
K«∂ã¨∞HÀ‰õΩO_® H˜â’~ü ãÖ`«HOõ
ÃÑ>Ëìâß_»∞. Kè«„aÜ«∂ P
HÍy`«O`À F ~°ã^‘ ∞Œ `«Ü∂« ~°∞
KÕ¿ã_»∞.
1963Ö’ P ~° ã ‘ ^ Œ ∞
W<£HOõ \Ï‰õΩû _çáê~°∞"ì ∞≥ O@∞‰õΩ
KÕ i Ok. 1962–63
ãÖ=`«û~åxH˜ H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü
ÃÑ¶·Öò KÕã≤# i@~üflÖ’ P
~° ã ‘ ^ Œ ∞ Ö’ L#fl "≥ Ú `« Î O
KÕ~°Û|_»ÖË^Œ∞ HÍ|\˜ì H˜â’~ü
W<£HOõ \Ï‰õΩû _çáê~°∞"ì ∞≥ O@∞#∞
H˜â’~ü r=#~°≠i 22 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
"≥∂ãÿOz#>Ë¡
ÖˇH¯õ !
F ~ÀA
`≥Å"¡ å~°‰Ωõ O_®<Õ
W<£ H õ O \Ï‰õ Ω û
JkèHÍ~°∞Å∞
H˜â’~ü ~ÚO\˜ÃÑ·
^•_ç KÕ â ß~° ∞ .
x„^Œ á È`« ∞ #fl
H˜ â ’~ü # ∞ ÖË Ñ ≤
W<£ H õ O \Ï‰õ Ω û
PÑ¶‘ã¨∞‰õΩ
ÖÏH˘¯KåÛ~° ∞ .
„ÉËH±á¶êãπì ‰õÄ_®
K≥Ü∞« ºx=fiÖË^∞Œ .
*ˇÖ· ’¡ ÃÑ@ì‰Ωõ O_®
LO_®ÅO>Ë
25,000 ~°∂IIÅ∞ `«HõΔ}O _çáêl\ò Hõ\ÏìÅ<åfl~°∞. x*ÏxH˜ JÑ¨Ê\˜H˜ H˜â’~ü =^ŒÌ JO`« _»|∞ƒ
ÖË^Œ∞. J`«#∞ ãÖáêkOz# ^•xÖ’ KåÖÏ ÉèÏQÆO Y~°Û~ÚáÈÜ«∞Ok. PÑ¨^ŒÖ’¡ H˜â’~ü
`«ÅK«∞‰õΩ<Õ "≥Ú^Œ\ ˜¿Ñ~°∞ J#flQÍ~°∞ Jâ’H±‰õΩ=∂~ü^Õ! J^Œ$+¨ì=âß`«∂Î J`«#∞ ~ÚO\˜ ^ŒQÆæ~°
^˘iHÍ_»∞. "≥O@<Õ =zÛ W<£HõO\ÏH±û Hõq∞+¨#~ü#∞ Hõeâß_»∞. ''g∞ `«=Ú‡_ç ^ŒQÆæ~° 25,000
ÖË^ŒO@∞<åfl_»∞. #=∞‡ â◊HõºOQÍ LO^ŒO\Ï~å?—— J<åfl_»∞ Hõq∞+¨#~ü. Wk H˜â’~ü "Õã¨∞Î#fl
„áêH˜ìHõÖò *’H± Jx J`«x Jaè„áêÜ«∞O.
Jâ’H± ‰õΩ=∂~ü =^ŒÌ ãïQÍæ áêuHõ "ÕÅ∞<åfl~Ú. "≥O@<Õ Hõ\ ˜ì"Õã≤ P ae¤OQÆ∞Ö’ „Q“O_£
á¶È¡~üÖ’ L#fl HÍO\©<£‰õΩ `«=Ú‡}˜fl fã¨∞ÔHo¡ \˜Ñ¶≤<£ ÃÑ\˜ìOKå_»∞. JÑ¨Ê\˜ˆH H˜â’~ü QÆ_»QÆ_»
=}∞‰õΩ`«∞<åfl_»∞. Jâ’H± J#∞#Ü«∞OQÍ K≥áêÊ_»∞. ''H˜â’~ü, D ã≤x=∂ "ÕëêÅÖ’ #∞=Ùfi
~Ú=∞_»ÖË=Ù. Öˇ·"£ HÍ#û~üìãπ ~Ú~Úº. _»|∂ƒ =ã¨∞ÎOk. ¿Ñ~°∂ =ã¨∞ÎOk. =¸ºlH±Ö’ h‰õΩ
=∞Oz ÔHiÜ«∞~ü LOk—— Jx Ç≤Ï`«=Ù ÑëHÍ_»∞.
P =∂@Ö’¡ ã¨`º« O „QÆÇÏ≤ OK«_®xH˜ H˜â’~ü‰Ωõ Pˆ~_Õà√◊ ¡ Ñ¨\Oì˜ k. "ÕëêÅ∞ áÈ~Ú, QÍÜ«∞‰õΩ_çQÍ
Ñ¨Ù#~°˚#‡ Z`«Î_®xH˜ =∞^èŒºHÍÅOÖ’ HõKÕÛsÖË J`«xH˜ J#flO ÃÑ\Ïì~Ú. H˘_»∞‰õΩ Jq∞`ü`À
Hõeã≤ WzÛ# F ¿ãì*ò ëÈ á¶È\’ ~Úk –
H˜â’~ü WO\’¡ _≥·xOQ∑ UiÜ«∂‰õΩ "≥àÏ¡ÅO>Ë

áêÅ~åu "≥∞@∞¡ ZH˜¯ ÃÑ·H˜ "≥àÏ§e. ÖÏO_çOQ∑ ^ŒQÆæ~°
ÑÃ ^ŒÌ `«Å∞Ñ¨Ù =ÙO_Õk. `«=∂ëê Uq∞@O>Ë Jk "≥Ú`«OÎ
QÍA `«Å∞Ñ¨Ù. J=`«e"≥·Ñ¨Ù Hõ#|_»∞`«∂O_»_»O =Å¡ Jk `«Å∞Ñ¨Ù Jx Z=~°∂ J#∞HÀ~°∞.
H˘`« Î Q Í =zÛ # Ju^ä Œ ∞ Å∞ ^•O\’¡ O z "≥ o ¡ á È^•=∞x „ Ñ ¨ Ü « ∞ ufl O z "≥ Ú Ç¨ Ï O
|^ŒÌÅ∞H˘@∞ì‰õΩO\Ï~°∞. Jk K«∂ã≤ H˜â’~ü Ñ¨_çÑ¨_ç #"Õfi"å_»∞. J`«xH˜ J^À P@. WO\’¡
Uà◊¡ `«~°|_ç=Ù<åfl, b<å ‰õÄ_® J<ÕHõ™ê~°∞¡ á⁄~°|_ç `«Å∞Ñ¨Ù‰õΩ H˘@∞ì‰õΩx `«Å ÉÁÑ≤Ê
Hõ\˜ìOK«∞‰õΩOk. ''D J^ŒÌO f~ÚOKÕÜ«∞O_ç ÉÏ|∂—— Jx |u=∂e<å H˜â’~ü q#ÖË^Œ∞.
H˜â’~ü r=#~°≠i 23 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

''ã¨ÃãÊ<£û! Jk K«∂ã≤ JO^Œ~∂° Pâ◊Û~°º Ñ¨_áç È`å~°∞. WÑ¨ÙÊ_Õ K≥ÑÊ¨ #∞.—— J<åfl_»∞ H˜â’~ü =Úã≤=Úã≤
#=ÙfiÅ∞ #=Ùfi`«∂.
™êÜ«∞O„`«O J=Ù`«∂O_»QÍ<Õ H˜â’~ü‰õΩ Ç¨~üì Z\ÏH± =zÛOk. WÖÏ\˜ Z\ÏH±Å∞ =¿ãÎ "å_»_®xH˜
QÍ#∞ Jâ’H±‰õΩ=∂~ü JO`«‰õΩ=ÚO^Õ F =∞O^Œ∞ WzÛ =Ù<åfl_»∞. Jâ’H±‰õΩ=∂~ü‰õΩ Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂ "≥·^ŒºO
ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. JO`Õ HÍ^Œ∞, *’ºu+¨ºO ‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞. H˜â’~ü *Ï`«HõO K«∂ã≤ h‰õΩ 58= ÜÕ∞@
QÆO_»O LOk Jx K≥áêÊ_»∞. Jk H˜â’~ü =∞#ã¨∞Ö’ "≥∞^Œ∞Å∞`«∂<Õ LOk. QÆÖòÊùÖ’ =¸ºlH±
„áÈ„QÍO U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_®xH˜ ã¨<åflÇ¨Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞#flÑ¨ÙÊ_»∞ =¸ºlH± _≥·~°Hõì~°∞ P#O^£r`À
''U"≥∂, <Õ#∞ ZÖÏ =ÙO\Ï<À U"≥∂, Jã¨Å∞O\Ï<À ÖË^À—— J<åfl_»∞. P#O^£rH˜ J~°÷O HÍÖË^Œ∞.
H˜â’~ü#∞ÖP~ü
''Uq∞\˜ Ï ì=∂\Ï¡
ã≤x=∂_"≥»∞`«Ñ· Ù¨∞<åfl"£
=∞o¡O?z# 'Ñ¨^~Õä áü êOKåb—.
—— J#fl@∞ì K«∂âß_»∞. H˜â’~ü ã¨~°∞Ì‰õΩx ''„Ñ¨f =∞x+≤ rq`«OÖ’#∂
H˜â ’~ü ~¸ ã≤x=∂‰õ Ω Pi÷
H ™
õ êÜ«
58= ÜÕ∞_»∞ KåÖÏ H˜¡+¨ì"≥∞ÿ#k JO\Ï~°∞—— J<Õ ∞O KÕ âß_»
∞. âß_»∞ QÍh J#flQÍ~°∞ K≥Ñ≤Ê# „ÃÑ_çHõΔ<£ K≥Ñ¨ÊÖË^Œ∞.
H˜â’~ü‰Ωõ QÆ∞O_≥ [|∞ƒ LOk. 1982Ö’ ÉˇOQÍb áê@Å∞ iHÍ~°∞¤ KÕÜ∞« _®xH˜ HõÅHõ`åÎ "≥o#¡ Ñ¨ÙÊ_»∞
=∂ã≤"£ Ç¨~üì Z\ÏH± =zÛOk. "≥O@<Õ J`«xfl Ç¨ã¨Ê@ÖòÖ’ KÕ~åÛ~°∞. P "å~°Î q#QÍ<Õ J`«x
=^ŒÌ‰õΩ Ñ¨~°∞QÆ∞ÃÑ\˜ì# `˘e =ºH˜Î – J`«x "≥Ú^Œ\ ˜ ÉèÏ~°º ~°∂=∂^Õq. P"≥∞ HõÅHõ`åÎÖ’<Õ =ÙO@∞Ok.
H˜â’~ü#∞ K«∂âßHõ, Pâ’H±‰õΩ=∂~üH˜ Hõ|∞~°∞ ÃÑ\˜ìOk. JÑ¨ÙÊ_»∞ Jâ’H±‰õΩ=∂~ü Jq∞`åÉò |K«Û<£`À
Hõeã≤ ''=∞Ç¨<£—— ã≤x=∂ +¨Ø\ÕQÆ∞ÔH· =∞„^•ã¨∞Ö’ L<åfl_»∞.
ãÖQÆu `≥eÜ«∞QÍ<Õ Jâ’H±‰õΩ=∂~ü q=∂#OÖ’ =∞„^•ã¨∞ #∞O_ç HõÅHõ`åÎ KÕ~å_»∞. ~°∂=∂
Z~Ú~üáÈ~°∞ìÖ’<Õ J`«xfl Hõeã≤Ok. W^ŒÌ~°∂ Hõeã≤ Ç¨ã¨Ê@Öò‰õΩ "≥àÏ¡~°∞. J#flQÍix K«∂_»QÍ<Õ H˜â’~ü
Ñ¨ã≤"å_çÖÏ ÉÏ=Ù~°∞=∞<åfl_»∞. J`«xH˜ J^è≥·~°ºO Ñ¨Ù\˜ìOk. Kå=Ù WO`« ^ŒQÆæ~°Ö’ LO@∞O^Œx J`«#∞
Z#fl_»∂ J#∞HÀÖË^∞Œ .
Ç¨~üì Z\ÏH± =KåÛHõ H˜â’~ü *Ï„QÆ`QÎ« Í LO_»™êQÍ_»∞. H˘xfl "å~åÅ áê@∞ q„âßOu fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞.
uO_ç ÉÏQÍ `«yæOKå_»∞. |~°∞=Ù `«QÍæ_»∞. áê@Å∞ áê_Õ@Ñ¨ÙÊ_»∞ ‰õÄ_® TÑ≤iu`«∞ÎÅ‰õΩ =∞s „â◊=∞
HõÅQÆ#@∞¡ `«‰õΩ¯= ¿ã¯Å∞Ö’<Õ áê_»™êQÍ_»∞. Éˇ·áêãπ ã¨~°˚s KÕ¿ãÎ =∞Oz^Œ<åfl~°∞ _®Hõì~°∞¡. HÍh H˜â’~ü‰õΩ
PÑ¨ˆ~+¨<£ JO>Ë ÉèíÜ«∞O. =^ŒÌ<åfl_»∞. Jâ’H±‰õΩ=∂~ü ‰õÄ_® ''PÑ¨ˆ~+¨<£ =^Œ∞ÌÖË. Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂Ñü
=∞O^Œ∞Å`À `«yæOK«=K«∞Û—— J<åfl_»∞. JO`ÕHÍ^Œ∞ 'q=∂#„Ñ¨Ü«∂}ÏÅ∞ `«yæOK«∞. q=∂#OÖ’ "≥o`Õ
QÆ∞O_≥ g∞^Œ ÉèÏ~°O Ñ¨_»∞`«∞Ok—— J<åfl_»∞.
JÖÏ H˘O`«HÍÅO *Ï„QÆ`«ÎQÍ<Õ L<åfl HÍÅO QÆ_»∞ã¨∂Î#fl H˘nÌ H˜â’~ü J„â◊^Œú KÕâß_»∞. =∂=¸Å∞
Ñ¨^Œú`«∞Å∞ "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ>Ëìâß_»∞. uO_ç ÉÏQÍ u#_»O J`«x áêe@ âßÑÖ J~ÚOk. ^Õâ◊^ÕâßÅ
#∞O_ç Öˇ·"£ HÍ#û~üìÅÔH· =zÛÑ¨_»∞`«∞#fl PÇ¨fi<åÅ#∞ u~°ã¨¯iOK«ÖËHõ q=∂# „Ñ¨Ü«∂}ÏÅ∞ ‰õÄ_®
ÉÏQÍ<Õ KÕÜ«∞™êQÍ_»∞. W=hfl J`«x QÆ∞O_≥#∞ |ÅÇ‘Ï#ÑïKå~Ú.
H˜â’~ü =∞~°}ÏxH˜ Ô~O_»∞ "å~åÅ =ÚO^Œ∞ Jâ’H± ‰õΩ=∂~ü `«=Ú‡_ç ~ÚO\˜H˜ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ =zÛ
q=∂# „Ñ¨Ü∂« }ÏÅ∞ =∂#∞HÀ=∞x QÆ\Qì˜ Í K≥áêÊ_»∞. ''U Hõ}Δ OÖ’ UO [~°∞QÆ∞`«∞O^À U"≥∂, ZO^Œ∞HÔ <· å
=∞Ozk ~¸ Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂Ñü J~°‰õΩ =∞O^Œ∞ ~Úã¨∞Î<åfl#∞. U^≥·<å Z\ÏH± =¿ãÎ Ô~O_»∞, =¸_»∞
K«∞Hõ¯Å∞ "Õã¨∞‰õΩO>Ë JÑ¨Ê\˜H˜ „Ñ¨=∂^ŒO `«Ñ¨ÙÊ`«∞Ok. `«~åfi`« ãÖQÆu `«~åfi`« K«∂ã¨∞HÀ=K«∞Û.——Jx F
=∞O^Œ∞ã‘™ê WKåÛ_»∞.
JHÀì|~°∞ 13# H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü ÃÑ· JO`«ã¨∞ÎÖ’ Éˇ_£~°∂=ÚÖ’ LO_»QÍ ã¨_»<£QÍ f„="≥∞ÿ# Z\ÏH±
~åQÍ<Õ Jâ’H±‰õΩ=∂~ü ~ÚzÛ# =∞O^Œ∞ã‘™ê QÆ∞iOz "≥uHÍ~°∞. Jk ZHõ¯_® Hõ#|_»ÖË^Œ∞. H˘kÌ
HõΔ}ÏÅÖ’ H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü â◊=OQÍ =∂iáÈÜ«∂_»∞. q+¨Ü«∞O `≥eã≤ ÑïÔQ@∞ì‰õΩ =zÛ# Jâ’H±‰õΩ=∂~ü
''<å‰õΩ |~üÎ_Õ yÑ¶πì W™êÎ##fl =∂ H˜â’~ü <å‰õΩ Uq∞KåÛ_À K«∂_»O_ç—— JO@∂ ÉÏ=Ù~°∞=∞<åfl_»∞. `«#∞
ZO`«QÍ<À „¿Ñq∞Oz# J#flQÍiH˜ [#‡k<å# H˜â’~ü WzÛ# 'ã¨~ü„ÃÑ·*ò— z=~°‰õΩ JÖÏ `ÕeOk!
* * *
H˜â’~ü r=#~°≠i 24 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

ÜÕ∞ r=<£ ÃÇ·Ï Wãπ r=<£ HÍ Ü«∞Ç‘Ï ÃÇ·Ï
Ü«∞Ç‘Ï ÃÇ·Ï.... Ü«∞Ç‘Ï ÃÇ·Ï ~°OQ∑ ~°∂Ñπ
ÜÕ∞ r=<£ ÃÇ·Ï....
^äÀ_Õ QÆ"£∞ ÃÇ·Ïñ ^äÀ_Õ Y∞+≤Ü«∂ñ
Ü«∞Ç‘Ï ÃÇ·Ï, Ü«∞Ç‘ÏÃÇ·Ï.... Ü«∞Ç‘ÏÃÇ·Ï Kèåñ"£ ^èŒ∂Ñπ [Ü«∞ÉÏ^èŒ∞i – JxÖò ^è•=<£
ÜÕ∞ r=<£ ÃÇ·Ï.....
U # ™ÈKÀ Wãπ"Õ∞, JÑ¨h Ç¨~ü ÃÇ·ÏH˜ r`ü ÃÇ·Ï
L¿ã JÑ¨<å Ö’ *’cè r=<£ HÍ g∞`ü ÃÇ·Ï z„`«O :
ÜÕ∞ l^£ KèÀ_Àñ =ÚÇπÏ # "≥∂_Àñ Ñ≤Ü«∂ HÍ Ñ¶¨∞~ü(1972)
Ç¨Ï~ü Ñ¨Öò WH± ^¨~üÑ¨<£ ÃÇ·Ï U r=<£ ÃÇ·Ï..... w`«O :
^èŒ<£ ¿ã # ^Œ∞xÜ«∂¿ã, Ñ¶¨∞~ü ¿ã # ^•fi~ü ¿ã P#O^£ ÉH©Δ
Pã¨∞"ÀO H˜ ^èŒ∂Ñπ =∞p ÃÇ·Ï „Ñ‘`«"£∞ ˆH áêº~ü ¿ã ãÖw`«O :
ÅH©Δ‡HÍO`ü – áêºˆ~ÖÏÖò
^Œ∞xÜ«∂ ~°∂ˆ~î Ñ¨~ü # Kè«∂>Ë U ÔH·™ê |O^èŒ <£ ÃÇ·Ï
U r=<£....
(Wn rq`«O. rq`«Ñ¨Ù ~°OQÆ∂, ~°∂Ñ¨ÙÅ∞ W"Õ! H˘kÌáê\˜ ^Œ∞:YO, H˘kÌáê\˜ ã¨∞YO.. H˘O`«
h_», H˘O`« ZO_». nxÖ’ ÔQeKå=∂, F_®=∂ Jx K«∂_»=^Œ∞Ì. |`«∞‰õΩ`À ÑÖ`«O
Ñ¨@=ì ^Œ∞.Ì "≥ÚÇ¨ÏO uÑ¨ÙÊHÀ=^Œ∞.Ì Jk WzÛ#^•x#ÖÏ¡ ã¨fiO`«O KÕã∞¨ HÀ. ¢Ñu¨ xq∞+Ö r=<åxH˜
^Œ~°Ê}O Ñ¨>Ëì^Õ! Hõhflà◊¡ ^èŒ∂ÑÖ Wyˆ~k _»|∞ƒ`À HÍ^Œ∞, ~Úà◊√¡ "Õ∞_»Å`À HÍ^Œ∞, Éèí~°Î ¢¿Ñ=∞`À
=∂¢`«"Õ∞! Ö’HõO Jey<å `≥ˆQk HÍn |O^èŒO!)
D áê@ H˜â’~ü ÔHO`À ~Ú+¨ì"≥∞ÿ#k. ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ QÆ∂_»∞ ^˘~°Hõx |_»∞QÆ∞ r=ÙÅÃÑ·
z„fHõiOz# ~¸ <ÕÑ¨^äŒº w`åxH˜ ÅH©Δ ‡HÍO`ü – áêºˆ~ÖÏÖò K«Hõ¯\˜ y\Ï~ü ãÖw`åxfl
ã¨=∞‰õÄ~åÛ~°∞. U áê\˜ iÇ¨~°ûÖò ÖË‰Ωõ O_® H˜â’~ü ~¸ áê@ áê_®_»O>Ë Pâ◊Û~°ºO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
iHÍi¤OQÆ∞‰õΩ H˘kÌQÍ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ áê@ eiH±, @∂º<£ ~Ú=fi_»O [iyOk. áê@ „Ñ¨*Ï^Œ~°}
á⁄O^Œ_»O`À H˜â’~ü ZO`À ãÖ`À+≤OKå_»∞. 1986Ö’ Å`å =∞OˆQ+¨¯~ü Z"å~°∞¤ á⁄Ok#
H˜â’~ü P ã¨ÉèíÖ’ ~¸ áê>Ë ZO`À P„~°ÌOQÍ áê_®_»∞. ã¨ÉèíÖ’x =ÚÃÑ·Êù"ÕÅ =∞Ok „â’`«Å∂
UHõ„w=OQÍ f~å‡xOKå~°∞ – ã≤x=∂Ö’ HõO>ˇ H˜â’~ü |Ü«∞>Ë ÉÏQÍ áê_®_»x!
H˜â’~ü r=#~°≠i 25 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
3
JHÀì|~°∞ 13, 1987.
á⁄^Œ∞Ì\ ˜#∞O_ô H˜â’~ü =„s_£QÍ<Õ L<åfl_»∞. ™êÜ«∞O„`«O J#flQÍ~°∞ Jâ’H±‰õΩ=∂~ü#∞ Hõe¿ã^•HÍ
P =„s áÈ^Œ∞.
''W"åà◊ <å Ñ¨Ù\˜ì#~À[x =∂ ~ÚO\˜H˜ =™êÎ#<åfl=Ù Hõ^•, ~¸ Ö’QÍ h `«~°Ñ¶¨Ù# ~°∂=∂`À
=∂\Ï¡_ç, U q+¨Ü«∞O K≥|∞`å#∞ÖË!—— J<åfl_»∞ ^•^•"≥Úx. ~°∂=∂ U=∞O^À Hõ#∞HÀ¯"åÅx H˜â’~ü
P~å@OQÍ L<åfl_»∞.
Jã¨Å∞ ~°∂=∂ =zÛ Jq∞`ü q"åÇ¨ÏO q+¨Ü«∞O =∂\Ï¡_ç# <å\˜#∞O_ô H˜â’~ü =„s J=Ù`«∂<Õ
L<åfl_»∞. P =„sÜÕ∞ P<å\˜ QÆ∞O_≥<˘Ñ≤ÊH˜ ‰õÄ_® ^•ifã≤Ok.
~°∂=∂ H˜â’~ü "≥Ú^Œ\ ˜ÉèÏ~°º. Jq∞`ü "åo¡^ŒÌiH© Ñ¨Ù\˜ì# a_»¤. Jq∞`üÃÑ· H˜â’~üÔHO`« Ç¨Ï‰õΩ¯O^À.
`«e¡QÍ `«#‰õÄ JO`« Ç¨Ï‰õΩ¯Ok J#∞‰õΩOk ~°∂=∂. H˘_»∞H˜¯ ÃÑo¡ KÕÜ«∂Åx xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩx F
ãÖ|O^èŒO `≥zÛOk "å~°O ~ÀAÅ „H˜`«O.
H˜â’~üHÍ ãÖ|O^èŒ=¸ #K«ÛÖË^Œ∞, Jq∞`ü q+¨Ü«∞OÖ’ ~°∂=∂ JO`«ÖÏ HõÅQÆ*Ëã¨∞ HÀ=_»=¸
#K«ÛÖË^∞Œ ... 15 Uà◊Q¡ Í Jq∞`ü `«#=^ÕÌ LO@∞<åfl_»∞. ~°∂=∂ h_» J`«x g∞^Œ Ñ¨_^» #Œ ∞‰õΩO@∞#flÑ¨ÙÊ_»∞
`«e¡ Ç¨ÏŸ^•Ö’ P"≥∞ ~å=_»O H˜â’~ü#∞ =„sH˜ QÆ∞iKÕã≤Ok. ÃÑ^ŒÌ#flQÍ~°∞ Jâ’H±‰õΩ=∂~ü`À K≥Ñ¨ÙÊ‰õΩx
ÉÏ^èŒÑ¨_®¤_»∞.
Jâ’H± =∞O^Œ eOKå_»∞ – ''#∞=Ùfi JO`« ~Ú^Œ=fi‰õΩ. h P~ÀQÆºO QÆ∞iOz HÍã¨Î PÖ’zOK«∞HÀ.
~°∂=∂`À <Õ#∞ =∂\Ï¡_»`å#∞ÖË. #∞=Ùfi KåÖÏ Ñ¶‘Å=Ù`«∞<åfl=x K≥Ñ≤Ê `«##∞ x^•xOK«=∞O\Ï#∞.
#∞gfi Ö’Ñ¨Å ^•x QÆ∞iOz PÖ’zOz |∞„~°|^ŒÌÅ∞ H˘@∞ìHÀ‰õΩ. =∞#O =∞m¡ Hõeã≤#Ñ¨ÙÊ_»∞ ~°∂=∂
ã¨=∂^è•#O Uq∞\’ K≥|∞`å#∞—— J<åfl_»∞.
™êÜ«∞O„`«O Jâ’H±‰õΩ=∂~ü ~ÚO\˜H˜ "≥o¡#Ñ¨ÙÊ_»∞ PÜ«∞<ÕO K≥|∞`å_À, ~°∂=∂ ã¨=∂^è•#O
Uq∞\’ Jx PÖ’zOz# H˘nÌ H˜â’~ü =∞iO`« QÍÉèí~åQÍ Ñ¶‘Å=™êQÍ_»∞. ~°∂=∂ ãÖQÆu J`«xH˜˜
ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞.
`˘e„¿Ñ=∞
~°∂=∂ J`«xH˜ ÑïK«Ü«∞O HÍ=_»O ã≤x=∂ "å`å=~°}OÖ’<Õ! Jâ’H±‰õΩ=∂~ü ÉÏOÉË \ÏH©ãπ
x~°fiÇ¨Ï} KÕÑ\¨ #ì˜ `«~åfi`« xu<£ É’ãπ
^Œ~°≈Hõ`«fiOÖ’ ''=∞ëêÖò/ã¨=∞~ü—— J<Õ
Ç≤ Ï On/Éˇ O QÍb ã≤ x =∂
"≥ Ú ^Œ Å ∞ÃÑ@ì _ » O [iyOk.
|OHÕK«O^£ ~åã≤# Hõ^äŒ P^è•~°OQÍ
`«Ü«∂~°~Ú# D ã≤x=∂Ö’ ~°∂=∂
XHõ áê¢`« "ÕÜ«∞\ÏxH˜ ÃãÅHõì~ÚOk.
âßOuxˆH`«<£Ö’ _®#∞û <Õ~°∞Û‰õΩ#fl
~° ∂ =∂ JÑ¨ Ê \’¡ `« O ¢_ç
=∂O\ © Ñ ¶ ¨ ∞ ’+π ` À ÉÁOÉÏ~ÚÖ’
LO_Õk. ã¨∞hÖò aâßfiãπ ~ÚO\’¡ J#fl^Œ=Ú‡Å J#∞|O^èŒO, ‰õΩ@∞O|ã¨Éèí∞ºÅ`À á¶È\’
H˜â’~ü r=#~°≠i 26 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
qz„`«
^•OÑ¨`«º
rq`«O ^•O Ñ¨`«ºO q+¨ Ü«∞OÖ’ H˜â’~ü Kå^Œ™êÎÅ∞ ~°∂=∂‰õΩ Xà◊√¡
=∞O_çOKå~Ú. `˘e~å¢`Õ J`«#∞ J<åfl_»∞ – ''=∞#O ¢¿Ñq∞Oz
ÃÑo§ KÕã¨∞‰õΩ<åflOHõ^•. hH˜Ñ¨ÙÊ_Õ QÆ~°ƒùO =¿ãÎ ÃÑo§H˜ =ÚO^Õ Hõeã≤
uiQÍ~°∞, âßs~°HõOQÍ Hõeã≤=ÙO\Ï~°∞ Jx JO^Œ~°∂ J#∞‰õΩO\Ï~°∞. Jk KåÖÏ Jã¨Ç¨ÏºOQÍ
LO@∞Ok. JO^Œ∞Hõx U_®k^•HÍ =∞#O ãÖ™ê~°O KÕÜ«∞=^Œ∞Ì. JÑ¨ÙÊ_»∞ Ñ≤Å¡efl Hõ<åfl Z=~°∂
`«ÑÙ¨ ÊQÍ J#∞HÀ~°∞.——
''=∞# x*Ï~Úf QÆ∞iOz Ö’HÍxfl #q∞‡OK«\ÏxH˜ `åÑ¨¢`«Ü«∞ Ñ¨_»@O ZO^Œ∞‰õΩ? "åàı¡"≥∞ÿ<å
J#∞HÀx, S _ÀO\ò ˆH~ü. nx QÆ∞iOz =∞#O ^Œ∂~°OQÍ LO_»@O ZO^Œ∞‰õΩ? ÃÑo¡ KÕã¨∞‰õΩ#flk
Hõeã≤=ÙO_»\ÏxHÍ? q_çq_çQÍ Ñ¨Hõ¯Å∞ "Õã¨∞HÀ=_®xHÍ?—— Jx "åkOzOk ~°∂=∂.
HÍh H˜â’~ü q#ÖË^Œ∞.''=∞#O Z<Àfl Uà◊√¡ Hõeã≤=ÙO_»É’`«∞<åflO. XHõ¯ U_®k áê@∞, Jn ÃãH±û
q+¨Ü«∞OÖ’
=∂¢Ò« ^Œ∂~°OQÍ
L O > Ë
#+¨ ì " Õ ∞ =ÚOk?
Y~° ‡ HÍe h‰õ Ω
Q Æ ~ ° ƒ ù O
=zÛO^Œ # ∞HÀ,
JÑ¨ÙÊ_Õ=∞O\Ï~À
`≥Å∞™ê?
~°∂=∂‰õΩ H˜â’~ü
Hõ_∞» Ñ¨Ù KÕ¿ãâß_»∞.
JO^Œ∞Hõ<Õ,
ÔHiÜ«∞~üÖ’
'ÃÑà◊~¡ Ú<å ^Œ∂~°OQÍ LO_®ÖÏ?— Jx J_çyOk ~°∂=∂. ''ÉËQ∞Æ <åÇπÏ—— ã≤÷~°Ñ¨_»‰õΩO_®<Õ,
(1957)Ö’ H˜â’~ü, +¨HÖ© Ï #\Õz# F ^Œ$â◊ºO... `å_»∂ ÉÁOQÆ~°O
ÖË‰õΩO_®<Õ ÃÑo¡
KÕã¨∞HÀ=Åã≤ =zÛOk JO\Ï~°∞. "åà◊¡HõÖÏ =∂\Ï¡_Õ J=HÍâ◊O ~Ú=fi_»O <åH˜+¨ìO ÖË^Œ∞. P
HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ U_®káê@∞ "å~Ú^• "Õ¿ãÎ H˘OÑ¨=ÚxyáÈ`«∞O^•?—— J<åfl_»∞.
HÍh ~°∂=∂ Hõxfi<£û HÍÖË^∞Œ . Éè~í Î° KÕ`« |Å=O`«ÑÙ¨ HÍÑ¨Ù~°O KÕ~ÚOK«Ö^Ë ∞Œ HÍ|\˜ì =ÚÉèÏ=OQÍ
LO_»™êyOk. gÅ∞ K«∂ã¨∞‰õΩx F ~ÀA J`«QÎ Íi`À K≥ÑÊ≤ Ok ‰õÄ_®. HÍh W@∞=O\˜ q+¨Ü∂« ÅÖ’
|Ü«∞\˜"åà◊√¡ UO KÕÜ«∞QÆÅ~°∞ Hõ#∞Hõ!
ÃÑà◊§~Ú# Ô~O_Õà◊¡‰õΩ "åà◊¡‰õΩ Jq∞`ü Ñ¨Ù\Ïì_»∞. HÍh `˘e<åà◊¡ JÑ¨¢â◊√u ~°∂=∂#∞ ÉÏQÍ
L_çHÕzO^Œ<Õ K≥áêÊe. 1958Ö’ P"≥∞ H˜â’~ü#∞ q_çz "≥o§#Ñ¨ÙÊ_»∞ J`«xH˜ `≥eÜ«∞‰õΩO_®
_»|∂ƒ, #QÆÅ∂`À áê@∞ F ÉˇOQÍb ãÖw`« ^Œ~°≈‰õΩ_ç`À Hõeã≤ HõÅHõ`åÎ áêiáÈ~ÚO^Œx
K≥ÑÙ¨ Ê‰õΩ<åfl~°∞.
H˜â’~ü r=#~°≠i 27 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

'J_®¤—‰õΩ Ç¨[~°Ü∞Õ ºk.
ã¨∞hÖò aâßfiãπ ¢Ñ=¨ ÚY ãÖw`«
^Œ~≈° ‰õΩ_»∞ JxÖò aâßfiãπ ™È^Œ~∞° _»∞.
™È^Œ~°∞e^ŒÌih ¢áÈ`«ûÇ≤ÏOz `«e¡
ã¨ O w`« O <Õ i ÊOz<å JxÖò
=∂¢`«"Õ∞ ã≤x=∂ÅÖ’H˜ "≥àÏ¡_»∞.
ã¨∞hÖò ™êOã¨¯ $uHõ HÍ~°º ¢Hõ=∂Å∞
x~° fi Ç≤ Ï OKÕ " å_» ∞ . Ü« Ú =
Hõ à ÏHÍ~° ∞ Å#∞ `« # ~ÚO\˜ H ˜
PÇ¨  fixOKÕ " å_» ∞ . JO^Œ ~ ° ∂
ã¨ ~ ° ^ •QÍ ‰õ Ä K« ∞ x Hõ | ∞~° ∞ ¡
K≥Ñ¨ÙÊHÀ=_»O, áê@Å∞ áê_»@O `≥~°g∞^Œ<Õ HÍ^Œ∞ x[ rq`«OÖ’ ‰õÄ_®... H˜â’~ü uHõ¯"ÕëêÅ∞
J<Õ 'J_®¤ — ™êO¢Ñ¨ ^ •Ü« ∞ O ÉèíiOK«ÖËHõ J`«x ÉèÏ~°º ~°∂=∂ q_çz "≥o¡áÈ~ÚOk.
ÉˇOQÍmÅ‰õΩ =∞Ç¨ ¢Ñu‘ áê¢`"« ∞≥ #ÿ k. '+¨~å~°`ü— (1959) ã≤x=∂Ö’ F ^Œ$â◊ºO.
ã¨∞hÖò ~ÚO\’¡ [iˆQ 'J_®¤—Å‰õΩ `«~åfiuHÍÅOÖ’ ¢Ñ¨=ÚY∞Öˇ·# KåÖÏ=∞Ok Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ∞
=KÕÛ"å~°∞. =∂<åfl ^Õ, Ñ¨<åflÖÏÖò Ñ¶¨∞’+π (ã¨∞hÖò K≥Öˇ¡Å∞ áê~°∞Öò Éèí~°Î), w`å ~åÜü∞(`«~åfi`« w`å
^Œ`ü J~ÚOk)... WÖÏ ZO`À=∞Ok =KÕÛ"å~°∞. JHõ¯_çH˜ H˜â’~ü ‰õÄ_® =KÕÛ"å_»∞. JHõ¯_Õ ~°∂=∂
J`«xH˜ ÑïK«Ü«∞=∞~ÚOk. gà◊¡O`å KÕi áê@Å∞ áê_Õ"å~°∞. H˜â’~ü ~°gO¢^ŒãÖw`«O áê_ç`Õ
~°∂=∂ _®#∞û KÕ¿ãk.
H˜â’~ü Öˇ·g¡<≥ãπ K«∂ã≤ ~°∂=∂ KåÖÏ =ÚK«Û@ Ñ¨_çOk. W^ŒÌ~°∂ ¢Hõ=∞OQÍ ¢¿Ñ=∞Ö’ Ñ¨_®¤~°∞.
ÃÑ^ŒÅÌ `À K≥a`Õ XÑ¨ÙÊHÀ~°x ÉèÜ í ∞« O. Z=iH© `≥eÜ«∞‰õΩO_® il¢™êì~∞° PÑ¶ã‘ ∞¨ Ö’ ÃÑo§ KÕã∞¨ ‰õΩO^•=∞x
J#∞‰õΩx "≥o¡ JÑ≤¡ˆH+¨<£ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞. "åà◊√¡ <À\©˜ãπ É’~°∞¤Ö’ ¿Ñ~°∞¡ ÃÑ\ ˜ì' <≥Å~ÀAÅ∞ áÈ~Ú#
`«~åfi`« ~°O_ç. Z=iH© U JÉèíºO`«~°O ÖËHõáÈ`Õ ÃÑo¡ KÕã¨∞HÀ=K«∞Û— J<åfl~°∞.
@∞ =∂ºs P~ü <å\ò @∞ =∂ºs?
Ñ¨xQÆ@∞ì‰Ωõ x il¢™êì~∞° PÑ¶ã‘ ∞¨ HÔ o¡ <À\©ã∞¨ É’~°∞¤ Z=~°∞ K«∂™êÎ~∞° ÖË Jx gà◊#¡ ∞‰õΩ<åfl~°∞ HÍh Jk
Jâ’H±‰õΩ=∂~ü HõO@Ñ¨_çOk. ÉÁOÉÏ~ÚÖ’x ÉÏO¢_®Ö’ U^À Pã¨∞ÎÅ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ il¢™êì~ü PÑ¶π
¢áêÑ¨sìãπ PÑ¶‘ã¨∞H˜ J`«#∞ "≥àÏ¡_»∞. "Õ∞ˆ~l PÑ¶‘ã¨∞ Ñ¨Hõ¯<Õ LOk. Ü«∂^•ÖÏÑÖQÍ K«∂_»É’`Õ JHõ¯_»
<À\©ãπÉ’~°∞¤Ö’ gà◊¡ ¿Ñ~°∞¡ Hõ#|_®¤~Ú.
WO\˜H˜ ~åQÍ<Õ(JÑ¨ÙÊ_»∞ H˜â’~ü J#flQÍiO\’¡ LO@∞<åfl_»∞) J_çQÍ_»∞ –''Uq∞\©, #∞=Ùfi ÃÑo¡
KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl"å?—— Jx.
H˜â’~ü `≥Å¡É’Ü«∂_»∞. q+¨Ü«∞O |Ü«∞@‰õΩ ZÖÏ á⁄H˜¯O^À J~°÷O HÍÖË^Œ∞. J#flQÍ~°∞ U=∞O\Ï_À
ã¨∞ÅÉèíOQÍ TÇ≤ÏOK«QÆeQÍ_»∞. `«#‰õΩ 21 Uà◊√¡. ã≤x=∂ Ñ¶‘Å∞¤Ö’ WOHÍ xÅ^˘‰õΩ¯HÀÖË^Œ∞. JÑ¨ÙÊ_Õ
ÃÑà‹¡O^Œ∞‰õΩ JO\Ï_»∞. ~°∂=∂ ã≤h #\˜. Jk ‰õÄ_® XHõ JÉèíºO`«~°O HÍ=K«∞Û. JO^Œ∞Hõx hà◊√¡
#q∞e, ''JÉËƒ, ÃÑàı¡q∞\˜?—— J<Õâß_»∞.
''KåÖË¡, |∞HÍ~ÚOK«‰õΩ. <å Hõà◊¡`À <Õ#∞ K«∂âß#∞. – <À\©ã¨∞ É’~°∞¤ g∞^Œ g∞ =∂ˆ~l <À\©ã¨∞
JO\Õz ÃÑ\Ïì~°∞.—— J<åfl_»∞ Jâ’H± HÀÑÖQÍ.
''U"≥∂ =∞i, Z=~°∞ ÃÑ\Ïì~À, ZO^Œ∞‰õΩ ÃÑ\Ïì~À <å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞.—— Jx J_»¤OQÍ _»ÉÏ~ÚOKå_»∞
H˜â’~ü.HÍh JO^ŒiH© `≥eã≤áÈ~ÚOk, Wk X\˜ì |∞HÍ~ÚO¿Ñ#x. WO\’¡ K«~°Û [iyOk.
`«e`¡ O« ¢_∞» e^Œ~Ì ∂° H˜â’~ü#∞ ã¨=∞i÷OKå~°∞.''áÈ<Õ,¡ "å_çH˜ ~Ú+¨"ì ∞≥ #ÿ J=∂‡~Úx KÕã∞¨ HÀx~Úº. ZÖÏÔQ<· å
ÉˇOQÍb J=∂‡ÜÕ∞ Hõ^•!—— J<åfl~°∞. ^•O`À Jâ’H± Ug∞ =∂\Ï¡_»ÖËHõ T~°∞‰õΩ<åfl_»∞.
H˜â’~ü r=#~°≠i 28 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
J#flQÍ~°∞ ã¨~ˆ ##HõáÈ=_»O`À H˜â’~üH˜ [O‰õΩ Ñ¨Ù\Õì k.
ÃÑo¡ KÕã∞¨ ‰õΩO^•=∂, =∂<Õ^•Ì=∂ J#fl g∞=∂Oã¨Ö’ Ñ¨_®¤_∞» .
H˜â’~ü‰õΩ "≥¢i L#fl^Œ#fl =∂@
UO KÕÜ∂« Ö’ `ÕÅ∞ÛHÀÖËHõ ÃÑo§~ÀA# (Ñ¶„≤ |=i 16, 1951)
=∞¢^•ã¨∞Ö’ ã≤x=∂ +¨Ø\ÕQÆ∞H˜ XÑ¨ÙÊ‰õΩ<åfl_»∞. _≥~· H° ~ìõ ∞° ã‘#∞
s+¨Ø\ò KÕÜ∂« ÅO>Ë =∂\Ï¡_‰» Ωõ O_® =∞m¡ KÕ™ê_»∞. J~Ú<å "åã¨ Î = O. Jk XHÀ¯Ñ¨ Ù Ê_» ∞
>ˇÿ=Ú q∞yeáÈ~ÚOk. WHõ q=∂#OÖ’ uiy=KåÛ_»∞. "ÕÑ¨HÍÜ«∞O`« =ÙO>Ë, =∞~˘HõÑ¨ÙÊ_»∞
ÉÁOÉÏ~Ú KÕˆ~ãïH˜ ™êÜ«∞O¢`«O J~ÚOk. ‰õΩ@∞O| "≥ Å HÍ¯Ü« ∞ O`« JÜÕ ∞ k. H˜ â ’~ü
ã¨É∞íè ºÖˇ=~Ô <· å Z~Ú~üáÈ~°∞Hì ˜ =™êÎ~ˆ "≥∂#x Z^Œ∞~°∞K«∂™ê_»∞. H˘O`«HÍÅO áê@∞ "åÔ~¤<£~À_£Ö’
Z=~°∂ ~åÖË^∞Œ . WO\˜H˜ "≥àÏ¡ÖÏ? il¢™êì~ü PÑ¶ã‘ ∞¨ H˜ "≥àÏ¡ÖÏ? á¶ê¡\òÖ’ L<åfl_»∞. ™ê^è•~°}OQÍ
''@∞ =∂ºs P~ü <å\ò @∞ =∂ºs?—— JO^Œ~°∂ 'a"Õ~ü PÑ¶π _®Q∑— Jx
\ÏH©û ZH˜¯ =s¡Ö’x ~ÚO\˜H˜ á⁄=∞‡#=∞<åfl_»∞. ^•^Œ~ü Hõ@∞ì‰Ωõ #fl@∞ì J`«#∞ `«# á¶ê\¡ ò |Ü«∞@
^•HÍ =KÕÛãïH˜ =∞#ã¨∞ =∂~°∞Û‰õΩx ÉÏO¢_®‰õΩ "≥à=¡◊ ∞<åfl_»∞. 'a"Õ~ü PÑ¶π H˜â’~ü‰Ωõ =∂~ü— J<Õ É’~°∞¤
JHõ¯_» ~°∂=∂ "≥~Ú\ò KÕ™ÈÎOk. bQÆÖò á¶ê~å‡e\©ãπ "Õ Ö Ï_» n ™ê_» ∞ . F ™êi ^Œ ~ ° ≈ Hõ
Ñ¨ÓiÎKãÕ ∞¨ ‰õΩx ÃÑo¡ HÍxKÕÛ_»∞. WO`« Tyã¨ÖÏ_»∞`«∂ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl x~å‡`« ÃÇÏKü . Zãπ . ~° " ≥ · Ö ò
ÃÑo¡ Éèíq+¨º`«∞Î ‰õÄ_® Tyã¨ÖÏ@Ö’<Õ Ñ¨_çOk. _»aƒ=fi_®xH˜ =KåÛ_»∞. <ÒHõ~°∞
Z"≥∂+¨#Öò "≥Ô~ûãπ ˆ~+¨#Öò |Ü«∞@ "≥~Ú\ò KÕÜ«∞=∞x K≥Ñ≤Ê<å,
_»aƒã¨∞Î<åflO Hõ^• J#fl nè=∂`À
H˜â’~ü `«e¡`«O¢_»∞Å∞ D ~°HõO ÃÑo¡H˜ XÑ¨ÙÊHÀÖË^Œ∞. á¶ê¡\òÖ’ÑëH˜ =KÕÛâß_»∞. H˜â’~ü
âß¢™ÈÎHõÎOQÍ ÃÑo¡ KÕã¨∞HÀ=∞<åfl~°∞. H˜â’~ü KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. Ö’Ñ¨ Å ∞flOz =KåÛ_» ∞ . Ug∞
KÕã¨∞‰õΩx J#flQÍi WO\˜ #∞O_ç q_çQÍ =zÛ HÍÑ¨Ù~°O =∂\Ï¡_‰» Ωõ O_® _»|∞ƒ fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞.
ÃÑ\Ïì_»∞. ^ŒÇ‘Ïâ◊~ü Jx ÉÏOÉË ã¨|~üƒ, JHõ¯_» z#fl ~ÚÅ∞¡ ^ä•O‰õÄº J#fl@∞ì KÕ~ÚKåáê_»∞.
fã¨∞‰õΩx ~°∂=∂`À Hõeã≤ LO_Õ"å_»∞. ãÖáê^Œ# ÃÑ~°QQÆ Í<Õ ¿+H± Ç ¨  O_£ ~Ú=fi_®xH˜ ~° " ≥ · Ö ò
JHõ¯}∞flOz AÇ¨˙ K«iÛ ^ŒQÆæ~° z#fl Ã+_£ ÖÏ\˜k fã¨∞‰õΩx KÕ~ÚKåÑ¨QÍ<Õ Jk JO^Œ∞‰õΩx
JHõ¯_çH˜ =∂iáÈÜ«∂_»∞. JHõ¯_» LO_»QÍ<Õ J`«xH˜ K«@∞‰õΩ¯# <À\’¡ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x Hõ@∞‰õΩ¯#
ã≤x=∂ÅÖ’ ã¨ÔHûãπ =zÛOk– 'ÉÏÑπ ˆ~ ÉÏÑπ—(1954) H˘iHÍ_»∞. ~°"Ö·≥ òH˜ ÉÏ^èŒ HõO>Ë ÉèÜ
í ∞« O
Ç≤Ï\ò HÍ=@O`À! 1955Ö’ ^ŒQ~æÆ Ö° ’ L#fl F ã¨Å÷ O fã¨∞‰õΩx Z‰õΩ¯= "Õã≤Ok.'' |Ü«∞@ É’~°∞¤
_»|∞ƒ =zÛ#Ñ¨ÙÊ_»ÖÏ¡ HÍã¨Î, HÍã¨Î ÃÑ@∞ì|_ç ÃÑ_»∞`«∂ JHõ¯_» K«∂âß~°∞QÍ—— J<åfl_»∞ H˜â’~ü.
|OQÆàÏ Hõ@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞.
P q^èŒOQÍ Ç¨Ï∫ãπ Jq∞iOk HÍh Ç¨ÏŸ"£∞ J=∞~°ÖË^Œ∞. ~°∂=∂‰õΩ, J`«xH˜ =∞^èŒº á⁄ã¨QÆÖË^Œ∞.
W^ŒÌi "≥∞O\Ïe\©Å∞ Ñ¨ÓiÎQÍ q~°∞^Œú=∞~Ú#q HÍ=_»"Õ∞ ^•xH˜ HÍ~°}O. H˜â’~ü KåÖÏ qO`«
=∞x+≤. J`«#∞ WO\’¡ JO^ŒiHõO>Ë KåÖÏ z#fl"å_»∞. `«e`¡ O« ¢_∞» Å‰õΩ =Úkq∞ =Ü«∞ã¨∞Ö’ Ñ¨Ù\˜#ì "å_»∞
HÍ=_»O =Å¡ KåÖÏ QÍ~å|OQÍ ÃÑiQÍ_»∞. ÉèÏ~°º ‰õÄ_® `«e¡ÖÏˆQ `«##∞ JÖÏ¡~°∞=Ú^Œ∞ÌQÍ
K«∂ã¨∞ÎO^Œx, `«# JÅ¡i Éèíiã¨∞ÎO^Œx PtOKå_»∞.
D ÅHõ}Δ O Piìã∞¨ Åì Ö’ KåÖÏ =∞OkH˜ ã¨ÇÏ¨ [ QÆ∞}O. "åà◊O¡ ^ŒiH© JO`«~`æ° O« QÍ W<£Ãã‰õÄºi\©
Ñ¶‘eOQÆ∞ Z‰õΩ¯=. Ö’HõOÖ’ JO^Œ~°∂ `«=∞ QÆ∞iOz Ñ¨\ ˜ìOK«∞‰õΩx, `«=∞ ~Úëêì~ÚëêìÅ∞, ã¨=∞Ü«∂
ã¨=∞Ü«∂Å∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx "å\˜ ¢Ñ¨HÍ~°O "≥∞ÅQÍÅx, `«=∞#∞ Jã¨Î=∂#∞ "≥∞K«∞Û‰õΩO@∂ LO_®Åx,
`«ÑÙ¨ ÊÅ∞ KÕã<≤ å J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩx `«=∞#∞ |∞[˚yOKåÅx J#∞‰õΩO\Ï~°∞. JÖÏ [~°QHÆ áõ È`Õ JÅ∞QÆ∞`å~°∞.
Ö’HõOÃÑ· HÀáêxfl K«∂Ñ¨_»O ™ê^èŒºO HÍ^Œ∞ HÍ|\˜ì, Jk ~ÚO\’¡ "åà◊¡ g∞^Œ K«∂Ñ¨Ù`å~°∞. JO^Œ∞ˆH
KåÖÏ =∞Ok HõàÏHÍ~°∞Å "≥·"åÇ≤ÏHõ rq`åÅ∞ ÉèíQÆfl=∞=_»O K«∂ã¨∞ÎO\ÏO.
~°∂=∂ ‰õÄ_® Piì¿ãì HÍh H˜â’~ü™ê÷~Ú Piìã¨∞ì HÍ^Œ∞. ÃÑ·QÍ ã≤\ ©Ö’ ÃÑiy# =∞x+≤ HÍ|\˜ì
H˜â’~ü r=#~°≠i 29 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

# @∞_çQÍ H˜â’~ü #\Õz# ã≤x=∂Å∞
ZO`« ÉÏQÆ∞<åfl, ZO`« Ç≤Ï\ò J~Ú<å Jq
¢Ñ^¨ •è #OQÍ =∞™êÖÏ ã≤x=∂ÖË, "å\˜Ö’¡ J`«#∞
|Ñ¶Ó¨ #s KÕã≤ ¢Ñ[¨ Å#∞ #qfiOKå_»∞. J"åO`ü
QÍ~ü ¤ J<Õ H˘`« Î ~ ° H õ O ã≤ x =∂Å∞
¢ÑÑ¨ O¨ K«"åºÑÖÎ QÍ ¢¿ÑHõHΔ Í"≥∂^•xfl á⁄O^Œ∞`«∞#fl
~ÀAÖ’¡ ã¨`«ºl`ü ~åÜü∞ ''Ñ¨^äÕ~ü áêOKåb——
fã≤ ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ∞ P ~°HõO ã≤x=∂Å∞ ‰õÄ_®
fÜ«∞QÆÅ~°x JO`«~å˚fÜ«∞ ã≤h~°OQÍxH˜
x~°∂Ñ≤OKå_»∞. P ã≤x=∂ fÜ«∞_®xH˜ ã¨`º« l`ü
~åÜü∞ Pi÷HõOQÍ KåÖÏ ~ÚHõ¯@∞¡ Ñ¨_»=Åã≤
=zÛOk. P ã≤x=∂ x~å‡}OÖ’ LO_»QÍ
H˜â’~ü, ã¨∞¢Ñ≤Ü«∂ KÒ^èŒ∞s H˜â’~ü, ˆH=ÅO ~åÜü∞ g∞^Œ Q“~°=O`À, S^Œ∞
"ÕÅ ~°∂áêÜ«∞Å∞ q~åà◊OQÍ ~ÚKåÛ_»∞. ã≤x=∂ Ñ¨Ó~°Î=QÍ<Õ 1962 Ö’ HõÅHõ`åÎ =zÛ K«∂™ê_»∞.
JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ JÖÏ\˜ ã≤x=∂Å∞ K«∂ã≤ Z~°QÆHõáÈ=_»O`À H˜â’~ü ''Ñ¨^äÕ~ü áêOKåb—— K«∂ã≤
"≥¢Ô~H˜¯áÈÜ«∂_»∞.
`«H} Δõ O ÉÁOÉÏ~Ú =zÛ F HÔ "≥∞~å#∞ KÕ`|« \˜,ì `«# ¢ÃÑO¶ _»∞ WÑ¶HÎ≤ ~õ #ü ∞ "≥O@Éˇ@∞ì‰Ωõ x ÉÁOÉÏ~Ú
|Ü«∞@ =Ù#fl É’iqe¡ áê~ü¯H˜ "≥o¡ JHõ¯_» PHÍâßxfl, Ñ¨‰õΔΩÅ#∞ ÔH"≥∞~åÖ’ ÉOkèOKå_»∞. QÍ¡=∞~ü`À
ãÖ|O^èŒO ÖË‰õΩO_® K«Hõ¯\˜ Hõ^ä•z¢`åÅ∞ fÜ«∞=K«Ûx J`«xH˜ #=∞‡HõO zHõ¯QÍ<Õ `«Ü«∂~°~Ú#
z¢`«O – '^Œ∂~ü QÆQÆ<£ H˜ Kèåñ"£ "Õ∞ñ—. `«# Jaè~°∞z WOHÀi <≥uÎ# ~°∞^ŒÌ‰õΩO_® ã¨fiO`«_»|∞ƒ`À P
ã≤x=∂ fâß_»∞. ^Œ~°≈Hõ`«fiO,
ã¨ O w`« O ‰õ Ä _® J`« x "Õ .
1963Ö’ "≥ Ú ^Œ Å ∞ÃÑ\ ˜ ì
1964Ö’ q_»∞^ŒÅ KÕâß_»∞.
Hõ^‰Œä Ωõ Hˆ O¢âŒ O^Œ∞=Ù XHõ =¸QÆ
Ñ≤ Å ¡ " å_» ∞ . `« e ¡ =∞O@Ö’¡
HÍeáÈ=_» O K« ∂ ã≤
=¸QÆ"å_≥·áÈ`å_»∞. `«O¢_ç
Ps‡ #∞O_ç uiy=zÛ
‰õΩ¢~°"å_çH˜ =∂@ `≥Ñ≤ÊOKÕ
¢Ñ¨ Ü « ∞ `« fl OÖ’ T~° ∂ ~° ∂
u~°∞QÆ∞`å_»∞. z=iH˜ qÅ<£ ''Ñ¨^äÕ~ü áêOKåb——
H˜â’~ü r=#~°≠i 30 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
HÍ~° } OQÍ =∞~À Jyfl¢Ñ¨ = ∂^Œ O K« ∂ ã≤
J~°=_»O`À ‰õΩ¢~°"å_çH˜ =∂@ =ã¨∞ÎOk.
ã≤x=∂Ö’ =∞#ã¨∞#∞ HõkeOKÕ ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞
Z<Àfl L<åfl~Ú. =ÚYºOQÍ `«O¢_ô H˘_»∞‰õΩÅ =∞^èºŒ
L#fl Z"≥∂+¨#Öò Z\ÏKü"≥∞O\ò H˜â’~ü ZO`À
ã¨=∞~°÷=O`«OQÍ `≥~°‰õΩ J#∞=kOK« QÆeQÍ_»∞.
=∂@ áÈQ˘@∞ì‰õΩ#fl H˘_»∞‰õΩ#∞ K«∂ã≤ ÉÏ^èŒÑ¨_Õ
`«O¢_ç áê¢`« ZO`À Q˘Ñ¨ÊQÍ áÈ+≤OKå_»∞. D
iÜ«∞eã≤Hì ± ã≤x=∂‰õΩ J`«<Õ JOkOz# ãÖw`«O
KåÖÏ K«Hõ¯QÍ [`«Ñ¨_çOk.
H˜â’~ü ‰õΩ=∂~ü ã¨~°ã¨# ã¨∞¢Ñ≤Ü«∂ KÒ^èŒ∞s,
qÅ<£QÍ WÑ¶≤ÎHõ~ü #\Õz# D ã≤x=∂Ö’
=ÚYºáê¢`«^è•i J~Ú# Ñ¨^Õà◊¡ =¸QÆÉÏÅ∞_ç
áê¢`« "ÕÜ∞« _®xH˜ H˜â’~ü `«# `«#Ü«Ú_»∞ Jq∞`ü#∞
~°Ñ≤ÊOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. J`«#∂ Jx`«~°™ê^èŒºOQÍ
#\ÕKå_»∞. ã≤x=∂ Ñ¨ÓiÎ KÕâßHõ `«##∞
W<£ã¨Ê~Ú~ü KÕã≤# ã¨`«ºl`ü~åÜü∞ÔH· XHõ ¢Ñ¨`ÕºHõ
¢Ñ^¨ ~Œ ≈° # U~åÊ@∞ KÕâß_»∞ H˜â’~ü. ã¨fã¨"∞Õ `«OQÍ
=zÛ# ~åÜü ∞ ã≤ x =∂ K« ∂ ã≤ H˜ â ’~ü # ∞
„á⁄*ˇHõΔ<£ ~°∂OÖ’ Jq∞`ü, H˜â’~ü Jaè#OkOKå_»∞. 'XHõ Hõ"∞≥ _çÜ∞« <£ JO`«~O° QÆOÖ’
WO`«\ ˜ qëê^Œ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O LO@∞O^Œx <Õ #∂Ç≤ÏOK«ÖË^Œ∞. Ü«¸ ¿ÇÏ"£ _»<£ Z ¢ˆQ\ò *ÏÉò. D
Öˇ·<£ =keÃÑ@ì=^Œ∞Ì. QÀ P<£.— Jx JO>Ë H˜â’~ü á⁄OyáÈÜ«∂_»∞.
P `«~°∞"å`« ¢ÃÑãπ ëÈ U~åÊ@~ÚOk. ''<å ã≤x=∂ ZÖÏ =ÙO^ŒO\Ï~°∞?—— Jx ZO`À
L|ÖÏ@OQÍ J_çy# H˜â’~ü‰õΩ áê¢uˆHÜ«ÚÅ =∞ø#O x~åâ◊ HõÅQÆ*Ëã≤Ok. =∞~åfl_»∞ ¢ÃÑãπÖ’
=zÛ# iáÈ~°∞ìÅ∞ K«∂¿ãÎ =∞iO`« x~åâ◊ HõeyOk. [~°fleã¨∞ìÅO>Ë L^•ã‘#`« U~°Ê_çOk.
W|ƒOk Uq∞@O>Ë '^Œ∂~ü QÆQÆ<£ H© Kèå"ÀO "Õ∞ñ— Ñ¨ÓiÎQÍ P~üì ã≤x=∂ HÍ^Œ∞, Ñ¨ÓiÎQÍ
Hõ=∞‡i¬Ü∞« Öò ã≤x=∂ HÍ^Œ∞. ~Ô O_çO\˜H© =∞^èºŒ ãÖÎ QÍ LOk. J@∞=O\˜ ^•xfl iã‘"£ KÕã∞¨ HÀ=_®xH˜
P<å\˜ ¢¿ÑHõΔ‰õΩÅ∞ QÍh, q=∞~°≈‰õΩÅ∞ QÍh ã≤^ŒúOQÍ ÖË~°∞.
ã≤x=∂ ib[=QÍ<Õ H˘_»∞‰õΩx "≥O@Éˇ@∞ì‰õΩx H˜â’~ü Tà’¡ Ç¨Öòû K«∂_»É’Ü«∂_»∞ . H˜â’~ü
¿Ñ~°∞ K«∂ã≤ HÍ"≥∞_ô ZH±ûÃÑH±ì KÕã≤ =zÛ# ¢¿ÑHõΔ‰õΩÅ∞ ã≤x=∂
K«∂ã≤ x~°∞`åûÇ¨ÏÑ¨_®¤~∞° . ~Ô O_»∞ "å~åÅ `«~åfi`« QÍh ã≤x=∂
Ñ≤HõÑπ HÍÖË^Œ∞. z=~°‰õΩ ÃÑ\˜ì# ÃÑ@∞ì|_ç uiy=KÕÛ@O`«
ã¨ÔHûãπ =∂¢`«O J~ÚOk. H˜â’~ü JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ fã≤#
=¸_»∞ Hõ=∞‡i¬Ü«∞Öò ã≤x=∂Å`«À áÈe¿ãÎ D ã≤x=∂ g∞^Œ
=zÛ# P^•Ü«∞O U =∂¢`«O áÈÅ^Œ∞.
`«=∂ëê Uq∞@O>Ë J^Õ Hõ^äŒ#∞ Z.q.Z"£∞. "åà◊√¡ H˘x
(Hõ^äŒ – *Ï=~ü ã‘`å~å=∞<£ Jx "Õâß~°∞) J#=ã¨~°"≥∞ÿ#
Ç¨ã¨ºã¨xfl"ÕâßÅ∞ K˘Ñ≤ÊOz ''~å=Ú—— Jx `«q∞à◊OÖ’ *ˇq∞h
QÆ}Ëâò`À#∞, `≥Å∞QÆ∞Ö’ Z<£.\˜.~å=∂~å=Ù`À#∂ ã≤x=∂Å∞ ã¨`º« l`ü~åÜü∞
f¿ãÎ P Ô~O_»∂ ã¨∂Ñ¨~ü _»∂Ñ¨~ü Ç≤Ï\òû JÜ«∂º~Ú.
H˜â’~ü r=#~°≠i 31 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
Jq∞`ü, ~°∂=∂^Õq Å`À...
KåÖÏ ¢áêH˜ìHõÖò ‰õÄ_®. QÆOcè~° ¢Ñ¨=$uÎHõÅ P"≥∞‰õΩ H˜â’~ü "≥∂@∞ Ñ¨^Œú`«∞Å∞ Jã¨Ç¨ºxfl HõeyOKÕq.
'MÏO_®fi #∞O_ç =zÛ# Ñ¨Öˇ¡@∂i QÆaƒÖÏ~Ú~å g_»∞— J#∞‰õΩO^•"≥∞. J#∞‰õΩx J`«xfl
'ãÖã¨¯iOK«—É’~ÚOk.
P ãÖã¨¯iOK«@O ‰õÄ_® ã¨∞xfl`«OQÍ KÕã≤=ÙO>Ë ÉÏQÆ∞O_Õ^Õ"≥∂! ''h‰õΩ ãïQÍ =∂\Ï¡_»@O
~å^Œ∞, ZÖÏ a¿ÇÏ"£ KÕÜ«∂Ö’ ~å^Œ∞, <Õ#∞ <Õ~°∞Ê`å#∞, <Õ~°∞ÛHÀ—— J<Õk. Jk H˜â’~ü#∞ =∞iO`«
=∞O_çOzOk. WOHÍ Z^Œ∞~°∞ uiQÍ_»∞. '<Õ#O>Ë W+¨ìOÖË^Œ∞, <å ÉÏ^èŒ Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀ^Œ∞, J~°÷O
KÕã¨∞HÀ^Œ∞.— Jx f~å‡xOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. ã≤x=∂ÅÖ’ J`«x ÔHiÜ«∞~ü JÑ¨Ê\˜H˜ ZQÆ∞_»∞kQÆ∞_»∞Å∞QÍ
LOk. WO\˜H˜ =zÛ Hõ+Oì¨ , ã¨∞YO K≥ÑÙ¨ Ê‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ ÉèÏ~°º HÍ"åe HÍh \©K~« =° ∞‡ ZO^Œ∞Hõ#∞‰õΩ<åfl_»∞
J`«#∞. J#∞‰õΩx ^Œ∂~°O ^Œ∂~°OQÍ =∞ã¨Å™êˆQ_»∞. ~°∂=∂‰õΩ ‰õÄ_® H˜â’~ü ÉÏ^èŒº`å~åÇ≤Ï`«ºO,
¢áêH˜ìHõÖò *’H±û #KÕÛq HÍ=Ù. ÃÑo¡H˜ =ÚO^Œ∞ Ç¨ïëê~°∞QÍ JxÑ≤Oz# ¢Ñ≤Ü«Ú_»∞, "≥ÚQÆ∞_»∞QÍ
~ÚÑ¨ÙÊ_»∞ É’~°∞ H˘>Ëâì ß_»∞.''Jã¨ûÅ∞ ã‘iÜ«∞ãπ<ã≥ π ÖË^∞Œ . z#flÑ≤ÖÏ¡_ç ~°HOõ . =∂#ã≤HOõ QÍ Z^ŒQÖÆ ^Ë ∞Œ .
Z~°H¯õ áÈ~Ú Hõ@∞ì‰Ωõ <åfl#∞~å g}˜fl—— J#∞‰õΩ<Õk.
q_®‰õΩÅ"≥·Ñ¨Ù...
1956–57 Ö’ "åà◊√¡ |OQÆàÏÖ’H˜ =∂ˆ~~°∞. H˜â’~ü `«# `«e¡`«O¢_»∞Å#∞ =zÛ `«=∞`À
LO_»=∞<åfl_»∞. JÑ¨Ê\˜=~°‰õÄ "åà◊√¡ ÃÑ^ŒÌH˘_»∞‰õΩ Jâ’H± =^ŒÌ LO_Õ"åà◊√¡. JÑ¨Ê\˜#∞O_ô
K«zÛáÈÜÕ∞=~°‰Äõ "åà◊√¡ H˜â’~ü`À<Õ L<åfl~°∞. Pi÷HOõ QÍ ÉÏQÆ∞Ñ¨_®¤, WO\’¡ ÃÑ^ŒÌ "åà◊√<¡ åfl ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ°
=∞^èŒº Ñïã≤÷u "≥∞~°∞QÆ∞Ñ¨_»ÖË^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ ã≤x=∂ Ç‘Ï~ÀÅ∞ q"å¿ÇÏ`«~° ãÖ|O^è•Å∞
ÃÑ@∞ì‰õΩO\Ï~°∞. H˜â’~ü q+¨Ü«∞OÖ’ J@∞=O\˜ ã¨=∞ã¨º ~åÖË^Œ∞. HÍh `å=Ú'HõOáê\˜|∞Öò— HÍ^Œ#fl
q+¨Ü«∞O "åo¡^ŒÌiH© `≥eã≤áÈ~ÚOk.'H˜â’~ü ÖÏ\˜ W"≥∞‡K«∂º~ü, ¢Ñ¶≤"ÀÅãπ ÃÑ¶Ö’`À HÍÑ¨Ù~°O KÕÜ«∞_»O
J™ê^èŒºO— Jx ~°∂=∂ J<Õk.
x["Õ∞, H˜â’~ü `«~°Ç¨ z#flÑ≤Å¡"å_ç `«O`«∞ÖÏ =ÙO_Õk. ã¨=∞ã¨º =¿ãÎ Z^Œ∞~À¯=_»O HõO>ˇ ^•x
#∞O_ç áêiáÈ=_»"∞Õ J`«xH˜ =K«∞Û. JO^Œ∞=Å¡ "≥"· åÇ≤ÏHõ ã¨=∞ã¨º#∞ ZÖÏ Ñï+¨¯iOKåÖ’, ÉèÏ~°º`À
H˜â’~ü r=#~°≠i 32 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
ZÖÏ =º=Ç¨ÏiOKåÖ’ J`«xH˜ `≥e¿ãk
HÍ^Œ∞. HÍh J`«#∞ Z"≥∂+¨#Öò >ˇÿÑπ.
~°∂=∂ =¸u ayOK«∞‰õΩ#fl H˘nÌ
J`«#∞ =∞iO`« PQÆ_»O KÕ¿ã"å_»∞.
~°∂=∂ Ug∞ iÜ«∂H±ì HÍ‰õΩO_® LO_ç,
Ñ≤ K åÛ_ç ` À Fiq∞ =Ç≤ Ï ã¨ ∞ Î < åfl#∞
J#∞‰õΩ<Õk. ##∞fl Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀ=_»O
=∂<Õã≤Ok Jx H˜â’~ü ~ÚOHÍ _ç¢ÃÑãπ
J~ÚáÈÜÕ∞"å_»∞.
z=iH˜ ÃÑà◊¡~Ú# U_Õà◊¡‰õΩ ~°∂=∂
WO\˜x, Éèí~°Î#∞ q_çzÃÑ\˜ì HõÅHõ`åÎ
"≥o¡áÈ~ÚOk. ÉˇOQÍb ã≤x=∂Ö’¡
"ÕëêÅÔH· ¢ÑÜ ¨ ∞« uflOzOk. WOHÀ J`«xfl
ÃÑo¡ KÕã¨∞‰õΩx ~°∂=∂ QÆ∞Ç¨ ~îå‰õΩ~åÎ
J~ÚOk. H˜â’~ü ÉˇOQÍbÖ’ `«# `˘e
ã≤ x =∂ ''Å∂HÀK« ∞ s—— (1959)
fã≤#Ñ¨ÙÊ_»∞ ¿Ñ¡ÉÏºH± ã≤OQÆ~üQÍ P"≥∞‰õΩ
J=HÍâ◊O ~ÚKåÛ_»∞ ‰õÄ_®. WÑ¨Ê\˜H©
`å#∞ áê^Œ∞H˘eÊ# HõÅHõ`åÎ Ü«¸`ü
HÍ~Ú~ü ^•fi~å ã¨ O w`« H õ K Õ s Å∞
x~°fiÇ≤Ïã¨∂ÎO@∞Ok. "≥à◊√`«∂, "≥à◊√`«∂
~°∂=∂ Jq∞`ü#∞ "≥O@Éˇ@∞ì‰Ωõ "≥oO¡ k.
HõÅHõ`åÎÖ’<Õ K«kqOzOk. Jq∞`ü
ÃãÅ=ÙÖ’¡ `«O¢_ç ^ŒQÆæ~°‰õΩ =KÕÛ"å_»∞. 19= U@ #∞O_ç `«O¢_ç ^ŒQÆæˆ~ Ñ¨ÓiÎQÍ LO_çáÈÜ«∂_»∞.
H˜â’~ü‰Ωõ , H˘_»∞‰õΩ¯ QÆ\ |ì̃ O^èOŒ U~°Ê_»\ÏxH˜ LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ #ç k – ã≤x=∂ÜÕ∞! P ã≤x=∂ ¿Ñ~°∞ '^Œ∂~ü
QÆQÆ<£ H˜ Kèåñ"£ "Õ∞ñ—.
JÖÏ `«# ^ŒQÆæ~°H˜ =KÕÛã≤# H˘_»∞‰õΩ#∞ ~Ú<Õflà◊¡ `«~åfi`« ÃÑo¡ ¿Ñ~°∞`À `«#"≥·Ñ¨Ù ÖÏHÀ¯=_®xH˜
~°∂=∂ ¢Ñ¨Ü«∞ufl™ÈÎO^Œx H˜â’~ü ÉèÏqOK«_»"Õ∞ P ~ÀA J`«#∞ JO`« =¢s HÍ=_®xH˜ HÍ~°}O.
x*ÏxH˜ H˜â’~ü q"åÇ¨Ï=∂_ç# #Å∞QÆ∞~°∞ =x`«ÅÖ’ b<å XHõ̂~ J`«xfl ÉÏQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx J`«xfl
ã¨∞YÃÑ\˜ì#k. P"≥∞ Jq∞`ü#∞ ‰õÄ_® KåÖÏ P^Œ~°OQÍ K«∂ã≤Ok. H˜â’~ü =∞~°}O `«~åfi`« ‰õÄ_®
Jq∞`ü `«# ã¨=u`«ex¡ q_çz `«e¡ =^Œ‰Ì Ωõ "≥àÖ¡◊ ^Ë OŒ >Ë<Õ `≥Å∞™ÈÎOk "åi^ŒiÌ =∞^è•º ZO`« J=QÍÇ¨Ï#
LO^À!
Jq∞`ü#∞ #@∞_çQÍ, QÍÜ«∞‰õΩ_çQÍ ÃÑH· ˜õ fã¨∞‰õΩ=^•Ì=∞x F Ñ¨H¯õ `«#∞ ¢ÑÜ ¨ ∞« uflã¨∂OÎ _»QÍ `«eÇ¡ Ï¨ Ÿ^•Ö’
~°∂=∂ =zÛ ÃÑo¡ ãÖ|O^èOŒ ¿Ñ~°∞`À J`«xfl ZQÆ~ˆ ã¨∞‰õΩ áÈ`«∞O^Õ"∂≥ ##fl zO`« H˜â’~ü QÆ∞O_≥<˘Ñ≤Êx
ÃÑOzOk. P ~ÀA# J`«x ¢áê}Ïxfl Ç¨ÏiOzOk.
* * *
H˜â’~ü r=#~°≠i 33 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

z„`«O : "≥∞Ç¨Ï|∂ÉÏ
w`«O : P#O^£ |H©Δ
ãÖw`«O : P~ü._ç.|~°‡<£
Jaè#Ü«∞O : ~å*Ëâò Y<åfl
"Õ∞ˆ~ <≥·<å ™ê=<£ ÉèÏ^ÀO

Ñ¶≤~ü cè "Õ∞~å =∞<£ áêº™ê
ÜÕ∞ kÖò n"å<Õ, MËÖò ÃÇ·Ï HÍº *Ï<Õ
^Œ~üÌ Éèí~å ÜÕ∞, w`ü HõÇ¨ ¿ã
W<£ Ç¨ÏŸO~îÀO ¿Ñ PÜÕ∞, ^Œ∂~ü HõÇ‘Ï ÖË *ÏÜÕ∞
Éèí∂Öò QÆÜ«∂ HÍº, Éèí∂Öò ˆH cè ÃÇ·Ï
=Ú~ü≠HÀ Ü«∂^£ [~å ™ê IIÑ¶≤~ü cèII
ÉÏ`ü Ñ¨Ù~åh ÃÇ·Ï, UH± HõÇ¨h ÃÇ·Ï
JÉò ™ÈK«∂ `«∞"Õ∞›, Ü«∂^£ #Ç‘Ï ÃÇ·Ï
JÉò ™ÈK«∂ #Ç‘Ï Éèí∂ÖË, ^À ™ê=<£ ˆH ~°≠∂ÖË
|∞∞`«∞ PÜÕ∞ |∞∞`«∞ *ÏÜÕ∞ ^ÕˆH
~°≠∂~îå UH± kÖÏ™ê, IIÑ¶≤~ü cèII
|~°™ÈO c`ü QÆÜÕ∞, Ç¨Ï"£∞HÀ q∞ÖË aKèü_Õ
aAs |<£Hõ~ü, QÆQÆ<£ ¿Ñ K«"£∞ˆH
c`Õ ã¨=∞Üü∞ H© ˆ~MÏ, "≥∞ÿ<Õ `«∞"£∞HÀ ^ÕMÏ
=∞<£ ãÖQ∑ POMòq∞KÒb MËÖË
Pâß B~ü x~åâß IIÑ¶~≤ ü cèII
(<å Hõà◊√¡ Ô~O_»∂ ¢âß=}ÉèÏ¢^ŒÑ¨^•Å∞. HÍh <å =∞#ã¨∞ûÖ’ =∂¢`«O f~°x ^•Ç¨ÏO.
^Œ∞YÉèií `«"∞≥ #ÿ D w`«O D ÃÑ^•ÅÃÑ· ZHõ¯_ç#∞O_ç =zÛO^À U"≥∂! =∞iÛáÈÜ«∂"å,
á⁄~°ÉÏ@∞<≥·<å ##∞fl QÆ∞~°∞Î KÕã¨∞HÀ. áê`«ãÖQÆ`«∞ÖË Hõ^•x #∞=Ùfi =∞iÛáÈ~Ú
=ÙO\Ï=xÑ≤ã¨∞ÎOk HÍ¿ãÑ¨Ù. QÆ∞~°∞ÎO_ç =ÙO@∞OkÖË JxÑ≤ã¨∞ÎOk HÍ¿ãÑ¨Ù. |∞∞`«∞=ÙÅ∞
=ã¨∞Î<åfl~Ú, HÍ¿ãÑ¨Ù T~°@ xzÛ =∞m¡ "≥à◊√Î<åfl~Ú.
=∞#O q_çáÈ~Ú Ü«ÚQÍÅ~ÚOk. =∞# *Ï˝Ñ¨HÍÅ∞ #HõΔ¢`åÅ∞QÍ =∂i PHÍâ◊OÖ’
"≥∞~°∞ã¨∞<Î åfl~Ú. Pâ◊x~åâ◊Å∞ <å =∞#ã¨∞û`À ^À|∂K«∞ÖÏ_»∞`«∞<åfl~Ú.)
Ñ¨Ó~°fi[#‡Å =$`åÎO`«O`À `«Ü«∂~°~Ú# D ã≤x=∂Ö’x 'Ç¨O\ÕQ∑ "≥∞Å_ô— D
áê@. Å`å "≥~°¬<£ ‰õÄ_® ~ÚO`«ÉÏQÍ#∂ LO@∞Ok.
H˜â’~ü r=#~°≠i 34 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
4
JHÀì|~ü 13, 1987.
H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü `«# Éˇ_£~°∂"£∞Ö’ QÆ∞O_≥<˘Ñ≤Ê`À "åeáÈQÍ<Õ b<å QÆOQÆ∂b (J=Ù#∞ H˜â’~ü`À
ÃÑà◊¡Ü«∂ºHõ b<å Éèí~°Î ~ÚO\˜¿Ñ~°∞ QÆOQÆ∂b ã‘fiHõiOzOk.) =ÚO^Œ∞ YOQÍ~°∞Ñ¨_»ÖË^Œ∞. H˜â’~ü
ZÑ¨C_»∂ KÕÕ¿ã „áêH˜ìHõÖò *’ˆH J#∞‰õΩOk. ''WHõ KåÖË¡ ÖËÖË—— JOk. `«~åfi`« J~°÷=∞~ÚºOk. Wk
x["≥∞#ÿ Ç¨~üZì \ÏˆH#x. ÉÏ=QÍ~°∞ Jâ’H±‰Ωõ =∂~ü ~ÚzÛ# =∞O^Œ∞HÀãÖ "≥`H« _õ O» , Jk ^˘~°H¯õ áÈ=_»O
[iyOk.
H˘kÌ¿ãÑ¨\’¡ H˜â’~ü qQÆ`«r=Ù_»Ü«∂º_»∞. b<å Ç¨Ï`åâ◊√~åÅ~ÚOk.
HÍh ~¸ qëê^•xfl z<åfli ã¨∞q∞`ü J~°úOKÕã¨∞HÀÖË^Œ∞. J`«xHõÑ¨C_»∞ S^Õà◊√¡. '' H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü
=∞~ü QÆÜ«∂ ÃÇ·Ï—— ''H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü =∞~ü QÆÜ«∂ ÃÇ·Ï—— Jx K«Ñ¨Ê@∞¡ H˘_»∞`«∂ P_®_»∞. J=Ù#∞=∞i, `«#∞
^˘OQÆ Kå=Ù #\Õz#Ñ¨C_»ÖÏ¡ H˜â’~ü `«# H˘_»∞‰õΩH˜ <ÕiÊOz# P@ Jk!
P"Õà◊ H˜â’~ü =∞$`«^ÕÇ¨xfl K«∂_»_®xH˜ Ju^äŒ∞Å∞ =ã¨∂ÎO>Ë, ã¨∞q∞`ü ãÖ`À+Ö Ñ¨@ì#Åq
HÍÖË^Œ∞. '' "Õ∞_» q∂^Œ‰õΩ "≥à◊§O_ç. JHõ¯_» Ñ¨_»∞‰õΩx=Ù<åfl_»∞. 'H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü =∞~ü QÆÜ«∂ÃÇ·Ï— Jx
JO^ŒiH© K≥Ñ¨Ê™êQÍ_»∞. z=iH˜ `«O„_ç â◊"åxfl JO^Œ~°∂ fã¨∞‰õΩx "≥o¡áÈ`«∞O>Ë JÑ¨C_»∞ J`«xH˜
`≥eã≤Ok, U^À Ñ¶¨∞’~°O [iyO^Œx. JÑ¨C_»∞ ÃÑ^ŒÌÃÑ@∞ì# U_®Û_»∞. `«e¡ ^ŒQÆæ~°‰õΩ fã¨∞‰õΩx
ã¨=Ú^•~ÚOz<å PQÆÖË^Œ∞.
H˜â’~ü K«xáÈ~Ú#@∞ì Y~å~°∞ HÍQÍ<Õ |O^èŒ∞=ÙÅO^ŒiH© b<å á¶È<£ KÕã≤ K≥Ñ≤ÊOk. JO^ŒiHõO>ˇ
=ÚO^Œ∞QÍ =zÛKÕi#k J#∂Ñπ ‰õΩ=∂~ü.
J#fl^Œ=Ú‡Å J#∞|O^èOŒ : J#fl^Œ=Ú‡Å∞ =ÚQÆ∞~æ ∂° – `«e¡ Q“s^Õq`À

