Isang paglalantad ang panitikan ng mga katotohanang

panlipunan at ng mga kathang-isip na guni-guni.

Hinahaplos nito ang mga sensorya ng tao: ang pantanaw,
pandinig, pang-amoy, panlasa, at pandama. Noong 2000,
binigyang katangian ito ni Villafuerte bilang isang buhay
ngunit payak na salitang dumadaloy sa katawan ng tao.
May buhay ang panitikan sapagkat may sarili itong pintig at
dugong mainit na dumadaloy sa mga arteryo at bena ng
bawat nilalang at ng isang buong lipunan. Sa kasong ito, sa
mga Pilipino at sa kanilang lipunang ginagalawan. Kapag
binasa ang panitikan, pinagmumulan ito ng madamdaming
emosyon sa isang tao o pangkat ng mga tao, sapagkat
sinulat ang mga ito ng kapwa tao. Sa kasalukuyan, madali
at magaang ang pamamaraan ng pagkalat at
pagpapamudmod ng panitikan sa Pilipinas. Dahil ito sa
makabagong mga kaunlaran sa larangan ng teknolohiya.
Bukod sa mga nasusulat na salita sa mga aklat, radyo, at
telebisyon, kumakalat din ang panitikan sa pamamagitan
ng mga kagamitang elektronika, katulad ng grabador ng
tinig at tunog (tape recorder), diskong kompakto (compact
disk), plaka, mga tape ng VHS, at mga kompyuter. Dahil
sa internet, naging maginhawa at madali ang pagkuha ng
impormasyong pampanitikan. Isa nang instrumento ito para
sa mga mambabasang Pilipinong may pagpapahalaga at
pagmamalaki sa kanilang pinagmulan, kasaysayan, at
kalinangan o kultura.

Paraan ng pagbasa at pagpapaliwanag[baguhin

Mayroong dalawang pamamaraan ng pagbasa at
papaliwanang ng mga tekstong pampanitikan:
ang makasaysayan o historikal na paraan at
ang pormalistikong kaparaanan.
Paraang historikal
Isang tradisyonal o nakaugaliang paraan sa pagbasa at
pagpapaliwanag ng mga tekstong pampanitikan. Isa itong
metodong nagpapakita ng mga bagay, karanasan, at
puwersang pangkasaysayan na nagbigay ng impluwensiya
tungo sa paggawa, pagsulat, paghubog, at pag-unlad ng
panitikan sa Pilipinas. Sa ganitong paraan, nagkaroon ng
apat na kahatian ang kapanahunang pangkasaysayan ng
Pilipinas: ang Panahon ng Pananakop Bago Dumating ang
mga Kastila o Pre-Spanish Colonial Period (1400-1600), ang
Panahon ng mga Kastila o Spanish Period (1600-1898),
Panahon ng mga Amerikano o American Occupation (1898-
1946), at ang Pangkasalukuyang Panahon Pagkaraan ng
Kolonyalismo o Contemporary Post-colonial Period.Kaugnay
ng panitikang Pilipino, sina Jose Villa Panganiban at Teofilo
del Castillo ang unang gumamit ng ganitong paraan upang
makamit ang interpretasyon ng pangliteraturang mga
teksto.
Paraang pormalistiko
Ang paraang pormalistiko ay isang pormal at empirikal na
pamamaraan ng pagbasa at pagpapaliwanag – maging
pagsulat – ng tekstong pampanitikan na Dumating sa
Pilipinas ang ganitong paraan sa pamamagitan ng
Amerikanong sistemang pang-edukasyon. Sa ganitong
paraan, mas detalyado at empirikal (batay sa karanasan,
obserbasyon, pagsubok o eksperimento, ayon sa praktikal
na karanasan, sa halip na teoriya ang pamamaraan ng
pagbasa ng pampanitikang teksto na may layuning tuklasin
ang kung ano talaga ang makapampanitikan o literaryo sa
teksto. Nag-iiba-iba ang mga kaparaanan mula sa diin at
patutunguhan o direksiyon ng mga gumagamit nito.
Kabilang sa pinagtutuunan ng pansin dito ang pagkakaroon
ng pagkakaisa o unidad ng katawan ng teksto, o sa
madalaing sabi: nakatuon mismo sa pinakateksto.

Ang Panitikan ng Pilipinas ay pangunahing tumutukoy sa umiiral, umuunlad, at namamayaning uri

at anyo ng katutubòng panitikan. Subalit nakakasáma rin dito ang mga panitikang nilikha at ginawa
 ng mga Pilipinong nása labas ng sariling bansa, sapagkat inakdaan ang mga ito ng mga Pilipino, o
ng may-lahing Pilipino sa malawak na nasasakupan ng paksa. Dahil dito, tinatawag ding Panitikang
Pilipino[1]ang Panitikan ng Pilipinas.[2] Sa kasalukuyan, tinatawag din itong Panitikang Filipino[3],
sapagkat kinabibilangan ng mga likhang pampanitikang nagmula sa at kinabibilangan ng iba’t ibang
wika sa Pilipinas.
Mayaman ang Pilipinas sa sari-saring anyo at hubog ng panitikan na naglalarawan sa kalinangan ng
mga Pilipino. Kabilang sa mga ito ang kuwentong-bayan, maikling kuwento o maikling
katha, sanaysay, tula, dula, nobela, drama, balagtasan, parabula, bugtong, salawikain, kasabihan, p
abula, alamat, tanaga, bulong, awiting-bayan, epiko, pelikula, at mga iskrip na pangradyo,
pantelebisyon at pampelikula[3][4][5]
Sa bisà ng Proklamasyon Blg. 968, s. 2015., ang "Buwan ng Panitikan ng Filipinas" ay
ipinagdiriwang tuwing buwan ng Abril. Ang Buwan ng Panitikan ng Filipinas 2018 na may temang
"Pingkian" ay kasabay ng ika-230 anibersaryo ng pagkakasilang ni Francisco Balagtas, ang "Bayani
ng Harayang Filipino".

