Εγκαταλελειμμένα κτίρια: καταγραφή και προτάσεις αποκατάστασης στο ιστορικό κέντρο Λαμίας

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ & ΠΕΡΙΦ. ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΠΜΣ «ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΛΑΣΗ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ»
ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΑ ΚΤΙΡΙΑ: ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΛΑΜΙΑΣ
ΚΑΚΑΝΑ ΖΩΗ
ΕΠΙΒΛΕΨΗ
ΑΣΠΑΣΙΑ ΓΟΣΠΟΔΙΝΗ, Καθηγήτρια ΤΜΧΠΠΑ (Π.Θ.)
ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ, Εντ. Διδασκαλίας ΤΜΧΠΠΑ (βαθμίδα Επίκ. Καθ.)
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018
Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly
29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΖΩΗ ΚΑΚΑΝΑ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΑ ΚΤΙΡΙΑ: ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ,
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ & ΠΕΡΙΦ. ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
ΠΜΣ: ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΛΑΣΗ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΘΕΜΑ:
«ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΑ ΚΤΙΡΙΑ: ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
ΚΕΝΤΡΟ ΛΑΜΙΑΣ»
ΚΑΚΑΝΑ ΖΩΗ
ΕΠΙΒΛΕΨΗ
ΑΣΠΑΣΙΑ ΓΟΣΠΟΔΙΝΗ, Καθηγήτρια ΤΜΧΠΠΑ (Π.Θ.)
ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ, Εντ. Διδασκαλίας ΤΜΧΠΠΑ
(βαθμίδα Επίκ. Καθ.)
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018
1

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Κάθε κτίσμα σε κάθε γωνιά του κόσμου μας έχει τη δική του ιστορία. Αφηγείται τη ζωή
του ιδιοκτήτη του, των κληρονόμων του και των ανθρώπων που το κατοίκησαν ή που δούλεψαν
μέσα σ’ αυτό, γεννήθηκαν, πέθαναν ή έδρασαν εκεί. Μαρτυρά επίσης τον ιδιαίτερο τοπικό
πολιτισμό και στοιχεία της εξέλιξης της πόλης ή του χωριού που βρίσκεται. Αποτελεί όμως και
σημείο αναφοράς για τους γείτονες, τους περαστικούς και τους κατοίκους της κάθε περιοχής.
Στις κεντρικές - ιστορικές περιοχές των πόλεων υπάρχει ένα απόθεμα κτιρίων που
εγκαταλείφθηκαν εξαιτίας διαφόρων παραγόντων. Τα κτίρια αυτά, παρότι σε αρκετές
περιπτώσεις θα έπρεπε να προστατεύονται, εντούτοις, η κατάστασή τους δημιουργεί σημεία
που προκαλούν παραβατικότητα και κίνδυνο, με κατάληξη την ολική κατάρρευσή τους. Η
αισθητική κατάσταση ακόμα και ενός εγκαταλελειμμένου κτιρίου μπορεί να προσβάλει το
φυσικό και πολεοδομικό περιβάλλον και να υποβαθμίσει την ποιότητα ζωής της περιοχής που
βρίσκεται.
Το κέντρο της πόλης ήταν και είναι το αναπόσπαστο τμήμα της, που διαδραματίζει πάντα
το σπουδαιότερο ρόλο και καταλαμβάνει το σημαντικότερο χώρο σε σχέση με οποιαδήποτε
άλλη περιοχή. Ως τέτοιος πυρήνας λοιπόν πρέπει και μπορεί να εξασφαλίζει προϋποθέσεις
αναγέννησης. Η ύπαρξή των εγκαταλελειμμένων κτιρίων σε συνδυασμό με την οικονομική
κρίση μπορεί να ληφθεί ως «ευκαιρία» και η αξιοποίηση τους να συμβάλλει στην ανάγκη για
αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος, συμμετέχοντας σε ένα γενικό σχεδιασμό ανάπλασης
της περιοχής του κέντρου μιας πόλης και τελικά στην βελτίωση της εικόνας και της θέσης της
στο πλαίσιο των νέων συνθηκών της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και του ανταγωνισμού
των πόλεων.
Λέξεις κλειδιά
Εγκαταλελειμμένα κτίρια, αστική ανάπλαση, ιστορικό κέντρο
ABSTRACT
Every building in every corner of our world has its own history. It recounts the life of its
owner, its heirs and of the people who lived or worked in it, who were born, died or were active
there. It bears witness to the unique local culture and elements of the evolution of a town or
village. But it is also a reference point for neighbors, passers-by and residents of each region.
3

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
At central-historic areas of cities there is a reserve of buildings that were abandoned due to
various factors. Although on several occasions these buildings should be protected, however,
their situation creates points of delinquency and danger, leading to their total collapse. The
aesthetic situation even of an abandoned building can adversely affect the natural and urban
environment and degrade the quality of life of the area.
The center of the city was and is an integral part of it that always plays the most important
role and occupies the most important space compared to any other area. As such a core, it can
and must ensure conditions of rebirth.
The existence of abandoned buildings in conjunction with the financial crisis can be seen as
an "opportunity", and exploiting them can contribute to the need for upgrading the urban
environment, participating in an overall plan for area redevelopment of the city center, and
finally improve its image and its position under the new conditions of a globalized economy and
competitiveness amongst cities.
Key words
Abandoned buildings, urban redevelopment, historic town center

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ .................................................................................................... 13
1.1. Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ .................... 13
1.1.1. Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ .......................... 13
1.1.2. Η ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ........................... 14
1.2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ .. 16
2. ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
……………………………………………………………………………….18
2.1. ΓΕΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ................................................... 18
2.1.1. ΕΝΝΟΙΕΣ, ΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΩΝ ΕΓ.Κ. ...... 18
2.1.2. ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΓ.Κ. ..................... 22
2.1.3. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ .............................................. 25
2.1.4 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΓ.Κ. .......................... 25
2.2. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΙΔΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ .......... 30
2.3. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΓ.Κ. ΕΝΤΟΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ
ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ. ........................................................................... 32
2.3.1. ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ................. 32
2.3.2. ΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ..................................................................... 34
2.3.3. ΑΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ-ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ ........ 38
3. ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΕΝΑ ΚΤΙΡΙΑ ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ
ΛΑΜΙΑΣ ........................................................................................................ 43
3.1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΛΑΜΙΑΣ.............................. 43
3.1.1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ, ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ......................................... 43
3.1.2. Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΙ Η ΘΕΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ
ΠΟΛΗΣ ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΔΙΑΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΧΩΡΟ ................... 45
3.1.3. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ – ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ........................................................... 50
3.1.4. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ................................................................... 52
3.1.5. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ......................................................................... 56
3.5.1.1. ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ....................................................... 59
3.1.5.2. ΟΙΚΙΣΤΙΚΕΣ ΦΑΣΕΙΣ .............................................................. 61

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
3.1.5.3. Η ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΝΕΩΤΕΡΩΝ ΧΡΟΝΩΝ .................................... 64
3.1.6. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ............................................................ 67
3.2. ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ..................................................... 74
3.2.1. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ.............................................. 74
3.2.2. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ................................................ 78
3.2.3. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΤΙΡΙΑΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ............................................. 79
3.2.4. ΚΤΙΣΜΕΝΗ ΚΑΙ ΛΟΙΠΗ ΜΝΗΜΕΙΑΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ................... 80
3.2.5. ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ
ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ .................................................................. 88
3.3. ΕΡΕΥΝΑ ΠΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ
ΕΓ.Κ. ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΛΑΜΙΑΣ ............................................... 91
3.3.1. Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ .................................................... 91
3.3.2. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΩΝ
ΚΤΙΡΙΩΝ ................................................................................................ 93
3.3.3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ – ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ........................... 100
4. ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ
ΚΕΝΤΡΟΥ ΛΑΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ
ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ...................................................... 107
4.1. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΕΓΚ.................................................. 107
4.2. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΓ.Κ. ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΛΑΜΙΑΣ
.................................................................................................................. 110
4.3. ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΛΑΟΥ
(ΠΕΡΙΟΧΗ ΥΨΗΛΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ ΕΓ.Κ.)........................................ 118
4.3.1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ .................................................................................... 118
4.3.2. ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΔΕΑ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟΤΕΡΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΗΣ
ΠΟΛΗΣ ................................................................................................ 123
4.3.2.1. ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ
ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΛΑΟΥ ..................... 124
4.3.2.2. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΓ.Κ. ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ . 126
4.3.2.2.Α. ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΙΣ
ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΩΝ ΕΓ.Κ. ................................................ 126

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
4.3.2.1.Β. ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΓ.Κ. ΜΕ ΚΑΘΕΣΤΏΣ ΚΗΡΥΞΗΣ
(ΔΙΑΤΗΡΗΤΈΑ ΚΛΠ) .................................................. 129
4.3.3. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ........... 137
4.3.3.1. ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΟΔΟΥ ΚΑΙ
ΚΤΙΡΙΩΝ .................................................................................. 137
4.3.3.2. ΧΩΡΟΙ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ .......................................................... 139
4.3.3.3. ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ .................. 140
4.3.4. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ (ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΣΥΝΤ.
ΔΟΜΗΣΗΣ, % ΚΑΛΥΨΗΣ, ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ, ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΙΣ,
ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΠΙ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΩΝ ΤΕΤΡΑΓΩΝΩΝ) ΓΙΑ ΤΗΝ
ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ. .................................................................. 146
4.3.5. ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ
ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
............................................................................................................. 149
5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ...................................................................................... 152
5.1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ................................................................. 152
5.2. ΕΙΔΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ................................................................... 154
6. ΚΕΦΑΛΑΙΟ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ
ΑΠΟ ΤΟ ΔΗΜΟ ΛΑΜΙΕΩΝ ...................................................................... 158
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ................................................................................................ 159
ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΕΓ.Κ. - ΔΕΛΤΙΑ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ ..................... 159
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ ............................................................................................... 278
ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΕΓ.Κ. ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ....................................... 278
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ............................................................................................. 280
ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΧΕΔΙΩΝ ..................................................................................... 280
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ............................................................................................... 281

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Κατάλογος Πινάκων
Πίνακας 1. Καταγραφή πληθυσμού 1828.................................................................... 50

Πίνακας 2. Απογραφές πληθυσμού Λαμίας. ................................................................ 50
Πίνακας 3. Απογραφή Πληθυσμού 2011. Μόνιμος Πληθυσμός, κατά φύλο και
κατάσταση ασχολίας ...................................................................................... 52
Πίνακας 4. Απογραφή Πληθυσμού 2011. Διαχρονική εξέλιξη του Ποσοστού ανεργίας
νομού............................................................................................................. 53
Πίνακας 5. Απογραφή Πληθυσμού 2011. Απασχολούμενοι κατά κλάδο οικονομικής
δραστηριότητας ............................................................................................. 53
Πίνακας 6. Εγγραφές-Διαγραφές επιχειρήσεων ανά κλάδο Επεξεργασία δεδομένων
Εμπορικού Επιμελητηρίου ............................................................................. 55
Πίνακας 7. Απογραφή κτιρίων πόλης Λαμίας .. .......................................................... 80
Πίνακας 8. Μνημεία & Αρχαιολογικοί Χώροι – Βυζαντινά και Μεταβυζαντινά ......... 80
Πίνακας 9. Αρχείο κηρυγμένων από ΥΠΕΧΩΔΕ........................................................ 81
Πίνακας 10. Προστασία Μνημείων, κτιρίων και στοιχείων / Κηρυγμένα διατηρητέα
Πλην Νεωτέρων ΥΠΠΟ – ΥΠΕΧΩΔΕ .......................................................... 83
Πίνακας 11. Προστασία Μνημείων, κτιρίων και στοιχείων / Κηρυγμένα από ΥΠΠΟ –
ΥΠΕΧΩΔΕ .................................................................................................... 85
Πίνακας 12. Καταγραφή παλαιοχριστιανικών, βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων.
...................................................................................................................... 86
Πίνακας 13. Πίνακας συνοπτικών στοιχείων ΕΓ.Κ.. ................................................... 94
Πίνακας 14. Προστασία κτιρίων - πρόταση για κήρυξη. ........................................... 112
Κατάλογος Γραφημάτων
Γράφημα 1. Οι λειτουργίες και τα χαρακτηριστικά της Λαμίας ................................... 49

Γράφημα 2. Γραφική απεικόνιση απογραφών πληθυσμού πόλης Λαμίας.................... 51
Γράφημα 3. Μεταβολή πληθυσμού πόλης Λαμίας και μέγιστες ποσοστιαίες αυξήσεις
αυτού .......................................................................................................... 51
Γράφημα 4. Κατανομή απασχολουμένων ανά τομέα εργασίας. ................................... 53

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Γράφημα 5. Κατανομή χρήσεων ισογείων ................................................................... 55
Γράφημα 6. Κατανομή ΕΓ.Κ. ανά κατηγορία ........................................................... 102
Γράφημα 7. Μορφές θεματικού τουρισμού. ............................................................... 107
Πίνακας Σχεδίων – Παράρτημα ΙΙΙ
ΣΧΕΔΙΑ Α΄ ΜΕΡΟΥΣ
A-1.1 ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΣΤΟ Π.Σ. ΛΑΜΙΑΣ
A-1.2 ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΛΑΜΙΑΣ
A-2.1 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
ΚΕΝΤΡΟ ΛΑΜΙΑΣ
A-2.2 ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝA ΚΤΙΡΙA - ΚΗΡΥΓΜΕΝΑ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΑ -
ΑΞΙΟΛΟΓΑ
A-2.3 ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ
ΣΧΕΔΙΑ Β΄ ΜΕΡΟΥΣ
Β-1 ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝA ΚΤΙΡΙA- ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΚΗΡΥΞΗ
Β-2 ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Β-3 ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ
ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
Α.Α.Π. Αναγκαστικές Απαλλοτριώσεις και Πολεοδομικά θέματα

Α.Ν. Αναγκαστικός Νόμος
ΑΕΠ Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν
ΑΠ Άρειος Πάγος
ΓΟΚ Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός
ΓΠΣ Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο
ΔΠΜΣ Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών
ΕΒΑ Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
ΕΓ.Κ. Εγκαταλελειμμένα κτίρια
ΕλΔ/νη Ελληνική Δικαιοδύνη
9

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΕΛΣΤΑΤ Ελληνική Στατιστική Αρχή
ΕΜΠ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
ΕΝΜ Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων
ΕΝΦΙΑ Ενιαίος Φόρος Ακινήτων Ιδιοκτησίας
ΕΟΜΜΕΧ Ελληνικός Οργανισμός Μικρών-Μεσαίων Επιχειρήσεων και
Χειροτεχνίας)
ΕΟΤ Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού
ΕΣΠΑ Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης
ΕΣΥΕ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος
ΕφΔωδ Εφετείο Δωδεκανήσου
ΕΧΣ Ειδικά Χωρικά Σχέδια
ΖΕΠΚΑ Ζώνες Ειδικών Κτιριακών Παρεμβάσεων
ΗΠΑ Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΙΤΑ Ινστιτούτο τοπικής αυτοδιοίκησης
ΚΒΠΝ Κώδικας Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας
ΚΠΣ Κοινοτικό Πρόγραμμα Στήριξης
ΚΥΑ Κοινή Υπουργική Απόφαση
ΜΠΣ Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα σπουδών
Ν. Νόμος
Ν.Δ. Νομοθετικό Διάταγμα
ΟΚΩ Οργανισμός Κοινής Ωφελείας
ΟΤΑ Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης
Π.Δ. Προεδρικό Διάταγμα
ΠΑΘΕ Άξονας Πάτρας – Αθήνας – Θεσσαλονίκης – Ευζώνων
Π.Π.Χ.Σ.Α.Α. Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου
Ανάπτυξης
ΣΚΕΤΚΕ Σύλλογος Καλλιτεχνών Εικαστικών Τεχνών Κεντρικής Ελλάδας
ΣΟΑΠ Σχέδιο Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων
ΣΧΟΟΑΠ Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης
Τ.τ.Ε. Τράπεζα της Ελλάδος
ΤΕΕ Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας
ΤΕΙ Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα
ΥΠΕΚΑ Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής
10

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΥΠΕΧΩΔΕ Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων
ΥΠΟΜΕΔΙ Υπουργείο Μεταφορών και Δικτύων
ΥΠΠΟ Υπουργείο Πολιτισμού
ΥΧΟΠ Υπουργείο Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος
ΦΕΚ Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως
11

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Ευχαριστίες
Για την εκπόνηση της παρούσας διπλωματικής εργασία, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τις
επιβλέπουσες καθηγήτριές μου, την κα Ασπασία Γοσποδίνη και την κα Μαριλένα Παπαγεωργίου,
για την επίβλεψη, την πολύτιμη βοήθεια και την καθοδήγησή τους κατά τη διάρκεια υλοποίησης
της εργασίας. Επιπλέον, ευχαριστώ τους μηχανικούς του Τμήματος Δόμησης και της Διεύθυνσης
Υποδομών & Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Λαμιέων για τις μελέτες που μου παρείχαν.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλω στο Δήμαρχο Λαμιέων κο Νικόλαο Σταυρογιάννη.
Τέλος ευχαριστώ την οικογένειά μου για την συμπαράσταση της.
12

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΖΩΗ ΚΑΚΑΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Εξερευνώντας τα κομμάτια της πόλης που βρίσκονται εγκαταλελειμμένα κτίρια

ανακαλύπτεις μικρούς θησαυρούς αφημένους στο φυσικό τους επακόλουθο, την
καταστροφή των κτισμάτων του παρελθόντος και της μορφής και λειτουργίας του
εξωτερικού περιβάλλοντος χώρου τους. Η παρούσα εργασία επιχειρεί να διερευνήσει
τις αιτίες, την έκταση και τις συνέπειες του φαινομένου των ΕΓ.Κ. καθώς και του
τρόπου αντιμετώπισης και τις δυνατότητες αξιοποίησης αυτού του φαινομένου.
1.1. Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
1.1.1. Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
Το φαινόμενο της εγκατάλειψης παρουσιάζεται αυξημένο στις κεντρικές αστικές

περιοχές και αφορά κατοικίες, διαμερίσματα και εμπορικά ή βιομηχανικά κτίρια.
Εμφανίστηκε αρχικά στην δεκαετία του ΄80 λόγω της μετακίνησης των πληθυσμών, της
μετεγκατάστασης βιομηχανικών επιχειρήσεων, της ανάπτυξης της οικονομίας που
επέφερε την υπερμεγένθυση στον κατασκευαστικό τομέα και εντάθηκε μετά την
τελευταία δημοσιονομική κρίση. Η εγκατάλειψη αντικατοπτρίζει μια κοινωνική,
οικονομική και πολιτική πραγματικότητα, συμβαδίζει με την κρίση στην
κοινωνικοοικονομική ζωή και προκαλεί υποβάθμιση ακόμα και κίνδυνο στο άμεσο ή
έμμεσο περιβάλλον, υπονομεύει την ελκυστικότητα του χώρου και την αξία των γύρω
ακινήτων. Η αξιοποίηση ΕΓ.Κ. μπορεί να συμβάλλει στην ανάπλαση και η αναβίωση
εγκαταλελειμμένων περιοχών και ιστορικών τμημάτων των κέντρων πόλεων, ώστε να
μεταμορφωθούν σε πόλους έλξης προς την κατεύθυνση του αστικού τουρισμού,
συμβάλλοντας έτσι σε μια βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.
Στην πόλη της Λαμίας όπως και στις περισσότερες πόλεις της χώρας παρατηρείται
το φαινόμενο της εγκατάλειψης κτιρίων της κεντρικής περιοχής, όπου υπάρχει μεγάλη
πυκνότητα και προσβασιμότητα και ψηλότερο κόστος συντήρησης των κτιρίων.
Αντικείμενο της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση των εγκαταλελειμμένων
13

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
κτιρίων στην περιοχή του Ιστορικού κέντρου της Λαμίας, ως ένα σύγχρονο πρόβλημα
αλλά και ως αφορμή για την επίλυση των ζητημάτων του πολεοδομικού ιστού.
Αφετηρία της παρούσας έρευνας αποτέλεσε η πρόκληση παραβατικότητας που
προξένησε την εκδήλωση πυρκαγιών σε ΕΓ.Κ. της πόλης και η ένδειξη της επέκτασης
της παραβατικότητας ακόμη και σε κτίρια που έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα. Έτσι
ήλθε στο προσκήνιο ένα ενδιαφέρον και πολύπλευρο πρόβλημα σε σχέση με το
αντικείμενο και τις επιπτώσεις του.
Απώτερος σκοπός της έρευνας είναι, μετά την καταγραφή των ΕΓ.Κ. του κέντρου
της πόλης της Λαμίας, η διερεύνηση των δυνατοτήτων που προκύπτουν σε σχέση με
την αξιοποίηση τους. Η έρευνα αυτή είναι σημαντική σε τοπικό επίπεδο για την πόλη
της Λαμίας διότι αναδεικνύει ένα υπαρκτό πρόβλημα που διαρκώς επεκτείνεται και
προτείνει πολιτικές αντιμετώπισης του.
1.1.2. Η ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Η εργασία περιλαμβάνει πέντε κυρίως κεφάλαια πέραν της εισαγωγής και
εκτυλίσσεται ως εξής:
Αρχικός στόχος αποτελεί η διερεύνηση και κατανόηση της έννοιας, του ορισμού
του ΕΓ.Κ. και του περιεχομένου της αναγκαιότητας της έρευνας. Στο πρώτο στάδιο της
εργασίας αναζητείται το θεωρητικό πλαίσιο αποσαφήνισης του όρου μέσα από την
υπάρχουσα βιβλιογραφία και νομοθεσία και η διαμόρφωση ορισμού και
κατηγοριοποίησης των ΕΓ.Κ. για τις ανάγκες της εργασίας σε σχέση με τις αιτίες και τις
κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Στη συνέχεια διερευνάται η δυνατότητα
αξιοποίησης του φαινομένου των ΕΓ.Κ. για την βελτίωση του χώρου και την συμβολή
της αξιοποίησης του στην αστική ανάπλαση του ιστορικού κέντρου της πόλης και κατά
πόσο η αστική ανάπλαση μπορεί να συμβάλει στη αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των
κατοίκων και στην ανάπτυξη της περιοχής.
Στο δεύτερο στάδιο μελετάται ο χαρακτήρας του δήμου και ο ρόλος της πόλης της
Λαμίας στον εθνικό και διαπεριφερειακό χώρο, τα γενικά στοιχεία, τα ιστορικά, τα
οικονομικά και πληθυσμιακά στοιχεία της πόλης καθώς και τα συγκριτικά
πλεονεκτήματα της. Καθορίζεται το ιστορικό κέντρο η θέση του, το όριο, τα
πολεοδομικά χαρακτηριστικά, η κατάσταση του κτιριακού δυναμικού, αποτιμάται η
κτισμένη και λοιπή μνημειακή κληρονομιά και οι δράσεις –παρεμβάσεις του δήμου για
την αναβάθμιση του ιστορικού κέντρου. Πραγματοποιείται εκτεταμένη επιτόπια
14

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
έρευνα που αφορά στην καταγραφή των ΕΓ.Κ. στην περιοχή του ιστορικού κέντρου της
πόλης. Γίνεται επίσης μια πρώτη αποτίμηση της κατάστασής τους της αξία τους σε
σχέση με την θέση τους την ιστορία και την επικινδυνότητά τους. Από την έρευνα
πεδίου προκύπτει η συγκέντρωση μεγάλου αριθμού ΕΓ. στην περιοχή της πλατείας
Λαού.
Στο τρίτο στάδιο διατυπώνονται προτάσεις για την αξιοποίηση των ΕΓ.Κ. που θα
μπορούσαν να συμβάλλουν στην βελτιστοποίηση του αστικού περιβάλλοντος και την
ελκυστικότητα του ιστορικού κέντρου. Στην συνέχεια αναλύεται συγκεκριμένη
πρόταση αξιοποίησης του μεγάλου αριθμού και συγκέντρωσης ΕΓ.Κ. της περιοχής της
πλατείας Λαού που βρίσκεται στην καρδιά του ιστορικού κέντρου, είναι από τις
παλιότερες πλατείες, και συγκεντρώνει σημαντικά μνημεία και χρήσεις που
προσελκύουν επισκέπτες. Με γνώμονα την αναζωογόνηση της περιοχής μέσω
πολιτιστικών/ καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων, την τόνωση των υπαρχόντων χρήσεων,
τη δημιουργία ελκυστικού και ευχάριστου περιβάλλοντος και την αναβάθμιση του
κτιριακού αποθέματος διατυπώνεται συνολική πρόταση που περιλαμβάνει την
διαχείριση των ΕΓ.Κ της περιοχής, τη διαμόρφωση κοινοχρήστου χώρου και
συμπληρωματικών έργων που τελικά θα συμβάλλουν στην ενίσχυση του ρόλου της
πόλης.
Στο τέταρτο στάδιο περιλαμβάνει γενικά συμπεράσματα και προτάσεις της έρευνας
για τις αιτίες και τα αποτελέσματα του φαινομένου των ΕΓ.Κ. και προτείνονται
στοχευμένες στρατηγικές ανάπλασης που θα αξιοποιούν στο σχεδιασμό τους τα ΕΓ.Κ..
Περιλαμβάνονται επίσης ειδικά συμπεράσματα της έρευνας που αφορούν τα ΕΓ.Κ. σε
τοπικό επίπεδο στην πόλη της Λαμίας και την προοπτική συμβολής τους στην
ανάδειξη του Ιστορικού Κέντρου της πόλης.
Τέλος, η εργασία ολοκληρώνεται αναφερόμενη σε ζητήματα που εγείρονται για
περαιτέρω έρευνα και δράσεις.
15

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
1.2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ

ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Η παρούσα διπλωματική εργασία διακρίνεται σε δύο μέρη:
α) το θεωρητικό μέρος: στο οποίο γίνεται έρευνα στη διεθνή και ελληνική
βιβλιογραφία, σχετικά με τις έννοιες και τους ορισμούς που ισχύουν για τα ΕΓ.Κ., την
ιστορική εξέλιξη του νομικού πλαισίου που αφορά στα ΕΓ., την πόλη της Λαμίας του
ρόλου και της θέσης της και την σκιαγράφηση του ιστορικού της κέντρου. Την
αναζήτηση της εφαρμογής πρακτικών αξιοποίησης.
β) το εμπειρικό μέρος: στο οποίο γίνεται λεπτομερής επιτόπια έρευνα για τη μελέτη
περίπτωσης των ΕΓ.Κ., που περιλαμβάνει παρατήρηση, συλλογή στοιχείων και
φωτογραφικού υλικού με σκοπό την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης στην
περιοχή του Ιστορικού κέντρου της πόλης τη Λαμίας.
Τα στοιχεία για την τεκμηρίωση της έρευνας αντλήθηκαν μέσω βιβλιογραφικής
έρευνας (αναζήτηση πληροφοριών, στοιχείων και άρθρων) στο διαδίκτυο και σε
αρμόδιους φορείς, βιβλιοθήκες κλπ και μέσω δελτίων απογραφής των
εγκαταλελειμμένων, τα οποία συμπληρώθηκαν από την επιτόπια έρευνα, από στοιχεία
του ΥΠΕΧΩΔΕ για την ταυτοποίηση τους ως διατηρητέα κτίρια και συμπλήρωση
χαρτών στους οποίους χωροθετούνται τα ΕΓ.Κ..
Ειδικότερα, τα στοιχεία ντοκουμέντα που αναζητήθηκαν αφορούσαν κυρίως:
νομοθεσία, νομολογία, ΦΕΚ σχεδίων πόλεων εγκεκριμένων μελετών ΓΠΣ, εγκύκλιοι,
οδηγίες, επιστημονικά άρθρα, έγγραφα, κηρύξεις κ.α.).
Οι βασικότεροι φορείς από τους οποίους αντλήθηκαν στοιχεία και ντοκουμέντα
ήταν:
- Εθνικό Τυπογραφείο: ΦΕΚ όλων των εγκεκριμένων ΓΠΣ με τις τροποποιήσεις τους,
νομοθεσία περί επικινδύνων οικοδομών και προστασία της Αρχιτεκτονικής
κληρονομιάς
- Τμήμα δόμησης του Δήμου Λαμιέων: Πολεοδομικές μελέτες και ρυμοτομικά σχέδια
πόλης Λαμίας
- ΕΛΣΤΑΤ: στοιχεία για τον πληθυσμό των οικισμών, των Δημοτικών Ενοτήτων και
των Δήμων της χώρας, εκτός της Αττικής
- Διεύθυνση Υποδομών και Τεχνικών έργων Δήμου Λαμιέων: δράσεις, μέτρα και
ενέργειες για την ανάπτυξη της πόλης
16

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
- ΥΠΕΚΑ: διατηρητέα κτίρια στο κέντρο της πόλης που αξιολογήθηκαν από την
αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου και προστατεύονται με Προεδρικά Διατάγματα ή
Αποφάσεις Υπουργού Π.Ε.Κ.Α.
ΕΡΕΥΝΑ ΜΕΣΩ ΔΕΛΤΙΩΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ

Η έρευνα για το εμπειρικό σκέλος της εργασίας, έγινε μέσω των Δελτίων Απογραφής.
Ειδικότερα, προκειμένου να αντληθούν οι απαραίτητες πληροφορίες έγιναν τα εξής:
Α. Επί τόπου επίσκεψη στο Ιστορικό κέντρο της πόλης της Λαμίας. Οπτικός εξωτερικός
έλεγχος, καταγραφή των τεχνικών στοιχείων και φωτογράφηση των όψεων και των
σημείων ενδιαφέροντος και κίνδυνου.
Β. Καταγραφή της διεύθυνσης των κτιρίων και χαρτογράφηση της θέσης τους στο
οικοδομικό τετράγωνο σε σχέση με το Ιστορικό Κέντρο.
Γ. Εξέταση της σχέσης των καταγεγραμμένων ΕΓ. Κ. με υπάρχουσες κηρύξεις από
ΥΠΕΧΩΔΕ & ΥΠΠΟ και χαρτογραφική απεικόνιση των διατηρητέων ΕΓ. Κ. (Σχέδιο
Α-2.2)
Δ. Αξιολόγηση της κατάστασης των κτιρίων και ταξινόμηση ανάλογα με το βαθμό
εγκατάλειψης.
Ε. Στη συνέχεια συντάχθηκε συγκεντρωτικός πίνακας σε excel, όπου περιελάμβανε
συνοπτικά τα στοιχεία των κτιρίων.
ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΔΕΛΤΙΩΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ & ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ

Τα δελτία απογραφής (Παράρτημα Ι), ο συγκεντρωτικός πίνακας (Πίνακας 13) και οι
χάρτες που παρουσιάζουν τη θέση του Ιστορικού κέντρου της πόλης και των ΕΓ.Κ. σε
σχέση με αυτό (Σχέδιο Α-2.1 και Α-2.2), κατέδειξαν το πρόβλημα που δημιουργούν τα
ΕΓ.Κ. και τη σημασίας τους για την πόλη. Επίσης το σχέδιο Α-2.3 που προέκυψε από
τοπικές συγκεντρώσεις ΕΓ. εμφανίζει μια περιοχή, στην πλατεία Λαού-κεντρική
πλατεία με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, σημαντικής συσσώρευσης ΕΓ.Κ. που κάποια από
αυτά μάλιστα βρίσκονται σε ερειπωμένη κατάσταση.
Τέλος όλα τα παραπάνω στοιχεία αξιολογηθήκαν και έγιναν προτάσεις διαχείρισης
ΕΓ.Κ. στο ιστορικό κέντρο Λαμίας (Σχέδιο Β-1 και Β-2) και πρόταση δημιουργίας ενός
διευρυμένου κοινοχρήστου χώρου ως κέντρου Πολιτισμού στην περιοχή της πλατείας
Λαού.
17

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΖΩΗ ΚΑΚΑΝΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
2. ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΕΣ

ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
2.1. ΓΕΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
2.1.1. ΕΝΝΟΙΕΣ, ΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΩΝ

ΕΓ.Κ.
Ετυμολογικά το λήμμα «εγκαταλελειμμένος» είναι μετοχή του παθητικού

παρακειμένου του ρήματος εγκαταλείπω (από το εν+κατά+λείπω), σημασιολογικά
εκφράζει την έννοια του «αφήνω κάτι στην τύχη του/λησμονώ/φεύγω οριστικά από
κάποιον τόπο/αφήνω κάποιον αβοήθητο/παραιτούμαι» (Υδρία-Cambridge-Ήλιος,
1992).
Η έννοια του ΕΓ.Κ. στην Ελλάδα, απαντάται για πρώτη φορά στο άρθρο 34 του
Α.Ν. 1539/1938 «Περί προστασίας των δημοσίων κτημάτων» (ΦΕΚ 488 Α΄) και η
διαδικασία κατάληψης του από το Δημόσιο. Μια έννοια με διαφορετικό περιεχόμενο
από εκείνη του «εγκαταλελειμμένου» - ως χρήζοντος αποκατάστασης - κτηρίου κατά το
άρθρο 268 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας, του Π.Δ.
14.7.1999(ΦΕΚ580Δ’/1999) (ΙΤΑ, 2014).
Το ζήτημα των ΕΓ.Κ., αφορά τον δημόσιο χώρο, έτσι αποτελεί αντικείμενο
ενδιαφέροντος για διάφορους επιστημονικούς κλάδους (νομικός, ο αρχιτεκτονικός, ο
πολεοδομικός) οι οποίοι ανάλογα με την σκοπιά τους προσπαθούν να δώσουν έναν
ορισμό ανάλογα με τις αναγκαιότητες τους (Σουλιώτη, 2014). Έτσι δεν προκύπτει ένας
συγκεκριμένος ορισμός αλλά διαφορετικοί ορισμοί που επικεντρώνονται «στις
απαιτήσεις και τις αναγκαιότητες του κάθε κλάδου», είναι ωστόσο ωφέλιμοι γιατί
προσφέρουν τα στοιχεία που θα χρειαστούν για την διερεύνηση του προβλήματος και
των τρόπων αντιμετώπισης του. Η πολιτεία από την άλλη ως άμεσα εμπλεκόμενος
φορέας έχει την υποχρέωση να αντιμετωπίσει τις συνέπειες του φαινομένου και να
θεσμοθετήσει μέτρα ώστε να μπορεί να επέμβει για την επίλυση του προβλήματος. Ο
ορισμός των ΕΓ.Κ. είναι αναγκαίος για να ξεκαθαριστεί τις περιπτώσεις στις οποίες η
πολιτεία έχει το δικαίωμα να επέμβει σε ιδιωτικά ακίνητα.
18

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει σαφής ορισμός των ΕΓ.Κ., λόγω της περιπλοκότητας
του θέματος, την διάσταση των απόψεων των επιστημονικών κλάδων αλλά και των
όρων που πρέπει να θέσει η πολιτεία ώστε να μπορέσει να καταλάβει και να
διαχειριστεί ιδιωτικά ακίνητα τα οποία προστατεύονται από το νόμο.
Μια νομική αποσαφήνιση του εγκαταλελειμμένου ακινήτου δίνεται στην μελέτη
του ΙΤΑ (2014) ως εξής:
«Εγκαταλελειμμένο είναι το ακίνητο που ο ιδιοκτήτης του έχει με πρόθεση
παραιτηθεί από τη φυσική εξουσίασή του, μη θέλοντας να νέμεται αυτό, πράγμα που
συνάγεται από το γεγονός ότι είναι απών και δεν έχει εκδηλώσει βούληση αναζήτησης
του (ΕφΔωδ 103, 2007). Ήτοι, δεν αρκεί μόνο το υλικό στοιχείο της εγκατάλειψης
αλλά απαιτείται και το πνευματικό στοιχείο».
Σε μια προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος των ΕΓ.Κ. το ΥΠΕΚΑ τον
Οκτώβριο του 2014 εκπόνησε το σχέδιο Νόμου με τίτλο «ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ
ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΜΜΕΝΑ, ΚΕΝΑ ΚΑΙ ΑΓΝΩΣΤΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ΚΤΙΡΙΑ,
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΕ ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ», στο άρθρο 1 του
οποίου καθορίζονται οι κάτωθι ορισμοί (Ιστότοπος: news.in.gr, 2014):
«Για την εφαρμογή του παρόντος νόμου,
1. Ως κτίριο νοείται μονώροφο ή πολυώροφο κτίσμα ή τμήμα κτίσματος (όροφος ή
τμήμα ορόφου, που αποτελεί αυτοτελή οριζόντια ιδιοκτησία). Ως ακίνητο νοείται το
οικόπεδο μετά του κτιρίου ή το επ΄ αυτού ποσοστό.
2. Για την εφαρμογή του παρόντος, κτίριο λογίζεται ως εγκαταλειμμένο όταν είναι
ημιτελές έως και του σταδίου των επιχρισμάτων, στο οποίο δεν έχουν γίνει εργασίες για
την αποπεράτωσή του κατά τα τελευταία δεκαπέντε (15) έτη ή συντρέχουν αθροιστικά
τρείς τουλάχιστον από τις κατωτέρω περιπτώσεις, οπωσδήποτε δε οι υπό στοιχείο α &β:
α) δεν έχει υποστεί καμιά συντήρηση τα τελευταία οκτώ τουλάχιστον έτη και χρήζει
εκτεταμένης επισκευής,
β) η εξωτερική του εμφάνιση, καθώς και του τυχόν περιβάλλοντος χώρου του,
παρουσιάζουν εικόνα ερείπωσης ή έχει εκδοθεί πρωτόκολλο επικινδύνου ή επικινδύνως
ετοιμόρροπου,
γ) αποτελεί απειλή για τη δημόσια υγεία ή ασφάλεια και εστία παραβατικότητας,
δ) δεν διαθέτει ενεργή σύνδεση με δίκτυα παροχών κοινής ωφέλειας κατά τα τελευταία
τρία τουλάχιστον έτη,
19

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ε) δεν κατοικείται ή δεν χρησιμοποιείται για την άσκηση νόμιμης δραστηριότητας, ούτε
κατέχεται νόμιμα, και δεν έχει εκμισθωθεί για διάστημα μέχρι ένα έτος τουλάχιστον, ή
δεν έχει προωθηθεί στην αγορά προς ενοικίαση ή πώληση, τα τελευταία τρία (3) έτη».
Επομένως βάσει του Σχεδίου Νόμου του 2014 ένα κτίριο είναι εγκαταλελειμμένο
όταν δεν κατοικείται ή δεν χρησιμοποιείται για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν
διαφαίνεται ενδιαφέρον από τον/τους ιδιοκτήτη/τες του για την συντήρηση ή την
αξιοποίηση του. Ο ιδιοκτήτης δεν μπορεί ή δεν θέλει να προβεί σε κάποια ενέργεια
διάσωσης του κτιρίου και του περιβάλλοντος αυτού χώρου, αν και υπάρχει μεγάλη
ανάγκη επισκευής του, αφού η εξωτερική του εμφάνιση παρουσιάζει φθορές από την
επίδραση σε αυτό φυσικών παραγόντων (χρόνος, καιρικές συνθήκες, σεισμοί κλπ) ή
ανθρώπινων παραγόντων, αν και πολλές φορές αποτελεί ακόμη και κίνδυνο για την
δημόσια υγεία. Η εικόνα του εγκαταλελειμμένου κτιρίου υποβαθμίζει το αστικό
περιβάλλον και στις περιπτώσεις που αφορά σχετικά νέες οικοδομές που για διαφόρους
λόγους έμειναν ημιτελής.
Τόσο τα ημιτελή όσο και τα λοιπά εγκαταλελειμμένα κτίρια είναι εκτεθειμένα στις
επιπτώσεις της φθοράς του χρόνου, αποτελούν κίνδυνο για την δημόσια υγεία, την
ασφάλεια των περιοίκων και την υποβάθμιση της αξίας των ακινήτων, αυξάνουν την
εγκληματικότητα, υπονομεύουν την ελκυστικότητα κάποιων περιοχών της πόλης, οι
οποίες μπορεί να αποκτήσουν τη φήμη ενός μέρους ακατάλληλου για κατοικία και
εργασία. Η αισθητική κατάσταση ακόμα και ενός κτηρίου ή και τμήματος αυτού μπορεί
να προσβάλει το φυσικό, πολεοδομικό περιβάλλον.
Μέχρι σήμερα ο νόμος δεν αντιμετωπίζει ως εγκαταλελειμμένο ένα κτίριο στην
περίπτωση που ένα μικρό τμήμα του ή ένας όροφος του χρησιμοποιείται ενώ στο
μεγαλύτερο τμήμα του δεν υπάρχει καμία χρήση ή δεν έχουν γίνει ενέργειες για την
συντήρηση ή αξιοποίηση του. Ούτε και τις περιπτώσεις που το κτίριο κατοικείται ή
χρησιμοποιείται στο σύνολό του αλλά οι χρήστες του δεν έχουν προβεί σε καμία
ενέργεια συντήρησης. Οι συνέπειες των κτιρίων αυτών είναι οι παρόμοιες με αυτές που
προκύπτουν από τα κτίρια που είναι εγκαταλελειμμένα στο σύνολό τους.
Αναμφισβήτητα ο προσδιορισμός του ΕΓ.Κ. από το Σχέδιο Νόμου του 2014 προέκυψε
από την ανάγκη να λυθούν μακροχρόνια προβλήματα και να δοθεί «η δυνατότητα για
την εκπόνηση Επιχειρησιακού Σχεδίου αντιμετώπισης των εγκαταλελειμμένων,
20

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ετοιμόρροπων και επικίνδυνων για την υγεία κτιρίων» με στόχο να αρθούν τα εμπόδια
και να προωθηθεί είτε η αξιοποίηση, είτε η απόσυρσή τους (Μανιάτης, 2016).
Οι όροι δ) και ε) του σχεδίου νόμου του 2014 για «σύνδεση με δίκτυα παροχών
κοινής ωφέλειας κατά τα τελευταία τρία τουλάχιστον έτη,» και «δεν κατοικείται ή δεν
χρησιμοποιείται για την άσκηση νόμιμης δραστηριότητας, ούτε κατέχεται νόμιμα, και
δεν έχει εκμισθωθεί για διάστημα μέχρι ένα έτος τουλάχιστον, ή δεν έχει προωθηθεί
στην αγορά προς ενοικίαση ή πώληση, τα τελευταία τρία (3) έτη», δεν απεικονίζουν την
πραγματική κατάσταση, αφού ΕΓ.Κ. με συνδέσεις στα δίκτυα ΟΚΩ, ακόμη και σε
περιπτώσεις που κατοικούνται πολλές φορές έχουν τις ίδιες συνέπειες στον
περιβάλλοντα αστικό χώρο με τα υπόλοιπα ΕΓ.Κ..
Επομένως, για τις ανάγκες της παρούσας ερευνητικής εργασίας, κρίνεται σκόπιμο ο
ορισμός και τα κριτήρια προσδιορισμού των ΕΓ.Κ. να επαναπροσδιοριστούν, ως
ακολούθως:
Κτίριο λογίζεται ως εγκαταλειμμένο όταν:
 τμήμα του είναι ημιτελές έως και του σταδίου των επιχρισμάτων, στο οποίο
δεν έχουν γίνει εργασίες για την αποπεράτωσή του κατά τα τελευταία έτη
 στο σύνολο του κτιρίου ή σε τμήμα αυτού όπου ο ιδιοκτήτης/τες δεν
ανταποκρίνεται/νται στις υποχρεώσεις και συντρέχουν οι κατωτέρω
περιπτώσεις:
α) δεν έχει υποστεί καμιά συντήρηση τα τελευταία οκτώ τουλάχιστον έτη και
χρήζει εκτεταμένης επισκευής,
β) η εξωτερική του εμφάνιση, καθώς και του τυχόν περιβάλλοντος χώρου
του, παρουσιάζουν εικόνα ερείπωσης ή έχει εκδοθεί πρωτόκολλο
επικινδύνου ή επικινδύνως ετοιμόρροπου,
γ) αποτελεί απειλή για τη δημόσια υγεία ή ασφάλεια και εστία
παραβατικότητας.
21

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
2.1.2. ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΓ.Κ.
Ο αστικός χώρος είναι η εικόνα του αστικού πολιτισμού όπως εξελίσσεται μέσα στο
χρόνο. Τα κτίρια και η κατάστασή τους πολλές φορές μας φανερώνουν βαθύτερα
κοινωνικά προβλήματα, αλλά ταυτόχρονα δημιουργούν τα ίδια προβλήματα στον
αστικό χώρο κυρίως όταν πρόκειται για εγκαταλελειμμένα κτίρια.
Αιτίες που προκαλούν την ύπαρξη εγκαταλελειμμένων κτιρίων είναι πολλές όπως:
1. Μείωση ή μετακίνηση πληθυσμού (Μετανάστευση -Περιαστικοποίηση των
πόλεων
2. Οικονομική Ανάπτυξη – Ανοικοδόμηση.
3. Ο χαρακτηρισμός κτιρίων ως διατηρητέα
4. Αντικρουόμενα συμφέροντα πολλών ιδιοκτητών
5. Οικονομική κρίση & Φορολογικοί λόγοι (ΕΝΦΙΑ κλπ)
6. Αδιαφορία των πολιτών - Αδράνεια της Πολιτείας για την εξυγίανση των
 Μείωση ή μετακίνηση πληθυσμού, που οφείλεται σε πραγματική

μείωση ή σε μετανάστευση (Γραμμένου, 2015). Σε πολλές περιπτώσεις η
εγκατάλειψη οφείλεται στην μακροχρόνια μείωση του πληθυσμού. Η
μείωση του πληθυσμού παρατηρείται σε κέντρα παλιών βιομηχανικών
πόλεων με μεγάλη ροή μετανάστευσης των κατοίκων τους από τους πυρήνες
των κεντρικών περιοχών τους. Μετανάστευση παρατηρείται και σε
κεντρικές περιοχές με μεγάλη αξία γης αφού στους κατοίκους τους
προέκυψε η αναζήτηση περισσότερων διαθέσιμων παροχών και υπηρεσιών,
περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής που υπήρχαν σε περιοχές εκτός κέντρου
όπως τα προάστια των πόλεων. Σε περιόδους ακμής του 20ου αιώνα οι
κάτοικοι μετακινήθηκαν σε προάστια ή σε άλλες περιοχές ή μετανάστευσαν
σε άλλες πόλεις ή λόγω διαρθρωτικών αλλαγών στην οικονομία. Οι
περισσότερες νέες κατοικίες στις ΗΠΑ είναι χτισμένες στην περιφέρεια των
αστικών περιοχών, ενώ τα παλαιότερα σπίτια συγκεντρώνονται στο κέντρο
των πόλεων (Rappaport, 2003). Η μείωση του αριθμού των οικιστικών
πυκνοτήτων των κεντρικών περιοχών δημιούργησε έλλειμμα στο ισοζύγιο
μεταξύ της προσφοράς και της ζήτησης κατοικιών. Κατά την διάρκεια του
20ου αιώνα σημειώθηκαν υψηλά ποσοστά μετανάστευσης από τις
22

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ορεινότερες περιοχές της χώρας προς τις αστικές περιοχές με αποτέλεσμα να

εγκαταλείπονται κατοικίες ακόμη και ολόκληροι οικισμοί.
 Οικονομική Ανάπτυξη – Ανοικοδόμηση (Γραμμένου, 2015). Η ανάπτυξη

των Οικονομιών έφερε την υπερμεγένθυση στον κατασκευαστικό τομέα. Σε
κάποιες περιοχές υπήρξε μεγάλη ανοικοδόμηση με αποτέλεσμα την
ανάπτυξη στον τομέα της αγοράς κατοικίας. Έτσι σε περιοχές που αυξήθηκε
το απόθεμα των κατοικιών και δεν υπήρξε αντίστοιχη αύξηση πληθυσμού,
παρέμειναν πολλές κατοικίες αρχικά κενές ή εγκαταλελειμμένες.
 Ο χαρακτηρισμός κτιρίων ως διατηρητέα αποτελεί από μόνο του

αντιφατικό γεγονός αφού ο νόμος τα προστατεύει ως διατηρητέα αλλά στην
πραγματικότητα παραμένουν αφημένα στις τύχες τους. Στην πλειονότητά
τους τα διατηρητέα είναι τελείως παραμελημένα αφού η συντήρηση και η
ανακατασκευή τους είναι απαγορευτικές για τους περισσότερους ιδιοκτήτες-
εκτιμάται ότι στην Ελλάδα ο αριθμός των διατηρητέων ξεπερνά τις 10.000.
Ενώ η πολιτιστική αξία τους είναι πολύτιμη για τη χώρα αφού
συγκαταλέγονται στα μνημεία της, οι ιδιοκτήτες έχουν τελικά αναλάβει το
κόστος της συντήρησης τους. Το κόστος περιλαμβάνει δαπάνες μελετών και
εργασιών που πολλές φορές είναι μεγαλύτερο από το κόστος συντήρησης
άλλων κτιρίων, γιατί κι οι μελέτες και οι εργασίες απαιτούν εξειδίκευση.
Συνυπολογιζόμενου του προβλήματος των χρονοβόρων διαδικασιών
εγκρίσεων που απαιτούνται πριν από κάθε επέμβαση και των δεσμεύσεων
που έχουν επιβληθεί από την κήρυξή τους σε σχέση με τη μορφή και τη
χρήση του κτιρίου.
 Αντικρουόμενα συμφέροντα πολλών ιδιοκτητών. Με την πάροδο του

χρόνου η πλήρης κυριότητα σε ένα ακίνητο μεταβιβάζεται από τον αρχικό
ιδιοκτήτη σε πολλούς ή λίγους κληρονόμους ανάλογα με το μέγεθος της
κάθε οικογένειας. Με το θάνατο του ιδιοκτήτη τα ακίνητα μεταβιβάζονται
στα παιδιά του ακόμη και στα εγγόνια του, με αποτέλεσμα σε ένα ακίνητο
να συνυπάρχουν πολλοί ιδιοκτήτες. Πολλές φορές ή προϋπάρχουν διαφορές
μεταξύ των κληρονόμων ή δημιουργούνται από το κληροδοτούμενο ακίνητο
23

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
λόγω διαφοράς απόψεων ως προς την χρήση ή την εκμετάλλευση ή την

κατανομή των δαπανών συντήρησης του. Άλλοτε η κληρονομιά είναι ένα
«βάρος» το οποίο περιήλθε στην ιδιοκτησία κάποιων χωρίς τη θέλησή τους.
Έτσι το ακίνητο παραμελείται, δεν υπάρχει βούληση και συνεννόηση για
την συντήρηση ούτε για κάποια εκμετάλλευση του ή έστω την εκμίσθωσή
του και συχνά αφήνεται στην μοίρα του –φθορά του χρόνου.
 Οικονομική κρίση & Φορολόγηση. Τα τελευταία έξι χρόνια η χώρα μας

διέρχεται μια από τις πιο κρίσιμες περιόδους της μεταπολεμικής ιστορίας. Η
οικονομική κρίση είχε τεράστιες επιπτώσεις σε όλους τους τομείς της
κοινωνικής ζωής οι οποίες εκφράζονται από την ανεργία, την ανέχεια, τις
δύσκολες συνθήκες επιβίωσης των συνταξιούχων, την μετανάστευση νέων
ανθρώπων και την έλλειψη προοπτικής για την αυριανή μέρα. Συνέπεια της
αδιέξοδης αυτής κατάστασης, ανάμεσα σε άλλες, αποτελεί και η αδυναμία
συντήρησης του υφισταμένου κτιριακού αποθέματος σε όλες της περιοχές
της χώρας. Καίριο πλήγμα για τα ακίνητα στην Ελλάδα της «κρίσης» είναι η
υπεροφορολόγηση τους, μια και έδινε εύκολα τη δυνατότητα απευθείας
συλλογή φορολογικών εσόδων (ΕΝΦΙΑ). Συνέπεια των παραπάνω είναι ότι
η κατοχή ακινήτων στην Ελλάδα του σήμερα να φαίνεται κάτι σαν
«κατάρα», να είναι σχεδόν ανύπαρκτη η ικανότητα συντήρησης τους και η
ικανότητα διατήρησης της κτήσης τους.
 Αδιαφορία των πολιτών - Αδράνεια της Πολιτείας για την εξυγίανση των
Συνήθως είναι φανερή η αδιαφορία των πολιτών για την κατάσταση των
δικό τους ακινήτων αλλά και των ακινήτων της περιοχής τους. Υπάρχουν
όμως φορές που κινήσεις πολιτών πιέζουν για την αποκατάσταση χώρων και
κτιρίων. Η πολιτεία αν και γνωρίζει το πρόβλημα, το οποίο μπορεί να
συζητιέται συχνά, δεν προχωρά στην λήψη αποφάσεων και στην δαπάνη
των απαραίτητων κονδυλίων για την αντιμετώπισή του.
24

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
2.1.3. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ
«Οι κενές και εγκαταλελειμμένες κατοικίες παρουσιάζουν σημαντικές προκλήσεις στις

τοπικές κοινότητες αλλά σε εθνικό επίπεδο. Στις περιοχές που μαστίζονται από
εγκαταλελειμμένα κτίρια και κενές κατοικίες, ο ρυθμός αποσύνθεσης πραγματοποιείται με
ταχύτερο ρυθμό» (Γραμμένου, 2015).
Τα ΕΓ.Κ. επιδρούν κοινωνικά και οικονομικά στο άμεσο ή έμμεσο περιβάλλον τους.
Υποβαθμίζουν το αστικό περιβάλλον, είναι εκτεθειμένα στις επιπτώσεις της φθοράς του
χρόνου, δημιουργούν κίνδυνο για την δημόσια υγεία ως δομή και ως εστίες μόλυνσης
και επιδρούν στην ποιότητα ζωής των περιοίκων.
Δεν είναι λίγες οι φορές που τμήματα εγκαταλελειμμένων κτιρίων έχουν
αποκολληθεί από αυτά και πέφτοντας σε κοινόχρηστο χώρο τραυμάτισαν πεζούς ή
κατέστρεψαν οχήματα. Τα περισσότερα ΕΓ.Κ. έχουν μετατραπεί σε εστίες μόλυνσης ως
κατοικίες τρωκτικών και προσελκύουν παντός τύπου εγκληματιών, οι οποίοι
καταλαμβάνουν το χώρο με σκοπό της οργάνωση εγκληματικών ενεργειών, την χρήση
ναρκωτικών ουσιών, βανδαλισμών και κάθε είδους παραβατικής συμπεριφοράς. Σε
αρκετές περιπτώσεις έχουν προκληθεί πυρκαγιές στα ΕΓ.Κ. που διαδίδονται στα
γειτνιάζοντα κτίρια. Οι περίοικοι των ΕΓ.Κ. έχουν υποστεί τις συνέπειες εγκληματικών
δράσεων ή έχουν το φόβο ότι είναι θέμα χρόνου να τις υποστούν, με αποτέλεσμα η
περιοχή να χάνει την ελκυστικότητά της και να υφίσταται ολοένα αυξανόμενη
εγκατάλειψη. Η γειτονιά ή η περιοχή αποκτά κακή φήμη όποτε δεν υπάρχει ενδιαφέρον
από πολίτες να κατοικήσουν ή να δραστηριοποιηθούν εκεί, αλλά ταυτόχρονα με κάθε
ευκαιρία οι κάτοικοι προσπαθούν να φύγουν σε άλλες περιοχές δημιουργώντας έτσι ένα
φαύλο κύκλο που το ΕΓ.Κ. οδηγεί σε όλο μεγαλύτερη εγκατάλειψη, υποβαθμίζοντας
έτσι ολόκληρες περιοχές μιας πόλης.
2.1.4 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΓ.Κ.
Στο τμήμα αυτό της εργασίας έγινε προσπάθεια συγκέντρωσης «ενδεικτικά» των
διατάξεων του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου και της εξέλιξης της ελληνικής
νομοθεσίας, όσον αφορά στους κανόνες και στις διαδικασίες που σχετίζονται άμεσα με
την αντιμετώπιση του φαινομένου των ΕΓ.Κ.. Μεταξύ των ΕΓ. περιλαμβάνονται σε
πολλές περιπτώσεις διατηρητέα και μνημεία για την διασφάλιση των οποίων
25

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
παρατίθεται το νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς

και των μνημείων.
I. Π.Δ. της 13-4-1929 ( ΦΕΚ 153 Α/22-4-1929 ), «Περί επικινδύνων οικοδομών»

και ιδίως των επικινδύνων οικοδομών από άποψη στατικής και δομικής, από
άποψη υγιεινής ασφάλειας κατά πυρός και κυκλοφορίας κοινού και διαδικασία
άρσης της επικινδυνότητας.
II. άρθρο 34 του Α.Ν. 1539/1938 (ΦΕΚ 488 Α΄/29-12-1938) «Περί προστασίας των
δημοσίων κτημάτων» και η διαδικασία κατάληψης από το Δημόσιο των «παρά
των ιδιοκτητών» εγκαταλελειμμένων ακινήτων.
III. Ν.2039/1992 (ΦΕΚ 61Α’/13-04-1992) «Κύρωση της Σύμβασης για την προστασία
της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της Ευρώπης», με τον οποίο ορίστηκαν τα
ακίνητα αγαθά που περιλαμβάνουν στην αρχιτεκτονική κληρονομιά (μνημεία,
αρχιτεκτονικά σύνολά και τόποι) με στόχο τη διατήρηση τους.
IV. Στο ΙΙΙ ΜΕΡΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΒΑΣΙΚΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗΣ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΦΕΚ 580Δ’/27-07-1999 και συγκεκριμένα στο άρθρο 268 που
αποδίδει τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 1512/1985, περιγράφονται οι
υποχρεώσεις για την συντήρηση των ακινήτων ως εξής: «
«1. Οι κύριοι, νομείς ή επικαρπωτές κτηρίων οφείλουν να τα διατηρούν σε τέτοια
κατάσταση, ώστε να μην αποτελούν κίνδυνο ανθρώπων ή ξένων πραγμάτων ή
κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, να μην προσβάλλουν το φυσικό, το πολιτιστικό και το
πολεοδομικό περιβάλλον και γενικότερα να μην υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής
της περιοχής τους. Αν τα προαναφερόμενα πρόσωπα παραλείπουν την υποχρέωσή
τους αυτή, μπορεί να επεμβαίνει το Δημόσιο ή ο οικείος ΟΤΑ και να εκτελεί τις
εργασίες καταλογίζοντας τη σχετική δαπάνη σε βάρος των υπόχρεων. Οι κάτοχοι
των ακινήτων υποχρεούνται να ανέχονται τις παραπάνω επεμβάσεις.
Το Δημόσιο ή ο οικείος ΟΤΑ αναλαμβάνει το σύνολο ή μέρος της δαπάνης
διατήρησης και ανάπλασης των κτηρίων, ανάλογα με το μέγεθος της δαπάνης και
την οικονομική κατάσταση του υπόχρεου προσώπου. Η αύξηση της οικονομικής
αξίας του κτηρίου και η αύξηση των προσόδων από την οικονομική του
26

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
εκμετάλλευση, που οφείλονται στις εργασίες διατήρησης και ανάπλασης του

