Professional Documents
Culture Documents
Betonarme Elemanların Çelik Lamalarla Güçlendirilmesi
Betonarme Elemanların Çelik Lamalarla Güçlendirilmesi
Betonarme Elemanların Çelik Lamalarla Güçlendirilmesi
ÖZET
Betonarme kirişlerde kesme kırılması ani ve gevrek bir göçme biçimi olmasına
rağmen ülkemizde bir çok betonarme yapının kirişleri çeşitli nedenlerden kaynaklanan
önemli kesme problemleri ile karşı karşıyadır. Çeşitli karbon elyaflı polimer (CFRP)
uygulamaları, donatıyla kelepçeleme, betonarme katmanlar ile mantolama, çelik levhaların
eleman dışından yapıştırılması kesme dayanımı yetersiz betonarme kirişlerin güçlendirmesi
amacıyla kullanılan başlıca tekniklerdir. Bunların arasında kiriş dıştan çelik levha
yapıştırılması tekniğinin uygulama kolaylığı, uygulandığı elemanın geometrik boyutlarında
değişimin çok az oluşu ve ekonomik maliyetin düşüklüğü gibi nedenlerden dolayı elverişli
bir yöntem gibi görünmektedir. Kirişlerin çelik levhalar yapıştırılarak kesmeye karşı
güçlendirilmesi ile ilgili geçmişte yapılmış çalışmalar, güçlendirilmiş betonarme kirişlerde
dayanım ve davranışın; beton basınç dayanımına, kesme ve çekme donatısının akma
dayanımına, çekme donatısı oranına, kiriş kesme açıklığının kiriş faydalı yüksekliğine
oranına (a/d=M/Vd) ve güçlendirme malzemesinin oranına bağlı olduğunu ortaya
koymuştur [1-7]. Bu güçlendirmenin yönteminin hangi şartlarda nasıl bir performans
sergileyeceğinin, farklı çelik levha düzenlerinin betonarme kirişlerin davranışlarına ve
göçme modlarına etkilerinin belirlenmesi için konu ile ilgili daha fazla araştırmaya
gereksinim bulunmaktadır.
AMAÇ
Deney programında modellenen T-kesitli toplam 11 adet kiriş test edilmiştir. Deney
elemanlarının geometrik boyutları ve donatı şemaları Şekil 1’de verilmiştir. Deney
elemanlarında çekme donatısı olarak 3 adet 20 mm çapında nervürlü donatı, basınç
donatısı olarak 2 adet 8 mm çapında düz donatı kullanılmıştır. Deney elemanlarında kesme
donatısı olarak 6 mm çapında inşaat demirinden üretilen kapalı etriyeler kullanılmıştır.
Kiriş-1’de etriye aralığı 75 mm diğer elemanlarda 300 mm’dir. Deney elemanlarının
özellikleri Çizelge 1’de özetlenmiştir. Deney elemanlarının beton basınç dayanımları 25
MPa’dan daha büyüktür. Kullanılan donatıların ve çelik elemanların özellikleri Çizelge
2’de sunulmuştur.
Deney Düzeneği
DENEY SONUÇLARI
Deney sonuçları Çizelge 3’de, deney elemanlarının göçme modları Şekil 5’de
sunulmuştur. Güçlendirilen deney elemanlarında kesme çatlakları eleman dayanımın
yaklaşık %40-50’si arasındaki yük düzeylerinde gelişmiştir. Kiriş-1 elemanı sünek eğilme
davranışı sergilemiş, yetersiz kesme donatılı Kiriş-2 kesmeden göçmüştür. Eleman kesme
dayanımlarının ortalama %55’şi düzeylerindeki yüklerde çelik lamaların kesme çatlaklarını
sınırladığı ve çatlakların lamaların altından geçemediği gözlenmiştir. Güçlendirilen tüm
deney elemanlarında çekme donatısı akmıştır. Akmadan sonra farklı süneklik değerlerinde
çelik lamaların uçları ard arda kiriş gövdesinden ayrılmaya başlamıştır. Aynı zamanda
kesme çatlaklarının hızla genişlemeye başladığı ve ince çelik lamaların altlarından
geçtikleri gözlenmiştir. Güçlendirilen elemanlar kesme açıklıklarının birinde gelişen kritik
bir kesme çatlağı ile kesmeden kırılmışlardır. Güçlendirilen Kiriş-5 tam bir sünek eğilme
davranışı sergileyerek basınç bölgesinde betonun ezilmesiyle göçmüştür. “L” biçimli çelik
lamaların kullanıldığı Kiriş-4 ve Kiriş-7 en düşük düzeyde sünekliğe sahip deney
elemanlarıdır. Her iki deney elemanı da akmadan sonra kiriş tablasının altından yapıştırılan
çelik levha bacaklarının aniden betondan ayrılmasıyla kesmeden göçmüşlerdir. Kesme
açıklığı boyunca çelik levha yapıştırılarak güçlendirilen Kiriş-9 ve çelik levhalar bitişik
yapıştırılarak güçlendirilen Kiriş-10 sünek eğilme davranışı sergilemişlerdir. Her iki
eleman da basınç bölgesinde betonun ezilmesiyle göçmüşlerdir. Boşluklu çelik levha ile
güçlendirilen Kiriş-11, tablaya kadar gelişen bir ana kesme çatlağı boyunca kesmeden
göçmüştür. Genel olarak güçlendirilen deney elemanlarında kesme çatlağı gelişiminin
kontrol elemanına göre daha az sayıda olduğu, ve kesme açıklığında bir ana kesme çatlağı
ile göçmeye ulaştıkları dikkati çekmektedir. Deney elemanlarının yük-deplasman ilişkileri
gruplandırılıp Şekil 6’da sunulmuştur. Güçlendirme tekniği deney elemanlarının
rijitliklerini ve dayanımlarını önemli oranlarda artırmıştır. Bütün deney elemanları akma
dayanımına yaklaşık aynı rijitlikle ulaşmışlardır.
