s

‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‬

‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﻲ اﻳﺮان‬
ISIRI Islamic Republic of Iran
11466 ‫ﻣﺆﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد وﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان‬ 11466
1st. edition Institute of Standards and Industrial Research of Iran ‫ﭼﺎپ اول‬

‫رواداري ﻫﺎي ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي‬-‫ﺟﻮﺷﻜﺎري‬

-‫ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺷﺪه‬
‫ﺷﻜﻞ و ﺣﺎﻟﺖ‬-‫اﺑﻌﺎد ﺑﺮاي ﻃﻮل ﻫﺎ و زواﻳﺎ‬

Welding – General tolerances for welded

constructions-Dimensions for lengths and
angels-Shape and position

ICS: 17.040.10 ; 25.160.10

 ‫ﺑﻪﻧﺎم ﺧﺪا‬
‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺆﺳﺴﺔ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان‬
‫ﻣﺆﺳﺴﺔ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻨﺪ ﻳـﻚ ﻣـﺎدة‪ 3‬ﻗـﺎﻧﻮن اﺻـﻼح ﻗـﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘـﺮرات ﻣﺆﺳﺴـﺔ اﺳـﺘﺎﻧﺪارد و‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﻣﺼﻮب ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه ‪ 1371‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮﺟﻊ رﺳﻤﻲ ﻛﺸﻮر اﺳﺖ ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ‪ ،‬ﺗﺪوﻳﻦ و ﻧﺸـﺮ اﺳـﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي‬
‫ﻣﻠﻲ )رﺳﻤﻲ( اﻳﺮان را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد‪.‬‬
‫*‬
‫ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد در ﺣﻮزه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﻣﺮﻛﺐ از ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان ﻣﺮاﻛﺰ و ﻣﺆﺳﺴـﺎت‬
‫ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸﻲ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪي و اﻗﺘﺼﺎدي آﮔﺎه و ﻣﺮﺗﺒﻂ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد وﻛﻮﺷﺸﻲ ﻫﻤﮕﺎم ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻠﻲ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻮﻟﻴـﺪي‪،‬‬
‫ﻓﻨﺎوري و ﺗﺠﺎري اﺳﺖ ﻛـﻪ از ﻣﺸـﺎرﻛﺖ آﮔﺎﻫﺎﻧـﻪ و ﻣﻨﺼـﻔﺎﻧﺔ ﺻـﺎﺣﺒﺎن ﺣـﻖ و ﻧﻔـﻊ‪ ،‬ﺷـﺎﻣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن‪ ،‬ﻣﺼـﺮفﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن‪،‬‬
‫ﺻﺎدرﻛﻨﻨﺪﮔﺎن و وارد ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﻣﺮاﻛﺰ ﻋﻠﻤﻲ و ﺗﺨﺼﺼﻲ‪ ،‬ﻧﻬﺎدﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي دوﻟﺘﻲ و ﻏﻴﺮ دوﻟﺘﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬ﭘﻴﺶ ﻧﻮﻳﺲ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻠﻲ اﻳﺮان ﺑﺮاي ﻧﻈﺮﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻪ ﻣﺮاﺟﻊ ذي ﻧﻔﻊ و اﻋﻀﺎي ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻫﺎي ﻓﻨـﻲ ﻣﺮﺑـﻮط ارﺳـﺎل ﻣـﻲﺷـﻮد و ﭘـﺲ از‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻈﺮﻫﺎ و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎ در ﻛﻤﻴﺘﺔ ﻣﻠﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ آن رﺷﺘﻪ ﻃﺮح و در ﺻﻮرت ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﻲ) رﺳﻤﻲ( اﻳﺮان‬
‫ﭼﺎپ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻴﺶ ﻧﻮﻳﺲ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺆﺳﺴﺎت و ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪ و ذﻳﺼﻼح ﻧﻴﺰ ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﺿﻮاﺑﻂ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ﺗﻬﻴـﻪ ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ‬