κτηρίου, συμψηφίζονται στην οικονομική ενίσχυση, την οποία δικαιούται ο κύριος,
νομέας ή επικαρπωτής.
2. Με π. δ/γμα που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Οικονομικών και
Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων καθορίζεται σε ποιες
περιπτώσεις οι κύριοι, νομείς ή επικαρπωτές των κτηρίων οφείλουν να
πραγματοποιούν εργασίες για τη διατήρηση και ανάπλαση τους και ο τρόπος και η
διαδικασία επέμβασης του Δημοσίου ή των ΟΤΑ για την εκτέλεση των εργασιών
αυτών. Με όμοιο διάταγμα καθορίζονται ο τρόπος κάλυψης της δαπάνης
διατήρησης και ανάπλασης των κτιρίων, το ποσοστό συμμετοχής του Δημοσίου ή
των ΟΤΑ στη συνολική δαπάνη σύμφωνα με τα κριτήρια της προηγούμενης
παραγράφου, ο τρόπος υπολογισμού, οι όροι, οι προϋποθέσεις και ο τρόπος
συμψηφισμού της αύξησης της οικονομικής αξίας του ακινήτου και των προσόδων
από την οικονομική του εκμετάλλευση και κάθε άλλη αναγκαία ρύθμιση για την
εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου αυτού. Με το ίδιο διάταγμα μπορεί να
προβλέπεται ότι η κάλυψη της δαπάνης διατήρησης ή ανάπλασης του κτηρίου
επιτυγχάνεται με την παραχώρηση της οικονομικής εκμετάλλευσης του κτηρίου στο
Δημόσιο ή τον ΟΤΑ και να καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις της
παραχώρησης αυτής».
V. Στο ΙΙΙ ΜΕΡΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΒΑΣΙΚΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗΣ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΦΕΚ 580Δ’/27-07-1999 και συγκεκριμένα στο άρθρο 269 που
αποδίδει τις διατάξεις του Αρθ-32 παρ.4 Ν-1337/83, περιγράφονται οι
υποχρεώσεις αποκατάστασης παραδοσιακών κτιρίων ως εξής: «1. Οι κύριοι
νομείς ή επικαρπωτές των κτιρίων που έχουν χαρακτηριστεί ή χαρακτηρίζονται
διατηρητέα σύμφωνα με τις διατάξεις του Αρθ-79 παρ.6 του ν.δ/τος 8/1973 ή του
άρθρου 110 παρ.2 οφείλουν να διατηρούν τα αρχιτεκτονικά, καλλιτεχνικά και
στατικά στοιχεία αυτών και σε οποιαδήποτε περίπτωση καταστροφής τους να τα
ανακατασκευάζουν σύμφωνα με τις υποδείξεις της αρμόδιας ΕΠΑΕ, έστω και αν η
καταστροφή οφείλεται σε ανώτερη βία. Αν οι κύριοι, νομείς ή επικαρπωτές
παραλείπουν την υποχρέωση τους αυτή μπορεί να επεμβαίνει το Δημόσιο ή ο
οικείος ΟΤΑ και να εκτελεί τις εργασίες καταλογίζοντας τη σχετική δαπάνη σε
βάρος των υποχρέων.
27

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
3. Αυτοί που με όποιο τρόπο κατέχουν τα ακίνητα έχουν την υποχρέωση να

δέχονται τις πιο πάνω παρεμβάσεις. Το σύνολο ή μέρος της δαπάνης επισκευών ή
ανακατασκευών μπορεί να αναληφθεί από το Δημόσιο ή τον οικείο ΟΤΑ, αν οι
υπόχρεοι βρίσκονται σε αδυναμία να αντιμετωπίσουν τις δαπάνες αυτές σε σχέση με
την απόδοση από την εκμετάλλευση του κτιρίου και αν ταυτόχρονα η βλάβη δεν
έγινε από σκόπιμη ενέργειά τους, σύμφωνα με όσα ορίζονται με π. δ/τος που
εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων
'Έργων. Με όμοια π. δ/τα μπορεί να ρυθμιστούν οι διαδικασίες για την εφαρμογή
της παραγράφου αυτής, τα αρμόδια για κάθε περίπτωση όργανα, οι διοικητικές
κυρώσεις για πράξεις ή παραλείψεις που αντιβαίνουν στις πιο πάνω διατάξεις και
κάθε σχετική ή συμπληρωματική λεπτομέρεια».
VI. Στο 421 ΚΒΠΝ παρ. 1, που αποδίδει το περιεχόμενο του άρθρου 61 παρ. 3 και 62
παρ. 1 και 3 Ν.Δ. 17.7/16.8.1923, αναφέρεται η υποχρέωση άρσης κινδύνου «
Εάν σε οποιαδήποτε οικοδομή και γενικά σε οποιαδήποτε εργασία δόμησης,
κατασκευή και εγκατάσταση παρουσιαστεί, μετά την εκτέλεσή τους για λόγους
παλαιότητας ή από οποιαδήποτε άλλη αιτία, κίνδυνος ως προς τη στερεότητα ή την
υγιεινή, ο ιδιοκτήτης του έργου υποχρεούται στην άμεση άρση του κινδύνου αυτού.»
VII. Στο 422 ΚΒΠΝ, που αποδίδει το περιεχόμενο του άρθρου 1 του Π.Δ.
13/22.4.1929, «Διακρίνονται τέσσερις περιπτώσεις επικίνδυνων οικοδομών:
Επικίνδυνες από άποψη στατικής και δομικής, από άποψη υγιεινής, από άποψη
ασφάλειας κατά του πυρός και από άποψη κυκλοφορίας του κοινού στο εσωτερικό
χώρων συνάθροισης.»
VIII. άρθρο 11 Ν. 3028/2002 (ΦΕΚ 153Α’/28-06-2002), «Για την προστασία των

Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς», με το οποίο επιβάλλεται
υποχρέωση συντήρησης των κτισμάτων, που έχουν χαρακτηρισθεί βάσει του
ανωτέρω νόμου ως ακίνητα μνημεία, στους κυρίους, νομείς ή επικαρπωτές τους,
καθώς και οι προϋποθέσεις ανάληψης της σχετικής υποχρέωσης από το Δημόσιο
ή τους ΟΤΑ (Παπαπετρόπουλος, 2006).
28

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
IX. άρθρο 24 παρ. 6 του Συντάγματος, όπως αναθεωρήθηκε με το Ψήφισμα της 27ης
Μαΐου 2008 «Tα μνημεία, οι παραδοσιακές περιοχές και τα παραδοσιακά στοιχεία
προστατεύονται από το Κράτος. Νόμος θα ορίσει τα αναγκαία για την
πραγματοποίηση της προστασίας αυτής περιοριστικά μέτρα της ιδιοκτησίας, καθώς
και τον τρόπο και το είδος της αποζημίωσης των ιδιοκτητών» (ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ
ΕΛΛΑΔΑΣ, 2008).
X. Το άρθρο 42 του Ν. 4030/2011 (ΦΕΚ 249Α/25-11-2011) που τροποποιούσε το
Π.Δ. της 13-4-1929, νομοθεσία περί επικινδύνων οικοδομών.
XI. NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4067/2012 Νέος Οικοδομικός Κανονισμός άρθρο 6 (ΦΕΚ
79Α/9-4-2012), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το άρθρο 48 του Ν.4178/13
«Προστασία Αρχιτεκτονικής και Φυσικής Κληρονομιάς».
XII. Τον Οκτώβριο του 2014 με πρωτοβουλία του ΥΠΕΚΑ δημιουργήθηκε σχέδιο
Νόμου προκειμένου να καθοριστούν οι απαραίτητες «ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ
ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΜΜΕΝΑ, ΚΕΝΑ ΚΑΙ ΑΓΝΩΣΤΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ΚΤΙΡΙΑ,
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΕ ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ» (Ιστότοπος:
courses.arch.ntua.gr/fsr) και να θεσπιστούν οι όροι και οι διαδικασίες με τις
οποίες θα μπορούσαν να περιέλθουν στους Δήμους η διαχείρισης και η κυριότητα
εγκαταλειμμένων ή κενών κτιρίων γνωστών ή αγνώστων ιδιοκτητών.
Άρθρο 6. « Διαδικασία παρέμβασης
1. Ειδικά, σε περιοχές για τις οποίες έχει εγκριθεί Σχέδιο Ολοκληρωμένων Αστικών
Παρεμβάσεων (ΣΟΑΠ) του ν.2742/99, ή που προβλέπεται η υπαγωγή τους στο
άρθρο 15 του ν.2508/97, ή στα άρθρα του ΚΕΦ Β, του ν.2508/97, ή έχουν
περιγραφεί ως περιοχές που χρήζουν ανάπλασης από, ΓΠΣ, Τοπικά Χωρικά Σχέδια
(ΤΧΣ) ή Ειδικά Χωρικά Σχέδια (ΕΧΣ) του ν.4269/14, ή άλλο εργαλείο χωρικού
σχεδιασμού, δίνεται η δυνατότητα υπαγωγής κτηρίων, μεμονωμένων ή κατά
ομάδες, στις διατάξεις των άρθρων 1-5 και 9 του παρόντος με σκοπό την
αναβάθμιση του οικιστικού περιβάλλοντος, τη διατήρηση και ανάδειξη της
πολιτιστικής κληρονομιάς και εν γένει την οικονομική και κοινωνική
αναζωογόνηση των περιοχών αυτών…»
Άρθρο 7. «Για την υλοποίηση έργων αποκατάστασης, εκσυγχρονισμού και
επανάχρησης εγκαταλειμμένων, κενών και αγνώστων ιδιοκτητών κτιρίων, δύνανται
29

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
να καθορίζονται Ζώνες Ειδικών Κτιριακών Παρεμβάσεων (ΖΕΠΚΑ), εντός

Οικιστικών Περιοχών, με σκοπό την αναβάθμιση του οικιστικού περιβάλλοντος, τη
διατήρηση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και εν γένει την οικονομική
και κοινωνική αναζωογόνηση των ζωνών αυτών.»
XIII. «Στη ριζική αναμόρφωση του σχεδίου νόμου για τα εγκαταλειμμένα, κενά και
αγνώστων ιδιοκτητών κτίρια προχωρά το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Προωθεί αλλαγές στη νομοθετική πρόταση που είχε παρουσιαστεί στις 28.11.2014
επί κυβέρνησης ΝΔ - ΠαΣοΚ, καθώς υπήρξαν έντονες αντιδράσεις από τους
ιδιοκτήτες διατηρητέων και άλλους φορείς, οι οποίοι είχαν καταγγείλει τις
προωθούμενες ρυθμίσεις ως αντισυνταγματικές» (Ιστότοπος:
http://www.iekemtee.gr).
2.2. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΕΙΔΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΩΝ

ΚΤΙΡΙΩΝ
Η ταξινόμηση των ΕΓ.Κ. σε κατηγορίες θα μπορούσε να συμβάλει στην κατανόηση

και στην προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος. Όπως φάνηκε και από την ανάλυση
των αιτίων που αναφέρθηκαν παραπάνω, η εγκατάλειψη παρουσιάζεται ως ένα
πολυσύνθετο πρόβλημα οφειλόμενο σε διάφορους παράγοντες. Η ταξινόμηση των ΕΓ.
μπορεί να επιτευχθεί βάση τριών μεταβλητών που επηρεάζουν την κατηγοριοποίηση
ως εξής (Σουλιώτη, 2014): «
 Τα χαρακτηριστικά του κάθε κτιρίου
 Τα χαρακτηριστικά της περιοχής στην οποία συγκεντρώνονται τα
εγκαταλελειμμένα
 Το βασικό αίτιο που έχει προξενήσει την εγκατάλειψη σε μια περιοχή, ειδικότερα
αν συναρτάται με κάποιο ευρύτερο φαινόμενο».
Α. όσο αφορά στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε κτιρίου μπορεί να είναι:
 η προηγούμενη χρήση του έτσι ώστε να αποσαφηνιστεί η αιτία
εγκατάλειψης και να αποφευχθεί μια λύση επανάχρησής του η οποία δεν θα
είναι βιώσιμη, σε σχέση βέβαια και με την περιοχή και τις ανάγκες της.
 Η κατάσταση του κτιρίου ανάλογα με το βαθμό εγκατάλειψης και τις
ανάγκες που καλύπτει. Αυτό έχει άμεση επίπτωση στην επικινδυνότητα του
30

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
κτιρίου και στο ύψος της δαπάνης αποκατάστασής του. Ανάλογα με το

βαθμό εγκατάλειψης αξιολογείται αν το ακίνητο επιδέχεται επισκευή,
συντήρηση και βελτίωση ή βρίσκεται στην κατάσταση του «επικινδύνως
ετοιμόρροπου» είναι δηλαδή επικίνδυνο «από άποψη στατικής και δομικής,
από άποψη υγιεινής, από άποψη ασφάλειας κατά του πυρός και από άποψη
κυκλοφορίας του κοινού στο εσωτερικό χώρων συνάθροισης»1. Στις
περισσότερες των περιπτώσεων αν το κτίριο είναι επικίνδυνο και η δαπάνη
αποκατάστασής του υπερβολική, αποφασίζεται ως προτιμώμενη λύση η
κατεδάφιση του.
 Το καθεστώς της ιδιοκτησίας αν δηλαδή το ακίνητο ανήκει σε Δημόσιο
φορέα ή σε ιδιώτες. Η επέμβαση σε Δημόσια κτίρια απαιτεί μια πιο εύκολη
διαδικασία από άποψη χρόνου, χρηματοδότησης και λήψης των
απαιτούμενων αποφάσεων από αυτή των ιδιωτικών. Όταν το ιδιωτικό
ακίνητο ανήκει σε ιδιοκτήτη ο οποίος ή είναι άγνωστος ή είναι πολλοί και
διαφωνούντες, καθίσταται συνήθως σε κατάσταση εγκατάλειψης, αλλά και
προκαλεί τη δυσχέρεια του νόμου να περιέλθει στο Δημόσιο ή να κινηθεί η
διαδικασία επέμβασης σε αυτό.
 Κενό ή χρησιμοποιούμενο κτίριο διαφοροποιεί τον τρόπο επέμβασης. Ένα
ΕΓ. μπορεί να προέκυψε λόγω οικονομικής αδυναμίας του ιδιοκτήτη να το
συντηρεί αν και κατοικεί μέσα σε αυτό.
 Μεγάλη σημασία έχει η ιστορική αξία του κτιρίου ή η κήρυξη του ως
διατηρητέου διότι καθιστά απαγορευτική την κατεδάφιση του, θέτει κανόνες
στον τρόπο αποκατάστασης και δεσμεύει την επαναλειτουργίας του σχετικά
με τη νέα χρήση.
Β. όσο αφορά στα χαρακτηριστικά της περιοχής στην οποία συγκεντρώνονται τα
εγκαταλελειμμένα.
Οι συνθήκες της περιοχής στην οποία βρίσκονται τα ΕΓ.Κ., η ποσότητα και η
συγκέντρωση τους παίζει σημαντικό ρόλο στις επιπτώσεις στο κοινωνικό και
οικονομικό άμεσο ή έμμεσο περιβάλλον τους και επηρεάζουν στον τρόπο
αντιμετώπισης τους. Μεγάλος αριθμός σε μια περιοχή απαιτεί την επέμβαση της
πολιτείας. Η αυξημένη συγκέντρωση εγκαταλελειμμένων επιτείνει την άμεση
1
άρθρο 422 ΚΒΠΝ
31

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
επίλυση του προβλήματος, διευκολύνει όμως το συνολικό σχεδιασμό σε σχέση με

την επέμβαση σε διάσπαρτα ΕΓ.Κ.
Γ. όσο αφορά στις αιτίες που έχουν προξενήσει την εγκατάλειψη σε μια περιοχή,
μπορεί να είναι:
Η εγκατάλειψη μπορεί να έχει προέλθει από οικονομικούς κυρίως αλλά και από
κοινωνικούς λόγους, που μπορεί να επηρεάσουν μεγάλες περιοχές ακόμη και
ολόκληρες πόλεις. Η μετανάστευση προς τα μεγάλα αστικά κέντρα κατά την διάρκεια
του 20ου αιώνα προκάλεσε εγκατάλειψη κατοικιών και οικισμών που είναι μη
αναστρέψιμη. Η αποβιομηχάνιση που παρατηρήθηκε σε αρκετές πόλεις των ΗΠΑ και
της Ευρώπης οφείλεται σε οικονομικά αίτια και σε παράγοντες που επηρεάζουν την
παγκόσμια ροή κεφαλαίου και όχι στα τοπικά προβλήματα. Οι πολιτικές επίλυσης του
προβλήματος σε αυτές τις περιπτώσεις προσανατολίζονται στην αλλαγή της
οικονομικής βάσης και τη στροφή σε τομείς όπως ο τουρισμός και η βιομηχανία νέων
τεχνολογιών. Τα κέντρα των πόλεων επλήγησαν σε μεγάλο βαθμό από την
προαστικοποίηση, αφού οι κάτοικοι άφησαν τα κτίρια του κέντρου προς περιοχές που
διέθεταν περισσότερες παροχές και υπηρεσίες καλύτερου περιβάλλοντος και ποιότητας
ζωής. Παράλληλα η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών δημιούργησε πολλά κενά
κτίρια από ξενοίκιαστα ή κατασχεμένα καταστήματα και κατοικίες, διάσπαρτα στο ιστό
των πόλεων. Κενά ή εγκαταλελειμμένα προέκυψαν επίσης και από την υπερμεγένθυση
του κατασκευαστικού τομέα των τελευταίων δεκαετιών του 20ου και των αρχών του
21ου αιώνα. Ο αυξημένος αριθμός και η συγκέντρωση πολλών ΕΓ.Κ. στα κέντρα των
πόλεων δίνουν τη δυνατότητα μέσα από στοχευμένες στρατηγικές σε μια νέα
αναπτυξιακή διάσταση στα κέντρα των αστικών περιοχών. Οι πολιτικές αυτές
κατευθύνονται προς τους τομείς του τουρισμού, του εμπορίου, στην ψυχαγωγία.
2.3. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΓ.Κ. ΕΝΤΟΣ ΑΣΤΙΚΩΝ

ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ.
2.3.1. ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ
Το υποβαθμισμένο αστικό περιβάλλον οφείλεται μεταξύ των άλλων παραγόντων

στην εγκατάλειψη των κτιρίων. Ένας παράγοντας που μπορεί να μετατραπεί σε
32

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ευκαιρία για την βελτιστοποίηση της ελκυστικότητας του χώρου. Η εγκατάλειψη

προκαλείται σε αρκετό ποσοστό από την οικονομική κρίση οι αρνητικές επιπτώσεις της
οποίας μπορούν να αποτελέσουν πρόκληση και δέλεαρ για την αναδόμηση μιας πόλης.
Οι πολιτικές που μπορεί να εφαρμόσει η πολιτεία για την αξιοποίηση του φαινομένου
των ΕΓ.Κ. είναι οι εξής:
 Κατεδάφιση του εγκαταλελειμμένου/νων
 Επαναχρησιμοποίηση του εγκαταλελειμμένου/νων
 Συνδυασμός κατεδαφίσεων και επαναχρησιμοποιήσεων-εφόσον
υπάρχουν συγκεντρωμένο πλήθος ΕΓ.Κ.
 ανοικοδόμησης νέων κτιρίων για εξυπηρέτηση κατάλληλων χρήσεων
Πριν οποιαδήποτε απόφαση για την πολιτική που θα ακολουθηθεί για κάθε
περίπτωση ΕΓ.Κ. πρέπει να προηγηθεί η πλήρης καταγραφή των κτιρίων και ο
συσχετισμός τους με τις λειτουργίες της επιμέρους περιοχής που ανήκουν. Τα στοιχεία
καταγραφής θα δημιουργήσουν την ταυτότητα του κάθε κτιρίου και θα περιλαμβάνουν:
 τη θέση του ΕΓ.Κ.,
 το καθεστώς ιδιοκτησίας και τη συλλογή των στοιχείων των ιδιοκτητών,
 την κατάσταση και την έκταση του προβλήματος,
 την περιγραφή του κτιρίου και του περιβάλλοντος χώρου (εάν υπάρχει),
 την προηγούμενη ή την υφιστάμενη χρήση του,
 πληροφορίες για το χρονικό διάστημα που δεν χρησιμοποιείται εάν είναι
κενό,
 την ανάπτυξη παραβατικότητας,
 την κήρυξη του σε διατηρητέο (εάν υπάρχει),
 την ιστορικότητα του κτιρίου και πληροφορίες για το αν το κτίσμα αποτελεί
ορόσημο της περιοχής.
 Διαβούλευση με τους πολίτες για προτάσεις
Τα στοιχεία για το κάθε κτίριο θα συμπληρωθούν με πληροφορίες από άλλες
υπηρεσίες και θα δίνει πλήρη στοιχεία για το πρόβλημα των ΕΓ.Κ. και τις
μελλοντικές τάσεις του προβλήματος (Σουλιώτη, 2014). Τα γενικά στοιχεία
σύμφωνα με τον Mallach (2006) θα περιλαμβάνουν:
 Δημογραφικά δεδομένα –στατιστικά δεδομένα πληθυσμού, εργασιακής
απασχόλησης κ.α.
33

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
 Δεδομένα των τάσεων της αγοράς ακινήτων – τιμές ενοικίων, ποσοστά

πωλήσεων, τιμές πωλήσεων
 Στατιστικά δεδομένα εγκληματικότητας
 Στατιστικά δεδομένα πυρκαγιάς
 Δεδομένα που αφορούν τις συνθήκες της περιοχής-γειτονιάς όπως φορολογικό

καθεστώς, πολεοδομικές ρυθμίσεις και περιορισμοί, προγραμματισμένοι
σχεδιασμοί κλπ.
Η συλλογή των παραπάνω στοιχείων θα δημιουργήσει ένα σύστημα πληροφοριών ο
συνδυασμός των οποίων θα συμβάλλει στην λήψη απόφασης για την επιλογή πολιτικής.
Για να παρθεί όμως η οριστική απόφαση θα συνεκτιμηθούν τα δεδομένα του
συστήματος πληροφοριών, η κατάσταση που βρίσκεται το ΕΓ.Κ., το ύψος της δαπάνης
κατεδάφισης ή επαναχρησιμοποίησης, η εκτίμηση της χρονικής διάρκειας
αδειοδοτήσεων που απαιτούνται για την κατεδάφιση, οι πολεοδομικές και χωροταξικές
ρυθμίσεις για την περιοχή στην οποία ανήκει το ΕΓ.Κ., ο συνολικός σχεδιασμός που
προβλέπεται για την περιοχή, η δυνατότητα απόκτησης κυριότητας από την πολιτεία ή
η δυνατότητα παροχής κινήτρων για την λειτουργία και εκμετάλλευσή του.
2.3.2. ΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ
Οι μεγάλες πόλεις και η συγκέντρωση πληθυσμών ετερόκλητων και ανόμοιων στην

εποχή μας έχουν μετατρέψει την έννοια της πόλης, σαν μια λέξη που είναι
συνυφασμένη με μια αρνητική εικόνα. Μια εικόνα που παραπέμπει σε τσιμεντούπολη,
σύγχρονη ζούγκλα, πηγή μόλυνσης και αιτία συγχρόνων ασθενειών άγχους,
απομόνωσης, αποξένωσης και αλλοτρίωσης των κατοίκων της, αύξηση της
εγκληματικότητας και διάδοσης ναρκωτικών. Οι κάτοικοι των πόλεων ειδικά των
μεγαλουπόλεων αναζητούν διεξόδους μέσα από αυτές και κυρίως έξω από αυτές, σε
περιοχές όσο το δυνατόν μακρύτερα από το κέντρο. Στην πραγματικότητα ενώ το
όνειρο των κατοίκων των πόλεων είναι να «ξεφύγουν» απ΄ αυτές το
«πραγματοποιούμενο» όνειρο του πληθυσμού αυτού του πλανήτη είναι η συγκέντρωσή
του σε μεγάλα αστικά κέντρα, έτσι, όλο και περισσότεροι άνθρωποι συσσωρεύονται σε
αυτά. «Το 2008, για πρώτη φορά στην ιστορία, περισσότερο από το 50% του
34

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
πληθυσμού της γης κατοικούσε σε πόλεις. Το 2030 ο αριθμός των ανθρώπων που θα ζει
σε πόλεις θα ξεπερνά τα 5 δισεκατομμύρια. Παρατηρείται μεγάλη αύξηση του αστικού
πληθυσμού και ταχεία αύξηση της αστικοποίησης.»(Γαλάνη, 2015) .
Εικόνα 1. Κατανομή πληθυσμού της γης

Πηγή: www.lifo.gr http://www.lifo.gr/articles/world_articles/86154)
Στον απλό παραπάνω χάρτη απεικονίζεται μια έντονη ανισορροπία: οι μισοί από
τους ανθρώπους στον κόσμο έχουν στριμωχτεί σε μόλις ένα τοις εκατό της επιφάνειας
της Γης (με κίτρινο χρώμα), και το άλλο μισό εξαπλώνεται σε όλο τον υπόλοιπο (με
μαύρο χρώμα).
Εικόνα 2. Ποσοστό πληθυσμού που κατοικεί σε αστικές περιοχές (στοιχεία 2005)

Πηγή: http://www.un.org/esa/population/publications/WUP2005/2005WUP_FS3.pdf
35

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Η χωρική συγκέντρωση στις πόλεις προκαλεί αντιθέσεις και συγκρούσεις,

οικονομική ανάπτυξη και παροχή υπηρεσιών αλλά και προβλήματα από τον σύγχρονο
τρόπο ζωής ή και συγκέντρωση ανθρώπων που ζουν κάτω από άθλιες συνθήκες
παραγκουπόλεις, περιοχές χωρίς υποδομές κλπ. Στην πραγματικότητα αν και οι αιτίες
της αστικοποίησης σε κάποιες χώρες μπορεί να είναι ακόμη και ο πόλεμος που μπορεί
να είναι και εμφύλιος κατά τον οποίο ερημώνονται οι αγροτικές περιοχές, οι πόλεις
ήταν και θα είναι πόλος έλξης, τόπος δημιουργίας και προόδου. Αποτελούν από τους
Ελληνιστικούς και Ρωμαϊκούς χρόνους κοιτίδες του πολιτισμού.
Εδώ και τρεις χιλιετίες οι πόλεις εξελίσσονται οικονομικά και κοινωνικά. Κατά την
διάρκεια του 20ου αιώνα υπήρξε μαζική αστικοποίηση των πληθυσμών με συγκέντρωση
των οικονομικών δραστηριοτήτων και σημαντική επέκταση των Ευρωπαϊκών πόλεων
υποβαθμίζοντας έτσι την ποιότητα του αστικού χώρου και της αστικής ζωής
(Γοσποδίνη, 2000). Η υποβάθμιση της ποιότητας του αστικού χώρου και της αστικής
ζωής αλλά και ο ανταγωνισμός των μεγάλων πόλεων μέσα στο ενιαίο Ευρωπαϊκό
σύστημα μετατρέπει τον αστικό σχεδιασμό σε βασικό μέσον για την μείωση των
συσσωρευμένων προβλημάτων με κυρίαρχη δράση την ανάπλαση υποβαθμισμένων
περιοχών, ανάπλαση και αναβίωση εγκαταλελειμμένων περιοχών και ιστορικών
τμημάτων των πόλεων. Στο τέλος του 20ου και στις αρχές του 21ου αιώνα
διαμορφώθηκαν νεώτερες πολιτικές αναπλάσεων, τόσο των κέντρων όσο και του
λοιπού αστικού χώρου, σε αντίθεση με τις πολιτικές επεκτάσεων των προηγούμενων
δεκαετιών.
«Ενώ στην μακροχρόνια ιστορία των πόλεων, η υψηλή ποιότητα του χώρου καθώς
και οι σχεδιαστικές καινοτομίες ήταν πάντα απόρροια της οικονομικής άνθισης των
πόλεων και των περιοχών σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο, στην νέα εποχή η
σχεδιαστική καινοτομία και η ποιότητα του αστικού χώρου επιστρατεύονται συνειδητά
ως καταλύτες και μέσον οικονομικής ανάπτυξης των πόλεων (Γοσποδίνη, 2000 και
Gospodini, 2002)». Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και υπό τις νέες συνθήκες ο
αστικός σχεδιασμός εμφανίζεται να αναλαμβάνει για όλες τις κατηγορίες και ομάδες
πόλεων έναν σημαντικό ρόλο ως «εργαλείο» οικονομικής ανάπτυξης.(Γοσποδίνη και
Μπεριάτος, 2007).
Οι ελληνικές πόλεις, με εξαίρεση την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, μπορούν να
θεωρηθούν μικρές πόλεις στην περιφέρεια του ενιαίου Ευρωπαϊκού αστικού
συστήματος, επομένως ένας σημαντικός αριθμός ελληνικών πόλεων θα βρεθούν
36

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
αντιμέτωπες με το νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον του ενιαίου Ευρωπαϊκού αστικού

συστήματος (Γοσποδίνη, 2000). Προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις ιδιαίτερες
αναπτυξιακές δυσκολίες μπορούν να καταφύγουν στον αστικό σχεδιασμό ως ‘εργαλείο’
άρσης της περιθωριοποίησης μέσα στο ενιαίο αστικό σύστημα και διεύρυνσης της
αναπτυξιακής προοπτικής κυρίως στην κατεύθυνση του αστικού τουρισμού.
Οι καθιερωμένες πρακτικές αστικού σχεδιασμού στις ελληνικές πόλεις περιορίζεται σε
αποσπασματικές και ήπιες παρεμβάσεις μικρής κλίμακας που χαρακτηρίζονται στην
περίπτωση της δημόσιας αστικής γης σε μικρής κλίμακας κτιριακά συγκροτήματα
δημόσιου ή κοινωφελούς χαρακτήρα και αποσπασματικές παρεμβάσεις βελτίωσης του
δημόσιου υπαίθριου χώρου της πόλης, όπως πεζοδρομήσεις μικρών δρόμων διάσπαρτα
μέσα στο ιστό της πόλης, βελτιώσεις του εξοπλισμού και της διαμόρφωσης των
πλατειών και των χώρων πρασίνου). Όσο αφορά δε την ιδιωτική αστική γη, ο φυσικός
σχεδιασμός του χώρου αφορά σε ήπιες μηχανισμούς παρέμβασης (περιοριζόμενες από
ΓΠΣ κλπ) και από σταδιακή και μακροχρόνια εφαρμογή των σχεδίων (Γοσποδίνη,
2000).
Οι καθιερωμένες πρακτικές φυσικού σχεδιασμού του αστικού χώρου περιορίζονται από
τις ιδιαιτερότητες των ελληνικών πόλεων οι οποίες είναι η έλλειψη δημόσιων εκτάσεων
γης μεγάλου εμβαδού στα κέντρα των πόλεων, ο κατακερματισμός και η διασπορά του
δημόσιου υπαίθριου χώρου της πόλης, η επικάλυψη αρμοδιοτήτων μεταξύ των φορέων
και οι συνεπαγόμενες δυσκολίες στο συντονισμό των διαφόρων φορέων, οι δυσκολίες
χρηματοδότησης έργων μεγάλης κλίμακας και ο κατακερματισμός της ιδιωτικής
αστικής γης σε μικρού μεγέθους ιδιοκτησίες.
Οι σημειακές και ήπιες παρεμβάσεις μπορούν σχετικά ευκολότερα να
χρηματοδοτηθούν και να υλοποιηθούν και εφόσον είναι προϊόντα φυσικού σχεδιασμού
υψηλής ποιότητας, πιθανόν να δύνανται σε βάθος χρόνου να βελτιώσουν την εικόνα της
ελληνικής πόλης. (Πολύζος, 1998, σ.169).
Η ανάπλαση των αστικών χώρων χρησιμοποιείται για την αισθητική και
λειτουργική αναβάθμιση μιας περιοχής με στόχο την βελτίωση των συνθηκών ζωής των
κατοίκων και των συνθηκών λειτουργίας των επιχειρήσεων, αλλά και την προώθηση
της βιωσιμότητας της πόλης σύμφωνα με τις πολιτικές αειφόρου αστικής ανάπτυξης.
Το ΥΠΕΚΑ στο πλαίσιο της πολιτικής του για την αναβάθμιση του αστικού χώρου
και την αποτροπή της διάχυσης της πόλης μέσω συνεχών επεκτάσεων, δίνει ιδιαίτερη
37

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
βαρύτητα στην αστική ανάπλαση, η οποία σαν εργαλείο επέμβασης στον αστικό χώρο,
αποκτά καινούρια δυναμική (Ιστότοπος http://www.ypeka.gr).
2.3.3. ΑΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ-ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ
Το κέντρο της πόλης ήταν και είναι το αναπόσπαστο τμήμα της που συγκεντρώνει
συνήθως τις κεντρικές λειτουργίες της, διαδραματίζει πάντα το σπουδαιότερο ρόλο και
καταλαμβάνει το σημαντικότερο χώρο σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο τμήμα μιας
πόλης. Από την αρχαιότητα και το μεσαίωνα στα κέντρα των πόλεων συναθροίζονται
αρμονικά οι κύριες λειτουργίες κάθε πόλης συνυπάρχουν χώροι λήψεων αποφάσεων
και άσκησης εξουσίας, μετακίνησης ιδεών, διακίνησης εμπορίου και χώροι
θρησκευτικής λατρείας, επηρεάζονται νευραλγικοί τομείς που αφορούν την επικοινωνία
την ανάπτυξη και, τον πολιτισμό. Η ιστορία του πολιτισμού έχει σχεδόν ταυτιστεί με
την ιστορία των κέντρων των πόλεων. Κατά τον 19ο και κυρίως τον 20αιώνα η
αστικοποίηση διόγκωσε σε τεράστιο βαθμό το μέγεθος των πόλεων που απέκτησαν
μεγάλες επεκτάσεις και διάσπαρτες λειτουργίες. Στον ανεπτυγμένο κόσμο λόγω των
δημογραφικών προβλημάτων διαπιστώθηκε ότι μειώθηκαν αισθητά οι ανάγκες της
ζήτησης σε σχέση με την διόγκωση των πόλεων προς όλες τις κατευθύνσεις και σε
μεγάλες αποστάσεις. Ειδικά την πρώτη ενεργειακή κρίση των αρχών του ’70, η
απεριόριστη κινητικότητα με την υπερβολική χρήση του αυτοκινήτου παρουσιάστηκε
για πρώτη φορά ως εξαρτώμενη από την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και η
προαστιοποιημένη πόλη έγινε πολύ δαπανηρή σε χρήμα και χρόνο. Οι δημογραφικές,
κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές, η μετανάστευση και η παγκοσμιοποίηση
παράλληλα η ένταση της περιβαλλοντικής ρύπανσης και οι κλιματικές αλλαγές
επηρεάζουν συνολικά την αειφορία των πόλεων (Γοσποδίνη και Τσιτούρα, 2010).
«Μετά το 1973 συντρέχουν όλες οι προϋποθέσεις μεταβολής της "ρύθμισης της
μετατροπής της χωρικότητας σε κατασκευασμένο χώρο" του αστικού δηλ. σχεδιασμού.
Η χωρικότητα της συσσώρευσης και οι μορφές πόλωσης της έχουν εισέλθει σε μια
πορεία μετασχηματισμού, το ίδιο και οι θεσμοί της ρύθμισης και οι ιδεολογίες που
εξασφαλίζουν την κανονικότητα των πρακτικών, καθώς και το γενικό πλαίσιο των
τεχνικών και μεθόδων της παραγωγής» (Κομνηνός, 2013). «Η συμπαγής πόλη (compact
38

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
city) ξανακερδίζει έδαφος. Έτσι το κέντρο στον πυρήνα της εξασφαλίζει προϋποθέσεις
αναγέννησης. Από τα τέλη της δεκαετίας του ’80, άρχισε η γενικότερη
ευαισθητοποίηση για τα περιβαλλοντικά θέματα και για καλύτερη ποιότητα ζωής.
Παράλληλα διαμορφώθηκαν οι νεώτερες πολιτικές αναπλάσεων, τόσο των κέντρων
όσο και του λοιπού αστικού χώρου, σε αντίθεση με τις πολιτικές επεκτάσεων των
προηγούμενων δεκαετιών» (Αραβαντινός, 2002). Ένα από τα βασικά αντικείμενα του
πολεοδομικού σχεδιασμού αναδείχθηκε στις ανεπτυγμένες χώρες η πολεοδομική
ανάπλαση (Αραβαντινός, 1997: 367-99). Στο τέλος του 20ου αιώνα έγιναν σημαντικές
προσπάθειες αναβάθμισης του αστικού χώρου με επεμβάσεις στο σχεδιασμό και την
οργάνωση του. Καταρτίστηκαν Ρυθμιστικά Σχέδια και Προγράμματα Προστασίας
Περιβάλλοντος, Γενικά Πολεοδομικά Σχεδία (ΓΠΣ) και Σχέδια Χωρικής και Οικιστικής
Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ), Πολεοδομικές μελέτες και «Σχέδια
Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων» (ΣΟΑΠ). Δημιουργήθηκαν περισσότεροι
αστικοί δημόσιοι χώροι έγιναν κυκλοφοριακές παρεμβάσεις, βελτίωση των μέσων
μαζικής μεταφοράς, πεζοδρομήσεις, εκσυγχρονίστηκαν τα δικτύων υποδομής, αλλά
έγιναν και παρεμβάσεις στον οικοδομικό όγκο. «Το αποτέλεσμα, πάντως, των
αναπλάσεων των κέντρων εκεί που υπήρχαν οι προϋποθέσεις ήταν πολύ ενθαρρυντικό.
Όπου μάλιστα υπήρξαν και κάποιοι ειδικοί λόγοι που πίεσαν για παρεμβάσεις
αναβάθμισης (π.χ. Κέντρο Μονάχου για τους Ολυμπιακούς του 1972-Αραβαντινός,
1984: 576-77) και επιτεύχθηκε η υλοποίηση του σχεδιασμού, έχουμε εντυπωσιακά
αποτελέσματα».
Στο πλαίσιο του ανταγωνισμού των πόλεων και προκειμένου να αναδειχθεί ο
μηχανισμός δημιουργίας νέων αστικών εικόνων οι πόλεις και οι διοικήσεις τους
επιδιώκουν να προσδιορίσουν και να καθορίσουν θεσμικά με κανονιστικές πράξεις ένα
χώρο στο εσωτερικό τους που θεωρείται ότι αποτελεί το «ιστορικό κέντρο» ή τον
παραδοσιακό πυρήνα του αστικού ιστού τους. Οι χώροι αυτοί οριοθετούνται και
καθορίζονται ειδικοί όροι δόμησης και περιορισμοί στη δόμηση και στις επιτρεπόμενες
χρήσεις, με σκοπό την συνολική προστασία τους και την οργάνωση ολοκληρωμένου
σχεδιασμού αξιοποίησή τους, έτσι ώστε «να δώσουν μια νέα αναπτυξιακή διάσταση
στα κέντρα των αστικών περιοχών ενώ παράλληλα να διατηρήσουν την αυθεντικότητά
τους (Παρθενόπουλος και Παρθενοπούλου, 2010). Δυστυχώς παρά την ύπαρξη νόμων
για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομίας, μόλις από τη δεκαετία 1990 άρχισαν
να αναζητούνται στρατηγικές προστασίας ιστορικών κτιρίων και περιοχών, αφού
39

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
δηλαδή ήδη είχε συντελεστεί η «καταστροφή» του κτιριακού αποθέματος.

Εξαφανίστηκαν σχεδόν όλα τα παλιά κτίρια στις κεντρικές περιοχές των πόλεων τα
οποία κατεδαφίστηκαν στο όνομα της αντιπαροχής και στη θέση τους
ανοικοδομήθηκαν άλλα πολύ μεγαλύτερα και απρόσωπα, πολυκατοικίες σχεδόν
ομοιόμορφες διαγράφοντας ταυτόχρονα το χαρακτήρα και τα ειδικά χαρακτηριστικά
της κάθε πόλης. Συγχρόνως νέες χρήσεις εισρέουν στα κέντρα των πόλεων και
αφορούν στον τουρισμό, στο εμπόριο, στη διοίκηση και στην ψυχαγωγία με
αποτέλεσμα να εκδιώκεται η παλιότερη κύρια χρήση τους που ήταν η κατοικία. Η
μείωση της χρήσεως της κατοικίας μπορεί να οφείλεται στην παλαιότητα των κτιρίων
και την έλλειψη συντήρησης τους και στην ανεπάρκεια των υποδομών.
Σημαντικός παράγοντας για την προστασία, τη διατήρηση και την επιβίωση των
ιστορικών κέντρων είναι η διατήρηση της κατοικίας και η ισόρροπη ανάπτυξη και
άλλων λειτουργιών, ώστε να μην αλλοιώνεται το ιστορικό περιβάλλον και
καταστρέφονται τα πολιτιστικά αγαθά (Γκρέμη, 2014).
Οι βασικές αρχές για μια επιτυχημένη ανάπλαση και αναζωογόνηση των αστικών
κέντρων μπορούν να συνοψιστούν ως εξής (Σαμπροβαλάκη, 2012):
1. Διαφοροποίηση λειτουργιών και χρήσεων -Η διαφοροποίηση και εναλλαγή
χρήσεων στην ίδια περιοχή (κατοικία, εργασία, διασκέδαση) είναι μια τάση η οποία
επικρατεί διεθνώς. Ωστόσο, υπάρχει το ενδεχόμενο να προκύψουν ορισμένα
προβλήματα επειδή απόλυτη ελευθερία διείσδυσης μιας χρήσης μέσα σε περιοχή στην
οποία καθορίζεται μια γενική χρήση ενέχει τον κίνδυνο να εγκαταλειφθεί η γενική
χρήση - που προφανώς είναι και η επιδιωκόμενη για την ορθή λειτουργία των πόλεων
και των ιστορικών κέντρων - και να επικρατήσει η άλλη. Οπότε, κρίνεται αναγκαία η
θεσμοθέτηση μεγίστων ορίων για τις λοιπές χρήσεις και ελάχιστα όρια για τη γενική
χρήση.
2. Δομική συγκρότηση του αστικού χώρου -Μέσα στα πλαίσια των αναπλάσεων
και γενικότερα της ανασυγκρότησης του αστικού συστήματος, οι αστικές υποδομές
πρέπει να αντιμετωπιστούν ως ολοκληρωμένο σύστημα. Τα δίκτυα τεχνικών υποδομών
(ύδρευση, αποχέτευση, επεξεργασία υγρών αποβλήτων, διαχείριση απορριμμάτων,
κυκλοφορία και στάθμευση, επικοινωνίες και ενέργεια) και οι κοινωνικές δομές θα
πρέπει να ανταποκρίνονται στις νέες τεχνολογικές απαιτήσεις και τις χωρικές
ιδιαιτερότητες των ιστορικών κέντρων. Επιπλέον, είναι σκόπιμο να αποφευχθεί η
απομόνωση των παραδοσιακών συνόλων από την υπόλοιπη πόλη διότι έχει σαν
40

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
αποτέλεσμα την εμφάνιση τεχνιτών ορίων, την απώλεια της ιστορικής και πολιτιστικής
ταυτότητας και την ασυνέχεια. Στις επεμβάσεις ανάπλασης, ταυτόχρονα με τις
πολεοδομικές ρυθμίσεις, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ρυθμίσεις σχετικά με την
κυκλοφορία αλλά και τα ζητήματα περιβαλλοντικού σχεδιασμού, για να υπάρξει μια
συνολική βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος. Σε αντίθετη περίπτωση, οι αναπλάσεις
θα είναι αποσπασματικές και οι πραγματικές ανάγκες των περιοχών δεν θα
αντιμετωπισθούν. Επιπλέον, ενέχει ο κίνδυνος αλλοίωσης της φυσιογνωμίας και του
χαρακτήρα της πόλης. Η αναγνώριση και κατανόηση του αστικού χώρου σε όλα τα
επίπεδα, πριν από την εφαρμογή της ανάπλασης, αποτελεί βασικό στοιχείο για
αποτελεσματικές αναπλάσεις.
3. Χρήση νέων εννοιών, μεθοδολογίες και πρακτικές παρέμβασης - Η προώθηση
καινοτόμων εφαρμογών με στόχο τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη και την υλοποίηση των
προγραμμάτων αστικών επεμβάσεων δύναται να περιλαμβάνει την ανάπτυξη του
ανταγωνισμού με την εισαγωγή κατάλληλου θεσμικού πλαισίου λειτουργίας,
τεχνογνωσίας και καινοτομιών σε όλους τους τομείς των υποδομών, τόσο στο
σχεδιασμό όσο και στη διαχείρισή τους. Η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών στους
τομείς τόσο του αρχιτεκτονικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, όσο και των
κατασκευών συνέβαλλε στη δημιουργία νέων πρωτοποριακών αρχιτεκτονικών και
αστικών μορφών, οι οποίες κερδίζουν συνεχώς έδαφος στις επιλογές του στρατηγικού
σχεδιασμού και ανασχεδιασμού των πόλεων.
4. Μορφολογική συνέπεια ως προς την προϋπάρχουσα αρχιτεκτονική μορφή,
ένταξη μνημείων και παραδοσιακών συνόλων -Προϋπόθεση για την επιτυχία της
επέμβασης αποτελεί και ο σεβασμός προς της επικρατούσα αρχιτεκτονική μορφή και η
αρμονική ένταξη νέων μορφών μέσα στα υπάρχοντα κελύφη. Ιδιαίτερη σημασία πρέπει
να δοθεί στα σωζόμενα μεμονωμένα μνημεία και στη διαμόρφωση των αρχαιολογικών
συνόλων - χώρων. Η διαδικασία της ένταξης των χώρων αυτών μέσα στο σύγχρονο
αστικό ιστό και η αξιοποίηση τους μπορεί να αποτρέψει την υποβάθμιση και τη
σταδιακή τους εγκατάλειψη και θα τους μετατρέψει σε ζωντανούς οργανισμούς και όχι
απλά αξιοθέατα.
Ο κάθε τόπος είναι μοναδικός, με διαφορετικές ανάγκες και οι πολεοδομικές,
αρχιτεκτονικές και άλλες επεμβάσεις οφείλουν να αποβλέπουν σε τόπους βιώσιμους για
τη σύγχρονη πόλη. Η ανάπτυξη του αστικού περιβάλλοντος, σε επίπεδο υποδομών και
41

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ποιότητας ζωής, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της το θέμα της πολιτιστικής

κληρονομιάς.
5. Αντιμετώπιση του φαινομένου της μετάλλαξης του κοινωνικού ιστού - Η
μετάλλαξη του κοινωνικού ιστού, γνωστό και ως φαινόμενο gentrification2, στις
περιοχές αναπλάσεων έχει σαν αποτέλεσμα τη σταδιακή απομάκρυνση του ντόπιου
πληθυσμού και την εισδοχή ανώτερων εισοδηματικά τάξεων. Η διατήρηση της
κοινωνικής συνοχής έχει αναδειχθεί ως ένα κεντρικό και κρίσιμο ζήτημα για την
ανάπτυξη των ευρωπαϊκών πόλεων. Μέσω της εξασφάλισης ισότιμης πρόσβασης στις
νέες υποδομές και εξυπηρετήσεις, θεωρείται ότι μπορεί να καταπολεμηθεί ο κοινωνικός
αποκλεισμός και η περιθωριοποίηση αδύναμων κοινωνικών ομάδων. Το φαινόμενο
αυτό μπορεί να προληφθεί μόνο μετά από την εφαρμογή μιας σειράς ειδικών πολιτικών
και μέτρων ενταγμένων στη φιλοσοφία του προγραμματισμού.
6. Συμμετοχή κοινωνίας πολιτών στη διαδικασία της ανάπλασης -Αποτελεί
προσπάθεια συγκράτησης του ντόπιου πληθυσμού και της εμπλοκής των κατοίκων στη
διαδικασία προγραμματισμού, σχεδιασμού και υλοποίησης της ανάπλασης. Ο
συμμετοχικός σχεδιασμός περιλαμβάνει: α) τους χρήστες δηλαδή τους κατοίκους της
περιοχής, β) τους μελετητές/ επιστήμονες οι οποίοι αναλαμβάνουν να εκπονήσουν και
να υλοποιήσουν τα προγράμματα ανάπλασης, γ) τους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς
οι οποίοι επιφορτίζονται με τη λήψη των αποφάσεων για την πραγματοποίησή τους.
Μείζον ζήτημα των ιστορικών κέντρων είναι η ύπαρξη κενών και
εγκαταλελειμμένων κτιρίων που αλλοιώνουν το χαρακτήρα της πόλης. Μέσα από
διαδικασίες αντιμετώπισης τα εγκαταλελειμμένα, ετοιμόρροπα κι επικίνδυνα κτίρια
μπορούν να αξιοποιηθούν συμμετέχοντας σε ένα γενικό σχεδιασμό ανάπλασης των
περιοχών των κέντρων των πόλεων.
2
O εξευγενισμός από την άποψη της πολεοδομίας είναι η αγορά και ανακαίνιση κατοικιών και
καταστημάτων σε αστικές γειτονιές, η οποία οδηγεί σε αύξηση της αξίας της ιδιοκτησίας και
τη μετατόπιση των οικογενειών χαμηλού εισοδήματος, όπως επίσης και μικρών
επιχειρήσεων στην «κάθαρση - αναβάθμιση» περιοχών της πόλης. Ιστότοπος:
https://el.wikipedia.org/wiki
42

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΖΩΗ ΚΑΚΑΝΑ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΕΝΑ ΚΤΙΡΙΑ ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΛΑΜΙΑΣ
3. ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΕΝΑ ΚΤΙΡΙΑ ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

3.1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΛΑΜΙΑΣ
3.1.1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ, ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ
Εικόνα 3. Ορθοφωτοχάρτης λήψεις από το δορυφόρο QuickBird της εταιρείας DigitalGlobe

Πηγή: ΡΟΥΣΤΑΝΗΣ Θ. και ΚΑΡΑΜΠΟΥΡΝΙΩΤΗΣ Η. (2005), Ενημέρωση
Υπόβαθρου Πολεοδομικού Συγκροτήματος Λαμίας & Περιφερειακών Οικισμών με
Χρήση Δορυφορικής Εικόνας
Η πόλη της Λαμίας είναι πρωτεύουσα της Περιφερειακής Ενότητας Φθιώτιδας και
αποτελεί το επίκεντρο του χώρου της «Ρούμελης». Είναι χτισμένη ανάμεσα στο λόφο
του Κάστρου και του Αγίου Λουκά και επεκτείνεται προς βορρά αλλά κυρίως προς το
νότο καταλαμβάνοντας μέρος της κοιλάδας του Σπερχειού η οποία έχει έντονα
γεωμορφολογικά στοιχεία και περιβάλλεται από επιβλητικούς ορεινούς όγκους. Η
43

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Λαμία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας με

πληθυσμό 51.5593 κατοίκους είναι πρωτεύουσα του Καλλικρατικού Δήμου Λαμίας με
μόνιμο πληθυσμό 75.122. Διοικητικά ο δήμος αποτελείται από τις δημοτικές ενότητες
Λαμίας (64.238), Γοργοποτάμου (3.393), Λειανοκλαδίου (2.194), Υπάτης (4.701)και
Παύλιανης (596), έχει έκταση σε επιφάνεια 947 τετραγωνικά χιλιόμετρα και
απαρτίζεται σήμερα από σαράντα έξι (46) Διαμερίσματα (Ιστότοπος:
http://www.lamia.gr). Το υψόμετρο της πόλης βρίσκεται σε 100 μ. από την θάλασσα
στην θέση του κεντρικότερου σημείου της Πόλης (Πλατείας Ελευθερίας) και το
μεγαλύτερο υψόμετρο της πόλης φθάνει τα 200m (Νέα Ιωνία-Κάστρο Λαμίας) .
Ο Δήμος Λαμιέων
προήλθε από τη διοικητική
μεταρρύθμιση της Τοπικής
Αυτοδιοίκησης του έτους
2010 (Ν. 3852/2010
«Καλλικράτης»). Η πόλη της
Λαμίας είναι η έδρα της
Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας
μετά τις αυτοδιοικητικές και
περιφερειακές μεταρρυθμί-
σεις της δεκαετίας του 1980.
Η Περιφέρεια Στερεάς
Ελλάδας (559.457κάτοικοι) Εικόνα 4. Δήμος Λαμιέων

είναι μία από τις δεκατρείς Πηγή: http://www.lamia.gr
Αυτοδιοικητικές Περιφέρειες της χώρας, και περιλαμβάνει τους πέντε Νομούς:

Βοιωτίας, Ευβοίας, Ευρυτανίας, Φθιώτιδας και Φωκίδας, που ταυτίζονται με τις
Περιφερειακές Ενότητες.
Η πόλης της Λαμίας συγκεντρώνει το 69% του πληθυσμού του Δήμου Λαμιέων και
έχει πυκνότητα κατοίκησης άνω των 500 κατοίκων ανά km2. Γεωγραφικά ο Δήμος
χωροθετείται στο μυχό του Μαλιακού Κόλπου, είναι στο «πέρασμα» από «Βορρά προς
Νότο» της Ελληνικής Χερσονήσου. Η οδική απόστασή της πόλης από τις μεγάλες
3
Τα Στοιχεία του πληθυσμού προκύπτουν από την ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ
ΕΛΛΑΔΑΣ όπως διαμορφώθηκαν με την αριθ. 15150/14-04-2014 Απόφαση του Υπουργού
Εσωτερικών (ΑΔΑ: ΒΙΗΧΝ-ΑΡΨ)
44

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
μητροπόλεις του ελληνικού χώρου, της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης είναι 214
χιλιόμετρα (2,5 ώρες) και 303 χιλιόμετρα (3ώρες) αντίστοιχα(Ιστότοπος:
http://www.lamia.gr).
3.1.2. Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΙ Η ΘΕΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ

ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΔΙΑΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΧΩΡΟ
Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας κατέχει κεντροβαρή θέση στον ελλαδικό χώρο,

βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση και ταχεία διασύνδεση μέσω Διευρωπαϊκών Οδικών και
Σιδηροδρομικών Δικτύων Μεταφορών με την Μητροπολιτική Περιφέρεια της Αθήνας.
Βρίσκεται ενδιάμεσα των δύο μεγαλύτερων αναπτυξιακών πόλων της χώρας Αττική,
Θεσσαλονίκη. Η πόλη της Λαμίας ως έδρα της Αυτοδιοικητικής Περιφέρειας Στερεάς
Ελλάδας κατέχει κομβικό ρόλο στο πρωτεύον και δευτερεύον δίκτυο μεταφορών
συνδυάζοντας χερσαίες οδικές και σιδηροδρομικές μεταφορές.
Εικόνα 5. Χάρτης 1: Χωροταξική ένταξη της Περιφέρεις στον Ελλαδικό χώρο

Πηγή: Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας
Στερεάς Ελλάδας (2003)
45

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Ο Δήμος Λαμιέων διασχίζεται από τον αυτοκινητόδρομο Πάτρα –Αθήνα–

Θεσσαλονίκη (ΠΑΘΕ), που ανήκει στους κύριους άξονες του Διευρωπαϊκού Δικτύου
Μεταφορών (ΔΕΔ –Μ), καθώς και από τη Διεθνή Σιδηροδρομική Γραμμή Αθήνα –
Θεσσαλονίκη, από την Εθνική Οδό Λαμίας – Άμφισσας – Ναυπάκτου – Πάτρας και
τον υπό κατασκευή οδικό άξονα Ε65, που συνδέει τη Λαμία με την Εγνατία Οδό.
Αποτελεί διοικητικό κέντρο εθνικής σημασίας, μεταποιητικό κέντρο εθνικής
εμβέλειας (ΒΙΠΕ Λαμίας) και είναι έδρα τμημάτων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και
έδρα του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας. Λειτουργικά η Αστική Περιοχή της Λαμίας εκτείνεται
στα όρια των α΄ βάθμιων ΟΤΑ: Δήμων Λαμιέων, Στυλίδας και Μώλου – Αγ.
Κωνσταντίνου και επομένως διαθέτει πληθυσμιακή δυναμική άνω των 100.000
κατοίκων στην άμεση περιοχή καθημερινών μετακινήσεων «εμπορίου - εργασίας -
αναψυχής» (αστική και περιαστική περιοχή) (EDP SA & Μαμάτση 2015).
Εικόνα 6. Σενάριο βιώσιμης ανάπτυξης Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.

Πηγή: EDP SA & Μαμάτση Χ. (2015), «ΜΕΛΕΤΗ: Αξιολόγηση, αναθεώρηση και ειδίκευση
Π.Π.Χ.Σ.Α.Α. Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας», ΥΠΕΚΑ
Η Λειτουργική Αστική Περιοχή της Λαμίας(ΛΑΠ) ως έδρα της Περιφέρειας και

συγκεντρώνοντας τα κριτήρια/προδιαγραφές που ορίζονται από το ισχύον ΓΠΧΣΑΑ
δηλαδή: Πληθυσμός οικισμού (πυρήνα της πόλης): ≥50.000 κατ., Πληθυσμός
Λειτουργικής Αστικής Περιοχής (Δήμοι Λαμιέων, Στυλίδας και Μώλου –Αγ.
Κωνσταντίνου): ≥100.000 κατ. και Εξυπηρετούμενος πληθυσμός στο επίπεδο της
46

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ενδοπεριφερειακής ευρύτερης ενότητας 200.000 κατ. και πληθυσμός διοικητικής

εξυπηρέτησης σε επίπεδο Περιφέρειας: ≥600.000κατ., κατατάσσεται στο 3ο
ενισχυμένο εθνικό επίπεδο: έδρα Περιφέρειας / Μεσαία Λειτουργική Αστική
Περιοχή ≥ 100.000 κατ. (EDP SA & Μαμάτση 2015).
Η Λαμία είναι πόλη με διαπεριφερειακού, περιφερειακού και ενδοπεριφερειακού
επιπέδου διοικητικές λειτουργίες, ταυτόχρονα έχει αναπτύξει ποικίλες αστικές
λειτουργίες, κοινωνικές δομές και δράσεις και Αθλητικές υποδομές και
δραστηριότητες. Το 1994 ιδρύθηκε το ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας, επίσης λειτουργεί η
Σχολή Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (ΦΕΚ 131/5-6-2013) με δύο
τμήματα - Πληροφορικής με εφαρμογές στη Βιοϊατρική (2004) και Τμήμα
Πληροφορικής (2013).
Ο Δήμο Λαμιέων διαθέτει περιοχές με έντονα πολιτιστικά στοιχεία (υλικά και
άυλα), διαχρονικής εμβέλειας όπως ο Αρχαιολογικός χώρος-Ιστορικός τόπος των
Θερμοπυλών με το διαδραστικό Μουσείο - Κέντρο Ιστορικής Ενημέρωσης
Θερμοπυλών (Κ.Ι.Ε.Θ.) το Κάστρο της Λαμίας με το Αρχαιολογικό Μουσείο Λαμίας,
το Βυζαντινό Μουσείο Φθιώτιδας, ο ιστορικός χώρος της Αλαμάνας και του
Γοργοποτάμου. Στην περιοχή της πόλης και του ευρύτερου δήμου λαμβάνουν χώρα
παραδοσιακές πολιτιστικές εκδηλώσεις ή δρώμενα, στις υπάρχουσες υποδομές της
πόλης: το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Ρούμελης με έδρα τη Λαμία, το μοναδικό
στην Περιφερειακή Ενότητα Στερεάς Ελλάδας που εντάχθηκε στο δίκτυο των
ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. του Υπουργείου Πολιτισμού το 1985 (Ιστότοπος : http://www.lamia.gr).
Το Κτίριο του Δημοτικού Θεάτρου Λαμίας εγκαινιάστηκε το 1961 (ΝΑΤΣΙΟΣ, 2013),
τη «Θερινή Δημοτική Σκηνή» απέναντι από το Δημοτικό θέατρο και λειτουργεί από το
1966, τη Δημοτική βιβλιοθήκη από το 1955, τη Δημοτική Πινακοθήκη Λαμίας με την
επωνυμία «Αλέκος Κοντόπουλος» από το 1984, το Δημοτικό Ωδείο ο Δημοτικό Ωδείο
Λαμίας ιδρύθηκε το 1938 ως παράρτημα του Εθνικού Ωδείου Αθηνών, με πρώτο
Διευθυντή το μεγάλο μουσουργό Μανώλη Καλομοίρη και είναι το πέμπτο κατά σειρά
ίδρυσης στον Ελλαδικό χώρο, το Λαογραφικό Μουσείο από το 1984, τη Δημοτική
Φιλαρμονική, τα Εικαστικά Εργαστήρια, το Πολιτιστικό Κέντρο της οδού Λεωνίδου.
Η ανάπτυξη του δήμου οφείλεται επίσης στον πρωτογενή τομέα στην ενδοχώρα
επιρροής της, στην παραγωγή δηλαδή υψηλής ποιότητας και ποικιλίας γεωργικών-
διατροφικών προϊόντων που προέρχονται φυτικές παραγωγές της εύφορης αγροτικής
47

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
περιοχής της κοιλάδας του Σπερχειού και κτηνοτροφικές μονάδες των γύρω ορεινών
όγκων.
Στην περιφερειακή ενότητα Φθιώτιδας και στην ευρύτερη περιοχή του δήμου
Λαμιέων υπάρχουν αρκετές Ιαματικές πηγές που αποτελούν παράγοντα ανάπτυξης, δεν
έχουν όμως αξιοποιηθεί. Η ανάδειξή τους και εκμετάλλευση τους αποτελούν
πρωταρχικό στόχο στην αναπτυξιακή προσπάθεια της για την Περιφέρεια Στερεάς
Ελλάδας (Π.Σ.Ε., 2015) και του Δήμου στην κατεύθυνση του ιαματικού τουρισμού και
τουρισμού αναζωογόνησης. Στην περιοχή του Δήμου βρίσκονται τα Ιαματικά λουτρά
Θερμοπυλών, τα Ιαματικά λουτρά Καλλιδρόμου (Ψωρονέρια) και τα Ιαματικά λουτρά
Υπάτης.
Οι χώροι του Δικτύου «Φύση 2000» του Σπερχειού Ποταμού, του Εθνικού Δρυμού
της Οίτης και του Γοργοποτάμου, εξασφαλίζουν στο Δήμο Λαμιέων ιδιαίτερη
ταυτότητα και διεθνή αναγνωρισιμότητα (Χουσιανάκου & ΕDP SA, 2007) και τη
διασύνδεσή του φυσικού περιβάλλοντος με την πόλη για αναψυχή και οικο-τουρισμό.
Τα διαμορφωμένα ή μη ορεινά μονοπάτια (μονοπάτι Εφιάλτη, Φαράγγι του Ασωπού,
διαδρομή Οίτης κλπ) προσφέρονται για αθλητικές δραστηριότητες σε επαφή με τη
φύση.
Σε επίπεδο πόλης έχουν εφαρμογή νέες τεχνολογίες – Α: μητροπολιτικό
ευρυζωνικό δίκτυο οπτικών ινών Δίκτυο 22.460,00m με σύνδεση των Υπηρεσιών του
Δήμου, η ΔΕΥΑΛ, τα σχολεία όλων των βαθμίδων, το ΤΕΙ, το Πανεπιστήμιο, οι
Δημόσιες Υπηρεσίες της Περιφέρειας, το Νοσοκομείο Λαμίας, το ΤΕΕ κ.α. με
δυνατότητα ελεύθερης πρόσβασης στο διαδίκτυο, αλλά και σε χρήστες κινητών
τηλεφώνων με δυνατότητα WiFi. Β: σύστημα «ΕΡΜΗΣ» για το στόλο των
απορριμματοφόρων του Δήμου, με δυνατότητα να παρακολουθεί και να διαχειρίζεται
τα οχήματα μέσω διαδικτύου, από οποιοδήποτε ηλεκτρονικό υπολογιστή που έχει έναν
στοιχειώδη Internet browser.
48

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΚΕΝΤΡΟΒΑΡΙΚΗ
ΘΕΣΗ-
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ
ΜΕΓΑΛΟΙ
ΚΕΝΤΡΟ
ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΟΙ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗ ΑΞΟΝΕΣ (ΠΑΘΕ,
ΤΕΣ Ε65), ΣΙΔ/ΜΟΣ
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
Ι ΧΩΡΟΙ- ΛΑΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ
ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ-
ΤΟΠΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕ
ΙΑΜΑΤΙΚΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗ –
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚ
Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΕΦΑΡΜΟΓΗ
ΝΕΩΝ
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ
Γράφημα 1. Οι λειτουργίες και τα χαρακτηριστικά της Λαμίας

Πηγή: Ιδία επεξεργασία
49

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
3.1.3. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ – ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ
Η πόλη της Λαμίας συμπεριλαμβάνεται στην πρώτη απογραφή του νεοσύστατου

ελληνικού κράτους υπό του κυβερνήτη Καποδίστρια κατά το έτος 1828 (Μανσόλας,
1867), στην οποία περιλαμβάνονται η Πελοπόννησος, η Στερεά Ελλάδα και τα
ελευθέρα τότε νησιά, τα επί μέρους στοιχεία πόλεων και οικισμών δεν είναι γνωστά. Η
πρώτη απογραφή που δίνει στοιχεία για τον πληθυσμό της πόλης είναι η απογραφή του
1844 (Σταματάκης, 1846) κατά την οποία ο πληθυσμός είναι 2.220 κάτοικοι.
Πίνακας 1. Καταγραφή πληθυσμού 1828.
Πηγή: Αλέξανδρος Μανσόλας,
Πίνακας 2. Απογραφές πληθυσμού Λαμίας.