Mga nilalaman
[itago]

 1Kahulugan ng Panitikang Pilipino

 2Mga katangian ng Panitikang Pilipino

 3Kahalagahan ng Panitikang Pilipino

 4Pag-aaral ng Panitikang Pilipino

 5Pag-uuring pampanitikan

o 5.1Mga paraan ng pag-uuri

 5.1.1Ayon sa paghahalin

 5.1.1.1Pasalindila

 5.1.1.2Pasalinsulat

 5.1.1.3Pasalintroniko

 5.1.2Ayon sa anyo

 5.1.2.1Patula

 5.1.2.2Patuluyan

 5.1.2.3Patanghal

 6Sinaunang Panitikang Pilipino

 7Paraan ng pagbasa at pagpapaliwanag

 o 7.1Paraang historikal

o 7.2Paraang pormalistiko

 8Mga sanggunian

o 8.1Partikular

o 8.2Malawakan

Kahulugan ng Panitikang Pilipino[baguhin | baguhin ang batayan]

Pangunahing lathalain: Panitikan
May iba’t ibang mga manunulat at mga dalubahasang Pilipino ang nagbigay ng kahulugan sa
panitikan ayon sa kanilang pananaw bilang mamamayan ng Pilipinas. Kabilang sa mga ito sina Jose
Arrogante, Zeus Salazar, at Patrocinio V. Villafuerte, bukod pa sa iba. [6]
Noong 1983, para kay Arrogante, isang talaan ng buhay ang panitikan kung saan nagsisiwalat ang
isang tao ng mga bagay na kaugnay ng napupuna niyang kulay ng buhay at buhay sa kanyang
daigdig na kinabibilangan. Ginagawa ito ng isang tao sa pamamagitan ng malikhain pamamaraan. [6]
Noong 1995, inilarawan ni Salazar ang panitikan bilang isang lakas na nagpapagalaw sa lipunan.
Dinagdag pa niyang isa itong kasangkapang makapangyarihan na maaaring magpalaya sa isang
ideyang nagpupumiglas upang makawala. Para sa kanya, isa rin itong kakaibang karanasang
pantaong natatangi sa sangkatauhan.[6]

Mga katangian ng Panitikang Pilipino[baguhin | baguhin ang

batayan]
Isang paglalantad ang panitikan ng mga katotohanang panlipunan at ng mga kathang-isip na guni-
guni. Hinahaplos nito ang mga sensorya ng tao: ang pantanaw, pandinig, pang-amoy, panlasa, at
pandama. Noong 2000, binigyang katangian ito ni Villafuerte bilang isang buhay ngunit payak na
salitang dumadaloy sa katawan ng tao. May búhay ang panitikan sapagkat may sarili itong pintig at
dugong mainit na dumadaloy sa mga arteryo at bena ng bawat nilalang at ng isang buong lipunan.
Sa kasong ito, sa mga Pilipino at sa kanilang lipunang ginagalawan. [6]
Kapag binasa ang panitikan, pinagmumulan ito ng madamdaming emosyon sa isang tao o pangkat
ng mga tao, sapagkat sinulat ang mga ito ng kapwa tao.[4]
Sa kasalukuyan, madali at magaang ang pamamaraan ng pagkalat at pagpapamudmod ng panitikan
sa Pilipinas. Dahil ito sa makabagong mga kaunlaran sa larangan ng teknolohiya. Bukod sa mga
nasusulat na salita sa mga aklat, radyo, at telebisyon, kumakalat din ang panitikan sa pamamagitan
ng mga kagamitang elektronika, katulad ng grabador ng tinig at tunog (tape recorder), diskong
kompakto (compact disk), plaka, mga tape ng VHS, at mga kompyuter.[3] Dahil sa internet, naging
maginhawa at madali ang pagkuha ng impormasyong pampanitikan. Isa nang instrumento ito para
sa mga mambabasang Pilipinong may pagpapahalaga at pagmamalaki sa kanilang pinagmulan,
kasaysayan, at kalinangan o kultura.[4]

Kahalagahan ng Panitikang Pilipino[baguhin | baguhin ang batayan]

May kaakibat na kahalagan ang panitikan para sa mga Pilipino. Isa itong uri ng mahalagang
panlunas na tumutulong sa mga tao upang makapagplano ng sari-sariling mga buhay, upang
matugunan ang kanilang mga suliranin, at upang maunawaan ang diwa ng kalikasan ng pagiging
makatao. Maaaring mawala o maubos ang mga kayamanan ng isang tao, at maging ang kanyang
pagiging makabayan, subalit hindi ang panitikan. Isang halimbawa nito ang pangdadayuhan ng
ibang mga Pilipino. Bagaman nilisan nila ang kanilang bayang sinilangan, ang panitikan ang
kanilang tulay sa naiwan nilang bansa.[4]
Sa panlipunan, pambansa, at pandaigdigang kaukulan, isa ang panitikan sa pinagbabatayan ng
pagkakaroon ng tagumpay at kabiguan ng isang bansa at ng ugnayan ng mga bansa. [4]

Pag-aaral ng Panitikang Pilipino[baguhin | baguhin ang batayan]

Isang malaki at mahalagang bahagi ng edukasyon sa Pilipinas ang pag-aaral at pagkakaroon ng
kurikulum na ukol sa panitikang Pilipino.[4] Bilang isang kurso sa paaralan, dalubhasaan, o
pamantasan, ginagamitan ang pag-aaral ng Panitikan sa Pilipinas ng makasaysayang pananaw.
Sinasaklawan nito ang kasaysayan ng Panitikang Pilipino sa iba't ibang panahong pinagdaanan ng
bansang Pilipinas. Sakop din nito ang mga mga uri at anyo ng Panitikang Pilipino, paglinang nito,
mga manunulat, mga bayani, at mga mithiin ng sangkabansaan. [1]

Pag-uuring pampanitikan[baguhin | baguhin ang batayan]

Mga paraan ng pag-uuri[baguhin | baguhin ang batayan]
May dalawang ng pag-uuri ng panitikan: ang ayon sa paghahalin at ang ayon sa kaanyuan o anyo.
[3]

Ayon sa paghahalin[baguhin | baguhin ang batayan]