‫درﻛﻤﻴﺘﺔ ﻣﻠﻲ ﻃﺮح و ﺑﺮرﺳﻲ و درﺻﻮرت ﺗﺼﻮﻳﺐ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳـﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠـﻲ اﻳـﺮان ﭼـﺎپ و ﻣﻨﺘﺸـﺮ ﻣـﻲ ﺷـﻮد ‪.‬ﺑـﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ‪،‬‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﻳﻲ ﻣﻠﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻔﺎد ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﻲ اﻳـﺮان ﺷـﻤﺎرة ‪ 5‬ﺗـﺪوﻳﻦ و در ﻛﻤﻴﺘـﺔ ﻣﻠـﻲ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺮﺑﻮط ﻛﻪ ﻣﺆﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫ﻣﺆﺳﺴﺔ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان از اﻋﻀﺎي اﺻﻠﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑـﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠـﻲ اﺳـﺘﺎﻧﺪارد )‪ (ISO‬ﻛﻤﻴﺴـﻴﻮن ﺑـﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠـﻲ‬
‫اﻟﻜﺘﺮوﺗﻜﻨﻴﻚ )‪ 2(IEC‬و ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اﻧﺪازه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ )‪ 3(OIML‬اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻨﻬﺎ راﺑﻂ‪ 4‬ﻛﻤﻴﺴـﻴﻮن ﻛـﺪﻛﺲ‬
‫ﻏﺬاﻳﻲ )‪ 5(CAC‬در ﻛﺸﻮر ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻠﻲ اﻳﺮان ﺿﻤﻦ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﻠﻲ و ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪي ﻫـﺎي‬
‫ﺧﺎص ﻛﺸﻮر‪ ،‬از آﺧﺮﻳﻦ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬﺎي ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﻓﻨﻲ و ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺟﻬﺎن و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﻴﻨﺎﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺆﺳﺴﺔ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻮازﻳﻦ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨـﻲ ﺷـﺪه در ﻗـﺎﻧﻮن‪ ،‬ﺑـﺮاي ﺣﻤﺎﻳـﺖ از ﻣﺼـﺮف‬
‫ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺣﻔﻆ ﺳﻼﻣﺖ و اﻳﻤﻨﻲ ﻓﺮدي و ﻋﻤـﻮﻣﻲ‪ ،‬ﺣﺼـﻮل اﻃﻤﻴﻨـﺎن از ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﻣﺤﺼـﻮﻻت و ﻣﻼﺣﻈـﺎت زﻳﺴـﺖ ﻣﺤﻴﻄـﻲ و‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬اﺟﺮاي ﺑﻌﻀﻲ از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻠﻲ اﻳﺮان را ﺑﺮاي ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﻮﻟﻴﺪي داﺧﻞ ﻛﺸﻮ ر و ‪ /‬ﻳﺎ اﻗـﻼم وارداﺗـﻲ‪ ،‬ﺑـﺎ ﺗﺼـﻮﻳﺐ‬
‫ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪ ،‬اﺟﺒﺎري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﻆ ﺑﺎزارﻫﺎي ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺮاي ﻣﺤﺼـﻮﻻت ﻛﺸـﻮر‪ ،‬اﺟـﺮاي‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﺎﻻﻫﺎي ﺻﺎدراﺗﻲ و درﺟﻪﺑﻨﺪي آن را اﺟﺒﺎري ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑـﺮاي اﻃﻤﻴﻨـﺎن ﺑﺨﺸـﻴﺪن ﺑـﻪ اﺳـﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن از‬
‫ﺧﺪﻣﺎت ﺳﺎ زﻣﺎﻧﻬﺎ و ﻣﺆﺳﺴﺎت ﻓﻌﺎل در زﻣﻴﻨﺔ ﻣﺸﺎوره‪ ،‬آﻣﻮزش‪ ،‬ﺑﺎزرﺳﻲ‪ ،‬ﻣﻤﻴﺰي و ﺻﺪورﮔﻮاﻫﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﻴﻔﻴـﺖ و‬
‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ زﻳﺴﺖﻣﺤﻴﻄﻲ‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻫﺎ و ﻣﺮاﻛﺰ ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن )واﺳﻨﺠﻲ( وﺳﺎﻳﻞ ﺳﻨﺠﺶ ‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﺔ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ و‬
‫ﻣﺆﺳﺴﺎت را ﺑﺮ اﺳﺎس ﺿﻮاﺑﻂ ﻧﻈﺎم ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺻﻼﺣﻴﺖ اﻳﺮان ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲ ﻛﻨـﺪ و در ﺻـﻮرت اﺣـﺮاز ﺷـﺮاﻳﻂ ﻻزم‪ ،‬ﮔﻮاﻫﻴﻨﺎﻣـﺔ ﺗﺄﻳﻴـﺪ‬
‫ﺻﻼﺣﻴﺖ ﺑﻪ آن ﻫﺎ اﻋﻄﺎ و ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ ﻧﻈﺎرت ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪.‬ﺗﺮوﻳﺞ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻳﻜﺎﻫـﺎ‪ ،‬ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳـﻴﻮن )واﺳـﻨﺠﻲ( وﺳـﺎﻳﻞ‬
‫ﺳﻨﺠﺶ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻋﻴﺎر ﻓﻠﺰات ﮔﺮاﻧﺒﻬﺎ و اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻛﺎرﺑﺮدي ﺑﺮاي ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻠﻲ اﻳﺮان از دﻳﮕﺮ وﻇﺎﻳﻒ اﻳـﻦ‬
‫ﻣﺆﺳﺴﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫* ﻣﻮﺳﺴﺔ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان‬