Πηγή: Ελληνική Στατιστική Αρχή
(Ιδία επεξεργασία)
Μόνιμος Ποσοστιαία
Έτος πληθυσμός Μεταβολή
απογραφής Λαμίας πληθυσμού
1844 2.220
1853 3.001 35%
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της 1856 3.376 12%
Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, ο μόνιμος 1861 4.685 39%
πληθυσμός της πόλης από την ίδρυση του 1870 4.873 4%
Νέου Ελληνικού κράτους , ο μόνιμος 1879 5.506 13%
πληθυσμός της πόλης, από την ίδρυση του 1889 6.888 25%
Νέου Ελληνικού κράτους, παρουσιάζει 1896 7.414 8%

1907 9.685 31%
συνεχή αύξηση του πληθυσμού.
1920 11.380 18%
Κατά την πρώτη δεκαετία ο πληθυσμός
1928 14.205 25%
αυξήθηκε κατά 35% και την επόμενη κατά
1940 15.604 10%
ποσοστό 51% (12% και 39%), γεγονός που
1951 22.343 43%
οφείλεται στην μετακίνηση Ελλήνων από
1961 21.509 -4%
πολλές τουρκοκρατούμενες περιοχές
1971 38.297 78%
Μακεδονία, Θεσσαλία και Ήπειρο προς την 1981 41.846 9%
πόλη της Λαμίας για να αποκτήσουν 1991 44.084 5%
ελληνική Ιθαγένεια και να βρουν εργασία. 2001 46.406 5%
Την δεκαετία 1856-1861 ο πληθυσμός 2011 51.559 12%
50

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
παρουσιάζει αύξηση σε ποσοστό 39%. Μεγάλη είναι και αύξηση του πληθυσμού κατά
τη δεκαετία του 1940 (43%) κατά τη διάρκεια της Γερμανική κατοχής και του εμφυλίου
πολέμου κατά την οποία οι κάτοικοι των γύρω χωριών συνέρεαν για προστασία στην
πόλη της Λαμίας. Την δεκαετία του ’60 η αύξηση του πληθυσμού φθάνει σε ένα
ποσοστό 78% και οφείλεται στη γενικότερη τάση των κατοίκων να μετακινούνται προς
τα μεγάλα αστικά κέντρα.
Γράφημα 2. Γραφική απεικόνιση

απογραφών πληθυσμού πόλης Λαμίας
Πηγή: Πίνακας 2 (Ιδία
επεξεργασία)
Γράφημα 3. Μεταβολή πληθυσμού πόλης Λαμίας και μέγιστες ποσοστιαίες αυξήσεις αυτού
Πηγή: Πίνακας 2 (Ιδία επεξεργασία)
Ο Δήμος Λαμιέων σύμφωνα κατά την τελευταία απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό
75.122 κατοίκους και αντιπροσωπεύει το 47% του πληθυσμού της Περιφερειακής
Ενότητας Φθιώτιδας 159.461κάτοικοι και η πόλη της Λαμίας με 51.559 κατοίκους το
32% του πληθυσμού της Π.Ε. Φθιώτιδας4.
4
Τα Στοιχεία του πληθυσμού προκύπτουν από την ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ
ΕΛΛΑΔΑΣ όπως διαμορφώθηκαν με την αριθ. 15150/14-04-2014 Απόφαση του Υπουργού
Εσωτερικών (ΑΔΑ: ΒΙΗΧΝ-ΑΡΨ)
51

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
3.1.4. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Η οικονομία της πόλης βασίζεται στο ότι η περιοχή αποτελεί εμπορικό και
διοικητικό κέντρο της περιφέρειας, καθώς επίσης και στον τριτογενή τομέα και
ελάχιστα πρωτογενή τομέα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν από την απογραφή του 2011 ο οικονομικά
ενεργός πληθυσμός της πόλης είναι 21.358 άτομα ποσοστό δηλαδή 41%. Από αυτό οι
17.157 είναι απασχολούμενοι και οι 4.201 άνεργοι (Πίνακας 3). Οι απασχολούμενοι σε
συντριπτική πλειοψηφία ήτοι ποσοστό 78,64% απασχολείται στον τριτογενή τομέα
δηλαδή στη διοίκηση, το εμπόριο, την παροχή υπηρεσιών κ.α., (18,62% στο εμπόριο
και 60,02% σε υπηρεσίες ), γεγονός που φανερώνει τον έντονο βαθμό αστικοποίησης
των ατόμων που δραστηριοποιούνται παραγωγικά στο Δήμο, το 17,91% απασχολείται
στον δευτερογενή τομέα (βιοτεχνία, βιομηχανία κατασκευές κ.λ.π.) και το υπόλοιπο
(3,46%) στον πρωτογενή τομέα (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία) (Διαγρ.2).
Στον παρακάτω πίνακα 5 παρουσιάζονται αναλυτικά τα στοιχεία για την οικονομική
δραστηριότητα των κατοίκων της πόλης. Τα στοιχεία αυτά, καθώς έχουν αντληθεί από
την απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ του 2011, έχουν μεταβληθεί αρκετά τα όσον αφορά το
ποσοστό της ανεργίας, λόγω της οικονομικής κρίσης που διανύει η χώρα, όπως
ενδεικτικά φαίνεται στον Πίνακα 4 με τα στοιχεία που αφορούν στο μέσο ποσοστό
ανεργίας στην Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας.
Πίνακας 3. Απογραφή Πληθυσμού 2011. Μόνιμος Πληθυσμός, κατά φύλο και κατάσταση
ασχολίας
Οικονομικά ενεργοί Οικονομικά μη ενεργοί
Οικι Άνεργοι
Εισοδηματίες
Συνταξιούχοι
Απασχολούμε
σπουδαστές
Σύνολο
Μαθητές-
Οικιακά
σμοί
Σύνολο
Λοιποί
απασχολο
Σύνολο
νοι
"Νέοι"
ύμενοι
Σύνολο
/
φύλο
Λαμ 52.006
5
ία 21.358 17.157 4.201 2.660 1.541 30.648 9.587 10.215 69 6.023 4.754
Άρρ
ενες 25.676 12.221 9.929 2.292 1.489 803 13.455 5.160 5.554 34 16 2.691
Θήλ
εις 26.330 9.137 7.228 1.909 1.171 738 17.193 4.427 4.661 35 6.007 2.063
5
Από την οριστικοποίηση των στοιχείων της απογραφής του 2011, με την αριθ. 15150/14-04-
2014 Απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, προκύπτει διαφορά στον πληθυσμό της πόλης
από 52.006 σε 51.559 κατοίκους.
52

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Γράφημα 4. Κατανομή απασχολουμένων ανά τομέα εργασίας.

Πίνακας 4. Απογραφή Πληθυσμού 2011. Διαχρονική εξέλιξη του Ποσοστού ανεργίας νομού
ΜΕΣΟ ΕΤΗΣΙΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΑΝΑ ΝΟΜΟ
ΝΟΜΟ 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
ΦΘΙΩΤΙ
ΔΟΣ 7,0 3,7 6,8 5,8 6,1 4,4 2,9 4,4 8,1 15,9 27,6 29,9 26,0 23,4
Πίνακας 5. Απογραφή Πληθυσμού 2011. Απασχολούμενοι κατά κλάδο οικονομικής

δραστηριότητας
Κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας

Α. ΓΕΩΡΓΙΑ, ΔΑΣΟΚΟΜΙΑ ΚΑΙ ΑΛΙΕΙΑ 593
Γ. ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ 1.568
Δ. ΠΑΡΟΧΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ, ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ, ΑΤΜΟΥ ΚΑΙ
ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ 124
Ε. ΠΑΡΟΧΗ ΝΕΡΟΥ, ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΛΥΜΑΤΩΝ, ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ 117
ΣΤ. ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ 1.263
Ζ. ΧΟΝΔΡΙΚΟ ΚΑΙ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ - ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΩΝ

ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΩΝ 3.195
Η. ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ 808
Θ. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΟΣ ΚΑΙ
ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΣΤΙΑΣΗΣ 1.031
Ι. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 243
Κ. ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 437

53

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Μ. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ, ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1.059
Ν. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 331

Ξ. ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΑΜΥΝΑ - ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ
ΑΣΦΑΛΙΣΗ 2.184
Ο. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 2.179
Π. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ 1.329
Ρ. ΤΕΧΝΕΣ, ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ ΚΑΙ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ 158
Σ. ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 329
Τ. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΩΣ ΕΡΓΟΔΟΤΩΝ - ΜΗ

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ, ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ
ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΓΑΘΩΝ - ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ - ΓΙΑ ΙΔΙΑ ΧΡΗΣΗ 139
ΛΟΙΠΟΙ ΚΛΑΔΟΙ 70
Σύνολο 17.157
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2014, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ του Νομού
Φθιώτιδας (Περιφερειακής Ενότητας) ανέρχεται στο 27,7% του αντίστοιχου της
Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και στο 1,22% της Χώρας.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι στοιχεία με όρους ΑΕΠ κατά κεφαλή δεν είναι διαθέσιμα
κάτω του νομού και ότι ο Δήμος Λαμιέων συγκεντρώνει τις περισσότερες παραγωγικές
δραστηριότητες και από πλευράς απασχόλησης και εισοδήματος και έχει ιδιαίτερο
βάρος στη διαμόρφωση των οικονομικών μεγεθών του Νομού και της Περιφέρειας
Στερεάς Ελλάδας.
Χρήσεις κτιρίων και επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης
Το κέντρο της πόλης της Λαμίας είναι ο πυρήνας των αστικών λειτουργιών της
περιοχής. Οι χώροι των ισογείων των κτιρίων του κέντρου: σε ποσοστό 38% είναι
χώροι που έχουν εμπορική χρήση, ποσοστό 7% είναι χώροι που αφορούν την
διασκέδαση, ποσοστό 7% είναι χώροι που αφορούν την εστίαση -ψυχαγωγία, ποσοστό
13% είναι χώροι που αφορούν Υπηρεσίας και ποσοστό 18% είναι κατοικίες αλλά
μεγάλο ποσοστό ύψους 24% είναι κενοί χώροι (Διάγραμμα 2.). Οι χώροι των ορόφων
περιλαμβάνουν κυρίως χρήση κατοικίας και Υπηρεσιών στην περιοχή γύρω από τις
τέσσερεις πλατείες και στην περιοχή του Δικαστηρίου. Οι χώροι των ορόφων
περιλαμβάνουν χρήση κατοικίας και Υπηρεσιών κυρίως στην περιοχή γύρω από τις
τέσσερεις πλατείες και στην περιοχή του Δικαστηρίου. Μεγάλο ποσοστό κενών χώρων
βρίσκονται στο ισόγειο του εμπορικού κέντρου της πόλης εντείνεται συνεχώς από την
54

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
έναρξη της οικονομικής κρίσης δημόσιου χρέους (2008). Από στοιχεία του
Επιμελητήριου Φθιώτιδας, για την πόλη της Λαμίας κάθε χρόνο μειώνονται οι
εγγραφές επιχειρήσεων ανά κλάδο και αυξάνονται οι διαγραφές που είναι κατά μέσο
όρο σχεδόν διπλάσιες από τις εγγραφές (Γκέτσιος, Κακανά, Καραγκούνη, Μυλωνής,
Ρουχά, 2016).
Πίνακας 6. Εγγραφές-Διαγραφές επιχειρήσεων ανά κλάδο Επεξεργασία δεδομένων

Εμπορικού Επιμελητηρίου
Πηγή: Γκέτσιος, Κακανά, Καραγκούνη, Μυλωνής, Ρουχά, 2016)
ΧΡΗΣΕΙΣ ΙΣΟΓΕΙΩΝ
ΚΕΝΑ 24%
ΕΜΠΟΡΙΟ
Γράφημα 5. Κατανομή χρήσεων ισογείων 38%
ΚΑΤΟΚΙΑ 18%
ΕΣΤΙΑΣΗ-
ΨΥΧΑΓΩΓΕΙΑ
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 7%
13%
Εικόνα 7. Αποτύπωση χρήσεων και κενών χώρων ισογείων και ορόφων κτισμάτων κέντρου
πόλης Πηγή: Γκέτσιος, Κακανά, Καραγκούνη, Μυλωνής, Ρουχά, 2016
55

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
3.1.5. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ
Η ιστορία της πόλης είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την γεωγραφική της θέση, η
οποία αποτελούσε το σταυροδρόμι βόρειας, νότιας και κεντρικής Ελλάδας και το
σημείο κλειδί για τον έλεγχο του Σπερχειού (Γεωργίου, 2005). Η στρατηγική θέση
έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ιστορική εξέλιξη και την μετέτρεψε αλλεπάλληλες
φορές σε πεδίο συγκρούσεων των κατά καιρούς μεγάλων δυνάμεων
(Παπακωνσταντίνου, 1994). Λόγω της γεωγραφικής της θέσης η Λαμία
χαρακτηρίστηκε από τον Γερμανό φιλόλογο και αρχαιολόγο Friedrich Stahlin ως
«κλειδί για την Κεντρική Ελλάδα», αλλά και δικαιολογεί τις ενδιαφέρουσες περιγραφές
των περιηγητών (Δαβανέλλος & Σταυρόπολουλος, 2005).
Εικόνα 8. Χάρτης του Μαλιακού κόλπου 1852

Πηγή: Ιστότοπος www.delcampe.net
Από το μύθο ως την ιστορία και από την αρχαιότητα έως σήμερα, μέσα στον Δήμο
Λαμίας αποδίδονται μύθοι και γεγονότα που αφορούν στην εξέλιξη του τόπου. Κατά
την μυθολογία στο όρος Όθρυς έλαβε χώρα η Τιτανομαχία, η μάχη των ολυμπίων θεών
με τους Τιτάνες και εκεί προσάραξε μετά τον κατακλυσμό η κιβωτός του Δευκαλίωνα,
μετά τον οποίο αναδημιουργήθηκε η ανθρωπότητα. Ο Ήφαιστος δημιούργησε τις
πηγές των θερμών λουτρών των Θερμοπυλών, μετά την παράκληση της Αθηνάς, για
56

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
χατίρι του Ηρακλή (Τσιαλαφούτας, 2016), για να αναπαύεται ο ήρωας μετά τους
άθλους του. Κατά τον Όμηρο ο βασιλιάς της Φθίας Πηλέας μαζί με την Νηρηίδα
Θέτιδα γέννησαν τον Αχιλλέα. Από την Φθιώτιδα ξεκίνησε ο Αχιλλέας μαζί με τους
Μυρμιδόνες του για την Τροία. Στο ιερό της Δήμητρας στην Ανθήλη κοντά στις
Θερμοπύλες συνεδρίαζε το φθινόπωρο η Αμφικτυονία της αρχαίας Ελλάδας.
Η μάχη των Θερμοπυλών του Λεωνίδα και των συντρόφων συμβολίζει το απόλυτο
πνεύμα μαχητικότητας και αυτοθυσίας (Βάρσος, 2016), αποτελεί πρωταρχικό και
παγκόσμιο σύμβολο υπέρτατης θυσίας. Κατά την νεώτερη ιστορία της Ελλάδας ο
Αθανάσιος Διάκος με την υπέρτατη θυσία του υπερασπίστηκε την γέφυρα της
Αλαμάνας και στο Γοργοπόταμο ενωμένοι οι έλληνες αντάρτες με την βοήθεια των
συμμάχων, ανατίναξαν τη γέφυρα. Ενώ το Κάστρο της Λαμίας από την αρχαιότητα
έως την Επανάσταση του 1821 αποτελούσε το κέντρο του αμυντικού συστήματος της
Λαμίας και της κεντρικής Ελλάδας.
Εικόνα 9. Ο Δήμος και ιστορικοί τόποι

Πηγή:www.lamia.gr (με ιδία επεξεργασία)
57

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
58

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Η ιστορία του δήμου Λαμιέων σε εικόνες –από το μύθο στην ιστορία. Αντιστοιχία
Πίνακα εικόνων προηγούμενης σελίδας
Εικόνες Αριστερά Εικόνες δεξιά
Τιτανομαχία του Ρούμπενς Ανδριάντας του Λεωνίδα
Πηγή Πηγή: προσωπικό αρχείο
:https://el.wikipedia.org/wiki:Peter_Paul_Rubens
_108.jpg
Αναδημιουργία της ανθρωπότητας από τον Πολιορκία της Λαμίας το 15ο αιώνα
Δευκαλίωνα και την Πύρρα Giovanni Maria Πηγή:http://www.hellenicaworld.com/Gre
Bottalla ece/Geo/gr/Lamia.html
Πηγή:https://en.wikipedia.org/wiki/Giovanni_Ma
ria_Bottala
Ηρακλής και Ομφάλη –Bernardo Cavallino Το μνημείο του Διάκου στην Αλαμάνα
Πηγή:http://antikleidi.com/2015/01/11/iraklis/ Πηγή:http://www.2steps.gr/index.asp?xke
y=152
Οι θερμές πηγές των Θερμοπυλών Η γέφυρα του Γοργοποτάμου
Πηγή:http://www.wondergreece.gr/v1/el/Perioxe Πηγή: http://www.occupation-
s/N_Fthiwtidos/Drastiriotites/Iamatika_loytra/138 memories.org/deutsche-
82-Iamatiki_pigi_Thermopylwn και μεσαία okkupation/statistik/index.html
εικόνα Ηρακλής και Διομήδης- Carls Le Brun
Πηγή:https://www.slideshare.net/natasaliri/ss-
63282940
3.5.1.1. ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Η πόλη της Λαμίας από την αρχή της ύπαρξης της δεν έχει μετακινηθεί και το
όνομά της επιβεβαιώνεται από σχετικές επιγραφές, στα μέσα του 4ου αι. π.Χ.
(Δακορώνια, 2005). Σύμφωνα με τη μυθική γενεαλογία οφείλει την ονομασία της στον
ιδρυτής της το Λάμο ή Λάμιο, καρπός της ένωσης του Ηρακλή και της Ομφάλης, της
ακόλαστης χήρας - βασίλισσας της Λυδίας, που αγόρασε απ' τον Ερμή, τον Ηρακλή
(Ιστότοπος : http://www.lamia.gr). Άλλη εκδοχή το όνομά της οφείλεται στη Λαμία
κόρη του Ποσειδώνα και βασίλισσα των Τραχινίων (Εφορεία Αρχαιοτήτων Φθιώτιδας
59

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
και Ευρυτανίας, 2015). «Η ετυμολογία της λέξης Λαμία ετυμολογικά συγγενεύει με το

«λαιμός» ή «λάμος», που σημαίνει χάσμα, βάραθρο ή και αχόρταγος, λαίμαργος,
επομένως η πόλη μπορεί να ονομάστηκε έτσι από το μεγάλο ρέμα περνούσε μέσα από την
πόλη, και το οποίο αποκαλύφθηκε σε ανασκαφή για ανοικοδόμηση στην πλατεία Λαού
σαν ένα βαθύ φαράγγι με τρεχούμενο νερό. Άλλη θεωρία είναι εκείνη που αναφέρει ο
Αριστοτέλης. Η λέξη Λαμία είναι γένους θηλυκού, ονόματος επιθέτου και σημαίνει την
περιοχή, τη χώρα, την πόλη που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο λόφους»
(https://el.wikipedia.org/wiki/Λαμία).
 Η Λαμία για πρώτη φορά χάνει τ' όνομά της και λέγεται Σεβαστή περίπου στα
19 μ.Χ..
 Στη βυζαντινή εποχή το όνομα της αντικαθίσταται με το όνομα Ζητούνιον ή
Ζιτορίνα. Το 869 μ.Χ. κατά την 8η Οικουμενική Σύνοδο, αναφέρεται ως
Ζητούνι. Εμφανίζεται δε με μια ποικιλία παραλλαγών, όπως: Ζητούνιον,
Ζηρτούνιον, Ζητόνιον, Gipton
 Situn (κατά την περίοδο της φραγκοκρατίας),
 El Sito (κατά την σύντομη κατοχή των Καταλανών), και
 Ιzντίν κατά τους χρόνους της τουρκοκρατίας(http://www.lamia-
city.gr/article.php?c=2&a=34)
 Κατά την σύσταση του νεοελληνικού κράτους και την Διάσκεψη του Λονδίνου
του 1832 συμπεριλήφθηκε η πόλη στο νέο κράτος (Νάτσιος, 2013). Στο
δωδέκατο (12) φύλλο της Εφημερίδας της κυβέρνησης του 1833, αναφέρεται ο
Δήμος Λαμιέων, με έδρα τη Λαμία, πλαισιωμένος από τα χωριά: Ζητούνι,
Ταράτσα, Μακρολείβαδο, Δερβέν Φούρκα, Τσοπανλάτες, Λαϊτσά, Μπεκή,
Καλύβια, Ιμίρμπεη, Αλαμάνα, Μεγάλη Βρύση, Σαρμπουσακλή και Κόμμα,
διοικητικά είναι πρωτεύουσα της Επαρχίας Φθιώτιδος που ανήκει στο νομό
Λοκρίδος και Φωκίδος, αναφέρεται δε ως Ζητούνιο (Λαμία).
 Το 1836 ο δήμος με ονομασία «ΛΑΜΙΑ» καταγράφεται σε κατάλογο των
δήμων της χώρας, στο φύλλο 80 του ΦΕΚ /1936)με έδρα τη Λαμία, στο Δήμο
Λαμιέων υπάγονται και τα χωριά Δίβρη, Παληοχώρι και Λιμογάρδι.
60

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
3.1.5.2. ΟΙΚΙΣΤΙΚΕΣ ΦΑΣΕΙΣ
Η Λαμία σύμφωνα με τις έρευνες των τελευταίων ετών παρουσιάζεται στη θέση
που βρίσκεται και σήμερα από την εποχή του Χαλκού, δηλαδή από το τέλος της 3ης
χιλιετίας π.Χ. γεγονός που επιβεβαιώνεται από ευρήματα εντός της περιοχής του
Κάστρου, αντίθετα στις πλαγιές του και στα πεδινά γύρω από αυτό υπάρχουν ευρήματα
της γεωμετρικής περιόδου, ήτοι τον 9ο αι. π.Χ.. Στο όριο του παλαιού Σχεδίου πόλης
ανθρώπινη δραστηριότητα εντοπίζεται από τον 5ο αιώνα π.Χ.. (Δακορώνια, 2005).
Εικόνα 10. Τρία διαδοχικά συστήματα δόμησης

(1. Λεσβιακό 6ος αιων. π.Χ., 2.ισόδομο
τραπεζόσχημο 5ος αιών. ή 1ο μισό 4ου π.Χ. 3.
ισόδομο ορθογώνιο 2ο μισό 4ου αιώνα π.Χ. .
Εικόνα 11. Κάστρο Λαμίας (Ακρολαμία) Πηγή: Καθ’ οδόν Αρχαιότητες και Δημόσια Έργα
στη Φθιώτιδα, 2004-2014, Εφορεία Αρχαιοτήτων
Πηγή: Δήμος Λαμιέων
Φθιώτιδας και Ευρυτανίας, Λαμία 2015
Η παρουσία ευρημάτων σε συνδυασμό με τις γενεαλογικές αναφορές που αφορούν

στη Λαμία δίνουν ως πρώτους οικιστές της τους Αχαιούς, των οποίων η παρουσία στην
κοιλάδα του Σπερχειού πιστεύεται ότι προηγείται εκείνης των Μαλιέων (Sakellariou,
1977).
Ο χρόνος ίδρυσης της πόλης κατά τους ιστορικούς χρόνους δεν είναι γνωστός με
ακρίβεια, η παλαιότερη σωζόμενη αρχαία γραπτή μαρτυρία είναι από το Στράβωνα
(Εφορεία Αρχαιοτήτων Φθιώτιδας και Ευρυτανίας, 2015) το έτος 426πΧ (αναφέρεται
σε ένα πολύ μεγάλο σεισμό), από την οποία προκύπτει ότι η πόλη υπήρχε ήδη στο
δεύτερο μισό του 5ου αιώνα π.Χ.. Οι Μαλιείς ανέδειξαν την πόλη σε αστικό κέντρο για
λόγους στρατιωτικούς επειδή τότε οι Σπαρτιάτες έχτισαν την Ηράκλεια στη θέση της
παλιάς Τραχίνας. Εξ αιτίας της γεωγραφικής της θέσης, επειδή δηλαδή είναι στο
61

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
πέρασμα από Βορρά για Νότο και από Νότο για Βορρά, σύντομα έγινε γνωστή και
απέκτησε μια περίοπτη θέση, γι' αυτό σχεδόν απ' την ίδρυσή της ξεκινάει και η ιστορία
της (www.lamia.gr/el/content/i-istoria-o-politismos-tis-lamias).
Εικόνα 12. (2015), «Αρχαία Λαμία

Πηγή: Καθ’οδόν Αρχαιότητες και Δημόσια Έργα στη Φθιώτιδα, 2004-2014», Εφορεία
Αρχαιοτήτων Φθιώτιδας και Ευρυτανίας, Λαμία
Στη διάρκεια της πολιτικής και οικονομικής ανόδου του Μακεδονικού Κράτους, η
Λαμία βρέθηκε κάτω απ' την κυριαρχία των Μακεδόνων, αφού Το 346π.Χ η πόλη
κατακτήθηκε από το Φίλιππο το Β’ και μετατράπηκε σε μακεδονικό φρούριο στα
344π.Χ. Έγινε γνωστή από ένα ιστορικό γεγονός τον Λαμιακό πόλεμο (323-322π.Χ.).
Το 280π.Χ. η Λαμία συμμετέχει στην Αιτωλική συμμαχία. Κατόπιν η πόλη γνώρισε
μεγάλη άνθιση και ευημερία έως την κατάκτησή της από τους Ρωμαίους τον 2ο αιώνα
π.Χ. αφού τότε η Λαμία υπερκεράστηκε κατά πολύ από τη γειτονική της πόλη Υπάτη
(ΕDP SA & ΥΨΙΛΟΝ ΕΠΕ, 2007). Κατά την ανέγερση οικοδομών και δημοσίων
κτισμάτων έχουν αποκαλυφθεί τμήματα του κάτω τείχους και διάφορα οικοδομήματα
της αρχαίας πόλης εκτός των τειχών έχουν εντοπιστεί τρία νεκροταφεία και τμήμα της
παλαίστρας. Μέσα στη Λαμία υπήρχε μεγαλοπρεπέστατος Ναός της Δήμητρας, κοντά
στη σημερινή πλατεία του Πάρκου ή Τσολιά (http://www.kaliterilamia.gr/2016/05/).
62

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Στην περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας η Λαμία μνημονεύεται για πρώτη

φορά στα πρακτικά της 3ης Οικουμενικής Συνόδου, που έγινε το 431 μ.Χ. στην Έφεσο.
Το 551μ.Χ., στην εποχή του Ιουστινιανού, ένας φοβερά μεγάλος και καταστρεπτικός
σεισμός αφάνισε όχι μονάχα τη Λαμία, μα και ολόκληρη την τριγύρω περιοχή. Από
τούτη τη χρονιά και για αιώνες η Λαμία πέφτει σε παρακμή
(http://www.lamia.gr/el/content/i-byzantini-periodos). Το 1204 ύστερα από την άλωση
της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους της 4ης σταυροφορίας, η πόλη
πέρασε στα χέρια των Φράγκων. Στα 1218, κατελήφθη από το Δεσπότη της Ηπείρου
Θεόδωρο Κομνηνό Δούκα, ο οποίος παρέδωσε το Κάστρο ως προίκα στον μετέπειτα
Δούκα των Αθηνών Γουλιέλμο δε λα Ρος. Στα 1311, το Κάστρο του Ζητουνίου πέρασε
στα χέρια των Καταλανών, με την ονομασία El Cito. Από το 1397 πέρασε στα χέρια
των Τούρκων μέχρι την απελευθέρωση της πόλης στα 1832. Οι μωαμεθανοί
κατοικούσαν μέσα στην Ακρόπολη και στην Κάτω πόλη, οι χριστιανοί κατοικούσαν
στις πλαγιές του λόφου της Ακρόπολης όπου βρίσκεται η μητρόπολή τους, ο Άγιος
Νικόλαος (ΕDP SA & ΥΨΙΛΟΝ ΕΠΕ, 2007).
Ο συνεχής στρατηγικής σημασίας ρόλος της πόλης επιβεβαιώνεται από τις
διαχρονικές επεμβάσεις στο Κάστρο, το κατώτερο τμήμα της οχύρωσης της ακρόπολης
αλλά και πολλά σημεία της κάτω πόλης χρονολογούνται περί το 510π.Χ. ή λίγο
αργότερα. Οι οχυρώσεις της αρχαίας πόλης συνεχίστηκαν στην περίοδο του Λαμιακού
πολέμου ολοκληρώθηκε κατά την συμμετοχή της πόλης στην Αιτωλική Συμπολιτεία.
Επισκευές σε τμήματα του τείχους έγιναν κατά την εποχή των βυζαντινών χρόνων,
αλλά επίσης των Φράγκων και των Καταλανών. Νέες συμπληρώσεις και επισκευές
πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας
(https://el.wikipedia.org/wiki/Λαμία).
Εικόνα 13 Λαμία του 1834

Ξυλογραφία από το βιβλίο
του A.M. Chevenard
«Vogager en Grece et dans
le Levant»
Πηγή:
http://www.kaliterilamia.gr
63

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
3.1.5.3. Η ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΝΕΩΤΕΡΩΝ ΧΡΟΝΩΝ
Η απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους οφείλεται στους διπλωματικούς

αγώνες του κυβερνήτη Καποδίστρια. Στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων το τουρκικό
πληθυσμιακό στοιχείο είχε αρχίσει να αποχωρεί και να μεταβαίνει, κυρίως, στη Λάρισα
και το ελληνικό στοιχείο της ήταν πολύ λίγο την περίοδο εκείνη εξ αιτίας του πολέμου.
Μαρτυρία, που διέσωσε, κάπως αργότερα, τοπική εφημερίδα (Φάρος της Όθρυος,
1856)», ο πληθυσμός της Λαμίας δεν ξεπερνούσε, κατά το Μάρτιο του 1833, τους 150
κατοίκους. Το πληθυσμιακό κενό καλύφθηκε από κατοίκους της ευρύτερης περιοχής,
ομογενείς και αγωνιστές της επανάστασης (Νάτσιος, 2013).
Από περιγραφές περιηγητών φαίνεται η μορφή της πόλης κατά την εποχή της
τουρκοκρατίας ο Φρανκ Πουκεβίλ το 1810 αναφέρει ότι «το Ζητούνι κτισμένο στην
πλαγιά ενός κωνικού βουνού, που στεφανώνεται από έναν ερειπωμένο πύργο και δίνει
όψη γραφική με τα εξακόσια σπίτια διάσπαρτα σε επίπεδα ανάμεσα σε τζαμιά και
κυπαρίσσια». Η μορφή αυτή της πόλης διατηρήθηκε στα αμέσως μετεπαναστατικά
χρόνια, από το 1840 αρχίζει η ανοικοδόμηση (Μπαλωμένος, 2014).
Κατά το 1840 ο Λούντολφ Στέφανι, περιηγητής μας πληροφορεί ότι «η πόλη έχει
4.000 κατοίκους και μερικά καινούργια και καλοχτισμένα σπίτια ενώ τα περισσότερα
σπίτια χρονολογούνται από της εποχή της Τουρκοκρατίας. Στην Λαμία λειτουργεί
Τουρκικό Προξενείο από το 1857 έως το 1881.
Η πόλη έχει αναδειχθεί σε κέντρο της περιοχής της Φθιώτιδας αλλά και της Στερεάς
Ελλάδας. Στα 1835 λειτουργεί στη Λαμία το πρώτο Ελληνικό Σχολείο και στα 1850
ιδρύεται το Γυμνάσιο. Στα 1855 αρχίζει το εισαγωγικό και εξαγωγικό εμπόριο,
εκδίδονται εφημερίδες, τυπώνονται βιβλία, εμφανίζεται το συντεχνιακό και
συνδικαλιστικό πνεύμα, ιδρύεται το υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας. Το 1840 σε
προϋπολογισμό του Δήμου Λαμίας μεταξύ των δαπανών αναγράφεται και το ποσό των
100 δραχμών για το σχέδιο πόλεως. Τα ονόματα των πλατειών και των δρόμων ήταν
τούρκικα. Το 1858 αντικαταστάθηκαν με ελληνικά (http://www.kaliterilamia.gr
/2016/03/blog-post_49.html). Ο πληθυσμός του Δήμου αυξάνεται ενδεικτικά το 1855
ήταν 5.193 και το 1856 σε 6.074 –με πληθυσμό της πόλης 3.378 κατοίκους (ΦΕΚ
53Α/1858). Περί το 1881 παρατηρείται πληθυσμιακή ανάπτυξη της Λαμίας και ταξικός
και κοινωνικός διαχωρισμός των κατοίκων. Στο τέλος του 19ου αιώνα αρχίζει και η
μεγάλη ανοικοδόμηση Το 1875 αναφέρει ο Μιλτιάδης Μπούκας (Μπαλωμένος, 2014),
64

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ότι η πόλη έχει «περί τας χίλιας οικοδομάς». Η ανοικοδόμηση της πόλης ήταν τόσο
αυξημένη ώστε ο Χάμπο Λόλινγκ το 1876-77 την συγκρίνει με αυτή της πόλης των
Αθηνών ως εξής «Η ανοικοδόμηση αυτή δεν συμβαίνει στο ίδιο μέγεθος, κυριολεκτικά
με καμιά άλλη πόλη της Ελλάδας, εκτός από την Αθήνα». Τα σπίτια είναι πετρόκτιστα
και καλοκτισμένα, η πόλη καθαρή με κήπους, αλλά λιγότερα δένδρα.
Κατά το πρώτο τέταρτο του
20ου αιώνα, η Λαμία αποκτάει
ορισμένα δημόσια καταστήματα
αλλά και ιδιωτικά, τα οποία
επιλύουν στεγαστικά
προβλήματα και βελτιώνουν
αισθητικά την πόλη. Η χάραξη, η
επέκταση, η κατασκευή νέων
δρόμων, αλλά και η ονομασία
αυτών εξωραΐζουν την πόλη και Εικόνα 14. Σπάνιο καρτ ποστάλ της πλατείας Πάρκου
διευκολύνουν το έργο των από τις εκδόσεις ''Παπαευθυμίου'' τη δεκαετία
του 1960.
δημόσιων υπηρεσιών (απογραφή, Πηγή: http://www.kaliterilamia.gr
επίδοση επιστολών κα) (Πλατή, 1973). Οι κατοικίες ήταν ψηλοτάβανες ισόγειες ή
διώροφες, οι οικονομικά ισχυροί φτιάχνουν μεγάλα σπίτια, με νεοκλασικά
χαρακτηριστικά, μιμούμενοι αντίστοιχα της Αθήνας (Μπαλωμένος, 2014).
Ο σιδηροδρομικός σταθμός Λαμίας, ως μέρος της γραμμής που συνέδεε Στυλίδα με
Λειανοκλάδι, αποπερατώνεται το
1906 (Δαβανέλος, 1999), συνδέει
την πόλη τόσο για την μετακίνηση
των πολιτών στην περιοχή αλλά
και σε όλη τη χώρα και συντελεί
σημαντικά στη ανάπτυξη της
εμπορικής κίνησης με την
μεταφορά εμπορευμάτων.
Μέχρι το 1925 ο πληθυσμός Εικόνα 15. Σιδηροδρομικός σταθμός Λαμίας. Ταινία
καρτ ποστάλ από τις εκδόσεις Α. Γιαννούκου
της Λαμίας αυξάνεται ραγδαία
με τη Λαμία
λόγω του ερχομού των προσφύγων, Πηγή:
http://www.kaliterilamia.gr/2016/09/blog-
έτσι δημιουργείται η συνοικία της post_99.html
65

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
«Νέας Μαγνησίας», αλλά και άλλων οικονομικών και κοινωνικών αλλαγών (π.χ
αποτσιφλικοποίηση της περιοχής). Με την απαγόρευση της μετανάστευσης προς τις
ΗΠΑ ανακόπτεται το μεταναστευτικό ρεύμα και παρουσιάζεται αύξηση των τοπικών
πληθυσμών, μεταξύ αυτών και της Λαμίας. Το ρεύμα αστυφιλίας άρχισε να
διογκώνεται λόγω της μετακίνησης του πληθυσμού των ορεινών περιοχών της
Φθιώτιδας και της Ευρυτανίας (Πλατή, 1973), με αποτέλεσμα την δημιουργία νέων
συνοικιών «Γαλανέικα» και «Νέα Άμπλιανη» .
Εικόνα 16. Η Λαμία κατά το 1945

Πηγή:http://srv1-vivl-volou.mag.sch.gr/node/6429/zoomify 1943-1945
Μετά το 2ο Παγκόσμιο πόλεμο άρχισε η κατασκευή πολυώροφων κτιρίων για

εμπορική εκμετάλλευση στα πιο κεντρικά σημεία της πόλης που είχαν και τη
μεγαλύτερη αγοραστική αξία και υψηλούς συντελεστές δόμησης. Τα σημεία αυτά
ταυτίζονται με το εμπορικό και το ιστορικό κέντρο, με αποτέλεσμα την κατεδάφιση
πολλών και αξιόλογων κτιρίων με νεοκλασικά χαρακτηριστικά, αλλοιώνοντας έτσι τη
μορφή του κέντρου της πόλης. Με μεγάλη χρονική καθυστέρηση, τη δεκαετία του ’80
άρχισε η κήρυξη κτιρίων ως διατηρητέα. Η κήρυξη των κτιρίων ως διατηρητέα δεν
συνοδεύτηκε από κίνητρα για την αναστήλωση και επισκευή τους έτσι βρίσκονται σε
κατάσταση κατάρρευσης λόγω έλλειψης κονδυλίων για την συντήρηση τους
(Μπαλωμένος, 2014) .
66

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
3.1.6. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Στο παρόν τμήμα παρουσιάζεται χρονολογικά η εξέλιξη της πολεοδομικής

οργάνωσης της πόλης και αξιολογούνται οι επιπτώσεις στο δομημένο περιβάλλον.
 1836, το πρώτο σχέδιο πόλης έγινε από το μηχανικό Δημήτριο Μανιατάκη.
 1858, (ΦΕΚ 53Α/22-11-1858) επέκταση της πόλης νοτιανατολικά με διάγραμμα
της Δ/νσης Μηχανικού Φθιώτιδος και Φωκίδος, διατηρείται ο υφιστάμενος
παραδοσιακός ιστός της πόλης με τις τρεις υπάρχουσες πλατείες, προστίθεται
μια τέταρτη πλατεία (πλατεία Πάρκου) στην άμεση γειτονιά των άλλων τριών,
«σχεδιάζεται» ο ιστός αυτός, διαμορφώνεται με τεχνικά έργα και επεκτείνεται
σημαντικά. Ο ιστός της πόλης δηλαδή διευρύνεται στα, περισσότερο επίπεδα,
νότια εδάφη τόσο προς νότον, όσο και κατά τον άξονα ανατολής-δύσης.
 1939, με το από 26-09-1939 Βασιλικό Διάταγμα. Το ρυμοτομικό σχέδιο της
πόλης αναθεωρείται, και επεκτείνεται μέχρι τη σιδηροδρομική γραμμή στα
νότια της πόλης και την περιοχή της Άνοιξης στο Βορρά
 1940, με το από 2-7-1940 Βασιλικό Διάταγμα (ΦΕΚ 111Α’/1940) εγκρίνονται
οι όροι δόμησης
 1964, με το από 9-4-1964 Βασιλικό Διάταγμα (ΦΕΚ 69Δ’/1964) γίνεται η
πρώτη στην ουσία μεγάλη επέκταση του σχεδίου. Εντάσσονται στο σχέδιο οι
συνοικισμοί Νέα Άμπλιανη, Γαλανέϊκα, Παγκράτι και Νέα Μαγνησία (περιοχή
στέγασης προσφύγων), καθορίζονται επίσης και οι όροι δόμησης εντός του
σχεδίου πόλης. Η συνολική έκταση της πόλης είναι περίπου 4.000 στρέμματα.
 1968 & 1969, με το από 27-11-1968 Βασιλικό Διάταγμα και με το από 29-10-
1969 (ΦΕΚ 222Δ’ /1969) υπερδιπλασιάζονται η δόμηση που φθάνει σε
συντελεστή 3,45 στα μεσαία οικόπεδα και 3,85 για γωνιακά οικόπεδα και
καθορίζονται οι όροι και τα ύψη στην κεντρική πόλη.
 1971 με το από 27-4-1971 Βασιλικό Διάταγμα (ΦΕΚ 97Δ’/1971) με νέα
επέκταση εντάσσεται στο σχέδιο ο συνοικισμός Καλύβια στα δυτικά της πόλης
και εκτός των στενών ορίων της.
 1978, με το από 31-08-1978 Προεδρικό Διάταγμα (ΦΕΚ 573Δ’/1978)
καθορίζονται νέοι μειωμένοι συντελεστές δόμησης (μέγιστος συντελεστής
δόμησης 2,60) και όροι δόμησης κατά τομείς εντός του εγκεκριμένου σχεδίου
πόλης.
67

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
 1986, με την αριθ. ΤΠ 69566/2999/8-10-1986 (ΦΕΚ 955Δ/1986) απόφαση του

Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. εγκρίνεται το πρώτο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ)
Λαμίας. Η πόλη αποκτά για πρώτη φορά ένα κατευθυντήριο συνολικό δομικό
σχέδιο ανάπτυξής της (ΓΠΣ του 1986) και σε εφαρμογή αυτού νέες επεκτάσεις
στις περιοχές οργανωμένες σε πολεοδομικές ενότητες: Νέα Άμπλιανη,
Παγκράτι, Καλύβια και Ρεβένια.
 1988, με την αριθ. 347/32/8-11-1988 (ΦΕΚ 11Δ/1989) απόφαση του Υπουργού
ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. τροποποιείται το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) Λαμίας,
σχετικά με τα όρια των συνοικιών Άμπλιανη, Ανθέων, Αφανού και Αφράτης
που παραμένει εκτός ΓΠΣ σαν οικισμός προ του 1923. Η συνολική έκταση της
πόλης σχεδόν διπλασιάζεται και είναι περίπου 8.659 στρέμματα.
Ισχύον ρυμοτομικό σχέδιο πόλης Λαμίας

Το ισχύον σχέδιο πόλης Λαμίας καθορίστηκε με τα παρακάτω διατάγματα:
 Με το από 13-4-89(ΦΕΚ 242Δ'/26-4-1989) Προεδρικό Διάταγμα
εγκρίθηκε η Πολεοδομική Μελέτη τμήματος της Πολεοδομικής Ενότητας
Νέας Μαγνησίας
 Με το από 13-4-89(ΦΕΚ 251Δ'/3-5-1989) Προεδρικό Διάταγμα εγκρίθηκε
η Πολεοδομική Μελέτη τμήματος των Πολεοδομικών Ενοτήτων
Γαλανέικα και Άγιος Λουκάς -Ανθέων
 Με το από 13-4-89(ΦΕΚ 252Δ'/3-5-1989) Προεδρικό Διάταγμα εγκρίθηκε
η Πολεοδομική Μελέτη τμήματος των Πολεοδομικών Άμπλιανης-
Παγκρατίου και Καλυβίων –Ρεβενίων
 Με το από 11-05-1989 (ΦΕΚ 355Δ'/6-6-1989) Προεδρικό Διάταγμα
Αστικού Οικοδομικού Συνεταιρισμού Δημοσίων Υπαλλήλων Λαμίας
(ΑΟΣΔΥ)
 Με την αριθ. ΤΠ 920/12-2-90 (ΦΕΚ 94Δ'/23-2-1990) απόφαση Νομάρχη
αναθεωρείται το ρυμοτομικό σχέδιο της Βόρειας περιοχής Λαμίας και
τμήματος του κέντρου
 Με το από 26-1-90 (ΦΕΚ 81Δ'/16-2-1990) Προεδρικό Διάταγμα
κεντρικής περιοχής της πόλης Λαμίας (Νταμάρια- Αφανός).
68

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Ισχύον Γενικό Πολεοδομικό σχέδιο Δήμου Λαμίας

 Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Λαμίας με την αριθ. 3352/136362/8-10-
2012 Απόφαση έγκρισης του (ΓΠΣ) Δημοτικής Ενότητας Λαμιέων, Δήμου
Λαμιέων δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 346/2012/Τεύχος Α.Α.Π., και
τροποποιήθηκε με την αριθ. 1725/65205/5-5-2014 Απόφαση
τροποποίησης του Γενικού (ΓΠΣ) Δημοτικής Ενότητας Λαμιέων, Δήμου
Λαμιέων (ΦΕΚ 200Α.Α.Π./23-06-2014).
Τα πρώτα ρυμοτομικά σχέδια πόλης έως τη δεκαετία του ΄70 δεν ήταν εφαρμόσιμα
λόγω της κλίμακας τους 1:2.000, κατ’ εφαρμογή του πρώτου πολεοδομικού νόμου
(Ν.Δ. 1923) και του μη επαρκούς υπόβαθρό τους, διότι δεν λάμβανε υπόψη το ιδιαίτερο
ανάγλυφο της πόλης. Ταυτόχρονα τη δεκαετία του ΄60 ίσχυσαν υψηλοί όροι δόμησης
(έως 3,85) και υπήρξε αλματώδης αύξηση της οικοδομικής δραστηριότητας. Το
αποτέλεσμα ήταν ότι καταστράφηκε ο παραδοσιακός ιστός των ιστορικών συνοικιών
και του κέντρου της πόλης, κατεδαφίστηκαν αρκετά νεοκλασικά κτίσματα του τέλους
του 19ου και αρχών του 20ου αιώνα και ταυτόχρονα δεν υλοποιήθηκαν οι
προβλεπόμενοι κοινόχρηστοι χώροι (ΕDP SA & ΥΨΙΛΟΝ ΕΠΕ, 2007).
Με το ΓΠΣ του 1986 γίνονται μεγάλες επεκτάσεις, αλλά μετά την εισαγωγή του
Γ.Ο.Κ. του 1985 αυξάνεται το ύψος των οικοδομών κατ’ αναλογία των υψηλών
συντελεστών δόμησης της κεντρικής περιοχής, τα ύψη εκτοξεύονται σε μεγάλα μεγέθη
και δημιουργούν «μη ανεκτές» συνθήκες γειτνίασης στις περιμετρικές πολεοδομικές
ενότητες στις περιοχές συνύπαρξης «παλαιών» και «νέων» σχεδίων, και ενεργοποιείται
η δόμηση μικρών οικοπέδων. Έτσι κατεδαφίστηκαν παλιά κτίσματα και αυξήθηκε η
πυκνότητα δόμησης. Οι επιπτώσεις στο δομημένο περιβάλλον και τη φυσιογνωμία της
πόλης είναι παρά πολύ αρνητικές.
Με το ΓΠΣ του 2012 έγινε προσπάθεια ενίσχυσης του ρόλου της Λαμίας ως ενός
Περιφερειακού αναπτυξιακού πόλου, δίνοντας τη δυνατότητα δημιουργίας των
υποδομών για να μπορέσει να αναπτυχθεί η Τεχνολογία, ο Πολιτισμός αλλά και ο
Στρατηγικός και ο Διοικητικός ρόλος της πόλης, με την οργάνωση ενός προτύπου
Οργάνωσης του χώρου του Δήμου που επιλέγεται με βάση τις αρχές για «βιώσιμη
διαχείριση» των χωροταξικών και πολεοδομικών ζητημάτων (ΕDP SA & ΥΨΙΛΟΝ
ΕΠΕ, 2009). Διατηρείται ως κατ’ εξοχή «κέντρο πόλης» το σημερινό κέντρο όπως
ανεπτύχθη γύρω από τον ιστορικό της πυρήνα, με κυρίαρχο χαρακτήρα αυτόν του
69

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
εμπορικού, πολιτιστικού χώρου, χώρου συνάθροισης και αναψυχής και αποθαρρύνεται

η περαιτέρω λειτουργία τους ως διοικητικό κέντρο. Προτείνονται επίσης πολεοδομικές
παρεμβάσεις, κίνητρα και μηχανισμοί ώστε να αναβαθμιστεί η «εικόνα» της πόλης.
Προβλέπονται επίσης νέες επεκτάσεις προς όλες τις κατευθύνσεις και ενοποίηση με
τους περιμετρικούς οικισμούς. Το πολεοδομικό συγκρότημα έχει συνολική έκταση
18.093 στρεμμάτων.
Η πολεοδομική αυτή εξέλιξη της Λαμίας παρουσιάζει την μετατροπή της από
μια μικρή προεπαναστατική πόλη σε ένα διευρυμένο πολεοδομικό Συγκρότημα με
διαπεριφερειακή θέση και διαπεριφερειακό ρόλο.
70

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 18. Σχέδιο πόλης Λαμίας 1939

Εικόνα 17. ΡΥΜΟΤΟΜΙΑ ΠΟΛΗΣ Πηγή: Αρχείο Τμήμα Δόμησης
ΛΑΜΙΑΣ Γερμ. Περιηγητή Fr. Stalin 1912 Λαμίας
Με επεξεργασία: ΕDP SA – Γραφείο
Μελετών ΥΨΙΛΟΝ ΕΠΕ, (2007), «Γενικό
Πολεοδομικό Σχέδιο Δήμου Λαμιέων – Α’
φάση»
Εικόνα 19. Σχέδιο πόλης Λαμίας 1964 (Ζώνες).
Πηγή: Αρχείο Τμήμα Δόμησης Λαμίας
71

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Ð O Ä IÓ T ÑI O
Y
KA
Y
YË
O
OÐ
O
Z
T
XA
Εικόνα 21. Γενικό Πολεοδομικό 1986. Εικόνα 20. Ισχύον ρυμοτομικό Πηγή: Αρχείο Δ.Υ.Τ.Ε. Δήμου Λαμίας
Πηγή: Αρχείο Δ.Υ.Τ.Ε. Δήμου Λαμίας Έκταση πόλης 8.659 στρέμματα με ιδία Επεξεργασία
72

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 22. Ισχύον ΓΠΣ Λαμίας Χάρτης Π.3.1./1(ΦΕΚ 200Α.Α.Π./23-06-2014). Συνολική έκταση πολεοδομικού συγκροτήματος 18.093
στρεμμάτων.
73

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
3.2. ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
3.2.1. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ
Το ιστορικό κέντρο είναι ο πυρήνας των πόλεων που παρουσιάζει ιδιαίτερο

χαρακτήρα και γύρω ή πάνω από αυτόν έχουν αναπτυχθεί οι σύγχρονες πόλεις.
Προσδιορίζεται και διαφοροποιείται από τα υπόλοιπα τμήματα της πόλης, κυρίως, από
τις λειτουργίες του, τον συμβολισμό και τη σημασιολόγησή του, εκφράζεται και
υλοποιείται η ολοκληρωμένη έννοια της πόλης, δηλαδή λειτουργεί ο πολιτισμός της με
όλες τις συνιστώσες του και εξελίσσεται η ύπαρξή της (Παρθενόπουλος &
Παρθενοπούλου, 2010).
Η ανάγκη για τον εντοπισμό, την οριοθέτηση και τον προσδιορισμό του κέντρου
της πόλης αφορά την προστασία του με ειδικούς όρους δόμησης και χρήσης.
Η πρώτη προσπάθεια οριοθέτησης του κέντρου της πόλης της Λαμίας έγινε την
περίοδο 1991 – 1993, της πρώτης κοινοτικής πρωτοβουλίας δικτύωσης πόλεων, το
RECITE I, με το οποίο εκπονήθηκε στρατηγικό σχέδιο για το Δήμο Λαμιέων και
συντάχθηκε πρόγραμμα αναβάθμισης του δομημένου περιβάλλοντος του ιστορικού
κέντρου της πόλης.
Εικόνα 23. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ"RECITE" (ΧΑΡΤΗΣ A 1.2) Πηγή: Δ.Υ.Τ.Ε. Δήμου Λαμιέων

74

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Με το ΓΠΣ του 2012 ΦΕΚ 346/2012/Τεύχος Α.Α.Π. όπως τροποποιήθηκε το 2014

(ΦΕΚ 200Α.Α.Π./23-06-2014), προσδιορίζεται η περιοχή του ιστορικού κέντρου της
πόλης με το χάρτη Π.3.1α/1 (βλέπε εικόνα 28) και κηρύσσεται ως παραδοσιακό
σύνολο με βάση το άρθρο 4 του Γ.Ο.Κ. και καθορίζεται μέγιστο ύψος οικοδομών και
άλλων μορφολογικών κατευθύνσεων για τη διατήρηση του ύψους και την προστασία
των πολλαπλών κηρυγμένων ή προτεινόμενων για κήρυξη παραδοσιακών κτιρίων και
μνημείων. Περικλείει την περιοχή με τις «κεντρικές λειτουργίες επιπέδου πόλης» αλλά
και περιοχές αμιγών χρήσεων κατοικίας μεταξύ των λόφων «Κάστρου» και «Αγίου
Λουκά» του Χάρτη Π.3.1/1 (βλέπε εικόνα 25) εξακολουθεί η οριοθέτηση που είχε γίνει
από το πρόγραμμα RECITE (βλέπε μαύρο περίγραμμα εικόνα 23). Ταυτίζεται με τον
ιστορικό πυρήνα της πόλης, αποτελώντας έτσι το «ιστορικό κέντρο» της, και
αναπτύσσεται γύρω από τα κεντρικά κοινωφελή και δημόσια κτίρια και τις τεσσάρες
ιστορικές πλατείες της ιστορικής πόλης, του πολιτιστικού πόλου γύρω από το Δημοτικό
Θέατρο (Χειμερινό και Καλοκαιρινό) με νότιο όριο τη σιδηροδρομική γραμμή και τα
παραδοσιακά κτίρια του σταθμού του ΟΣΕ και ανατολικά το τέως ιστορικό Στρατόπεδο
και σημερινά θεσμοθετημένο Πάρκο Πόλης «Τσαλτάκη».
Σύμφωνα με το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) για την αναβάθμιση του
κέντρου έγινε με τις εξής παρεμβάσεις:
• περιορίστηκαν οι χρήσεις Διοίκησης,
• εντάθηκε η λειτουργία του ως πολιτιστικού κέντρου,
• επεκτάθηκαν οι ελεύθεροι χώροι με την ένταξη σ’ αυτούς του χώρου της Παλαιάς
Δημοτικής Αγοράς (ο υπερκείμενος του Parking χώρος) και την επέκταση των
πεζοδρομήσεων,
• επεκτάθηκε η προστασία του αποθέματος της ιστορικής αρχιτεκτονικής
κληρονομιάς και του παραδοσιακού πολεοδομικού ιστού της πόλης.
Η οριοθέτηση του ιστορικού κέντρου από το ΓΠΣ έγινε ως τη σιδηροδρομική
γραμμή και ανατολικά με την πρόθεση οι κεντρικές λειτουργίες της Διοίκησης να
μεταφερθούν στον κενό χώρο που θα προέκυπτε από την αποστρατικοποίηση του
στρατοπέδου Τσαλτάκη, κάτι το οποίο έως σήμερα δεν υλοποιήθηκε.
Με την παρούσα εργασία προσδιορίζεται η έκταση του Ιστορικού κέντρου ώστε να
συμπεριλάβει το τόπο που αφορά στην Ιστορική εξέλιξη της πόλης, το χώρο που
καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος των Ιστορικών κτιρίων και των κεντρικών
λειτουργιών της πόλης. Προτείνεται λοιπόν με την παρούσα εργασία να περιοριστεί το
75

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Ιστορικό Κέντρο στην περιοχή που οριοθετείται με κόκκινο περίγραμμα όπως φαίνεται
στην Εικόνα 24. (βλ.σχέδιο Α-1.2).
Εικόνα 25. Απόσπασμα Χάρτη Π.3.1/1 ΓΠΣ

Εικόνα 24. Οριοθέτηση ιστορικού κέντρου (ΦΕΚ 200Α.Α.Π./23-06-2014)
Πηγή: ιδία επεξεργασία
Αφαιρούνται τμήματα του παλιού ιστορικού κέντρου, με περιορισμένο πολιτιστικό

απόθεμα, διαφορετικές χρήσεις και πολεοδομική οργάνωση (βλ. εικόνα 25) και
οριοθετείται ένας κεντρικός πυρήνας στην καρδιά της πόλης (εικόνα 27. με κίτρινο
περίγραμμα), που προβάλει το χαρακτήρα της και αναδεικνύει την ιστορία της.
Εικόνα 26. Επαναπροσδιορισμός Ιστορικού κέντρου

Πηγή: απόσπασμα Σχεδίου Α1.2
76

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Με αυτό τον τρόπο το ιστορικό κέντρο που οριοθετείται πια από την κόκκινη
γραμμή (εικόνα 24. και εικόνα 26.), έχει μια συνοχή ως προς τις χρήσεις του και η
έκτασή του ανάλογη του μεγέθους της πόλης. Έτσι με τον επαναπροσδιορισμό του
ιστορικού κέντρου γίνεται εφικτή η προστασία και ανάπτυξή του (ανάπλαση-
αναβίωση) (βλ. σχέδια Α-1.1 και Α1.2).
Η ανάπτυξη των περιοχών αυτών επιδιώκει πρωτίστως τη διατήρηση της
αυθεντικότητας της πόλης και του ιδιάζοντα χαρακτήρα τους, ενώ παράλληλα με την
ανάπλαση και αναβίωση του θα τους δοθεί αναπτυξιακή προοπτική.
Εικόνα 27. ορθοφωτοχάρτης λήψεις από το δορυφόρο QuickBird της εταιρείας DigitalGlobe
με ίδια επεξεργασία προσδιορίζεται το ιστορικό κέντρο της Λαμίας
Πηγή: ΡΟΥΣΤΑΝΗΣ Θ. και ΚΑΡΑΜΠΟΥΡΝΙΩΤΗΣ Η. (2005), «Ενημέρωση
Υπόβαθρου Πολεοδομικού Συγκροτήματος Λαμίας & Περιφερειακών Οικισμών με
Χρήση Δορυφορικής Εικόνας»
77

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
3.2.2. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Οι όροι δόμησης και οι χρήσεις γης της Λαμίας καθορίστηκαν με το ΓΠΣ του 2012
ΦΕΚ 346/2012/Τεύχος Α.Α.Π. . Έτσι, οι συντελεστές δόμησης κυρίως του κέντρου
μειώθηκαν από 2,60 σε 2,20 και από 2,20 σε 2,00 (Εικόνα 27).
Το προτεινόμενο ιστορικό κέντρο, εκτός από μερικά οικοδομικά τετράγωνα έχει
χρήση κεντρικές λειτουργίες της πόλης και κάτω και περιμετρικά του Κάστρου Λαμίας
είναι κατοικία αμιγής.
Εικόνα 28. Κέντρο Λαμίας και πολεοδομικές ενότητες

Πηγή: Απόσπασμα από Χάρτη Π.3.1/1 –Πολεοδομική Οργάνωση ΓΠΣ (ΦΕΚ
200Α.Α.Π./23-06-2014)
Οι συντελεστές επιτρεπόμενης δόμησης κυμαίνονται από 1,80-2,20 στην περιοχή

αυτή και συγκεκριμένα :
Συντελεστής Ι & Ια : 2,20
Συντελεστής ΙΙ : 2,00
Συντελεστής ΙΙΙ : 1,80
Το επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης για την περιοχή του ιστορικού κέντρου είναι
εξήντα τοις εκατό (60%). Το επιτρεπόμενο ύψος δίνεται από το Νόμο 4067/2012 και
συγκεκριμένα στο άρθρο 15 ορίζεται ότι:
78

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
για συντελεστή δόμησης ως 2,00 ύψος 22,75μ.