May tatlong kabahaging uri ang paraan ng pag-uuri ng panitikan ayon sa paghahalin. Ito
ang pasalindila, pasalinsulat, at ang pasalintroniko.[3]
Pasalindila[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang pasalindila ay ang paraan ng paglilipat ng panitikan mula sa dila at bibig ng tao. Noong hindi pa
marunong magsulat ang mga ninuno ng mga makabagong Pilipino, binibigkas lamang nila ang mga
tula, awit, nobela, epiko, at iba pa. Kalimitang nagtitipun-tipon ang sinaunang mga Pilipino upang
pakinggan ang mga salaysayin, paglalahad o pamamayag na ito. Paulit-ulit nilang pinakikinggan ang
mga ito upang matanim sa kanilang isipan. Sa ganitong palagiang pakikinig at pagbigkas ng
panitikan, nagawa nilang maisalin ang mga ito papunta sa susunod na salinlahi o henerasyon ng
mga Pilipino.[3]
Pasalinsulat[baguhin | baguhin ang batayan]
Ang pasalinsulat, isinatitik, isinulat, inukit, o iginuhit ng mga ninuno ng pangkasalukuyang panahong
mga Pilipino ang kanilang panitikan. Naganap ito noong matutunan nila ang
sinaunang abakada o alpabeto, kabilang na ang mas naunang baybayin at mga katulad nito.
Pasalintroniko[baguhin | baguhin ang batayan]
Isang bagong kaparaanan ng pag-uuri ang pansalintroniko, o pagsasalin ng panitikan sa
pamamagitan ng mga kagamitang elektroniko na dulot ng teknolohiyang elektronika. Ilan sa mga
halimbawa nito ang paggamit ng mga diskong kompakto, plaka, rekorder (tulad ng tape recorder at
ng VHS), mga aklat na elektroniko (hindi na binubuklat dahil hindi na yari sa papel, bagkus ay nasa
mga elektronikong anyo na), at ang kompyuter.[3]
Ayon sa anyo[baguhin | baguhin ang batayan]
Ayon sa anyo, ang panitikan ay nahahati sa tatlong uri. Ito ang patula, patuluyan at patanghal. [3]
Patula[baguhin | baguhin ang batayan]
Nasa anyong patula ang panitikan kung saknungan ito at may taludturan. Katangian ng mga
taludtod ng mga tula ang pagkakaroon ng bilang at sukat ng mga pantig at ang pagkakatugma-
tugma o pagkakasintunug-tunog ng mga pantig. Subalit mayroon din namang mga panitikang
patulang tinatawag na Malaya sapagkat walang bilang, sukat, tugmaan, at pagkakasintunugan ng
mga pantig ng taludtod. Mayroong apat na uri ang anyong patula: tulang pasalaysay, tulang
paawit o tulang liriko, tulang dula o tulang pantanghalan, at tulang patnigan. May mga uri rin ang
bawat isa sa mga ito:[3]

 Naglalarawan ang tulang pasalaysay ng mga tagpo at pangyayaring mahahalaga sa

buhay ng tao. Mayroon itong tatlong mga uri: ang epiko, ang awit at kurido, at ang balad.

 May anim na uri ang tulang paawit o tulang liriko: awiting-

bayan, soneto, elehiya, dalit, pastoral, at oda.

 May limang uri naman ang tulang dula o tulang patanghal:

ang komedya, trahedya, parsa, saynete, at melodrama.

 May tatlong uri rin ang tulang patnigan: ang karagatan, duplo at balagtasan.[3]
Patuluyan[baguhin | baguhin ang batayan]
Tinatawag na patuluyan ang anyo ng panitikan kung kagaya lamang ng sa pang-
araw-araw na paglalahad ang takbo ng pananalitang ginamit ng may-akda.
Nahahati sa mga talata o talataan ang mga bungkos ng pangungusap at hindi
pasaknong.[3]
Ilan sa mga uri ng anyong patuluyan ang maikling
kuwento, sanaysay, nobela o kathangbuhay, at kuwentong bayan. Kinabibilangan
ang mga kuwentong bayan ng alamat, mulamat o mito, pabula, kuwentong
kababalaghan, kuwentong katatawanan, at palaisipan.[3]
Patanghal[baguhin | baguhin ang batayan]
Tinataguriang patanghal ang anyo ng panitikan kung isinasadula ito sa mga
entablado, mga bahay, mga bakuran, mga daan, o sa mga naaangkop na mga
pook. Mayroon itong mga sangkap na diyalogong nasusulat na maaaring patula o
kaya patuluyan ang anyo. Mayroon din itong mga yugto na bumibilang mula sa isa
magpahanggang tatlo. Binubuo ng tagpo ang bawat yugto. Sa moro-moro, na isang
halimbawa ng panitikang patanghal, tinatawag na kuwadro ang tagpo.
Kinakailangang ipalabas ito sa isang tanghalaan o dulaan upang matawag na
patanghal.[3]

Sinaunang Panitikang Pilipino[baguhin | baguhin ang

batayan]
Pangunahing lathalain: Sinaunang Panitikan sa Pilipinas
Katulad ng maraming mga banyagang kabihasnan, mayroon nang panitikan sa
Pilipinas noong unang mga kapanahunan.[3][5] Nagbuhat ang panitikan ng Pilipinas
mula sa sari-saring mga lipon at pangkat ng mga taong dumating sa mga kapuluan
nito. May pagkaka-agwat-agwat na dumating sa sinaunang Pilipinas ang
mga Negrito, mga Indones, at mga Malay. Ang baybayin, ang isa sa mga
pagpapatibay na mayroon nang sistema ng pagsulat at pasalita sa sinaunang
Pilipinas bago pa man dumating ang mga pangkat ng mga dayuhan nagmula sa
Kanlurang bahagi ng mundo. Subalit karamihan sa mga naisulat na panitikang
 katha ng sinaunang mga tao sa Pilipinas ang sinunog ng mga Kastila. Nangabulok
at natunaw naman ang ibang naisatitik sa ibabaw lamang ng mga balat ng punong
kahoy at mga dahon ng mga halaman.[5]

Paraan ng pagbasa at
pagpapaliwanag[baguhin | baguhin ang batayan]
Mayroong dalawang pamamaraan ng pagbasa at papaliwanang ng mga tekstong
pampanitikan: ang makasaysayan o historikal na paraan at ang pormalistikong
kaparaanan.[7]

Paraang historikal[baguhin | baguhin ang batayan]

Isang tradisyonal o nakaugaliang paraan sa pagbása at pagpapaliwanag ng mga
tekstong pampanitikan. Isa itong metodong nagpapakita ng mga bagay, karanasan,
at puwersang pangkasaysayan na nagbigay ng impluwensiya tungo sa paggawa,
pagsulat, paghubog, at pag-unlad ng panitikan sa Pilipinas.[7]
Sa ganitong paraan, nagkaroon ng apat na kahatian ang kapanahunang
pangkasaysayan ng Pilipinas: ang Panahon ng Pananakop Bago Dumating ang
mga Kastila o Pre-Spanish Colonial Period (1400-1600), ang Panahon ng mga
Kastila o Spanish Period (1600-1898), Panahon ng mga Amerikano o American
Occupation (1898-1946), at ang Pangkasalukuyang Panahon Pagkaraan ng
Kolonyalismo o Contemporary Post-colonial Period.[7]
Kaugnay ng panitikang Pilipino, sina Jose Villa Panganiban at Teofilo del
Castillo ang unang gumamit ng ganitong paraan upang makamit ang interpretasyon
ng panliteraturang mga teksto.[7]