‫‪1- International organization for Standardization‬‬
‫‪2 - International Electro technical Commission‬‬
‫)‪3- International Organization for Legal Metrology (Organization International de Metrology Legal‬‬
‫‪4 - Contact point‬‬
‫‪5 - Codex Alimentarius Commission‬‬
 ‫ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻓﻨﻲ ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫» ﺟﻮﺷﻜﺎري‪-‬رواداري ﻫﺎي ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺷﺪه‪-‬اﺑﻌﺎد ﺑﺮاي ﻃﻮل ﻫﺎ و زواﻳﺎ‪-‬‬
‫ﺷﻜﻞ و ﺣﺎﻟﺖ «‬

‫ﺳﻤﺖ و‪ /‬ﻳﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ‬ ‫رﺋﻴﺲ‪:‬‬

‫اﻧﺠﻤﻦ ﺟﻮﺷﻜﺎري و آزﻣﺎﻳﺸﻬﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﺨﺮب اﻳﺮان‬ ‫ادب آوازه ‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﻮﻫﺎب‬
‫)ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ(‬

‫دﺑﻴﺮان‪:‬‬
‫اﻧﺠﻤﻦ ﺟﻮﺷﻜﺎري و آزﻣﺎﻳﺸﻬﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﺨﺮب اﻳﺮان‬ ‫اﻳﻤﺎﻧﻴﺎن ﻧﺠﻒ آﺑﺎدي ‪ ،‬رﺿﺎ‬
‫)ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺘﺎﻟﻮرژي(‬

‫ﺷﺮﻛﺖ ﺳﻨﺠﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﭘﺎرس‬ ‫اﺣﻤﺪي‪،‬ﻧﺮﮔﺲ ﺧﺎﺗﻮن‬

‫)ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺘﺎﻟﻮرژي(‬
‫اﻋﻀﺎء‪) :‬اﺳﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺣﺮوف اﻟﻔﺒﺎ(‬
‫ﻣﺆﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان‬ ‫ﭘﻮري رﺣﻴﻢ‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ‬
‫)ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺘﺎﻟﻮرژي(‬

‫ﺷﺮﻛﺖ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫ﺗﺎزﻳﻜﻪ‪،‬ﺣﻤﻴﺪ‬

‫)ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺘﺎﻟﻮرژي(‬

‫ﺣﺎﺗﻤﻲ ﻣﻨﻔﺮد‪،‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ‬
‫ﺷﺮﻛﺖ ﺳﻨﺠﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﭘﺎرس‬ ‫)ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺘﺎﻟﻮرژي(‬

‫ﺳﺎزﻣﺎن اﻧﺮژي اﺗﻤﻲ اﻳﺮان‬ ‫ﺣﺸﻤﺖ دﻫﻜﺮدي‪،‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ‬

‫)دﻛﺘﺮي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺘﺎﻟﻮرژي(‬

‫ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﺸﺎور ﻧﺎﻇﺮان ﻳﻜﺘﺎ‬ ‫ﺳﻠﻴﻤﻲ زاده ‪،‬ﻧﺎﺻﺮ‬

‫)ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ(‬

‫داﻧﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺘﻲ اﺻﻔﻬﺎن‬ ‫ﺷﻤﻌﺎﻧﻴﺎن‪،‬ﻣﺮﺗﻀﻲ‬

‫)دﻛﺘﺮاي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺘﺎﻟﻮرژي(‬

‫ﺷﺮﻛﺖ اﻳﺮان اﺳﭙﻴﺮال‬ ‫ﻋﺎﺑﺪي‪،‬ﻣﺤﺘﺮم‬

‫)ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ(‬

‫ج‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺪرﺟﺎت‬

‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬

‫و‬ ‫ﭘﻴﺶ ﮔﻔﺘﺎر‬

‫‪1‬‬ ‫ﻫﺪف و داﻣﻨﻪ ﻛﺎرﺑﺮد‬ ‫‪1‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪ 2‬ﻣﺮاﺟﻊ اﻟﺰاﻣﻲ‬