για συντελεστή δόμησης ως 2,40 ύψος 26,00μ.
Με το ΓΠΣ του 2012 οι συντελεστές δόμησης μειώθηκαν από 2,60 σε 2,20 και από
2,20 σε 2,00 (Εικόνα 27). Με μετέπειτα Απόφαση (αριθ. 1725/65205/5-5-2014)
τροποποίησης του Γενικού (ΓΠΣ) Δημοτικής Ενότητας Λαμιέων, Δήμου Λαμιέων
(ΦΕΚ 200Α.Α.Π./23-06-2014)αντικαταστάθηκαν κάποια σημεία ως εξής για τις
περιοχές κεντρικών Λειτουργιών της πόλης όπου επιτρέπονται οι χρήσεις του άρθρου 4
«πολεοδομικό κέντρο» του ΠΔ 166/Δ/87, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει,
εξαιρουμένων των χρήσεων παρ. 18 (εγκαταστάσεις εμπορικών εκθέσεων) και παρ. 19
(Εγκαταστάσεις μέσων μαζικών μεταφορών).
Το ιστορικό κέντρο της πόλης είναι πυκνοδομημένο. Το ποσοστό κάλυψης και
δόμησης έχει εξαντληθεί στα περισσότερα οικοδομικά τετράγωνα εκτός από τα
διατηρητέα κτίρια ή κάποια χαμηλά κτίσματα γύρω από την Πλ. Λαού, όπου
χρησιμοποιούνται ως κατοικίες ή καταστήματα, αρκετά σε ποσοστό έτσι η
φυσιογνωμία τμημάτων του κέντρου δεν αλλοιώνεται σημαντικά διατηρώντας σε
γενικές ένα χαμηλό ύψος κτιρίων.
3.2.3. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΤΙΡΙΑΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ
Τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα έχει ενταθεί η αντικατάσταση του παλαιού
κτιριακού αποθέματος της παλιάς πόλης, ο βαθμός προστασίας και ανάδειξης των
ιστορικών και μνημειακών στοιχείων και συνόλων της πόλης δεν έχει επιτευχθεί, η
κληρονομιά του αστικού αυτού περιβάλλοντος έχει χαθεί σε μεγάλο βαθμό. Απομένουν
κυρίως διάσπαρτα παλαιά κτίρια που διασώθηκαν, τα μεγάλα δημόσια κτίρια
(Δικαστικό Μέγαρο, Νομαρχιακό Μέγαρο, Δημαρχείο κ.α.) και οριακά διατηρημένα
στοιχεία συνόλων απομεινάρια του παλαιού ιστού της ιστορικής πόλης. Η σημερινή
αρχιτεκτονική στην πόλη της Λαμίας ακολουθεί την σύγχρονη ελληνική αρχιτεκτονική,
υποβαθμίζοντας το αστικό περιβάλλον με κτίρια που είναι απλώς λειτουργικά (ΕDP SA
& ΥΨΙΛΟΝ ΕΠΕ, 2007).
Αριθμός Οικοδομών και κτιρίων των ετών 1990 /10.018/10.746

και 2000 /10.990/11.563 (ΕΛΣΤΑΤ, 2010)
79

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Στο πίνακα 7. φαίνεται η χρονική κατασκευή των κτιρίων από τα 11.848 κτίρια τα
412 είναι προπολεμικά ποσοστό δηλαδή 3,5% και μόνο τα 58 είναι κατασκευασμένα
πριν το 1919. Η μεγαλύτερη ανοικοδόμηση παρατηρείται κατά τις δεκαετίες ’60 & ’70.
Ο αριθμός των κτιρίων είναι 11.8486, εκ των οποίων τα 412 είναι προπολεμικά
ποσοστό δηλαδή 3,5% και μόνο τα 58 είναι κατασκευασμένα πριν το 1919 προ του
1919. Η μεγαλύτερη ανοικοδόμηση παρατηρείται κατά τις δεκαετίες ’60 (1.880
κτίσματα) και ’70 (2.286 κτίσματα). Κατά χρήση τα περισσότερα κτίσματα 9.507 είναι
αμιγείς κατοικίες ήτοι ποσοστό 80,2% και 463 αμιγή κτίρια γραφείων.
Πίνακας 7. Απογραφή κτιρίων πόλης Λαμίας
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ
Απογραφή Κτιρίων 2011 (http://www.statistics.gr/census-buildings-2011)
Χρονική περίοδος κατασκευής κτιρίου

Σύνολο κτιρίων
Υπό κατασκευή
2006 και μετά
Προ του 1919
1971 - 1980
1919 - 1945
1961 - 1970
1981 - 1985
1986 - 1990
1991 - 1995
2001 - 2005
1946 -1960
11.848 58 354 1.649 1.880 2.286 1.330 884 888 1996 -2000
870 854 631 164
3.2.4. ΚΤΙΣΜΕΝΗ ΚΑΙ ΛΟΙΠΗ ΜΝΗΜΕΙΑΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ

Στο προτεινόμενο ιστορικό κέντρο υπάρχει ένα σημαντικό απόθεμα πολιτιστικής
κληρονομιάς, που αποτελείται από κτίρια – κατοικίες (παλιά αρχοντικά), από Δημόσια
κτίρια, από εκκλησίες και από μερικά σημεία πολιτιστικού ενδιαφέροντος. Κάποια από
αυτά είναι θεσμοθετημένα και κηρυγμένα από το ΥΠΠΟ – ΥΠΕΧΩΔΕ. Στους πίνακες
που ακολουθούν καταγράφονται τα κηρυγμένα ή υπό διαπίστωση μνημεία, τα
διατηρητέα κτίρια της πόλης της Λαμίας.
Πίνακας 8. Μνημεία & Αρχαιολογικοί Χώροι – Βυζαντινά και Μεταβυζαντινά
Κηρυγμένος
Α/ Φορέας
Όνομα & θέση & μη Απόφαση κήρυξης
Α προστασίας
οριοθ/νος
1. Κάστρο- ΝΑΙ ΒΔ 25-2-1922 ΦΕΚ 28/Α26.2.1922 ΙΔ΄ΕΠΚΑ
Ακρολαμία, ΦΕΚ 389/Β /3.9.1963 24η ΕΒΑ
Δ. Λαμιέων. ΦΕΚ 91/Β /19.3.1964
6 Στοιχεία από την ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

80

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Το αρχείο του πίνακα 9. περιλαμβάνει τα Διατηρητέα Κτίρια που αξιολογήθηκαν

από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου και προστατεύονται με Προεδρικά
Διατάγματα ή Αποφάσεις Υπουργού Π.Ε.Κ.Α. (και παλαιότερα Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε,
Υ.Χ.Ο.Π, Υ.Δ.Ε.). Μέσω του Αρχείου το κοινό έχει πρόσβαση σε βασικά στοιχεία που
σχετίζονται με το προστατευόμενο αντικείμενο (ΦΕΚ χαρακτηρισμού, περιγραφή κ.α.).
Πίνακας 9. Αρχείο κηρυγμένων από ΥΠΕΧΩΔΕ

Πηγή: http://estia.minenv.gr/EXEC ΥΠΕΚΑ
81

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
82

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Πίνακας 10. Προστασία Μνημείων, κτιρίων και στοιχείων / Κηρυγμένα διατηρητέα Πλην
Νεωτέρων ΥΠΠΟ – ΥΠΕΧΩΔΕ
Πηγή: ΕDP SA – Γραφείο Μελετών ΥΨΙΛΟΝ ΕΠΕ, (2009), «Γενικό Πολεοδομικό
Σχέδιο Δήμου Λαμιέων – Β2 Στάδιο», Αθήνα – Όπως με ιδία επεξεργασία
συμπληρώθηκε από στοιχεία του ΥΠΕΚΑ)
Απόφαση Φορέας
Α/Α Όνομα Θέση
κήρυξης προστασίας
1 Κτίριο Ιδιοκτησίας Ησαΐα 5 ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Εγκολφόπουλου 509αΔ/1988
2 Κτίριο Ιδιοκτησίας Α. Ησαΐα 9 ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Κατσαντώνη 509αΔ/1988
3 Κτίριο Ιδιοκτησίας Β. Ησαΐα και ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Παπαγιάννη Αριστοτέλους 3 529αΔ/1988
4 Κτίριο Ιδιοκτησίας Καραϊσκάκη 29 ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Αναγνωστόπουλου 509αΔ/1988
5 Κτίριο Ιδιοκτησίας Καραϊσκάκη και ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Γαλάνη Πλατεία Λαού 509αΔ/1988
6 Κτίριο Ιδιοκτησίας Κολοκοτρώνη ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Αναστασίου 348αΔ/1997
7 Κτίριο Ιδιοκτησίας Κολοκοτρώνη και ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Δημολιούλια 348αΔ/1997
8 Κτίριο Πλατή (Ωδείο) Δυοβουνιώτου & ΦΕΚ 329 ΥΠΕΧΩΔΕ
Αχιλλέως 5 αΔ/1988
9 Κτίριο Ιδιοκτησίας Α. Όθωνος 67 ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Ιωσήφ 633αΔ/1987
10 Κτίριο Ιδιοκτησίας Πλατεία Διάκου και ΦΕΚ
Συνοδινού οδός Διάκου 329αΔ/1988 ΥΠΕΧΩΔΕ
11 Κτίριο Ιδιοκτησίας Πλατεία Λαού ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Πετρόπουλου 511αΔ/1988
12 Κτίριο Ιδιοκτησίας Πλατεία Πάρκου & ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Ταξιαρχόπουλου- Καραγιαννοπ. 2 329αΔ/1988
Τομαρά-Αθανασίου
13 Κτίριο Ιδιοκτησίας Α. Πλατεία Πάρκου 5 ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Παπαντωνίου-Π. 329αΔ/1988
Τρύφωνος
14 Κτίριο Ιδιοκτησίας Β. Πλατεία Πάρκου και ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Καρανάσιου Καποδιστρίου 329αΔ/1989
15 Κτίριο Ιδιοκτησίας Πλατεία Πάρκου και ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Αθανασίου Καραγιαννοπ.1 329αΔ/1988
16 Κτίριο Ιδιοκτησίας Ρήγα Φεραίου ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
348αΔ/1997
348αΔ/1997
348αΔ/1997
19 Κτίριο ιδιοκτησίας Ρήγα Φεραίου & ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Μπούκα Θεμιστοκλέους 348αΔ/1997
20 Κτίριο Ιδιοκτησίας Ρήγα Φεραίου 18 ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Κροντηρά 348αΔ/1997
Αγνώστου 348αΔ/1997
83

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85

Λεπίδα 348αΔ/1997
Ζαγκουβά 348αΔ/1997
Εμπορικής Τράπεζας 348αΔ/1997
Ανδρώνου & Στασινού 348αΔ/1997
26 Κτίριο Ιδιοκτησίας Σατωμβριάνδου και ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Βακαλόπουλου Πατρόκλου 14 329αΔ/1988
27 Κτίριο Ιδιοκτησίας Σατωμβριάνδου και ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Ξηρού Πατρόκλου 15 329αΔ/1989
28 Κτίριο ιδιοκτησίας Σκληβανιώτου & ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Παπαθανασίου Μακροπούλου 599αΔ/2006
29 Κτίριο οδού Βασακάρη Βασακάρη & Αχιλλέως ΦΕΚ 296 ΥΠΕΧΩΔΕ
αΑΑΠ/2009
30 Κτίριο Ιδιοκτησίας Μακροπούλου & ΦΕΚ 634 ΥΠΕΧΩΔΕ
Μίχου Αινιάνων αΔ/1987
31 Κτίριο Ιδιοκτησίας Ροζάκη & Αγγελή 9 & ΦΕΚ ΥΠΕΧΩΔΕ
Ανδρούτσου & 88αΑΑΠ/2007
Καραϊσκάκη
84

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Πίνακας 11. Προστασία Μνημείων, κτιρίων και στοιχείων / Κηρυγμένα από ΥΠΠΟ –
ΥΠΕΧΩΔΕ
Σχέδιο Δήμου Λαμιέων – Β2 Στάδιο», Αθήνα
Α Κηρ
Απόφαση Φορέας
/ Όνομα & θέση υγμέ
κήρυξης προστασίας
Α να
1 Λαμία. Κτήριο στις οδούς ΝΑΙ ΦΕΚ 430/Δ ΥΠΕΧΩΔΕ
Σκληβανιώτου 5 και /15.6.1999
Μακροπούλου, Ιδιοκτησία Ιεράς ΦΕΚ 403/Δ
Μητροπόλεως Φθιώτιδας /20.5.2002
2 Λαμία. Αρχοντικό Δημητριάδη ΝΑΙ ΦΕΚ 183/Β 5η ΕΝΜ
επί της οδού Αινιάνων της Λαμίας /16.3.1967
3 Κτίριο επί της οδού Αμαλίας 18, στην ΝΑΙ ΦΕΚ 634/Δ ΥΠΕΧΩΔΕ
Λαμία Ιδιοκτησίας Β. και Α. /3.7.1987 ΥΠΠΟ(5η
Καλντιμπάνη και Αικ. ΕΝΜ)
Μητσοπούλου (νεοκλασική οικία)
4 Κτίριο επί της οδού Καραϊσκάκη, ΝΑΙ ΦΕΚ 628/Δ ΥΠΕΧΩΔΕ
ιδιοκτησίαςκληρονόμων Κ. Μουτάφη /3.7.1987 ΥΠΠΟ(5η
(νεοκλασική οικία - 1900) ΕΝΜ)
5 Κτίριο ιδ. Π. Κατσούδα, στις οδούς ΝΑΙ ΦΕΚ 66/Β 5η ΕΝΜ
Κοντοπούλου και Ευαγγελιστρίας /21.2.1986
6 Κτίριο Δικαστικού Μεγάρου, επί των ΝΑΙ ΦΕΚ 342/Β 5η ΕΝΜ
οδών Λεωνίδου Καποδιστρίου και /2.4.1980 ΥΠΕΧΩΔΕ
Χατζοπούλου (νεοκλασικό κτίριο- ΦΕΚ 329/Δ
1920) /4.5.1988
7 Κτίριο 6ου Γυμνασίου Λαμίας, επί των ΝΑΙ ΦΕΚ 120/Β ΥΠΠΟ
οδών Υψηλάντου και Τσιριμώκου, /22.3.1982 (5η ΕΝΜ)
φερόμενο ως ιδιοκτησίας του ΦΕΚ 628/Δ ΥΠΕΧΩΔΕ
Ελληνικού Δημοσίου (νεοκλασικό /3.7.1987
κτίριο - 1910)
8 Πρώην Γυμνάσιο Αρρένων, στην οδό ΝΑΙ ΦΕΚ 120/Β ΥΠΠΟ
Υψηλάντου. Θεμελιώθηκε από τον /22.3.1982 (5η ΕΝΜ)
Όθωνα & υπήρξε το πρώτο Γυμνάσιο ΦΕΚ 628/Δ ΥΠΕΧΩΔΕ
της πόλης. /3.7.1987
9 Κτίριο και περιβάλλων χώρος στα όρια ΝΑΙ ΦΕΚ 5η ΕΝΜ Ανακ.
της Ιδ. Δ. Ελασσόνα στην Πλατεία 329/Β/31.3.1980 ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑ
Αθανασίου Διάκου και οδός ΦΕΚ Π/Γ/355/482
Καραγιαννοπούλου 12. (νεοκλασική 935/Β/14.11.1991 4/22.1.1992
οικία - 1890) ΦΕΚ 329/Δ/88 ΥΠΕΧΩΔΕ
10 Κτίριο Τραπέζης της Ελλάδος Πλ. ΝΑΙ ΦΕΚ 5η ΕΝΜ
Αθανασίου Διάκου και οδός 805/Β/31.12.1985 ΥΠΕΧΩΔΕ
Δυοβουνιώτη (νεοκλασικό νεώτερο- ΦΕΚ 329/Δ/88
1927)
11 Κτίριο Νομαρχιακού Μεγάρου Πλ. ΝΑΙ ΦΕΚ 5η ΕΝΜ
Ελευθερίας και Υψηλάντου γωνία 132/Β/8.3.1991
Ιδιοκτησία Περιφερειακής Ενότητας
Φθιώτιδος
12 Αρχοντικό Χατζηχρήστου επί της ΝΑΙ ΦΕΚ 5η ΕΝΜ
πλατείας Ελευθερίας και 883/Β/2.7.2003
Σκληβανιώτου. Ιδιοκτησίας
Καλλιόπης Μανούκα και Γενικής
Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών
Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδος.
85

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Πίνακας 12. Καταγραφή παλαιοχριστιανικών, βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων.

Σχέδιο Δήμου Λαμιέων – Β2 Στάδιο», Αθήνα
Α/Α ΘΕΣΗ Φορέας Προστασίας
1 Παλαιοχριστιανική Βασιλική των Αγίων 24η EBA
Αποστόλων στην πλατεία Διάκου. Τμήμα του μνημείου
εντοπίστηκε κατά την ανέγερση του Ξενοδοχείου Σαμαράς.
2 Παναγία Αρχοντική, βρίσκεται στις υπώρειες του Κάστρου. 24η EBA
3 Άγιοι Θεόδωροι, κτίσμα του 1827 24η EBA
4 Άγιος Νικόλαος. Άλλοτε μητροπολιτικός ναός της Λαμίας. 24η EBA

Τρίκλιτη βασιλική, η αρχική φάση της οποίας είναι πιθανώς
μεταβυζαντινή. Η σημερινή μορφή της είναι αποτέλεσμα
επεμβάσεων του 19ου αι.
5 Παναγία Δέσποινα. Το σημερινό κτίσμα είναι τρίκλιτη 24η EBA
βασιλική του 1730 με αρκετές νεώτερες μετασκευές.
Διασώζει περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1739.
6 Άγιος Μηνάς. Παρεκκλήσιο της Παναγίας Δέσποινας, 24η EBA
κτισμένο το 1711, διατηρεί τμήματα τοιχογραφιών.
86

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 29. Απόσπασμα από Χάρτη Π.3.1α/1 –Πολεοδομική Οργάνωση-Προστασία -

Αναβάθμιση ΓΠΣ (ΦΕΚ 346Α.Α.Π./05-11-2012)
87

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
3.2.5. ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ

ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ
Προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι ανάπτυξης της πόλης μεταξύ άλλων

ενεργειών έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές δράσεις και έχουν ληφθεί δέσμη μέτρων στα
οποία περιλαμβάνονται μια σειρά κατευθύνσεων παρέμβασης όπως είναι: οι
ανακαινίσεις δημοτικών διατηρητέων κτιρίων, η κατασκευή πολιτιστικού κέντρου, οι
αναπλάσεις πλατειών και ελεύθερων χώρων της περιοχής με στόχο να λειτουργήσουν
ως πυρήνες του δημόσιου χώρου, η αναβάθμιση του παρόδιου χώρου στάσης και
βαδίσματος, η αναβάθμιση των χώρων των κοινωνικών υποδομών, η ενίσχυση του
παρόδιου πρασίνου, η «ηπιοποίηση» της κυκλοφορίας και πεζοδρομήσεις σε
επιλεγμένα τμήματα μικρών οδών αλλά και βασικών αξόνων, με αποτέλεσμα την
ενίσχυση της ελκυστικότητας της πόλης.
Λόγω της πολυπλοκότητας, της πυκνής δόμησης και της συγκέντρωσης των
χρήσεων το κέντρο παρουσίαζε μεγάλους κυκλοφοριακούς φόρτους. Με γνώμονα και
βασική επιδίωξη την βελτίωση των συνθηκών κυκλοφοριακής άνεσης και οδικής
ασφάλειας αλλά και σύμφωνα με τους κανόνες της Συγκοινωνιακής Τεχνικής έχουν
παρθεί τα τελευταία χρόνια μέτρα εφαρμογής για την βελτίωση της κυκλοφορίας,
βασιζόμενα σε μια φιλοσοφία διαχείρισης και οργανωτικής βελτίωσης μιας
υφιστάμενης κατάστασης. Τα μέτρα αυτά βασίστηκαν αρχικά στην εφαρμογή του
Ερευνητικού Προγράμματος «Διεύρυνση δυνατοτήτων για την εφαρμογή μέτρων
ήπιας κυκλοφορίας στο κέντρο και στην ευρύτερη περιοχή της πόλης της Λαμίας»
που εκπονήθηκε το 2000 από την Πολυτεχνική Σχολή του Αριστοτέλειου
Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η ανωτέρω μελέτη εφαρμόστηκε σε αρκετά μεγάλο
βαθμό και παρά τις αρχικές αντιδράσεις των πολιτών, αφού ανέτρεπε την πρακτική
πολλών δεκαετιών για χρήση του ΙΧ σε κάθε σημείο της πόλης και ειδικά στο κέντρο
που συγκέντρωνε και συγκεντρώνει τις εμπορικές δραστηριότητες διοικητικές
υπηρεσίες και τους πόλους διασκέδασης, έδωσε διέξοδο σε κυκλοφοριακά προβλήματα
του πολεοδομικού συγκροτήματος της Λαμίας και συνέβαλλε μαζί και με άλλα έργα
αναπλάσεων στην αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση της πόλης.
Τα τελευταία χρόνια στο κέντρο της πόλης έγιναν εντάχθηκαν και υλοποιήθηκαν
έργα χρηματοδοτούμενα από Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης (ΚΠΣ) και ΕΣΠΑ που είχαν
προσανατολισμό:
88

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Αναπλάσεις και επεκτάσεις των πεζοδρομίων, δίνοντας την δυνατότητα στους

πεζούς για την πιο εύκολη και ασφαλή τους μετακίνηση. Στα σημεία που έγινε
ανάπλαση και επέκταση των πεζοδρομίων δόθηκε ώθηση στις εμπορικές
δραστηριότητες που δραστηριοποιούνται εκεί. Παράλληλα με τις αναπλάσεις των
πεζοδρομίων, εφαρμόστηκαν και οι υποδείξεις της κυκλοφοριακής μελέτης με τις
ανάλογες παρεμβάσεις.
Πεζοδρομήσεις. Από τη δεκαετία του 90 πεζοδρομήθηκαν μικροί σε πλάτος δρόμοι
του κέντρου όπως οι οδοί Θεμιστοκλέους τμήμα της οδού Καραϊσκάκη, Συγγρού κλπ.
Το Ερευνητικό Πρόγραμμα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης μεταξύ
των άλλων προέβλεπε την πεζοδρόμηση του Ιστορικού Κέντρου της πόλης, αλλάζοντας
το χαρακτήρα της πόλης και δίνοντας προς χρήση στους πεζούς την οδό Ρήγα Φεραίου,
την οδό Αινιάνων και Ροζάκη Αγγελή από την οδό Αθανασίου Διάκου έως την
συμβολή με την οδό Κολοκοτρώνη και την οδό Βύρωνος από την συμβολή με την οδό
Καραγιαννοπούλου έως την συμβολή της με την οδό Ροζάκη Αγγελή. Πεζοδρόμηση
της πλατείας Ελευθερίας μεταξύ των οδών Διάκου και Κουνούπη. Μετά την
υλοποίηση αυτών των έργων και για την ολοκλήρωση ενός δικτύου πεζοδρόμων,
ακολούθησε η πεζοδρόμηση και των οδών Καλύβας Μπακογιάννη και Αποστόλου
Κουνούπη. Μέτρο το οποίο έδωσε την δυνατότητα στους πεζούς για την άνετη
κυκλοφορία τους στο κέντρο της πόλης.
Ανάπλαση της περιοχής του στρατοπέδου Τσαλτάκη, στο δυτικό τμήμα του με την
δημιουργία οργανωμένου υπαίθριου χώρου στάθμευσης ώστε να συμπεριλάβει θέσεις
στάθμευσης που καταργήθηκαν στο κέντρο, το ανατολικό τμήμα με την ανάπλαση της
οδού Παπανδρέου και το νότιο τμήμα με την δημιουργία ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΥ ΧΩΡΟΥ
ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΨΥΧΗΣ με παιδικές χαρές, γήπεδα Beach Volley,
διαδρομές ποδηλάτου, διαδρομές περιπάτου, πράσινο και αναψυκτήρια, έργο που έλυσε
το μεγάλο πρόβλημα της έλλειψης πάρκου και παιδότοπου στο Δήμο.
Ανακαινίσεις δημοτικών κτιρίων του Δημαρχείου, του Δημοτικού Θεάτρου και η
Συντήρηση τοίχων κάστρου Λαμίας αλλά και η κατασκευή του Πολιτιστικού Κέντρου
της οδού Λεωνίδου πραγματοποιήθηκαν για την λειτουργικότητα τους αλλά και την
αναβάθμιση του κέντρου.
Βελτίωση μετακινήσεων. Για την διευκόλυνση της πρόσβασης των πολιτών ο
Δήμος μέσω του Γ’ ΚΠΣ και του ΕΣΠΑ προμηθεύτηκε 4 mini bus και υλοποίησε δύο
γραμμές κίνησης μικρών σε μέγεθος αστικών λεωφορείων με χαμηλό τίμημα. Οι δύο
89

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
γραμμές διέρχονται από το κέντρο, κατευθύνονται σε διαφορετικές περιοχές τις πόλης

και εξυπηρετούν μεγάλο αριθμό δημοτών.
Κατασκευή Περιφερειακών οδών. Με την κατασκευή της περιφερειακής οδού
του Κάστρου και την νέα Δυτική Περιφερειακή οδό δόθηκε η δυνατότητα βελτίωση της
κυκλοφορίας και παράκαμψης των κεντρικών περιοχών της πόλης.
Μελέτη Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΓΠΣ) δήμου Λαμιέων. Η μελέτη του
ΓΠΣ περιλαμβάνει χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις σε ένα ευρύτερο “όραμα”
για την εξασφάλιση μιας τοπικής βιώσιμης ανάπτυξης. Το πρότυπο ανάπτυξης ή
σενάριο ανάπτυξης είναι η έκφραση μιας συνολικής μακροπρόθεσμης πολιτικής για την
ανάπτυξη της πόλης της Λαμίας και των περιαστικών της οικισμών και του
συσχετισμού της μετά τα διάφορα έργα ή σχέδια, που αναπτύσσονται ή
προγραμματίζονται στην ευρύτερη περιοχή επιρροής – εξάρτησής της (ΕDP SA &
ΥΨΙΛΟΝ ΕΠΕ, 2007). Μέσα από τη μελέτη του ΓΠΣ προτείνεται η Αναγνώριση και
προστασία του ιστορικού κέντρου πόλης της Λαμίας, η προστασία διατηρητέων
μνημείων, κτιρίων και αξιόλογων, μη προστατευόμενων, συνόλων και κτιρίων σ’ όλη
την έκταση του Δήμου. Επίσης η αναβάθμιση της αισθητικής και ποιότητας του
δομημένου περιβάλλοντος με προτεραιότητα στους δημόσιους χώρους της ιστορικής
πόλης της Λαμίας (ΕDP SA & ΥΨΙΛΟΝ ΕΠΕ, 2009).
90

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
3.3. ΕΡΕΥΝΑ ΠΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΓ.Κ. ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ
ΛΑΜΙΑΣ
3.3.1. Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
Η καταγραφή των ΕΓ.Κ. του ιστορικού κέντρου της πόλης της Λαμίας έγινε κατά
την περίοδο τον Οκτώβριο του 2016 έως τον Ιανουάριο του έτους 2017. Αφορά τα
κτίρια που βρίσκονται στην περιοχή όπως ορίστηκε στο κεφάλαιο 3.2.1. και
περικλείεται από τις οδούς Εκκλησιών –Λεβαδίτου – Καποδιστρίου – Παλαιολόγου –
Αβέρωφ –Αχιλλέως –Μακροπούλου – Παπαλούκα –Υψηλάντη και Αγν. Στρατιώτη,
αλλά και τα κτίρια που βρίσκονται στην περίμετρο της οριογραμμής του ιστορικού
κέντρου και έχουν πρόσωπο στις οδούς που το περικλείουν. Στην καταγραφή
συμπεριλήφθηκαν κτίσματα εγκαταλελειμμένα ή στο σύνολό ή σε έναν ή
περισσότερους ορόφους τους ή και σε τμήματά τους.
Τα κριτήρια που ακολουθήθηκαν για την αξιολόγηση των κτιρίων αφορούν κυρίως τις
παρακάτω συνθήκες:
1ο. Την κατάσταση τους ως προς τις σοβαρές φθορές που παρουσιάζονται στο
εξωτερικό κέλυφος τους, από την επίδραση σε αυτό φυσικών παραγόντων
(χρόνος, καιρικές συνθήκες, σεισμοί κλπ). Στην κατηγορία αυτή
συμπεριλήφθηκαν και κτίρια που σε κάποιες περιπτώσεις κατοικούνται, διότι η
κατάστασή τους μπορεί να επιφέρει σχεδόν τις ίδιες συνέπειες με τα
ακατοίκητα, όπως επικινδυνότητα για διερχόμενους πεζούς από αποκόλληση
εξωτερικών στοιχείων (επιχρίσματα κλπ.). Σε αυτή την κατηγορία
συμπεριλήφθησαν επίσης και κτίρια μικρότερες εξωτερικές φθορές που
ανήκουν στην κατηγορία των διατηρητέων κτιρίων, είναι όμως κενά εδώ και
κάποια χρόνια, παρουσιάζουν ήδη προβλήματα υγρασίας και αποκόλλησης των
αρχιτεκτονικών τους στοιχείων, με συνέπεια να έχουν σημάδια εγκατάλειψης
και στο μέλλον να κινδυνεύουν. Η κατάταξή τους σε έναν κατάλογο με ΕΓ.Κ.
θα μπορούσε ίσως να καθυστερήσει χρονικά, θα βοηθούσε όμως στην
91

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
εγρήγορση της πολιτείας και των ιδιοκτητών τους ώστε να μπορέσουν να

διασωθούν.
2ο. Την κατάσταση τους σε κοινώς ετοιμόρροπα, δηλαδή αυτά που επιδέχονται
επισκευή, συντήρηση και βελτίωση,
3ο. Την κατάσταση τους σε επικινδύνως ετοιμόρροπα. Επικίνδυνα από άποψη
στατική και δομική (κοινώς ετοιμόρροπο), στις περιπτώσεις που δεν
παρουσιάζουν συνολικά ή εν μέρει την απαιτούμενη ασφάλεια για τα φορτία
που φέρουν και γενικά για τον προορισμό τους. Σε αυτή την κατηγορία
συμπεριλήφθηκαν κτίρια που έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία χαρακτηρισμού
τους ως ετοιμόρροπα και έχει εκδοθεί πρωτόκολλο κατεδάφισης.
4ο. Την κατάστασή τους από την μετατροπή τους σε εστίες παραβατικότητας
και εστίες μόλυνσης ως κατοικίες τρωκτικών και παντός τύπου εγκληματιών,
οι οποίοι καταλαμβάνουν το χώρο με σκοπό της οργάνωση εγκληματικών
ενεργειών, την χρήση ναρκωτικών ουσιών, βανδαλισμών και κάθε είδους
παραβατικής συμπεριφοράς.
5ο. Την κατάστασή τους ως ημιτελή κτίσματα (γιαπί) όταν είναι ημιτελή έως και
του σταδίου των επιχρισμάτων και δεν έχουν γίνει εργασίες για την
αποπεράτωσή του κατά τα τελευταία έτη.
Για την καταγραφή έγινε έρευνα πεδίου τα κτίρια φωτογραφήθηκαν, αξιολογήθηκε
η κατάστασή τους, η διεύθυνσή τους και χαρτογραφήθηκε η θέση τους στο οικοδομικό
τετράγωνο. Διερευνήθηκε αν έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα και αναζητήθηκαν οι
αντίστοιχες κηρύξεις. Καταγράφηκαν επίσης από τα τεχνικά στοιχεία των κτιρίων όσα
ήταν εμφανή εξωτερικά όπως ο δομικός τύπος, οι όροφοι, η προηγούμενη χρήση των
κτιρίων. Έγινε δηλαδή οπτικός εξωτερικός έλεγχος των κτιρίων και μια πρώτη
αποτίμηση της κατάστασης τους και της φέρουσας στατικής ικανότητας τους.
Οπωσδήποτε βέβαια απαιτείται περαιτέρω έλεγχος του φέροντα οργανισμού και των
επιμέρους κατασκευαστικών στοιχείων τους (στέγες, κλιμακοστάσια, κουφώματα,
δάπεδα, εγκαταστάσεις κ.τ.λ).
92

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
3.3.2. ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΩΝ

ΚΤΙΡΙΩΝ
Στο παρακάτω πίνακα 13. παρουσιάζονται συνοπτικά τα στοιχεία των κτιρίων που
αφορούν στο ιδιοκτησιακό καθεστώς, στην θέση, στις τυχόν κηρύξεις και στην
εκτίμηση του βαθμού εγκατάλειψης των.
Στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι (ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΕΓ.Κ. - ΔΕΛΤΙΑ
ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ) περιγράφονται αναλυτικά τα στοιχεία που κατεγράφησαν για κάθε ένα
ΕΓ.Κ.. Η θέση των κτιρίων σε σχέση με το Ιστορικό Κέντρο φαίνεται στο σχέδιο Α-2.1
(ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ).
93

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Πίνακας 13. Πίνακας συνοπτικών στοιχείων ΕΓ.Κ..

ΚΡΙΤΗΡΙΟ/
ΚΑΘΕΣΤΩΣ
Α/Α ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΚΤΙΡΙΟΥ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΘΕΣΗ/ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΗΡΥΞΕΙΣ ΒΑΘΜΟΣ
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ
ΕΓΚΑΤ/ΨΗΣ
1. ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ - ΙΔΙΩΤΙΚΟ Εκτεταμένες ζημιές ΠΕΡΙΟΧΗ ΘΕΑΤΡΟΥ/ ΣΥΜΒΟΛΗ ΥΠΕΧΩΔΕ ΟΙΚ 3ο,4ο
ΟΜΗΡΟΥ- στο κτίριο & ΕΓΚ. ΤΩΝ ΟΔΩΝ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ - 39601/2622 (ΦΕΚ
ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ περιβάλλον χώρος ΟΜΗΡΟΥ-ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 628/Δ /3.7.1987)
2. ΟΜΗΡΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Εκτεταμένες ζημιές ΣΚΑΛΟΠΑΤΙΑ ΟΔΟΥ ΟΜΗΡΟΥ - 3ο
σε περιτοίχιση
3. ΗΣΑΪΑ 5 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Εκτεταμένες ζημιές ΠΛΑΤΕΙΑ ΛΑΟΥ/ΟΔΟΣ ΗΣΑΪΑ 5 ΥΠΕΧΩΔΕ ΟΙΚ 3ο
στο κτίριο 39840/3796 (ΦΕΚ
(σεισμόπληκτο) & 509/Δ /3.7.1987)
ΕΓΚ. περιβάλλον
χώρος
4. ΑΜΑΛΙΑΣ 18 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Εκτεταμένες ζημιές ΟΔΟΣ ΑΜΑΛΙΑΣ 18 ΥΠΕΧΩΔΕ ΟΙΚ 3ο,4ο
στο κτίριο & ΕΓΚ. 40405/2724 (ΦΕΚ
περιβάλλον χώρος 634/Δ /3.7.1987)
5. ΠΛΑΤΕΙΑ ΠΑΡΚΟΥ 57 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Σημαντικές φθορές ΠΛΑΤΕΙΑ ΠΑΡΚΟΥ 5 ΥΠΕΧΩΔΕ ΟΙΚ 2ο,4ο
στο κτίριο 22525/1525 (ΦΕΚ
329αΔ/4-5-1988)
6. ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Κενό κτίριο/ ΠΛΑΤΕΙΑ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟΥ/ ΟΔΟΣ ΥΠΠΟ Γ3272/54386 1ο
Διατηρητέο με ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ (ΦΕΚ 66/Β /3.7.1987)
μικρές φθορές
7. ΠΛΑΤΕΙΑ ΠΑΡΚΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Τμήμα Α΄ ορόφου ΠΛΑΤΕΙΑ ΠΑΡΚΟΥ & ΥΠΕΧΩΔΕ 1ο
με φθορές στα ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ 2 22625/1525α/04-04-
αρχιτεκτονικά του 1988 (ΦΕΚ 329Δ/1988)
στοιχεία
7
Το κτίριο αγοράστηκε και ανακαινίζεται από το φθινόπωρο του 2017 βλέπε Παράρτημα ΙΙ)
94

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΚΡΙΤΗΡΙΟ/
ΚΑΘΕΣΤΩΣ
ΕΓΚΑΤ/ΨΗΣ
8. ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στα ΟΔΟΣ ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ ΥΠΕΧΩΔΕ ΟΙΚ 1ο
αρχιτεκτονικά του 944/194/31-03-1997
στοιχεία του Α΄ (ΦΕΚ 348Δ /02-05-
ορόφου 1997)
9. ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ& ΙΔΙΩΤΙΚΟ Σημαντικές φθορές ΟΔΟΣ ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ & ΥΠΕΧΩΔΕ ΟΙΚ 2ο
ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ στον Α΄& Β΄ όροφο ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ 944/194/31-03-1997
(ΦΕΚ 348Δ /02-05-
1997)
10. ΠΑΛΙΟ ΩΔΕΙΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Σημαντικές φθορές ΟΔΟΣ ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΥ 105 & ΥΠΕΧΩΔΕ 23125/22- 1ο
στο κτίριο ΣΚΛΗΒΑΝΙΩΤΟΥ 05-2006 (ΦΕΚ
599Δ’/2006)
11. ΒΑΣΑΚΑΡΗ & ΙΔΙΩΤΙΚΟ Σημαντικές φθορές ΟΔΟΣ ΒΑΣΑΚΑΡΗ 7 & ΥΠΕΧΩΔΕ 23709/27- 2ο
ΑΧΙΛΛΕΩΣ στο κτίριο & ΕΓΚ. ΑΧΙΛΛΕΩΣ 05-2009 (ΦΕΚ
περιβάλλον χώρος 296ΑΑΠ/24-06-2009)
12. ΚΤΙΡΙΟ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΠΛΑΤΕΙΑ ΔΙΑΚΟΥ/ ΟΔΟΣ ΥΠΕΧΩΔΕ ΟΙΚ 1ο
& ΕΓΚ. περιβάλλον ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ 12 22524/1521 (ΦΕΚ
χώρος 329Δ /4.5.1988),
ΥΑ Γ/25/288/
6.3.1980 (ΦΕΚ329Β
/31.03.1980)
ΥΠΠΟ ΔΙΛΑΠ/Γ/
3372/47333/21.10.91
ΦΕΚ 935/Β/14.11.1991
13. ΣΑΤΩΒΡΙΑΝΔΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΠΛΑΤΕΙΑ ΠΑΡΚΟΥ/ - 1ο
ΣΑΤΩΒΡΙΑΝΔΟΥ 6
14. ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΙΔΙΩΤΙΚΟ Εκτεταμένες ζημιές ΟΔΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & - 3ο,4ο
ΟΘΩΝΟΣ στο κτίριο & ΕΓΚ. ΟΘΩΝΟΣ
περιβάλλον χώρος
95

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΚΡΙΤΗΡΙΟ/
ΚΑΘΕΣΤΩΣ
ΕΓΚΑΤ/ΨΗΣ
15. ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ 22 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ 22 & - 2ο
& ΕΓΚ. περιβάλλον ΗΣΑΪΑ
χώρος
16. ΚΤΙΡΙΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 67 - 2ο

ΕΓΓΟΛΦΟΠΟΥΛΟΥ & ΕΓΚ. περιβάλλον
χώρος
17. ΠΛΑΤΕΙΑ ΛΑΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Εκτεταμένες ζημιές ΠΛΑΤΕΙΑ ΛΑΟΥ - 3ο ,4ο
στο κτίριο
18. ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ & ΙΔΙΩΤΙΚΟ Εκτεταμένες ζημιές ΟΔΟΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ & - 3ο ,4ο
ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ στο κτίριο ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ
19. ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 11&13 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Από 26-6-2015 ΟΔΟΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 11&13 3ο
έκθεση Επιτροπής
Επικινδύνων –
Ετοιμόρροπων
κατασκευών
20. ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 7 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Εκτεταμένες ζημιές ΟΔΟΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 7 - 2ο
στο κτίριο
21. ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 23 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 23 - 3ο
22. ΖΑΛΟΓΓΟΥ 5 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Σημαντικές φθορές ΟΔΟΣ ΖΑΛΟΓΓΟΥ 5 - 2ο
στο κτίριο
23. ΗΣΑΪΑ 31 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Κατάρρευση στέγης ΟΔΟΣ ΗΣΑΪΑ 31 & - 2ο
ΜΕΣΟΛΛΟΓΙΟΥ
24. ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 49 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 49 & - 1ο
ΛΑΧΑΝΑ
25. ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 37 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 37 - 1ο
26. ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ & ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ & - 1ο
ΟΜΗΡΟΥ ΟΜΗΡΟΥ
96

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΚΡΙΤΗΡΙΟ/
ΚΑΘΕΣΤΩΣ
ΕΓΚΑΤ/ΨΗΣ
27. ΥΨΗΛΑΝΤΗ 21 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗ 21 & - 1ο
ΠΑΠΑΛΟΥΚΑ
28. ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ 58 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ 58 & - 2ο
& ΕΓΚ. περιβάλλον ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ 2
χώρος
29. ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ 4 - 1ο
ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ 4
30. ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Εκτεταμένες ζημιές ΟΔΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ - 3o,4ο
ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ στο κτίριο-
κατάρρευση του
μεγαλύτερου
τμήματος
31. ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ & - 2ο,4ο
ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ & ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ
ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ
32. ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Εκτεταμένες ζημιές ΟΔΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ - - 3ο
ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ στο κτίριο ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ-ΧΑΡ.
ΤΡΙΚΟΥΠΗ
33. ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Κατάρρευση του ΟΔΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ 4 - 3ο,4ο
ΤΡΙΚΟΥΠΗ 4 μεγαλύτερου
τμήματος του
κτιρίου
34. ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Ολική κατάρρευση ΟΔΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ & - 3ο, 4ο
ΤΡΙΚΟΥΠΗ & Ι. του κτιρίου Ι. ΠΟΛΕΜΗ
ΠΟΛΕΜΗ
35. Ι. ΠΟΛΕΜΗ 5 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Κατάρρευση του ΟΔΟΣ Ι. ΠΟΛΕΜΗ 5 - 3ο, 4ο
μεγαλύτερου
τμήματος του
κτιρίου
97

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΚΡΙΤΗΡΙΟ/
ΚΑΘΕΣΤΩΣ
ΕΓΚΑΤ/ΨΗΣ
36. Ι. ΠΟΛΕΜΗ 7 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Εκτεταμένες ζημιές ΟΔΟΣ Ι. ΠΟΛΕΜΗ 7 & - 3ο, 4ο
στο κτίριο ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ
37. ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ & - 2ο
ΤΡΙΚΟΥΠΗ & ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ
ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ
38. ΗΣΑΪΑ 15Α & ΑΓΙΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΗΣΑΪΑ 15Α & ΑΓΙΟΥ - 1ο
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
39. ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΔΡΟΣΟΠΟΥΛΟΥ 22 & - 1ο

«ΔΙΑΝΑ» ΕΣΛΙΝ
40. ΑΒΕΡΩΦ 14 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΑΒΕΡΩΦ 14 - 1ο
41. ΥΨΗΛΑΝΤΟΥ 8 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΟΥ 8 - 1ο

42. ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ & ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ 6 ΚΑΙ - 1ο
ΜΑΝΩΛΙΔΟΥ ΜΑΝΩΛΙΔΟΥ 10
43. ΕΣΛΙΝ & ΒΥΡΩΝΟΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Εναπομείναντες ΟΔΟΣ ΕΣΛΙΝ 24 & ΒΥΡΩΝΟΣ 44 - 3ο.4ο
μόνο οι εξ. Τοίχοι
του ισογείου
44. ΔΡΟΣΟΠΟΥΛΟΥ 9 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Εκτεταμένες ζημιές ΟΔΟΣ ΔΡΟΣΟΠΟΥΛΟΥ 9 - 2ο
στο κτίριο
45. ΔΡΟΣΟΠΟΥΛΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΔΡΟΣΟΠΟΥΛΟΥ - 1ο
& ΕΓΚ. περιβάλλον
χώρος
46. ΣΙΝΕ «ΝΙΚΗ» ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ 6 - 2ο
χώρος
47. ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ 5 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ 5 - 1ο
98

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΚΡΙΤΗΡΙΟ/
ΚΑΘΕΣΤΩΣ
ΕΓΚΑΤ/ΨΗΣ
48. ΒΑΣΑΚΑΡΗ 5 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΒΑΣΑΚΑΡΗ 5 - 1ο
χώρος
49. ΑΧΙΛΛΕΩΣ 24 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΑΧΙΛΛΕΩΣ 24 & ΕΣΛΙΝ - 1ο
χώρος
50. ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ - ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΙ ΛΥΚΟΥΡΓΟΥ – - 1ο

ΤΡΑΠΕΖΑ & ΕΓΚ. περιβάλλον ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ
χώρος
51. ΣΑΤΩΒΡΙΑΝΔΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΣΑΤΩΒΡΙΑΝΔΟΥ & - 1ο
ΦΕΙΔΙΟΥ
52. ΑΙΟΛΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Φθορές στο κτίριο ΟΔΟΣ ΑΙΟΛΟΥ (ΔΗΜΟΤΙΚΗ - 1ο
ΑΓΟΡΑ)
53. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥ- ΙΔΙΩΤΙΚΟ Ημιτελές (γιαπί) ΟΔΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ 3 - 5ο
ΛΟΥ 3
54. ΒΥΡΩΝΟΣ 35 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Ημιτελές (γιαπί) ΟΔΟΣ ΒΥΡΩΝΟΣ 35 - 5ο
55. ΛΕΒΑΔΕΙΤΟΥ 24-26 ΙΔΙΩΤΙΚΟ Ημιτελές (γιαπί) ΟΔΟΣ ΛΕΒΑΔΕΙΤΟΥ 24-26 - 5ο
56. ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ & ΙΔΙΩΤΙΚΟ Ημιτελές (γιαπί) ΟΔΟΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ & - 5ο
ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ
57. ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Ημιτελές (γιαπί) ΟΔΟΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ 6Β - 5ο
58. ΔΗΜΟΛΟΥΛΙΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Ημιτελές (γιαπί) ΟΔΟΣ ΔΗΜΟΛΟΥΛΙΑ 4 - 5ο

59. ΟΘΩΝΟΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Ημιτελές (γιαπί) ΟΔΟΣ ΟΘΩΝΟΣ 27 - 5ο
60. ΠΑΡΚΙΝ ΟΘΩΝΟΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟ Ημιτελές (γιαπί) ΟΔΟΣ ΟΘΩΝΟΣ - 5ο
99

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
3.3.3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ – ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Από την καταγραφή προέκυψαν εξήντα ΕΓ.Κ., τα οποία βρίσκονται διάσπαρτα στο
ιστορικό κέντρο της πόλης της Λαμίας (βλ. σχέδιο Α-2.1). Η χρονική περίοδος
ου
κατασκευής τους ξεκινά από τα τέλη του 19 αιώνα και φθάνει μέχρι την προηγούμενη
δεκαετία-κατηγορία που αφορά τα ημιτελή κτίρια.
Εικόνα 30. Εγκαταλελειμμένα κτίρια Ιστορικού

κέντρου Λαμίας
Πηγή: απόσπασμα σχεδίου Α2.1
Τα έντεκα είναι κτίρια που έχουν χαρακτηριστεί ως διατηρητέα (βλ. σχέδιο Α-2.2),
ένα έχει χαρακτηριστεί επικινδύνως ετοιμόρροπο με πρωτόκολλο κατεδάφισης και τα
οχτώ είναι ημιτελή. Από την έρευνα του πεδίου και των στοιχείων, προέκυψε επίσης ότι
από τα αξιόλογα κτίρια που προτάθηκαν για να συμπεριληφθούν στον κατάλογο των
διατηρητέων στην μελέτη του Β2 σταδίου του ΓΠΣ Λαμίας, έχει κατεδαφιστεί το κτίριο
που βρισκόταν στην γωνία των οδών Δροσοπούλου και Πατρόκλου, καθώς και το 2012 ο
όροφος των κτιρίων της Δημοτικής Αγοράς το έτος 2012.
Εικόνα 31. Κτίριο δημοτικής Αγοράς πριν την κατεδάφιση.

Πηγή:http://amfictyon.blogspot.gr/2014/10/blog-
post_8.html
100

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Στις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα οι κάτοικοι του κέντρου της πόλης της
Λαμίας μετακινήθηκαν σε προάστια ή σε άλλες περιοχές ή μετανάστευσαν σε άλλες
πόλεις λόγω διαρθρωτικών αλλαγών στην οικονομία. Συνοικίες εκτός του κέντρου της
πόλης, όπως οι συνοικίες της Άμπλιανης, Καλυβίων, Παγκρατίου και Γαλανέικων
αναπτύχθηκαν ραγδαία, αφού η γη στην περιοχή του κέντρου είχε μεγάλη αξία και δεν
διέθετε τις παροχές και τις υπηρεσίες περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής που υπήρχαν
στις περιοχές έξω από αυτό. Η Οικονομική Ανάπτυξη έφερε την υπερμεγένθυση στον
κατασκευαστικό τομέα και σε κάποιες περιοχές υπήρξε μεγάλη ανοικοδόμηση με
αποτέλεσμα την ανάπτυξη στον τομέα της αγοράς κατοικίας και την μείωση της ζήτησης,
έτσι αυξήθηκε το απόθεμα των κατοικιών και δεν υπήρξε αντίστοιχη αύξηση πληθυσμού.
Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών επέτεινε την εγκατάλειψη των κενών κτιρίων
και πολλές φορές ακόμη και των εν χρήση κτιρίων. Η υπερβολική φορολόγηση που
επιβαρύνει τα ακίνητα ανάγκασε τους ιδιοκτήτες να αδιαφορούν αλλά και σε κάποιες
περιπτώσεις να επιδιώκουν την καταστροφή των κτιρίων που έχουν στην κατοχή τους.
Αδιάσειστη απόδειξη αποτελεί το κτίριο με αριθμό 43. (ΠΙΝΑΚΑΣ 13 & Παράρτημα Ι)
στη διασταύρωση των οδών Βύρωνος και Έσλιν. Το κτίριο όπως φαίνεται σε εικόνες από
τους ιστότοπους GOOGLE EARTH και www.bing.com/maps μέχρι και τον Ιούλιο του
2014 ήταν σε σχετικά καλή κατάσταση, κατά την παρούσα καταγραφή δύο χρόνια μετά το
κτίσμα δεν είναι πια το διώροφο του 2014, έχουν απομείνει μόνο οι εξωτερικοί τοίχοι,
μέρος της περιτοίχισης και το πάνω μέρος της σιδερένιας αυλόπορτας. Ο όροφος του
κτιρίου και το ισόγειο μέχρι τα πρέκια των ανοιγμάτων έχουν κατεδαφιστεί.
Εικόνα 33. Το κτίριο της οδού Βύρωνος & Εικόνα 32. Το κτίριο της οδού Βύρωνος &
‘Έσλιν τον Νοέμβριο του 2016 ‘Έσλιν τον Ιούλιο του 2014.
Πηγή: προσωπικό αρχείο Πηγή:Google earth
Με έρευνα στο πεδίο πραγματοποιήθηκε μια πρώτη αποτίμηση της κατάστασης των
κτιρίων, έτσι τα είκοσι τρία από τα εξήντα ΕΓ.Κ. παρουσιάζουν σοβαρές φθορές στο
εξωτερικό κέλυφος τους, τα δεκατρία είναι κοινώς ετοιμόρροπα επιδέχονται όμως
επισκευή, συντήρηση και βελτίωση, τα δέκα έξι είναι επικινδύνως ετοιμόρροπα από
101

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
στατική και δομική άποψη. Τα δώδεκα από τα εξήντα κτίρια είναι εστίες
παραβατικότητας και εστίες μόλυνσης, ενώ ταυτόχρονα ανήκουν σε κάποια από τις
άλλες κατηγορίες ΕΓ.Κ. έτσι κάποια είναι και επικινδύνως ετοιμόρροπα και αποτελούν
τις δυσμενέστερες περιπτώσεις ΕΓ.Κ. τόσο για τους περίοικους αλλά και τα άτομα που
βρίσκουν «στέκι» παραβατικότητας εκεί. Από άποψη ιδιοκτησιακού καθεστώτος
ανήκουν σε ιδιώτες με έναν ή περισσότερους ιδιοκτήτες. Μεταξύ των επικινδύνων
κτιρίων εντοπίζονται τρία διατηρητέα, τα οποία λόγω οικονομικής κρίσης καταρρέουν
και μαζί τους ένα σημαντικό κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομίας του τόπου.
Γράφημα 6. Κατανομή ΕΓ.Κ. ανά κατηγορία

Η περιοχή που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό ΕΓ.Κ. (δέκα επτά) βρίσκεται
στην πλατεία Λαού (βλ. σχέδιο Α-2.3) και αναπτύσσεται στην βόρεια πλευρά της
πλατείας από τον Ι.Ν.
Παναγίας Δεσποίνης έως
τον Ι.Ν. του Αγίου
Νικολάου. Στον ιστό της
πόλης κατά την εποχή
της τουρκοκρατίας οι
συνοικίες αναπτύσσονταν
ανάλογα με της εθνότητα
που κατοικούσε στην
πόλη, η περιοχή της
πλατείας Λαού ήταν η Εικόνα 34. Απόσπασμα «ΡΥΜΟΤΟΜΙΑ ΠΟΛΗΣ ΛΑΜΙΑΣ

χριστιανική συνοικία Γερμ. Περιηγητή Fr. Stalin 1912» Με επεξεργασία:
ΕDP SA – Γραφείο Μελετών ΥΨΙΛΟΝ ΕΠΕ, (2007)
102

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
διότι εκεί κατοικούσαν έλληνες έως τις υπώρειες του Κάστρου Λαμίας, οι ιδιοκτησίες
είναι μικρές με μικρά κατ΄ εξοχήν κτίσματα, έχει στενούς δρόμους οι περισσότεροι των
οποίων είναι πεζόδρομοι. Τα ΕΓ.Κ. της περιοχής είναι σε κακή κατάσταση και σε πολλές
περιπτώσεις είναι ερειπωμένα αφού λόγω της εγκατάλειψης και της δυσκολίας
πρόσβασης, αποτελούν εύκολο στόχο παντός τύπου εγκληματιών, οι οποίοι
καταλαμβάνουν το χώρο με σκοπό κυρίως την χρήση ναρκωτικών ουσιών. Μόνο το
καλοκαίρι του (2016) δύο φορές ξέσπασε πυρκαγιά, στα κτίσματα μεταξύ της οδού Ι.
Πολέμη και της οδού Χαρ. Τρικούπη, που προκλήθηκε από χρήστες ναρκωτικών ουσιών,
οι οποίοι βρίσκουν εύκολα καταφύγιο στα μικρά εγκαταλελειμμένα οικήματα. Λόγω της
δυσκολίας πρόσβασης των πυροσβεστικών οχημάτων, της στενότητας των οδών και της
ύπαρξης πεζοδρόμων με σκαλοπάτια η Πυροσβεστική Υπηρεσία καθυστέρησε
σημαντικά την κατάσβεση των πυρκαγιών και την προσπάθεια διάσωσης των
συγκεκριμένων κτιρίων και των γειτνιαζόντων σε αυτά.
Εικόνα 35. Η περιοχή με την μεγαλύτερη συγκέντρωση ΕΓ. (πλατεία Λαού)

Πηγή: www.bing.com/maps (με Ιδία επεξεργασία)
103

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Η περιοχή λόγω των μικρών κατοικιών, των πεζοδρόμων κα της προαστικοποίησης

της πόλης8 τις τελευταίες δεκαετίες, συνεχώς υποβαθμίζεται, τα κτίρια εγκαταλείπονται
και μέχρι της εποχή της δημοσιονομικής κρίσης τα οικόπεδα μετά από συνενώσεις με
πώληση ή με την μέθοδο της αντιπαροχής εδίδοντο για την ανέγερση πολυκατοικιών.
Τώρα τα κτίρια απλώς εγκαταλείπονται. Από το 2010 έως το 2014 κρίθηκαν
επικίνδυνα και κατεδαφίστηκαν άλλα δύο κτίρια επί της οδού Χαριλάου Τρικούπη. Στη
φωτογραφία της εικόνας 37. φαίνεται κτίριο της περιοχής που κατεδαφίστηκε ως
επικινδύνως ετοιμόρροπο και στην θέση του παραμένει κενό οικόπεδο φωτογραφία
εικόνας 36.
Στην εικόνα 38. με υπόλευκο περίγραμμα και σκίαση φαίνεται η περιοχή του κέντρου
και με κίτρινο περίγραμμα και σκίαση η περιοχή συγκέντρωσης των ΕΓ.Κ. της πλατείας
Λαού και στην εικόνα 39. με μούρο χρώμα τα ΕΓ.Κ. της περιοχής της πλατείας Λαού.
Εικόνα 37. Κτίριο της οδού Χ. Τρικούπη Εικόνα 36. Η περιοχή μετά την κατεδάφιση
το 2014 Πηγή: προσωπικό αρχείο
Πηγή: Επιτροπή ετοιμόρροπων Π.Ε.
Φθιώτιδας
Ο αριθμός των ΕΓ.Κ. αντιστοιχεί σε ποσοστό περίπου 20% του συνολικού κτιριακού
αποθέματος της γειτονιάς. Εκτός των κτιρίων υπάρχουν εγκαταλελειμμένοι χώροι, των
συνολικών ιδιοκτησιών που αφορούν σε ερείπια και σε αδόμητα οικόπεδα
8
Το σχέδιο πόλης Λαμίας το 1989 επεκτάθηκε διπλασιάζοντας το μέγεθος της πόλης
104

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 38. ορθοφωτοχάρτης λήψεις από το δορυφόρο QuickBird της εταιρείας DigitalGlobe με
ίδια επεξεργασία προσδιορίζεται το ιστορικό κέντρο της Λαμίας με ανοιχτό κίτρινο χρώμα,
με έντονο κίτρινο προσδιορίζεται η περιοχή συγκέντρωσης ΕΓ.Κ.
(Πηγή: ΡΟΥΣΤΑΝΗΣ Θ. και ΚΑΡΑΜΠΟΥΡΝΙΩΤΗΣ Η. (2005), «Ενημέρωση
Υπόβαθρου Πολεοδομικού Συγκροτήματος Λαμίας & Περιφερειακών Οικισμών με Χρήση
Δορυφορικής Εικόνας»)
105

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 39. Περιοχή πλατείας Λαού Πηγή: Απόσπασμα Σχεδίου Α-2.1 Καταγραφή
εγκαταλελειμμένων κτιρίων στο Ιστορικό Κέντρο Λαμίας (Ίδία επεξεργασία Υπόβαθρο
ρυμοτομικό Σχέδιο Λαμίας πηγή ΔΥΤΕ Δήμου Λαμιέων)
Η ύπαρξη πληθώρας ΕΓ.Κ. στο κέντρο της πόλης έχει αντίκτυπο στο άμεσο ή έμμεσο
περιβάλλον και αποτελεί κίνδυνο για την δημόσια υγεία, την ασφάλεια των περιοίκων
και προσβάλει το φυσικό, πολεοδομικό περιβάλλον. Επομένως:
 Είναι άμεση η ανάγκη να διατυπωθούν προτάσεις (και άρα να υπάρξουν
παρεμβάσεις) για τα ΕΓ.Κ. στο ιστορικό κέντρο της Λαμίας και συγκεκριμένα,
είτε ανά μεμονωμένη περίπτωση ΕΓ.Κ. (όταν πρόκειται για αξιόλογο κτίσμα),
είτε ανά κατηγορία ΕΓ.Κ..
 Πέραν αυτού όμως, είναι εξίσου σημαντικό η διαχείριση των ΕΓ.Κ. να
αποτελέσουν μέρος ευρύτερων αναπλάσεων (σχεδιασμός και παρεμβάσεις ανά
χωρική ενότητα), με προτεραιότητα στην περιοχή πλατείας Λαού (λόγω της
πυκνότητας που παρουσιάζουν εκεί τα ΕΓ.Κ.).
106

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΖΩΗ ΚΑΚΑΝΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ
ΚΕΝΤΡΟΥ ΛΑΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ
4. ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΛΑΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ
4.1. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΕΓΚ
Σύμφωνα και με την ανάλυση που προηγήθηκε στο κεφάλαιο 3.1., για τις λειτουργίες
και τα χαρακτηριστικά της Λαμίας προκύπτει ότι ο ρόλος της πόλης μπορεί να ενισχυθεί
ώστε να κατέχει σημαντική θέση στην βαθμίδα του αστικού εθνικού δικτύου αλλά και
στη θέση επιρροής της κάτω από τις νέες συνθήκες της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας
και του ανταγωνισμού των πόλεων. Η Λαμία ως σημαντικός αστικός πόλος, ως έδρα
υπηρεσιών, ως προς την γεωγραφική της θέση καθώς και με την μακραίωνη ιστορία της,
μπορεί και πρέπει να αναπτύξει αστικό τουρισμό που μπορεί να περιλαμβάνει
εναλλακτικές μορφές όπως θερμαλιστικό, γαστρονομικό, εκθεσιακό και συνεδριακό
τουρισμό.
Γράφημα 7. Μορφές θεματικού τουρισμού.