Paraang pormalistiko[baguhin | baguhin ang batayan]

Ang paraang pormalistiko ay isang pormal at empirikal na pamamaraan ng pagbasa
at pagpapaliwanag – maging pagsulat – ng tekstong pampanitikan na Dumating sa
Pilipinas ang ganitong paraan sa pamamagitan ng Amerikanong sistemang pang-
edukasyon.[7]
Sa ganitong paraan, mas detalyado at empirikal (batay sa karanasan, obserbasyon,
pagsubok o eksperimento, ayon sa praktikal na karanasan, sa halip na teoriya [8])
ang pamamaraan ng pagbasa ng pampanitikang teksto na may layuning tuklasin
ang kung ano talaga ang makapampanitikan o literaryo sa teksto. Nag-iiba-iba ang
mga kaparaanan mula sa diin at patutunguhan o direksiyon ng mga gumagamit nito.
Kabilang sa pinagtutuonan ng pansin dito ang pagkakaroon ng pagkakaisa o unidad
ng katawan ng teksto, o sa madalaing sabi: nakatuon mismo sa pinakateksto. [7]

PANITIKANG PILIPINO
Ang panitikan ay nagsasabi o nagpapahayag ng mga kaisipan, mga damdamin, mga
karanasan, hangarin at diwa ng mga tao. At ito rin ang pinakapayak na paglalarawan lalo na sa
pagsulat ng tuwiran o tuluyan at patula.
Ang salitang panitikan ay nanggaling sa salitang "pang-titik-an" na kung saan ang unlaping
"pang" ay ginamit at hulaping "an". At sa salitang "titik" naman ay
nangunguhulugang literatura (literature), na ang literatura ay galing sa Latin na litterana
nangunguhulugang titik.
Nagsasalaysay din ito sa pamahalaan, lipunan at mga pananampatalaya at mga karanasang may
kaugnay ng iba’t ibang uri ng damdamin tulad ng pag-ibig, kaligayahan, kalungkutan, pag-asa,
pagkapoot, paghihiganti, pagkasuklam, sindak at pangamba.

Mga teoryang pampanitikan

KLASISMO Ito ay ang mga sinulat ng mga dakilang manunulat. Mga

halimbawa nito ay ang MARS CITY, FUSE BOX, POSPORO.

Sa pag-aaral at pagsusuri ng akda sa pananaw ng Humanismo,

pinaniniwalaan na ang tao ang sukatan ng lahat ng bagay kaya’t
HUMANISMO kailangang ma-ipagkaloob sa kanya ang kalayaan sa pagpapahayag
sa saloobin sa pagpapasya.
Naniniwala ang mga humanista na sibilisado ang mga taong
nakapag-aaral dahil kinikilala ang kultura.

Naipapahayag ang kalinawan sa mga imaheng biswal, eksaktong

paglalarawan o pagbibigay anyo sa mga ideya
IMAHISMO

Ipinaglalaban ng teoryang realismo ang katotohanan kaysa

kagandahan. Sinumang tao, anumang bagay at lipunan ayon sa mga
REALISMO realista, ay dapat maging makatotohanan ang paglalarawan o
paglalahad. Karaniwang nakapokus ito sa pakgsang sosyo-pulitikal
kalayaan, at katarungan para sa mga naapi.

tumutukoy sa mga kwenotng base sa isang kulturang pinaghanguan

ng kwento o tula.
KULTURAL

ang teoryang ito ay patungkol sa may-akda ng mga akdang

pampanitikan, siya ang nagsusulat o sumusulat ng mga akdang
pampanitikan na ating nababasa magpasahanggang ngayon. Ang
BAYOGRAPIKAL
teoryang ito ay tumutukoy sa bakgrawnd ng may akda sa kanyang
sinulat na akda, makababasa tayo ng ilang mga pangyayaring
nangyari sa tunay na buhay ng may-akda upang masmapaganda pa
 nito ang paghubog sa kanyang sinulat na akda. Kakikitaan din ito ng
pilosopiya ng may akda sa dahilang kababasaan ito ng kanyang
pananaw patungkol sa mga bagay na nais niyang ihatid sa mga
mambabasa.

ang teoryang ito ay patungkol sa pinagmulan at pag-unlad ng wikang

ginamit sa mga akdang pampanitikan. Kakikitaan ang mga akda ng
mga pagbabago sa paggamit ng mga salitang naaayon sa panahon at
sa kultura na may kinalaman sa mga pagbabagong nagaganap sa
HISTORICAL ating bayan, kasama rito ang mga pagbabagong nagaganap sa ating
lipunan, ekonomiya, edukasyon, agrikultura at higit sa lahat ang
ating pananampalataya

inuuwa ang akda batay sa kalagayan ng mga tauhan. Hinahanapan

ang akda ng patunay ng mga naglalabasang lakas sa pagitan ng
MARKSISMO
mahina at malakas, matalino at mangmang, duwag at matapang,
mahirap at mayaman. Dito nakapaloob ang mga tauhang bida at
kontrabida. May suliranin ang bida at ang gumagawa nito ay ang
kontrabida. Sa teoryang ito, di padadaig ang naaping tauhan,
babalikwas ito upang madapi ang nangaaping lakas.

ang teoryang pampanitikang umusbong sa Europe noong ikalawang

hati ng ikalabingwalong dantaon. Kasalungat ng romantisismo ang
klasismo sapagkat ang higit na pinahahalagahan ng romantisismo ay
ang damdamin at guniguni. Nagpapamalas ang romantisismo ng pag-
ibig sa kalikasan, pagmamahal sa kalayaan ay sa lupang sinilangan,
ROMANTISISMO paniniwala sa taglay na kabutihan ng tao, paghahangad ng
espiritwalidad at hindi mga bagay na materyal, pagpapahalaga sa
dignidad hindi sa mga karangyaan at paimbabaw na kasiyahan at
kahandaan magmahal sa babae/lalakeng nag-aangkin ng kapuri-puri
at magagandang katangian, inspirasyon at kagandahan.