‫‪2‬‬ ‫‪ 3‬اﺻﻄﻼﺣﺎت و ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬

‫‪2‬‬ ‫‪ 4‬رواداري ﻫﺎي ﻛﻠﻲ‬

‫‪2‬‬ ‫‪ 1-4‬رواداري ﻫﺎ ﺑﺮاي اﺑﻌﺎد ﺧﻄﻲ‬

‫‪2‬‬ ‫‪ 2-4‬رواداري ﻫﺎ ﺑﺮاي اﺑﻌﺎد زاوﻳﻪ اي‬

‫‪4‬‬ ‫‪ 3-4‬رواداري ﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻮدن‪،‬ﻣﺴﻄﺢ ﺑﻮدن و ﻣﻮازي ﺑﻮدن‬

‫‪4‬‬ ‫‪ 5‬ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎ روي ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎ‬

‫‪4‬‬ ‫آزﻣﺎﻳﺶ‬ ‫‪6‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪ 1-6‬ﻛﻠﻴﺎت‬

‫‪5‬‬ ‫‪ 2-6‬ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻮدن‬

‫‪5‬‬ ‫‪ 3-6‬ﻣﺴﻄﺢ ﺑﻮدن‬

‫‪6‬‬ ‫‪ 4 -6‬ﻣﻮازي ﺑﻮدن‬

‫‪6‬‬ ‫‪ 7‬ﻋﺪم اﻧﻄﺒﺎق ﻫﺎ‬

‫د‬
 ‫ﭘﻴﺶ ﮔﻔﺘﺎر‬

‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد" ﺟﻮﺷﻜﺎري‪-‬رواداري ﻫﺎي ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺷﺪه‪-‬اﺑﻌﺎد ﺑﺮاي ﻃﻮل ﻫﺎ و زواﻳﺎ‪ -‬ﺷﻜﻞ و‬
‫ﺣﺎﻟﺖ " ‪.‬ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﻧﻮﻳﺲ آن درﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺗﻮﺳﻂ )ﻣﺆﺳﺴﺔ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان ‪/‬‬
‫اﻧﺠﻤﻦ ﺟﻮﺷﻜﺎري و آزﻣﺎﻳﺸﻬﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﺨﺮب اﻳﺮان ( ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﺪوﻳﻦ ﺷـﺪه و درﺳﻴﺼـﺪ و ﻫﺸـﺘﺎد و ﻫﺸـﺘﻤﻴﻦ‬
‫اﺟﻼس ﻛﻤﻴﺘﺔ ﻣﻠﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ و ﻓﻠﺰ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻮرخ ‪ 1378/9/26‬ﻣﻮرد ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪ ،‬اﻳﻨﻚ‬
‫ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻨﺪ ﻳﻚ ﻣﺎدة ‪ 3‬ﻗﺎﻧﻮن اﺻﻼح ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻣﺆﺳﺴﺔ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﻣﺼﻮب‬
‫ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه ‪ ، 1371‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﻲ اﻳﺮان ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﻮد ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﻫﻤﮕﺎﻣﻲ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﺗﺤﻮﻻت و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻫﺎي ﻣﻠﻲ و ﺟﻬﺎﻧﻲ در زﻣﻴﻨﺔ ﺻﻨﺎﻳﻊ‪ ،‬ﻋﻠﻮم و ﺧـﺪﻣﺎت‪،‬‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻠﻲ اﻳﺮان در ﻣﻮاﻗﻊ ﻟﺰوم ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﻫﺮ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻛﻪ ﺑﺮاي اﺻﻼح و ﺗﻜﻤﻴﻞ اﻳﻦ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ اراﺋﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ در ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻓﻨﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره از آﺧﺮﻳﻦ ﺗﺠﺪﻳﺪﻧﻈﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻠﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﻣﻨﺒﻊ و ﻣﺎﺧﺬي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﺔ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ISO 13920:1996-welding-General tolerances for welded constructions-Dimensions for‬‬

‫‪Lengths and angles-shape and position‬‬

‫ه‬
 ‫ﺟﻮﺷﻜﺎري‪-‬رواداري ﻫﺎي ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺷﺪه‪-‬اﺑﻌﺎد ﺑﺮاي ﻃﻮل ﻫﺎ و‬
‫زواﻳﺎ‪ -‬ﺷﻜﻞ و ﺣﺎﻟﺖ‬