107

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Μπορεί ταυτόχρονα να οργανωθούν τοπικά και υπερτοπικά δίκτυα που θα αναδείξουν

την περιοχή, θα ενισχύσουν τον τουρισμό και την προβολή όλων των γύρω περιοχών,
μέσω της σύνδεσης αφ’ ενός και της προβολής, της επικοινωνίας, διεθνών συνεργασιών
και χρηματοδοτήσεων.
 τοπικό δίκτυο νεωτέρων ιστορικών τόπων. Συγκεκριμένα μπορεί να
αναπτυχθεί σύνδεση που αφορά ιστορικούς τόπους της νεώτερης ιστορίας
της χώρας και βρίσκονται στην περιοχή της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.
Ένα τοπικό δίκτυο θα συνδέσει την Αλαμάνα (Μάχη της Αλαμάνας) – το
Γοργοπόταμο (ανατίναξη γέφυρας Γοργοποτάμου) – τη Λαμία (Κάστρο
Λαμίας) – τη Μενδενίτσα (Κάστρο Μενδενίτσας) και την Γραβιά (Χάνι της
Γραβιάς).
 Δίκτυο Ιαματικών Λουτρών. Η δημιουργία τοπικών δικτύων συνεργασίας
μεταξύ των λουτροπόλεων θα πρέπει να στοχεύει στην συνεργασία μεταξύ
των θερμαλιστικών προορισμών (Παπαγεωργίου, 2010). Οι ιαματικές πηγές
της Φθιώτιδας αποτελούν από την αρχαιότητα ένα σημαντικό σημείο
αναφοράς της. Σε δίκτυο με κέντρο τη Λαμία μπορούν να συμπεριληφθούν
τα Ιαματικά λουτρά Θερμοπυλών, Καλλιδρόμου (Ψωρονέρια), Υπάτης και
των Καμένων Βούρλων, Κονιαβίτη, Πλατυστόμου και Δρανίστας –
Καΐτσας αλλά και τα λουτρά της Αιδηψού.
 Υπερτοπικό Δίκτυο Αρχαιολογικών χώρων. Δημιουργία ενός δικτύου
τουριστικών αξιοθέατων για την ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων,
στους οποίους οι επισκέπτες θα απολαμβάνουν τη γνώση του παρελθόντος
με ενημέρωση για την ιστορική συσχέτιση των χώρων, σε επαφή με τη
φύση. Με άξονα από τη βόρεια ως την νότια Ελλάδα και κέντρο την πόλη
της Λαμίας, το δίκτυο θα περιλαμβάνει αρχαιολογικούς χώρους όπως
Βεργίνα, Κάστρο Λαμίας, Θερμοπύλες, Δελφοί, Θήβα, Αθήνα, Επίδαυρο,
Μυκήνες κλπ.
 Τοπικό Δίκτυο μουσείων κατανεμημένων στην Περιφέρεια Στερεάς
Ελλάδας με στόχο το συντονισμό των δράσεων και την αντιμετώπιση των
κοινών προβλημάτων των Μουσείων για την ανάδειξη του πολιτιστικού
αποθέματος. Το δίκτυο θα περιλαμβάνει τα Αρχαιολογικά μουσεία
108

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Δελφών, Άμφισσας, Θηβών, Λαμίας, το Βυζαντινό μουσείο Φθιώτιδας, το

Λαογραφικό μουσείο Φθιώτιδας, και το Κέντρο Ιστορικής ενημέρωσης
Θερμοπυλών.
 Υπερτοπικό Δίκτυο Natura Οικολογικό Δίκτυο περιοχών, οι οποίες
φιλοξενούν φυσικούς τύπους οικοτόπων και οικοτόπους ειδών που είναι
σημαντικοί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το δίκτυο θα περιλαμβάνει το όρος
Όθρυς, τα βουνά της Γκούρας, τον υγρότοπο της Λαμίας, τον κάτω ρου και
τις εκβολές του Σπερχειού και τον εθνικό δρυμό της Οίτης.
Η βελτίωση της εικόνας του ιστορικού κέντρου της πόλης, που θα επιτευχθεί μετά
από στρατηγικό σχεδιασμό θα συμβάλλει στην ελκυστικότητα του χώρου. Σε πρώτη
φάση πρέπει να διερευνηθεί η δυνατότητας κήρυξης του ιστορικού κέντρου της πόλης
ως «διατηρητέο οικιστικό σύνολο» (κήρυξη βάσει νομοθεσίας ΥΠΕΚΑ). Να
αναβαθμιστεί το ιστορικό κέντρο και να αναδειχθούν τα μνημεία και οι πολιτιστικοί
χώροι, με την υλοποίηση προγραμμάτων αστικών αναπλάσεων, να υλοποιηθούν έργα
ενοποίησης χώρων πολιτισμού, να προωθηθούν οι πολιτιστικές εκδηλώσεις, να
αναδειχθεί η άυλη πολιτιστική κληρονομιά, καθώς και στήριξη των νέων για την
υλοποίηση πολιτιστικών δράσεων, να ενισχυθούν οι υποδομές / χώρων πολιτισμού
(θέατρα, αίθουσες τέχνης, βιβλιοθήκες κλπ), καθώς και οι πολιτιστικοί θεσμοί και τέλος
να αποκατασταθεί η διάσπαση του αστικού χώρου με έργα αισθητικής και λειτουργικής
ένταξης (EDP SA & Μαμάτση 2015). Οι κοινόχρηστοι χώροι σε συνδυασμό με τους
χώρους πολιτισμού, τα μνημεία, το δομημένο περιβάλλον και τη δραστηριότητα των
απλών ανθρώπων και των ιθυνόντων καθώς και οι υποδομές μπορούν να καθιερώσουν
την πόλη ως ένα θελκτικό προορισμό. στον οποίο ο επισκέπτης μπορεί να βιώσει
αυθεντικές εμπειρίες.
Για την βελτιστοποίηση του αστικού περιβάλλοντος στο ιστορικό κέντρο της
Λαμίας, στο πλαίσιο βέβαια εφαρμογής της νομοθεσίας υπέρ του δημοσίου
συμφέροντος, ο Δήμος Λαμιέων μπορεί να αξιοποιήσει την ύπαρξη των ΕΓ.Κ. και
δεδομένου της εποχής της κρίσης, να μετατρέψει την αρνητική εικόνα τους σε ευκαιρία
για την βελτιστοποίηση του αστικού περιβάλλοντος της περιοχής που βρίσκονται.
109

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Η μορφή και η εικόνα παράγουν αίσθημα. Τα ΕΓ.Κ. παράγουν αίσθημα θλίψης και
απώλειας στους κατοίκους και δυσμενή εικόνα στους επισκέπτες, μπορούν όμως να
αξιοποιηθούν συμμετέχοντας σε ένα γενικό σχεδιασμό ανάπλασης του ιστορικού
κέντρου της πόλης.
4.2. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΓ.Κ. ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

ΛΑΜΙΑΣ
Η λήψη απόφασης για την πολιτική που θα ακολουθηθεί για κάθε περίπτωση ΕΓ.
επηρεάζεται από την κατηγορία στην οποία ανήκει το κτίριο σε σχέση με την κατάστασή
του όπως περιγράφεται στο κεφ. 3.3.1. Μετά από την καταγραφή των κτιρίων έγινε και η
κατάταξή τους ανάλογα με την κατάστασή τους στο κεφ. 3.3.2. και απεικονίζεται στην
τελευταία στήλη του Πίνακα 13 «ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ». Το
συγκριτικό κόστος της κατεδάφισης ή επαναχρησιμοποίησης των ΕΓ.Κ. είναι ένας από
τους βασικότερους παράγοντες που θα επηρεάσουν την εκλογή διαχείρισης τους. Έτσι τα
κτίρια του Πίνακα 13 που βρίσκονται στην 1η κατηγορία και παρουσιάζουν σοβαρές
φθορές στο εξωτερικό κέλυφος τους, είναι κτίρια που επισκευάζονται και
επαναχρησιμοποιούνται εύκολα και με μικρή σχετικά δαπάνη. Τα κτίρια της 2ης
κατηγορίας με την κατάσταση τους σε κοινώς ετοιμόρροπα, επιδέχονται επισκευή,
συντήρηση και βελτίωση, αλλά με μεγαλύτερη δαπάνη η οποία θα αξιολογηθεί και σε
σχέση με την ευρύτερη περιοχή των κτιρίων και το στρατηγικό σχεδιασμό. Τα κτίρια
της 3ης κατηγορίας με την κατάσταση τους σε επικινδύνως ετοιμόρροπα, είναι
επικίνδυνα από άποψη στατική και δομική και αποτελούν απειλή για την δημόσια
ασφάλεια και πρέπει κατά γενικό κανόνα να κατεδαφιστούν. Τέλος τα ημιτελή
κτίσματα (γιαπί) μπορούν στις περισσότερες περιπτώσεις να αξιοποιηθούν.
Η πολιτεία μπορεί να προβεί στην απαλλοτρίωση κάποιων από τα ΕΓ. για να τα
αξιοποιήσει ανάλογα με την περίπτωση και την στρατηγική της πολιτική είτε σαν
κτίσματα ή να τα κατεδαφίσει για να δημιουργήσει υπαίθριους χώρους πρασίνου και
στάθμευσης ή να προβεί στην ανέγερση νέου κτιρίου στο οικόπεδο που θα προκύψει από
την κατεδάφιση.
110

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Σε κάποια σημεία του κέντρου της πόλης έχει ήδη εφαρμοστεί από ιδιώτες η λύση
της κατεδάφισης παλιών κτισμάτων για δημιουργία υπαίθριων πρόχειρων ιδιωτικών
χώρων στάθμευσης που εξυπηρετούν γειτονικά κτίσματα. Παράδειγμα κατεδάφισης
παλιού ΕΓ. κτιρίου και διαμόρφωσης πρόχειρου υπαίθριου χώρου στάθμευσης βρίσκεται
στην διασταύρωση των οδών Ησαΐα και Αμαλίας (βλ. εικόνες 40. & 41).
Εικόνα 40. Η διασταύρωση Ησαΐα και Αμαλίας Εικόνα 41. Η διασταύρωση Ησαΐα και
Πηγή: Google Street 7/2011 Αμαλίας
Πηγή: Google Street 7/2014
Η αξιοποίηση των ΕΓ.Κ. θα αποφασιστεί μετά από συνολικό σχεδιασμό του Δήμου
Λαμίας που θα αφορά στην βελτίωση της εικόνας της πόλης, με στόχο τη δημιουργία
ζώνης πολιτιστικών/καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων, την προσέλκυση Τουρισμού, την
ενίσχυση του εμπορίου και της αναψυχής, την προσέλκυση και στήριξη καινοτόμων
επιχειρήσεων, τη δημιουργία χώρων πρασίνου και πεζοδρομήσεων. Οι στόχοι και η
στρατηγική του δήμου αλλά και την αξιολόγηση των ΕΓ.Κ. σε σχέση με την Ιστορική
τους αξία και μνήμη, την καλλιτεχνική, Αισθητική και την αξία τους ως τοπόσημα της
περιοχής, πρέπει να συνυπολογιστούν προκειμένου να αποφασιστεί η κατεδάφιση, η
απαλλοτρίωση και η επανάχρησή. Κάποια δηλαδή κτίρια που αν και η κατάστασή τους
τα κατατάσσει στην κατηγορία 3 μπορεί και πρέπει να διατηρηθούν ανάλογα με τη θέση
τους και την «αξία» τους με γνώμονα ένα συνολικό σχεδιασμό για την ανάδειξη του
Ιστορικού Κέντρου. Τα κτίρια αυτά μπορεί να απαλλοτριωθούν και να χρησιμοποιηθούν
από το Δήμο ή να αποδοθούν για χρήση με ειδικούς όρους σε ιδιώτες και μπορεί να
δοθούν κίνητρα σε επιχειρηματίες-ιδιοκτήτες (μειωμένα δημοτικά τέλη, χορήγηση
111

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
άτοκων δανείων, ένταξη σε ευρωπαϊκά προγράμματα, επιδοτήσεις) για της βελτίωση και
ανακαίνιση τους.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Α. Διατηρητέα-Αξιόλογα
Αρκετά από τα ΕΓ.Κ. που καταγράφηκαν έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα ή είναι
κτίρια αξιόλογα τα οποία πρέπει να διατηρηθούν για την αρχιτεκτονική τους αξία ή και
τον παραδοσιακό τους χαρακτήρα. Τα κτίρια αυτά σε κάποιες περιπτώσεις ανήκουν
στην 3η κατηγορία των επικινδύνως ετοιμόρροπων, πρέπει ωστόσο να παραμείνουν και
να προστατευτούν.
Πιο συγκεκριμένα προτείνεται :
- Η προστασία και αποκατάσταση των έντεκα διατηρητέων κτιρίων του ΠΙΝΑΚΑ 13
(α/α 1. και 3.-12.) (βλ. σχέδιο Α-2.2).
- Η κήρυξη ως διατηρητέων δέκα έξι από τα ΕΓ.Κ. του ΠΙΝΑΚΑ 13, όπως
παρουσιάζονται στο κατωτέρω ΠΙΝΑΚΑ 14 (βλ. σχέδιο Β-1).
Με συνολική ανασχεδίαση των όψεων, ενεργειακή αναβάθμιση και χρήση
συμβατή με τις νέες ανάγκες της πόλης προκειμένου να ενταχθούν ομαλά σε μία περιοχή
με ιστορική αξία και πολλά διατηρητέα.
Πίνακας 14. Προστασία κτιρίων - πρόταση για κήρυξη.

Α/Α ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΚΤΙΡΙΟΥ ΘΕΣΗ/ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ

ΠΙΝΑΚ.
13
2. ΟΜΗΡΟΥ ΣΚΑΛΟΠΑΤΙΑ ΟΔΟΥ ΟΜΗΡΟΥ
13. ΣΑΤΩΒΡΙΑΝΔΟΥ ΠΛΑΤΕΙΑ ΠΑΡΚΟΥ/ ΣΑΤΩΒΡΙΑΝΔΟΥ6
14. ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΟΘΩΝΟΣ ΟΔΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΟΘΩΝΟΣ
15. ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ 22 ΟΔΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ 22 & ΗΣΑΪΑ
16. ΚΤΙΡΙΟ ΕΓΓΟΛΦΟΠΟΥΛΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 67
17. ΠΛΑΤΕΙΑ ΛΑΟΥ ΠΛΑΤΕΙΑ ΛΑΟΥ
18. ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ & ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ ΟΔΟΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ & ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ
19. ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 11&13 ΟΔΟΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 11&13
23. ΗΣΑΪΑ 31 ΟΔΟΣ ΗΣΑΪΑ 31 & ΜΕΣΟΛΛΟΓΙΟΥ
26. ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ & ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ ΚΑΙ ΟΜΗΡΟΥ
112

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
28. ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ 58 ΟΔΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ 58 & ΠΑΝΑΓΙΑΣ
ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ 2
31. ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ & ΟΔΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ &
ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ
32. ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ ΟΔΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ -
ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ-ΧΑΡ. ΤΡΙΚΟΥΠΗ
38. ΗΣΑΪΑ 15Α & ΑΓΙΟΥ ΟΔΟΣ ΗΣΑΪΑ 15Α & ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ
47. ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ 5 ΟΔΟΣ ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ 5
50. ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ -ΤΡΑΠΕΖΑ ΟΔΟΙ ΛΥΚΟΥΡΓΟΥ –ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ
Τα διατηρητέα κτίρια λόγω των ακαλύπτων χώρων που διαθέτουν, μπορούν να

χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη κοινωνικών δομών όπως νηπιαγωγεία παράδειγμα το
κτίριο της οδού Αμαλίας 18 (α/α 4. Πίνακας 13 & Παράρτημα Ι) και παιδικοί σταθμοί ή
φιλοξενία αστέγων και φοιτητών. Άλλα μπορούν να στεγάσουν πολιτιστικές -
καλλιτεχνικές δραστηριότητες - πινακοθήκες, συνεδριακά κέντρα, αίθουσες εκθέσεων,
τέχνης, βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία, Εργαστήρια καλλιτεχνών, Αίθουσες λειτουργίας
πολιτιστικών συλλόγων. Για παράδειγμα το κτίριο της οδού Καραϊσκάκη-Ομήρου-
Εκκλησιών (α/α 1. Πίνακας 13 & Παράρτημα Ι) που γειτνιάζει με το Δημοτικό θέατρο
Λαμίας μπορεί να φιλοξενήσει δράσεις που αφορούν το θέατρο και μπορεί να είναι
βεστιάριο ή αρχειακό Μουσείο του ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης. Στο κτίριο της οδού Λυκούργου
-παλιά Καπναποθήκη (α/α 1. Πίνακας 13 & Παράρτημα Ι) μπορεί να λειτουργήσει
Δημοτική Πινακοθήκη με μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις έργων τέχνης (Κακανά,
Μυλωνής, Ρουχά, 2016).
Θεματική διαδρομή
Ταυτόχρονα με την προσπάθεια επανάχρησης των ΕΓ.Κ. που είναι διατηρητέα ή
παραδοσιακά, προτείνεται η δημιουργία μίας θεματικής διαδρομής για την ανάδειξη και
προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς, την αύξηση της επισκεψιμότητας των ιστορικών
αυτών κτιρίων και την ενημέρωση σχετικά με την χρήση τους. Για καλύτερη
πληροφόρηση η διαδρομή με τα κτίρια ενδιαφέροντος θα εμφανίζεται σε χάρτες
τοποθετημένους σε κατάλληλα σημεία και θα προβάλλεται σε διαδικτυακούς τόπους.
113

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Β. Ενοποίηση χώρων – Ενεργά οικοδομικά τετράγωνα

Β.1. Το κτίριο της οδού Θερμοπυλών 6 (α/α 46. Πίνακας 13) αφορά πρώην θερινό
κινηματογράφο (Σινέ «Νίκη»). Μετά την κατεδάφιση του κτιρίου προκύπτει ένας
ενοποιημένος χώρος που περιλαμβάνει την πλατεία του κινηματογράφου, τους
ακάλυπτους χώρους του ξενοδοχείου ‘’Έλενα’’, των πολυκατοικιών και του
Πολιτιστικού Κέντρου - Δημοτικού υπόγειου χώρου στάθμευσης της οδού Λεωνίδου.
Η πρόσβαση σε αυτό το χώρο γίνεται και
από τις τρείς οδούς Καποδιστρίου,
Θερμοπυλών και Λεωνίδου. Η
αναδιάρθρωση αυτού του ενοποιημένου
τμήματος θα μπορούσε να οδηγήσει σε
δημιουργία επιπλέον θέσεων στάθμευσης
Εικόνα 42. Φωτογραφία κτιρίου Σινέ
(υπόγειων και ενωμένων επιπέδων με το «Νίκη»
Πηγή: Προσωπικό αρχείο
υφιστάμενο δημοτικό χώρο), χώρο
παιχνιδιού για τα παιδιά των κατοικιών, δημιουργία πρασίνου ήτοι αλλαγή
μικροκλίματος και τέλος διαδρομές από και προς τη μια οδό στην άλλη με ιδιαίτερο
ενδιαφέρον, μια μικρή διακοπή από τον ήχο και την κίνηση των αρτηριών (εικόνα
43.).
Εικόνα 43. Κατεδάφιση κτιρίου και ενοποίηση χώρων

Πηγή: Ιδία επεξεργασία-υπόβαθρο από www.bing.com/maps
114

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Β.2. Τα κτίρια της οδού Δροσοπούλου με α/α 44. & 45. του Πίνακα 13. Τα κτίρια
μπορεί να κατεδαφιστούν και ο ελεύθερος χώρος που προκύπτει να ενοποιηθεί με το
χώρο που υπάρχει σήμερα και έχει προκύψει από την προηγούμενη κατεδάφιση του
κτιρίου που βρισκόταν στην γωνία των οδών Δροσοπούλου και Πατρόκλου. Η
αναδιάρθρωση αυτού του ενοποιημένου τμήματος θα μπορούσε να οδηγήσει σε
δημιουργία θέσεων στάθμευσης και χώρου πρασίνου (βλ. εικόνα: 45).
Εικόνα 44. Φωτογραφίες κτιρίων 44.&45. Πηγή: Προσωπικό αρχείο
Εικόνα 45. Περιοχή κτιρίων 44.&45. όπως εμφανίζονται στον χάρτη του Bing Maps
115

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Β.3. Ο περιβάλλων χώρος του κτιρίου της οδού Ευαγγελιστρίας με α/α 6. του Πίνακα
13, ο οποίος μαζί με το κτίριο έχει χαρακτηριστεί ως έργο τέχνης (ΦΕΚ 66/Β
/21.2.1986) μπορεί να ενοποιηθεί με το χώρο της πλατείας Δημαρχείου και να
διαμορφωθεί συνολικά ένας κοινόχρηστος πόλος πρασίνου που θα εξυπηρετεί την
ιδιαίτερη ανάγκη για πράσινο στο πυκνοδομημένο κέντρο της πόλης (εικόνα:46.).
Εικόνα 46. Περιοχή κτιρίου 6. όπως εμφανίζονται στον χάρτη του Bing Maps
116

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Τελικά μπορούμε να πούμε ότι η κατάσταση των κτιρίων, η συνεκτίμηση του

κόστους κατεδάφισης ή επαναχρησιμοποίησης, η αρχιτεκτονική και η ιστορική αξία κάθε
ΕΓ.Κ. και ο στρατηγικός σχεδιασμός για την πόλη που θα προκύψει μετά από δημόσια
διαβούλευση, μπορεί να γίνει πρόταση για την αξιοποίηση των ΕΓ. ακινήτων,
απαλλοτριώνοντας τα για να κατεδαφιστούν ή να χρησιμοποιηθούν από την πολιτεία ή
δίνοντας τρόπους χρηματοδότησης αλλά και φορολογική ελάφρυνση προκειμένου να
αξιοποιηθούν από τους ιδιοκτήτες τους.
117

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
4.3. ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ

ΛΑΟΥ (ΠΕΡΙΟΧΗ ΥΨΗΛΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ ΕΓ.Κ.)
Μετά την συνολική έρευνα της περιοχής του ιστορικού κέντρου της πόλης της Λαμίας
διαπιστώθηκε μεγάλη συγκέντρωση ΕΓ.Κ. στην περιοχή της πλατείας Λαού, όχι μόνο σε
σχέση με τον αριθμό των ΕΓ.Κ. αλλά και σε σχέση με την αναλογία τους, περίπου 20%
του κτιριακού αποθέματος της περιοχής και την κατάστασή τους, αλλά και από την
ύπαρξη αδόμητων οικοπέδων ή οικοπέδων που προέκυψαν από ΕΓ.Κ. που
κατεδαφίστηκαν πρόσφατα. Προκύπτει έτσι μια περιοχή με ειδικότερα προβλήματα
αλλά και μεγαλύτερο ενδιαφέρον για επανασχεδιασμό και συνολική ανάπλαση.
4.3.1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ

ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ
Η πλατεία Λαού βρίσκεται στην καρδιά

της πόλης και είναι από τις παλιότερες
πλατείες της. Κατοικείται από αρχαιοτάτων
χρόνων, ο περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή
«θα μας πει πως από το σημείο εκείνο
περνούσε ρυάκι». Κατά την νεώτερη
ιστορία της πόλης η πλατεία περιλαμβάνεται
στο πρώτο σχέδιο πόλης του 1936, που έγινε
από τον μηχανικό Δημήτριο Μανιατάκη.
Ήταν ανώνυμη έως την 29η Ιανουαρίου του
1897, απλώνεται στα πόδια της
Χριστιανικής λαμιώτικης συνοικίας από
όπου αρχίζει να υψώνεται ο λόφος της
Ακρολαμίας (Νάτσιος, 1998).
Εικόνα 47. Οικοδομές γύρω από τις κεντρικές
πλατείες 1950
Πηγή: Νάτσιος (1998) 118

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Η πλατεία διασχίζεται από την οδό

Όθωνος και συνδέεται με ένα ευρύ δίκτυο
πεζοδρόμων με τις άλλες τρεις μεγάλες
πλατείες του Ιστορικού κέντρου της
πόλης. Μέσα στην πλατεία βρίσκονται
υπεραιωνόβια πλατάνια, σιντριβάνι,
βρύσες με τρεχούμενο νερό που
προέρχεται από τον ποταμό Γοργοπόταμο
και ο ανδριάντας του Άρη Βελουχιώτη. Εικόνα 48. Φωτογραφία της πλατείας Λαού
Περιμετρικά και σε επαφή υψώνονται Πηγή: Αρχείο ΔΥΤΕ δήμου Λαμιέων
κτίρια, με χρήση κυρίως εμπορική αλλά και κατοικίες ενώ παλιότερα λειτουργούσαν
ξενοδοχεία. Επί της πλατείας και στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν εμπορικά
καταστήματα πώλησης παραδοσιακών προϊόντων και εστιατόρια –ψητοπωλεία
παραδοσιακών γεύσεων της «Ρούμελης». Παράλληλα λειτουργούν χώροι πολιτισμού: τα
Εικαστικά Εργαστήρια επί της πλατείας, η Αίθουσα Τέχνης ΣΚΕΤΚΕ στην «ΠΑΛΑΙΑ
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ» και σε πολύ κοντινή απόσταση επί πεζοδρόμων το Λαογραφικό
μουσείο του Δήμου και το κενοτάφειο του Αθανασίου Διάκου.
Εικόνα 49. Τοπογραφικό πλατείας Λαού.

Πηγή: Αρχείο ΔΥΤΕ δήμου Λαμιέων
119

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 51. Φωτογραφία Πλατείας Λαού Εικόνα 50. Φωτογραφία κενοτάφιο Αθ.Διάκου
Πηγή: Προσωπικό αρχείο Πηγή: Προσωπικό αρχείο
Εικόνα 52. Εικαστικά εργαστήρια

Εικόνα 53. Φωτογραφία Στενά της πλ. Λαού Πηγή: http://www.mag24.gr/archizoun-
Πηγή: Προσωπικό αρχείο ta-mathimata-sta-ikastika-ergastiria-tou-
dimou-lamieon/
Η ευρύτερη περιοχή της πλατείας Λαού συγκεντρώνει σημαντικά σύνολα που ακόμη και
σήμερα διατηρούν σε μεγάλο βαθμό παραδοσιακά χαρακτηριστικά, τόσο στα κτίρια όσο
και στα μνημεία και το δημόσιο χώρο. Συγκεντρώνει επίσης τις χρήσεις για τις οποίες
προσελκύει επισκέπτες. Αλλά βρίσκεται στην κοντινότερη απόσταση από το λόφο της
Ακρολαμίας και το Αρχαιολογικό Μουσείο με την Αίθουσα διαλέξεων και συνδέεται
απευθείας με το κάστρο της πόλης μέσω πεζοδρόμων – γραφικών σκαλοπατιών.
Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχή της πλατείας Λαού είναι:
 Η περιοχή βρίσκεται στο Ιστορικό κέντρο του Πολεοδομικού συγκροτήματος
Λαμίας
 Αρχιτεκτονική κληρονομιά –διατηρητέα, παραδοσιακά στοιχεία στα κτίρια
και στους χώρους
120

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
 Πολιτιστικές λειτουργίες
 Εμπορικά καταστήματα με παραδοσιακά προϊόντα
 Ύπαρξη μικτής χρήσης κτιρίων (εμπόριο, κατοικία, διασκέδαση)
 Χώροι εστίασης με παραδοσιακές γεύσεις
 Γειτνίαση με το Κάστρο Λαμίας
 Πεζοδρόμηση στο μεγαλύτερο μέρος της περιοχής (εκτός των οδών Όθωνος
και μέρος της οδού Καραϊσκάκη )
 Δίκτυο αστικών Λεωφορείων στις οποίες συμπεριλαμβάνονται δύο γραμμές
Mini Bus
Τα συγκριτικά μειονεκτήματα της περιοχής είναι :
 Μεγάλο πλήθος ΕΓ.Κ.
 Κλειστά καταστήματα
 Στενότητα χώρου
 Δυσκολία πρόσβασης λόγω υψομετρικών διαφορών- σκαλοπάτια
 Ερημοποίηση –παραβατικότητα, προσέλκυση κακοποιών στοιχείων
 Έλλειψη χώρων στάθμευσης
 Πυκνή δόμηση
 Έλλειψη χώρων πρασίνου
 Μεγάλος κυκλοφοριακός φόρτος στην οδό Όθωνος
Ευκαιρίες που παρουσιάζονται:

 Εγκαταλελειμμένα –ερειπωμένα κτίρια προς πώληση
 Αξιοποίηση κτιριακού αποθέματος για στέγαση πολιτιστικών δραστηριοτήτων
 Ανάδειξη της περιοχής ως πόλο έλξης πολιτισμικών/καλλιτεχνικών
δραστηριοτήτων
 Θέσπιση κινήτρων για τη χρήσης των κενών κτιρίων προς καινοτόμες
τεχνολογίες
 Δημιουργία ελεύθερων χώρων και χώρων πρασίνου
 Επέκταση του δικτύου των πεζόδρομων και οδών ήπιας κυκλοφορίας
 Ανάδειξη της εικόνας της μέσα από τον πολιτισμό
121

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
 Ενίσχυση της εμπορικής ταυτότητας της περιοχής και προώθηση των

παραδοσιακών και αγροτικών προϊόντων της ευρύτερης περιοχής της Λαμίας
Όπως φαίνεται και από τα παραπάνω, η ευρύτερη περιοχή της πλατείας Λαού λόγω της
ύπαρξης των παραδοσιακών συνόλων και των δυνατοτήτων των χρήσεων που ήδη
υπάρχουν παίζει καθοριστικό ρόλο σε όλους τους τομείς της πόλης. Όπως έχει
προαναφερθεί, βρίσκεται στο πολεοδομικό κέντρο και κοντά σε περιοχές πολιτιστικής,
διοικητικής και ιστορικής σημασίας. Συγκεντρώνει εμπορικές χρήσεις, υπάρχει μεγάλο
ποσοστό κατοικίας, εκτεταμένο δίκτυο πεζοδρόμων και εξυπηρετείται από Δημόσια
Συγκοινωνία. Η περιοχή λόγω των μικρών κατοικιών, των πεζοδρόμων και της
προαστικοποίησης της πόλης τις τελευταίες δεκαετίες, συνεχώς υποβαθμίζεται, τα κτίρια
εγκαταλείπονται και ερειπώνονται. Τα τελευταία χρόνια επίσης η περιοχή παρουσιάζει
σημαντική μείωση όσον αφορά στην εμπορική κίνηση των καταστημάτων. Προκειμένου
να βελτιωθεί η περιοχή και η εικόνα που παρουσιάζει, πρέπει να ενισχυθεί η εμπορική
της ταυτότητα και παράλληλα να αναδειχθεί σε πόλο έλξης πολιτιστικών/καλλιτεχνικών
δραστηριοτήτων. Πρέπει να αξιοποιηθούν τα πλεονεκτήματά της, όπως το κτιριακό
απόθεμα και η «ευκαιρία» ύπαρξης ΕΓ.Κ. και να δημιουργηθεί ένα δίκτυο βιώσιμης
κινητικότητας παράλληλα με την επέκταση των πεζοδρομήσεων στο κέντρο. Σημαντική
ευκαιρία, αποτελεί η ανάδειξη της περιοχής της πλατείας Λαού μέσα από ολοκληρωμένη
μελέτη ανάπλασης και η προβολή μέσω του πολιτισμού.
Εικόνα 54. Φωτογραφία πλατείας Λαού

Πηγή:
http://www.lamia.gr/el/content/
istorikes-plateies-lamias-parkoy-
eleytherias-diakoy-laoy
122

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
4.3.2. ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΔΕΑ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ

ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟΤΕΡΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΟΥ
ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Η περιοχή της πλατείας Λαού βρίσκεται πάνω στη διαδρομή που ενώνει το
Σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης με το Κάστρο Λαμίας με το Αρχαιολογικό του
μουσείο. Το Κάστρο είναι ένα δυναμικό σημείο αναφοράς, ορατό από όλα τα σημεία της
πόλης και από οποιοδήποτε σημείο προσέγγισης σε αυτή και αποτελεί την πρώτη πηγή
πληροφοριών που αφορούν την Λαμία. Ο σιδηροδρομικός Σταθμός αποτελεί ιστορικό
μνημείο τόσο για την ανάπτυξη της πόλης όσο και την αρχιτεκτονική του. Με μια
συνολική ανάπλαση της διαδρομής Κάστρου –Σιδηροδρομικού Σταθμού μπορεί να γίνει
η ανάδειξη του Ιστορικού κέντρου της πόλης. Η θέση της πλατείας Λαού με τα
αρχιτεκτονικά της σύνολα και οι δυνατότητες για επέμβαση θα συμβάλλουν σημαντικά
στο συνολικό σχεδιασμό του Ιστορικού Κέντρου και της παραπάνω «πολιτιστικής
διαδρομής» (βλ. σχέδιο Β-2).
Στόχος είναι η δημιουργία
μίας ζωντανής περιοχής μέσω
της ενίσχυσης της εμπορικής
ταυτότητάς της και της
αξιοποίησης των συγκριτικών
πλεονεκτημάτων της και της
ανάδειξής της πλατείας Λαού
ως πόλο έλξης πολιτισμικών/
καλλιτεχνικών δραστηριοτή-
των.
Εικόνα 55. Πρόταση δημιουργίας

διαδρομής Πολιτισμού
Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου Β-1
123

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Λαμβάνοντας υπόψη τις υφιστάμενες χρήσεις γης, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, το

κτιριακό απόθεμα, την μεγάλη συγκέντρωση των ΕΓ.Κ. –ερειπωμένων κτιρίων
προτείνεται, μέσα ένα συνολικό σχεδιασμό η δημιουργία ενός διευρυμένου
κοινοχρήστου χώρου ως κέντρου Πολιτισμού.
Στη συνολική επανεξέταση μπορεί να συμπεριληφθεί το τμήμα που βρίσκεται
βορείως της πλατείας Λαού και έχει την μεγάλη συγκέντρωση των ΕΓ.Κ. έτσι ώστε να
δημιουργηθεί ένας περισσότερο διευρυμένος κοινόχρηστος χώρος με στεγασμένους και
υπαίθριους χώρους. Ένας παλιός αλλά και νέος χώρος συνάθροισης, με εξυπηρέτηση
διαφόρων μορφών δραστηριοτήτων.
4.3.2.1. ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ

ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΛΑΟΥ
Το σύνολο των κτιρίων με τους χώρους που τα περιβάλλουν και της ευρύτερης
έκτασης μπορεί να συμπεριληφθούν σε μια συνολική πρόταση που με μορφολογική
συνέπεια ως προς την προϋπάρχουσα αρχιτεκτονική μορφή, ένταξη μνημείων και
παραδοσιακών συνόλων να υλοποιηθεί με τα πιο κάτω χαρακτηριστικά:
Α. Αναζωογόνηση της περιοχής μέσω πολιτιστικών/ καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων και

τόνωση των υπαρχόντων χρήσεων
 Διαμόρφωση χώρων πολιτισμού, που στοχεύουν στην αναζωογόνηση της
περιοχής και στην αύξηση της συμμετοχής των πολιτών στα διάφορα δρώμενα
 Ανάδειξη του δημόσιου χώρου με διάφορες εκδηλώσεις
 Αίθουσες συναυλιών, αίθουσες τέχνης/γκαλερί, performing art centers
 Έκθεση προϊόντων σε κοινόχρηστους χώρους
 Εργαστήρια παραγωγής και πώλησης παραδοσιακών προϊόντων
 «Κέντρο» δημιουργικών επιχειρήσεων (καλλιτεχνικά- δημιουργικά επαγγέλματα)
 Διατήρηση και αναζωογόνηση της πολιτιστικής κληρονομιάς
 Θεματικές πολιτιστικές εκδηλώσεις ανά εποχή
 Ενθάρρυνση συμμετοχικών διαδικασιών
124

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Β. Δημιουργία ελκυστικού και ευχάριστου περιβάλλοντος

 Δημιουργία ενός σημαντικού πυρήνα πρασίνου/παιδότοπου με στάση πεζών,
φωτισμό και κάδους απορριμμάτων
 Αξιοποίηση αδόμητων οικοπέδων/κενών κελυφών τα οποία παραλαμβάνουν
χρήση προσωρινών κήπων, χώρων υπαίθριων προβολών και συναθροίσεων
 Αναβάθμιση και ανάδειξη προσόψεων κτιρίων και συνόλων αντιπροσωπευτικής
αρχιτεκτονικής
 Ανάπτυξη ιδιωτικού πρασίνου με κίνητρα από την πολιτεία για φύτευση
αδόμητων επιφανειών, ταρατσών, χώρων στάθμευσης και περιβάλλοντα χώρου
κτιρίων μέσα στον αστικό ιστό
Γ. Αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων.

Ανάδειξη του Ιστορικού κέντρου και των διατηρητέων κτιρίων
 Βελτιστοποίηση της χρήσης των κενών κτιρίων /αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων
κτιρίων ως χώρων κοινωνικής δραστηριότητας (π.χ. πολιτιστικά κέντρα, στέγαση
συλλόγων, studio καλλιτεχνών, workshop κ.λπ.)
 Αναβάθμιση και ανάδειξη προσόψεων κτιρίων και συνόλων αντιπροσωπευτικής
αρχιτεκτονικής
 Ανώτατο επιτρεπτό όριο σε ορισμένες χρήσεις
 Ενίσχυση, προστασία και ενοποίηση του δικτύου του αστικού πρασίνου, των
αθλητικών εγκαταστάσεων και των ελεύθερων χώρων
Δ. «Έξυπνη πόλη» - υπηρεσίες εξυπηρέτησης-κατοίκων και επισκεπτών

 Χρήση Ευρυζωνικών δικτύων ως βασική υποδομή για συλλογή ουσιωδών
δεδομένων με σαφείς πληροφορίες που θα διαχέονται στα κινητά τηλέφωνα ή σε
«Περίπτερα ενημέρωσης» ώστε να μπορούν να οδηγηθούν σε έξυπνες και
γρήγορες αποφάσεις.
 Κατασκευή σταθμών Strawberry Tree που είναι ηλιακοί και WiFi σταθμοί
125

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
4.3.2.2. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΓ.Κ. ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ
4.3.2.2.Α. ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΙΣ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΩΝ ΕΓ.Κ.
Βόρεια της πλατείας Λαού υπάρχουν τρεις εγκαταλελειμμένες και κατεστραμμένες

διώροφες κατοικίες μεταξύ των πεζοδρόμων Χαριλάου Τρικούπη και Πολέμη (α/α 34.
Πίνακας 13) τα οποία πωλούνται ως οικόπεδα.
Εικόνα 56. Φωτογραφίες ακινήτου με αριθμό 34 από τον πίνακα 13 Πηγή: Προσωπικό αρχείο
Η επιφάνεια των πωλούμενων οικοπέδων-ερειπίων είναι 530,45μ2. Σε επαφή με την

προηγούμενη έκταση υπάρχουν δύο ακόμη ΕΓ.Κ. (α/α 35. Πίνακας 13) επί της οδού Ι.
Πολέμη αριθ. 5, τα οποία έχουν υποστεί αλλεπάλληλες καταστροφές από πυρκαγιές που
προκλήθηκαν το καλοκαίρι του 2016 από χρήστες ναρκωτικών ουσιών, οι οποίοι
βρίσκουν εύκολα καταφύγιο στα μικρά εγκαταλελειμμένα οικήματα της περιοχής. Η
έκτασή του οικοπέδου είναι περίπου 130,00μ2. Βόρεια των πωλούμενων οικοπέδων
βρίσκονται άλλα δύο ΕΓ.Κ. (α/α 36. & 37. Πίνακας 13) με έκταση περίπου 370,00 μ2.
Νότια υπάρχει ένα μικρό ερειπωμένο ΕΓ.Κ. (α/α 33. Πίνακας 13) και το διατηρητέο της
οδού Ησαΐα 5 το οποίο παρόλη την κακή κατάσταση έχει αξιόλογα αρχιτεκτονικά
στοιχεία και μεγάλο περιβάλλοντα χώρο, η έκταση των οικοπέδων των δύο ακινήτων
είναι περίπου 400,00μ2.
126

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 57. Φωτογραφίες ακινήτου με αριθμό 35, 36 και 37 (από αριστερά προς τα δεξιά
αντίστοιχα) από τον πίνακα 13. Προσωπικό αρχείο
Η συνολική έκταση των ανωτέρω οικοπέδων με τα ρυμοτομούμενα τμήματά τους είναι

περίπου 1.600,00μ2. Είναι έκταση που αποτελείται από ερειπωμένα ή σε κακή
κατάσταση ΕΓ. κτίρια ενώ ένα μεγάλο μέρος τους πωλούνται.
Δίνεται έτσι η δυνατότητα μετά από απαλλοτρίωση τους από το Δήμο για την δημιουργία
ενός ενιαίου χώρου. Στο συνολικό σχεδιασμό λαμβάνεται υπόψη η αγορά από το Δήμο
Λαμιέων μέσω του «Πράσινου Ταμείου» του διατηρητέου της οδού Αριστοτέλους 3. Στο
χώρο αυτό μπορεί επίσης να συμπεριληφθούν δύο αδόμητα οικόπεδα τα οποία έχουν
προκύψει από κατεδάφιση ΕΓ. και επικίνδυνων κτιρίων και βρίσκονται στην πεζόδρομο
της Χαριλάου Τρικούπη και το κτίριο στην πλατεία Λαού που φιλοξενεί τα Εικαστικά
Εργαστήρια του Δήμου.
Εικόνα 58 Φωτογραφία κτιρίου Εικόνα 59 Φωτογραφία κτιρίου Ησαΐα αριθ. 5

Αριστοτέλους αριθ. 3 (3/Πιν.10) Πηγή: Προσωπικό αρχείο
127

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Δημιουργείται έτσι ένας σχεδόν ενοποιημένος χώρος περίπου τριών χιλιάδων

επτακοσίων τετραγωνικών μέτρων, στον οποίο θα δημιουργηθούν χώροι πρασίνου,
χώροι στάθμευσης, καθιστικό, παιδική χαρά και χώροι στεγασμένων και υπαίθριων
εκδηλώσεων-δράσεων (βλ. σχέδιο Β-3). Ο ενοποιημένος αυτός χώρος ενώνεται άμεσα με
την πλατεία Λαού με τους πεζοδρόμους Αριστοτέλους και Πελασγών, ενώ βρίσκεται στο
μέσο μιας πεζοδιαδρομής που ξεκινά από τον Ι.Ν. του Αγίου Νικολάου έως τον Ι.Ν.
Παναγίας Δεσποίνης. Η πεζοδιαδρομή αυτή θα προκύψει από την κατεδάφιση του ΕΓ.Κ.
της οδού Ι. Πολέμη αριθ. 5 ενώνοντας έτσι τους υπάρχοντες πεζοδρόμους Ι. Πολέμη και
Χαριλάου Τρικούπη.
Εικόνα 60 Φωτογραφίες πεζόδρομων περιοχής από αριστερά προς τα δεξιά Χαρ. Τρικούπη,
Παναγίας Δεσποίνης, Ι. Πολέμη Πηγή: Προσωπικό αρχείο
Μικτοί χώροι -διπλής χρήσης (πεζοί, κίνηση οχημάτων με χαμηλή ταχύτητα)
προτείνονται για την οδό Ησαΐα από την πλατεία Λαού έως την οδό Αγίου Νικολάου και
για την οδό Αγίου Νικολάου από την οδό Ησαΐα έως την οδό Όθωνος. Συγκροτείται ένα
ενιαίο σύνολο που μπορεί να ενοποιηθεί με την οδό Εκκλησιών αλλάζοντας την
υψομετρική διαμόρφωση της οδού, για τη μείωση της ταχύτητας των οχημάτων στο
τμήμα της οδού από τον αριθμό 65 έως τον αριθμό 67 που είναι το ΕΓ.Κ. με α/α 16. του
Πίνακα 13 και έτσι να γίνεται άμεσα η πρόσβαση στους πεζοδρόμους που οδηγούν
Κάστρο.
128

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 61. Φωτογραφίες πεζόδρομων περιοχής με σκαλοπάτια που οδηγούν στο κάστρο Λαμίας
από αριστερά προς τα δεξιά Χαρ. Τρικούπη, Μίνωος.
4.3.2.1.Β. ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΓ.Κ. ΜΕ ΚΑΘΕΣΤΏΣ ΚΗΡΥΞΗΣ (ΔΙΑΤΗΡΗΤΈΑ ΚΛΠ)
Τα διατηρητέα της οδού Αριστοτέλους 3 και της οδού Ησαΐα 5 (αριθ. 3 Πίνακα 8)
και το ΕΓ.Κ. της οδού Εκκλησιών 67 (αριθ. 16 Πίνακα 8) προτείνεται να αξιοποιηθούν
ως εξής:
 Το διατηρητέο της οδού Ησαΐα
αριθ. 5 (α/α 3. Πίνακα 13).
Το κτίριο σπίτι, κτισμένο το
1890, έχει επιφάνεια ορόφου
130,00 τ.μ. περίπου και
αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα.
Αν και βρίσκεται σε άσχημη
κατάσταση και έχει υποστεί
πολλές αλλοιώσεις από το χρόνο,
την εγκατάλειψη και τους Εικόνα 62. Φωτογραφία κύριας όψης κτιρίου
Πηγή: προσωπικό αρχείο
129

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
σεισμούς μπορεί να αποκατασταθεί. Η θέση του κτιρίου στην καρδιά του ιστορικού
κέντρου της πόλης, το μέγεθός του και τα αρχιτεκτονικά του στοιχεία, που μπορεί να
αποκατασταθούν, συμβάλλουν ώστε να να υλοποιηθεί η δημιουργία ενός κέντρου
πολιτισμού και διαδραστικών ενασχολήσεων. Στο κτίριο θα λαμβάνουν χώρα δράσεις
πολιτισμού, περιοδικές θεματικές εκθέσεις, περιοδικές εκθέσεις προϊόντων αγροτικών
και παραδοσιακών της ευρύτερης περιοχής της Λαμίας. Για την αποκατάσταση του
κτιρίου πρέπει να διατηρηθούν τα αρχικά δομικά και αρχιτεκτονικά του στοιχεία. Ο
Δήμος μέσω προγράμματος (ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ ΚΛΠ) μπορεί να απαλλοτριώσει
το κτίριο.
Οι λειτουργίες του θα λαμβάνουν χώρα καθόλη τη διάρκεια του έτους και
ανάλογα με την εποχή και τη δράση, θα λαμβάνουν χώρα στο στεγασμένο χώρο του
κτιρίου ή στον υπαίθριο χώρο που θα προκύψει από την συνένωση του ακαλύπτου
του κτιρίου της οδού Ησαΐα και την κατεδάφιση των ΕΓ.Κ. βόρεια.
Οι διοργανώσεις και δράσεις που προτείνονται είναι:
 Καλλιτεχνικές δράσεις
 Εκθέσεις -Παρουσιάσεις βιβλίων
 Αφιερώματα σε ελληνικό κλπ κινηματογράφο
 Εργαστήρια και Διαγωνισμοί για παιδιά όπως χειροποίητων προϊόντων,
κατασκευών, ζαχαροπλαστικής)
 Μουσικές παραστάσεις- μουσικές βραδιές
 Μουσικά αφιερώματα
 Ρεσιτάλ πιάνου
 Εκθέσεις φωτογραφίας και έργων τέχνης
 Βραδιές παραδοσιακής μουσικής
 Αναβίωση παραδοσιακών εθίμων
 Θεατρικές παραστάσεις σε ανοιχτούς χώρους
 Συναυλίες
 Εκθέσεις ειδών λαϊκής τέχνης και παραδοσιακών προϊόντων
 Φεστιβάλ παραδοσιακών χωρών
 Εκδηλώσεις σχολών χορού της πόλης
130

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
 Το διατηρητέο της οδού Ησαΐα Αριστοτέλους

3 πλησίον της πλατείας Λαού και σε επαφή
με τα Εικαστικά εργαστήρια του Δήμου.
Κατασκευάστηκε ως κατοικία αλλά η
τελευταία του χρήση ήταν η εστίαση.
Χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο με την
απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ ΟΙΚ
39843/3799/23-5-1988 (ΦΕΚ 529Δ
/27.7.1988). Το κτίριο είναι διώροφο, είναι
κατασκευασμένο από λίθινη τοιχοποιία και
ξύλινη τετράρειχτη στέγη επικάλυψη με Εικόνα 63. Φωτογραφία κύριας όψης

βυζαντινά κεραμίδια. Οι όψεις είναι κτιρίου Πηγή: προσωπικό αρχείο
επιχρισμένες. Το κτίριο είναι κατασκευή του 1880 και φέρει πολλά χαρακτηριστικά
νεοκλασικισμού. Η είσοδος του κτιρίου γίνεται από τον ακάλυπτο του οικοπέδου με
πρόσβαση από την οδό Αριστοτέλους, από ξύλινη αυλόπορτα, πρόσβαση έχει επίσης
και από την οδό Πελασγών. Οι όψεις έχουν αξονική συμμετρία και πολλά υψίκορμα
παράθυρα και φέρουν αρκετά στοιχεία νεοκλασικισμού (πήλινα κιονόκρανα, κορνίζες
ανοιγμάτων κλπ). Η όψη του από την οδό Πελασγών έχει αλλοιωθεί λόγω της
προηγούμενης χρήσης του. Το κτίριο αγοράστηκε πρόσφατα από το Δήμο Λαμιέων με
χρηματοδότηση από το ΠΡΑΣΙΝΟ ΤΑΜΕΙΟ με το πρόγραμμα «Συνεχιζόμενο προς
Χρηματοδότηση Πρόγραμμα για την Απόκτηση και Διαμόρφωση Ελεύθερων
Κοινοχρήστων Χώρων και Διατηρητέων Κτιρίων στις πόλεις 2014-Α.Π.4». Το κτίριο
πρέπει να αποκατασταθεί διατηρώντας τα αρχικά δομικά και αρχιτεκτονικά του
στοιχεία και να μετατραπεί σε ένα σύγχρονο Συνεδριακό Κέντρο υψηλής αισθητικής
και τεχνολογίας με αίθουσες προβολής, διαδραστικής επιμόρφωσης και χώρους
αφιερωμένους σε δράσεις επιμόρφωσης σε νέες τεχνολογίες. Να αποτελέσει σημείο
αναφοράς να προβάλει την έρευνα, την εφευρετικότητα και την καινοτομία που
σχετίζονται με όλους τους τομείς της πόλης και ιδιαίτερα του ΤΕΙ και του
Πανεπιστημίου.
131

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
 Το κτίριο της οδού Εκκλησιών αριθ.

67. (α/α 16. Πίνακας 13). Το κτίριο
αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα και
αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα
νεοκλασικής κατοικίας με εξαιρετικά
αρχιτεκτονικά στοιχεία- ακροκέραμα,
κορνίζες κουφωμάτων στέγης και
διαχωρισμού ορόφων, φουρούσια
εξωστών και κιγκλιδώματα. Είναι
επιχρισμένο εξωτερικά και βαμμένο Εικόνα 64. Φωτογραφία κύριας όψης κτιρίου
σε κλασικά χρώματα ώχρας, κεραμιδί
και μπλε σε επαναλαμβανόμενο μοτίβο κάτω από την κορνίζα της στέγης. Οι
εξαιρετικές όψεις του κτιρίου και ο αρκετά μεγάλος περιβάλλον χώρος του, τα
βοηθητικά του κτίσματα και η γειτνίαση του με το Κάστρο Λαμίας, την πλατεία Λαού
και το νέο χώρο που προτείνεται για διαμόρφωση το καθιστούν ιδανικό για την
επισκευή –ανακατασκευή του και την επαναχρησιμοποίηση του ως τουριστική
κατοικία. Οι τουρίστες που θα το επιλέξουν για να φιλοξενηθούν σε ένα σπίτι
παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στην παλιά «χριστιανική» γειτονιά της Λαμίας. Στο
κτίριο ο επισκέπτης μπορεί να έχει μία αυθεντική εμπειρία από τη διαμονή του στην
παλιά Λαμία, μέσα σε ένα νεοκλασικό σπίτι μέσα σε μια περιοχή που πρέπει να γίνει
είναι χαρακτηρισμένη διατηρητέα στο σύνολό της, με ιδιαίτερο χρώμα και
παραδοσιακά στοιχεία. Ο επισκέπτης θα έχει επίσης την ευκαιρία να εξοικειωθεί με
την ιδιαιτερότητα και τη διαφορετικότητα της τοπικής κοινωνίας μέσα από την
παρατήρηση και την ενεργό συμμετοχή σε αυτές.
Το σημαντικό αυτό κτίριο πρέπει να επανενταχτεί στον ιστό και την λειτουργία της
πόλης κατά τρόπο ανάλογο με την ιστορική και αρχιτεκτονική αξία του και να
εκσυγχρονισθεί με θεμιτές μεθόδους, ώστε να φιλοξενήσει με επιτυχία τη νέα χρήση. Για
την αποκατάσταση του κτιρίου πρέπει να διατηρηθούν τα αρχικά δομικά του στοιχεία και
να επιπλωθεί ανάλογα με την εποχή της αρχικής κατασκευής του, με λιτή, λειτουργική
επίπλωση σε αρμονία με τις παραδοσιακές μορφές.
132

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Διαμόρφωση κοινοχρήστου χώρου

Ο νέος Κοινόχρηστος χώρος που θα προκύψει από την κατεδάφιση των ΕΓ.Κ. και
την συνένωσή τους με αδόμητα οικόπεδα και ακάλυπτους χώρους των διατηρούμενων
ΕΓ.Κ. θα διαμορφωθεί για χρήση υπαίθριων εκδηλώσεων-δράσεων πολιτισμού και
συνάθροισης. Προτείνεται η κατασκευή ενός υπαίθριου θεάτρου χώρων πρασίνου,
περιπάτου, καθιστικών και παιχνιδιού, η τοποθέτηση παγκακίων και απορριμματοδεκτών
στους χώρους των πλατειών (βλ. σχέδιο Β-3) για την εξυπηρέτηση των πολιτών. Οι
εξωτερικές επιφάνειες των της περιοχής μελέτης, αποτελούνται σήμερα κυρίως από
υλικά μεγάλης θερμοχωρητικότητας και μικρής ανακλαστικότητας, όπως άσφαλτος,
σκυρόδεμα και πλάκες πεζοδρομίου από τσιμέντο. Τα υλικά αυτά, θα αντικατασταθούν
από ψυχρά υλικά, τα οποία χαρακτηρίζονται από υψηλή ανακλαστικότητα στην ηλιακή
ακτινοβολία και από υψηλό συντελεστή εκπομπής υπέρυθρης ακτινοβολίας. Περιέχουν
ειδικά αδρανή και πρόσθετα που καθορίζουν την ανακλαστικότητα τους και είναι
ιδιαίτερα φιλικά προς το περιβάλλον. Για την κάλυψη των επιφανειών προτείνεται να
χρησιμοποιηθούν ψυχρή άσφαλτος, ψυχροί, ορθογώνιοι κυβόλιθοι από τσιμέντο
διαστάσεων 10Χ20 εκ. σε πλέξη. Η χρήση των υλικών αυτών θα έχει ως αποτέλεσμα τη
μείωση της ποσότητας της ακτινοβολίας που απορροφάται από τις αστικές δομές, τη
διατήρηση των επιφανειών «ως ψυχρότερες» και κατ΄ επέκταση τη μείωση της
θερμοκρασίας στην περιοχή μελέτης – ανάπλασης.
Φύτευση –άρδευση
Απαραίτητη στην περιοχή μελέτης είναι η κατασκευή δικτύου πρασίνου το οποίο
εκτός από το αισθητικό αποτέλεσμα που προσδίδει στην περιοχή, συμβάλλει στην
δημιουργία σκιάς και δροσισμού, βελτιώνει το αστικό μικροκλίμα, βοηθά στην
διατήρηση της βιοποικιλότητας και παρέχει χώρους αναψυχής και παιχνιδιού (ΤΡΟΒΑ,
2015). Προτείνεται η φύτευση δένδρων και θάμνων που προέρχονται και ευδοκιμούν
στην περιοχή τα οποία αναπτύσσονται και διατηρούνται ευκολότερα γιατί είναι
προσαρμοσμένα και έχουν μειωμένες απαιτήσεις σε ενέργεια. Για την ενίσχυση του
πρασίνου προτείνεται η δημιουργία Πράσινων τοίχων - Κάθετων κήπων, οι οποίοι
συμβάλλουν στην αισθητική αναβάθμιση των κτιρίων και της ευρύτερης περιοχής και
προσφέρουν τη δυνατότητα της χρωματικής αλλαγής των όψεων των κτιρίων σε σχέση
με τις εποχές (βλ. εικόνα 67.). Η θέση δημιουργίας «Πράσινου τοίχου», στην περιοχή
133

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
μελέτης, είναι η βόρεια όψη του κτιρίου, που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Αγίου
Νικολάου και Λυκούργου (βλ. εικόνα 66). Το Οικοδομικό Τετράγωνο (Ο.Τ.) στο οποίο
βρίσκεται το κτίριο, γειτνιάζει με την παλαιά Δημοτική Αγορά της πόλης, που σήμερα,
μετά από ανάπλαση του χώρου, λειτουργεί σήμερα ως υπαίθριος χώρος στάθμευσης.
Επίσης οι εξωτερικές πλευρές των κτιρίων της οδού Εκκλησιών που οριοθετούν το χώρο
πρασίνου που θα δημιουργηθεί εκεί (βλ. εικόνα 65.).
Εικόνα 67 Αστικό Πράσινο (2) Ζωντανοί τοίχοι.