ito ay teoryang pangpanitikan na pwede mong baguhin ang

katapusan at pwede ka ding mag dagdag nga mga tauhan ngunit
DEKONSTRAKSYON
hindi mo pwedeng buhain ang mga namatay na sa akda!
 hinahanapan ng katibayan ang kahalagahan ng personalidad ng tao at
binibigyan halaga ang kapangyarihan ng kapasyahan laban sa
EKSESTINSYALISMO
katwiran

Ang teorayng sosyolohikal ay may paksang nagbibigay ng

kaapihang dinanas ng tauhan sa kwento. ang akda rin sy nsgiging
SOSYOLOHIKAL salamin sa mga tunay na nangyayari sa lipunan. Sa kuwentong
“TATA SELO” ni Rogelio Sikat ay masasalamin ang aktwal na
pangyayari sa lipunan. ang pang aapi sa mga mahihirap at pagturing
dito na mababang uri.

ang pagpapaliwanag sa anyo ng akda ang tanging layunin ng

pagsusuri; samakatwid, ang pisikal na katangian ng akda ang
FORMALISM
pinakabuod ng teoryang formalismo. ang tunguhin ng teoryang ito
ay matukoy ang: nilalaman, kaanyuan, o kayarian, paraan ng
pagkakasulat ng akda..

ang Feminismoay tumutukoy sa kalaksan at sa kakayahan ng

tauhang babae sa isang kuwento o akda.
FEMINISMO

Teoryang Arkitaypalv Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang mga

mahahalagang bahagi ng akda sa pamamagitan ng mga simbolo.
ARKITAYP
Ngunit hindi basta-basta masusuri ang mga simbolismo sa akda.
Pinakamainam…

Dalawang Uri ang Panitikan

1. Patula – Ito ay nabubuo sa pamamagitan ng pagsasama-sama ng maaanyong salita sa mga

taludtod na may sukat o bilang ng mga pantig at pagtutugma ng mga salita sa hulihan ng mga
taludtod sa bawat saknong. Kabilang ditto ang mga sumusunod: tulang liriko, tulang
pasalaysay, tulang pangtanghalan, at patnigan.
2. Tuluyan o Prosa – Ito ay nabubuo sa pamamagitan ng malayang pagsasama-sama ng mga salita
sa mga pangungusap. Hindi limitado o pigil ang paggamit ng mga pangungusap ng may-
akda. Kabilang ditto ang mga sumusunod: maikling kwento, nobela, dula, alamat, pabula,
talambuhay, sanaysay, balita ateditoryal.

Dahilan sa Pag-aaral ng Panitikang Pilipino

1. Upang makilala ang kalinangang Pilipino, malaman ang ating minanang yaman ng kaisipan at
taglay na katalinihan ng lahing ating pinagmulan.
2. Upang matalos natin na tayo’y may marangal at dakilang tradisyon na nagsilbing patnubay sa
mga impluwensya ng ibang mga kabihasnang nanggaling sa iba’t ibang mga bansa.
3. Upang mabatid natin ang mga kaisipan sa ating panitikan at makapagsanay upang maiwasto ang
mga ito.
4. Upang malaman an gating mga kagalingan sa pagsulat at mapagsikapang ito ay mapagbuti at
mapaunlad.
5. Bilang mga Pilipinong mapagmahal at mapagmalasakit sa ating sariling kultura ay dapat nating
pag-aralan an gating panitikan. Tayo higit kanino man ang dapat magpahalaga sa sariling atin.
·
Uri ng Panitikan

1. KATHANG-ISIP (FICTION) -ang mga manunulat ay gumagawa ng akda mula sa kanilang

imahanisyon. Ang mga kuwento ay hindi totoo kagaya ng maikling kuwento, nobela at iba pa.
2. HINDI KATHANG -ISIP- ang mga panulat na batay sa tunay na pangyayari katulas ng
talambuhay, awtobiyograpiya, talaarawan, sanaysay ang mga akdang pangkasaysayan.

=Halimbawa ng Panitikan
1.) Alamat
2.) Bugtong
3.) Salawikain o Sawikain
4.) Epiko
5.) Pasyon
6.) Talumpati
7.) Tula
8.) Tayutay
9.) Parabula
10.) Palaisipan

 ALAMAT
 Ang alamat ay isang uri ng panitikan na nagkukuwento tungkol sa mga
pinagmulan ng mga bagay-bagay sa daigdig. Karaniwang nagsasalaysay ang mga ito ng mga
pangyayari hinggil sa tunay na mga tao at pook, at mayroong pinagbatayan
sa kasaysayan. Kaugnay ang alamat ng mga mito at kuwentong-bayan.Ang salitang
alamat ay panumbas sa salitang "legend" ng ingles.
 ALAMAT NG IBON
 BUGTONG
 Ang bugtong, pahulaan o patuturan ayisang pangungusap o tanong na may doble o
nakatagong kahulugan na nilulutas bilang isang palaisipan (tinatawag ding palaisipan ang bugtong).[1] May
dalawang uri ang bugtong: mga talinghaga (o enigma, bagaman tinatawag ding enigma ang bugtong), mga
suliraning ipinapahayag sa isang metapora o ma-alegoryang wika na nangangailangan ng katalinuhan at
maingat na pagninilay-nilay para sa kalutasan, at mga palaisipan (o konumdrum), mga tanong na umaaasa sa
dulot ng patudyong gamit sa tanong o sa sagot.
 Ako'y may tapat na kaibigan, Saan man ako magpunta kasama ko kahit saan.

SAGOT; ANINO
 SAWIKAIN
Ang sawikain ay maaaring tumukoy sa;
 idyoma, isang pagpapahayag na ang kahulugan ay hindi komposisyunal.
 moto, parirala na nagpapahiwatig ng sentimiento ng isang grupo ng mga tao.
 salawikain, mga kasabihan o kawikaan.

