អញ្ញមញ្ញបច្ចយ

អញ្ញមញ្ញ + បច្ចយ => អញ្ញមញ្ញបច្ចយ

ពាក្យថា អញ្ញមញ្ញបច្ចយ មានវចនត្ថៈថា អញ្ញមញ្ញំ ហុត្វា បច្ចយោ = អញ្ញមញ្ញបច្ចយោ

“សភាវធម៌នីមួយ ៗ គប្បីអាស្ស័យគ្ន្ទៅវិញទៅមក ទ ើបទកើត្ទ ើងបាន ទ ្ោះថា អញ្ញមញ្ញបច្ចយ” ។

កនុងអញ្ញមញ្ញបចចយទនោះ

១. នាមធម៌ គឺសម្បយុត្តនាមកខនធ ៤ (ទចត្សិកកខនធ ៣ + វិញ្ញ្ណកខនធ ១) ឧបការៈគ្ន្ទៅវិញទៅមកឱ្យ

ទកើត្ទ ើង

២. រូបធម៌ គឺមហាភូត្រូប ៤ ឧបការៈគ្ន្ទៅវិញទៅមកឱ្យទកើត្ទ ើង

៣. នាមធម៌នង
ិ រូបធម៌ គឺបដិសនធិនាមកខនធ ៤ និងបដិសនធិហ យវត្ថុរូបឧបការៈគ្ន្ទៅវិញទៅមកឱ្យទកើត្

ទ ើង ។

ទាំង ៣ ជាំពូកទនោះ ទៅថា អញ្ញមញ្ញបចចយ បានន័យថា ជាធម៌ដដលឧបការៈទោយការឧបត្ថមភគ្ន្ទៅវិញឱ្យ

ទកើត្ទ ើងទនាោះឯង ។

ការឧបការៈគ្ន្ទៅវិញទៅមកទនោះ នឹងខ្វោះខាត្ធម៌ណាមួយមិនបានទ ើយ ទស្ពាោះថាទបើខ្វោះទហើយ ធម៌ទនាោះៗ

រដមងមិនអាចទកើត្ទ ើងបាន ។ ដូចសម្បយុត្តនាមកខនធ ៤ បានដល់ ទវ នាខ្នធ សញ្ញ្ខ្នធ សង្ខ្រកខនធនិងវិញ្ញ្ណ-

កខនធទនាោះ ស្ត្ូវទកើត្ទ ើងជាមួយគ្ន្និងឧបការៈគ្ន្ទៅវិញទៅមកជានិចច ទបើខ្វោះខ្នធណាមួយទហើយ ក៏ជាសម្បយុត្ត-

នាមកខនធមិនបាន ។

ចាំដណករូបធម៌ក៏ដូចគ្ន្ គឺមហាភូត្រូប ៤ បានដល់ បថវី អាទបា ទត្ទជា វាទោ ក៏ស្ត្ូវទកើត្ជាមួយគ្ន្និង

ឧបការៈគ្ន្ទៅវិញទៅមកជានិចច នឹងខ្វោះរូបណាមួយមិនបាន ។

ចាំដណកកនុងបដិសនធិកាលកនុងបញ្ចទវាការភូមិទនាោះ ធម៌ដដលទកើត្រួមគ្ន្និងឧបការៈគ្ន្ទៅវិញទៅមក បាន

ដល់ បដិសនធិនាមកខនធ ៤ និងហ យវត្ថុដដលទាំង ២ ទនោះខ្វោះខាត្គ្ន្មិនបានទ ើយ ។

កនុងបដិសនធិកាលកនុងចត្ុទវាការភូមិទនាោះ ធម៌ដដលទកើត្រួមគ្ន្និងឧបការៈគ្ន្ទៅវិញទៅមក បានដល់

បដិសនធិនាមកខនធ ៤ ដត្ម្្យ្ង មិនស្ត្ូវអាស្ស័យហ យវត្ថុ ទស្ពាោះកនុងចត្ុទវាការភូមិទនាោះ គ្្្នរូប មានដត្នាមដត្ម្្យ្ង

ចាំដណកហ យវត្ថុទនាោះជារូប ទស្ពាោះទហត្ុដូទ ន្ោះ ទ ើបមិនទកើត្កនុងភូមិទនាោះ ។

ការឧបការៈគ្ន្ទៅវិញទៅមករបស់អញ្ញមញ្ញបចច័យទនោះ មានឧបមាដូចជាត្ុដដលមានទជើង ៣ ឬទ ទើ ជើង

សស្មាប់ទោងស្ន្ចបាច ឹក ។ ដូចស្ពោះអដឋកថា រ្យទពាល ុកកនុងអដឋកថាបោឋ្នថា

អញ្ញមញ្ញំ ឧបាាទនុបត្ថមភនភាយេន ឧបការយកា ធយ្មា អញ្ញមញ្ញបច្ចយោ អញ្ញមញ្ញុប

ត្ថមភកំ ត្ិទណ្ឌំ េិយ ដស្បថា “ធម៌ដដលឧបការៈគ្ន្ទៅវិញទៅមកឱ្យទកើត្ទ ើងទនាោះ ទ ្ោះថា អញ្ញមញ្ញ-