Πηγή: Τσιάντου, Σ. (2015) Τεχνικές ανάλυσης αστικών βιοκλιματικών αναπλάσεων
Απαραίτητη είναι η διαχείριση της ροής νερού

και η μείωση της απορροής του νερού της βροχής
και η χρήση του για την άρδευση των φυτών.
Δημιουργία υδατοπερατών επιφανειών για
διείσδυση της επιφανειακής απορροής των
ομβρίων και η επαναχρησιμοποίηση του βρόχινου
νερού. Οι χώροι στάθμευσης που θα δημιουργηθεί
στην οδό Εκκλησιών και στον ακάλυπτο της οδού Εικόνα 68 Υδατοπερατή επιφάνεια
Πηγή: http://ingreenci.eu/wp-
Αριστοτέλους θα κατασκευαστούν από content/uploads/....82.pdf
υδατοπερατά υλικά. Προτείνεται επίσης η δημιουργία κήπων βροχής «παρτέρια» που
συλλέγουν το νερό της βροχής το φιλτράρουν και το επαναχρησιμοποιούν για άρδευση.
134

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 69. Χρήση νερού βροχής για άρδευση Πηγή: ΤΡΟΒΑ, Β. (2015), Πόλη ενέργεια
Απορρίμματα, ΜΠΣ διάλεξη http://www.diakonima.gr/2012
Εικόνα 70. Rain gardens Βασιλοπούλου, (2014)

Πηγή: http://www.greekarchitects.gr/gr/green-%CE%B1ble/rain-gardens-id8875
Σκίαστρα
Στην περιοχή μελέτης τους καλοκαιρινούς μήνες επικρατούν μεγάλες θερμοκρασίες.
Για να επιτευχθεί θερμική άνεση τη θερινή περίοδο, απαιτείται ο έλεγχος της
θερμοκρασίας στους υπαίθριους χώρους και ειδικά στο χώρο του αμφιθεάτρου και στους
χώρους καθιστικών. Γι αυτό το λόγο μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατάλληλη φύτευση
όπως αναφέρθηκε, τα γύρω κτίρια, αλλά και διάφορες μορφές οριζοντίων σκιάστρων,
όπως πέργκολες, στις οποίες μπορεί να αναρριχώνται φυλλοβόλα αναρριχώμενα φυτά
που θα συμβάλουν στη θερινή σκίαση, αφήνοντας την ηλιακή ακτινοβολία να περνάει το
χειμώνα, ειδικά συστήματα σκίασης συμπαγή ή περσιδωτά, κινητά ή ακίνητα, όπως
σκίαστρα από διάτρητο αλουμίνιο με κατάλληλες διαστάσεις και κλίσεις, αλλά και
σκίαστρα από ακρυλικό πανί το οποίο έχει τη δυνατότητα εύκολης και γρήγορης
εγκατάστασης, συναρμολόγησης και τοποθέτησης υπό γωνία σε σχέση με την
κατεύθυνση του ήλιου για την δημιουργία βέλτιστης σκίασης.
135

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 72. Σκίαστρα με πανί Εικόνα 71. Κατακόρυφα σκίαστρα και πέργκολα
Πηγή:http://www.tsianakas.com.
Πηγή: ΚΑΠΕ, 2011
gr/skepastra_dixti_skiasis.html
Ηχοπροστασία
Η μικτή χρήση της περιοχής που περιλαμβάνει κατοικία, εμπόριο κλπ και οι νέες
χρήσεις που θα προκύψουν μετά την ανάπλαση, πρέπει να ληφθούν υπόψη στο
σχεδιασμό ώστε το ακουστικό περιβάλλον να προσφέρει φυσιολογική άνεση στους
ανοιχτούς δημόσιους χώρους και στους ιδιωτικούς που το περικλείουν. Η μείωση του
θορύβου μπορεί να επιτευχθεί με τον εξοπλισμό του χώρου όπως τοίχοι, παγκάκια,
φράχτες κλπ. Η βλάστηση στις όψεις των κτιρίων και στο έδαφος μπορεί να αυξήσει τη
διάχυση του ήχου στα όρια, μειώνοντας ακόμα περισσότερο το θόρυβο (ΚΑΠΕ, 2004). Οι
διαστάσεις, το είδος, η θέση, το ύψος, το πλάτος του φυτού και η πυκνότητα της κόμης
τους είναι παράγοντες που μπορούν να ρυθμίσουν τον ήχο στο περιβάλλον. Η ικανότητά
τους αυτή καθορίζεται, μέσω των μηχανισμών της απορρόφησης, της ανάκλασης και της
διάχυσης (ΚΑΠΕ, 2011). Η στάθμη θορύβου πρέπει να μελετηθεί προσεκτικά, στην
περίπτωση που η μείωση του θορύβου δεν επαρκεί για την ακουστική άνεση, πρέπει να
ληφθούν πρόσθετα μέτρα όπως η τοποθέτηση ηχοπετασμάτων.
Φωτισμός
Ο τεχνητός φωτισμός των υπαίθριων χώρων πρέπει να παρέχει οπτική άνεση, να
προβάλλει τα σημεία ενδιαφέροντος όπως τις όψεις των κτιρίων ή τα σημεία
συνάθροισης κοινού και να καθοδηγεί την κίνηση ως μέσο δημιουργίας διαδρομών, να
δίνει αίσθηση ασφάλειας και να καλύπτει τις ιδιαίτερες ανάγκες ανάλογα με την χρήση
και τις δραστηριότητες. Τα φωτιστικά σώματα πρέπει να είναι ανθεκτικά, να έχουν
136

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ευελιξία και να προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, να χρησιμοποιούν νέες

τεχνολογίες για εξοικονόμηση ενέργειας,, να διαχειρίζονται την κατανάλωση ενέργειας,
το φωτισμού, να έχουν τη δυνατότητα χρήσης dimmer για ανεξάρτητα φωτιστικά
σώματα, ανάλογα με την ώρα, τη μέρα, την εποχή και μείωση της έντασης τις ώρες
μικρής κυκλοφορίας (αργά τη νύχτα) και να φορτίζονται από την ηλιακή ενέργεια.
4.3.3. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ
4.3.3.1. ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΟΔΟΥ ΚΑΙ

ΚΤΙΡΙΩΝ
Εφαρμόζοντας την πρόταση του ΓΠΣ B2 στάδιο (ΦΕΚ 346Α.Π.Π./6-11-2012) «ο

Δήμος θα πρέπει να δρομολογήσει την «πιλοτική» ανακατασκευή με συγκεκριμένους όρους
μέσω του θεσμού της «ανάπλασης» ενός συνόλου μικρών κτιρίων μιας μικρής οδού, στο
ιστορικό Κέντρο (δρόμος πιλότος). Σε αυτόν τον δρόμο μπορεί επίσης να κατασκευαστεί
ένα (πιλοτικό) ενεργειακό κτίριο. Έτσι θα ενσωματωθούν οι σύγχρονες αρχές που
αναφέραμε σε ένα κεντρικό σημείο της πόλης της Λάμιας.». Η μικρή οδός μπορεί να είναι
η οδός Αγίου Νικολάου με τρία ΕΓ.Κ. θα μπορούσε σε συνεννόηση με τους ιδιοκτήτες
εγκαταλειμμένων κατοικιών της ανατολικής πλευράς της οδού Αγίου Νικολάου (από την
οδό Όθωνος έως την οδό Ησαΐα), να μισθώσει με ειδικούς όρους αυτά τα κτίσματα, να τα
επισκευάσει, να τα διαμορφώσει σε όσο το δυνατόν αυτόνομα ενεργειακά και να τα
λειτουργήσει ως κατοικίες φοιτητών ή ξενώνες νεότητας με χαμηλό τίμημα. Η
υλοποίησή της συγκεκριμένης πρότασης θα συμβάλει στην αμεσότερη εφαρμογή του
θεσμοθετημένου σχεδίου της πόλης.
137

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 74. Φωτογραφία της οδού

Αγίου Νικολάου Εικόνα 73. Η οδός Αγίου Νικολάου με τα ΕΓ.Κ.
Πηγή: Προσωπικό αρχείο Πηγή: www.bing.com/maps (με ιδία Επεξεργασία)
138

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
4.3.3.2. ΧΩΡΟΙ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ

Για την εξυπηρέτηση των υφιστάμενων και των προτεινόμενων χρήσεων συνίσταται
να δημιουργηθούν δύο νέοι χώροι στάθμευσης, να επανασχεδιαστεί ο χώρος της
Δημοτική Αγοράς και να αξιοποιηθεί το ΕΓ.Κ. ημιτελές της οδού Όθωνος αριθ. 60.
ΠΝΑΚΑΣ 13. Στην περιοχή της πλατεία Λαού με άμεση γειτνίαση λειτουργούν δύο
ιδιωτικοί χώροι επί της οδού Όθωνος και στην αρχή της οδού Καραϊσκάκη.
Νέοι χώροι στάθμευσης
Ο πρώτος νέος χώρος έχει πρόσβαση από την οδό Εκκλησιών και βρίσκεται στο
σημείο που είναι σήμερα τα ΕΓ.Κ. 36. & 37. ΠΙΝΑΚΑΣ 13, μετά την κατεδάφισή τους
και από τον μεταξύ τους ακάλυπτο χώρο προκύπτει επιφάνεια 316μ2, με χώρο για
στάθμευση δεκατεσσάρων οχημάτων (ένα για ΑΜΚ) βλ. Σχέδιο Β-3. Θα εξυπηρετεί τους
γύρω κατοίκους, τους επισκέπτες της περιοχής και τους ένοικους του έναντι
προβλεπόμενου τουριστικού καταλύματος της οδού Εκκλησιών. Ο χώρος στάθμευσης θα
έχει πρόσβαση για τα οχήματα από την οδό Εκκλησιών και για τους οδηγούς από την οδό
Εκκλησιών, από τα σκαλοπάτια της οδού Ι. Πολέμη και από ανοικτό αναβατόριο για
ΑΜΚ από την Χαρ. Τρικούπη. Ο δεύτερος χώρος οχτώ θέσεων στάθμευσης μπορεί να
υλοποιηθεί στο τμήμα του ακαλύπτου του κτιρίου της οδού Αριστοτέλους 3 με είσοδο
από την οδό Πελασγών βλ. Σχέδιο Β-3 και στάθμευση επτά οχημάτων (ένα για ΑΜΚ).
Δημοτική Αγορά
Στο χώρο της παλιάς Δημοτικής Αγοράς λειτουργεί ένας υπαίθριος χώρος στάθμευσης
οχημάτων και τα δύο εναπομείναντα ισόγεια κτίρια χρησιμοποιούνται ως κοινωνικό
παντοπωλείο και ως Αίθουσα Τέχνης ΣΚΕΤΚΕ του Δήμου Λαμιέων. Ο χώρος τη;
Δημοτικής αγοράς καλύπτει ένα οικοδομικό τετράγωνο βρίσκεται σε απόσταση
75μέτρων από την πλατεία Λαού. Περιβάλλεται από τις οδούς Όθωνος, Αγίου
Νικολάου, Λυκούργου και Αιόλου. Προτείνεται να δημιουργηθούν τρεις στάθμες, μία
χαμηλότερη στάθμη, που προκύπτει από την υψομετρική διαφορά μεταξύ των οδών
Αγίου Νικολάου και Όθωνος με πρόσβαση από την διασταύρωση των οδών Αγίου
Νικολάου και Λυκούργου. Ο χώρος να χρησιμοποιείται για στάθμευση οχημάτων. Κάτω
139

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
από τη στάθμη της οδού Αγίου Νικολάου να γίνουν αλλά τρία υπόγεια για τη στάθμευση
οχημάτων. Η υψηλότερη στάθμη θα είναι στο επίπεδο της οδού Όθωνος και προτείνεται
να διαμορφωθεί χώρος πρασίνου.
Χώρος στάθμευσης της οδού Όθωνος

Η ημιτελής κατασκευή υπόγειου και ισόγειου χώρου στάθμευσης της οδού Όθωνος
(α/α 60. Πίνακας13), ενδείκνυται για την λειτουργία της ως ένας σχεδόν περιμετρικός
χώρος στάθμευσης γιατί ενώ γειτνιάζει με την περιοχή μελέτης (η απόσταση του είναι
300μ.) δεν επιβαρύνει κυκλοφοριακά την περιοχή και γενικά το κέντρο της πόλης αφού
τα οχήματα μετά την έξοδό τους από το χώρο στάθμευσης μπορούν να κατευθυνθούν
στην οδό Αμαλίας αμέσως μετά από την οδό Ροζάκη Αγγελή στην έξοδο της πόλης.
Η εκμετάλλευση του εν λόγω χώρου μπορεί να επιτευχθεί με την συνεργασία
Δημοτικής Αρχής και ιδιοκτητών-ιδιωτών.
Εικόνα 76 ΕΓ.Κ. ημιτελές οδού Όθωνος Εικόνα 75 Φωτογραφία ΕΓ.Κ. ημιτελές οδού
προοριζόμενο για χώρος στάθμευσης. Όθωνος προοριζόμενο για χώρος
Πηγή: www.bing.com/maps (με ιδία στάθμευσης.
Επεξεργασία) Πηγή: Προσωπικό αρχείο)
4.3.3.3. ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Όσον αφορά στη βελτίωση της προσπελασιμότητας της περιοχής μελέτης μέσω της
δημιουργίας δικτύων βιώσιμης μετακίνησης προτείνονται αναλυτικά τα εξής :
Διαμόρφωση δικτύου «πράσινων» διαδρομών – οδών ήπιας κυκλοφορίας
140

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
I. Αλλαγές στην υψομετρική διαμόρφωση της οδού Εκκλησιών. Το τμήμα της οδού
Εκκλησιών από τον αριθμό 65 έως τα σκαλοπάτια της οδού Ι. Πολέμη, θα αλλάξει
υψομετρικά ώστε να μειωθεί η ταχύτητα των οχημάτων και να ενοποιηθεί με τα
παράπλευρα πεζοδρόμια, επομένως να γίνεται άμεσα και με ασφάλεια η πρόσβαση
στους πεζοδρόμους που οδηγούν στο Κάστρο Λαμίας. Η υπερύψωση της οδού θα
γίνει με τέτοιο τρόπο – με μικρές κατά μήκος κλίσεις μεγάλο ανάπτυγμα, σήμανση
κατακόρυφη και οριζόντια, ώστε να αποφευχθούν οι απότομες επιβραδύνσεις και
στην συνέχεια επιταχύνσεις των οχημάτων, οι οποίος προκαλούν ηχητική και
ατμοσφαιρική ρύπανση. Επιπλέον, πρέπει να γίνει σωστός σχεδιασμός προκειμένου
να διατηρηθεί η υπάρχουσα αποστράγγιση υδάτων του οδοστρώματος. Η υπερύψωση
καταλαμβάνει όλο το πλάτος του οδοστρώματος, είναι συνεπίπεδη με τα πεζοδρόμια,
το τέλος των οποίων επισημαίνεται με πλάκες σήμανσης κινδύνου σε επαφή με το
κράσπεδο. Στις απολήξεις της υπερύψωσης δημιουργούνται ράμπες με κλίση 10% για
αποκατάσταση της υψομετρικής διαφοράς. Μεταξύ της υπερύψωσης και των
κρασπέδων των πεζοδρομίων δημιουργείται αποστραγγιστικό κανάλι των ομβρίων
υδάτων το οποίο καλύπτεται με σχάρες9 (βλ σχέδιο Β-3).
Εικόνα 77 Κατά μήκος και κατά πλάτος

τομή υπερύψωσης Πηγή: ΦΕΚ 230Β'/2013
9
ΦΕΚ 2302Β’/16-09-2013 Αριθμ. ΔΜΕΟ/Ο/3050 Απόφαση ΥΠΟΜΕΔΙ Έγκριση Τεχνικών
Οδηγιών κυκλοφοριακών παρεμβάσεων στο αστικό περιβάλλον για την εφαρμογή τους σε
περιοχές σχολικών συγκροτημάτων και περιοχές με αυξημένη κίνηση στα πλαίσια βελτίωσης
της οδικής ασφάλειας.
141

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
II. Χώροι με κοινή χρήση» ή «χώροι διπλής χρήσης».

Το τμήμα της οδού οδό Ησαΐα από την πλατεία Λαού έως την οδό Αγίου
Νικολάου, το τμήμα της οδού Αγίου Νικολάου από την οδό Ησαΐα έως την οδό
Όθωνος, η οδός Πελασγών και η οδός Μακρυγιάννη προτείνονται για λειτουργία
οδών ήπιας κυκλοφορίας. «Η μέθοδος λειτουργεί με βάση την αρχή ότι όλα τα
μέσα μεταφοράς πρέπει να μοιράζονται ισότιμα τον χώρο του δρόμου και να
ενημερώνονται για την κυκλοφορία. Σε αντίθεση με τα μέτρα ελέγχου τις
κυκλοφορίας που εφαρμόσθηκαν τη δεκαετία του 1980, στους χώρους αυτούς
αφαιρούνται όλα τα σήματα κυκλοφορίας, τα φώτα και οι σχετικές υποδομές. Τα
πρώτα αντικαθίστανται από την ίδια τη διαμόρφωση του δρόμου, μέσω των
υλικών της επιφάνειας, τη στάθμευση στο δρόμο, τα δέντρα, τους θάμνους, τη
διακόσμηση κ.α. Έτσι, η ημερήσια κυκλοφορία ρυθμίζεται από άτυπους
κοινωνικούς κανόνες του δρόμου, καθώς και υπεύθυνη συμπεριφορά στις
μετακινήσεις.» (ΓΚΡΕΜΗ, 2013). Τα τμήματα των οδών Ησαΐα και Αγίου
Νικολάου έχουν περιορισμένο κυκλοφοριακό φόρτο και κυρίως τοπικοί οδοί
επομένως και θα μπορούσε να κατασκευαστεί «ένας χώρος από κοινού» τύπου
woonerf.
Εικόνα 78 Πεζόδρομος τύπου woonerf

Πηγή:http://fr.wiser.org/
Πηγή:http://fr.wiser.org/solution/v
iew/a5ea5eea80eb5344d77e137db
76d6bec Εικόνα 79 Πεζόδρομος τύπου woonerf
Πηγή:
http://www.fhwa.dot.gov/publications/resea
rch/safety/pedbike/05085/chapt20.cfm
142

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Οι οδοί θα έχουν καθορισμένο μεν οδόστρωμα αλλά με καθορισμένο με

οφιοειδή κάτοψη οδόστρωμα μιας κατεύθυνσης και μιας λωρίδας κυκλοφορίας
πλάτους έως 3,00μ.. Θα υπάρχουν εμπόδια κολονάκια, φύτευση, στοιχεία από
σκυρόδεμα, καθιστικά κλπ ώστε να καθορίζεται η κυκλοφορία και χώροι νόμιμης
στάθμευσης και να αποφεύγεται η παράνομη στάθμευση. Η πορεία των οχημάτων
και οι θέσεις στάθμευσης θα σημαίνονται με διαφορετικό υλικό ή χρώμα.
Η οδός Πελασγών είναι πεζόδρομος μικρού πλάτους
με διέλευση τροχοφόρων μόνο προς παρόδιους
χώρους στάθμευσης της ίδιας οδού αλλά και του
πεζοδρόμου της Χαριλάου Τρικούπη. Η επιφάνεια
της οδού Πελασγών είναι διαμορφωμένη με
σταμπωτό σκυρόδεμα που βρίσκεται σε καλή
κατάσταση. Σ’ αυτήν την περίπτωση επιτρέπονται οι
εξαιρέσεις διέλευσης οχημάτων έκτακτης ανάγκης
(όπως ασθενοφόρα, πυροσβεστικά,
απορριμματοφόρα καθώς και, μετά από ειδική άδεια, Εικόνα 80 Φωτογραφία
πεζοδρόμου Πελασγών
μεταφοράς οικοδομικών υλικών ή επίπλων).
III. Αμιγείς πεζόδρομοι

Στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει καθόλου διέλευση τροχοφόρου η οποία
εμποδίζεται με ακλόνητα στοιχεία και αποδίδεται στους πεζούς. Η οδός Ησαΐα στο
τμήμα της προς την οδό Αριστοτέλους έχει διαμορφωθεί με εμπόδια και κατάλληλα
υλικά και πρέπει να εξακολουθήσει να λειτουργεί ως αμιγής πεζόδρομος. Αμιγείς
πεζόδρομοι είναι επίσης οι οδοί Παναγίας Δεσποίνης από το ύψος του Ι.Ν.
Παναγίας Δεσποίνης έως την οδό Μακρυγιάννη λόγω του πλάτους και των
σκαλοπατιών και η οδός Ι. Πολέμη λόγω του πλάτους της. Οι επιφάνειες των
πεζοδρόμων αυτών πρέπει να ανακατασκευαστούν γιατί βρίσκονται σε κακή
κατάσταση.
143

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Κίνηση ατόμων με ΑΜΚ

Στην υλοποίηση όλων των επεμβάσεων στεγασμένων ή υπαίθριων πρέπει να ληφθεί
υπόψη η δυνατότητα πρόσβασης ατόμων με μειωμένη κινητικότητα. Οι κλίσεις των
δαπέδων, η ολισθηρότητα των υλικών, η σωστή διαστασιολόγηση των εισόδων –εξόδων
θα εξυπηρετεί την πρόσβαση σε όλα τα επίπεδα και σε όλους τους χώρους και θα
ακολουθεί τις οδηγίες του ΥΠΕΚΑ και της Αριθ. 52907/28-12-2009 Υπουργού ΥΠΕΚΑ
(ΦΕΚ 2621Β/31-12-2009) «Ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία
σε κοινόχρηστους χώρους των οικισμών που προορίζονται για την κυκλοφορία πεζών».
Οι κλίσεις των ραμπών πρόσβασης δεν θα υπερβαίνουν το 5%-8%. Στα σημεία που οι
υψομετρικές διαφορές δεν καλύπτονται με ράμπες θα τοποθετηθούν ειδικά αναβατόρια.
Για την πρόσβαση προς το νέο χώρο στάθμευσης της οδού Εκκλησιών προτείνεται η
τοποθέτηση αναβατόριου κάθετης κίνησης (βλ. εικόνα 82) ενώ σε κλιμακοστάσια
αναβατάριο που ακολουθεί την κλίση της σκάλας (βλ. εικόνα 81).
Εικόνα 82. Κάθετο αναβατόριο Εικόνα 81. Αναβατόριο με κλίση

Πηγή: Πηγή:
http://www.bioman.gr/gp/rabes- http://www.3ilikia.com/2013/11/val
AMEA-aris.html samidis-special-lifts.html
144

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Τέλος η πρόσβαση από την πλατεία Λαού στο Κάστρο λόγω της υφιστάμενης μεγάλης
κλίσης σήμερα γίνεται με σκαλοπάτια από τις οδούς Μίνωος και Κιάφας. Για την
κάλυψη της υψομετρικής διαφοράς και λόγω της ύπαρξης καθέτων οδών και του
αρχαιολογικού χώρου, προτείνεται η κατασκευή υπόγειου τελεφερίκ, με διακριτική και
καλυμμένη διαδρομή και έξοδο εντός του χώρου του Κάστρου.
Εικόνα 84. Υπόγειο τηλεφερίκ (Λυκαβηττός)

Πηγή: http://thesecretrealtruth.blogspot.com/2015/11/blog-
post_3493.html
Εικόνα 83. Προφίλ ανύψωσης από την πλατεία Λαού προς Κάστρο
Πηγή: Google Earth
145

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
4.3.4. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ (ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΣΥΝΤ.

ΔΟΜΗΣΗΣ, % ΚΑΛΥΨΗΣ, ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ,
ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΙΣ, ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΠΙ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΩΝ
ΤΕΤΡΑΓΩΝΩΝ) ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ.
Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Λαμίας με την αριθ. 3352/136362/8-10-2012

Απόφαση έγκρισης του (ΓΠΣ) Δημοτικής Ενότητας Λαμιέων, Δήμου Λαμιέων
δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 346/2012/Τεύχος Α.Α.Π., και με την αριθ. 1725/65205/5-5-2014
Απόφαση τροποποίησης του Γενικού (ΓΠΣ) Δημοτικής Ενότητας Λαμιέων, Δήμου
Λαμιέων(ΦΕΚ 200Α.Α.Π./23-06-2014), έγιναν κάποιες διορθώσεις.
Η περιοχή μελέτης Σύμφωνα με το ΓΠΣ Λαμίας ανήκει σε δύο τομείς στον τομέα
Ι&Ια με συντελεστή δόμησης 2,20 και χρήση «Κεντρικές λειτουργίες πόλης» και στον
τομέα ΙΙΙ με συντελεστή δόμησης 1,80 και χρήση αμιγής κατοικία.
Εικόνα 85. Απόσπασμα Πολεοδομικού Σχεδίου Λαμίας (ΦΕΚ 200/2014/Τεύχος Α.Α.Π.)

ΣΧΕΔΙΟ Π.3.1/1 (Πολεοδομική οργάνωση)
146

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Το ισχύον ρυμοτομικό σχέδιο πόλης στην περιοχή αναθεωρήθηκε με την αριθ. ΤΠ

920/12-2-90 (ΦΕΚ 94Δ'/23-2-1990) απόφαση Νομάρχη «Αναθεώρηση του ρυμοτομικού
σχεδίου Βόρειας περιοχής Λαμίας και τμήματος του κέντρου Λαμίας Ν. Φθ/δας».
Εικόνα 86. Απόσπασμα ρυμοτομικού σχεδίου πόλης Λαμίας (ΦΕΚ 94Δ'/23-2-1990)
Με την αριθ. Τ.Π.729/22-2-1995 Απόφαση Νομάρχη Τροποποιήθηκε το ρυμοτομικό

σχέδιο Λαμίας παρά την οδό Ησαΐα και Αριστοτέλους (ΦΕΚ 142Δ’/15-03-1995).
Εικόνα 87. Τροποποίηση σχεδίου πόλεως οδού Χαρ. Τρικούπη ΦΕΚ 142Δ/15-03-995
147

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Με την 9304/2-12-2010 Απόφαση Νομάρχη Φθιώτιδας Τροποποιήθηκε το Ρυμοτομικό

σχέδιο Λαμίας σε τμήμα της οδού Χαριλάου Τρικούπη, από την οδό Αριστοτέλους έως
τον υφιστάμενο διαμορφωμένο κοινόχρηστο πεζόδρομο (ΦΕΚ 646ΑΑΠ/31-12-2010).
Εικόνα 88. Τροποποίηση σχεδίου πόλεως οδού Χαρ. Τρικούπη ΦΕΚ 646ΑΑΠ/31-12-2010
Για την υλοποίηση της πρότασης απαιτούνται πολεοδομικές ρυθμίσεις όπως:

 Επέκταση της χρήσης «Κεντρικές λειτουργίες πόλης» στην περιοχή μελέτης
 Τον ειδικό χειρισμό με τον χαρακτηρισμό, ως περιοχές ανάπλασης, των
υποπεριοχών της πλατείας Λαού
 Την κήρυξη διατηρητέων των κτιρίων του ΚΕΦ 4.2 Πίνακας 14
 Τον καθορισμό χρήσεων γης, όρων και περιορισμών δόμησης σε
διατηρητέα κτίρια που βρίσκονται στην περιοχή μελέτης καθώς και σε
όμορα αυτών κτίρια.
 Περαιτέρω μείωση συντελεστή δόμησης (ανώτερο 1.8)
 Μείωση επιτρεπόμενου ύψους (μέγιστο 18μ.)
148

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
 Καθορισμός μορφοποίησης προσόψεων κτιρίων και ενεργειακή

αναβάθμιση αρκετών κτιρίων τα οποία βρίσκονται σε όλη την περιοχή
μελέτης.
H αντιμετώπιση των διαφορετικών προκλήσεων και προβλημάτων που
αντιμετωπίζει η πόλη της Λαμίας μπορεί να γίνει συνολικά μέσω «Σχεδίου
Ολοκληρωμένης Αστικής Παρέμβασης (ΣΟΑΠ)» ειδικά για το κέντρο της πόλης, που
αποτελεί τον χώρο της πόλης που βιώνει τις μεγαλύτερες προκλήσεις.
4.3.5. ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΩΝ

ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ
Καθοριστικής σημασίας βοήθημα στην υλοποίηση των παραπάνω αποτελεί η

ενεργοποίηση του μηχανισμού του Ν. 2508/97 (ΦΕΚ-124 Α') : "Βιώσιμη οικιστική
ανάπτυξη των πόλεων και οικισμών της χώρας και άλλες διατάξεις", όπου με τις
δυνατότητες χαρακτηρισμού της περιοχής ανάπλασης δίνεται η ευκαιρία να θεσπιστούν
κριτήρια ώστε:
‒ Να εξασφαλισθεί- κήρυξη αξιόλογων συνόλων
‒ Να επιδοτηθούν επιχειρηματίες-ιδιοκτήτες ακινήτων για να βελτιώσουν-
ανακαινίσουν τις προσόψεις των κτιρίων
‒ Να δοθούν κίνητρα για την επίτευξη των παραπάνω (μειωμένα δημοτικά τέλη,
χορήγηση άτοκων δανείων, ένταξη σε ευρωπαϊκά προγράμματα)
‒ Να χορηγείται προτεραιότητα στο Δήμο από ενδεχόμενη πώληση-εκποίηση
ακινήτου.
Η θέσπιση οικονομικών και φορολογικών κινήτρων για την ανάπλαση των ιδιωτικών
κτηρίων μπορεί να επιτευχθεί μέσω του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Jessica. Η
απαλλοτρίωση ακινήτων που θα αποφασιστούν από την πολιτεία χρηματοδοτείται από το
Πράσινο Ταμείο.
Στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΚΑ αναφέρονται επιπλέον μέτρα, δράσεις και κίνητρα για την
Προστασία της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς
149

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
«Που αφορούν ιδιοκτήτες:

Α) Για επισκευή – αποκατάσταση διατηρητέων κτιρίων καθώς και παραδοσιακών
κτιρίων που βρίσκονται σε παραδοσιακούς οικισμούς ή τμήματα αυτών και
προορίζονται για κατοικία, σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 1656/10.10.95 ΚΥΑ όπως
τροποποιήθηκε και ισχύει σήμερα με την υπ’ αριθμ. 23886/31.5.2007 ΚΥΑ (ΦΕΚ
964 Β΄/2007), επιδοτείται κατά 50% το επιτόκιο δανεισμού για δάνεια μέχρι του
ποσού των 100.000 €. Η ανωτέρω επιδότηση δίδεται σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 515
/17.6.85 Πράξη Δκτου Τ.τ.Ε. όπως ισχύει σήμερα και εφαρμόζεται στο σύνολο της
Επικράτειας.
Β) Ειδικοί συντελεστές για τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας των
διατηρητέων ακινήτων που μεταβιβάζονται, σύμφωνα με την Απόφαση Υπουργού
Οικονομικών σύμφωνα με το ν.2961/2001 & το άρθρο. 41 του Ν.1249/1982.
(Γ) Δυνατότητα υπαγωγής στις περιπτώσεις του Αναπτυξιακού Νόμου για τα κτίρια
που χαρακτηρίζονται διατηρητέα ή παραδοσιακά κτίρια που βρίσκονται σε
παραδοσιακούς οικισμούς, και διασκευάζονται σε ξενώνες ή ξενοδοχειακές
επιχειρήσεις ή εργαστήρια παραγωγής παραδοσιακών προϊόντων ή χειροτεχνημάτων,
με την έγκριση του ΥΠΕΚΑ ή του ΥΠΠΟΤ καθώς και του ΕΟΤ ή του ΕΟΜΜΕΧ
αντίστοιχα Ν.1892 (ΦΕΚ 101/Α/31-07-90) & Ν. 2601/1998 όπως τροποποιήθηκε με
το Ν. 2941/2001 & με τον Αναπτυξιακό Ν. 3299/2004.
Δ) Στεγαστική συνδρομή σχετικά με πιστωτικές διευκολύνσεις στις περιπτώσεις
διατηρητέων κτιρίων που έχουν πληγεί από σεισμούς σύμφωνα με την τροποποίηση
και συμπλήρωση της Τριμερούς Υπουργικής Απόφασης 153/Α325/02 (ΦΕΚ 27/Β/16-
01-02).
Ε) Δυνατότητα έκδοσης τίτλου μεταφοράς του υπολειπόμενου συντελεστή δόμησης
από το ακίνητο στο οποίο βρίσκεται διατηρητέο κτίριο σύμφωνα με τις διατάξεις του
Ν.3044 (ΦΕΚ 197/Α/ 27-08-2002).
ΣΤ) Καθορισμός ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης και χρήσης (Ειδική
Ρύθμιση) σε διατηρητέα κτίρια υπό την προϋπόθεση ότι δεν παραβλάπτεται το
διατηρητέο κτίριο (Βλ. Ν. 2831/00, άρθρο 3 - ΦΕΚ 140/Α/13.6.2000).
1. Που αφορούν φορείς:
150

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Α) Χρηματοδότηση Έργων Αναβάθμισης αστικού περιβάλλοντος

(ΚΥΑ 27124/07 ΦΕΚ 1358Β/1.8.07 )
Β) Χρηματοδότηση από Ευρωπαϊκά Προγράμματα αναπλάσεων, εργασιών
αποκατάστασης διατηρητέων – παραδοσιακών κτιρίων και διαμόρφωσης ελευθέρων
χώρων σε υποβαθμισμένες περιοχές (Ν 2508/1997).»
H αντιμετώπιση των διαφορετικών προκλήσεων και προβλημάτων που

αντιμετωπίζει η πόλη της Λαμίας μπορεί να γίνει συνολικά μέσω «Σχεδίου
Ολοκληρωμένης Αστικής Παρέμβασης (ΣΟΑΠ)» ειδικά για το κέντρο της πόλης, που
αποτελεί τον χώρο της πόλης που βιώνει τις μεγαλύτερες προκλήσεις.
Για την βελτίωση του αστικού χώρου του Ιστορικού Κέντρου της πόλης και ειδικά
της περιοχής μελέτης υπάρχει δυνατότητα ένταξης στους στόχους του Επιχειρησιακού
Προγράμματος Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας 2014-2020, «ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ» που αφορά στην Στερεά Ελλάδα. Στο
πλαίσιο του Γενικού Στόχου 2 -ΓΣ2 «Διασφάλιση του περιβάλλοντος, της αειφορίας της
ανάπτυξης και βελτίωση της ποιότητας ζωής», ως προτεραιότητα μεταξύ άλλων
ορίστηκε «Προστασία και βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος μέσω ολοκληρωμένων
παρεμβάσεων, ειδικά στα συγκριτικά μεγαλύτερα αστικά κέντρα όπως είναι η Λαμία και
η Χαλκίδα».
Ειδικότερα για την αποκατάσταση και ανάδειξη του κτιριακού αποθέματος κτιρίων
που έχουν περιέλθει στο Δήμο, μπορεί να υποβληθεί πρόταση στο πλαίσιο της
Πρόσκλησης «ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΚΙΝΗΤΗΣ
ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα
Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» ΑΞΟΝΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 03Σ «Ανάπτυξη
μηχανισμών στήριξης της επιχειρηματικότητας (Στερεά Ελλάδα, Νότιο Αιγαίο)» με
συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ). Το
αντικείμενο και οι στόχοι της Δράσης αφορούν στη Δημιουργική Επανάχρηση
Δημοτικής Ακίνητης Περιουσίας ιστορικού, πολιτιστικού και αρχιτεκτονικού
ενδιαφέροντος.
151

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΖΩΗ ΚΑΚΑΝΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
5.1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Οι κεντρικές περιοχές των περισσοτέρων αστικών κέντρων παρουσιάζουν αυξημένο

το φαινόμενο της εγκατάλειψης κτιρίων κατοικιών, διαμερισμάτων, εμπορικών και
βιομηχανικών κτιρίων. Η εγκατάλειψη αντικατοπτρίζει μια κοινωνική, οικονομική και
πολιτική πραγματικότητα και εκφράζεται σε όλες τις εκφάνσεις της
κοινωνικοοικονομικής ζωής και επιδρά στο άμεσο ή έμμεσο περιβάλλον υποβαθμίζοντάς
το. Το φαινόμενο των εγκαταλελειμμένων ακινήτων αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο
ως ένα σημαντικό εμπόδιο για την ανάπτυξη και αναζωογόνηση μιας περιοχής, καθώς τα
κτίρια εκτεθειμένα στις επιπτώσεις της φθοράς του χρόνου, αποτελούν κίνδυνο για την
δημόσια υγεία, την ασφάλεια των περιοίκων και προσελκύουν παντός τύπου
παραβατικής συμπεριφοράς. Υπονομεύεται πολλές φορές έτσι η ελκυστικότητα
ολόκληρων περιοχών, μειώνεται η αξία των ακινήτων και είναι ορατός ο κίνδυνος
μεταβολής της οικιστικής τους δομής.
Το φαινόμενο της εγκατάλειψης παρουσιάστηκε από την δεκαετία του ’80, αλλά
εντάθηκε στην εποχή της δημοσιονομικής κρίσης των τελευταίων ετών που επέφερε
υπερφορολόγηση των ακινήτων και αδυναμία συντήρησης του υφισταμένου κτιριακού
αποθέματος.
Η συγκέντρωσή του πληθυσμού σε μεγάλα αστικά κέντρα, η ταχεία αύξηση της
αστικοποίησης αλλά και ο ανταγωνισμός των πόλεων μετατρέπει τον αστικό σχεδιασμό
σε βασικό μέσον για την μείωση των συνεχώς αυξανόμενων προβλημάτων. Η
ανάπλαση υποβαθμισμένων περιοχών, η ανάπλαση και η αναβίωση εγκαταλελειμμένων
περιοχών και ιστορικών τμημάτων των κέντρων πόλεων και η υψηλή ποιότητα του
χώρου αναλαμβάνουν σημαντικό ρόλο ως «εργαλείο» άρσης της περιθωριοποίησης και
βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης προς την κατεύθυνση του αστικού τουρισμού. Οι
βασικές αρχές για μια επιτυχημένη ανάπλαση και αναζωογόνηση των αστικών κέντρων
είναι η εναλλαγή χρήσεων στην ίδια περιοχή, η συγκρότηση του χώρου μέσα από τις νέες
τεχνολογίες και καινοτομίες, οι ιδιαιτερότητες του ιστορικού κέντρου οι περιβαλλοντικές
συνθήκες η ένταξη των μνημείων και των παραδοσιακών συνόλων η διατήρηση της
κοινωνικής συνοχής και η συγκράτηση του ντόπιου πληθυσμού.
152

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Η πολιτεία μπορεί και πρέπει να αξιοποιήσει το μείζον ζήτημα των ΕΓ.Κ., τις
«ευκαιρίες» και τις δυνατότητες που προκύπτουν από την οικονομική κρίση ώστε μετά
από στρατηγικό σχεδιασμό να βελτιστοποιήσει το αστικό περιβάλλον και την
ελκυστικότητα του χώρου. Η ανάπλαση των εγκαταλελειμμένων κτηρίων ή η
κατεδάφιση και ανοικοδόμηση νέων κτιρίων στις υποβαθμισμένες αστικές περιοχές ή η
κατεδάφιση και δημιουργία κατάλληλων κοινοχρήστων χώρων μπορεί να συμβάλλουν
στην βελτιστοποίηση των δημόσιου χώρου, στην προστασία της πολιτιστικής
κληρονομίας, στην επιβίωση του ιστορικού κέντρου αλλά και μέσα στο πλαίσιο
συνολικών αναπλάσεων στην προώθηση της βιωσιμότητας της πόλης.
Βασικός στόχος των τοπικών κοινωνιών και της Πολιτείας που εκφράζονται από την
τοπική Αυτοδιοίκηση και κυρίως από τους Δήμους είναι η μέσα από στοχευμένες
στρατηγικές ανάπλασης να προσαρμοστεί η πόλη στις νέες συνθήκες και να
δημιουργηθούν νέες ευκαιρίες ανάπτυξης.
Αρχικά πρέπει σε κάθε περίπτωση να εντοπιστούν τα αίτια της εγκατάλειψης στην
συγκεκριμένη περιοχή ή ακόμη και σε κάθε ΕΓ.Κ. και να στοιχειοθετηθούν στρατηγικές
για τη βελτίωση της βιωσιμότητας της πόλης και της αγοράς των κατοικιών σε κάθε
πόλη.
Οι στρατηγικές αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν:
Κτιριακή αραίωση & ενοποίηση των ακαλύπτων χώρων

Οι ελληνικές πόλεις ειδικά στις κεντρικές τους περιοχές παρουσιάζουν πυκνή και
άναρχη δόμηση και έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού. Σε αυτές τις περιοχές δεν έχει
ληφθεί μέριμνα για δημιουργία υπαίθριων χώρων και χώρων πρασίνου. Επίσης
μεγάλο είναι το πρόβλημα της έλλειψης χώρων στάθμευσης. Σήμερα η εγκατάλειψη
πολλών ακινήτων, η οικονομική κρίση και η μείωση των τιμών των ακινήτων
διευκολύνουν τη διαδικασία απαλλοτριώσεων από τους Δήμους ώστε μετά την
κατεδάφισή τους και την ενοποίηση ακαλύπτων χώρων να δημιουργηθούν
κοινόχρηστοι χώροι και χώροι πρασίνου. Για την απαλλοτρίωση υπάρχουν
προγράμματα χρηματοδότησης μέσω του Πράσινου Ταμείου. Με την κατεδάφιση θα
επιτευχθεί κτιριακή αραίωση μειώνοντας την πυκνότητα της δόμησης και θα δοθεί η
δυνατότητα δημιουργίας υπαίθριων χώρων και χώρων πρασίνου. Σε κάποιες
περιπτώσεις θα βοηθούσε η δημιουργία υπαίθριων χώρων στάθμευσης που είναι
153

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
περιορισμένοι στις κεντρικές περιοχές των πόλεων. Ο Δήμος μπορεί να
απαλλοτριώσει το χώρο ή να συμβάλλει οικονομικά στην διαμόρφωση του και η
χρήση του να γίνεται από το δήμο ή από ιδιώτη και οι ιδιοκτήτες να λαμβάνουν ένα
αντίτιμο για την παραχώρηση του οικοπέδου.
Στοχευμένες ειδικές αναπλάσεις εγκαταλειμμένων περιοχών
Βελτίωση των γειτονιών με συντήρηση ή αποκατάσταση των κτισμάτων, συντήρηση
και προσαρμογή στις νέες ανάγκες των αστικών υποδομών και επαναχρησιμοποίηση
των κενών οικοπέδων, με ανάπλαση του δημόσιου υπαίθριου χώρου της περιοχής
από τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης και θέσπιση οικονομικών και
φορολογικών κινήτρων για την ανάπλαση των ιδιωτικών κτηρίων – ιδιαίτερα μέσω
του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Jessica (Γοσποδίνη, 2016).
Προκειμένου να βελτιωθεί η περιοχή του Ιστορικού κέντρου των πόλεων απαιτείται η
συντήρηση και αποκατάσταση των κτισμάτων και η προσαρμογή τους στις νέες ανάγκες
των αστικών υποδομών. Οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης πρέπει να θεσπίσουν
οικονομικά και φορολογικά κίνητρα για την ανάπλαση των ιδιωτικών κτηρίων –
ιδιαίτερα μέσω του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Jessica, προστατεύοντας ταυτόχρονα
την πολιτιστική και κτισμένη κληρονομιά. Η πολιτεία πρέπει να φροντίσει ώστε να
αποκατασταθούν τα διατηρητέα κτίρια, αλλά και τα κτίρια που δεν έχουν χαρακτηριστεί
διατηρητέα άλλα αντιπροσωπεύουν την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του τόπου.
5.2. ΕΙΔΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Στο κέντρο της πόλης της Λαμίας όπως και στα περισσότερα ιστορικά κέντρα
των πόλεων είναι υπαρκτό το πρόβλημα των ΕΓ.Κ.. Στην περιοχή του ιστορικού κέντρου
της πόλης καταγράφηκαν εξήντα ΕΓ.Κ., στα οποία συμπεριλήφθηκαν κτίσματα
εγκαταλελειμμένα ή στο σύνολό ή σε έναν ή περισσότερους ορόφους τους ή και σε
τμήματά τους. Μεταξύ των ΕΓ.Κ. περιλαμβάνονται αρκετά κτίρια που έχουν κηρυχθεί
ως διατηρητέα. Τα ΕΓ.Κ. ήταν διάσπαρτα στην περιοχή και κατηγοριοποιήθηκαν
ανάλογα με την κατάσταση τους και τη δυνατότητα και το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν
για την επισκευή τους.
Στην προσπάθεια του Δήμου για την βελτίωση της εικόνας της πόλης της Λαμίας
εντάσσεται η αξιοποίηση των ΕΓ.Κ. μέσα από ένα συνολικό σχεδιασμό είτε
154

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
κατεδαφίζοντας τα για την δημιουργία υπαίθριων χώρων, χώρων πρασίνου και χώρων
στάθμευσης, είτε αποκαθιστώντας τα μετά από απαλλοτρίωση ή δίνοντας κίνητρα σε
ιδιώτες για την επανάχρησή τους με βάση την αξιολόγησή τους ως προς την Ιστορική
τους αξία και μνήμη, την καλλιτεχνική, Αισθητική και την αξία τους ως τοπόσημα της
περιοχής Η αξιοποίηση τους πρέπει να γίνει με γνώμονα την αναδιοργάνωση την
ενίσχυση των δραστηριοτήτων και τη δυνατότητα προσέλκυσης καινοτόμων
επιχειρήσεων.
Ο Δήμος Λαμιέων μετά από την δημόσια διαβούλευση και καταλήγοντας με
στρατηγικό σχεδιασμό θα συναποφασίσει με τους ιδιοκτήτες των ακινήτων για την
κατεδάφιση, την απαλλοτρίωση και την επανάχρησή τους ανάλογα με τη θέση τους
λαμβάνοντας υπόψη όλα τα χαρακτηριστικά των κτιρίων (διαστάσεις, χρόνος
κατασκευής, κλπ), τις περιβάλλουσες χρήσεις, την μελλοντική χρήση γης και τον τελικό
στόχο δηλαδή την συνολική ανάπλαση και την ανάδειξη του Ιστορικού κέντρου της
πόλης. Ο στόχος αυτός θα κινείται σε κατευθύνσεις όπως:
 Δημιουργία ζώνης πολιτιστικών/καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων - πινακοθήκες,
συνεδριακά κέντρα, αίθουσες εκθέσεων, τέχνης, βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία,
Εργαστήρια καλλιτεχνών, Αίθουσες λειτουργίας πολιτιστικών συλλόγων
(μουσικών, λογοτεχνών, ζωγράφων)
 Προσέλκυση Τουρισμού - ενημέρωση
 Ενίσχυση εμπορίου & αναψυχής χρήσεις που συνυπάρχουν στην περιοχή
 Προσέλκυση και στήριξη καινοτόμων επιχειρήσεων- επιμόρφωση στον τομέα
των νέων τεχνολογιών, δημιουργία υπηρεσία συμβούλων
 Πεζοδρομήσεις και δημιουργία χώρων πρασίνου, με επανεξέταση της αύξησης
των χώρων αυτών αλλά και της ανακατασκευής των υφισταμένων.
 Προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και διαχείριση των υδάτων
 Ενίσχυση δομών για την βελτίωση της καθημερινής ζωής των κατοίκων,
πρόβλεψη παροχής υπηρεσιών σε ηλικιωμένους, παιδιά, ειδικές ομάδες
 Χρήση νέων τεχνολογιών
Στο πλαίσιο των παραπάνω κατευθύνσεων τα κτίρια που τελικά θα παραμείνουν
μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κοινωνικούς σκοπούς, έτσι στους χώρους τους να
λειτουργήσουν νηπιαγωγεία ή παιδικοί σταθμοί, κοινωνική τραπεζαρία, λέσχη φιλίας,
φοιτητική εστία, χώροι φιλοξενίας αστέγων, ή ως χώροι πολιτισμού όπως πινακοθήκη,
συνεδριακό κέντρο, αίθουσες τέχνης, βιβλιοθήκες κ.α.. Μπορούν επίσης με την
155

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
συνδρομή του Δήμου ως προς τους τρόπους χρηματοδότησης αλλά και την φορολογική
τους ελάφρυνση να αξιοποιηθούν από τους ιδιοκτήτες τους για την στέγαση καινοτόμων
επιχειρήσεων, εργαστηρίων καλλιτεχνών, γκαλερί. Σε πρώτη προτεραιότητα για την
αξιοποίηση και ανάδειξη πολιτιστικής και κτισμένης αστικής κληρονομιάς πρέπει να
ανακαινιστούν και να επαναχρησιμοποιηθούν τα διατηρητέα και αξιόλογα κτίρια
προκειμένου να διασωθούν. Η νέα τους χρήση θα πρέπει να αποδοθεί μετά από
πρότυπες επεμβάσεις αποκατάστασης και επανάχρησης με βάση την αξιολόγησή τους ως
προς την Ιστορική τους αξία και μνήμη, την καλλιτεχνική, Αισθητική και την αξία τους
ως τοπόσημα της περιοχής.
«Η διατήρηση, ανάδειξη και επανάχρηση κτιρίων με ιστορική και αρχιτεκτονική
αξία προσφέρει κοινωνικά, πολιτιστικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη,
διότι:
• Αποτελεί σημαντική ενέργεια για τη διατήρηση της πολιτιστικής ταυτότητας.
• Προσφέρει κοινωνική υπερηφάνεια και κοινωνική αυτογνωσία.
• Αποτελεί περιβαλλοντικά υπεύθυνη επιλογή καθώς τα ιστορικά κτίρια είναι στην
πλειοψηφία τους ενεργειακά αυτόνομα και έχουν καλύτερη περιβαλλοντική
συμπεριφορά.
• Αποτελεί οικονομικά ορθή επιλογή καθώς εξασφαλίζει οικονομία υλικών,
εξοικονόμηση ενέργειας, οικονομία χρόνου, ταχύτερη κατοίκηση και δεν απαιτεί
νέες υποδομές δικτύων»(Μαΐστρου, 2011).
Στην περιοχή της πλατείας Λαού παρατηρήθηκε σημαντική συγκέντρωση ΕΓ.Κ. και
αδόμητων οικοπέδων έτσι δημιουργείται η προοπτική εκτεταμένης επέμβασης. Η
περιοχή της πλατείας Λαού αποτελεί ένα ζωτικό τμήμα του κέντρου της πόλης με
πολλές και ποικίλες χρήσεις όπως εμπόριο παραδοσιακών προϊόντων και χώρων
εστίασης με γεύσεις από την περιοχή της Ρούμελης αλλά ακόμη και χώρων πολιτισμού.
Συγκεντρώνει σημαντικά αρχιτεκτονικά σύνολα και βρίσκεται κοντά στο Κάστρο. Τα
τελευταία χρόνια έχει υποβαθμιστεί και παρουσιάζει εικόνα της εγκατάλειψης.
Σε μια προσπάθεια σύνταξης σχεδίου αναζωογόνησης της περιοχής της πλατείας
Λαού τέθηκαν στόχοι και δράσεις οι οποίοι θα συμβάλουν στην επίλυση των
προβλημάτων και στη γενικότερη ανάδειξη της περιοχής μελέτης. Χρησιμοποιώντας την
«πρόκληση» της ύπαρξης των ΕΓ.Κ. κτιρίων και των ειδικών χαρακτηριστικών της
περιοχής προτάθηκε ο ανασχηματισμός του συνόλου της περιοχής σαν ένα συγκρότημα
156

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΠΟΛΥΧΏΡΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ υπαίθριων και στεγασμένων δραστηριοτήτων. Στόχος
είναι η δημιουργία μίας ενεργής περιοχής, μέσω της αξιοποίησης των συγκριτικών
πλεονεκτημάτων της, η ανάδειξη μνημείων και πολιτιστικών χώρων η προώθηση
πολιτιστικών εκδηλώσεων, η ανάδειξη άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, ή ενοποίηση
χώρων πολιτισμού καθώς και η στήριξη των νέων για την υλοποίηση πολιτιστικών
δράσεων.
Μέσα από μια συνολική ανάπλαση προτάθηκε η αξιοποίηση των διατηρητέων κτιρίων
για την δημιουργία χώρων πολιτισμού, χώρων κατοικίας αλλά και μικρού ξενοδοχείου
και η κατεδάφιση ΕΓ.Κ. για την δημιουργία χώρων πρασίνου, υπαίθριων εκδηλώσεων
και δραστηριοτήτων, περιπατητικών διαδρομών και χώρων στάθμευσης. Παράλληλα
καθορίστηκαν όλα τα επιμέρους απαραίτητα στοιχεία σχεδιασμού για μια επιτυχημένη
αναζωογόνηση της περιοχής.
Η πρόταση συγκροτήθηκε με γνώμονα την ανάδειξη όχι μόνο αυτού του τμήματος του
Ιστορικού Κέντρου αλλά και του συνόλου της πόλης της Λαμίας.
Η εργασία μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για περεταίρω έρευνα σχετικά με την
αξιοποίηση του συνόλου των ΕΓ.Κ. της πόλης ώστε χαραχθεί πολιτική για την χωρική
οργάνωση και ανάπτυξη της Λαμίας αλλά και της ζωής των κατοίκων, στο πλαίσιο της
αστικής αναζωογόνησης και της επίτευξης της βιωσιμότητας.
157

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΖΩΗ ΚΑΚΑΝΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ
ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΗΜΟ ΛΑΜΙΕΩΝ
6. ΚΕΦΑΛΑΙΟ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ

ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΗΜΟ ΛΑΜΙΕΩΝ
 Μετά την αρχική καταγραφή των ΕΓ.Κ. που έγινε στην παρούσα εργασία ο δήμος
πρέπει να προχωρήσει σε δεύτερη φάση καταγραφής που θα περιλαμβάνει έρευνα
για συλλογή των στοιχείων των ιδιοκτητών και θα διαμορφώνει το προφίλ του κάθε
κτιρίου. Σε επικοινωνία με τους ιδιοκτήτες και μετά από δημόσια διαβούλευση
μπορεί να γίνει πρόταση για την αξιοποίηση των εγκαταλελειμμένων ακινήτων. Η
δημόσια διαβούλευση αφορά την ανάρτηση του θέματος και των επιμέρους
στοιχείων των ακινήτων για τα οποία ενδιαφέρεται στην επίσημη ιστoσελίδα του
Δήμου, στα μέσα μαζικής επικοινωνίας, τοπικός Τύπος, ραδιόφωνο και Τηλεόραση
και στους γνωμοδοτικούς φορείς του Δήμου (Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, Δημοτικό
Συμβούλιο κλπ). Οι προτάσεις αυτές μπορεί να καταλήξουν ή στην κατεδάφιση
κενών κτισμάτων και ανοικοδόμηση νέων κτηρίων ή στην κατεδάφιση και
δημιουργία βέλτιστων κοινοχρήστων χώρων ή στην συντήρηση ή αποκατάσταση και
προσαρμογή των κτιρίων στις νέες ανάγκες των αστικών υποδομών και στην
κατεύθυνση νέων χρήσεων που θα καλύπτουν τις πραγματικές κοινωνικές ανάγκες.
 Το σημαντικότερο πρόβλημα που δημιουργούν τα ΕΓΚ. είναι η επικινδυνότητα που
υπάρχει από πιθανή κατάρρευση ή και απλή πτώση αποκολλώμενων αντικειμένων
σε κοινόχρηστους χώρους. Μεγάλη δυσχέρεια προκύπτει από την έλλειψη στοιχείων
των ιδιοκτητών αυτών των ακινήτων, διότι δεν υπάρχουν στοιχεία σχετικά με την
ταυτότητα των ιδιοκτητών και επομένως στοιχεία επικοινωνίας ώστε εκείνοι να
λάβουν τα απαιτούμενα μέτρα ασφάλειας. Η θέσπιση του μέτρου της ταυτότητας
των κτιρίων θα μπορούσε να βελτιώσει την κατάσταση αυτή, ίσως όχι στο επίπεδο
του σχεδίου νόμου που προβλέπεται να ψηφιστεί σύντομα αλλά έστω σε επίπεδο
δήμου. Θα μπορούσε έτσι να δημιουργηθεί Ηλεκτρονικό Μητρώο κτιρίων ως
βάση δεδομένων σε κάθε Δήμο που θα περιλαμβάνει στοιχεία σχετικά τους
ιδιοκτήτες και τις μεταβολές του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του κάθε κτιρίου και
στοιχεία επικοινωνίας με τους εκάστοτε ιδιοκτήτες.
158

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΖΩΗ ΚΑΚΑΝΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι
ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΕΓ.Κ. - ΔΕΛΤΙΑ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ
159

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
1. ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ -ΟΜΗΡΟΥ-ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΙ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ -ΟΜΗΡΟΥ-ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΙ Κ. ΜΟΥΤΑΦΗ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟ-ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 3ο&4ο
Πρόκειται για εγκαταλελειμμένο διώροφο κτίσμα σε πολύ μικρή απόσταση από
το Δημοτικό θέατρο Λαμίας με όψεις στις οδούς Καραϊσκάκη (κύρια όψη), στην οδό
Ομήρου (σκαλοπάτια) και στην οδό Εκκλησιών. Το κτίριο κατασκευάστηκε το 1900
λειτουργούσε σαν κατοικία και έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο με την
απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ ΟΙΚ 39601/2622 (ΦΕΚ 628/Δ /3.7.1987).
Αποτελείται από δύο ορθογώνιους όγκους, με φέροντα σκελετό αποτελούμενο
από λίθινη τοιχοποιία και ξύλινη τετράρειχτη στέγη επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια.
Η δυτική (κύρια) όψη επί της οδού Καραϊσκάκη στην οποία βρίσκεται και η είσοδος
του κτιρίου και η νότια όψη του κτιρίου ακολοθούν αξονική συμμετρία και είναι
επιχρισμένες. Προφανής είναι η επιρροή της τάσης του νεοκλασικισμού. Οι όψεις προς
τις οδούς Ομήρου και Εκκλησιών είναι ανεπίχριστες παρουσιάζονται πολύ
περισσότερο απλές και χωρίς διακοσμητικά στοιχεία.
Το κτίριο παρουσιάζει κατάρρευση μικρού τμήματος στέγης στην
νοτιανατολική γωνία. Φθορές παρουσιάζονται επίσης στις ποδιές κάποιων παραθύρων
οι οποίες θα δημιουργήσουν πρόβλημα στην στατική αντοχή του κτιρίου. Οι πόρτες και
τα παράθυρα είναι σε καλή κατάσταση αλλά έχουν ήδη παραβιαστεί. Ο περιβάλλων
χώρος του κτιρίου είναι επίσης εγκαταλελειμμένος και πυκνή βλάστηση καλύπτει την
αυλή και μέρος του κτιρίου.
Εικόνα 89. Φωτογραφία κύριας όψης του κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο
160

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΚΗΡΥΞΗ
Κτίριο επί της οδού ΦΕΚ 628/Δ /3.7.1987 ΥΠΕΧΩΔΕ
Καραϊσκάκη, ιδιοκτησίας ΥΠΠΟ(5η
κληρονόμων Κ. Μουτάφη(νεοκλασική οικία ΕΝΜ)
- 1900)
Εικόνα 90. Βασικά