‫ﻫﺪف و داﻣﻨﻪ ﻛﺎرﺑﺮد‬ ‫‪1‬‬

‫ﻫﺪف از ﺗﺪوﻳﻦ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮدن رواداري ﻫﺎي ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي اﺑﻌﺎد ﺧﻄﻲ و زاوﻳﻪ اي و ﺑﺮاي ﺷﻜﻞ و‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺷﺪه ‪،‬ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ دﻗﺖ ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﻣﺮﺳﻮم ‪،‬در ﭼﻬﺎر ﻃﺒﻘﻪ رواداري ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﻴﺎر اﺻﻠﻲ‬
‫ﺟﻬﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻃﺒﻘﻪ رواداري ﺧﺎص ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ اﻟﺰاﻣﺎت ﻋﻤﻠﻜﺮدي ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫رواداري ﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻛﺎرﺑﺮد ﻫﻤﻴﺸﻪ آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻧﻘﺸﻪ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮدن رواداري ﻫﺎي ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ‪،‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي رواداري ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬
‫رواداري ﻫﺎي ﻛﻠﻲ ﺑﺮاي اﺑﻌﺎد ﺧﻄﻲ و زاوﻳﻪ اي و ﺑﺮاي ﺷﻜﻞ و ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﻛﻪ در اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺮاي‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﺟﻮﺷﻲ ‪،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎي ﺟﻮﺷﻜﺎري و ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺷﺪه و ﻏﻴﺮه ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎزه ﻫﺎي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺮرات وﻳﮋه اي ﻧﻴﺎز داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه در اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ اﺻﻞ اﺳﺘﻘﻼل‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ISO 8015‬ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺮ اﻳﻦ ﭘﺎﻳﻪ ﻛﻪ رواداري ﻫﺎي اﺑﻌﺎدي ‪ ،‬ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻜﺎر ﻣﻲ روﻧﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻮار ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ارﺟﺎﻋﻲ ﺑﻪ رواداري ﻫﺎي ﻛﻠﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﻳﺎ ﻧﺎ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪،‬ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺳﺎزي ﺳﺎﺧﺖ در اﺑﻌﺎد ﺧﻄﻲ ﻳﺎ زاوﻳﻪ‬
‫اي ﻳﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﻜﻞ و ﺣﺎﻟﺖ ‪ ،‬ﺑﺪون رواداري ﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﻣﺠﺰا‪،‬ﻧﺎﻗﺺ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺮاي اﺑﻌﺎد ﻣﻮﻗﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 2‬ﻣﺮاﺟﻊ اﻟﺰاﻣﻲ‬

‫ﻣﺪارك اﻟﺰاﻣﻲ زﻳﺮ ﺣﺎوي ﻣﻘﺮراﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺘﻦ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ارﺟﺎع داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ آن ﻣﻘﺮرات ﺟﺰﺋﻲ از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﻲ اﻳﺮان ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺪرﻛﻲ ﺑﺎ ذﻛﺮ ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺘﺸﺎر ارﺟﺎع داده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺻﻼﺣﻴﻪ ﻫﺎ و ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮﻫﺎي ﺑﻌﺪي آن‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﻲ اﻳﺮان ﻧﻴﺴﺖ‪.‬در ﻣﻮرد ﻣﺪارﻛﻲ ﻛﻪ ﺑﺪون ذﻛﺮ ﺗﺎرﻳﺦ اﻧﺘﺸﺎر ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ارﺟﺎع داده ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪،‬ﻫﻤﻮاره آﺧﺮﻳﻦ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ و اﺻﻼﺣﻴﻪ ﻫﺎي ﺑﻌﺪي آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪2-1 ISO /DIS 463 Geometrical Product Specifications (GPS) – Dimensional measuring‬‬
‫‪instruments; Dial gauge – Design and metrological requirements‬‬

‫‪1‬‬
‫‪2-2 Pr EN ISO 1101 Technical drawings – Geometrical tolerancing Tolerances of form‬‬
‫‪,orientation , location and run- out – Generalities , definitions , symbols , indications on‬‬
‫)‪drawing ( ISO / DIS 1101 : 1995‬‬

‫‪2-3 ISO 3599 Vernier calipers reading to 0, 1 and 0, 05 mm‬‬

‫‪2-4 ISO 6906 Vernier calipers reading to 0, 02 mm‬‬

‫‪2-5 ISO 8015 Technical drawings – Fundamental tolerancing principle‬‬

‫اﺻﻄﻼﺣﺎت و ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬ ‫‪3‬‬

‫در ﺧﺼﻮص اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﺻﻄﻼﺣﺎت و ﺗﻌﺎرﻳﻒ اراﺋﻪ ﺷﺪه در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ISO 1101‬ﻛﺎرﺑﺮي دارد‪.‬‬

‫‪ 4‬رواداري ﻫﺎي ﻛﻠﻲ‬

‫‪ 1 - 4‬رواداري ﻫﺎ ﺑﺮاي اﺑﻌﺎد ﺧﻄﻲ‬

‫ﺑﻪ ﺟﺪول ‪ 1‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -1‬رواداري ﻫﺎ ﺑﺮاي اﺑﻌﺎد ﺧﻄﻲ‬