បច្ចយ ការឧបការៈគ្ន្ទៅវិញទៅមកទនាោះ ដូចជាទ ើ ៣ (ដដលស្ត្ូវទគោក់បញ្្ឈរឱ្យចុងទាំង ៣ ល់គ្ន្និងទជើង

ឃ្ល្ត្ទចញពីគ្ន្ទដើម្បីឱ្យទ ើទាំង ៣ ទនាោះបាន) ដដលអាស្ស័យគ្ន្ទៅវិញទៅមក ។

 ម្្យ្ងទ ៀត្ អញ្ញមញ្ញបចច័យទនោះ មានសភាពស្សទដៀងគ្ន្ឬសមពនធគ្ន្ជាមួយនឹងសហជាត្បចច័យ ទពាលគឺ

នាមធម៌និងរូបធម៌ដដលទកើត្ទ ើងស្ពមគ្ន្ទនាោះ មានការឧបការៈឱ្យទកើត្ទ ើងរួមគ្ន្ទោយអាំណាចរបស់សហជាត្-

បចច័យ និងមានការឧបការៈដល់គ្ន្នឹងគញនាទោយអាំណាចរបស់អញ្ញមញ្ញបចច័យ បានន័យថា កាលជាអញ្ញមញ្ញ-

បចច័យទហើយ ស្ត្ូវស្បស្ពឹត្តទៅរួមគ្ន្ជាមួយនឹងសហជាត្បចច័យជានិចច ដដលមិនស្បស្ពឹត្តទៅជាមួយនឹងសហជាត្-

បចច័យទនាោះ មិនមានទ ើយ បុដនតសហជាត្បចច័យវិញទនាោះ សូម្បីដត្មិនបានរួមគ្ន្ជាមួយនឹងអញ្ញមញ្ញបចច័យក៏ស្បស្ពឹត្ត

ទៅបាន ។

ឧទហរណ៍ថា

១. សម្បយុត្តនាមកខនធ ៤ (ទវ នាខ្នធ ១ សញ្ញ្ខ្នធ ១ សង្ខ្រកខនធ ១ និងវិញ្ញ្ណកខនធ) និងចិត្តជរូបជាស

ហជាត្បចច័យបាន បុដនតជាអញ្ញមញ្ញបចច័យមិនបាន

២. មហាភូត្រូបនិងឧបាទរូបជាសហជាត្បចច័យបាន បុដនតជាអញ្ញមញ្ញបចច័យមិនបាន ។

ទស្ពាោះទហត្ុទនាោះ ទ ើបស្ពោះដីកា រ្យសដមតង ុកកនុងបោឋ្នមូលដីកាថា

សហជាត្ទិបច្ចយោ យោយ្តា យយេ ហិ យកាច្ិ អញ្ញមញ្ញបច្ចយោ ន យោត្ិ ។ ដមនពិត្

កាលជាសហជាតា ិបចច័យទនាោះ មិន ាំបាច់ស្ត្ូវជាអញ្ញមញ្ញបចច័យទ ើយ ។

មណិស្រមញ្ជុស្ដីកាថា

អញ្ញមញ្ញបច្ចយោ សហជាត្បច្ចយយន េិ្ ន យោត្ិ សហជាត្បច្ចយោ បន យត្ន េិ

្បិ យោត្ិ ។

អញ្ញមញ្ញបចច័យរដមងគ្្្នទស្ពាោះទបើទវៀរ កសហជាត្បចច័យ បុដនតសហជាត្បចច័យរដមងមាន ទស្ពាោះទវៀរ ក

អញ្ញមញ្ញបចចយទនាោះ ។

បានន័យថា ការឧបការៈទោយអាំណាចសហជាត្បចច័យមិន ាំបាច់ស្ត្ូវមានអាំណាចអញ្ញមញ្ញបចច័យក៏បាន

បុដនតកាលទបើស្ត្ូវឧបការៈទោយអាំណាចអញ្ញមញ្ញបចច័យទហើយស្ត្ូវដត្មានសហជាត្បចច័យរួមផងដដរ ។

ទស្ពាោះទហត្ុទនាោះ ធម៌ដដលជាសហជាត្បចច័យទ ើបមានទស្ចើនជាធម៌ដដលជាអញ្ញមញ្ញបចច័យ ទោយទហត្ុ

ដដលសហជាត្បចច័យទនាោះមានអាំណាច ូលាំ ូលាយ គឺទបើធម៌ទាំងឡាយឯណាទកើត្រួមគ្ន្ទហើយ ធម៌ទាំងឡាយ

ទនាោះក៏ជាសហជាត្បចច័យបានទាំងអស់ បុដនតនឹងជាអញ្ញមញ្ញមបចច័យទាំងអស់មិនបាន ទស្ពាោះថាទកើត្រួមគ្ន្ទហើយក៏

