İŞLETME FONKSİYONLARI

 Yönetim
 Üretim
 Pazarlama
 Finans
 İnsan Kaynakları Yönetimi
 Halkla İlişkiler
 Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge)

İŞLETME YÖNETİMİ

Belirli bir işbirliği ve ilişki sistemi içinde bir araya gelen insanların ortak
amaçlarını gerçekleştirmek üzere yapacağı faaliyetlerin düzenlenmesi sürecine
Yönetim denir.

İşletme Yönetimi ise; işletmenin amaçlarını etkili ve verimli bir şekilde

gerçekleştirilebilmesi için yapılması gerekli faaliyetlerin planlanması, organize
edilmesi, yönlendirilmesi, koordine ve kontrol edilmesidir.

Yönetimin Ve İşletme Yönetiminin Özellikleri

1. Yönetim faaliyeti insanlarla ilgilidir.

2. Yönetim bir grup faaliyetidir.
3. Yönetim bir işbirliğini gerekli kılar.
4. Yönetim bir koordinasyon faaliyetidir.
5. Yönetim amaca yönelik bir faaliyettir.
6. Yönetim iş bölümü ve uzmanlaşma faaliyetidir.
7. Yönetim bir yetkiyi ve hiyerarşiyi ifade eder.

31
 8. Yönetim sürekli ve dinamik bir faaliyet sürecidir.
9. Yönetim evrensel özelliğe sahiptir.
10. Yönetimin teknik bir boyutu vardır.
11. Yönetim yenilikçidir.
12. Yönetim rasyonel ve kar amaçlıdır.
13. Yönetim iyi bir haberleşmeyi gerektirir.

Yönetici
Belirli bir süre içinde ortak amaçları gerçekleştirmek için çevresel yeni bilgileri
uygulayarak sahip olduğu maddi ve beşeri kaynakları etkili ve verimli bir şekilde
yönlendiren kişiye Yönetici denir.

YÖNETİM KADEMELERİ

1. Üst Kademe Yönetimi (Tepe Yönetimi) :

- Yönetim kurulu başkanı
Yönetim kurulu başkan yardımcıları
- Genel müdür
Genel müdür yardımcıları

2. Orta Kademe Yönetimi:

- Bölüm müdürleri (Muhasebe, finansman, kalite, ar-ge, üretim, personel)
- Şube müdürleri

3. Alt (İlk) Kademe Yönetimi:

- Nezaretçi
- Ustabaşı (Formen)
- Bölüm şefi
- Başhemşire

32
İŞLETME YÖNETİMİNİN AMAÇLARI

1. Karlılık: Karlılık = Net Kar / Öz Sermaye = 1

2. Verimlilik: Verimlilik = Çıktılar / Girdiler ≤ 1
3. Etkinlik: Etkinlik = Çıktılar / Planlanan Amaçlar
4. Süreklilik
5. Esneklik ve Uyum
6. Çalışma Hayatının Niteliğini Geliştirme
- Yönetime katılma
- Fiziki çalışma şartlarının geliştirilmesi
- Çalışanların tatmini
7. Sosyal Sorumluluk ve İş Ahlakı
- Sosyal değerler ve iş ahlakı
- Tabii çevrenin korunması
- Tüketicinin korunması
- Yeni yatırımlar yapılması

33
 İŞLETME TARİHİ

1. Tarım Toplumu
2. Sanayi Devrimi ve Sanayi Toplumu
3. Bilgi Toplumu

1. Tarım Toplumu:
Özellikleri:

a. Kişiler ve toplumlar arasında iş bölümüne henüz gidilmemiştir.

b. Üretim faktörleri ve teknolojik düzey çok sınırlı olduğu için verim çok düşüktür.
c. Ekonomi neredeyse tamamen tarıma bağlıdır.
d. Tüketim malları takas yoluyla el değiştirdiği için para kullanımı sınırlıdır.
e. Toplumda doğum ve ölüm oranı çok yüksektir, nüfus artış oranı düşüktür.
f. Çok küçük zanaatkâr sınıfı vardır.
g. Hem ekonomik hem de siyasi güç toprak sahiplerinin elindedir.

2. Sanayi Devrimi ve Sanayi Toplumu:

Özellikleri:
a. Makineleşme ve otomasyon
b. Örgütler
c. Rasyonel (Akılcı, Gerçekçi, Verimli, Hesaplı)
d. Merkezileşme
e. Fabrika düzeni
f. Pazara yönelik üretim
g. Standartlaşma ve iş bölümü
h. Uzmanlaşma
i. İşçi sınıfı

3. Bilgi Toplumu:

34
 Bilgi kullanımının yaygınlaştığı ve insanların bilgiye ulaşmasının kolaylaştığı bir
toplumdur.
Özellikleri:
a. Ekonominin sanayi sektörü yerine hizmet sektörü etrafında örgütlenmesi.
b. Bilginin merkezleri üniversiteler, akademik enstitüler ve araştırma
kuruluşlarıdır.
c. Bilime dayalı sektörler oluşmuştur.
d. En büyük sermaye beyin gücü olarak kabul edilmiştir.
e. Doğal ve nükleer enerji kullanımı yaygınlaşmıştır.
f. Üretimde bilgisayar ve bilgisayar kontrollü makineler yaygınlaşmıştır
(robotlar).
g. Neredeyse sınırsız bir iletişim söz konusudur (Uydu, internet).
h. Üretimde rekabeti esas alan, çeşitlilik ve esnekliği ön gören pazar esaslı
stratejiler benimsenmiştir.