‫ﻣﺤﺪوده اﻧﺪازه ﻫﺎي اﺳﻤﻲ ‪ l‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮاز ﺑﻴﺸﺘﺮاز‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮاز ﺑﻴﺸﺘﺮاز‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺑﻴﺸﺘﺮاز‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬ ‫‪2‬‬ ‫ﻃﺒﻘﻪ‬
‫‪20000 16000‬‬ ‫‪12000‬‬ ‫‪8000 4000‬‬ ‫‪2000 1000‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪30‬‬ ‫رواداري ﺗﺎ‬
‫ﺗﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫‪30‬‬
‫‪20000‬‬ ‫‪16000‬‬ ‫‪12000 8000‬‬ ‫‪4000 2000‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪120‬‬
‫رواداري ﻫﺎي ‪ t‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ‬
‫‪±٩‬‬ ‫‪±٨‬‬ ‫‪±٧‬‬ ‫‪±‬‬ ‫‪±‬‬ ‫‪±‬‬ ‫‪±٣‬‬ ‫‪±٢‬‬ ‫‪±١‬‬ ‫‪±١‬‬ ‫‪A‬‬
‫‪±١‬‬ ‫‪±١‬‬ ‫‪±١٢‬‬ ‫‪±١٠‬‬ ‫‪±٨‬‬ ‫‪±‬‬ ‫‪±‬‬ ‫‪±٣‬‬ ‫‪±٢‬‬ ‫‪±٢‬‬ ‫‪B‬‬
‫‪±٢٧‬‬ ‫‪±٢‬‬ ‫‪±٢١‬‬ ‫‪±١٨‬‬ ‫‪±١‬‬ ‫‪±١١‬‬ ‫‪±٨‬‬ ‫‪±‬‬ ‫‪±‬‬ ‫‪±٣‬‬ ‫‪±١‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪±٠‬‬ ‫‪±٣‬‬ ‫‪±٣٢‬‬ ‫‪±٢٧‬‬ ‫‪±٢١‬‬ ‫‪±١‬‬ ‫‪±١٢‬‬ ‫‪±٩‬‬ ‫‪±٧‬‬ ‫‪±‬‬ ‫‪D‬‬

‫‪ 2 -4‬رواداري ﻫﺎ ﺑﺮاي اﺑﻌﺎد زاوﻳﻪ اي‬

‫ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻳﻨﻜﻪ ﻛﺪام رواداري ﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﺪول ‪ 2‬ﺑﻪ ﻛﺎر رود ﺑﺎﻳﺪ از ﻃﻮل ﺳﺎق زاوﻳﻪ ﻛﻮﺗﺎﻫﺘﺮ ‪،‬اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻛﺮد‪.‬ﻃﻮل ﺳﺎق ﻧﻴﺰ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻓﺮض ﺷﻮد ﺗﺎ ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺸﺨﺺ اداﻣﻪ دارد‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ‪،‬ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺮﺟﻊ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﻳﺪ روي ﻧﻘﺸﻪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي رواداري ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﺪول ‪2‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻜﻞ ﻫﺎي ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 5‬ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﻳﻲ از ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اراﺋﻪ ﺳﺎق ﻛﻮﺗﺎﻫﺘﺮ زاوﻳﻪ ‪ l‬را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫ﺟﺪول ‪ - 2‬رواداري ﻫﺎي اﺑﻌﺎد زاوﻳﻪ اﻳﻲ‬

‫ﻣﺤﺪوده اﻧﺪازه ﻫﺎي اﺳﻤﻲ ‪ l‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ‬

‫)ﻃﻮل ﻳﺎ ﺳﺎق ﻛﻮﺗﺎﻫﺘﺮ(‬ ‫ﻃﺒﻘﻪ رواداري‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪1000‬‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 400‬ﺗﺎ ‪1000‬‬ ‫ﺗﺎ ‪400‬‬
‫رواداري ﻫﺎي‪) ∆α‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ ﻫﺎ و دﻗﻴﻘﻪ ﻫﺎ(‬
‫'‪±١٠‬‬ ‫'‪±١‬‬ ‫'‪±٢٠‬‬ ‫‪A‬‬
‫'‪±٢٠‬‬ ‫'‪±٣٠‬‬ ‫'‪±‬‬ ‫‪B‬‬
‫'‪±٣٠‬‬ ‫'‪±‬‬ ‫‪±١°‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪±١°‬‬ ‫' ‪±١°١‬‬ ‫'‪±١° ٣٠‬‬ ‫‪D‬‬
‫رواداري ﻫﺎي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﮔﺮد ﺷﺪه ‪،t‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪mm/m¹‬‬
‫‪±٣‬‬ ‫‪±/‬‬ ‫‪±‬‬ ‫‪A‬‬
‫‪±‬‬ ‫‪±٩‬‬ ‫‪±١٣‬‬ ‫‪B‬‬
‫‪±٩‬‬ ‫‪±١٣‬‬ ‫‪±١٨‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪±١٨‬‬ ‫‪±٢٢‬‬ ‫‪±٢‬‬ ‫‪D‬‬
‫‪ (1‬ﻣﻘﺪار ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﺑﺎ اﻧﺪازه ﺗﺎﻧﮋاﻧﺖ رواداري ﻛﻠﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ‪.‬اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﺎﻳﺪ در‬
‫ﻃﻮل ﺿﻠﻊ ﺳﺎق ﻛﻮﺗﺎﻫﺘﺮ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ ﺿﺮب ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺮﺟﻊ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪3‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪2‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪1‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪5‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪4‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Reference point‬‬