ស្ត្ូវឧបការៈដល់គ្ន្នឹងគ្ន្ផង ទ ើបទៅថា អញ្ញមញ្ញបច្ចយ មិនដមនស្ត្ឹមដត្ទកើត្រួមគ្ន្ដត្ម្្យ្ងដូចសហជាត្-

បចច័យទនាោះទ ។

អញ្ញមញ្ញបចច័យនិងសហជាត្បចច័យមានអាំណាចពិទសសទផ្េងគ្ន្គឺ

អញ្ញមញ្ញបចច័យមានអាំណាចឧបការៈដល់នឹងគ្ន្ឱ្យទកើត្ទ ើង

សហជាត្បចច័យមានអាំណាចឧបការៈឱ្យទកើត្ទ ើងស្ពមគ្ន្ ។

អងគធម៌បរមត្ថរបស់អញ្ញមញ្ញបចច័យ

បវត្តិបដិសនធិនាមកខនធ ៤ គឺចិត្ត ៨៩ ទចត្សិកសម្បយុត្ត ៥២ ឧបការៈដល់គ្ន្នឹងគ្ន្កតី

 មហាភុត្រូប ៤ ស្គប់ស្បទភ មានចិត្តជមហាភូត្រូប ៤ ជាទដើមដដលឧបការៈដល់គ្ន្នឹងគ្ន្កតី

បញ្ចទវាការបដិសនធិនាមកខនធ ៤ និងហ យវត្ថុដដលឧបការៈគ្ន្ទៅវិញទៅមកកតី

ជា អញ្ញមញ្ញបច្ចយ ។

អងគបរមត្ថរបស់អញ្ញមញ្ញបចចយុប្បននធម៌

បវត្តិបដិសនធិនាមកខនធ ៤ គឺចិត្ត ៨៩ ទចត្សិកសម្បយុត្ត ៥២ ដដលស្បស្ពឹត្តទៅទោយការទស្បៀបទធៀបគ្ន្

មហាភូត្រូប ៤ ស្គប់ស្បទភ ដដលស្បស្ពឹត្តទៅទោយការទស្បៀបទធៀបគ្ន្

បញ្ចទវាការបដិសនធិនាមកខនធ ៤ និងហ យវត្ថុដដលស្បស្ពឹត្តទៅទោយការទស្បៀបទធៀបគ្ន្

ជា អញ្ញមញ្ញបច្ចយុបាបនន ។

អញ្ញមញ្ញបចច័យ ជាសហជាត្ជាត្ិ

អញ្ញមញ្ញបចច័យ ជាបចចយុប្បននកាល

អញ្ញមញ្ញបចច័យ ជាជនកសត្តិ និងឧបត្ថមភកសត្តិ ។

ទត្លកោហបករណ៍គ្ថាទលខ្ ១៩

ព្រោមា សុរាសុរគណា ច្ មោនុភាវា

គនធរក
វ ិននរមយោរគរកខសា ច្,

យត្ ចាបយរ ច្ មរណ្គគស

ិ ិខាយ សយរវ

អយនេ បត្នេិ សលភា ឥេ ខីណ្បុញ្ញា ។

ស្ពហម ទ វតានិងពួកអសុរៈទាំងឡាយដដលមានឫ ធិទស្ចើន ស្ពមទាំងគនធពវៈ កិននរៈ នាគនិងរកខសៈទាំងអស់ទនាោះស្ពម

ទាំងជនទាំងឡាយដទ រដមងធ្ល្ក់ចុោះកនុងអណាតត្
្ ទភលើង គឺទសចកតីស្ល្បជា
់ ីបផ
ាំ ុត្ ដូចជាសត្វអាំពិលអាំដពកដដលអស់បណ
ុ ្យ ។

ព្រោមា ច្ រីស្ពហមកតី សុរាសុរគណា ច្ រីពួកទ វតានិងពួកអសុរៈទាំងឡាយកតី មោនុភាវា ដដលមាន

ឫ ធិទស្ចើន គនធរវកិននរមយោរគរកខសា ច្ រីគនធពវៈនិងកិននរៈនិងនាគនិងរកខសៈទាំងឡាយកតី សយរវ ទាំងអស់

យត្ ទនាោះ អបយរ (ជ្) ច្ រីជនទាំងឡាយដទ កតី បត្នេិ រដមងធ្ល្ក់ចុោះ មរណ្គគិសិខាយ អយនេ កនុង ីបាំផុត្

ទនអណាត្ត្របស់ទភលើង គឺទសចកតីស្ល្ប់ ខីណ្បុញ្ញា សលភា ឥេ ដូចជារីសត្វអាំពិលអាំដពកដដលមានបុណ្យអស់

ទហើយ (ឬថា ដូចជារីសត្វអាំពិលអាំដពកដដលអស់បុណ្យទហើយ) ។