35
 KLASK İŞLETME YÖNETİMİ DÜŞÜNCESİ

1. Bilimsel Yönetim Yaklaşımı ve FREDERICK W. TAYLOR (1856 – 1915)

Bilimsel Yönetimi Ortaya Çıkaran Nedenler:

a. Teknik gelişmeler.
b. İş bölümü ve uzmanlaşmadaki artış.
c. İşletmelerin sayı ve büyüklüğünün artması nedeniyle organizasyona ihtiyaç
duyulması.

Taylor’un ve Bilimsel Yaklaşımın Temel Felsefesi:

“Çalışanların ne yapması gerektiğini tam olarak belirlemek ve işlerin en verimli
şekilde yerine getirilmesini sağlamaktır.”
Bunun için “tecrübe yerine bilim, anlaşmazlık yerine ahenk (uyum), bireycilik
yerine iş birliği, kısıtlanmış üretim yerine azami (max.) üretim” ön plana çıkarılmıştır.

Taylor’un Gözlemleri:
a. İş yerlerinde verimsiz bir çalışma düzeni olup, bu büyük israflara yol
açmaktadır.
b. İşçi – işveren arasında çıkar çatışması söz konusudur.
c. Standartlaşma olmadığından işçiler işi kendi bildikleri gibi yapmaktadırlar.
d. İşe alımlarda seçici davranılmamaktadır.
e. Yönetime ait birçok işi görevleri olmadığı halde işçiler yapmaktadır.

Taylor’un Önerileri:
a. Standartlaştırma
b. Hareket ve zaman etüdü
c. İşe uygun eleman seçimi ve eğitimi
d. Parça başı ücret sistemi
e. Fonksiyonel ustabaşılık

36
 2. Yönetim Süreci Yaklaşımı ve HENRY FAYOL (1841 – 1925)

Bilimsel yönetim yaklaşımından farklı olarak iyi bir örgüt yapısı ve yönetim
ilkelerini geliştirmeye çalışan bir yaklaşımdır. Fayol’un yaklaşımı örgütün daha üst
düzeylerine yöneliktir. Fayol bir endüstriyel işletmenin faaliyetlerinin altı temel gruba
ayrılacağını ileri sürmüştür. Bunlar:
a. Teknik faaliyetler (Üretim ile ilgili faaliyetler)
b. Ticari faaliyetler (Satın alma ve satma faaliyetleri)
c. Finansal faaliyetler (Sermaye temini ve kullanımı)
d. Güvenlik faaliyetleri (İşyeri ve personelin korunmasına yönelik faaliyetler)
e. Muhasebe faaliyetleri (Envanter yapma, bilanço, fiyat ve istatistik)
f. Yönetsel faaliyetler (Planlama, örgütleme, emir-komuta, koordine ve kontrol etme)

Fayol’un 14 Yönetim Prensibi

a. İş bölümü h. Merkezileşme
b. Yetki ve sorumluluk i. Hiyerarşi
c. Disiplin j. Düzen
d. Komuta birliği k. Eşitlik
e. Yönetim birliği l. Personelin sürekliliği
f. Menfaat birliği m. İnisiyatif
g. Hakkaniyet n. Birlik duygusu

3. Bürokrasi Yaklaşımı ve MAX WEBER (1864 – 1920)

Alman, sosyolog, iktisatçı ve tarihçi olan Weber bürokrasiyi modern toplumun

ihtiyaçlarından dolayı ortaya çıkan çeşitli örgütler (iş örgütleri, devlet daireleri, askeri
örgütler) için en etkin biçimde kullanılabilecek etkili bir model olarak görülmüştür.

37
 Bürokrasi kırtasiyecilik, işlerin yavaş yürümesi, sorumluluktan kaçma gibi
olumsuz anlamlarda değil bilakis şimdiye dek geliştirilmiş en model ve etkili bir
örgütlenme ve yönetim biçimini ifade eder.
İdeal bürokrasi geleneğe ya da karizmaya dayanan yetkinin aksine tamamen
yasal yetkiye dayanır.

Bürokratik Örgütün Yapısının Özellikleri

a. Fonksiyonel uzmanlaşmaya dayanan ileri derecede iş bölümü

b. Açık ve seçik biçimde belirlenmiş hiyerarşik bir yapı
c. Çalışanların hak ve görevlerini kapsayan bir kurallar sistemi
d. Gayrı şahsi ilişkiler
e. Teknik yetenek esasına dayanan bir personel seçim ve terfi sistemi

Bürokrasinin Avantajları

a. Uzmanlaşma ile verimliliğin artmasına yol açar

b. İşe alınma ve terfiler yeteneğe bağlı olduğu için objektiftir
c. Kurallar üretimi ve verimliliği artırır
d. Herkesin görev ve sorumlulukları belli olduğu için çatışma olmaz

Bürokrasinin Dezavantajları

a. Fazla kırtasiyeciliğe ve kayıt tutulmasına neden olur

b. İş görenler örgüte karşı ilgisiz kalırlar
c. Aşırı kurallar ve politikalar çalışanların kendilerini geliştirmelerine engel olur
d. Bürokratik katılıktan dolayı işletmenin gelişen dünyaya ayak uyduramama
eksikliği vardır.

38