H˜â’~ü r=#~°≠i 35 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
K«Å#z„`« K«i„`«Ö’<Õ JÑ¨Ó~°fi"≥∞ÿ# Ñ¶¨∞@# Jk. x[rq`«OÖ’ J#fl^Œ=Ú‡Öˇ·# =ÚQÆ∞æ~°∞
#@∞Å∞ `≥~°ÃÑ· ‰õÄ_® J#fl^Œ=Ú‡Å∞QÍ #\ÕKå~°∞. D ã≤x=∂ fÜ«∞_®xH˜ "≥#∞Hõ F Hõ^äŒ =ÙOk.
'ÉÏÑπˆ~ ÉÏÑπ— (1944) #∞O_ç #@∞_çQÍ H˜â’~ü ^Œâ◊ Ü≥∞`«∞Î‰õΩOk. KåÖÏ Ç≤Ï@∞¡, ~ÚOHÍ
KåÖÏ _»|∞ƒÅ∞ =zÛÑ¨_®¤~Ú. ^•O`À W<£HõO\ÏH±û "å~°∞ ~°OQÆOÖ’H˜ kQÍ~°∞. HÍh =∞#
MÏO_®fi |∞ÖÏ¡¡_çH˜ \ÏH±ûáê¡xOQ∑ `≥eÜ«∞^Œ∞. ''<Õ#∞ Hõ+¨ìÑ¨_ç ãÖáêkOz# _»|∞ƒHõ^•. nO\’¡
~ÚOHÀ"å_çH˜ "å\Ï U=ÚO@∞Ok.—— J#∞‰õΩ<åfl_»∞ HÍÉ’Å∞ AÇ¨ïÖ’ ÃÑ^ŒÌ |OQÆàÏ Hõ>Ëìâß_»∞.
_»|∞ƒ Ç¨~ÚQÍ Y~°∞Û ÃÑ>Ëì_»∞. Jk W<£HõO\ÏH±û "åà◊¡ ^Œ$+≤ìH˜ =zÛOk. "åà◊√¡ "≥O@Ñ¨_®¤~°∞.
''WO`« \ÏH±û Hõ@∞ì ÖË^• *ˇ·Å∞H˜ "≥à◊√¡—— J<åfl~°∞. H˜â’~ü‰õΩ Jk ZO`« =∂„`«O ~°∞zOK«ÖË^Œ∞. <å‰õΩ
ãÖáê^Œ# ÖËHõáÈ~Ú<å Ñ¶¨~åfiÖË^Œ∞ HÍh gà◊¡‰õΩ =∂„`«O K«¿ãÎ Ñ¨#∞fl Hõ@ì#∞ J#∞‰õΩ<åfl_»∞.
„ÃÑ¶O_£û#∞ ã¨ÅÇ¨ J_çy`Õ ÉÏQÍ #+¨ìO =KÕÛ ã≤x=∂ F\˜ fÜ«∞=∞x ã¨ÅÇ¨~ÚKåÛ~°∞.
ãÖáêkOz#^ŒO`å ^•O\’¡ áÈ~ÚO^Œx K«∂Ñ≤¿ãÎ \ÏH±û Hõ@ìHõ¯ˆ~¡^Œx H˜â’~ü Pâ◊! Ç≤ÏOnÖ’ K«∂¿ãÎ
`«# ã≤x=∂Å∞ Ç≤Ï\ò J~ÚáÈ`«∞<åfl~Ú. ÉˇOQÍÖòÖ’ `«<≥=~À `≥eÜ«∞^Œ∞. ÉˇOQÍbÖ’ ã≤x=∂ f¿ãÎ
ÃÑ¶~ÚÅ=_»O MÏÜ«∞O J#∞‰õΩx Hõ^äŒ ~åã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. W^ŒÌ~°#fl ^Œ=Ú‡Å∞, XHõ¯ÖÏˆQ LO\Ï~°∞. XHõ_»∞
áê`«HÍÅO ^èÀ~°}˜Ö’ ~îåQÆ∂~ü w`åÅ∞ áê_ç`Õ, =∞~À_»∞ H˘`«Î `«~°Ç¨Ö’ Ü≥∂_»eOQ∑ áê@Å∞
áê_»`å_»∞. Wk ÉˇOQÍbÅ‰õΩ #K«Û^Œx H˜â’~ü‰õΩ QÆ\ ˜ì #=∞‡HõO. P Ô~O_»∞ áê„`«Å∞ `«<Õ "Õ™ê_»∞.
ã≤x=∂ ¿Ñ~°∞ ''Å∂HÀK«∞s—— (^•QÆ∞_»∞ =¸`«Å∞). Hõ^äŒ, ¢ã‘¯<£¿Ñ¡ `«#^Õ. Hõ=∞Öò =∞AO^•~ü‰õΩ
^Œ~°≈Hõ`«fiO JÑ¨ÊyOKå_»∞. ãÖw`«O ¿ÇÏ=∞O`«‰õΩ=∂~ü (WHõ¯_À q+¨Ü«∞O K≥áêÊe. `«#∞ fã≤#
Ô~O_»∞ ã‘iÜ«∞ãπ ã≤x=∂Å∞ ''^Œ∂~ü QÆQÆ<£H© Kèåñ"£ "Õ∞ñ——, ''^Œ∂~ü HÍ ~åÇ‘Ï—— Ô~O_çO\˜Ö’#∂ `«#
ãÖw`« ^Œ~°≈Hõ`«fiOÖ’ >ˇÿ\ ˜Öò ™êOQ∑û ¿ÇÏ=∞O`«‰õΩ=∂~ü KÕ`«<Õ áê_çOKå_»∞ H˜â’~ü ! `«##∞
fiÛkkÌ# |~°‡<£ ‰õÄ_® QÍÜ«∞‰õΩ_Õ J~Ú<å PÜ«∞# KÕ`« áê_çOK«ÖË^Œ∞. ¿ÇÏ=∞O`«‰õΩ=∂~ü JO>Ë
H˜â’~ü‰õΩ JÖÏO\˜ Q“~°=O
LOk.)
P ã≤ x =∂Ö’
"Õ Ü « ∞ _®xH˜ H˜ â ’~ü `« #
ÉˇOQÍbx ãïk^Œ∞Ì HÀ=Åã≤
=zÛOk. `«O„_ç ‰õΩ@∞O|O
KåÖÏ HÍÅOQÍ
=∞^èºŒ „Ñ¨^âÕ òÖ’ LO_»_O» KÕ`«
PÜ«∞# H˘_»∞‰õΩ`À Ç≤ÏOnÖ’
=∂\Ï¡ _ Õ " å~° ∞ . `« e ¡
=∂„`« " Õ ∞ Éˇ O QÍbÖ’
=∂\Ï¡ _ Õ k . JO^Œ ∞ =Å¡
H˜â’~ü r=#~°≠i 36 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
ÉˇOQÍbÖ’ H˜â’~ü
JO`« ¢™êìOQ∑ HÍ^Œ∞. S^Œ∞O=ÚáêÊ=ÖÏ ~Ú=fiHõáÈ`Õ J#flQÍ~°∞ gÑ¨Ù
|^ŒÅÌ ∞H˘>Ë™ì êÎ_x» |u=∂Å∞‰õΩO@∞#fl H˜â’~ü
HÍã¨ Î Ñ¨ @ ∞ì | \˜ ì ,
„â◊^ŒúÃÑ\˜ì ÉˇOQÍb
<Õ~°∞Û‰õΩx H˜â’~ü
_»|∞Öò ~ÀÖò "Õã≤
áê@Å∞ ‰õ Ä _®
áê_Õ_»∞.
J`«x Hõ~‡° HÍe
P ã≤ x =∂
ÉˇOQÍbÅ‰õΩ
qÑ¨s`«OQÍ
#KÕ Û ã≤ O k. ÃÑ^Œ Ì
Ç≤ Ï \ò J~Ú
‰õÄK«∞Ok. ^•O`À
J`«x P^•Ü«∞Ñ¨Ù
Ñ¨ # ∞fl ÉÏ^è Œ Å ∞
Ô~\˜ìOÑ¨Ü«∂º~Ú. H˜â’~ü‰õΩ HÀÑÖ =zÛOk. D™êi Ç≤ÏOnÖ’ á¶ê¡Ñ¨Ù f^•Ì=∞#∞‰õΩ<åfl_»∞. ''K«bÎ HÍ
<å"£∞ QÍ_ô—— Hõ^äŒ JÅ∞¡ ‰õΩ<åfl_»∞. „ã‘¯<£¿Ñ¡ ‰õÄ_® ~åã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. =ÚQÆ∞æ~°#fl^Œ=Ú‡Å∞ F QÆ~å*ò
#_»∞Ñ¨Ù`«∞O\Ï~°∞. ÃÑ^ŒÌ#fl QÍ~°∞ ¢ã‘Î ^Õfi+≤. Ô~O_À"å_çH˜ J=∂‡~ÚÅO>Ë ~Ú+¨ì"Õ∞HÍx Éˇ^Œ∞~°∞Q˘_»∞¤.
=¸_À"å_çH˜ J#∞HÀ‰õΩO_® F JO^ŒQÆ`≥Î (=∞^èŒ∞ÉÏÅ) ÑïK«Ü«∞=∞=Ù`«∞Ok. ÃÑ^ŒÌ#fl QÍ~°∞ P
„¿Ñ=∞#∞ x~°ã≤™êÎ_»∞. HÍã¨Î ¢ÔH·"£∞ ‰õÄ_® Hõeã≤# `«~åfi`« ÃÑ^ŒÌ#flQÍi „¿Ñ=∞`À ã¨Ç¨ JO^Œi Hõ^ä•
ã¨∞MÏO`«O J=Ù`«∞Ok.
D ã≤x=∂‰õΩ ‰õÄ_® ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«=∞x Hõ=∞Öò =∞AO^•~ü#∞ J_çQÍ_»∞ H˜â’~ü. ''HÍx
<å‰õΩ Ç≤ÏOn ~å^Œ∞QÍ—— J<åfl_»∞ Hõ=∞Öò. ''Ñ¨~åfiÖË^Œ∞ K≥~Úº—— Jx H˜â’~ü "≥ÚÇ¨Ï=∂@ ÃÑ\Ïì_»∞.
W^ŒÌ~°∂ =∞Oz ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ HÍ|\˜ì JÑ¨Ê\˜H˜ HÍ^Œ#ÖËHõáÈ~Ú<å +¨Ø\ÕQ∑ „áê~°OÉèíO ~ÀA#
Hõ=∞ÖòH˜ Éˇ^Œ∞~°∞Ñ¨Ù\˜ìOk. "≥ÚÇ¨ÏO Kå>Ëâß_»∞.
q+¨Ü«∞O „QÆÇ≤ÏOz H˜â’~ü "≥o¡ Hõ=∞Öò#∞ |u=∂ÖË_»∞. ZO`«K≥Ñ≤Ê<å Hõ=∞Öò q#ÖË^Œ∞. W@∞
=ÚÇ¨ï~åÎxH˜ JO^Œ~°∂ =KÕÛã¨∞Î<åfl~°∞. H˜â’~ü‰õΩ Ug∞ áêÅ∞áÈÖË^Œ∞.Ñ¨~°∞QÆ∞# ã¨`Õº<££ É’ãπ ~ÚO\˜H˜
"≥o¡ q+¨Ü«∞O K≥Ñ≤Ê „áê^èÕÜ«∞Ñ¨_®¤_»∞. ã¨`Õº<££ ã¨¨ˆ~#<åfl_»∞. =zÛ ã≤x=∂ fã≤ÃÑ\Ïì_»∞.
J#fl^Œ=Ú‡Å`À ÉÏ@∞ ã≤x=∂Ö’ =ÚYºáê„`« =Ç≤ÏOz# 1928 "≥∂_»Öò á¶È~°∞¤ HÍ~°∞ H˜â’~ü
"åà◊¡<å#fl^Õ. P HÍ~°∞Ö’ L#fl qâı+Ö Uq∞@O>Ë ã‘Ê_»∞ `«‰õΩ¯=QÍ L#flÑ¨C_»∞ Ç¨~ÚQÍ ky
ÑïÔQ@∞ì‰õΩO@∂ =zÛ =∞m¡ ZˆH¯Ü«∞=K«∞Û. JO`ÕHÍ^Œ∞ F Ü«∂OyÖòÖ’ ÃÑ\˜ì ã‘ìiOQ∑ =kÖË¿ãÎ HÍ~°∞
yiH©Å∞ H˘_»∞`«∂ =ÙO@∞Ok. Wq `≥~°g∞^Œ K«∂Ñ≤¿ãÎ Jk =∞Oz Z„\ÏHõΔ<£ J~ÚOk.
ã≤x=∂Ö’ H˜â’~ü‰õΩ U=∂„`«O fã≤áÈ#O`« Ç¨ïëê~°∞QÍ =∞^èŒ∞ÉÏÅ #\ÕzOk. 'áêOKÕ
~°∞Ñ¨Ü«∂º ÉÏ~å P<å— 'Ç¨Öò ÔH·™êÃÇ·Ï [<åÉòHÍ— áê@Ö’¡ P"≥∞ H˜â’~ü `À _èô JO>Ë _èô JOk.
ã≤x=∂ `«Ü«∂~°=Ù`«∞O>Ë H˜â’~ü ‰õΩ ÉèíÜ«∞O "Õã≤Ok. H˘OÑ¨nã≤ Wn Ç≤Ï\ò J=Ù`«∞O^• Jx!
x~å‡`«QÍ `«# ¿Ñ~°∞"ÕÜ«∞‰õΩO_® `«# Ãã„Hõ@s J#∂Ñπ â◊~°‡ ¿Ñ~°∞ "Õâß_»∞. ÉÏº#~ü ÔH.Ü«∞ãπ.Ñ¶≤eOãπ
(H˜â’~ü, â◊~°‡ JxÜÕ∞"≥∂)! J`«x ÉèíÜ«∂Å∞ x[O KÕã¨∂Î ã≤x=∂ ã¨∂Ñ¨~ü _»∂Ñ¨~ü Ç≤Ï\ò J~ÚOk.
WÑ¨Ê\˜H© Éˇãπì HÍ"≥∞_ô Ç≤ÏOn ã≤x=∂ÅÖ’ XHõ\ ˜QÍ ^•xfl K≥Ñ¨C‰õΩO\Ï~°∞.
H˜â’~ü r=#~°≠i 37 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
ÃÑ·H˜ ~åÖËHõáÈ~Ú# J#∂Ñπ ‰õΩ=∂~ü
J#∂Ñπ‰Ωõ =∂~ü H˜â’~ü HõO>ˇ J~Ú^Õà√◊ ¡ =∂„`«"∞Õ ÃÑ^Œ.Ì J`«#∂
#@∞_Õ. H˘xfl ã‘iÜ«∞ãπ áê„`«Å∞ ‰õÄ_® "Õã<≤ å Z‰õΩ¯=QÍ Ç¨ã¨ºáê„`«Å∞
#\ÕKå_»∞. HÍh ~Ú@∞ J#fl Jâ’H±‰õΩ=∂~ü #@<å™ê÷~Úx HÍx
W@∞ `«=Ú‡_»∞ H˜â’~ü ‰õΩ=∂~ü QÍÜ«∞Hõ™ê÷~Úx HÍh JO^Œ∞HÀÖËHõ
áÈÜ«∂_»∞. JO^Œ∞=Å¡ J`«x QÆ∞iOz KåÖÏ `«‰õΩ¯= =∞OkˆH
`≥eã≤<å, ''K«bÎ HÍ <å"£∞ QÍ_ô—— ''~°≠„=¸—— ã≤x=∂ÅÖ’ J`«x
áê„`«^è•~°} K«∂ã≤#"å~°∞ #@∞_çQÍ J`«x ™ê÷~Úx `«‰õΩ¯=QÍ
JOK«<å "ÕÜ∞« ÖË~∞° .
‰õΩO*òÖÏÖò QÆOQÆ∂b, Q“s^Õq ^ŒOÑ¨`∞« Å‰õΩ „Ñ¨^=Œä ∞ ãÖ`å#O
Jâ’H±‰õΩ=∂~ü. J`«x `«~åfi`« ã¨f^Õq J<Õ ‰õΩ=∂Ô~Î. D"≥∞#∞
â◊â^◊ ~Œè =ü ÚYs˚ (Ñ¶e≤ ‡™êÎ<£ Zãπ. =ÚYs˚ JO>Ë JO^ŒiHˆ ã¨∞ÅÉèOí QÍ
`≥Å∞ã¨∞OÎ k) ÃÑO_®¡__» O» `À<Õ QÆOQÆ∂b ‰õΩ@∞O|O ã≤x=∂ ~°OQÍxH˜ H˜â’~ü ã¨~°ã¨# 'K«bÎHÍ<å"£∞
=zÛOk. ã¨f^Õq Ñ¨Ù\˜ì# Ñ¨^Õà◊¡‰õΩ J#∂Ñπ‰õΩ=∂~ü , P `«~åfi`« lO^Œw—Ö’ #\Õz# =∞#
S^Õà◊¡‰õΩ H˜â’~ü Ñ¨Ù\Ïì~°∞. JO^Œ∞=Å¡ WO\’¡ JO^ŒiHõO>ˇ "≥·. q[Ü«∞
H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü ‰õΩ =Ü«∞ã¨∞s`åº, K«^Œ∞=Ùs`åº (J#∂Ñπ K«^Œ∞=ÙÖ’
"≥ # ∞Hõ | _ç H˜ â ’~ü H ˜ HÍ¡ ã π " Õ ∞ \ò JÜ« ∂ º_» ∞ )
ã¨xflÇ≤Ï`«∞_»∞ J#∂¿Ñ! z#flÑ¨Ê\˜#∞O_ç H˜â’~ü‰õΩ
^˘iH˜# |Hõ~å J#∂¿Ñ! Wk `≥~°g∞^Œ ‰õÄ_®
P ~ü.ã≤. `«ÖÏfi~ü J<Õ x~å‡`« H˜â’~ü `À Hõ#|_»∞`«∞Ok. 'K«bÎ HÍ <å"£∞ QÍ_ô—Ö’ 'Ç¨Ï"£∞^ä,Õ
''"Õ∞"£∞™êÉò—— J<Õ ã≤x=∂ f™ê_»∞. z=~À¡ "Ànä, B~ü ã¨=∂ ~°Ow<£, ã¨=Ú~ü≠ QÆÜ∞Õ #— áê@Ö’
Zxq∞k"ÕÅ∞ ZQ˘æ\Ïì_»∞. H˜â’~ü KåÖÏ™ê~°∞¡ H˜â’~ü J#∂Ñπ#∞ TiOz, TiOz z=~°‰Ωõ 'ã¨Éò
J_çˆQ_»∞ HÍh `«ÖÏfi~ü _»|∞ƒÅ∞ q^ŒÅÛÖË^Œ∞. ~°≠Ï~îü ÃÇ·Ï— Jx U_çÑ≤™êÎ_»∞ K«∂_»O_ç.
WHõ ~ÚÖÏ HÍ^Œ#∞‰õΩx F~ÀA á⁄^Œ∞Ì<Õfl H˜â’~ü, J#∂Ñπ Hõeã≤ HÍ¡ã¨∞Å∞ ZQ˘æ\ ˜ì
HÍˆ~ã¨∞‰õΩx H˜â’~ü "åà◊¡ "Õ∞_» =ÚO^Œ∞H˜ "≥o¡ ã≤x =∂Å∞ K«∂¿ã"å~°∞. Hõeã≤ WO\˜ ^ŒQÆæ~° `≥~°Å∞
xÅ|_®¤_»∞, JiKå_»∞! Hõ\ ˜ì ã≤x=∂ã‘#∞¡ J#∞HõiOz K«∂¿Ñ"å~°∞. Hõeã≤
Jˆ~ F `«ÖÏfi~ü, F `«ÖÏfi~ü "≥∞„\˜H± áêã¨~Úº WO_À~üÖ’ HÍÖËrÖ’ KÕ~å~°∞.
^Õ^Õ "Õ∞ˆ~ P~îü Ç¨Ï*Ï~ü WO@~ü áêã¨ÜÕ∞ºHõ Hõeã≤Hõ@∞ìQÍ K«^Œ∞=ÙH˜ QÆ∞_£Éˇ·
[<åÅO`å |Ü«∞@‰õΩ =zÛ K«∂ã≤ H˜â’~ü#∞ K≥Ñ≤Ê ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ ÃÑ^ŒÌ#flQÍi ÑÖK«# KÕ~å~°∞.
K«∂ã≤ ãÖ|~° Ñ¨_®¤~°∞. `«ÖÏfi~ü ~Ú~°HÍ@O Jâ’H±‰õΩ=∂~ü, J#∂Ñπ#∞ ‰õÄ_® P^ŒiOKå_»∞.
K«∂ã≤ #=Ùfi‰õΩ<åfl~°∞. HÍh `«ÖÏfi~ü "≥ÚO_çÑ∞¨¶ @O. 1946Ö’ "åà◊¡ `«O„_çQÍ~°∞ Pã≤Î J"Õ∞‡ã≤ ÃÑ^ŒHÌ ˘_»∞‰õΩ
_»|∞ƒ W=fiÖË^Œ∞. H˜â’~°∂ =keÃÑ@ìÖË^Œ∞. ^ŒQ~æÆ ° ã≤~÷ Ñ° _¨ ^» •=∞#∞‰õΩ<åfl_»∞. HÍh ã¨~Ô #· ^è~Œ °
''K«bÎHÍ <å"£∞ QÍ_ô—— Ö’ Ñ¨ÅHõ¯áÈ=_»O`À Jâ’H± ‰õΩ=∂ˆ~ ^•xfl `«# H˘_»∞‰õΩ
'^Õ^Õ "Õ∞ˆ~ áêOKü ~°∞Ñ¨Ü«∂º ÉÏ~å J<å (JÑ¨Ê\˜H˜ ÉÏQÍ z#fl"å_»∞) J~°∂Ñπ ¿Ñ~°∞`À
=∂ˆ~QÍ ÉèíÜ«∂º <å # # <å— H˘<Õâß_»∞. P `«~åfi`« J#∂Ñπ ã≤u÷ JO`« ÉÏQÍ
Jx áê_ç# ã¨~ì ÚÖ’¡<Õ ~ÀE 'P~îü Ç¨Ï*Ï~ü— ÖËHáõ È=_»O K«∂ã≤ ^•xfl J`«x ¿Ñ~° „\Ï<£ûÑ¶~¨ ü
áê@ áê_ç "≥àı¡"å_»∞. KÕâß_»∞. JO`ÕHÍ^Œ∞ J#∂Ñπ ‰õÄ`«∞à◊¡ ÃÑo¡ Y~°∞ÛÅ‰õΩ
F â◊ √ Éè í = ÚÇ¨ ˙ ~åÎ # `« Ö Ïfi~ü 'ky— _»|∞ƒ HÍ=eã≤ =¿ãÎ J`«xHÀãÖ ''cè"∞£ –Éè"í åx——
=KåÛ_»∞. Zxq∞k"ÕÅ∞ ~ÚKÕÛã≤ H˜â’~ü áê@ J<Õ \©g ã‘iÜ«∞Öò Ö’ #\ÕKå_»∞. Jâ’H±, J#∂Ñπ
PÑ≤OKå_»∞. #\Õz# ~¸ ã‘iÜ«∞Öò‰Ωõ ÉÏã¨∂ K«@s˚ ^Œ~≈° Hõ`fi« O
H˜â’~ü r=#~°≠i 38 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
=Ç≤ Ï OKå_» ∞ . Jâ’H± ™È^Œ ~ ° „¿Ñ=∞
J@∞=O\˜k!
™È^Œ~„° ¿Ñ=∞
H˜â’~ü‰õΩ ‰õÄ_® z#fl#flQÍiÑ¨@¡ „¿Ñ=∞
`«‰õΩ¯=k HÍ^Œ∞. `«#`ÀÉÏ>Ë Ñ¶≤Öò‡~°OQÆOÖ’
„Ñ¨"ÕtOz<å J#∂Ñπ ÔHiÜ«∞~ü =ÚO^Œ∞‰õΩ
™êQÆHõ áÈ=_»O`À ''K«bÎ HÍ <å"£∞ QÍ_ô——
(1958) Ö’ H˜â’~ü J`«xH˜ ÃÑ^ŒÌ áê„`Õ
WKåÛ_»∞. JÖÏˆQ 1961 <å\˜ ''~°≠„=¸——
Ö’ ‰õÄ_® =∞Oz áê„`« ~ÚKåÛ_»∞. J#∂Ñπ
„QÆ∂KÀ =∂~ü¯û#∞ J#∞HõiOK«É’ÜÕ∞_»∞ HÍx
ã¨Ñ¶¨Å∞_»∞ HÍÖË^Œ∞. H˜â’~ü =∞m¡ ''Ç¨Ï"£∞ ^À
_®‰õÄ—— (1967) J<Õ ã≤x=∂ fã≤ `«#`À
ÉÏ@∞ áêÔ~Å~ü Ç‘Ï~À áê„`« ~ÚKåÛ_»∞.
^Œ∞~°^Œ$+¨ì=âß`«∞Î P ã≤x=∂ ^•~°∞}OQÍ 'Ç¨Ï"£∞ ^À _®‰õÄ— Ö’ J#∂Ñπ, H˜â’~ü
ÃÑ¶~ÚÅ~ÚOk.
''K«bÎ HÍ <å"£∞ QÍ_ô—— "≥∂_»Ö’¡ 1981 ~ÚOHÀ ã≤x=∂ áê¡#∞ KÕâß_»∞ H˜â’~ü. ^•x¿Ñ~°∞ ''K«bÎ
HÍ <å"£∞ lO^Œw——. "≥Ú^Œ@^•xÖÏQÍ<Õ nxÖ’ ‰õÄ_® J#fl^Œ=Ú‡Å∞ =ÚQÆ∞æ~°∂ J#fl^Œ=Ú‡Å∞QÍ<Õ
#\ÕKå~°∞. ^•O\’¡ "åà◊√¡ "≥∂\Ï~°∞ QÆ~å*ò #_»∞Ñ¨Ù`å~°∞. nO\’¡ Ç¨ÏŸ@Öò #_»∞Ñ¨Ù`å~°∞. ãÖw`«O,
^Œ~≈° Hõ`fi« O H˜â’~ü".Õ D ã≤x=∂ Ç≤Ï\ò J~ÚO^Œx H˘O^Œ~O° \Ï~°∞. H˜â’~ü Jaè=∂#∞Å#∞, q=∞~°≈‰õΩÅ#∞
‰õÄ_® "≥∞Ñ≤ÊOK«ÖËHõ áÈ~Ú# ~¸ z„`«OÖ’ =ÚQÆ∞æ~°#fl^Œ=Ú‡Å`À ÉÏ@∞, H˜â’~ü H˘_»∞‰õΩ Jq∞`ü,
s\Ï ÉÏ^èŒ∞i, „Ñ¨nÑπ‰õΩ=∂~ü #\ÕKå~°∞. H˜â’~ü ã¨~°ã¨# =∞# `≥Å∞QÆ∞`å~° "≥·. q[Ü«∞ #\ÕzOk.
H˜â’~ü `≥Å∞QÆ∞ Hõ#Hõ<Δ £ 'q[Ü«∞— Hˆ Ñïq∞`«O HÍÖË^∞Œ . ''â◊ÉÏè +π _®_ô—— z„`«OÖ’ =∞# [Ü«∞ã¨∞^è#Œ ∞
`«# ‰õΩ=∂~°∞_»∞ Jq∞`ü *’_ôQÍ #\ÕÑ¨KÕ™ê_»∞. P ã≤x=∂ ‰õÄ_® ÃÑ¶~ÚÅ~ÚO^Œ#∞HÀO_ç!
J#∂Ñπ‰õΩ=∂~ü =ã¨∂Î<Õ H˜â’~ü â◊=O K«∂ã≤ Éè’~°∞=∞<åfl_»∞. `«#HõO>ˇ z#fl"å_»~Ú<å `«#
ÉÏQÆ∞ HÀãÖ `«Ñ≤Oz, „â◊q∞Oz ÃÑ@∞ì|_ç ÃÑ\˜ì ã≤x=∂Å∞ fã≤# `«=Ú‡_»∞ `«#HõO>ˇ =ÚO^Œ∞QÍ
Ñ¨~°Ö’HÍxH˜ "≥o¡áÈ=_»O J`«xfl HõÅz"Õã≤Ok.
* * *
H˜â’~ü r=#~°≠i 39 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

zOQÍs HÀ~¸ Éèí_£ˆH II2II
`˘ ™ê=<£ L¿ã |∞~°≠ÏÜÕ∞ ™ê=<£ *Á JQÆ<£ ÅQÍÜÕ∞
LÃã H“<£ |∞~°≠ÏÜÕ∞ II2II
Ñ¨`ü~°≠_£ *’ ÉÏQ∑ L*Ï_Õ "˘ ÉÏQ∑ |Ç¨~ü dÖÏÜ≥∞
*’ ÉÏQ∑ |Ç¨~ü"Õ∞ L*ò_Õ
LÃã H“<£ dÖÏÜÕ∞ II2II
Ç¨Ï"£∞¿ã =∞`ü Ñ¨ÓKèÀ ÔH·¿ã =∞Ok~ü @∂\Ï ã¨Ñπ<Àñ HÍ II2II
Ö’QÀñH© ÉÏ`ü #Ç‘Ï ÃÇ·Ï ÜÕ∞ H˜™êû ÃÇ·Ï JÑπ<Àñ HÍ
HÀ~¸ ^Œ∞+π=∞<£ ˆ~îãπ ÅQÍÜ≥∞`˘ g∞`ü lÜ«∂ ÉˇÇ¨ÏÖÏÜ≥∞
=∞<£g∞`ü *Á Ñ¶¨∂"£ ÅQÍÜ≥∞ LÃã H“<£ q∞\ÏÜ≥∞
# *Ï<≥ HÍº Ç¨ÏŸ *Ï`å *Ï<Õ Ç¨Ï"£∞ HÍº Hõ~ü *Ï`Õ II2II
Ñ‘`Õ ÃÇ·Ï `À lO^• ÃÇ·Ï # Ñ‘`Õ `À =∞~ü*Ï`Õ
^Œ∞xÜ«∂ *’ áêº™ê ~°MË `˘ =∞k~å áêºãπ |∞~°≠ÏÜÕ∞
=∞k~å *’ áêºãπ ÅQÍÜÕ∞
LÃãH“<£ |∞~°≠ÏÜÕ∞ II2II z„`«O : J=∞~ü„¿Ñ"£∞
=∂<å `«∂á¶êñ ÔH PÔQ #Ç‘Ï K«Öò `å *’~ü H˜ã‘HÍ II2II
=∞ø*’OHÍ ^À+π #Ç‘ÏÃÇ·Ï U ^À+π ÃÇ·Ï B~ü H˜ã‘HÍ w`« O : P#O^£ |H©Δ
=∞*ò^è•~ü "Õ∞ #Ü«∂º _ÀÖË `À =∂s≠ áê~ü ÅQÍÜ≥∞ ã¨ O w`« O : P~ü._ç.|~°‡<£
=∂s≠ *’ <å"£ _»∞É’ÜÕ∞ Jaè#Ü«∞O : ~å*Ëâò Y<åfl,
LÃã H“<£ |KåÜ≥∞ II2II zOQÍs... +ï‡ÖÏ \ÏQÆ∂~ü
(xÑ¨ÙÊ~°=fi ZQÆã≤Ñ¨_ç`Õ =~°¬O ^•xfl K«ÖÏ¡~°∞ã¨∞ÎOk. =~°¬"Õ∞ Jyfl Ñ¨Ù\˜ì¿ãÎ

^•xfl Pˆ~Ê^≥=~°∞? tt~°O=Å¡ ZO_ç# =<åxfl =ãÖ`«O Ñ¨K«ÛQÍ KÕã¨∞ÎOk.
=ãÖ`«"∞Õ P‰õΩÅ∞ ~åeÊ¿ãÎ =∞i =<åxfl Ñ¨Ù+≤ÊOK«K¿Õ ã^≥=~°∞?
HõÅÅ™œ^èŒO ZÖÏ ‰õÄeO^À J_»QÆ‰õΩ. W`«~°∞Å q+¨Ü«∞O HÍkk, <å^Õ!
â◊¢`«∞"≥=~Ô <· å ÉÏ^èŒ Hõey¿ãÎ ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞ T~°@x™êÎ_∞» . ¿ãflÇ≤Ï`«∞_Õ QÍÜ«∞O KÕ¿ãÎ
^•xfl =∂<ÕÊ^≥=~°∞? UO KÕã¨∞Î<åfl<À <åˆH `≥eÜ«∞^Œ∞. Ö’HõO PiÎx Hõey¿ãÎ
=∞^èŒ∞=Ù ^•Ç¨ÏO f~°∞ã¨∞ÎOk. =∞^èŒ∞"Õ ^•Ç¨xfl ÃÑOz`Õ ^•xfl fˆ~Û^≥=~°∞?
QÍe"å# ÔH=~°∂ Z^Œ∞~°∞ xÅ=ÖË~°x `≥Å∞ã¨∞. HÍh JÅÅk HÍn `«Ñ¨ÙÊ,
"ÕÔ~=i^À! =∞^èŒº^•iÖ’ <å= z‰õΩ¯‰õΩáÈ`Õ X_»∞¤ KÕˆ~Ûk <åq‰õΩ_»∞. <å=
#_ç¿Ñ"å_Õ <å=#∞ =ÚOKÕ¿ãÎ <å=‰õΩ kÔH¯=~°∞?)
Q˘Ñ¨Ê PÖ’K«#. Q˘Ñ¨Ê ™êÇ≤Ï`«ºO. Z#fl^Œy# ~å*Ëâò Y<åfl Jaè#Ü«∞O. `À_»∞QÍ
â◊i‡ÖÏ \ÏQÆ∂~ü. â◊HÎ˜ ™ê=∞O`å "≥∞Ö’¢_»=∞\˜H± ã≤x=∂Å"≥Ñ· Ù¨ ^•i =∞àÏ¡Hõ fã≤#
'J=∞~ü¢¿Ñ"£∞—Ö’ H˜â’~ü Ç¨Ï$^ŒºOQÍ áê_ç# D áê@ Ñ¨kHÍÖÏÅáê@∞ xeKÕ
áê@!
H˜â’~ü r=#~°≠i 40 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

5
JHÀì|~°∞ 13, 1987.
J#∂Ñπ‰õΩ=∂~ü =zÛ# HÍ¿ãûÑ¨\ ˜ˆH Jâ’H±‰õΩ=∂~ü =KåÛ_»∞. P"Õà◊ ™êÜ«∞O„`«O 5.30‰õΩ
Jâ’H±‰õΩ=∂~ü ~ÚO\˜H˜ H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü, Ç¨Ï$+‘ˆHâò =ÚYs˚ "≥à◊¡=Åã≤=ÙOk. Ñ¨Ù\˜ì#~ÀA Ñ¨Ó\ ‰õÄ_®
+¨Ø\ÕQ∑ LO_»_»O`À Jâ’H±‰õΩ=∂~ü ã¨∂ì_çÜ≥∂H˜ "≥àÏ¡_»∞. ãïQÍæ 5.30‰õΩ á¶È<£ =zÛO^Œx K≥áêÊ_»∞
Jã≤ÃãOì @∞ _≥~· H° ~ìõ ∞° . "åo¡^~ÌŒ ∂° `«# ~ÚO\˜H˜ =zÛ "≥~Ú\ò KÕã∞¨ <Î åfl=∞x á¶È<£ KÕâßˆ~"≥∂##∞‰õΩO@∂
á¶È<£ fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞ Jâ’H±. HÍh P á¶È<£ z<åfli `«=Ú‡_»∞ WHõ ÖË_»#fl â’Hõ"å~°Î `≥eÑ≤Ok.
ÉÏÅºO
H˜â’~ü‰õΩ U_»∞ ãÖ=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞ =KÕÛ<å\˜ˆH
Jâ’H±‰õΩ=∂~ü ÃÑ^ŒÌ Ç‘Ï~À J~ÚáÈÜ«∂_»∞. J`«#∞
MÏO_®fiÖ’ `«=∞ WO\˜H˜ "≥o¡#Ñ¨C_»∞ ~åK«=∞~åº^ŒÅ∞
[iˆQq. z<åfli H˜â’~ü‰õΩ ~Ú^ŒO`å J~°÷=∞ÜÕ∞ºk HÍ^Œ∞.
''Z=i`«#∞? =∞xO\˜H˜ ~ÚO`« `«~K° ∞« QÍ =™êÎ_O≥ ^Œ∞‰õΩ?
g∞~° O `å J`« # O>Ë Ñ¨ _ ç K è « ™ êÎ Ô ~ O^Œ ∞ ‰õ Ω ?—— Jx
U_®Û_˘Hõ ™ êi. JÑ¨ C _» ∞ `« e ¡ ^ Œ O „_» ∞ Å∞ J`« x H˜
qâ◊nHõiOz K≥áêÊ~°∞. J#flÜ«∞º ã≤x=∂ Ç‘Ï~À Jx `≥eã≤#
`«~°∞"å`« J`«xÃÑ· Q“~°=O ÃÑiyOk. JÑ¨Ê\’¡ H˜â’~ü
¿Ñ¶=i\ò Ç‘Ï~À â◊OHõ~ü =„*Ë J<Õ Ñ¨Ç≤ÏÖÏfi<£. ã¨ìO\ò
ã≤x=∂Ö’¡ Ñ¨^ãÕ =≤ ∞Okx z\˜H#˜ "ÕÅ∞`À H˘\˜Ñì _¨ ¿Õ ã"å_»∞
=„*Ë. J#flÜ«∞º ‰õÄ_® JÖÏ\˜ Ç‘Ï~À<Õ J#∞‰õΩx `«#
„ÃÑ¶O_£ûx "≥O@ÃÑ@∞ì‰õΩx ''JKè«∂`ü Hõ<åº—— ã≤x=∂‰õΩ
"≥àÏ¡_∞» . ''=∂ J#flÜ«∞º ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ ÃÑ^ŒÇÌ Ï‘ ~À `≥Å∞™ê?——
Jx Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥Ñ¨C‰õΩ<åfl_»∞.
ã≤x=∂ÔHo¡ K«∂¿ãÎ XHõ¯ ÃÑ@·¶ ∂ ÖË^∞Œ . HÔ =· ∂H±ûÖ’ Jâ’H±‰Ωõ =∂~ü qÅ<£`À HÍã≤O`« ÃÑ\·¶ ò KÕ™ê_»O`Õ!
„ÃÑ¶O_£û JO`å #"ÕfiÜ«∞_»O`À H˜â’~ü‰õΩ `«ÅH˘>Ëìã≤#@ì~ÚOk. ''W^Õ â◊OHõ~ü =„*Ë J~Ú`Õ<å?——
J<åfl~°∞ „ÃÑ¶O_£û. "åà◊¡x `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩx uiQÍ_»∞ H˘O`«HÍÅO. XHõ™êi J#flÜ«∞º ÉÁOÉÏ~Ú #∞O_ç
=zÛ#Ñ¨C_»∞ J_çyK«∂™ê_»∞ ‰õÄ_®. –''h‰õΩ =„*ËÖÏ ÃÑ¶·\ò KÕÜ«∞_»O ~å^•?—— Jx. J#flQÍ~°∞ „ã≤¯Ñ¨Óì,
yÑ¨Óì JO@∂ U^À K≥áêÊ_»∞ HÍh H˜â’~üH˜ #=∞‡|∞kú HÍÖË^Œ∞. J#flQÍ~°∞ ÃÑ^ŒÌ Ç‘Ï~À HÍ^Œ#fl Ñ¶‘eOQÆ∞
HõeyO^Œ`#« H˜.
ÃÑ^ŒÌ=Ù`«∞#fl H˘nÌ, ÃãÅ=ÙÖ’¡ H˜â’~ü ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ J#flQÍi =^ŒÌ‰õΩ "≥o¡ =ã¨∂ÎO_Õ"å_»∞. JÑ¨C_»∞
Jâ’H± =∞ÖÏ_£Ö’ ÉÏOÉË \ÏH©ã¨∞ ã¨∞ì_çÜ≥∂H˜ ^ŒQÆæ~À¡ =ÙO_Õ"å_»∞. K«∞@∂ì JO^Œ~°∂ ã≤x=∂"åàı¡.
JO^Œsfl áÈˆQã≤ Jâ’H± ~ÚO\’¡ H˜â’~ü „áÈ„QÍOÅ∞ ~ÚKÕÛ"å_»∞. áê_»_»O, _®#∞û KÕÜ«∞_»O, q∞q∞„H©
KÕÜ«∞_»O, ã≤x=∂Ö’¡ ã‘<£û Wq∞>Ë\ò KÕã≤ K«∂Ñ¨_»O – XHõ>Ëq∞\˜, ~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ ZO@~ü>ˇ~Ú<£
KÕ¿ã"å_»∞. J=hfl K«∂ã≤#"åà◊√¡ ~¸ ‰õΩ„~å_çÖ’ =∞Oz ™êÊ~ü¯ LOk J#∞‰õΩ<Õ"å~°∞.
H˜â’~ü r=#~°≠i 41 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
Jâ’H± J_»∞QÆ∞*Ï_»Ö’¡H˜â’~ü
H˜â’~ü z#flÑ¨C_Õ ãÖáê^Œ# "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì_»∞. Jn J#flQÍi áê@Å ^•fi~å. "åà◊¡
`«e^¡ OŒ „_»∞Å‰õΩ Jâ’H±‰Ωõ =∂~°O>Ë =∞Ç¨ =ÚK«Û@QÍ LO_Õk. ''JKè∂« `ü Hõ<åº—— Ö’ Jâ’H±‰Ωõ =∂~ü,
^ÕqHÍ~å}˜ Ü«ÚQÆà◊w`«O ''"≥∞ÿñ|<£ H© z_çÜ«∂—— JO>Ë "åà◊¡ <å#flH˜ =∞Ç¨ ~Ú+¨ìO. WO\˜H˜
Z=Ô~·<å =¿ãÎ ''Xˆ~ H˜â’~ü, P áê@ áê_»~å—— Jx Ñ¨Ù~°=∂~ÚOKÕ"å~°∞. H˜â’~ü áê@áê_Õ"å_»∞
HÍh áê_®Hõ J~°ú~°∂áê~Ú _ç=∂O_»∞ KÕ¿ã"å_»∞. ''áê=ÖÏ KåÖË¡~å—— JO>Ë ''ÖË^Œ∞, ÖË^Œ∞.. <Õ#∞
J#fln, ^ÕqHÍ~å}ñ ~Ú^ŒÌi Q˘O`«∞Å`À#∂ áê_®e Hõ^• JO^Œ∞ˆH _»|Öò Kå~ü˚—— J<Õ"å_»∞.
`«# `«=Ú‡_çx Ü«∂Hõì~üQÍ ÑïK«Ü«∞O KÕÜ«∞_®xH˜ Jâ’H±‰õΩ=∂~ü ''JKè«∂` üHõ<åº— —#∞
Ñ¨Ù#ifli‡^•ÌÌ=∞#∞‰õΩ<åfl_»∞. `«#∂, ^ÕqHÍ~å}˜ "Õã≤# Ç‘Ï~À Ç‘Ï~À~Ú<£ áê„`«Å#∞ H˜â’~ü,
#oh[Ü«∞=O`üÅ KÕ`« "Õ~Ú^•Ì=∞#∞‰õΩ<åfl_»∞ HÍh HÍÑ‘Ô~·\ò Z=i=^ŒÌ LO^À `≥eÜ«∞HõáÈ=_»O
=Å¡ J`«x „Ñ¨Ü«∞`åflÅ∞ Ñ¶ëOK«ÖË^Œ∞.
1961Ö’ H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü â◊OHõ~ü =ÚYs˚ ^Œ~°≈Hõ`«fiOÖ’ ''~°≠∞„=¸—— ã≤x=∂ f™ê_»∞. ^•xH˜
ãÖw`« ^Œ~°≈Hõ`«fiO J`«<Õ =Ç≤ÏOKå_»∞. XHõ K«Hõ¯x qëê^Œw`«O ÃÑ@ì=Åã≤# ã¨xfl"Õâ◊OÖ’
J`«xH˜ Jâ’H±‰õΩ=∂~ü z„`«O ''r=<£ #Ü«∂º (1936)——Ö’x áê@ @∂º<£ QÆ∞~°∞Î‰õΩ=zÛOk.
J#flQÍix J_çQÍ_»∞. P @∂º<£ J~Ú`Õ ZÖÏ =ÙO@∞O^Œx. ''Jk KåÖÏ Hõ+¨ì"≥∞ÿ# @∂º<£.
i≠OÔ~≠Ï\© ~åQÆO g∞ P^è•~°Ñ¨_çO^Œk.—— Jx K≥áêÊ_»∞ Jâ’H±. H˜â’~ü #qfi ''P ~åQÍÅ Q˘_»=
<å‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞ HÍh <å ã¨ì~ÚÖ’¡ <Õ#∞ áê_»`å#∞ K«∂_»∞—— Jx P áê@‰õΩ ÉÏ}© Hõ\Ïì_»∞,
áê_®_»∞. Páê@ ''HÀ~¸ Ç¨Ï"£∞^Œ"£∞ # ~°Ç¨—— ã¨∂Ñ¨~üÇ≤Ï\ò J~ÚOk.
W=hfl K«∂ã≤ H˜â’~ü ZÑ¨ÙÊ_»∂ Jâ’H±‰õΩ=∂~± J_»∞QÆ∞*Ï_»Ö’¡<Õ #_çKå_»x J#∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞.
Z.q.Z"£∞. "åi 'ÉèÏÜü∞ ÉèÏÜü∞— ã≤x=∂Ö’ ~Ú^ŒÌ~°∂ #\ÕKÕ@Ñ¨ÙÊ_»∞ _≥·~°Hõì~°∞ ZO.q.~å=∞<£
=zÛ Jâ’H±‰õΩ Ñ¶≤~åº^Œ∞ KÕâß_»∞, ''K«∂_»∞ g∞ `«=Ú‡_»∞, z#flã‘#∞ "ÕÜ«∂eû=ÙOk. U^ŒÀ
Q˘}∞‰õΩ¯O@∂ J@∂, ~Ú@∂ <åÅ∞QÆ∞ J_»∞QÆ∞Å∞ "Õ¿ãÎ KåÅ∞, Jk ‰õÄ_® KÕÜ«∞#O@∞<åfl_»∞.
WÖÏ J~Ú`Õ ZÖÏ?—— Jx.
''U~å? x["Õ∞<å?—— Jx `«=Ú‡}˜fl J_çy`Õ 'J=Ù##flÜ«∂º, "åà◊√¡ J~Ú^Œ∞"Õe"åfie.
ã‘#∞H˜ =ÚO^Õ W™êÎ#<åfl~°∞. W=fiÖË^Œ∞.—— J<åfl_»∞ H˜â’~ü. ~å=∞<£#∞ J_çy`Õ ''_»|∞ƒ =™ÈÎOk,
^•~À¡ LOk. DÖ’QÍ ã‘#∞ "Õ¿ãÜ«∞=∞#O_ç—— J<åfl_»∞. ''gà◊¡ =∂@ #=∞‡Hõ#flÜ«∂º, JO`å
J|^ŒúO—— J<åfl_»∞ H˜â’~ü. ''<Õ#∞ K≥|∞`«∞<åfl#∞, K≥Üü∞—— Jx Ñ¨@∞ìì|\Ïì_»∞ J#flQÍ~°∞.
'ã¨ˆ~, JÖÏˆQ HÍh— JO@∂ H˜â’~ü Ãã\’¡H˜ =KåÛ_»∞. ÔH"≥∞~å sÅ∞ u~°QÆ_»O
"≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ@ìQÍ<Õ ''áêOKü Ç¨Ï*Ï~ü, áêOKü Ç¨Ï*Ï~ü—— Jx Q˘}∞QÆ∞`«∂ <åÅ∞QÆ∞ J_»∞QÆ∞Å∞ "ÕÜ∞« _»O,
F "≥ÚQÆæ "ÕÜ∞« _»O, =∞m¡ JÖÏˆQ Q˘}∞QÆ∞`«∂ ~ÚOHÀ <åÅ∞QÆ∞ J_»∞QÆ∞Å∞ "ÕÜ∞« _»O. K«∂¿ã"åà◊O¡ ^ŒiH©
=∞uáÈ~ÚOk. WO`«Ö’ H˜â’~ü á¶È¡~ü z=~°‰õΩ =KåÛ_»∞. JHõ¯_»∞#fl |O_çK«¢HÍxfl F `åÑ¨Ù `«xfl
XHõ¯ QÆO`«∞Ö’ ã¨∂ì_çÜ≥∂ |Ü«∞@ Ñ¨_®¤_»∞. |Ü«∞@ ¢_≥·=~ü HÍ~À¡ Ô~_ôQÍ L<åfl_»∞. ''áÈh——
J<åfl_»∞ H˜â’~ü.
Jâ’H± ‰õΩ=∂~ü k¢QÍƒùO`«∞_»~Ú K«∂ã¨∂ÎO_»QÍ ~å=∞<£ =zÛ K≥áêÊ_»∞ – ''x*ÏxH˜
_»|∞ƒ U~åÊ@∞ HÍÖË^Œ∞. LuÎ<Õ J|^ŒúO K≥áêÊ#∞. D ™êiH˜ =∂¢`«O g∞ "å_»∞ KÕã≤Ok Hõ~°ˆHì ——
Jx!
H˜â’~ü r=#~°≠i 42 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

ã≤x=∂Ö’¡ „Ñ¨"Õâ◊O
WO@~ü`À K«^Œ∞=Ù Hõ@ìÉˇ\ ˜ì 1946Ö’ ÉÁOÉÏ~Ú KÕi# `«~åfi`« H˜â’~ü QÍÜ«∞‰õΩ_»∞
J=Ù^•=∞#∞‰õΩ<åfl_»∞. P q+¨Ü«∞"Õ∞ J#flQÍiH˜ K≥áêÊ_»∞. HÍ¿ãûÑ¨Ù PÖ’zOKåHõ, Jâ’H± K≥áêÊ_»∞,
''#∞=Ùfi ÃãQ· ÖÆ ò#∞ J#∞HõiOz áê_»∞`«∂, Q˘Ñ¨Ê áê@QÍ_çx J#∞‰õΩO@∞<åfl=Ù. "≥∞‰ÿ Ωõ =ÚO^Œ∞ áê_»_O»
JO>Ë =∂@Å∞ HÍ^Œ∞. hHõO@∂ F ã¨ì~ÚÖò U~°Ê_®e. ^•xH˜ KåÖÏ >ˇÿ=Ú Ñ¨_»∞`«∞Ok. D Ö’Ñ¨Ù#
#∞=Ùfi z#fl z#fl"ÕëêÅ∞ "Õã¨∂Î LO_»∞. „Hõ=∞OQÍ h‰õÄ áê@Å∞ áê_Õ J=HÍâ◊O =ã¨∞ÎOk. h‰õΩ
"ÕëêeÑ≤ÊOKÕ ãÖQÆu <Õ#∞ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï#∞.——
WO\˜H˜ ÃÑ^ŒHÌ ˘_»∞‰õΩQÍ Jâ’H±‰Ωõ =∂~ü `«# ÉÏ^èºŒ `«Å#∞ Ju ã‘iÜ«∞ãπQÍ fã¨∞‰õΩ<Õ"å_»∞. `«=Ú‡à◊#¡ ∞
XHõ ^•iÖ’ ÃÑ\ÏìÅx `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_Õ"å_»∞. JÑ¨Ê\˜ˆH ''HõOQÆ<£——, ''|O^èŒ<£——, ''~°≠∂ÖÏ——, ''#Ü«∂
ãÖ™ê~ü——, ''H˜ã‡¨ `ü—— =O\˜ z„`åÅ ^•fi~å Jâ’H± ZO`À MÏºux, Pã≤xÎ Pi˚Oz=Ù<åfl_»∞. QÍÜ«∞‰õΩÅ‰õΩ
HõO>Ë #@∞ÅˆH Z‰õΩ¯= áêi`À+≤HõO =ã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ H˜â’~ü Ü«∂Hõì~ü J=_»"Õ∞ =∞Oz^Œx J`«x
Jaè„áêÜ«∞O.
HÍh H˜â’~ü Jaè„áêÜ«∞O "Õ~°∞. J<å\˜ ~˘=∂O\˜H± Ç‘Ï~ÀÅ W"Õ∞l `«#ÔHÑ¨Ê\˜H© ~å^Œx, ^•xH˜
|^Œ∞Å∞ `«#‰õΩ ~Ú+¨ì"≥∞ÿ# ã≤OyOQ∑ ÔHiÜ«∞~ü#∞ #=Ú‡‰õΩO>Ë<Õ =∞Oz^Œx J`«x L^ÕÌâ◊ºO. HÍh
J#fl`À QÆ\ ì̃QÍ "åkOK«_®xH˜ ÉèíÜ«∞O. JO^Œ∞=Å¡ J#fl‰õΩ K≥Ñ¨Ê‰õΩO_® J<ÕHõ ã¨∂ì_çÜ≥∂Å K«∞@∂ì~å
uiQÍ_»∞. Jã¨Å∞ J`«xH˜ #@# JO>Ë<Õ ~Ú+¨ìOÖË^Œ∞.
J#flQÍi =∂@ H˘>ËìÜ«∞ÖËHõ "ÕëêÅ∞ "Õ¿ã"å_»∞ HÍh
HÍ"åÅx áê_»∞KÕ¿ã"å_»∞ ‰õÄ_®!
J~Ú<å Jâ’H± =^ŒeÃÑ@ìÖ^Ë ∞Œ . H˜â’~ü `«# HÍà◊g¡ ∞^Œ
`å#∞ xÅ^˘‰õΩ¯HÀ"åÅO>Ë #@# XHõ¯>Ë =∂~°æO Jx
QÆ\ ˜ìQÍ #=∂‡_»∞. ''Ñ¶¨ˆ~Éò—— =O\˜ z„`åÅÖ’ H˜â’~ü
#\ ˜ O K« _ ®xH˜ HÍ~° } O – J`« # ∞ J#flQÍiH˜
Z^Œ∞~°∞K≥Ñ¨ÊÖËHõáÈ=_»O. Ç¨b=Ù_£ QÍÜ«∞Hõ#@∞_»∞ _Õh
ˆHÜü∞ ã≤x=∂Å∞ K«∂ã≤ H˜â’~ü W<£Ãã·ÊÔ~· '=ÚHõ^ŒÌ~ü—
(1950)Ö’ P `«~°Ç¨ "Õ+Ö "Õ¿ã=~°‰õΩ J`«#∞ #@##∞
~Ú+¨ìÑ¨_»«ÖË^Œ<Õ K≥áêÊe.
Jâ’H±, H˜â’~ü `≥~g° ∞^Œ ‰õÄ_® ™È^Œ~∞° Å∞QÍ'Ü«∂Hõì~°∞QÍ LO_»∞— –Jâ’H±
#\Õz# ã‘iÜ«∞ãπ z„`«O Z.q.Ü«∞O. "åi ''lnÌ—— `«Ü«∂~°=Ù`«∂O_»QÍ<Õ H˜â’~ü P ã≤x=∂‰õΩ
''ÉèÏÜü∞ ÉèÏÜü∞——Ö’ XHõ ^Œ$â◊ºO.
ãÖw`«^Œ~°≈‰õΩ_»~Ú# MË"£∞K«O^£ „Ñ¨HÍ+π‰õΩ `«# áê@
qxÑ≤OKå_»∞. J`«#∞ WO„ÃÑãπ J~Ú Jâ’H±‰õΩ=∂~ü`À
''g∞ "å_çH˜ ã≤OQÆ~üQÍ =∞Oz Éèíq+¨º`«∞Î LOk.—— J<åfl_»∞. Jâ’H±‰õΩ Pâ◊Û~°ºO "Õã≤Ok HÍh Ug∞
J#ÖË^Œ∞. MË"£∞K«O^£ „Ñ¨HÍ+π Ñ¨@∞ì^ŒÅ H˘nÌ H˜â’~ü KÕ`« ''=∞ˆ~fl H˜ ^Œ∞"åÜÕ∞ HÀºO =∂OQÆ∂ñ—— J<Õ
áê@ áê_çOKå_»∞.
D áê@Ö’¡ H˜â’~ü Ãã·QÆÖò#∞ J#∞HõiOKÕ_»#flk ã¨Ê+¨ìOQÍ Hõ#|_Õ q+¨Ü«∞O. P <å\˜
QÍÜ«∞‰õΩÅO^Œ~°∂ Ãã·QÆÖò ¢Ñ¨ÉèÏ"åxH˜ Ö’#~Ú#"åˆ~! (=ÚˆH+π `˘e ¢Ñ¨ã≤^Œúw`«O – 'kÖò [Öò`å ÃÇ·Ï
[Öò<Õ ^À— q#O_ç) H˜â’~ü J~Ú`Õ =∞s#∞. Ãã·QÆÖò JO>Ë J`«xH˜ =∞Ç¨ ¢¿Ñ=∞. ÉÁOÉÏ~Ú =zÛ
Ãã·QÆÖò#∞ ^Œ~°≈#O KÕã¨∞HÀ"åÅx `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_Õ_»∞. HÍh J^Œ$+¨ìO ÉÏQÍÖËHõ, H˜â’~ü ÉÁOÉÏ~Ú
=zÛ# H˘xfl <≥ÅÅˆH Ãã·QÆÖò J=∞~°∞_»Ü«∂º_»∞. 1947Ö’ Ãã·QÆÖò =∞~°}Ï#O`«~°O J`«x `«~°Ç¨
áê@Å∞ "≥#∞Hõ|_ç, H˘`«Î Q˘O`«∞HõÅHÀãÖ J<Õfi+¨} ¢áê~°OÉèí=∞~ÚOk. ~°Ñ¶‘, `«Å`ü, =ÚˆH+π
H˜â’~ü r=#~°≠i 43 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
JO^Œ~°∂ ã≤h~°OQÍxH˜ =KåÛ~°∞ HÍh ~ÚOHÍ Ãã\˜Öò HÍÖË^Œ∞. áê@ÅÖ’ Hõq`«fi"≥∞ÿ`Õ<ÕO, áê_Õ
^èÀ~°}˜ J~Ú`Õ<ÕO, KåÖÏ =∂~°∞ÊÅ‰õΩ Ö’#=Ù`ÀOk. JO^Œ∞KÕ`« H˜â’~ü QÍÜ«∞‰õΩ_çQÍ
~å"åÅ#∞HÀ=_»OÖ’ ã¨||∞ LOk. HÍh Jâ’H±‰õΩ=∂~ü‰õΩ H˜â’~ü "å~Úãπ ÃÑ· #=∞‡HõO ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ
P =$uÎÖ’ _»|∞ƒÅ∞ Z‰õΩ¯= ~å=#fl ÉèíÜ«∞O ‰õÄ_®!
1946Ö’ ''lnÌ——Ö’ áê@ áê_ç<å H˜â’~ü QÍÜ«∞‰õΩ_çQÍ ¿Ñ~°∞ `≥K∞« ÛHÀ=_®xH˜ `˘q∞‡k ãÖ=`«û~åÅ∞
Ñ¨\ ˜ìOk. JÑ¨Ê\˜ÔH·<å J`«#∞ P ™ê÷~ÚH˜ =KåÛ_»O>Ë ^•xH˜ HÍ~°}O – Zãπ._ç.|~°‡<£. J`«#∞
H˜â’~ü "å~Úãπ q#_»O Ü«∂^Œ$zÛùHOõ QÍ [iyOk. JÑ¨Ê\’¡ |~°‡<£ Jâ’H±‰Ωõ =∂~ü fã¨∞#Î fl ''=∞ëêÖò——
ã≤x=∂‰õΩ ãÖw`åxflã¨∞Î<åfl_»∞. JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ ÉÁOÉÏ~Ú J#∞Éèí"åÅ`À qã≤yáÈ~Ú# |~°‡<£
HõÅHõ`åÎ‰õΩ u~°∞QÆ∞ ¢Ñ¨Ü«∂}O Hõ_ç`Õ Jâ’H± J`«xfl |u=∂e ''=∞ëêÖò—— ã≤x=∂ =¸ºlH± _≥·~°HõΔ<£
JÑ¨ÊyOKå_»∞.
|~°‡<£`À ÑïK«Ü«∞O
JO^Œ∞=Å¡ |~°‡<£ `«~°K«∞QÍ =i¡Ö’ L#fl Jâ’H± ~ÚO\˜H˜ `«~°K«∞QÍ =ã¨∂Î "≥à◊√`«∂O_Õ"å_»∞.
F ~ÀA JÖÏ "åo¡O\’¡ ‰õÄK«∞x LO_»QÍ ~ÚO\’¡Oz Z=~À áê_»∞`«∂O_»_»O q#|_çOk. Jk
Ãã·QÆÖò áê@. JK«∞Û JÖÏˆQ áê_»∞`«∞<åflÔ~=~À. ''Z=~°k?—— Jx J_çQÍ_»∞ |~°‡<£.
''=∂ `«=Ú‡_»∞ H˜â’~ü. ÉÏ`ü~°∂"£∞ ã≤OQÆ~ü. ™êOQ∑ ÖËO^Õ ÉÏ`üÜÕ∞ ÖË^Œ∞ "å_çH˜.—— J<åfl_»∞
Jâ’H± #=Ùfi`«∂.
H˜â’~ü QÍ#O, ™êfl#O =ÚyOK«∞‰õΩx Ç¨Ö’¡H˜ =KÕÛ^•HÍ Py |~°‡<£ J`«xfl Jaè#OkOKå_»∞ –
''#∞=Ùfi Q˘Ñ¨ÊQÍÜ«∞‰õΩ_çq J=Ù`å=Ù—— J<åfl_»∞. H˜â’~ü "≥ÚÇ¨ÏO qâßÅ=∞~ÚáÈ~ÚOk.
''..HÍh #∞"ÕfiO KÕÜ«∂ÅO>Ë.. h ã¨ì~ÚÖò
#∞=Ùfi _≥=ÅÑπ KÕã¨∞HÀ"åe. Ãã·QÆÖò Q˘Ñ¨Ê
QÍÜ«∞‰õΩ_Õ. HÍh J`«xfl J#∞HõiOz#"åà◊√¡ Q˘Ñ¨Ê
QÍÜ«∞‰õΩÅ∞ HÍÖË~°∞—— Jx KÕ~åÛ_»∞ |~°‡<£. P
áê\˜ ¢Ñ¨â◊Oã¨ ‰õÄ_® JÑ¨Ê\˜^•HÍ ÅaèOK«x
H˜ â ’~ü =ÚQÆ ∞ ú _ » ~ ÚáÈ~Ú, |~° ‡ <£ ‰ õ Ω
^•ã¨∞_»~ÚáÈÜÕ∞_»∞. W^ŒÌi=∞^è•º =Ü«∞ã¨∞Ö’
ZO`À `Õ_® L<åfl, rq`«HÍÅO xeKÕ ¿ãflÇ¨ÏO
U~°Ê_çOk.
H˜â’~ü |~°‡<£ "≥O@ uiˆQ"å_»∞. ã¨∞_ì Ü
ç ∂≥ Å‰õΩ
"≥o#¡ Ñ¨ÙÊ_»∞ ‰õÄ_®, ‰õÄ_® "≥à"¡ı å_»∞. `å#∞ q#fl
áê@Å∞, @∂º<£Å∞ K≥¿ÑÊ"å_»∞. D J#∞|O^èŒO
=Å¡ |~°‡<£ ÉˇOQÍb ãÖw`«ãÖÑ¨^Œ QÆ∞iOz
H˜â’~ü‰Ωõ `≥eã≤Ok, H˜â’~ü `«# "å~Úãπ#∞ ZO`«
ÉÏQÍ "≥∂Öò¤ KÕã¨∞HÀQÆÅ_À |~°‡<£ ‰õΩ `≥eã≤Ok.
=Ü«∞ã¨∞Ö’ `Õ_® "åi J#∞|O^è•xH˜ J_»∞¤ ã¨fiÜ«∞OQÍ QÍÜ«∞‰õΩ_»~Ú# |~°‡<£ áê@Å∞ ZÖÏ
~åÖË^∞Œ . H˜â’~ü#∞ =∞Oz QÍÜ«∞‰õΩ_»∞
KÕã#≤ |~°‡<£ áê_®Ö’ H˜â’~ü‰õΩ Z<Àfl "≥∞Å‰õΩ=Å∞ <Õ~åÊ_»∞.
nx=Å¡ H˜â’~ü‰õΩ P`«‡qâßfiãÖ ÃÑiyOk. `«#
qÅ∞= `«#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀQÆeQÍ_»∞.
MÏO_®fiÖ’ Ç≤ÏOn ã≤x=∂Å∞ =∂¢`«"Õ∞ K«∂¿ã H˜â’~ü ÉÁOÉÏ~Ú =KåÛHõ Ç¨b=Ù_£ ã≤x=∂Å∞
‰õÄ_® K«∂_»™êˆQ_»∞. _Õh Hˆ Üü∞ ''<åH± P<£ =Ù_—£ — K«∂_»QÍ<Õ J`«#∞ JkiùáÈÜ«∂_»∞. `«#∞ "ÕÜ∞« =Åã≤#k
J@∞=O\˜ \’@Öò ZO@~ü>#ÿˇ ~ü áê¢`Å« x J`«xH˜ `≥eã≤=zÛOk. J`«xfl Wq∞>Ë\ò KÕã∂¨ Î ''=ÚHõ^~ÌŒ —ü —
H˜â’~ü r=#~°≠i 44 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
(1950) ã≤x=∂Ö’ ¢Ñ¨`«ºHõΔ=∞Ü«∂º_»∞. <åÅ∞ÔQ·^Œ∞ ™ê~°∞¡
Hõ#|_ç<å áê@Å∞ áê_»∞`«∂, _®#∞û P_»∞`«∂ Hõ#|_»`å_»∞.
J`«#∞ áê_ç# 'Pf ÃÇ·Ï Ü«∂^£ Ç¨Ï"£∞HÀ [<£=s ÃÑ¶~ü=s,
ÃÑÇ¨Ïb ÃÑÇ¨Ïb =ÚÖÏHÍ`ü Ç¨ï~¸ "Õ∞s `«∞=∂›s— áê@
eiH± K«∂¿ã<Î Õ `≥eã≤áÈ`«∞Ok, P >ˇÑÿ Ù¨ Ç≤ÏOn ã≤x=∂Å‰õΩ
H˘`«Î Jx. ''<åH± P<£ =Ù_£— #∞ Ç≤ÏOnÖ’ ''ÉËQÆ∞<åÇπÏ——
(1957) ^•s"Õ∞H± KÕã≤#Ñ¨Ù_»∞ ã¨Ç¨Ï[OQÍ H˜â’ˆ~ Ç‘Ï~À
áê¢`« ^èŒiOKå_»∞.
'áê@ áê_»∞— – Jâ’H±
^Õ"£ P#O^£`À ÑïK«Ü∞« O HÍ~°}OQÍ, |~°‡<£ P^Œ~}°
HÍ~°}OQÍ, H˜â’~ü‰õΩ ''=ÚhOr—— ''¿Ñ~ÚOQ∑ ÔQãπì——
''Ñ¶Ö@∂+π—— ''<Ò ^À QÍº~å—— =O\˜ ã≤x=∂ÅÖ’ áê@Å∞
áê_Õ J=HÍâ◊O ~å=_»O`À H˜â’~ü QÍÜ«∞‰õΩ_çQÍ ¿Ñ~°∞
`≥K∞« Û‰õΩ<åfl_»∞.
HÍh ZO`«~Ú<å H˜â’~üH˜ âß¢ã‘ÎÜ«∞ ãÖw`«O ~å^Œh, _Õh Hˆ Üü∞ Jaè#Ü«∞O K«∂™êHõ<Õ
Y"åfibÅ∞ Jg áê_»ÖË_»h J`«xfl ¿Ñ¡ÉÏºH±‰õΩ ÃÑ^ŒÌQÍ H˜â’~ü‰Ωõ `«#<≥ÖÏ
Ñ≤eKÕ"å~°∞ HÍ~°∞. ã¨~°^•áê@Å‰õΩ H˜â’~ü ÃÑ\˜ìOk =∞ÅK« ∞HÀ"åÖ’ `≥eã≤Ok
¿Ñ~°~Ú<å, JÑ¨Ê\’¡ "≥∞~Ú<£ ¢ã‘ì"£∞ ãÖw`åxH˜ ~°Ñ¶‘ #Ñ≤Ê#@∞¡QÍ H˜â’~ü #Ñ¨Ê_»#flk xifi"å^•Oâ◊O.
JO^Œ∞=Å¡ H˜â’~ü QÍÜ«∞‰õΩ_çQÍ ÃÑH· ˜ ~åÖËHáõ ÈÜ«∂_»∞. D q+¨Ü∞« O Jâ’H± =ÚO^Õ ¢QÇÆ Ï≤ Oz#@∞¡<åfl_»∞.
JO^Œ∞Hõ<Õ #@# #∞O_ç ^Œ$+≤ì =∞~°ÅÛ=^ŒÌx Ñ¨@∞ì|>Ëì"å_»∞. J#flQÍi =∂@ qx XHõÑ¨Hõ¯ "ÕëêÅ∞
"Õã¨∂ÎO_»QÍ<Õ ''ÉÏÑπ ˆ~ ÉÏÑπ—— =O\˜ Ç≤Ï\ò z¢`«O =zÛ J`«xfl ™êì~ü#∞ KÕã≤Ok.
`«=Ú‡_»∞ #@∞_»∞ HÍ"åÅx "åOzèOz# J#flQÍˆ~ J`«<Õ ã≤OQÆ~üQÍ =∂~åÅx ã¨ÅÇ¨ ~ÚzÛ#
ãÖ^Œ~ƒ° Où W<£H"õ ∞£ \ÏH±û ~Ô ~Ú_£ =Å¡ [iyOk. „áêH˜Hì Öõ ò*’H±û "Õ¿ã H˜â’~ü Ü«∂Hõ~ì ü J=Ù`Õ =∂~°∞`å_»x
PtOz# J#flQÍiH˜ PâßÉèíOQÆO J~ÚOk. ''Ç¨Ñ¶π \˜ÔH¯\ò—— +¨Ø\ÕQÆ∞Ö’ `«=Ú‡_»∞ KÕã≤# uHõ¯Ñ¨x
J`«xH˜ ZO`«=ÚÑ¨C `≥zÛÃÑ\Õì ^À K«∂âßHõ J`«_∞» Ü«∂Hõ~ì Qü Í H˘#™êQÍÅx J#flQÍ~°∞ Ñ¨@∞ì|@ìÖ^Ë ∞Œ .
ã≤x=∂ x~å‡}O KåÖÏ H˜¡+¨ì"≥∞ÿ#k. H˜â’~ü =O\˜ =¸_ô ÃÑ¶Ö’#∞ Ç‘Ï~ÀQÍ ÃÑ@∞ìHÀ=_®xH˜ U
x~å‡`å =ÚO^Œ∞‰õΩ ~å_»x Jâ’H± "Õã#≤ JOK«<å ã¨~~° Ú#^Õ. ¢H=õ ∞OQÍ H˜â’~ü ã≤x=∂Å∞ `«yáæ ÈÜ«∂~Ú.
J#flQÍ~°∞ ~ÚzÛ# ¿ãìlëÈÅ S_çÜ«∂ =∞#ã¨∞Ö’ "≥∞^Œ∞Å∞`ÀOk HÍh H˜â’~ü‰õΩ ¿ãìl Ñ¶≤Ü«∞~ü. J`«#∞
<å@HÍÅ∞ "Õã≤#"å_»∞ HÍ_»∞. ã¨∂ì_çÜ≥∂ <åÅ∞QÆ∞QÀ_»Å =∞^èŒº<Õ =∞ãë#"å_»∞. Ñä¡H±Ö’ ÃÑ~üá¶ê"£∞
KÕÜ«∞_»O "Õˆ~ Hõà◊. `«#HÍ q^Œº ~å^Œx H˜â’~ü‰õΩ QÆ\ ˜ì #=∞‡HõO.
¿ãìlëÈÅ∞
¿ãìlëÈ JO>Ë ÉèíÜ«∞O. 1968Ö’ J`«x q∞¢`«∞_»∞ |s<£ ^èŒ~ü HõÅHõ`åÎÖ’ H˜â’~ü <≥·\ò U~åÊ@∞
KÕ^•Ì=∞#∞‰õΩ<åfl_»∞. =zÛ J_çQÍ_»∞. S^Õà◊¡ ¢H˜`«O J#flQÍizÛ# ã¨ÅÇ¨ QÆ∞~°∞Î‰õΩ `≥K«∞Û‰õΩx, |s<£
Ö∫HÍºxH˜ ÖÁOy ã¨ˆ~#<Õâß_»∞ HÍh P `«~°∞"å`« #∞O_ç H˜â’~ü‰õΩ ÉèíÜ«∞O "Õã≤Ok. ~å#<Õâß_»∞. Wk
=ÚO^Õ TÇ≤ÏOz#@∞ì<åfl_»∞, |s<£ ÉÁOÉÏ~ÚH˜˜ ã¨fiÜ«∞OQÍ =zÛ H˜â’~ü#∞ q=∂#OÖ’ HõÅHõ`åÎ
ÖÏH˘¯KåÛ_»∞. ¢QÍO_£ Ç¨ÏŸ@ÖòÖ’ ‰õΩ^Õâß_»∞.
¢áÈ¢QÍO ~°gO¢^Œ ã¨~À=~ü Ñ¨Hõ¯# Ç¨Ö’¡ U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. ¢áÈ¢QÍO~ÀA# P K≥~°∞=Ù ^•HÍ
=KÕÛãïH˜ H˜â’~ü‰õΩ =ÚK≥Û=∞@Å∞ áÈ™ê~Ú. HÍ~°∞ PÑ¨=∞<åfl_»∞. K≥~°∞=Ù QÆ@∞ì# kQÍ_»∞. <Õ#∞
~å#∞, "≥#H˜¯ "≥o¡áÈ`å#<åfl_»∞. |s<£‰õΩ ~ÚOHÍ Z‰õΩ¯= K≥=∞@Å∞ Ñ¨\Ïì~Ú. HõÅHõ`åÎ[<åÅ ãÖQÆu
H˜â’~ü r=#~°≠i 45 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
ã¨∞hÖò ^Œ``ü À ¿ã*ì ò ëÈ Ö’...
`≥eã≤# Z=iÔH·<å JO`Õ =∞i! J`«#∂, `«H˜¯# ¢ÃÑ¶O_£û |u=∂Å∞`«∂O_»QÍ H˜â’~ü P K≥~°∞=Ù
QÆ@∞ì# xÅ|_ç PÖ’K«#Ö’¡ =ÚxyáÈÜ«∂_»∞.
HÍ¿ãûÑ¨\ ˜H˜ ^è≥·~°ºO =zÛOk. ã¨ˆ~ Ñ¨^ŒO_ç... J<åfl_»∞.
JHõ¯_» P_ç\’iÜ«∞OÖ’ JÑ¨Ê\˜ˆH [<åÅ∞ QÀÅ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì~°∞. H˜â’~ü ¿ãìl g∞^Œ‰õΩ =ã¨∂Î<Õ
K≥~°∞=ÙQÆ@∞ì# xÅ|_ç `å#∞ JÑ¨Ê\˜HõÑ¨ÙÊ_»∞ Hõ@∞ì‰õΩ#fl áê@ JO^Œ∞‰õΩ<åfl_»∞. – Jn ÉˇOQÍbÖ’!
HõÅHõ`åÎ "åã¨∞Å#∞ á⁄QÆ∞_»∞`«∂! J`«x Q˘O`«∞Ö’ =∂^èŒ∞~°ºO, ÃÑ·QÍ ÉˇOQÍb w`«O, ~ÚHõ K≥áêÊÖÏ,
¢Ñ¨[Å∞ "≥¢Ô~H˜¯áÈÜ«∂~°∞. J`«xH˜ h~å[<åÅ∞ ÑëHÍ~°∞.
D q[Ü«∞O `«~åfi`« ‰õÄ_® H˜â’~ü‰õΩ P`«‡ã¨÷~Ú~°ºO ÃÑ~°QÆÖË^Œ∞. ¿ãìlëÈÅ *’eH˜ WHõ
áÈ‰õÄ_»^Œ<åfl_»∞. HÍh ''Ñ¨_Àã¨<£—— ã≤x=∂ ^•fi~å ¢ÃÑ¶O_»~Ú# ã¨∞hÖò ^Œ`ü J`«xfl =∞m¡ ¿ãìlg∞^Œ‰õΩ
ÖÏH˘¯KåÛ_»∞. Å_®MòÖ’ ["å#¡HÀãÖ ¢Ñ¨^Œ~°≈#e=fi_®xH˜ `«# J[O`å \©=Ú`À "≥à◊√`«∂ ã¨∞hÖò
^Œ`ü `À_»∞ ~°=∞‡x H˜â’~ü#∞ HÀ~å_»∞. ‰õΩ^Œ~°^ŒO@∂<Õ H˜â’~ü J`«x "≥ÚÇ¨Ï=∂\ÏxH˜ ÖÁOQÍ_»∞.
uiy =KåÛHõ ã¨∞hÖò J<ÕHõ ¢áÈ¢QÍOÅÖ’ ¿ãìl g∞^Œ‰õΩ |Å=O`å# <≥≥@∞ìH˘zÛ H˜â’~ü ¿ãìlÑ¶≤Ü«∞~ü
áÈQ˘\Ïì_»∞. J#flQÍ~°∞ Jâ’H± ‰õÄ_® ÉÏQÍ ¢áÈ`«ûÇ≤ÏOKå_»∞.
"≥Ú^Œ\’¡ HõÖÏº}ür – P#O^£rÅ∞ J`«xH˜ HÍ~°º¢Hõ=∂Å‰õΩ PÔ~¯¢™êì ã¨=∞‰õÄiÛ ZOHõˆ~*ò
KÕ¿ã"å~°∞. ¢Hõ=∞OQÍ J`«xH˜ ^è≥·~°ºO ÃÑiyOk. +¨}∞‡MÏ#O^Œ Ç¨ÖòÖ’ Z<Àfl ¢áÈ¢QÍOÅ∞ ~ÚzÛ
H˜â’~ü ZO`À MÏºux, _»|∞ƒ#∞ ãÖáêkOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. ¿ãlì ëÈÅÖ’ J`«#O`« ãÖáêkOz# "åÔ~=~°∂
ÖË~°O>Ë Juâ◊Ü≥∂H˜Î HÍ^Œ∞. ¿ãìl ZH˜¯`Õ KåÅ∞ H˜â’~ü#∞ U^À â◊H˜Î P=Ç≤ÏOKÕk. =Ü«∞ã¨∞ ‰õÄ_®
=∞iÛáÈ~Ú Zyˆ~"å_»∞, QÆO`«∞ÖË¿ã "å_»∞. XHõ™êi ¢áÈ¢QÍO K«∂ã≤#"åÔ~=~°∂ =∞iÛáÈÖË#O`«
Öˇ·g¡QÍ LO_Õq J`«x áê\Ï, P\Ï.
H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü `˘eq"åÇ¨xfl Jâ’H± P"≥∂kOK«ÖË^Œ∞. Jk ÉèíQÆfl=∞~ÚOk. b<å#∞ il+¨ì~°∞
"Õ∞ˆ~l KÕã¨∞‰õΩ#fl ~ÀA# H˘`«ÎÉèÏ~°º#∞ "≥O@Éˇ@∞ì‰õΩx H˜â’~ü J#flQÍiO\˜H˜ "≥àÏ¡_»∞. ÃÑo¡
J~ÚáÈ~ÚO^Œx K≥Ñ¨Ê‰õΩO_® ''D"≥∞#∞ <Õ#∞ ÃÑàÏ¡_»^•=∞x J#∞‰õΩO@∞<åfl—— Jx K≥áêÊ_»∞. D
H˜â’~ü r=#~°≠i 46 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
ã¨∞ÅHõΔ}Ï ÑÖ_ç\ò`À ¿ãì*ò ëÈ
ÃÑo¡ Ñ¨@¡ Jâ’H± ã¨∞=ÚY`« K«∂áê_»∞ HÍh H˜â’~ü *Ï`«HõOÖ’ ‰õΩ[ „Ñ¨ÉèÏ=O LOk HÍ|\˜ì =∞Oz
~ÀA K«∂ã≤ ÃÑo¡ KÕã∞¨ HÀ=∞x ã¨ÅÇ¨ WKåÛ_»∞. JÑ¨Ê\˜Hˆ ÃÑo¡ KÕ¿ãã¨∞H˘<åfl=∞x K≥ÑÊ¨ _®xH˜ H˜â’~ü‰Ωõ
^è≥·~°ºO KåÅÖË^Œ∞. `«~åfi`« H˘<åflà◊¡‰õΩ K≥áêÊ_»∞. Jâ’H±‰õΩ=∂~ü J~°úO KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. '
'ã¨ˆ~¡ J~Ú<å HÍh =∞# PKå~åÅ „Ñ¨HÍ~°O =∞m¡ ÃÑo¡ KÕã¨∞HÀ—— J<åfl_»∞. J#flQÍi =∂@
t~°™ê=Ç≤ÏOz H˜â’~ü =∞m¡ ™êO„Ñ¨^•Ü«∞ Ñ¨^ŒúuÖ’ b<å#∞ ÃÑo¡ KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. HÍh "åi "≥·"åÇ≤ÏHõ
rq`«O Z‰õΩ¯= HÍÅO ™êQÆÖË^Œ∞. Jâ’H± ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç#O`å [iyOk...........
JÖÏ rq`åO`« O H˜ â ’~ü ‰ õ Ω kâßxˆ ~ Ì â ◊ O KÕ ã ¨ ∂ Î =zÛ# Jâ’H± P ~ÀA =∂¢`« O
xâıÛ+¨μì_»~ÚáÈÜ«∂_»∞. `«#‰õΩ K≥Ñ¨Ê‰õΩO_® `«#HõO>ˇ 18 Uà◊√¡ z#fl"å_≥·# H˜â’~ü `«#HõO>ˇ =ÚO^Œ∞
"≥o¡áÈ=_»O ri‚OK«∞HÀÖËHõáÈÜ«∂_»∞. "≥H˜¯ "≥H˜¯ U_®Û_»∞.
* * *
H˜â’~ü r=#~°≠i 47 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

Ñ¶¨ÓÖ’ñ ˆH ~°OQ∑ ¿ã, kÖò H© HõÅ"£∞ ¿ã `«∞~ü≠HÀ ev ~À*ò áêf
ÔH·¿ã |`å=Óñ H˜ãπ H˜ãπ `«~°ÇπÏ ¿ã Ñ¨Öò Ñ¨Öò =Úˆ~≠ `«∂ ã¨`åf
`Õˆ~ Ç‘Ï ã¨Ñπ<Õ ÖËHõ~üˆH ™ÈÜ«∂, `Õs Ç‘Ï Ü«∂^Àñ "Õ∞ñ *ÏQÍ
`Õˆ~ YÜ«∂Ö’ñ "Õ∞ñ LÖò~°≠Ï ~°Ç¨ Ü«¸ñ *ˇ·¿ã H˜ =∂ÖÏ "Õ∞ñ ^è•QÍ
ÉÏ^ŒÖò a*òb K«O^Œ<£ áêh *ˇ·™ê JÑπ<å áêº~ü
ÖË<å Ç¨ÏŸQÍ [#"£∞ Ç¨Ï"Õ∞ Hõ~¸ Hõ~¸ ÉÏ~ü
W`ü<å =∞k~ü, W`ü<å =∞^èŒ∞~ü `Õ~å "Õ∞~å áêº~ü
ÖË<å Ç¨ÏŸQÍ [#"£∞ Ç¨Ï"Õ∞ Hõ~¸ Hõ~¸ ÉÏ~ü
™êñ™Èñ H© ã¨~üQÆ"£∞, ^èŒ_£Hõ<£ H© g}Ï, ã¨Ñπ<Àñ H© w`åO[e `«∂
=∞<£ H© QÆb "Õ∞ñ "≥∞Ç¨ÏˆH *’ Ç¨Ï~ü ^Œ"£∞ Sã‘ AÇ‘Ï H© Hõb `«∂
KèÀ\Ï ã¨Ñ¶¨~ü Ç¨ÏŸ, ÅOÉÏ ã¨Ñ¶¨~ü Ç¨ÏŸ, ã¨∂h _»QÆ~ü Ç¨ÏŸ Ü«∂ "Õ∞ÖÏ
Ü«∂^£ `«∂ PÜÕ∞, =∞<£ Ç¨ÏŸ *ÏÜÕ∞ cè_£ ˆH cKü JˆHÖÏ IIÉÏ^ŒÖò a*òbII
Ñ¨Ó~°Éò Ç¨ÏŸ Ñ¨tÛ"£∞, L`«Î~ü Ç¨ÏŸ ^ŒH˜Δ}ü, `«∂ Ç¨Ï~ü [QÆÇπÏ =Úã¨∞¯~åÜÕ∞
l`ü<å Ç‘Ï *Ï=Óñ"≥∞ÿ ^Œ∂~ü `«∞~ü≠¿ã L`üh Ç‘Ï `«∂ áêãπ PÜÕ∞
POnè <Õ ~ÀHÍ, áêh <Õ \’HÍ, ^Œ∞xÜ«∂ <Õ Ç¨ÏñãπHõ~ü Ñ¨ÙHÍ~å
`«ã‘fi~ü `Õs ÖËH˜<£ eÜÕ∞ "≥∞ÿñ Hõ~ü PÜ«∂ ã¨Éò¿ã H˜<å~å
IIÉÏ^ŒÖò a*òbII
z¢`«O : ¢¿Ñ"£∞ Ñ¨Ó*Ïi
(QÆ∞O_≥HõÅO`À Ñ¨ÓÅ ~°OQÆ∞ ~°OQÆiOz ~ÀAHÀ w`«O : h~°*ò
ÖËY ~åâß h‰õΩ, HõΔ}OHõΔ}O Z<≥flxfl q^è•Å ãÖw`«O : Zãπ._ç.|~°‡<£
"ÕkèOKÕ"À h‰õΩ `≥e¿Ñ^≥ÖÏ? h HõÅÖˇ HõO@∂ Jaè#Ü«∞O : ^Õ"£
x^Œ∞iOKå#∞, h *Ï˝Ñ¨HÍÅ`À<Õ "Õ∞Å∞H˘<åfl#∞. P#O^£
^ŒO_»Ö’ ^•~°OÖÏ h `«ÅÑ¨ÙÖ’¡ z‰õΩ¯Ñ¨_çáÈÜ«∂.
=∞|∂ƒ – "≥∞~°∞Ñ¨Ó, QÆO^èŒ=¸– h~°∂ ÖÏ\˜^Õ =∞# ¢¿Ñ=∞. =∞^èŒ∞~°O, "≥∂Ç¨Ï#Hõ~°O
J~Ú# D ¢¿Ñ=∞HÀãÖ =∞m¡ =∞m¡ [x‡OKåe =∞#O. âßfiã¨Ö’ ã¨fi~åÅ∞, QÆ∞O_≥Ö’
g}Ï<å^•Å∞, <å HõÅÅ w`åO[eq h"Õ. =∞#ã¨∞ÉÏ@Ö’ Ñï=∞àÏÅ =∞Öˇ¡"≥ÚQÆæ=Ù h"Õ.
Ñ¨Ü«∞#O z#fl^≥·<å, ÃÑ^ŒÌ^≥·<å, â◊¥#º=∂~°æOÖ’<≥·<å, Ñ¨k=∞OkÖ’ =∞ã¨Å∞`«∞<åfl =∞kÖ’
h=Ù "≥∞ke`Õ KåÅ∞ =∞#ã¨∞ XO@i^≥·áÈ`«∞Ok.
k‰õΩ¯ U^≥<· å ã¨~ˆ , Z@∞K«∂ã≤<å h #"Õfi. h#∞Oz ZO`« ^Œ∂~°"∞Õ y`Õ, JO`« KÕ~∞° ==Ù`å=Ù
h=Ù. Ç¨ÏŸ~°∞# "å# =zÛ<å, QÍe"å# =zÛ<å, Ö’Hõ"Õ∞ ÑïÇ¨Ïã≤Oz<å h ~°∂Ñ¨Ù
=∞kÖ’# ^•z JO^Œih q_çz =KåÛ)
^Õ"£ P#O^£ ¢Ñ¨¢Ñ¨^äŒ=∞OQÍ _≥·~°HõΔ<£ =Ç≤Ïã¨∂Î fã≤# ~¸ ã≤x=∂Ö’ Hõq`«fiO *ÏÅ∞"åˆ~
D áê@#∞ H˜â’~üKÕ áê_çOKå_»∞. ãÖw`«O Hõq Ç¨Ï$^ŒÜ«∂xfl _®q∞<Õ\ò KÕÜ«∞‰õΩO_®
|~°‡<£ PÇ¨¡^ŒHõ~°"≥∞ÿ# @∂º<£ Hõ\Ïì_»∞.
H˜â’~ü r=#~°≠i 48 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
6
H˜â’~ü =∞~°}"å~°Î ÉÁOÉÏ~Ú JO`å "åºÑ≤OzOk. ã≤h „Ñ¨=ÚY∞Å∞ ZO`À =∞Ok J`«_çH˜
x"åo JiÊOK«_®xH˜ ~å™êQÍ~°∞. „Ñ¨ã≤^Œú QÍÜ«∞‰õΩ_çQÍ ¿Ñ~°∞ `≥K«∞Û‰õΩ<åfl_»∞ HÍ|\˜ì J`«x`À
áê@Å∞ áê_çOK«∞‰õΩO@∞#fl x~å‡`«Å∞, J`«x`À Ñ¨xKÕã≤# ãÖw`« ^Œ~°≈‰õΩÅ∞, "å^ŒºHÍ~°∞Å∞–~ÚÖÏ
ZO`À =∞Ok J`«x =∞$`«^ÕÇ¨xfl K«∂_»_®xH˜ =KåÛ~°∞.
g~°O`å =$uÎÑ¨~°OQÍ KÕ~°∞=~Ú#"åˆ~ HÍh ã¨xflÇ≤Ï`«∞Å∞ J#_®xH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞. H˜â’~üH˜ `«#
‰õΩ@∞O|O JO>Ë<Õ „Ñ‘u. ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ Ju `«‰õΩ¯=. WÑ¶≤ÎHõ~ü (Ç≤ÏOn ã≤x=∂Ö’¡ W<£ÃãÊHõì~ü "ÕëêÅ∞
Z‰õΩ¯=QÍ "Õâß_»∞)ÖÏO\˜ HÀ¡*ò „ÃÑ¶O_£û#∞ "Õà◊¡q∂^Œ ÖˇH˜¯OK«=K«∞Û. H˜â’~üH˜ ÉÏQÍ Pf‡Ü«Ú_»~Ú
LO_ç P~ÀA J`«x â◊"åxfl K«∂_»_®xH˜ ~åÖËHõáÈ~Ú# "åiÖ’ ^Õ"£ P#O^£#∞ „Ñ¨`ÕºHõOQÍ
¿Ñ~˘¯<åe.H˜â’~üH˜ ^Õ"£ P#O^£ JO>Ë ZO`« W+¨ì=∞O>Ë `«# Éˇ_£~°∂"£∞Ö’ J`«x á¶È\’#∞
`«yeOz LOKÕ"å_»∞.
^Õ"£ `À `˘e ÑïK«Ü«∞O
^Õ",£ H˜â’~ü ~Ú^Œ~Ì ∂° ~ÚOK«∞q∞OK«∞QÍ XˆH ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ã≤x=∂ ~°OQÍxH˜ =KåÛ~°∞. JÑ¨Ê\˜H˜
~Ú^ŒÌ~°∂ J<å=∞‰õΩÖË. H˘<åflà◊√¡ ~Ú^ŒÌ~°∂ Hõeã≤ Ö’HõÖò
„>ˇ~Ú<À¡ "≥àı¡"å~°∞. H˜â’~ü `«# "≥·"åÇ≤ÏHõ ã¨=∞ã¨ºÅ#∞
^Õ"£ XHõ¯_ç`À<Õ K«iÛOKÕ "å_»@. H˜â’~ü `«#‰õΩ `å#∞
¿Ñ¡ÉÏºH± áê_»∞H˘<Õ"å_»∞† ^Õ"£H˜ áê_Õ"å_»∞. `˘e~ÀAÖ’¡
~Ú`«~°∞Å‰õΩ áê_ç<å ("åiÖ’ ~å*òHõÑ¨Ó~ü, „¿Ñ"£∞<å^ä£,
Jâ’H±‰õΩ=∂~ü, J#fi~ü Ç¨ï¿ãû<£ ~Ú`åº^Œ∞Å∞<åfl~°∞.)
`«~åfi`« =∂<Õâß_»∞. #@∞_çQÍ ar J~Ú# ~ÀAÖ’¡
‰õÄ_® ^Õ"£H˜ ¿Ñ¡ÉÏºH± áê_»_®xH˜ Z#fl_»∂ "≥#∞HÍ_»ÖË^Œ∞.
x*ÏxH˜ ''+¨~å~°`ü—— ã≤x=∂ x~å‡}OÖ’ F áê@ `«#‰õΩ
`å#∞ áê_»∞‰õΩ<Õ >ˇ=ÿ ÚÖËx H˜ëÈ~ü‰Ωõ ~°Ñ‘¶ ¿ÑÉ¡ ÏºH± áê_»=Åã≤
=zÛOk. JO`« ar ™êì~ü J~Ú LO_ç ‰õÄ_® ^Õ"£H˜ U
ãÖHÀK«=¸ ÖË‰Ωõ O_® H˜â’~ü áê_Õ"å_»O>Ë ^•xH˜ HÍ~°}O
`˘e~ÀAÖ’¡ "åà◊¡=∞^èŒº U~°Ê_»¤ QÍ_è» J#∞|O^èŒ"Õ∞!
Jq Jâ’H±‰õΩ=∂~ü ÉÏOÉË \ÏH©ã¨∞ ^•fi~å ''lnÌ——
(1948) f¿ã ~ÀAÅ∞. Ç‘Ï~ÀQÍ Jâ’H±, Ç‘Ï~À~Ú<£QÍ HÍq∞h H“â◊Öòx J#∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍh Jâ’H±
''=∞Ç¨ÏÖò—— (1949)ã≤x=∂ x~å‡}OÖ’ `«Å=Ú#HõÅ∞QÍ L<åfl_»∞. J`«#∞ P ã≤x=∂‰õΩ Ç‘Ï~À
=∂„`«"Õ∞ HÍ_»∞,Hõ^äŒÖ’, _≥·Ô~HõΔ<£Ö’ ‰õÄ_® áê„`« =Ç≤ÏOKå_»∞. ^Õ"£ P#O^£ J<Õ ‰õΩ„~°"å_»∞ J`«xfl
J„áÈKü J~Ú ã≤x=∂ Kèå#∞û HÀãÖ J_çy#Ñ¨ÙÊ_»∞ ''lnÌ——Ö’ Ç‘Ï~À "Õ+Ö J`«xH˜¿ãÎ áÈÖÏ?
J#∞‰õΩ<åfl_»∞ Jâ’H±.
^Õ"£ <ÕÑ¨^äŒºO
^Õ"£ JÑ¨Ê\˜ˆH „Ñ¨ÉèÏ`ü ã¨∂ì_çÜ≥∂ "åi ''Ç¨Ï"£∞ UH± ÃÇ·Ï—— (1944) Hõ=∞ÖÏH˘\©flãπ ã¨~°ã¨#
#\ÕKå_»∞. J`«x [#‡ã¨Å÷ O QÆ∞~°∞^•ãπÑÓ¨ ~ü. aU WOw¡+π e@ˆ~K«~ü P#~üû KÕã≤ Ps‡Ö’ H˘O`«HÍÅO
H˜â’~ü r=#~°≠i 49 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
L^ÀºQÆO KÕã≤ "ÕëêÅ∞ "≥`∞« ‰õΩ¯O@∂ ã≤x=∂ ~°OQÍxH˜ =KåÛ_»∞.
J`«x J#fl KÕ`«<£ JO`«‰õΩ =ÚO^Õ ''g∞<å——, ''J<£|<£——ÅÖ’
H ˜ â ’~ü ‰õ Ω =∂~ü ‰ õ Ω #\Õz, ^Œ~≈° ‰õΩ_çQÍ ''hKå#QÆ~—ü — (1946) Wáêì ã¨ÇÏ¨ HÍ~°O`À
Ñ¨ i K« Ü « ∞ ã¨ ∞ Î _ » ~ Ú# XHõ =ºH˜ Î fã≤ KÕ`«∞Å∞ HÍÅ∞Û‰õΩx L<åfl_»∞.
F™êi ~À_»∞¤g∞^Œ `å~°ã≤ÖÏ¡_»∞. ''ln—Ì— ã≤x=∂ +¨Ø\ÕQÆ∞ „áê~°OÉè=í ∞~ÚOk. ^Õ"`£ À fã≤#
J`«#∞ H˜â’~ü#∞ QÆ∞~°∞ÎÑ¨\ì#@∞¡ ëê\òû KåÖÏ JãÖ`«$Ñ≤ÎHõ~°OQÍ =KåÛ~Ú. Jâ’H± x~°∞`åûÇ¨Ï
#\ÕKå_»∞. XHõ ã≤h#@∞_çH˜ Ñ¨_»ÖË^Œ∞. ^Õ"£#∞ Ñ≤ez ÔH"≥∞~å=ÚO^Œ∞ ZÖÏ #\ÕKåÖ’
JO`« H õ O >Ë J==∂#O <Õ~åÊ_»∞. Jk ^Õ"£‰õΩ ^è≥·~åºxfl, <≥·uHõ ã¨÷~Ú~åºxfl WzÛOk.
U=ÚO@∞Ok? HÍh JÖÏO\˜ P ã≤x=∂ ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ +¨Ç‘Ï^£ ÅfÑ¶π ã≤x=∂ Ñ¨Ó~°Î=‰õΩO_®<Õ
J==∂#O kQÆ q ∞OQÆ ∞ ‰õ Ω x `« Ñ ¨ C ‰õ Ω <åfl_» ∞ . _≥ · Ô ~ Hõ Δ < £ Ö ’ Jâ’H± =∞s Z‰õ Ω ¯=QÍ
‰õ Ä K« ∞ O>Ë J`« # ∞ H˜ â ’~ü Hõ Å QÆ * Ë ã ¨ ∞ ‰õ Ω O@∞<åfl_» x J`« x Jaè Ü ≥ ∂ QÆ O . J`« # ∞
ZO^Œ∞‰õΩ=Ù`å_»∞? J`«xfl K«∂ã≤ "≥o¡áÈ=_»O`«À Jâ’H±ÜÕ∞ ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOz ã≤x=∂
'^˘OQÆ, ^˘OQÆ— Jx J~°∞ã¨∂Î Ñ¨ÓiÎKÕâß_»∞.
"≥ O @Ñ¨ i Ô Q \Ïì _ » ∞ . JO^Œ ~ ° ∂ W^Õ ''lnÌ—— ã≤x=∂Ö’ H˜â’~ü‰õΩ QÆ∞iÎOÑ¨Ù `≥K«∞Û‰õΩ<Õ `˘e
"≥O@|_®¤~∞° . áÈbã¨∞Å∞ =KåÛ~°∞. Kèå#∞û ÅaèOzOk. JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ ''+≤HÍs——(1946)
JÔ~ã¨∞ì KÕÜ«∞É’Ü«∂~°∞. JÑ¨C_® ''Ã+Ç¨Ï<å~Ú——(1947)ÅÖ’ QÆ∞OÑ¨ÙÖ’QÀqO^• J#fl@∞ì
ÃÑ^Œ=Ì ∞x+≤ ''Uq∞\˜ H˜â’~ü! <Õ<=≥ ~Àfl Hõ#|_®¤_∞» . J#flQÍ~°∞ F z#fl `À@=∂e "Õ+O¨ ~Ú¿ãÎ ãÖw`«
h‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∂? <Õ#∞ ^˘OQÆ<å?—— ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ áê@Å∞ (XHõ\ ˜ Å`å`À, ™ÈÖ’ 'ÜÕ∞ H“<£ PÜ«∂ˆ~,
J<åfl_»∞ n#OQÍ. ''H˜â’~ü Jx Hõ~üˆH ÜÕ∞ ™ÈÖÏ ã≤OQÍ~ü—) áê_Õ J=HÍâ◊O WKåÛ_»∞. D
WÑ¨C_»∞ Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åfl"Õ ! |∞kú ã≤x=∂ x~å‡}OÖ’<Õ ^Õ"£, H˜â’~üÅ ¿ãflÇ¨ÏO U~°Ê_ç =$kú
JÑ¨C_Õ LO_ç Ñ¨ÅHõiOz =ÙO>Ë K≥OkOk. H˜â’~ü Ãã<£û PÑ¶π Ç¨˙º=∞~ü ^Õ"£ÔHO`À #KÕÛk.
hH© uÑ¨ÊÅ∞ =ÙO_Õq HÍ=ÙQÍ—— Jk =ºH˜ÎQÆ`«O J~Ú`Õ =$uÎÑ¨~°OQÍ ‰õÄ_® H˜â’~ü Q˘O`«∞
J<åfl_»∞ H˜â’~ü "≥H˜¯iã¨∂Î. `«#‰õΩ ZO`« ÉÏQÍ ã¨∂@~ÚºO^À ^Õ"£ QÆ=∞xOKå_»∞. H˜â’~ü
¿Ñ¡ÉÏºH± áê_ç# `«# áê@ `≥~°ÃÑ· K«∂ã¨∞‰õΩO>Ë J`«xÔHO`À
=ÚK«Û@ "Õã≤Ok.
^Õ"£ =∂~°∞¯ ã≤x=∂Å∞
H˜â’~ü ™È^Œ~°∞ÖÏ¡QÍ ^Õ"£ ™È^Œ~°∞Å∞ =ÚQÆ∞æ~°∂ ã≤x=∂ Ñ¶‘Å∞¤Ö’ L<åfl~°∞. ^Õ"£ J#fl KÕ`«<£,
`«=Ú‡_»∞ q[Üü∞ _≥·Ô~Hõìõ~°∞¡QÍ „Ñ¨ã≤kúÔHH˜¯<å "å~°∞ K«Hõ¯x #@∞Å∞ ‰õÄ_®. ^Õ"£ ‰õÄ_® 1970 #∞O_ç
_≥·Ô~HõΔ<£ "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\˜ì<å „Ñ¨^è•#OQÍ #@∞_»∞. J`«#∞ #@∞_çQÍ `å#∞ Z^Œ∞QÆ∞`«∞#fl H˘nÌ H˜â’~üH˜
J=HÍâßÅ∞ ~Úã¨∂áÎ ÈÜ«∂_»∞. "åo¡îÌŒ =∞^èºŒ |O^èOŒ QÆ\Ñì˜ _¨ _» ®xH˜ WOHÀ eO‰õΩ LOk –~å*òHÑõ Ó¨ ~ü
â◊OHõ~ü –*ˇ·H˜+¨<£Å‰õΩ, kbÑπ‰õΩ=∂~ü–<Òëê^£‰õΩ „áê^è•#º`« WzÛ#@∞¡ ^Õ"£ `«# ã≤x=∂Å‰õΩ ãÖw`«
^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«_®xH˜ ã¨z<£ ^Õ"£ |~°‡<£#∞ ZOK«∞‰õΩ<Õ"å_»∞. |~°‡<£H˜ H˜â’~ü JO>Ë Jáê~°"≥∞ÿ#
"å`«ûÅºO HÍ|\˜ì ^Õ"£H˜ H˜â’~ü ¿Ñ¡ÉÏºH± áê_»_®xH˜ ZÖÏ\˜ J=~À^èŒ=¸ ÖË^Œ∞.
`˘e~ÀAÖ’¡ ã≤OQÆ~üQÍ H˜â’~ü ¿Ñ~°∞ `≥K«∞ÛHÀQÆeQÍ_»O>Ë ^•xH˜ HÍ~°}O ^Õ"£ Ç‘Ï~ÀQÍ L#fl`«
tY~åÅ∞ Jkè~ÀÇ≤ÏOK«_»"Õ∞! JÑ¨Ê\’¡ Ç≤ÏOn ã≤x=∂Å∞ =¸_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ LO_Õq. ^Õ=^•ã¨∞ >ˇÿÑ¨Ù
ã≤x=∂Å‰õΩ kbÑπ ÃÑ\˜ìOk ¿Ñ~°∞. HÍã¨Î ™ê=∂lHõ K≥·`«#ºO, HÍã¨Î |Ñ¨Ó#s, Hõeã≤# ã≤x=∂ÖÖ’
~å*òHõÑ¨Ó~ük JO^≥ "Õã≤# K≥~Úº. g\˜H˜ qaè#flOQÍ LO_Õq ^Õ"£ =∂~°∞¯ ã≤x=∂Å∞ –ã‘iÜ«∞ãπ ãì̈Ñ¶π
ÖË‰õΩO_®, `åºQÍÅ∂, Hõhflà◊¡ QÀÅ ÖË‰õΩO_® –F JO^Œ"≥∞ÿ# J=∂‡~Ú "≥O@Ñ¨_Õ (Ñ¶¨∂@∞ â◊$OQÍ~°
ã¨xfl"ÕâßÅ∞O_»=Ù)ã¨ì~Úe+π ~Àq∞Ü≥∂ áê„`« K«∞@∂ì u~°∞QÆ`å~Ú. W`«xq Öˇ·\ò ~˘=∂O\˜H±
ã≤x=∂Å∞, "å\˜Ö’ Ç‘Ï~À Jaè#Ü«∞O HõO>Ë J`«x ã¨ì~ÚÅ∂, áê_Õ áê@ÖË „áê^è•#ºO.
H˜â’~ü r=#~°≠i 50 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
™êfi`«O„`«º áÈ~å@O #∞O_ç JÑ¨C_Õ |Ü«∞@Ñ¨_ç# ^Õâ◊ Ü«Ú=`«‰õΩ ãÖ^ÕâßÅ∂, Jg ÖË‰õΩO_®
~ÚÖÏ Ç¨~ÚQÍ #_çzáÈÜÕ∞ Ç¨ïëêÔ~·# ã≤x=∂Å∞ ÉÏQÍ #KÕÛq. JO^Œ∞ˆH J~Ú^Œ∞ ^ŒâßÉÏÌÅ∞
QÆ_çz<å ^Õ"£ P#O^£ Jaè=∂#∞Å∞ K≥‰õΩ¯K≥^Œ~°ÖË^Œ∞. J`«xOHÍ ã≤x=∂Å∞ fÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞.
^Õ"£ – H˜â’~ü *’_ç
1950 ÅÖ’ q_»∞^ŒÅ~Ú# <åÅ∞QÆ∞ ã≤x=∂Å∞ ^Õ"£H˜, `«^•fi~å H˜â’~üH˜ =∞Oz ¿Ñ~°∞ „Ñ¨MÏº`«∞Å∞
`≥zÛÃÑ\Ïì~Ú. Jq ''=ÚhOr—— ''¿Ñ~ÚOQ∑ ÔQã¨∞ì— (D Ô~O_»∂ Ñ¶≤e‡™êÎ<£q) ''Ñ¶Ö@∂+π—— ''<Ò ^À
QÍº~å—— (#=ˆH`«<)£
D <åeæO\˜H© Zãπ._ç.|~°‡<Õ
ãÖw`« ^Œ~°≈‰õΩ_»∞. g\˜Ö’ H˜â’~ü
áê_ç# áê@Å∞ – 'r=<£ ˆH ã¨Ñ¶¨~ü
"Õ∞ ~åÇ‘Ï— (=ÚhOr) '=∂<å[<åÉò<Õ
Ñ¨ Ù HÍ~å #Ç‘ Ï — (¿Ñ~ÚOQ∑ Ô Q ãπ ì )
'^Œ∞v=∞<£ "Õ∞ˆ~— (Ñ¶Ö@∂+π) 'Ç¨Ï"£∞
ÃÇ·Ï ~åÇ‘Ï áêº~üˆH— (<Ò ^À QÍº~å )
~ÚÑ¨ Ê \˜ H © [#O =∞~° ∞ =ÖË ^ Œ ∞ .
ÔHiÜ«∞~ü `˘e~ÀAÖ’¡<Õ ~ÚÖÏO\˜
Ç≤Ï\òû ^ŒHÍ¯Ü«∞O>Ë ^•xH˜ HÍ~°}O
^Õ"£ ¿ãflÇ¨ÏÉèÏ="Õ∞. ''Ñ¶Ö@∂+π—— ''<Ò
^Àº QÍ~°ÇπÏ—— fã≤# #=ˆH`«<£ ^Õ"£ H˜â’~ü‰õΩ ^Õ"£ `˘eKèå<£û WzÛ# 'ÉÏr (1951)Ö’
ã¨fiO`« ãÖ¿ã÷! w`åÉÏe, ^Õ"£ P#O^£
#=ˆH`«<£
^Õ"£ J#fl KÕ`«<£ "å=∞Ñ¨HõΔ ÉèÏ"åÅ∞#fl (Wáêì) ã¨Éèí∞º_»∞. 'hKå#QÆ~ü— (1946) J<Õ ã≤x=∂
^Œ~°≈‰õΩ_»∞ (ãÖw`«O 'ã≤`å~ü— ~°qâ◊OHõ~ü). ^•xH˜ ˆH<£fl Ñ¶≤eO ÃÑ¶ã≤ì=Öò Ö’ J"å~°∞¤ =zÛO^Õ HÍh
ã¨fi^Õâ◊OÖ’ ÃÑ¶~ÚÅ~ÚOk. ^Õ"£ #@∞_çQÍ Ñ¨k"ÕÅ∞ ãÖáêkOz `≥¿ãÎ J#fl^Œ=Ú‡e^ŒÌ~°∂ Hõeã≤
#=ˆH`«<£ ãÖã¨÷ "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ\Ïì~°∞. Q˘QÀÖò ~°+¨º<£ Hõ^äŒ P^è•~°OQÍ KÕ`«<£ 'JÑ¶¨û~ü— ã≤x=∂ f¿ãÎ Jk
ÃÑ¶~ÚÅ~ÚOk. Hõ=∞i¬Ü«∞ÖòQÍ ã¨ÔHûã¨ÜÕ∞º ã≤x=∂ fÜ«∂Å#∞H˘x ^Õ"£ `«# q∞„`«∞_»∞ QÆ∞~°∞^Œ`ü KÕ`«
''ÉÏr—— (1951) f~ÚOKå_»∞. w`å ÉÏe, ^Õ"£ <å~ÚHÍ <åÜ«∞‰õΩÅ∞. ãÖw`«O –|~°‡<£. J^Õ
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ KÕ`«<£, ^Õ"£, xg∞‡Å`À ''POkèÜ«∂ñ—— (1952) ã≤x=∂ fâß_»∞. (D ™êi ãÖw`«
^Œ~°≈‰õΩ_»∞ =∞~À âß¢ã‘ÎÜ«∞ ãÖw`«HÍ~°∞_≥·# Pb JHõƒ~ü MÏ<£) ''POkèÜ«∂ñ—— F=∂kiQÍ P_çOk.
"≥xãπ Ñ¶≤eO ÃÑ¶ã≤ì=Öò‰õΩ "≥o¡Ok. HÍh ''ÉÏr—— ã¨∂Ñ¨~ü Ç≤Ï\ò J~ÚOk. #=ˆH`«<£ ãÖã¨÷ xÅ|_çOk.
''ÉÏr——Ö’ H˜â’~ü áê@áê_Õ J=HÍâ◊O HõeÊOKå_»∞ ^Õ".£ '`Õ~ˆ f~Àñ "Õ∞ñKè∞« ¿Ñ Y*Ï<å ÃÇÏ· ñ, "Õ∞~ˆ
ÅÉ’O¿Ñ ^ÕM’ J*ò cè `«~å<Õ ÃÇÏ· — J<Õ ã¨~^° • áê@ áê_®~°∞. ã≤x=∂ K«∂ã≤# [<åÅO`å ^Õ"Ü £ ∞Õ P
áê@ áê_®_»x J#∞‰õΩ<åfl~°∞. H˜â’~ü "å~Úãπ J`«xH˜ JO`« ÉÏQÍ #Ñ≤ÊOk.
`˘ew`åÅ∞
`«~åfi`« =zÛ# ''*ÏÖò—— (1952)Ö’ ‰õÄ_® |~°‡<£ KèåxûKåÛ_»∞. w`å ^Œ`ü`À '^Õcè K«∞ˆH Ç¨Ï"£∞
kÖò— J<Õ Ü«ÚQÆà◊w`«O áê_®_»∞ HÍh Jk ÃÑ^ŒÌ „áêK«∞~°ºOÖ’H˜ ~åÖË^Œ∞. `«~°∞"å`« fã≤# ''\ÏH©û
„_≥·=~ü—— (1954) ‰õΩ ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOK«=∞x J#flQÍix HÀ~å_»∞ ^Õ"£. P ã≤x=∂ ÉÏQÍ Ç≤Ï\ò
J~ÚOk HÍh KÕ`«<£ q_çQÍ "≥o¡ `«# 'Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂ ¢á⁄_»HõΔ<£û— "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ì #=ˆH`«<£#∞ ^Õ"£ˆH
=kÖËâß_»∞.
H˜â’~ü r=#~°≠i 51 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
''\ÏH©û „_≥·=~ü——Ö’ F HÀ~°ãπ HÍ"≥∞_ô™êOQ∑ LOk. 'Kå¿ÇÏ HÀ~¸ Y∞jÇ¨ÏŸ, Kå¿ÇÏ QÍeÜ«∂ ñ
Ç¨Ï*Ï~ü ^Õñ, =∞ãπÎ~å"£∞|<£ˆH lO^Œw ˆH k<£ QÆ∞*Ï~ü ^Õñ— Jx ^Õ"£, *Ïh "åHõ~ü W`«~°∞Å∞ Hõeã≤
áê_»`å~°∞. D áê@‰õΩ =∂`«$Hõ XHõ J"≥∞iHõ<£ áêÑπ ™êOQ∑, 'ÅH©¯ ÅH©¯ ÅH©¯ g∞— J#flk. nO\’¡
z=~° H˜â’~ü Q˘O`«∞=∂iÛ á¶êÖˇû\’ì ã¨~ì ÚÖ’¡ (JO>Ë ÃÇÏK«∞Û ™ê÷~ÚÖ’ Hõ$`«H"õ ∞≥ #ÿ HõO~îO° `À áê_»@O`À)
áê_»_»O =Å¡ J`«x "å~Úãπ Z‰õΩ¯= =∞Ok QÆ∞~°∞ÎÑ¨@ìÖËHõáÈÜ«∂~°∞.
''\ÏH©û„_≥·=~ü —— Ç≤Ï\ò HÍ=_»O`À ^Õ"£‰õΩ Ñ¶≤e‡™êÎ<£ =O\˜ ÃÑ^ŒÌ ãÖã¨÷ #∞O_ç ''=ÚhOr—— PÑ¶¨~ü
=zÛOk. ^Õ"£‰õΩ ^è≥·~°ºO =zÛOk. H˜â’~ü‰õΩ "≥∞~Ú<£ ™êOQ∑ ~Ú^•Ì=∞x „Ñ¨áÈ*ò KÕâß_»∞. ''=ÚhOr—Â—
ãÖw`« ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ |~°‡<£ HÍ=_»O =Å¡ PÜ«∞# ‰õÄ_® Ãã· J<åfl_»∞. JÑ¨Ê\˜^•HÍ H˜â’~ü áê_ç#q
z#fl `«~°Ç¨ áê@ÖË HÍh nä"£∞ ™êOQ∑ HÍ^Œ∞. HÍh ''=ÚhOr—— Ö’ ™êÇ≤Ï~ü ~åã≤# ''r=<£ ˆH ã¨Ñ¶¨~ü
"Õ∞ ~åÇ‘Ï, q∞Öò`Õ ÃÇ·Ï aKè«_£ *Ï<Õ HÀ— áê@ áê_Õ J=HÍâ◊O =zÛOk. P áê@ Å`å ‰õÄ_®
áê_ç<å H˜â’~ü "≥~°¬<£ˆH =∂~°∞¯Å∞ Ñ¨_®¤~Ú. Jk ~ÚÑ¨Ê\˜H© ÃÑ^ŒÌ Ç≤Ï>Ëì! H˜â’~ü ^Œâ◊ uiyOk ~¸
áê\`À<Õ Jx K≥áêÊe.
=∞m¡ J@∞=O\˜ J=HÍâ◊O "≥#∞"≥O@<Õ ''Ñ¶Ö@∂+π—— (1956)Ö’ =zÛOk. #=ˆH`«<£ ÉÏº#~üÖ’
^Õ"£ fã≤# ~¸ ã≤x=∂‰õΩ J`«x J#fl KÕÕ`«<£ ^Œ~°≈‰õΩ_»∞, `«=Ú‡_»∞ q[Üü∞ ã¨Ç¨Ü«∞^Œ~°≈‰õΩ_»∞.
™êÇ≤Ï`«ºO ™êÇ≤Ï~ü, ãÖw`«O |~°‡<£. áê@Ö’¡ KåÅ ÉèÏQÆO H˜â’~ü áê_ç#"Õ! =ÚYºOQÍ '^Œ∞v =∞<£
"Õ∞ˆ~, ã¨∞<£ "Õ∞~å HõÇπÏ<å— J<Õ J`«ºO`« qëê^ŒÉèíi`«"≥∞ÿ# w`åxfl H˜â’~ü KåÖÏ Q˘Ñ¨ÊQÍ áê_®_»∞.
''Ñ¶Ö@∂+π—— f¿ã ~ÀAÖ’¡ XHõ z#fl `«=∂ëê [iyOk. ãÖw`« ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ |~°‡<£ `˘q∞‡^Õà◊¡
H˘_»∞‰õΩ ÑÖK«"£∞ XHõ @∂º<£ KÕã≤ `«O„_çH˜ qxÑ≤OKå_»∞. ã¨~°^•QÍ ™êy# P @∂º<£ ã≤x=∂Ö’ XHõ
ã≤@∞ºÜÕ∞+¨<£Ö’ ãïáÈ`«∞O^Œx |~°‡<£ P =~°∞ã¨ˆH ™êÇ≤Ï~ü KÕ`« 'ÃÇ·Ï "Õ∞ˆ~ \’Ñ‘ Ñ¨Å\ò ˆH P—
~å~ÚOKå_»∞. JO^ŒiH© #zÛOk. H˜â’~ü áê_®_»∞. >ˇÿ\ ˜ÖòûÖ’ P K≥·Öò¤ „áê_çr ¿Ñ~°∞ "ÕÜ«∞Hõ `«O„_ç
¿Ñˆ~ "Õâß~°∞. „Ñ‘ =Óº K«∂ã≤#Ñ¨ÙÊ_Õ D ^˘~°^Œ#O ãÖQÆu ÑÖK«"£∞H˜ `≥eã≤Ok. ÃÑ^ŒÌÜ«∂ºHõ J`«x
ãÖw`« ^Œ~°≈Hõ`«fiOÖ’ H˜â’~ü Z<Àfl Ç≤Ï\òû áê_®_»∞. P ÑÖK«"Õ∞ ~åÇ¨ïÖò^Õ"£ |~°‡<£.
#@∞_çQÍ H˜â’~ü `˘e J_»∞QÆ∞Å∞
D ã¨=∞Ü«∞OÖ’ #@∞_çQÍ H˜â’~ü UO KÕã¨∞Î<åfl_À `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë J`«_çH˜ ^Õ"£ P#O^£ KÕã≤#
LÑ¨HÍ~°O Uq∞\’ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. ''lnÌ—— (1948) `«~åfi`« 'Hõh*ò— Ö’ "Õ+Ö ^˘iHÕk HÍh Hõà◊√¡
=¸ã≤ `≥iKÕÖ’QÍ JO`«~å÷#O J~ÚáÈÜÕ∞@O`« z#fl "Õ+O¨ . J`«xH˜ t=~å*ò , ã¨∞ëê‡, =∞OEÅ`À
ÉÏ@∞ ''PO^Àà◊<£—— (1951) Ö’ Kèå#∞û ^˘iHÕk –Jâ’H± `«=Ú‡_»∞ Hõ^•x! Ñ¶¨}˜ =∞AO^•~ü
^Œ~°≈Hõ`«fiO, Ñ¨<åflÖÏÖò Ñ¶¨∞’+π ãÖw`« ^Œ~°≈Hõ`«fiO. J~Ú<å ã≤x=∂ P_»ÖË^Œ∞.
=∞m¡ Jâ’H± `«# ÉÏOÉË \ÏH©ã¨∞ "åà◊√¡ fã≤# ''`«=∂ëê—— (1952)Ö’ z#fl áê„`« ~ÚÑ≤ÊOKå~°∞.
Ñ¶¨}˜ =∞AO^•~ü ^Œ~°≈‰õΩ_»∞. ãÖw`«O MË"£∞K«O^£ „Ñ¨HÍ+π,Pâ’H±‰õΩ=∂~ü, ^Õ"£ P#O^£, g∞<å‰õΩ=∂i
=ÚYºáê„`«^è•~°∞Å∞. P `«~åfi`« ÃÑ^ŒÌáê„`«Å∞ ÅaèOz# z„`åÅ∞ –''K«"£∞ K«=∂ K«"£∞—— (1952)
(^Œ~°≈‰õΩ_»∞ ãÖ`À+≤, ãÖw`«O F.Ñ≤. #Ü«∞º~ü)
1953`À ''Å_ô¯——Â, '''ÖˇÇ¨Ïˆ~—— ib[Ü«∂º~Ú.Z"£∞.q.~å=∞<£ ^Œ~°≈Hõ`«fiOÖ’ Z.q.Z"£∞. fã≤#
''Å_ô¯—— ''âßn,âßn——(`≥Å∞QÆ∞Ö’ Ñ≤~îåÑ¨Ù~°O ''ÃÑo¡ ÃÑo¡ ——Jx 'ãÖÑ¶¨∞O—Ö’ áê_ç# áê@‰õΩ Ç≤ÏOn
"≥~°¬<£) J<Õ Ü≥∂_»eOQ∑ áê@ ''Å_ô¯——Ö’x^Õ! ''ÖˇÇ¨Ïˆ~—— ‰õΩ ^Œ~°≈Hõ`«fiO ZKü.Zãπ.~°"≥·Öò. Ç‘Ï~ÀÜ«∞<£
âßº=∂, ãÖw`«O ã≤.~å=∞K«O„^Œ. D ã≤x=∂Ö’ H˜â’~ü‰õΩ HÍã¨Î QÆ∞iÎOÑ¨Ù =zÛOk.
1954Ö’ =zÛ# ã≤x=∂Å∞– ''^èÀc _®Hõì~ü——, ''WÖò*Ï"£∞——, ''q∞ãπ =∂ÖÏ——, ''JkèHÍ~ü—— ('Hõ=∂`å
Ç¨˙ |Ç¨ï`ü‰Ωõ Kèü Ñ¨~ü Hõ=∂~¸ _»∂Éò *Ïf ÃÇÏ· — áê@ q<Õ=ÙO\Ï~°∞) ''ÃÑÇπÏb ~°≠ÅH±—— ZO.q.~å=∞<£
^Œ~°≈Hõ`«fiOÖ’ , ã≤.~å=∞K«O„^Œ ãÖw`«OÖ’ "≥·[Ü«∞Of=∂Å Ç‘Ï~À~Ú<£QÍ `«Ü«∂~°~Ú# ã≤x=∂
H˜â’~ü r=#~°≠i 52 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