Dayanım ve Süneklik
Kontrol elemanı Kiriş-1, yetersiz kesme donatılı Kiriş-2’den %39 daha fazla kesme
dayanımına sahiptir. Deney sonuçları, güçlendirme tekniğinin kesme dayanımı yetersiz
kirişlerin dayanım gereksinimini karşılamada oldukça başarılı olduğunu göstermiştir.
Güçlendirilen deney elemanlarının ölçülen kesme dayanımlarının kontrol elemanının
kesme dayanımına oranları 0.88-0.98 arasında değişim göstermektedir. Deney elemanları
arasında Kiriş-9, Kiriş-10 ve Kiriş-11’in ölçülen kesme dayanımı değerleri kontrol
elemanının kesme dayanımından ortalama %3 daha düşük elde edilmiştir. Çelik lama
kullanılarak güçlendirilen deney elemanları içerisinde en büyük dayanım Kiriş-5’de elde
edilmiştir. Bu elemanda ölçülen kesme dayanımı kontrol elemanından %7 daha küçüktür.
Deney elemanlarının hesaplanan deplasman süneklik oranları Çizelge 3’de
sunulmuştur. Kontrol elemanının süneklik oranı 3.61 olarak hesaplanmıştır. Çelik levhalar
ile güçlendirilen Kiriş-9 ve Kiriş 10, kontrol elemanından daha sünek bir davranış
sergilemiştir. Bu elemanlarda süneklik oranları 4.26 ve 4.25 olarak hesaplanmıştır. Deney
programının süneklik oranı en düşük elemanları Kiriş-4 ve Kiriş-7’dir. Bu elemanlarda
hesaplanan deplasman süneklik oranı değerleri sırası ile 1.33 ve 1.52’dir. Çelik lama
aralıklarının azaltılması süneklik oranını artırmaktadır.
SONUÇ VE ÖNERİLER
[1] Subedi, N. K:, Baglin, P. S:, “External Plate Reinforcement for Concrete Beams”,
Journal of Structural Engineering, Vol. 124, No. 12, 1998, pp. 1490-1495.
[2] Ziraba, Y. N., Baluch, M. H:, Basunbul, I. A., Sharif, A. M., Azad, A. K:, AlSulaimani,
G. J., “Guidelines Toward The Design of Reinforced Concrete Beams with External
Plates”, ACI Structural Journal, Vol. 91, No. 6, 1994, pp. 639-646.
[3] Subedi, N. K:, Baglin, P. S., “Plate Reinforced Concrete Beams: Experimental Work”,
Engineering Structures, Vol. 21, 1999, pp. 232-254.
[4] Baluch, M. H., Ziraba, Y. N., Azad, A. K., Sharif, A. M., Alsulaimani, G. J., Basunbul,
I. A., “Shear Strength of Plated RC Beams”, Magazine of Concrete Research, Vol. 47,
No. 173, 1995, pp. 369-374.
[5] Swamy, R. N., Jones, R., Charif, A., “The Effect of Externel Plate Reinforcement on
the Strengthening of Structurally Damaged RC Beams”, The Structural Engineer,
Vol. 67, No. 3, 1989, pp. 45-56.
[6] Adhikary, B. B., Mutsuyoshi, H., Sano, M., “Shear Strengthening Reinforced Concrete
Beams Using Steel Plates Bonded on Beam Web: Experiments and Analysis”,
Construction and Building Materials, Vol. 14, 2000, pp. 237-244.
[7] Sharif, A., Alsulaimani, G. J., Basunbul, I. A., Baluch, M. H., Husain, M.,
“Strengthening of Shear-Damaged RC Beams by External Bonding of Steel Plates”,
Magazine of Concrete Research, Vol 47, No. 173, 1994, pp. 329-334.