 SALAWIKAIN
 Ang salawikain ay binubuo ng mga parirala sa anyong patula na karaniwang
naghahayag ng mga gintong aral.
 Pinaniniwalan na ang mga salawikain ay kasabihan ng ating mga ninuno na
patuloy na nagpasalin-salin hanggang makarating sa ating makabagong henerasyon.
 Nabuo ang mga salawikain o kasabihan ng ating mga ninuno na may makatang
kakayahan o kaisipan at nakapagbibigay ito ng aral, paala-ala o gabay sa mga kabataan upang
maiwasto ang mga pamantayan ng pamumuhay.
 Dahil sa salawikain o kasabihan ay naitatanim sa kaisipan ng mga kabataan ang
kabutihang asal, kadakilaan, pagmamahal sa bayan at sa kapwa tao, maging sa paglilingod sa
Diyos na sinasampalatayanan natin na siyang nagpapala sa kaniyang mga nilalang.
 PARABULA
 Ang Parabula ay isang maikling kuwentong may aral na kalimitang hinahango
mula sa Bibliya. Ang parabula ay nanggaling sa English word na parable na nanggaling naman sa
Greek word na parabole na ang ibig sabihin ay maiksing sanaysay tungkol sa buhay na maaring
mangyari o nangyayari na kung saan nagtuturo tungkol sa ispiritwal o kagandahang asal na
magiging gabay ng isang taong nahaharap sa pangangailangang mamili o magdesisyon.
 EPIKO
 Ang epiko ay uri ng panitikan na tumatalakay sa mga kabayanihan at
pakikipagtunggali ng isang tao o mga tao laban sa mga kaaway na halos hindi mapaniwalaan
dahil may mga tagpuang makababalaghan at di-kapani-paniwala. Kuwento ito
ng kabayanihan na punung-puno ng mga kagila-gilalas na mga pangyayari. Bawat pangkatin
ng mga Pilipino ay may maipagmamalaking epiko.
 TALUMPATI
 Ang talumpati ay isang buod ng kaisipan o opinyon ng isang tao na pinababatid sa
pamamagitan ng pagsasalita sa entablado para sa mga pangkat na mga tao. Layunin nitong humikayat,
tumugon, mangatwiran, magbigay ng kaalaman o impormasyon at maglahad ng isang paniniwala. Isang uri ito
ng komunikasyong pampubliko na nagpapaliwanag sa isang paksa na binibigkas sa harap ng mga
tagapakinig. Sining ito ng pagpapahayag ng isang kaisipan tungkol sa isang paksa sa paraang pasalita sa
harap ng tagapakinig. Ang panandaliang talumpati (extemporaneous speech) ay ang agarang pagsagot sa
paksang ibinibigay sa mananalumpati at malaya siyang magbibigay ng sariling pananaw. Maaaring may
paghahanda o walang paghahanda ang talumpati. Tinatawag na impromptu sawikang Ingles ang
talumpating walang paghahanda kung saan binibigay lamang sa oras ng pagtatalumpati. Sinusubok ang
kaalaman ng mananalumpati sa paksa.
 Maaaring binabasa, sinasaulo o binabalangkas ang talumpati. Sa binabasang talumpati,
inihanda at iniayos ang sinusulat muna ang talumpati upang basahin nang malakas sa harap ng mga
tagapakinig. Samantalang ang sinaulong talumpati, inihanda at sinaulo para bigkasin sa harap ng mga
tagapakinig. Habang naghahanda ng balangkas ng kanyang sasabihin ang binalangkas na talumpati kung saan
nakahanda ang panimula at wakas lamang.
 TAYUTAY
 Ang tayutay ay salita o isang pahayag na ginagamit upang bigyan diin ang
isang kaisipan o damdamin. Sinasadya ng pagpapayahag na gumagamit ng talinghaga o di-
karaniwang salita o paraan ng pagpapahayag upang bigyan
Ang Panitikan ng Pilipinas ay pangunahing tumutukoy sa umiiral, umuunlad, at
namamayaning uri at anyo ng katutubòng panitikan. Subalit nakakasáma rin dito
ang mga panitikang nilikha at ginawa ng mga Pilipinong nása labas ng sariling
bansa, sapagkat inakdaan ang mga ito ng mga Pilipino, o ng may-lahing Pilipino
sa malawak na nasasakupan ng paksa. Dahil dito, tinatawag ding Panitikang
Pilipino[1]ang Panitikan ng Pilipinas.[2] Sa kasalukuyan, tinatawag din
itong Panitikang Filipino[3], sapagkat kinabibilangan ng mga likhang
pampanitikang nagmula sa at kinabibilangan ng iba’t ibang wika sa Pilipinas.
Mayaman ang Pilipinas sa sari-saring anyo at hubog ng panitikan na
naglalarawan sa kalinangan ng mga Pilipino. Kabilang sa mga ito ang kuwentong-
bayan, maikling kuwento o maikling
 katha, sanaysay, tula, dula, nobela, drama, balagtasan, parabula, bugtong, salawi
kain, kasabihan, pabula, alamat, tanaga, bulong, awiting-bayan, epiko, pelikula,
at mga iskrip na pangradyo, pantelebisyon at pampelikula[3][4][5]
Sa bisà ng Proklamasyon Blg. 968, s. 2015., ang "Buwan ng Panitikan ng
Filipinas" ay ipinagdiriwang tuwing buwan ng Abril. Ang Buwan ng Panitikan ng
Filipinas 2018 na may temang "Pingkian" ay kasabay ng ika-230 anibersaryo ng
pagkakasilang ni Francisco Balagtas, ang "Bayani ng Harayang Filipino".

Mga nilalaman

 1 Kahulugan ng Panitikang Pilipino

 2 Mga katangian ng Panitikang Pilipino

 3 Kahalagahan ng Panitikang Pilipino

 4 Pag-aaral ng Panitikang Pilipino

 5 Pag-uuring pampanitikan

o 5.1 Mga paraan ng pag-uuri

 5.1.1 Ayon sa paghahalin

 5.1.1.1 Pasalindila

 5.1.1.2 Pasalinsulat

 5.1.1.3 Pasalintroniko

 5.1.2 Ayon sa anyo

 5.1.2.1 Patula

 5.1.2.2 Patuluyan

 5.1.2.3 Patanghal

 6 Sinaunang Panitikang Pilipino

 7 Paraan ng pagbasa at pagpapaliwanag

o 7.1 Paraang historikal

o 7.2 Paraang pormalistiko

 8 Mga sanggunian
 o 8.1 Partikular

o 8.2 Malawakan

Kahulugan ng Panitikang Pilipino

Pangunahing lathalain: Panitikan
May iba’t ibang mga manunulat at mga dalubahasang Pilipino ang nagbigay ng
kahulugan sa panitikan ayon sa kanilang pananaw bilang mamamayan ng
Pilipinas. Kabilang sa mga ito sina Jose Arrogante, Zeus Salazar, at Patrocinio V.
Villafuerte, bukod pa sa iba.[6]
Noong 1983, para kay Arrogante, isang talaan ng buhay ang panitikan kung saan
nagsisiwalat ang isang tao ng mga bagay na kaugnay ng napupuna niyang kulay
ng buhay at buhay sa kanyang daigdig na kinabibilangan. Ginagawa ito ng isang
tao sa pamamagitan ng malikhain pamamaraan.[6]
Noong 1995, inilarawan ni Salazar ang panitikan bilang isang lakas na
nagpapagalaw sa lipunan. Dinagdag pa niyang isa itong kasangkapang
makapangyarihan na maaaring magpalaya sa isang ideyang nagpupumiglas
upang makawala. Para sa kanya, isa rin itong kakaibang karanasang pantaong
natatangi sa sangkatauhan.[6]