‫‪3‬‬
 ‫‪ 3-4‬رواداري ﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻮدن‪،‬ﻣﺴﻄﺢ ﺑﻮدن و ﻣﻮازي ﺑﻮدن‬
‫رواداري ﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻮدن‪،‬ﻣﺴﻄﺢ ﺑﻮدن و ﻣﻮازي ﺑﻮدن ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﺟﺪول ‪ 3‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ‪،‬ﺑﺮاي‬
‫ﻫﺮ دو اﺑﻌﺎد ﻛﻠﻲ ﻳﻚ ﻗﻄﻌﻪ ﺟﻮﺷﻲ ‪،‬ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺟﻮﺷﻜﺎري ‪ ،‬ﻳﺎ ﻳﻚ ﺳﺎزه ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺷﺪه ‪ ،‬وﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي‬
‫ﻣﻘﺎﻃﻌﻲ ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ‪،‬ﻛﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻳﺮ رواداري ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﻜﻞ و ﺣﺎﻟﺖ از ﻗﺒﻴﻞ رواداري ﻫﺎي ﻫﻢ ﻣﺤﻮري و ﺗﻘﺎرن ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه اﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ﻋﻤﻠﻜﺮدي‪،‬اﻳﻦ رواداري ﻫﺎ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬ﺑﺎﻳﺪ روي ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ آﻧﭽﻪ دراﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪ prEN ISO1101‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ‪-3‬رواداري ﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻮدن‪،‬ﻣﺴﻄﺢ ﺑﻮدن و ﻣﻮازي ﺑﻮدن‬

‫ﻣﺤﺪوده اﺑﻌﺎد اﺳﻤﻲ ‪ l‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ )ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﻠﻨﺪ ﺗﺮ ﺳﻄﺢ(‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬ ‫ﻃﺒﻘﻪ‬
‫‪20000‬‬ ‫‪16000‬‬ ‫‪12000‬‬ ‫‪8000‬‬ ‫‪4000‬‬ ‫‪2000‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪30‬‬ ‫رواداري‬
‫ﺗﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬
‫‪20000‬‬ ‫‪16000‬‬ ‫‪12000‬‬ ‫‪8000‬‬ ‫‪4000‬‬ ‫‪2000‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪400‬‬ ‫‪120‬‬
‫رواداري ﻫﺎ ‪ t‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ‬
‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/5‬‬ ‫‪E‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4/5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪F‬‬
‫‪25‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5/5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1/5‬‬ ‫‪G‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2/5‬‬ ‫‪H‬‬

‫ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎ روي ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎ‬ ‫‪5‬‬

‫اﺧﺘﺼﺎص ﻃﺒﻘﻪ رواداري ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﺟﺪول ‪ 1‬و ﺟﺪول ‪ 2‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ)ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ (EN ISO 13920-BE‬ﻳﺎ ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻃﺒﻘﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﺟﺪول ‪)،3‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪( EN ISO 13920-BE‬ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮ روي ﻧﻘﺸﻪ وارد ﺷﻮد‪.‬‬

‫آزﻣﺎﻳﺶ‬ ‫‪6‬‬

‫‪ 1 – 6‬ﻛﻠﻴﺎت‬
‫وﺳﺎﻳﻞ آزﻣﺎﻳﺶ و اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ و دﻗﻴﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺧﻂ ﻛﺶ ﻓﻮﻻدي ﻣﺪرج‪،‬‬
‫‪ -‬ﻣﺘﺮ ﻧﻮاري‪،‬‬
‫‪ -‬ﺧﻂ ﻛﺶ ﻫﺎ‪،‬‬
‫‪ -‬ﮔﻮﻧﻴﺎ ﻫﺎ‪،‬‬
‫‪ -‬ﻛﻮﻟﻴﺲ ﻫﺎي ﻣﺪرج )ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ISO 1599‬و اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪،(ISO 6906‬‬

‫‪4‬‬
 ‫‪ -‬ﺷﺎﺑﻠﻮن ﻫﺎي ﻣﺪرج )ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪.(ISO/DIS 463‬‬
‫ﺳﺎﻳﺮ وﺳﺎﻳﻞ آزﻣﺎﻳﺶ و اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮاﻓﻖ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﻤﻮل دﻣﺎﻳﻲ ﻳﺎ ﺟﻮي‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺑﺰرگ‬
‫در ﺗﺎﺑﺶ ﺷﺪﻳﺪ ﻧﻮر ﺧﻮرﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺪازه ﻫﺎي واﻗﻌﻲ ﻳﻚ زاوﻳﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي اﺑﺰار اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻄﻮر ﻣﻤﺎس ﺑﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﺟﻮﺷﻲ وﻟﻲ دور‬
‫از ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﻛﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺟﻮش ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬اﻧﺤﺮاف ﺑﺎﻳﺪ از اﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ‬
‫اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ و اﻧﺪازه واﻗﻌﻲ اﺳﺘﻨﺘﺎج ﺷﻮد‪.‬اﻧﺤﺮاف زاوﻳﻪ اي ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ و دﻗﻴﻘﻪ ﻳﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ‬
‫ﻣﻴﻠﻲ ﻣﺘﺮ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 2 – 6‬ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻮدن‬
‫ﻟﺒﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﺟﻮش داده ﺷﺪه و ﺧﻂ ﻛﺶ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﺮاز ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﺧﻂ ﻛﺶ و ﺳﻄﺢ‬
‫واﻗﻌﻲ ‪ ،‬ﻛﻤﻴﻨﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺧﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﻟﺒﻪ و ﺧﻂ ﻛﺶ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﻮد)ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺷﻜﻞ ‪ 6‬را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ(‬

‫‪1‬‬
‫ﻟﺒﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫‪2‬‬
‫ﻟﺒﻪ اﺗﺼﺎل ﺟﻮﺷﻲ‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ - 6‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻮدن‬
‫‪ 3 -6‬ﻣﺴﻄﺢ ﺑﻮدن‬
‫ﺳﻄﺢ واﻗﻌﻲ ﻗﻄﻌﻪ ﺟﻮش داده ﺷﺪه و ﺻﻔﺤﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺗﺮاز ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﺑﻴﻦ ﺻﻔﺤﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي و ﺳﻄﺢ واﻗﻌﻲ در ﻛﻤﻴﻨﻪ ﻣﻘﺪار ﺧﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﻳﻦ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي‬
‫ﻧﻮري‪،‬ﺗﺮازﻫﺎي آﺑﻲ ﻟﻮﻟﻪ اي ‪ ،‬ﺳﻴﻢ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ‪ ،‬ورﻗﻬﺎي ﻛﻒ‪ ،‬ورﻗﻬﺎي ﺳﻘﻒ و ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﻣﺎﺷﻴﻦ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد‪.‬‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺢ واﻗﻌﻲ و ﺻﻔﺤﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪).‬ﻣﺜﺎل‪:‬ﺷﻜﻞ ‪ 7‬را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ(‬
‫‪3‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي‬
‫‪4‬‬
‫ﺳﻄﺢ واﻗﻌﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ - 7‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺴﻄﺢ ﺑﻮدن‬

‫‪1‬‬
‫‪Straightedge‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Edge of weldment‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Measuring‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Actual surface‬‬

‫‪5‬‬
 ‫‪ 4-6‬ﻣﻮازي ﺑﻮدن‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﺮﺟﻊ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻮازات ﺻﻔﺤﻪ ﻣﺮﺟﻊ ﺗﺮاز ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻮازات ﺻﻔﺤﻪ ﻣﺮﺟﻊ و ﻳﻚ ﻗﺴﻤﺖ از ﻗﻄﻌﻪ ﺟﻮﺷﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازه‬
‫ﮔﻴﺮي ﻛﻪ در زﻳﺮ ﺑﻨﺪ ‪ 3-6‬ارﺟﺎع داده ﺷﺪه ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺢ واﻗﻌﻲ و ﺻﻔﺤﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺑﺎﻳﺪ‬
‫اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﻮد ) ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺷﻜﻞ ‪ 8‬را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ(‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -8‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻮازي ﺑﻮدن‬

‫ﻋﺪم اﻧﻄﺒﺎق ﻫﺎ‬ ‫‪7‬‬

‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻤﻲ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﭘﺬﻳﺮش ﻗﻄﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻧﺪارﻧﺪ ‪ ،‬اﺗﺨﺎذ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪6‬‬