''ÃÑÇπÏb ~°≠ÅH±——,ÃÑ^ŒÌQÍ P_»ÖË^Œ∞. ''JkèHÍ~ü——‰õΩ ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ "≥∂Ç¨Ï<£ ÃãÇ¨ÏQÆÖò. Jq<åâò "åºãπ
ãÖw`«O. ÉèÏ~°º#∞ áÈQ˘@∞ì‰õΩ#fl Ü«Ú=‰õΩ_ç áê„`« H˜â’~ük. P ã‘≤iÜ«∞ãπ "Õ+Ö J`«xH˜ #Ñ¨ÊÖË^Œ∞.
ã≤x=∂ ÃÑ¶~ÚÅ~ÚOk.
WO`«Ö’ H˜â’~ü J^Œ$+¨ìO H˘nÌ J`«#∞ x~å‡`«, ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ a=∞Öò ~åÜü∞ HõO@É_®¤_»∞. `«#
''<ÒHõs ——Ö’ +‘ÖÏ ~°=∞}˜ ã¨~°ã¨# H˜â’~ü‰õΩ <åÜ«∞Hõáê„`« ~ÚKåÛ_»∞. H˜â’~ü ÉÏQÍ #\ÕKå_»∞
‰õÄ_®. 'ZH± KèÀ\©ã‘ <ÒHõs HÍ `«ÅÉò^•~ü Ç¨˙ "≥∞ÿ—, 'Js˚ Ç¨Ï=∂s— (L^ÀºQÆO HÀãÖ ^Œ~°MÏã¨∞Î >ˇÿÑ¨Ù
KÕã¨∞Î#fl â◊ÉÏÌÅ∞O\Ï~Ú WO^Œ∞Ö’) 'KèÀ\Ï ™ê Ñ¶¨∞~ü Ç¨ÏŸQÍ— (z=i 30 ÃãHõ#∞¡ â‹·ÖÏ ÉˇÖË Q˘O`«∞
HõÅ∞Ñ¨Ù`«∞Ok) J<Õ H˜â’~ü áê@Å∞ ^•xÖ’"Õ! ãÖw`«O ãëÖò KÒ^èŒ∞i.
ÉÏÑπˆ~ ÉÏÑπ – `˘e Ç≤Ï\ò!
D ã‘iÜ«∞ãπ áê„`«Å∞ H˜â’~ü‰õΩ JO`«ÉÏQÍ #Ñ¨ÊÖË^Œ<Õ K≥áêÊe. Hõ<≥fi#¬#Öò Ç‘Ï~À HÍ^Œ`«#∞!
HÍ"≥∞_ô Ç‘Ï~ÀQÍ J~Ú`Õ<Õ J`«#∞ ~å}ÕK«QÆÅ_»∞. P q+¨Ü«∞O Ñ¨ã≤QÆ\ ˜ì# "Õ∞\˜ x~å‡`« ^Œ~°≈‰õΩ_»∞
Z.P~ü.HÍ~åÌ~ü ''ÉÏÑπ ˆ~ ÉÏÑπ—— (1954) J<Õ `«# Ç¨ã¨ºz„`«OÖ’ Ç‘Ï~À áê„`« ~ÚKåÛ_»∞. Ç‘Ï~À~Ú<£
KåO^£ L™ê‡h. ãÖw`«O, F.Ñ≤.#Ü«∞º~ü .. Wk Ç≤Ï\ò HÍ=_»O`À H˜â’~ü‰õΩ 'á¶ê¡Ñπ Ç‘Ï~À— J#fl
JÑ¨„Ñ¨^äŒè `˘ÅyáÈ~ÚOk. nxÖ’ PâßÉè’O¿ã¡`À Hõeã≤ áê_ç# Ü«ÚQÆà◊w`«O 'Ñ≤Ü«∂ Ñ≤Ü«∂ Ñ≤Ü«∂,
"Õ∞~å lÜ«∂ Ñ¨ÙHÍˆ~—— ã¨∂Ñ¨~ü Ç≤Ï\ò. WÑ¨Ê\˜H© ÉÏQÍ q#|_»∞`«∂O@∞Ok.
1955Ö’ =∞m¡ H˘xfl á¶ê¡Ñ¨ÙÅ∞ =KåÛ~Ú. ''Kå~ü ÃÑ·¿ã—— (xg∞‡ Ç‘Ï~À~Ú<£ , Z<£.ÔH.rs ^Œ~°≈‰õΩ_»∞,
q._ç.=~°‡<£ ãÖw`«O), ''=∞^£ Éèíˆ~ <≥·<£—— (c<å ~åÜü∞ Ç‘Ï~À~Ú<£,¿ÇÏ=∞ K«O^Œ~ü _≥·Ô~HõΔ<£, |~°‡<£
=¸ºlH±) ''~°∞HÍû<å—— (g∞<å‰õΩ=∂i) Ç‘Ï~À~Ú<£, P~ü.ã≤.`«ÖÏfi~ü ^Œ~°≈‰õΩ_»∞, ã¨*Ï˚^£ ãÖw`«O).
Ü«∂Hõì~üQÍ H˜â’~ü ~ÚÖÏ TQÆ∞ÖÏ_»∞ `«∞#fl
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«#‰õΩ ¿ÑÉ¡ ÏºH± áê_Õ J=HÍâßÅ#∞
HõeÊã¨∂Î ^Õ"£ P#O^£ WzÛ# =∂#ã≤Hõ ã¨~÷ Ú~°ºO
KåÖÏ Q˘Ñ¨Êk. WHõ¯_À z„`«"∞≥ #ÿ ãÖQÆu LOk.
~å*Ë+π Y<åfl â◊HÎ˜ ™ê=∞O`«#∞ J_çQÍ_»@ '<å‰õΩ
Ô~O_»∞ áê„`«Å∞ ~ÚKåÛ~°∞ Hõ^•, XHõ\ ˜ <åÖÏˆQ
"Õ™êÎ#∞. Ô~O_Àk UO KÕÜ«∞ =∞O\Ï~°∞?— Jx
. â◊H˜Î ™ê=∞O`å "≥O@<Õ ''P ~ÚOHÀ áê„`«
^Õ"£ P#O^£#∞ Wq∞>Ë\ò KÕãÑ≤ _¨ Ü Õ ∞ü —— J<åfl@ì.
|Ç¨ïâß JO^Œ∞ˆH HÍÉ’Å∞ â◊H˜Î ™ê=∞O`å P
~å*Ë+π Y<åfl ‰õΩ H˜â’~ü KÕ`« ¿Ñ¡ÉÏºH± áê_çOz
Ô~O_À áê¢`«‰õΩ ~°Ñ¶‘KÕ áê_çOKå_»∞!
~°Ñ¶≤Ü«∂ ? H˜â’~å?
'Ñ¨ÖòÉèí~ü ˆHeÜÕ∞ HÀ~¸ Ç¨Ï"Õ∞— – ^Õ"£ P#O^£
Jaè#Ü«∞O, H˜â’~ü QÍ¢`«O J^Œ∞ƒù`«OQÍ [`«Ñ¨_ç#
''Ñ¶Ö@∂+π—— Ç≤Ï\ò HÍ=_»O`À<Õ ^Õ"£‰õΩ z¢`«O – ''*Ïh "Õ∞~å <å"£∞——
^è≥·~°ºO =zÛ `«=Ú‡_»∞ q[Üü∞‰õΩ ã¨fiO`«OQÍ
_≥·Ô~HõΔ<£ KÕ¿ã J=HÍâ◊O HõeÊOKå_»∞. Hõ^äŒ ‰õÄ_® J`«x^Õ! P ã≤x=∂ – ''<Ò ^À QÍº~°ÇπÏ—— (1957).
q[Üü∞‰õΩ ‰õÄ_® |~°‡<£ JO>Ë<Õ ~Ú+¨ìO, PÜ«∞#<Õ ãÖw`« ^Œ~°≈‰õΩ_çQÍ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. HÍh ^Õ"£‰õΩ
áê@Å∞ Z=iKÕÕ`« áê_çOKåe J#fl „Ñ¨â◊fl =zÛOk. JÑ¨Ê\˜ˆH ~°Ñ¶‘ `«Å`ü ™ê÷<åxfl P„Hõq∞Oz \ÏÑπ
ã≤OQÆ~ü J=Ù`«∞<åfl_»∞. J`«x KÕ`« Ç‘Ï~À‰õΩ áê_ç¿ãÎ ¿ãÅae\© ÉÏQÍ LO@∞Ok. ^Õ"£‰õΩ ~°Ñ¶‘, H˜â’~ü
W^ŒÌi Q˘O`«∞Å∂ ÉÏQÍ #Ñ¨C`å~Ú. J~Ú<å ~°Ñ¶‘ KÕ`« áê_ç¿ãÎ `«# `˘e ã≤x=∂ Ç≤Ï\ò J=Ù`«∞O^Œx
q[Üü∞ P#O^£ L^ÕÌâ◊ºO.
H˜â’~ü r=#~°≠i 53 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
ÃÑ¶~ÚÅ=Ù`«∞O^Œx Pâ◊ÃÑ@∞ì‰Ωõ x fã≤# H˜â’~ü `˘eã≤x=∂ ''Å∂HÀK«∞s—— (ÉˇOQÍb)
Ç≤Ï\ò J~Ú‰õÄK«∞Ok! P ã≤x=∂Ö’ H˜â’~ü, =∂ÖÏ ã≤<å›
ã¨z<£ ^Õ"£ |~°‡<£`À ~¸ q+¨Ü«∞O K«iÛOKå_»∞. ''H˜â’~ü KÕ`å áê_ç^•ÌOÖË. ^Õ"£ ã¨ì~ÚÅ∂,
"Õ∞#i["£∞ûH˜ ãïáÈÜÕ∞@∞ì H˜â’~ü KÕ`« áê_çOKÕ Ñ¨Óp <åk—— J<åfl_»∞ |~°‡<£. HÍh q[Üü∞‰õΩ
~°Ñ¶‘KÕ`«<Õ áê_çOKåÅx LOk. H˜â’~ü KÕ`« H˘xfl áê_çOz iã¨∞¯ fã¨∞HÀ^ŒÅK«ÖË^Œ∞. JÖÏ Jx
|~°‡<£‰õΩ Z^Œ∞~°∞ K≥¿ÑÊ ™êÇ¨Ïã¨=¸ ÖË^Œ∞. ^Õ"£ #_çy`Õ U=∞O\Ï_À J#∞‰õΩO@∂ J_çQÍ_»∞.
''H˜â’~ü KÕ`å áê_ç^•ÌO—— J<åfl_»∞ J`«#∞ ‰õÄ_®. q[Üü∞H˜ Ug∞ áêÅ∞áÈÖË^Œ∞. z=iH© `«Å
=Óáêeû =zÛOk.
ZÑ¨Ê\˜ÖÏQÍ<Õ |~°‡<£ JOK«<å `«Ñ¨ÊÖË^Œ∞, Ô~O_»∞ „|Ç¨‡O_»"≥∞ÿ# Ç≤Ï\òû WKåÛ_»∞ H˜â’~ü.
'Ç¨Ï"£∞ ÃÇ·Ï ~åÇ‘Ï áêº~üˆH, Ç¨Ï"£∞ ¿ã ‰õΩKèü # É’eÜÕ∞— WOHÀ\˜ Pâß`À „Ñ¨â’fl`«Î~åÅ _»∂ºÜ≥∞\ò
– 'PM’O "Õ∞ HÍºr, ~°∞ÃÑÇ¨ÏÖÏ ÉÏ^ŒÖò—! ˆ~_çÜ≥∂ ã≤Ö’<£Ö’ ZO`À =∞Ok „â’`«Å∞ ~¸
áê@Å#∞ HÀˆ~"å~°∞. ~°Ñ¶‘ áê_ç# Ô~O_»∂ Ü«ÚQÆà◊w`åÅ∂ ('HõbˆH ~°∂Ñπ "Õ∞—, 'P*Ï ÑÖpè JˆHÖÏ
ÃÇ·Ï—) ‰õÄ_® Ç≤Ï>Ëû! ã≤x=∂ ‰õÄ_® Ç≤Ï\ò J~ÚOk.
WO`«\ ˜ „Ñ¨QÍ_è» "≥∞ÿ„u L#fl ^Õ"£ P ~ÀA ~åÖËHõáÈ=_»O ^Œ∞~°^Œ$+¨ìHõ~°O Hõ^Œ∂!
* * *
H˜â’~ü r=#~°≠i 54 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

=∂<å [<åÉò <≥ Ñ¨ÙHÍ~å #Ç‘Ïñ
HÍº "≥∞~å ™ê^ä£ cè QÆ"å~å #Ç‘Ïñ
=ÚÑ¶π`ü "≥∞ |<£ ÔH K«Öò kÜ≥∞ `«<£ÔH
=ÖÏ¡ ["åÉò `«∞=∂›~å #Ç‘Ïñ II=∂<åII
Ü«∂~Àñ HÍ K«Å<£ ÃÇ·Ï QÆ∞ÖÏg∞
^Õ`Õ ÃÇ·Ï Ç¨Ïã‘<ÀñHÀ ã¨ÖÏg∞ (2)
QÆ∞™êû # H©lÜ≥∞ *Ï<≥ cè nlÜ≥∞
|O^Œw `˘ |O^Œw `˘ blÜ≥∞ ™êÇ¨ÏÉò II=∂<åII
@∂\Ï Ñ¶¨Ó\Ï kÖò Ü≥∞ Ç¨Ï=∂~å
*ˇ·™ê cè ÃÇ·Ï JÉò ÃÇ·Ï `«∞=∂›~å
W^èŒ~ü ^ÕdÜ≥∞ #[~ü ¿Ñ¶H˜Ü≥∞
z¢`«O : ¿Ñ~ÚOQ∑ ÔQãπì
kÅ¡y # kÅ¡y # H©lÜ≥∞ ™êÇ¨ÏÉò II=∂<åII
w`«O : =∞¢E ã¨∞ÖÏÎ<£Ñ¨Ùi
=∂ëê JÖÏ¡ ÔHÇ¨Ï<å `˘ =∂<å ãÖw`«O : Zãπ._ç.|~°‡<£
|<£QÆÜ«∂ aQ∑_® [=∂<å(2) Jaè#Ü«∞O : ^Õ"£ P#O^£
`«∞"£∞HÀ Ç¨Ï™êkÜ«∂ áêº~ü ã≤MÏkÜ«∂(2)
+¨μ„H˜Ü«∂ `˘ +¨μ„H˜Ü«∂ `˘ H©lÜ≥∞ ™êÇ¨ÏÉò II=∂<åII
(h JO`«@ #∞=Ùfi ##∞fl Ñ≤Å=ÖË^xŒ XÑ¨ÙÊ‰õΩO@∞<åfl#∞. <å áê\˜H˜ <Õ<Õ `«Ü∂« ~°Ü∂« º#∞.
=∞i h ™ê\˜ "ÕÔ~=~°∞<åfl~°∞ Hõ#∞Hõ?
WHõ¯_»∞#flk JO^ŒQÆ`≥ÎÅ‰õΩ ã¨ÖÏO KÕ¿ã QÆ∞ÖÏO. HÀÑÖ =^Œ∞Å∞HÀ. |O^èŒO HõÅ∞Ñ¨ÙHÀ.
D =∞#ã¨∞ zuH˜ zuH˜ =ÙOk. U Ñïã≤÷uÖ’ =Ù<åfl ~ÚÑ¨ÙÊ_»∞ h^ÕQÍ!
F K«∂Ñ¨Ù W@∞ áêˆ~~Ú. <å ¢¿Ñ=∞#∞ P@ Ñ¨\ ˜ìOK«‰õΩ.
x#∞fl #qfiOKå#∞, ¢¿Ñ=∞ <ÕiÊOKå#∞. HõhãÖ Hõ$`«[˝`«Öˇ·<å K≥Ñ¨ÙÊ.)
''¿Ñ~ÚOQ∑ ÔQã¨∞ì—— (1957) ã≤x=∂Ö’k ~¸ áê@. Ñ¶≤e‡™êÎ<£ "åiHÀãÖ ã¨∞É’^è£

=ÚYs˚ ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKå_»∞. F Ü«Ú=‰õΩ_»∞ F ‰õΩ@∞O|OÖ’ ¿Ñ~ÚOQ∑ÔQã¨∞ìQÍ LO_»_®xH˜
"≥à◊`å_»∞. P WO\’¡ F Ñ¨_»∞K«∞ – #∂`«<£ – LO@∞Ok. Jã¨Å∞ ~°∂ÑÖÖ’ "≥o`Õ ~ÚÅ∞¡
~Ú=fi~°x =Úãë =Úã≤¡"£∞ ~°∂ÑÖÖ’ "≥à◊`å_»∞. JHõ¯_» P ~°∂ÑÖÖ’ LO@∂<Õ Jã¨Å∞
~°∂ÑÖÖ’ Ãã·H˜Öò `˘‰õΩ¯`«∂ #∂`«<£#∞ \©*ò KÕã¨∂Î áê_Õ áê>Ë Wk. =∞¢E ~åã≤# D áê@‰õΩ
Zãπ._ç.|~°‡<£ ãÖw`«O ã¨=∞‰õÄ~åÛ~°∞. D áê@ =Å¡ ^Õ"£ P#O^£‰õΩ ZO`« ¿Ñ~°∞ =zÛO^À U
HÍ¡ã¨∞ QÍÜ«∞‰õΩ_çQÍ H˜â’~ü‰õÄ JO`«¿Ñ~°∞ =zÛOk.
H˜â’~ü r=#~°≠i 55 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
7
JHÀì|~°∞ 13, 1987.
58= ÜÕ∞@ =∞~°}Õz# H˜â’~ü‰õΩ=∂~ük JHÍÅ=∞$`«∞º=Ù J<Õ J<åe. J`«x HõO>ˇ ÃÑ^ŒÌ"åà◊√¡
rqOz =Ù<åfl~°∞. (`«b¡, `«O¢_ô áÈÜ«∂~°#∞HÀO_ç). `«# Hõà◊¡ Z^Œ∞>Ë `«#HõO>ˇ z#fl"åà◊¡ Kå=Ù
K«∂_»~å=Åã≤~å=_»O Z=iÔH<· å ^Œ∞óY^•Ü«∞Hõ"∞Õ ! P ÉÏ^èŒ Jâ’H±‰Ωõ =∂~ü, J#∂Ñπ‰Ωõ =∂~üÅHˆ HÍ^Œ∞
H˜â’~ü‰õÄ `«Ñ¨ÊÖË^Œ∞. J`«x Hõà◊¡=ÚO^Õ J`«x ÉèÏ~°º =∞^èŒ∞ÉÏÅ =∞~°}ÕzOk. P"≥∞ JO`«º¢H˜Ü«∞Ö’¡
J`«#∞ áêÖÁæ#=Åã≤=zÛOk. JÑ¨ÙÊ_»`«x =Ü«∞ã¨∞ 40 ãÖ=`«û~åÖË! q"åÇ¨xH˜ =ÚO^Œ∞ "åà◊√¡
=∞Oz ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞. `≥~°ÃÑ· Ç≤Ï\ò ÃÑ~Ú~ü. HÍh "åi "≥·"åÇ≤ÏHõ rq`«O Ju ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ, Ju
qëê^ŒHõ~°OQÍ =Úyã≤Ok.
H˜â’~ü, =∞^èŒ∞ÉÏÅÅk qz¢`« q"åÇ¨ÏO. =∞^èŒ∞ÉÏÅ kbÑπ‰õΩ=∂~ü#∞ ¢¿Ñq∞OKÕ~ÀAÖ’¡ "åi^ŒÌi
=∞^è•º ¢¿Ñ=∞ÖËYÅ∞ KÕ~"° ¿Õ ã Ñ¨x KÕã#≤ k H˜â’ˆ~! JÖÏˆQ =∞^è∞Œ ÉÏÅ H˜â’~ü "≥Ú^Œ\É˜ Ïè ~°º ~°∂=∂^ÕqH˜
‰õÄ_® ¢ÃÑO¶ _»∞. ~°∂=∂ H˜â’~ü`À áÈ\Ï¡_#ç Ñ¨ÙÊ_»∞ ''WÖÏ `«Q=Æ ÙÖÏ_ç`Õ <Õ#∞ H˜â’~ü#∞ ÃÑo¡ KÕ¿ãã¨∞‰õΩO\Ï
*Ï¢QÆ`«Î!—— Jx ÉˇkiOKÕk. `«^ä•ã¨∞Î ^Õ=`«Å∞ P =∂@ x[O KÕ¿ãâß~°∞ ‰õÄ_®! ''#Ü«∂^Ò~ü——
(1957) ã≤x=∂ x~å‡} ãÖ^Œ~°ƒùOQÍ `«ÖˇuÎ# q"å^ŒO =Å¡ kbÑπ, =∞^èŒ∞ÉÏÅ ^Œ∂~°=∞Ü«∂º~°∞.
H˜â’~ü, ~°∂=∂ XHõi`À XHõiH˜ Ñ¨_H» õ q_®‰õΩÅ∞ Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩ<åfl~°∞. KåÖÏHÍÅOQÍ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ L#fl
H˜â’~ü, =∞^èŒ∞ÉÏÅÅ∞ q"åÇ¨ÏO KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞!
`˘e ÑïK«Ü«∞O –
Éèí∂`«O "Õ+Ö`À!
=∞^è∞Œ ÉÏÅ‰õΩ H˜â’~ü`À ÑïK«Ü∞« O U=∞O`«
~˘=∂O\˜H±QÍ#∂ [~°QÆÖË^Œ∞. '=∞Ç¨ÏÖò—
(1949) ã≤x=∂Ö’ P"≥∞ #\ÕKÕ~ÀAÖ’¡
Ç‘ Ï ~À Jâ’H± ‰ õ Ω =∂~ü `« = Ú‡_ç Q Í
ÑïK«Ü«∞=∞Ü«∂º_»∞ H˜â’~ü. P ã≤x=∂Ö’
=∞^è∞Œ ÉÏÅk F 'HÍq∞h Ñ≤âßK«O— (`À@=∂e
‰õÄ`«∞~ˆ JÖÏ ¢\ ‰˜ Ωõ ¯ KÕã∞¨ OÎ ^Œ#∞HÀO_ç) "Õ+O¨ .
¢¿ÑHõΔ‰õΩÅ#∞ Ç¨Ï_»ÅQ˘>Ëì P áê¢`« "Õã¨∞Î#fl
áê¢`« ^ è • i}˜ x <Õ Ç¨ Ï _» Å Q˘\ ˜ ì
K«∂_®ÅxÑ≤OzOk H˜â’~ü‰õΩ.
^•xH˜ F ™êÜ« ∞ O¢`« O "Õ à ◊
ZOK« ∞ ‰õ Ω <åfl_» ∞ . HÍã¨ Î HÍã¨ Î Q Í pHõ \ ˜
Ñ¨_»∞`ÀOk. ã¨∂ì_çÜ≥∂ ÃÑ· JO`«ã¨∞ÎÖ’ "Õ∞HõÑπ
~°∂"£∞ LOk. +¨Ø\ÕQ∑ =Úyã≤# `«~°∞"å`«
"Õ∞HõÑπ `«∞_çz"Õã¨∞HÀ=_®xH˜ =∞^èŒ∞ÉÏÅ
JHõ ¯ _ç H ˜ =ã¨ ∞ Î O ^Œ x H˜ â ’~ü ‰ õ Ω `≥ Å ∞ã¨ ∞ .
HÍi_®~üÖ’ pHõ\ ˜QÍ L#fl F =¸Å ÃÑ^ŒÌ
H˜â’~ü r=#~°≠i 55 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
ÃÑ^ŒÌ g∞™êÅ∞#fl =∂ãπ¯ XHõ\ ˜ "Õã¨∞‰õΩx H˜â’~ü xÅ|_®¤_»∞. =∞^èŒ∞ÉÏÅ JHõ¯_çH˜ ~åQÍ<Õ U^À qHõ$`«
[O`«∞=ÙÖÏ J~°∞ã¨∂Î g∞^ŒÑ¨_®¤_»∞. \©<Õ*òÖ’ L#fl =∞^èŒ∞ÉÏÅ ÉˇkiáÈ~Ú "≥¢iQÍ J~°∞ã¨∂Î "≥∞@∞¡
ky áêiáÈ~Ú =zÛOk. Ü«¸x\òÖ’ JO^Œ~∂° U"≥∞Oÿ ^• J#∞‰õΩx ÑïQÔ @∞ì‰Ωõ x =KåÛ~°∞. =∞^è∞Œ ÉÏÅ
=}∞‰õΩ K«∂ã≤ Uq∞>Ëq∞@x J_çQÍ~°∞. P"≥∞‰õΩ <À@=∂@ ~åO^Õ! ÉèíÜ«∞O`À =¸~°ÛùáÈÉ’`«∞#fl
P"≥∞#∞ K«∂ã≤ ''WHõ KåÖË¡—— J#∞‰õΩx H˜â’~ü =∂ãπ¯Ö’Oz "≥ÚÇ¨ÏO |Ü«∞@ ÃÑ\˜ì ~ÚH˜eOKå_»∞.
Ü«¸x@O`å #"åfi~°∞ HÍh q+¨Ü«∞O `≥eã≤ Jâ’H±‰õΩ=∂~ü =∂¢`«O =∞O_çÑ¨_®¤_»∞. JÑ¨Ê\˜ˆH H˜â’~ü
¢áêH˜ìHõÖò *’H±û‰õΩ qã≤y L<åfl_Õ"≥∂ `«=Ú‡}˜fl Ñ≤ez u\˜ìáÈâß_»∞.
=∞^èŒ∞ÉÏÖÏ J^Õ >ˇÿÑ¨Ù!
H˜â’~ü Ç¨Ï_»ÅQ˘@ì_»O =Å¡ JÖÏ [iyOk HÍh =∞^èŒ∞ÉÏÅ ‰õÄ_® H˜â’~üÖÏQÍ<Õ F ~°Hõ"≥∞ÿ#
K≥·e¤+π >ˇÿÑπ! Z=Ô~·<å á⁄~°ÉÏ@∞ KÕ¿ãÎ #"Õfi¿ãk. JO^Œ∞<å `≥~°`≥~°Å∞QÍ #"Õfik. ™ê\˜ Piìã¨∞Å‰õΩ
=∞Ç¨ =∞O@QÍ LO_Õk. ''*Ïb <À\ò—— ã≤x=∂ +¨Ø\ÕQÆ∞ [~°∞QÆ∞`«∂O_»QÍ =∞^èŒ∞ÉÏÅ J^Õ Ñ¨xQÍ
Ñ¨QÅÆ |_ç #=Ùfi`«∂O_»_O» `À ^Õ"£ P#O^£ =¸_£ J=Ù@ÜÕ∞ºk.
ãïQÍ #\ÕK«ÖHË áõ ÈÜÕ∞"å_»∞. K«∂ã≤, K«∂ã≤ F ~°ÀA ''"Õ∞_»"∞£ ,
g∞~°∞ HÍã¨Î ~ÚH˜eOK«_O» PÑ≤`Õ <Õ#∞ #\ÕK«_O» "≥Ú^ŒÖ_ˇ `» å——
J<åfl_»∞. J~Ú<å áêÑÖ =∞^è∞Œ ÉÏÅ #"åfiÑ¨ÙHÀÖËHõ áÈ~ÚOk. F™êi H˜â’~ü PÇ¨fi#O ÃÑ·
WÖÏ\˜ =∞^èŒ∞ÉÏÅ H˜â’~ü‰õΩ `≥~°ÃÑ· ¢|Ç¨‡O_»"≥∞ÿ# *’_ô. H˘O^Œ~∞° J`«x WO\˜H˜ =KåÛ~°∞.
''K«bÎ HÍ <å"£∞ QÍ_ô—— fã¨∞HÀO_ç. H˜â’~ü Ç¨ïëê~°∞‰õΩ U =∂¢Ò« HÍh H˜ â ’~ü ~ÚO\’¡ ÖË _ » x
fã≤áÈ‰õΩO_® =∞^èŒ∞ÉÏÅ #\ÕzO^Œ#_®xH˜ 'Ç¨Öò ÔH·™ê ÃÇ·Ï `≥eÜ«∞_»O`À "≥~Ú\ÕQ∑ Ç¨Ö’¡
[<åÉò HÍ— áê@ XHõ¯\˜ KåÅ∞. ''~°≠∞¢=¸——Ö’ HÍã¨Î ¢¿Ñ=∞, ‰õÄÅ|_ç Hõ|∞~°∞¡ K≥ÑC¨ HÀ™êQÍ~°∞.
ÃãO\˜"≥∞O@∞ *’_çOz<å ^•xÖ’ ‰õÄ_® P"≥∞, H˜â’~ü Hõeã≤ QÆ O @Å∞ QÆ _ ç z <å J`« x
J#∂Ñπ‰Ωõ =∂~ü#∞ U_çÑO≤ KÕ áê@ LOk. JÖÏˆQ ''Ç¨Ñ¶π \˜HÔ \ò——Ö’ *Ï_»ÖHË áõ È=_»O`À HÍã¨Î u@∞ì‰Ωõ x
‰õÄ_®. H˜â’~ü z#fl ‰õΩ¢~å_çÖÏ #\˜ã∂¨ OÎ >Ë, J=∂Ü«∞‰õΩ_»#∞‰õΩx ~ÚHõ "≥oá¡ È^•=∞x ÖËã∞¨ OÎ >Ë "åà◊¡
J`«xfl KÕ~°nã≤# J=∂‡~ÚQÍ =∞^èŒ∞ÉÏÅ ~ÚOHÍ ã¨~°^•QÍ ™Èá¶ê HÕ^Œ #∞O_ç áê‰õΩ¯O@∂
#\ÕzOk. |Ü«∞\˜H˘KåÛ_»∞ H˜â’~ü. ÃÑQ· Í ''ÔHã· ‘
"åo¡^ŒÌ~°∂ Hõeã≤ #\Õz# "≥Ú^Œ\ ˜ z¢`«O – ''_è®ˆH HÍ Åw "Õ∞~å ZO„\©—— J#fl "åHõ|∞
=∞Öò=∞Öò—— (1956). ''K«bÎ HÍ <å"£∞ QÍ_ô—— (1958) Ö’ "åà◊¡ XHõ\!˜
[O@ Ç≤Ï\ò J~ÚOk. `«~åfi`« ''"≥∞Ç¨ÏÖ’O ˆH MÏfiÉò—— (1960), x*ÏxH˜ "åà◊√¡ =zÛ#Ñ¨Ê\˜
''~°≠∞¢=¸—— (1960), ''Ç¨Ñ¶π \˜ÔH\ò—— (1962). ''~°≠∞¢=¸——, #∞Op JHõ¯_Õ ^•‰õΩ¯x "åà◊√¡ `«#x
''Ç¨Ñ¶π \˜HÔ \ò—— ~Ô O_»∂ q[Ü«∞=O`«"∞≥ #ÿ z¢`åÖË! q<À^ŒÉiíè `«"∞≥ #ÿ u@∞ì ‰ õ ΩO@∂#fl^ŒO`å qO@∂
ã≤x=∂ÖË! ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. Wk J`«x ¿Ñ=¶ ~ˆ \ò
=∞^èŒ∞ÉÏÅ "≥·q^èŒºO
Ç¨c!`«#QÆ∞iOz Z=Ô~·<å =¿ãÎ
"≥ ~ Ú\ ˜ O Q∑ Ç¨  Ö’¡ XHõ ¯ }Ë ‚
H˜â’~ü‰Ωõ =∂~ü`À ã¨~^° • ã≤x=∂Å∞ "ÕãO≤ k Hõ^•x =∞^è∞Œ ÉÏÅ ‰õÄKÀÉˇ\ ˜ì `«#∞ F Hõ#flOÖ’
#@# ^•xˆH Ñïq∞`«O J#∞‰õΩO>Ë á⁄~°ÉÏ@∞. H˜â’~ü HõO>ˇ #∞O_ç K«∂ã¨∂Î ‰õÄK«∞<Õ"å_»∞.
=ÚO^Õ z¢`«ã‘=∞Ö’ ¢Ñ¨"ÕtOz qq^èŒ~°HÍÖˇ·# áê¢`«Å∞ `«#<≥=~°∂ K«∂_»_»OÖË^Œ#∞‰õΩx
^èŒiOzOk. ™êì~üQÍ P"≥∞ ™ê÷~Ú H˜â’~ü HõO>ˇ KåÖÏ Z‰õΩ¯=. =∞x+≤ KÕ ¿ ã KÕ + ¨ ì Å ∞, =ÚY
J¢Q¢Æ â}ı ˜ Hõ^•ä <åÜ«∞‰õΩÅ ã¨~ã° #¨ , ÃÑ^ŒÌ ÉÏº#~üÅ‰õΩ Ñ¨xKÕãO≤ ^•"≥∞! qHÍ~åÅ∞ QÆ=∞xOK«_»O J`«x
''"≥ÚÑ¶¨∞Öò–U–P["£∞—— Ö’ J<å~°¯eQÍ "Õ+Ö "Õã≤ ã≤hK«i¢`«Ö’ ã¨~^° •!
z~°™ê÷~ÚÜ≥∞ÿ # H©iÎ ãÖáêkOK«∞‰õΩOk. 1942 Ö’ ''|ãÖ`ü——Ö’
H˜â’~ü r=#~°≠i 56 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
'g#ãπ PÑ¶π WO_çÜ∂« —
'"Õ∞i¡<£ =∞¢<À PÑ¶π WO_çÜ∂« —
'H©fi<£ PÑ¶π Kåi\©—
„¿Ñq∞‰õΩÅ k#O<å_»∞ (Ñ¶≤¢|=i 14) Ñ¨Ù\˜ì# =∞^èŒ∞ÉÏÅ#∞ =i‚OKÕ H˘xfl Ñ¨^•Å∞
~Úq. _èçb¡H˜ K≥Ok ÉÁOÉÏ~ÚH˜ =Åã¨ =zÛ# F Ñ¨~îå#∞ ‰õΩ@∞O|OÖ’ Ñ¨Ù\˜ì# ÉËc
=ÚO`å*ò‰õΩ W^ŒÌ~°∞ JHõ¯Å∞ =ÚQÆ∞æ~°∞ K≥Öˇ¡à◊√¡. `«O„_ç J`å=ÙÖÏ¡MÏ<£H˜ ãÖáê^Œ# Uq∂ÖËHõ
~¸"≥∞#∞ Zxq∞^Œ= ÜÕ∞@ ã≤x=∂Ö’¡ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑ\Ïì_»∞. ã≤x=∂ÅÖ’ KÕiÊOKå_»∞ HÍh
K«KÕÛ@xfl x|O^èŒ#Å∞ ÃÑ\Ïì_»∞. WO\˜#∞O_Õ Éè’[#O, hà◊√¡ fã¨∞ÔHàÏ¡e. Z=i`À#∂
=∂\Ï¡_‰» Äõ _»^∞Œ . ™êÜ«∞O„`«O P~°∞QÆO@ÅHõÖÏ¡ +¨Ø\ÕQÆ∞ =ÚyOK«∞‰õΩx ~ÚO\˜H˜ =KÕÛÜ«∂e.
WO\˜H˜ Z=~°∂ ~å‰õÄ_»^∞Œ . ã≤x=∂ Ñ¶O¨ Hõ<Δ Å£ ‰õΩ "≥à‰¡◊ Äõ _»^∞Œ . [~°fleã¨∞Åì `À =∂\Ï¡_‰» Äõ _»^∞Œ .
`≥zÛ# _»|ƒO`å `«# KÕuÖ’ áÈÜ«∂e. JÖÏ =zÛ# _»|∞ƒ#∞ J`«#∞ ã≤x=∂Å∞ fÜ«∞É’~Ú
`«QÆÖË¿ã"å_»∞.
WÖÏO\˜ ÑÖ[~°OÖ’ ÃÑiy# JO^•Å zÅ∞Hõ =∞^èŒ∞ÉÏÅ Ô~Hõ¯Å∞ qiz "ÕÜ«∞_»O`À
ã¨fiÜ«∞Ox~°‚Ü«∂kèHÍ~°O HÀÖ’Ê~ÚOk. P"≥∞ =∞#ã¨∞ kbÑπ‰õΩ=∂~ü#∞ "åOzèOzOk. HÍh
z#flÑ¨Ê\˜#∞O_ô ÃÑiy# "å`å=~°}O =Å¡ ‰õΩ@∞OÉÏxfl q_»=ÖËHõáÈ~ÚOk. ''_è®ˆH H©
=∞Öò=∞Öò—— (1956) ã≤x=∂ +¨Ø\ÕQ∑ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ #@∞_»∞ FO„Ñ¨HÍ+π ã¨=∞HõOΔ Ö’ kbÑπ‰Ωõ =∂~ü
H˜â’~ü r=#~°≠i 57 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

=∞^è Œ ∞ ÉÏÅ‰õ Ω „Ñ¨ á È*ò KÕ â ß_» ∞ . ''HÍr
(Ñ¨Ù~ÀÇ≤Ï`«∞_»∞) Ô~_ôQÍ L<åfl_»∞. #∞=Ùfi
ã¨ˆ~##∞. W"åàı ÃÑo¡. h ‰õΩ@∞OÉÏxfl q_çz
~å"åe. J^˘Hõ¯>Ë <å +¨~°`«∞—— J<åfl_»∞.
=∞^èŒ∞ÉÏÅ =∂@ <åxÛOk. ''<å‰õΩ =∂
‰õΩ@∞O|=¸ HÍ"åe, #∞=Ófi HÍ"åe—— JOk.
''Jk [~°QxÆ ãÖQÆu Jx h‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. n#~°Oú
<Õ#∞ h‰õΩ JHõ¯ˆ~¡^Œ#fl=∂@—— Jx HÀÑ¨Ê_®¤_»∞
kbÑπ, ÃÑo¡ „Ñüáê^Œ# q~°q∞OK«∞‰õΩ<åfl_»∞.
`«~åfi`« =∞^èŒ∞ÉÏÅ ~år KÕã¨∞HÀÉ’~ÚOk.
HÍh JÑ¨Ê\˜ˆH J`«x =∞#ã¨∞ qiyáÈ~ÚOk.
=∞^èŒ∞ÉÏÅ KåÖÏ _çã≤Ñ≤¡<£ L#fl =∞x+≤.
„á⁄_»∂ºã¨~°¡ HõO>Ë =ÚO^Õ `«# HÍ~À¡=zÛ
Ãã\òûÃÑ· =zÛ ‰õÄK«∞<Õk. U _ç=∂O_»∞¡
KÕÜ«∞‰õΩO_® Ñ¨ÓiÎ ã¨Ç¨ÏHÍ~°O JOkOKÕk.
q`«~°}je. ^•#^èŒ~å‡Å∞ KÕ¿ãk. ÃÑ^ŒÌ `å~°
J~Ú# `«~åfi`« ‰õÄ_® Ñ¨@∞ì|\ì̃ _®#∞û, Ju ''#Ü« ∂ ^Ò~ü — —Ô H · fã≤ # ã≤ ì Ö ò . z=~° ‰ õ Ω
`«‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <Õ~°∞Û‰õΩOk...WOw¡+¨μ "≥·[Ü«∞Of=∂Å#∞ D"≥∞ ™ê÷#OÖ’ fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
‰õÄ_®..! JÅOHÍ~åÅ∞ Z‰õΩ¯= KÕã¨∞HÀ‰õΩO_® D q"å^ŒO =Å¡ kbÑπ‰õΩ=∂~ü ^Œ∂~°=∞Ü«∂º_»∞.
ã¨ÇÏ¨ [ ™œO^Œ~º° O „Ñ¨îŒ ≈Oz „¿ÑHõ‰Δ Ωõ Å<Õ HÍ^Œ∞. ''"≥ÚÑ¶¨∞Öò U P["£∞——Ö’ ã¨b"£∞, J<å~°¯b
ã¨ÇÏ¨ #@∞Å#∞ ‰õÄ_® =∞`«∞Å∞ áÈQ˘@∞ì‰Ωõ <Õ@∞ì áê„`«ÅÖ’ QÍ_è„» ¿Ñq∞‰õΩÅ∞QÍ "åi =∞^èºŒ ã¨xfl"ÕâßÅ∞
KÕ¿ãk. z„fHõiOKÕ >ˇ=ÿ ÚÖ’ "åi^ŒiÌ =∞^è•º =∂@ÖË ÖË=Ù!
Ñ¨ÓiÎ „á⁄ÃÑ¶+¨#Öò J~Ú# =∞^èŒ∞ÉÏÅ
a.P~ü.KÀáê¤ =O\˜ x~å‡`«`À q"å^ŒOÖ’ z‰õΩ¯‰õΩOk. Jn `«O„_ç HÍ~°}OQÍ. ''#Ü«∂^Ò~ü——
(1957) ã≤x=∂‰õΩ kbÑπ‰õΩ *’_ôQÍ =∞^èŒ∞ÉÏÅ#∞ |∞H± KÕÜ«∞_»O [iyOk. P ã≤x=∂Ö’ H˘O`«
B\ò_À~ü +¨Ø\ÕQÆ∞ LOk. =∞^èŒ∞ÉÏÅ `«O„_ç B\ò_À~ü‰õΩ "≥à◊¡_®xH˜ gÖË¡^Œ<åfl_»∞. ^•O`À KÀáê¤‰õΩ
Xà◊√¡ =∞O_ç P"≥∞#∞ f¿ãã≤ P "Õ+Ö "≥·[Ü«∞Ou=∂Å‰õΩ ~ÚKåÛ_»∞. =∞^èŒ∞ÉÏÅÃÑ· HÀ~°∞ìÖ’ ˆHã¨∞
"Õâß_»∞. P ˆHã¨∞Ö’ kbÑπ#∞ ™êH˜ΔQÍ Ñ≤eKå~°∞. `«=∞ =∞^èŒº#∞#fl „¿Ñ=∞#∞ ÑïQÆ}ÕK«‰õΩO_® `«#‰õΩ
=ºuˆ~HõOQÍ ™êHõΔ ºO K≥Ñ¨Ê_»O(x["Õ∞ J~Ú<å) P"≥∞ r~°‚O KÕã¨∞HÀÖËHõáÈ~ÚOk. "åi =∞^èŒº
Z_»ÉÏ@∞ =∞iO`« ÃÑiyOk.
''"≥ÚÑ¶¨∞Öò–U–P["£∞——Ö’ ã¨bO, J<å~°¯eÅ∞QÍ kbÑπ, =∞^èŒ∞ÉÏÅÅ „¿Ñ=∞ K«∂ã≤# "åÔ~=~°∂
P z„`«x~å‡} ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "åi^ŒÌi =∞^èŒº =∂@Å∞ ‰õÄ_® ÖË=O>Ë #=∞‡QÆÅ~å! H˜â’~ü`À
q"åÇ¨ÏO ÉèíQÆfl=∞Ü«∂ºHõ, P"≥∞ =∞OK«O q∂^Œ Ñ¨_®¤Hõ kbÑπ P"≥∞#∞ K«∂_»_®xH˜ "≥àı¡"å_»∞. ''<å
P~ÀQÆºO ÉÏQÆ∞Ñ¨_ç`Õ <å`À =∞m¡ #\˜™êÎ=Ù Hõ^•?—— Jx J_çˆQ^•"≥∞ n#OQÍ. ''`«Ñ¨Ê‰õΩO_®——
JO@∂ P"≥∞#∞ F^•ˆ~Û"å_»`«#∞.
1969 Ñ¶„≤ |=i 23# P"≥∞ =∞~°}O˜ KÕ ã¨=∞Ü«∂xH˜ kbÑπ =∞„^•ã¨∞Ö’ ''QÀÑ‘—— ã≤x=∂ +¨Ø\ÕQÆ∞Ö’
L<åfl_»∞. ÉÁOÉÏ~ÚH˜ uiy =zÛ ™êÜ«∞O„`«O P"≥∞ WO\˜H˜ "≥àı¡ãïH˜ JO`«º„H˜Ü«∞Å∞
Ñ¨Ó~°Î~ÚáÈÜ«∂~Ú. ''ã¨Ô~·# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ã¨Ô~·# x~°‚Ü«∞O fã¨∞HÀHõáÈ=_»O, KåÖÏ Z"≥∂+¨#ÖòQÍ
LO_»_»O, Ñ¨ÓiÎQÍ `«O„_ç K≥Ñ¨ÙÊKÕ`«Ö’¡ LO_»_»O.. g\˜=Å¡<Õ P"≥∞ rq`«O qëê^Œ Éèíi`«=∞~ÚOk——
Jx x@∂ì~°∞™êÎ_»∞ kbÑπ!
H˜â’~ü r=#~°≠i 58 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
ÉÏÅ`å~°QÍ ¢Ñ¨"ÕtOz# P"≥∞ 1947 Ö’ H˜^•~ü â◊~°‡ fã≤# ''hÖò Hõ=∞Öò——Ö’ ~å*òHõÑ¨Ó~ü ã¨~°ã¨#
Ç‘Ï~À~Ú<£QÍ ÑïK«Ü«∞=∞~ÚºOk. ~å*òHõÑ¨Ó~ü`À 'kÖò HÍ ~å}˜——(1947), ''J=∞~ü¢¿Ñ"£∞—— (1948),
''^À L™êÎ^—£ — (1959) ã¨∞~ˆ O¢^`Œ À ''z`ÀÎ_£ q[Üü∞——(1947), ''"Õ∞~ˆ ÉèQí "Æ å<£—— (1947) ''WOuÇ¨<£——
(1949), Jâ’H±‰Ωõ =∂~ü ã¨~ã° #¨ ''=∞Ç¨ÏÖò—— (1949), ''xâß<å—— (1950), ''UH± ™êÖò—— (1957),
''Ç¨Ï∫~å ¢a*ò—— (1958) ^Õ"£ P#O^£ ã¨~ã° #¨ ''=∞^è∞Œ ÉÏÅ—— (1950) ''x~åÖÏ—— (1950), ''P~å"£∞——
(1951), ''<å^•<£—— (1951), ''J~ü=∂<£—— (1953), ''HÍÖÏ áêh—— (1958) ''*Ïb <À\ò—— (1960),
kbÑπ ‰õΩ=∂~ü ã¨~ã° #¨ '`«~å<å—— (1951), 'ãÖQ∑kÖò—— (1952), ''J=∞~ü—— (1954) ''"≥ÚÑ¶∞¨ Öò–U–P["£∞——
(1960), +¨g∞‡HõÑÓ¨ ~ü`À 'Ô~Ö· ò HÍ _çÉÏƒ—— (1953), ''#HÍÉò—— (1955), ''ÉÏÜü∞¢ÃÑO¶ _£—— (1961),
QÆ∞~°∞^Œ``ü À ''q∞ã¨~ì ü JO_£ q∞Ãããπ 55—— (1955), ¢Ñn¨ Ñπ‰Ωõ =∂~ü`À ''~å*òÇÏ¨ \ò——(1956), '+≤s<£ Ñ¶~¨ Ç° Ï¨ ^£——
(1956), ''Ü«∞Ç¨˙n H© Å_ô¯—— (1957), ''áÈbãπ——(1958), ''áêãπáÈ~ü—ì —(1961), Éè~í `° ü Éè∂í +¨}`ü À
''ˆQ\ò "Õ PÑ¶π WO_çÜ∂« ——(1957), ''á¶êQÆ∞<£—— (1958), ''HõÖò Ç¨Ï=∂~å ÃÇÏ· —— (1959), ''|~åû`ü H© ~å`ü——
(1960) – WÖÏ J<ÕHõ ã≤x=∂ÅÖ’ "ÕãO≤ k.
H˜â’~ü‰õΩ 1955 ^•HÍ Ç≤Ï\ò ã≤x=∂ÜÕ∞ ~åÖË^Œ∞. P áê\˜ˆH =∞^èŒ∞ÉÏÅ F #ÅÉèˇ· ã≤x=∂ÅÖ’
Ç‘Ï~À~Ú<£. kbÑπ ‰õΩ=∂~ü`À P"≥∞ ¢Ñ¨}Ü«∞O Ñ¨`åHõji¬HõÅ‰õΩ ZH˜¯ LOk. kbÑπ =O\˜ Ç‘Ï~Àx
=ke =∞^è∞Œ ÉÏÅ H˜â’~ü =O\˜ Ç¨ã¨º#@∞_çx ÃÑo¡ KÕã∞¨ HÀ"åÅ#∞HÀ=_»O KåÖÏ=∞OkH˜ ~°∞zOK«Ö^Ë ∞Œ .
#n~å (Hõ^•ä <å~ÚHõQÍ ¢áê~°OaèOz "åºOÑπ áê¢`Å« Ö’ ¿Ñ~°∞ `≥K∞« Û‰õΩ#fl #\©=∞}˜) F~ÀA =∞^è∞Œ ÉÏÅ
"Õe g∞^Œ 'ÔH— Jx ~åã¨∞#fl LOQÆ~°O K«∂ã≤Ok. P~åÅ∞ fã≤ x~å…O`«áÈ~ÚOk. '' "å\©*ò kãπ
=∞^èŒ∂! ¢Ñ¶¨"£∞ ã¨|¡~Ú"£∞ @∞ k i_ç‰õΩºÅãπ! "å\ò P~°∂º _»∂~ÚOQ∑!—— Jx u\˜ìáÈã≤Ok. HÍh
=∞^èŒ∞ÉÏÅ `«# x~°‚Ü«∞O =∂~°∞ÛHÀÖË^Œ∞. ''<å rq`«OÖ’ Ç¨~Ú J#∞ÉèíqOKÕk J`«x ã¨=∞HõΔOÖ’
=∂¢`«"Õ∞—. JOk. J#fl@∞ìQÍ<Õ H˜â’~ü#∞ ÃÑo¡ KÕã¨∞‰õΩOk. q∞Ãããπ H˜â’~üQÍ<Õ JOu=∞âßfiã¨
q_çzOk.
~˘=∂#∞û „áê~°OÉèíO Ãã\’¡<Õ!
''K«bÎ HÍ <å"£∞ QÍ_ô—— ã≤x=∂ f¿ã~ÀAÖ’¡ H˜â’~ü, =∞^èŒ∞ÉÏÅÅ =∞^èŒº Ñ¨~°ã¨Ê~° PHõ~°¬}
¢áê~°OÉèí=∞~ÚOk. JÑ¨Ê\˜ˆH =∞^èŒ∞ÉÏÅ \ÏÑπ ™êì~ü, Z=iH© JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ ÖËx JO^•Å~åt.
`«# Ñ¨<Õ"≥∂, `«<Õ"≥∂ `«Ñ¨Ê P"≥∞ |Ü«∞@ ZHõ¯_® Hõ#|_Õk HÍ^Œ∞. J@∞=O\˜ `å~° `«#`À
=∂\Ï¡_»_»O, `«# *’‰õΩÅ‰õΩ Ñ¨_çÑ¨_ç #=fi_»O H˜â’~ü‰õΩ QÆ~°fiHÍ~°}OQÍ LO_Õk. JO^Œ∞<å ÉèÏ~°º
`«##∞ q_çz"≥o¡áÈ~Ú# _ç¢ÃÑ+¨<£Ö’ L<åfl_»∞ HÍ|\˜ì =∞^èŒ∞ÉÏÅ =O\˜ ™êì~ü `«#‰õΩ ~ÚzÛ#
¢áê^è•#º`«‰õΩ J`«#∞ Lá⁄ÊOyáÈÜ«∂_»∞. =∞^èŒ∞ÉÏÅ‰õΩ ‰õÄ_® H˜â’~ü KÕ¿ã `«=∂ëêÅ∞, ã¨~°^•
ã¨fiÉèÏ=O ZO`«À #KåÛ~Ú. P"≥∞‰õΩ U_Õà◊¡ =Ü«∞ã¨∞#∞O_ç ã¨∂ì_çÜ≥∂Å∞, ~ÚÅ∞¡ `«Ñ¨Ê "Õˆ~ Ug∞
`≥eÜ«∞^Œ∞. `«O¢_ç Hõ~°‰õΩ ã¨fiÉèÏ=O =Å¡ P"≥∞‰õΩ =∞QÆ"åà◊¡O>Ë<Õ Éˇ~°∞‰õΩ. JÑ¨Ê\˜^•HÍ `«#∞
¢¿Ñq∞Oz#"åà◊¡O`å ã‘iÜ«∞ãπ >ˇÿ¿Ñ! ÃÑ·QÍ ''#Ü«∂^Ò~ü—— ˆHã¨∞ q+¨Ü«∞OÖ’ `«# ÉÏQÀQÆ∞Å∞
PÖ’zOK«‰õΩO_® ™êHõΔ ºO K≥Ñ≤Ê# kbÑπ ‰õΩ=∂~ü HõO>Ë `«##∞ ã¨~°^•QÍ LOK«_®xH˜ ¢Ñ¨Ü«∞uflã¨∞Î#fl
H˜â’~ü P"≥∞‰õΩ #KåÛ_»∞.
''K«bÎ HÍ <å"£∞ QÍ_ô—— Ãã\òû g∞^Œ ¢áê~°OÉèí=∞~Ú# "åi ¢Ñ¨}Ü«∞O <≥=∞‡kQÍ<Õ =ÚO^Œ∞‰õΩ
™êyOk. kbÑπ‰õΩ=∂~ü`«À =º=Ç¨~°O K≥_çáÈÜ«∂Hõ =∞^èŒ∞ÉÏÅ Z=i<À XHõix ÃÑo¡ KÕã¨∞HÀ=Åã≤#
J=ã¨~°O U~°Ê_çOk. '"≥ÚÑ¶¨∞Öò–U–P["£∞— ã≤x=∂Ö’ kbÑπ‰õΩ *’_ôQÍ #\ÕK«_®xH˜ =∞^èŒ∞ÉÏÅ
XÑ¨ÙÊHÀ=_»O`À =∞m¡ "åo¡^ŒÌi =∞^èŒº ã¨Ü≥∂^èŒº ‰õΩ^Œ∞~°∞`ÀO^Œx, ZÖÏÔQ·<å kbÑπ#∞ ^•iÖ’H˜
`≥K∞« ÛHõÀ=_®xH˜ =∞^è∞Œ ÉÏÅ ¢ÑÜ¨ ∞« ufl™ÈÎO^Œx Ñ¨ÙHÍ~°∞¡ =KåÛ~Ú. Ñ¨ÙHÍ~°∞¡ JiHõ@_ì ®xÔH<· å =∞^è∞Œ ÉÏÅ
H˜â’~ü r=#~°≠i 59 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
o "Õ∞i¡<£ =∞¢<À ÖÏQÍ<Õ =∞^èŒ∞ÉÏÅ ‰õÄ_® `«# 36= ÜÕ∞@ xã¨ûO`«∞QÍ =∞~°}ÕzOk. "Õ∞i¡<£k
P`«‡Ç¨Ï`«º, =∞^èŒ∞ÉÏÅk rq`ÕK«Ûù #tOz# ã¨Ç¨Ï[ =∞~°}O.
o ''|ãÖ`ü—— (1942) =O\˜ 6 ã≤x=∂ÅÖ’ ÉËc =ÚO`å*òQÍ #\Õz, ''hÖò Hõ=∞Öò—— (1947)Ö’
~å*òHõÑ¨Ó~ü ã¨~°ã¨# `˘e™êi Ç‘Ï~À~Ú<£ J~Ú U_®kH˜ <åÅ∞QÆ∞ K˘Ñ¨ÙÊ# 70 ÃÑ· zÅ∞‰õΩ
ã≤x=∂ÅÖ’ #\Õz# =∞^èŒ∞ÉÏÅ PYi z„`«O '"≥ÚÑ¶¨∞Öò–U–P[O—. ''ÉÏÜü∞ „ÃÑ¶O_£——, ''Ç¨Ñ¶π
\˜ÔH\ò——, ''áêãπáÈ~°∞ì——, ''*ÏfiÖÏ—— z„`åÅÖ’ H˘xfl ÉèÏQÍÅÖ’ P"≥∞ _»∂Ñ≤¡ˆH@∞¡ (KåÖÏ =∞@∞ì‰õΩ
P"≥∞ K≥Öˇ¡Å∞ K«OK«Öò)#\ÕKå~°∞.
o ''=∞Ç¨ÏÖò—— (1949) =∞^èŒ∞ÉÏÅ‰õΩ =∞Oz „ÉËH± xzÛOk. Jã¨ÖÏ áê„`« ã¨∞Ô~·Ü«∂º‰õΩ ~Ú^•Ì=∞x
ÉÏOÉË \ÏH©ã∞¨ _≥~Ô· Hõ~ì ∞° ¡ J#∞‰õΩ<åfl~°∞.
^Œ ~ ° ≈ ‰õ Ω _» ∞ Hõ = ∂Öò J„"≥ ∂ Ç≤ Ï
Ñ¨@∞ì|_»O`À =∞^èŒ∞ÉÏÅ‰õΩ ^ŒH˜¯Ok.
o =∞^èŒ∞ÉÏÅ‰õΩ P ¿Ñ~°∞ ÃÑ\˜ì#k
^ÕqHÍ~å}˜. '=∞^èŒ∞ÉÏÅ— J#fl ¿Ñ~°∞
q∂^Œ 1950Ö’ ã≤x=∂ ‰õÄ_®
=zÛOk. JO^Œ∞Ö’ P"Õ∞ <å~ÚHõ.
o ''ã¨Ü«∞º^£——, ''ëê<£–Z–J=^è£——,
''"≥∞Ç¨Ï|∂ÉÏ—— ''ÖÏb K«O^Œ<—£ — –W=hfl
J`å#∞ÖÏ¡MÏ<£ =∞^èŒ∞ÉÏÅ _»|∞ƒ`À
"≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ì ã¨QÆOÖ’ =∂<Õã≤# „¿ÑHõ‰Δ Ωõ Å<Õ HÍ^Œ∞, Ç‘Ï~ÀÅ#∂ "≥O\Ï_Õ K«∂Ñ¨ÙÅ∞
ã≤x=∂Å∞– ''ã¨Ü∞« º^£—— q∂^Œ =¸_»∞
ÅHõΔÅ∞ Y~°ÛÜ«∂ºHõ =∂<Õâß~°∞. ''ëê<£–Z–J=^è£—— =∂<Õã≤# HÍ~°}O Uq∞@O>Ë – _≥·Ô~Hõì~°∞
ÖË@∞QÍ ~å=_»O!
o J`å#∞ÖÏ¡MÏ<£ Ñ¨ÓiÎ KÕã≤ q_»∞^ŒÅ KÕã≤# ã≤x=∂Å∞ – ''<å`å—— (1955 – ã≤x=∂ á¶ê¡Ñ¨~Úº,
=∞^èŒ∞ÉÏÅ |OQÆàÏ `åHõ@∞ì ÃÑ@ì=Åã≤ =zÛOk), ''=∞Ç¨ÏÖ’O HÍ MÏfiÉò—— (1960) ''Ñ¨~îå<£——
(1962)!
o 'Ñ¶≤Öò‡¿Ñ¶~ü— 1952 Ö’ H˘O^Œ~°∞ „á⁄_»∂ºã¨~üû#∞ ã≤h `å~°Ö’¡ Z=~°∞ JO^Œ"≥∞ÿ# "å~À
x~°‚~ÚOK«=∞Ok. "≥Ú^Œ\ ˜™ê÷#O #oh [Ü«∞=O`ü, Ô~O_»∞, =¸_»∞ ™ê÷<åÅ∞ #sæãπ,
c<å~åÜü∞Åq. =∞^èŒ∞ÉÏÅ‰õΩ ^ŒH˜¯Ok <åÅæ= ™ê÷#O =∂„`«"Õ∞!
o ÉÏOÉËÖ’ [iy# Ñ¶≤eO ÃÑ¶ã≤ì=ÖòH˜ =zÛ# J"≥∞iHõ<£ _≥·Ô~Hõì~°∞ „á¶êOH± HÍ„áê#∞ K«∂_»_®xH˜
`å~å=∞}∞ÅO^Œ~°∂ "≥o¡<å =∞^èŒ∞ÉÏÅ "≥à◊¡ÖË^Œ∞. HÍh '=¸g>ˇÿ"£∞û— Hõ=~°∞ ¿Ñr q∂^Œ P"≥∞
á¶È\’ K«∂ã≤ =ÚQÆ∞_ú #·≥ HÍ„áê ''D J=∂‡~Úx _ç#fl~üH˜ Ñ≤Å∞, Ç¨b=Ù_£H˜ ÑïK«Ü∞« O KÕ™êÎ#x——
Jx a.ÔH.Hõ~°OlÜ«∂`À J<åfl_»∞. HÍh =∞^èŒ∞ÉÏÅ `«O„_ç <À~°∞ K«Ñ¨ÊiOz ''`«#H˜ á¶È~ü¯û`À
u#_»O ~å^Œ∞. _ç#fl~°∞Ñ¶¨Ù_»∂¤ JHõ¯ˆ~¡^Œ∞, Ç¨b=Ù_»∂¤ JHõ¯ˆ~¡^Œ∞—— J<Õâß_»∞.
o ã¨∞xfl`«"≥∞ÿ# `«# K«~å‡xfl HÍáê_»_®xH˜ =∞^èŒ∞ÉÏÅ KåÖÏ *Ï„QÆ`«ÎÅ∞ fã¨∞‰õΩ<Õk. ÉÏOÉËÖ’x
á¶È¡~å á¶œO>ˇ<£ =^ŒÌ L#fl áêsû ÉÏq h\˜<Õ `åˆQk. ^•O`À<Õ ™êfl#O KÕ¿ãk.
H˜â’~ü r=#~°≠i 60 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

"Õˆ~"åà◊¡x ÃÑo¡ KÕã¨∞‰õΩO^•=∞#∞‰õΩOk. H˜â’~ü#∞ "≥Ú^Œ\ ˜ÉèÏ~°º q_çz "≥o¡áÈ~ÚOk HÍ|\˜ì J_»¤OH˜
‰õÄ_® ÖË^Œ∞. ÃÑo¡ KÕã¨∞‰õΩO^•=∞#∞‰õΩ#fl x~°‚Ü«∞O ''"≥∞Ç¨ÏÖ’O ˆH MÏfiÉò—— (`≥~°ÃÑ· =∞^èŒ∞ÉÏÅ *’_ô
¢Ñn¨ Ñπ‰Ωõ =∂~ü, H˜â’~ü *’_ô K«OK«Öò) ''Ç¨Ñ¶π \˜HÔ \ò—— z¢`åÅ x~å‡}O ™êˆQ@Ñ¨ÙÊ_»∞ =∞iO`« |ÅÑ¨_Oç k.
q"åÇ¨ÏO
1960 JHÀì|~°∞ 16 # [iy# H˜â’~ü, =∞^èŒ∞ÉÏÅÅk =∞`åO`«~°, ÉèÏëêO`«~° q"åÇ¨ÏO. P"≥∞
Jã¨Å∞¿Ñ~°∞ =ÚO`å*ò*ˇÇ¨ ^≥Ç¨Ï¡g. Ñ¨~îå<£ *ÏuH˜ K≥Ok#k. =∂`«$ÉèÏ+¨ Ñ¨Ù+¨μì. L~°∂Ì ÉÏQÍ
=K«∞Û. aÇ¨~ü‰õΩ K≥Ok# ÉˇOQÍb ¢ÉÏÇ¨Ï‡} ‰õΩ@∞O|O #∞O_ç =zÛ#"å_»∞ H˜â’~ü. =∞^èŒ∞ÉÏÅ
`«O¢_ç qÑ¨s`«"≥∞ÿ# Hõ@∞ìk\ÏìÅ`À P"≥∞#∞ ÃÑOKå_»∞. H˜â’~ü `˘eq"åÇ¨ÏO ‰õΩÖÏO`«~°O. JÑ¨ÙÊ_»∞
KÕã¨∞‰õΩ#fl@∞ìQÍ<Õ ~ÚÑ¨ÙÊ_»∞ ‰õÄ_® il+¨ì~°∞ "Õ∞ˆ~l KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. Z=~°∂ =∞`«O =∂~°∞ÛHÀÖË^Œ∞.
=∞^èŒ∞ÉÏÅ `«O¢_çH˜ ~¸ ÃÑo¡ Jã¨ûÅ∞ ~Ú+¨ìO ÖË^Œ∞. J~Ú<å kbÑπ =º=Ç¨~°O `«~åfi`« ‰õÄ`«∞i
~Úëêìxfl =ºuˆ~HÕKÕ ™êÇ¨ÏãÖ KÕÜ∞« ÖËHáõ ÈÜ«∂_»∞. H˜â’~ü `«e^¡ OŒ ¢_∞» Å‰õΩ J`«#∞ =Úã≤"¡ ∞£ #∞ ÃÑàÏ¡__» O»
#K«ÛÖË^Œ∞. ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞#fl `«e¡^ŒO¢_»∞Å#∞ H˜â’~ü
T~°∞HÀÉˇ\Ïì_»∞ HÍh "åà◊◊√¡ z=i^•HÍ =∞^èŒ∞ÉÏÅ
Ñ¨@¡ L^•ã‘#OQÍ<Õ L<åfl~°∞.
ÃÑo¡ [iy# =∞~åfl_»∞ `«#∞ ã≤x=∂Å #∞O_ç
q~°q∞OK«∞‰õΩO@∞#fl@∞ì =∞^èŒ∞ÉÏÅ ¢Ñ¨Hõ\ ÕzOk.
^•O`À P"≥∞‰õΩ J_®fi#∞û ~ÚzÛ# H˘O`«=∞Ok
¢á⁄_»∂ºã¨~°∞¡ ˆHã¨∞Å∞ ÃÑ\Ïì~°∞. "åà◊¡`À P"≥∞ ~år
‰õΩ^Œ∞~°∞Û‰õΩOk. Zxq∞^Œ= ÜÕ∞@ #∞O_ç "≥ÚÇ¨xH˜
~°OQÆ∞ "Õã≤, "Õã≤ JÅã≤áÈ~Ú# P"≥∞ ~ÚÑ¨Ê\˜ÔH·<å
q=ÚH˜Î ^˘iHÕk J#∞‰õΩOk. Ç¨~ÚQÍ WO\˜
Ñ¨ @ ∞ì # LO_ç P~ÀQÆ º O *Ï¢QÆ ` « Î Q Í
K«∂ã¨∞‰õΩO^•=∞#∞‰õΩOk.
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ FˆH, ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ∞QÍ JÑ¨Ê\˜ˆH `«# QÆ∞O_≥Ö’ ~°O¢^èŒO LO^Œ#fl
ãÖQÆu =∞^è∞Œ ÉÏÅ‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. P q+¨Ü∞« O H˜â’~ü‰Ωõ
`≥eÑ≤Ok ‰õÄ_®. U=ÚOk, á¶êi<£ "≥o¡ "≥·^ŒºO KÕ~ÚOK«∞‰õΩO>Ë J^Õ #Ü«∞O J~ÚáÈ`«∞Ok
J#∞‰õΩ<åfli^ŒÌ~°∂! ^•xQÆ∞iOz ÃÑo¡ =∂#∞HÀ#Hõ¯~°ÖË^Œ#∞‰õΩ<åfl~°∞ (x*ÏxH˜ JÑ¨Ê\˜H˜ ^•xH˜ "≥·^ŒºO
ÅO_»<£Ö’ ‰õÄ_® ÖË^Œ∞). D `˘O^Œ~°áê>Ë "åi q"åÇ¨Ï "≥·Ñ¶¨ÖÏºxH˜ ^•ifã≤Ok. =∞^èŒ∞ÉÏÅ‰õΩ
H˜â’~ü`À XHõi<˘Hõ~°∞ ÉÏQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<Õ@O`« ÃÑ^ŒÌ ÑïK«Ü«∞O ÖË^Œ∞. Z‰õΩ¯=HÍÅO ¢Ñ¨}Ü«∞O
™êQÆÖ^Ë ∞Œ ‰õÄ_®. ÃÑo¡ J~Ú# `«~åfi`«<Õ "åi^ŒiÌ =∞^è•º ZO`« "≥~· ∞° ^èºŒ O LO^À ÉÏQÍ `≥eã≤=zÛOk.
qKÕÛù^•xH˜ HÍ~°}O – Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’ ~°O„^èŒO
=∞^èŒ∞ÉÏÅ `«# ÔHiÜ«∞~ü#∞ KåÖÏ ã‘iÜ«∞ãπQÍ fã¨∞‰õΩ#fl =ºH˜Î. z#fl`«#OÖ’<Õ ™êì~ü_»"£∞
=KÕÛÜ«∞_»O`À JO^Œ~°∂ P"≥∞#∞ Q“~°qOKÕ"å~°∞. á⁄y_Õ"å~°∞. P"≥∞ JO^ŒO QÆ∞iOz, Jaè#Ü«∞O
QÆ∞iOz Z@∞K«∂ã≤<å ¢Ñ¨â◊Oã¨ÖË. ã≤x=∂Å∞ `«Ñ¨Ê "Õˆ~Ö’HõO K«∂_»x =∞^èŒ∞ÉÏÅ‰õΩ J=QÍÇ¨Ï#
`«‰õΩ¯=. ã≤x=∂Å∞ =∂<ÕâßHõ P"≥∞ =¸_ôQÍ `«Ü«∂~°~ÚOk. ÃÑ·QÍ ÃÑo¡ J~Ú# `«~åfi`« H˜â’~ü
`«# J<å~ÀQÆºO QÆ∞iOz Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀ=_»O =∂<Õ™ê_»x P"≥∞‰õΩ J#∞=∂#O Ñ¨@∞ì‰õΩOk. ÅO_»<£
"≥à◊^• =∞O>Ë H˜â’~ü 'K«∂^•ÌOÖË— JO\Ï_»∞ HÍh Hõ^ŒÅ_»∞. XHõ"Õà◊ JÑ¨Ê\˜ˆH J`«xH˜ Jk #Ü«∞O
HÍx "åºkè Jx `≥eã≤O^Õ"≥∂!
H˜â’~ü r=#~°≠i 61 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
H˜â’~ü L^•ã‘#`« K«∂ã≤ XHõ ÑïK«Ü«∞ã¨∞Î_»∞ =∞^èŒ∞ÉÏÅ`À ''<Õ#∞
"≥O@ Éˇ@∞ì‰õΩx ÅO_»<£ fã¨∞ÔHà◊`å ~å—— J<åfl_»∞. ^•O`À ã≤QÆ∞æÑ¨_ç
H˜â’~ü ã¨fiO`« Y~°∞ÛÅ g∞^Œ P"≥∞#∞ ÅO_»<£ fã¨∞ÔHàÏ¡_»∞. HÍh
JÑ¨ Ê \˜ ˆ H =∞^è Œ ∞ ÉÏÅ‰õ Ω ã¨ O ^Õ Ç ¨ Ï O =KÕ Û ã≤ O k – ''W`« x H˜
<Õ#Hõ¯~°ÖË^Œ#fl=∂@—— Jx. =∞^èŒ∞ÉÏÅ K≥Öˇ¡Å∞ XHÍ"≥∞ ''`«# ã¨fiO`«
ã≤x=∂Ö’¡ ¢Ñ¶‘QÍ "Õ+Ö "Õã¨∞ÎOk Hõ^•x H˜â’~ü =∂ JHõ¯#∞
KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞ HÍh `«# g∞^Œ ¢¿Ñ=∞H˘nÌ HÍ^Œ∞.—— J<ÕãO≤ k. ÅO_»<£
"≥o¡ K«∂Ñ≤OK«∞‰õΩ<Õ ãïH˜ `≥eã≤Ok – W^Õg∞ `«ˆQæ "åºkè HÍ^Œx.
''PÑ¨~ˆ +¨<£ KÕÜ∞« _®xH˜ gÅ∞ HÍ^Œ∞. #∞=Ùfi U_®kÖ’<Õ áÈ=K«∞Û,
ÖË^• Ñ¨^Õà◊√¡ |`«Hõ=K«∞Û. Ñ≤Å¡Å∞ Hõ#=^Œ∞Ì. Z@∞=O\˜
PO^Àà◊<å, =∂#ã≤Hõ zO`å ÃÑ@∞ìHÀ=^Œ∞—Ì — Jx
K≥áêÊ~°∞ _®Hõì~°∞¡.
H˘`«Î ÉèÏ~°º ~ÚO`« _≥eHˆ \ò Jx `≥eÜ«∞QÍ<Õ H˜â’~ü‰õΩ
L`åûÇ¨ Ï =∞O`å K« z ÛOk. J`« x rq`« O Ö’ #=Ùfi
~ÚyiáÈ~ÚOk. U ã¨~°^•Å∞ K«∂ã≤ =iOzO^À P
ã¨~^° • "≥ÚQÆ∞_»Ü∂« ºHõ Hõ#|_»Háõ ÈÜÕ∞ãïH˜ =∞^è∞Œ ÉÏÅ
x~åâ◊ ‰ õ Ω QÆ ∞ ~° ~ ÚOk. #sæ ã π J<å~ÀQÆ º O
áêÅ~Ú#Ñ¨ÙÊ_»∞ ã¨∞hÖò ^Œ`ü P"≥∞‰õΩ JO_»QÍ,
Pã¨ ~ åQÍ xÅ|_ç ZO`À =∂#ã≤ H õ
ã¨÷~Ú÷~åºxfl ~ÚKåÛ_»∞. HÍh ^•xH˜
=ÚO^Œ∞ "åo¡^~ÌŒ ∂° Z<Àfl Uà◊¡ "≥"· åÇ≤ÏHõ
rq`«O QÆ_áç ê~°∞. H˜â’~ü q+¨Ü∞« OÖ’ Jk
[~° Q Æ Ö Ë ^ Œ ∞ . ÃÑà◊ ¡ ~ Ú HÍã¨ Î ~ Ú<å J#∞|O^è Œ O
U~°Ê_»‰õΩO_®<Õ D LÑ¨¢^Œ=O =ÚOK«∞‰õΩ~å=_»O`À
H˜â’~ü ÉˇOÉËÖuˇ áÎ ÈÜ«∂_»∞. Jâ’H±‰Ωõ =∂~üÖÏ ÉÏ^èºŒ `«Å∞
`«ÅÔH`«∞Î‰õΩ<Õ =∞x+≤ HÍ^Œ`«_»∞!
x~åâ◊‰õΩ QÆ∞~°~Ú#
JO^•Å~åt
Wk =∞^èŒ∞ÉÏÅ#∞ Hõ$OQÆnã≤Ok. `«#‰õΩ Éèí~°Î JO^ŒO, Jaè#Ü«∞O HõÅÉ’ã≤# =∞^è∞Œ âß(ÉÏ)Å
P^Œ~°}Ï ÖË^Œ∞, J`«Î=∂=∞Å F^•~°∂Ê ÖË^Œ∞.
WOÔHO^Œ∞‰õΩ WHõ¯_» LO_»_O» J#∞‰õΩx Ñ¨Ù\Õì \˜H˜ "≥oá¡ È~ÚOk. P"≥∞#∞ K«∂_»_®xH˜ H˜â’~ü `«~K° ∞« QÍ
JHõ¯_çˆH "≥àı¡"å_»∞. J<å~ÀQÆº Ñ‘_ç`«∞~åÖˇ·, ã≤x=∂Ö’¡ =zÛ# QÆ∞iÎOÑ¨Ù áÈQ˘@∞ì‰õΩx ~ÚO\’¡<Õ
Ñ¨_=ç ÙO_»=Åã≤# 27ÜÕ∞à◊¡ =∂r`å~° =∞#ã¨`Î fi« O ZÖÏ LO@∞O^À TÇ≤ÏOK«=K«∞Û. P"≥∞ ã≤x=∂ÅÖ’
i@~°~Ú# `«~åfi`« ib[~Ú# ''"≥ÚÑ¶¨∞Öò–U–P["£∞— P"≥∞#∞ ã≤hK«i¢`«Ö’ =∞~°∞Ñ¨Ù~åx J<å~°¯eQÍ
xeÑ≤Ok. HÍh P ™êì~ü_»"£∞ J#∞ÉèíqOK«ÖËx Ñïã≤÷u P"≥∞k. J@∞=O\˜ =∂#ã≤Hõ ã≤÷uÖ’ P"≥∞
ÉÏºÅ<£û_£QÍ ¢Ñ¨=iÎOK«HõáÈ=_»O ã¨Ç¨Ï[O. H˜â’~ü "≥∞O@Öò ÉÏºÖˇ<£û ‰õÄ_® JO`«O`« =∂¢`«"Õ∞
HÍ|\˜ì ~Ú^Œ~Ì ∂° Hõeã≤ rq`«O ^Œ∞~°ƒ~ù O° KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. `«##∞ K«∂_»_®xH˜ =KÕÛ H˜â’~ü#∞ U_çÑO≤ K«_"» ∞Õ
Ñ¨xQÍ ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õk =∞^èŒ∞ÉÏÅ. ''<Õ#∞ áÈÜ«∂Hõ =∂ K≥Öˇ¡efl KÕã¨∞HÀ—— Jx Ñ¨@∞ì|>Ëìk. ''Kè«, Kè« P
=∂@ÖˇO^Œ∞H˜Ñ¨ÙÊ_»∞?—— JO>Ë HÍ^Œ∞ ‰õÄ_»^Œ<Õk. ''ã¨ˆ~ÖË. K«∂^•ÌO—— Jx JxÑ≤Oz, ''K«∂âß"å, <Õ#∞
H˜â’~ü r=#~°≠i 62 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
„ÔH·ã¨Î=ÙÅ ã¨‡âß#OÖ’ ã¨=∂kè Ñ¶¨ÅHÍÅ∞ K«k"Õ JÅ"å@∞ ÃÑ^ŒÌÜ«∂ºHõ ‰õÄ_® H˜â’~ü#∞
q_çzÃÑ@ìÖË^Œ∞. AÇ¨˙Ö’ LO_»QÍ ^ŒQÆæ~°Ö’ L#fl cKüH˜ =∂iflOQ∑ "åH±H˜ "≥à◊√`«∂O_Õ"å_»∞. F
~ÀA JÖÏ K«∂ã¨∂ÎO_»QÍ F ã¨=∂kè Hõ#|_çOk JHõ¯_» Y##O KÕÜ«∞|_»¤`«#∞ Z=~å Jx Ñ¶¨ÅHõO
g∞^Œ K«∂¿ãÎ PÜ«∞# áÈ~Ú# `Õn ãïQÍæ H˜â’~ü Ñ¨Ù\ì̃# `Õn<Õ! (Jk „ÔH·ãÎ̈= ã¨<åºã≤k) `å#∞ „H˜`«O
[#‡Ö’ „H˜ã≤ìÜ«∞<£ á¶êks#x, JHõ¯_» K«xáÈ~Ú, ~ÚHõ¯_» Ñ¨Ù\Ïì#x H˜â’~ü‰õΩ ZO^Œ∞HÀQÍh QÆ\ ˜ì
#=∞‡HõO U~°Ê_çáÈ~ÚOk. J<ÕHõ™ê~°∞¡ JHõ¯_»‰õΩ "≥à◊√`«∂O_Õ"å_»∞.
JHõ¯_çH˜ "≥o`Õ J`«xH˜ U^À `≥eÜ«∞x Ñ¶‘eOQÆ∞ HõeˆQk@. „ÔH·ã¨Î=OÖ’ Ñ¨Ù#~°˚#‡ ã≤^•úO`«O
ÖË^∞Œ . J~Ú<å H˜â’~ü #=∞‡HõO J`«x^Õ! "åà◊¡ =Ú`åÎ`« t|K«O„^Œ ‰õÄ_® `«#∞ „H˜ãÜ ì≤ ∞« <£ J#∞‰õΩ<Õ"å_»∞
HÍh z=i =~°‰õΩ Ç≤ÏO^Œ∞=ÙQÍ<Õ rqOKå_»∞.
F™êi F K«iÛ H˜â’~ü‰õΩ HõÅÖ’H˜ =zÛOk. Jk QÀ"åÖ’ L#fl@∞ì JxÑ≤OzOk. ˆQ@∞¡
`≥iz=Ù<åfl~Ú. Ö’Ñ¨Å Éèí‰õΩÎÅ∞ QÍh, ™êìÑ¶π QÍh Z=~°∂ ÖË~°∞. XˆH XHõ Ñ¨Ó*Ïi L<åfl_»∞.
J`«xfl K«∂_»QÍ<Õ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞#fl "≥ÚÇ¨ÏOÖÏ JxÑ≤OzOk. „â◊^ŒúQÍ K«∂¿ãÎ Jk `«# "≥ÚÇ¨Ï"Õ∞!
H˜â’~ü‰õΩ `«# „ÔH·ã¨Î= QÆ`«O QÆ∞iOz ãÖ^ÕÇ¨Ï"Õ∞^≥·<å LO_ç LO>Ë Jk áÈ~ÚOk. tÅ∞=
ÉÁ=∞‡Å∞, =i˚<£ "Õ∞s ÉÁ=∞‡Å∞ ¿ãHõiOz `«# WO\’¡ QÀ_»Å g∞^Œ JÅOHõiOz ÃÑ\Ïì_»∞.
F™êi Jâ’H±‰õΩ=∂~ü`À D q+¨Ü«∞O K≥áêÊ_»∞. ''F™êi QÀ"åH˜ "≥o¡ P K«iÛ K«∂_»~å^•,
ãÖ^ÕÇ¨ÏO fiáÈ`«∞Ok— J<åfl_»∞ Jâ’H±. 'ã¨ˆ~—#<åfl_»∞ HÍh H˜â’~ü QÀ"åH˜ "≥à◊¡ÖËHõáÈÜ«∂_»∞.
Jxfl ^Õâ◊^ÕâßÅ∞ uiy# H˜â’~ü QÀ"å =∂„`«O "≥à◊¡ÖËHõáÈ=_»O, q∞ã¨ìs q∞ã¨ìsQÍ q∞yeáÈ=_»O
F `«=∂ëê!
ZÑ¨ÙÊ_»∞ áÈ`å<å, =∂ K≥Öˇ¡efl KÕã¨∞‰õΩO^•=∂ Jx K«∂ã¨∞Î<åfl"£—— Jx JÅ¡i ÃÑ>Ëìk. D QÀÅ
ÉèíiOK«ÖËHõ H˜â’~ü "≥à◊¡_»O `«yæOKÕ"å_»∞. ''J=Ù<Õ¡ <å g∞^Œ ¢¿Ñ=∞ LO>ËQÍ, h "≥Ú^Œ\ ˜ÉèÏ~°º g∞^Œ
hHÕHÍ "≥∂A áÈÖË^Œ∞.—— Jx Q˘_»= ÃÑ>Ëìk.
=∞m¡ ã≤x=∂Ö’¡ "Õ¿ã<Î <·≥ å ÉÏQÆ∞Ñ¨_∞» `«∞O^Õ"∂≥ ##∞‰õΩx ''x#∞fl Ç‘Ï~À~Ú<£QÍ ÃÑ\˜ì ã≤x=∂ f™êÎ——
J<Õ"å_»∞ H˜â’~ü. JO`«Ö’<Õ WO\’¡ P"≥∞ ''"≥ÚÑ¶¨∞Öò–U–P["£∞—— ã≤x=∂ "Õã¨∞‰õΩx K«∂ã¨∂Î LO>Ë
Jã¨∂Ü«∞`À ÉèíQÆ∞æ=∞<Õ"å_»∞. ''K«bÎ HÍ <å"£∞ QÍ_ô—— K«∂_»=K«∞ÛQÍ, D ã≤x=∂ Zxfl™ê~°∞¡ K«∂™êÎ"£—.
JO@∂ JiKÕ"å_»∞. P"≥∞ áÈ~Ú# `«~åfi`« 'Ñ¶≤eO¿Ñ¶~ü—‰õΩ ~ÚzÛ# ~ÚO@~°∂fi ºÖ’ H˜â’~ü J<åfl_»∞
‰õÄ_® ''=∞^èŒ∞ÉÏÅ <å ¢ÃÑ¶O_»∞ kbÑπ‰õΩ=∂~ü QÆ~ü¡¢ÃÑ¶O_»∞QÍ<Õ QÆ∞~°∞ÎO_çáÈ~ÚOk—— Jx.
JHÀì|~°∞ 1962Ö’ H˜â’~ü `«O¢_çx
áÈQ˘@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. PÜ«∞##∞ Jq∞`«OQÍ
¢¿Ñq∞Oz# H˜â’~ü =∞iO`« XO@iQÆÍ
Ñ¶‘ÅÜ«∂º_»∞. JÑ¨Ê\˜ˆH =∞^èŒ∞ÉÏÅ P~ÀQÆºO
=∞iO`« H© Δ } ˜ O z <À\ ˜ " ≥ O @ ~° H õ Î O
áÈ`«∞O_Õk. ÉèÏ~åºÉèí~°Îe^ŒÌ~°∂ q_çáÈ=_»O
`«^äŒºO J<Õk JO^ŒiH© `≥eã≤áÈ~ÚOk. P
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <Òëê^£ ~ÚO\˜H˜ xÜ«∂=∞`«∞ÖÏ¡
MÏ<£ J<Õ Ñ¶¨H©~ü =KåÛ~°x `≥eã≤ =∞^èŒ∞ÉÏÅ
"≥o¡Ok. ''<å‰õΩ Kå=Ù `«fi~°QÍ =KÕÛ@∞¡
Pj~°fikOK«O_ç ÉÏÉÏ—— Jx U_çzOk.
K≥Öˇ¡Å∞ K«OK«Öò, H˜â’~ü, „Ñ¨nÑπ‰õΩ=∂~°¡`À '"≥∞Ç¨ÏÖ’O <Òëê^£ K«eOzáÈÜ«∂_»∞. ''ÃÑo¡ =∂@
HÍ MÏfiÉò— +¨Ø\ÕQ∑ q~å=∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’... ZuÎ`Õ<Õ Hõhfl~°∞ HÍ~°∞ã¨∞Î<åfl=Ù. H˜â’~ü
H˜â’~ü r=#~°≠i 63 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
‰õΩ=∂~ü`À q_®‰õΩÅ∞ fã¨∞‰õΩx rq`«O ãïH˘`«QÎ Í P~°OaèOK«∞—— Jx ã¨ÅÇ¨ ~ÚKåÛ_®Ü«∞#. ["å|∞QÍ
=∞^èŒ∞ÉÏÅ ¿+s Éè’áêb ~åã≤# F Hõq`« qxÑ≤OzOk –
''[Éò Hõ+Î‘ ™êa`ü–F–™êe"£∞ nä
™êÇ≤ÏÖò H© `«=∞<åfl H˜ãHπ À nä?
JÉò Sã‘ +≤H™õ êÎ Hõ+Î‘ "Õ∞
™êÇ≤ÏÖò H© `«=∞<åfl H“<£ Hõˆ~?
(<å= ã¨∞~°H˜Δ`«OQÍ L#flÑ¨ÙÊ_»∞ X_»∞¤‰õΩ KÕˆ~ PÖ’K«<Õ ÖË^Œ∞. WÑ¨ÙÊ_»∞ <å= WO`« <åâ◊#=∞Ü«∂ºHõ
X_»∞¤ QÆ∞iOKÕ Pâı ÖË^Œ∞.)
JO^Œ∞=Å¡ "åi^ŒÌ~°∂ q_çQÍ<Õ rqOz<å q_®‰õΩÅ∞ fã¨∞HÀÖË^Œ∞. P"≥∞ Ç¨Ï$¢^ÀQÆO`«À ÉÏ^èŒÑ¨_ç,
Ñ¨_ç z=~°‰õΩ 1969 Ñ¶≤¢|=i 23 # `«# 36 = ÜÕ∞@ PYi âßfiã¨ q_çzOk. P"≥∞ â◊=¿Ñ\˜Hõ#∞
Éèí∞*ÏxH˜ Z`«∞Î‰õΩ#fl"åiÖ’ H˜â’~ü L<åfl_»∞. =∞`åO`«~° q"åÇ¨ÏO KÕã¨∞‰õΩ<åfl =∞`«O =∂~°∞ÛHÀ=∞x
XHõi<˘Hõ~∞° XuÎ_ç KÕã∞¨ HÀÖË^∞Œ . JO^Œ∞=Å¡ =∞^è∞Œ ÉÏÅ JO`«º¢HÜ
˜ ∞« Å∞ =Úã≤"¡ ∞£ ãÖ¢Ñ^¨ •Ü«∞O ¢ÑH¨ Í~°"∞Õ
[iQÍ~Ú. 18 ÜÕ∞à◊¡ `«~åfi`« H˜â’~ü =∞~°}O˜ z#Ñ¨ÙÊ_»∞ ÃÇÏ· O^Œ= ãÖ¢Ñ^¨ •Ü«∞O ¢ÑH¨ Í~°"∞Õ JO`«º¢HÜ ˜ ∞« Å∞
[iQÍ~Ú HÍh Jq [~°QÆ=Åã≤# ã¨÷ÅO QÆ∞iOz H˜â’~ü XHõ qO`« HÀiHõ HÀ~å_»∞.
* * *
H˜â’~ü r=#~°≠i 64 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

Pâß : Ç¨Öò ÔH·™êÃÇ·Ï [<åÉòHÍ
H˜â’~ü : HÍº YÜ«∂Öò ÃÇ·Ï PÑπHÍ
Pâß : `«∞"£∞ `À =∞K«Öò QÆÜÕ∞, F.. F.. F..
H˜â’~ü : Ü«¸ñ Ç‘Ï Ñ¶≤ã¨Öò QÆÜÕ∞, P... P... P... IIÇ¨ÖòII
ÉˇÇ¨ÏH©–ÉˇÇ¨ÏH© K«ÖË ÃÇ·Ï Ñ¨=<£
*’ L_Õ ÃÇ·Ï `Õ~å POK«Öò
Pâß : KèÀ_À–KèÀ_À ^ÕM’–^ÕM’
QÀˆ~–QÀˆ~ HÍÖË–HÍÖË ÉÏ^ŒÖò IIÉˇÇ¨ÏH˜II
H˜â’~ü : Hõcè ‰õΩKèü HõÇ¨Ïf ÃÇ·Ï
[~å #[~ü HÀ ãÖÉèÏÖò <å IIÇ¨ÖòII
H˜â’~ü : Ñ¨Q∑b... Ñ¨Q∑b... Hõcè `«∂<Õ ™ÈKå
~°ãπ`Õ "Õ∞ QÆÜÕ∞ q∞Öò HÀºO
Pâß : Ñ¨Q∑ÖË... Ñ¨Q∑ÖË... `≥s ÉÏñ`À ÉÏñ`À"≥∞
^èŒ_»H±`å ÃÇ·Ï kÖò HÀºO IIÑ¨Q∑bII
H˜â’~ü : Hõcè ‰õΩKèü HõÇ¨Ïf ÃÇ·Ï
[~å #[~ü HÀ ãÖÉèÏÖò <å IIÇ¨ÖòII
Pâß : HõÇ¨ÏŸr! HõÇ¨ÏŸr! ~À*ò `Õˆ~ãÖQ∑
Ü«¸ Ç‘Ï kÖò |ÇπÏÖÏÜÕ∞ HÍº
H˜â’~ü : ã¨∞<À r! ã¨∞<Àr! ã¨=∞~ü≠ ã¨HÀ`À
Y∞^£ ã¨=∞Ô~≠Ï |`åÜÕ∞ñ HÍº IIHõÇ¨ÏŸrII
Pâß : Hõcè ‰õΩKèü HõÇ¨Ïf ÃÇ·Ï II2II
[~å #[~ü HÀ ãÖÉèíÖò <å IIÇ¨ÖòII
H˜â’~ü r=#~°≠i 65 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
z„`«O : K«bÎ HÍ <å"£∞ QÍ_ô
('ZÖÏ =ÙOk JÉÏƒ~ÚQÍiH˜?— w`«O : =∞„E ã¨∞ÖÏÎ<£Ñ¨Ùi
'Jã¨Å∞ h L^ÕâÌ º◊ O Uq∞@x?— '#∞=Ùfi ãÖw`«O : Zãπ._ç.|~°‡<£
K« e OzáÈÜ« ∂ =ÙQÍ— 'JÉË ƒ , QÍ#O : H˜â’~ü, Pâß Éè’O¿ã¡
*ÏiÑ¨_®¤#O`Õ— Jaè#Ü«∞O : H˜â’~ü, =∞^èŒ∞ÉÏÅ
'QÍe ^•i`« Ñ ≤ Ê Ok, h ÃÑ· @
<≥QÆˆ~ã≤Ok.— 'KåÖË¡, P `≥Å¡\˜, #Å¡\˜
=∞|∞ƒÅ∞ K« ∂ _» ∞ =ÚO^Œ ∞ — 'h
K«∂Ñ¨ÙÅ∞ *Ï¢QÆ`«ÎÃÑ@∞ìHÀ—
'J=Ù#∂ #∞=Ófi <Õ#∂ XHõiH˘Hõ~°O Z^Œ∞~°∞Ñ¨_®¤"≥∞O^Œ∞‰õΩ?—
'h Hõ|∞~°∞¡ qO@∂O>Ë QÆ∞O_≥ H˘@∞ì‰Ωõ ÖÏ_»∞`«∞O^≥
O≥ ^Œ∞‰õΩ?—
'h`À Hõeã≤ ‰õÄK«∞O>Ë =∞#ÃãO^Œ∞‰õΩ L~°HõÅ∞ "Õã¨∞ÎOk?— 'P
~°ÇÏ¨ ã¨º"Õ∞q∞\’ hHõ~=÷° ∞~Ú`Õ <å‰õÄ¯_® K≥ÑÙ¨ Ê—)
ãÖÉèÏ+¨}Ï ~°∂ÑÖQÍ ™êˆQ D Ç¨ã¨ºÜ«ÚQÆà◊O `≥~°ÃÑ· =∞iO`«
Ç¨ïëê~°∞QÍ ~°∂Ñ¨Ùk^Œ∞‰Ì Ωõ Ok. =∞^è∞Œ ÉÏÅ ã¨"∂≥ ‡Ç¨Ï#Hõ~O° QÍ zeÑ≤ #=ÙfiÅ∞
zOkOz ¢¿ÑHõΔ‰õΩÅ Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ xezáÈ~ÚOk.
H˜â’~ü, =∞^è∞Œ ÉÏÅ Ñ¨x Hõ@∞ì‰Ωõ x #\Õz#@∞¡QÍ LO_»^∞Œ . x[rq`«OÖ’
‰õÄ_® "åi^Œ~Ì ∂° JO`« L`åûÇ¨Ï=O`«OQÍ, ã¨~^° •QÍ LO\Ï~°xÑ≤ã∞¨ OÎ k.
H˜â’~ü r=#~°≠i 66 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

8
JHÀì|~°∞ 13, 1987.
=∞~°}ÕKÕ <å\˜H˜ H˜â’~ü =Ü«∞ã¨∞ 58 ãÖ=`«û~åÅ∞. ^•xÖ’ 40 ãÖ=`«û~åÅ∞ ÉÁOÉÏ~ÚÖ’<Õ
QÆ_çKå~Ú.
1947 Ö’ ÉÁOÉÏ~Ú KÕ~ˆ <å\˜H˜ J`«#∞ J<å=∞‰õΩ_»∞. ¿Ñ~°∞#fl Ç‘Ï~À‰õΩ `«=Ú‡_»∞. ã¨fiÜ«∞O„ÑüÉèí
Uq∞ Hõ#|~°K«x"å_»∞. K«^Œ∞=Ù ÃÑ^ŒÌQÍ ~åx"å_»∞.
HÍh 1987 Ö’ ÉÁOÉÏ~Ú q_çz Ñ¨~°Ö’HÍxH˜ "≥àı¡<å\˜H˜ J`«#∞ ^Õâ◊O "≥Ú`«ÎOÖ’<Õ HÍ^Œ∞,
q^ÕâßÅÖ’ ‰õÄ_® J`«x HÀãÖ ~ÀkOKÕ Jaè=∂#∞Å#∞ ãÖáêkOK«∞HÀQÆeˆQO`« ¿Ñ~°∞„Ñ¨MÏº`«∞Å#∞
=¸@ QÆ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞.
W=hfl J`«xH˜ „Ñ¨™êkOzOk ÉÁOÉÏ~Ú #QÆ~°"Õ∞! JHõ¯_» <≥ÅH˘#fl Ç≤ÏOn z„`«~°OQÆ"Õ∞ J`«xfl
áÈ+≤Oz ÃÑ^ŒÌ KÕã≤Ok. ã≤x=∂Å∞ `«yæ#Ñ¨ÙÊ_»∞ JHõ¯_»∞#fl +¨}∞‡MÏ#O^Œ Ç¨ÖË ¿ãìlëÈÅ ^•fi~å
J`«xH˜ JO`«∞ÖËx ã≤~°∞Å#∞ Hõ@ìÉˇ\ ì̃Ok!
HÍh `«#‰õΩ uO_çÃÑ\˜ì# ÉÁOÉÏ~Ú #QÆ~°OÃÑ· H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü‰õΩ =∞=∞HÍ~°O L#fl@∞ì ÖË^Œ∞.
rq`«OÖ’ =¸_çO@ Ô~O_»∞=O`«∞Å ÉèÏQÆO JHõ¯_Õ QÆ_çÑ≤<å P #QÆ~°O`À J`«#∞ =∞"Õ∞HõO
HÍÖËHõáÈÜ«∂_»∞. H˜â’~ü `«# JO`«º„H˜Ü«∞Å q+¨Ü«∞OÖ’ HÀi# HÀiHõ |>Ëì D q+¨Ü«∞O `Õ@`≥Å¡O
J~ÚOk. `«# JO`«º„H˜Ü«∞Å∞ MÏO_®fiÖ’ [~°QÍÅx J`«#∞ gÅ∞<å=∂ „"åã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. J`«x
HÀiHõ#∞ =∞xflOK«_®xH˜ ‰õΩ@∞O|ã¨Éèí∞ºÅ∞ xâ◊Û~ÚOK«∞HÀ=_»O`À H˜â’~ü K«xáÈ~Ú# ™êÜ«∞O„`«"Õ∞
J`«x áêi÷= â◊s~åxH˜ ÖËÑ¨#O KÕÜ«∞_»O „áê~°OaèOKå~°∞. ÖËHõáÈ`Õ MÏO_®fiÖ’ KÕˆ~Ö’Ñ¨Ù# â◊=O
‰õΩo¡áÈ~Ú. ^Œ∞~åfiã¨# =KÕÛ „Ñ¨=∂^ŒO LOk.
H˜â’~ü ÉˇOQÍb Hõ^• J`«#∞ U HõÅHõ`åÎ g∞^À „¿Ñ=∞ ÃÑOK«∞HÀ=_»O áÈ~Ú, ZHõ¯_À =∞^èºŒ „Ñ¨^âÕ òÖ’
L#fl MÏO_®fi g∞^Œ JO`« Jaè=∂#O ZO^Œ∞HõO>Ë– Jk J`«x [#‡ã¨÷ÅO HÍ|\˜ì!
H˜â’~ü =¸ÅÑ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ QÆ[^˘OQÆ!
H˜â’~ü ‰õΩ@∞O|O JHõ¯_»‰õΩ KÕi# Hõ^äŒ Uq∞\’ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅO>Ë J`«x =Oâ◊=$HõΔO QÆ∞iOz
K≥ÑÙ¨ ÊHÀ"åe. "åà◊¡ WO\˜ ¿Ñ~°∞ QÆOQÆ∂b. JO>Ë ÉˇOQÍb „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å#fl=∂@. ÉˇOQÍb „ÉÏÇ¨Ï‡}∞ÅÖ’
=ÚM’áê^è•ºÜ«ÚÅ#∞ =ÚYs˚ Jh, |O^Àáê^è•ºÜ«ÚÅ#∞ Éˇˇ#s˚ Jh, K«\’áê^è•ºÜ«ÚÅ#∞ K«@s˚Åh
JO\Ï~°∞. QÆOQÀáê^è•ºÜ«ÚÅ#∞ QÆOQÆs˚ Å#~°∞, QÆOQÆ∂bÅx JO\Ï~°∞. ¢ÉÏÇ¨Ï‡}∞ÅÖ’ ‰õÄ_®
âßMÏÉè^Ë •Å∞<åfl~Ú. H˜â’~ü ‰õΩ=∂~ü ‰õΩ@∞OÉÏxfl 'J=∂^ä—Õ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞ÅO\Ï~°∞. (~°gO„^Œ<å^ä£ ~îåQÆ∂~ü
‰õΩ@∞OÉÏxfl 'Ñ≤~åb— „ÉÏÇ¨Ï‡Å#fl@∞ì). '"Õ∞O x*ÏxH˜ „ÉÏÇ¨Ï‡ÅO HÍ=Ú— JO\Ï_»∞ Jâ’H±‰õΩ=∂~ü.
PÜ«∞# =∂@Ö’¡ K≥áêÊÅO>Ë – ''F™êi =∂ <å#flQÍˆ~ K≥áêÊ~°∞. =∂ =Oâ◊O ~°Ñ¶¨∞<å^ä£ J<Õ
QÆ[^˘OQÆ #∞O_ç L^ŒƒùqOzO^Œ@! ÉˇOQÍÖòÖ’ ~°Ñ¶¨Ú<å^ä£H˜ ~åa<£Ç¨ï_£ W"Õ∞l LOk. J`«xfl
'‰õΩ~°∞ÖòQÍzÛ ~°Ñ¶¨∞’— J<Õ"å~°∞. J`«x QÆ∞iOz \ÏQÀ~ü F Hõq`« ~å™ê_»∞ ‰õÄ_®. F ™êi „a\©+π
Ããx· ‰õΩÅ∞ J`«xfl "≥O\Ï_ç`Õ QÆ∞_çÖ’ "≥o¡ ^•‰õΩ¯<åfl_»∞. '^˘OQÆ`<« åÅ∞ =∂<Õ™êÎ#∞, ##∞fl ~°HOΔ˜ K«∞— Jx
JHõ¯_Õ ^Õ=Ù_ç =ÚO^Œ∞ X@∞ì "Õã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞. Ããx· ‰õΩÅ∞ Ö’ÑëH˜ "≥o¡ K«∂¿ããïH˜ F =Úãë „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»∞
Hõ#|_®¤_»∞. Ãã·x‰õΩÅ∞ =∞~°eáÈÜ«∂~°∞. ~°Ñ¶¨Ú<å^ä£ rq`«OÖ’ =∞m¡ ^ÀÑ≤_ô ^˘OQÆ`«<åÅ∞ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞.
J`«_çx „ÉÏÇ¨Ï‡_çQÍ `«H˜¯#"å~°∞ JOwHõiOKå~°∞. D ~°Ñ¶¨Ú<å^ä£ =Úx=∞#∞=∞_Õ =∂ <å#fl!
H˜â’~ü r=#~°≠i 67 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
H˜â’~ü ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ J_»∞QÆ∞ÃÑ\˜ì#
H˘<åflà◊Hˆ¡ 1947 [#=i 18 # ‰õΩO^Œ<Ö£ ÏÖò
ÃãQ· ÖÆ ò =∞~°}O˜ Kå_»∞. JÑ¨Ê\˜ HÍÜ«∞# =Ü«∞ã¨∞
42 ãÖ=`«û~åÅ∞ =∂¢`«"Õ∞! JO`« `«‰õΩ¯=
HÍÅOÖ’<Õ ã≤ x =∂~° O QÍxH˜ '`å<£ ¿ ã<£ —
=O\˜"å_»xÑ≤OK«∞‰õΩ<åfl_»∞.
`«=∂ëê Uq∞@O>Ë H˜â’~üÖÏˆQ Ãã·QÆÖò
‰õÄ_® âß¢ãÜ Î‘ ∞« ãÖw`«O <Õ~∞° ÛHÀÖË^∞Œ . [=¸‡Ö’
1904 Ö’ Ñ¨Ù\˜ì# Ãã·QÆÖò ~å=∞bÖÏ L`«û"åÅÖ’
ã‘`« "Õ+Ö "Õ¿ã"å_»∞. ãÖw`«O <Õ~°∞Û‰õΩ#flk ã¨∂Ñ¶‘
"Õ^•Ou ã¨ÖÏ‡<£ Ü«¸ã¨∞Ñ¶π =^Œ<Ì !Õ ãÖw`«O HõO>ˇ 'HÀ~îå— Ñ¨ûúŒ Ö’
™êÇ≤Ï`åºxˆH Z‰õΩ¯= ¢áê^è•#º`« WKÕÛ"å_»∞.
QÍeÉò Hõq`«fiO, QÆ[à◊√¡ áê_»_®xH˜ Ãã·QÆÖò =∂~°æ"Õ∞ JO^ŒiH© P^Œ~°≈¢áêÜ«∞"≥∞ÿOk.
HõÅHõ`åÎÖ’ XHõ >ˇÑÿ ~Ôπ @· ~ü HõOÃÑhH˜ ¿ãÖòû=∞<£QÍ Ñ¨xKÕã∂¨ OÎ _»QÍ a.Z<£.ã¨~å¯~ü HõO@|_»_O»
[iyOk. #∂º käÜÕ∞@~üû "åi P~ü.ã≤.É’~°Öò, uq∞~ü |~°<£, ÑÖHõ*ò =∞e¡H± Ãã·QÆÖò
QÍ#H“â◊ÖÏxfl fiÛk^•Ì~°∞.
ÉˇOQÍb ''^Õ=^•ãπ—— Ö’ z#fl áê¢`«"Õã≤ Ô~O_»∞áê@Å∞ áê_®~°∞. ^•x `«q∞à◊"≥~°¬<£
(1936)Ö’ ‰õÄ_® Ô~O_»∞áê@Å∞ áê_®~°∞. `«~åfi`« ''nn—— ''^Õ¿+~ü =∂\©—— =O\˜
ÉˇOQÍb, Ç≤ÏOn ã≤x=∂ÅÖ’ ¿Ñ~°∞ `≥K«∞Û‰õΩ<åfl~°∞.
#@∞_»∞QÍ, QÍÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ #∂º käÜ∞Õ @~üû "åi ã≤x=∂Å (¢ÃÑã≤_O≥ \ò, r|<£ =∞~°},ü
¢ã‘ì\ò ã≤OQÆ~ü) ^•fi~å KåÖÏ MÏºu ãÖáêkOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. 1940Ö’ ÉÁOÉÏ~ÚH˜
=∞HÍO =∂iÛ# `«~åfi`« ''ÉèíHõÎ ã¨∂~°^•ãπ——, ''`å<£¿ã<£——, ''`«^£c~ü——, ''‰õΩ~°∞ˆHΔ¢`«——, ''X=∞~ü
YÜ«∂º"£∞—— ''Ñ¨~åfi<å—— (PÜ«∞# PYi z¢`«O) Ö’ #\ÕKå~°∞.
JÑ¨Ê\˜Hˆ ¿ÑÉ¡ ÏºH± ã≤ã"ì¨ ∞£ "Õà¥◊ #¡ ∞‰õΩOk. Ç‘Ï~À, Ç‘Ï~À~Ú#¡‰Ωõ áê_»_O» ~åHõáÈ~Ú<å
Ñ¶¨~åfiÖË^Œ#fl Ñïã≤÷u ~å=_»O`À JO^•xH˜ ¢áê^è•#ºO ÃÑiyOk. Ãã·QÆÖò ã¨∂÷ÅHÍÜ«∞O
Ç‘Ï~À"ÕëêÅ‰õΩ #Ñ¨Ê^Œx `≥eã≤áÈ~ÚOk.
áÈh áê@Å∞ áê_Õ J=HÍâ◊O L#fl HÍÔ~Hõì~ü ~ÀÅ∞û "Õ^•Ì=∞#∞‰õΩO@∂O_»QÍ<Õ [|∞ƒ
KÕã≤Ok. zH˜`«ûÔH· [ÅO^èŒ~ü "≥o¡<å ¢Ñ¨Ü≥∂[#O ÖËHõáÈ~ÚOk. JHÍÅ=∞$`«∞º=Ù áêÅ
|_®¤~°∞.
Ç≤ÏOn ¿Ñ¡ÉÏºH± ã≤OQÆ~üûÖ’ Ãã·QÆÖò ™ê÷#O JÑ¨Ê\˜H©, WÑ¨Ê\˜H© K≥‰õΩ¯ K≥^Œ~°xk!
H˜â’~ü r=#~°≠i 68 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

F Ñ≤zÛ =∂~åA `«e¡"≥·Ñ¨Ù K«∞@ìO
1850 „áêO`åÅÖ’ ÉˇOQÍÖòÖ’x Hõ$+¨‚#QÆ~ü Z¿ãì@∞Ö’x =Úh"£∞ ^Œ∞~åæK«~°}ü J<Õ PÜ«∞#
`«# Ü«∞[=∂x`À áÈ\Ï¡_ç ÉˇOQÍÖò q_çz á⁄@ìáÈã¨∞HÀ=_®xH˜ Ñ¨Hõ¯<Õ L#fl aÇ¨~ü ~å„ëêìxH˜
`«~e° "≥oá¡ ÈÜ«∂_»∞. ÉèÏQÆÅ∂Ê~ü KÕi JHõ¯_» Láê^è•ºÜ«Ú_çQÍ Ñ¨xKÕâß_»∞. `«# H˘_»∞‰õΩ t|K«O„^Œ#∞
ÉÏQÍ K«kqOKå_»∞. t|K«O„^Œ HõÅHõ`åÎ Ü«¸x=iû\©Ö’ ÖÏ Ö’ =∂ã¨ì~üû _ç„w KÕâß_»∞. W`«xH˜,
|OHÕK«O„^Œ K«@s˚H˜ (=O^Õ=∂`«~O° „"åã≤<åÜ«∞#) Ñ¶ã¨ ∞¨ ì HÍ¡ã∞¨ Ñ¶ã¨ ∞¨ ì ~å=_»O`À „a\©+μ¨ „Ñ¨É∞íè `«fiO
_çÑÓ¨ º\© =∂l„¿ã@ì ∞ L^ÀºQÍÅ∞ ~Ú=fiEÑ≤Ok. |OHÕK«O^£ L^ÀºQÍxH˜ JOwHõiOK«QÍ t|K«O„^Œ
=^ŒÌx K≥Ñ≤Ê ™⁄O`« „áêH©ìã¨∞ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ì 12 ãÖ=`«û~åÅÖ’ 40 ÅHõΔÅ∞ Pi˚OKÕ ™ê÷~ÚH˜
ZkQÍ_»∞.
t|K«O„^Œ P _»|∞ƒ#∞ ÉèÏQÆÅ∂Ê~ü Jaè=$kúÔH· Y~°∞ÛÃÑ\Ïì_»∞. J`«x ^•`«$`«fi|∞kú K«∂ã≤
=ÚK«Û@Ñ¨_ç# POQÆ¡ „Ñ¨Éèí∞`«fiO '#∞=Ùfi „áêH©ìã¨∞ =∂<Õ¿ãÎ ~å*ò |Ç¨^Œ∂~ü J<Õ a~°∞^Œ∞x™êÎO—
J<åfl~°∞. t|K«O„^Œ ã¨ˆ~#<åfl_»∞. P a~°∞^Œ∞ fã¨∞HÀ=_®xH˜ WOQÆ¡O_»∞ "≥àÏ¡_»∞. JHõ¯_ç „ÔH·ã¨Î=
=∞`«O K«∂ã≤ =ÚK«Û@Ñ¨_®¤_»∞. „H˜ã≤ìÜ«∞<£ HÍ"åÅ#fl Ñ≤zÛ Ñ¨@∞ì‰õΩOk PÜ«∞#‰õΩ. Jk qx „a\©+π
"åà◊√¡ =Úiã≤áÈÜ«∂~°∞. F ÃÇ·Ï HÍ¡ã¨∞ Ç≤ÏO^Œ∂, „H˜ã≤ìÜ«∞<£ J~Ú`Õ ~ÚHõ K≥¿ÑÊ^Õ=ÚOk! PÜ«∞#
~ÚO\˜H˜ ÃÑ^ŒÌ Ç¨ÏŸ^•Ö’ L#fl Ü«¸~ÀÑ≤Ü«∞<£û JO^Œ~°∂ =KÕÛ"å~°∞.
t|K«O„^Œ á⁄OyáÈÜÕ∞"å_»∞. ''WkQÀ, <Õ#∞ =KÕÛ"å~°"∞Õ „ÔHã· =Î¨ =∞`«O fã¨∞‰õΩO@∞<åfl—— J<Õ"å_»∞.
Jk qx „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞ ''JÖÏ J#flO^Œ∞‰õΩ „áêÜ«∞tÛ`«OÎ KÕã∞¨ HÀ—— J<åfl~°∞. '<Õ#∞ Ç≤ÏO^Œ∞=Ù#~Ú`ÕQÍ
„áêÜ«∞tÛ`«ÎO KÕã¨∞HÀ_®xH˜—— J<åfl_»∞ ~¸ Ñ≤zÛ =∂~åA. ''J~Ú`Õ x#∞fl "≥e"Õã¨∞Î<åflO—— J<åfl~°∞
"åà◊√¡. ''„H˜ã≤ìÜ«∞#∞fl Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ∞ "≥e"ÕÜ«∞_»O Uq∞\˜, <å<≥û<£û—— Jx áê~ÚO@∞ ÖÏQÍ_»∞ ~¸
ÖÏÜ«∞~°∞ QÍ~°∞.
„Hõ=∞OQÍ t|K«O„^Œ‰õΩ Ñ≤zÛ =ÚkiOk. „a\©+¨μ "åà◊¡‰õΩ "≥∂A áÈ~ÚOk. DÜ«∞# „H˜ã≤ìÜ«∞<£
J=Ù`å#O@∂<Õ U<å\˜H˜ HÍÖË^Œ∞. "≥e=∂„`«O LO_çáÈ~ÚOk. PÜ«∞# =∞#∞=∞~åÖË H˜â’~ü `«e¡.
H˜â’~ü Ñ≤zÛ KÕ+¨ìÅ‰õΩ D =¸ÖÏÅ‰õΩ U"≥∞ÿ<å ãÖ|O^èŒO LO^Õ"≥∂!
H˜â’~ü J=∂‡<å#flÅ ÃÑo¡ Hõ^äŒ
~å*Ï t|K«O„^Œ H˘_»∞‰õΩ ã¨f+π K«O„^Œ Éˇ#s˚. PÜ«∞# ‰õÄ`«∞~°∞ Q“s^Õq. z#flÑ¨ÙÊ_»∞ KåÖÏ
J~°ƒùHõOQÍ LO_Õk. HõhãÖ JÅ∞¡_≥·<å =∞Oz Ñ¨Ù+≤ìQÍ LO_®Å#∞‰õΩx ã¨f+πK«O„^Œ =~°∞x "Õ@Ö’
HõÅHõ`åÎ "≥àÏ¡_»∞. JHõ¯_» ÖÏ HÍÖËrÖ’ Ñ¨sHõΔ ~åã≤ |Ü«∞@‰õΩ =ã¨∞Î#fl F |ÖÏ_è»∞º_çx K«∂ã≤
=ÚK«Û@Ñ¨_®¤_»∞. `«# „ÃÑ¶O_»∞x Ñ≤ez ''J`«x "≥O@ "≥o¡ =∂@ HõeÑ≤ „ÉÏÇ¨Ï‡ÅÉÏƒÜÕ∞"≥∂
Hõ#∞HÀ¯—— J<åfl_»∞. J`«#∞ Hõ#∞‰õΩ¯x =zÛ K≥áêÊ_»∞ – J`«x ¿Ñ~°∞ ‰õΩO*òÖÏÖò QÆOQÆ∂b, MÏO_®fi‰õΩ
K≥Ok#"å_»∞ Jx.
P Ti¿Ñ~°∞ H˘`«ÎQÍ LO_»_»_»O`À ã¨f+πK«O„^Œ Ç¨Ï_®=Ù_çÖ’ ^•xfl áêO_®fiQÍ J#∞‰õΩ<åfl_»∞.
Jk L`«Î~° ÉˇOQÍÖòÖ’ =∞ÖÏ¡^Œ‰õΩ ^ŒQÆæiÖ’ LOk. JHõ¯_çH˜ "≥o¡ J_çy`Õ ‰õΩO*òÖÏÖò QÆOQÆ∂b J<Õ
¿Ñ~°∞`À Z=~°∂ ÖËˆ~! J<åfl~°∞. P `«~°∞"å`« QÆ∞~°∞Î‰õΩ=zÛOk P JÉÏƒ~Ú T~°∞ MÏO_®fi Jx.
J^≥Hõ¯_» LO^À `≥eÜ«∞^Œ∞. HõÅHõ`åÎ‰õΩ =zÛ qKåi¿ãÎ `≥eã≤Ok ÃãO„@Öò „áêq<£ûÖ’ (`«~°∞"å`«
=∞^èŒº„Ñ¨^Õâò J<åfl~°∞) MÏO_®fi J<Õ F T~°∞ LO^Œx, JHõ¯_» F Ç¨ÏŸ@ÖòÖ’ ky ‰õΩO*òÖÏÖò
QÆ∞iOz "åHõ|∞ KÕ¿ãÎ `≥eã≤Ok – J`«#∞ x[OQÍ ZHõû~üÃã·AÅ∞ KÕ¿ã ~°Hõ"Õ∞#x, ‰õΩã‘Î áÈ\©Ö’¡
áêÖÁæ<Õ"å_»@. F ™êi âßO_À J<Õ =™êÎ^Œ∞ `«# „@∂Ñ¨Ù`À ÉÏ@∞ Ü«¸~ÀÑ¨Ù uÑ¨ÙÊ`å#∞
~°=∞‡<åfl@ì. `«O¢_ç =^ŒÌ#_»O`À ~¸ JÉÏƒ~Ú PyáÈÜ«∂_»@!
JÅ∞¡_ç ^ÕÇ¨Ï^•~°∞_è»ºO QÆ∞iOz ã¨f+πK«O„^Œ‰õΩ J#∞=∂<åÖËg∞ q∞QÆÖË¡^Œ∞. "åà◊¡k _»|∞ƒ#fl
H˜â’~ü r=#~°≠i 69 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
‰õΩ@∞O|O HÍHõáÈ~Ú<å Ñ≤Å¡x=fi_®xH˜ ãÖHÀzOK«ÖË^Œ∞. H˜â’~üH˜ ÖˇHõ¯Å∞ ~åHõáÈ=_»O
1902Ö’ Q“s^ÕqxzÛ ÃÑo¡ KÕã≤ KÕuÖ’ 27,000 á¶êq∞bÖ’ ÃÑ^ŒÌ *’H± J~ÚáÈ~ÚOk.
~°∂áêÜ«∞Å∞ ÃÑ\˜ì 'U >ˇ#¬#∂ ÖË‰Ωõ O_® ÖÏÜ«∞~°∞QÍ „áêH©ãì ∞¨ F™êi Jâ’H±‰õΩ=∂~ü ÃãÅ=ÙÅ‰õΩ
"≥Ú^ŒÖˇ@∞ì <åÜ«∞<å— J<åfl_»∞.
‰õΩO*òÖÏÖò–Q“s^Õq
=zÛ#Ñ¨ÙÊ_»∞ J`«xfl Ñ≤eKå_»∞. ''Xˆ~
z#fl Öˇ H õ ¯ J_» ∞ QÆ ∞ `å#∞ K≥ Ñ ¨ Ù Ê.
MÏO_®fiÖ’ ™ê÷xHõOQÍ LO_Õ <Õ=∂nÅ`À ÉÏ@∞ Ñ¨ k ¿ÇÏ#∞ =∂q∞_ç H ÍÜ« ∞ Å ^è Œ ~ °
=∞Ç¨~åR "åà◊√¡ Z‰õΩ¯==∞O^Õ LO_Õ"å~°∞. H˘^ÀÌ Q˘áÈÊ J~Ú^Œ∞ ~°∂áêÜ«∞Å~Ú`Õ, S^Œ∞
ÉˇOQÍb ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ LO_Õq. "åà◊√¡ `«~°`«~åÅ∞QÍ JHõ¯_» ~°∂áêÜ«∞Å‰õΩ Zxfl =∂q∞_çHÍÜ«∞Å∞
ã≤÷~°Ñ¨_»¤"å~°∞. ÉˇOQÍb =¸ÖÏÅ∞ HÍáê_»∞‰õΩO@∂<Õ =™êÎ~Ú K≥Ñ¨ÙÊ—— Jx J_çQÍ_»∞.
(„Ñ¨fÜÕ∞\Ï ^Œ∞~åæÑÓ¨ [ KÕÜ∞« _»O "å\˜Ö’ XHõ\)˜ ™ê÷x‰õΩÅ`À Öˇ H õ ¯ J#QÍ<Õ H˜ â ’~ü ‰ õ Ω
ÉÏQÍ Hõeã≤áÈÜÕ∞~°∞. H˘O`«=∞Ok ÉˇOQÍb HõO>Ë Ç≤ÏOn =ÚK≥ Û=∞@Å∞ Ñ¨>Ëìâß~Ú. QÆ|QÆÉÏ
ÉÏQÍ =∂\Ï¡_»QÆeˆQ"å~°∞. "åiÖ’ ‰õΩO*ÏÖÏÖò XHõ_»∞. "Õ à ◊ √ ¡ =∞_ç z , `≥ i z, `« Å HÍÜ« ∞
‰õΩO*òÖÏÖò `«# „áêH©ãì ∞¨ JHõ¯_Õ „áê~°OaèOKå_»∞. ÉÏQÍ<Õ QÀ‰õΩ¯x, QÀ‰õΩ¯x Ñ¨kxq∞ëêÅ `«~åfi`«
™êyOk. <ÒHõ~°∞¡, KåHõ~°∞¡`À ÉÏ@∞ HÍ~°∞ ‰õÄ_® LO_Õk. 'áêuHõ— Jx `ÕÖÏÛ_»∞!
ã¨fi`«Ç¨ QÍ PÜ«∞# <≥=∞‡^Œã∞¨ _Î ∞» . Ç¨ã¨º„Ñ≤ÜÚ« _»∞. J<ÕHõ =∞Ok JÖÏˆ Q ~ÚOHÀ™êi HÍã¨ Î
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ LO_Õ"å~°∞. Ç¨ÏOQÆ∂, P~åƒù@O ÖË‰õΩO_® ÃÑ^Œ Ì Ü « ∂ ºHõ H˜ â ’~ü =∞~À „Ñ¨ â ◊ fl
„Ñ¨âßO`«OQÍ rq`«O QÆ_ç¿ÑÜ«∞_®xH˜ ~Ú+¨ìÑ¨_Õ"å_»∞. Z^Œ∞~À¯=Åã≤ =zÛOk. ''F Z^Œ∞Ì
Z‰õΩ¯=QÍ Ç≤ÏOnÖ’<Õ =∂\Ï¡_Õ"å_»∞. =¸_»∞ âı~°¡ áêÅ∞ W¿ãÎ, =¸_»∞
HÍh PÜ«∞# ÉèÏ~°º Q“s^Õq nxH˜ q~°∞^ŒÌ=∞<Õ K≥áêÊe. Z^Œ∞ÌÅ∞ Zxfl âı~°¡ áêÅ∞ W™êÎ~Ú?——
á⁄\˜Qì Í LO_Õk. ÃÑà◊Ü ¡ ∂« ºHõ ÖÏ=ÙQÍ =∂iOk. [g∞O^•~°¡ Jx J_çQÍ_»∞ Jâ’H±.
‰õΩ@∞O|OÖ’ Ñ¨Ù\˜ì `«O¢_ç =¸~°ö`«fiO =Å¡ =∞^èŒº`«~°QÆu P áê\˜H˜ H˜â’~ü ÖˇHõ¯Ö’¡ k@ì
"å_çx ÃÑàÏ¡_»=Åã≤ =zÛ#O^Œ∞‰õΩ =QÆz#@∞¡ Hõ#|_Õk. J~Ú#@∞ì<åfl_»∞. KÕu"Õà√◊ ,¡ HÍe"Õà√◊ ¡
aQÆæ~°QÍ =∂\Ï¡_Õ JÅ"å@∞. JO^Œih „Hõ=∞tHõΔ}Ö’ LÑ¨Ü∂≥ yOz ''Ñ¨k¿ÇÏ#∞—— Jx K≥ÑÊ≤
ÃÑ\ÏìÅ<Õ `åÑ¨„`«Ü«∞O. Jâ’H± ˆ H ã≤ Pâ◊ Q Í K« ∂ ™ê_» ∞ .
P_»ÑÅ≤ Å¡ ∞ K«^∞Œ =ÙHÀ=_»O J~°∞^≥#· P ~ÀAÖ’¡ P"≥∞‰õΩ "≥∞K«∞Û‰õΩx aà’¡, aã¨¯\’ì W™êÎ_»x.
ÉˇOQÍb, WOw¡+¨μ ÉèÏ+¨Ö’¡ =∞Oz „áêg}ºO LO_Õk. Z<Àfl HÍh Jâ’H± Ñ¨QÆÅ|_ç #"åfi_»∞ –
Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ K«kqOk. ãÖw`«O J<åfl, ã≤x=∂ J<åfl KåÖÏ ''Z^Œ ∞ Ì Å ∞ áêe=fiQÍ ZÑ¨ Ù Ê_≥ · < å
~Ú+¨ìO. ÉèÏQÆÅ∂Ê~°∞Ö’ LO_»QÍ @∂iOQÆ∞ \ÏH©ã¨∞ÅÖ’ K«∂âß"å?—— Jx.
ã≤x=∂Å∞ K«∂¿ãk. z<åfli H˜â’~ü "≥∞^Œ_»∞Ö’ Z<Àfl
‰õΩO*òÖÏÖò, Q“s^Õq ^ŒOÑ¨`«∞Å‰õΩ Ñ¨Ù\˜ì# #Å∞QÆ∞~°∞ ãÖ ^Õ Ç¨Å∞O_Õq – J`«#∞ F ™êi
ãÖ`å#OÖ’ H˜â’~ü PYi"å_»∞. J`«#∞ Ñ¨Ù>Ëì <å\˜H˜ `«O„_çH˜ ÅH© Δ ‡^Õ q ˆ H ÅO_» ~ ° ∞ #∞ Ñ¨ s Hõ Δ Q Í
45 Uà◊√¡. ‰õΩ„~°"å_çH˜ 'PÉèÏãπ ‰õΩ=∂~ü— Jx ¿Ñ~°∞ ÃÑ\Ïì~°∞. K«∂ã¨∂ÎO_»QÍ QÆ=∞xOz# Jâ’H±
JÉèÏãπ JO>Ë HÍOu J<Õ J~°O÷ `À ÉÏ@∞ 'XHõ\˜ =∞~À^•xÖÏ ‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅOQÍ "≥o¡ J_çQÍ_»∞ –
Hõ#|_Õ QÆ∞}O— J<Õ J~°÷O ‰õÄ_® LOk. (WOw¡+¨μÖ’ ''Uq∞„\Ï K«∂ã¨∞<Î åfl"£?—— Jx. ''Dq_»
'¿Ñ~°_®H±û— JO\ÏO). `≥Å∞QÆ∞Ö’ ‰õÄ_® ~°™êÉèÏãÖ, "Õ ã ¨ ∞ ‰õ Ω #fl p~° U q∞Å∞¡ Ö ’
q~À^è•ÉèÏãÖ Jx "å_»`åO Hõ^•! H˜â’~ü rq`«O q~°∞^•úÅ, `«Ü«∂~°~ÚO^• Jx K«∂ã¨∞Î<åfl#∞.
qÑ¨s`åÅ =∞Ü«∞"Õ∞ Hõ^•! *’ºu+¨μ¯_ç ã¨ÅÇ¨ "Õ∞~°‰õΩ 'Hõ— q∞Å∞¡ ™êìOÑ¨Ù ZHõ¯_® Hõ#|_»@O
J<Õ JHõΔ~°O`À „áê~°OÉèí=∞ÜÕ∞ H˜â’~ü J<Õ ¿Ñ~°∞ ‰õÄ_® ÖË^Œ∞—— J<åfl_»∞ H˜â’~ü. #∞^Œ∞~°∞
ÃÑ\Ïì~°∞. H˘@∞ì‰õΩO@∂ Jâ’H± JHõ¯_ç#∞O_ç
"≥o¡áÈÜ«∂_»∞.
H˜â’~ü r=#~°≠i 70 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
MÏO_®fiÖ’ H˜â’~ü ÉÏÅºO
1929 PQÆã¨∞ì 4 # H˜â’~ü Ñ¨Ù>Ëì<å\˜H˜ MÏO_®fi [<åÉèÏ ~°=∂~°q∞ 30 "ÕÅ∞O@∞Ok. z#fl
Ñ¨@ì}O HÍ|\˜ì XHõiH˘Hõ~°∞ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞–=ÚYºOQÍ JHõ¯_»∞#fl ÉˇOQÍb ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ `«‰õΩ¯"Õ
HÍ|\˜ì ~åHõáÈHõÅ∞ ÉÏQÍ LO_Õq. z#fl Tà’¡, ã¨fi[<åÅ =∞^èŒº ÃÑ~°QÆ_»O H˜â’~ü‰õΩ ÅaèOz# =~°O.
ÃÑ·QÍ =Úkq∞# Ñ¨Ù\˜ì# H˘_»∞‰õΩ HÍ|\˜ì `«e¡^ŒO„_»∞e^ŒÌiH© =Ú^ÕÌ! K«^Œ∞=Ù q+¨Ü«∞OÖ’ `«Ñ¨Ê (áêÑÖ
H˜â’~ü ^•O\’¡<Õ gH±!) `«H˜¯# q+¨Ü«∂ÅÖ’#∂ `«O¢_ç KåÖÏ PáêºÜ«∞OQÍ LO_Õ"å_»∞. PÜ«∞#
H˘_»∞‰õΩ`À Ç≤ÏOnÖ’ =∂\Ï¡_ç`Õ, `«e¡ ÉˇOQÍb <ÕiÊOKÕk. ã¨`«ºl`ü~åÜü∞ `«O„_ç ã¨∞‰õΩ=∂~ü ~åÜü∞
~åã≤# <å<≥û<£û e=∞iH±û`À ã¨Ç¨ #~°ûs ~Ô "· ∞£ û <ÕiÊOKÕk. WÖÏ H˜â’~üH˜ ~Ô O_»∞ ÉèÏ+¨Ö’¡#∂ „áêg}ºO
=zÛOk.
z#flÑ¨Ê\˜#∞O_ô H˜â’~ü‰õΩ JÅ¡i KÕÜ«∞_»O, Hõ^äŒÅ∞ K≥Ñ¨Ê_»O ã¨~°^•. Hõ^äŒÅ∞ K≥|∞`«∂ ÉÏH±„Q“O_£
ZÃÑ¶‰õΩìÔH· <À\˜`À ~°Hõ~°HÍÅ â◊ÉÏÌÅ∞ Ñ¨Ù\˜ìOKÕ"å_»∞. ÑÖ_ç\ò =∞Y<£ÖÏÖò K«`«∞ˆ~fik „áê^äŒq∞Hõ
q^•ºÅÜü∞Ö’#∂, P `«~åfi`« #∂º ÃÇ·Ïã¨∂¯ÖòÖ’#∂ ã¨∂¯Å∞Ö’ K≥¿ÑÊ K«^Œ∞=O>Ë H˜â’~ü‰õΩ =∞Ç¨
`«ÅHÍÜ«∞<˘Ñ≤Ê. =ÚYºOQÍ ÖˇHõ¯ÅO>Ë =∞s#∂. P@Ö’¡#∂, ã≤x=∂Å∞ K«∂_»_»OÖ’#∂ LO_Õ =∞*Ï
J`«xH˜ K«^Œ∞=ÙÖ’ Hõ#|_»ÖË^Œ∞. JÑ¨ÙÊ_»Ñ¨ÙÊ_»∞ Tà’¡ L#fl „ÔH·ã¨Î= â◊‡âß<åxH˜ "≥o¡ JHõ¯_Õ XO@iQÍ
‰õÄK«∞<Õ"å_»∞. JHõ¯_» ã¨=∂kè Ñ¶¨ÅHÍÅ g∞^Œ ~åã≤#q K«^Œ∞=Ù`«∂O_Õ"å_»∞. â◊√p, â◊√„ÉèíO ÖË‰õΩO_®
H˘_»∞‰õΩ ~ÚÖÏ =Å¡HÍ_»∞ Ñ¨@∞ì‰õΩ u~°QÆ_»O `«O„_çH˜ #K«ÛÖË^Œ∞. H˘_»∞‰õΩ#∞ Kå=Q˘\Ïì_»∞.
K«^Œ∞=Ó ãÖ^è•º
H˜â’~ü K«^Œ∞=Ù ãÖ^èŒºÅ∞ ~ÚÖÏ U_çÛ#Ñ¨ÙÊ_»∞ =∂~°∞¯Å∞ =∂„`«O ~ÚOHÀÖÏ ZÖÏ LO\Ï~Ú?
JÑ¨Ê\˜H© „áÈ„ÔQãπ HÍ~°∞¤Ö’ H˜â’~ü KÕ~Ú KÕã¨∞‰õΩO@∂<Õ LO_Õ"å_»∞. F™êi =∂„`«O =∞s ÃÑ^ŒÌ Q˘_»=
J~ÚáÈ~ÚOk. P ™êi =∂~°∞¯Å∞ =∞s J^è•fi#flOQÍ =KåÛ~Ú. „áÈ„ÔQãπ iáÈ~°∞ìÖ’ ÉèÏs Z`«∞Î
=∂~°∞ÊÖË KÕÜ«∞=Åã≤ =zÛOk. KÕã≤ `«O„_çH˜ |Ç¨ï„â◊^ŒúQÍ HÍ~°∞¤ JOkOKå_»∞. Ñ¨sHõΔÖ’¡ H˘_»∞‰õΩ
x~åfiHõO PÜ«∞#HõÑ¨ÙÊ_Õ `≥eã≤áÈ~ÚOk. ^•iÖ’ "åà◊¡ ÖˇHõ¯Å \©K«~°∞ Hõeã≤ ‰õΩ„~°"å_ç =∞Op, K≥_®¤
(K≥_Õ¤ Z‰õΩ¯=) =∂\Ï¡_Õ_»∞. áêÑÖ P q+¨Ü«∞O H˜â’~üH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞QÍ!
„áÈ„ÔQãπ iáÈ~°∞ì K«∂ã≤ `«O¢_ç z~°∞#=Ùfi #"åfi_»∞. ''D™êi ÉÏQÍ<Õ =zÛ#@∞ì<åflÜÕ∞—— J<åfl_»∞
ãÖ`À+Ö „Ñ¨Hõ\ ˜ã¨∂Î (PÜ«∞<å `«‰õΩ¯= "å_»∞ HÍ_»∞, =ÚQÆ∞æ~°∞ #@∞Å‰õΩ [#‡xzÛ#"å_»∞). H˜â’~ü
q#Ü«∞O #\Õz, ''Hõ+Ñì̈ _¨ ç K«k"å <å<åfl—— J<åfl_»∞. ''ÖˇH¯õ Åk Hõfiâ◊Û<£ ¿ÑÑ¨~∞° Ñ¨„\Ï—— J<åfl_®Ü«∞#.
''JÉËƒ, Ñ¨sHõΔÅ~ÚáÈÜ«∂Hõ J"Õg∞ ^•K«#∞. áêˆ~™êÎ#∞—— J<åfl_»∞ H˜â’~ü Éˇ^Œ∞~°∞`«∂<Õ.
`«O„_ç *Ë|∞Ö’Oz F „Ñ¨âßflÑ¨„`«O |Ü«∞@‰õΩ ÖÏˆQ_»∞. ''W^Õ<å Jk?—— J<åfl_»∞. H˜â’~ü QÆ∞O_≥
*ÏiOk. `«ÅHÍÜ«∞ =Óáê_»∞.
''D "≥Ú^Œ\ ˜ ÖˇHõ¯ ZÖÏ KÕâß"À HÍã¨Î KÕã≤
K«∂Ñ≤OK«∞——
‰õΩ_çuÖ’ Ñ¨_»¤ ZÅ∞Hõ‰õΩ "Õˆ~ QÆ`Õ=ÚOk?
QÆ∞@HõÅ∞ q∞OQÆ∞`«∂ ¿ÑÑ¨~°∂, ÃÑxûÅ∂ fã≤
KÕÜ«∞_»O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ìOk. KÕã≤Ok, KÕã≤Ok,
KåÖÏ ¿ã¿Ñ KÕã≤ HÍy`«O `«O„_ç =ÚO^Œ∞
ÃÑ\˜ìOk. `«O„_ç Jk K«∂ã≤ `«ÖÏ_çã¨∂Î ''HÍã¨Î
^ŒQÆæiH˜ ~å—— Jx PáêºÜ«∞OQÍ Ñ≤eKå_»∞.
U^À ‰õΩ„@ =ÙO^Œx ãÖ^ÕÇ≤Ïã¨∂Î<Õ H˜â’~ü
`«ÅHÍÜ«∞ =∂„`«O =ÚO^Œ∞‰õΩ *Ïáê_»∞. K≥q
H˜â’~ü r=#~°≠i 71 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
=∂„`«O ^˘iHÕk `«O„_çH˜. Jk Ñ¨@∞ì‰õΩx "≥∞eÃÑ_»∞`«∂
''~åÃã¯Öò, ~ÚÑ¨ÙÊ_Õ g∞ \©K«~°∞ Hõ#|_ç h P#û~°∞ +‘@∞
K«∂Ñ≤OKå_»∞~å—— JO@∂ ÖËKå_»∞.
H˜â’~ü `å@ XÅ=@O`À Hõ^äŒ Ñ¨Ó~°Î=ÖË^Œ∞. =Ú‰õΩ¯ H˜â’~üH˜ áê@Å∞ áê_»_»O ZO`«
<ÕÅ#∞ ~å~ÚOz, J==∂xOK«_O» [iyOk. HÍh H˜â’~ü ~Ú+¨"ì ∞≥ <ÿ å Z=Ô~<· å `«##∞ ZH±ûáê¡~Ú\ò
K«^Œ∞=Ù ÉÏQÆ∞Ñ¨_»ÖË^Œ∞. KÕ^•Ì=∞x K«∂¿ãÎ ã¨Ç≤ÏOKÕ"å_»∞ HÍ_»∞.
H˜â’~ü‰õΩ uO_çÜ«∂= Z‰õΩ¯=. WO\’¡ uO_çÑ¨^•~°÷O ™ê\ ˜ Hõ à ÏHÍ~° ∞ Å`À =∞~åº^Œ Q Í
U^≥·<å q∞yeáÈ`Õ 'H˜â’~ü‰õΩ ~ÚKÕÛÜ«∞O_ç, HÍxKÕÛ™êÎ_»∞— LO@∂<,Õ ¢á⁄_»∂ºã¨~°∞¡ QÍh, ¢áÈ¢QÍO
J<Õ"å~°∞. F™êi Jâ’H±‰Ωõ =∂~ü ÉÁOÉÏ~Ú #∞O_ç WO\˜H˜ P~°æ<≥·[~üû HÍh "≥∂ãÖ KÕÜ«∞É’`Õ
=KÕÛãïH˜ ~å„u Ñ¨^HŒ ˘O_»∞ J~ÚOk. H˜â’~ü =∞QÆ`x« „^ŒÖ’ ÖÁOˆQ"å_»∞ HÍ_»∞. F ™êi _èçb¡ Å’ F
L<åfl_»∞. `«##∞ ZÖÏ ÖËáêÖ’ Jâ’H±‰õΩ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞. ¢áÈ¢QÍO x~åfiÇ¨Ï‰õΩÅ∞ J`«x ¿Ñ~°
''Xˆ~ H˜â’~ü P"≥∞\¡ ò uO\Ï"å?—— J<åfl_»∞ "≥∞Å¡QÍ. K«@∞‰õΩ¯# \˜ÔH¯@∞¡ J"Õ∞‡ã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. ¢áÈ¢QÍO‰õΩ
ÖËz ‰õÄK«∞<åfl_»∞ H˜â’~ü! |HÍã¨∞~°∞_ç ã¨ì~ÚÖ’¡ 'ZHõ¯_»? PÇ¨fixOz ¿ãìl ZHõ¯É’ÜÕ∞ =ÚO^Œ∞
ZHõ¯_»∞Ok P"≥∞¡\ò!— JO@∂ JiKå_»∞. _» | ∞ƒ ~Ú™êÎ = ∞<åfl~° ∞ . H˜ â ’~ü
H˜â’~ü‰õΩ ã≤x=∂ÅO>Ë Ñ≤zÛ. JÑ¨Ê\’¡ \˜ÔH\ò Ys^Œ∞ ã¨ ˆ ~ #<åfl_» ∞ . f~å ¢áÈ¢QÍO
HÍh (~°∂áê~ÚH˜ 64 HÍ#∞¡) LO_Õk. ã≤x=∂ K«∂ã≤, ™êì~°ì=É’`«∂O_»QÍ x~åfiÇ¨Ï‰õΩÅ∞ _»|∞ƒ
~ÚO\’¡ áê@Å∞ áê_ç, Jaè#~ÚOz K«∂Ñ≤ áêÔH\ò =∞h ~ÚOHÍ ~åÖË^Œ<åfl~°∞. JHõ¯_ç^•HÍ
ãÖáêkOz ^•xfl =∞m¡ ã≤x=∂Å‰õΩ Y~°∞Û ÃÑ>Ëì"å_»∞. =KåÛHõ JO`«=∞Ok [#O Z^Œ∞@ _»|∞ƒ
áê_Õ@Ñ¨ÙÊ_»∞ ‰õΩ^Œ∞~°∞QÍ LO_»_»O H˜â’~ü `«~°=∞ÜÕ∞ºk QÆ∞iOz ¿ÑpÃÑ\˜ì áê_»‰õΩO_® "≥à◊¡_»#fl
HÍ^Œ∞. J@∂, ~Ú@∂ u~°∞QÆ∞`«∂ HõhãÖ Ñ¨^_Œ ∞» QÆ∞Å ^Œ∂~°O nè=∂ "åà◊¡k. D ~°HõOQÍ KåÖÏ™ê~°∞¡
Hõ=~ü KÕ¿ã"å_»∞. z=~À¡ F Ô~O_»∞ "≥ÚQÆæÅ∞ "ÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∂O@∞Ok ‰õÄ_®. HÍh H˜â’~ü
`«ÑÊ¨ xãï! ãÖQÆu "åà◊¡‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞.
Z‰õΩ¯=QÍ Ç≤ÏOn ã≤x=∂ÖË K«∂¿ã"å_»∞. WOw¡+¨μ Ç¨Ö’¡H˜ =KåÛHõ ¿ãìl "≥#HÍ¯Å‰õΩ
ã≤x=∂Å∞ J~°=÷ ∞ÜÕ∞ºq HÍ=Ù. Ç≤ÏOn áê@ÖË <À\˜H˜ Ñ¨>qìË . fã¨∞HÔ o¡ '_»|∞ƒ ~ÚOHÍ JO^ŒÖ^Ë ∞Œ . g∞~°∞
=∂@Å∞ =∞iÛáÈ`Õ <À\˜H˜ =zÛ#q ÃÑ>Ëì¿ã"å_»∞. 12 ¢áÈ¢QÍO "≥ Ú ^Œ Ö ˇ > Ë ì Ü « ∞ O_ç — Jx
Uà◊¡ =Ü«∞ã¨∞ =KÕÛ ãïH˜ "åà◊¡ Jâ’H± J#flÜ«∞º áê_ç# "åà◊¡#_»O`À H˜â’~üH˜ "åà◊¡ ãÖQÆu
áê@ÖË HÍHõ, Ãã·QÆÖò áê@Å∞ ‰õÄ_® =∂ã¨ì~ü KÕ¿ãâß_»∞. J~°÷=∞~ÚOk. `≥~°fÜ«∞‰õΩO_®<Õ "≥∞ÿ‰õΩ
"åà◊¡ ~ÚO\’¡ ˆ~_çÜ≥∂`À ÉÏ@∞, 78 P~ü.Ñ≤.Z"£∞. Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩx H˜â’~ü JÑ¨Ê\˜HõÑ¨ÙÊ_»∞ áê@
iHÍ~°∞¤Å∞ "Õ¿ã „QÍ=∞á¶È<£ LO_Õk. HÍh P iHÍ~°∞¤Å∞ Hõ\ ˜ì áê_»<å~°OaèOKå_»∞. 'ÃÑ·¿ã ÖÏ"À,
ÉˇOQÍb ÉèHí wÎ̃ `åÅ∞. ~°gO„^Œw`åÅ∞! H˜â’~ü‰Ωõ „QÍ=∞á¶È<£ "Õ∞~å ÃÑ·™ê ÖÏ"À, [bÌ ÖÏ"À, ÖÏ"À,
g∞^Œ "≥∂A ÖË^Œ∞. ˆ~_çÜ≥∂ áê@ÖË q<Õ"å_»∞. `«e¡ ÖÏ"À..— JO@∂. P_ç\’iÜ«∞OÖ’ L#fl
^ŒQ~æÆ ∞° flOz Ç¨~À‡xÜ«∞O <Õ~∞° Û‰õΩ<åfl_»∞. QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ HÍ=_»"∞Õ [<åÅ‰õΩ ãÖQÆu Ñ¨ÓiÎQÍ J~°=÷ ∞~ÚOk,
rq`« ^èÕºÜ«∞OQÍ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. x~åfiÇ¨ Ï ‰õ Ω ÖË U^À QÀÖò = ∂Öò
g@xfl\˜`À ÉÏ@∞ H˜â’~ü Hõ^äŒÅ∞ ‰õÄ_® ~å¿ã"å_»∞. KÕ ã ¨ ∞ Î < åfl~° x . "åà◊ ¡ x `« # fl_®xH˜
Ç≤ÏOnÖ’ ~åã¨∞‰õΩ<Õ"å_»∞. „ã‘¯<£¿Ñ¡Å∞, qA=Öòû Jhfl ã≤^Œú=∞Ü«∂º~°∞. WHõ ÖÏÉèíO ÖË^Œ∞~å Jx
~åã≤ÃÑ@∞ì‰õΩx Z=iH˜ K«∂Ñ≤OKÕ"å_»∞ HÍ_»∞. J`«#∞ "åà◊√¡ J@∂, ~Ú@∂ Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞ ÃÑ\˜ì
ÃÑ^ŒÌ~Ú, ã≤x=∂Å∞ f¿ã@Ñ¨ÙÊ_»∞ D S_çÜ«∂Å∞ H˘xfl _»|∞ƒ `≥zÛ H˜â’~ü Ãã¢H@ õ s J#∂Ñπ â◊~‡°
"å_»∞‰õΩ<åfl_»∞. H˜KåÛ~°∞. â◊~‡° ÖˇH¯õ ÃÑ\ì̃ JO`å Hõ~‰° Ωõ Qì Í
HÍÖËrÖ’ H˜â’~ü LO^Œ x ã≤ Q Æ fl Öò ~ÚKåÛHõ < Õ H˜ â ’~ü
¿ãì*ˇHÍ¯_»∞.
WO@~ü K«^Œ=_®xH˜ H˜â’~ü, J#∂Ñπ WO_À~ü "≥o¡
H˜â’~ü r=#~°≠i 72 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
„H˜ãÜì≤ ∞« <£ HÍÖËrÖ’ KÕ~å~°∞. Ç¨ã¨Öì òÖ’ LO_Õ"å~°∞.
HÍÖËr ~ÀAÖ’¡ H˜â’~ü ã¨#flQÍ LO_Õ"å_»∞. `«#
ÉÏ_ô K«∂ã≤ Z=Ô~<· å #=Ùfi`å~°<Õ ÉèÜ í ∞« O`À H˜â’~ü
K˘HÍ¯ g∞^Œ F=~üHÀ\ò "Õ¿ã"å_»∞. HÕ^Œ ÃÑ[·¶ =∂,
âßO_»Öòû, "≥∞_»K«∞@∂ì =∞Ñ¶¨¡~ü. D "Õ+¨^è•~°}
K«∂ã≤ ™ê\˜ q^•º~°∞÷Å∞ #"Õfi"å~°∞ HÍh J`«#∞
áê_»QÆÅ_»#fl q+¨Ü«∞O |Ü«∞@‰õΩ á⁄Hõ¯QÍ<Õ
‰õΩ„~åà◊√¡ J`«xfl P^ŒiOK«™êQÍ~°∞. ã≤x=∂ áê@Å∞
J#∞HõiOK«_»"Õ∞ HÍHõ, JÑ¨Ê\˜HõÑ¨ÙÊ_»∞ U ã¨|˚‰õΩì
g∞^Œ<≥·<å F áê@ @∂º<£ Hõ\ ˜ì áê_»QÆÅ_»x
`≥eã≤# ^ŒQÆæ~°∞flOp =∞s "≥„Ô~H˜¯áÈÜ«∂~°∞.
D q+¨Ü«∞O ÖˇHõÛ~°~°¡ ^•HÍ "≥àı¡ ãïH˜
HÍÖËl_Õ <å_»∞ ~¸ ‰õΩ„~°"å_ç KÕ`« ¿ãìlg∞^Œ „Ñ¨^Œ~°≈# ~ÚÑ≤ÊOKåÅx xâ◊Û~ÚOKå~°∞ "åà◊√¡. HÍh
H˜â’~ü ''<å‰õΩ ¿ãìl Ñ¶≤Ü«∞~ü, JO`«=∞Ok =ÚO^Œ∞ áê_»ÖË#——<åfl_»∞. ''áÈ<Õ¡ `≥~° "Õã≤ =ÙOK«∞`åO.
"≥#Hõ#∞O_ç áê_»∞—— J<åfl~°∞. J<åflˆ~ HÍh áê@ ã¨QOÆ Ö’ LO_»QÍ `≥~° Z`ÕâÎ ß~°∞. H˜â’~üH˜ =ÚK≥Û=∞@Å∞
áÈâß~Ú. ZÖÏQÀ LQÆ|æ @∞ì‰Ωõ x áê@ =ÚyOKÕã,≤ „w<£ ~°∂"£∞Ö’H˜ áêiáÈÉ’Ü«∂_»∞. HÍh JO`«Ö’<Õ
JO^Œ~°∂ K«∞@∞ì=Ú>Ëìâß~°∞. JO^ŒiH© J`«x áê@ `≥QÆ #KÕÛã≤Ok.
WHõ JÑ¨Ê\˜#∞O_ô Ç¨ã¨ìÖòÖ’ L#fl WO@~ü ‰õΩ„~åà◊√¡ ~å„u J`«x ~°∂=Ú‰õΩ =zÛ áê@Å∞
áê_»=∞x K«O¿Ñ"å~°∞. JO`å Hõeã≤ Y"åfibÅ∞ áê_»∞`«∂O>Ë F ~ÀA Ç¨ã¨ìÖò ã¨∂ÑïO>ˇO_≥O\ò
=∞O^ŒeOK«_®xH˜ =KåÛ_»∞. =zÛ#"å_»∞ H˜â’~ü áê@Å∞ qx =ÚQÆ∞ú_»~ÚáÈ~Ú `«#∂ =zÛ
‰õÄK«∞<Õ"å_»∞. WHõ ‰õΩ„~åà◊√¡ Ô~zÛáÈÜ«∂~°∞.
W^ŒO`å gà◊¡‰õΩ ÉÏQÍ<Õ LOk HÍh _ç„w ‰õΩ„~åà◊¡‰õΩ `«ÅHÍÜ«∞<˘Ñ≤ÊQÍ LO_Õk. Ñ¨sHõΔÅ ~ÀAÖ’¡
‰õÄ_® QÀÅ PQÆHõáÈ=_»O`À JkèHÍ~°∞Å‰õΩ Ñ¶≤~åº^Œ∞ KÕâß~°∞. ™ê÷xHõOQÍ "≥Å∞=_Õ Ñ¨„uHõÖ’ Ç¨ã¨ìà◊√¡
QÍ<å|*Ï<å Hõ¡|∞ƒÅ∞QÍ =∂iáÈ`«∞<åflÜ«∞x "å~°ÎÅ∞ ~å~ÚOKå~°∞. P "å~°Î ¿ÑÑ¨~À¡ =zÛ# ~ÀA
H˜â’~ü =∞O_çÑ_¨ ®¤_∞» . JO^Œ~∂° ã¨=∂"Õâ"◊ ∞≥ ÿ ~ÀE HõO>Ë QÆ\ Qì˜ Í áê_®Åx f~å‡xOKå~°∞. rq`åxfl
K«^∞Œ =ÙH˜ |eKÕã∞¨ #Î fl „QÍ_»∞ºÜÕ∞@∞ ‰õΩ„~åà◊#¡ ∞ "≥H¯˜ iã¨∂Î JÑ¨Ê\˜HÑõ Ù¨ Ê_»∞ F L~°∂Ì Hõq`« ~å¿ãâß_»∞ F
‰õΩ„~å_»∞. P ~å„u =ÚÃÑ·Ê =∞Ok ‰õΩ„~åà◊√¡ `å~°™ê÷~ÚÖ’ QÆO@Å `«~°|_ç P áê\Ï, ~ÚOHÍ H˘xfl
H˘H˜¯~å~Ú áê@Å∞ |$O^ŒQÍ#O PÅÑ≤OKå~°∞. P ¿Ñ@ ¿Ñ@O`å P áê@Ö`À =∂~°∞"≥∂yOk.
P ~å„u _ç„w q^•º~°∞÷Å K«^Œ∞=Ù Jã¨ûÅ∞ ™êQÆÖË^Œ∞. H˘iq`À `«Å QÀHÀ¯=_»O ZO^Œ∞Hõ#∞‰õΩ<åfl~°∞.
~årÑ¨_®¤~°∞. ~ÀAÖÏˆQ HÍã¨Î `«QÆ∞æ™ê÷~ÚÖ’ áê_»∞HÀ=∞x "Õ_»∞‰õΩ<åfl~°∞.
WÖÏ\˜ Ñïã≤÷`«∞Ö’¡ K«^Œ∞=Ù ZO`«ÉÏQÍ ™êy=ÙO@∞O^À TÇ≤ÏOK«=K«∞Û. WO@~ü áêã¨=QÍ<Õ
H˜â’~ü, J#∂Ñπ =ÚHõÎHõO~î°O`À K≥¿ÑÊâß~°∞ – ''"Õ∞O WHõÃÑ· K«^Œ=O—— Jx. ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ J#flQÍ~°∞
Jâ’H± =^Œ‰Ì Ωõ „Ñ¨Ü∂« }O Hõ\Ïì~∞° . JHõ¯_çH˜ "≥o¡ QÍÜ«∞‰õΩ_ç#=Ù^•=∞#∞‰õΩO@∞<åfl#∞. ZOHõ~ˆ *ò KÕÜ∞« =∞O>Ë
Jâ’H± KåÖË¡ J<åfl_»∞. HÍÖËrÖ’ „Ñ¨^Œi≈Oz# QÍ#Hõà◊ J#flQÍix WO„ÃÑãπ KÕÜ«∞ÖËHõáÈ~ÚOk.
P =∂@H˘¿ãÎ H˜â’~ü =∞Oz QÍÜ«∞‰õΩ_»=Ù`å_»x ‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÖˇ=fi~°∂ J#∞HÀÖË^Œ∞, J#ÖË^Œ∞
– J~°∞}ü‰õΩ=∂~ü =ÚYs˚ `«Ñ¨Ê!
* * *
H˜â’~ü r=#~°≠i 73 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

z„`«O : =∞OlÖò
ãÖw`«O : P~ü._ç.|~°‡<£
Jaè#Ü«∞O : Jq∞`åÉò
i"£∞–i≠"£∞ yˆ~ ™ê=<£, ã¨∞ÅQ∑ ã¨∞ÅQ∑ *ÏÜÕ∞ =∞<£

cèˆQ P*ò Wãπ =∞øã¨"£∞ "Õ∞, Åw ÔH·ã‘ ÜÕ∞ JQÆ<£ IIi"£∞II
[Éò Ñ¶¨ÚOÑ¶¨Ú~°∂"ÀO ã‘ |[f ÃÇ·Ï |∂O^Õ
J~°=∂ Ç¨Ï=∂ˆ~ Ñ¨ÅˆH # =¸O^Õ
ÔH·¿ã ^ÕMË ã¨Ñ¨<£ #Ü«∞<£, ã¨∞ÅQ∑ ã¨∞ÅQ∑ *ÏÜÕ∞ =∞<£
cèˆQ P*ò Wãπ =∞øã¨"£∞ "Õ∞, Åw ÔH·ã‘ ÜÕ∞ JQÆ<£ IIi"£∞II
"≥∞Ç¨ÏÑ¶≤Öò "Õ∞ ÔH·¿ã HõÇ¨Ï^Õ H˜ã‘ ¿ã
kÖò |O^è£ ~°Ç¨ ÃÇ·Ï H˜ã‘ J*ò#c ¿ã
Ç¨Üü∞ Hõˆ~ JÉò HÍº [`«<£, ã¨∞ÅQ∑ ã¨∞ÅQ∑ *ÏÜÕ∞ =∞<£
cèw P*ò Wãπ =∞øã¨"£∞ "Õ∞, Åw ÔH·¿ã ÜÕ∞ JQÆ<£ IIi"£∞II
(@Ñ¨@áê Ñ¨_Oç k "å#, Éè∞í QÆÉ∞íè QÆ=∞O@∂ Pq~°=Ù`ÀOk =∞#ã¨∞. h\˜Ö’ D xÑ¨ÙÊ
ZÖÏ Ñ¨Ù\˜ìOk? D "å#z#∞‰õΩÅ∞ =Ú=fiÖÏ¡ "≥∂QÆ∞`«∞#flÑ¨ÙÊ_»∞, =∞# HÀiHõÅ∞
Ô~Ñ¨ÊÖˇÖÏ "åÅ∞™êÎ~Ú? Hõ#∞flÅ∞ HõÅÖ<≥ÖÏ K«∂™êÎ~Ú?
Ñ¨k=∞Ok Z^Œ∞\Ï ZÖÏ K≥ÑÊ¨ #∞, F H˘`«=Î ºH˜`Î À =∞#ã¨∞ =Ú_çÑ_¨ Oç ^Œx? WÑ¨ÙÊ_ÕO
KÕÜ∞« QÆÅ#∞? )
H˜â’~ü r=#~°≠i 74 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

9
J~°∞}ü‰õΩ=∂~ü =ÚYs˚ H˜â’~ü `«e¡ "≥·Ñ¨Ù Hõl<£. J`«x x"åãÖ ÉèÏQÆÅ∂Ê~°∞Ö’. `«~°K«∞QÍ
MÏO_®fi =zÛ H˜â’~ü ~ÚO\’¡ LO@∂O_Õ"å_»∞. ãÖw`«OÖ’ =∞Oz ¢áêg}º`« LOk. 1945Ö’
ib[~Ú# '*Ïfi~ü Éèí\Ï— ã≤x=∂Ö’ (kbÑπ‰õΩ=∂~ü#∞ Ç‘Ï~À KÕã≤#k ~¸ ã≤x=∂<Õ) JxÖò aâßfiãπ
ãÖw`«^Œ~°≈Hõ`«fiOÖ’ '™êO~ü≠ H© ÉËÖÏ ÑÖpè JˆHÖÏ— J<Õ áê@ áê_Õ_»∞ ‰õÄ_®. PÜ«∞# `«Ñ¨Ê H˜â’~ü
‰õΩ=∂~ü QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ J=Ù`å_»x Z=~°∂ J#∞HÀÖË^Œ∞. Z=~°∂ #=∞‡ÖË^Œ∞.
H˜â’~ü áê_»∞`«∞#fl ¢Ñf¨ ™ês JÜ«∞# ''WkQÀ q#O_ç g_»∞ ZO`« ÉÏQÍ áê_»∞`«∞<åfl_À—— J<Õ"å_»∞.
''JÖÏ HÍ^Œ∞, WÖÏ áê_®e—— Jx ã¨*ˇ+¨<£û ~ÚKÕÛ"å_»∞. ''=∞Oz QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ JÜÕ∞º ÅHõΔ}ÏÅ∞ hÖ’
Ñ¨Ù+¨¯ÅOQÍ Hõ#|_»∞`«∞<åfl~Ú—— J<Õ"å_»∞. JO`å #"Õfiã≤ ''ã¨ˆ~ÖË—— J<Õ¿ã"å~°∞. U^À H˜â’~ü J^Œ$+¨ìO
Hõeã≤=zÛ QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ JÜ«∂º_»∞ HÍh J~°∞}ü‰õΩ=∂~ü^Õ=ÚOk Jx J#∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. J`«#∂ `«~åfiu
~ÀAÖ’¡ =∞Oz ãÖw`« ^Œ~°≈‰õΩ_»~Ú ''+Ö¿+~ü—— (1953), ''Ñï}©`«—— (1953), ''ã¨=∂*ò—— (1954)
''f<£ ÉèÏ~Ú—— (1955) ã≤x=∂Å‰õΩ ãÖw`«O JOkOKå_»∞. H˘xfl ÉÏOÉË \ÏH©ãπ z¢`åÅÖ’ ¿Ñ¡ÉÏºH±
áê_®_»∞. JO^Œ∞=Å¡ QÍÜ«∞‰õΩÅ ¢ÑüÉèí QÆ∞iÎOKÕ H“â◊ÅO J`«xH© LO^Œx XÑ¨ÙÊHÀ"åe.
âß¢ã‘ÎÜ«∞ ãÖw`«O ~åx H˜â’~ü ã≤x=∂Å‰õΩ Ñ¨xH˜=™êÎ_®?
WHõ¯_» ™ê^è•~°}OQÍ =KÕÛ ãÖ^ÕÇÏ¨ "Õ∞ =ã¨∞OÎ k. âß¢ãÜ
Î‘ ∞« ãÖw`«O <Õ~∞° ÛHÀ‰õΩO_® U^À QÍeáê@Å∞
áê_ç`Õ ã≤x=∂ÅÖ’ ~å}˜™êÎ~å? ãÖw`«^Œ~°≈‰õΩ_»∞ K≥Ñ≤Ê# ÉÏ}©Å∞ Ñ¨@∞ì‰õΩx ÉèÏ=Ü«ÚHõÎOQÍ
áê_»QÆÅ∞QÆ∞`å~å? Jx. D <å\˜H˜ ‰õÄ_® ~¸ ãÖ^ÕÇ¨ÏO KåÖÏ=∞Okx "Õkèã¨∂ÎO>Ë 55 Uà◊¡
¢H˜`«O Ñïã≤÷u ZÖÏ =ÙO@∞O^ŒO\Ï~°∞? JO^Œ∞Hõ<Õ J~°∞}ü‰õΩ=∂~ü =∂@Å∞ Z=~°∂ qâ◊fiã≤OK«ÖË^Œ∞.
H˜â’~ü QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ HÍÖË_»x, Ü«∂Hõì~üQÍ J~Ú`Õ Éèí∞H˜Î J~Ú<å QÆ_»∞ã¨∞ÎO^Œh J#∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍh
J~°∞}ü‰õΩ=∂~ü ã≤h~°OQÆO`À ÑïK«Ü«∞O =Ù#fl"å_»∞ HÍ|\˜ì ~ÚOHÀÖÏ PÖ’zOK«QÆeˆQ_»∞.
WHõ¯_» ã≤hãÖw`«O QÆ∞iOz HÍã¨Î K≥ÑÙ¨ ÊHÀ"åe. JÑ¨ÙÊ_Õ ãÖw`«O <Õ~fi° x H˜â’~ü =O\˜ Ü«Ú=‰õΩ_»∞
QÍÜ«∞‰õΩ_çQÍ, `«~åfi`« ãÖw`«^Œ~°≈‰õΩ_çQÍ ZÖÏ Ñ¨xKÕã≤, HÀ\Ï¡k ¢â’`«Å#∞ ZÖÏ "≥∞Ñ≤ÊOK«QÆeQÍ_À
J~°=÷ ∞=Ù`«∞Ok.
™ê=∂#º[#O g∞_çÜ«∞O – ã≤x=∂
ã≤x=∂ =∂^èŒº=∞O ™ê=∂#º[<åxfl ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx `«Ü«∂~°ÜÕ∞º HõàÏ~°∂ÑÖ. á⁄ÖÏÅÖ’
Ñ¨xKÕ¿ã Ô~·`«∞Å∂, |~°∞=ÙÖˇ`«∞Î`«∂O_Õ ‰õÄbÅ∞, Ñ¨_»=Å∞ ÖÏQÆ∞`«∂O_Õ HõàÏã‘Å∂ gà◊¡O^Œ~°∂ f¿ã
‰õÄx~åQÍÅÖ’ âß¢ã‘ÎÜ«∞ ãÖw`«KåÛùÜ«∞ Å∞O_»=K«∞Û HÍh Jq JK«ÛO
QÍ ~åQÍÅÃÑ· P^è•~°Ñ_¨ #ç q HÍ=Ù. ¢âß=º`«, ÉèÏ=™ÈÊù~H° `õ « "å\˜ ¢Ñ^¨ •è # ÅHõΔ ºO, ÅHõ}Δ O. <å@HÍÅ‰õΩ,
ã≤x=∂Å‰õΩ =KÕÛk ‰õÄ_® "åˆ~ HÍ|\˜ì â◊√^Œú ~åQÍÅ HõO>ˇ J@∞=O\˜ HõÅQÆÅ∞Ñ¨Ù ã¨fi~åÅ áê@Å<Õ
"å~°∞ P^ŒiOKå~°∞.
=∂=¸Å∞ rq`«OÖ’ áê@Å∞ áê_»HõáÈ~Ú<å =∞i ¿ãìlÃÑ· áê@Å∞ ZO^Œ∞‰õΩ =KåÛ~Ú?
Ô~O_»∞ áê¢`«Å∞ =∂@ÅÖ’ =ºH©ÎHõiOK«_®xH˜ a_çÜ«∞Ñ¨_Õ ÉèÏ"åÅ#∞ áê@ÅÖ’ K≥Ñ¨Ê_»O J<Õk
=∞#‰õΩ P#"å~Úf J~ÚáÈ~ÚOk. =∞#ã¨∞Ö’x ÉèÏ"åÅ#∞ "åKåº K≥ÑÊ¨ _®xH˜ ‰õΩ^Œ~x° ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’
<ÕÑ¨^äŒºw`«O ^•fi~å K≥Ñ¨Ê_»O ã¨∞ÅÉèí=∞~ÚOk. Éèí[#Å∞, H©~°Î#Å∞ =∞# [#rq`«OÖ’ ZÖÏQÆ∂
JÅ"å>Ë HÍ|\˜ì =∞#ã¨∞Ö’x ¢Ñ}¨ Ü«∞ÉèÏ"åÅ#∞ Z^Œ∞\˜"åiH˜ `≥Å∞Ñ¨_®xH˜ ~å^èŒ g∞^À, Hõ$+¨μ_‚ gç ∞^Œ<À
H˜â’~ü r=#~°≠i 75 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
ÃÑ\˜ì áê_»_O» J#∞=ÙQÍ LO_çOk. q^ÕjÜ«ÚÅ‰õΩ ~ÚÑ¨Ê\˜H©
q∞OQÆ∞_»∞Ñ¨_»xn, =∞#‰õΩ =∂¢`«O U =∂¢`«O ZÉˇƒ@∞ìQÍ
X Hõ ^ Œ â ◊ Ö ’ H˜ â ’~ü LO_»xn ã≤x=∂Ö’ áê@Å∞ áê_»_»"Õ∞!
ã≤x=∂ ãÖw`«O qÅHõΔ}`«
¢á⁄_» ∂ ºã¨ ~ ° ¡ # ∞, _≥ · ~ ° H õ ì ~ ° ¡ # ∞
"ÕÑÙ¨ ‰õΩu<åfl_»∞. XHõ _≥~· H° ~ìõ ∞° ''W`«#∞ <å@Hõ~°OQÆO HõO>ˇ qã¨Î $u Z‰õΩ¯= HÍ=_»O`À
<å =∂@ q<åe. F Ü«∂Hõì~ü `«# ã≤x=∂~°OQÆO ãÖw`åxH˜ Z‰õΩ¯= ¢áê^è•#ºO ~ÚzÛOk.
_≥·~°Hõì~ü K≥Ñ≤Ê# =∂@ q#HõáÈ`Õ =ÚMºOQÍ Ç≤ÏOn ã≤x=∂~°OQÆO `«H˜¯# "åix ¢Ñ¨ÉèÏq`«O
ZÖÏ? P "Õ∞~°‰õΩ g∞~°∞ P^Õâ◊O KÕ ã ≤ O k HÍ|\˜ ì Ç≤ Ï On ã≤ h ã¨ O w`åxfl Ñ¨ ~ å=∞i≈¿ãÎ
~Ú=fiO_ç — — Jx HÀ~° ∞ ì ãïáÈ`«∞Ok. Ñ¨Å∞¢áêO`åÅ#∞O_ç =zÛ# ãÖw`« HõàÏHÍ~°∞Å∞
<å¢â◊~ÚOKå_»∞. ''J=Ù#∞, _≥·~°Hõì~°∞ Ç≤ÏOn z¢`«ã‘=∞#∞ "≥·q^èŒºO`À ã¨∞ãÖÑ¨#flO KÕâß~°∞. `«=∞
K≥ Ñ ≤ Ê #k `« ∂ K« `« Ñ ¨ Ê ‰õ Ω O_® `«=∞ ¢áêO`åÅÖ’ "å~°∞ "å_Õ "å~Ú^•ºÅ#∞ Ç≤ÏOn `≥~°‰õΩ
KÕÜ«∂e.—— Jx HÀ~°∞ì H˜â’~ü‰õΩ ÑïK«Ü«∞O KÕâß~°∞. ¢Hõ"Õ∞}Ï QÍÜ«∞‰õΩ_ç Q˘O`«∞g∞^Œ, J`«x
P~°¤ˆ~ã≤Ok. ''ã¨ˆ~, JÖÏˆQ KÕ™êÎ—— âß¢ã‘ÎÜ«∞*Ï˝#O g∞^Œ Ñ¨ÓiÎQÍ P^è•~°Ñ¨_»=Åã≤# J=ã¨~°O
JO@∂ +¨Ø\ÕQ∑H˜ =KåÛ_»∞ H˜â’~ü. `«Ñ≤ÊáÈ~ÚOk.
HÍ~°∞ ¢_≥·"£ KÕ¿ã ã‘#∞ +¨Ø\ò "≥Ú^Œ\’¡ HÍ¡ã≤HõÖò =¸ºlH± ÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç# ãÖw`«O
KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. ã‘<£ J~ÚáÈQÍ<Õ 'Hõ\ò— QÆ∞ÖÏ"£∞ ÃÇ·Ï^Œ~ü (`≥~°‰õΩ _èÀÅH± `≥zÛ#k ~¸Ü«∞<Õ) ~åHõ`À
K≥áêÊe _≥·~°Hõì~ü. Y~°‡HÍe J`«#∞ á¶ È H± "≥ · Ñ ¨ Ù =∞o¡ O k. ¢QÍg∞} ¢Ñ¨ [ Å#∞ `« fi ~° Q Í
=∞iÛáÈÜ«∂_»∞. 'Hõ\ò— K≥Ñ¨ÊÖË^Œ∞ PHõ@∞ìHÀQÆeyOk. W^Õ ^•x ¢Ñ¨^è•# ÅHõΔ}O Jx K≥áêÊe.
HÍ|\ ˜ ì <Õ # ∞ ¢_≥ · " £ KÕ ã ¨ ∂ Î < Õ _≥#· q∞H±QÍ, ZÑ¨Ê\˜HÑõ Ù¨ Ê_»∞ =∂~°∞Û‰õΩO@∂, HÍÖÏ#∞QÆ∞}OQÍ
LO_®Å#fl=∂@— Jx J~°÷O fã≤ ~°∂Ñ¨Ùk^Œ∞Ì‰õΩO@∂ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ_»O =Å¡<Õ Ç≤ÏOn ã≤x=∂
H˜ â ’~ü JÖÏ ¢_≥ · " £ KÕ ã ¨ ∂ Î < Õ ãÖw`«O ~¸<å_»∞ ÃÑ^ŒÌ Ñï¢â◊=∞QÍ #_»∞™ÈÎOk. '30Å∞,
"≥ o ¡ á ÈÜ« ∂ _» ∞ . ZO`« ^ Œ ∂ ~° " ≥ ∂ '40ÅÖ’ ã≤OÑ¨ÙÖòQÍ LO_Õ ãÖw`«O H˜â’~ü J_»∞QÆ∞ÃÑ>Ë<ì å\˜H˜
`≥ Å ∞™ê? ÉÁOÉÏ~Ú #∞O_ç ¢Ñ¨Ü≥∂QÍÅ ^Œâ◊Ö’ LOk. áêâßÛ`«ºãÖw`«O #∞O_ç J~°∞=Ù
YO_®ÖÏ ^•HÍ! `≥K∞« ÛHÀ=_»"∞Õ HÍHõ, HÍ¡ãH≤ Öõ ò ãÖw`«O`À ‰õÄ_® ¢ÑÜ
¨ ∂≥ QÍÅ∞
[iQÍ~Ú P HÍÅOÖ’. Z<Àfl "å~Ú^•ºÅ∞ ~°OQÆ¢Ñ¨"Õâ◊O
KÕâß~Ú.
`˘e<å\˜ ã≤hw`åÅ∞
ã≤x=∂Å∞ \ÏH©Å∞QÍ =∂i#k 1931Ö’. `˘e<å\˜ H˘xfláê@Å#∞ QÆ=∞xOK«O_ç – 'ÜÕ∞
`«ã¨~°∞Ñ¶π— (#∂º käÜÕ∞@~üû "åi ''Ü«∞Ç¨˙n H© Å_ô¯—— (1933) ÑÖHõ*ò =∞e¡H± ãÖw`«O) áê@Ö’
Ãã·QÆÖò Q˘O`«∞‰õΩ ã¨Ç¨ÏHõiOz#q Ô~O_Õ "å~Ú^•ºÅ∞ – Ç¨~À‡xÜ«∞O, `«|ÖÏ. '`Õs QÆ~î°s "Õ∞ ÅQÍ
KÀ~ü— (#∂º käÜÕ∞@~üû "åi '^èŒ∂Ñπ Kèåñ"£— , ãÖw`«O – ÑÖHõ*ò =∞e¡H±, P~ü.ã≤.É’~°Öò) áê@Ö’
ÔH.ã≤.^Õ ‰õΩ ã¨Ç¨ÏHõiOz#q ‰õÄ_® P Ô~O_Õ! 1936 Ö’
¢Ñ¨ÉèÏ`ü "åi ''J=∞~ü*’ºu—— Ö’ 'ã¨∞<À ã¨∞<À |<£ ˆH
¢áê}©— áê@ âßO`å P¿Ñì áê_»∞`«∂O_»QÍ [Å`«~°OQ∑
‰õÄ_® q#|_»∞`«∞Ok. 1939 <å\˜H˜ ''HõáêÖò‰õΩO_»ÖÏ—— Ö ’
'Ñ≤Ü«∂ q∞Å<£ HÀ *Ï<å— ã‘fiÜ«∞ ãÖw`« ^Œ~°≈Hõ`«fiOÖ’
áê_Õ@Ñ¨ÙÊ_»∞ Ñ≤Ü∂« <À, Zãπ~å*ò LÑ¨Ü∂≥ yOKå~°∞ ÑÖHõ*ò
=∞e¡H±. 1942 Ö’ #∂~°˚Ç¨<£ áê_ç# '`«∂ H“<£ ã‘ |n¡ "Õ∞—
Ö’ P~°æ<£, 1944 Ö’ *’¢Ç¨ÉÏ~Ú JOÉÏÖÏ áê_ç#
H˜â’~ü r=#~°≠i 76 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
s
sq∞H±ûÜ«∂? JÑ¨Kå~°O!
q∞H±ûÅ Ü«ÚQÆO ¢áê~°OÉèí^Œâ◊Ö’<Õ 1987 Ö’ F iHÍi¤OQÆ∞ HõOÃÑh"å~°∞ =∂ã¨ì~ü áê¡#∞
"Õâß~°∞. JÅ<å\˜ Q˘Ñ¨ÊQÍÜ«∞‰õΩ_»∞ Ãã·QÆÖò áê@Å∞ D<å\˜ ¢Ñ¨MÏº`« QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ H˜â’~ü KÕ`«
áê_çOz PÅƒ"£∞ ib*ò KÕ¿ãÎ..? J#fl J~Ú_çÜ«∂ =zÛOk "åiH˜. H˜â’~ü#∞ J_çQÍ~°∞. P
=∞Ç¨QÍÜ«∞‰õΩ_çH˜ ~ÚO`«HõO>ˇ Q˘Ñ¨Ê x"åo JiÊOK«QÆÅ=∂? Jx H˜â’~ü#∞ Hõxfi<£û KÕâß~°∞.
H˜â’~ü ‰õÄ_® á⁄OyáÈÜ«∂_»∞. J=Ù#=Ù#∞ J<åfl_»∞. UÜÕ∞ áê@Å∞ áê_®Ö’ x~°‚~ÚOK«|_çOk.
PÔ~¯¢™êì QÆ∞iOz ‰õÄ_® ÃÑ¶·#Öˇ·*ò KÕÜ«∞_»O [iyOk. H˘O^Œ~°∞ Wk H˜â’~ü QÍÜ«∞Hõrq`«OÖ’ F
"≥∞ÿÅ∞~å~ÚQÍ xezáÈ`«∞O^Œ<åfl~°∞.
z=iÖ’ H˜â’~ü‰õΩ Ç¨Ï~îå`«∞ÎQÍ JxÑ≤OzOk – Wk P J=∞~°QÍÜ«∞‰õΩ_çH˜ ¢^ÀÇ¨ÏO
KÕã≤#@¡=Ù`«∞O^Õ"≥∂#x. '<Õ#∞ J`«∞º#fl`« ™ê÷#OÖ’ xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩ<Õ QÍÜ«∞‰õΩ_ç áê@Å∞ <å <À\˜
"≥O@ áê_»_»"Õ∞q∞\˜? XHõ"Õà◊ H˘OÑ¨nã≤ D<å\˜ Ü«Ú=`« <å‰õΩ ¢Ñ¨ã¨∞Î`«O L#fl áêÑ¨ÙºÖÏi\©
HÍ~°}OQÍ ÃãQ· ÖÆ ò Xil#Öò áê@ HõO>ˇ <å áê>Ë ÉÏQÆ∞O^Œx J#∞‰õΩO>Ë..? JO`«HOõ >ˇ JÑ¨Kå~°O
LO@∞O^•? ##∂fl PÜ«∞xfl áÈeÛK«∂_»_O» ‰õÄ_® <å‰õΩ ^Œ∞~°ƒ~ù O° , ^Œ∞ã¨ûÇ¨ÏO.— J#∞‰õΩx HõOÃÑh
"åiH˜ '<À— Jx K≥¿ÑÊâß_»∞.
'JdÜ«∂ q∞ÖÏˆH— (~°`«<£) Ö’ HÍ¡i<≥\ò, 'PÜÕ∞QÍ P<Õ"åÖÏ— (=∞Ç¨ÏÖò)Ö’ =Ü≥Úe<£ q#|_»`å~Ú.
WÖÏ ¢â’`«Å‰õΩ J<ÕHõ ~°HÍÅ "å~Ú^•ºÅ#∞ qxÑ≤Oz PHõ@∞ì‰õΩ<åfl~°∞ `˘e ãÖw`«HÍ~°∞Å∞.
ã≤x=∂ãÖw`«O ~°∂Ñ¨Ùˆ~YÅ∞ x~°‚~ÚOK«_»OÖ’ JxÖò aâßfiãπ ¢Ñ¨=ÚYáê¢`« =Ç≤ÏOKå~°∞.
ã≤OÑ¨ÙÖòQÍ LO@∂, âß¢ã‘ÎÜ«∞ ãÖw`«O HõO>ˇ Åe`« ãÖw`åxH˜ ^ŒQÆæ~°QÍ =∞ã¨Å∞`«∂, áê@Ö’x
=∂@Å‰õΩ Z‰õΩ¯= ¢áê^è•#º`« ~Úã¨∂Î (âß¢ã‘ÎÜ«∞ãÖw`«OÖ’ ™êÇ≤Ï`«ºO áê¢`« `«‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok)
U ãÖw`åxH˜ Ñ¨ÓiÎQÍ Hõ@∞ì|_»‰Ωõ O_® ¿ãfiK«ÛQù Í ã≤x=∂ áê@ ZkyOk. 50, 60 ÅÖ’ Zãπ._ç.|~°‡<£,
â◊OHõ~ü–*ˇ·H˜+¨<£, ãëÖò KÒ^èŒ∞i "≥∞ÖÁ_ôÅ∞ ã¨$+≤ìOK«_®xH˜ "≥ã¨ì~üfl, HÍ¡ã≤HõÖò, *Ï#Ñ¨^Œ – ^Õx<≥·<å
LÑ¨Ü≥∂yOK«_®xHõ˜ "≥~°=ÖË^Œ∞. D "å`å=~°}O H˜â’~ü ‰õΩ=∂~ü‰õΩ ÉÏQÍ Hõeã≤=zÛOk.
H˜â’~ü `˘e J_»∞QÆ∞Å∞
ã≤x=∂ÅÖ’ KÕ~°_®xH˜ H˜â’~ü UÔH·Hõ L^ÕÌâ◊ºO – Ãã·QÆÖòÖÏ áê_®Å#∞HÀ=_»"Õ∞! ''Ãã·QÆÖò áê@Å∞
J#∞Hõiã¨∂Î áê_ç`Õ Q˘Ñ¨Ê QÍÜ«∞‰õΩ_çq J~ÚáÈ=Ù. KåÖÏ Hõ+¨ìÑ¨_®e `≥Å∞™ê?—— Jx J#flQÍ~°∞
ÃÇÏK«ÛiOz<å H˜â’~ü `«# L`åûÇ¨xfl K«OÑ¨ÙHÀÖË^Œ∞. ã¨∂ì_çÜ≥∂Å K«∞@∂ì uiˆQ @Ñ¨ÙÊ_»∞ Ãã·QÆÖò
áê@Å∞ áê_ç qxÑ≤OKÕ"å_»∞. ''JÉËƒ, Ãã·QÆÖòH© h‰õÄ áÈeÔHHõ¯_»—— Jx "åà◊√¡ u~°ã¨¯iOKÕ"å~°∞.
JÖÏ J=ã¨÷ Ñ¨_∞» `«∂<Õ ''lnÌ—— (1948) Ö’ áê_Õ Kèå#∞û ãÖáêkOKå_»∞. JK«∞Û ÃãQ· ÖÆ ò#∞ HÍÑ‘H˘_»∞`«∂
áê_Õâß_»∞. P `«~°∞"å`« áê_ç# =¸_»∞, <åÅ∞QÆ∞ áê@Å ^•HÍ J^Õ =~°ã¨! ZO^Œ∞HõO>Ë Ãã·QÆÖò
=∞~°}Õz<å J`«x â◊HõO ~ÚOHÍ JO`«iOK«ÖË^Œ∞. J`«x "å~°ã¨∞ÅÔH· "Õ@ ™êQÆ∞`«∂<Õ LOk.
JxÖò aâßfiãπ =ÚˆH+π KÕ`« áê_çOz# 'kÖò [Öò`åÃÇ·Ï [Öò<Õ ^À— (Ñ¨Ç¨Ïb #[~ü), FÑ≤ #Ü«∞º~ü
ã≤.ÃÇÏKü. P`å‡ `À áê_çOz# '¢Ñ‘`«"£∞ P<£ q∞Ö’—, P`å‡ KÕ`«<Õ â◊OHõ~ü–*ˇ·H˜+¨<£Ö’ ''#w<å—— Ö’
áê_çOz# '~À=Óñ "≥∞ÿ ™êQÆ~ü ˆH H˜<åˆ~— – W=hfl P ¢Ñ¨Ü«∞`«flOÖ’ ÉèÏQÍÖË! H˜â’~ü‰õÄ_® P
¢Ñ¨ÉèÏ=OÖ’ #∞O_ç |Ü«∞@Ñ¨_ç `«# ™⁄O`« â‹·e JÅ=~°∞ÛHÀ=_®xH˜ Uà◊√¡ Ñ¨\ ˜ìOk.
QÍÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ H˜â’~ü ¢Ñ"¨ tÕ OKÕ<å\˜H˜ ¿ÇÏ=∂¿ÇÏg∞Å∞ ~å[ºO UÅ∞`«∞<åfl~°∞. `«Å`ü "≥ÚÇ¨Ï=∞^£,
=∞Ç¨Ï=∞‡^£ ~°Ñ,‘¶ =ÚˆHâò, =∞<åfl ^Õ, lZ"£∞ ^Œ∞¢~åh. ã¨ÇÏ¨ QÍÜ«∞‰õΩ ÅO^Œi`À#∂ H˜â’~ü ¿ãflÇ¨ÏOQÍ<Õ
H˜â’~ü r=#~°≠i 77 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
L<åfl_»∞. JO^ŒiÑ¨\Ï¡ Q“~°"åxfl ¢Ñ¨^Œi≈OKå_»∞. QÍÜ«∞h=∞}∞Öˇ·# Å`å, Pâß =O\˜"åi`À ‰õÄ_®
H˜â’~ü ¿ÑpÑ¨_ç# ãÖ^Œ~åƒùÅ∞ ÖË=Ù. P =∂@H˘¿ãÎ H˜â’~ü x~å‡`«Å#∞, H˘O`«=∞Ok ^Œ~°≈‰õΩÅ#∞
U_çÑ≤OKå_»∞ HÍh ãÖw`«Ñï¢â◊=∞Ö’ JO^Œi`À#∂ ã¨∞Ç¨Ï$^•ƒù=O`À L<åfl_»∞. U ãÖw`«^Œ~°≈‰õΩ_çx
– ã‘xÜ«∞~ü HÍh, ExÜ«∞~ü QÍh – `«‰õΩ¯=QÍ K«∂ã≤#k ÖË^Œ∞.
Ñïq∞`«∞Öˇiy# H˜â’~ü
`«#‰õΩ âß¢ã‘ÎÜ«∞ãÖw`«O ~å^Œ∞ HÍ|\˜ì `«# Ñïq∞`«∞Å∞ ÉÏQÍ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx ^•xH˜ `«QÆæ@∞ìQÍ<Õ
#_»∞K«∞‰õΩ<åfl_»∞. nxH˜ =∞Oz L^•Ç¨Ï~°} – ''Ñ¨_Àã¨<£—— Ö’ 'ZH± K«`«∞~°<å~ü— áê@.
D áê@‰õΩ QÆ∞iOz# Hõ^äŒ K≥Ñ¨C‰õΩ<Õ =ÚO^Œ∞ ãÖ^Œ~°ƒùO QÆ∞iOz K≥áêÊe. ''áê¿+~ü ÉÏ_ô—— (Ñ¨Hõ¯
WÅ∞¡) J<Õ ÉˇOQÍb z„`«O P^è•~°OQÍ ''Ñ¨H˜¯O\˜ J=∂‡~Ú—— ˆ~ÅOy, JO[e`À `«Ü«∂~°~ÚOk.
`«~åfi`« P Hõ^äŒ P^è•~°OQÍ<Õ Ç≤ÏOnÖ’ ''Ñ¨_Àã¨<£—— fâß~°∞. (Jã¨Å∞ a=∞Öò ~åÜü∞ f^•Ì=∞#∞‰õΩ<åfl_»∞
HÍh gÅ∞Ñ¨_Ö» ^Ë ∞Œ . z=iH˜ "≥∞Ç¨Ï=¸^£ fâß_»∞). ''Ñ¨_Àã¨<—£ — Ç≤Ï\ò JÜ«∂ºHõ K«O„^Œ"∂≥ Ç¨Ï<£, [Ü«∞ã¨∞^è,Œ
K«„Hõ=iÎ, Zãπ.Ñ≤.ÉÏÅ∞ Å`À '''Ñ¨H˜¯O\˜ J=∂‡~Ú—— Ñ¨Ù#ifli‡OKå~°∞.
Hõ^äŒ ~ÚÖÏ =ÙO@∞Ok – J=∂Ü«∞‰õΩ_≥·# XHõ JÉÏƒ~Ú Ñ¨H˜¯O\˜ J=∂‡~Úx „¿Ñq∞™êÎ_»∞. P
J=∂‡~ÚH˜ ãÖw`«O JO>Ë KåÖÏ W+¨ìO. Jk QÆ=∞xOz P"≥∞‰õΩ ãÖw`«O <ÕiÊOKÕ "Õ∞ëêì~°∞ P"≥∞#∞
ÃÑàÏ¡_»^•=∞x K«∂ã¨∂ÎO\Ï_»∞. J`«xfl Z^Œ∞~À¯"åÅx ~¸ JÉÏƒ~Ú ãÖw`«O <Õ~°∞ÛHÀÉ’`å_»∞ HÍh
J`«xH˜ áê@Å∞ ~å=Ù. JO^Œ∞=Å¡ XHõ „ÃÑ¶O_£ KÕ`« ¿Ñ¡ÉÏºH± áê_çOK«∞‰õΩx P J=∂‡~Úx PHõi¬™êÎ_»∞.
XHõ ~ÀA P ãÖw`«O \©K«~°∞‰õΩ, D JÉÏƒ~ÚH˜ ..J^Õ ¿Ñ¡ÉÏºH± áê_Õ q∞„`«∞_çH˜ áê@Å áÈ\©
Ñ¨_»∞`«∞Ok. JO`å QÀÅQÀÅQÍ áê_ç P ãÖw`«O \©K«~°∞#∞ F_ç™êÎ~°∞. P ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’x^Õ D
áê@.
K«`«∞~ü<å~ü áê@Ö’ Z=~°∞ ÔQÅ"åe?
''Ñ¨_Àã¨<£——Ö’ ãÖw`«O "Õ∞ëêìi áê„`« "Õã≤#k "≥∞Ç¨Ï=¸^£. J`«xH˜ ¿Ñ¡ÉÏºH± áê_ç#k =∞<åfl ^Õ.
Ç‘Ï~ÀH˜ ¿Ñ¡ÉÏºH± áê_Õ „ÃÑ¶O_£ áê„`« "Õã≤#k H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü. JO>Ë H˜â’~ü, =∞<åfl^ÕÅ =∞^èŒº ~¸
áÈ\© ™êQÆ∞`«∞O^Œ#fl=∂@. D ã¨xfl"ÕâßxH˜ ~åÇ¨ïÖò^"Õ £ |~°‡<£ XHõ K«H¯õ x HÍ¡ãH≤ Öõ ò @∂º<£ ã¨=∞‰õÄ~åÛ_»∞.
^•xfl "≥∞Ç¨Ï=¸^£ H˜â’~ü‰õΩ qxÑ≤OK«QÍ<Õ J`«_»∞ `«Å J_»¤OQÍ P_çOKå_»∞. ''D HÍ¡ã≤HõÖò ã¨ìÑ¶π
<å =Å¡ HÍ^Œ∞. =∞Oz HÍ"≥∞_ô áê@ Hõ^• h‰õΩ HÍ=Åã≤#k. <Õ#∞ @∂º<£ KÕã≤ W™êÎ#∞. #∞=Ùfi
ÑÖK«"£∞ (~åÇ¨ïÖò =Ú^Œ∞Ì ¿Ñ~°∞)H˜ #K«ÛK≥Ñ¨C.—— J<åfl_»∞.
Jx, @∂º<£ HÀãÖ H˜â’~ü QÆ\ ˜ìQÍ PÖ’zOKå_»∞. Jxfl"Õà◊ÖÏ J`«xH˜ J#flQÍˆ~ W<£ã≤Êˆ~+¨<£
Hõ^•! 1941<å\˜ Jâ’H±‰Ωõ =∂~ü ã≤x=∂ ''~°≠∂ÖÏ—— QÆ∞~°∞‰Î Ωõ `≥K∞« Û‰õΩ<åfl_»∞. ^•xÖ’ 'WH± K«`∞« ~ü<å~ü—
J<Õ áê@ LOk. P Ñ¨Å¡qx Ñ¨@∞ì‰õΩx Ñ¨@∞ì‰õΩx ^•xH˜ @∂º<£ _≥=ÅÑπ KÕâß_»∞. ~åÇ¨ïÖò ‰õÄ_®
^•xH˜ P"≥∂^Œ=Ú„^Œ "Õâß_»∞.
J~Ú`Õ Jã¨Å∞ QÆO_»O =∞<åfl ^Õ ~°∂ÑÖÖ’
=zÛOk. HÍ¡ã≤HõÖò =¸ºlH± JO>Ë J`«ºO`«
ÉèíH˜Î„Ñ¨Ñ¨`«∞ÎÅ∞ =Ù#fl =∞<åfl ^Õ‰õΩ ~¸ áê@
QÆ∞iOz K≥ÑÊ¨ QÍ<Õ =∞O_çÑ_¨ ®¤_∞» . ''<Õ#∞ HÍ¡ãH≤ Öõ ò
áê_ç < å P áÈ\˜ Ö ’ F_ç á È"åÖÏ? Jn
âß„ã‘ÎÜ«∞ãÖw`«O JO>Ë F#=∂Å∞ `≥eÜ«∞x
H˜â’~ü‰Ωõ =∂~ü KÕuÖ’<å!? <å<≥û<£û! <Õ#∞ áê_»<Õ
áê_»#∞.—— J<Õâß_»∞.
=∞m¡ "≥∞Ç¨Ï=¸^£ (áêÑÖ x~å‡`« Hõ^•)
H˜â’~ü r=#~°≠i 78 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
=∞<åfl ^Õ#∞ |u=∂ÖÏ_»∞.—— ã≤x=∂ „ã≤¯Ñ¨Ùì JÖÏ =ÙOk, =∞#"Õ∞O KÕ™êÎO? ^•x=Å¡ h
âß„ã‘ÎÜ«∞ãÖw`« „ÑüÉèí‰õΩ Ö’@∞ =zÛ#@∞ì HÍ^Œ∞ Hõ^•! Wk ã¨~°^• áê@.—— Jx =∞<åfl ^Õ#∞
XÑ≤ÊOKå_»∞. ÃÑ¶·#ÖòQÍ K«Hõ¯\˜ ã¨~°^•áê@ `«Ü«∂~°~ÚOk.
JÖÏ =∞<åfl ^Õ =∞#ã¨∞‰õΩ Hõ+¨ìO HõeyOK«‰õΩO_®, ¢Ñ¨[Å HõO^ŒiH© #KÕÛ@∞¡ <Õ~°∞ÊQÍ `«#‰õΩ
HÍ=Åã≤#k ™êkèOK«QÆeˆQ_»∞ H˜â’~ü! Jxfl\˜HõO>ˇ K≥Ñ¨ÙÊHÀ=Åã≤#k =∞Ç¨Ï=∞‡^£ ~°Ñ¶‘ Ñ¨@¡
J`«#∞ K«∂Ñ≤# ¿ãflÇ¨ÏQ“~°"åÅ∞!
* * *

^Œ∞v=∞<£ "Õ∞ˆ~ ã¨∞<£ "Õ∞~å HõÇ¨Ï<å
[Ç¨ñ #Ç‘Ïñ K≥·<å =Ç¨ñ #Ç‘Ïñ ~°Ç¨Ï<å
^Œ~üÌ Ç¨Ï=∂~å HÀ~¸# *Ï<Õ, JÑ¨h QÆ~°*ò ˆ H ã¨Éò ÃÇ·Ï k"å<Õ
H˜ãπˆH PˆQ ~À<å ~ÀÜÕ∞ñ ^Õâò Ñ¨~åÜ«∂ Ö’Q∑ ÉËQÍ<Õ
^Œ∞v=∞<£ "Õ∞ˆ~ ã¨∞<£ "Õ∞~å HõÇ¨Ï<å....
ÖÏMò Ü«∞Ç¨ñ Ô~≠Ïb ÃÑ·ÖÏ ÖË, ‰õΩKèü #Ç‘Ïñ ^ŒÕOˆQ Wãπ [Q∑ "åÖË
Ñ¨`«÷~ü ˆH kÖò "≥∂"£∞ # Ç¨ÏŸOˆQ, Kå¿ÇÏ l`ü<å h~ü |Ç¨ÖË
^Œ∞v=∞<£ "Õ∞ˆ~ ã¨∞<£ "Õ∞~å HõÇ¨Ï<å.......
JÑ¨<Õ eÜÕ∞ HõÉò ÃÇ·Ï ÜÕ∞ "Õ∞ÖË, Ç¨Ï"£∞ ÃÇ·Ï ñÇ¨Ï~ü WH± "Õ∞ÖË "Õ∞ JˆHÖË
HÍºáêÜÕ∞QÍ Wãπ"Õ∞ñ ~°ÇπÏHõ~ü, *’ ^Œ∞xÜ«∂ r=<£ ¿ã MËÖË
^Œ∞v=∞<£ "Õ∞ˆ~ ã¨∞<£ "Õ∞~å HõÇ¨Ï<å..... z„`«O : Ñ¶Ö@∂+π
w`«O: ™êÇ≤Ï~ü Å∞kèÜ«∂hfi
ãÖw`«O: Zãπ._ç.|~°‡<£
Jaè#Ü«∞O: ^Õ"£ P#O^£
(^Œ∞ódã¨∞Î#fl <å =∞#™ê, q#∞. =∞#âß≈Ou ÖËxKÀ@ LO_»<Õ LO_»‰õÄ_»^Œ∞. <å ÉÏ^èŒ
Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞, `«=∞ `«=∞ ™êfi~°÷O QÆ∞iOKÕ `«Ñ¨Ê "Õˆ~ zO`« ÖË^≥=iH©. Ñ¨~å~Ú^Õâ◊O,
`≥eÜ«∞x =∞#∞+¨μºÅ∞. gi Z^Œ∞@ U_»=‰õΩ. KÕ`«∞Å∞ Kåz J_çy<å *’eÖ’ Ug∞ "≥Ü«∞º~°∞
g~°∞. HõhflÔ~O`« HÍiÛ<å ~åu Ç¨Ï$^ŒÜ«∂Å∞ Hõ~°QÆ=Ù. D L`«û"åÅ∂, Tˆ~yOÑ¨ÙÅ∂ <åˆHg∞
ãÖ|O^èŒO ÖË^Œ∞. *Ï`«~° U^≥·<å HÍh <Õ#∞ XO@i"å}Ëfl! rq`«O`À P_»∞‰õΩ<Õ D Ö’HõOÖ’
¢|uH˜LO_ç á⁄O^Õ^Õ=ÚOk?)
'Ñ¶Ö@∂+π— (1956) ã≤x=∂ Hõ^äŒ KåÖÏ qz„`«OQÍ LO@∞Ok. =∞u„Éèí+¨μì_≥·# Ç‘Ï~À
zH˜`«û [~°∞QÆ∞`«∞O_»QÍ<Õ Ñ≤KåÛã¨∞Ñ¨„uÖ’ #∞O_ç `«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩx |Ü«∞@‰õΩ =™êÎ_»∞. Ö’HõO
q∂^Œ UÇ¨ÏºÉèÏ=O`À P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞‰õΩO^•=∞#∞‰õΩO\Ï_»∞. JÑ¨ÙÊ_»∞ qÅ<£ J`«xfl Hõeã≤
P`«‡Ç¨Ï`«º#∞ "å~Ú^• "Õã∞¨ HÀ=∞x ã¨ÅÇ¨ ~Ú™êÎ_∞» . D Ö’Ñ¨Ù# J`«x ¿Ñ~° ÅHõΔ ~°∂áêÜ«∞Å‰õΩ
W#∂ûÔ~#∞û KÕ~ÚOz, P _»|∞ƒ H˘>Ë^•Ì=∞x J`«x áê¡#∞. HÍh Ç‘Ï~À~Ú<£ ÑïK«Ü«∞=∞~Ú,
J#∂Ç¨Ïº Ñïã≤÷`«∞Ö’¡ Ç‘Ï~À‰õΩ P~ÀQÆºO K«Hõ¯|_»∞`«∞Ok. HÍh P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ"åÅx qÅ<£
Ñ¨@∞ì|_»_»O`À "åi^ŒÌi =∞^è•º Ñ¶¨∞~°¬} [~°∞QÆ∞`«∞Ok. `«#∞ H˘\˜ì# ^≥|ƒÅH˜ Ç‘Ï~À
K«zÛáÈÜ«∂_»#∞H˘x qÅ<£ W#∂ûÔ~#∞û _»|∞ƒ fã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. HÍh Ç‘Ï~À |uH˜ =™êÎ_»∞.
^•O`À qÅ<£ =∞u„Éèí+¨μì_»~Ú Ç‘Ï~À |Ü«∞@‰õΩ =zÛ# Ñ≤KåÛã¨∞Ñ¨„uÖ’ KÕ~°`å_»∞.
Ç‘Ï~À (^Õ"£P#O^£ ) P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ "≥à◊√`«∞O_»QÍ áê_»∞‰õΩ<Õ D áê@#∞
ÉˇOQÍb H©~°Î# Ñ¨^ŒúuÖ’ ã¨fi~°ÑïKå_»∞ |~°‡<£.
H˜â’~ü r=#~°≠i 79 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

10
`≥Å∞QÆ∞ ã≤x=∂ áê@‰õΩ Ñ¶¨∞O@™êÅ ZÖÏQÀ Ç≤ÏOn ã≤h w`åxH˜ ~°Ñ¶‘ JÖÏQÆ. „âß=º"≥∞ÿ#
Q˘O`«∞, Z=iÔH·<å #¿ÑÊ "å~Úãπ, âß„ã‘ÎÜ«∞ ãÖw`«Ñ¨Ù Ñ¨Ù<åk! H˘xfl ^ŒâßÉÏÌÅáê@∞ J`«x UÅ∞|_ç
™êyO^ŒO>Ë Pâ◊Û~°º"Õ∞=ÚOk?
~°Ñ¶‘ kbÑπ‰õΩ=∂~ü (n^•~ü –1951), Éèí~°`ü Éèí∂+¨}ü (Éˇ·A ÉÏ"£~å –1951), QÆ∞~°∞^Œ`ü
(áêº™ê –1957) >ÿ̌Ñ¨Ù áê@Å∞ =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞, +¨g∞‡HõÑ¨Ó~ü >ÿ̌Ñ¨Ù 'Ü«∂Ç¨˙— áê@Å∞ ([Ow¡ –
1961), =∞Ç¨Ï=¸^£ >ÿ̌Ñ¨Ù 'Ç¨Ï"£∞ HÍÖË ÃÇ·Ï`À HÍº Ç¨ï"å— (QÆ∞"£∞<å"£∞– 1965 ), ‰õÄ_® áê_ç
XÑ≤ÊOK«QÆÅ_»∞. ~°Ñ¶‘ Ñ¨ÓiÎ™ê÷~Ú QÍÜ«∞‰õΩ_»∞. âß„ã‘ÎÜ«∞ ãÖw`«O JÉèíºã≤Oz#"å_»∞. q"å^•ÅÖ’
z‰õΩ¯HÀx"å_»∞. `«# â◊H˜Î™ê=∞~å÷ºÅhfl QÍ<åxˆH LÑ¨Ü≥∂yOKå_»∞ HÍh #@#Ö’#∂, ãÖw`«
^Œ~≈° Hõ`fi« OÖ’#∂, z„`«x~å‡}OÖ’#∂ „Ñ¨Ü∞« uflOz K«∂^•Ì=∞x J#∞HÀÖË^∞Œ . ãÖw`« ^Œ~≈° ‰õΩÅ∞ K≥ÑÊ≤ #
@∂º<£#∞ JÅ"ÀHõQÍ J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩx ã¨∞<åÜ«∂ãÖQÍ áê_ç J@∞ x~å‡`«Å#∞, ~Ú@∞ „¿ÑHõ‰Δ Ωõ Å#∂
P#O^ŒÑi¨ Kå_»∞. JO^Œ∞=Å¡<Õ H˘`«#Î @∞_»∞QÍh, áê`« #@∞_»∞QÍh, H˘`«xÎ ~å‡`«QÍh, áê`« x~å‡`«QÍh
(áêi`À+≤HOõ q+¨Ü∞« OÖ’ ¿ÑpÑ¨_#ç ^•YÖÏÅ∞ ÖË=Ù) ~°Ñ‘¶ ÖËx^Õ ã≤x=∂#∞ TÇ≤ÏOK«ÖHË õ áÈÜÕ∞"å~°∞.
=∞i J@∞=O\˜ Jã¨=∂# „Ñ¨*Ï˝âße ~°Ñ¶‘x "≥#∞Hõ‰õΩ <≥\ ì̃ XHõ ^Œâ◊Ö’ H˜â’~ü =ÚO^Œ∞‰õΩ ZÖÏ
™êQÆQÆeˆQ_»∞? <≥O|~ü=<£ ™ê÷#O #∞O_ç ~°Ñ¶‘x `«Ñ≤ÊOz, J`«_ç ™ê÷<åxfl P„Hõq∞Oz ‰õÄ_® ¿ãflÇ¨Ï
ÉÏO^èŒ"åºÅ∞ K≥_»‰õΩO_® ZÖÏ K«∂ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞? D „Ñ¨â◊flÅ‰õΩ ã¨=∂^è•#O "≥`«HÍÅO>Ë H˜â’~ü
~°OQÆ„Ñ¨"Õâ◊O KÕ¿ã<å\˜H˜ L#fl ™ê\˜ QÍÜ«∞‰õΩÅ QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞HÀ=Åã≤#^Õ.
JÑ¨Ê\˜ <ÕÑ¨^äŒº QÍÜ«∞‰õΩÅ∞
P<å\˜H˜ `«Å`ü "≥∞Ç¨Ï=¸^£ =∞Oz 'á¶ê"£∞—Ö’ L<åfl_»∞. `«Å`ü ÅHÀflÖ’x =∂iãπ HÍÖË*ò PÑ¶π
=¸ºlH± Ñ¨@ìÉèí„^Œ∞_»∞. ã¨∞~°Ü«∂º`À Hõeã≤ ''"åiãπ—— (1954)Ö’ áê_ç# '~åÇ‘Ï =∞`ü "åÖË— =∞Oz
¿Ñ~°∞ `≥zÛOk. '*ÏÜÕ∞`˘ *ÏÜÕ∞ HõÇ¨ñ— 'áêº~ü Ñ¨~ü |ãπ `À #Ç‘Ïñ— =O\˜ áê@Å∞ J[~å=∞~°"≥∞ÿ#q.
WÑ¨Ê\˜H© `«Å`ü Q˘O`«∞ JO>Ë Ñ¨_çK«KÕÛ Jaè=∂#∞Å∞ ZO^Œ~À L<åfl~°∞. Ñ¶¨∞[Öò áê_®ÅO>Ë
`«Å`üÜÕ∞ áê_®e Jx qâ◊fiã≤OKÕ "å~°∞<åfl~°∞. HÍh J`«#∞ #@#ÃÑ·, á¶êi<£ @∂~üûÃÑ· Z‰õΩ¯= „â◊^Œú
K«∂ÃÑ@ì_»O`À „Hõ=∞OQÍ z„`«Ñï„â◊=∞‰õΩ ^Œ∂~°=∞Ü«∂º_»∞.
¿ÇÏ=∞O`ü ‰õΩ=∂~ü ÉˇOQÍb \ÏÑπ Ç‘Ï~ÀÅ‰õΩ áê_Õ QÍÜ«∞‰õΩ_»∞. HÍh Ç≤ÏOn ~°OQÍxH˜ =KÕÛãïH˜
H˘xfl ~°HÍÖˇ#· áê@ÅˆH J`«_xç Ñïq∞`«O KÕâß~°∞. Zãπ._ç.|~°‡<£ =O\˜"å~°∞ J`«xH˜ ã¨=∞~°=÷ O`«OQÍ
LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩ<åfl, ¿ÇÏ=∞O`ü‰õΩ=∂~ü "å~Úãπ#∞ Ç‘Ï~ÀÅ∞ HÀ~°∞‰õΩ#fl@∞ì Hõ#|_»^Œ∞. aâ◊fil`ü‰õΩ
áê_»HõáÈÖË^Œ∞. HÍh Jk ¿ÇÏ=∞O`ü ã¨fiO`« ã≤x=∂ÅÖ’<Õ! |Ü«∞@ ã≤x=∂ÅÖ’ ~°Ñ¶‘ÜÕ∞ áê_®_»∞.
=ÚˆH+π, `«Å`ü HõO>ˇ Z‰õΩ¯= =∞OkH˜ „Ñ‘uáê„`«∞_»Ü«∂º_»∞. ÉèÏ=O =ºH©ÎHõiOKÕ\Ï¡ áê_»_»OÖ’
ã≤^ŒúÇ¨Ïã¨∞Î_≥·# =ÚˆH+π#∞ ~å*òHõÑ¨Ó~ü ã¨fiO`«O KÕ¿ãã¨∞‰õΩ<åfl, `«H˜¯# "åà◊¡‰õΩ ‰õÄ_® =ÚˆH+π áê_»_»O
[iyOk. =∞#‰õΩ Ñ¶¨∞O@™êÅ `«~åfi`« Ñ≤.a.Nx"åãπ ¿Ñˆ~ QÆ∞~°∞Î‰õΩ =zÛ#@∞ìQÍ ~°Ñ¶‘ `«~åfi`«
=ÚˆH+π ¿Ñˆ~ q#|_»∞`«∞Ok.
`«H˜¯# QÍÜ«∞‰õΩÅÖ’ =∞<åfl ^Õ JÑ¨ÙÊ_»Ñ¨ÙÊ_»∞ ~å*òHõÑ¨Ó~ü‰õΩ áê_ç<å J`«_çx Ç¨ã¨ºw`åÅ‰õΩ,
âß„ã‘ÜÎ ∞« w`åÅ‰õΩ Z‰õΩ¯=QÍ LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. ¿ÇÏ=∞O`« ‰õΩ=∂~üÖÏˆQ =∞<åfl ^Õ ‰õÄ_® ÉˇOQÍb
ã‘=∞Ö’ áêÑ¨ÙºÅˆ~! J~Ú<å Ç≤ÏOn~°OQÆOÖ’ ~°Ñ¶‘ Z^Œ∞@ g~°O`å "≥ÅQÆÖË^Œ<Õ K≥áêÊe. ~°Ñ¶‘
áê@Å#∞ „â’`«Å∞ qÑ¨s`«OQÍ P^ŒiOK«@O`À Hõ=∞‡i¬Ü«∞ÖòQÍ ~°Ñ¶‘H˜ Z^Œ∞~°∞ÖËHõ áÈ~ÚOk. '<Ò
H˜â’~ü r=#~°≠i 80 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
^À QÍº~å— ã≤x=∂ÔH· ~°Ñ¶‘KÕ`«
áê_çOKåÖÏ, H˜â’~ü KÕ`« áê_çOKåÖÏ
Jx q[Üü∞ P#O^£, ^Õ"£ P#O^£
`«Œ~°˚# Éèí~°˚# Ñ¨_®¤~°∞. (z=iH˜ K≥i
~Ô O_»∂ ~ÚzÛ áê_çOKå~°∞) HÍ~°}O
JÑ¨Ê\˜H˜ H˜â’~ü‰õΩ 'Hõ=∞‡i¬Ü«∞Öò
¿ãÅae\©— ÖËHõáÈ=_»O.
\ÏÑπ„fÖ’ H˜â’~ü#∞
J_çy#"å~°∞ ÖË~∞°
JÑ¨Ê\’¡ ÃÑ^ŒÌ Ç‘Ï~ÀÅ∞ =ÚQÆ∞æ~°∞
`«Å`ü "≥∞Ç¨Ï=¸^£,=ÚˆH+π,Å`å=∞OˆQ+¨¯~ü, – kbÑπ‰õΩ=∂~ü, ~å*ò HõÑ¨Ó~ü, ^Õ"£
=∞Ç¨Ï=∞‡^£ ~°Ñ,‘¶ =∞<åfl^Õ
P#O^£. kbÑπ ‰õΩ=∂~ü `˘Å∞`«
„áê^è•#ºO ~ÚzÛ#k `«Å`ü‰õΩ. `«~åfiu ~ÀAÖ’¡ ~°Ñ¶‘‰õΩ, JÑ¨ÙÊ_»Ñ¨ÙÊ_»∞ (=∞^èŒ∞=∞u, Ü«∞Ç¨˙n)
=ÚˆH+π‰õΩ! (kbÑπx J<ÕHõ q+¨Ü«∂Ö’¡ J#∞HõiOz# ~å*ËO„^Œ‰õΩ=∂~ü ~°Ñ¶‘<Õ #=Ú‡‰õΩ<åfl_»∞) ~å*ò
HõÑ¨Ó~ü‰õΩ =ÚˆH+π, ÖË^• =∞<åfl ^Õ áê_®~°∞. (J`«x `«=Ú‡_»∞ +¨g∞‡HõÑ¨Ó~ü‰õΩ ~°Ñ¶‘ÜÕ∞). WHõ q∞ye#k
^Õ"£ P#O^£. J`«xH©˜ ~°Ñ¶‘ÜÕ∞ Z‰õΩ¯=QÍ áê_®_»∞. H˜â’~ü`À ¿ãflÇ¨ÏO, Zãπ._ç.|~°‡<£ ã¨ÅÇ¨Å =Å¡
H˜â’~ü#∞ fã¨∞‰õΩ<åfl Jn JÑ¨ÙÊ_»Ñ¨ÙÊ_Õ!
WÖÏ\˜ Ñïã≤÷`«∞Ö’¡ xÅ^˘‰õΩ¯HÀ=@O,
QÍÜ«∞‰õΩ_çQÍ ÃÑH· ˜ ~å=_»O H˜â’~ü‰Ωõ ZO`«
Hõ+¨ì"≥∂ TÇ≤ÏOK«∞HÀ=K«∞Û.
W^ŒO`å ''P~å^è<Œ å—— (1969) =~°Hˆ . P
`«~°∞"å`« Ñïã≤÷u Ñ¨ÓiÎQÍ =∂iOk.
=ÚO^Œ∞Ö’ `«Å`ü#∞, `«~åfi`« ~°Ñ¶‘x
#=Ú‡‰õΩ#fl kbÑπ ‰õÄ_® ''ã¨w<å——
(1974) ã≤x=∂Ö’ '™êÖÏ "≥∞ÿ`À ™êÉò |<£
QÆÜ«∂— ‰õΩ H˜â’~ü#∞ Ñ≤Å"åeû=zÛOk. ~å*ò
Hõ Ñ ¨ Ó ~ü =Úˆ H +π ˆ H KåÖÏ=∞@∞ì ‰ õ Ω
JOH˜`«=∞~Ú<å J`«x ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ~å*òHÑõ Ó¨ ~ü `À H˜â’~ü‰Ωõ =∂~ü
~°}nè~ü HõÑÓ¨ ~ü H˜â’~üx #=Ú‡ ‰õΩ<åfl_»∞.
#=ˆH`«<£Ö’#∂ ~°Ñ¶‘ÜÕ∞...
H˜â’~üH˜ Hõ=∞‡i¬Ü«∞Öò ¿ãÅae\© ÃÑ~°QÆ_»O`À ^Õ"£P#O^£ WHõ Ñ¨ÓiÎQÍ H˜â’~ü<Õ fã¨∞HÀ™êQÍ_»∞.
~°Ñ¶‘ÔH· Ñ¨@∞ì|>Ëì q[Üü∞ P#O^£ ‰õÄ_® "≥∞`«Î|_»=Åã≤=zÛOk. x*ÏxH˜ q[Üü∞ P#O^£ _≥·Ô~Hõ¬<£Ö’
`«Ü«∂~°~Ú# ''HÍÖÏ |*Ï~ü—— (1960), ''`Õˆ~ Ñ¶¨∞~üˆH ™ê"£∞ <Õ—— (1963)Ö’ Jhfl ~°Ñ¶‘ áê@ÖË!
W^ÕHÍ^Œ∞, ~å*ò M’™ê¡ ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOz# ^Õ"£ ã≤x=∂ ''HÍÖÏ áêh——Ö’ ‰õÄ_® ~°Ñ¶‘ÜÕ∞! 1965
<å\˜ ''ÔQ·_£—— (1965 q[Üü∞ P#O^£ _≥·Ô~Hõ¬<£)Ö’ H˜â’~ü‰õΩ 'QÍ`å ~°¿ÇÏ— áê@ XHõ¯>Ë ^ŒH˜¯Ok. W=hfl
Zãπ._ç.|~°‡<£ ãÖw`« ^Œ~°≈Hõ`«fiOÖ’ `«Ü«∂~°~Ú<å PÜ«∞<å H˜â’~üH˜ Ug∞ KÕÜ«∞ÖËHõ áÈÜ«∂_»∞.
=∂Ô~¯\ò â◊‰õΩÎÅ∞ JÖÏ\˜q.
''A"≥Öò fÑ¶π—— (1967)H˜ =KÕÛãïH˜ XHõ ™ÈÖ’ (ÜÕ∞ kÖò # Ç¨ÏŸ`å ÉËKå~å) XHõ _»∂ºÜ≥∞\ò
(Pãπ=∂ñ ˆH hKÕ) =KåÛ~Ú. Wk _≥·Ô~H±ì KÕã≤# q[Üü∞ P#O^£ ''P~å^èŒ<å—— `«~åfi`« ''*Ïh "Õ∞~å
H˜â’~ü r=#~°≠i 81 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
=∞Ç¨Ï=∞‡^£ ~°Ñ¶‘ ÑÖ*ÏÉòÖ’ [x‡OKå~°∞. PÜ«∞#
14= ÜÕ∞@ âß„ã‘ÎÜ«∞ ãÖw`«O JÉèíºã≤OK«_®xH˜ ÖÏÇ¨ÏŸ~ü
"≥àÏ¡~°∞. MÏ<£ J|∞ÌÖò =Ç‘Ï^£ MÏ<£, r=<£ÖÏÖò =∞@∂ì,
Ñ¶¨ÚÖÏO Pb MÏ<£Å t+¨ºiHõO <≥~°áê~°∞. Ñ¶≤~À*ò
x*Ïg∞ J<Õ ãÖw`« ^Œ~≈° ‰õΩ_»∞ PÜ«∞#∞fl ÖÏÇ¨ÏŸ~ü
ˆ~_çÜ≥∂‰õΩ ÑïK«Ü«∞O KÕâß~°∞. z„`«~°OQÆ
„Ñ¨"âÕ O◊ ''QÆ∞Öò |Ö’Kü—— (1944) J<Õ ÑÖ*Ïc ã≤x=∂`À, âßº"£∞ ã¨∞O^Œ~ü ãÖw`« ™ê~°^ºŒä OÖ’!
1944Ö’ ÉÁOÉÏ~ÚH˜ =KÕÛâß~°∞. <Òëê^£ ''Ñ¨ÇπÏÖË PÑπ—— (1944) J<Õ ã≤x=∂Ö’ Kèå#∞û
WKåÛ~°∞. "≥∞Ç¨Ï|∂Éò MÏ<£ fã≤# ''J<£"≥∂Öò Ñ¶¨∞_ô—— ã≤x=∂`À '™êì~ü ã≤OQÆ~ü— JÜ«∂º~°∞.
''ëê[Ç¨<£—— (1946) ã≤x=∂ÔH· ÔH.ZÖò.Ãã·QÆÖò`À Hõeã≤ '"Õ∞s ã¨áÈflOH© ~å}©— J<Õ áê@
áê_®~°∞. ''AQÆ∂fl—— (1947), ''™ê[<£—— (1947), ''"Õ∞ÖÏ—— (1948) ã≤x=∂ÅÖ’ áê@Å∞
PÜ«∞#‰õΩ =∞Oz ¿Ñ~°∞ `≥KåÛ~Ú.
^Õâ◊qÉèí[# `«~åfi`« PÜ«∞# Ñ¨Ù\˜ì# H˘\Ï¡ ã¨∞ÖÏÎ<£ ã≤OQ∑ „QÍ=∞O áêH˜™êÎ<£Ö’H˜ KÕi<å
PÜ«∞# =∂„`«O ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’<Õ LO_çáÈ=_®xH˜ xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.
=∞`«OÑ¨@¡ JK«OK«Å qâßfiãÖ, ^è•i‡Hõ |∞kú, x~å_»O|~°`«, ã¨Ç¨ÏK«~°∞ÅÑ¨@¡ Q“~°=O
g@xfl\˜=ÖÏ¡ ~°Ñ¶‘ 'ÃÑ^ŒÌ=∞x+≤— (*ˇO\˜Å‡<£)QÍ<Õ ¿Ñ~°∞ xÅ∞Ñ¨Ù‰õΩ<åfl~°∞. Hõ_»^•HÍ
q"å^Œ~°Ç≤Ï`«∞_çQÍ<Õ xeKå~°∞.
<å"£∞—— (1970)Ö’<Õ HÍHõ `«# ã¨fiO`« ã≤x=∂ ''`Õˆ~ "Õ∞ˆ~ ã¨¿Ñfl—— (1971)Ö’
áê@Å∂ H˜â’~üˆH ~Ú=fi=Åã≤ =zÛOk.
Ñïã≤÷`«∞Å∞ ZÖÏ =∂~åÜ≥∂ K«∂_»O_ç! J~Ú`Õ D =∂~°∞Ê
XHõ¯ ~ÀAÖ’ =zÛ#k HÍ^Œ∞. Z<Àfl Uà◊¡ Hõ$+≤
Ñ¶ ¨ e `« O QÍ =zÛOk. DÖ’Ñ¨ Ù # H˜ â ’~ü
Jã¨∂Ü«∞`À QÍh, =∞~À HÍ~°}O`ÀQÍh ~°Ñ‘¶
g∞^Œ ^Õfi+Ö ÃÑOK«∞HÀÖË^Œ∞. x*ÏxH˜ U
J~°=∞iHõÅ∂ ÖË‰õΩO_® ~Ú^ŒÌ~°∂ Hõeã≤
áê@Å∞ áê_®~°∞ ‰õÄ_®. 'ÉèÏQÆO ÉèÏQ∑—
(1956) ã≤x=∂ 'JÖòÉËÖÏ— ¿Ñ¶"£∞
ÉèíQÆ"å<£ ™⁄O`« ã≤x=∂. J`«x^Õ
^Œ~≈° Hõ`fi« O. `«#∂, H˜â’~ü‰Ωõ =∂~ü
[O@ Ç‘Ï~ÀÅ∞QÍ #\ÕKå~°∞.
P ã≤x=∂Ö’ ÉèíQÆ"å<£H˜ ~°Ñ¶‘
áê_»QÍ, H˜â’~ü `«#‰õΩ `å<Õ
áê_»∞‰õΩ<åfl_»∞. JO^Œ∞=Å¡ 'QÍÖË 'ÔQ·_£—Ö’ =Ç‘Ï^•, ^Õ"£
H˜â’~ü r=#~°≠i 82 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
Ç¨ã¨º#@∞_çQÍ ÔHiÜ«∞~ü =Úyã≤áÈ~Ú, ã¨fiO`« ã≤x=∂Å∞
á¶êÑ¡ π J~Ú, HõKÛÕ sÅ∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∂#fl H˜â’~ü rq`«OÖ’ ÃãHõO_£
WxflOQ∑û ''P~å^è<Œ å——‰õΩ áê@Å∞ áê_»_O» `À ¢áê~°OÉè=í ∞~ÚO^Œx
JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. ''P~å^èŒ<å——Ö’ H˘`«Î #@∞_»∞ ~å*Ëâò Y<åfl‰õΩ
H˜â’~ü KÕ`« <ÕÑ¨^äŒºQÍ#O KÕ~ÚOKåÅ#fl x~°‚Ü«∞O ã¨z<£ ^Õ"£
|~°‡<£^Õ ##fl q+¨Ü«∞O ‰õÄ_® KåÖÏ=∞OkH˜ `≥eã≤=ÙO@∞Ok.
|~°‡<£H˜ P L^ÕÌâ◊ºO HõÅQÆ_®xH˜ HÍ~°}Éèí∂`«"≥∞ÿ# áê@ XHõ\ ˜
LOk. J^Õ 'ÑÖnä Ç¨˙ "≥∞ÿ Lãπ Ñ¨^ä£ HÍ—!
'^Œ∂~ü QÆQÆ<£ H˜ Kèåñ "£ "Õ∞ñ — fã≤# U_Õà◊¡‰õΩ H˜â’~ü
JÖÏ\˜ ã≤x=∂ WOHÀ\˜ fâß_»∞. ^•x ¿Ñ~°∞ – ''^Œ∂~ü HÍ
ã¨`º« l`ü ~åÜü∞`À ~åÇ‘ Ï ——. (D ã≤ x =∂‰õ Ω
W<£ã≤Êˆ~+¨<£ '¿+<£—
J<Õ F "≥ã¨ì~üfl =¸g@!) D z¢`«O 1971
Ö’ q_»∞^ŒÅ~Ú<å áê@Å∞ =∂¢`«O
KåÖÏ=ÚO^Õ `«Ü∂« ~°Ü∂« º~Ú. P ã≤ x =∂Ô H · H˜ â ’~ü
`«Ü«∂~°∞KÕã¨∞‰õΩ#fl áê>Ë – 'ÑÖnä
Ç¨˙ "≥∞ÿ Lãπ Ñ¨^£ä HÍ—! @∂º<£ ~°gO¢^<Œ å^ä£
\ÏQÆ∂~ü áê@ #∞O_ç fã¨∞‰õΩ#flk. |Ç¨ïâß H˜â’~ü‰Ωõ
P W<£ãÊ≤ ~ˆ +¨<£ ~ÚzÛ#"å_»∞ ã¨`º« l`ü ~åÜÕ∞"≥∂! ~åÜü∞
`«#∞ fã≤# ''Kå~°∞Å`å—— (ÉˇOQÍb) Ö’ 'Jg∞ phQÀ ph
`˘=∂ˆ~— J<Õ ~°gO¢^Œw`åxfl LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩO@∂ "≥~°~Ú\©QÍ LO@∞O^Œx H˜â’~ü KÕ`«
áê_çOKå_»∞. JÑ¨Ê\˜^•HÍ ~°gO¢^Œw`åÅ∞ áê_Õ ^èÀ~°}˜H˜ aè#flOQÍ ™êy# H˜â’~ü QÍ#â‹·e
ã¨z<£ ^Õ"£ |~°‡<£‰õΩ #zÛOk. H˜â’~ü |~°‡<£‰õΩ H˘`«Î HÍ^Œ∞. JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ Z<Àfl Ç≤Ï\òû
áê_çOKå_»∞. J~Ú<å ~¸ H˘`«Î ã¨ì~ÚÖò, H˜â’~ü QÆà◊OÖ’ L#fl "≥∞K«∂ºi\© ã¨z<£^•‰õΩ ÉÏQÍ
#KåÛ~Ú.
F ~ÀA `«# ~ÚO\’¡ [iy# áêsìÖ’ H˜â’~ü PÜ«∞#‰õΩ 'ÑÖnä Ç¨˙ "≥∞ÿ Lãπ Ñ¨^ä£ HÍ—
áê_ç qxÑ≤OKå_»∞. JO`Õ! "≥O@<Õ |~°‡<£ x~°~‚ ÚOKå_»∞ – ''#∞=Ùfi Ñ¨ÓiÎ ™ê÷~Ú QÍÜ«∞‰õΩ_çQÍ
J=`å~°O Z`«∞Î. x#∞fl PHÍâ◊=∞O`« Z`«∞Î QÍÜ«∞‰õΩ}˜fl KÕ™êÎ#∞. â◊H˜Î™ê=∞O`å ''P~å^èŒ<å——
J<Õ ã≤x=∂ fã¨∞Î<åfl_»∞. ^•xÖ’ hKÕ`« áê_ç™êÎ#∞.—— J<åfl_»∞. J#fl@∞ìQÍ<Õ áê_çOKå_»∞.
K«i¢`« ã¨$+≤ìOKå_»∞.
H˘ã¨"≥∞~°∞Ñ¨Ù Uq∞@O>Ë
''^Œ ∂ ~ü HÍ ~åÇ‘ Ï ——
ib[~ÚºOk. Ñ¶ ¨ ∞ ’~° O QÍ
ÃÑ~¶ ÚÅ~ÚOk. [#‡Ö’ ~ÚHõ
ã‘iÜ«∞ãπ ã≤x=∂Å∞ fÜ«∞‰õÄ_»
^Œ#∞‰õΩO@∂<Õ 1982 Ö’
'^Œ∂~ü "åkÜ≥∂ñ "Õ∞ñ — Jx
áê@ÖË¡x P~üì ã≤x=∂ fã≤
KÕ`∞« Å∞ HÍÅ∞Û‰õΩ<åfl_»∞. ''^Œ∂~ü HÍ ~åÇ‘Ï—— Ö’ H˜â’~ü, Jâ’H±‰Ωõ =∂~ü
H˜â’~ü r=#~°≠i 83 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
`«∂ Y∞j HÍ ~åQ∑, ^Œ∞xÜ«∂ÃÇ·Ï ÉèÏQÆOÉèÏQ∑— J<Õ >ˇÿ\ ˜Öò™êOQ∑#∞ ~°Ñ¶‘, H˜â’~ü Hõeã≤ <å<åÇ¨ÏOQÍ=∂
KÕã¨∂Î áê_®~°∞. J^Õ ã≤x=∂Ö’ ~°Ñ¶‘, H˜â’~ü ~Ú^ŒÌ~°∂ áê_ç# =∞~À áê@ LOk 'KèÀ_£ K«ÖË áêºs
^Œ∞xÜ«∂HÀ— Jx. Pâß–~°Ñ¶‘ áê_ç# Ü«ÚQÆàÏÅ∞ 'K«ÖË Ç¨ÏŸ HõÇ¨—, 'Ç¨Ï"Õ∞ HÀ~¸ QÆ"£∞ ÃÇ·Ï— Å#∞
ÉèíQÆ"å<£ – ã¨‡ $u aâßfiãπ, H˜â’~ü–â◊tHõà◊ÅÃÑ· z¢fHõiOKå~°∞. JO>Ë H˜â’~ü‰õΩ ~°Ñ¶‘ QÍ¢`«^•#O
KÕã#≤ >ËQì Í!
H˜â’~üH˜ ¿Ñ¡ÉÏºH± áê_ç# ~°Ñ¶‘
~°Ñ¶‘`À Hõeã≤áê_»_»O XHõ Z`«Î~Ú`Õ ~°Ñ¶‘x <ÕÑ¨^äŒºQÍÜ«∞‰õΩ_çQÍ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀ=_»O =∞~À Z`«∞Î.
''~åy}˜—— (1958) Jâ’H± ‰õΩ=∂~ü F.Ñ≤.#Ü«∞º~ü ãÖw`« ^Œ~°≈Hõ`«fiOÖ’ fã≤# ã≤x=∂. '=∞<£ "≥∂~å
ÉÏ"£~å— J<Õ HÍ¡ã≤HõÖò ™êOQ∑ H˜â’~ü g∞^Œ z„fHõiOK«=Åã≤ =zÛOk. '<å =Å¡ HÍ^Œ∞, ~°Ñ¶‘ ™êÉòKÕ`«
áê_çOK«O_ç— J<åfl_»∞ H˜â’~ü.
''+¨~å~°`ü—— (1959) f¿ã~ÀAÖ’¡ #@∞_çQÍ H˜â’~ü KåÖÏ arQÍ =Ù<åfl_»∞. \ÏÑπHÍ¡ãπ Ç‘Ï~À~Ú<£û
J`«x ã¨~°ã¨# #\˜ã¨∞Î<åfl~°∞. ''+¨~å~°`ü——Ö’ J`«x Ç‘Ï~À~Ú<£ g∞<å‰õΩ=∂i! 'Ç¨Ï"£∞ =∞`ü "åÖË
<Ò["å<£— =O\˜ H˜â’~ü Ç≤Ï\ò™êOQ∑û P ã≤x=∂Ö’"Õ. ã≤x=∂ x~å‡}O ™êQÆ∞`«∂O_»QÍ ^Œ~°≈‰õΩ_»∞
ÃÇÏKü.Zãπ.~°"≥·Öò H˜â’~ü g∞^Œ F ã‘iÜ«∞ãπ ™êOQ∑ ÃÑ_ç`Õ ÉÏQÆ∞O_»∞ ##∞ ‰õΩ<åfl_»∞. H˜â’~ü ã¨~ˆ #<åfl_»∞
HÍh J`«xH˜ ÉÁuÎQÍ >ˇÿ=ÚÖË^Œ∞. ~°"≥·Öò J`«x "≥O@Ñ¨_®¤_»∞. H˜â’~ü ^˘~°HõÖË^Œ∞. F ~ÀA WO\˜
^ŒQÆæ~° =∂@∞ "Õâß_»∞. H˜â’~ü ~ÚO\’¡ÖË_»x <ÒHõ~°∞¡ K≥Ñ≤Ê<å #=∞‡‰õΩO_® |Ü«∞@ HÍâß_»∞.
H˜â’~üHÍ~°∞ ~åQÍ<Õ J_»∞¤Ñ¨_®¤_»∞ .''XHõ¯ áê@ iHÍ~°∞¤ KÕÜ«∂e. <å‰õΩ YzÛ`«"≥∞ÿ# _Õ\ò W¿ãÎ `«Ñ¨Ê
x#∞fl áÈx=fi#∞—— J<åfl_»∞. H˜â’~ü ''UO K≥Ü«∞º=∞O\Ï=Ù K≥Ñ¨ÙÊ. <åHõã¨ûÅ∞ >ˇÿ=Ú LO_»_»O ÖË^Œ∞——
Jx "≥Ú`«∞‰Î Ωõ <åfl_»∞.
''J~Ú`Õ ~°Ñ¶‘ KÕ`« áê_çOK«∞HÀ<å? Jk ÉÏH±„Q“O_£ ™êOQ∑ HÍ^Œ∞ ã¨∞=∂. `≥~°g∞^Œ #∞=Ùfi
Hõ#|_»`å=Ù—— J<åfl_»∞ ~°"≥·Öò ÉˇkiOÑ¨ÙQÍ.
''x~°ÉèíºO`«~°OQÍ áê_çOK«∞—— Jx K≥¿ÑÊã≤ H˜â’~ü "≥o¡áÈÜ«∂_»∞. JÇ¨ÏOÉèÏ=O`À H˘@∞ì‰õΩK«KÕÛ
'+¨~å~°`ü—Ö’ g∞<å‰õΩ=∂i, ~å*ò‰õΩ=∂~üÅ`À...

H˜â’~ü r=#~°≠i 84 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
`« # #∞ `˘e^Œ â ◊ Ö ’ ã≤x=∂ ã‘=∞Ö’ J~°∞^Œ∞QÍ Hõ#|_Õ ™œ[#ºO H˜â’~üÖ’ Hõ#|_Õ
¢áÈ`«ûÇ≤ÏOz# J~°∞}ü‰õΩ=∂~ü ãïH˜ ~°"≥·ÖòH˜ =∞uáÈ~ÚOk. ''`«# ÔHiÜ«∞~ü QÆ∞iOz ÉÁuÎQÍ
Ñ¨@^ì ∞Œ J`«xH˜—— J#∞‰õΩO@∂ "≥o¡ ~°ÑK‘¶ `Õ « P áê@ áê_çOKå_»∞.
=ÚYs˚x H˜â’~ü‰Ωõ =∂~ü ZÑ¨Ê\˜H©
=∞~°∞=ÖË^∞Œ . J`«<flÕ HÍ^Œ∞, J`«xfl ' P~å^è<Œ å—— Kèå#∞û =zÛ# f~°∞
‰õΩ@∞OÉÏxfl ‰õÄ_®. H˜â’~ü rq`åxfl =∞Å∞Ñ¨Ù uÑ≤Ê# ''P~å^èŒ<å—— ã≤x=∂ ^Œ~°≈Hõ
z#fl=Ü«∞ã¨∞ûÖ’<Õ J`«#∞ x~å‡`« â◊H˜Î ™ê=∞O`å ÉˇOQÍb. Ç¨ïëêÔ~·# ã≤x=∂Å∞, „ÔH·"£∞
áÈ=_»O, ÉèÏ~°º ~Ú^ŒÌ~°∞ Ñ≤Å¡Å∞ „käÅ~¡ ûü fÜ«∞_»OÖ’ ¿Ñ~°∞QÍOz#"å_»∞. ''Ç¨Ï∫~å „a_ç̊—— (1958),
J<å^ä Œ Å ∞ HÍ=_» O ã≤ h ''ã≤OQÆÑ¨Ó~ü—— (1960), ''*Ïb <À\ò—— (1960), ''K≥·<å \∫<£——
Ñ¨ i „â◊ = ∞Ö’ KåÖÏ =∞Okx (1962), ''HÍj‡~ü H© Hõb—— (1964), ''™ê=<£ H© Ñ¶∞¨ \Ï—— (1966),
HõÅz"Õã≤Ok. Jâ’H±‰õΩ=∂~ü, ''U<£ D"≥xOQ∑ W<£ áêiãπ —— (1967) =O\˜ ã≤x=∂ÅÖ’
Ç¨Ï$+‘Hˆ âò =ÚYs˚ ~Ú`«~° q∞„`«∞Å∞ J`« # ∞ F.Ñ≤ . #Ü« ∞ º~ü # ∞, â◊ O Hõ ~ ü – *ˇ · H˜ + ¨ < £ # ∞, ~° q x
JÑ¨ Ê \ ˜ H õ Ñ ¨ C _» ∞ q~åàÏÅ∞ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. ''W<£™ê<£ *ÏQ∑ L~îå—— =∂„`«O |~°‡<£H˜
áÈQÆ∞KÕã≤ ÉèÏQÆÅ∂Ê~°∞Ö’ L#fl ~ÚKåÛ_»∞.
J`«x ‰õΩ@∞OÉÏxH˜ ÑÖÑ≤OKå~°∞. ãÖw`« ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ Z=Ô~·<å QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ =∂„`«O ZÑ¨ÙÊ_»∂
HÍh H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü =∂„`«O ~°Ñ¶‘ÜÕ∞. J@∞=O\˜ â◊H˜Î ™ê=∞O`å ã¨_»<£QÍ F ÃãO\˜"≥∞O@Öò
XHõ™êi _»aƒzÛ T~°∞HÀÖË^Œ∞. ã≤ x =∂, Jn F H˘`« Î #@∞_ç H ˜ _» | ∞Öò ~ÀÖò ~ÚzÛ
„Ñ¨ f <≥ Ö Ï "åà◊ ¡ ‰ õ Ω _» | ∞ƒ f^•Ì=∞#∞‰õΩ<åfl_»∞. (Jk Ç≤Ï\ò HÍ=_»O`À ^è~·≥ º° O =zÛ `«~∞° "å`«
ÑÖ¿Ñ"å_»∞. P q+¨Ü∞« O Z=iH© ''Hõ\© Ñ¨Ò« Q∑——, ''J=∞~ü „¿Ñ"£∞——, ''J#∞~åQ∑——, ''J=∂#∞+π——, ''P#O^£
K≥Ñ¨ÊÖË^Œ∞ ‰õÄ_®. Ñ≤ã≤<åiQÍ P„â◊"£∞—— =O\˜ 'HÍ¡ãπ— Ñ¶≤Öò‡û fâß_»∞) ãÖw`«O ~ÚKÕÛ ÉÏ^èŒº`«
¿Ñ~°∞|_»¤ H˜â’~ü‰õΩ=∂~üÖ’ D ™ê\˜ ÉˇOQÍb ã¨z<£ |~°‡<£H˜ WKåÛ_»∞.
^•`«$`«fi QÆ∞}O ‰õÄ_® LO^ŒO>Ë |~°‡<£ HÍ~°}OQÍ H˜â’~ü‰õΩ â◊H˜Î ™ê=∞O`å =O\˜ ÃÑ^ŒÌ
Z=~°∂ #=∞‡~°∞ . x*ÏxH˜ H˜â’~ü x~å‡`«‰Ωõ áê_Õ J=HÍâ◊O =zÛOk. ~åQÍ<Õ H˜â’~ü Zyi QÆO`ÕÜ∞«
QÆ∞Ñ¨^Î •<åÅ∞ JO^Œ∞‰õΩ#fl =º‰õΩÅÎ ∞ ÖË^Œ∞. ''P Ç‘Ï~À "Õ+Ö "Õ¿ã ‰õΩ„~å}˜fl ÑÖÑ≤OK«O_ç. F ™êi
H˘O^Œ~°∞<åfl~°∞. HÍh "åÔ~=~À K«∂™êÎ#∞—— J<åfl_»∞. ''ã¨ˆ~ ÑÖÑ¨Ù`å—— J<åfl_»∞ â◊H˜Î ™ê=∞O`å.
H˜â’~ü ZÑ¨C_»∂ `≥eÜ«∞Ñ¨~K° Ö« ^Ë ∞Œ .
J~°∞}ü‰Ωõ =∂~ü =ÚYs˚ ÉèÏ~°º `«#
H˜â’~ü –~å*Ë+π Y<åfl
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å`À K≥ÑÊ¨ HõáÈ~Ú=ÙO>Ë H˘xfl~ÀAÅ‰õΩ ~å*Ë+π Y<åfl H˜â’~ü ~ÚO\˜H˜ =KåÛ_»∞. H˜â’~ü
~¸ q+¨ Ü « ∞ =¸ |Ü« ∞ @‰õ Ω J`«xfl ™ê^Œ~°OQÍ PÇ¨fixOz KåÖÏ¿ãÑ¨Ù =∂\Ï¡_Õ_»∞.
=KÕÛkHÍ^Œ∞! 'ã≤x=∂Å‰õΩ ZO^Œ∞ H˘KåÛ"£?— Jx H˜â’~ü J_çy# „Ñ¨â◊fl‰õΩ
ã¨=∂^è•#OQÍ ''=∞Oz ã≤x=∂Å ^•fi~å „Ñ¨[Å‰õΩ KÕ~∞° ==Ù^•=∞x——
J<åfl_»∞ ~å*Ë+π Y<åfl. J`«#∞ =∂\Ï¡_∞» `«∞#flO`«¿ãÑ¨Ù H˜â’~ü J`«xfl, J`«x =∂@f~°∞#∞, Ç¨=ÉèÏ"åÅ#∞
ÉÏQÍ ÑïjeOKå_»∞. z=~°QÍ J`«xfl ™êQÆ#OÑ¨Ù`«∂ ''#∞=Ùfi =$kúÖ’H˜ ~å"åÅx <å HÀiHõ. h‰õΩ
`«Ñ¨Ê‰õΩO_® áê_»`å#∞—— J<åfl_»∞. 1977Ö’ ''JÉò `À r ÖË—— ã≤x=∂‰õΩ _®h _≥<£ *ÁOQ∑Ñ¨ ‰õΩ
¿Ñ¡ÉÏºH± áê_»=Åã≤ =zÛ#Ñ¨ÙÊ_»∞ ‰õÄ_® J`«xfl ~°Ñ≤ÊOz H˘xfl *Ï#Ñ¨^Œ w`åÅ∞ J`«xKÕ áê_çOz
'`«∂ ÖÏb ÃÇ·Ï ã¨"Õˆ~ "åb—Â áê@ áê_®_»∞ H˜â’~ü!
H˜â’~ü `«# Ñ¨@¡ K«∂Ñ≤# ã¨∞Ç¨Ï$^•ƒù"åxfl ~å*Ë+π Y<åfl =∞iÛáÈÖË^∞Œ . ''P~å^è<Œ å—— Ç≤Ï\ò HÍ=_»O`À
J`«#∞ ã¨∂Ñ¨~ü ™êì~ü JÜ«∂º_»∞. ''P~å^èŒ<å——Ö’ J`«xH˜ ~°Ñ¶‘, H˜â’~ü ~Ú^ŒÌiKÕ`å áê_çOKå_»∞ |~°‡<£.
`«#‰õΩ ¿Ñ¡ÉÏºH± Z=~°∞ áê_®Ö’ x~°‚~ÚOK«∞HÀQÆÅ ™ê÷<åxH˜ KÕ~°∞‰õΩ#fl ~å*Ë+π Y<åfl HÍ"åÅO>Ë
~°Ñ¶‘x H˘#™êyOK« QÆeˆQ"å_»∞. HÍh J`«#∞ H˜â’~ü "≥·Ñ¨Ù "≥ÚQÆ∞æ K«∂áê_»∞.
nxH˜ Ô~O_»∞ HÍ~°}ÏÅ∞<åfl~Ú. H˜â’~ü ã¨fi`«Ç¨QÍ #@∞_»∞, q∞q∞„H© HõàÏHÍ~°∞_»∞. HÍ|\ì̃ Ç‘Ï~À#∞
H˜â’~ü r=#~°≠i 85 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx J`«#∞ áê_ç`Õ ZÖÏ áê_»`å_À TÇ≤ÏOK«∞‰õΩx áê_Õ"å_»∞. (`≥Å∞QÆ∞<å@ Zã‘Ê
ÉÏÅã¨∞„|Ç¨Ï‡}ºO ~ÚÖÏ KÕÜ«∞|>Ëì Ju `«fi~°QÍ ÃÑ·H˘KåÛ~°∞.) ÉèÏ"åxfl |\˜ì áê_»_»"Õ∞ HÍh ~°Ñ¶‘ D
q+¨Ü«∞"≥∞ÿ „Ñ¨`ÕºHõ Hõ$+≤ KÕã≤#@∞ì ~å*Ë+π Y<åfl‰õΩ JxÑ≤OK«ÖË^Œ∞.
WOHÀ HÍ~°}O – @∂º<£ q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® H˜â’~ü ãÖw`«^Œ~°≈‰õΩ_ç`À K«iÛOz WO„á⁄"≥·*ò
KÕÜ∞« _»O ~å*Ë+‰π Ωõ #zÛOk. `«#HÔ O`À ¿Ñ~°∞ `≥zÛ# '~°∂Ñπ `Õ~å =∞™êÎ<å— áê@~°∂Ñ¨Ùk^Œ∞Ì HÀ=_»OÖ’
H˜â’~ü áê„`« J`«xH˜ `≥Å∞ã¨∞.
'~°∂Ñπ`Õ~å =∞™êÎ<å—
ã¨z<£ ^Õ"£ |~°‡<£ `˘Å∞`« P áê@‰õΩ ‰õÄiÛ# @∂º<£ – \˜Ñ≤HõÖò ÉˇOQÍb Éèí\ ˜Ü«∂b
ã¨ì~ÚÖòÖ’ LOk. Jk qx H˜â’~ü 'nxHõO>ˇ HÍã¨Î "≥ã¨ì~°fl~Ú*ò_£ @∂º<£ ÃÑ_ç`Õ ÉÏQÆ∞O@∞Ok—
J<åfl_»∞. '~î~° —üî J<åfl_»∞ ÃÑ^•ÌÜ∞« #. ''ã¨~ˆ , WO_çÜ∞« <£ @∂º<Õ J#∞HÀO_ç. ^•xfl „ÃÑ[O\ò KÕã#≤ Ñ¨ÙÊ_»∞
"≥ã¨ì~üfl "≥∂_»ÖòÖ’ KÕ^•ÌO— J<åfl_»∞ H˜â’~ü. ÃÑ^•ÌÜ«∞# `«ÅHÍÜ«∞ J_»¤OQÍ uÑ¨ÙÊ`«∞O_»QÍ<Õ H˜â’~ü
z#flÑ¨ÙÊ_»∞ `«#∞ q#fl F ÉˇOQÍb áê@ áê_»<å~°OaèOKå_»∞.
'UH±@∂ á⁄_Õ áê¿+~ü ÉÏ_ô, nÜÕ∞ ^ÕÉ’ Q˘_®Q˘_ô— J<Õ P áê@ fã¨∞‰õΩx H˜â’~ü ã‘Ê_»∞ ÃÑOz,
QÆ=∞‡`«∞ÎÅ∞ KÕã≤ áê_®_»∞. ã¨z<£ z~°∞#=Ùfi #qfi ''ã¨ˆ~ JÖÏˆQ HÍh—— J<åfl_»∞. P @∂º<£`À '~°∂Ñπ
`Õ~å =∞™êÎ<å— áê@ ã¨∂Ñ¨~üÇ≤Ï\ò J~ÚOk.
~°Ñ¶‘, H˜â’~ü Ñ¨^Œú`«∞Å∞ "Õ~°∞"Õ~°∞
WÖÏ K˘~°|_»_»O ~°Ñ¶‘H˜ JÅ"å@∞ÖË^Œ∞. ãÖw`« ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ á¶È<£ g∞^Œ @∂º<£ K≥a`Õ KåÅ∞,
~ÚO\˜ ^ŒQÆæˆ~ iÇ¨~üû KÕã¨∞‰õΩx =∞~åfl_»∞ L^ŒÜ«∞O =zÛ áê_Õ¿ã"å_»@. s>ËH± J=ã¨~°"Õ∞ ÖË‰õΩO_®
Éè’[#O "Õà◊‰õΩ ~ÚÅ∞¡ KÕˆ~"å_»@.
H˜â’~ü Ñ¨^Œúu "Õ~°∞. QÆO@Å `«~°|_ç áê@#∞ iÇ¨~°∞û KÕÜ«∞_»O, ãÖw`« ^Œ~°≈‰õΩ_ç`À _çã¨¯ãπ
KÕÜ«∞_»O, 'WO„á⁄"≥·*ò— KÕÜ«∞_»O J`«x JÅ"å@∞. F =∂@ J~°÷O HÍHõáÈ`Õ w`« ~°K«~Ú`«#∞
Ñ≤eÑ≤Oz JO`«HõO>ˇ `ÕeHõ =∂@ ÃÑ@ì=∞x J_»QÆ_»O, Jxfl =∂@Å‰õΩ J~°÷O `≥Å∞ã¨∞‰õΩx áê_»_»O
J`«x xÜ«∞=∞O. iHÍi¤OQÆ∞ käÜ∞Õ @~üÖ’ ãÖw`« ^Œ~≈° ‰õΩÅ`À, PÔ~¯„ëêì
"åà◊`¡ À, ã¨ÇÏ¨ QÍÜ«∞‰õΩÅ`À =ÚK«Û@∞¡ K≥ÑÊ≤ , K«~Û° Å∞ [iÑ≤, Zxfl™ê~°∞¡
HÍ"åÅO>Ë Jxfl™ê~°∞¡ „áêH©ìã¨∞ KÕã≤, áê@#∞ ~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ áê_ç
„Ñ¨Ü≥∂QÍÅ∞ KÕã≤, #@∞_çx ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩx áê_Õ"å_»∞.
WOHÀ q+¨Ü«∞O LOk. ~°Ñ¶‘ áê_Õ Ñ¨^Œúu Ju 'ÃÑ~üÃÑ¶H±ì—QÍ
LO@∞Ok. ^•x=Å¡ 'ã¨Ç¨Ï[`«fiO— (ZO^Œ∞HõO>Ë =∂=¸Å∞
=∞#∞+¨μºÅO JO`« ÃÑ~üÃÑH¶ Qì± Í LO_»OQÍ!) Ö’Ñ≤OzO^• JxÑ≤ã∞¨ OÎ k.
QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ ã¨~°^•QÍ ZO*ÏÜü∞KÕã¨∂Î áê_ç#@∞ì HÍ‰õΩO_® U^À
=$uÎ ^èŒ~°‡OQÍ áê_ç#@∞ì LO@∞Ok. H˘kÌáê\˜ Ö’áêÅ∞O>Ë
ÉÏQÆ∞O_»∞#∞~å JxÑ≤ã¨∞ÎOk. áêÑ≤@ fã¨∞‰õΩx A@∞ì ^Œ∞=Ùfi‰õΩx
â◊√„ÉèOí QÍ [_»"ãÕ ∞¨ ‰õΩO>Ë JO^ŒOQÍ LO^Œx JxÑ≤ã∞¨ <Î åfl, XHÀ¯Ñ¨ÙÊ_»∞
ãïQÍ ^Œ∞gfi ^Œ∞=ÙfiHÀ‰õΩO_® QÍeH˜ =ÚOQÆ∞~°∞Å∞ Zyˆ~ÖÏ =kÖË¿ãÎ
ÉÏQÆ∞O@∞O^ŒxÑ≤ã∞¨ OÎ k Hõ^∂Œ !
D q+¨Ü«∞O J~°÷O HÍ"åÅO>Ë #∂~°˚Ç¨<£ , +Öëê^£ ÉËQÆO,
w`å ^Œ`üÖÏO\˜ "åi "å~ÚãπÅ∞ q#O_ç. Å`å ‰õΩ#fl „âß=º`«
"åiH˜ÖË^Œ∞. HÍh "åi áê@Ö’¡ 'Z"≥∂+¨<£— ^èŒfixã¨∞ÎOk. H˜â’~ü
q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® J^Õ [iyOk. JO^Œ∞<å 1970 Å #∞O_ç
H˜â’~ü r=#~°≠i 86 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
=zÛ# áê@Ö’¡ Ç¨ÏŸ~°∞ ÃÑ~°QÆ_»O, „Ñ¨[Å Jaè~°∞K«∞ÅÖ’ =∂~°∞Ê ~å=_»O [iyOk. P Ü«ÚQÍxH˜,
P<å\˜ Ü«Ú=`«‰õΩ #KÕÛ q^èŒOQÍ 'W<åfiÖòfi— J~Ú áê_Õ H˜â’~ü ^èÀ~°}˜ "åà◊¡‰õΩ ÉÏQÍ #zÛOk. XHõ
Ñ¨ûúŒ H˜ Hõ@∞ì|_»‰Ωõ O_® '_ç*Ï~°s¤ Q¡ Í— ¿ãfiK«ÛQù Í áê_»∞`«∞<åfl„_® J#∞‰õΩx =Úiã≤ áÈÜ«∂~°∞. „|Ç¨Ï‡~°ÔŒä
Ñ¨\Ïì~∞° .
H˜â’~ü 'Ç¨Ï"å— L^è$Œ `«OQÍ ™êˆQ ~ÀAÖ’¡ ‰õÄ_® ~°Ñ‘¶ Z<Àfl =∞Ozáê@Å∞ áê_Õ_∞» . QÍ„`«=∂^è∞Œ ~°ºO,
QÍ#‰õΩâ◊Å`« U =∂„`«O `«QÆæHõ áÈ~Ú<å ~°Ñ¶‘H˜ J=HÍâßÅ∞ `«QÆæ_»O J<åºÜ«∞O JxÑ≤OzOk
JO^ŒiH©. P q+¨Ü∞« O H˜â’~ü ‰õÄ_® QÆ∞iÎOz ~°Ñ`‘¶ À `«~K° ∞« QÍ J<Õ"å_»∞ ''=∞x^ŒiÌ =∞^è•º qÉè^Ë •Å∞
ã¨$+≤ì^•Ì=∞x H˘O^Œ~°∞ „Ñ¨Ü«∞uflOK«=K«∞Û. <å‰õΩ g∞ Ñ¨@¡ ZÑ¨ÙÊ_»∂ Q“~°=ÉèÏ="Õ∞—— Jx.
''~°Ñ¶‘ áê_ç`Õ <Õ#∞ P ã≤x=∂Ö’ áê_»#∞—— ÖÏ\˜ ÉˇkiOÑ¨ÙÅ∞, ''WÑ¨Ù_»∞ <Õ<Õ <≥O|~ü =<£——
=O\˜ ¿ãì@∞"≥∞O@∞¡ –W@∞=O\˜q H˜â’~ü <À\˜ "≥O@ ZÑ¨ÙÊ_»∂ ~åÖË^Œ∞.
ã¨Ç¨ÏQÍÜ«∞‰õΩÅ`À<Õ HÍ^Œ∞, ã¨Ç¨ÏÇ¨ã¨º#@∞Å`À ‰õÄ_® H˜â’~ü Q“~°=OQÍ<Õ "≥∞eQÍ_»∞,
"≥∞Ç¨Ï=¸^£`À ÑÖ`«O =zÛ#Ñ¨ÙÊ_»∞ `«Ñ¨Ê!
* * *
H˜â’~ü r=#~°≠i 87 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

"Õ∞ˆ~ ã¨Ñπ<ÀOH© ~åh HõÉò PÜÕ∞w `«∂ z„`«O : P~å^èŒ<å
P~¸ ~°∞`ü =∞ãπ`åh HõÉò PÜÕ∞w`«∂ w`«O :P#O^£ |H©Δ
cf *ÏÜÕ∞ lO^ŒQÍh HõÉò PÜÕ∞w`«∂ ãÖw`«O : Zãπ._ç.|~°‡<£
K«b P `«∂ K«b P Jaè#Ü«∞O : ~å*Ë+π Y<åfl
áêº~üH© QÆeÜ«∂ñ, ÉÏQÀOH© HõeÜ«∂
ã¨Éò ~°OQ∑~°eÜ«∂ñ, Ñ¨ÓKèü ~°Ç‘ÏÃÇ·Ïñ
w`ü Ñ¨<£Ñ¶¨∂\ò ¿Ñ H˜ãπ k<£ QÍÜÕ∞w `«∂ II"Õ∞ˆ~II
Ñ¶¨ÓÖò ã‘ dÖòˆH, áêã‘ P kÖò ˆH
^Œ∂~ü ¿ã q∞Öò ˆH , K≥·<£ # PÜÕ∞
B~ü HõÉò `«H± =Úˆ~≠ `«_£ áêÜÕ∞w `«∂ II"Õ∞ˆ~II
HÍºÃÇ·Ï Éèí~À™ê, PtH± kÖò HÍ
B~ü H˜ã‘ ¿Ñ, ÜÕ∞ P*ÏÜÕ∞
P QÆÜ«∂ `À |Ç¨ï`ü Ñ¨Kèü`åÜÕ∞w `«∂ II"Õ∞ˆ~II
(<å HõÅÅ~å}© ZÑ¨ÙÊ_˘™êÎ"?£ =∞`≥HÎ ¯˜ OKÕ P=∞x =KÕÛã≤Ok. rq`«O QÆ_zç áÈ`ÀOk.
#∞"≥fiÑ¨ÙÊ_˘™êÎ"£? ¢¿Ñ=∞g^äŒ∞Å∞, `À@Ö’ Ñ¨ÓÅ∞ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú – hÖÏ\˜ˆ~=ÙÖ’
#∞"≥fiÑ¨ÙÊ_»∞ áê@ áê_»∞`å=x? Ñ¨ÓÅ#∞O_ç qHõã≤Oz Ç¨Ï$^ŒÜ«∂xH˜ KÕ~°∞=QÍ ~å.
#∞=Ùfi ^Œ∂~°OQÍ LO>Ë HÀiHõ K«ÖÏ¡~^° ∞Œ . WÖÏ ZO`«HÍÅO TiOz ^Œ∂~°OQÍ LO\Ï"£?
D x~°O`«~° ¢¿Ñq∞‰õΩ_ç ÃÑ· JO`« Éèí~À™ê<å? "ÕÔ~=iÃÑ·#<≥·<å <å =∞#ã¨∞ =∞o¡`Õ KåÖÏ
Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨Ñ¨_»`å=Ù ã¨∞=∂!)
P#O^£ |H©Δ ~åã≤# ~¸ áê@‰õΩ ãÖw`«O Zãπ._ç.|~°‡<£. z„`«O ''P~å^èŒ#——. D
áê@ H˜â’~ü rq`å<Õfl =∞Å∞Ñ¨ÙuÑ≤ÊOk. ¿Ñ¡ÉÏH± ã≤OQÆ~üQÍ J`«xH˜ Ô~O_»= ÔHiÜ«∞~ü#∞
„Ñ¨™êkOzOk. JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ H˜â’~ü ¿Ñ¡ÉÏH± áê_»HõáÈÖË^Œ∞. J~Ú<å ''P~å^èŒ#——
`«~åfi`« ~å*Ë+π Y<åfl ã¨∂Ñ¨~ü™êì~üQÍ, H˜â’~ü ã¨∂Ñ¨~ü ã≤OQÆ~üQÍ J~ÚáÈÜ«∂~°∞. J
`«~åfi`« ~å*Ë+π Y<åflˆH HÍHõ ~ÚOHÍ ZO^ŒiHÀ H˜â’~ü QÍ„`«^•#O KÕâß_»∞.
H˜â’~ü r=#~°≠i 88 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

11
Ç≤Ï On z„`«ã‘=∞ `˘e<åà◊¡ #∞O_ô Ç¨ã¨º#@∞Å‰õΩ H˘^Œ=ÖË^Œ∞. ã¨∂÷ÅHÍÜ«∞O, [_ç¤ "≥ÚÇ¨ÏO
LO>Ë P\’"Õ∞\˜QÍæ #=Ùfi=ã¨∞ÎOk HÍ|\˜ì P ÉÏÑ¨`«∞ =∞#∞+¨μÅ‰õΩ Hõ"≥∞_çÜ«∞#∞¡QÍ =∞Oz _ç=∂O_»∞
LO_Õk. U^À XHõ âßs~°Hõ J=Hõ~°O K«∂Ñ≤ #qfiOK«_»O =∞Oz Ç¨ã¨ºO HÍHõáÈ~Ú<å Kè«@∞ì# #=Ùfi
`≥Ñ≤ÊOK«QÆÅ_»O ã¨∞Hõ~°=∞=Ù`«∞O^Œx J@∞=O\˜"åà◊§#∞ ZOK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞. |∞^À J_®fih J<Õ Ç¨ã¨º
#@∞_çH˜ É’ã≤<À~°∞ „Ñ¨`ºÕ HÍHõ~¬° } JO>Ë Pâ◊Û~°ºOQÍ LO@∞Ok Hõ^∂Œ . nH˜`Δ ,ü QÀÑπ "åà◊√¡ ~Ú@∞=O\˜
J=Hõ~åÅ q∂^Œ "≥Ú^Œ\’¡ P^è•~°Ñ_¨ <ç å „Hõ=∞OQÍ =∞Oz Ç¨ã¨ºO KÕâß~°∞. QÀÑπ J"≥∞iHõ<£ Ç¨ã¨º#@∞_»∞
HÍÃãìÖ’x H˘O`«=~°‰õΩ J#∞HõiOz Ç¨ã¨ºO Ñ¨Ù\˜ìOK«QÍ #∂~ü "≥∞Ç¨Ï=¸^£ Kås¡ J<Õ ¿Ñ~°∞ ÃÑ@∞ì‰õΩx
Kås¡ KåÑ≤¡<£#∞ â◊√Éèíƒù~°OQÍ ¿Ñ~°∞`À ã¨Ç¨ kOKÕâß_»∞.
Z@∞=O\˜ qHÍ~åÅ‰õΩ áÈ‰õΩO_® Ç¨~Ú Q˘e¿Ñ
Ç¨™êºxfl ã¨$+≤ìOz#"å_»∞ q.ZKü.^Õâß~Ú. PQÍ
ã‘iÜ«∞ãπ #@∞_çQÍ „áê~°OÉèí"≥∞ÿ Ç¨ã¨ºO KÕâß_»∞. FO
„Ñ¨HÍ+π ‰õÄ_® JO`Õ. ÉèíQÆ"å<£ ã¨ìO@∞ ã≤x=∂Ö’¡
"≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\˜ì Ç¨ã¨º#@∞_»Ü«∂º_»∞. gà◊¡O`å =∂@#∞
<åxÛ, <åxÛ ÑëH˜ 'Ç¨ã¨ºO KÕã¨∞Î<åflO HÍã¨∞HÀ— J#fl
ã¨~ì ÚÖ’¡ #\ÕKÕ"åˆ~. *Ïh "åHõ~ü Ç¨ã¨º#@∞Ö’¡ ™êì~.ü
~°∞ã¨∞=ÚÖ’, ÉÏHÍûÑ¶ã‘ ∞¨ Ñ¨Å∞‰õΩ|_çÖ’ XHõáê\˜ qÑ¨=¡ O
`≥KåÛ_»∞. J`«x HÍb¬@¡ HÀãÖ Ç‘Ï~ÀÅ∞ Z^Œ∞~°∞ K«∂¿ã
Ñïã≤÷u ‰õÄ_® LO_çOk H˘O`«HÍÅO. J`«x¿Ñ~°
ã≤x=∂ ‰õÄ_® =zÛOk. Ç‘Ï~ÀQÍ "Õã≤<å *Ïh "åHõ~ü
HÍ"åÅx =∂@ <˘H˜¯, <˘H˜¯ Ñ¨ÅHõ_»O, "≥ÚÇ¨ÏO HÍã¨Î
qHÍ~°OQÍ ÃÑ@ì_»O KÕ¿ã"å_»∞. '=∞<£=∞ør— z„`«OÖ’
âßs~°HõOQÍ Z@∞=O\˜ Ö’Ñ¨=¸ ÖËHõáÈ~Ú<å, H˜â’~ü‰Ωõ =∂~ü, <å*ò
"≥ÚÇ¨ÏO K«∂_»=ÚK«Û@QÍ L<åfl Ç¨ã¨º #@#"≥·Ñ¨Ù
"≥ÚQÆ∞æ K«∂Ñ≤#k PQÍ `«~åfi`« H˜â’~ü‰õΩ=∂ˆ~!
Ç¨ã¨ºO QÆ∞iOz ~ÚHõ¯_» H˘xfl q+¨Ü«∂Å∞ =ÚK«Û\ÕK«_»O J„Ñ¨ã¨∞Î`«O HÍ^Œ∞. „Ñü =∞x+≤H©
Ç¨ã¨ºO KåÖÏ ~Ú+¨ìO. =∞#ã¨∞#∞ LÖÏ¡ã¨Ñ¨~°K«∞ HÀ=_®xH˜ Ç¨ã¨ºO HÀãÖ "≥`«∞‰õΩ`å_»∞. HÍh ^•xH˜
`«y#O`« Q“~°=O ~Ú=fi_»∞. ~å*Ï™ê÷#OÖ’ #qfiOKÕ q^Œ∂+¨‰õΩ_çH˜ KåÖÏ `≥eq`Õ@Å∞, Ü«ÚH˜Î
HÍ"åe. J~Ú<å J`«x ™ê÷~Ú `«‰õΩ¯"Õ. Hõq‰õΩ#fl Q“~°=O qHõ@HõqH˜ ~Ú=fi~°∞. JO^Œ∞=Å¡ "Õ∞^è•q
J~Ú#"å_»∞ ~°K«~Ú`« HÍ^ŒÅz#O`« ~ÚkQÍ Ç¨ã¨º~°K«~Ú`« HÍ=_®xH˜ W+¨ìÑ¨_»_»∞. #@∞_»∞ ‰õÄ_®
â◊$OQÍ~°O, qëê^ŒO, g~°O áÈ+≤Oz#O`« L`åûÇ¨ÏOQÍ Ç¨ã¨º~°ã¨ áÈ+¨}‰õΩ =ÚO^Œ∞‰õΩ ~å_»∞.
~å*ò HõÑ¨Ó~ü qkèqÖÏ™êÅ#∞ =i‚ã¨∂Î XHõ ã≤x=∂Ö’ 'Ç‘Ï~À¿ã *’Hõ~ü |<£*Ï<å Ñ¨_£`å ÃÇ·Ï— Jx
"åáÈ`å_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Hõ"≥∞_çÜ«∞<£k ZÑ¨ÙÊ_»∂ Ç‘Ï~À `«~åfiu ™ê÷#"Õ∞. Hõ"≥∞_çÜ«∞<£ ZO`« qHÍ~°Ñ¨Ù
KÕ+¨ìÅ∞ KÕ¿ãÎ Ç‘Ï~À Ç‘Ï~À~Ú["£∞‰õΩ JO`« QÆ∞iÎOÑ¨Ù =ã¨∞ÎOk. ~°∂Ñ¨Ùˆ~YÖ’¡ <åã≤~°HõOQÍ LO_Õ"å}˜‚
Hõ"Õ∞_çÜ«∞<£QÍ ÃÑ@∞ì‰õΩO>Ë Ç‘Ï~À „Ñ¨Éèí =∞iO`« "≥Å∞QÆ∞`«∞Ok.
Ç¨ã¨º#@#‰õΩ "≥ÚQÆ∞æK«∂¿Ñ =ÚO^Œ∞...
H˜â’~ü r=#~°≠i 89 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
WÖÏO\˜ Ñïã≤÷`«∞Ö’¡ H˜â’~ü =O\˜ K«Hõ¯\˜ #@∞_»∞, QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ J=Ù^•=∞#∞‰õΩx
`åÑ¨„`«Ü«∞Ñ¨_ç#"å_»∞, Jâ’H± ‰õΩ=∂~ü =O\˜ ~˘=∂O\˜H± Ç‘Ï~ÀH˜ `«=Ú‡_»∞ Ç¨ã¨ºO "≥·Ñ¨ÙH˜ ZO^Œ∞‰õΩ
"≥ÚQÆ∞æ K«∂áê_»∞?
H˜â’~ü‰Ωõ =∂~ü ''lnÌ—— (1948) ã≤x=∂Ö’ "Õã#≤ `À@=∂e "Õ+O¨ Z=iH© QÆ∞~°∞ÖÎ ^Ë ∞Œ . 'PO^Àà◊<—£
J<Õ ^Õâ◊ÉèíH˜Î Ñ¨Ói`« ã≤x=∂ 1951Ö’ "≥Å∞=_çOk. Jâ’H±‰õΩ=∂~ü `«=Ú‡_»∞ Hõ^•x H˜â’~ü‰õΩ
Ç‘Ï~À "Õ+Ö ~ÚKåÛ~°∞. Ñ¶¨}˜ =∞AO^•~ü ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOz# ~¸ ã≤x=∂Ö’ H˜â’~ü, =∞OE,
ã¨∞+¨‡, Hõ$+¨‚HÍO`ü `«k`«~°∞Å∞ #\ÕKå~°∞. ^•xH© ÃÑ^ŒÌQÍ ¿Ñ~°∞ ~åÖË^Œ∞.
DÖ’Ñ¨Ù# Jâ’H±‰õΩ=∂~ü ÉÏOÉË \ÏH©ãπ `«~°Ñ¶¨Ù# ''`«=∂ëê—— (1954) J<Õ ã≤x=∂ fã¨∂Î
H˜â’~ü‰õΩ F áê„`« ~ÚKåÛ_»∞. ^Õ"£ P#O^£, q∂<å‰õΩ=∂i, aÑ≤<£ QÆ∞áêÎ =ÚYºáê„`«Å∞ ^èŒiOKå~°∞.
ãÖw`«O MË"£∞K«O^£ „Ñ¨HÍ+π, =∞<åfl ^ÕÅ∞. H˜â’~ü "Õã≤# áê„`« Z=iH© QÆ∞~°∞ÎO_Õk HÍ^Œ∞.
g\˜Ö’ #\ÕKÕ@Ñ¨ÙÊ_»∞ H˜â’~ü Ñ‘ÅQÍ, #Å¡QÍ HõxÑ≤OKÕ"å_»∞. "å~Úãπ ‰õÄ_® ~°Ñ¶πQÍ,
`«sÊù^Œ∞ Z~°QÆ#@∞¡ LO_Õk. U^À Öˇ·\òQÍ, HÍA=ÖòQÍ #\ÕKå#x J#∞‰õΩ<Õ"å_»∞ HÍh K«∂ã≤#
"åà◊¡H˜ J#∞Éèí=â◊¥#∞º_çÖÏ JxÑ≤OKÕk.
1952Ö’ =zÛ# ''K«"£∞ K«=∂ K«"£∞—— (^Œ~°≈Hõ`«fiO ãÖ`À+≤, ãÖw`«O F.Ñ≤.#Ü«∞º~ü)Ö’ H˜â’~ü
#@# "≥∞~°∞QÆ∞Ñ¨_çOk. P `«~åfi`« =zÛ# ã≤x=∂Å∞–1953 <å\˜ ''Å_ô¯—— ''ÖˇÇ¨Ïˆ~ñ——, 1954Ö’
=zÛ# ''^èÀc _®Hõ~ì —ü —, ''WÖò*Ï"£∞——, ''q∞ãπ =∂ÖÏ——, ''JkèHÍ~ü——, ''<ÒHõs——, ''Ñ¨ÇÏπ b ~°≠ÅH±——. g@xfl\˜
^•fi~å H˜â’~ü #@<å „ÑüÉèí |Ü«∞@Ñ¨_»™êyOk. g\˜Ö’ qaè#fl"≥∞ÿ# áê„`«Å∞ ^˘~°Hõ_»O ‰õÄ_®
H˜â’~ü J^Œ$+¨ìO.
''Å_ô¯—— Z.q.Ü«∞"£∞."åi z„`«O, ^Œ~°≈Hõ`«fiO ZO.q.~å=∞<£. H˜â’~ü ã¨~°ã¨# Ç‘Ï~À~Ú<£QÍ
"≥·[Ü«∞Of=∂Å #\ÕK«QÍ ~Ú`«~° áê„`«Å#∞ Éèí~°`üÉèí∂+¨}ü, JO[b^Õq, F"£∞„Ñ¨HÍ+π, ^èŒiOKå~°∞.
ãÖw`«O ã≤ ~å=∞K«O¢^Œ, ã¨∞^Œ~°≈#O, ^èŒh~å"£∞.
''ÖˇÇ¨Ïˆ~ñ—— ÃÇÏKü.Zãπ. ~°"≥·Öò ^Œ~°≈Hõ`«fiOÖ’ (ãÖw`«O ã≤.~å=∞K«O„^Œ) `«Ü«∂~°~Ú# ã≤x=∂.
H˜â’~üH˜ *’_ôQÍ âßº=∂ #\ÕzOk. H˜â’~ü #@#‰õΩ HÍã¨Î QÆ∞iÎOÑ¨Ù =zÛO^Œ#=K«∞Û.
''Ñ¨ÇπÏb ~°≠ÅH±— ‰õΩ ^Œ~°≈Hõ`«fiO ZO.q.~å=∞<£, Ç‘Ï~À~Ú<£ "≥·[Ü«∞Of=∂Å. „áê}ü, FO„Ñ¨HÍ+π
‰õÄ_® #\ÕKå~°∞. ãÖw`«O ã≤.~å=∞K«O„^Œ.
''JkèHÍ~ü—— ("≥∂Ç¨Ï<£ ÃãÇπÏQÆÖò _≥~Ô· Hõ<Δ ,£ Jq<åâò "åºãπ =¸ºlH±) H˜â’~ü ÉèÏ~°º#∞ áÈQ˘@∞ì‰Ωõ #fl"å_ç
H˘O`«=∞Ok `˘e`«~°O Ç¨ã¨º#@∞Å∞
'^èŒ∂"£∞^è•"£∞ — (1949) z„`«OÖ’ PQÍ QÀÑπ

H˜â’~ü r=#~°≠i 90 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
áê„`«. J^≥Ì ~ÚÅ∞¡ xÅÉˇ@∞ìHÀ=_®xH˜ J~°˚O@∞QÍ ÃÑàÏ¡_»=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. nxÖ’ Ç‘Ï~À~Ú<£ áê„`«Ö’
LëêH˜~}° ,ü Hõ"∞≥ _çÜ∞« <£ áê„`«Ö’ ~å^è•H˜+<¨ £ ~å}ÕKå~°∞ HÍh H˜â’~ü =∂„`«O F=~ü Ü«∂Hõ<Δ £ Hõ#|~°Kå_»∞.
WÑ¨Ê\˜=~°‰õÄ H˜â’~ü#∞ _≥·Ô~H±ì KÕã≤# "å~°O^Œ~°∂ ¿Ñ~°∞#fl ^Œ~°≈‰õΩÖË J~Ú<å J`«x #∞O_ç =∞Oz
#@##∞ ~å|@ìÖËHõ áÈÜ«∂~°∞. HÍh H˜â’~ü J^Œ$+¨ìOH˘nÌ ''<ÒHõs—— ã≤x=∂‰õΩ a=∞Öò~åÜü∞ J`«xfl
ÃãÅH±ì KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. Jk PÜ«∞# ™⁄O`« ã≤x=∂. ãÖw`«O ãëÖò KÒ^èŒ∞s. +‘ÖÏ~°=∞}˜ Ç‘Ï~À~Ú<£.
"≥Ú^Œ@ Ñ¨Öˇ¡@∂i"å_çQÍ, `«~åfi`« Ñ¨@fl"åãÖ =∞x+≤QÍ, „¿Ñq∞OKÕ J=∂‡~ÚH˜ `«#‰õΩ =ÚO^Õ
ÃÑà◊~¡ ÚO^Œx K≥ÑÊ¨ ÖËx „¿Ñq∞‰õΩ_çQÍ– WÖÏ qq^èŒ ã¨xfl"ÕâßÅÖ’ K«H¯õ \˜ #@##∞ „Ñ¨îŒ ≈OKÕ J=HÍâ◊O
ÅaèOzOk H˜â’~ü‰õΩ. ã¨=∞~°÷=O`«∞_≥·# ^Œ~°≈‰õΩ_ç KÕuÖ’ H˜â’~ü #@# K«Hõ¯QÍ ~°∂Ñ¨Ùk^Œ∞Ì‰õΩOk.
D ã≤x=∂Åxfl\˜ =ÖÏ¡ H˜â’~ü ™êkèOK«∞‰õΩ#fl W"Õ∞*ò Un ÖË^Œ<Õ K≥áêÊe. J`«#∞ "Õã≤# áê„`«Å∞
"Õˆ~ Z=Ô~·<å "ÕÜ«∞QÆey#"Õ! `«#HõO@∂ XHõ „Ñ¨`ÕºHõ`« LO_®Åx H˜â’~ü „áê‰õΩÖÏ_ç#@∞ì, ^•xH˜ `«QÆæ
áê„`«ÅÔH· J<Õfi+≤Oz#@∞ì Hõ#|_»^Œ∞. ÃÑ·QÍ P >ˇÿ=ÚÖ’ J`«#∞ ÃÑo¡ KÕã¨∞‰õΩx ã≤÷~°Ñ¨_»_®xH˜
„Ñ¨Ü«∞uflã¨∞Î<åfl_»∞. =zÛ# "Õ+¨=∞ÖÏ¡ "Õâß_»∞.
~°ã≤ìH± Ç¨˙º=∞~ü....
x*ÏxH˜ H˜â’~üÖ’ XHõ '~°ã≤ìH± Ç¨˙º=∞~ü— ã¨fi`«Ç¨QÍ LOk. z#flÑ¨Ê\˜ #∞O_ô ~å"£∞bÖÏ, <Ò@OH©
(Ç≤ÏOn ¢áêO`åÖ’¡x ãÖw`«=∞Ü«∞, <å@º=∞Ü«∞ <å@Hõ Hõà)◊ `«=∂ëê (=∞Ç¨~å¢+‰ì¨ Ωõ K≥Ok# "Õ∞A"å}©
ÉÏÑ¨`∞« , '[Ü«∞ÉèiË —, 'ÑÖ`åÅ∞ Ñ¨\Oì˜ Ñ¨ÙÅ∞—Ö’ ¿ãlì S@"£∞û ~ÚÖÏ\˜"!Õ ) „Ñ¨^~Œ ≈° #Å∞ K«∂ã≤# J#∞Éè=í O
LOk. W=hfl 'iÃÑ¶·<£_£— Ç¨˙º=∞~ü J#_®xH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞. H˘O`« J=∂Ü«∞Hõ`«fiO, z#flÑ≤ÖÏ¡_ç`«#O
HõÅQÆeÑ≤`Õ ~ÚÖÏ\˜ Ç¨˙º=∞~ü Ñ¨Ù_»∞`«∞Ok. L^•Ç¨Ï~°}H˜ ''<ÒHõs—— ã≤x=∂Ö’ XHõ_»∞ ã¨ÅÇ¨ K≥áêÎ_»∞
'Ñ¶¨ÖÏ<å "å_çH˜ "≥#flÑ¨Ó¿ãÎ (=∞™ê¯=∂~ü<å) L^ÀºQÆO MÏÜ«∞O— Jx. "≥O@<Õ H˜â’~ü F "≥#fl
_»ÉÏƒ`À P Ñ¶¨ÖÏ<å WO@ „Ñ¨`«ºHõΔO. "å_»∞ =^ŒÌO@∞<åfl Xà◊¡O`å "≥#fl Ñ¨Ó™êÎ_»∞. D `«~°Ç¨
Ç¨ã¨ºOÖ’ ^ŒfiO^•~°÷O LO_»^Œ∞. "≥@HÍ~°O LO_»^Œ∞. '"≥„i ÉÏQÆ∞ÖÏ_»∞~å— Jx Ñ¨QÆÅ|_ç #=Ùfi‰õΩ<Õ@∞ì
LO@∞Ok.
nxH˜ `À_»∞ H˜â’~üÖ’ ã¨fi`«Ç¨QÍ P_ç áê_Õ QÆ∞}O LOk. Ç¨b=Ù_£Ö’ _Õh ˆHÜü∞, r<£ ÔHb¡,
_À<åÖò¤ F HÍ#~ü JÑ¨Ê\˜ˆH `«=∞ Jaè=∂#∞Å#∞ JÅiã¨∞Î<åfl~°∞. "åà◊¡O^Œ~°∂ „á⁄*ˇH±ì KÕã≤#k –
ã¨Q@Æ ∞ =∞x+≤ HõÅÅ<Õ! J<åºÜ«∂xfl ZkiOK«_O» =O\˜ ÃÑ^ŒÌ q+¨Ü∂« Å *’eH˜ áÈ‰õΩO_®, qëê^ŒOÖ’
H˘O`«=∞Ok `˘e`«~°O Ç¨ã¨º#@∞Å∞
'*Ïy~åÌ~ü— (1937) Ö’ Ü«∂‰õΩÉò, |∞^À '‰õΩ"åñ~å Ñü— (1950)Ö’

J_»"åh, "≥∂fÖÏÖò #∂~ü =∞Ç¨Ï=∞‡^£(Kås¡)
H˜â’~ü r=#~°≠i 91 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
=ÚxyáÈ~Ú ^Õ=^•ã¨∞Å~Ú áÈ‰õΩO_® Ç¨~ÚQÍ ^Œ∞e¿Ñã¨∞‰õΩx áê@Å∞ áê_»∞‰õΩO@∂ uiˆQ áê„`«ÖË
"Õâß~°∞. P áê„`«Å∞ ‰õÄ_® H˜¡+¨ì"≥∞ÿ#q HÍ=Ù. J=∂Ü«∞‰õΩ_≥·#, =∞Oz"å_≥·# Ç‘Ï~À áê„`«ÖË.
_Õh ˆHÜü∞ '<åH± P<£ =Ù_£— K«∂_»QÍ<Õ H˜â’~ü‰õΩ `«# |Å"Õ∞q∞\’ `≥eã≤=zÛOk. ''ÉÏÑπ ˆ~ ÉÏÑπ——
Ñ¨ÓiÎ Ç¨ã¨ºÉèií `« z„`«O Ç‘Ï~ÀQÍ H˜â’~ü J^Œ~Q° ˘>Ëâì ß_»∞. Ç¨ã¨ºO ^•fi~å<Õ `å~åÑ¨^•ä xfl JO^Œ∞‰õΩ<åfl_»∞.
P `«~åfi`« Ç¨ã¨º z„`åÅ`À ÉÏ@∞ ã‘iÜ«∞ãπ z„`åÅ∞ ‰õÄ_® "Õâß_»∞. ''+¨~å~°`ü—— (1959)
=O\˜ ã≤x=∂ÅÖ’ XHõ áê„`« Ç¨ã¨ºOQÍ, ~Ô O_À áê„`« ã‘iÜ«∞ãπQÍ "Õâß_»∞. H˘xfl [#~°Öò ã≤x=∂ÅÖ’
Ç¨ã¨ºOQÍ #\ÕKå_»∞. H˜â’~ü #\Õz# Ñ¨ÓiÎ Ç¨ã¨º z„`åÅÖ’ K≥Ñ¨ÙÊHÀ ^Œy#q – ''q∞ãπ "Õ∞s——
(1957), (''q∞ã¨û=∞‡——Ö’ <åˆQâ◊fi~°~å=Ù "Õã≤# áê„`«), ''K«bÎ HÍ <å"£∞ QÍ_ô—— (1958), ''KåKå
lO^•ÉÏ^£——, ''ÉË=‰õÄÑ¶π—— (1960), ''Hõ~À_£Ñü—— (1961), ''~°≠∞„=¸—— (1961), ''Ç¨Ñ¶π \˜ÔH\ò——
(1962), ''N=∂<£ Ñ¶Ö@∂+π——, (1965), ''JHõÖò=∞O^£——(1966), ''^À ^Œ∂h Kå~ü—— (1968) (n<Õfl
''JOQÆ∂~ü——QÍ QÆ∞ÖÏ˚~ü 1982Ö’ fâß_»∞). KåÖÏ ã≤x=∂Å‰õΩ ~˘=∂O\˜H±, ¢ÔH·"£∞ nä"£∞ L<åfl H˜â’~ü
LO_»_»O =Å¡# "å\˜H˜ Ç¨ã¨º z„`åÅ W"Õ∞*ò =zÛOk.
H˘xfl ã≤x=∂ÅÖ’ ™ê\˜ Ç¨ã¨º #@∞Å`À Hõeã≤ [O@QÍ #\ÕKå_»∞ H˜â’~ü. "å\˜Ö’ K≥Ñ¨ÙÊHÀ
^ŒQÆæk 'ÉèÏQÆO ÉèÏQ∑—. ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ – ã¨Ç¨Ï#@∞_»∞ ÉèíQÆ"å<£.
Ç¨ã¨º#@∞Å∞ [O@QÍ =ÚYºáê„`«Ö’¡ #\ÕK«_O» q^ÕâßÅÖ’<Õ „áê~°OÉè=í ∞~ÚOk. ÖÏÔ~Öò–Ç¨s¤,
|_£ U|\ò– Ö’ HÍÃãìÖ’, _ô<£ =∂iì<£ – *ˇ„s Å∂~¸ãπ ~ÚÅÏ ZO`À=∞Ok L<åfl~°∞.
Ç≤ÏOn ã‘=∞Ö’ QÀÑπ – Ü«∂‰õÄÉò (Ñ¨`«OQÍ, ã¨QÍ~¸), *’Ç¨~ü–=∞Efl (UH± nä Å_£H©, Ç¨Ï"£∞
ã¨Éò KÀ~ü ÃÇ·Ï) \©=ÚÅ∞QÍ U~°Ê_ç `«=∞ J^Œ$ëêìÅ#∞ Ñ¨sH˜ΔOK«∞‰õΩ<åfl~°∞.
ÉèíQÆ"å<£–ÉÏ|∂~å"£, [O@ |_£ U|\ò – Å∂ HÍÃãìÖ’ [O@#∞ J#∞HõiOz H˘O`« q[Ü«∂xfl
™êkèOKå~°∞. ÉèíQÆ"å<£ #@∞_»∞QÍ<Õ HÍHõ _≥·~°Hõì~üQÍ Hõ∂_® ~å}ÕKå_»∞. ÃÑ¶·\òû ÉÏQÍ KÕ¿ã"å_»∞.
ÃÑ¶·\òûÖ’#∂ Ç¨ã¨ºO K˘Ñ≤ÊOKå_»∞. â◊s~°O ÃÑ¶·\òûH˜ ã¨Ç¨ÏHõiOK«_»O =∂<ÕâßHõ Ñ¨ÓiÎ Ç¨ã¨ºO "≥·Ñ¨Ù
"≥ÚQÍæ_»∞. Ç¨™êºxfl, ãÖw`åxfl ~°OQÆiOz JÖòÉËÖÏ (1951) ã≤ ~å=∞K«O¢^Œ ãÖw`«O`À
ã¨∂Ñ¨~ü–_»∂Ñ¨~ü Ç≤Ï\ò J~ÚOk. ^•x=Å¡ Ñ¶¨ÙÖòÖˇOQ∑Î HÍ"≥∞_ôÅ∞ fÜ«∞=K«Û#fl ^è≥·~°ºO HõeyOzOk.
H˜â’~ü ‰õΩ=∂~ü#∞, P `«~åfi`« "≥∞Ç¨Ï=¸^£#∞ ÃÑ\˜ì J@∞=O\˜ ã≤x=∂Å∞ f¿ã ^è≥·~°ºO x~å‡`«Å‰õΩ
HõeyOk.
''JÖòÉËÖÏ—— ã¨ÔHûãπ TÑ¨ÙÖ’ '~°≠"Õ∞ÖÏ— (1953) fã≤ ÉèíQÆ"å<£ KÕ`«∞Å∞ HÍÅ∞Û‰õΩ<åfl_»∞. JÑ¨ÙÊ_»∞
H˘O`«=∞Ok `˘e`«~°O Ç¨ã¨º#@∞Å∞
'Kå~ü K«„Hõ"£∞— (1932)Ö’ Ñ¶¨∞’i, nH˜Δ`ü, 'ÉèÏcè— (1938)Ö’

HÔ .ÔH.J^•˚xÜ«∂, ae¡"∂≥ iÜ«∂ q.ZKü.^ÕâßÜü∞
H˜â’~ü r=#~°≠i 92 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
`«# XHõ¯_ç QÍ¡=∞~°∞ ãïáÈ^Œ#∞ ‰õΩ<åfl_Õ"∂≥ H˜â’~ü#∞ HõÅ∞Ñ¨Ù‰Ωõ x
''ÉèÏQÆO ÉèÏQ∑—— fâß_»∞. nx x~å‡`«, ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ ÉèíQÆ"å<Õ.
'Ç¨ Ï O QÍ=∂— (1971) `≥~°ÃÑ· "åà◊¡¿Ñ~°∞¡ 'H˜+¨Øì, ÉèÏQÆ∂!— W^ŒÌ~°∞ q∞„`«∞Å∞ Hõeã≤ XHõ
ã≤x=∂Ö’ H˜â’~ü, "≥∞Ç¨Ï=¸^£ xkè QÆ∞iOz "≥`«Hõ_»O J<Õk nä"£∞. P xkè =∂ºÑπ HÀ@∞
Hõeã≤ #\ÕKå~°∞. F™êi Ãã\’¡ *Ë|∞Ö’ LO@∞Ok. P HÀ@∞ XHõi #∞O_ç =∞~˘HõiH˜ KÕ`∞« Å∞
H˜â’~ü kQÍÅ∞QÍ LO_»_»O K«∂ã≤ =∂~°_O» `À É’Å¤O`« Ç¨ã¨ºO Ñ¨Ù_»∞`«∞Ok.~°Ñ° `‘¶ À Hõeã≤ H˜â’~ü
"≥ ∞ Ç¨ Ï =¸^£ U=∞~ÚO^Œ x áê_ç# áê@Å∞ Ç≤Ï\ò JÜ«∂º~Ú. HÍh *ÏfÜ«∞ ã¨"≥∞ÿHõº`«
J_çQÍ_»∞ ''=O^Œ~°∂áêÜ«∞Å∞ HÀãÖ ã≤x=∂ =∞^èŒºÖ’ J<ÕHõ ¢áêO`åÅ áê„`«Å∞ „Ñ¨"Õâ◊
áÈÜ« ∂ ~Ú. #∞"Õ fi "≥ ∞ ÿ < å ÃÑ@ì_»O`À QÆO^Œ~°QÀà◊O J~ÚáÈ~ÚOk. ã‘xÜ«∞~ü J~Ú#
K«∂âß"å?—— J<åfl_»∞ H˜â’~ü. ÉèíQÆ"å<£ Ñ¨Hõ¯# H˜â’~ü Ô~O_À ™ê÷~ÚH˜ kQÆ*ÏiáÈÜ«∂_»∞.
''=O^Œ~°∂áêÜ«∞Å HÀãÖ ÉèíQÆ"å<£H© ã≤x=∂ ÃÑ^ŒÌQÍ Hõeã≤ ~åÖË^Œ∞. "≥Ú`åÎxH˜ ã≤x=∂
~ÚO`« Ç¨Ï_®=Ù_®?—— J<åfl_»∞ F =∂kiQÍ P_çOk.
"≥∞Ç¨Ï=¸^£ `≥Å¡É’`«∂. ''JO`« ^•O`À ''Ç¨ÏOãπ`Õ ~°ÇÏ¨ <å—— J#fl ã≤x=∂ ÉèQí "Æ å<£ H˜â’~ü`À
`ÕeQÍæ H˘\˜ìáêˆ~Ü«∞‰õΩ. ~ÀAHÀ "≥Ú^ŒÖˇ\Ïì_»∞. H˜â’~ü `«# "≥·"åÇ≤ÏHõ rq`«OÖ’ Q˘_»=Å`À,
~° ∂ áê~Ú K˘Ñ¨ Ù Ê# |r˚ Å ∞ ~Ú<£HõO \ÏH±û "ÕkèOÑ¨ÙÅ`À ã¨`«=∞`«=∞=Ù`«∂ P z¢`«O
H˘#∞‰õΩ¯<åfl##∞HÀ D _»|∞ƒ`À Ñ¨ÓiÎ K≥Ü«∞ºÖË^Œ∞. nx`À ÉèíQÆ"å<£H˜ Jáê~°#+¨ìO "å\˜e¡ P
Ç¨~ÚQÍ =O^Œ ~ÀAÅáê@∞ `«~∞° "å`« ™⁄O`«OQÍ U ã≤x=∂ uÜ«∞ºÖËHáõ ÈÜ«∂_»∞. 'JÜ≥∂º
|r˚Å∞ u<Õ"å}˜fl—— J<åfl_»∞ H˜â’~ü. áêÑÖ— J#∞‰õΩ#fl H˜â’~ü `«# Q˘_»=Ö’¡Oz |Ü«∞@Ñ¨_®¤Hõ
''É’Å∞¤ ã≤ x =∂Å∞ fã≤ ÉèQí "Æ å<£H˜ =ÚYºáê¢`« (Å∞ ~Ô O_»∞) ~ÚzÛ ''Ç¨Ï"£∞ ^À _®‰õÄ——
#+¨ ì á ÈÜ« ∂ =ÙQÍ. ~¸ =O^Œ fâß_» ∞ . JO`Õ HÍ^Œ ∞ , `« # ∞ ~Ú`« ~ ° ∞ Å z¢`åÅÖ’
‰õ Ä _® ^•O`À ÉÏ@∞ #\˜ã∞¨ #Î flÑ¨Ù_»∞ Hõ$`«[`˝ `« À ÉèQí "Æ å<£H© "ÕëêeÑ≤ÊOKå_»∞. H˜â’~ü
áÈ~ÚO^Œ # ∞HÀ—— J<åfl_» ∞ =Å¡ #+¨ìO "å\˜e¡<å ÉèíQÆ"å<£ J`«x QÆ∞iOz Ñ¨Öˇ¡`«∞Î =∂@
"≥∞Ç¨Ï=¸^£. J#ÖË^Œ∞.'<å `«Å¢"å`«— Jx ãïÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞ (q.Z.ÔH.
HÍh H˜â’~ü âßOuOK«ÖË^Œ∞. ~°OQÍ~å=Ù QÍiH˜ ~ÚzÛ# ~ÚO@~°∂fi º).
_≥·ÖÏQÆ∞Å∞ K≥¿ÑÊ@Ñ¨ÙÊ_»∞ J@∞k S.Ü«∞ãπ. *’Ç¨Ï~ü q^•ºkè‰õΩ_»∞, "Õ∞^è•q, Hõ^ä•~°K«~Ú`«
~Ú@∂,~Ú@∞k J@∂ K≥ Ñ ¨ Ê ‰õÄ_®. WOw¡+¨μ Hõ^äŒÅ#∞ Ç≤ÏOn ~°OQÍxH˜ 'Z_®Ñπì— KÕã¨∂Î
™êˆQ_»∞. =∞^èŒº =∞^èŒºÖ’ '=O^Œ K«Hõ¯\˜ „ã≤¯Ñ¨ÙìÅ∞ ~å¿ã"å_»∞. ã≤x=∂ _≥·Ô~Hõì~üQÍ ‰õÄ_®
~°∂áêÜ«∞Å∞ áÈÜ«∂~Ú— Jx =<≥flÔHHÍ¯_»∞. `«^Œ∞Ñï HÍÅOÖ’ "≥∞Ç¨Ï=¸^£`À Hõeã≤
J#_» O ™êyOKå_» ∞ . WÖÏ *’Ç¨Ï~ü–"≥∞Ç¨Ï=¸^£ (W<£ QÀ"å, W<£ Ç¨OQ∑HÍOQ∑... =O\˜
J~Ú`Õ +¨Ø\ÕQÆ∞ ™êQÆ^Œx K≥Ñ≤Ê J<ÕHõ ã≤x=∂Å∞) ã‘sãπ fâß_»∞.
"≥ ∞ Ç¨ Ï =¸^£ „á⁄_» ∂ ºã¨ ~ ü H ˜ H˜â’~ü, S.Ü«∞ãπ.*’Ç¨Ï~ü Hõeã≤ #\Õz# ã≤x=∂
#K«Û*ˇÑ≤Ê F =O^Œ~°∂áê~ÚÅ∞ ''ÉË=‰õÄÑ¶π—— (1960) ^Œ~°≈Hõ`«fiO *’Ç¨Ï~ü^Õ. =∂ÖÏ ã≤<å›
~ÚÑ≤ÊOKå_»∞. Ç‘Ï~À~Ú<£. "≥Ú^Œ\’¡ JO`å ã¨~°^•QÍ ™êy z=~À¡ 'q>ˇflãπ
JÖÏ XÑ≤ Ê Oz<å H˜ â ’~ü Ñ¶~¨ ü „áêã≤‰Äõ º+¨<—£ — (JQÍ^ä• „H˜ãì≤‘ Hõ^)Œä Ñ¶H¨ ¯© Ö’ HÀ~°∞ì „_®=∂`À
_≥ · Ö ÏQÆ ∞ Å∞ ã¨ i QÍæ K≥ Ñ ¨ Ê ÖË H õ =ÚQÆ∞ã¨∞OÎ k. ã≤x=∂ ÉÏQÍ P_çOk. ''JHõÖò=∞O^£—— (1966)
áÈÜ«∂_»∞. _≥Ö· ÏQÆ∞Å =∞^èºŒ Ö’ 'P ã≤x=∂Ö’ ~°∂Ñπ ÔH ëÈs ^Œ~°≈Hõ`«fiOÖ’ =∞m§ W^ŒÌ~°∂ Hõeã≤
=O^• áÈ‰õ Ω O_® LO>Ë D #\ÕKå~°∞. ãÖw`«O F.Ñ≤.#Ü«∞º~ü. ™ÈxÜ«∂ ™êÇπÏh
áê\˜ H ˜ <å *Ë | ∞Ö’ Ô ~ O_» ∞ Ç‘Ï~À~Ú<£. ã≤x=∂ F =∂kiQÍ P_çOk. `«~åfi`« 1974Ö’
=O^Œ Å ∞O_Õ q — Jx J#_» O H˜â’~ü `«# ã¨fiO`« _≥·Ô~HõΔ<£Ö’ ''|_è£ f HÍ <å"£∞ ^•_ô——
"≥Ú^ŒÖˇ\Ïì_»∞! ã≤x=∂ fã¨∂Î *’Ç¨Ï~üH˜ =ÚYºáê„`« WKåÛ_»∞. P ã≤x=∂
H˜â’~ü r=#~°≠i 93 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
á¶ê¡Ñπ J~ÚOk.
"≥∞Ç¨Ï=¸^£`À...
g~°O^Œi`À#∂ Hõ_»^•HÍ XˆH ~°Hõ"≥∞ÿ# DˆHfi+¨<£ L<åfl "≥∞Ç¨Ï=¸^£ =^ŒÌ‰õΩ =KÕÛãïH˜ DˆHfi+¨<£
=∂iOk. "≥∞Ç¨Ï=¸^£k Ñ¨ÓiÎQÍ 'QÍºÅs Ç¨˙º=∞~ü— ™ê=∂#º „¿ÑHõ‰Δ Ωõ _çx H˜`H« `˜ Å« ∞ ÃÑ\ì̃OK«QÅÆ ^Œ∞.
1960ÅÖ’, 1970ÅÖ’ "≥ ∞ Ç¨ Ï =¸^£ ™ê÷ ~ Ú
JOK≥ÅOK≥Å∞QÍ ÃÑiyáÈ~ÚOk. H˜â’~ü– "≥∞Ç¨Ï=¸^£Å
=∞^èŒº [iy# F ãÖÑ¶¨∞@# K≥Ñ¨ÙÊ‰õΩ f~åeHõ¯_» –
^Œ~≈° Hõ, x~å‡`« 'z„`åÅÜ«∂— N^è~Œ ü ''„¿Ñq∞OzK«∂_»∞——
=∂`«$Hõ ''HÍ^ŒeHõ¯ <Õ~q° ∞Å¡Ü∞ü —— #∞ Ç≤ÏOnÖ’ ''áêº~ü H˜Ü∞Õ
*Ï—— (1966)QÍ fâß_» ∞ . <åˆ Q â◊ fi ~° ~ å=Ù áê„`« # ∞
â◊ t Hõ Ñ ¨ Ó ~ü ‰ õ Ω , [QÆ æ Ü « ∞ º áê„`« ‰ õ Ω H˜ â ’~ü ‰ õ Ω =∂~ü # ∞
=∂\Ï¡_»∞‰õΩ<åflHõ K«ÅO áê„`« "ÕÜ«∞=∞x "≥∞Ç¨Ï=¸^£x
J_çQÍ_»∞. ZO^Œ∞HÀ QÍh "≥∞Ç¨Ï=¸^£H˜ P áê„`« "ÕÜ«∞_»O
~Ú+¨ìOÖË^Œ∞. _≥·Ô~‰õΩìQÍ JÖÏ K≥Ñ¨Ê_»O ZO^Œ∞Hõx `«#
áêi`À+≤HõO Ô~\ì̃OÑ¨Ù KÕã≤ K≥áêÊ_»∞. Pâ◊Û~°ºHõ~°OQÍ N^èŒ~ü
ã¨ˆ~#<Õâß_»∞. f~å K«∂_»É’`Õ H˜â’~üHõO>ˇ "≥∞Ç¨Ï=¸^£H˜ J<ÕHõ (ÉÏw Ã+ÇπÏ*Ï^•, QÆOQÍ H© ÅÇ¨Ï~ˆ ,
Z‰õΩ¯= =Ú\˜ì#@∞ì `ÕeOk. q∞ã¨~ì ü ZH±û W<£ ÉÏOÉË, „j=∂<£ Ñ¶O¨ @∂+π,
H˜â’~üH˜ Xà◊√=¡ ∞O_çOk. Ç‘Ï~ÀQÍ `«# ~ÀAÅ∞ =Úyã≤ ^Œ∞xÜ«∂ <åKÕËw,Ç¨Üü∞ "Õ∞~å kÖò,
áÈ`«∞<åflÜ«∞x „QÆÇÏ≤ OK«∞‰õΩ<åfl_»∞. "≥∞Ç¨Ï=¸^£`À ''ZÑ¨ÙÊ_À +¨~å~°`ü) ã≤x=∂ÅÖ’ H˜â’~ü Ç‘Ï~À~Ú<£
XHõÑ¨ÙÊ_»∞ nxH˜ „Ñ¨fHÍ~°O f~°∞Û‰õΩO\Ï#∞ÖË—— J<åfl_»∞ ‰õΩ"£∞ ‰õΩ"£∞
#=Ùfi`«∂<Õ. ''Ñ¨_Àã¨<—£ — (1968) ã≤x=∂ fã¨∂Î "≥∞Ç¨Ï=¸^£
H˜â’~ü =^ŒÌ‰õΩ "≥o¡ F =∞ÚYºáê„`« "ÕÜ«∞=∞<åfl_»∞. ''"Õ™êÎ#∞ HÍh áêi`À+≤HõO ZO`À `≥Å∞™ê?
#∞=Ùfi 'áêº~ü H˜ÜÕ∞ *Ï—‰õΩ fã¨∞‰õΩ#fl ^•xH˜ Ô~\˜ìOÑ¨Ù—— J<åfl_»∞ H˜â’~ü.
x~å‡`« Ç¨ÏŸ^•Ö’ L#fl "≥∞Ç¨Ï=¸^£ [OHõÖË^Œ∞. ''H˜â’~ü ^• #∞=Ùfi `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ~°∞ P áê„`«
"ÕÜ«∞ÖË~°∞. #∞=fi_çy#O`å ~Ú™êÎ—— J<åfl_»∞ "≥O@<Õ. P x*Ï~ÚfH˜ H˜â’~ü K«eOzáÈÜ«∂_»∞.
JO^Œ∞ˆH "≥∞Ç¨Ï=¸^£ `«~åfiu z„`«O ''ÉÏOÉË @∞ QÀ"å——Ö’ Jukä áê„`«Ö’ Lz`«OQÍ #\ÕKå_»∞.
Jn ™ê\˜ #@∞ÅÃÑ· H˜â’~ü Q“~°=O!
* * *
H˜â’~ü r=#~°≠i 94 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

=∞<åfl^Õ– ZH± K«`«∞~ü<å~ü Hõ~üˆH ã≤OQÍ~ü "Õ∞ˆ~ =∞<£ˆH ^•fi~ü
Ñ¶¨Úã¨`ü *Ï`ü, Ç¨Ï"£∞ =∞~°`ü *Ï`ü..Jˆ~ ¿ÇÏ ¿ÇÏ IIWH±II z„`«O : Ñ¨_Àã¨<£
Ñ¨ ˆ~ ã¨, ã¨ ã¨ ã¨ x ^èŒ ã¨, ã¨ ˆ~ ã¨ ^èŒ ^èŒ Ñ¨ w`« O : ~å*ËO„^Œ H˜+¨<£
Ñ¨ Ñ¨ ^èŒ ã¨ ˆ~ ã¨, ã¨ ˆ~ QÆ ^èŒ Ñ¨ ãÖw`«O : P~ü._ô.|~°‡<£
ZH± K«`«∞~ü<å~ü Hõ~üˆH ã≤OQÍ~ü Jaè#Ü«∞O : ã¨∞hÖò^Œ`ü,
H˜â’~ü–Ü«Ú"£∞‡.. ^èŒ"£∞ Ãã·~åÉÏ#∞, "≥∞Ç¨Ï=¸^£,
"≥∞Ç¨Ï=¸^£–JÜ≥∂º H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü, =Ú¢H˜,
H˜–Jˆ~ ^èŒ"£∞, F ^èŒ"£∞, F ^èŒ"£∞ ^èŒ"£∞ ^èŒ"£∞ ZH± L"£∞ |∞ – 2 ˆHëÈì=ÚYs˚, kbÑπ ~å*ò
F J P W D L T U S F B JO JÇ¨Ï
L"£∞ <å"£∞ <å"£∞ <å"£∞ <å"£∞ <å"£∞ <å"£∞
<å"£∞ <å"£∞ Å"£∞ Å"£∞ Å"£∞ Å"£∞ Å
L"£∞ |Å |Å |Å |Å ˆ~,
|Å |Å |Å |Å ˆ~, |Å |Å |Å |Å ˆ~ F"£∞
WH± K«`«∞~°ò<å~ü |_ô Ç¨ÏŸtÜ«∂~ü 2, JÑ¨<Õ Ç‘Ï *ÏÖò "Õ∞ Ñ¶¨ã¨`ü *Ï`ü, Ç¨Ï"£∞ Ç¨Ïã¨`ü *Ï`ü
Jˆ~ Ç¨ÏŸ Ç¨ÏŸ Ç¨ÏŸ Ç¨ÏŸ II WH± K«`«∞~üü II
ã¨∞hÖò^Œ`ü – `«∂ ‰õÄºO.. "≥∞Ç¨Ï=¸^£– pè ˆ~
=∞<åfl–Hõˆ~ ÖÏMò ÖÏMò ^Œ∞xÜ«∂ K«`«∞~å~¸
Kè«∞\©ì Hõ~°∞^Œ∂OQÍ "≥∞ÿ LãπH© JÉˆH *’ P"å*ò ÅQÍ~¸
Kè«∞\©ì Hõ~°∞^Œ∂OQÍ P P P
`å A"£∞ `«Hõ A"£∞, `«Hõ #∞"£∞, Ü«∞Hõ A"£∞ `«Hõ `«<£H˜^Œ<å
H˜– Ñ¨_è£ˆH ˆH É’`«<£ p~ü cè K«Hõ¯~ü 2
Ç¨Ï~ü |∞^£ Y∞k|∞n Y∞^£ Hõ~ü 2
zè\òˆH `À ˆ~ˆ~ "≥∂<£ =∂Y<£ 2
ã¨Éò K«ÖË QÆÜÕ∞, ã¨Éò K«ÖË QÆÜÕ∞ z`«∞|∞^è£ zuOQ∑ z`«∞|∞^£
QÍÜü∞, z`«∞|∞^£ QÍÜü∞, z`«∞|∞^£ Ç¨Üü∞ Ç¨Üü∞ Ç¨Üü∞
*Ïˆ~ *Ïˆ~ HÍˆ~ HÍQÍ HÍ HÍ HÍ ‰õÄºO â’~ü =∞KåÜÕ∞
Lãπ <ås HÍ ^•ãπ # |<£ *’, ~åÇπÏ K«Å`ü HÀ ~åÇπÏ |∞ÖÏÜÕ∞
HÍÖË ˆ~ *Ïˆ~ *Ïˆ~, Jˆ~ <åÖË "Õ∞ *ÏˆH `«∂ =¸ÇπÏ ^èÀˆH P
YÖË ˆ~ QÆ ˆ~ QÆ ˆ~
"≥∞Ç¨Ï– ÜÕ∞ HÍ QÆ_£|_£ r H˜– F QÍ ˆ~ QÍ ˆ~
"≥∞Ç¨Ï– ÜÕ∞ ã¨∞~ü |^ŒÖÏ H˜– F QÍ ˆ~ QÍˆ~
"≥∞Ç¨Ï– ÜÕ∞ Ç¨Ï"£∞HÀ =∞\òHÍ É’ÖÏ H˜– F QÍˆ~ QÍ ˆ~
"≥∞Ç¨Ï– ÜÕ∞ ã¨∞~ü H˜^èŒ~ü ÃÇ·Ï r, ÜÕ∞ ã¨∞~ü..ÜÕ∞ Z#flÜ«∂º W^Œ∞
ZH± K«`«∞~ü<å~ü.. J"£∞ KèÀ_ÕQÍ #Ç‘Ï r
ZH± K«`«∞~ü<å~ü.. J"£∞ Ñ¨Hõ_»ˆH ~°MËQÍ r
=∞<åfl–ÜÕ∞ Ñ¶¨Úã¨`ü *Ï`ü Ç¨Ï"£∞ =∞~°`ü *Ï`ü
Jˆ~ P P P, `«∂ HÍº *Ï<Õ HÍº ÃÇ·Ï <ås
lãπ `«<£ ÖÏˆQ "≥∂ˆ~ <≥·<å Lãπ¿Ñ ™ês ^Œ∞xÜ«∂ "ås
=∞<åfl– <åKü # *Ï<Õ POQÆ<£ `Õ_è® `Õ..._è® `Õ_è® `Õ_è® `Õ_è® 4
<åKü <å *Ï<Õ POQÆ<£ `Õ_è® `Õ_è® `Õ_è® `Õ_è® `Õ_è® 4
Lãπ ãÖQ∑£ ÖÏˆQ "≥∂ˆ~ <≥·<å JÉòˆH *’ P"å*ò ÅQÍ~¸
H˜–F >Ë_èÕ "≥∞Ç¨Ï– FÜÕ∞,
H˜â’~ü r=#~°≠i 95 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
H˜– F ˆH_Õ "≥∞Ç¨Ï– F Ü«∂
H˜– Jˆ~ ã‘^èÕ Ç¨ÏŸ *Ïˆ~ ã‘^èÕ Ç¨ÏŸ *Ï
"åÇπÏ s K«O^ŒxÜ«∂, "åÇπÏ ˆ~ K«HÀˆ~
~å"£∞ |<å~¸ ÜÕ∞ ÔH·ã‘ *’_ô, Hõˆ~ #KåÜ«∂ `å `å ^äŒÜ«∂º
`åÖò ¿Ñ <åKÕ ÅOQÆ_ô Ñ¶¨∞’_ô, Jˆ~^Õv Jˆ~ ^Õv `Õs K«`«∞~å~¸
"≥∞ÇπÏ–ÜÕ∞ Ñ¶≤~ü QÆ_»|_£ H˜–Jˆ~ ^Õv `Õs K«`«∞~å~¸
"≥∞Ç¨Ï–Ñ¶≤~ü Éèí@HÍÜ«∂
H˜–`«∞ˆ~≠ ã¨∞~ÀO H© ã¨=∞~ü≠ #Ç‘Ï PD
`«∂<Õ HÀs Ñ¶¨∂ãπ Ç‘Ï MÏ~¸ .....Jˆ~ Ñ¶¨∞’_Õ
"≥∞Ç¨Ï–ÜÕ∞ Ñ¶¨∞’_® É’ÖÏ
H˜–F xQÀ_ÕÕ "≥∞Ç¨Ï–ÜÕ∞ QÍb kÜ«∂
H˜–Jˆ~ ^Õv `Õs K«`«∞~å~¸ "≥∞Ç¨Ï–ZH± K«`«∞~ü<å~ü
H˜–Ñ¶¨∞’_Õ ^Õv `Õs K«`«∞~å~¸ "≥∞Ç¨Ï–Ü«∞H± K«`«∞~ü<å~ü
H˜–ZH± K«`«∞~ü<å~ü H˜–ZH± K«`«∞~ü<å~ü
"≥∞Ç¨Ï–JÜ≥∂º Ñ¶¨∞’_Õ `Õs H˜–Jˆ~ Ñ¶¨∞’_Õ `Õs
"≥∞Ç¨Ï–HÍº ˆ~ ÜÕ∞ Ñ¶¨∞’_® K«`«∞~° Ñ¶¨∞’_® K«`«∞~° É’ÖÏ
ÜÕ∞H± ¿Ñ ~°Ç¨Ï<å Ü«∂ Ñ¶¨∞’_® É’Ö’ Ü«∂ K«`«∞~å É’Ö’..QÍ"À
H˜–WH± K«`«∞~ü<å~ü |_ô Ç¨ÏŸtÜ«∂~ü,
JÑ¨<Õ Ç‘Ï *ÏÖò "Õ∞ Ñ¶¨ã¨`ü *Ï`ü
ZH± K«`«∞~ü<å~ü |_ô Ç¨ÏŸtÜ«∂~ü ÜÕ∞ Ñ¶¨Úã¨`ü *Ï`ü
=∞<åfl–Ç¨Ï"£∞ =∞~°`ü *Ï`ü, =∞~°`ü *Ï`ü
ÜÕ∞ J@H± QÆÜ«∂
H˜– ™ê ˆ~ QÆ =∂ áê, ¿ÇÏ P P ..¿ÇÏ
H˜ â ’~ü ` À ÉÏ@∞ Ñ¨ Å ∞=Ù~° ∞ Ç¨  ã¨ º #@∞Å∞ áêÖÁæ # fl D Ç¨  ã¨ º w`« O
qO@∂#fl¿ãÑ¨Ù Hõ_»∞Ñ¨Ù|ƒ #"åfieûO^Õ! D áê@ ~°∂Ñ¨HõÅÊ#Ö’ H˜â’~ü Ç¨Ïã¨ÎO
LOk.
H˜â’~ü r=#~°≠i 96 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

12
''ÉÏÑπ ˆ~ ÉÏÑπ—— (1955) ã≤x=∂ H˜â’~ü
ã≤hrq`åxfl F =∞Å∞Ñ¨Ù uÑ≤ÊOk. JÑ¨Ê\˜^•HÍ J`«x
"≥Ñ· Ö¨¶ ÏºÅ#∞ KåÑ¨ HÕ^Œ‰Ωõ <≥>ãìË ≤ ã¨HÔ ûãπÑÙ¨¶ Öò Ç‘Ï~ÀQÍ
xÅÉˇ\ ˜ìOk. XHõ ÃÑ^ŒÌ ÉÏº#~ü #∞O_ç =zÛ# |_≥˚\ò
ã≤x=∂ Jk. Ç‘Ï~À~Ú<£ K«∂_»É’~Ú<å z#fl™ê÷~Ú
Ç‘Ï~À~Ú<Õ! KåO^£ L™ê‡h. `«H¯˜ # #\©#@∞Å∞ ‰õÄ_®
ã¨‡ $u aâßfiãπ, [Ü«∞O`ü, Zãπ.Z<£. Éˇ#s˚ =ÔQ~· åÅ∞.
P ã≤x=∂ fã≤# HÍ~åÌ~ü ‰õÄ_® Ç¨ã¨º z¢`åÅ‰õΩ
¿Ñ~°∞|_»¤"å_»∞ HÍ_»∞. Hõ^äŒÖ’ Ç‘Ï~À _»|∞ƒ#fl"å_»∞.
"åà◊¡ <å#fl `≥zÛ# _»|∞ƒ#fl ãÖ|O^è•Åxfl\˜h
K≥_»Q˘@ì_®xH˜ â◊`«^ä• ¢Ñ¨Ü«∞ufl™êÎ_»∞. HÍ~åÌ~ü ~å~ÚOK«∞‰õΩ#fl ¢ã≤¯Ñ¨ÙìÖ’ Ç¨™êºxH˜ KåÖÏ `«‰õΩ¯=
™È¯Ñ¨ÙOk.
H˜â’~ü‰õΩ Jk JO`«QÍ #K«ÛÖË^Œ∞. ¢ã≤¯Ñ¨Ùì =∂~°Û=∞<Õ"å_»∞. =∂~°∞ÊÅ∞ ã¨∂zOKÕ"å_»∞. H˜â’~ü
uHõ¯"ÕëêÅ∞ ~¸ ã≤x=∂ x~å‡}OÖ’<Õ |Ü«∞@Ñ¨_®¤~Ú. _≥·~°Hõì~°∞`À "åkOKÕ"å_»∞. PÜ«∞# `«#
=∂@#∞ HÍ^ŒO>Ë ''WHõ W"åà◊ #\ÕK«_»O <å =Å¡HÍ^Œ∞, =¸_£ ÖË^Œ∞.—— J<Õ¿ã"å_»∞. =∞~åfl_»∞
+¨Ø\ÕQ∑ ZQ˘æ>Ëì"å_»∞.
P ã≤x=∂ x~å‡`«, ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ `«‰õΩ¯= "å_»∞ HÍ_»∞. Z.P~ü.HÍ~åÌ~ü (1904–89) ÖÏÇ¨ÏŸ~ü
[g∞O^•s =OâßxHõ˜ K≥Ok#"å_»∞. ÃÑ~ÚO@~ü, á¶È\’¢QÍÑ¶¨~ü. 'HÀÇ≤Ï#∂~ü— J<Õ ã≤x=∂ ãÖã¨÷Å’
Ñ¨xKÕÜ«∞_®xH˜ 1922Ö’ ÉÁOÉÏ~Ú =zÛ H˘xfl ã≤x=∂ÅÖ’ #\Õz _≥·Ô~HõΔ<£ Kèå#∞ûÅ∞ ~åHõ
ÖÏÇ¨ÏŸ~ü =∞~°eáÈÜ«∂_»∞. JHõ¯_» ''Ç‘Ï~ü ~åO~°≠Ï—— (1929) J<Õ ã≤x=∂ fã≤ HõÅHõ`åÎ =zÛ Dãπì
WO_çÜ∂« Ñ¶Ö≤ ò‡ (1933–36) Ö’ ÉÁOÉÏ~Ú =zÛ ~°Ol`ü ã¨∂_ì Ü ç ∂≥ Ö’ _≥~· H° ~ìõ Ü
° ∂« º_»∞. ã¨∂_ì Ü
ç ∂≥ #∞
¢áê~°OaèOKå_»∞. ''ÉÏQ∑ÉÏ<£—— (1938), ''~îÀHõ~ü—— (1939), ''Ç¨ÏŸb (1940), ''™êfig∞—— (1941),
''ãÖ*’Q∑—— (1943) ''ëê[Ç¨<£—— (1946) ''kÅ¡w——(1948), ''^Œ∞ÖÏs—— (1949) ''^•™êÎ<—£ — (1950)
kÖË <å^•<£ (1953) =O\˜ ã≤x=∂Å∞ fã≤ ZO`À H©ixÎ =¸@QÆ@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞. g\˜Ö’ KåÖÏ"å\˜H˜
Q˘Ñ¨Ê ZÃã\ò – <Òëê^£ ãÖw`«O!
J@∞=O\˜"å_»∞ H˜â’~ü`À "ÕQÆ=Åã≤=zÛOk. ¢Hõ=∞OQÍ J`«#∂ ¢QÆÇ≤ÏOKÕ_»∞ – ¢ã≤¯Ñ¨Ùì‰õΩ
Hõ\ ˜ìÑ¨_ÕÜ«∞‰õΩO_® `«# =∂<å# `«##∞ =kÖË¿ãÎ H˜â’~ü
=O\˜ ã¨ $ [<å`« ‡ Hõ #@∞_» ∞ J^Œ ∞ ƒù ` « Ñ¶ ¨ e `åÅ#∞
~Ú=fiQÆÅ_»x. ''ÉÏÑπˆ~ ÉÏÑπ—— ã≤x=∂ q[Ü«∂xH˜ H˜â’~ü
qâ◊$OYÅ Ç¨ã¨º#@# XHõ HÍ~°}"≥∞ÿ`Õ F.Ñ≤.#Ü«∞º~ü
ã¨=∞‰õÄiÛ# ãÖw`«O =∞~ÀHÍ~°}O. D ã≤x=∂‰õΩ
ã≤.~å=∞K«O¢^Œ "≥Ú^Œ\ ˜ ãÖw`« ^Œ~°≈‰õΩ_»∞.PÜ«∞# =¸_»∞
áê@Å∞ KÕÜ«∞QÍ (J"Õg∞ Ç≤Ï\ò HÍÖË^Œ∞, iHÍ~°∞¤Å∞QÍ
~åÖË^Œ∞) `«H˜¯# Zxq∞n #Ü«∞º~ü KÕâß_»∞, Ç≤Ï@ìÜÕ∞º~Ú,
iHÍ~°∞¤Å∞QÍ =KåÛ~Ú. 'Ñ≤Ü«∂ Ñ≤Ü«∂ Ñ≤Ü«∂—, '^•Öò ÔH·¿ã
QÆÖ—Ë =O\˜ áê@Å∞ =∞s Ç≤Ï\ò JÜ«∂º~Ú. #Ü«∞º~ü Jaè=∂#
H˜â’~ü r=#~°≠i 97 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
QÍÜ«∞x PâßÉè’O¿ã¡Ö’ ÑëHÕz#
zeÑ≤`<« åxH˜, ~˘=∂#∞ûH˜ U =∂¢Ò«
fã≤ á È‰õ Ω O_® H˜ â ’~ü áê_ç
K«∂Ñ≤OKå_»∞. ã≤x=∂ ¢|Ç¨‡O_»OQÍ
Ç≤Ï\ò J~Ú<å HÍ~åÌ~,ü H˜â’~ü#∞ HÍh,
#Ü«∞º~ü#∞ HÍh iÑ‘\ò KÕÜ∞« ÖË^∞Œ ! Jn
`«=∂ëê!
''ÉÏÑπ ˆ~ ÉÏÑπ—— q_»∞^ŒÅ~Ú#
ã¨ O =`« û ~° O Ö’<Õ =zÛ# H˜ â ’~ü
ã≤x=∂ÅÖ’ Kå~ü ÃÑ·¿ã (1955)
(xq∞‡, ~°∂Ñπ=∂ÖÏ, PQÍ, [Ü«∞O`ü
"Õâß~°∞. <Õ+#¨ Öò =¸gãπHÔ · Z<£.HÔ .rs
_≥~· ‰° Ωõ ì KÕâß~°∞. q.l.=~°‡<£ ãÖw`«O),
á¶ê~°∂ì º<£ Ñ¶≤eOãπ "åi ''=∞^£ Éèíˆ~
<≥ · < £ — —(c<å ~åÜü ∞ Ç‘ Ï ~À~Ú<£ ,
|~°‡<£ãÖw`«O) ''~°∞HÍû<å——(_≥·Ô~HõΔ<£
P~ü . ã≤ . `« Ö Ïfi~ü , g∞<å‰õ Ω =∂i
Ç‘Ï~À~Ú<£) L<åfl~Ú.
1956 H˜ =KÕ Û ã¨ i H˜ H˜ â ’~ü
#\ ˜ O z# KåÖÏ ã≤ x =∂Å∞
"≥Å∞=_®¤~Ú. ''P¢|∂——, ''ÉèÏQÆO ÉèÏQ∑——,
''ÉèÏÜü∞ ÉèÏÜü∞——, ''_è®ˆH H© =∞Öò=∞Öò——,
''"Õ∞"£∞ ™êÇ≤ÏÉò——, ''#Ü«∂ JO^•*ò——,
''#∂º _èçb¡——, ''Ñï"å~ü——.
'ÉèÏÜü∞ ÉèÏÜü∞— ZqZ"£∞ "åiÔH·
ZOg ~å=∞<£ _≥·~°‰õΩì KÕã≤# ã≤x=∂.
^•xÖ’ Jâ’H± õ ‰ õ Ω =∂~ü =∞QÆ ∞ =,
=∞^•ºÅ‰õΩ JÅ"å@∞ Ñ¨_»¤"å_çQÍ
#\ÕKå_»∞. H˜â’~ük `åºQÆ=¸iÎ
áê¢`!« =∞^Œ<"£ ∂≥ Ç¨Ï<£ ãÖw`«O WzÛ#
~¸ ã≤x=∂ ã¨∂Ñ¨~ü Ç≤Ï\ò J~ÚOk.
H˜â’~ü ã‘iÜ«∞ãπ #@# F J"å~°∞¤ÔH·
<åq∞<Õ+<¨ £ ™ê÷~Ú =~°‰Ωõ "≥oO¡ k. D
ã≤x=∂Ö’ J`«xH˜ XˆH áê@ – '"Õ∞~å
<å"£∞ J|∞ÌÖÏ¡— (Å`å`À).
1956Ö’ '#∂º _èçb¡— =O\˜
"≥∞QÍÇ≤Ï\ò xzÛOk "≥∂Ç¨Ï<£ ÃãÇ¨ÏQÆÖò
^Œ~≈° Hõ`fi« OÖ’ â◊OHõ~ü *ˇH· +˜ <¨ £ ãÖw`«O
^Œ ~ ° ≈ Hõ ` « fi OÖ’ "≥ · [ Ü« ∞ Ou=∂Å
Ç‘Ï~À~Ú<£QÍ ã≤x=∂ „|Ç¨‡O_»OQÍ
H˜â’~ü r=#~°≠i 98 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
P_çOk. *Ïu ã¨"≥∞ÿHõº`« =O\˜ É’~°∞H˘>Ëì nä"£∞ J~Ú<å H˜â’~ü Ç¨ïëê~°∞=Å¡ ('#Yˆ~"åb—, 'Jˆ~
ÉèÏÜü∞ xHõÖò ˆH P Ñ¶¨∞~ü¿ã— áê@Å∞ QÆ∞~°∞ÎO_Õ =ÙO\Ï~Ú) ã≤x=∂‰õΩ TÑ¨Ù=zÛOk.
W^Õ ãÖ=`«û~°OÖ’ ''_è®ˆH HÍ =∞Öò =∞Öò——, ''"Õ∞"£∞ ™êÉò—— (=∞^Œ<£"≥∂Ç¨Ï<£ =¸ºlH±Ö’ 'kÖò
kÖò¿ã q∞ÖÏHõ~ü ^ÕM’— áê@ ÉÏQÆ∞O@∞Ok, =~°ã¨ 1940Ö’ =zÛ# "≥ã¨ì~üfl áêÑπ ™êOQ∑ 'SÖò PÑ¶π
ÔH¢Ñ≤—k!) J<Õ ã≤x=∂Å∞ ‰õÄ_® =KåÛ~Ú.
1957Ö’ WOHÀ ã¨∂Ñ¨~Çü Ï≤ \ò 'Pâß— _≥~Ô· Hõ<Δ £ ZO.q.~å=∞<£, Ç‘Ï~À~Ú<£ "≥[· Ü«∞Ou=∂Å, ãÖw`«O
ã≤. ~å=∞K«O„^Œ, 'D<å g∞<å _ôHÍ— ~åH± ZO_£ ~ÀÖò áê@ JÑ¨C_Õ HÍ^Œ∞, WÑ¨Ê\˜H© Ü«∂_£û ^•fi~å
z~°OrqQÍ LOk. Pâß áê_ç# "≥~°¬<£ [#O =∞iÛáÈ~Ú<å H˜â’~ü áê@ =∂„`«O [<åÅ‰õΩ
=∞~°ÑÙ¨ ‰õΩ ~å‰õΩO_® LOk. ¿ãlì ëÈÅÖ’ ‰õÄ_® H˜â’~üx HÀi, HÀi „Ñ¨[Å∞ P áê@ áê_çOK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞.
ZO.q.~å=∞<£‰õΩ JÑ¨Ê\’¡ 'ÉÏHÍûÑ¶‘≤ã¨∞ q[~ü¤— J<Õ"å~°∞. „¿ÑHõΔ‰õΩÅ‰õΩ HÍ=Åã≤# =∞™êÖÏÅhfl
^Œ\ ˜ìOK«_»O`À Ñ¶¨∞#∞_®Ü«∞#. F Ç¨Ï`«º, qÅ<£ „áê}ü H˜â’~üx ^•O\’¡ WiHÕK«_»O, H˜â’~ü,
"≥·[Ü«∞Ou=∂Å =∂~°∞"ÕëêÅ∞– Jxfl ~°HÍÅ Ç¨ÏOQÆ∞Å∂ HõeÑ≤ ã≤x=∂#∞ P_çOKå~Ú.
J^Õ ãÖ=`«û~°OÖ’ q_»^ŒÅ~Ú# ''|On—— "Õˆ~ ~°HõO ã≤x=∂, ã¨`Õº<£ É’ãπ (`«~åfi`« H˜â’~üH˜ 'K«bÎ
HÍ <å"£∞ QÍ_ô— _≥·Ô~‰õΩì KÕã≤ÃÑ\Ïì_»∞) ^Œ~°≈Hõ`«fiOÖ’ Jâ’H±‰õΩ=∂~ü, H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü, J#∂Ñπ‰õΩ=∂~ü,
c<å ~åÜü∞, âßº=∂ #\ÕKå~°∞.
''|On—— ã≤x=∂Ö’ H˜â’~ük Ñ¨Öˇ¡@∂i"å_ç "Õ+Ö. „QÍq∂} rq`«OÃÑ· `«#‰õΩ#fl „¿Ñ=∞, Ç≤ÏOn
ÉèÏ+¨ÃÑ· `«#‰õΩ#fl Ñ¨@∞ì, kbÑπ ‰õΩ=∂~°O`« ÉÏQÍ ã‘iÜ«∞ãπ áê„`« "ÕÜ«∂Å#fl Hõã‘ Jhfl Hõ#|_®¤~Ú
D ã≤x=∂Ö’.
™ê^è•~°}OQÍ Ç≤ÏOn ã≤x=∂ÅÖ’ q#|_Õ Ç≤ÏOn U „áêO`åxH© K≥Ok#k HÍ^Œ∞. ^Õâ◊OÖ’
Jxfl „áêO`åÅ "åà◊¡H© ZO`À H˘O`« J~°ú=∞ÜÕ∞ºÖÏ fÜ«∂Å#fl `åÑ¨„`«Ü«∞O`À Ju ã≤OÑ¨ÙÖòQÍ#∂,
Ju Hõ$`«HõOQÍ#∂ ãÖÉèÏ+¨}Å∞ ~å~Ú™êÎ~°∞, ÑëH˜™êÎ~°∞. Ñ¨Öˇ¡@∂~°∞#∞ K«∂Ñ≤OKåÅ<åfl =∞s Ü«∂ã¨
ÃÑ\ì~°∞, `«H˜¯# ~å¢ëêìÅ"åiH© J~°÷OHÍHõ P^ŒiOK«~°#fl ÉèíÜ«∞O`À! Ç≤ÏOn „áêO`«Ñ¨Ù QÆ∞O_≥HÍÜ«∞ÖÏ\˜
=∞^èŒº„Ñ¨^ÕâòÖ’ ÃÑiy# H˜â’~üH˜ ~¸ Ñ¨^Œúu #KÕÛk HÍ^Œ∞.
JO^Œ∞ˆH ''|On——Ö’ „QÍq∂}∞_ç "Õ+Ö Hõ\ ˜ì#Ñ¨C_»∞ JK«∞Û =∞^èŒº„Ñ¨^Õâò Ñ¨Öˇ¡@∂i"å_ç ÖÏˆQ
*ÏfÜ«∂Å∞ LÑ¨Ü≥∂yã¨∂Î „áêOfÜ«∞ ÉèÏ+¨ =∂\Ï¡_®_»∞. ÃãO\˜"≥∞O@ÖòQÍ #\ÕK«_»"Õ∞ HÍ^Œ∞ 'K«∞Ñπ
Ç¨ÏŸ*Ï Jq∂~ÀOˆH ™È<ÕH© Ñ¶¨∞_ôÃÇ·Ï/`Õˆ~ ~À<Õ ˆHeÜÕ∞ L=∞~ü Ñ¨_ôÃÇ·Ï— (_»|∞ƒ#fl"åà◊√¡ x„^ŒáÈÜÕ∞ "Õà◊
~Úk, T~°∞HÀ, #∞=Ùfi U_»=_®xH˜ rq`«=∞O`å LOkÖË) J<Õ P„~°Ì"≥∞ÿ# *’Åáê@ ‰õÄ_® áê_®_»∞.
Ç¨ã¨º#@#‰õΩ ¿Ñ~°∞=ã¨∞<Î åfl `«##∞ ã‘iÜ«∞ãπ #@∞_çQÍ ‰õÄ_® Ö’HõO QÆ∞iÎOKåÅ<Õ `«Ñ#¨ H˜â’~üH˜
LOk. ''^Œ∂~üQÆQÆ<£..—— =O\˜ ã≤x=∂Å∞ ™⁄O`«OQÍ xi‡OK«_»OÖ’<Õ P HÀiHõ "≥Å¡_»~ÚOk.
''|On—— `À ÉÏ@∞ H˜â’~üH˜ ã‘iÜ«∞ãπ #@# „Ñ¨^Œi≈OKÕO^Œ∞‰õΩ P ãÖ=`«û~°"Õ∞ ~ÚOHÀ J=HÍâ◊O
=zÛOk. J~Ú`Õ '|On—Ö’k Ñ¨Öˇ¡@∂i
c^Œ"å_ç áê„`«~Ú`Õ ''=Ú™êÑ¶≤~ü—— Ö’k
Ñ¨@ì}„áêO`«Ñ¨Ù x~°∞^Àºyk.
Ç¨Ï$+≤Hˆ âò =ÚYs˚ „Ñ¨Ü∂≥ QÍ`«‡HõOQÍ fã≤#
'=Ú™êÑ¶ ≤ ~ ü — Ö’ =¸_» ∞ q_ç q _ç
Hõ^äŒÅ∞O\Ï~Ú. =¸_çO\˜H˜ eO‰õΩ XHõ
~ÚÅ∞¡. XHõà◊¡ `«~åfi`« =∞~˘Hõ~°∞ P ~ÚO\’¡
J^≥ Ì ‰ õ Ω LO_» _ ®xH˜ =™êÎ ~ ° ∞ . F Éè í Q Æ fl
„¿Ñq∞‰õ Ω _» ∞ áê„`« kbÑπ ‰ õ Ω =∂~ü k .
L^ÀºQÍ<Õfi+¨}Ö’ qã≤y, "Õ™êi q+Ö `åy`Õ Jk
H˜â’~ü r=#~°≠i 99 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
HõbÎ^Œ=_»O =Å# |uH˜ |Ü«∞@Ñ¨_Õ
áê„`« H˜â’~ük.
U =∂„`«O F=~üÜ∂« Hõ<Δ £ ÖË‰Ωõ O_®,
J=^è∞Œ Å∞ `≥eã≤ #\ÕK«_"» ∞Õ HÍ‰õΩO_®
'=Ú<åfl |_® áêº~å, =∞g∞‡ HÍ ^Œ∞ÖÏ~å—
J<Õ áê@ ‰õÄ_® áê_®_»∞ H˜â’~ü. 13
Uà◊¡ `«~åfi`« ''P#O^£—— fã¨∂Î Ç¨Ï$+≤ˆHâò
>ÿ̌\ Ö˜ ò ~ÀÖò#∞ H˜ëÈ~ü‰Ωõ PÑ¶~¨ ü KÕâß_»x
QÆ∞ÖÏ˚~ü JO\Ï~°∞. HÍh H˜â’~üH˜ Pã¨H˜Î
ÖËHõáÈ=_»O =Å# P áê„`« ~å*Ë+π
Y<åfl‰õΩ "≥o¡Ok.
g\˜`ÀÉÏ@∞ J^Õ ãÖ=`«û~°OÖ’
q_»∞^ŒÅ~Ú# ã≤x=∂ 'ÉËQÆ∞<åÇπÏ—!
¢¿Ñ~° } – '<åH± P<£ =Ù_£ — J<Õ
¢ÔH·"£∞„käÅ¡~ü. J#∞=∞u ÖË‰õΩO_® HÍÑ‘
KÕâß~°x POQÆ¡ z„`« x~å‡`«Å∞ Ñ¶≤~åº^Œ∞
KÕÜ«∞_»O`À ã≤x=∂#∞ 'ÉÏº<£— KÕâß~°∞.
1958Ö’ H˜â’~ü =∞ixfl q[Ü«∂Å∞
K«qK«∂™ê_»∞. '_èçb ¡ HÍ ~î°ŒQ∑— g\˜Ö’
XHõ\.˜ #∂`«<£ (ã≤fiq∞OQ∑ „_»ãÖπ ’ Hõ#|_ç
J^Œ ~ ° Q ˘\ ˜ ì O k) Ç‘ Ï ~À~Ú<£ .
Zãπ._ç.<å~°OQ∑ ^Œ~≈° ‰õΩ_»∞. ãÖw`«O ~°q.
'E`å áêe+π Hõˆ~QÍ, Ñ¶≤~ü cè `«∞"£∞
Ñ¨~ü =∞ˆ~QÍ, Kå¿ÇÏ *’ cè ^Œ∞xÜ«∂
Hõ¿ÇÏ, Ç¨Ï"£∞`À "≥ÚÇ¨Ï|ƒ`ü Hõˆ~QÍ—,
'ã≤ . Z.\˜ HÍ\ò , HÍ\ò =∂<Õ ab¡ ,
P~ü.U.\©. ~ˆ \ò, ~ˆ \ò =∂<Õ K«∂Ç¨, Jˆ~
kÖò ÃÇ·Ï `Õˆ~ ÑÖ*Ë"Õ∞HÍº Ç¨ï"å—
áê@Å∞ =∞Oz Ç¨ïëêÔ~·# áê@Å∞.
"å\˜H˜ `À_»∞ H˜â’~ü =∂~°∞ "ÕëêÅ∞!
#∂`« < £ ` À H˜ â ’~ü J^Õ
ãÖ=`«û~°OÖ’ ~ÚOHÀ ~Ô O_»∞ ã≤x=∂Å∞
"Õâß_»∞. ''K«O^Œ<£——, ''Hõcè JO^èÕ~å, Hõcè
L*ÏÖÏ—— (F.Ñ≤.#Ü«∞º~ü ãÖw`«O, 'ã¨∞~å‡
|_® x~åÖÏ POM’O HÍ L*ÏÖÏ—
áê@ ÉÏQÆ∞O@∞Ok, #∂`«<£ HÍh,
"≥·[Ü«∞Ou=∂Å HÍh Z=i`À<≥·<å
H˜â’~ü ã¨`û« O|O^è•ÖË "Õ∞<£><ÿˇ £ KÕ¿ã"å_»∞.
ã‘ < £ QÆ ∞ iOz ã¨ Ç ¨ Ï #\© # @∞Å`À
K«iÛOK«_O» , WO„áÈ"≥*· ò KÕÜ∞« _»O J`«x
H˜â’~ü r=#~°≠i 100 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
JÅ"å@∞.
1958Ö’<Õ ''~åy}˜—— ã≤x=∂ ib[~ÚOk. x~å‡`«
''ÉÏÑπˆ~ ÉÏÑπ——Ö’ F áê@ áê_Õ ‰õΩ=∂~ü, ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ ~°MÏ<£, ãÖw`«O F.Ñ≤.#Ü«∞º~ü.
Jâ’H±
ã¨=∞Ü«∂xH˜ H˜â’~ü ^˘~°Hõ¯ J=ã¨÷ Jâ’H±‰õΩ=∂~ü, H˜â’~ü‰õΩ=∂~üÅ`À Ñ¨k‡x, [c<£ "Õâß~°∞.
Ñ¨_®¤_»∞ x~å‡`«. 'UO #+¨ìOÖË^Œ∞, H˜â’~ü, Pâß _»∂ºÜ≥∞\ò '"≥∞ÿ ÉˇOQÍb KèÀH±~å, Hõ~°∂ñ áêº~ü
<å‰õΩ ¿Ñ¡ÉÏº‰õΩ Pâß áê_»∞`«∞Ok— HÀ #=∞™ê¯~°"£∞ – "≥∞ÿ =∞^Œ~åã‘ KèÀH±s, =Úˆ~≠ `«∞"£∞ ¿ã
J<åfl_»∞ H˜â’~ü. ''J^≥ÖÏ?—— J<åfl_»∞ áêº~°"∞£ — `«=∂ëêQÍ LO@∞Ok. ã≤x=∂ Jâ’H±‰Ωõ =∂~ü g∞^Õ
_≥·~°Hõì~°∞. ''ã≤OÑ¨ÙÖò—— Jx H˜â’~ü #_»∞ã¨∞OÎ k. W^Œ~Ì ∞° Ç‘Ï~À~Ú#∂¡ J`«<flÕ „¿Ñq∞™êÎ~∞° . H˜â’~ük
`≥~°g∞^Œ p~°Hõ@∞ì‰õΩx Hõ#|_®¤_»∞. „áê^è•#ºOÖËx áê„`«. ã≤x=∂ „Ñ¨[Å#∞ "≥∞Ñ≤ÊOK«ÖËHõ
Ñ¨_H» Qõ kÆ Ö’ P_»"åà◊#¡ ∞ "≥H¯˜ iã¨∞#Î fl@∞ì ¿Ñ¶Å~ÚOk.
p~° Hõ@∞ì‰õΩx Pâß Q˘O`«∞`À áê@ 1959Ö’ ''+¨~å~°`ü—— ib[~ÚOk. g∞<å‰õΩ=∂i
áê_ç ÉèÏ~°º#∞ #qfi™êÎ_»∞ H˜â’~ü! Ç‘Ï~À~Ú<£. ã¨QÆO^•HÍ H˜â’~ü Ç¨Ï_®=Ù_ç`À #_»∞ã¨∞ÎOk.
WO@Ô~fiÖò `«~åfi`« ã‘iÜ«∞ãπ J~ÚáÈ`«∞Ok. `«#`À ÃÑo¡
[~°QÖÆ ^Ë #Œ fl ÉÏ^è`Œ À P`«‡Ç¨Ï`«º KÕã∞¨ ‰õΩ#fl „Ñ≤ÜÚ« _»∞("≥Ú^Œ\ ˜
H˜â’~ü) áÈeHõÅ`À<Õ =∞ik (Ô~O_»= H˜â’~ü) JuÎO@
Hõ#|_»@O`À YOQÆ∞uO@∞Ok g∞<å‰õΩ=∂i. =k<å =∞~°^∞Œ Å
=∞^èŒº ãÖ|O^èŒO LO^Œx J#∞=∂x™êÎ_»∞ P"≥∞ Éèí~°Î
~å*ò‰õΩ=∂~ü. ã≤x=∂#∞ ZÖÏ '„ÉÏO_£— KÕÜ«∂Ö’ `≥bHõ
„¿ÑHõΔ‰õΩÅ∞ u~°ã¨¯iOKå~°∞. 'Ç¨Ï"£∞ =∞`ü "åÖË <Ò["å<£— J<Õ
H˜â’~ü áê@ (â◊OHõ~ü–*ˇ·H˜+¨<£) KåÖÏ Ç≤Ï\ò J~ÚOk.
''*ÏÖò™ê*ò—— J^Õ ãÖ=`«û~°OÖ’ q_»∞^ŒÅ~Ú F
=∂kiQÍ P_çOk. J~°qO^£ ¿ã<£ _≥·~°Hõì~°∞. ãÖw`«O Z<£.^Œ`åÎ. =∂ÖÏ ã≤<å›, „áê}ü, <ål~ü
Ç¨ï¿ãû<£ ~Ú`«~° `å~åQÆ}O. Å`å`À Hõeã≤ H˜â’~ü áê_ç# 'áêº~ü HÍ [Ç¨ñÇ¨ÏŸ, KèÀ\Ï™ê =∞HÍ<£
Ç¨ÏŸ— áê@ ã≤x=∂‰õΩ ÃÇ·ÏÖˇ·\ò. WOw¡+¨μ #$`«º â‹·eÖ’ LO@∞Ok. D ã≤x=∂Ö’ =¸_À=O`«∞
^•HÍ H˜â’~ü HÍ"≥∞_ô KÕâß_»∞. `«~°∞"å`« qÅ<£ „áÈ^ŒƒÅO =Å¡ F =Úãë ^ŒOÑ¨`«∞Å `«Ñ≤ÊáÈ~Ú#
H˘_»∞‰õΩQÍ ÃãO\˜"≥∞O@Öò áê„`« áÈ+≤OKå_»∞.
F"£∞ „Ñ¨HÍ+π `«# ^Œ~°≈Hõ`«fiOÖ’ xi‡Oz# ''KåKå lO^•ÉÏ^£—— ‰õÄ_® 1959 ib*Ë. Jx`å
QÆ∞Ç¨ Ç‘Ï~À~Ú<£. =∞Oz ã¨~^° • ã≤x=∂. =∞^Œ<£ "≥∂Ç¨Ï<£ ãÖw`«OÖ’ Å`å áê@Å∞ ÉÏQÆ∞O\Ï~Ú.
ã≤x=∂ q[Ü«∞=O`«"≥∞ÿOk. 'U Ç¨Ïã‘<Àñ <å*òh<À— H˜â’~ü Ç≤Ï\ò!
''#∂º_èçb¡—— ¿Ñ¶"£∞ "≥∂Ç¨Ï<£ ÃãÇ¨ÏQÆÖò fã≤# ''JÑπ<å Ç¨^ä£ [QÆ<åfl^ä£—— (1959) ÉÏQÍ<Õ
P_ç O k. ã¨ O w`« O Zãπ . _ç . |~° ‡ <£
(ÃÑi‡\ò,ÃÑi‡\ò,ÃÑi‡\ò, ÃÑi‡\ò ˆHeÜÕ∞ =∞~üq∞\ò
áê@ QÆ∞~°∞ÎO^•?) `å~åQÆ}O H˜â’~ü, ã¨~¸^•
MÏ<£, bÖÏ z\©flãπ, #r~ü Ç¨ï¿ãû<£.
50 ^ŒâH◊ Oõ L`«~Î å~°O÷ #∞O_ô #@∞_çQÍ H˜â’~ü
„Ñ¨Éèí "≥eyáÈ`«∂O_»QÍ<Õ ''Å∂HÀK«∞s——,''K«b ÎHÍ
<å"£∞ QÍ_ô——Å x~å‡`«QÍ _»|∞ƒ ‰õÄ_® É’Å¤O`«
=zÛÑ¨ _ ç O k. _» | ∞ƒ`ÀÉÏ@∞ z‰õ Ω ¯Å∂
=zÛÑ¨_®¤~Ú.
* * * ÉÏÑπˆ~ ÉÏÑπ
H˜â’~ü r=#~°≠i 101 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
Ñ≤Ü«∂ Ñ≤Ü«∂ Ñ≤Ü«∂ II2II
"≥∞~å lÜ«∂ Ñ¨ÙHÍˆ~ z„`«O : ÉÏÑπˆ~ ÉÏÑπ
Ç¨Ï"£∞ aè K«ÖËOˆQ ã¨ñÜ«∂º ãÖQ∑ `«∞=∂›ˆ~ II2II w`«O : *Ï<£ x™ê~ü JYÎ~ü
KÀs KÀs KÀs II2II ãÖw`«O : F.Ñ≤.#Ü«∞º~ü
HÍ¿ÇÏ Ç¨Ï"Õ∞ Ñ¨ÙHÍˆ~ QÍ#O : H˜â’~ü, Pâß Éè’O¿ã¡
`«∞"£∞ `˘ |ã‘ Ç¨Ï∏ QÀi =∞<£ "≥∞ Ç¨Ï=∂ˆ~ II2II IIÑ≤Ü Jaè«∂#II Ü«∞O : H˜â’~ü ‰õΩ=∂~ü,
U zÑπ zÑπ Ç¨Ï"£∞¿ã K«ÖË ¿ÇÏ HõÇ¨ ã¨ñÜ«∂º
"≥∞ÿ ÖÏˆQ `Õˆ~ Ñ¨Ü«∂º # KèÀ_À "≥∂s |Ü«∂º IIU zÑπII KåO^£ L™ê‡h
U Kè«Éò =∞`ü"åb U =ÚMò QÀ~åQÀ~å
# ^ÕMÁ ^ÕMÁ S¿ã H˜ lÜ«∂ _ÀÖËˇ "≥∂~å IIU Kè«ÉòII
P...Éèí∂ÖË ÉèÏÖË <≥·<å "Õ∞s *Ï<Õ HÍº Wâßs
`«∞"£∞ `˘ |ã‘ Ç¨ÏŸ QÀi =∞<£ "≥∞ Ç¨Ï=∂Ô~ II2II IIÑ≤Ü«∂II
"≥∞ÿ Ñ≤Ü«∂ `≥s KèåÜ«∂ "≥∞ÿ ãÖQ∑ãÖQ∑ _ÀÅ∂ñ
`«∂ *ÏÜÕ∞ [Ç¨ ã¨Ü«∂º "≥∞ÿ ™ê^ä£ `Õs Ç¨ÏŸÅ∂
U |∞∞`ü =∞<£ÉèÏf U k<£ =∞^è£=∂`Õ
"À ^ÕM’ QÀs Ç¨Ï"£∞ `«∞"£∞ K«ÖË ÃÇ·Ï Ç¨Ï¿ãÎ QÍ`Õ IIU |∞∞`üII
"Õ∞ˆ~ Ñ≤Ü«∂ ~°≠∂"Õ∞ lÜ«∂ ~°≠∂"Õ∞ #*Ïˆ~
`«∞"£∞`À |ã‘Ç¨ÏŸ QÀs =∞<£ "Õ∞ Ç¨Ï=∂s IIÑ≤Ü«∂II
¢Ñ≤Ü«∂ ¢Ñ≤Ü«∂ Jx <å QÆ∞O_≥ x<Õfl Ñ≤Å∞™ÈÎOk. <Õ#∞ ‰õÄ_® h`À #_»∞™êÎ#∞. <å
KÕ~Ú =^ŒÅ‰õΩ. Jx P"≥∞ JO>Ë
Z=iH© `≥eÜ«∞‰õΩO_® #<≥flO^Œ∞‰õΩ Ñ≤Å∞ã¨∞<Î åfl=Ù? <å =∞#ã¨∞xO_® #∞"Õfi Hõ^• L#flk.
JÖÏ K«∂_»‰õΩ <å QÆ∞O_≥ TÜ«∞ÅÅ∂QÆ∞`«∞Ok Jx J`«#O\Ï_»∞.
D ã¨~°^• áê@Ö’ K≥Ñ¨ÙÊHÀ^ŒQÆæ ™êÇ≤Ï`«ºO ÖËHõáÈ~Ú<å FÑ≤ #Ü«∞º~ü WzÛ# @∂º<£
=Å¡, QÍÜ«∞hQÍÜ«∞‰õΩÅ L`åûÇ¨ÏÉèíi`«"≥∞ÿ# QÍ#O =Å¡ áê@ ~°H˜Î Hõ\˜ìOk.
'D áê@ iHÍi¤OQ∑ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Pâß áê_»=Åã≤# K«~°}Ïxfl P"≥∞ áê_»É’`«∂O_»QÍ
á⁄~°ÉÏ@∞# H˜â’~ü JO^Œ∞‰õΩ<åfl_»∞. JÔ~ˆ~ J#∞‰õΩx Jk f¿ãÜ«∞É’`«∂O>Ë 'Jk JÖÏˆQ
=ÙOK«O_ç, <Õ#∞ `≥~° g∞^Œ z#fl
`«=∂ëê KÕ™êÎ#∞— J<åfl_»∞ H˜â’~ü.
J#fl@∞ìQÍ<Õ KåO^£ L™ê‡h áê@
áê_»É’`«∂O_»QÍ, P"≥∞ <À~°∞
=¸¿ãã≤ H˜â’~ü JO^Œ∞‰õΩO\Ï_»∞.
'Ñ¨^Œúu ¢Ñ¨HÍ~°O XHõà◊¡ `«~åfi`«
XHõ à ◊ √ ¡ áê_Õ | ^Œ ∞ Å∞
x`«ºrq`«OÖ’ ÖÏˆQ F=~üÖÏÑπ
J~ÚOk, Éè í Ö Ë ¢Ñ¨ Ü ≥ ∂ QÆ O —
JxÑ≤ã¨∞ÎOk K«∂¿ã"åà◊¡H˜. Jn
H˜â’~ü Xil<åe\©!
H˜â’~ü r=#~°≠i 102 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
13
_»|» ∞ƒ q+¨Ü∞« OÖ’ H˜â’~ü‰Ωõ =∂~ü‰Ωõ KåÖÏ K≥_¿¤» Ñ~°∞ LOk. XHõ\˜ – _»|∞ƒ HÀãÖ „á⁄_»∂ºã¨~#¡° ∞
U_çÑ≤™êÎ_»x. Ô~O_»∞– W=fi=Åã≤# KÀ@ W=fi_»x, =¸_»∞– Ñ¨~°=∞Ö’aè Jx. g\˜ QÆ∞iOz J<ÕHõ
Hõ^äŒÅ∞ K«ÖÏ=∞}˜Ö’ L<åfl~Ú. g\˜Ö’ H˘xfl Juâ◊Ü≥∂‰õΩÎÅ∞ LO_»=KÕÛ"≥∂ HÍh H˜â’~ü ã¨fiÉèÏ=O
`≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ ~Úq LÑ¨Ü≥∂y™êÎ~Ú.
H˜â’~ü, #∂`«<£Å#∞ Ç‘Ï~ÀÇ‘Ï~À~Ú#∞¡QÍ ^Œ~°≈Hõ x~å‡`« Zãπ._ç.<å~°OQ∑ ''_èçb¡ HÍ ~î°Q∑—— f¿ã
~ÀAÅ∞. ã≤x=∂ x~å‡}O Ñ¨ÓiÎ HÍ=zÛOk. PYi ã‘#∞ fÜ«∞_®xH˜ H˜â’~ü#∞ ~°=∞‡<åfl_»∞
<å~°OQ∑. ''Ñ¶¨ÙÖò ¿Ñ"≥∞O\ò <å‰õΩ =Ú>Ëì^•HÍ <Õ#∞ Ãã\òû ÃÑ·H˜ ~å#∞—— J<åfl_»∞ H˜â’~ü.
''W™êÎ#∞ÖË. „Ñ¨ã¨∞Î`«O HÍã¨Î ~Ú|ƒOkQÍ LOk. =ÚO^Œ∞ #∞=Ùfi =zÛ +¨Ø\ÕQ∑Ö’ áêÖÁæ#∞——
JO\Ï_»∞ <å~°OQ∑.
''_»|∞ƒ =ÚO^Œ∞. +¨Ø\ÕQÆ∞ `«~åfi`«—— JO\Ï_»∞ H˜â’~ü.
WÖÏ ~ÀAÅ∞ QÆ_»∞ã¨∞Î<åfl~Ú. <å~°OQ∑ ÉèÏ~°º ã¨‡ $u aâßfiãπ J<Õ #\©=∞}˜. H˜â’~ü ã¨~°ã¨#
#\ÕzOk ‰õÄ_®. J~Ú<å H˜â’~ü‰õΩ P "≥ÚÇ¨Ï=∂\ÏÅ∞ Ug ÖË=Ù.
F ~ÀA H˜â’~ü ~ÚO\˜H˜ |Ü«∞ÖËÌ~å_»∞ <å~°OQ∑. J`«xfl JÅ¡O`« ^Œ∂~°OÖ’ K«∂ã¨∂Î<Õ H˜â’~ü
`«# HÍ~°∞Ö’H˜ ^Œ∂H˜ áÈxÜ«∞º=∞<åfl_»∞. H˜â’~ü HÍ~°∞ HÀãÖ ˆQ@∞fÜ«∞_»O K«∂ã≤, <å~°OQ∑ `«#
HÀãÖ fã¨∞Î<åfl~°x „Éèí=∞Ñ¨_®¤_»∞. f~å K«∂¿ãÎ HÍ~°∞ ~°Üü∞=∞x "≥o¡áÈ`ÀOk. ''H˜â’~ü ™êÉò H˜â’~ü
™êÉò—— Jx Ñ≤ez<å LÅ∞‰õÄ Ñ¨Å∞‰õÄ ÖË^Œ∞.
WOˆHO KÕ™êÎ_»∞? `«# HÍ~°∞Ö’ "≥O@ Ñ¨_®¤_»∞. „\ÏÑ¶≤H± qÑ¨s`«OQÍ LOk. ''ZÖÏÔQ·<å ã¨ˆ~
H˜â’~ü`À ~Ú"åà◊ =ÚMÏ=Úv =∂\Ï¡_¿Õ ãÜ«∂e—— J#∞‰õΩx <å~°OQ∑ Ñ¨@∞ì^ÅŒ QÍ "≥O|_çOz, "≥O|_çOz
H˜â’~ü HÍ~°∞ Ñ¨Hõ¯‰õΩ `«# HÍ~°∞#∞ fã¨∞ÔHàÏ¡_»∞.
''H˜â’~ü ™êÉò H˜â’~ü ™êÉò—— Jx JiKå_»∞.
H˜â’~ü HÍ~°∞ H˜\ ˜H©Ö’Oz `«Å |Ü«∞@‰õΩ ÃÑ\Ïì_»∞. J@∂ W@∂ K«∂âß_»∞. <å~°OQ∑ ''WHõ¯_»!
WHõ¯_»! <ÕxHõ¯_»∞<åfl—— Jx JiKå_»∞.
J~Ú<å H˜â’~ü J@∂ ~Ú@∂ WOHÀ Ô~O_»∞ ™ê~°∞¡ K«∂ã≤ z=~°H˜ <å~°OQ∑ ˆHã≤ K«∂ã≤ ''#<åfl?,
<Õ<≥=~À g∞‰õΩ `≥Å∞™ê?—— Jx J_çQÍ_»∞
J=∂Ü«∞HõOQÍ.
<å~°OQ∑ x~å…O`«áÈÜ«∂_»∞. ''J^ÕO\˜
H˜ â ’~ü ™êÉò ! W"åà◊ U=∞~ÚOk?
<Õ#∞...<å~°OQ∑... Zãπ._ç.<å~°OQ∑...=∞#
ã≤x=∂ ZÖÏÔQ·<å HõOÑ‘¡\ò KÕÜ«∂e——.
J<åfl_»∞ U_»∞Ñ¨Ù Q˘O`«∞`À.
Ô ~ O_» ∞ HÍ~° ∞ ¡ Ñ¨ H õ ¯ Ñ¨ H õ ¯ <Õ
™êQÆ∞`«∞<åfl~Ú. H˜â’~ü n~°…OQÍ PÖ’
zã¨∂Î<Õ L<åfl_»∞. ''<å~°OQ∑!... <å..
~° O ..Q∑ . .! ZHõ ¯ _≥ · < å q<åfl<å?
JÉËƒ...ÖË^Õ! ™ês ™ê~ü <å~°OQ∑... XHõ áêsìÖ’ Jâ’H±‰Ωõ =∂~ü, Jq∞`åÉò |K«Û<£,
w~°OQ∑...Z=~°∂ <å‰õΩ `≥b^Œ∞——. „Ñ¨nÑπ ‰õΩ=∂~ü (=Úãë"å_ç "Õ+O¨ Ö’)Å`À
H˜â’~ü r=#~°≠i 103 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
<å~°OQ∑ <À@ `«_®iáÈ~ÚOk.
H˜â’ˆ~ =∞m¡ JO^Œ∞ ‰õΩ<åfl_»∞.''g∞ˆ~O KÕã∞¨ OÎ \Ï~°∞? Ñ¶e≤ O
Ñ¶‘Å∞¤Ö’ L<åfl~å?—— Jx "åHõ|∞ KÕ™ê_»∞.
F™êi H˜â’~ü `«# q∞„`«∞Å`À <å~°OQ∑ |^Œ∞Å∞ K≥ÑÊ¨ ÖË^∞Œ . `«x=fi=Åã≤#k ~Ú¿ãÎ `«ÑÊ¨
Ñ≤ K åÛáê\ ˜ =∂\Ï¡ _ » ∞ `« ∂ H˜â’~ü`À Ñ¨x =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ^Œx QÆ∞iÎOKå_»∞. P `«~åfi`«
a.P~ü.KÀáê¤ `«#ÔHÑ¨C_»∂ áê_Õ _»|∞ƒ ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩx H˜â’~ü KÕ`« Ñ¨x KÕ~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞.
J=HÍâ◊O W=fiÖË^Œx J<åfl_»∞. D D ãÖÑ¶¨∞@# qO>Ë H˜â’~ü _»|∞ƒ HÀãÖ x~å‡`«Å#∞
"åºYº KÀáê¤‰õΩ KÕiOk. `«#∞ ZO`«ÖÏ Ñ‘_çOKÕ"å_À JxÑ≤ã¨∞ÎOk.
fã¨∞#Î fl ã≤x=∂Ö’ F áê@ H˜â’~ü#∞
áê_»=∞O^•=∞#∞‰õΩx F =∞^èºŒ =iÎx H˜â’~ü L^•~°`«fiO..
ÑÖáê_»∞. aÑ≤<£ QÆ∞áêÎ J<Õ XHõ #@∞_»∞ HÍºÔ~Hõì~°∞ áê„`«Å∞
''`«Ñ¨Ê‰õΩO_® áê_»`å#∞. HÍh "ÕÜ«∞_»OÖ’ ã≤^ŒúÇ¨Ïã¨∞Î_»∞. x~å‡`«QÍ =∂i ''^•Öò "Õ∞
F +¨~`° ∞« . P KÀáê¤ ã¨fiÜ«∞OQÍ =zÛ HÍÖÏ——(1964) J<Õ XHõ ã≤x=∂ H˜â’~ü, xg∞‡Å#∞ Ç‘Ï~À,
J_çy`Õ áê_»`å#∞—— J<åfl_»∞ H˜â’~ü. Ç‘Ï~À~Ú#∞¡QÍ ÃÑ\˜ì fâß_»∞. ã¨`Õº<£ É’ã¨∞ ^Œ~°≈‰õΩ_»∞.
''^•xˆ H =ÚOk?—— J<åfl_» ∞ F ~ÀA H˜â’~ü +¨Ø\ÕQ∑H˜ "≥àã¡ı i¨ H˜ ''+¨Ø\ÕQ∑ HÍºxûÖò——
^Œ∂`«. J<åfl~°∞.''UO?—— JO>Ë ''x~å‡`« ^ŒQ~æÆ ° _»|∞ƒÖË^∞Œ . JO^Œ∞Hõx
''JÉËƒ, Ñ¨ÓiÎQÍ q#O_ç. PÜ«∞# HÍºxûÖò—— Jx ã¨=∂^è•#O =zÛOk. ''ZO`« HÍ"åe?——
ÑÖz Hõ@∞ì‰õΩx, ^•xq∂^Œ K˘HÍ¯, J<åfl_»∞ H˜â’~ü aÑ≤<£ QÆ∞áêÎ#∞ Ñ≤ez.''W~°"≥· "ÕÅ∞—— K≥áêÊ_»∞
HÀ@∞ "Õã¨∞‰õΩx, <À\’¡ `åO|∂ÅO aÑ≤<£ QÆ∞áêÎ.
‰õΩ‰õΩ¯‰õΩx Ñ¶¨‰õΩÎ Ñ¨Öˇ¡@∂i"å_ç H˜â’~ü `«# „_≥·=~ü J|∞ÌÖòx Ñ≤eKå_»∞. ''#∞=Ùfi "≥O@<Õ
"Õ+ÖÖ’ ~å"åe—— J<åfl_»∞ H˜â’~ü. ~ÚO\˜ÔHo¡ ~Ú~°"≥·"ÕÅ∞ HÍº+π fã¨∞‰õΩ~å—— Jx K≥áêÊ_»∞.
KÀáê¤ ZÑ¨ C _» ∂ áêºO@∞, _»|∞ƒ ~åQÍ<Õ H˜â’~ü ã¨fiÜ«∞OQÍ aÑ≤<£H˜KåÛ_»∞. 'Ç¨Ï=∞‡Ü«∞º—
+¨~∞° `ì À LO\Ï_Õ"∂≥ ##fl HÀÑ¨"∞Õ "≥∂ J#∞‰õΩ<åfl_»∞ J`«#∞.
H˜â’~üH!˜ D ãÖÑ¶¨∞@# qO>Ë ã¨Ç¨Ï#@∞Å∞ x~å‡`«QÍ =∂i
H˜â’~ü +¨~°`«∞ q#QÍ<Õ KÀáê¤ Hõ+Ñì¨ _¨ ∞» `«∂ =ÙO>Ë H˜â’~ü _»|∞ƒ J_»QHÆ áõ ÈQÍ, JÑ¨ÙÊ ~ÚzÛ#
=∞O_ç Ñ ¨ _ ®¤ _ » ∞ . P áê@ ãÖ^Œ~åƒÅ∞ ‰õÄ_® L<åflÜ«∞#fl=∂@ JxÑ≤ã¨∞ÎOk.
=∞¿ÇÏO„^ŒHõÑ¨Ó~üH˜ WKåÛ_»∞. J^Õ qz„`«O Uq∞@O>Ë '_èbç ¡ HÍ ~îQ° —∑ Ç≤Ï\ò J~Ú <å~°OQ∑#∞
'K«Ö’ ~ÚH± ÉÏ~ü Ñ¶≤~ü—– ''QÆ∞„=∂—— xÅÉˇ_ç`Õ, ''^•Öò "Õ∞ HÍÖÏ—— á¶ê¡Ñ¨~Úº aÑ≤<£QÆ∞áêÎ#∞
(1963) Ö’xk. ã¨~°fi<åâ◊#O KÕã≤Ok.
`«#‰õΩ ~å=Åã≤# KÀ@ H˜â’~ü x~åÌH˜Δ}ºOQÍ =ã¨∂Å∞
KÕÜ«∞_»O `«Ñ¨ÙÊÖË^ŒxÑ≤ã¨∞ÎOk ã≤x=∂ „Ñ¨ÑÖK«Ñ¨Ù áÈHõ_»Å∞ `≥eã≤# "åiH˜. _ç=∂O_£ L#flÑ¨ÙÊ_»∞
"≥O@|_ç#"åˆ~ J=ã¨~°O ÖË^Œ#∞‰õΩ#flÑ¨ÙÊ_»∞ "≥ÚÇ¨ÏO Kå>Ë™êÎ~°x „Ñ¨fu. ÃÑà◊¡~Ú# H˘`«ÎÖ’¡
_»|∞ƒÖËHõ J=ã¨÷Ñ¨_»¤ H˜â’~ü _»|∞ƒ ãÖáêkOKåÅ#fl qÑ¨s`«"≥∞ÿ# Hõã≤ ÃÑOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. „â◊=∞Ñ¨_ç
ãÖáêkOz# _»|∞ƒÃÑ· Jq∞`«"≥∞ÿ# „¿Ñ=∞ ÃÑOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. XHõ™êi J`«<Õ K≥Ñ¨C‰õΩ<åfl_»∞–
''H˘`«ÎÖ’¡ _»|∞ƒ =KÕÛ@Ñ¨C_»∞ <Õ#∞ F QÆkÖ’ QÆ_çÜ«∞"Õã¨∞‰õΩx ‰õÄK«∞x HõÔ~hû <À@∞¡
ÖˇHõ¯ÃÑ>Ëì"å}˜fl. =∞m¡ =∞m¡ ÖˇHõ¯ÃÑ>Ëì"å}˜fl QÆO@Å `«~°|_ç J^ÕÑ¨x. ÖˇHõ¯ÃÑ\˜ì, ÖˇHõ¯ÃÑ\˜ì =∞Oz
ã‘Ê_»∞ ãÖáêkOKå#∞. P _»|ƒO`å Hõ@ìÅ∞ Hõ\ ˜ì, \’@Öò KÕã≤, P \’@Öò ãïQÍæ LO^À ÖË^À#x
<À@∞¡ =∞m¡ ÖˇHõ¯ÃÑ>Ëì"å}˜fl! J^À~°Hõ"≥∞ÿ# HÍOÃÑ¡H±û——.
D q^èŒ"≥∞ÿ# HÍOÃÑ¡H±û _≥=ÅÑπ HÍ=_»O =Å¡<Õ W<£HõO\ÏH±û Hõ@ì_®xH˜ J`«xH˜ KÕ`«∞Å∞
=KÕÛq HÍ=Ù. U^À ~°∂¿Ñ}Ï ZQ˘æ_»^•=∞x K«∂¿ã"å_»∞. JÖÏ KÕ¿ã JÔ~ã¨∞ì JÜ«∂º_»∞.
W<£HOõ \ÏH±û ZQ˘æ\_ì ®xH˜ J`«#∞ x~å‡`«QÍ =∂~å_»∞. ''Å∂HÀK«∞s—— f¿ãÎ Jk Ç≤Ï\ò J~ÚOk.
H˜â’~ü r=#~°≠i 104 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
''K«bÎ HÍ <å"£∞ QÍ_ô—— f¿ãÎ Jn
Ç≤ Ï @ì ~ Ú‰õ Ä K« ∞ Ok. ''~° ≠ „=¸——
ã≤x=∂‰õΩ ãÖw`« ^Œ~°≈Hõ`«fiO `«#∞
=Ç≤ÏOz ^Œ~°≈Hõ`«fiO â◊OHõ~ü=ÚYs˚H˜
~ÚKåÛ_»∞. ã≤x=∂, áê@Å∞ Ô~O_»∂
Ç≤Ï\ò JÜ«∂º~Ú. W=hfl J`«xH˜
P^•Ü« ∂ xfl, ^•x`ÀÉÏ@∞ \ÏH± û
„áêÉˇ¡"£∞x H˘x `≥KåÛ~Ú.
WHõ Hõ=∞i¬Ü∞« Öò ã≤x=∂ HÍ‰õΩO_®
H˘`«~Î H° Oõ ã≤x=∂ f^•Ì=∞#∞‰õΩ<åfl_»∞.
''^Œ∂~ü QÆQÆ<£ ˆH Kèåñ"£ "Õ∞ñ—— áê¡<£
KÕâß_»∞. „ã‘¯<£¿Ñ,¡ ãÖw`«O, ^Œ~≈° Hõ`fi« O
Jhfl `«<Õ! H˘_»∞‰õΩ =ÚYº áê„`«^è•i.
D ã≤ x =∂ =Å¡ _» | ∞ƒ
ã¨ O áêkOKåÅx =∂„`« O H˜ â ’~ü
J#∞‰õΩx =ÙO_»_∞» . JO>Ë _»|∞ƒ q∂^Œ
„¿Ñ=∞HõO>Ë =∞Oz ã≤x=∂ fÜ«∂Å#fl
`«Ñ#¨ Z‰õΩ¯=~ÚO^Œ#fl =∂@ H˜â’~üH.˜
P ã≤x=∂#∞ ^Œiq∞ÖÏ H˘O^Œ~°∞
q=∞~° ≈ ‰õ Ω Å∞ "≥ ∞ K« ∞ Û‰õ Ω <åfl
"åºáê~° Ñ ¨ ~ ° O QÍ #+¨ ì " Õ ∞ ! H˜ â ’~ü
x~åâ◊Ñ_¨ ®¤_∞» . `«##∞ Hõ"∞≥ _çÜ∞« <£QÍ<Õ
`«Ñ¨Ê ã‘iÜ«∞ãπ #@∞_çQÍ „¿ÑHõΔ‰õΩÅ∞
iã‘"£ KÕã¨∞HÀÖË^Œx ÉÏ^èŒÑ¨_®¤_»∞.
Ô~O_Õà◊√¡ QÆ_çKåHõ ''Ç¨Ï"£∞ ^À
_®‰õÄ——(1967) J<Õ HÍ"≥∞_ô ã≤x=∂
fâß_»∞. H˜â’~ü, J#∂Ñπ ‰õΩ=∂~ü,
QÆOQÍ, b<å, ÉèíQÆ"å<£, ã¨∞O^Œ~ü,
=∂~° ∞ u „Ñ¨ ^ è • # áê„`« ^ è • ~° ∞ Å∞.
^Œ~°≈‰õΩ_»∞, ãÖw`« ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ H˜â’ˆ~!
ã≤x=∂ ZÑ¨C_»∞ =zÛO^À, ZÑ¨C_»∞
"≥oO¡ ^À ‰õÄ_® `≥eÜ«∞#O`« Ñ¶∞¨ ’~°OQÍ
á¶ê¡Ñ¨~ÚºOk.
P `«~°∞"å`« '^Œ∂~ü HÍ ~åÇ‘Ï—
áê¡ < £ K Õ ã ≤ < å ib*ò HÍ=_®xH˜
KåÖÏHÍÅO Ñ¨\ ì̃Ok. ã≤x=∂Å q∂^Œ
_»|∞ƒ QÆ_ç^•Ì=∞#∞‰õΩ#fl "å_≥=_»∂
JÖÏ\˜ ã≤x=∂ fÜ«∞_»∞. JO^Œ∞=Å¡
H˜â’~üH˜ Ñ¨ÓiÎQÍ _»|∞ƒ Ü«∂= LO^Œx
K≥Ñ¨Ê_»O Hõ+¨ìO.
H˜â’~ü r=#~°≠i 105 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
x~å‡`«QÍ H˜â’~ü KåÖÏ Ü«∞`åflÅ∞ KÕâß_»∞.
=∂=¸Å∞ á¶ê~°∞‡ÖÏÅ‰õΩ aè#flOQÍ qO`« qO`«
„Ñ¨Ü≥∂QÍÅ∞ KÕã≤ KÕ`«∞Å∞ HÍÅ∞Û‰õΩ<åfl_»∞.
''|_èôÎ HÍ <å"£∞ ^•_ô——(1974) J<Õ F J|û~ü¤
ã≤ x =∂ fâß_» ∞ . S.Ü« ∞ ãπ . *’Ç¨ Ï ~ü F _» | ∞ƒ#fl
ÃÑ^ŒÌ=∞x+≤. Ö’HõOÖ’ Z=i QÆ_»¤O á⁄_»∞QÍæ LO^À
"åiH˜ |Ç¨ï=∞u W™êÎ#x „Ñ¨Hõ\ ˜™êÎ_»∞. WHõ [<åÅ∞
áÈ\©Å∞ Ñ¨_ç QÆ_®¤Å∞ ÃÑOKÕ™êÎ~∞° . XHõàx¡◊ q∞Oz XHõà√◊ ¡
ÃÑOK«_"» ∞Õ HÍ^Œ∞, Ñ¨H¯õ "åà◊¡ QÆ_®¤Å∞ HõuiÎ OK«_®xH˜ Hõ`~Î≥ ∞° ¡
Ñ¨@∞ì‰õΩx u~°∞QÆ∞`å~°∞. WÖÏ J<ÕHõ=∞Ok áÈ\˜Ö’
"≥ # Hõ Ñ ¨ _ » Q Í, z=iH˜ ~Ú^Œ Ì ˆ ~ q∞QÆ ∞ Å∞`å~° ∞ –
H˜ëÈ~ü‰õΩ=∂~ü, ÔH.Ü«∞<£.ã≤OQ∑. W^ŒÌ~°∂ `«=∞ QÆ_®¤Å∞
HÍáê_» ∞ HÀ=_» O `À ÉÏ@∞, Hõ ` ≥ Î ~ ° KÕ ` « Ñ ¨ @ ∞ì ‰ õ Ω x
Ñ¨H¯õ "å_çk HÀ¿ãÜ«∞É’`å~°∞. PYi áÈ~å@OÖ’ ~Ú^ŒiÌ ^Œ∂~ü HÍ ~åÇ‘Ï
QÆ_®¤Å∞ z‰õΩ¯Ñ¨_çáÈ`å~Ú. QÆ_»¤O HõuÎiOKÕÜ«∞_»O
‰õÄ_® [~°∞QÆ∞`«∞Ok. HÍh T_ç# QÆ_»¤O Z=i^À
`≥ e Ü« ∞ ^Œ ∞ . ã¨ Ã ãÊ<£ û , z=iÖ’ K« ∂ ¿ãÎ Jk
HÔ .Ü«∞<£.ã≤OQ∑^xŒ `≥Å∞ã¨∞OÎ k.
H˜â’~ü "ÕkHõ<≥H˜¯ |Ç¨ï=∞u JO^Œ∞HÀÉ’`«∂O_»QÍ Jukä áê„`«Ö’ Jâ’H±‰õΩ=∂~ü „Ñ¨`«ºHõΔO.
J`«x QÆ_»¤O <ÕÅq∂^Œ r~å_»∞`«∂ LO@∞Ok. J`«xˆH |Ç¨ï=∞u ^Œ‰õΩ¯`«∞Ok. W^À Ü«∂O\©
HÔ =Â¡ ∂H±û J#fl=∂@.
J|û~ü¤ ã≤x=∂ fÜ«∞@O =∂@Å∞ HÍ^Œ∞. ã‘iÜ«∞ãπQÍ fÜ«∂e. HÍh H˜â’~ü Pëê=∂+‘QÍ
fã≤#@∞ì JxÑ≤ã¨∞ÎOk. ã≤x=∂ =∞^èŒºÖ’ F ã‘<À¡ #\©#@∞Å∞ =∂=¸Å∞ ^Œ∞ã¨∞ÎÖ’¡ Hõ#|_»∞`å~°∞.
H˜â’~ü `≥~°ÃÑ· Hõ#|_ç '>ˇÿ=ÚH˜ HÍã¨∂ì"£∞û ~å#O^Œ∞=Å¡# ™ê^è•~°} ^Œ∞ã¨∞ÎÖ’¡<Õ áê„`«Å∞ Hõ#|_®Åx
_≥·Ô~Hõì~°∞<≥·# <Õ#∞ âßã≤ã¨∞Î<åfl#∞—— JO\Ï_»∞. x*ÏxH˜ +¨Ø\ÕQ∑ >ˇÿ=ÚÖ’ J^Õ [iy =ÙO@∞Ok.
^•<Õfl XHõ `«=∂ëêQÍ J#∞‰õΩx H˜â’~ü
J^Õ Ü« ∞ ^ä • `« ^ ä Œ O QÍ z„fHõ i Oz
=ÙO\Ï_»∞. „¿ÑHõΔ‰õΩÅ∞ =∂„`«O
~ÚÖÏO\˜ ã‘#¡‰õΩ a`«Î~°áÈ`å~°∞.
Jã¨Å∞ ã≤x=∂ "≥Ú^Œ\’¡<Õ ¿Ñ~°∞¡
PHÍâ◊ O #∞Oz
T_çÑ¨_»∞`«∂O_»OQÍ H˜â’~ü =zÛ
"å\˜x `«iq∞"Õ™êÎ_»∞. „¿ÑHõΔ‰õΩÅ
"≥Ñ· Ù¨ H˜ uiy 'q∂~°∞ K«∂_»É’ÜÕ∞k
X\ì̃ Jã¨=∞O[ã¨"∞≥ #ÿ Hõ^.Œä `«~¯° O
QÆ∞iOz K«∂_»HOõ _ç—— Jx K≥áêÎ_∞» .
''|_ôÎ HÍ <å"£∞ QÍ_ô——Ö’ |Ñ≤ÊÖÏÇ≤Ïi, Jq∞`ü`À... `«~åfi`« ã≤x=∂ =∞^èŒº =∞^èŒºÖ’
J<ÕHõ™ê~°∞¡ P_çÜ«∞<£û ˆHã≤ uiy
Hõ#∞flQ˘_»`å_»∞. É’Å∞¤ „_»ã¨∞ûÅ∞ =∂ˆ~Û™êÎ_»∞. ã≤x=∂#∞ `«# z`«ÎO =zÛ#@∞ì fâß_»x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û.
`å~åQÆ}O K«∂_»É’`Õ H˜â’~ü H˘_»∞‰õΩ Jq∞`ü, j`«Öò, ÉèíQÆ"å<£, S.Ü«∞ãπ.*’Ç¨Ï~ü, aO^Œ∞.
H˜â’~ü r=#~°≠i 106 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
x~å‡`«, ^Œ~°≈‰õΩ_»∞, ãÖw`«O, á¶È\’„QÆÑ¶‘ Jhfl H˜â’ˆ~! ''K«bÎHÍ <å"£∞ QÍ_ô—— ¿Ñ~°∞ QÆ∞~°∞Î‰õΩ =™ÈÎOk
Hõ^• Jx ã≤x=∂ K«∂_»É’~Ú#"åiH˜ k=∞‡ uiyáÈÜÕ∞ Hõ^ä• Hõ^äŒ#O!
J `«~åfi`« fã≤#k ''â◊ÉèÏ+π _®_ô—— (1979). H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü `«# H˘_»∞‰õΩ Jq∞`üx ÃÑ\˜ì
fâß_»∞. Jq∞`üH˜ ÃÑo¡ãÖ|O^èŒO K«∂_»É’~Ú `«<Õ „¿Ñ=∞Ö’ Ñ¨_»`å_»∞. Jq∞`ü *’_ôQÍ `≥Å∞QÆ∞`å~°
[Ü«∞ã¨∞^èŒ. H˜â’~üH˜ [O@QÍ Ü≥∂y`å ÉÏe (J`«x =∂r ÉèÏ~°º). +¨~å =∂=¸Å∞QÍ x~å‡`«,
^Œ~°≈‰õΩ_»∞, ãÖw`«O, Hõ^äŒ QÆ„\Ï H˜â’ˆ~! ã≤x=∂ "å~°O ~ÀAÖÏ_çOk.
1981Ö’ fã≤# ã≤x=∂ ''K«bÎ HÍ <å"£∞ lO^Œw—— Jâ’H±, J#∂Ñπ, H˜â’~ü ™È^Œ~°„`«Ü«∞O`À
ÉÏ@∞ Jq∞`ü‰õΩ=∂~ü, s\Ï ÉÏ^èŒ∞s
"Õâß~°∞. H˜â’~ü Ñ¨Hõ¯# `≥Å∞QÆ∞
#\©=∞}˜ "≥·.q[Ü«∞ #\ÕzOk.
=ÚQÆ∞æ~°#fl^Œ=Ú‡Å∂ F Ç¨ÏŸ@Öò
#_»∞Ñ¨Ù `«∂O\Ï~°∞. F QÆ∞Ñ¨Îxkè
Ñ≤@ìHõ^äŒ ‰õÄ_® LOk. D ã≤x=∂
áê\˜ˆH =ÚQÆ∞æ~°∂ =Úãë"åà◊√¡,
ã¨∂÷ÅHÍÜ«ÚÅ∞. Ç‘Ï~À~Ú#∞¡ ‰õÄ_®
¿Ñ~°∞#fl"åà◊√¡ HÍ^Œ∞. D ã≤x=∂
‰õÄ_® á¶ê¡¿Ñ!
~°≠∞„=¸
ã≤x=∂ ~°OQÆOÖ’ Z<ÀflÜÕ∞à◊√¡
L#fl H˜â’~üH˜ Hõ=∞i¬Ü∞« Öò Ze"≥∞O\òû 'â◊ÉèÏ+π_®_ô— z„`« x~å‡}OÖ’ [Ü«∞ã¨∞^èŒ, Jq∞`ü Å`À...
`≥eÜ«∞xqHÍ=Ù. ÉÏ=QÍ~°∞ Zãπ.=ÚYs˚, J#flQÍ~°∞ Jâ’H±‰Ωõ =∂~ü Z<Àfl q[Ü«∞=O`«"∞≥ #ÿ ã≤x=∂Å∞
fã≤# J#∞Éèí=A˝Å∞. `«#∞ áê@Å∞ áê_»∞`«∞#fl ã≤x=∂ÅÖ’ Uq P_»∞`«∞<åflÜ≥∂, Z=~°∞ ãÖw`«O
~Ú¿ãÎ _ç„ã≤ì|∂º@~°∞¡ =ÚO^Œ∞‰õΩ=™êÎ~À H˜â’~üH˜ `≥eÜ«∞HõáÈÖË^Œ∞. J~Ú<å WÖÏO\˜ ã≤x=∂Å∞
fâß_»O>Ë J`«xH˜ _»|∞ƒq∂^Œ =∞=∞HÍ~°O LO^Œ#∞HÀ"åÖÏ? ÖË^Œ#∞HÀ"åÖÏ? x*ÏxH˜ '~°≠∞„=¸—
fã≤#Ñ¨C_»∞ H˜â’~üH˜ ~¸ qHÍ~åÅ∞ L<åflÜ«∞x J#∞HÀ=_®xH˜ ÖË^Œ∞. Jk Ñ¶¨‰õΩÎ Hõ=∞i¬Ü«∞Öò
ã≤x=∂. Hõ^äŒ, „ã‘¯<£¿Ñ¡, ãÖw`«O J`«x"Õ. _»|∞ƒ J`«<Õ ÃÑ@∞ì|_ç ÃÑ\˜ì<å `«# Ãã„Hõ@s J#∂Ñπâ◊~°‡
¿Ñ~°∞ „á⁄_»∂ºã¨~üQÍ "Õâß_»∞. ^Œ~°≈Hõ`«fiO â◊OHõ~ü
=ÚYs˚H˜ WKåÛ_»∞.
H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü ã¨~°ã¨# Ç‘Ï~À~Ú<£ J`«x ÉèÏ~°º
=∞^èŒ∞ÉÏÅ "Õã≤Ok. =∞^èŒ∞ÉÏÅ `«O„_çQÍ [Ü«∞O`ü
"ÕÜ«∞QÍ H˜â’~ü `«e¡QÍ Åe`å Ñ¨"å~ü "Õã≤Ok.
J#∂Ñπ‰õΩ=∂~ü [Ü«∞O`ü Ãã„Hõ@sQÍ, =∞^èŒ∞ÉÏÅ#∞
„¿Ñq∞Oz#"å_çQÍ Ç¨ã¨º"Õ+Ö "Õâß_»∞. K«OK«Öò
H˜â’~ü#∞ „¿Ñq∞Oz# J=∂‡~ÚQÍ K«H¯õ \˜ P@áê@Å∞
„Ñ¨^Œi≈OzOk.
ã≤x=∂Ö’ H˜â’~ü H˘O_»*Ïu"å_»∞. H˘O_»ÖHˇ ¯˜ OKÕ
QÔ _· .£ XHõ ^èxŒ ‰õΩ_ç ‰õÄ`«∞ifl „¿Ñq∞™êÎ_∞» . P"≥∞ ‰õÄ_®
J`«x =Åz =iã¨∞ÎOk... WÖÏ F á¶ê~°∞‡ÖÏ
„¿Ñ=∞Hõ^äŒÖÏ ™êQÆ∞`«∞Ok ã≤x=∂. z=~À¡ Åe`å
Ñ¨"å~ü =zÛ H˜â’~ü Z=~À `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞Ok. Hõ^äŒ ''~°≠∞„=¸——
H˜â’~ü r=#~°≠i 107 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
H˜â’~ü `«# z¢Ò« Ö’ =∞^è∞Œ ÉÏÅ ã¨ ∞ MÏO`« O . D Ö’QÍ H˜ â ’~ü É’Å∞¤ =∂~° ∞ "Õ ë êÅ∞
K≥Öˇ¡à◊¡ x^ŒÌih – K«OK«Öò, QÆOQÆ – (Y\ò=∞O_»∂, Y\ò=∞O_»∂...Jx Ã+~åÊ "Õ+O¨ Ö’ áê@ ‰õÄ_®
fã¨∞‰õΩ<åfl_»∞.K«OK«Öò ~Ú`«~°∞ÅH© LOk). H˜â’~ü Ç¨ã¨ºO`À ÉÏ@∞ =∞^èŒ∞ÉÏÅ JO^ŒK«O^•Å∞
H˘xfl z¢`åÅÖ’ KÕã≤<å QÆOQÆ‰õΩ ã≤x=∂‰õΩ F ÃÑ^ŒÌ ZÃãû\ò. áê@Å∞ =∞s ÃÑ^ŒÌ ZÃãû\ò.
=∂¢`«O J^˘Hõ¯>Ë z¢`«O. z¢`«O! ''~°≠∞„=¸—— áê@Å∞ KåÖÏ, KåÖÏ ÉÏQÆ∞O\Ï~Ú. 'HÀ~¸
''~°≠∞¢=¸——Ö’ H˘xfl áê@Å∞ Ç¨Ï"£∞^Œ"£∞ # ~°Ç¨— ÉÏQÍ áêÑ¨ÙºÅ~ü J~Ú# áê@. J^Õ
H˜â’~ü ã¨fiÜ«∞OQÍ ¢"å™ê_»∞. "å\˜Ö’ HÍ‰õΩO_® '~î°O_ô Ç¨Ï"å U KåO^£h ã¨∞Ç¨h— ‰õÄ_® KåÖÏ
„âß=º"≥∞ÿ# áê@. g\˜`À ÉÏ@∞ =∞Oz Ç¨ïëêÔ~·# áê@Å∞
>ˇÿ\ ˜Öò™êOQ∑ '~°∞H± ~°∞H± ^äŒ"£∞ ^äŒ"£∞—
XHõ\ ˜. PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ# "å^ŒºQÀ+≤ª KåÖÏ L<åfl~Ú. '"≥∞ÿ Ç¨˙ ~°≠∞„=¸— J<Õ >ˇÿ\ ˜Öò ™êOQ∑Ö’
U~åÊ@∞ KÕã≤#k – ã¨∞Ç¨Ï$`ü HÍ~ü É’Å¤O`« Ü≥∂_çeOQ∑ KÕã≤ =∞Ç¨ Ç¨Ï_®=Ù_ç KÕâß_»∞ H˜â’~ü.
(Zãπ . _ç . |~° ‡ <£ XHõ Ñ ¨ Ê \ ˜ H˜â’~ü, =∞^è∞Œ ÉÏÅ, J#∂Ñπ Hõeã≤ #\Õz# '~°≠∞"Õ∞~ˆ , ~°≠∞"Õ∞~ˆ
ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ_»∞) ~°≠∞"Õ∞~ü ~°≠∞"Õ∞~ü, ~°≠∂"Õ∞ kÖò "Õ∞~å ~°≠∂"Õ∞—, H˜â’~ü,
K«OK«Öò _®#∞û '*Ï<Õ^Õ...— (WOw¡+¨μ áê@ @∂º<£) Ñ¨_çÑ¨_ç
#qfi™êÎ~Ú. ã≤x=∂ „|Ç¨‡O_»OQÍ P_çOk. [<åÅ∞ q~°QÆ|_ç K«∂âß~°∞. H˜â’~ü‰õΩ HÍã¨∞Å =~°¬O
‰õΩiã≤Ok.
=∞i ~ÚÖÏ\˜ q[Ü«∞=O`«"∞≥ #ÿ ã≤x=∂ fã≤#"å_çH˜ ã≤x=∂ á¶ê~°∞‡ÖÏ `≥eÜ«∞^Œ#∞HÀÖËO Hõ^•!
x*ÏxH˜ J`«#∞ =∞^èŒ∞ÉÏÅ#∞ ÃÑo¡ KÕã¨∞‰õΩ#flÑ¨C_»∞ P"≥∞#∞ _»|∞ƒ QÆ∞iOKÕ KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»h, P"≥∞#∞
Ç‘Ï~À~Ú<£QÍ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x ã≤x=∂Å∞ fã≤ _»|∞ƒ KÕã∞¨ ‰õΩO^•=∞#∞ ‰õΩ<åfl_»h J#∞‰õΩ<åfl~°∞ KåÖÏ=∞Ok.
P"≥∞ J<å~ÀQÆºO #∞O_ç `Õ~°∞HÀÖË^Œx `ÕÅQÍ<Õ J`«xH˜ WO„@ã¨∞ì áÈ~ÚO^Œh, JO^Œ∞Hõ<Õ
Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀ=_»O =∂<Õâß_»h ‰õÄ_® P~ÀÑ¨}Å∞ =KåÛ~Ú. g\˜Ö’ x*Ïx*ÏÅ =∂@ ZÖÏ=Ù<åfl
ÉÏHÍûÑ¶‘ã¨∞ g∞^Œ H˜â’~ü‰õΩ Hõ#∞fl L#fl>Ëì J#∞HÀ"åe Hõ^•!
_»|ƒO>Ë ÅHõΔºO ÖË^•...?
Z=Ô~·<å ã≤x=∂ fã≤#Ñ¨C_»∞, =ÚYºOQÍ F HõàÏHÍ~°∞_»∞ fã≤#Ñ¨C_»∞, Jk `≥KÕÛ _»|∞ƒ =∂@
ZÖÏ=Ù<åfl, `«#∞ fã≤# ã≤x=∂ Ñ¨k=∞On K«∂_®Åh, `«# ÉèÏ"åÅ∞ Ñ¨k=∞Ok `≥Å∞ã¨∞‰õΩx
K«iÛOK«∞HÀ"åÅh HÀ~°∞‰õΩO\Ï_»∞. =∞i H˜â’~ü `«~åfi`« `«~åfi`« fã≤# ã≤x=∂Å#∞ K«∂_»É’`Õ
J`«#∞ U ÅHõΔ ºO`À g\˜x fâß_À JO`«∞|@ì^Œ∞. _»|∞ƒ QÆ∞iOz ÅHõΔ ºÃÑ@ì‰õΩO_® "≥„i Ñ¨Ù\˜ì
fâß_Õ"≥∂ JxÑ≤ã¨∞ÎOk.
J`«#∞ `«ÅÃÑ\˜ì# 14 ã≤x=∂ÅÖ’ 6 ã≤x=∂Å∞ – hÖÏ P™ê‡<£, ã¨∞Ç¨<å ãÖw`ü, áêº~ü
J*ò#c ÃÇ·Ï, ÉÏºO_£ =∂ã¨ì~ü zH±zH± |∂"£∞, n#∂ HÍ n<å<å^è£, [=Ú<å ˆH f~ü – =∞^èŒºÖ’<Õ
PyáÈÜ«∂~Ú. `«# ÉèÏ~°º b<å Ç‘Ï~À~Ú<£ QÍ fã≤# ''=∞=∞`å H˜ Kèå"£ "Õ∞ñ—— ZÖÏ f™ê_À
U"≥∂ QÍx ^•xfl _ç„ã≤ì|∂º\ò KÕÜ«∞_®xH˜ Z=~°∂ =ÚO^Œ∞‰õΩ ~åÖË^Œ∞.
=∞i H˜â’~ü‰õΩ _»|ƒO>Ë ÅHõΔ ºO ÖË^•? ÖËHõáÈ`Õ `«# Ç¨Ï$„^ÀQÍxfl ‰õÄ_® Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀ‰õΩO_®
Jxfl „Ñ¨^Œ~°≈#Å∞ ZO^Œ∞H˜zÛ =ÙO\Ï_»∞? J<ÕHõ =∞Ok x~å‡`«Å`À JO`« Hõiî#OQÍ ZO^Œ∞‰õΩ
=º=Ç¨ÏiOz LO\Ï_»∞?
=∞i `«#∞ x~å‡`«QÍ L#flÑ¨C_»∞ ZÖÏ =º=Ç¨ÏiOKå_»∞? ™ê^è•~°}OQÍ J`«x ‰õΩ@∞O|
ã¨Éèí∞ºÅ∞, PÑ¨Îq∞„`«∞Å∞ WÑ¶≤ÎHõ~ü ÖÏ\˜"åàı¡ J`«x ã≤x=∂ÅÖ’ Z‰õΩ¯=QÍ "Õâß~°∞. "åà◊¡O^ŒiH© _»|∞ƒ
ZQ˘æ\ ˜ì#@∞ì ZHõ¯_® q#ÖË^Œ∞ HÍh "≥∞Ç¨Ï=¸^£`À =∂„`«O XHõ™êi z#fl Q˘_»= J~ÚOk.
H˜â’~ü ^Œ~°≈Hõx~å‡`«QÍ fã≤# ''â◊ÉèÏ+π _®_ô—— z„`«OÖ’ "≥∞Ç¨Ï=¸^£ #\ÕKå_»∞. HÍh J`«xH˜
~Ú=fi=Åã≤# áêi`À+≤HõO H˜â’~ü "≥#HõÉˇ>Ëìâß_»∞. JÑ¨Ê\˜ˆH "≥∞Ç¨Ï=¸^£‰õΩ "ÕëêÅ∞ `«QÍæ~Ú.
PiúHõ Ñ¨~°"≥∞ÿ# ~Ú|ƒO^Œ∞ÅÖ’ L<åfl_»∞. ã≤x=∂ ib[=fi_»O, ÃÑ¶~ÚÅ=_»O [iyOk HÍh
H˜â’~ü r=#~°≠i 108 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
H˜â’~ü =∂„`«O "≥∞Ç¨Ï=¸^£H˜ _»|∞ƒ
~Ú=fiÖË^∞Œ . áêÑÖ "≥∞Ç¨Ï=¸^£ QÆ∞~°∞Î
KÕ ã ¨ ∂ Î < Õ L<åfl_» ∞ . J~Ú<å
„Ñ¨Ü≥∂[#O ÖËHõáÈ~ÚOk.
ã¨ÇÏ¨ #O HÀÖ’Ê~Ú# "≥∞Ç¨Ï=¸^£
F ~ÀA H˜â’~ü WO\˜H˜ "≥àÏ¡_∞» . ÃÑ^ŒÌ
S~°<£ ˆQ@∞ =¸¿ãã≤ =ÙOk. HÍ~°∞
ky ˆQ@∞ QÆ\ ˜ìQÍ `«\Ïì_»∞. "åKü=∞<£
F z#fl `«Å∞Ñ¨ÙÖ’Oz `˘OyK«∂ã≤
''™êÉò |Ü«∞\ỖHàÏ¡~∞° —— J<åfl_»∞.
HÍh H˜â’~ü "ÕëêÅ∞ `≥eã≤#
"≥ ∞ Ç¨ Ï =¸^£ "≥ ∂ ã¨ á ÈÖË ^ Œ ∞ .
Q˘O`«∞ÃÑOz QÆ\ ˜ìQÍ JiKå_»∞–
''H˜â’~ü^•, #∞=Ùfi Ö’Ñ¨ÖË L<åfl=x
`≥Å∞ã¨∞. |Ü«∞@H˜ ~å. ÖËHáõ È`Õ Qˆ @∞
q~°H˘¯@∞ì‰Ωõ x =KÕÛ™êÎ.——
''™êÉò WO\’¡ ÖË ~ ° ∞ . ˆ Q @∞
|Ü« ∞ @#∞Oz `åà◊ O "Õ ã ¨ ∞ ‰õ Ω x
"≥oá¡ ÈÜ«∂~°∞.——J<åfl_»∞ "åKü=∞<£.
J`«x =∂@ |ÅÑ¨~°∞ã¨∞Î#fl@∞ì
Ö’Ñ¨\ ˜ #∞O_ç H˜â’~ü `«e¡ "å~Úãπ
q#|_çOk. ''<åÜ«∞<å "≥∞Ç¨Ï=¸^£,
H˜â’~ü ÖË_»=∂‡. |Ü«∞@‰õΩ "≥àÏ¡_»∞.
=∞m¡ `«~åfi`« ZÑ¨C_≥·<å ~å.—— Jx.
H˜â’~ü q∞q∞„H© Hõà◊ "≥∞Ç¨Ï=¸^£H˜
H˘`«Î HÍ^Œ∞. Jk H˜â’~ü Z`ÕÎ#x
J~°ú=∞~ÚOk. *Ë|∞Ö’Oz i"åÅfi~ü
fã≤ ''H˜â’~ü^•. #∞=Ùfi Ö’Ñ¨ÖË =ÙO_ç
"ÕëêÅ∞ "Õã¨∞Î<åfl=x `≥Å∞ã¨∞. ˆQ@∞
fÜ«∞HõáÈ`Õ `«∞áêH©`À `åà◊O ¿ÑÖËÛã≤
<Õ<Õ Ö’ÑëH˜ =™êÎ. HÍ™È¯.—— Jx
ÃÇÏK«ÛiOKå_»∞.
Ô~O_»∞ xq∞ëêÅ~Ú<å ã¨^ÕÌg∞
HÍHõáÈ=_»O`À "≥∞Ç¨Ï=¸^£ `«∞áêH©
fã≤ QÍeÖ’H˜ Ô~O_»∞™ê~°∞¡ ¿ÑÖÏÛ_»∞
"≥ ∞ Ç¨ Ï =¸^£ . ^•O`À H˜ â ’~ü H ˜
ã‘iÜ«∞ãπ<≥ãπ J~°ú=∞~ÚáÈ~ÚOk.
QÆ | QÆ É Ï Ö’Ñ¨ Å #∞O_ç =zÛ
"åKü"∞≥ <£H˜ K≥ÑÊ≤ Qˆ @∞ `≥iÑ≤OKå_»∞.
''~å, ~å, "≥∞Ç¨Ï=¸^£. U=∞~ÚOk?
H˜â’~ü r=#~°≠i 109 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
P `«∞áêH© Uq∞\©? ãÖQÆ`Õ q∞@ã¨Å∞?—— Jx "åHõ|∞ KÕÜ«∞É’Ü«∂_»∞.
"≥∞Ç¨Ï=¸^£ Ju ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞ – ''_»|∞ƒ HÍ"åe. =∂ <å#fl Ç¨ã¨Ê@Ö’¡
L<åfl_»∞. <å‰õΩ `«HõΔ}O _»|∞ƒ W"åfie.——
''`«Ñ¨Ê‰õΩO_®#∂. ^•xH˜ WO`« Ç¨Ï_®=Ù_≥O^Œ∞‰õΩ? WkQÀ ^•ãπ, "≥∞Ç¨Ï=¸^£ QÍiH˜
~Ú=fi=Åã≤#k ~ÚKÕÛâıÜü∞—— JO@∂ `«# Ãã„Hõ@sH˜ P~°¤ˆ~âß_»∞.
D ãÖÑ¶¨∞@# qO>Ë qO`«QÍ LO@∞Ok. x~å‡`«QÍ H˜â’~üH˜ áêÑÖ K≥_»¤¿Ñ~°∞ ÖË^Œ∞.
J`«x JO`«~°OyHõ q∞„`«∞_»∞ WÑ≤ÎHõ~ü XHõ™êi K≥áêÊ_»∞ – ''^Œ∂~ü QÆQÆ<£ H˜ Kèå"£ñ "Õ∞ñ—— H˜
~°K«~Ú`«QÍ Ñ¨xKÕã≤# ~°"Õ∞+π ÑÖ`ü F ™êi _»|∞ƒ ÖË^Œx ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞<åfl_»∞. H˜â’~ü
K≥áêÊ_»∞–'#∞=Ùfi ~åÜ«∞=Åã≤#k ~å~Ú. _»aƒ™êÎ— Jx.
'J^ŒO`å `«~∞° "åu ãÖQÆu. =ÚO^Œ∞ _»|∞ƒ ~Ú=fiHõáÈ`Õ, <Õ#∞ |`«H#õ ∞. `«~åfi`Õ ~å`«Å∂,
HÀ`«Å∂— Jx ~°"Õ∞+πÑÖ`ü "≥ÚO_çˆHâß_»∞.
H˜â’~ü "≥O@<Õ _»|∞ƒ U~åÊ@∞ KÕâß_»∞. JO^Œ∞KÕ`« H˜â’~ü Ñ≤ã≤<åi JO>Ë <Õ#∞ Kè«@∞ì#
XÑ¨CHÀ#∞.— Jx.
=∞i "≥∞Ç¨Ï=¸^£ q+¨Ü∞« OÖ’ JÖÏ KÕâß_ÕO JO>Ë ^•xH˜ "≥∞Ç¨Ï=¸^£ g∞^Œ P ã¨=∞Ü«∞OÖ’
U^≥·<å JÅHÀ, HÀÑ¨"≥∂ LO^Õ"≥∂ `≥eÜ«∞^Œ∞.
Ñ≤ã≤<åi`«#O
_»|∞ƒ q+¨Ü«∞OÖ’ `«# Ñ¨^Œú`«∞Å∞ Ö’HõxO^Œ‰õΩ QÆ∞~°=Ù`åÜ«∞x H˜â’~ü ÉÏ^èŒÑ¨_Õ"å_®?
ÖË^•? JO>Ë ^•xH© ã¨Ô~·# ã¨=∂^è•#O ^˘~°Hõ^Œ∞.
F ™êi F Ñä¡ã≤\ © HõOÃÑh "å_çKÕ`« Ñä¡ã≤\ © =~°∞¯ KÕ~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ H˜â’~ü. aÅ∞¡ ¿Ñ
KÕÜ«∞_®xH˜ uÑ¨ÙÊ`«∞<åfl_»∞.
F ™êi HõOÃÑh"å_»∞ =zÛ 'g∞‰õΩ _»|∞ƒ ÖËHõ<å U"≥∞ÿ<å<å? Wxfl™ê~°∞¡ uÑ≤Êã¨∞Î<åfl~°∞—— Jx
qã¨∞‰õΩ¯<åfl_»∞.
''_»|∞ƒ ÖËHõ HÍ^Œ∞, <å *Ë|∞Ö’ F ™êi _»|∞ƒ Ñ¨_çO^Œ#∞HÀ, Jk |Ü«∞@‰õΩ ~å=_»O
Hõ+¨ìO.—— J<åfl_»∞ H˜â’~ü xã≤ûQÆ∞æQÍ.
HõOÃÑh"å_»∞ x~å…O`«áÈÜ«∂_»∞ – ''=∞i <å _»|∞ƒ <å‰õΩ =KÕÛ =∂~°æ"Õ∞ ÖË^•?—— Jx
J_çQÍ_»∞ n#OQÍ.
''LOk. <å KÕuH˜ _»|∞ƒ ~å‰õΩO_® #∞"Õfi
f¿ãã¨∞HÀ=_»"Õ∞! ˆ~Ñ¨Ù Ñ¶≤eO ÃãO@~üH˜ ~å.
JHõ¯_» F áê@ iHÍi¤OQÆ∞ KÕã¨∞Î<åfl.
iHÍi¤OQÆ∞ J~ÚáÈQÍ<Õ <å‰õΩ W=fi=Åã≤#k
hˆ H _≥ · Ô ~ ‰õ Ω ì Q Í ~ÚKÕ Û Ü« ∞ =∞x "åà◊ ¡ ‰ õ Ω
K≥|∞`å.JÖÏ J~Ú`Õ P _»|∞ƒ <å *Ë|∞Ö’
Ñ¨_»_»O, =∞m¡ |Ü«∞@ Ñ¨_»ÖËHõáÈ=_»O
[~°∞QÆ^∞Œ .—— J<åfl_»∞.
z=~°‰õΩ JÖÏˆQ [iyO^Œ#∞HÀO_ç,
J~Ú<å ~ÚÖÏ =∂\Ï¡_ç`Õ Ñ≤ã≤<åi Jx
=Ú„^Œ Ñ¨ _ » ^ Œ ∂ ? Ñ¨ _ ç O k. Ñ¨ _ ®¤ H õ F
ãÖ^Œ~°ƒùOÖ’ H˜â’~ü ÉÏ^èŒÑ¨_»¤@∞ì<åfl_»∞.
F™êi ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ L#fl H˘xfl ÉˇOQÍb
‰õΩ@∞OÉÏÅ#∞ YO_®ÖÏ (ÉÁOÉÏ~ÚH˜
H˜â’~ü r=#~°≠i 110 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
''#∂º _èçb¡—— (1956) ã≤x=∂Ö’ ^èŒ∞=∂Öò, <å<å ÑëûHõ~ü, "≥·[Ü«∞Of=∂Å,
<ål~ü Ç¨ï¿ã<£, H˜â’~ü
^ŒQ~æÆ Ö° ’ L#fl Ç≤ÏÖò ¿ã+ì <¨ )£ ‰õΩ "≥o~¡ =° ∞‡<åfl_»∞. <åÅ∞QÆ∞~ÀAÅáê@∞ qO^Œ∞Å∞, q<À^•Å∞, ~å#∂áÈ#∂
Y~°∞ÛÅ∞ Jhfl H˜â’~ü"Õ!
H˜â’~ü B^•~°ºO ÑïÑ¨Ó~°‚OQÍ P™êfikOz# `«~åfi`« "åà◊√¡ ÉÁOÉÏ~Ú uiy=zÛ H˜â’~ü‰õΩ
^ä•OH±û K≥Ñ¨ÊÉ’Ü«∂~°∞. ''JHõ¯ˆ~¡^Œ∞ HÍh ~ÚÑ¨C_»∞ K≥Ñ¨ÊO_ç. <Õ#∞ Ö’aè<å?—— J<åfl_»∞ H˜â’~ü.
''JÉËƒ, Z=~°<åfl~°∞?—— J<åfl~°∞ "åà◊√¡.
''P =∂>Ë Ñ¨k=∞OkH© K≥Ñ¨ÊO_ç.—— J<åfl_»∞ H˜â’~ü.
_»|∞ƒ q+¨Ü«∞OÖ’ x~å‡`«Å`À<Õ HÍ^Œ∞, ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ`À ‰õÄ_® J`«#∞ xHõ¯zÛQÍ
=º=Ç¨ÏiOKå_»x K≥Ñ¨Ê_®xH˜ Z=∞~°˚hû~ÀAÅ <å\˜ L^ŒO`«O K≥Ñ¨C‰õΩO>Ë KåÅ∞. XHõ xÜ«∞O`«$`«fi
„Ñ¨Éèí∞`«fiO XHõ HõàÏHÍ~°∞}˜fl ZÖÏ <åâ◊#O KÕÜ«∞ ã¨=∞Hõ\ ˜ìO^À QÆ∞~°∞Î‰õΩ=ã¨∞ÎOk.
* * *
H˜â’~ü r=#~°≠i 111 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

P K«Öò ˆH `«∞ˆ~≠ "≥∞ÿ ÖË ˆH K«Å∂
WH± S¿ã QÆQÆ<£ ˆH `«ÖË
[Ç¨ QÆ"£∞ cè #Ç¨ÏŸ Pã¨∂ cè # Ç¨ÏŸ
|ãπ áêº~ü Ç‘Ï áêº~ü Ñ¨ÖË IIP K«ÖòII
ã¨∂~°*ò H© Ñ¨Ç¨Ïb H˜~°}ü ¿ã
Pâß HÍ ã¨"Õ~å *ÏˆQ 2
K«O^• H© H˜~°}ü ¿ã ^èŒ∞ÖòHõ~ü
Ñ¶¨∞<£Ñ¶¨∞’~ü JO^èÕ~å ÉèÏˆQ 2
Hõcè ^èŒ∂Ñπ dÖË Hõcè Kèå"£ q∞ÖË
ÅOcã‘ _»QÆ~ü # YÖË II[Ç¨II IIWH± S¿ãII z„`«O : ^Œ∂~ü QÆQÆ<£ ˆH Kèå"£ "Õ∞
[Ç¨ ^Œ∂~ü #[~ü ^Ò_®ÜÕ∞ w`«O : â‹·ÖËO„^Œ
P*Ï^£ QÆQÆ<£ ÅÇ¨Ï~åÜÕ∞ ãÖw`«O : H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü
[Ç¨ ~°OQ∑ a~°OˆQ ÑÖpè Jaè#Ü«∞O : H˜â’~ü, Jq∞`ü
Pâß HÍ ãÖ^Õâß ÖÏÜÕ∞ II2II
ã¨Ñ¨<ÀO "Õ∞ Ñ¨b Ç¨Ïã¨f Ç¨ÏŸ Hõb
[Ç¨ âß"£∞ ã¨∞Ç¨h _è»ÖË II[Ç¨II IIWH± S¿ãII
( ~å, x#∞fl fã¨∞‰õΩx "≥à`◊ å#∞. ^Œ∞:YO, Hõhflà◊√¡ ÖËx KÀ@‰õΩ, ¢¿Ñ=∞ =∂¢`"« ∞Õ LO_Õ QÆQ#Æ `«ÖÏxH˜
fã¨∞HÔ à◊`å#∞. JHõ¯_» ã¨∂~°∞º_ç `˘eH˜~}° O`À Pâ◊Å L^ŒÜ∞« O "Õ∞ÖÁ¯O@∞Ok. K«O¢^∞Œ x H˜~}° ÏÅ`À
`«_çã≤ ^Œ@ì"≥∞ÿ# pHõ\ ˜ Ñ¨~°∞QÆ∞Å∞ ÃÑ_»∞`«∞Ok. XHÀ¯Ñ¨ÙÊ_»∞ ZO_» qK«∞Û‰õΩO@∞Ok, XHÀ¯Ñ¨ÙÊ_»∞
h_» ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok. ^•i ZO`« á⁄_»∞ÔQ·<å qã¨∞QÆ∞Ñ¨Ù@ì^Œ∞.
K«∂Ñ¨ÙÅ∞ ÑïÔQ\˜ì# "Õ∞~°‰õΩ ¿ãfiKåÛùHÍâ◊O qã¨Îiã¨∞ÎOk. ~°OQÆ∞~°OQÆ∞Å qÇ¨ÏOQÍÅ∞ Pâ◊Å
ãÖ^ÕâßÅ∞ "≥∂ã¨∞‰õΩ=™êÎ~Ú. PÇ¨^¡ HŒ ~õ O° QÍ á⁄^Œ∞Ì "å\Ïˆ~"Õà,◊ HõÅÖ’¡ Ñ¨Ù\#ì˜ Ñ¨ÓÅ"≥ÚQÆæ z~°∞#=ÙfiÅ∞
zOkã¨∞OÎ k.)
âß¢ãÜ
Î‘ ∞« ãÖw`«O JÉèºí ã≤OK«Háõ È~Ú<å H˜â’~ü W@∞=O\˜ P}˜=Ú`åºÅ=O\˜ áê@Å HÔ xfl\˜HÀ
ãÖw`«O W=fiQÆeˆQ_»∞. W^Õ ã≤x=∂Ö’x 'l<£ ~å`ÀOHÀ Éè’~ü #Ç‘Ï—, 'HÀ~¸ Ö∫\Ï ^Õ "Õ∞s c`Õ
Ç¨ïÜÕ∞ k<£— áê@Å∞ ‰õÄ_® Z#fl\˜H© =∞~°∞Ñ¨Ù~åx áê@ÖË!
F =¸QÆÑ≤Å¡"å_ç =∞#ã¨∞Ö’ Pâß‰õΩã¨∞=∂Å∞ Ñ¨Ó~Úã¨∂Î `«O¢_ç áê_Õ D áê@ @∂º<£ KåÖÏ
HÍºpQÍ LO@∞Ok. '^Œ∂~åHÍâ◊Ñ¨Ù KèåùÜ«∞Ö’¡— J<Õ J~°÷O QÆÅ >ˇÿ\ ˜Öò‰õΩ "Õˆ~ >ˇÿ\ ˜Öò ™êOQ∑ L<åfl
D áê>Ë WOK«∞q∞OK«∞ nä"£∞ ™êOQ∑ J~ÚáÈ~ÚOk.
Hõ=∞‡i¬Ü«∞Öò x~å‡`«QÍ _»|∞ƒ QÆ_çOKåHõ H˜â’~ü =∞Oz Jaè~°∞z`À ~¸ ã≤x=∂ fâß_»∞. P~üì
ã≤x=∂QÍ =Ú¢^ŒÑ¨_ç Ç≤ÏOnÖ’ ÃÑ^ŒÌQÍ P_»x D ã≤x=∂Hõ^äŒx P^è•~°OQÍ KÕã¨∞‰õΩx `≥Å∞QÆ∞Ö’,
`«q∞à◊OÖ’ xi‡Oz# '~å=Ú— =∂¢Ò« ã¨∂Ñ¨~Çü Ï≤ \ò J~ÚOk. âß¢ãÜ Î‘ ∞« ãÖw`«O JÉèºí ã≤OK«Háõ È~Ú<å
H˜â’~ü ~Ú@∞=O\˜ P}˜=Ú`åºÅ =O\˜ áê@Å HÔ xfl\˜HÀ ãÖw`«O W=fiQÆeQˆ _»∞. W^Õ ã≤x=∂Ö’x
'l<£ ~å`ÀOHÀ Éè’~ü #Ç‘Ï—, 'HÀ~¸ Ö∫\Ï ^Õ "Õ∞s c`Õ Ç¨ïÜÕ∞ k<£— áê@Å∞ ‰õÄ_® Z#fl\˜H©
=∞~°Ñ¨Ù~åx áê@ÖË! nx `«~åfi`« '^Œ∂~ü HÍ ~åÇ‘Ï— J<Õ =∞~À ã‘iÜ«∞ãπ ã≤x=∂ ‰õÄ_® fâß_»∞.
g\˜`À ÉÏ@∞ =∞iÛáÈ^ŒQÆæ ã≤x=∂Å∞ ‰õÄ_® H˘xfl fâß_»∞ H˜â’~ü!
H˜â’~ü r=#~°≠i 112 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

14
1975 E<£ #∞O_ç 19 <≥ÅÅáê@∞ ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ #_çz# Z=∞~°˚hû QÆ∞iOz KåÖÏ =∞Ok
=∞iÛáÈ~Ú =ÙO_»=K«∞Û. P `«~∞° "å`« Ñ¨Ù\˜#ì "åà◊‰¡ Ωõ ^•x QÆ∞iOz Ñ¨ÓiÎ J=QÍÇ¨Ï# LO_»Háõ È=K«∞Û.
P<å\˜ ~ÀAÅ Ãã<åû~ü+Ñ≤ π QÆ∞iOz, Z^Œ∞~°∞K≥ÑÊ≤ #"åà◊Ã¡ Ñ· ¢ÑÉ¨ ∞íè `«fiO ™êyOz# ^Œ=∞#HÍO_» QÆ∞iOz,
Z=∞~°h˚ û <ÕÑ^¨ ºŒä O QÆ∞iOz qÑ¨ÙÅOQÍ `≥eÜ«∞HõáÈ`Õ P ¢ÑÉ¨ ∞íè `«fi^ÀÑ≤_Hô ˜ =ºuˆ~HõOQÍ H˜â’~ü ¢Ñ^¨ iŒ ≈Oz#
ã¨÷~Ú~°ºO QÆ∞iOz J~°÷O KÕã¨∞HÀÖË=Ú.
WOk~å QÍOnè ~å[H©Ü«∞O
Z=∞~°˚hûx ¢Ñ¨Hõ\ Õz# P<å\˜ ¢Ñ¨^è•#=∞O¢u WOk~å
QÍOnè. P"≥∞ ~å[H©Ü«∞~°OQÆ ¢Ñ¨"Õâ◊"Õ∞ F `«=∂ëê! <≥¢Ç¨˙
‰õÄ`«∞iQÍ P"≥∞ ¢Ñ¨ã≤^Œ∞ú~åÅ∞. <≥¢Ç¨˙ =∞~°}Ï#O`«~°O
^Õâ¢◊ Ñ^¨ •è x Z=~°∞ HÍ=Å#fl q+¨Ü∞« OÃÑ· `«~#˚° Éè~í #˚° Å∞
[iQÍ~Ú. ™êfi`« O ¢`« º áÈ~å@ ã¨ = ∞Ü« ∞ OÖ’
ãÖáêkOK«∞‰õΩ#fl QÍ¡=∞~°∞ HÍO¢ÔQã¨∞ áêsì
áÈQ˘@∞ì‰õΩO@∞#fl ~ÀAÅq. z=~°‰õΩ <≥¢Ç¨˙
J#∞Ü«∂~Ú ÖÏÖò|Ç¨Ï^Œ∂~ü âß¢ãÎ≤ ¢Ñ^¨ •è #=∞O¢u ''q∞ã¨~ì ü ZH±û W<£ É’OÉË——Ö’ ‰õΩ"£∞‰õΩ"£∞`À
HÍ=_»O, PÜ«∞# 1966 WO_À–áêH± Ü«Ú^ŒOú Ö’
ÔQez ¿Ñ~°∞ `≥K«∞Û‰õΩ<Õ@O`«Ö’ =∞~°}ÕK«_»O [iQÍ~Ú. =∞m¡ ¢Ñ¨^è•#=∞O¢uÔH· "Õ@ ™êyOk.
=ã¨∞=Î ÙÔH<· å, áêsìHÔ <· å ã¨~ˆ =∂Ô~¯\ò HÍ"åÅO>Ë ¢áÈ_»‰Ωõ #ì ∞ "≥O@<Õ QÆ∞~°∞ÑÎ >¨ @ìË ∞¡ KÕÜ∞« _»O J=ã¨~O° .
P ^Œ$ëêì º <≥¢Ç¨˙ ‰õΩ@∞O|O ^Õâ◊=∞O`å `≥Å∞ã¨∞HÍ|\˜ì, W#Êùˆ~‡+¨<£, ¢ÉÏ_£HÍã≤ìOQ∑ q∞xã¨ì~°∞QÍ
KÕã∞¨ #Î fl PÜ«∞# ‰õÄ`«∞~°∞ WOk~å QÍOkèx `≥zÛ ‰õÄKÀÉˇ_`ç Õ F@∞¡ `≥K∞« ÛHÀ=_»O ã¨∞ÅÉè=í ∞x ã≤O_çHˆ @∞
‰õÄ@q∞QÍ U~°Ê_ç# HÍO¢ÔQã¨∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ J#∞‰õΩ<åfl~°∞. WOk~å QÍOnèH˜ áêe\˜H±ûÖ’ J#∞Éèí=O
`«‰õΩ¯= HÍ|\˜ì `å=Ú K≥Ñ≤Ê#=∂@ qO@∞O^Œx J#∞‰õΩx P"≥∞#∞ QÆ^≥Ì <≥H˜¯OKå~°∞.
QÆ^≥Ì<≥H˜¯# `«~åfi`« P"≥∞ áÈ~å@ Ñ¨\ ˜=∞, ~å[H©Ü«∞ K«`«∞~°`« |Ü«∞@Ñ¨_®¤~Ú. ã≤O_çˆH@∞
q^è•<åÅ‰õΩ q~°∞^ŒúOQÍ ¢Ñ¨*ÏHõ~°¬} q^è•<åÅ#∞ KÕÑ¨\ ˜ì ™ê=∂#º¢Ñ¨[‰õΩ P~å^èŒº^≥·=O JÜ«∂º~°∞.
1971Ö’ [iy# |OQÍ¡^Õâò Ü«Ú^ŒúOÖ’ ÉèÏ~°`ü q[Ü«∞O HÍ~°}OQÍ P"≥∞#∞ XHõ ^Õ=`å=¸iÎQÍ
„Ñ¨[Å∞ P~åkèOKÕ ™ê÷~ÚH˜ ZkQÍ~°∞. "≥#∞"≥O@<Õ =zÛ# ZxflHõÅÖ’ P"≥∞‰õΩ Ñ¶∞¨ #q[Ü«∞O ÅaèOzOk.
WHõ¯_»#∞O_ç P"≥∞Ö’ xÜ«∞O`«$`«fi áÈHõ_Å» ∞ `«Ö`ˇ åÎ~Ú. Jã¨=∞~°∞Ö÷ <·ˇ å `«#‰õΩ ^•™ÈÇ¨ÏO J#fl"åix
JO^ŒÅO ZH˜¯OK«_»O, ZkiOz# "åix x~°∂‡eOK«_»O [iyOk. `«# z#flH˘_»∞‰õΩ ãÖ[Üü∞
QÍOnèH˜ J~°›`« ÖËHõáÈ~Ú<å „Ñ¨*Ï^èŒ#O ^ÀzÃÑ@ì_»O q=∞~°≈Å‰õΩ ^•ifã≤Ok. J~Ú<å P"≥∞
Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀÖË^Œ∞. QÆ∞[~å`ü ~åROÖ’ ^Œ∞+¨ÊiáêÅ#‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ q^•º~°∞÷Å∞ L^Œº=∞O KÕÑ¨_ç`Õ
^•xx „‰õÄ~°OQÍ J}˜z"ÕÜ«∞_»O [iyOk. `«O„_çH˜ PÑ¨Î q∞„`«∞_»∞, Ö’Hõ<åÜ«∞H±QÍ qMÏº`«∞_»∞
[Ü«∞„Ñ¨HÍâò <å~åÜ«∞}ü aÇ¨~üÖ’ L^Œº=∞O #_çÑ≤`Õ ^•xfl ~°∂Ñ¨Ù=∂¿Ñ „Ñ¨Ü«∞`«flOÖ’ LO_»QÍ<Õ
JÅÇ¨ÉÏ^£ ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì f~°∞Ê =zÛOk.
WOk~°‰õΩ „Ñ¨^è•#=∞O„u Ñ¨^Œq Hõ@ìÉˇ\ ˜ì# áê~°¡"≥∞O@∞ ZxflHõÖ’ J„Hõ=∂Å∞ [iQÍÜ«∞x P"≥∞ÃÑ·
áÈ\© KÕã≤ F_çáÈ~Ú# ~å*ò<å~åÜ«∞}ü J<Õ XHõ qO`« ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ P ZxflHõÃÑ· JÅÇ¨ÉÏ^£
ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÖ’ ˆHã¨∞ ÃÑ\Ïì_»∞. „Ñ¨Éèí∞`Àfi^Àºy XHõ~°∞ P"≥∞ ZxflHõÅ „Ñ¨Kå~°OÖ’ áêÖÁæ<åfl~°#fl XHõ z#fl
H˜â’~ü r=#~°≠i 113 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
H˜â’~ü ‰õΩ=∂~ü =¸_»=ÉèÏ~°º Ü≥∂y`å ÉÏe. "≥Ú^Œ\˜ Ô~O_»∞ q"åÇ¨Å∞ [~°QÆ_»OÖ’ H˘O`«
J~°÷O Hõ#|_»∞`«∞Ok HÍh ZO^Œ∞‰õΩ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~À J~°÷O HÍx q^èŒOQÍ ~¸ ÃÑo¡ [iyOk.
Ç¨b=Ù_£ ã¨ì~ÚÖ’¡ J_®=Ù_çQÍ ÃÑo¡, P ÃÑ·# x~åã¨HõÎ`«, ‰õÄÖòQÍ q_çáÈ=_»O – Wn gi
HõàÏº}QÍ^äŒ!
H˜â’~ü "≥Ú^Œ\ ˜ÉèÏ~°º ÉˇOQÍb Ç≤ÏO^Œ∂, Ô~O_À ÉèÏ~°º Ñ¨~îå<£ =Úã≤¡"£∞, =¸_ÀÉèÏ~°º J~Ú#
Ü≥∂y`å ÑÖ*Ïc ã≤Mò.
¢Ñ¨MÏº`« #\˜, +¨g∞‡ HõÑ¨Ó~ü ¢Ñ¨^äŒ=∞ Hõà◊¢`«O w`å ÉÏe JHõ¯ ‰õÄ`«∞ˆ~ Ü≥∂y`å. P ¿Ñ~°∞
ÃÑ\˜ì#k w`å ÉÏeÜÕ∞#@. `«# HõO>ˇ Ü≥∂QÆ∞º~åÅ∞ HÍ"åÅx w`å‰õΩ 'Ü≥∂— KÕiÛ Ü≥∂y`å
KÕã≤O^Œ@. Z¢~°QÍ, ÉÁ^Œ∞ÌQÍ LO_»@O =Å# Ü≥∂y`å#∞ JO^Œ~°∂ Ñ≤OH© Jx Ñ≤eKÕ"å~°∞.
_è≥·~°Hõì~ü +¨Ç‘Ï^£ ÅfÑ¶π z¢Å¤<£ Ñ¶≤eO ™⁄ã¨~Ú\© HÀãÖ ''["åÉò PÜÕ∞QÍ—— J<Õ ÉÏÅÅ z¢`«O
fã¨∂Î P"≥∞#∞ Ç‘Ï~À~Ú<£QÍ ÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. JÑ¨ÙÊ_»∞ `≥~°ÃÑ· Hõ#|_ç# ¿Ñ~°∞ ÉËc Ñ≤OH©. W^Õ ¿Ñ~°∞`À
H˜â’~ü r=#~°≠i 114 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
''KèÀ\©ã‘ =ÚÖÏHÍ`ü—— (`≥Å∞QÆ∞Ö’ '=∂OQÆÅº|ÅO—QÍ JO`«‰Ωõ =ÚO^Õ =zÛOk. ~Ô O_çO\˜H© =¸ÅO
– JyflÑ¨sHõΔ J<Õ ÉˇOQÍb ã≤x=∂) Ö’ ÉÏÅ "≥·[Ü«∞Ou=∂ÅQÍ #\ÕzOk. ã≤x=∂ ÉÏQÍ
J_»Háõ È~Ú<å ÉËc Ñ≤OH© ã¨g∞Hõ‰Δ Ωõ Å ^Œ$+≤xì PHõi¬OzOk. P"≥∞ JO^•xfl, ¢Ñu¨ Éè#í ∞ H˘xÜ«∂_»∞`«∂
"å~°∞ Ñ¨¢uHõÅÖ’ ~åâß~°∞.
P "åºYºÅ∞ J#O`«™êfiq∞ J<Õ `«q∞à◊ x~å‡`« HõO@|_®¤~Ú. DÜ«∞# ~ÚO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞
¿ÇÏ=∞=∂exx "≥eHñã≤ S^Õà◊¡ HÍO¢\Ï‰õΩì P"≥∞`À ~å~ÚOK«∞‰õΩx, ÉÏQÍ<Õ Pi˚OKå_»∞. JO>Ë P
J~Ú^Õà◊¡HÍÅOÖ’ ¿ÇÏ=∞=∂exH˜ ~Ú`«~° x~å‡`«ezÛ# áêi`À+≤HõOÖ’ ‰õÄ_® J`«xH˜ "å\Ï
=ã¨∞OÎ ^Œ#fl=∂@. XHõ"àÕ ◊ ã≤x=∂ÅÖ’ "ÕëêÅ∞ ~åHõáÈ`Õ XÑ¨ÊO^ŒO ¢ÑH¨ Í~°O J#O`«™êfiq∞ ¢Ñf¨ <≥ÖÏ
r`«O ~Úã¨∂ÎO_®e.
Ü≥∂y`å ÉÏe ‰õÄ_® ¿ÇÏ=∞=∂ex ÖÏQÍ<Õ `«#‰õΩ HõÅÊ=$HõΔOÖÏ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»∞`«∞O^Œx
JOK«<å "Õã≤# J#O`«™êfiq∞ P"≥∞ ~ÚO\˜H˜ "≥o¡ `«Å∞Ñ¨Ù`«\Ïì_»∞. <≥Å<≥ÖÏ Ô~O_»∞"ÕÅ∞ W™êÎ#x
K≥Ñ≤Ê ÃÑ· +¨~°`«∞Å`À P"≥∞`À HÍO¢\Ï‰õΩì ~å~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. Ü≥∂y`å ÉÏe ‰õΩ@∞O|O ã¨ˆ~#Ok.
J~Ú`Õ JO^Œ~°∂ ¿ÇÏ=∞=∂e#∞Å∞ HÍÖË~°∞. U_®k QÆ_çz<å U x~å‡`å Ü≥∂y`å ÉÏex
ÃÑ\˜ì ã≤x=∂ fÜ«∞_®xH˜ =ÚO^Œ∞‰õΩ~åÖË^Œ∞. LuÎÑ¨Ù}ÏºxH˜ <≥Å<≥ÖÏ Ô~O_»∞"ÕÅ Hõ~°‰õΩ ~°∂áêÜ«∞Å∞
Ü≥∂y`å Z^•# áÈÜ«∞_®xH˜ J#O`«™êfiq∞H˜ Hõ+¨ìO `ÀzOk.
K«∂ã≤, K«∂ã≤ q<À^£ "≥∞Ç¨Ï~å#∞ Ç‘Ï~ÀQÍ ÃÑ\˜ì ''Ñ¨ˆ~Ì ˆH Ñ‘KèÕ—— (1971) J<Õ F ã¨ÃãÊ<£û ã≤x=∂
`«<Õ f¿ãâß_»∞. Ü≥∂y`å KÕ`« JOQÆ¢Ñ¨^Œ~°≈# KÕ~ÚOz Ñä¡ã≤\ © ãÖáêkOKå_»∞. ã≤x=∂ F
=∂kiQÍ P_çOk HÍh ~¸ Ö’Ñ¨Ù# Ü≥∂y`å H˜~°}ü‰õΩ=∂~ü J<Õ ã¨Ç¨Ï#@∞_ç`À ¢¿Ñ=∞Ö’ Ñ¨_çOk.
qÅ<£ áê¢`«ÅÖ’ ~å}Õz# JÅ<å\˜ #@∞_»∞ r=<£ ‰õΩ=∂~°∞_Õ H˜~°}ü ‰õΩ=∂~ü. `≥~°ÃÑ· Hõ^ä•<åÜ«∞Hõ
"ÕëêÅÔH· ¢Ñ¨Ü«∞uflã¨∂Î `≥~°"≥#∞Hõ ^ŒH˜Δ} <åÜ«∞‰õΩ_»∞QÍ ¿Ñ~°∞"≥∂âß_»∞.
Ü≥∂y`å "≥∞¢\ ˜H± áêã¨~ÚOk. QÆ_»∞ã¨∞`«#O `«‰õΩ¯=, ÉèÏ"å"Õâ◊O Z‰õΩ¯=. H˜~°}ü ¢¿Ñ=∞Ö’
`«Å=Ú#HõÅ∞QÍ Ñ¨_çáÈ~Ú `«# ÔHiÜ«∞~ü#∞ Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀÖË^Œ∞. "ÕëêÅ∞ U"À =KåÛ~Ú HÍh P"≥∞‰õΩ
#@# ÃÑ· ¢â◊^Œú ÖË^Œ∞. H˜~°}ü‰õΩ=∂~ü#∞ ÃÑo¡ KÕã¨∞‰õΩO^•=∞<Õ ^è•ºã¨ P"≥∞‰õΩ.
HÍh H˜~°}ü‰õΩ=∂~ü Ç¨Ï~îå`«∞ÎQÍ ˆ~MÏ "≥O@Ñ¨_»™êQÍ_»∞. ˆ~MÏ ‰õÄ_® H˜~°}ü#∞ P^ŒiOzOk.
H˜â’~ü r=#~°≠i 115 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

^•O`À JÑ¨Ê\˜^•HÍ Ü≥∂y`å ÉÏe`À ™êyOz# ¢Ñ¨}Ü«∞HõÖÏáêxH˜ ã¨fiã≤Î K≥Ñ≤Ê H˜~°}ü P"≥∞
¢¿Ñ=∞™œ^è•xfl ¿ÑHõ"Õ∞_»ÖÏ ‰õÄeÛ áêˆ~âß_»∞. Ü≥∂y`å HõO>ˇ ˆ~MÏÜÕ∞ ÃÑ^ŒÌ ™êì~ü J=Ù`«∞O^Œx
H˜~°}ü JOK«<å "Õâß_»∞. P =∂@ Hõ~°ˆHì HÍh ˆ~MÏ Ju `«fi~°QÍ J<ÕHõ=∞Ok ¢Ñ≤Ü«Úefl =∂iÛ
JOK≥ÅOK≥Å∞QÍ ÃÑ·H˜ ZQÆÉÏHÕk.
P ã¨=∞Ü«∂xH˜ ˆ~MÏ ¢Ñ≤Ü«Ú_çQÍ H˜~°}ü‰õΩ Z‰õΩ¯= #∂ºãπ "åÅ∂º ^˘iHÕk. Jk KåÅ∞
J`«xH˜. ÃÑ#·¶ ÖòQÍ H˜~}° ‰ü Ωõ =∂~ü ‰õÄ_® Ç‘Ï~À "ÕëêÅÖ’ xÅ^˘‰õΩ¯HÀÖËHõ HÍÔ~Hõ~ì ü "ÕëêÅ∞ "ÕÜ∞« ™êQÍ_»∞.
HÍh P Ñ‘iÜ«∞_£Ö’ =∂¢`«O Ü≥∂y`å#∞ =kÖËâß_»∞. JÑ¨ÙÊ_»∞ P"≥∞ rq`«OÖ’H˜ H˜â’~ü ‰õΩ=∂~ü
¢Ñ¨"ÕtOKå_»∞.
JÑ¨Ê\˜H˜, JO>Ë 1974 <å\˜H˜, H˜â’~ü rq`«OÖ’ É’Ô~H˜¯ L<åfl_»∞. Ô~O_ÀÉèÏ~°º =∞^èŒ∞ÉÏÅ
=∞~°}ÕzOk. XO@irq`«O QÆ_»∞Ñ¨Ù`«∞<åfl_»∞. 'P~å^èŒ<å— `«~åfi`« ¿Ñ¡ÉÏºH± ã≤OyOQ∑ ^•fi~å =∞m¡
¢Ñ¨MÏº`«∞_»Ü«∂º_»∞. ¿ãìlëÈÅ ^•fi~å ÉÏQÍ QÆ_çã¨∞Î<åfl_»∞. á¶êi<£@∂~°∞¡ ‰õÄ_® "≥à◊√`«∞<åfl_»∞.
Ü≥∂y`å HõO>ˇ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ÉÏQÍ ÃÑ^ŒÌ"å_≥·<å ã¨ˆ~ P"≥∞#∞ KÕã¨∞‰õΩO^•=∞#∞‰õΩ<åfl_»∞.
H˜~°}ü‰õΩ=∂~ü g∞^Œ HÀÑÖ`À Ü≥∂y`å "≥O@<Õ ã¨ˆ~#Ok. 1975Ö’ Ü≥∂y`å á¶ê¡@∞Ö’ ã≤Mò
=∞`åKå~å#∞™ê~°OQÍ QÆ∞~°∞¢QÆO^äŒ ™êÃÇÏÉò#∞ Z^Œ∞~°∞QÍ ÃÑ@∞ì‰õΩx ÃÑo¡ [iyOk. Ñ≤xfl Éèí~°Î~Ú#
+¨g∞‡ HõÑ¨Ó~ü Hõ<åº^•#O KÕâß_»∞. H˜â’~üH˜ JÑ¨Ê\˜ˆH `«O¢_ç áÈÜ«∂_»∞. Z=~À XHõ~°∞ J`«x
`«~°Ñ¶¨Ù# ÃÑ^ŒÌÅ∞ HÍ"åe. "≥∞Ç¨Ï=¸^£ ^ŒQÆæ~°‰õΩ ÑïÔQ`«∞Î‰õΩx "≥àÏ¡_»∞. "≥∞Ç¨Ï=¸^£ P ã¨=∞Ü«∂xH˜
Ç¨~ÚQÍ x¢^ŒáÈ`«∞<åfl_»∞. H˜â’~ü J`«xfl ÖËÑ≤ ÖÏH˘¯KåÛ_»∞. |@ìÅ∞ =∂~°∞Û‰õΩ<Õ =º=kè‰õÄ_®
ÖËHõáÈ=_»O`À "≥∞Ç¨Ï=¸^£ Å∞Ow`À<Õ Ñ‘@Åg∞^Œ ‰õÄK«∞<åfl_»∞. =∞`«™ê=∞~°ã¨ºO JO>Ë W^Õ
HÍÉ’Å∞. ÃÑo¡H˘_»∞‰õΩ Ç≤ÏO^Œ∂, `«O¢_çQÍ =Úã≤¡"£∞. =^èŒ∞=Ù ã≤Mò.
P ™êÜ«∞O¢`«"Õ∞ H˜â’~ü WO\’¡ ÉˇOQÍb ã¨ì~ÚÖò ÃÑo¡ [iyOk. Ü≥∂y`å ÉˇOQÍb =^èŒ∞=Ù
"Õ+ÖÖ’ =∞m¡ `«Ü«∂~°~ÚOk.
ÃÑo¡~ÀA<Õ Ç¨ÏOã¨áê^Œ∞ Ñ¨_Oç k. ''#∞=Ùfi <å‰õΩ ãÖ|OkèOz#k U^≥<· å "å_»∞HÀ QÍh \Ï~ÚÖˇ\ò
=∂¢`«O "å_»‰õΩ. "Õˆ~ Z=Ô~·<å "å_ç`Õ <åÅ∞QÆ∞~ÀAÅ^•HÍ P *’eH˜ "≥à◊¡ÖË#∞ <Õ#∞.—— J<åfl_»∞
H˜â’~ü. "≥ÚQÆ∞_»∞ÃÑàÏ¡Å =∞^èºŒ WO`« ^Œ∂~°"∞Õ q∞\˜? JO@∞Ok Ü≥∂y`å. JÑ¨Ê\˜#∞O_Õ H©K∞« ÖÏ@Å∞
"≥Ú^ŒÅÜ«∂º~Ú.
ÃÑo¡ HÍQÍ<Õ ÉèÏ~åºÉè~í eÎ° ^Œ~Ì ∂° Ç¨Ïh=¸<£‰Ωõ "≥à^◊ •=∞#∞‰õΩ<åfl~°∞. HÍh ‰õΩ^Œ~Ö° ^Ë ∞Œ . ZO^Œ∞HõO>Ë
Ü≥∂y`å ÉÏe `«e¡ ‰õÄ_® "åà◊¡`À =™êÎ#x Ñ¨@∞ì|\˜ìOk. Pq_»H©, ‰õÄ`«∞~°∞‰õÄ =∞s Z‰õΩ¯=
Z\ÏKü"≥∞O\ò LO_»_»O áÈ\Ï¡@Å‰õΩ ã¨QÆO HÍ~°}O. H˜â’~ü #K«ÛK≥Ñ¨Ê_®xH˜ ¢Ñ¨Ü«∞uflOz z=~°‰õΩ
qã¨∞ÔQuÎ Ç¨Ïh=¸<£ HÍxûÖò KÕ¿ãâß_»∞.
z=~°‰õΩ ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ∞ q_çQÍ "≥àÏ¡~°∞. ZHõ¯_çHÀ `≥Å∞™ê, ^ŒH˜Δ} P¢Ñ¶≤HÍ‰õΩ! ZO^Œ∞HõO>Ë H˜â’~üH˜
JHõ¯_» ¿ãìlëÈ =ÙOk. 'al<≥ãπ Hõ"£∞ ÃÑ¡[~ü— JO>Ë ~Ú^Õ HÍÉ’Å∞! JHõ¯}∞flOz J"≥∞iHÍ "≥àÏ¡~°∞.
JHõ¯_® J`«x ëÈÅ∞ L<åfl~Ú.
Jhfl Ü«∞^ä•qkäQÍ [iy<å ÃÑo¡ =∂¢`«O 18 <≥ÅÅHõO>ˇ ™êQÆÖË^Œ∞. H˜â’~ü ‰õΩ=∂~ü Ö’Éèí`«fiO
Ü≥∂y`å‰õΩ #K«ÛÖË^∞Œ . ÃÑo¡ `«#∞ J#∞‰õΩ#flO`« ~°ã=¨ `«~Î O° QÍ ÖË^xŒ Ñ≤Oz =∂\˜=∂\˜H˜ Ñ¨Ù\ì̃O\˜H˜
"≥o¡áÈ`«∂ LO_Õk. H˜â’~ü P"≥∞#∞ Ç≤ÏOã¨Å∞ ÃÑ\Ïì_»x Z#fl_»∂ J#ÖË^Œ∞. HÍh P"≥∞ ã¨∞YOQÍ
Ñ¶‘Å=ÖË^Œx =∂¢`«O K≥áêÊe. H˜â’~üH˜ ‰õÄ_® J^Õ Ñ¶‘eOˆQ"≥∂, Ñ¨Ù\˜ìO\˜H˜ "≥à◊¡=^ŒÌx, `«# =^ŒÌ<Õ
LO_»=∞h J`«#∂ Ñ¨@∞ìì|>Ëì"å_»∞ HÍ^Œ∞.
x*ÏxH˜ ~°∂=∂, =∞^èŒ∞ÉÏÅ ‰õÄ_® =∞Oz HõàÏHÍi}∞Å∞. "åi`À H˜â’~ü "Õ"£ÖˇOQ∑Î ‰õΩkˆ~k.
Ü≥∂y`å q+¨Ü«∞OÖ’ Ü«∞=fi#O, JO^Œ"≥∞ÿ# â◊s~°O `«Ñ¨Ê "Õ∞^èÀÑ¨~°OQÍ H˜â’~ü#∞ PHõi¬Oz#
JOâ◊O Ug∞ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ Ü≥∂y`å JO`« Ñ¨@∞ì^ŒÅ =∞x+≤ Jx J`«#∞ J#∞HÀÖË^Œ∞. ÃãH©û_®Öò
H˜â’~ü r=#~°≠i 116 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
J#∞‰õΩ#fl J=∂‡~Ú `«e¡ =∂@ =∂„`«O q<Õ [QÆ"≥ÚO_ç
HÍ=_»O J`«#∞ ri‚OK«∞HÀÖËHáõ ÈÜ«∂_»∞.
Ü≥∂y`å‰õΩ ‰õÄ_® H˜â’~üÖ’ QÍ¡=∞~ü Hõ#|_»_»O
=∂<Õ ã ≤ O k. J#∞=∂#ã¨ ∞ Î _ ≥ · # =Úã¨ e Éè í ~ ° Î Ö Ï
JxÑ≤ O Kå_» ∞ . D ÃÑà◊ ¡ O >Ë P"≥ ∞ ‰õ Ω ZO`«
qã¨∞QÆ∞Ñ¨Ù\˜ìO^ŒO>Ë ''<å‰õΩ Éèí~°}O =^Œ∂Ì , Ug∞
=^Œ∞Ì, ~Ú^ŒÌ~°O q_®‰õΩÅ∞ Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩO^•O, J^Õ
Ñ¨k"ÕÅ∞—— JOk. H˜â’~ü ã¨ˆ~#<åfl_»∞. ÃÑà◊¡~Ú#
18 <≥ÅÅ‰õΩ q_®‰õΩÅ∞ Ñ¨ÙKÕÛã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. D
U_®k#fl~°Ö’ Ü≥∂y`å H˜â’~ü`À HÍÑ¨Ù~°O KÕã≤Ok
`«‰õΩ¯=, `«e¡, ™È^Œ~°∞_ç`À QÆ_çÑ≤Ok Z‰õΩ¯=.
H˜â’~ü, Ü≥∂y`å Hõeã≤ #\Õz# ã≤x=∂
''â◊ÉÏè +π _®_ô—— (1978). â◊ÉÏè +π_®_ô <å\˜Hˆ W^Œ~Ì ∂°
q_çáÈÜ«∂~°∞. q_çáÈ~Ú# ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ∞ `≥~°ÃÑ·
Hõeã≤ #\ÕK«_O» J~°∞^Œ∞. Jn Éè~í Î° ã¨fiO`« ã≤x=∂Ö’!
[iy#^Õq∞@O>Ë "åi q_®‰õΩÅ∞ fã¨∞‰õΩ<Õáê\˜H˜
Ü≥∂y`å ÉÏe ‰õΩ@∞O|O Pi÷HOõ QÍ KåÖÏ zuH˜áÈ~Ú =ÙOk.
D q+¨Ü«∞O Ü≥∂y`å `«# =^ŒÌ ¢Ñ¨™êÎqOz#Ñ¨ÙÊ_»∞ H˜â’~ü ''JÜ≥∂º JÖÏQÍ
J~Ú`Õ H˘O`« _»|∞ƒ W™êÎ#∞ fã¨∞HÀ—— J<åfl_»∞.
HÍh P`å‡aè=∂#O QÆÅ Ü≥∂y`å ÉÏe JO^Œ∞‰õΩ JOwHõiOK«ÖË^Œ∞. ''HÍ"åÅO>Ë <åˆH^≥·<å
ã≤x=∂Ö’ "Õ+Ö W~Úº. ^•xH˜ QÍ#∞ _»aƒ~Úº.—— JOk. H˜â’~ü ã¨ˆ~#<åfl_»∞. ''â◊ÉèÏ+π _®_ô—— Ö’
"Õ+Ö ~ÚKåÛ_»∞. ^•xH˜ áêi`À+≤HõO ~ÚzÛ P"≥∞‰õΩ ™êÜ«∞O KÕâß_»∞.
D q^èŒOQÍ H˜â’~ü, Ü≥∂y`åÉÏe ãŸºOQÍ<Õ q_çáÈÜ«∂~°x K≥áêÊe.
H˜â’~ü`À q_®‰õΩÅ∞ Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩ<åflHõ Ü≥∂y`å rq`«O Z@∞™êyO^À##fl L`«∞ûHõ`« LO_»_»O
ã¨Ç¨Ï[O. P"≥∞‰õΩ q∞^äŒ∞<£ K«¢Hõ=iÎ ÑïK«Ü«∞=∞Ü«∂º_»∞. ''ÉË+¨H±—— J<Õ ã≤x=∂Ö’ ~Ú^ŒÌ~°∂
Hõeã≤#\ÕKå~°∞. JÑ¨Ê\’¡ Ç≤ÏOnã‘=∞Ö’ F *’H± LO_Õk. `«# Ñ¨_»∞K«∞ÉèÏ~°º q∞^äŒ∞<£ =ÅÖ’
Ñ¨_çO^Õ"≥∂ QÆ=∞xOK«=∞x H˜â◊’~ü XHõ _ç>ˇH˜ì"£ x xÜ«∞q∞OKå_»x K≥Ñ¨ÙÊH˘<Õ"å~°∞.
q∞^äŒ∞<£H˜ JÑ¨Ê\˜ˆH ÃÑà◊¡~ÚOk. ÃÇÏÖˇ<£ Å∂ºH± J<Õ F #\©=∞}˜ (~å=∂#O^Œ ™êQÆ~ü ã≤x=∂
XHõ^•O\’¡ "åºOÑπ "Õ+Ö "Õã≤Ok)`À q"åÇ¨ÏO HÍ=_»O, Jk ã¨=ºOQÍ ™êQÆHõ ~Ú^ŒÌ~°∂
q_çáÈ=_»O ‰õÄ_® [iyOk. J`«xH˜ JÑ¨Ê\’¡ =∞Oz =∂Ô~¯\ò LO_Õk. ã≤x=∂ "ÕëêÅÔH·
`åÑ¨¢`«Ü«∞ Ñ¨_»‰õΩO_® ~ÚO\˜Ñ¨@∞ì# LO_Õ J=∂‡~Ú HÀãÖ J`«#∞ K«∂ã¨∞Î<åfl_»∞.
Ü≥∂y`å‰õΩ ‰õÄ_® ã≤x=∂ rq`«O É’~°∞ H˘>Ëìã≤Ok. H˜â’~ü`À ÃÑo¡ ‰õÄ_® Éˇ_çã≤H˘\˜ìOk.
Ç¨~ÚQÍ ã≤x=∂Å∞ =∂<Õã≤ WO\’¡ LO_ç Ñ≤ÖÏ¡áêáê#∞ K«∂ã¨∞‰õΩO>Ë ÉÏQÆ∞O_»∞#∞ JxÑ≤OzOk.
P ~°H"õ ∞≥ #ÿ rq`«O q∞^ä∞Œ <£ ~Ú=fiQÆÅ_»#fl #=∞‡HõO zH˜¯Ok P"≥∞‰õΩ. ÑïK«Ü∞« ~Ú# H˘kÌ <≥ÅÖ’¡<Õ
~Ú^ŒiÌ H© XHõiÃÑ· =∞~˘HõiH˜ #=∞‡HõO, ¢¿Ñ=∞ U~°Ê_®¤~Ú. ÃÑo¡ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. ~Ú^ŒiÌ "≥Ú^Œ\ Ã˜ Ño¡à¥◊ ¡
^≥|ƒu<åfl~Ú HÍ|\˜ì *Ï¢QÆ`«ÎQÍ =∞ã¨Å∞HÀ"åÅx =ÚO^Õ J#∞‰õΩ<åfl~À U"≥∂ "åi "≥·"åÇ≤ÏHõ
rq`«O ÉÏQÍ<Õ ™êQÆ∞`ÀOk. "åà◊¡‰õΩ ~Ú^ŒÌ~°∞ ‰õΩ=∂~°∞Å∞. q∞^äŒ∞<£H˜ T\©Ö’ Ç¨ÏŸ@Öò "≥∂<å~ü¯
Jx XHõ Ç¨ÏŸ@Öò LOk, ÉÁOÉÏ~ÚÖ’ F á¶ê"£∞ Ç¨Ï∫ãπ LOk. Ü≥∂y`å JHõ¯_®, WHõ¯_®
u~°∞QÆ∞`«∂ J[=∂~Ú+‘ KÕã¨∂Î LO@∞Ok. <Õ_À, ˆ~áÈ H˘_»∞‰õΩÅ#∞ Ç‘Ï~ÀÅ∞QÍ ÃÑ\˜ì ã≤x=∂
fã≤<å Pâ◊Û~°ºO ÖË^∞Œ . P"≥∞ ã¨‡ $uÑ¨ÔŒä Ö’ #∞O_ç H˜â’~ü J^è•ºÜ«∞O Ñ¨ÓiÎQÍ `«∞_çzÃÑ@∞ì‰Ωõ áÈ~Ú<å
Pâ◊Û~°ºO ÖË^Œ∞.
H˜â’~ü r=#~°≠i 117 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
™êOˆHuHõ HÍ~°}O =Å¡ P"≥∞ ZxflHõ K≥Å¡^Œx f~°∞Ê
"≥Å∞=_çOk. =∞~˘Hõ~°∞ Z=Ô~·<å J~Ú`Õ HÀ~°∞ìÖ’ P
H˜â’~ü‰Ωõ =∂~ü "≥Ú^Œ\˜ q"åÇ¨ÏO q"å^Œ q^èÜ
O =Úy¿ã=~°‰õΩ (W\©=Å [Ü«∞Åe`« KÕã≤#@∞ì)
Õ Ú« Öˇ#· "Õ~Ô =i<≥<· å QÆ^Ì≥ g∞^Œ ‰õÄ~ÀÛÉˇ\ ì˜ Hˆ ã¨∞ <≥QÍæHõ
1958Ö’ ÃÑ¶ ~ ÚÅ~ÚOk. Ñ¨QÍæÅ∞ uiy KÕÑ¨>Ëì"å~°∞.
=∞^è Œ ∞ ÉÏÅ`À q"åÇ¨ Ï O ‰õ Ä _®
Z‰õΩ¯=HÍÅO ™êQÆÖË^Œ∞. P `«~åfi`« Z=∞~°˚hû HÍÅO
KåÖÏ HÍÅO „|Ç¨Ï‡Kåi rq`«"Õ∞! P HÍh ãÖ[Üü∞ QÍOnè „áÈ^ŒƒÅO`À WOk~° "Õˆ~
>ˇ ÿ = ÚÖ’ XHõ iáÈ~° ì ~ ° ∞ J`« x fl =∂~åæxfl ZOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. 1975 E<£ 26 ~å„uH˜ ~å„u
WO@~°∂fi KÕÜ«∞_®xH˜ =zÛ ''áêÑÖ PO`«~°OyHõ J`«º=ã¨~° Ñïã≤÷u „Ñ¨Hõ\ ÕKå~°∞. Ü«Ú^ŒúO
q∂k XO@i rq`«O Hõ^•, ZÖÏ =zÛ#Ñ¨C_»∞ =∂„`«"Õ∞ Z=∞~°˚hû „Ñ¨Hõ\ ÕK«_»O <åºÜ«∞O.
|`« ∞ ‰õ Ω `å<åfl~À U"≥ ∂ —— Jx HÍh `« # Ñ¨ ^ Œ q H˜ =ÚÑ¨ C ~åQÍ<Õ ^Õ â ◊ O JO`å
x@∂ìiÛOk. JÅ¡ H õ Ö ’¡ Å OQÍ L#fl@∞ì J_®=Ù_ç KÕ ã ≤ Z=∞~° ˚ h û
H˜â’~ü P"≥∞#∞ `«# |OQÆàÏÖ’ „Ñ¨H\õ O˜ K«_O» Ñ¶∞¨ ’~°O. „ÑüÑ¨HΔõ <åÜ«∞‰õΩÅ#∞ *ˇà· Ö¡◊ ’ ‰õΩH˜¯,
L#fl `À@Ö’H˜ fã¨∞HÔ àÏ¡_∞» . ''D K≥@∞¡ Ñ¨„uHõÅÃÑ· Ãã<åû~ü+Ñ≤ π qkèOz, <ÀÔ~uÎ#"åix *ˇÅ· ∞áêÅ∞
K«∂âß~å. W"Õ <å „ÃÑ¶O_£û. WkQÀ KÕ ã ≤ 19 <≥ Å Å áê@∞ ^Õ â ◊ O Ö’ J~åK« H õ áêÅ#
~¸ K≥@∞ì ¿Ñ~°∞ [<å~°<Ì ,£ WkQÀ g_»∞ ™êyOzOk P<å\˜ „Ñ¨Éèí∞`«fiO. ÉèÏ~°`«^Õâ◊ „Ñ¨*Ï™êfi=∞º
~°Ñ¶¨Ú#O^Œ<£, QÆOQÍ^èŒ~ü, [QÆ<åfl^è£, K«i„`«Ö’<Õ XHõ HõàO◊ HõOQÍ q∞yeOk P 19 <≥ÅÅHÍÅO!
|∞^•ú~å"£∞, D |∞l˚K≥@∞ì ~°≠\òÑ¨\ò, D Ç¨Ï~îå`«Êi}Ï=∂Å‰õΩ ¢Ñ¨[Å∞ cèu K≥O^•~°∞.
gà◊¡O`å <å „ÃÑ¶O_£û. ™êÜ«∞O„`«O ZÑ¨ÙÊ_»∞ Z=~°∞ *ˇ·Å∞ áêÅ∞ HÍ=Åã≤=ã¨∞ÎO^À `≥eÜ«∞^Œ∞.
~åQÍ<Õ "Õ∞=∞O`å H“yeOK«∞‰õΩx *ˇ · Ö ’¡ Ñ¨ _ ç # "åi Jf, QÆ f Hõ # ∞‰õ Ω ¯O^•=∞<åfl
Hõ|∞~°∞¡ K≥ÑC¨ ‰õΩO\ÏO— J<åfl_»∞. ¢Ñ¨Kå~°™ê^èŒ<åÅ Q˘O`«∞ <˘ˆˆH¯âß~°∞ HÍ|\˜ì Ug∞ `≥e¿ãk
P iáÈ~° ì ~ ° ∞ `≥ Å ¡ É ’~Ú HÍ^Œ∞. ¢a\˜+μ¨ ÑïáêÅ# HõO>ˇ J<åºÜ«∞OQÍ Ãã<åû~ü+Ñ≤ π
ÑïÔQ`«∞Î‰õΩx áêiáÈ~ÚOk. J=∞Å∞ [iyOk. ˆ~_çÜ≥∂Ö’ ¢Ñ¨Éèí∞`«fi ¢Ñ¨Kå~°"Õ∞ `«Ñ¨Ê,
ã¨Ô~·# ã¨=∂Kå~°O ÅaèOKÕk HÍ^Œ∞. \©gÅ∞ JÑ¨Ê\˜HÕHÍ
~åÖË^Œ∞. aaã≤ "å~°ÎÅ∞ q#‰õΩO_® KÕ¿ã"å~°∞.
WÑ¨C_»∞ K«i„`« K≥Ñ¨C‰õΩO@∞<åflO HÍ|\˜ì P 19 <≥ÅÅ∞ Jx K«∞ÖÏQÍæ JO@∞<åflO HÍh P
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Jk Z<åflà◊√§ #_»∞ã¨∞ÎO^À Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞. x*ÏxH˜ `«#∞ „Ñ¨*Ï™êfi=∞º"åk Jx
„Ñ¨ÑÖK«O J#∞HÀ"åÅ#fl `«Ñ¨#`À WOk~° 1977 Ö’ ZxflHõÅ∞ „Ñ¨Hõ\ Õz KÕ*Ë`«∞ÖÏ Ñ¨~å[Ü«∞O
H˘x`≥K«∞ÛHÀ=@O =Å¡ P pHõ\ ˜ J^è•ºÜ«∞O 19 <≥ÅÅÖ’ =Úyã≤Ok HÍh ÖËHõáÈ`Õ Jk ZO`«
HÍÅO H˘#™êˆQ^À Z=iH© `≥eÜ«∞^Œ∞. P ~ÀAÖ’¡
„Ñ¨Éèí∞`åfixfl #_çÑ≤# "åix ZkiOz xez#
"å~°O^Œ~°∂ Ç‘Ï~ÀÅ<Õ K≥áêÊe. "åiÖ’ H˜â’~ü
‰õÄ_® XHõ_»∞.
Z=∞~°˚hû HÍÅOÖ’ ¿Ñ~°∞‰õΩ WOk~å QÍOnè
áêeOz<å ÃÑ`«#Î =∞O`å ãÖ[Üü∞ QÍOnè^!Õ J`«x
K«∞@∂ì XHõ 'HÀ@s— (‰õÄ@O) LO_Õk. "åiÖ’
Ju =ÚY∞º_»∞ P<å\˜ ã¨=∂Kå~°âßMÏ =∞O„u
q.ã≤ . â◊ √ HÍ¡ . „Ñ¨ K å~° ™ ê^è Œ < åÅ#∞ QÆ ∞ Ñ≤ Ê \’¡
ÃÑ@∞ì‰Ωõ O>Ë `«ÑÊ¨ xÜ«∞O`«$`«fiO ™êQÆ^∞Œ . D â◊√HÍ¡ Z=∞~°˚hû â◊HõOÖ’ „Ñ¨Éèí∞`«fiO
ã≤x=∂~°OQÆ „Ñ¨=ÚY∞Å#∞ Z=∞~°˚hû q^è•<åxH˜ J`«x Q˘O`«∞ <˘Hõ¯É’~ÚOk
H˜â’~ü r=#~°≠i 118 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
J#∞‰õ Ä ÅOQÍ =∞ÅK« _ ®xH˜ Jxfl â◊ H ˜ Î Ü « Ú ‰õ Ω Î Å ∂ aO^Œ∂ˆ~ aO^Œ∞.....
LÑ¨Ü≥∂yOKÕ"å_»∞. =∂=¸Å∞ ¢Ñ¨[ÅHõ<åfl ã≤x=∂"åà◊¡#∞
=OK«_»O =∞iO`« `ÕeHõ. ÃÑ^ŒÌ, ÃÑ^ŒÌ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® ''Ñ¨ _ Àã¨ < £ — — ã≤ x =∂Ö’
ÖÁOQÆ∞ÉÏ@∞ `«`Îåfixfl ¢Ñ¨^Œi≈Oz# "Õà◊ Jk. XOQÀ=∞O>Ë ã¨∞hÖò^`Œ ü H˜â’~ü‰Ωõ =∂~ü =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ
"≥∂HÍà◊¡ g∞^Œ áêHõ_®xH˜ áêHõΩÖÏ_ç# =∞Ç¨hÜ«ÚÖˇO^Œ~À P Ãã·~å ÉÏ#∞ `«##∞ „¿Ñq∞OK«@O
<å_»∞! ÖË^Œx "åáÈ`å_»∞. JÑ¨C_»∞ H˜â’~ü
ÉèÏq ¢Ñ^¨ •è xQÍ ãÖ[Üü∞#∞ K«∂¿Ñ „Ñ¨Ü∞« `«flOÖ’ ÉèÏQÆOQÍ<Õ J`«xH˜ ^è~·≥ º° O K≥|∞`å_»∞. Xil#Öò
â◊√HÍ¡ 1975 _çÃãO|~À¡ _èçb¡Ö’ F „Ñ¨^Œ~°≈# U~åÊ@∞ KÕã≤ „ã≤ ¯ Ñ¨ Ù ì Ö ’ _≥ · Ö ÏQÆ ∞ Å∞ =∂„`« O
ã≤x=∂ HõàÏHÍ~°∞ÅO^Œih =zÛ „Ñ¨^Œ~°≈#Å∞ ~Ú=∞‡#=∞x L<åfl~Ú.
Ç¨ï‰õΩO *Ïs KÕâß_»∞. ãÖ[Üü∞ QÍOnè „ÑüáêkOz# S^Œ∞ iÇ¨~°ûÅ∞ KÕã¨∂ÎO_»QÍ H˜â’~üH˜
ã¨∂„`åÅ Ñ¨^äŒHÍxH˜ Ñä¡ã≤\ ˜ ~ÚKÕÛ HÍ~°º„Hõ=∞O Jk. `«H˜¯# ã‘ # ∞ #K« Û ÖË ^ Œ ∞ . =∂<Õ ã ≤ F
HõàÏHÍ~°∞ÅO^Œ~°∂ â◊√HÍ¡ =∂@ [=^•@HõáÈ~Ú<å, H˜â’~ü =¸Å‰õ Ä ~° ∞ Û<åfl_» ∞ . _≥ · Ô ~ Hõ ì ~ ü
=∂¢Ò« MÏ`«~∞° KÕÜ∞« ÖË^∞Œ . JHõ¯_»‰Ωõ "≥à<¡◊ ÖÕ ^Ë ∞Œ . JHõ¯_» áÈÔQ#· *’ºuã¨ fi ~° ∂ Ñπ H ˜ Ç¨ Ï _» Ö ˇ u Î á È~Ú
„Ñ¨[Å∞ H˜â’~ü‰Ωõ =∂~ü =zÛ áê_»Háõ È=_»O`À x~åâ◊KO≥ ^•~°∞. x~å‡`« "≥ ∞ Ç¨ Ï =¸^£ H ˜
POHõΔ‰õΩ QÆ∞~°~Ú# H˜â’~ü áê@Å∞ Hõ | ∞~° O Ñ≤ O Kå_» ∞ . J`« # ∞ "Õ ˆ ~
ã¨∂ì_çÜ≥∂Ö’ +¨Ø\ÕQÆ∞Ö’ L<åfl
`«=∞ P^Õâßxfl kèH¯õ iOz# H˜â’~ü#∞ HõqΔ ∞OK«^ÅŒ K«∞HÀÖË^∞Œ ÑïÔQ@∞ì‰õΩ =KåÛ_»∞. ''ãÖQÆ`Õq∞\˜,
â◊√HÍ¡. „Ñ¨É∞íè `åfinè#OÖ’ L#fl ~ˆ _çÜ∂≥ , \©qÅÖ’ H˜â’~ü áê@Å∞ H˜â’~ü^•!—— Jx J_çQÍ_»∞.
qxÑ≤OK«~å^Œ#fl P[˝Å∞ *ÏsKÕâß_»∞. ^•xH˜ ‰õΩO\˜™ê‰õΩ ''_≥ · Ö ÏQÆ ∞ Å∞ ~° H ˜ Î Hõ @ ì = Ù.
Uq∞@O>Ë– J`«x áê@Å∞ Jj¡ÅOQÍ LO\ÏÜ«∞@! (=∞i áê@ÃÑ_»^•O—— J<åfl_»∞ H˜â’~ü.
JÖÏ\˜ QÍÜ«∞‰õΩ_çx Ñ¶O¨ Hõ<Δ H£ ˜ ZO^Œ∞‰õΩ PÇ¨fixOKå~À =∞i!). ''h ~Ú+¨ìO—— Jx H˘O`«=∞Ok
„ÃÑ"· \Õ ò ~ˆ _çÜ∂≥ Å∞, \©qÅ∞ JÑ¨Ê\’¡Ö=Ë Ù HÍ|\˜ì H˜â’~ü‰Ωõ =∂~üH˜ =¸ºl+≤ Ü « ∞ <£ û #∞ Ñ≤ e Kå_» ∞
„â’`«Å‰õÄ =∞^èŒº „Ñ¨Éèí∞`«fiO J_»∞¤QÀ_» Hõ>Ëìã≤#>Ëì! HÍºÃã\òû, "≥∞Ç¨Ï=¸^£.
>ËÑπiHÍ~°¤~°∞¡ „Ñ¨[Å‰õΩ JO^Œ∞ÉÏ@∞ ^èŒ~°Ö’ LO_ÕqHÍ=Ù P QÆ O @Ö’Ñ¨ Ù <Õ Éˇ O QÍb
~ÀAÖ’¡. QÍÜ«∞‰õΩ_çQÍ H˜â’~üH˜ ã¨=∂kè Hõ@_ì ®xˆH ã¨=∞Hõ\Oì˜ ^• ÉèíèÏ\˜Ü«∂b ã¨ì~ÚÖòÖ’ UH±`å~å
Hõ~°¯â◊ „Ñ¨Éèí∞`«fiO. ã¨Ç¨ Ü«∞O`À 'aO^Œ∂~ˆ aO^Œ∂— áê@
W<£HõO\ÏH±û ^•_ç HõO>Ë Wk H˜â’~ü#∞ Z‰õΩ¯=QÍ `«Ü«∂Ô~·Ok.
ÉÏkèOzOk. „Ñ¨[Å‰õΩ ^Œ∂~°O HÍ=_»O U HõàÏHÍ~°∞_çÔH·<å 'aO^Œ∞ˆ~ aO^Œ∂ "Õ∞s áêºs
^Œ∞ã¨ûÇ¨Ï"≥∞ÿ#^Õ HÍh J`«<å ÉÏ^èŒ ÉèíiOKå_»∞. 1977 =∂iÛ aO^Œ∂...— =O\˜ JO^Œ"≥∞ÿ# áê@
ZxflHõÅÖ’ â◊√HÍ¡=O\˜ "åÔ~O^Œ~À =∞\˜ìHõiKå~°∞. x~°O‰õΩâ◊ Pâ◊ √ =ÙQÍ `« Ü « ∂ ~° ~ ÚO^Œ O >Ë
áêÅ# JO`«=∞~ÚOk. HÍà◊~å„u =Úyã≤Ok z=iH˜ â◊√HÍ¡ #=∞‡_»O Hõ+¨ìO Hõ^Œ∂!
Ñä¡H±QÍ HõΔ=∂Ñ¨} K≥Ñ¨Ê=Åã≤ =zÛOk.
* * *
H˜â’~ü r=#~°≠i 119 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

z„`«O : HÀ~å HÍQÆ*ò
w`«O : ZO.l.Ç¨Ï+¨‡`ü
ãÖw`«O : HõàÏº}òr, P#O^£ r
Jaè#Ü«∞O : q[Üü∞ P#O^£,
[Ü«∞ÉÏ^èŒ∞s
"Õ∞~å r=<£ HÀ~å HÍQÆ*ò, HÀ~å Ç‘Ï ~°ÇπÏQÆÜ«∂
*’ eMÏ ^ä• POã¨∞"ÀO ˆH ãÖQ∑ |ÇπÏ QÆÜ«∂ II"Õ∞~åII
WH± Ç¨Ï"å HÍ Ô~≠ÏOHÍ PÜ«∂ 2
@∂\Ï _®b ˆH Ñ¶¨ÓÖò 2
<å Ñ¨=<£ H© <å K«=∞<£ H©
H˜ã‘ H© ÃÇ·Ï ÜÕ∞ Éèí∂Öò 2
M’ QÆ~¸ 2 , Y∞âò|∂ Ç¨Ï"å "Õ∞ ‰õΩKèü # ~°ÇπÏQÆÜ«∂ II"Õ∞~åII
L_£`Õ ÑÖpè HÍ iîHÍ<å 2
"Õ∞~å <å HÀ~¸ [Ç¨ 2
<å _»QÆ~ü ÃÇ·Ï <å Y|~ü ÃÇ·Ï
*Ï<å ÃÇ·Ï =Ú~ü≠HÀ HõÇ¨
|<£ ˆH ã¨Ñπ<å 2 Ç¨Ï"£∞ã¨Ñ¶¨~ü HÍ ™ê^ä£ ~°ÇπÏQÆÜ«∂ II"Õ∞~åII
(<å rq`«O F `≥Å¡HÍy`«O. `≥Å¡QÍ<Õ q∞yeáÈ~ÚOk. ~åã≤#^ŒO`å Hõhflà◊¡Ö’

H˘@∞ì‰Ωõ áÈ~ÚOk.
QÍe gz H˘=∞‡#∞O_ç Ñ¨ÓÅ∞ <ÕÅ~åÖÏ~Ú. ã¨∞"åã¨# áÈQ˘@∞ì‰õΩ<åfl~Ú. QÍe^•,
`À@^•..? Z=in á⁄~°ÉÏ@∞?
Zyˆ~ Ñ¨HHΔ˜ ˜ Ãã`· O« QÆ∂_»∞Ok. <åHõO@∂ U Ö’Hõ=¸ ÖË^∞Œ . ZHõ¯_çHÔ <· å "≥à^◊ •=∞O>Ë
Z@∞"≥àÏ¡Ö’ `≥eÜ«∞^Œ∞, "≥à◊¡_®xH˜ ^•sÖË^Œ∂. <å Ñ¨Ü«∞#OÖ’ HõÅÖË `À_»∞QÍ
q∞yÖÏ~Ú.)
`≥Å∞QÆ∞Ö’ ''q"åÇ¨Ï|O^èŒO—— QÍ xi‡`«"≥∞ÿ# ''™ê`ü áêˆH ÉÏO^è•—— J<Õ ÉˇOQÍb

ã≤x=∂‰õΩ Ç≤ÏOn ~°∂Ñ¨"Õ∞ ''HÀ~å HÍQÆ*ò——. ÑÖ`åÅ =Å# q_®HõõΩÅ∞ fã¨∞‰õΩ#fl
ÉèÏ~åºÉè~í ÅÎ° ÃÑ· <ÕÑ^¨ ºŒä w`«O Wk. <åÅ∞QÆ∞ q"åÇ¨Å∞ KÕã∞¨ ‰õΩ#fl H˜â’~ü ~Ú^ŒiÌ H˜ q_®‰õΩÅ∞
~ÚKåÛ_»∞. XHÍ"≥∞`À ãŸº`« ‰õΩ^Œ~°ÖË^Œ∞. <åÅ∞QÀÉèÏ~°º b<å`À<Õ "≥·"åÇ≤ÏHõ rq`«Ñ¨Ù
P#O^•xfl K«qK«∂âß_»∞.
H˜â’~ü r=#~°≠i 120 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

15
H˜â’~ü J=∂Ü«∞‰õΩ_»∞ HÍ_»∞, J*Ï˝x HÍ^Œ∞. Ö’HõOáÈHõ_» `≥eã≤#"å_Õ! J~Ú<å ZO^Œ∞H©
áÈ~å\ÏxH˜ kQÍ_»∞? Jn Z=∞~°h˚ û Z<åflà◊√¡ #_»∞ã¨∞OÎ ^À `≥eÜ«∞x Ñïã≤u÷ Ö’? J`«xH˜ ~å[H©Ü∞«
ã≤^•úO`åÖË"≥∞ÿ<å L<åflÜ«∂? J#fl ¢Ñ¨â◊fl ã¨Ç¨Ï[OQÍ L^Œƒùqã¨∞ÎOk.
ã≤^•úO`« qÉèË^•Å∞<åflÜ«∂..?
Z=∞~°h˚ ûx QÆ\Qì˜ Í ZkiOz# áêsìÅ∞ ~Ô O_»∞. XHõ\ ˜ [#ãÖÑ¶∞π (=¸ÅãÖã¨÷ P~ü.Zãπ.Zãπ.`À
ã¨Ç¨), Ô~O_»∞ ã≤.Ñ≤.Z"£∞. Hõ=¸ºxã¨∞ìÅÖ’ q∞`«"å^Œ∞Öˇ·# ã≤.Ñ≤.S. WOk~å QÍOnèH˜, Z=∞~°˚hû
áêÅ#‰õΩ =∞^ŒÌ`«∞ WzÛOk. H˜â’~ü =∂`«$Éèí∂q∞ J~Ú# ÉˇOQÍÖòÖ’ ã≤.Ñ≤.Z"£∞.¢áê|ÅºO Z‰õΩ¯=.
ÃÑ·QÍ JHõ¯_» JkèHÍ~°OÖ’ L#fl ã≤^•Ì~°÷ â◊OHõ~ü ~åÜü∞ (HÍO¢ÔQã¨∞) WOk~å QÍOnèH˜ Z=∞~°˚hû
ÃÑ@ì=∞x ã¨ÅÇ¨ ~ÚzÛ#"åiÖ’ ¢Ñ^¨ =Œä Ú_»∞. Z=∞~°h˚ û ~ÀAÖ’¡ ~å[H©Ü∞« ¢Ñ`¨ º« ~°∞Å÷ #∞ <å<åÇ≤ÏOã¨Å∂
ÃÑ\Ïì_∞» . ÉˇOQÍÖòÖ’ L#fl J<ÕH=õ ∞Ok |O^è∞Œ q∞¢`∞« Å^•fi~å H˜â’~ü ~¸ q+¨Ü∂« Å∞ qx=ÙO_»=K«∞Û.
WHõ H˜â’~ü ÃÑiy# MÏO_®fi =∞^èŒº¢Ñ¨^Õâò Ö’xk. JHõ¯_» P~ü.Zãπ.Zãπ. ¢áê|ÅºO Z‰õΩ¯=.
Z=∞~°˚hû ^Œ∞+¨ÊiáêÅ#‰õΩ ÉÏQÍ ^≥|ƒu#fl L`«Î~åk ¢áêO`åÅÖ’ =∞^èŒº¢Ñ¨^Õâò XHõ\ ˜. JHõ¯_ç
Ñïã≤÷`«∞Å∞ q∞¢`«∞Å^•fi~å q#fl H˜â’~ü |Ç¨ïâß áêÅ‰õΩÅ Ñ¨@¡ UÇ¨ÏºÉèÏ"åxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞H˘x
LO_»=K«∞Û. D HÍ~°}ÏÅ∞ `«Ñ¨Ê ~å[H©Ü«∞ HÍ~°}ÏÅ∞ Hõ#|_»=Ù.
H˜â’~ü `«# ã≤x=∂ÅÖ’ ~å[H©Ü«∂Å *’eH˜ áÈÖË^Œ∞. ¢¿ÑHõΔ‰õΩÅÖ’ ~å[H©Ü«∞ K≥·`«#ºO
ÃÑOá⁄OkOKåÅ#fl L^ÕÌâßºÅ∞ Z#fl_»∂ Hõ#|~°K«ÖË^Œ∞. J`«#∞ #\Õz# ã≤x=∂ÅÖ’ ‰õÄ_®
u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞#∞ ¢áÈ`«ûÇ≤ÏOKÕq, HÍi‡Hõ SHõº`«HÀãÖ HõOHõ}O Hõ@∞ì‰Ωõ #flg Ug∞ ÖË=Ù. S.Ü«∞ãπ.*’Ç¨Ï~ü
*ˇ·H˜+¨<£, PâßÉè’O¿ã¡ Å`À...
H˜â’~ü r=#~°≠i 121 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

Ç¨ã¨º#@∞_Õ J~Ú<å ''*ˇ· |OQÍ¡—— =O\˜ Ü«Ú^Œãú x≤ =∂Å∞, H˜â’~ü áê_»=Åã≤#
Z=∞~°˚hû J#O`«~°O ^•xx "≥H˜¯iã¨∂Î ã≤x=∂Å∞
fâß_»∞. HÍh H˜â’~ü ™⁄O`« ã≤x=∂Å∂ P ^Œi^•Ñ¨ÙÅ‰õΩ
'=Ú`«∞Î‰õΩ¯o—
áÈ‰õΩO_® fâß_»∞. ''J#∞Éèqí OK«∞ ~å*Ï, J#∞Éèqí OK«∞——
~å[H©Ü«∂Å`À ãÖ|O^èŒO ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl Ç≤ÏOn QÍ `≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ _»Éò J~Ú# HÔ .ÉÏÅK«O^Œ~ü
#@∞Å∞ L<åfl~° ∞ . kbÑπ ‰ õ Ω =∂~ü , ã¨ ∞ hÖò ^Œ ` ü , `«q∞à◊z„`«O ''J#∞|q ~å*Ï J#∞|q——#∞
=∞<À*ò‰Ωõ =∂~ü ÖÏO\˜"åà◊√¡ HÍO¢QÔ ã¨∞ áêsìH,˜ |Å~å*ò "≥∞Ç¨Ï=¸^£ ''^ÀÑ¶¨ÓÖò—— QÍ Ç≤ÏOnÖ’
ã¨Ç¨h =O\˜"åà◊√¡ Hõ=¸ºxã¨∞ì áêsìH˜ Ñ¨xKÕ¿ã"åà◊√¡. Ñ¨Ù#ifli‡OKå_»∞. ^•xÖ’ '=Ú`«∞Î‰õΩ¯oHõ¯
=∂=¸Å∞QÍ ~å[H©Ü«∂Å∞ Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀHõ áÈ~Ú<å "åi QÆ à Ï— J<Õ áê@#∞ H˜ â ’~ü ,
Z=∞~°˚hû Z`ÕÎâßHõ [#`åáêsìH˜ =∞^ŒÌ`«∞ ÑëH˜# ^Õ"£ PâßÉè’O¿ã¡Å KÕ`« áê_çOKåÅx áê¡#∞
P#O^£ =O\˜ q∞¢`«∞Å∞<åfl~°∞ H˜â’~üH˜. KÕâß_»∞ ~åÇ¨ïÖò^"Õ £ |~°‡<£. HÍh iHÍi¤OQ∑
HõàÏHÍ~°∞ÅÃÑ· „Ñ¨Éèí∞`«fiO Hõ#∞fl ~ÀA# H˜â’~ü ÖË@~ÚáÈÜ«∂_»∞. "Õ~ˆ KÀ@
iHÍi¤OQÆ∞Ö’ ~Ú~°∞‰õΩ¯ áÈÜ«∂_»∞!
„Ñ¨ [ Å‰õ Ω Ju KÕ ~ ° ∞ =QÍ LO_ç , "åix "≥ÚÇ¨Ï=¸^£ H˜â’~üH˜ á¶È<£ KÕâß_»∞.
L`ÕÎ[Ñ¨~°K«QÆÅ HõàÏHÍ~°∞ÅÃÑ· „Ñ¨Éèí∞`«fiO ZÑ¨C_»∂ XHõ '=KÕ Û ã¨ ∞ Î < åfl— J<åfl_» ∞ H˜ â ’~ü . HÍh
Hõ<flÕ ã≤ LOK«∞`«∞Ok. "åix =∞OzKÕã∞¨ ‰õΩx "åi ^•fi~å ~åÖËHõáÈÜ«∂_»∞. W=`«Å P~ü_ô, Pâß,
F@∞¡ ãÖáêk^•Ì=∞x „Ñ¨*Ï™êfi=∞º „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞ PÔ~¯„™êì "≥Ú`«OÎ "≥~Ú\ÕQ∑. ã¨∂_ì Ü ç ∂≥ J^≥Ì
„Ñ¨Ü∞« ufl¿ãÎ xÜ«∞O`«$`«fi „Ñ¨É∞íè `åfiÅ∞ ã¨fi`«O„`« ÉèÏ"åÅ∞#fl =$^è • J~ÚáÈ`ÀOk. ~À[O`å
HõàÏHÍ~°∞Å#∞ x~°ƒOkèOz "å~°∞ „Ñ¨[ÅÖ’ „Ñ¨Éèí∞`«fi QÆ_çzáÈ~Ú<å H˜â’~ü *Ï_»ÖËHõáÈÜÕ∞ãïH˜
=ºuˆ~Hõ ÉèÏ"åÅ∞ ÃÑOK«‰õΩO_® *Ï„QÆ`«Î Ñ¨_»`å~Ú. 'Pâß Ñ¨Hõ¯# Z=iKÕ`«<≥·<å „\ÏH± áê_çOz
J`«ºO`« ¿ãfiKåÛùÜ«Ú`« "å`å=~°}O LO^Œx K≥Ñ¨C‰õΩ<Õ Ñ¨ÓiÎKÕ^•ÌO. `«~åfi`« H˜â’~ük HõÅ∞Ñ¨Ù^•O—
J"≥∞iHÍÖ’<Õ Ô~O_»= „Ñ¨ÑÖK« Ü«Ú^•ú#O`«~°O J<åfl_»∞ ~åÇ¨ïÖò. 'ã¨ˆ~ _»q∂‡"å~Úãπ
J<ÕHõ=∞Ok "Õ∞^è•=ÙÖÃÑ· ^•_ç [iyOk. Ü«Ú^ŒúO "≥`«∞‰õΩ^•O— J<åfl_»∞ x~å‡`« ‰õÄ_®
`« ~ åfi`« ~° ë êºÃÑ· , Hõ = ¸ºx[OÃÑ· J<Õ H õ = ∞OkH˜ J~Ú<å "≥∞Ç¨Ï=¸^£.
Jaè=∂#O ÃÑiyO^Œ#fl q+¨Ü«∂xfl QÆ∞iÎOz# <å\˜ '"ÕÔ~=~À ZO^Œ∞‰õΩ? #∞"Õfi áê_Õ~Ú—
J"≥∞iHÍ „Ñ¨É∞íè `«fiO J<£–J"≥∞iHõ<£ Ü«∂H˜qì \©ãπ Hõq∞\© J<åfl_»∞ ~åÇ¨ïÖò.
J<Õ F Hõq∞\© U~°Êiz J#∞=∂#O =zÛ# "åà◊O¡ ^ŒiÃÑ· 'JÉËƒ, <Õ<"Õ ∞≥ <ÿ å ã≤OQÆ~åfl U"≥∞<ÿ å<å?
Jaè Ü ≥ ∂ QÍÅ∞ "≥ ∂ Ñ≤ "Õ k è O zOk. Ç¨  b=Ù_£ JÑ¨C_»Ñ¨C_»∞ áê@Ö’¡ J~°=_»O `«Ñ¨Ê
~° K « ~ Ú`« Å Ö’, ^Œ ~ ° ≈ ‰õ Ω ÅÖ’ ‰õ Ä _® KåÖÏ=∞Ok <åˆHO =K«∞Û?—— J<åfl_»∞ "≥∞Ç¨Ï=¸^£
Hõ=¸ºxã¨∞ì ™ê#∞Éèí∂u Ñ¨~°∞Å∞<åfl~°<Õ L^ÕÌâ◊ºO`À ã≤Q∞Æ Ñæ _¨ ∞» `«∂.
„Ñ¨Éèí∞`«fiO "åiÃÑ· qKå~°}Å∞ [iÑ≤Ok. KåÑ≤¡<£ ‰õÄ_® ''Ñ¶~¨ åfiÖË^∞Œ , áê_Õ~Ú. HÍ"åÅO>Ë <Õ#∞
~¸ Ç≤ÏOã¨‰õΩ QÆ∞~°~Ú# "å_Õ. D ÉèíÜ«∞OKÕ`« ÃÇÏÖòÊ KÕ™êÎ#∞—— Jx Ç¨q∂ ~ÚzÛOk
H˘O`«=∞Ok ã≤h HõàÏHÍ~°∞Å∞ (~°K~« Ú`«Å∞, ^Œ~≈° ‰õΩÅ∞) Pâß.
J*Ï˝`«OQÍ LO_ç, "Õˆ~ "åi ¿Ñ~°¡`À Ñ¨x KÕ¿ã"å~°∞. ZÖÏQÆ∂ LuÎu^Î HÕ ^õ • Jx "≥∞Ç¨Ï=¸^£
=∞# ^Õ â ◊ O Ö’ ‰õ Ä _® ™êfi`« O „`« º O =KåÛHõ ^è≥·~°ºOQÍ áê_Õâß_»∞. `«~åfi`« K«∂¿ãÎ
Hõ=¸ºxã¨∞ì áêsìÃÑ· POHõÅΔ ∞O_Õq. Wáêì (PO„^èÖŒ ’ „Ñ¨*Ï "≥ ∞ Ç¨ Ï =¸^£ "å~Ú¿ã KåÖÏ
<å@º=∞O_»e)Ö’ ã¨Éèí∞ºÖˇ·# J<ÕHõ=∞Ok HõàÏHÍ~°∞Å∞ ÉÏQÆ∞O^ŒxÑ≤OzOk ~åÇ¨ïÖòH˜, PâßH˜,
`«=∞ áêsì x¿+^è•xH˜ QÆ∞i HÍ=_»O`À ã≤h Ñï„â◊=∞#∞ JO`å J~ÚáÈÜ«∂Hõ =zÛ# H˜â’~ü‰õÄ..!
P„â◊~ÚOKå~°∞. J~Ú`Õ ÉèÏ~°`« „Ñ¨Éèí∞`«fiO "åi JO^Œ~°∂ Ñ¨@∞ì|\˜ì "≥∞Ç¨Ï=¸^£ "å~Ú¿ã
~å[H©Ü«∞ HÍ~°ºHõÖÏáêÅÃÑ· qKå~°} ™êyOzOk HÍh =ÙOKÕâß~°∞.
"åi =$uÎÃÑ· POHõÅΔ ∞ qkèOK«Ö^Ë ∞Œ . JO^Œ∞=Å¡<Õ |Å~å*ò
H˜â’~ü r=#~°≠i 122 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
™êÇπÏh =O\˜"å~°∞ *ˇÅ· ∞ JkèHÍ~°∞Å J#∞=∞u`À +¨Ø\ÕQ∑ÅÖ’
áêÖÁæ#QÆeˆQ"å~°∞.
F ™êi F QÆ ∞ [~åf D <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ Z=∞~°h˚ û HÍÅO<å\˜ ÉèÏ~°`« „Ñ¨É∞íè `«fiO ''H˜™êû
WO\©iÜ«∞~ü _≥Hõˆ~@~ü H˜â’~üx ‰õΩsû HÍ—— J<Õ ~å[H©Ü«∞ z„`åxfl <≥QÆ\ ˜"£`À ã¨Ç¨ HÍeÛ"Õã≤
"ÕkOè z, "ÕkOè z J`«x |OQÆàÏ‰õΩ J„Ñü+¨ì =¸@QÆ@∞ì‰õΩOk. J~Ú`Õ P „Ñ¨Éèí∞`«fiO H˜â’~üx
=KåÛ_» ∞ . =∞O_» ∞ >ˇ O _» Ö ’ 'tH˜ΔOz#k— J`«x ~å[H©Ü«∞ HÍ~°}ÏÅ‰õΩ HÍ^Œ∞. `«# =∂@
^˘~°Åá¶êº+¨<À¡ ã¨∂@∞, |∂@∂, >ˇÿ q#ÖË^#Œ fl JHõ¯ã¨∞`À, JÇ¨ÏOÉèÏ=O`À D ^Œ∞â◊Û~°º‰õΩ áêÅÊ_çOk.
"Õã¨∞H˘zÛ J"≥∞iHõ<£ Ü«∂ã¨Ö’ P q+¨Ü«∞O H˜â’~ü ÉÏQÍ J~°÷OKÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. JO^Œ∞ˆH J`«_»∞
=∂\Ï¡_∞» `«∞#fl J`«xfl K«∂¿ããïH˜ WOk~å QÍOkèÃÑ· Hõã≤ÃÑ@∞ì‰õΩx P"≥∞‰õΩ =ºuˆ~Hõ „Ñ¨Kå~°O
H˜â’~ü‰õΩ z„Ô~uÎOk. KÕÜ∞« ÖË^∞Œ .
„_®~ÚOQ∑ ~ ° ∂ "£ ∞ ZÖÏ "åà◊√¡ Ñ≤ez<å `«#∞ "≥à◊¡HõáÈ=_®xH˜ HÍ~°}O _»|∞ƒ.
_ç*ˇ·<£KÕÜ«∂Ö’ ÖˇHõΔi=fiÉ’`«∞#fl ''W=fi=Åã≤# áêi`À+≤HõO W=fiHõáÈ`Õ #\ÕK«‰õÄ_»^Œ∞, áê@
J`« x fl PÑ≤ H˜ â ’~ü '<å‰õ Ω áê_»‰õÄ_»^Œ∞—— Jx `«#∞ ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl xÜ«∞=∞O. ^•x QÆ∞iOz
HÍ=Åã≤ # q ~Úq— JO@∂ Zxfl Hõ+¨ì#ëêìÅÔH·<å `å#∞ ã≤^ŒúÑ¨_®e. Z=∞~°˚hûÖ’ [iy#k
K≥áêÊ_»∞– XHõ =∞izáÈ=Åã≤# ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# J^è•ºÜ«∞O J#∞‰õΩx H˜â’~ü
T~°∞‰õΩ#fl@∞ì Hõ#|_»∞`«∞Ok.
D Hõ^äŒ x["Õ∞<å...?
–''„_®~ÚOQ∑ Ç¨  Öò Ö ’ F
H˘Å#∞O_®e. =∞^èºŒ Ö’ ã≤"∞≥ ‡O@∞
k=∞‡Å∞O_®e. H˘Å#∞Ö’ HõÑ¨ÊÅ∞ H˜â’~ü _»|∞ƒ Ü«∂= QÆ∞iOz XHõ qO`«Hõ^äŒ „Ñ¨Kå~°OÖ’
Éˇ H õ É ˇ H õ = ∞O@∂ =ÙO_®e. P LOk.
k=∞‡Å q∂^Œ HÍã¨Î QÆ_ç¤ "≥Úez `«# KÕ`« áê@ áê_çOKÕã∞¨ ‰õΩx x~å‡`«Å∞ _»|∞ƒ ZQ˘æ_`» å~°#fl
=ÙO_®e. XHõ QÆ@∞ì #∞O_ç =∞~À ÉèíÜ«∞O H˜â’~ü#∞ ZÑ¨C_»∂ JO\˜ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ =ÙOk. iHÍi¤OQÆ∞
QÆ @ ∞ì ‰ õ Ω Ñ¨ _ » = Ö’ "≥ à ◊ ¡ Q Æ e ˆ Q >ˇÿ=ÚÖ’ ~Ú™êÎ#x K≥Ñ≤Ê ~°=∞‡#_»O, áê@ áê_ç#^•HÍ LO_ç
gÅ∞O_®e. hà◊ ¡ Ö ’ `Õ Ö Ë `«~åfi`« ÑÖÑ≤™êÎ=∞#_»O, P `«~åfi`« ‰õÄÖòQÍ =∞iÛáÈ=_»O
™Èá¶êÅ∞O_®e. =∞^èŒºÖ’ =∂„`«O x~å‡`«Å‰õΩ Ñïáê\˜. JO^Œ∞=Å¡ iHÍi¤OQÆ∞H˜ =zÛ#>Ëì =zÛ,
\© á êÜü ∞ Ñ¶ ≤ H ± û _£ Q Í LO_®e. iÇ¨~°ûÅ∞ KÕã¨∂Î, KÕã¨∂Î _»|∞ƒ =Ú\˜ì# `«~åfi`«<Õ iHÍi¤OQÆ∞
^•xq∂^Œ HÍÑ¶‘, \˜Ñ¶≤#∞¡O\Ï~Ú. Ñ¨ÓiÎ KÕÜ«∂Åx H˜â’~ü Ñ¨^äŒHõO.
''Jq JO^Œ ∞ HÀ"åÅO>Ë ^•xHÀãÖ F Jã≤ÃãìO@∞#∞ U~åÊ@∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. J`«x
™Èá¶êÖ’¡ L#fl Ju^äŒ∞Å∞ KÕ`«∞Ö’Î Ñ¨x Uq∞\O>Ë _»|∞ƒ =Ú@ìQÍ<Õ H˜â’~ü‰õΩ ã≤QÆflÖò ~Ú=fi_»O, P
`≥ _ » ∞ ¤ "Õ ã ¨ ∞ ‰õ Ω O@∂ \© á êÜü ∞ ã≤QÆflÖò K«∂âßHõ<Õ H˜â’~ü áê@ iHÍ~°∞¤ KÕ™êÎ_»∞. JÑ¨Ê\˜^•HÍ
KÕ ~ åÅ#fl=∂@, QÀ_» ‰ õ Ω F Q˘O`« ∞ ÉÏQÍÖË ^ Œ O @∂ ^Œ Q Æ ∞ æ ` « ∂ , ã¨ H ˜ e ã¨ ∂ Î Q˘O`« ∞
K≥@∞ìH˘=∞‡ QÆ∞zÛ, Jk ~¸ H˘Å#∞ ã¨=iOK«∞‰õΩO@∂<Õ LO\Ï_»∞. Wn U~åÊ@∞. Wk ÉÏQÍ<Õ #_çKkÕ
q∂^Œ‰Ωõ "åÖÏe. ^•x q∂^Œ x[O HÍh F ~ÀA HÍã¨Î ^≥|ƒuOk.
HÀu XHõ\ ˜ LO_®e. HÍH˜ QÆ∂_»∞ J"åà◊ Jã≤ÃãìO@∞ ã≤QÆflÖò ~Ú=fiÖË^Œ∞. ZO`«¿ãÑ¨Ù Q˘O`«∞
‰õÄ_® `«Ñ¨Êxãï ã¨∞=∂...—— ã¨=iOÑ¨ÙÅ∞ ™êyOz<å ã≤QÆflÖò T_çÑ¨_»@O ÖË^Œ∞. WHõ ~Úk
ZO`À=∞Okx É’ÖÏÎ HÍ^Œx ^ŒQÆ∞æ JO^Œ∞‰õΩ<åfl_»∞. J~Ú<å Jã≤ÃãìO@∞ LÅHõÖË^Œ∞,
H˘\˜ìOK«QÆey# P _ç*ˇ·#~ü <À@ Ñ¨ÅHõÖ^Ë ∞Œ .
`«_ç PiáÈ`«∞O_»QÍ ''S_çÜ«∂ H˜â’~ü Hõà◊¡`À<Õ ãÖˆH`åÅ∞ ÑÖáê_»∞ ''_»|∞ƒ ãÖQÆ`Õq∞„\Ï
ÉÏQÆ∞O^ŒO_ç. H˘>Ë+¨<£ `«Ü«∂~°∞ ÉÏ|∂—— Jx. "å_»∞ F z~°∞#=Ùfi #"Õfiã≤ T~°∞‰õΩ<åfl_»∞. H˜â’~üH˜
KÕã≤ ÑÖÑ≤™êÎ—— JO@∂ J^Õ áÈ`« J~°÷O HÍÖË^Œ∞ HÍh HÍ¿ãûÑ¨Ù áÈÜ«∂Hõ iÜ«∞eã≤ìH±QÍ LO_®Åx,
áÈÜ«∂_»∞. ^ŒQ∞Æ æ ™ê÷~Ú ÃÑOKå_»∞. Jk ¢â√◊ uq∞OK«_O» `À `«H¯˜ # "åà◊§O^Œ~∂°
H˜â’~ü r=#~°≠i 123 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
QÍÉèí~å Ñ¨_®¤~°∞, ''XO\’¡ ÉÏQÍÖË^Õ"≥∂, ~Ú"åà◊
iHÍi¤OQÆ∞ HÍxûÖò—— Jx.
K« ∂ ã≤ , K« ∂ ã≤ H˜ â ’~ü H ˜ =∞O_» ∞ H˘zÛOk.
iHÍi¤OQÆ∞ käÜÕ∞@~ü |Ü«∞@‰õΩ =zÛ ''_»|∞ƒ
ãÖQÆ`Õq∞@O>Ë ~ÚH˜e™êÎ"Õq∞~å ã¨<åflã‘?—— Jx
J_çQÍ_»∞ QÆ∞ã¨Q∞Æ ã¨QÍ<Õ.
''_»ÉËƒq∞@O_ô ÉÏ|∂? Wk g∞ ã≤x=∂ÜÕ∞
Hõ^•!—— Jx x~å…O`« áÈÜ«∂_»∞ Jã≤ÃãìO@∞.
***
D ãÖÑ¶¨∞@# x[OQÍ [iyO^Œ#∞HÀ=_®xH˜
J=HÍâ◊O ÖË^∞Œ . [iy<å nxfl H˜â’~ü KÕã#≤ „áêH˜Hì Öõ ò
*’H±QÍ<Õ ÉèÏqOKåe. H˜â’~ü ÖÏ\˜ HÍe‰õΩºÖË>ˇ_£
ÃÑ~°û<£H˜ `«#∞ x~å‡`« J<Õ q+¨Ü«∞O =∞~°∞Ñ¨Ù‰õΩ
=KÕÛ J=HÍâ◊O ÖË^Œ∞. ÃÑ·QÍ J`«x ã≤x=∂Å‰õΩ WÑ¨Ê\˜ ã¨∞q∞`ü
J`«<Õ ãÖw`«^Œ~°≈‰õΩ_»∞ HÍ|\˜ì áê@ iHÍi¤OQÆ∞
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P q+¨Ü∞« O J#∞Hõ}Δ O QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =ã¨∂<Î Õ
LO@∞Ok.
x[OQÍ [~°QÆHõáÈ~Ú<å H˜â’ˆ~ ~¸ Hõ^äŒ#∞ „Ñ¨Kå~°OÖ’ ÃÑ\˜ì<å Pâ◊Û~°ºO ÖË^Œ∞. `«#∞ _»|∞ƒ
^ŒQÆæ~° JO`« QÆ\ ˜ì Jx x~å‡`«Å‰õΩ `≥eã≤~å"åÅx ‰õÄ_® J`«x L^ÕÌâ◊ºO HÍ=K«∞Û.
J`«#∞ #@∞_çQÍ ÉÏQÍ ãÖáêkOKÕ ~ÀAÖ’¡ ‰õÄ_® KåÖÏ *Ï¢Q`Æ QÎ« Í<Õ L<åfl_»∞. á⁄QÆ~∞° É’`«∞`«#O
KÕ`«<À, Pâ◊áÈ`«∞`«#O KÕ`«<À "ÕëêÅ∞ áÈQ˘@∞ì HÀÖË^Œ∞. =zÛ# "Õ+¨=∞ÖÏ¡ – z#fl x~å‡`≥·<å, ÃÑ^ŒÌ
x~å‡`≥·<å ã¨ˆ~ "Õâß_»∞. J`«x ã≤x=∂Å eã¨∞ì K«∂_»É’`Õ P q+¨Ü«∞O ã¨Ê+¨ì=∞=Ù`«∞Ok.
1960 Ö’ =∂ÖÏ ã≤<å›`À ''ÉË=‰õÄÑ¶π——, =Ç‘Ï^• Ô~Ç¨Ï=∂<£ `À ''QÆ~ü¡ ¢ÃÑ¶O_£——, K«OK«Öò`À
''=∞Ç¨ÏÖ’O HÍ MÏfiÉò——, 1961 Ö’ â◊tHõà◊`À ''Hõ~À_£Ñü——, =∞^èŒ∞ÉÏÅ`À ''~°≠∞¢=¸——, 1962 Ö’
=∂ÖÏ ã≤<å›`À ''ÉÁOÉÏ~Ú HÍ KÀ~ü——, =∞^èŒ∞ÉÏÅ`À ''Ç¨Ñ¶π \˜ÔH\ò—— (D ã≤x=∂Ö’ H˜â’~ü ‰õΩ=∂~ü
áê„`« `«=∂ëêQÍ LO@∞Ok. WO\’¡Oz áêiáÈ`«∂ Ô~·ÖËfi ¿ãì+¨<£H˜ =™êÎ_»∞. `«# ^ŒQÆæ~°∞#fl _»|∞ƒ
J~° \˜ÔH¯@∞ì H˘#_®xH˜ =∂„`«"Õ∞ ãïáÈ`«∞Ok. JO^Œ∞=Å¡ q∂ãÖ w¿ãã≤, F ÖÏQÆ∂ "Õã¨∞‰õΩx Hõà◊§
*’_»∞ `«yeOz HÍã¨Î ÃÑ^ŒÌ Ãã·A Ñ≤Å¡"å}˜‚ JO@∂ J~° \˜ÔH¯@∞ì`À Ô~·ÖˇˆH¯™êÎ_»∞. J^Õ Ô~·ÖˇH˜¯# qÅ<£
„áê}ü J`«x *Ë|∞Ö’ `«#∞ KÀs KÕã≤# =ã¨∞Î=Ù Ñ¨_Õ™êÎ_»∞. `«~åfi`« `«H˜¯# ã≤x=∂ JO`å ^•x
"Õ@Ö’<Õ #_»∞ã¨∞ÎOk. HÍo^•ãπ _≥·Ô~‰õΩì KÕã≤# ~¸ ã≤x=∂ Ç≤Ï\ò J~ÚOk), ™ê^èŒ<å`À ''=∞<£=∞ør——
(ZqÜ«∞O "åiÔH· Hõ$+¨‚<£–ÑÖA ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOz# D ã≤x=∂‰õΩ ãÖw`«O =∞^Œ<£"≥∂Ç¨Ï<£),
HõÅÊ<å`À ''<å\© ÉÏÜü∞——, "≥[· Ü«∞Of=∂Å`À ''~°OQÀb—— 1963 Ö’ [=Ú#(J=Ù#∞ =∞# `≥Å∞QÆ∞#\˜
[=Ú#`À<Õ) `À ''UH± ~å*ò——, =KåÛ~Ú.
¿Ñ~°∞#fl Ç‘Ï~À~Ú<£û`À<Õ "Õã≤# Ô~O_»∞, =¸_»∞ `«Ñ≤Ê¿ãÎ `«H˜¯# ã≤x=∂Å ¿Ñ~°∞¡ ZHõ¯_® q#|_»=Ù
Hõ^Œ∂! g_çÜ≥∂ÅÖ’ ‰õÄ_® ^˘~°Hõ=Ù Hõ^Œ∂! JO>Ë H˜â’~ü ã≤x=∂Å∞ ãïQÍ ZOK«∞HÀÖË^Œ<ÕQÍ J~°÷O!
`«# #@<å ¢ÑüÉèí#∞ ã‘iÜ«∞ãπQÍ fã¨∞‰õΩx LO>Ë kbÑπ‰õΩ=∂~üÖÏ U_®kH˜ F ã≤x=∂ "Õ¿ã"å_»∞.
HÍh H˜â’~üH˜ JÖÏ\˜ Ñ¨\ ˜ìOÑ¨ÙÅ∞ ÖË=Ù."Õ+Ö =zÛOk "Õ¿ã^•ÌO, JO`Õ!
1964 =KÕÛãïH˜ H˜â’~ü ™ê÷~Ú =∞iO`«Ñ¨_çáÈ~ÚOk. ¿Ñ~°∞#fl Ç‘Ï~À~Ú#∞¡ Z=~°∂ J`«xÑ¨Hõ¯#
"ÕÜ«∞ÖË^Œ∞. ‰õΩ"£∞‰õΩ"£∞ ÖÏ\˜ "åàı¡ J`«xH˜ *’_ô. =ÚO`å*ò z#fl`å~°QÍ L#flÑ¨Ù_»∞ J`«x Ñ¨Hõ¯#
"Õã≤Ok. ''áêÜ«∞Öò H© ~°≠OHÍ~ü—— (1965). nx _≥·~°Hõì~ü ZO.q.~å=∞<£. ãÖã¨÷ Ñ¶≤e‡™ê÷<£. WO^Œ∞Ö’
H˜â’~ü r=#~°≠i 124 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
H˜â’~ü WÅ∞¡ (=∞#) ~å[¢j, *’ºuÅH˜Δ ‡ =Ù<åfl~°∞.
1964 Ö’ H˜â’~ü ã≤x=∂Å∞ – ''^•Öò "Õ∞ HÍÖÏ——
H˜ â’~ü `«# ~ÚO\’¡ HÀ¡*ò_£ (xq∞‡), ''^Œ∂~ü QÆQÆ<£ H© Kèå"£ "Õ∞—— (ã¨∞¢Ñ≤Ü«∂), ''QÆOQÍ
ã¨~°∂º¯\ò \©g ÃÑ\˜ìOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. H© ÅÇ¨Ïˆ~—— (‰õΩ"£∞‰õΩ"£∞) ''q∞ã¨ì~ü ZH±û W<£ ÉÏOÉË——
ˆ Q @∞=^Œ Ì Z=~° ∞ #fln J`« x H˜ (‰õΩ"£∞‰õΩ"£∞). ''QÆOQÍ H© ÅÇ¨Ïˆ~——Ö’ >ˇÿ\ ˜Öò ™êOQ∑, 'KèÕ_À
=∂x@~ü Ã Ñ· "≥ O @<Õ Hõ # |_Õ k . # Ç¨Ï"£∞HÀ— Ô~O_»∂ =∞Oz áê@Å∞. ''q∞ã¨ì~ü ZH±û W<£
1963Ö’ W<£HõO\ÏH±û ^•_ç ^Œ∞~°…@# ÉÏOÉË—— ÅH©Δ ‡HÍO`ü–áêºˆ~ÖÏÖò `˘ek<åÅ ã≤x=∂. '"Õ∞~ˆ
`«~åfi`« J@∞=O\˜ ã¨~ü„ÃÑ·*ò Z\ÏH±Å "≥∞Ç¨Ï|∂Éò YÜ«∂=∞`ü Ç¨ÏŸw— ~ÚÑ¨Ê\˜H© FÇπÏ JxÑ≤OKÕ
#∞O_ç HÍáê_»∞HÀ=_®xH˜ J`«#∞ Ñ¨_#ç áê@. ''^Œ∂~ü QÆQÆ<£ H© Kèå"£ "Õ∞—— Ö’ Jxfl áê@Å∂
*Ï„QÆ`«Î Jk. ÉÏQÆ∞O\Ï~Ú. 'P K«Öò Hˆ `«∞~ˆ ≠—, 'HÀ~¸ Ö∫\Ï^Õ =Úˆ~≠—
J`«x „_®~ÚOQ∑ ~°∂=ÚÖ’x QÍ¡ã∞¨ =O\ ˜ q J[~å=∞~° " ≥ ∞ ÿ # áê@Å∞. 1965 Ö’
ëÈˆHã¨∞Ö’¡ q^ÕjÜ«∂„`«ÅÖ’ H˜â’~ü ÅH©Δ ‡–áêºˆ~Å∞ ãÖw`«O ã¨=∞‰õÄiÛ# ~ÚOHÀ Ç≤Ï\ò ã≤x=∂
¿ãHõiOz# J<ÕHõ P@ÉÁ=∞‡Å∞O_Õq. H˜â’~ü‰õΩ =zÛOk. ''Ç¨Ï"£∞ ã¨Éò L™êÎ^£ ÃÇ·Ï—— (=∂~°∞u
~°Hõ~°HÍÅ Ãã·AÖ’¡ HõÅ _»q∂‡ ‰õΩHõ¯Å∞, J<Õ XHõ z#fl Ç¨ã¨º#@∞_»∞ ã‘fiÜ«∞ ^Œ~≈° Hõ`fi« OÖ’ xi‡Oz#
=∞QÆ, P_» "Õ∞#H˜fi<£û (|@ìÅ ëêÑ¨ÙÖ’¡ ã≤x=∂ Wk. Jg∞`å Ç‘Ï~À~Ú<£. ¿+H± =ÚHÍÎ~ü, ^•~å
ÃÑ>Ëì xÅ∞"≥`«∞Î ÉÁ=∞‡Å∞) LO\Ï~Ú. ã≤OQ∑ #\ÕKå~°∞. Ö’ |_≥˚\ò ã≤x=∂ J~Ú<å Ç≤Ï\ò
QÀ_»Åq∂^Œ Kås¡KåÑ≤¡<£ ÉÁ=∞‡, =i˚<£ J~ÚOk. "≥O@<Õ 'J[#c `«∞"£∞ *Ï<Õ Ñ¨ÇÏ¨ Kå<Õ¿ã ÅQ∑`Õ
"Õ∞s ÉÁ=∞‡. Ç¨ÏŸ— J<Õ áê@ QÆ∞~°∞Î‰õΩ=ã¨∞ÎOk Hõ^Œ∂! 'áêº~ü ÉÏO\ò`Õ
J`«x WO\’¡ Z<Àfl Ç¨~°~ü ã≤x=∂ K«Ö’— J<Õ ã¨~°^•áê@ ‰õÄ_® ~ÚOHÍ _ç=∂O_£Ö’<Õ
g_çÜ∂≥ Å∞ LO_Õq. H˜â’~üH˜ Jq =∞Ç¨ LOk.) J^Õ ãÖ=`«û~°O q_»∞^ŒÅ~Ú# ~ÚOHÀ ã≤x=∂
~Ú+¨ìO. – ''¢j=∂<£ Ñ¶ ¨ O @∂+π — — (‰õ Ω "£ ∞ ‰õ Ω "£ ∞ ). 1966Ö’
''JHõÖò=∞O^£—— (™ÈxÜ«∂ ™êÇπÏh), Å_®¯–Å_ô¯ (=ÚO`å*ò)Å`À ÉÏ@∞ Ç≤Ï\ò ã≤x=∂ ''áêº~ü H˜ÜÕ∞
*Ï—— (HõÅÊ<å) LOk.
''áêº~ü H˜ÜÕ∞ *Ï—— Ö’ H˜â’~ü "Õã≤# "Õ+Ö ''¢¿Ñq∞OzK«∂_»∞—— Ö’ [QÆæÜ«∞º "Õã≤Ok. JO>Ë ÃãHõO_£
Ç‘Ï~À J#fl=∂@! JÑ¨Ê\˜ˆH H˜â’~ü#∞ ÃÑ^ŒÌx~å‡`«Å∞ =kÖËã≤#@ì#fl=∂@! 1967Ö’ H˜â’~ü ã≤x=∂Å∞
– ''JÖòÉËÖÏ =∞™êÎ<å—— (Pâß #^£Hõi‚), ''^Œ∞xÜ«∂ <åKÕw—— (‰õΩ"£∞‰õΩ"£∞), ''Ç¨Ï"£∞ ^À _®‰õÄ—— (QÆOQÍ),
1968 <å\˜q – ''Ç¨Üü∞"Õ∞~å kÖò—— (‰õΩ"£∞‰õΩ"£∞), ''¢j=∂<£r—— (+¨Ç‘Ï^•), ''áêÜ«∞Öò H© ~°≠OHÍ~ü——
(*’ºuÅH˜Δ ‡, ~å[¢j) D ã≤x=∂Ö’ 'ÜÕ∞ "Õ∞ˆ~ ™ÈÜÕ∞ Ç¨ïÜÕ∞ áêº~ü [~å— J<Õ =∞Ozáê@`À ÉÏ@∞,
'áêáê Hõ¿ÇÏ<å..— J<Õ áê@#∞ F WOw¡+¨μ @∂º<£ P^è•~°OQÍ JOkOKå_»∞ ãÖw`«^Œ~°≈‰õΩ_»∞
ã≤.~å=∞K«O¢^.Œ a=∞Öò~åÜü∞ ã≤x=∂ ''^À ^Œ∂h Kå~ü—— Ö’ `«#∂*Ï`À #\ÕK«_O» `À ÉÏ@∞ 'Ç¨Ï"å"ÀO
¿ã HõÇ¨Ï^À— J<Õ K«Hõ¯\˜áê@ ãëÖò KÒ^èŒ∞i ãÖw`«OÖ’ áê_®_»∞ H˜â’~ü!
g\˜`ÀÉÏ@∞ ''Ñ¨_Àã¨<—£ — Ö’ F =ÚYºáê¢`« ''Ç¨ÏOQÍ=∂—, ''™ê^è∂Œ B~ü Ãã`· å<£——ÅÖ’ z#fláê¢`Å« ∞
"Õâß_»∞. 1970 =KÕÛãïH˜ ''POã¨∂ B~ü =Ú™ê¯<£——Ö’ F ¢Ñ¨`ÕºHõáê¢`«Ö’ Hõ#|_ç '*ˇ· QÀqO^ŒO, *ˇ·
QÀáêÅO— JO@∂ ã≤x=∂ #@∞Å ¿Ñ~°∞¡ UHõ~°∞=Ù ÃÑ>Ëì =∞Oz Ç≤Ï\ò Éèí[<£ áê_®_»∞. WHõ P
`«~°∞"å`« "Õã≤# "ÕëêÅhfl `«# ™⁄O`« ã≤x=∂ÅÖ’"Õ `«Ñ¨Ê ~Ú`«~°∞Å∞ PÇ¨fixOz "Õ~ÚOK«∞‰õΩ#flq
HÍ=Ù.
QÍÜ«∞‰õΩ_çQÍ Ñ¨Ù#~°#˚ ‡ ZuÎ =ÙO_»Háõ È`Õ H˜â’~ü Ñ¨ÓiÎQÍ =∞~°∞QÆ∞# Ñ¨_=ç ÙO_Õ"å_Õ#x xã¨ûO^ÕÇÏ¨ OQÍ
K≥Ñ¨Ê=K«∞Û. QÍÜ«∞‰õΩ_≥·# `«~åfi`« H˜â’~ü ÔHiÜ«∞~ü#∞ KåÖÏ ã‘iÜ«∞ãπQÍ fã¨∞‰õΩ<åfl_»<Õ K≥áêÊe.
Ãã·QÆÖò`À ã¨Ç¨ J<ÕHõ=∞Ok QÍÜ«∞‰õΩÅ#∞ <åâ◊#O KÕã≤# =∞^ŒºO *’eH˜ J`«#∞ "≥à◊¡ÖË^Œ∞. áêsìÅ‰õΩ
"≥o¡ `≥Å¡"åˆ~^•HÍ LO_Õ JÅ"å@∞ÖË^Œ`«xH˜. `«# |OQÆàÏ`À@Ö’ Pˆ~_»∞ ~°HÍÅ `«=∞Åáê‰õΩ
H˜â’~ü r=#~°≠i 125 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
^Œ~≈° ‰õΩxQÍ...
"≥ÚHõ¯Å∞ "Õã≤ ~ÀE P‰õΩÅ∞ #q∞e Q˘O`«∞ â◊√„ÉèíOQÍ LOK«∞‰õΩ<Õ"å_»∞.

`«# |OQÆàÏÖ’ XHõ ã‘„ÔH\ò ~°∂=Ú Hõ@∞ì‰õΩx, XO@iQÍ Ç¨~À‡xÜ«∞O ÃÑ@∞ì‰õΩx áê@Å∞
áê_»∞‰õΩO@∂O_Õ"å_»∞. Hõ+¨ì"≥∞ÿ# áê@ U^≥·<å =¿ãÎ ~ÀAÅ `«~°|_ç P ~°∂=ÚÖ’ ™ê^èŒ# KÕã¨∂Î
LO_çáÈÜÕ∞"å_»∞. Éè’[<åxH˜ =∂„`«O |Ü«∞@H˘KÕÛ"å_»∞. ZHõ¯_» =∂Ü«∞=∞~ÚáÈÜ«∂_®x x~å‡`«Å∞
A@∞ì Ñ‘‰õΩ¯O@∂O_»QÍ z=iH˜ F~ÀA |Ü«∞@Ñ¨_ç áê@ J^Œ∞ƒù`«OQÍ áê_Õ"å_»∞. JO^Œ∞ˆH JO`«
=∞Oz áê@Å∞!
42 ãÖ=`«û~åÅ ÔHiÜ«∞~üÖ’ 2905 áê@Å∞ áê_ç`Õ 2648 Ç≤ÏOnq, 154 ÉˇOQÍe, 8
QÆ∞[~åu, 4 Éè’*òÑ¨Ùi, =∞~åiî, X_çÜ«∂ ÅÖ’ =¸_Õã≤, J™êûg∞, WOw¡+π, ÑÖ*Ïc, Hõ#fl_»,
=∞ÅÜ«∂à◊O ÅÖ’ `«ÖÏ XHõ\ ˜, ã≤x=∂ÜÕ∞`«~° áê@ÅÖ’ 67 ÉˇOQÍe, 13 Ç≤ÏOn "≥~°ã≤ 80.
"≥Ú^Œ\ ˜ ™ÈÖ’ ™êOQ∑ ''lnÌ—— HÍQÍ, HÀ~°ãπÖ’ Q˘O`«∞ HõeÑ≤#k 'Z~Ú\ò _Õãπ— 1946. PYi áê@
''=H±Î H© P"å*ò—— 1988 Ö’ PâßÉè’O¿ã¡`À Ü«ÚQÆà◊O!
* * *
H˜â’~ü r=#~°≠i 126 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

z„`«O : WOuÇ¨<£
ãÖw`«O : ÅH©Δ‡HÍO`ü– áêºˆ~ÖÏÖò
Jaè#Ü«∞O : q<À^£Y<åfl ÃÑ·
<ÕÑ¨^äŒºw`«O
~°∞H±*Ï<å #Ç‘Ï `«∂ HõÇ‘Ï Ç¨~ü ˆH
HÍO\’O¿Ñ K«ÖòˆH q∞ÖËOˆQ ™êÜÕ∞ |Ç¨~ü ˆH
F ~åÇ‘Ï.. F ~åÇ‘Ï..
™ênè # HÍ~°"å ÃÇ·Ï ÜÕ∞ `Õ~å Wq∞ÎÇ¨ ÃÇ·Ï
Ü«¸Ç‘Ï K«ÖÏ K«Öò kÖò ˆH ã¨Ç¨ˆ~
Hõ~üf ÃÇ·Ï =∞OlÖò `«∞~ü≠HÀ Wâßˆ~
^ÕMò HõÇ‘Ï HÀ~¸ ~ÀH± # ÖË `«∞~ü≠HÀ Ñ¨ÙHÍ~ü ˆH II F ~åÇ‘ÏII
<≥·<å POã¨∂ *’ Éèíˆ~ ÃÇ·Ï ÜÕ∞ ~åÇ¨ÏŸO ˆH kÜÕ∞ ÃÇ·Ï
Ö’QÀO HÀ L<£HÍ ã¨Éò ‰õΩKèü ^ÕˆH
`«∂ `À K«ÖÏ ^ä• ã¨Ñπ<Õ Ç‘Ï ÖËˆH
HÀ~¸ #Ç‘Ï `À `Õˆ~ JÑπ<Õ ÃÇ·Ï ã¨Ñπ<Õ ÜÕ∞ áêº~ü ˆH IIF ~åÇ‘ÏII
ã¨∂~°*ò ÜÕ∞ ~°∞H± QÆÜ«∂ ÃÇ·Ï `Õˆ~ PˆQ ~°≠∞H± QÆÜ«∂ ÃÇ·Ï
[Éò Hõcè S¿ã HÀ~¸ =∞™êÎ<å
xHõÖË ÃÇ·Ï JÑπh ^èŒ∞<£ "Õ∞ n"å<å
âß"£∞ ã¨∞Ç¨h |<£ *Ïf ÃÇ·Ï k<£ WO`«*Ï~ü ˆH IIF ~åÇ‘ÏII
(F ÉÏ@™ês, F@q∞ #OwHõiOz PyáÈ=^Œ∞Ì. =Úà◊¡ÃÑ· #_çKåHõ =ãÖ`«Ñ¨Ù h_»Å∞

`À_»∞ =™êÎ~Ú. "≥O@ Z=~°∂ ÖË~°∞. Wk h Ñ¨sHΔÍã¨=∞Ü«∞O. QÆ∞O_≥ÜÕ∞ `À_»∞QÍ
ÃÑ@∞ì‰õΩx x|ƒ~°OQÍ #_»∞ã¨∂Î<Õ LO_»∞. QÆ=∞ºO x#∞fl KÕÜ≥∞uÎ Ñ≤Å∞™ÈÎOk. Z=Ô~·<å
x#∞fl "≥#‰õΩ¯ Ñ≤ez PÑ¨Ù`åˆ~"≥∂, =ÚO^Œ∞ˆH ™êyáÈ.
Hõà◊¡Ö’ xO_ç# Hõhflàı¡ ^•iK«∂¿Ñ náêÅ∞. Z=iH˜ W=fi=Åã≤#k "åiH˜ WKÕÛã≤
HõÅÅ<Õ `À_»∞QÍ KÕã¨∞‰õΩx D ^•iÑ¨\Ïì=Ù. Z=~°∂ "≥O@ ÖË‰õΩO>Ë<ÕO, ¢Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# h
Pâ◊Ü«∂ÖË h <Õ™êÎÅ∞. ã¨∂~°∞º_»∞ PyáÈÜ«∂_»∞, h Z^Œ∞@ `«Å"åÖÏÛ_»∞. W@∞=O\˜
Ñ¨@∞ì^ŒÅ QÆÅ =ºH˜Î |Ü«∞Å∞^Õi#Ñ¨ÙÊ_»∞ "Õz=ÙO_Õ Ñ¨QÆÖË "≥<≥flÅ ~å¢uQÍ =∂~°∞`«∞Ok.
`≥Å∞ã¨∞HÀ)
'@∞ ã¨~ü q`ü Å"£— J<Õ WOw¡+¨μ ã≤x=∂ P^è•~°OQÍ xi‡`«"≥∞ÿ# 'WOuÇ¨<£— (Ñ¨sHõΔ)
J<Õ ã≤x=∂Ö’ XHõ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ |`«∞‰õΩÉÏ@ÃÑ· J_»∞QÆ∞ÃÑ_»∞`«∂O_»QÍ <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ q#=KÕÛ
áê@ Wk. nxÃÑ· ~°gO¢^Œ∞x 'ZH±ÖÏ K«Ö’ˆ~— ¢Ñ¨ÉèÏ=O =ÙOk. Z=∞~°˚hû ~ÀAÖ’¡
XO@iáÈ~å@O ™êyOz# H˜â’~ü D áê@ QÆ∞~°∞Î‰õΩ `≥K«∞Û‰õΩO@∂ T~°_çÖË¡"å_Õ"≥∂!
H˜â’~ü r=#~°≠i 127 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

16
H˜â’~ü áê_ç# =∞Oz áê@ÖËq∞\Ï Jx QÆ∞~°∞Î `≥K∞« ÛHÀÉ’`Õ Z<Àfl w`åÅ∞ =∞# =∞<À‰õΩÇ¨Ï~°OÖ’H˜
K˘~°|_»`å~Ú– <Õ#∞, <Õ#∞ JO@∂. ^Õhfl HÍ^Œ#ÖËO. ^Õhfl `Àã≤Ñ¨ÙK«ÛÖËO. J~Ú<å Ñ¶¨ãπì Hõ"£∞ Ñ¶¨ãπì
Ãã~üfi_£ J#fl Ñ¨^ŒúuÖ’ =ÚO^Œ∞QÍ Uq =ÚO^Œ∞QÍ ã¨‡ $uÑ¨^äŒOÖ’ `å~°ã≤Å∞¡`åÜ≥∂ "å\˜x QÆ∞iOz
„Ñ¨™êÎqOK«∞‰õΩO>Ë KåÅ∞. D Kèå~Úãπ Ñ¨ÓiÎQÍ =ºH˜ÎQÆ`«O HÍ|\˜ì q"å^•Å‰õΩ `å=ÙÖË^Œ∞.
Ç¨Ü≥ÿ∞# w`åÅ∞, Ç¨ã¨ºw`åÅ∞ H˜â’~ü Z<Àfl áê_ç<å, =ÚO^Œ∞QÍ QÆ∞~°∞Î‰õΩ =ã¨∞Î#flq =∂„`«O
qëê^Œw`åÖË! ( ^Œ∞óMÏxfl Z=~°∂ =iOK«Hõ áÈ~Ú<å, ^•xfl =ºHõÎÑ¨~°KÕ w`åÅÖ’ U^À =∞Ç≤Ï=∞
LO^Œx XÑ¨C‰õΩf~åe.)
''HÀ~¸ Ç¨Ï"£∞^Œ"£∞ # ~°Ç¨, HÀ~¸ ã¨Ç¨~å # ~°Ç¨—— (~°≠∞„=¸)
''^Œ∞v =∞<£ "Õ∞ˆ~, ã¨∞<£ "Õ∞~å HõÇπÏ<å—— (Ñ¶Ö@∂+π)
''"Õ∞ˆ~ "≥∞Ç¨Ï|∂Éò HõÜ«∂=∞`ü Ç¨ÏŸw—— (q∞ã¨ì~ü ZH±û W<£ ÉÏOÉË)
''"Õ∞ˆ~ <≥·<å ™ê=<£ ÉèÏ^À ˆ~ñ, Ñ¶≤~ü cè "Õ∞~å =∞<£ áêº~å—— ("≥∞Ç¨Ï|∂ÉÏ)
''ÔH·¿ã Hõ¿ÇÏ Ç¨Ï"£∞, áêº~ü<Õ Ç¨Ï"£∞HÀ HÍºHÍº MËÖò kMÏÜÕ∞—— (+¨s‡b)
''"Õ∞ˆ~ kÖò "Õ∞ P*ò HÍºÃÇ·Ï—— (^•Q∑)
''zOQÍs HÀ~¸ Éèí_£ˆH—— (J=∞~ü „¿Ñ"£∞)
''"Õ∞~å r=<£ HÀ~å HÍQÆ*ò, HÀ~å Ç‘Ï ~°ÇπÏQÆÜ«∂—— (HÀ~å HÍQÆ*ò)
''JQÆ~ü ã¨∞<£ÖË ~ÚH± #Q∑=∂—— (UH± ~å*ò)
P~ü._ç.|~°‡<£, Å`å Å`À..
H˜â’~ü r=#~°≠i 128 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

WÖÏ Z<Àfl áê@Å∞–
''q∞e—— (1975) Ö’x ''|_ô ã¨∂h ÃÇ·Ï lO^Œw ÜÕ∞ lO^Œw, "≥∞ÿñ Y∞^£ ¿ã Ç¨˙ñ Ü«∞Ç¨
J*ò#c, J*ò#c—— áê@Ö’ ''ã¨∂h..ã¨∂h—— J#flKÀ@ ÑëH˜# qëê^ŒO ZÃÑ¶‰õΩìHÀãÖ H˜â’~ü ZO`«
™ê^èŒ# KÕâß_À =∞i! Ü≥∂ˆQ+π ~°K«#‰õΩ Zãπ._ç.|~°‡<£ ãÖw`«O.
''"Õ∞s cèw cèw ã‘ Ñ¨ÖòHÀO ¿Ñ ~°ÇπÏ QÆÜÕ∞, *ˇ·¿ã "Õ∞ˆ~ ã¨Ñπ<Õ aY~ü ˆH, [ÖË =∞<£ `Õ~å cè H˜ã‘H©
q∞Å<£ HÀ, J<åq∞HÍ `«∂cè `«~ü¿ã—— (J<åq∞HÍ) áê@Ö’ "≥∂ã¨áÈ~Ú# „Ñ≤Ü«Ú_ç "Õ^Œ##∞ H˜â’~ü
ZO`« ÉÏQÍ ÑëHÕKå_À K«∂_»O_ç. ''„ã‘Î`À K≥eq∞, xÑ¨C`À K≥ÅQÍ@O ÖÏ\˜^Õ, <å =∞#ÃãO^Œ∞HÀ
D q+¨Ü∞« O `≥Å∞ã¨∞HÀÖËHáõ È~ÚOk. XHõ #=∞‡Hõ„^ÀÇ≤Ï JO>Ë „¿Ñ=∞ Ñ¨Ù@∞ì‰Ωõ =zÛOk, <å Hˆ =∞=Ù`«∞O^À
`≥eÜ«∞‰õΩO_® áÈ`ÀOk—— JO@∂ =∞„E `«# HõÅO ^•fi~å "åáÈ~Ú#k Ps¤ ãÖw`«O ã¨Ç¨Ü«∞O`À
H˜â’~ü Ñ¨kHÍÖÏÅáê@∞ xeKÕ\Ï¡ áê_®_»∞.
H˜â’~ü áê_ç# „¿Ñ=∞w`åÅÖ’ qÅHõΔ}"≥∞ÿ#k U^ŒO>Ë– ''r=<£ ¿ã Éèís `Õs POMË, =∞*ò|∂~ü
Hõˆ~ r<Õ ˆH eÜÕ∞, ™êQÆ~ü cè `«_»Ñπ`Õ ~°Ç¨Ï`Õ ÃÇ·Ïñ, `Õˆ~ ã¨∂~ü HÍ ~°ãπ Ñ‘<Õ ˆH ÖËÜÕ∞—— JÅÊHÍÅ"Õ∞
rqOK«É’`«∞#fl Hõ^ä•<åÜ«∞‰õΩ_ç Hõ^ä•<åÜ«∞H˜ z„`åxfl ~°zã¨∂Î P"≥∞ Hõà◊¡ QÆ∞iOz áê_»`å_»∞– WOHÍ
Z‰õΩ¯= HÍÅO rqOK«=∞x h Hõà◊√¡ |Å=O`«ÃÑ_»∞`«∞<åfl~Ú Jx. „¿Ñ=∞w`«"Õ∞ HÍh qëê^ŒO
^èfiŒ xã¨∞OÎ k. +¨HÖ© ò |^•Ü«¸x ~°K#« . HõàÏº}òrü –P#O^£r ã¨fi~°~K° #« . áê_ÕO^Œ∞‰õΩ KåÖÏ Hõ+Ñì¨ _¨ =» Åã≤#
áê@.
JÖÏˆQ 'MÏ"≥∂j—— Ö’x QÆ∞ÖÏ˚~ü ~°K«#. Hõ^ä•<åÜ«∞‰õΩ_»∞ qÑ¶¨Å„¿Ñ=∞ =Å¡ Ñ≤zÛ"å_»~Ú#"å_»∞.
J`«xfl #Ü«∞O KÕÜ«∞_®xH˜ „¿Ñ=∞ #\ÕK«=∞x Hõ^ä•<å~ÚHõ#∞ xÜ≥∂y™êÎ~°∞. P"≥∞ ‰õÄ_®
qÑ¶¨Å„¿Ñq∞‰õΩ~åÖË. P"≥∞ #@##∞ x[=∞x „Éèíq∞Oz# Hõ^ä•<åÜ«∞‰õΩ_»∞ áê_ç# áê@ – ''"À âß"£∞
‰õΩKèü JrÉò ÃÇÏ· —— „¿Ñ=∞w`«"∞Õ , HÍh qO>Ë Hõà§◊ Ö’¡ hà◊√§ xÅ∞™êÎ~Ú. QÆ∞ÖÏ˚~ü ~°K#« , ¿ÇÏ=∞O`ü‰Ωõ =∂~ü
ãÖw`«O.
'=Ú™êÑ¶≤~ü Ç¨˙ñ Ü«∂~Àñ, <å Ñ¶¨∞~ü ÃÇ·Ï <å iîHÍ<å, =Úˆ~≠ K«Öò`Õ *Ï<å ÃÇ·Ï, |ãπ K«Öò`Õ
*Ï<å— (ÑïK«Üü∞, QÆ∞ÖÏ˚~ü, Ps¤). áê@Ö’ ‰õÄ_® `≥eÜ«∞x qëê^ŒO ^èŒfixã¨∞ÎOk.
'P<Õ"åÖÏ Ñ¨Öò *Ï<Õ"åÖÏ ÃÇ·Ï, Ç¨ÏŸ ã¨ˆH`À W¿ã‡ lO^Œw a`å ^À, Ñ¨Öò *’ ÜÕ∞ *Ï<Õ"åÖÏ ÃÇ·Ï—
(QÀÖò=∂Öò)
'lO^Œw HÍ ã¨Ñ¶¨~ü, ÜÕ∞ ÔH·™ê ã¨Ñ¶¨~ü, HÀ~¸ ã¨"£∞~°≠Ï #Ç‘Ï, HÀ~¸ *Ï<å #Ç‘Ï— (ã¨Ñ¶¨~ü)
'lO^Œw ˆH ã¨Ñ¶¨~ü "Õ∞ñ QÆ∞[~ü *Ï`Õ ÃÇ·Ï *’ =∞MÏ"£∞, "À Ñ¶≤~ü #Ç‘Ïñ Pf— (PÑπ H© Hõã¨"£∞)
'lO^Œw ZH± ã¨Ñ¶¨~ü, ÃÇ·Ï ã¨∞Ç¨<å, Ü«∞Ç¨ñ HõÖò HÍº Ç¨ÏŸ, H˜ãπ<Õ *Ï<å— (JO^•*ò)
W=hfl r=#"≥·z„u QÆ∞iOz K«Hõ¯x "åºMÏº<åÅ∞.
qëê^ŒO =¸_£Ö’Oz |Ü«∞@‰õΩ ~å"åÅO>Ë 'ÜÕ∞ kÖò # Ç¨ÏŸ`å ÉËKå~å, Hõ^Œ"£∞ # Ç¨ÏŸ`Õ
P"å~å, *’ Y∂Éòã¨∂~°`ü HÀ~¸ Jáêfl Ç¨Ï"£∞ã¨Ñ¶¨~ü Ç¨ÏŸ`å— =O\˜ Ç¨ïëê~°∞ áê@ QÆ∞~°∞Î‰õΩ
`≥K∞« ÛHÀ=Åã≤O^Õ! ''EºÜ«∞Öò fÑ¶—π — (1967) HÔ · =∞„E ã¨∞ÖÏÎ<Ñ£ Ù¨ i ~åÜ«∞QÍ, Zãπ._ç.|~°‡<£ ãÖw`«~K° #«
KÕÜ«∞QÍ =∞#HõOk# ~¸ áê@Ö’ H˜â’~ü ˆH~ü„Ñ¶‘, ~˘=∂O\˜H± "å`å=~°}Ïxfl K«Hõ¯QÍ qxÑ≤OKå_»∞.
q#QÍ, q#QÍ =∞#‰õΩ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k – Z<Àfl Z`«∞ÑÎ Ö¨ Ï¡Å∞#fl D áê@Ö’ XHõ Öˇ#· ∞ #∞O_ç =∞~˘HõÖ#·ˇ ∞Ö’H˜
H˜â’~ü ZO`« ã¨∞<åÜ«∂ãÖQÍ Ñ¨Ü«∞xOKå_® Jx!
Zãπ._ç.|~°‡<Õ ãÖw`«O ã¨=∞‰õÄiÛ# ~ÚOHÀ áê@ ''Jaè=∂<£—— (1973) Ö’k QÆ∞~°∞Î‰õΩ =ã¨∞ÎOk.
'g∞`ü <å q∞ÖÏ ˆ~ =∞<£ HÍ, HÀ~¸ `À q∞Å<£ HÍ Hõ~À ˆ~ LáêÜü∞— J<Õ =∞„E áê@ KåÖÏ Hõ+¨ì"≥∞ÿ#
áê@. Ñ≤Ü«∂<À, JHÍi¤Ü«∞<£ ÉèÏsQÍ q#|_ç<å HÍ¡ã≤HõÖò @Kü L#fl áê@. ÃÇ·Ï ¿ã¯ÖòÖ’ áê_®e,
=¸_»∞ <åÅ∞QÆ∞ ™ê~°∞¡ ¿ã¯Öò =∂~åÛe. âß„ã‘ÎÜ«∞ãÖw`«O <Õ~°∞Û‰õΩ#fl "åiˆH ™ê^èŒºÑ¨_Õ ~¸ áê@
áê_»_®xH˜ H˜â’~ü H˘xfl "å~åÅáê@∞ ™ê^èŒ# KÕâß_»∞, ™êkèOKå_»∞. P áê@ q+¨Ü«∞OÖ’ |~°‡<£
H˜â’~ü r=#~°≠i 129 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
z=i xq∞+Ö^•HÍ <≥~°fiãπQÍ<Õ L<åfl_»@. H˜â’~ü áê_»QÆÅ∞QÆ∞`å_®, ÖË^• J`«x HÀãÖ U"≥∞ÿ<å
=∂~°∞ÊÅ∞ KÕÜ«∂ÖÏ Jx. ~ÀE á¶È<£ KÕã≤ J_»QÆ_»"Õ∞#@. z=iH˜ PÜ«∞# J#∞‰õΩ#flk H˜â’~ü áê_ç
qxÑ≤OKå_»∞, „Ñ¨[bfl "≥∞Ñ≤ÊOKå_»∞.
ã‘xÜ«∞~ü |~°‡<£ `«~åfi`« ExÜ«∞~ü |~°‡<£ QÆ∞~°∞Î‰õΩ=™êÎ_»∞. ''=∞OlÖò—— (1979) ã≤x=∂ HÀãÖ
Ü≥∂ˆQâò 'i"£∞i≠"£∞ yˆ~ ™ê=<£, ã¨∞ÅQ∑ ã¨∞ÅQ∑ *ÏÜÕ∞ =∞<£, cèèˆQ P*ò Wãπ =∞øãÖ "Õ∞ñ, Åw ÔH·ã‘ ÜÕ∞
JQÆ<—£ (`«Ñ`¨ Ñ« Ö¨ Ï_»∞`«∂ Ñ¨_Oç k "å#, `«ÇÏ¨ `«ÇÏ¨ ÖÏ_»∞`«∂ ~°yeOk =∞#ã¨∞, D `«_ç "å`å=~°}OÖ’
ZÖÏ Ñ¨Ù\˜ìOn Jyfl?) J<Õ áê@. ™ê^è•~°}OQÍ ~Ú@∞=O\˜ áê@Å∞ `«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_çOKÕ@∞¡ ™È¡QÍ
LO\Ï~Ú. HÍh D áê@ q~°∞K«∞‰õΩÑ¨_»¤@∞ìO@∞Ok. „Hõ=∞OQÍ "≥∞`«Î|_»∞`«∞Ok. =~å¬xfl ã¨∂zOKÕ
ã≤`å~ü "å^ŒºO _≥eˆH\òQÍ q#|_»∞`«∂O@∞Ok. H˜â’~ü `«# "å~ÚãπÖ’ Ñ¶‘eOQ∑ Hõ#|~°∞ã¨∂Î<Õ KåÖÏ
HõO„\’Öò¤QÍ LO\Ï_»∞.
''~å`ü Hõb ~ÚH± MÏfiÉò "Õ∞ñ P~¸, B~ü QÆÖË HÍ Ç¨~ü Ç¨ï~¸, ã¨∞|ÇπÏ HÀ *’ Ç¨Ï"£∞hO^£ ¿ã
*ÏˆQ, POMò `«∞g∞› ¿ã Kå~ü Ç¨ï~¸— (''|∞_®¤ q∞Öò QÆÜ«∂ 1971 – =∞„E, ~åÇ¨ïÖò) áê@Ö’
'P~¸—, 'Ç¨ï"å— J#fl =∂@Å∞ W\ÏeH±ûÖ’ TÇ≤ÏOK«∞‰õΩx áê_ç#@ìxÑ≤ã∞¨ OÎ k. H˜â’~üH˜ L#fl „Ñ¨`ºÕ Hõ
ÅHõΔ}q∞^Õ! `«# @Kü XHõ\ ˜ KÕ~°∞™êÎ_»∞.
Z<Àfl, Z<Àfl „¿Ñ=∞w`åÅ∞–
'~°∂Ñπ `Õ~å S™ê ^Œ~üÑ¨}ü "Õ∞ <å ã¨=∂Üü∞— (ZH± ÉÏ~ü =Úã¨∞¯~å ^À)
'ã¨=∂ ÃÇ·Ï ã¨∞Ç¨<å, ã¨∞Ç¨<å, #âı "Õ∞ ÃÇ·Ï [=∂<å— (Ñ¶¨∞~ü Ñ¶¨∞~üH© HõÇ¨h)
'r Éèí~ü ˆH ^ÕMò Å∂ñ "≥∞ÿñ `«∞"Õ∞›, AÖËÊù W^èŒ~ü Hõ~üÖ’— (n^•~ü – 1970)
'Ñ¶¨ÚOÑ¶π∞~°∂ H© `«~°Ç¨Ï |*ò`å Ç‘Ï ~°Ç¨ Ç¨˙ñ "≥∞ÿñ, Hõcè Wãπ Ñ¨Q∑ "Õ∞ñ Hõcè Lãπ Ñ¨Q∑"Õ∞— (KÀ~ü
=∞KåÜÕ∞ â’~ü)
'Kè«∂Hõ~ü "Õ∞ˆ~ =∞<£HÀ H˜Ü«∂ `«∂<Õ HÍº ~Úâß~å, |^£ÖÏ ÜÕ∞ =∞øã¨"£∞ ÅˆQ áêº~å [Q∑
™ê~å——(qâ◊fiHõq ~°gO„^Œ∞_»∞ ~åã≤# '`«∞=∂~ü Ç¨ÏŸÖ’ â◊√~°∂ P=∂~ü Ç¨ÏŸÖ’ ëê~å— J<Õ áê@ ÃÑ·
P^è•~°Ñ¨_ç# P áê@#∞ ''Ü«∂~å<å—— (1981) ÔH· ~åã≤#k J<£*Ï<£, ãÖw`«O ã¨=∞‰õÄiÛ#k ~å*Ë+π
~À+¨<)£
WÖÏ Zxfl áê@Åx
K≥Ñ¨C‰õΩáÈ`åO? J`«x rq`åxfl '[g∞<£ P™ê‡<£— ‰õΩ ãÖw`« ^Œ~°≈‰õΩ_çQÍ...
`« Å K« ∞ ‰õ Ω O@∂ „Ñ¨ ™ êÎ q OK« ∞ ‰õ Ω #fl
áê@Å#∞ Ñ¨Ù#â◊Û~°} KÕã∞¨ HÀHõ áÈ~Ú<å
~ÚOHÍ Z<Àfl áê@Å∞
q∞yeáÈ`å~Ú. áê@Å∞
~°∂á⁄O^Œ_»OÖ’ Hõq, ãÖw`«HÍ~°∞_»∞,
`≥~°ÃÑ· z„fHõiOK«_»OÖ’ ^Œ~°≈‰õΩ_»∞,
#@∞Å∞ WÖÏ ZO^Œ i ^À Hõ $ +≤
LO@∞Ok. JO^Œ∞=Å¡ ~¸ áê@ÅÖ’
Ñ¶¨∞#`«#O`å QÍÜ«∞‰õΩ_çˆH Hõ@ìÉˇ@ì_»O
ã¨=∞O[ãÖ HÍ^Œ∞. J~Ú<å áê@#∞
„Ñ¨[Å =^Œ‰Ì Ωõ fã¨∞‰õΩáÈÜÕ∞k QÍÜ«∞‰õΩ_ç
QÆà◊"Õ∞ HÍ|\˜ì J`«xk =ÚYº"≥∞ÿ#
Éèí∂q∞Hõ J<Õ K≥áêÊe.
1970Å #∞O_ç QÍÜ«∞‰õΩ_çQÍ
H˜â’~ü r=#~°≠i 130 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
H˜â’~ü „Ñ¨Éíè "≥eyOk. _»|∞ƒ `≥zÛÃÑ@ì_"» ∞Õ
HÍ^Œ∞, „Ñ¨[Å Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÖ’ J`«xH˜
ã¨∞ã≤÷~°™ê÷#O U~°Ê_çOk. ~ÀAH˜ 4,5
áê@Å∞ ‰õÄ_® áê_ç# ãÖ^Œ~åƒùÅ∞<åfl~Ú.
Ü« Ú =`« ~ åxH˜ J`« # ∞ uiy
ÑïK«Ü∞« =∞Ü«∂º_»∞. J`«x HÔ iÜ«∞~ü =∞~À
`«~°O áê@∞ H˘#™êyOk. z=i âßfiã¨
q_çKÕ=~°‰õΩ _ç=∂O_£Ö’ LO_Õ J^Œ$+¨ìO
HõàÏHÍ~°∞_çH˜ J~°∞^Œ∞QÍ J|∞ƒ`«∞Ok. P
q^èŒOQÍ H˜â’~ü KåÖÏ ÉèÏQÆºâße.
ãÖw`«^~Œ ≈° ‰õΩ_çQÍ ‰õÄ_® H˜â’~ü ™ê÷#O
`«‰Ωõ ¯=^Õq∞ HÍ^Œ∞. "≥Ú`«OÎ 16 ã≤x=∂Å‰õΩ
ã¨ O w`« O WKåÛ_» ∞ . JO^Œ ∞ Ö’ P~° ∞
JãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ xezáÈÜ«∂~Ú. 42
„ÃÑ· " Õ @ ∞ áê@Å∞ (KåÖÏ Éè Ï QÆ O
ÉˇOQÍbÖ’<Õ)‰õΩ ãÖw`«O JOkOKå_»∞. =∞~°}ÏxH˜ XHõ~ÀA =ÚO^Œ∞, 'K«ÖÎË K«Ö—ÎË
`«# ã¨fiO`« ã≤x=∂Å‰õΩ H˜â’~ü JOkOz# ãÖw`« ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ |Ñ‘ÊÖÏÇ≤Ïi `À...
ãÖw`«O Jâ’H±‰Ωõ =∂~ü‰Ωõ ÉÏQÍ #zÛOk.
ãÖw`«^Œ~°≈‰õΩ_çQÍ J`«xH˜ Kèå#∞ûÅ∞ ~åHõáÈ=_»O ÉÏ^èŒ"Õã≤ g~°Ñ¨Ê<£ J<Õ `«q∞à◊x~å‡`«‰õΩ K≥Ñ≤Ê
''[g∞<£ P™ê‡<£—— (1972) J<Õ ã≤x=∂‰õΩ ãÖw`«^Œ~°≈Hõ`«fiO WÑ≤ÊOKå_»∞. 'Ç¨ÏO `«∞O K«ÖË— J#fl
Pâß`À _»∂ºÜ≥∞\ò ÉèíÖË JO^Œ"≥∞ÿ#k. HÍh ã≤x=∂ ÃÑ¶~ÚÅ~ÚOk. áê@Å∂ Ç≤Ï\ò HÍÖË^Œ∞. H˜â’~ü
~Ú`«~°∞ÅÔH· ãÖw`«O WzÛ# UÔH·Hõ ã≤x=∂ QÆu JÖÏQÆ~ÚOk.
w`«~K° ~« Ú`« Jq∞`ü Y<åfl‰õΩ ‰õÄ_® H˜â’~ü HõOáÈO[OQ∑ \ÏÖˇO@∞ÃÑ· #=∞‡HõO LOk. =¸ºlH±
_≥·~°HõΔ<£ ã‘iÜ«∞ãπQÍ fã¨∞HÀ=∞x H˜â’~ü‰õΩ K≥¿ÑÊ"å_»∞. W^ŒÌ~°∂ Hõeã≤ F „ÃÑ·"Õ\ò PÅƒ"£∞ áê¡#∞
KÕâß~°∞. Jq∞`ü Y<åfl ~åã≤#áê@Å‰õΩ H˜â’~ü ãÖw`«O ã¨=∞‰õÄ~åÛÅx áê¡#∞. Jk ~°∂Ñ¨Ù^•ÅÛ‰õΩO_®<Õ
H˜â’~ü Hõ#∞fl=¸âß_»∞.
Hõ#∞fl=¸¿ã ã¨=∞Ü«∂xH˜ ''=∞"£∞`å"ÀO ˆH Kèåñ"£ "Õ∞ñ—— J<Õ ã≤x=∂ q_»∞^ŒÅÔH· H˜â’~ü áê¡#∞
KÕã¨∞Î<åfl_»∞. |`«∞‰õΩÖ’ ‰õΩ^Œ∞~°∞‰õΩ#fl "Õà◊ H˜â’~ü‰õΩ Ñ¨~°Ö’HÍÅ #∞O_ç Ñ≤Å∞Ñ¨Ù =zÛOk. ''z„`«
qz„`«OQÍ QÆ_çÑ≤# rq`«O ~ÚHõ KåÅ∞, h =O\˜ |Ç¨ï=ÚY „Ñ¨*Ï˝âße J=ã¨~°O ~ÚHõ¯_»
LOk. =∂‰õÄ Ç¨ã¨º=¸, ãÖw`«=¸ Ô~O_»∂ HÍ"åe. Ô~O_»∂ HõÅQÆÅÑ≤# HõàÏHÍ~°∞_çq h"Õ
Hõ^•—— Jx ^Õ=`«Å∞ Ñ≤eÛ#@∞ì<åfl~°∞. WHõ¯_» P@ =ÚyOz, `≥~° kOKÕã≤, _Õ~å Z`ÕÎã≤ H˜â’~ü
J=∞~°Ö’HÍÅ‰õΩ `«~°e "≥o¡áÈÜ«∂_»∞.
H˜â’~ü ~ÚHõ ÖË_»x J#∞HÀQÍ<Õ =∞#‰õΩ ã¨∞ÊùiOKÕ áê@ – ''dÖò`Õ ÃÇ·Ïñ QÆ∞Öò Ü«∞Ç¨ñ, dÖòˆH
aMò~<° Õ HÀ, q∞Öò`Õ ÃÇÏ· kÖò Ü«∞Ç¨ñ, q∞Öò̂H aKè_ü <» Õ HÀ—— (Ñ¨ÓÅ∞ Ñ¨Ó™êÎ~Ú, Ñ¨ÓâßHõ K≥îŒ áÈ=_®xˆH!,
Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å∞ HõÅ∞™êÎ~Ú, HõeâßHõ q_çáÈ=_®xˆH!) J<Õ h~°*ò w`«O QÆ∞~°∞‰Î Ωõ =ã¨∞OÎ k. Ü«∞ãπ._ç.|~°‡<£
''â◊s‡b—— (1971) ã≤x=∂ HÀãÖ ã¨fi~°~K° #« KÕâß~°∞. H˜â’~ü Q˘O`«∞Ö’ "≥∞Ö’_ô, qëê^ŒO HõÅÉ’ã¨∞‰õΩx
=∞#ã¨∞ "≥O\Ï_»∞`«∞Ok. Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Å∞ HõÅ=_»=∞O>Ë „¿Ñq∞‰õΩÅ^Õ HÍ#Hõ¯~ˆ ^¡ ∞Œ . HõàÏHÍ~°∞_çk, ~°ãA ¨ _˝ kç
‰õÄ_® HÍ=K«∞Û. XHõ HõàÏHÍ~°∞_»∞ XHÍ<˘Hõ â◊HõOÖ’ J=`«iOz, =∞#ã¨∞ JÅiOz `«# =∂<å#
`å#∞ "≥o¡áÈ`Õ =∞##∞ =∞#O F^•~°∞Û‰õΩ<Õ áê@QÍ J#∞HÀ=K«∞Û. P áê@Ö’ QÆ`«O QÆ∞iOz# "≥`«
q#|_»∞`«∞Ok. H˜â’~ü =∞#=∞^èŒº ÖË_»#fl q+¨Ü«∂xfl QÆ∞~°∞Î‰õΩ`≥ã¨∞ÎOk. `«# HõO~î°OÖ’ ÑëHÕz#
H˜â’~ü r=#~°≠i 131 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£
\’<£, \Õ|~ü ^•fi~å H˜â’~ü „â’`«`À XHõ J#∞|O^è•xfl U~°Ê~°K«∞‰õΩ<åfl_»∞. P |O^èŒO `≥yáÈxk,
=∞~°Ñ¨Ù~åxk.
JO^Œ∞ˆH =∞#O H˜â’~ü`À JO\ÏO – 'HÀ~¸ Ö∫\Ï^Õ "Õ∞ˆ~, c`Õ Ç¨ïÜÕ∞ k<£— (^Œ∂~ü QÆQÆ<£ H©
Kèåñ"£ "Õ∞ñ)—— Jx.
^•xH˜ H˜â’~ü ["åa™êÎ_»∞ – 'K«Öò`Õ K«Öò`Õ "Õ∞ˆ~ ÜÕ∞ w`ü Ü«∂^£ ~°Mò<å, Hõcè JÖòq^• =∞`ü
HõÇπÏ<å (K«Öò`Õ, K«Öò`Õ)— Jx.
J`«_ç QÍ#~°≠iÖ’ x`«ºO =Úxy`ÕÖË =∞#H˜ J`«_ç áê@ QÆ∞~°∞ÎO_»HõáÈ=_»=¸, g_À¯Å∞
K≥Ñ¨Ê_»=¸<å!? WOáêl|∞Öò!
(ã¨=∂Ñ¨ÎO)
H˜â’~ü r=#~°≠i 132 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

z„`«O : K«Öò`Õ K«Öò`Õ
w`«O : Jq∞`ü Y<åfl
ãÖw`«O : |Ç‘ÏÊ ÖÏÇ≤Ïs
Jaè#Ü«∞O : qâßÖò P#O^£,
ã≤q∞ QÆˆ~"åÖò
K«Öò`Õ K«Öò`Õ, "Õ∞ˆ~ ÜÕ∞ w`ü Ü«∂^£ ~°Mò<å
Hõcè JÖòq^• <å HõÇ¨Ï<å, Hõcè JÖòq^• <å HõÇ¨Ï<å
~À`Õ Ç¨Ïãπ`Õ, |ãπ Ü«¸Ç‘Ï `«∞"£∞ QÆ∞<£QÆ∞<å`Õ ~°Ç¨Ï<å
Hõcè JÖòq^• <å HõÇ¨Ï<å
áêº~ü Hõ~ü`Õ Hõ~ü`Õ, Ç¨Ï"£∞ `«∞"£∞ HõÇ‘Ï M’ *ÏÜÕ∞OˆQ

Wh› |Ç¨~ÀO ˆH POK«Öò "Õ∞ ^äŒH± ˆH ™È *ÏÜÕ∞OˆQ
ã¨Ñπ<ÀO HÀ Ñ¶≤~ü cè, `«∞"£∞ Ü«¸Ç‘Ï ã¨*Ï`Õ ~°Ç¨Ï<å II HõcèII
cKü ~åÇπÏ "Õ∞ kÖò=~ü, aKè«_£ *ÏÜÕ∞ HõÇ‘Ï Ç¨Ï"£∞ JQÆ~ü
B~ü ã¨∂h ã‘ ÅˆQ `«∞"Õ∞›, r=<£ H© ÜÕ∞ _»QÆ~ü
Ç¨Ï"£∞ Ö∫\ò PÜÕ∞OˆQ, `«∞"£∞ Ü«¸Ç‘Ï |∞ÖÏ`Õ ~°Ç¨Ï<å IIHõcèII
JÖòq^• `À JO`ü ÃÇ·Ï, B~ü JO`ü H˜ãπ<Õ ^ÕMÏ
ÜÕ∞ A^•Ç‘Ï Ç‘Ï q∞Å<£ ÃÇ·Ï *’ Ç¨Ï"£∞ <Õ ^ÕMÏ
Ü«∂^ÀO "Õ∞ PHõ~ü `«∞"£∞ Ü«¸Ç‘Ï QÍ`Õ ~°Ç¨Ï<å IIHõcèII
(Ñ¨Ü«∞xã¨∂Î Ñ¨Ü«∞xã¨∂Î <å áê@ QÆ∞~°∞Î ÃÑ@∞ìHÀ, Z#fl\˜H© g_À¯Å∞ K≥Ñ¨Ê‰õΩ.
#=Ùfi`«∞<åfl, U_»∞ã¨∞Î<åfl WÖÏˆQ ‰õÄx~åQÍÅ∞ fã¨∂Î LO_»∞. ¢¿Ñq∞ã¨∂Î, ¢¿Ñq∞ã¨∂Î
#∞=Ófi <Õ#∂ ZHõ¯_À `«Ñ≤ÊáÈ`åO. JÅã≤, ™⁄Åã≤ =ãÖ`«Hõ#º "Õ∞e=Úã¨∞QÆ∞
JOK«∞ÅÖ’ x¢k™êÎO. x¢^ŒÖ’ Ãã·`«O HõÅÅ#∞ JÅOHõiã¨∂Î<Õ LO_»∞.
#_»∞ã¨∂Î #_»∞ã¨∂Î =∞#q∞^ŒÌ~°O ^•i`«Ñ≤ÊáÈ`Õ |`«∞‰õΩÉÏ@ â◊¥#ºOQÍ `À¿ãÎ
WÖÏˆQ Ñ≤Å∞ã¨∂Î LO_»∞, <Õ#∞ uiy=™êÎ#∞.
QÆ∞_£É·ˇ K≥ÑÊ¨ _»=∞O>Ë =ÚyO¿ÑQÍ! =ÚyOÃÑ=~°∞ K«∂âß~°∞ Hõ#∞Hõ? =∞#‰õΩ `≥eã¨∞#flk
HõÅ~ÚˆH! <å *Ï˝Ñ¨HÍÅÖ’H˜ =zÛ WÖÏˆQ áê@Å∞ áê_»∞`«∂<Õ LO_»∞)
|Ñ‘ÊÖÏÇ≤ÏsH˜ `˘e^Œâ◊Ö’ XHõ¯™êiQÍ QÆ∞iÎOÑ¨Ù `≥zÛ# D áê@ H˜â’~ü ZO`À PiÎ`À
áê_ç#@∞ìO@∞Ok. q#fl ¢Ñü™êi Hõà◊√¡ K«=∞~°∞™êÎ~Ú.
H˜â’~ü r=#~°≠i 133 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

Ç¨ãÖ „Ñ¨K«∞~°}Å∞
ZO^Œ~À =∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÅ∞ – J^Œ∞ƒù`« ãÖw`« q^•fiOã¨∞Å J*Ï˝`« rq`« z„`åÅ∞
~°K«#: `«xÔHà◊§ Éèí~°}˜ ¿ÑrÅ∞: 176 "≥Å: 70 ~°∂IIÅ∞.
JK«ÅÑü Hõ^äŒÅ∞ – 18 L_£Ç¨Ï∫ãπ `«~°Ç¨ Ç¨ã¨º Hõ^äŒÅ∞
~°K«#: Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£ ¿ÑrÅ∞: 136 "≥Å: 50 ~°∂IIÅ∞.
[O^è•º=∂~°∞`«O–1 2, [O^è•ºÅ ã≤x=∂=Ö’Hõ#O
~°K«#: Ñ¨ÙÅQÆO z<åfl~åÜ«∞} ¿ÑrÅ∞: 136, 144 "≥Å: XH˘¯Hõ¯\˜ 60 ~°∂IIÅ∞.
Ç¨˙º=∞~°^äŒO–1 2, ã≤x=∂ x~å‡}OÖ’ K«=∞`å¯~° L^ŒO`åÅ∞
~°K«#: ~åq H˘O_»Å~å=Ù ¿ÑrÅ∞: 120, 120 "≥Å: XH˘¯Hõ¯\˜ 50 ~°∂IIÅ∞.
H˜â’~ü r=#~°≠i – #@ QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ H˜â’~ü‰õΩ=∂~ü #=~°ã¨Éèíi`« rq`« z„`«}O
~°K«#: Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£ ¿ÑrÅ∞: 144 "≥Å: 60 ~°∂IIÅ∞.
HÀ=∞eQÍO^è•~°O – Ñ¨Ù~°∞+¨ ã¨=∂[O áÈHõ_»ÅÃÑ· <Õ\ ˜ =∞Ç≤Ïà◊ ã¨<åfl~Ú <˘‰õΩ¯Å∞
~°K«#: =∞$}Ïox ¿ÑrÅ∞: 152 "≥Å: 50 ~°∂IIÅ∞.
#=Ùfi@^•ÌÅ∞ – K«=∞`å¯~° Ñ¨^•ºÅ JO^•Å∞ K«∂¿Ñ J^•ÌÅ∞
~°K«#: PKå~°º u~°∞=∞Å ¿ÑrÅ∞: 152 "≥Å: 60 ~°∂IIÅ∞.
Ñ¨^Œ‡<åÉèíO P`«‡Hõ^äŒ – Ç¨ã¨º#@∞_»∞, x~å‡`«, ^Œ~°≈‰õΩ_»∞ Ñ¨^Œ‡<åÉèíO P`«‡Hõ^äŒ
¿ÑrÅ∞: 48 "≥Å: 20 ~°∂IIÅ∞
=∂ =∂=∞Ü«∞º Ñ¶¨∞O@™êÅ – ™êq¢f Ñ¶¨∞O@™êÅ ã¨‡ $u`«~°OQÍÅ∞
¿ÑrÅ∞: 48 "≥Å: 25 ~°∂IIÅ∞
\Ï"£∞™êÜ«∞~ü ¢Ñ¨ÑÖK«Ü«∂¢`« – =∂~ü¯>Ëfi<£ J#∞"å^ŒOII #O_»∂i ~å"≥∂‡Ç¨Ï#~å=Ù
¿ÑrÅ∞: 72 "≥Å: 35 ~°∂IIÅ∞
_®Hõì~ü _»∂e\˜Öò – POQÆ¡ã≤x=∂ "≥O_ç`≥~° #=Å – Zg∞ƒÜ«∞ãπ ¢Ñ¨™ê^£
¿ÑrÅ∞: 56 "≥Å: 25 ~°∂IIÅ∞
J#∞Ñ¨=∞ w`åÅ uÅH± – ^Œ~°≈Hõx~å‡`« uÅH± *Ï˝Ñ¨HÍÅ∞
~°K«#: =#O *ÏfiÖÏ #~°ã≤OÇ¨~å=Ù ¿ÑrÅ∞: 92 "≥Å: 45 ~°∂IIÅ∞
=∂Ü«∂|*Ï~ü – ã≤x=∂ f¿ã"åà◊¡ÃÑ· Ãã>ˇÿ~üŒ
~°K«#: ™êfiq∞ z¢`å#O^Œ ¿ÑrÅ∞: 96 "≥Å: 40 ~°∂IIÅ∞
Ç≤ÏOnˆQÜ«∞"≥·Éèí=O – 1 – ~°Ñ¶‘ áê_ç# 16 áê@Å J~å÷Å∞, ãÖ^Œ~åƒùÅ∞
~°K«#: Ñ≤.q.ã¨`«º<å~åÜ«∞} ~åA
¢QÍOá¶È<£ iHÍ~°∞¤ÅÃÑ· =ÚO^Œ∞=∂@: _®IIÔHq.~å=Ù ¿ÑrÅ∞: 96 "≥Å:40 ~°∂IIÅ∞
q[Ü«∞w`åÅ∞ – q[Ü«∂"åi ã≤x=∂ÅÖ’x áê@Å Hõ^ä•–Hõ=∂g∞+¨Ø
~°K«#: Ü«∞ãπ.q.~å=∂~å=Ù ¿ÑrÅ∞: 156 "≥Å: 75 ~°∂IIÅ∞
á⁄QÆÉ’`«∞ ÉèÏ~°º – PÅ∂=∞QÆbÜ«∞OÃÑ· Ç¨ã¨ºHõ^äŒÅ∞
~°K«#: Zg∞ƒÜ«∞ãπ ¢Ñ¨™ê^£ ¿ÑrÅ∞: 88 "≥Å: 40 ~°∂IIÅ∞
ã≤h w`«"≥·Éèí=O – `≥Å∞QÆ∞ ã≤x=∂áê@#∞ ã¨∞ãÖÑ¨#flOKÕã≤# "åi r=#z¢`åÅ∞
~°K«#: Ü«∞ãπ.q.~å=∂~å=Ù ¿ÑrÅ∞: 156 "≥Å: 75 ~°∂IIÅ∞
`«fi~°Ö’
ã¨fi~° ™ê¢=∂l˝ – Å`å=∞OˆQ+¨¯~ü rq`«QÍ^äŒ
|O_»∂ Hõ`«H˜`«Å∞ – Ç¨ã¨ºHõ^ä• ãÖÑ¨Ù\˜
H˜â’~ü r=#~°≠i 134 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

015 Kishore Jeevanajhari MBS

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

015 Kishore Jeevanajhari MBS

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

015 Kishore Jeevanajhari MBS

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Best Compliments...

¢Ñ¨^äŒ=∞ =Ú¢^Œ}: EÖˇ·, 2005

=Ú¢^Œ} : HõàÏO[e ¢QÍÑ¶≤H±û, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£

"≥Å : ~°∂II 100.00

Ñ¨sHõΔÅ ~ÀAÖ’¡ ‰õÄ_®

ã¨~åQÆ=∂Åe¡<å, Ç¨ÏOã¨^èŒﬁ#∞Å∞ KÕã≤<å, t=~°O[#"≥∞ÿ<å, =∞ÅÜ«∞=∂~°∞`«O

~å"£∞ =∞Ç¨ÏÖò, 36, ÃÑ·¢HÍÑ¶πìãπ QÍ~°¤<£û "Õ.P.Hõ$. ~°OQÍ~å=Ù

+¨~å – D JkèHõ¢Ñ¨ã¨OQÆO KÕ¿ã J=HÍâ◊O ~ÚzÛ#O^Œ∞‰õΩ z~°Orq ¢Ñ¨™ê^£H˜

(<å q+¨Ü«∞¿ãHõ~°}‰õΩ `À_»Ê_ç#q =¸_»∞ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞. POQÆ¡OÖ’ Ô~O_»∞ 1.

H˜â’~ü r=#~°≠i 12 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 13 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 17 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 18 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü WO\’¡ _≥·xOQ∑ UiÜ«∂‰õΩ "≥àÏ¡ÅO>Ë

H˜â’~ü r=#~°≠i 23 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 24 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 27 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 29 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 33 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

"Õ∞ˆ~ <≥·<å ™ê=<£ ÉèÏ^ÀO

J#ﬂ^Œ=Ú‡Å J#∞|O^èOŒ : J#ﬂ^Œ=Ú‡Å∞ =ÚQÆ∞~æ ∂° – `«e¡ Q“s^Õq`À

H˜â’~ü r=#~°≠i 39 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

(xÑ¨ÙÊ~°=fi ZQÆã≤Ñ¨_ç`Õ =~°¬O ^•xfl K«ÖÏ¡~°∞ã¨∞ÎOk. =~°¬"Õ∞ Jyfl Ñ¨Ù\˜ì¿ãÎ

H˜â’~ü r=#~°≠i 40 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 42 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 47 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 52 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 54 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

''¿Ñ~ÚOQ∑ ÔQã¨∞ì—— (1957) ã≤x=∂Ö’k ~¸ áê@. Ñ¶≤e‡™êÎ<£ "åiHÀã¨O ã¨∞É’^è£

H˜â’~ü r=#~°≠i 57 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 60 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 64 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 66 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 68 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 73 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

i"£∞–i≠"£∞ yˆ~ ™ê=<£, ã¨∞ÅQ∑ ã¨∞ÅQ∑ *ÏÜÕ∞ =∞<£

H˜â’~ü r=#~°≠i 74 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 79 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

'+¨~å~°`ü—Ö’ g∞<å‰õΩ=∂i, ~å*ò‰õΩ=∂~üÅ`À...

H˜â’~ü r=#~°≠i 87 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 88 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

'^èŒ∂"£∞^è•"£∞ — (1949) z„`«OÖ’ PQÍ QÀÑπ

H˘O`«=∞Ok `˘e`«~°O Ç¨ã¨º#@∞Å∞

'*Ïy~åÌ~ü— (1937) Ö’ Ü«∂‰õΩÉò, |∞^À '‰õΩ"åñ~å Ñ¨u— (1950)Ö’

'Kå~ü K«„Hõ"£∞— (1932)Ö’ Ñ¶¨∞’i, nH˜Δ`ü, 'ÉèÏcè— (1938)Ö’

H˜â’~ü r=#~°≠i 94 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 96 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 111 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 112 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 115 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

H˜â’~ü r=#~°≠i 119 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

(<å rq`«O F `≥Å¡HÍy`«O. `≥Å¡QÍ<Õ q∞yeáÈ~ÚOk. ~åã≤#^ŒO`å Hõhﬂà◊¡Ö’

`≥Å∞QÆ∞Ö’ ''q"åÇ¨Ï|O^èŒO—— QÍ xi‡`«"≥∞ÿ# ''™ê`ü áêˆH ÉÏO^è•—— J<Õ ÉˇOQÍb

H˜â’~ü r=#~°≠i 120 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

*ˇ·H˜+¨<£, PâßÉè’O¿ã¡ Å`À...

H˜â’~ü r=#~°≠i 121 Zg∞ƒÜ«∞ãπ „Ñ¨™ê^£

"≥ÚHõ¯Å∞ "Õã≤ ~ÀE P‰õΩÅ∞ #q∞e Q˘O`«∞ â◊√„ÉèíOQÍ LOK«∞‰õΩ<Õ"å_»∞.