[8] M.A. Yeşilyurt, “Dıştan Epoxy ile Yapıştırlan L Şeklindeki Çelik Levhalar ile
Betonarme Kirişlerin Kesmeye Karşı Güçlendirilmesi”, Gazi Üniversitesi, Yüksek
Lisans Tezi, 82 sf., Eylül 2001.
[9] U, Duyan, “Çelik Levhalar Yapıştırarak Betonarme Kirişlerin Kesmeye Karşı
Güçlendirilmesi”, Gazi Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 74 sf., Mart 2002.
[10] E, Ersoy, “Betonarme Kirişleri Kesmeye Karşı Güçlendirmede Dıştan Epoxy ile
Yapıştırılan Çelik Levha Düzenlemeleri”, Gazi Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 80
sf., Haziran 2002.
2O8 O6/75 a a-a Kesiti
360
360 120 120 120
75
3O20
4000 a 2O8 285
360
b) Kiris-1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 ve 11 Etr. O6
Ölçüler mm'dir.
40 40 40 40 40 40
100 80 80 80 80 80 80 100 100 100
V 4000 V 4000
40 40 40 40 40 40 310 310
100 100 100 100
40 40 40 40 40 40
V 4000 V 4000
Kiris-5 Kiris-10
P P P P
1550 900 1550 1550 900 1550
150 317 150
80
360 125 285
360 285
80
100 100
100 150 150 150 150 150 150150150 100
V 4000
V 4000
δ1 δ2 δ3
Ölçüler mm’dir.
Şekil 4. Deney ve Ölçüm Düzeni
Çelik Levhalı
Kiriş-2 12,6 34,5 ----- 55,3 ----- 20,5 ----- ----- Kesme
Kiriş-3 (Güçlendirme) 14,0 36,3 79,2 81,0 25,2 50,4 3,14 2,00 Kesme
Kiriş-4 (Güçlendirme) 14,1 37,5 81,2 79,7 24,9 33,0 3,26 1,33 Kesme
Kiriş-5 (Güçlendirme) 12,9 40,6 80,0 83,6 24,8 76,0 3,23 3,06 Eğilme
Kiriş-6 (Güçlendirme) 13,6 35,7 79,0 79,9 22,8 40,7 3,47 1,79 Kesme
Kiriş-7 (Güçlendirme) 13,7 34,3 80,1 80,2 22,2 33,5 3,60 1,51 Kesme
Kiriş-8 (Güçlendirme) 12,4 34,3 80,6 80,1 25,1 46,0 3,21 1,83 Kesme
Kiriş-9 (Güçlendirme) 12,8 38,2 81,3 88,6 22,0 93,7 3,69 4,26 Eğilme
Kiriş-10 (Güçlendirme) 12,2 38,0 81,0 87,5 20,7 88,0 3,91 4,25 Eğilme
Kiriş-11 (Güçlendirme) 13,5 37,8 81,0 84,7 23,5 67,9 3,44 2,89 Kesme
STRENGTHENING OF R/C BEAMS USING EXTERNAL BONDING OF STEEL
PLATES AGAINT SHEAR
ABSTRACT
This study presents test results of strengthening shear deficient reinforced concrete
beams by external bonding of steel plates. Eleven reinforced concrete beams with T-
section tested under monotonous loading in the experimental program. Three main types of
steel members with different arrangements were bonded to side of the beam webs along the
shear span by using epoxy. The results of tests was confirmed that all steel plates
arrangements are improved the strength and stiffness of the specimens significantly.
Tension reinforcements of all strengthened reinforced concrete specimens were yielded.
Failure modes and ductility of specimens were proved to be different according to types of
the steel member and arrangement along the beam. Beams that were strengthened with
continuous steel plate along the shear span showed ductile flexural behavior.
03/11/2003
İnşaat Mühendisleri Odası
Selanik Caddesi 19/1 Kızılay Ankara
Sayın Yetklli;
Haberleşme Bilgileri :
Prof. Dr. Sinan ALTIN Adres : G.Ü. Müh. Mim. Fak. İnşaat Müh. Böl.
Maltepe/ANKARA 06570
Tel : 231 74 00/2248
Fax : 231 92 23
E-Mail : saltin@gazi.edu.tr
Öğr. Gör. Dr. Özgür ANIL Adres : G.Ü. Müh. Mim. Fak. İnşaat Müh. Böl.
Maltepe/ANKARA 06570
Tel : 231 74 00/2215
Fax : 231 92 23
E-Mail : oanil@gazi.edu.tr
Arş. Gör. M. Emin KARA Adres : G.Ü. Müh. Mim. Fak. İnşaat Müh. Böl.
Maltepe/ANKARA 06570
Tel : 231 74 00/2223
Fax : 231 92 23