Mga katangian ng Panitikang Pilipino

Isang paglalantad ang panitikan ng mga katotohanang panlipunan at ng mga
kathang-isip na guni-guni. Hinahaplos nito ang mga sensorya ng tao: ang
pantanaw, pandinig, pang-amoy, panlasa, at pandama. Noong 2000, binigyang
katangian ito ni Villafuerte bilang isang buhay ngunit payak na salitang
dumadaloy sa katawan ng tao. May búhay ang panitikan sapagkat may sarili
itong pintig at dugong mainit na dumadaloy sa mga arteryo at bena ng bawat
nilalang at ng isang buong lipunan. Sa kasong ito, sa mga Pilipino at sa kanilang
lipunang ginagalawan.[6]
Kapag binasa ang panitikan, pinagmumulan ito ng madamdaming emosyon sa
isang tao o pangkat ng mga tao, sapagkat sinulat ang mga ito ng kapwa tao.[4]
Sa kasalukuyan, madali at magaang ang pamamaraan ng pagkalat at
pagpapamudmod ng panitikan sa Pilipinas. Dahil ito sa makabagong mga
kaunlaran sa larangan ng teknolohiya. Bukod sa mga nasusulat na salita sa mga
aklat, radyo, at telebisyon, kumakalat din ang panitikan sa pamamagitan ng mga
kagamitang elektronika, katulad ng grabador ng tinig at tunog (tape recorder),
diskong kompakto (compact disk), plaka, mga tape ng VHS, at mga kompyuter.
[3]
Dahil sa internet, naging maginhawa at madali ang pagkuha ng impormasyong
pampanitikan. Isa nang instrumento ito para sa mga mambabasang Pilipinong
may pagpapahalaga at pagmamalaki sa kanilang pinagmulan, kasaysayan, at
kalinangan o kultura.[4]
Kahalagahan ng Panitikang Pilipino
May kaakibat na kahalagan ang panitikan para sa mga Pilipino. Isa itong uri ng
mahalagang panlunas na tumutulong sa mga tao upang makapagplano ng sari-
sariling mga buhay, upang matugunan ang kanilang mga suliranin, at upang
maunawaan ang diwa ng kalikasan ng pagiging makatao. Maaaring mawala o
maubos ang mga kayamanan ng isang tao, at maging ang kanyang pagiging
makabayan, subalit hindi ang panitikan. Isang halimbawa nito ang
pangdadayuhan ng ibang mga Pilipino. Bagaman nilisan nila ang kanilang bayang
sinilangan, ang panitikan ang kanilang tulay sa naiwan nilang bansa. [4]
Sa panlipunan, pambansa, at pandaigdigang kaukulan, isa ang panitikan sa
pinagbabatayan ng pagkakaroon ng tagumpay at kabiguan ng isang bansa at ng
ugnayan ng mga bansa.[4]

Pag-aaral ng Panitikang Pilipino

Isang malaki at mahalagang bahagi ng edukasyon sa Pilipinas ang pag-aaral at
pagkakaroon ng kurikulum na ukol sa panitikang Pilipino.[4] Bilang isang kurso sa
paaralan, dalubhasaan, o pamantasan, ginagamitan ang pag-aaral ng Panitikan
sa Pilipinas ng makasaysayang pananaw. Sinasaklawan nito ang kasaysayan ng
Panitikang Pilipino sa iba't ibang panahong pinagdaanan ng bansang Pilipinas.
Sakop din nito ang mga mga uri at anyo ng Panitikang Pilipino, paglinang nito,
mga manunulat, mga bayani, at mga mithiin ng sangkabansaan.[1]

Pag-uuring pampanitikan
Mga paraan ng pag-uuri
May dalawang ng pag-uuri ng panitikan: ang ayon sa paghahalin at ang ayon
sa kaanyuan o anyo.[3]
Ayon sa paghahalin
May tatlong kabahaging uri ang paraan ng pag-uuri ng panitikan ayon sa
paghahalin. Ito ang pasalindila, pasalinsulat, at ang pasalintroniko.[3]
Pasalindila
Ang pasalindila ay ang paraan ng paglilipat ng panitikan mula sa dila at bibig ng
tao. Noong hindi pa marunong magsulat ang mga ninuno ng mga makabagong
Pilipino, binibigkas lamang nila ang mga tula, awit, nobela, epiko, at iba pa.
Kalimitang nagtitipun-tipon ang sinaunang mga Pilipino upang pakinggan ang
mga salaysayin, paglalahad o pamamayag na ito. Paulit-ulit nilang pinakikinggan
ang mga ito upang matanim sa kanilang isipan. Sa ganitong palagiang pakikinig
at pagbigkas ng panitikan, nagawa nilang maisalin ang mga ito papunta sa
susunod na salinlahi o henerasyon ng mga Pilipino.[3]
Pasalinsulat
Ang pasalinsulat, isinatitik, isinulat, inukit, o iginuhit ng mga ninuno ng
pangkasalukuyang panahong mga Pilipino ang kanilang panitikan. Naganap ito
noong matutunan nila ang sinaunang abakada o alpabeto, kabilang na ang mas
naunang baybayin at mga katulad nito.
Pasalintroniko
Isang bagong kaparaanan ng pag-uuri ang pansalintroniko, o pagsasalin ng
panitikan sa pamamagitan ng mga kagamitang elektroniko na dulot ng
teknolohiyang elektronika. Ilan sa mga halimbawa nito ang paggamit ng mga
diskong kompakto, plaka, rekorder (tulad ng tape recorder at ng VHS), mga aklat
na elektroniko (hindi na binubuklat dahil hindi na yari sa papel, bagkus ay nasa
mga elektronikong anyo na), at ang kompyuter.[3]
Ayon sa anyo
Ayon sa anyo, ang panitikan ay nahahati sa tatlong uri. Ito ang patula, patuluyan
at patanghal.[3]
Patula
Nasa anyong patula ang panitikan kung saknungan ito at may taludturan.
Katangian ng mga taludtod ng mga tula ang pagkakaroon ng bilang at sukat ng
mga pantig at ang pagkakatugma-tugma o pagkakasintunug-tunog ng mga
pantig. Subalit mayroon din namang mga panitikang patulang tinatawag na
Malaya sapagkat walang bilang, sukat, tugmaan, at pagkakasintunugan ng mga
pantig ng taludtod. Mayroong apat na uri ang anyong patula: tulang
pasalaysay, tulang paawit o tulang liriko, tulang dula o tulang pantanghalan,
at tulang patnigan. May mga uri rin ang bawat isa sa mga ito:[3]

 Naglalarawan ang tulang pasalaysay ng mga tagpo at pangyayaring

mahahalaga sa buhay ng tao. Mayroon itong tatlong mga uri: ang epiko,
ang awit at kurido, at ang balad.

 May anim na uri ang tulang paawit o tulang liriko: awiting-

bayan, soneto, elehiya, dalit, pastoral, at oda.

 May limang uri naman ang tulang dula o tulang patanghal:

ang komedya, trahedya, parsa, saynete, at melodrama.

 May tatlong uri rin ang tulang patnigan:

ang karagatan, duplo at balagtasan.[3]
Patuluyan
Tinatawag na patuluyan ang anyo ng panitikan kung kagaya lamang
ng sa pang-araw-araw na paglalahad ang takbo ng pananalitang
ginamit ng may-akda. Nahahati sa mga talata o talataan ang mga
bungkos ng pangungusap at hindi pasaknong.[3]
Ilan sa mga uri ng anyong patuluyan ang maikling
kuwento, sanaysay, nobela o kathangbuhay, at kuwentong bayan.
Kinabibilangan ang mga kuwentong bayan
ng alamat, mulamat o mito, pabula, kuwentong
kababalaghan, kuwentong katatawanan, at palaisipan.[3]
Patanghal
Tinataguriang patanghal ang anyo ng panitikan kung isinasadula ito
sa mga entablado, mga bahay, mga bakuran, mga daan, o sa mga
naaangkop na mga pook. Mayroon itong mga sangkap na diyalogong
nasusulat na maaaring patula o kaya patuluyan ang anyo. Mayroon
din itong mga yugto na bumibilang mula sa isa magpahanggang
tatlo. Binubuo ng tagpo ang bawat yugto. Sa moro-moro, na isang
halimbawa ng panitikang patanghal, tinatawag na kuwadro ang
tagpo. Kinakailangang ipalabas ito sa isang tanghalaan o dulaan
upang matawag na patanghal.[3]

Sinaunang Panitikang Pilipino

Pangunahing lathalain: Sinaunang Panitikan sa Pilipinas
Katulad ng maraming mga banyagang kabihasnan, mayroon nang
panitikan sa Pilipinas noong unang mga kapanahunan.[3][5] Nagbuhat
ang panitikan ng Pilipinas mula sa sari-saring mga lipon at pangkat
ng mga taong dumating sa mga kapuluan nito. May pagkaka-agwat-
agwat na dumating sa sinaunang Pilipinas ang mga Negrito,
mga Indones, at mga Malay. Ang baybayin, ang isa sa mga
pagpapatibay na mayroon nang sistema ng pagsulat at pasalita sa
sinaunang Pilipinas bago pa man dumating ang mga pangkat ng
mga dayuhan nagmula sa Kanlurang bahagi ng mundo. Subalit
karamihan sa mga naisulat na panitikang katha ng sinaunang mga
tao sa Pilipinas ang sinunog ng mga Kastila. Nangabulok at
natunaw naman ang ibang naisatitik sa ibabaw lamang ng mga
balat ng punong kahoy at mga dahon ng mga halaman.[5]

Paraan ng pagbasa at pagpapaliwanag

Mayroong dalawang pamamaraan ng pagbasa at papaliwanang ng
mga tekstong pampanitikan: ang makasaysayan o historikal na
paraan at ang pormalistikong kaparaanan.[7]

Paraang historikal
Isang tradisyonal o nakaugaliang paraan sa pagbása at
pagpapaliwanag ng mga tekstong pampanitikan. Isa itong
metodong nagpapakita ng mga bagay, karanasan, at puwersang
pangkasaysayan na nagbigay ng impluwensiya tungo sa paggawa,
pagsulat, paghubog, at pag-unlad ng panitikan sa Pilipinas.[7]
Sa ganitong paraan, nagkaroon ng apat na kahatian ang
kapanahunang pangkasaysayan ng Pilipinas: ang Panahon ng
Pananakop Bago Dumating ang mga Kastila o Pre-Spanish Colonial
Period(1400-1600), ang Panahon ng mga Kastila o Spanish
Period (1600-1898), Panahon ng mga Amerikano o American
Occupation (1898-1946), at ang Pangkasalukuyang Panahon
Pagkaraan ng Kolonyalismo o Contemporary Post-colonial Period.[7]
Kaugnay ng panitikang Pilipino, sina Jose Villa
Panganiban at Teofilo del Castillo ang unang gumamit ng ganitong
paraan upang makamit ang interpretasyon ng panliteraturang mga
teksto.[7]

Paraang pormalistiko
Ang paraang pormalistiko ay isang pormal at empirikal na
pamamaraan ng pagbasa at pagpapaliwanag – maging pagsulat –
ng tekstong pampanitikan na Dumating sa Pilipinas ang ganitong
paraan sa pamamagitan ng Amerikanong sistemang pang-
edukasyon.[7]
Sa ganitong paraan, mas detalyado at empirikal (batay sa
karanasan, obserbasyon, pagsubok o eksperimento, ayon sa
praktikal na karanasan, sa halip na teoriya[8]) ang pamamaraan ng
pagbasa ng pampanitikang teksto na may layuning tuklasin ang
kung ano talaga ang makapampanitikan o literaryo sa teksto. Nag-
iiba-iba ang mga kaparaanan mula sa diin at patutunguhan o
direksiyon ng mga gumagamit nito. Kabilang sa pinagtutuonan ng
pansin dito ang pagkakaroon ng pagkakaisa o unidad ng katawan
ng teksto, o sa madalaing sabi: nakatuon mismo sa pinakateksto.[7]

Mga sanggunian