στοιχεία προστατευόμενου
κτιρίου
Πηγή:
http://estia.minenv.gr/
EXEC ΥΠΕΚΑ
Εικόνα 91. Θέση του κτιρίου στο ιστορικό κέντρο Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου Α-2.1.
161

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 92. Φωτογραφίες

λεπτομερειών κτιρίου
162

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 93. Φωτογραφίες λεπτομερειών κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο
163

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
2. ΟΜΗΡΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΟΜΗΡΟΥ
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΙΔΙΩΤΗΣ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΞΙΟΛΟΓΟ - ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 3ο
Έναντι του ανωτέρω κτιρίου στα σκαλιά της οδού Ομήρου βρίσκονται τα
απομεινάρια τμήματος λίθινης περιτοίχισης. Πρόκειται για λιθόκτιστη περιτοίχιση
ύψους 3,00 μέτρων περίπου, στην στέψη της οποίας δεν υπάρχει κανενός είδους σενάζ.
Το υπάρχων συνδετικό κονίαμα έχει καταστραφεί με αποτέλεσμα οι πέτρες των τοίχων
να έχουν αποδιοργανωθεί – αποκολληθεί με άμεσο κίνδυνο πτώσης λίθων.
Εικόνα 94.
Φωτογραφία όψης
της λίθινης
περιτοίχισης
Πηγή: Προσωπικό
αρχείο
Εικόνα 95. Θέση περιτοίχισης στο ιστορικό κέντρο

Εικόνα 96. Φωτογραφία σκαλοπατιών Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου Α-2.1.
μεταξύ του τοίχου και του κτιρίου 1
164

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
3. ΗΣΑΪΑ 5
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΠΛΑΤΕΙΑ ΛΑΟΥ, ΟΔΟΣ ΗΣΑΪΑ 5
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΚΛΗΡ. ΕΓΓΟΛΦΟΠΟΥΛΟΥ –σήμερα ΣΥΝΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ:ΔΟΜΙΚΗ
Δ.ΠΕΝΤΑΓΙΩΤΗΣ & ΣΙΑ ΕΕ/ΛΑΣΠΙΑΣ/ALFA WOOD
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟ - ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣEΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 3ο
Πρόκειται για εγκαταλελειμμένο διώροφο κτίσμα επί της οδού Ησαΐα στην πλατεία
Λαού. Το κτίριο κατασκευάστηκε το 1890 λειτουργούσε σαν κατοικία και έχει
χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο με την απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ ΟΙΚ
39840/3796 (ΦΕΚ 509/Δ /3.7.1987).
Το κτίριο είναι διώροφο με υπόγειο, με φέροντα σκελετό αποτελούμενο από λίθινη
τοιχοποιία και ξύλινη τετράρειχτη στέγη επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια.
Η είσοδος του κτιρίου γίνεται από τον ακάλυπτο του οικοπέδου στον οποίο υπάρχει
πρόσβαση στη μία από τις δύο ξύλινες αυλόπορτες επί της οδού Ησαΐα. Οι όψεις έχουν
μεγάλα υψίκορμα παράθυρα και φέρουν στοιχεία νεοκλασικισμού.
Το εν λόγω κτίριο έχει εγκαταλειφθεί για πολλά χρόνια και παρουσιάζει αρκετά
στατικά προβλήματα, κατάρρευση της στέγης και της κορνίζας αυτής, κατάρρευση
εξώστη ορόφου και αποκόλληση των αρμών των λιθοδομών. Φθορές παρουσιάζονται
επίσης και στα κουφώματα. Τα εξωτερικά επιχρίσματα έχουν αποκολληθεί και
παραμένουν μόνο κάποια ίχνη από αυτά. Ο περιβάλλων χώρος του κτιρίου είναι επίσης
εγκαταλελειμμένος, όπως και η λίθινη περιτοίχιση του οικοπέδου.
165

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΚΗΡΥΞΗ
Κτίριο επί της οδού Ησαΐα, ιδιοκτησίας ΦΕΚ 509/Δ /15.07.1988 ΥΠΕΧΩΔΕ
κληρονόμων Αλκ. Εγκολφόπουλου
(νεοκλασική οικία - 1890)

στοιχεία
προστατευόμενου
κτιρίου
Πηγή:
http://estia.minenv.gr
/EXEC ΥΠΕΚΑ
Εικόνα 99. Θέση του κτιρίου στο ιστορικό κέντρο Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου Α-2.1.
166

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85

167

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 101. Φωτογραφίες λεπτομερειών

κτιρίου
Εικόνα 102. Φωτογραφία κτιρίου από την οδό Χαρ. Τρικούπη Πηγή: Προσωπικό αρχείο
168

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
4. ΑΜΑΛΙΑΣ 18
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΑΜΑΛΙΑΣ 18
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ:Β.&Α. ΚΑΛΤΙΜΠΑΝΗ & ΑΙΚ. ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΥ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟ - ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣEΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 3ο&4ο
Πρόκειται για εγκαταλελειμμένο διώροφο κτίσμα επί της οδού Αμαλίας πλησίον της
πλατείας των Αγίων Θεοδώρων. Το κτίριο λειτουργούσε σαν κατοικία και έχει
χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο με την απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ ΟΙΚ
40405/2724 (ΦΕΚ 634/Δ /3.7.1987).
Το κτίριο είναι διώροφο με υπόγειο, με φέροντα σκελετό αποτελούμενο από λίθινη
τοιχοποιία και ξύλινη τετράρειχτη στέγη επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια. Το κτίριο
αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα νεοκλασικής κατοικίας με αέτωμα πάνω από την
είσοδο. Η είσοδος του κτιρίου γίνεται από τον ακάλυπτο του οικοπέδου στον οποίο η
πρόσβαση γινόταν από την οδό Ησαΐα. Οι όψεις έχουν μεγάλα υψίκορμα παράθυρα και
φέρουν στοιχεία νεοκλασικισμού.
Το εν λόγω κτίριο έχει εγκαταλειφθεί για αρκετά χρόνια και παρουσιάζει αρκετά
στατικά προβλήματα, κατάρρευση της στέγης και της κορνίζας αυτής και αποκόλληση
επιχρισμάτων. Προβλήματα υγρασίας είναι εμφανή σε όλο το κτίριο. Φθορές
παρουσιάζονται επίσης και στα κουφώματα. Ο περιβάλλων χώρος του κτιρίου είναι
επίσης εγκαταλελειμμένος, όπως και η λίθινη περιτοίχιση του οικοπέδου. Ένα μικρό
βοηθητικό κτίσμα στην αυλή που βρίσκεται σε επαφή με την οδό Αμαλίας έχει σχεδόν
καταρρεύσει.
169

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΚΗΡΥΞΗ
Κτίριο επί της οδού Αμαλίας 18, ΦΕΚ 634/Δ /3.7.1987 ΥΠΕΧΩΔΕ
στην Λαμία Ιδιοκτησίας Β. και Α. ΥΠΠΟ(5η
Καλντιμπάνη και Αικ. ΕΝΜ)
Μητσοπούλου (νεοκλασική οικία)

στοιχεία
κτιρίου
Πηγή:
http://estia.minenv.gr/
EXEC ΥΠΕΚΑ
Εικόνα 105. Θέση του κτιρίου στο ιστορικό κέντρο Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου A-2.1
170

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85

171

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
172

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
5. ΠΛΑΤΕΙΑ ΠΑΡΚΟΥ 5
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΠΛΑΤΕΙΑ ΠΑΡΚΟΥ 5
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: Α. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ-Π. ΤΡΥΦΩΝΟΣ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟ - ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 2ο & 4ο
Πρόκειται για εγκαταλελειμμένο διώροφο κτίσμα επί της πλατείας Πάρκου
(Δημοκρατίας). Ο όροφος του λειτουργούσε ως κατοικία και το ισόγειο ως κατάστημα.
Έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο με την απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ ΟΙΚ
22525/1525 (ΦΕΚ 329αΔ/4-5-1988).
Αποτελείται από δύο ορθογώνιους όγκους, με φέροντα σκελετό αποτελούμενο από
λίθινη τοιχοποιία και ξύλινη τετράρειχτη στέγη επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια.. Το
κτίριο φέρει πολλά στοιχεία νεοκλασικισμού (κορνίζα στέγης, ακροκέραμα,
κιγκλιδώματα, κουφώματα απομιμήσεις κιονόκρανων κλπ).
Η είσοδος για τον όροφο γίνεται από την πλατεία Πάρκου, όμως τόσο η είσοδος αυτή
και οι είσοδοι του ισογείου έχουν κλειστεί πρόχειρα για τον φόβο κατάληψης και
καταστροφής του. Το κτίριο παρουσιάζει προβλήματα υγρασίας, αποκόλλησης
επιχρισμάτων και φθορές στα κουφώματα10.
Εικόνα 108. Φωτογραφία κύριας όψης κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο
10
Το κτίριο αγοράστηκε και ανακαινίζεται από το φθινόπωρο του 2017 βλέπε Παράρτημα ΙΙ)
173

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΚΗΡΥΞΗ
Κτίριο επί της Πλατείας Πάρκου 5, ΦΕΚ 329αΔ/1988 ΥΠΕΧΩΔΕ
στην Λαμία Ιδιοκτησίας Α. Παπαντωνίου- ΥΠΠΟ(5η
Π. Τρύφωνος ΕΝΜ)

στοιχεία
κτιρίου
Πηγή:
http://estia.minenv.gr
/EXEC ΥΠΕΚΑ
174

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
175

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
6. ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΠΑΝΤ. ΚΑΤΣΟΥΔΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟ - ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 1ο
Κτίσμα επί της οδού Ευαγγελιστρίας το οικόπεδο του οποίου βρίσκεται σε επαφή με
το κτίριο στο οποίο εδρεύει η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και η πλατεία Δημαρχείου.
Το κτίριο μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο έχει χαρακτηριστεί ως έργο τέχνης με την
απόφαση του ΥΠΠΟ Γ3272/54386 (ΦΕΚ 66/Β /3.7.1987).
Το κτίριο είναι διώροφο και τμήμα της στέγης του διακόπτεται και σχηματίζεται
σοφίτα και εξώστης. Είναι κατασκευασμένο από λίθινη τοιχοποιία και ξύλινη
τετράρειχτη στέγη επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια με ακροκέραμα σε όλες τις
πλευρές. Το κτίριο αποτελεί αξιόλογο δείγμα νεοκλασικής αρχιτεκτονικής των αρχών
του 20ου αιώνα.με αρμονικό όγκο και πλούσιο διάκοσμο.
Η είσοδος του κτιρίου γίνεται από τον ακάλυπτο του οικοπέδου στον οποίο με
πρόσβαση από την οδό Ευαγγελιστρίας. Η αυλόπορτα είναι σιδερένια και στηρίζεται σε
μαρμάρινες κολόνες. Αξιόλογη είναι και η εξωτερική μαρμάρινη σκάλα ανόδου στον
Α΄ όροφο με το περίτεχνο σιδηρό κιγκλίδωμα της. Οι όψεις έχουν αξονική συμμετρία
και μεγάλα υψίκορμα παράθυρα και φέρουν αρκετά στοιχεία νεοκλασικισμού (πήλινα
κιονόκρανα, κορνίζες ανοιγμάτων κλπ).
Το κτίριο έχει προβλήματα υγρασίας και στα προστεγάσματα άρχισαν να φυτρώνουν
διάφορα φυτά. Ιδιαίτερες φθορές δεν παρουσιάζονται ακόμη, αλλά χρήζει συντήρησης.

176

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΚΗΡΥΞΗ
Κτίριο ιδ. Παντ. Κατσούδα ΦΕΚ 66Β/1986 ΥΠΠΟ(5η
ΕΝΜ)
Εικόνα 113. Θέση του κτιρίου στο ιστορικό κέντρο

Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου A-2.1 Εικόνα 114. Φωτογραφία
λεπτομέρειας
Εικόνα 115. Φωτογραφία κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο

177

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85

178

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
7. ΠΛΑΤΕΙΑ ΠΑΡΚΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΠΛΑΤΕΙΑ ΠΑΡΚΟΥ & ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ 2
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: Ταξιαρχόπουλου-Τομαρά-Αθανασίου
Διώροφο κτίριο με όψεις στην πλατεία Πάρκου και στις οδούς
Καραγιαννοπούλου και Θεμιστοκλέους. Το κτίριο λειτουργούσε σαν κατοικία και έχει
χαρακτηριστεί ως διατηρητέο με την απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ 22625/1525α/04-04-
1988 (ΦΕΚ 329Δ/1988).
Είναι κατασκευασμένη από λίθινη τοιχοποιία με ξύλινη στέγη και επικάλυψη
με βυζαντινά κεραμίδια. Οι όψεις είναι επιχρισμένες. Προφανής είναι η επιρροή της
τάσης του νεοκλασικισμού, στον όροφο υπάρχουν απομιμήσεις κιονόκρανων, μετώπων
και αετωμάτων πάνω από τα παράθυρα και στη στέγη υπάρχουν ακροκέραμα.
Τμήμα του ορόφου του κτιρίου δεν χρησιμοποιείται και τα ανοίγματα έχουν
φραχθεί για την αποφυγή καταστροφών, όμως τα αρχιτεκτονικά στοιχεία που
χαρακτηρίζουν το κτίριο παρουσιάζουν φθορές όπως αποκόλληση επιχρισμάτων,
κιονόκρανων κλπ.
Εικόνα 117. Φωτογραφία κυρίας όψης του κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο
179

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΚΗΡΥΞΗ
Κτίριο Ιδιοκτησίας Ταξιαρχόπουλου- ΦΕΚ 329αΔ/88 ΥΠΕΧΩΔΕ
Τομαρά-Αθανασίου
Εικόνα 118. Βασικά στοιχεία προστατευόμενου κτιρίου


Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου A-2.1
180

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 120. Φωτογραφία όψης κτιρίου από την οδό Καραγιαννοπούλου

181

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
8. ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΙΔΙΩΤΙΚΟ
Διώροφο κτίριο επί του πεζοδρόμου της οδού Ρήγα Φεραίου. Στο ισόγειο του
κτιρίου λειτουργούν καταστήματα και στον όροφο κλειστή κατοικία. Χαρακτηρίστηκε
ως διατηρητέο με την απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ ΟΙΚ 944/194/31-03-1997 (ΦΕΚ 348Δ
/02-05-1997). Το κτίριο είναι διώροφο, είναι κατασκευασμένο από λίθινη τοιχοποιία
και ξύλινη τετράρειχτη στέγη επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια. Η μία και μοναδική
του όψη βρίσκεται επί της οδού Ρήγα Φεραίου και στο τμήμα του ορόφου υπάρχουν
ανοίγματα που έχουν αξονική συμμετρία και φέρει αρκετά στοιχεία νεοκλασικισμού
(πήλινα κιονόκρανα, κορνίζες ανοιγμάτων κλπ).
Οι φθορές του κτιρίου βρίσκονται στον όροφο όπου υπάρχουν προβλήματα υγρασίας,
αποκόλλησης επιχρισμάτων κορνιζών και ακροκεράμων και φθορές στα ξύλινα
κουφώματα.
Εικόνα 122. Φωτογραφία της όψης του κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο
182

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΚΗΡΥΞΗ
Κτίριο Ιδιοκτησίας ΦΕΚ 348αΔ/97 ΥΠΕΧΩΔΕ


183

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85

184

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
9. ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ & ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ
Τριώροφο κτίριο στην διασταύρωση των πεζοδρόμων Ρήγα Φεραίου και
Θεμιστοκλέους. Στο ισόγειο του κτιρίου λειτουργούν καταστήματα, στον Α΄ όροφο
κατοικία και στον Β’ όροφο κλειστή κατοικία. Χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο με την
απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ ΟΙΚ 944/194/31-03-1997 (ΦΕΚ 348Δ /02-05-1997). Το
κτίριο είναι κατασκευασμένο από οπτοπλινθοδομή και οπλισμένο σκυρόδεμα και ο
Β΄όροφος που είναι μικρότερος των άλλων δύο επικαλύπτεται με ξύλινη τετράρειχτη
στέγη και βυζαντινά κεραμίδια.
Οι φθορές του κτιρίου βρίσκονται στον Α΄ και Β΄ όροφο όπου υπάρχουν προβλήματα
υγρασίας, αποκόλλησης επιχρισμάτων και κορνιζών με κίνδυνο για τους διερχόμενους
πεζούς.
Εικόνα 126. Φωτογραφία όψης του κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο

185

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΚΗΡΥΞΗ
Κτίριο Ιδιοκτησίας Μπούκα ΦΕΚ 348αΔ/97 ΥΠΕΧΩΔΕ

186

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85

187

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
10. ΠΑΛΙΟ ΩΔΕΙΟ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΥ 105 & ΣΚΛΗΒΑΝΙΩΤΟΥ
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ:ΙΔΙΩΤΗΣ (ΜΙΓΑΣ Ή ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ)
Εγκαταλελειμμένη ισόγεια με υπόγειο κατοικία (πρώην κλινική Παπαθανασίου)
στην βορειοδυτική γωνία των οδών Σκληβανιώτου και Μακροπούλου που ανήκε στους
κληρονόμους Παπαθανασίου. Πρέπει να χτίστηκε στις αρχές του 1930. Την τελευταία
δεκαετία του 20ου αιώνα στέγαζε το Δημοτικό Ωδείο Λαμίας (Μπαλωμένος, 2014).
Έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο με την απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ 23125/22-05-2006
(ΦΕΚ 599Δ’/2006).
Η κατασκευή του κτιρίου με φέρουσα τοιχοποιία από λιθοδομή και μεσοπάτωμα και
απόληξη του με πλάκα από οπλισμένο σκυρόδεμα. Οι όψεις είναι επιχρισμένες, τα
κουφώματα του είναι ξύλινα. Το οικόπεδο έχει μεγάλο ακάλυπτο χώρο με πράσινο
περιμετρικά του κτιρίου. Εξαιρετική είναι η ξύλινη είσοδος του κτιρίου, η οποία
στεγάζεται σε μία μεγάλη εξάγωνη βεράντα. Η πρόσβαση στον ακάλυπτο του
οικοπέδου γίνεται από δύο μεγάλες αυλόπορτες μία ακριβώς στην διασταύρωση και μία
επί της οδού Μακροπούλου.
Τα επιχρίσματα του κτιρίου έχουν αποκολληθεί τμηματικά, παντού παρουσιάζονται
προβλήματα υγρασίας, φθορές στα κουφώματα και ο περιβάλλων χώρος είναι
εγκαταλελειμμένος.
Εικόνα 130. Φωτογραφία κυρίας όψης κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο
188

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΚΗΡΥΞΗ
Κλινική Παπαθανασίου –Δημοτικό Ωδείο ΦΕΚ 599Δ’/2006 ΥΠΕΧΩΔΕ

189

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
190

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
11. ΒΑΣΑΚΑΡΗ &ΑΧΙΛΛΕΩΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΙ ΒΑΣΑΚΑΡΗ 7 & ΑΧΙΛΛΕΩΣ
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΔΑΝΑΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ -ΜΑΡΙΑΣ ΧΡΗΣΤΙΔΗ
Εγκαταλελειμμένη διώροφη κατοικία με όψεις στις οδούς Βασακάρη και
Αχιλλέως. Το κτίριο λειτουργούσε σαν κατοικία και έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο
με την απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ 23709/27-05-2009 (ΦΕΚ 296ΑΑΠ/24-06-2009).
Είναι κατασκευασμένη από λίθινη τοιχοποιία με ξύλινη στέγη και επικάλυψη
με βυζαντινά κεραμίδια. Οι όψεις είναι επιχρισμένες. Προφανής είναι η επιρροή της
τάσης του νεοκλασικισμού. Υπάρχει μικρή αυλή από την οδό Βασακάρη στην οποία
υπάρχει κλίμακα ανόδου στον όροφο με πέτρινα σκαλοπάτια και περίτεχνο σιδηρό
κιγκλίδωμα.
Το εν λόγω κτίριο, παρουσιάζει αποκόλληση επιχρισμάτων, αρμών λιθοδομών
και φθορές στα κουφώματα. Ο περιβάλλων χώρος του κτιρίου είναι επίσης
εγκαταλελειμμένος και πυκνή βλάστηση καλύπτει την αυλή και μέρος του κτιρίου.
Εικόνα 134. Φωτογραφία κυρίας όψης του κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο
191

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΚΗΡΥΞΗ
Κτίριο επί των οδών Βασακάρη & Αχιλλέως ΦΕΚ 296ΑΑΠ/2009 ΥΠΕΧΩΔΕ
Ιδιοκτησίας Χρηστίδου

Εικόνα 136. Θέση κτιρίου στο ιστορικό κέντρο Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου A-2.1
192

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 137. Φωτογραφία όψης κτιρίου


193

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
12. ΚΤΙΡΙΟ ΕΛΑΣΣΟΝΑ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ 12 ΠΛΑΤΕΙΑ ΔΙΑΚΟΥ
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΚΛΗΡ. ΕΛΑΣΣΟΝΑ
Κτίσμα επί της οδού Καραγιαννοπούλου. Το κτίριο λειτουργούσε σαν κατοικία και
έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο με την απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ ΟΙΚ 22524/1521
(ΦΕΚ 329Δ /4.5.1988). Το κτίριο έχει χαρακτηριστεί ως έργο τέχνης με την ΥΑ
Γ/25/288/6.3.1980(ΦΕΚ 329Β/31.03.1980 έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο
μνημείο με την απόφαση του ΥΠΠΟ ΔΙΛΑΠ/Γ/3372/47333/21.10.1991(ΦΕΚ
935/Β/14.11.1991) μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο του. Το κτίριο είναι διώροφο με
υπόγειο, είναι κατασκευασμένο από λίθινη τοιχοποιία και ξύλινη τετράρειχτη στέγη
επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια με ακροκέραμα σε όλες τις πλευρές. Το κτίριο είναι
κατασκευή του 1890 από ωραιότερα δείγματα νεοκλασικής αρχιτεκτονικής με
αρμονικό όγκο και πλούσιο διατηρημένο διάκοσμο, με σπάνια χαρακτηριστικά και
ανάγλυφα. Αποτελεί μαρτυρία της περιόδου αστικής ανάπτυξης και άνθισης της πόλης.
Η είσοδος του κτιρίου γίνεται από τον ακάλυπτο του οικοπέδου με πρόσβαση
από την οδό Καραγιανοπούλου. Η αυλόπορτα είναι σιδερένια και στηρίζεται σε
μαρμάρινες κολόνες. Αξιόλογη είναι και η εξωτερική μαρμάρινη σκάλα ανόδου στον
Α΄ όροφο με το περίτεχνο σιδηρό κιγκλίδωμα της. Οι όψεις έχουν αξονική συμμετρία
και μεγάλα υψίκορμα παράθυρα και φέρουν αρκετά στοιχεία νεοκλασικισμού (πήλινα
κιονόκρανα, κορνίζες ανοιγμάτων κλπ).
Το κτίριο έχει προβλήματα υγρασίας, αποκόλλησης επιχρισμάτων και φθορές στα
ξύλινα κουφώματα. Ο περιβάλλων χώρος του κτιρίου είναι επίσης εγκαταλελειμμένος.
Εικόνα 139. Φωτογραφία όψης

κτιρίου από την πλατεία Διάκου
194

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΚΗΡΥΞΗ
Κτίριο και περιβάλλων ΦΕΚ 329/Β/31.3.1980 5η ΕΝΜ
χώρος στα όρια της Ιδ. Δ. ΦΕΚ 935/Β/14.11.1991 Ανακ.
Ελασσόνα στην Πλατεία ΦΕΚ 329/Δ/88 ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑ
Αθανασίου Διάκου και οδός Π/Γ/355/482
Καραγιαννοπούλου 12. 4/22.1.1992
(νεοκλασική οικία - 1890) ΥΠΕΧΩΔΕ

195

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 142. Φωτογραφία όψης εισόδου (οδός Καραγιαννοπούλου) Πηγή: Προσωπικό αρχείο
196

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
197

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
13. ΣΑΤΩΒΡΙΑΝΔΟΥ 6
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΣΑΤΩΒΡΙΑΝΔΟΥ 6
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΞΙΟΛΟΓΟ - ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 1ο
Εγκαταλελειμμένος Α’ όροφος σε διώροφο κτίριο επί της οδού Σατωβριάνδου. Στο
ισόγειο του κτιρίου λειτουργούν καταστήματα, ο όροφος λειτουργούσε ως κατοικία. Ο
φέρων οργανισμός αποτελείται από λίθινη τοιχοποιία και ξύλινη τετράρειχτη στέγη
επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια. Η είσοδος του κτιρίου από τον ακάλυπτο του
οικοπέδου στον οποίο υπάρχει πρόσβαση από εξαιρετική αυλόπορτα επί της οδού
Σατωβριάνδου. Στις όψεις υπάρχουν ανοίγματα που έχουν αξονική συμμετρία και
φέρει στοιχεία νεοκλασικισμού (κιγκλιδώματα, μαρμάρινα φουρούσια εξώστη κλπ),
χαρακτηριστικό είναι το μεταλλικό στέγαστρο του ισογείου.
Οι φθορές του κτιρίου βρίσκονται στον όροφο όπου υπάρχουν προβλήματα υγρασίας,
αποκόλλησης επιχρισμάτων και φθορές στα ξύλινα κουφώματα.
198

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 146. Θέση κτιρίου στο ιστορικό κέντρο


199

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
14. ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΟΘΩΝΟΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΟΘΩΝΟΣ
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΚΙΤΣΟΥ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΞΙΟΛΟΓΟ- ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 3ο&4ο
Πρόκειται για εγκαταλελειμμένο διώροφο κτίσμα στην διασταύρωση των οδών

Αγίου Νικολάου και Όθωνος βρίσκεται διαγωνίως απέναντι από το χώρο στάθμευσης
στην πρώην Δημοτική Αγορά. Η χρήση του κτιρίου ήταν κατοικία.
Το κτίριο είναι διώροφο, με φέροντα σκελετό αποτελούμενο από λίθινη τοιχοποιία και
ξύλινη τετράρειχτη στέγη επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια. Τα ανοίγματα του
βρίσκονται σε κατακόρυφη αξονική συμμετρία, φέρει δε πολλά στοιχεία
νεοκλασικισμού όπως τα κουφώματα, κιγκλιδώματα εξωστών και φεγγιτών,
φουρούσια εξωστών κα.
Η είσοδος του κτιρίου γίνεται από την οδό Όθωνος και από τον ακάλυπτο του
οικοπέδου στον οποίο υπάρχει πρόσβαση από αυλόπορτα επί της οδού Αγίου
Νικολάου. Το κτίριο παρουσιάζει αρκετά στατικά προβλήματα, κατάρρευση της στέγης
και της κορνίζας αυτής, κίνδυνο κατάρρευσης εξωστών ορόφου με πιθανότητα
τραυματισμού διερχομένων πεζών. Φθορές παρουσιάζονται επίσης και στα κουφώματα.
Τμήματα των εξωτερικών επιχρισμάτων έχουν αποκολληθεί. Ο περιβάλλων χώρος του
κτιρίου είναι επίσης εγκαταλελειμμένος, όπως και η λίθινη περιτοίχιση του οικοπέδου
και ένα βοηθητικό κτίσμα μέσα σε αυτόν.

200

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85

Εικόνα 150. Φωτογραφίες όψεων κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο

201

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
202

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
15. ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ 22

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ 22 & ΗΣΑΪΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΞΙΟΛΟΓΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ- ΚΡΙΤΗΡΙΟ/
ΒΑΘΜΟΣ EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 2ο
Εγκαταλελειμμένο διώροφο κτίσμα στην διασταύρωση των οδών Αγίου Νικολάου και
Ησαΐα, πλησίον του Ι.Ν. Αγίου Νικολάου, το οποίο λειτουργούσε ως κατοικία.
ξύλινη τετράρειχτη στέγη επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια.. Η είσοδος του κτιρίου
από τον ακάλυπτο του οικοπέδου στον οποίο υπάρχει πρόσβαση από αυλόπορτα επί της
οδού Αγίου Νικολάου.
Το κτίριο παρουσιάζει κατάρρευση της κορνίζας αυτής της στέγης και τμήματα των
εξωτερικών επιχρισμάτων έχουν αποκολληθεί. Ο περιβάλλων χώρος του κτιρίου είναι
επίσης εγκαταλελειμμένος και βρίσκεται σε επαφή με τον ακάλυπτο του ακινήτου της
οδού Αγίου Νικόλαου και Όθωνος.
203

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85

Εικόνα 155. Φωτογραφία όψης κτιρίου Εικόνα 154. Φωτογραφία ΕΓ.Κ.

Πηγή: Προσωπικό αρχείο οδού Αγίου Νικολάου
204

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
16. ΚΤΙΡΙΟ ΕΓΓΟΛΦΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 67
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ:ΕΓΓΟΛΦΟΠΟΥΛΟΣ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΞΙΟΛΟΓΟ ΝΕΟΚΛΑΣΣΙΚΟ - ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ ΒΑΘΜΟΣ
EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 2ο
Πρόκειται για εγκαταλελειμμένο τριώροφο κτίσμα επί της οδού Εκκλησιών, το
οποίο είχε χρήση κατοικίας.
Ο φέρων σκελετός του αποτελείται από λίθινη τοιχοποιία και ξύλινη τετράρειχτη στέγη
επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια. Το κτίριο αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα
νεοκλασικής κατοικίας με εξαιρετικά αρχιτεκτονικά στοιχεία- ακροκέραμα, κορνίζες
κουφωμάτων στέγης και διαχωρισμού ορόφων, φουρούσια εξωστών και κιγκλιδώματα.
Είναι επιχρισμένο εξωτερικά και βαμμένο σε κλασικά χρώματα ώχρας, κεραμιδί και
μπλε σε επαναλαμβανόμενο μοτίβο κάτω από την κορνίζα της στέγης.
Η είσοδος του ισογείου γίνεται απευθείας από την οδό Εκκλησιών και στον πρώτο
όροφο μέσω μιας πέτρινης σκάλας από την οδό Εκκλησιών, εξαιρετική είναι επίσης και
η είσοδος προς τον ακάλυπτο του οικοπέδου. Οι όψεις έχουν μεγάλα υψίκορμα
ανοίγματα με απόλυτη αξονική συμμετρία.
Προβλήματα υγρασίας είναι εμφανή σε όλο το κτίριο. Παρουσιάζονται φθορές στα
κουφώματα και στα κιγκλιδώματα και αποκόλληση επιχρισμάτων ενώ δένδρο που έχει
φυτρώσει στην σκάλα εισόδου δημιουργεί κίνδυνο καταστροφής της σκάλας.

205

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
206

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85

207

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
17. ΠΛΑΤΕΙΑ ΛΑΟΥ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΠΛΑΤΕΙΑ ΛΑΟΥ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΚΤΙΡΙΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΣ-ΕΤΟΙΜΟΡΡΟΠΟ-
ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ ΒΑΘΜΟΣ EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 3ο & 4ο
Εγκαταλελειμμένο ισόγειο κατάστημα επί της πλατείας Λαού. Ο φέρων σκελετός
του αποτελείται από λίθινη τοιχοποιία και επικάλυψη με ξύλινη δίρειχτη στέγη. Η
είσοδος του γίνεται απευθείας από την πλατεία. Το κτίριο δεν έχει χρησιμοποιηθεί για
χρόνια και παρουσιάζει προβλήματα στατικής επάρκειας και επικινδυνότητας, για τους
διερχόμενους πεζούς αλλά και τα δύο κτίρια που βρίσκονται σε επαφή με αυτό. Η
στέγη έχει καταρρεύσει, τα κουφώματα δεν υπάρχουν και η πρόσβαση προς το κτίριο
έχει κλειστεί με πρόχειρο τρόπο για λόγους ασφάλειας.
Εικόνα 160. Φωτογραφία όψης κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο
Εικόνα 161. Θέση κτιρίου στο ιστορικό κέντρο Εικόνα 162. Φωτογραφία όψης κτιρίου
Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου A-2.1 Πηγή: Προσωπικό αρχείο
208

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
18. ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ & ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ & ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΚΤΙΡΙΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΣ- ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ ΒΑΘΜΟΣ
EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 3ο & 4ο
Πρόκειται για εγκαταλελειμμένο ισόγειο κατάστημα στην γωνία των οδών
Ανδρούτσου και Ναυαρίνου (πεζόδρομοι).
Ο φέρων σκελετός του αποτελείται από λίθινη τοιχοποιία και ξύλινη δίρειχτη στέγη
και επικάλυψη με λαμαρίνα. Η πρόσβαση προς το κτίριο έχει κλειστεί με πρόχειρο
τρόπο για λόγους ασφάλειας. Το νότιο τμήμα του κτιρίου παρουσιάζει κάποια σημεία
ενδιαφέροντος αλλά δεν έχει συντηρηθεί για πολλά χρόνια και έχει την μεγαλύτερη
επικινδυνότητα.
Εικόνα 163. Φωτογραφία όψης κτιρίου οδός Ανδρούτσου Πηγή: Προσωπικό αρχείο
Εικόνα 164. Φωτογραφία όψης κτιρίου οδός Εικόνα 165. Θέση κτιρίου στο ιστορικό κέντρο
Ναυρίνου Πηγή: Προσωπικό αρχείο Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου A-2.1
209

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
19. ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 11&13

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 11&13
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: Ιωάννη Ρίζου , κ. Λιάσκου – Γκρίτζιου Πρόκια Θεοδώρας κ.λ.π
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΧΩΡΟΣ ΥΠΑΙΘΡΙΩΝ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ -ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ-
ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ ΒΑΘΜΟΣ EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 3ο
Απομεινάρια τοιχοποιίας παλιών ισόγειων καταστημάτων επί της οδού Ανδρούτσου
(πεζόδρομος), ακριβώς πίσω από τη λέσχη Αξιωματικών. Στην θέση αυτή γίνονται
εκθέσεις ζωγραφικής, φωτογραφίας και άλλες εκδηλώσεις.
Πρόκειται για δυο κάθετες λιθόκτιστες τοιχοποιίες ύψους 3,50 μέτρων περίπου. Στη
στέψη των δυο τοιχοποιιών δεν υπάρχει κανενός είδους σενάζ. Το υπάρχων συνδετικό
κονίαμα έχει καταστραφεί με αποτέλεσμα οι πέτρες των τοίχων να έχουν
αποδιοργανωθεί – αποκολληθεί με άμεσο κίνδυνο πτώσης λίθων. Επίσης η βόρεια
τοιχοποιία έχει μεγάλη απόκλιση από την κατακόρυφο και παρουσιάζει κατακόρυφη
ρηγμάτωση με αποκόλλησή της από την εσωτερική τοιχοποιία, με την οποία σχηματίζει
γωνία. Την 26-6-2015 συντάχθηκε έκθεση της Επιτροπής Επικινδύνων – Ετοιμόρροπων
κατασκευών.
Εικόνα 167. Θέση κτιρίου στο Εικόνα 168. Πεζόδρομος & έκθεση ζωγραφικής
ιστορικό κέντρο Πηγή:http://athandroutsos.blogspot.gr/2014
Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου A-2.1 /06/blog-post_14.html
210

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
20. ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 7
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 7
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΔΙΑΦΟΡΟ- ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ ΒΑΘΜΟΣ EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 2ο
Εγκαταλελειμμένο ισόγειο κατάστημα επί της οδού Ανδρούτσου (πεζόδρομος).

Ο φέρων σκελετός του αποτελείται από τοιχοποιία από οπτοπλινθοδομή και ξύλινη
μονόρειχτη στέγη και επικάλυψη με λαμαρίνα. Η επιστέγαση της εισόδου από
μεταλλικό σκελετό με επικάλυψη από λαμαρίνα έχει αποκολληθεί από το κτίριο και
αποτελεί κίνδυνο για του; διερχόμενους πεζούς.
211

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
21. ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 23
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ 23
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΔΙΑΦΟΡΟ - ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ ΒΑΘΜΟΣ EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 3ο
Εγκαταλελειμμένο ισόγειο κατάστημα επί της οδού Ανδρούτσου (πεζόδρομος).

Ο φέρων σκελετός του αποτελείται από τοιχοποιία από οπτοπλινθοδομή και ξύλινη
μονόρειχτη στέγη και επικάλυψη με γαλλικά κεραμίδια. Το μισό περίπου του κτίσματος
φαίνεται ότι είχε επισκευαστεί σχετικά πρόσφατα ενώ το άλλο μισό έχει επικαλυφθεί
στο σύνολό του με λαμαρίνα για ελαχιστοποίηση των κινδύνων κατάρρευσης και
ασφάλειας των διερχομένων πεζών αφού όπως φαίνεται σε ένα μικρό τμήμα που δεν
έχει επικαλυφθεί παρουσιάζεται μεγάλη διάβρωση των υλικών.
Εικόνα 172. Φωτογραφία λεπτομέρειας

212

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
22. ΖΑΛΟΓΓΟΥ 5
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΖΑΛΟΓΓΟΥ 5
Εγκαταλελειμμένη μικρή διώροφη κατοικία επί της οδού Ζαλόγγου (πεζόδρομος).

Ο φέρων σκελετός του αποτελείται μάλλον από οπλισμένο σκυρόδεμα, οι τοίχοι
πληρώσεως από οπτοπλινθοδομή και η στέγη είναι δίρειχτη με επικάλυψη από
βυζαντινά κεραμίδια. Λείπουν τα κουφώματα του ορόφου -έχουν παραμείνει μόνο τα
κασώματα που είναι ξύλινα, ενώ από τα κουφώματα του ισογείου παραμένει η
μεταλλική είσοδος του κτιρίου και το παράθυρο έχει κλειστεί με κόντρα πλακέ.
Εικόνα 174. Φωτογραφία

όψης κτιρίου
Πηγή: Προσωπικό
αρχείο

213

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
23. ΗΣΑΪΑ 31
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΗΣΑΪΑ 31 & ΜΕΣΟΛΛΟΓΙΟΥ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΞΙΟΛΟΓΟ-ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ- ΚΡΙΤΗΡΙΟ/
Εγκαταλελειμμένο κτίσμα επί της οδού Ησαΐα, το οποίο είχε χρήση κατοικίας.
Αποτελεί δείγμα αντιπροσωπευτικού σπιτιού της Λαμίας. Δηλαδή διώροφο ορθογώνιο
με εξωτερική φέρουσα τοιχοποιία από λιθοδομή με ξύλινη τετράρριχτη στέγη. Όπως
φαίνεται από την περιορισμένη χρήση μπετόν στους εξώστες η κατασκευή του έγινε
κατά την διάρκεια του μεσοπολέμου.
Το οικόπεδο έχει αρκετό ακάλυπτο χώρο με πράσινο. Η είσοδος του κτιρίου δεν γίνεται
απευθείας από την οδό Ησαΐα αλλά από την αυλή του. Οι όψεις έχουν μεγάλα
υψίκορμα ανοίγματα με απόλυτη αξονική συμμετρία τα πρέκια του ορόφου
αποτελούνται από μικρά μεταλλικά δοκάρια και έχουν κορνίζες από συμπαγής
οπτόπλινθους.
Το κτίριο βρίσκεται γενικά σε καλή κατάσταση, όμως μέρος της στέγης έχει
καταρρεύσει.
214

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85

Εικόνα 178. Φωτογραφες τμημάτων όψεων κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο

215

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
24. ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 49
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 49 & ΛΑΧΑΝΑ
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ:ΙΔΙΩΤΗΣ
Εγκαταλελειμμένη διώροφη ορθογώνια κατοικία. Η κατασκευή του κτιρίου με φέρουσα

τοιχοποιία από λιθοδομή και μεσοπάτωμα και απόληξη του με πλάκα από οπλισμένο
σκυρόδεμα φανερώνει ότι η κατασκευή του έγινε την δεκαετία του ’50. Οι όψεις
είναι επιχρισμένες, τα κουφώματα του είναι ξύλινα και ακολουθούν απόλυτη αξονική
συμμετρία. Το οικόπεδο έχει μικρό ακάλυπτο χώρο με πράσινο στην διασταύρωση των
οδών Εκκλησιών και Λαχανά. Η είσοδος του κτιρίου γίνεται από τον ακάλυπτο του
οικοπέδου. Τα κιγκλιδώματα είναι χαρακτηριστικά της δεκαετίας κατασκευής του
κτιρίου.
Τα επιχρίσματα του κτιρίου έχουν αποκολληθεί τμηματικά κυρίως στο ισόγειο και στον
εξώστη του ορόφου στον οποίο παρουσιάζονται προβλήματα υγρασίας.
216

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85


217

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
25. ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 37
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 37
Εγκαταλελειμμένη ισόγεια κατοικία. Η κατασκευή του κτιρίου με φέρουσα τοιχοποιία

από λιθοδομή μεταγενέστερα ενισχύθηκε και φέροντα οργανισμό (στύλους δοκούς και
πλάκα επικάλυψης) από οπλισμένο σκυρόδεμα. Το κτίριο έχει δύο ελεύθερες όψεις
και μόνο η κεντρική όψη από την οδό Εκκλησιών είναι επιχρισμένη. Τα παράθυρα του
είναι ξύλινα και η είσοδος μεταλλική ενώ ο διαμήκης φεγγίτης της όψης φανερώνει μια
παλιότερη εμπορική χρήση του κτιρίου. Τα επιχρίσματα του κτιρίου έχουν αποκολληθεί
τμηματικά και παρουσιάζονται προβλήματα υγρασίας.

Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου A-2.1 Εικόνα 184. Φωτογραφία λεπτομέρειας
218 Πηγή: Προσωπικό αρχείο

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
26. ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ & ΟΜΗΡΟΥ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ & ΟΜΗΡΟΥ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΞΙΟΛΟΓΟ-ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ- ΚΡΙΤΗΡΙΟ/
Εγκαταλελειμμένο κτίσμα στην διασταύρωση των οδών Καραϊσκάκη και Ομήρου.

Πρόκειται για ισόγειο με υπόγειο ορθογώνιο κτίριο με εξωτερική φέρουσα τοιχοποιία
από λιθοδομή με ξύλινη τετράρριχτη στέγη και επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια,
δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της περιοχής. Όπως φαίνεται από την
περιορισμένη χρήση μπετόν στους εξώστες η κατασκευή του έγινε κατά την διάρκεια
του μεσοπολέμου. Η αρχική χρήση ήταν κατοικία και η τελευταία τεχνικό γραφείο.
Το οικόπεδο έχει μικρό ακάλυπτο χώρο. Η είσοδος του κτιρίου γίνεται μέσα από άλλο
σε επαφή κτίριο από την οδό Καραϊσκάκη. Οι όψεις έχουν μεγάλα υψίκορμα
ανοίγματα με απόλυτη αξονική συμμετρία τα πρέκια είναι αψιδωτά και περιέχουν
συμπαγής οπτόπλινθους.
Το κτίριο βρίσκεται γενικά σε καλή κατάσταση, όμως μέρος της κορνίζας της στέγης
έχει σημαντικές ρωγμές και υπάρχει αποκόλληση των αρμών των λιθοδομών. Φθορές
παρουσιάζονται επίσης και στα κουφώματα .

219

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 186. Φωτογραφία όψης κτιρίου οδός Ομήρου Πηγή: Προσωπικό αρχείο

Εικόνα 188. Φωτογραφίες λεπτομερειών Πηγή: Προσωπικό αρχείο

220

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
27. ΥΨΗΛΑΝΤΗ 21
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗ 21 & ΠΑΠΑΛΟΥΚΑ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΞΙΟΛΟΓΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΕΡΙΤΟΙΧΙΣΗΣ- ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ ΒΑΘΜΟΣ
EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 1ο
Εγκαταλελειμμένη τριώροφη οικοδομή δύο όγκων στην διασταύρωση των οδών

Υψηλάντη & Παπαλουκά, από την πλευρά της οδού Υψηλάντη βρίσκεται απέναντι από
το Δημοτικό Θέατρο Λαμίας και από την πλευρά της οδού Παπαλούκα είναι απέναντι
από το Θερινό Δημοτικό Θέατρο. Το τριώροφο τμήμα του κτιρίου είναι λίθινο με
επικάλυψη από τετράρειχτη ξύλινη στέγη και επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια. Το
διώροφο είναι λίθινο με επικάλυψη με πλάκα από οπλισμένο σκυρόδεμα. Οι εξώστες
είναι κατασκευασμένοι επίσης από οπλισμένο σκυρόδεμα. Οι όψεις είναι επιχρισμένες
και τα κουφώματα είναι ξύλινα. Το οικόπεδο έχει αρκετά μεγάλο ακάλυπτο χώρο με
πράσινο, ο οποίος περικλείεται από πέτρινο μανδρότοιχο και σιδερένια εξαιρετική
αυλόπορτα. Η είσοδος του κτιρίου γίνεται από τον ακάλυπτο του οικοπέδου.
Το κτίριο, παρουσιάζει αποκόλληση επιχρισμάτων, φθορές στα κουφώματα και στις
κορνίζες της στέγης και προβλήματα υγρασίας.
221

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85

222

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85


223

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
28. ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ 58
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ 58 & ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ 2
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΞΙΟΛΟΓΟ - ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ ΒΑΘΜΟΣ EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 2ο
Πρόκειται για εγκαταλελειμμένο τριώροφο κτίσμα με όψεις στις οδούς Καραϊσκάκη

και στην οδό Παναγίας Δεσποίνης. Όπως φαίνεται αρχικά υπήρχαν δύο ξεχωριστά
κτίσματα ένα λίθινο διώροφο στην οδό Καραϊσκάκη και ένα λίθινο διώροφο επί της
οδού Παναγίας Δεσποίνης. Τα κτίρια με προσθήκη καθ΄ ύψος στο κτίριο της οδού
Καραϊσκάκη και κατ΄ επιφάνεια στο κτίριο της οδού Παν. Δεσποίνης ενώθηκαν, η
προσθήκη είναι με φέρουσα τοιχοποιια από οπτοπλινθοδομή. Έτσι προέκυψε ο
τριώροφος όγκος του κτιρίου στην οδό Καραϊσκάκη. Η επικάλυψη των δύο όγκων είναι
με δύο τετράρειχτες στέγες. Την δεκαετία του ’50 ακολούθησε νέα ισόγεια προσθήκη
κατ΄ επιφάνεια επί της οδού Καραϊσκάκη η οποία έγινε από οπλισμένο σκυρόδεμα.
Στη δυτική πλευρά επί της οδού Καραϊσκάκη βρίσκεται η είσοδος των ισογείων
καταστημάτων. Ο πρώτος όροφος λειτουργούσε ως κατοικία με είσοδο μέσω μικρής
κλίμακας από την οδό Καραϊσκάκη μέσα από μικρό ακάλυπτο χώρο και επικοινωνεί με
το δώμα του ισογείου καταστήματος. Ο δεύτερος όροφος λειτουργούσε ως κατοικία με
είσοδο μέσω μικρής κλίμακας από την οδό Παναγίας Δεσποίνης. Οι όψεις είναι
ανεπίχριστες εκτός του ισογείου καταστήματος και του β΄ ορόφου. Τα κουφώματα του
ισογείου (καταστήματα) είναι μεταλλικά και των ορόφων ξύλινα.
κορνίζες της στέγης και προβλήματα υγρασίας. Ο περιβάλλων χώρος του κτιρίου είναι
επίσης εγκαταλελειμμένος.

224

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
225

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
29. ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ 4
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΔΙΑΦΟΡΟ- ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ ΒΑΘΜΟΣ EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 1ο
Εγκαταλελειμμένη ισόγεια κατοικία. Ο φέρων σκελετός του αποτελείται από

οπλισμένο σκυρόδεμα, οι τοίχοι πληρώσεως από οπτοπλινθοδομή.
Οι όψεις είναι επιχρισμένες, τα κουφώματα του είναι ξύλινα και η εξώπορτα μεταλλική.
Η είσοδος του κτιρίου γίνεται απευθείας από την οδό Παν. Δεσποίνης.
Τα επιχρίσματα του κτιρίου έχουν αποκολληθεί τμηματικά. Προβλήματα υγρασίας και
αποκόλληση επιχρίσματος παρουσιάζει η μαρκίζα που υπάρχει κατά μήκος της όψης,
πάνω από την μαρκίζα υπάρχει στηθαίο από οπτοπλινθοδομή το οποίο είναι επικίνδυνο
για τους διερχόμενους πεζούς και οχήματα .
226

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΞΙΟΛΟΓΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΕΙΠΩΜΕΝΟ- ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ ΒΑΘΜΟΣ
EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 3ο &4ο
Υπό κατάρρευση κτίσμα δύο όγκων στην οδό Παν. Δεσποίνης, το οποίο
λειτουργούσε ως κατοικία.
Ο φέρων οργανισμός αποτελείται από λίθινη τοιχοποιία και ξύλινη τρίρειχτη στέγη και
επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια Οι όψεις έχουν ανοίγματα με απόλυτη αξονική
συμμετρία. Αξιόλογα είναι τα κιγκλιδώματα των παραθύρων και του φεγγίτη της
εισόδου.
Η στέγη του κτιρίου έχει καταρρεύσει. Τα εσωτερικά χωρίσματα από «τσατμά» και το
ξύλινο δάπεδο του ισογείου έχουν καταρρεύσει. Παραμένουν μόνο οι εξωτερικές
πλευρές του κτιρίου με αρκετές ρηγματώσεις και η στέγη στον βόρειο όγκο του κτιρίου
που όμως ήδη βρίσκεται σε κακή κατάσταση λείπουν κεραμίδια και τα ξύλα της στέγης
έχουν διαβρωθεί.

227

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
228

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
229

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
31. ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ & ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ & ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΙΔΙΩΤΗΣ (ΣΥΡΟΠΟΥΛΟΣ)
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΞΙΟΛΟΓΟ – ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΚΤΙΡΙΟ- ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ ΒΑΘΜΟΣ
EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 2ο &4ο
Σε συνέχεα και σε επαφή με το προηγούμενο κτίριο βρίσκεται διώροφη

εγκαταλελειμμένη κατοικία στην διασταύρωση των οδών Παν. Δεσποίνης και
Μακρυγιάννη. Ο φέρων οργανισμός αποτελείται από λίθινη τοιχοποιία και ξύλινη
τρίρειχτη στέγη και επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια Οι όψεις έχουν ανοίγματα με
απόλυτη αξονική συμμετρία και είναι επιχρισμένες.
Η είσοδος του κτιρίου γίνεται από μια μικρή αυλή από την οδό Μακρυγιάννη. Τα
κουφώματα έχουν καρφωθεί με ξύλα για την αποτροπή κατάληψης και βανδαλισμών.
230

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
231

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΟΔΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ & ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ & ΧΑΡΙΛΑΟΥ
ΤΡΙΚΟΥΠΗ
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΙΔΙΩΤΗΣ (ΜΠΑΚΑΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ – ΜΠΑΚΑΚΟΥ Τ.)
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΞΙΟΛΟΓΟ- ΚΤΙΡΙΟ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΥΛΙΚΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ
& ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ- ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ ΒΑΘΜΟΣ EΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 3ο
Απέναντι από τα προηγούμενα κτίρια στην διασταύρωση των οδών Παν. Δεσποίνης
και Μακρυγιάννη αλλά και στην αρχή της οδού Χαριλάου Τρικούπη βρίσκεται
εγκαταλελειμμένο υπερυψωμένο διώροφο κτίσμα δύο όγκων το οποίο λειτουργούσε
σαν κατοικία. Το ισόγειο είναι κατασκευασμένο με λιθοδομή ενώ ο όροφος με
πλινθοδομή. Οι τοίχοι και των δύο ορόφων έχουν ενδιάμεσα ξύλινα διαζώματα. Η
επιστέγαση είναι με ξύλινη τετράρειχτη στέγη επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια. Οι
όψεις είναι επιχρισμένες, τα κουφώματα του είναι ξύλινα. Στην νοτιανατολική πλευρά
υπάρχει ξύλινο μικρό χαγιάτι. Τα κουφώματα είναι ξύλινα διαφόρων τύπων. Η είσοδος
γίνεται από έναν μικρό ακάλυπτο νοτιανατολικά, στον οποίο υπάρχει πέτρινη σκάλα για
την άνοδο στον όροφο.
Το κτίριο έχει εγκαταλειφθεί για πολλά χρόνια και παρουσιάζει αρκετά στατικά
προβλήματα, κατάρρευση της κορνίζας της στέγης, κατάρρευση εξώστη ορόφου και
αποκόλληση των αρμών των λιθοδομών. Φθορές παρουσιάζονται επίσης και στα
κουφώματα και στα πρέκια αυτών. Τα εξωτερικά επιχρίσματα έχουν αποκολληθεί και η
τοιχοποιία παρουσιάζει έντονες ρηγματώσεις. Ο μικρός ακάλυπτος είναι επίσης
εγκαταλελειμμένος.

232

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 207. Φωτογραφία όψης κτιρίου και οδού Χαρ. Τρικούπη

233

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85

234

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
33. ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ 4

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ 4
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΣΥΝΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ:ΔΟΜΙΚΗ Δ.ΠΕΝΤΑΓΙΩΤΗΣ & ΣΙΑ
ΕΕ/ΛΑΣΠΙΑΣ/ALFA WOOD
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ:ΑΔΙΑΦΟΡΟ-ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ-ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ
ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 3ο & 4ο
Εγκαταλελειμμένη μικρή ισόγεια κατοικία επί της οδού Χαριλάου Τρικούπη
(πεζόδρομος).
Ο φέρων σκελετός του αποτελείται από λιθοδομή, και η στέγη είναι μονόρειχτη με
επικάλυψη από βυζαντινά κεραμίδια. Τα κουφώματα είναι ξύλινα, ενώ η είσοδος είναι
μεταλλική. Η στέγη του κτιρίου έχει καταρρεύσει πλήρως. Παραμένουν μόνο οι
εξωτερικές πλευρές του κτιρίου με αποκόλληση των αρμών τους, αρκετές ρηγματώσεις
και καταπτώσεις λίθων.
Εικόνα 211. Φωτογραφία στέγης

Εικόνα 210. Θέση κτιρίου στο ιστορικό κέντρο κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο
235

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
34. ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ & Ι. ΠΟΛΕΜΗ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ & Ι. ΠΟΛΕΜΗ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΔΙΑΦΟΡΟ-ΕΡΕΙΠΙΟ-ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ
ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 3ο & 4ο
Πρόκειται για μια ιδιοκτησία που περιλαμβάνει τρεις εγκαταλελειμμένες και

κατεστραμμένες διώροφες κατοικίες μεταξύ των πεζοδρόμων Χαριλάου Τρικούπη και
Πολέμη.
Οι κατοικίες ήταν λιθόκτιστες με ξύλινες στέγες όμως η πολύχρονη εγκατάλειψή τους
και η θέση τους σε μια περιοχή χωρίς εύκολη πρόσβαση κατέστησαν τα κτίρια χώρους
χρήσης ναρκωτικών, με αποτέλεσμα τόσο αυτές οι κατοικίες όσο και οι όμορες
εγκαταλελειμμένες να καταστραφούν από πυρκαγιά και να καταστραφούν ολοσχερώς.
Κάποια απομεινάρια των εξωτερικών τοιχοποιιών μαρτυρούν την ύπαρξή τους και το
μεγαλύτερο τμήμα ειδικά τα δυτικής οικίας να είναι ένας μεγάλος σωρός από ερείπια.
Εικόνα 212. Φωτογραφία κατάστασης κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο
236

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 214. Φωτογραφίες κατάστασης κτιρίου

237

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
35. Ι. ΠΟΛΕΜΗ 5
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ Ι. ΠΟΛΕΜΗ 5
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΜΑΝΤΕΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΚΑΤΕΣΤΡΑΜΕΝΟ -ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 3ο & 4ο
Υπολείμματα από ένα κτίσμα δύο όγκων. Το ένα τμήμα ήταν υπερυψωμένο ισόγειο
με υπόγειο το υπόγειο ήταν λιθόκτιστο και το ισόγειο με περιμετρικούς τοίχους από
«τσάτμα» και ξύλινο σκελετό και ξύλινη στέγη με επικάλυψη από βυζαντινά κεραμίδια.
Το άλλο τμήμα ήταν ισόγειο με περιμετρικούς λίθινη τοιχοποιιας και επικάλυψη με
πλάκα από οπλισμένο σκυρόδεμα. Το κτίριο ήταν εγκαταλελειμμένο και καταστράφηκε
από πυρκαγιές.
Εικόνα 215. Φωτογραφία κατάστασης κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο

Εικόνα 217. Φωτογραφίες λεπτομερειών

238

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Και μόνο το καλοκαίρι του 2016 τα κτίσματα της οδού Ι. Πολέμη έχουν υποστεί
αλλεπάλληλες καταστροφές από πυρκαγιές που προκλήθηκαν από χρήστες ναρκωτικών
ουσιών, οι οποίοι βρίσκουν εύκολα καταφύγιο στα μικρά εγκαταλελειμμένα οικήματα
της περιοχής της πλατείας Λαού. Σημειώνεται επίσης και η δυσκολία πρόσβασης των
πυροσβεστικών οχημάτων, λόγω στενότητας οδών και πεζοδρόμων με σκαλοπάτια, με
αποτέλεσμα της δυσκολία της άμεσης επέμβασης της πυροσβεστικής Υπηρεσίας, για
την κατάσβεση των πυρκαγιών και την διάσωση των συγκεκριμένων κτιρίων και των
γειτνιαζόντων σε αυτά. Χαρακτηριστικά είναι τα δημοσιεύματα του τοπικών
ιστοσελίδων: την 16-06-2016 στην ιστοσελίδα lamiareport :
«Λαμία: Έβαλαν πάλι φωτιά σήμερα στο ίδιο σπίτι.
Ο λόγος για ένα εγκαταλειμμένο σπίτι που εδώ και χρόνια έχει γίνει στέκι
τοξικομανών.
Χθες βράδυ στις 8:00΄ εκδηλώθηκε πυρκαγιά την οποία πρόλαβαν και έσβησαν
αμέσως οι πυροσβέστες. Σήμερα το μεσημέρι λίγο μετά τις 2:00΄ κάποιοι φαίνεται
πως έβαλαν πάλι φωτιά.
Οι περίοικοι είναι εξοργισμένοι αφού μέσα στο κέντρο της πόλης αυτό και άλλα
σπίτια έχουν γίνει στέκια τοξικομανών με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλά και
σοβαρά προβλήματα σε όλη τη γειτονιά.
Η Πυροσβεστική υπηρεσία ειδοποιήθηκε από γείτονες για τους καπνούς που
έβγαιναν από το σπίτι και έσπευσε στο σημείο.
Το έργο των πυροσβεστών ήταν δύσκολο γιατί η πρόσβαση στο συγκεκριμένο σπίτι
δεν είναι εύκολη, αφού βρίσκεται σε σκαλάκια ανάμεσα στην οδό Ησαΐα και στην
οδό Εκκλησιών, πάνω από την πλατεία Λαού.»11
Εικόνα 218. Φωτογραφίες από την πυρκαγιά Ιουνίου 2016 Πηγή: www.lamiareport.gr
11
http://www.lamiareport.gr/index.php/topika/item/41644-lamia-evalan-pali-fotia-simera-sto-
idio-spiti-foto Πέμπτη, 16 Ιουνίου 2016 16:02
239

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Και την 13-07-2016

«Λαμία: Φωτιά αναστάτωσε τη νύχτα στο κέντρο της πόλης
Για ακόμη μια φορά ένα εγκαταλειμμένο σπίτι που εδώ και χρόνια έχει γίνει
στέκι τοξικομανών, τυλίχθηκε στις φλόγες - Απειλήθηκαν γειτονικά σπίτια, ενώ ο
πυκνός καπνός απλώθηκε πάνω απ΄την πόλη, λίγο μετά τα μεσάνυχτα!!!
Για μια ακόμη φορά σήμανε συναγερμός στην Π.Υ. Λαμίας για τη φωτιά που
εκδηλώθηκε σε ένα από τα στέκια των τοξικομανών στην αρχή της οδού Ησαΐα,
πάνω από την πλατεία Λαού.
«Η φωτιά μπαίνει από τους τοξικομανείς την ώρα που "μαγειρεύουν" τη δόση τους
και στη συνέχεια δεν είναι σε θέση να την ελέγξουν. Οι πυροσβέστες δεν είχαν που να
απλώσουν τις μάνικες, αφού το σημείο ήταν γεμάτο από σύριγγες και ακαθαρσίες....»,
είπε στοLamiaReport ένας γείτονας, ο οποίος ζητά να μπει ένα τέλος σε αυτό το
μαρτύριο, που βιώνουν τα τελευταία χρόνια.
γείτονας, ο οποίος ζητά να μπει ένα τέλος σε αυτό το μαρτύριο, που βιώνουν τα
τελευταία χρόνια.
«Πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος να τελειώνει αυτό το μαρτύριο δεν πάει άλλο.
Κινδυνεύουν τα σπίτια μας κάθε φορά που βάζουν φωτιά. Επίσης εδώ παίζουν
μικρά παιδιά και όλη η περιοχή αποτελεί μαι υγειονομική βόμβα στο κέντρο της
πόλης. Θα ενδιαφερθεί κανείς επιτέλους;», συνέχισε αγανακτισμένος.
Τα παλιά εγκαταλειμμένα σπίτια είναι κτισμένα με σοβά και ξύλο στο εσωτερικό, με
αποτέλεσμα οι φλόγες να σβήνουν πόλη δύσκολα και η φωτιά να αναζωπυρώνεται,
κάνοντας πιο δύσκολο το έργο των πυροσβεστών, που ευτυχώς για άλλη μια φορά
πρόλαβαν τα χειρότερα.»12
Εικόνα 219. Φωτογραφίες από την

πυρκαγιά Ιουλίου 2016
Πηγή: www.lamiareport.gr
12
http://www.lamiareport.gr/index.php/topika/item/43391-lamia-fotia-anastatose-ti-nyxta-sto-
kentro-tis-polis-vinteo-foto Τετάρτη, 13 Ιουλίου 2016 12:45
240

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
36. Ι. ΠΟΛΕΜΗ 7
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ Ι. ΠΟΛΕΜΗ 7 & ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΧΑΤΖΗΜΑΝΩΛΗ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΔΙΑΦΟΡΟ-ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 3ο & 4ο
Πρόκειται για μια ιδιοκτησία που περιλαμβάνει δύο εγκαταλελειμμένα κτίρια μεταξύ
των πεζοδρόμων Χαριλάου Τρικούπη και Πολέμη.
Το μικρότερο κτίριο νότια είναι ισόγειο λιθόκτιστο κεραμοσκεπές με πρόσβαση από
την οδό Χαριλάου Τρικούπη. Η στέγη του κτιρίου έχει σχεδόν καταρρεύσει. Το βόρειο
κτίσμα είναι εγκαταλελειμμένη κατοικία τριών όγκων. Ο μεσαίος όγκος είναι διώροφη
κατοικία κεραμοσκεπής και ανατολικά και δυτικά υπάρχουν σε επαφή με το διώροφο,
ισόγεια τμήματα κεραμοσκεπή. Τα κουφώματα είναι ξύλινα και οι τοίχοι επιχρισμένοι.
Αν και τα κουφώματα του ισογείου είναι καρφωμένα με εξωτερικά ξύλα για την
αποφυγή κατάληψης, ο χώρος του ορόφου έχει ήδη καταλειφθεί και υπάρχει ο φόβος το
κτίριο να ακολουθήσει την τύχη των ομόρων κατοικιών που καταστράφηκαν από
πυρκαγιά.
Εικόνα 220. Φωτογραφία τμήματος κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο
241

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 221. Φωτογραφία τμημάτων όψεων κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο
242

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
37. ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ & ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ & ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΛΕΛΗΣ Ή ΓΑΤΟΥ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΔΙΑΦΟΡΟ-ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 2ο
Πρόκειται για μικρή εγκαταλελειμμένη διώροφη κατοικία με πρόσβαση από την οδό
Χαριλάου Τρικούπη μέσω της οδού Εκκλησιών.
ξύλινη τετράρειχτη στέγη επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια. Τα κουφώματα είναι
ξύλινα και η πρόσβαση στον όροφο γίνεται από εξωτερική μεταλλική σκάλα στον
εξώστη του ορόφου που στηρίζεται σε μεταλλικά και ξύλινα δοκάρια.
Υπάρχει ο φόβος το κτίριο να ακολουθήσει την τύχη των ομόρων κατοικιών που
καταστράφηκαν από πυρκαγιά.
Εικόνα 223. Φωτογραφίες τμημάτων

όψεων κτιρίου
243

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 225. Φωτογραφίες πινακίδας πώλησης

οικοπέδων ΕΓ. κτιρίων με αριθμό 34 Πίνακα 13
Εικόνα 226. ΕΓ.Κ. με αριθμό 3/33/34/35/36/37/16 Πηγή: Bing Maps
Εικόνα 227. Θέση ΕΓ.Κ. με αριθμό

3/33/34/35/36/37/16 στο ιστορικό
κέντρο
244

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
38. ΗΣΑΪΑ 15Α& ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΗΣΑΪΑ 15Α & ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΠΑΝ. ΠΟΛΥΔΩΡΟΥ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΞΙΟΛΟΓΟ – ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΚΤΙΡΙΟ-ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ
ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 1ο
Εγκαταλελειμμένο κτίσμα επί της οδού Ησαΐα, το οποίο είχε χρήση κατοικίας.
Αποτελεί δείγμα αντιπροσωπευτικού σπιτιού της Λαμίας. Δηλαδή διώροφο ορθογώνιο
με εξωτερική φέρουσα τοιχοποιία από λιθοδομή με ξύλινη τετράρριχτη στέγη με λίθινη
κορνίζα, η κατασκευή του έγινε τη δεκαετία του 1930.
Το οικόπεδο έχει ακάλυπτο χώρο δυτικά προς την οδό Αγίου Νικολάου και ανατολικά.
Η είσοδος του κτιρίου από τους δύο ακάλυπτους χώρους. Οι όψεις έχουν μεγάλα
υψίκορμα ανοίγματα με απόλυτη αξονική συμμετρία τα πρέκια των ανοιγμάτων είναι
λίθινα τοξωτά.
κορνίζες της στέγης και προβλήματα υγρασίας.
245

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85


246

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
39. ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ «ΔΙΑΝΑ»

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΔΡΟΣΟΠΟΥΛΟΥ 22 & ΕΣΛΙΝ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΞΙΟΛΟΓΟ-ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 1ο
Εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο στην συμβολή των οδών Δροσοπούλου και Έσλιν με

είσοδο από την οδό Δροσοπούλου. Το κτίριο είναι τριώροφο και ο πρώτος όροφος και
ο δεύτερος λειτουργούσαν ως ξενοδοχείο Δ΄ κατηγορίας έως πολύ πρόσφατα. Το
ισόγειο είναι μοιρασμένο σε μικρά καταστήματα που λόγω της οικονομικής κρίσης των
τελευταίων ετών έκλεισαν, εκτός από ένα μικρό κατάστημα στην πλευρά της οδού
Δροσοπούλου. Η κατασκευή του κτιρίου με φέρουσα τοιχοποιία από λιθοδομή στο
ισόγειο και φέροντα οργανισμό από οπλισμένο σκυρόδεμα στους ορόφους. Οι όψεις
είναι επιχρισμένες, τα κουφώματα του είναι ξύλινα στους δύο ορόφους ενώ στο ισόγειο
οι προσόψεις των μικρών καταστημάτων έχουν διαμορφωθεί από τους εκάστοτε
ενοικιαστές με διαφορετικό τρόπο το καθένα.
Τα επιχρίσματα του κτιρίου έχουν αποκολληθεί τμηματικά ιδίως στους εξώστες των
ορόφων στους οποίους παρουσιάζονται προβλήματα υγρασίας. Φθορές επίσης αρχίζουν
να εμφανίζονται και στα κουφώματα των ορόφων.

247

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 232. Φωτογραφία όψης κτιρίου από οδό

¨Εσλιν
248

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
40. ΑΒΕΡΩΦ 14
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΑΒΕΡΩΦ 14
Εγκαταλελειμμένο διώροφο κτίσμα το οποίο λειτουργούσε σαν κατοικία. Το κτίριο

είναι κατασκευασμένο με πλινθοδομή. Η επιστέγαση είναι με ξύλινη τετράρειχτη στέγη
επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια. Οι όψεις είναι επιχρισμένες, τα κουφώματα του
είναι ξύλινα. Η είσοδος γίνεται από τον ακάλυπτο χώρο νότια από την οδό Αβέρωφ.
Φθορές παρουσιάζονται στα κουφώματα και στα πρέκια αυτών. Τα εξωτερικά
επιχρίσματα έχουν αποκολληθεί και η τοιχοποιία παρουσιάζει ρηγματώσεις.

Εικόνα 236. Φωτογραφία λεπτομέρειας κτιρίου Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου A-2.1
249

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
41. ΥΨΗΛΑΝΤΟΥ 8
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΟΥ 8
Εγκαταλελειμμένο κτίσμα επί της οδού Υψηλάντου. To κτίριο είναι ισόγειο με

υπόγειο και σε αυτό λειτουργούσαν δύο καταστήματα. Το ένα στέγαζε πριν από λίγα
χρόνια το γραφείο καθαριότητας του Δήμου και έχει στοιχειωδώς συντηρηθεί έχει όμως
μείνει κενό τα τελευταία χρόνια το δε νότιο κατάστημα είναι κενό για πολλά χρόνια τα
ξύλινα κουφώματα έχουν αποσαρθρωθεί, τα εξωτερικά επιχρίσματα έχουν αποκολληθεί
και παρουσιάζονται σημαντικά προβλήματα υγρασίας. Το κτίριο είναι
κατασκευασμένο με λιθοδομή. Η επιστέγαση είναι με ξύλινη δίρειχτη στέγη και
είναι μεταλλικά και ξύλινα.
250

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
251

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
42. ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ & ΜΑΝΩΛΙΔΟΥ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ 6 ΚΑΙ ΜΑΝΩΛΙΔΟΥ 10
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ -ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 1ο
Εγκαταλελειμμένη διώροφη κατοικία. Η κατασκευή του κτιρίου με φέρουσα

τοιχοποιία από λιθοδομή και μεσοπάτωμα και απόληξη με πλάκα από οπλισμένο
σκυρόδεμα φανερώνει ότι η κατασκευή του έγινε την δεκαετία του ’50. Οι όψεις
είναι επιχρισμένες, τα κουφώματα του είναι ξύλινα, εκτός από την εξωτερική πόρτα
εισόδου στον όροφο, από την οδό Ευαγγελιστρίας, που είναι μεταλλική. Το οικόπεδο
έχει μικρό ακάλυπτο χώρο με πράσινο από την οδό Μανωλίδου. Η είσοδος του κτιρίου
γίνεται από τον ακάλυπτο του οικοπέδου και απευθείας από την οδό Ευαγγελιστρίας.
Τα κιγκλιδώματα είναι χαρακτηριστικά της δεκαετίας κατασκευής του κτιρίου.
Τα επιχρίσματα του κτιρίου έχουν αποκολληθεί τμηματικά κυρίως στο ισόγειο και στον
εξώστη του ορόφου στον οποίο παρουσιάζονται προβλήματα υγρασίας. Φθορές επίσης
παρουσιάζουν και τα κουφώματα.
252

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 241. . Φωτογραφία όψης κτιρίου -οδός Ευαγγελιστρίας Πηγή: Προσωπικό αρχείο


253

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
43. ΕΣΛΙΝ ΚΑΙ ΒΥΡΩΝΟΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΕΣΛΙΝ 24 & ΒΥΡΩΝΟΣ 44
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΚΑΤΕΣΤΡΑΜΕΝΟ-ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 3ο&4ο
Απομεινάρια εξωτερικών τοίχων ισογείου παλιάς διώροφης εγκαταλελειμμένης

κατοικίας στην διασταύρωση των οδών Έσλιν και Βύρωνος.
Το κτίριο όπως φαίνεται σε εικόνα από τους ιστότοπους GOOGLE EARTH και BING
MAPS μέχρι και τον Ιούλιο του 2014 ήταν σε σχετικά καλή κατάσταση
Ο φέρων οργανισμός του κτιρίου ήταν από λίθινη τοιχοποιία και ξύλινη τετράρειχτη
στέγη και επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια Οι όψεις είχαν ανοίγματα με απόλυτη
αξονική συμμετρία και είναι ανεπίχριστες.
Σήμερα μετά από δύο χρόνια το κτίσμα δεν είναι πια το διώροφο του 2014, έχουν
απομείνει μόνο οι εξωτερικοί τοίχοι, μέρος της περιτοίχισης και το πάνω μέρος της
σιδερένιας αυλόπορτας. Ο όροφος του κτιρίου και το ισόγειο μέχρι τα πρέκια των
ανοιγμάτων έχουν κατεδαφιστεί πιθανώς για φορολογικούς λόγους, όπως φαίνεται και
από δημοσίευμα στο lamiareport τον Ιούλιο του 2016 «ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΟΥ να το
γκρεμίσεις για να μη πληρώνεις ΕΝΦΙΑ...ΥΠΟΧΡΩΣΗ ΣΟΥ να το καθαρίσεις να μη μας
φάνε οι αρουραίοι...(Έσλιν & Βύρωνος)...Με γηροκομείο και ταβέρνα δίπλα.....»13. Το
εσωτερικό του κτιρίου είναι ο σκουπιδότοπος της γειτονιάς.
13
http://www.lamiareport.gr/index.php/kataggelies/item/43416-dikaioma-sou-na-to-gremiseis-
alla13-07-2016
254

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 246. Θέση κτιρίου στο ιστορικό Εικόνα 245. Το κτίριο όπως εμφανίζεται στον
κέντρο Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου A-2.1 χάρτη του Bing Maps
Πηγή: www.bing.com/maps
Εικόνα 247. Το κτίριο όπως εμφανίζεται στο Google Earth τον Ιούλιο του 2014
Πηγή: www.google.com/intl/el/earth/
Εικόνα 249. Το κτίριο όπως Εικόνα 248. Το κτίριο όπως εμφανίζεται στο
εμφανίζεται στο www.lamiareport.gr Google Earth τον Ιούλιο του 2014
Πηγή: www.lamiareport.gr Πηγή: www.google.com/intl/el/earth/
255

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 250. Φωτογραφίες κατάστασης κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο
256

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
44. ΔΡΟΣΟΠΟΥΛΟΥ 9
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΔΡΟΣΟΠΟΥΛΟΥ 9
Εγκαταλελειμμένο κτίσμα επί της οδού Δροσοπούλου. To κτίριο είναι ισόγειο με

εμπορική χρήση, έχει μείνει κενό για αρκετά χρόνια και παρουσιάζει σημαντικά
προβλήματα υγρασίας και γήρανσης των υλικών. Το κτίριο είναι κατασκευασμένο με
φέροντα οργανισμό από οπλισμένο σκυρόδεμα και πλήρωση των τοίχων με
οπτοπλινθοδομή. Οι όψεις είναι επιχρισμένες και τα κουφώματα του είναι μεταλλικά.
Το κτίριο βρισκόταν σε επαφή με κτίριο χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο που
κατεδαφίστηκε τα τελευταία χρόνια.
257

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85

Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου A-2.1 Εικόνα 253. Φωτογραφία λεπτομέρειας
κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο
Εικόνα 254. Το κτίριο με το όμορο κατεδαφισμένο κτίριο (αξιόλογο για το ΓΠΣ) όπως
εμφανίζεται στον χάρτη του Bing Maps Πηγή: www.bing.com/maps
Εικόνα 255. Φωτογραφία κτιρίου με το όμορο κατεδαφισμένο κτίριο (αξιόλογο για το ΓΠΣ)
258

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
45. ΔΡΟΣΟΠΟΥΛΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΔΡΟΣΟΠΟΥΛΟΥ
Σχεδόν σε επαφή με το προηγούμενο κτίριο βρίσκεται διώροφη εγκαταλελειμμένη

κατοικία στο εσωτερικό του οικοδομικού τετραγώνου. Ο φέρων οργανισμός
αποτελείται από λίθινη τοιχοποιία και ξύλινη τετράχειχτη στέγη και επικάλυψη με
βυζαντινά κεραμίδια. Οι όψεις έχουν ανοίγματα με απόλυτη αξονική συμμετρία και
είναι επιχρισμένες. Τα κουφώματα είναι ξύλινα και η πόρτα της εισόδου είναι
μεταλλική.
Η είσοδος του κτιρίου γίνεται από μια μικρή αυλή από την οδό Δροσοπούλου. Τα
επιχρίσματα του κτιρίου έχουν αποκολληθεί τμηματικά κυρίως στο ισόγειο και
παρουσιάζονται προβλήματα υγρασίας. Φθορές επίσης παρουσιάζουν και τα
κουφώματα.

259

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 258. Φωτογραφίες κατάστασης κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο
260

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
46. ΣΙΝΕ «ΝΙΚΗ»

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ 6
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΑΔΙΑΦΟΡΟ -ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 2ο
Εγκαταλελειμμένο μικρό διώροφο κτίσμα το οποίο στέγαζε τις εγκαταστάσεις του

πρώην θερινού κινηματογράφου (Σινέ «Νίκη»), με το μεγάλο ακάλυπτο χώρο του
κινηματογράφου. Το κτίριο είναι κατασκευασμένο με τοίχους από οπτοπλινθοδομή και
επικάλυψη από οπλισμένο σκυρόδεμα.
Σημαντικά είναι τα προβλήματα φθορών στο κτίριο και η εγκατάλειψη είναι εμφανής
και στον ακάλυπτο χώρο.
Εικόνα 261. Θέση κτιρίου στο ιστορικό κέντρο Εικόνα 260. Φωτογραφίες
Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου A-2.1 ακαλύπτου χώρου
261 Πηγή: Προσωπικό αρχείο

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
47. ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ 5
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ 5
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ-ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 1ο
Πρόκειται για εγκαταλελειμμένη διώροφη κατοικία στην οδό Θερμοπυλών. Το

κτίριο είναι κατασκευασμένο από λίθινη τοιχοποιία και ξύλινη τετράρειχτη στέγη
επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια. Τα ανοίγματα του βρίσκονται σε κατακόρυφη
αξονική συμμετρία, φέρει δε στοιχεία νεοκλασικισμού όπως τα κουφώματα, κορνίζες
παραθύρων κιγκλιδώματα εξωστών, περιτοίχισης, φουρούσια εξωστών, αυλόπορτα κα.
Η είσοδος του κτιρίου γίνεται από τον ακάλυπτο του οικοπέδου στον οποίο
υπάρχει πρόσβαση από αυλόπορτα επί της οδού Θερμοπυλών.
Το κτίριο παρουσιάζει ρωγμές στα πρέκια των παραθύρων του ορόφου και φθορές στα
κουφώματα.
262

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85

263

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
48. BAΣAKAΡH 5
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΒΑΣΑΚΑΡΗ 5
Εγκαταλελειμμένο ισόγειο κτίσμα στην οδό Βασακάρη, το οποίο λειτουργούσε ως

κατοικία.
Το κτίριο είναι ισόγειο με υπόγειο, με φέροντα σκελετό αποτελούμενο από λίθινη
τοιχοποιία και ξύλινη τετράρειχτη στέγη επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια. Η είσοδος
του κτιρίου από τον ακάλυπτο του οικοπέδου στον οποίο υπάρχει πρόσβαση από
αυλόπορτα επί της οδού.
Τμήματα των εξωτερικών επιχρισμάτων του κτιρίου έχουν αποκολληθεί, οι υδρορροές
είναι έτοιμες να πέσουν και τα ξύλινα κουφώματα και τα κουφώματα παρουσιάζουν
φθορές. Ο περιβάλλων χώρος του κτιρίου είναι επίσης εγκαταλελειμμένος.
264

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
265

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
49. ΑΧΙΛΛΕΩΣ 24
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΑΧΙΛΛΕΩΣ 24 & ΕΣΛΙΝ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ-ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ
Μικρή εγκαταλελειμμένη ισόγεια κατοικία στην οδό Αχιλλέως. Το κτίριο είναι

κατασκευασμένο με λιθοδομή. Η επιστέγαση είναι με ξύλινη τετράρειχτη στέγη
είναι ξύλινα. Η είσοδος γίνεται από τον ακάλυπτο χώρο από τα σκαλιά της οδού
Αχιλλέως.
Ο μικρός ξύλινος εξώστης έχει καταρρεύσει, φθορές παρουσιάζονται στα κουφώματα
και στα πρέκια αυτών. Ο περιβάλλον χώρος είναι επίσης εγκαταλελειμμένος.
266

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 270. Φωτογραφίες τμημάτων όψεων κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο
267

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
50. ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΗ-ΤΡΑΠΕΖΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΟΔΟΙ ΛΥΚΟΥΡΓΟΥ –ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: Κ.Δ. ΚΡΟΚΟΣ & ΑΔΕΛΦΟΙ ΜΟΥΖΕΛΗ Α.Ε.
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟ-ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ
Ανατολικά και σε επαφή με το κενοτάφιο του Αθανασίου Διάκου βρίσκεται

τριώροφο πέτρινο κτίσμα κατασκευής του 1905 με αρχική χρήση και έως το 1960 ως
καπναποθήκη και μικρό τμήμα του ως «Λαϊκή Τράπεζα» . Το συνολικό εμβαδόν του
κτιρίου είναι 1.625,40 μ2, είναι τριώροφο με υπόγειο και πατάρι. Κατά τη διάρκεια
ζωής του, έγιναν διάφορες επεμβάσεις, μετατροπές και επισκευές. Τα μεσοπατώματα
και η επικάλυψη του κτιρίου είναι από οπλισμένο σκυρόδεμα. Σήμερα μικρό τμήμα του
κτιρίου χρησιμοποιείται ως Bar. Ο Α΄ και ο Β΄ όροφος μένουν εν αχρηστία από το
1960. Λόγω της οικονομικής κρίσης των τελευταίων ετών κλειστά είναι και τα
καταστήματα του ισογείου επί της οδού Κολοκοτρώνη.
Το κτίριο παρουσιάζει αποκόλληση των αρμών της τοιχοποιίας και ο μικρός ακάλυπτος
χώρος του είναι επίσης εγκαταλελειμμένος.
Εικόνα 271. Φωτογραφία

όψης κτιρίου-οδός Λυκούργου
268

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Εικόνα 272. Φωτογραφία όψης κτιρίου-οδός

Κολοκοτρώνη
Εικόνα 273. Θέση κτιρίου στο ιστορικό

κέντρο
Εικόνα 274. Φωτογραφίες τμημάτων όψεων κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο

269

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
51. ΣΑΤΩΒΡΙΑΝΔΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΣΑΤΩΒΡΙΑΝΔΟΥ & ΦΕΙΔΙΟΥ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ -ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 1ο
Εγκαταλελειμμένο διώροφο κτίσμα στην διασταύρωση των οδών Σατωβριάνδου και

Φειδίου, το οποίο λειτουργούσε ως κατοικία.
ξύλινη τετράρειχτη στέγη επικάλυψη με βυζαντινά κεραμίδια. Χαρακτηριστικό του
κτιρίου είναι οι αρχιτεκτονικές προεξοχές (έρκερ) που υπάρχουν και στις δύο κύριες
όψεις του. Η είσοδος του κτιρίου από τον ακάλυπτο του οικοπέδου στον οποίο υπάρχει
πρόσβαση από αυλόπορτα επί της οδού Σατωβριάνδου.
Το κτίριο παρουσιάζει προβλήματα υγρασίας και τμήματα των εξωτερικών
επιχρισμάτων έχουν αποκολληθεί. , φθορές παρουσιάζονται επίσης στα κουφώματα.
270

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85


271

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
52. ΑΙΟΛΟΥ (ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ)

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΑΙΟΛΟΥ
Εγκαταλελειμμένο κτίσμα επί της οδού Αιόλου σε επαφή με το Δημοτικό χώρο
στάθμευσης της Δημοτικής Αγοράς. To κτίριο είναι ισόγειο με πατάρι και σε αυτό
λειτουργούσαν καταστήματα και εστιατόριο. Το κτίριο είναι κατασκευασμένο με
φέροντα οργανισμό και επιστέγαση από οπλισμένο σκυρόδεμα. Οι όψεις είναι
επιχρισμένες, τα κουφώματα του είναι μεταλλικά και ξύλινα. Τα ξύλινα κουφώματα
έχουν αποσαρθρωθεί, τα εξωτερικά επιχρίσματα έχουν αποκολληθεί και
παρουσιάζονται σημαντικά προβλήματα υγρασίας.
Εικόνα 279. Φωτογραφία λεπτομέρειας κτιρίου

κέντρο Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου A-2.1
272

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
53. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ 3
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ 3
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: ΗΜΙΤΕΛΗΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗ-ΚΡΙΤΗΡΙΟ/ΒΑΘΜΟΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ: 5ο

κέντρο Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου A-2.1
Εικόνα 281. Φωτογραφία κύριας όψης κτιρίου Εικόνα 283. Το κτίριο όπως εμφανίζεται
Πηγή: Προσωπικό αρχείο στον χάρτη του Bing Maps
Πηγή: www.bing.com/maps
Εικόνα 284. Φωτογραφία όψης κτιρίου από πλατεία Πάρκου Πηγή: Προσωπικό αρχείο
273

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
54. ΒΥΡΩΝΟΣ 35
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΒΥΡΩΝΟΣ 35

Πηγή: Προσωπικό αρχείο Εικόνα 286. Θέση κτιρίου στο ιστορικό
κέντρο
55. ΛΕΒΑΔΕΙΤΟΥ 24-26
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΛΕΒΑΔΕΙΤΟΥ 24-26

κέντρο
Εικόνα 287. Φωτογραφία κύριας όψης κτιρίου

Πηγή: Προσωπικό αρχείο 274

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
56. ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ & ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ & ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ
Εικόνα 289. Φωτογραφία κύριας όψης κτιρίου Εικόνα 290. Θέση κτιρίου στο ιστορικό
Πηγή: Προσωπικό αρχείο κέντρο Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου A-2.1
57. ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ 6Β
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ 6Β

κέντρο

Πηγή: Προσωπικό αρχείο 275

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
58. ΔΗΜΟΛΟΥΛΙΑ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΔΗΜΟΛΟΥΛΙΑ 4

Εικόνα 294. Φωτογραφία όψης κτιρίου κέντρο
Πηγή: Προσωπικό αρχείο Πηγή: Απόσπασμα σχεδίου A-2.1
59. ΟΘΩΝΟΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΟΘΩΝΟΣ 27

κέντρο
276

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
60. ΠΑΡΚΙΝ ΟΘΩΝΟΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΟΘΩΝΟΣ

Εικόνα 299. Φωτογραφία κάτοψης κτιρίου Πηγή: Προσωπικό αρχείο

277

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΖΩΗ ΚΑΚΑΝΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙI
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ
ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΕΓ.Κ. ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ
Τα ΕΓ.Κ. όπως ήταν φυσικό μετά από το χρόνο καταγραφή τους που έγινε στην
παρούσα μελέτη -δηλαδή από τον Οκτώβριο του 2016 έως τον Ιανουάριο του έτους
2017, παρουσιάζουν συνεχώς σε μεγαλύτερο βαθμό την εικόνα της εγκατάλειψης. Έτσι
το κτίριο 1 του Παραρτήματος Ι (Πίνακας 13) έγινε εστία παραβατικότητας ως στέκι
ναρκομανών ακολουθώντας τη «μοίρα» πολλών ΕΓ.Κ. της περιοχής το κέντρου της
πόλης. Τα περισσότερα κτίρια εμφανίζουν μεγαλύτερες καταστροφές από την επίδραση
του χρόνου, όπως το κτίριο 17. της πλατείας Λαού. Το κτίριο 36. του Παραρτήματος Ι
(Πίνακας 13) καταστράφηκε από πυρκαγιά το Μάρτιο του 2017 (βλέπε εικόνες 300 &
301). «Λαμία: Φωτιά σε σπίτι στο κέντρο της πόλης Στο ίδιο έργο θεατές....Ο λόγος για
ένα από τα εγκαταλειμμένα σπίτια της οδού Εκκλησιών, που μαζί με κάποια άλλα στην
συγκεκριμένη περιοχή, έχουν μετατραπεί σε στέκια τοξικομανών» (www.lamiareport.gr,
2017).
Μέσα στη απογοητευτική εικόνα που παρουσιάζουν τα ΕΓ.Κ. υπάρχει μια νότα
αισιοδοξίας που αφορά στο κτίριο 5. του Παραρτήματος Ι (Πίνακας 13) το οποίο
βρίσκεται στην πλατεία Πάρκου αρ. 5. Το κτίριο αν και είναι ένα αξιόλογο νεοκλασικό
διατηρητέο είχε εγκαταλειφθεί και τόσο τα αρχιτεκτονικά του όσο και τα φέροντα
στοιχεία παρουσίαζαν σημαντικές φθορές (αποκόλληση επιχρισμάτων, κιονόκρανων,
προβλήματα στη στέγη κλπ). Από το φθινόπωρο του 2017 και μετά την αγορά του από
νέο ιδιοκτήτη γίνονται ουσιώδεις παρεμβάσεις για την αξιοποίηση του (βλέπε εικόνα
302). Η επανένταξη του κτιρίου στη ζωή της πόλης και η θέση του κτιρίου στην
πλατεία Πάρκου, δίπλα σε άλλα νεοκλασικά, θα συμβάλλει στην προστασία και στην
ανάδειξη του δομημένου περιβάλλοντος της περιοχής του Ιστορικού κέντρου της πόλης
της Λαμίας.
278

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΖΩΗ ΚΑΚΑΝΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙI
Εικόνα 300. Φωτογραφία B.Δ. πλευράς κτιρίου 36. του Εικόνα 301. Φωτογραφία Β.Δ.
Παραρτήματος Ι (Πίνακας 13) κατά την πλευράς κτιρίου 36. του
πυρκαγιά της 31-03-2017 Παραρτήματος Ι (Πίνακας
Πηγή: www.lamiareport.gr 13) μετά την πυρκαγιά την
31-03-2017
Εικόνα 302. Φωτογραφία κτιρίου 5. του Παραρτήματος Ι (Πίνακας 13) (ημερομ. 22-01-2018)
279

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΖΩΗ ΚΑΚΑΝΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙII
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΧΕΔΙΩΝ
ΣΧΕΔΙΑ Α΄ ΜΕΡΟΥΣ
A-1.1 ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΣΤΟ Π.Σ. ΛΑΜΙΑΣ
A-1.2 ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΛΑΜΙΑΣ
A-2.1 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
A-2.2 ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝA ΚΤΙΡΙA- ΚΗΡΥΓΜΕΝΑ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΑ-
ΑΞΙΟΛΟΓΑ
A-2.3 ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ
ΣΧΕΔΙΑ Β΄ ΜΕΡΟΥΣ
Β-1 ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝA ΚΤΙΡΙA- ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΚΗΡΥΞΗ
Β-2 ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Β-3 ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ
ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ
280

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
ΖΩΗ ΚΑΚΑΝΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΛΛΗΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 Αδαμάκης, Κ. (2000), ʽΠαλιά κτίρια - νέες χρήσειςʼ, Βόλος: Δελτίο ΤΕΕ, Τμήμα
Μαγνησίας, τεύχος 8
 Αδαμάκης, Κ. (2016), ʽΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ-ΝΕΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣʼ, Βόλος:
ΜΠΣ: Αστική Ανάπλαση & Ανάπτυξη
 Αραβαντινός, Α. (2002) ʽΔυναμικές και σχεδιασμός κέντρων στην πόλη των
επόμενων δεκαετιών – προς συγκεντρωτικά ή αποκεντρωτικά σχήματα; ʼ
Αειχώρος, τεύχος 1 τόμος1
 Αραβαντινός, Α., (1997/2007) ʽΠολεοδομικός Σχεδιασμός. Για μια βιώσιμη
ανάπτυξη του αστικού χώρουʼ, Αθήνα: Συμμετρία
 Βάρσος, Χ., (2016) Οι Θερμοπύλες στα γράμματα και στις τέχνες, Λαμία:
Φθιωτικός λόγος
 Βασιλοπούλου, Χ. (2014) ʽRain gardensʼ, Green able, Διαθέσιμο στο:
http://www.greekarchitects.gr/gr/green-%CE%B1ble/rain-gardens-id8875
 Γαλάνη, Β. (2015) ʽSmart Cities & Ευφυείς Αστικές Αναπλάσειςʼ, Διάλεξη
ΜΠΣ: Αστική Ανάπλαση & Ανάπτυξη
 Γεωργίου, Ε. (2005) ʽΝομισματικές μαρτυρίες από την πόλη της Λαμίας: Μια
πρώτη προσέγγισηʼ, Πρακτικά 3ου Συνεδρίου Φθιωτικής ιστορίας
 Γκέτσιος, I.,Κακανά, Ζ. Καραγκούνη, Ε. Μυλωνής, Ι. Ρουχά, Α. (2016) ʽΤο
φαινόμενο της αστικής συρρίκνωσης στο κέντρο της πόλης της Λαμίαςʼ,
Εργασία ΜΠΣ: Αστική Ανάπλαση & Ανάπτυξη
 Γκρέμη, Α. (2013) ʽΔρόμοι για πεζούς - Αστικός Σχεδιασμός Ήπιας
Κυκλοφορίαςʼ, Θεσσαλονίκη, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο ερευνητική εργασία,
Διαθέσιμο στο: http://fr.wiser.org/solution/
view/a5ea5eea80eb5344d77e137db76d6bec
 Γκρέμη, Α. (2014)ʽΣχέδιο αναζωογόνησης Εμπορικού κέντρου (παλαιάς
αγοράς) Ιωαννίνων ʼ, Διπλωματική εργασία, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο
281

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
Θεσσαλονίκης, Διαθέσιμο στο:
http://ikee.lib.auth.gr/record/133874/files/GREMHATHINAde.pdf
 Γοσποδίνη, Α. (2000) ʽΟ Ανταγωνισμός των ευρωπαϊκών πόλεων κα οι νέες
χρήσεις» του αστικού σχεδιασμού: Μια πρόκληση για τις ελληνικές πόλειςʼ,
Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, Διαθέσιμο στο:
http://repository.edulll.gr/edulll/handle/10795/3551
 Γοσποδίνη, Α. (2006) ʽΧωρικές πολιτικές για τη βιώσιμη ανάπτυξη των μικρών
ελληνικών πόλεωνʼ, Συμπόσιο του Ιδρύματος Κεφαλονιάς-Ιθάκης
 Γοσποδίνη, Α. (2007) ʽΧωρικές πολιτικές για το σχεδιασμό, την
ανταγωνιστικότητα και τη βιώσιμη ανάπτυξη των ελληνικών πόλεωνʼ,
Αειχώρος, τόμος 6, τεύχος 1
 Γοσποδίνη, Α. (2009) ʽΑστικός σχεδιασμός: Προκλήσεις και Νέοι Ορίζοντεςʼ,
Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας
 Γοσποδίνη, Α. (2016) ʽΟικονομική κρίση & οι συρρικνούμενες ελληνικές
πόλειςʼ, Διάλεξη ΜΠΣ: Αστική Ανάπλαση & Ανάπτυξη
 Γοσποδίνη, Α. και Μπεριάτος, Η. (2007) ʽΗ κυριαρχία της αρχιτεκτονικής
κληρονομιάς και του καινοτόμου σχεδιασμού στα αναδυόμενα «Διεθνο-τοπικο-
ποιημένα Αστικά τοπία»ʼ, Αειχώρος τόμος 6, τεύχος 1
 Γοσποδίνη,Α. και Τσιτούρα Ι. (2010) ʽΕνοποίηση δημόσιων υπαίθριων χώρων:
Η περίπτωση των Χανίωνʼ ʽΧωροταξία –Πολεοδομία-Περιβάλλον στον 21Ο
αιώναʼ, Επιμέλεια: Μπεριάτος, Η. και Παπαγεωργίου, Μ. Βόλος:
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας
 Γραμμένου, Κ. (2015) ʽΗ χωροχρονική ανάλυση του φαινομένου του κενού
οικιστικού αποθέμετοςʼ, ΔΠΜΣ, Αθήνα: Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
 Δαβανέλλος, Ν. και Σταυρόπολουλος, Γ. (2005) Λαμία. Μέ τή γραφίδα τῶν
περιηγητῶν (1159–1940), Λαμία: Οιωνός
 Δαβανέλλος, Ν. (1994) Λαμία , το χρονικό μιας πόλης, Αθήνα: Ιδιωτική
Έκδοση
 Δαβανέλλος, Ν. (1999) ΛΑΜΙΑ, η ρεκλάμα (1850-1967), Αθήνα: Προσκήνιο
 Δαβανέλλος, Ν.(2005) ʽΗ Δημοτική Αγορά της Λαμίας (1935 - 2005)ʼ
Πρακτικά 3ου Συνεδρίου Φθιωτικής ιστορίας
282

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
 Δακορώνια, Φ. (2005) ʽΗ Λαμία …. πριν τη Λαμίαʼ, Πρακτικά 3ου Συνεδρίου

Φθιωτικής ιστορίας
 Δημητρίου, Γ. (2006), ʽΠόλεις, κωμοπόλεις, χωριά και οικισμοί στη Φθιώτιδα
(13ος-20ός αι.)”, περ. ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ
 ΕDP SA – Γραφείο Μελετών ΥΨΙΛΟΝ ΕΠΕ , (2009), ʽΓενικό Πολεοδομικό
Σχέδιο Δήμου Λαμιέων Β2 στάδιοʼ, Αθήνα
 ΕDP SA – Γραφείο Μελετών ΥΨΙΛΟΝ ΕΠΕ, (2007), ʽΓενικό Πολεοδομικό
Σχέδιο Δήμου Λαμιέων – Α’ φάσηʼ, Αθήνα
 ΕDP SA / Μαμάτση Χ. (2015), ʽΑξιολόγηση, αναθεώρηση & ειδίκευση
Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης
Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδαςʼ, Αθήνα, ΥΠΕΚΑ
 ΕΛΣΤΑΤ , ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΤΗΡΙΔΑ Της Ελλάδος 2009 & 2010
 Επιτροπή ετοιμόρροπων Π.Ε. Φθιώτιδας
 Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας 2014-2020
 ΕφΔωδ 103/2007, ΕφΔωδ 244/2006, ΑΠ 1628/2002, ΕλΔ/νη 44 (2003), σ. 713.
 Εφορεία Αρχαιοτήτων Φθιώτιδας και Ευρυτανίας, (2015) ʽΚαθ’ οδόν
Αρχαιότητες και Δημόσια Έργα στη Φθιώτιδα, 2004-2014ʼ, Λαμία
 ΙΤΑ, (2014) ʽΤα εγκαταλελειμμένα κτίρια. Συμβολή στην εφαρμογή του
άρθρου 268 του ΚΒΠΝʼ
 Κακανά, Ζ. Μυλωνής, Ι. Ρουχά, Α. (2016) ʽΑνάδειξη ταφικού μνημείου
Αθανασίου Διάκου- Μετετροπή παλιάς όμορης καπναποθήκης σε Δημοτική
Πινακοθήκηʼ, Εργασία ΜΠΣ: Αστική Ανάπλαση & Ανάπτυξη
 Κaliterilamia.gr, (2016) ʽΤα ιστορικά καρτ ποστάλ των εκδόσεων «Γιαννούκου»
για τη Λαμίαʼ, Διαθέσιμο στο: http://www.kaliterilamia.gr/2016/09/blog-
post_99.html
 Καντάς, Γ., Καραγεώργου, Α. Τριανταφύλλου, Β. Τριανταφύλλου, Α. (1986)
ʽΜΕΛΕΤΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΛΑΜΙΑΣʼ, Λαμία:
ΤΕΕ Τμήμα Ανατολικής Στερεάς,
 ΚΑΠΕ, (2004) ʽΣχεδιασμός Υπαίθριων Αστικών Χώρων με Βιοκλιματικά
Κριτήριαʼ
 ΚΑΠΕ, (2011) ʽΒιοκλιματικές Αναβαθμίσεις Δημόσιων Ανοικτών Χώρων-
Οδηγός Μελετώνʼ, Διαθέσιμο στο: Ιστότοπος www.cres.gr/kape/
283

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
 Κομνηνός, Ν. (1986/2013) Θεωρία της Αστικότητας Ι. Κρίση, Μητροπολιτική

Αναδιάρθρωση, Νέα Πολεοδομία, Αθήνα: Σύγχρονα Θέματα.
 Μαΐστρου Ε. (2011), ʽΟδηγός για την ανάδειξη και αξιοποίηση κτηρίων
ιδιοκτησίας Δημοσίου με ιστορική και αρχιτεκτονική αξίαʼ, Eλληνική Eταιρία
Tοπικής Aνάπτυξης και Aυτοδιοίκησης, Διαθέσιμο στο: https://www.eetaa.gr
 Μανιάτης, Ι. (2016) ʽΤα 1800 εγκαταλελειμμένα Κτίρια του κέντρου,
προκλήσεις για μια άλλη Αθήναʼ, Διαθέσιμο στο:
http://www.ypodomes.com/index.php/alles-
ypodomes/sunenteukseis/item/34359-maniatis-ta-1800-egkataleleimmena-ktiria-
tou-kentrou-prokliseis-gia-mia-alli-athina
 Μανσόλας, A., (1867) Πολιτειογραφικαί πληροφορίαι περί Ελλάδος, Αθήνα:
Εθνικό Τυπογραφείο, Διαθέσιμο στο: anemi.lib.uoc.gr/.../metadata-173-
0000014.tkl?... και
https://books.google.gr/books?id=PCxCAAAAcAAJ&printsec=frontcoverl#v=o
nepage&q&f=false
 Μπαλωμένος, Κ. (2014), ʽΟι άνθρωποι που έκτισαν την προπολεμική Λαμίαʼ,
Λαμιακός Τύπος Φ.20623(3-6-2014) μέχρι το φύλλο 20628(11-6-2014),
Διαθέσιμο στο: http://amfictyon.blogspot.gr/2014/09/blog-post.html
 Μπεριάτος, Η. και Γοσποδίνη, Α. (2005), ʽΗ κυριαρχία της αρχιτεκτονικής
κληρονομιάς και του καινοτόμου σχεδιασμού στα αναδυόμενα
διεθνοτοπικοποιημένα αστικά τοπία: Η περίπτωση της Αθήνας 2004ʼ, στο
Αειχώρος, τόμος 2, τεύχος 2
 Νάτσιος Δ. (2013) Μετεπαναστατικό χρονολόγιο της Λαμίας (1833-2013),
Λαμία: Δήμος Λαμιέων
 Παπαγερασίμου-Κληρονόμου, Τ., (2008/09) ʽΠεζόδρομοι – Δίκτυο
πεζοδρομήσεων και ρύθμιση κυκλοφορίας. Περιοχή μελέτης: Αγρίνιοʼ, ΔΠΜΣ,
Αθήνα: ΕΜΠ
 Παπαγεωργίου, M. (2010) ʽΧωρικός σχεδιασμός και ανάπτυξη θερμαλιστικών
προορισμών στην Μεσόγειοʼ, στο Η. Μπεριάτος και Μ. Παπαγεωργίου (επ.)
Χωροταξία-Πολεοδομία-Περιβάλλον στον 21ο Αιώνα, Βόλος: Πανεπιστημιακές
Εκδόσεις Θεσσαλίας
 Παπαγεωργίου, M. και Ποζουκίδου, Γ. (2014), ʽΟι παραδοσιακοί οικισμοί της
Ελλάδας: Ζητήματα Χωροταξίας και Προστασίαςʼ, στο Γεωγραφίες, Τεύχος 24
284

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
 Παπακωνσταντίνου , Μ-Φ., (1994) ʽΤο κάστρο της Λαμίαςʼ, Αθήνα: ΤΑΠ

 Παπαπετρόπουλος, Δ. (2006) ¨Νόμος 3028/2002 για την προστασία των
αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς, Αθήνα: ΣΑΚΚΟΥΛΑ
 Παρθενόπουλος Κ. και Παρθενοπούλου Σ., (2010) ʽΜέθοδοι προσδιορισμού –
οριοθέτησης, ανάδειξης και αξιοποίησης των ιστορικών κέντρων των πόλεωνʼ,
ΤΕΕ: ΤΕΧΝ. ΧΡΟΝΙΚΑ ΕΚΔ. ΤΕΥΧ. 3
 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (2015) ʽΕπιχειρησιακό Πρόγραμμα
Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας 2015-2019. Α’ ΦΑΣΗ:ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣʼ
 Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης
Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας (2003)
 Πλατή, Γ. (1973) Λαμία, Ιστορική και κοινωνική έρευνα, Αθήνα, Δήμος
Λαμιέων
 Πολύζος, Γ., (1998), ʽΗ ανάδειξη των θετικών όψεων της ελληνικής πόλης και
οι σημειακές παρεμβάσειςʼ, μεταφρασμένο στα Ιταλικά ως “Valorizzazione dei
lati positivi della citta in Grecia e interventi puntuali», στο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΗΡΑΚΛΗΣ: Οι προκλήσεις της ελληνικής πόλης, (επιμ.) Infussi, F.,
Σημαιοφορίδης, Γ., Αθήνα: Linora
 Ρουστάνης, Θ. και Καραμπουρνιώτης, Η. (2005), ʽΕνημέρωση Υπόβαθρου
Πολεοδομικού Συγκροτήματος Λαμίας & Περιφερειακών Οικισμών με Χρήση
Δορυφορικής Εικόναςʼ, Λαμία: Δήμος Λαμιέων
 Σαμπροβαλάκη, Ν. (2012) ʽΑστικές αναπλάσεις – Η περίπτωση του Βερολίνου
μετά την πτώση του τείχουςʼ, Διάλεξη, Αθήνα: ΕΜΠ
 Σουλιώτη, Β. (2014), ‘Πολιτικές για τα εγκαταλελειμμένα: η διεθνής εμπειρία’,
ΔΠΜΣ, Αθήνα ΕΜΠ
 Σταματάκης, Ι. (1846) ΠΙΝΑΞ ΧΩΡΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Περιέχων τα
Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων
και Χωρίων, Αθήνα: τυπογραφείο Βλασσαρίδου
 ΣτΕ 797/2016, ʽΑναιτιολόγητος χαρακτηρισμός κτίσματος ως επικίνδυνα
ετοιμόρροπουʼ, Διαθέσιμο στο: http://nomosphysis.org.gr/13977/ste-7972016-
anaitiologitos-xaraktirismos-ktismatos-os-epikindyna-etoimorropoy/
285

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
 ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣΣ Όπως αναθεωρήθηκε με το Ψήφισμα της 27ης

Μαΐου 2008 της Η΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων BOYΛH TΩN
EΛΛHNΩN, Επανέκδοση: ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2013, Διαθέσιμο στο:
http://www.hellenicparliament.gr/Vouli-ton-Ellinon/To-
Politevma/Syntagma/article-24/
 ΤΡΟΒΑ, Β. (2015) ʽ Πόλη ενέργεια Απορρίμματα, διάλεξη ΜΠΣ: Αστική
Ανάπλαση & Ανάπτυξη
 Τσιαλαφούτας, Κ. (2016) Οι Θερμοπύλες στα γράμματα και στις τέχνες, Λαμία:
Φθιωτικός λόγος
 Τσιάντου, Σ. (2015) ʽΤεχνικές ανάλυσης αστικών βιοκλιματικών αναπλάσεωνʼ,
διάλεξη ΜΠΣ: Αστική Ανάπλαση & Ανάπτυξη
 Υδρία-Cambridge-Ήλιος, (1992), Λεξικό της Ελληνικής γλώσσας- Ορθογραφικό
- Ετυμολογικό - Ερμηνευτικό, Αθήνα: ΤΕΣΣΕΡΑ ΕΨΙΛΟΝ
 Υπουργείο Πολιτισμού [Ταμείο Αρχαιολογικών πόρων και απαλλοτριώσεων]
 Φάρος της Όθρυος, (1856), Εφημ. φ. 10, Λαμία, Διαθέσιμο στο: http://srv-
web1.parliament.gr/library.asp?item=40077&seg=7203
ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 Gospodini, A. (2002), “European cities in competition and the new uses of urban
design’, Journal of Urban Design, 7(1)
 Mallach, A. (2006), «Bringing Buildings Back: From Abandonment to
Community Assets», New Brunswick: Rutgers University Press
 Nefs, M. (2006) ʽUnused Urban Space: Conservation or Transformation?
Polemics about the future of urban wastelands and abandoned buildingsʼ City &
Time 2 (1): 4. Διαθέσιμο στο: http://www.ct.ceci-br.org
 O’Flaherty, B. (1993) ʽAbandoned buildings: A stochastic analysisʼ, Journal of
Urban Economics 34
 Pagano, M. και O’M. Bowman, Α. (2000), ʽVacant Land in Cities: An Urban
Resourceʼ, The Brookings Institution
 Page, S. (1996) ʽPlace marketing and town center management ʼ Cities, 13
286

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
 Rappaport, J. (2003), «U.S. urban decline and growth, 1950 – 2000», Federal
Reserve Bank of Kansas City Economic Review, 88
 Sakellariou (1977), «Peuples Prehelleniques d’ Origine Indo – europeenne»,
Athens
 Spelman, W. (1993) ʽAbandoned buildings: magnets for crime?ʼ, Journal of
Criminal Justice, 21
ΑΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ
 Δήμος Λαμιέων
 Αρχείο Τμήματος Δόμησης Δήμου Λαμιέων
 Δ.Υ.Τ.Ε. Δήμου Λαμίας
 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ"RECITE"
 ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΦΕΚ
 ʽΔιάταγμα περί διαιρέσεως του βασιλείουʼ ΦΕΚ 12/1833
 ʽΓενικός πίναξ των Δήμων του κράτουςʼ ΦΕΚ 80/1836
 ʽΕπέκταση σχεδίου πόλης Λαμίαςʼ ΦΕΚ 53Α/22-11-1858
 ʽΠερί επικινδύνων οικοδομώνʼ Π.Δ. της 13-4-1929 ΦΕΚ 153 Α/22-4-1929
 ʽΠερί προστασίας των δημοσίων κτημάτωνʼ Α.Ν. 1539/1938 ΦΕΚ 488 Α΄/1938
 ʽΌροι δόμησηςʼ Β.Δ. 2-7-1940 ΦΕΚ 111Α’/1940
 ʽΕπέκταση σχεδίου Λαμίαςʼ Β.Δ. 9-4-1964 ΦΕΚ 69Δ’/1964
 ʽΌροι δόμησηςʼ Β.Δ. 29-10-1969 ΦΕΚ 222Δ’ /1969
 ʽΕπέκταση σχεδίου Λαμίαςʼ Β.Δ. 27-4-1971 ΦΕΚ ΦΕΚ 97Δ’/1971
 ʽΌροι δόμησηςʼ Π.Δ. 31-08-1978 ΦΕΚ ΦΕΚ 573Δ’/1978
 ʽΓενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) Λαμίαςʼ ΦΕΚ 955Δ/1986
 ʽΤροποποίηση Γενικού Πολεοδομικού Σχέδιο (ΓΠΣ) Λαμίαςʼ ΦΕΚ 11Δ/1989
 ʽΕπεκτάσεις σχεδίου πόλεως Λαμίαςʼ Π.Δ. 13-4-89 ΦΕΚ 242Δ'/26-4-1989, Π.Δ.
13-4-89 ΦΕΚ 251Δ'/3-5-1989, Π.Δ. 13-4-89 ΦΕΚ 252Δ'/3-5-1989, Π.Δ. 11-05-
1989 (ΦΕΚ 355Δ'/6-6-1989
287

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
 ʽΠολεοδομική μελέτη Λαμίαςʼ Π.Δ. 26-1-90 ΦΕΚ 81Δ'/16-2-1990

 ʽΑναθεώρηση Ρυμοτομικού σχεδίου πόλης Λαμίαςʼ ΦΕΚ 94Δ'/23-2-1990
 ʽΚύρωση της Σύμβασης για την προστασία της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς
της Ευρώπηςʼ Ν.2039/1992 ΦΕΚ 61Α’/13-04-1992
 ʽΤροποποίηση σχεδίου πόλεως Λαμίαςʼ ΦΕΚ 142Δ/15-03-1995
 ʽΚΩΔΙΚΑΣ ΒΑΣΙΚΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣʼ ΦΕΚ 580Δ’/27-
07-1999
 ʽΓια την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής
Κληρονομιάςʼ Ν. 3028/2002 ΦΕΚ 153Α’/28-06-2002
 ʽΤροποποίηση σχεδίου πόλεωςʼ ΦΕΚ 646ΑΑΠ/31-12-2010
 ʽΝομοθεσία περί επικινδύνων οικοδομώνʼ Ν. 4030/2011 (ΦΕΚ 249Α/25-11-
2011
 ʽΝέος Οικοδομικός Κανονισμόςʼ Ν. 4067/2012 ΦΕΚ 79Α/9-4-2012
 ʽΑποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού –Κατοικιών 2011 που αφορούν στο
Μόνιμο Πληθυσμό της Χώραςʼ ΦΕΚ 3465Β’/28-12-2012
 ʽΓενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Λαμίαςʼ ΦΕΚ 346/2012/Τεύχος Α.Α.Π.
 ʽΈγκριση Τεχνικών Οδηγιών κυκλοφοριακών παρεμβάσεων στο αστικό
περιβάλλον για την εφαρμογή τους σε περιοχές σχολικών συγκροτημάτων και
περιοχές με αυξημένη κίνηση στα πλαίσια βελτίωσης της οδικής ασφάλειαςʽ
.ΦΕΚ 2302Β’/16-09-2013 Αριθμ. ΔΜΕΟ/Ο/3050 Απόφαση ΥΠΟΜΕΔΙ
 ʽΑπόφαση (αριθ. 1725/65205/5-5-2014) τροποποίησης του Γενικού (ΓΠΣ)ʼ
ΦΕΚ 200Α.Α.Π./23-06-2014
ΙΣΤΟΤΟΠΟΙ
 Google earth
 http://estia.minenv.gr/EXEC
 http://ingreenci.eu/wp-content/uploads/....82.pdf)
 http://news.in.gr/greece/article/?aid=1231366905
 http://srv1-vivl-volou.mag.sch.gr/node/6429/zoomify 1943-1945
 http://www.2steps.gr/index.asp?xkey=152
 http://www.delcampe.net
 http://www.et.gr
288

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
 http://www.fhwa.dot.gov/publications/research/safety/pedbike/05085/chapt20.cf
m
 http://www.hellenicaworld.com/Greece/Geo/gr/Lamia.html
 http://www.iekemtee.gr
 http://www.lamia.gr
 http://www.lamia.gr/el/content/dipethe-roymelis
 http://www.lamia.gr/el/content/horothetisi-tis-polis
 http://www.lamia.gr/el/content/i-byzantini-periodos
 http://www.lamia.gr/el/content/i-istoria-o-politismos-tis-lamias
 http://www.lamia.gr/el/content/istorikes-plateies-lamias-parkoy-eleytherias-
diakoy-laoy
 http://www.lamia-city.gr/article.php?c=2&a=34
 http://www.lamiareport.gr/index.php/kataggelies/item/43416-dikaioma-sou-na-
to-gremiseis-alla
 http://www.lamiareport.gr/index.php/topika/item/41644-lamia-evalan-pali-fotia-
simera-sto-idio-spiti-foto
 http://www.lamiareport.gr/index.php/topika/item/43391-lamia-fotia-anastatose-
ti-nyxta-sto-kentro-tis-polis-vinteo-foto
 http://www.lamiareport.gr/index.php/topika/item/60967-lamia-fotia-se-spiti-sto-
kentro-tis-polis-vinteo-foto
 http://www.lifo.gr http://www.lifo.gr/articles/world_articles/86154
 http://www.lifo.gr/articles/world_articles/86154
 http://www.mag24.gr/archizoun-ta-mathimata-sta-ikastika-ergastiria-tou-dimou-
lamieon/
 http://www.occupation-memories.org/deutsche-okkupation/statistik/index.html
 http://www.statistics.gr/census-buildings-2011
 http://www.tsianakas.com.gr/skepastra_dixti_skiasis.html
 http://www.un.org/esa/population/publications/WUP2005/2005WUP_FS3.pdf
 http://www.wondergreece.gr/v1/el/Perioxes/N_Fthiwtidos/Drastiriotites/Iamatik
a_loytra/13882-Iamatiki_pigi_Thermopylwn
 http://www.ypeka.gr
 http://www.ypeka.gr/?tabid=382
289

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85
 http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=325
 https://el.wikipedia.org/wiki
 https://el.wikipedia.org/wiki/Λαμία
 https://el.wikipedia.org/wiki/Nomos_Fthiotidas.png
 https://el.wikipedia.org/wiki:Peter_Paul_Rubens_108.jpg
 https://en.wikipedia.org/wiki/Giovanni_Maria_Bottala
 https://www.bing.com/maps
 https://www.google.com/intl/el/earth/
 https://www.slideshare.net/natasaliri/ss-63282940
 http://athandroutsos.blogspot.gr/2014/06/blog-post_14.html
 http://amfictyon.blogspot.gr/2014/10/blog-post_8.html
 http://antikleidi.com/2015/01/11/iraklis/
 http://www.kaliterilamia.gr/2016/03/blog-post_49.html
 http://www.kaliterilamia.gr/2016/05/
 http://www.iekemtee.gr/el/ενημέρωση/τεχνικά-θέματα/16211/19-04-2016
 http://www.bioman.gr/gp/rabes-AMEA-aris.html
 http://www.3ilikia.com/2013/11/valsamidis-special-lifts.html
 http://thesecretrealtruth.blogspot.com/2015/11/blog-post_3493.html
290

29/06/2018 21:19:58 EEST - 46.246.223.85

Εγκαταλελειμμένα κτίρια: καταγραφή και προτάσεις αποκατάστασης στο ιστορικό κέντρο Λαμίας

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Εγκαταλελειμμένα κτίρια: καταγραφή και προτάσεις αποκατάστασης στο ιστορικό κέντρο Λαμίας

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Εγκαταλελειμμένα κτίρια: καταγραφή και προτάσεις αποκατάστασης στο ιστορικό κέντρο Λαμίας

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ & ΠΕΡΙΦ. ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΑ ΚΤΙΡΙΑ: ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΑ ΚΤΙΡΙΑ: ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

Πίνακας 1. Καταγραφή πληθυσμού 1828.................................................................... 50

Γράφημα 1. Οι λειτουργίες και τα χαρακτηριστικά της Λαμίας ................................... 49

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

Πίνακας Σχεδίων – Παράρτημα ΙΙΙ

Α.Α.Π. Αναγκαστικές Απαλλοτριώσεις και Πολεοδομικά θέματα

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

Εξερευνώντας τα κομμάτια της πόλης που βρίσκονται εγκαταλελειμμένα κτίρια

1.1. Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

1.1.1. Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Το φαινόμενο της εγκατάλειψης παρουσιάζεται αυξημένο στις κεντρικές αστικές

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

1.1.2. Η ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

1.2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

ΕΡΕΥΝΑ ΜΕΣΩ ΔΕΛΤΙΩΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΔΕΛΤΙΩΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ & ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

2. ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΕΣ

2.1. ΓΕΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

2.1.1. ΕΝΝΟΙΕΣ, ΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΩΝ

Ετυμολογικά το λήμμα «εγκαταλελειμμένος» είναι μετοχή του παθητικού

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

2.1.2. ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΓ.Κ.

 Μείωση ή μετακίνηση πληθυσμού, που οφείλεται σε πραγματική

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

ορεινότερες περιοχές της χώρας προς τις αστικές περιοχές με αποτέλεσμα να

 Οικονομική Ανάπτυξη – Ανοικοδόμηση (Γραμμένου, 2015). Η ανάπτυξη

 Ο χαρακτηρισμός κτιρίων ως διατηρητέα αποτελεί από μόνο του

 Αντικρουόμενα συμφέροντα πολλών ιδιοκτητών. Με την πάροδο του

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

λόγω διαφοράς απόψεων ως προς την χρήση ή την εκμετάλλευση ή την

 Οικονομική κρίση & Φορολόγηση. Τα τελευταία έξι χρόνια η χώρα μας

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

2.1.3. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ

«Οι κενές και εγκαταλελειμμένες κατοικίες παρουσιάζουν σημαντικές προκλήσεις στις

2.1.4 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΓ.Κ.

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly

παρατίθεται το νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς

I. Π.Δ. της 13-4-1929 ( ΦΕΚ 153 Α/22-4-1929 ), «Περί επικινδύνων οικοδομών»

IV. Στο ΙΙΙ ΜΕΡΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΒΑΣΙΚΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗΣ