HASARLI BETONARME KİRİŞLERİN EPOKSİ İLE ONARILMASI

İlker Bekir TOPÇU1, Cahit GÜRER2

ilkerbt@ogu.edu.tr, cgurer@aku.edu.tr

Öz: Depremlerden sonra hasar gören yapılardaki kolon ve kirişlerin onarımı ile
güçlendirilmesi için pek çok yöntem ve malzeme önerilmektedir. Bu çalışmada kirişlerin
epoksi enjeksiyonu ile onarılmasının yararları incelenmiştir. Bu amaçla 16 farklı tipte kiriş
hazırlanmıştır. Kirişler laboratuvar koşullarında 28 gün kür edildikten sonra çekme
bölgesinde 2 mm’lik çatlak oluncaya kadar orta noktalarından yüklenerek kırılmışlardır. Bu
çatlaklı kirişlerden bir tanesi daha sonra epoksi enjeksiyonu ile onarılıp tekrar kırılarak
taşıyabileceği yeni yükler belirlenmiştir. Böylece uygulanan epoksi enjeksiyonu sonucunda
elde edilen dayanım ve şekil değiştirmeler karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Betonarme, Onarım, Epoksi, Dayanım, Şekil Değiştirme.

Giriş

Betonarme yapı elemanlarının onarımı ve güçlendirilmesi ülkemizde oldukça yaygın bir uygulamadır. Özellikle
depremlerden sonra pek çok binada onarım ve güçlendirme gerekmektedir. Onarım ve güçlendirilmenin ne şekilde
yapılacağı, hangi malzemenin kullanılacağı konularında farklı görüşler vardır (Can, vd., 1991; 1989) Uygulamada farklı
onarım yöntemleri olup piyasada bulunan çeşitli onarım malzemeleri bilinçsizce kullanılabilmektedir. Oysa hasarlı
binaların onarımı veya güçlendirilmesi bilimsel kurallara oturtularak yapılmalıdır (Gürer, 2000). Yapının öngörülen
güvenliğe sahip olabilmesi için taşıyıcı sisteme yeni elemanlar eklenmesi yada sistem elemanlarından bazılarının veya
tamamının mantolama, epoksi/reçine, ve çelik malzeme kullanma yöntemleriyle onarımı veya güçlendirilmesi
gerekmektedir. Onarımda amaç önceki sağlamlılık durumunu geri getirmeye çalışmaktır. Güçlendirmede ise dayanım
ve benzeri karakteristikleri önceki düzeyin üstüne çıkarmaya çalışmaktır (Demir, 1999; Öztürk vd. , 1993).

Betonarme elemanların onarım ve güçlendirilmesi işlemlerinde hangi yöntemin daha uygun ve ekonomik olacağı
ayrıntılı bir inceleme konusudur (Topçu, İ.B.,vd., 2002).Yöntemin seçiminde amaca uygunluk, uygulama kolaylığı ve
süresi, bu süre içinde yapının kullanımına getirilen kısıtlamalar önemlidir. Ancak seçilen onarım ve güçlendirme
yönteminden başarılı bir sonuç alınabilmesinin denetimli titiz bir çalışmayla sağlanır (Özkul, 1998). Yapım aşamasında
veya kullanılmakta olan bir yapıda ortaya çıkan yapı hasarları ve nedenlerinin, standart ve yönetmelikler çerçevesinde
analitik ve deneysel yollarla belirlenmesi, yapılacak onarım ve güçlendirme yönteminin seçiminde son derece
önemlidir. Hasarın düzeyi fiziksel olarak yapının onarılıp onarılamayacağı kararının alınmasında etkilidir.Gevrek bir
malzeme türü olan beton ve kargirde oluşan ve onarıma, güçlendirmeye gereksinim duyulan hasarları çatlaklar, parça
atmalar ve ayrışımlar olarak üç ana grupta toplayabiliriz (Bayülke, 1995). Bunlar arasında çatlaklar,en çok rastlanan
hasar türüdür. Çatlakların nedenleri pek çoktur. Yapısal çatlaklar, deprem sonucu oluşan çatlaklar, rötre, hidrolik rötre,
erken plastik rötre, termik rötre, su emme-kusma, termik çatlaklar vb. çeşitlere ayrılabilir (Çamlıbel, 2000). Betonarme
taşıyıcı sistemlerde proje ve yapım koşulları nedeni ile olabildiği gibi temel oturmaları nedeni ile ve aşırı yüklemeler
sonucu çatlaklar oluşabilir. Çatlaklar betonarme bir elemanın eğilme rijitliğini azaltır. Bu çatlakların belli bir büyüklüğe
ulaşmasıyla yapının güvenliği tehlikeye girebilir. Kendinden beklenen görevi yapamaz duruma gelen bir taşıyıcı
elemanın onarım ve güçlendirilmesinde çatlamayı doğuran zorlamaları bilmek doğru onarım yönteminin tespit
edilebilmesi açısından önemli bir faktördür (Topçu, İ.B.,vd., 2002).

Sash epoksi ile onarılan kirişlerin ACI 318’de önerilen kriterlerden daha az sehim yaptığını görmüştür (Sash, 2004).
Arslan vd. epoksili çelik plaka ile güçlendirilmiş kiriş davranışlarını incelemişlerdir. Bu yöntem süneklik ve enerji
tüketimi bakımından, betonarme katman eklenmesi yöntemi kadar başarılı olmamıştır. Yük altında onarılan kirişin
davranışı yükü boşalttıktan sonra onarılan kirişe göre başarısız olmuştur. Plaka kalınlığının arttırılması gerilme aktarma
bölgesinin aşırı zorlanmasına ve gevrek kırılmaya yol açmıştır (Arslan vd., 1992). Bu çalışmada, hasarlı kiriş üzerinde
uygulanan epoksinin yaptığı etkiler ve su/çimento oranının, donatı-çimento tipinin, kiriş etriye aralığının çatlak
genişliğine ve momente olan etkileri incelenmiştir.

1
Osmangazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü ESKİŞEHİR.
2
Afyon Kocatepe Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Yapı Bölümü AFYON.

982
 Deneysel Çalışma

Hasar gören yapıların onarılmasında kullanılan yöntemlerden birisi olan epoksi enjeksiyonunun etkileri ve bu onarım
türünün uygulandığı numunelerin nasıl davranış gösterdikleri araştırılmıştır. Bu amaçla uygulamada en çok kullanılan
250 ve 300 çimento dozajlarında, PÇ 42.5 ve PKÇ 32.5 çimentosu kullanılarak, 250x400x1600 mm boyutlarında,
içlerinde 8 adet φ8’lik nervürlü ve düz boyuna donatısı, 20 ve 10 cm ara ile φ8’lik nervürlü ve düz etriyeleri
bulunan 16 farklı tipte kiriş üretilmiştir. Daha sonra bunlar TS 500 de verilen sınırlar içerisinde çatlak oluşturacak
şekilde yüklenmiş ve oluşan çatlaklar epoksi enjeksiyonu ile onarılarak yeniden yük uygulanıp, yeni sonuçlar
karşılaştırılmıştır.

Kullanılan Malzemeler
Agrega
Beton karışımlarda Eskişehir-Osmaneli kumu (K) ve Söğüt ilçesi Zemzemiye köyü kırmataşları (KT), KT1 olarak (7-
15) mm ve KT2 olarak (17-25) mm kullanılmıştır. Karışımdaki agregaların incelik modülü Kk=4.71 olarak
hesaplanmıştır, buna bağlı olarak karışım su miktarı da E=α(10-Kk)=195.70 dm³ olarak bulunmuştur. Çalışmada
kullanılan malzemeler Fotoğraf 1.’de görülmektedir.

Fotoğraf 1. Çalışmada Kullanılan Malzemeler.

Karma Suyu
Beton karma suyu olarak laboratuvarımızda bulunan, Eskişehir şebeke suyu kullanılmıştır. Eşkişehir şebeke suyuna ait
kimyasal analiz sonuçları Tablo 1'de verilmiştir.
Tablo 1. Kullanılan Suyun Kimyasal Analizi

Parametreler Bulunan Değerler

pH 6.85
Kalsiyum (Ca) ( mg/L) 58
Magnezyum (Mg) (mg/L) 83
Klorür (Cl) ( mg/L) 46
Sülfat (SO4-2) ( mg/L) 45
Buharlaştırma Sonucu ( mg/L) 435 (% 0.4)

Çimento
Uygulamada Eskişehir Çimento Fabrikasının üretmiş olduğu, TS 12143 no’lu PKÇ 32.5 ve TS 19 no’lu PÇ 42.5
çimentoları kullanılmıştır. Çimentoların fiziksel, kimyasal ve mekanik özelikleri Tablo 2’de verilmiştir.

983
Tablo 2. Kullanılan Çimentoların Özellikleri
Malzeme Özellikleri PKÇ 32.5 PÇ 42.5
Özgül ağırlık 3.05 3.15
Fiziksel Özellikler Priz başlangıcı (dk.) 205 190
Priz bitme (dk.) 268 245
SiO2 31.53 19.96
CaO 48.89 63.93
Al2O3 7.06 5.17
Kimyasal Özellikler
MgO 1.46 1.22
SO3 2.01 1.92
2 Gün 11.5 22.6
Basınç Dayanımı (MPa) 7 Gün 23.4 38.3
28 Gün 35.3 45.1

Beton Karışım Hesapları

Kirişlere dökülen beton 250 (D250) ve 300 (D300) olmak üzere iki farklı dozajda hazırlanmıştır. Kullanılan karışım
oranları,malzemelere göre hacimce ve ağırlıkça, aşağıda Tablo 3’de verilmiştir.

Tablo 3. 1 m³ Betonun Teorik Birleşimi

D250 D300
Malzeme
Hacim (dm3) Ağırlık (kg) Hacim (dm3) Ağırlık (kg)
Ç 82 250 98 300
S 196 196 196 196
K 287 741 280 724
KT1 215 585 210 571
KT2 215 584 210 571
Toplam 1000 2356 1000 2362

Beton Hazırlanması
Beton dökümüne geçmeden önce, ahşap kiriş kalıpları yağlanmış ve içine yerleştirilecek donatıların pasları fırçalanarak
giderilmiştir.Karıştırma işlemi 3 defa kuru, 3 defada ıslanmış olarak gerçekleştirilmiştir. Betonun kalıplara
yerleştirilmesi sırasında şişleme yapılarak betonun homojen bir şekilde yerleşmesi sağlanmıştır.Daha sonra betonların
üzeri mala yardımıyla mastarlanarak etiketleri yapıştırıldı ve kalıplarından sökülebilmeleri için kalıp içleri yağlandı
laboratuarda üzerleri nemli tutularak yaklaşık 24 saatlik beklemeye alınmıştır.

Taze Beton Deneyleri

Hazırlanan taze betonların özelliklerinin belirlenmesi için çökme, VeBe, yayılma ve taze birim ağırlık deneyleri yapıldı
ve bu deneylerin sonuçları Tablo 4’te verilmiştir. Numuneler laboratuvar içerisinde yaklaşık 25 oC’ deki oda
sıcaklığında 28 gün süreyle üzerleri nemli tutularak küre tabi tutulmuştur.

Tablo 4. Taze Beton Deneyleri Sonuçları

Deney D250 D300
Taze birim ağırlık (kg/dm3) 2341 2348
Çökme (cm) 12 12
Yayılma (cm) 37 36
Hava boşluğu (%) 0.6 0.5
VeBe 5 5

Kiriş Yükleme Deneylerinin Yapılması

Deney kirişleri 200 kN kapasiteli kapalı bir yükleme çerçevesi içinde, birer basit kiriş gibi mesnetlenmiş ve tekil yükle
yüklenmiştir. Hidrolik kriko ile uygulanan yük, dijital bir yük ölçer aracı ile ölçülmüştür. Ayrıca orta açıklıktaki çökme
ve mesnetlerdeki değişimler 1/100 mm hassasiyetindeki komparatörlerle ölçülmüştür. Daha sonra kirişlere TS 500'deki
sınırlara göre çatlak oluşuncaya kadar yükleme yapılmıştır.

984
Kirişlerin Epoksi ile Onarılması
Onarılabilecek düzeyde hasarlı olan kiriş numuneleri seçildikten sonra hasarlı yüzlerindeki parçalanmış ve ezilmiş
betonlar temizlenmiştir. Bu kısımlar epoksi harcı ile doldurularak eksilmiş beton hacmi tamamlanmıştır. Kirişlerin
üzerindeki diğer kılcal çatlaklar ise tamamen epoksi harcı ile sıvanarak kapatılmış ve bu işlemlerden sonra epoksi
harcının sertleşmesi için 24 saat beklenilmiştir. Daha sonra enjekte edilecek kıvamda hazırlanan epoksi harcı
başlıklardan seçilen kiriş içerisine enjekte edilmiş ve tekrar 24 saat süre ile epoksi sertleşmeye bırakılmıştır. Fotoğraf
2’de Epoksi ile onarılmış 8-E kirişinin görülmektedir.

Fotoğraf 2. Epoksi ile Onarılmış 8-E Kirişinin Yükleme Deneyi.

Deneysel Çalışmanın Sonuçları

Hazırladığımız 16 adet farklı özelliklerdeki kirişlere ait dozaj, kullanılan çimento ve donatı tipleri, etriye aralıkları gibi
özellikler Tablo 5’te görülmektedir.

Tablo 5. Üretilen Kirişlerin Özellikleri

Kiriş Dozaj Su/Çim. Çimento Donatı Etriye Aralığı (cm)
K1 10
S 220
K2 20
PKÇ 32.5
K3 10
S 420
K4 20
250 0.78
K5 10
S 220
K6 20
PÇ 42.5
K7 10
S 420
K8 20
K9 10
S 220
K10 20
PKÇ 32.5
K11 10
S 420
K12 20
300 0.65
K13 10
S 220
K14 20
PÇ 42.5
K15 10
S 420
K16 20

Bu kirişlerin kırılmasıyla elde edilen değerler incelendiğinde şu sonuçları elde edilir:

Su/Çimento Oranının Yük Miktarına, Sehime, Çatlak Genişliğine ve Momente Etkisi

Tablo 6’da dozajları hariç diğer bütün özellikleri aynı olan 1 ve 9 no’lu kirişlerin sonuçları verilmiştir. Su/çimento oranı

985
0.65 olan kirişler su/çimento oranı 0.78 olan kirişlere oranla % 13 daha fazla yük taşımış ve kirişlerdeki sehim miktarı
%7 daha az olmuştur. Su/çimento oranı 0.65 olan kirişlerin su/çimento oranı 0.78 olan kirişlere oranla çatlak genişlikleri
% 9 daha küçük fakat % 13 daha fazla moment etkisi altında kalmıştır.

Tablo 6. Farklı Dozajlı Kirişlerin Kırılma Sonuçları

Yük Moment Sehim Miktarı Çatlak Genişliği
Kiriş Dozaj Su/Çim
(kN) (kNm) (mm) (mm)
1 250 0.78 32.5 8.53 3.10 2.30
9 300 0.65 37.5 32.5 2.87 2.10
Durum + % 13 + % 13 -%7 -%9

Etriye Aralığının Yüke, Sehime, Çatlak Genişliğine ve Momente Etkisi

Aşağıdaki çizelgede etriye aralığı hariç diğer bütün özellikleri aynı olan 3 ve 4 no’lu kirişlerin sonuçları verilmiştir.
Etriye aralığı 20 cm olan kirişler etriye aralığı 10 cm olan kirişlere göre % 9 daha fazla yük taşımıştır, % 9 daha fazla
moment etkisi altında kalmış ve sehim miktarları % 38 daha fazla olmuştur. Farklı etriye aralığına sahip kirişler
üzerinde yaptığımız deneylerde etriye aralığının kirişlerde oluşan en büyük çatlak genişlikleri belirlenmesinde
belirleyici bir faktör olmadığı görülmüştür.

Tablo 7. Etriye Aralığı Farklı Kirişlerin Kırılma Sonuçları

Etriye Yük Moment Sehim Miktarı Çatlak Genişliği
Kiriş
Aralığı (kN) (kNm) (mm) (mm)
3 Sık 30.0 7.88 1.90 2.30
4 Normal 33.0 8.66 3.10 2.30
Durum +%9 +%9 + % 38 Sabit

Donatı Tipinin Yüke, Sehime, Çatlak Genişliğine ve Momente Etkisi

Tablo 8’de ise donatı tipleri hariç bütün özellikleri aynı olan 13 ve 15 no’lu kirişlerin sonuçları verilmiştir. S220
donatı yerleştirilen kirişler, S420 donatılı kirişlere oranla % 21 daha az yük taşımıştır ve % 88 daha fazla sehim
yapmıştır.Kirişler genel olarak incelendiğinde S420 tipi donatıya sahip kirişlerde S220 tipi donatıya sahip kirişlere
oranla çatlak sayısı daha fazla ama çatlak genişliği % 38 daha azdır. S220 tipi donatıya sahip kirişler S420 tipi donatıya
sahip kirişlere oranla % 21 daha fazla moment etkisi altında kalmışlardır.

Tablo 8. Donatıları Farklı Kirişlerin Kırılma Sonuçları

Kiriş Donatı Yük Moment Sehim Miktarı Çatlak Genişliği
Tipi (kN) (kNm) (mm) (mm)
13 S 220 38.0 9.98 1.75 1.30
15 S 420 30.0 7.88 0.21 0.80
Durum + % 21 - % 21 - % 88 - % 38

Çimento Tipinin Yüke, Sehime, Çatlak Genişliğine ve Momente Etkisi

Tablo 9’da çimento tipleri farklı diğer özellikleri aynı olan 12 ve 16 no’lu kirişlerin sonuçları verilmiştir. PKÇ 32.5
kullanılan kirişler PÇ 42.5 kullanılan kirişlere oranla % 17 daha az yük taşımıştır. PÇ 42.5 kullanılan kirişler PKÇ 32.5
kullanılan kirişlere oranla % 58 daha az sehim yapmıştır ve çatlak genişlikleri % 5 daha azdır. PKÇ 32.5’li kirişlerin
PÇ 42.5’li kirişlere göre moment değerleri % 17 daha düşük çıkmıştır.

Tablo 9. Çimento Tipi Farklı Kirişlerin Kırılma Sonuçları

Çimento Yük Moment Sehim Miktarı Çatlak Genişliği
Kiriş
Tipi (kN) (kNm) (mm) (mm)
12 PKÇ 32.5 37.5 9.84 2.87 2.10
16 PÇ 42.5 45.0 11.81 1.21 2.00
Durum + % 17 + % 17 - % 58 -%5

986
Epoksi Uygulanmış Kiriş Sonuçlarının Değerlendirilmesi
Çalışmanın bu aşamasında ise hasar verilen kirişlerden uygun olan bir tanesi seçilmiş daha sonra bunlar epoksi harcı ile
onarılarak tekrar yükleme yapılmış ve epoksi harcının sonuçlara nasıl etkidiği incelenmiştir. 8 no’lu kirişin epoksi
yapılmadan önceki kırılma sonuçlarını ve epoksi yapıldıktan sonraki , mesnetlerdeki sehimler, çatlak genişlikleri ve
moment gibi vb. özellikleri Tablo 10 ve Tablo 11’de verilmiştir.

Tablo 10. 8 no’lu Kirişin kırılması ile elde edilen sonuçlar

Çimento Tipi Dozaj s Donatı Tipi Kiriş
PÇ 42.5 250 20 cm S 420 8
P P/2 M  sol sağ ort L Md K Çatlak Gen.
(kN) (kN) (kNm) (mm) (mm) (mm) (m) (kNm) (Rad /m) (mm)
0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.20 0.00 0.0000 0.00
20.00 10.00 8.00 0.85 0.40 0.40 1.20 12.00 0.0022 0.30
40.00 20.00 16.00 1.40 0.55 0.90 1.20 24.00 0.0050 0.70
50.00 25.00 20.00 1.55 0.70 1.10 1.20 30.00 0.0061 0.90
57.50 28.75 23.00 2.00 1.20 1.85 1.20 34.50 0.0103 1.10

Tablo 11. Epoksi yapıldıktan sonra tekrar kırılan 8 E no’lu kirişin sonuçları
Çimento Tipi Dozaj s Donatı Tipi Kiriş
PÇ 42.5 250 20 cm S 420 8-E
P P/2 M sol sağ ort L Md K Çatlak Gen.
(kN) (kN) (kNm) (mm) (mm) (mm) (m) (kNm) (Rad /m) (mm)
0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 1.20 0.00 0.0000 0.00
15.00 7.50 6.00 1.10 0.55 0.55 1.20 9.00 0.0022 0.35
30.00 15.0 12.00 1.50 0.70 0.70 1.20 18.00 0.0050 0.75
38.00 19.0 15.20 1.60 0.80 0.80 1.20 22.80 0.0061 0.95
43.00 21.5 17.20 2.20 1.35 1.35 1.20 25.80 0.0103 1.15

Epoksi ile doldurulmuş ara yüzeyinde oldukça yüksek bir çekme dayanımı sağlanmaktadır. Ancak onarılmış
elemanların tekrar yüklenmesi ile, eski çatlakların hemen yanında yada onarılmış iki çatlak arasında bir yerde yeniden
çatlak olduğu ve elemanın dayanımının hasar öncesi dayanım düzeyinde kaldığı görülmektedir. Bunun nedeni epoksi
doldurulmuş iki çatlak arasındaki betonun dayanımının onarım öncesi dayanım düzeyinde kalması ve en düşük
dayanımlı kesit olduğu için yeniden yüklemede kırılmanın burada olmasıdır. Epoksi ile onarım yapılan kirişte elde
edilen sonuçlar epoksi uygulaması yapılmadan önceki sonuçlara göre karşılaştırıldığında aşağıdaki sonuçlar elde
edilmiştir :

• Yük etkisi açısından incelendiğinde ilk yüke göre % 25 oranında azalma yani elde edilen epoksi öncesi sonuçların
% 75’i oranında kirişte dayanım sağlamıştır, böylelikle kirişin epoksi sonrası daha az bir yük ile kırıldığı
görülmüştür. Onarım sonrası kirişte görülen dayanımdaki azalmanın nedeni kırılan kirişteki liflerin çatlama
noktalarında kopması sonucunda aderansın azalması olarak açıklanabilir.

• Moment açısından incelendiğinde yine yük etkisinde olduğu gibi % 25 oranında azalma görülmüştür. Bunun nedeni
momentin, yükün bir fonksiyonu oluşudur. Burada yüklemedeki azalma momentinde aynı oranda (% 25)
azalmasına neden olmuştur. Moment epoksi öncesi değerinin % 75’ine ulaşabilmiştir.

• Sehim açısından incelendiğinde epoksi sonrası oluşan sehimlerin epoksi öncesi sehimlere göre artış sağladığı ancak
bu artışın yük ve moment etkisi gibi belirli bir oranda olmadığı görülmüştür. Sehim değerlerinin artmasının nedeni
ise kirişin kırılmasıyla oluşan deformasyon olarak değerlendirilmiştir.

• Çatlak genişliği açısından incelendiğinde, elde edilen sonuçların epoksi sonrası sehimde elde edilen sonuçlara
paralel olduğu görülmüştür. Elde edilen artışın belirli bir oranda olmadığı ve önceki değerlere yakın olduğu
kaydedilmiştir. Epoksi ile doldurulan çatlaklar onarım sonrası yüklemede azalmış ve bunun sonucu olarak önceki
çatlak genişliğine çok yakın oranda artış göstermiştir.

987
 Sonuçlar

Kiriş numuneler basit eğilme etkisi altında kalan bir betonarme elemandan beklenen sonuçları vermiştir. Konu genel
kiriş davranışı bakımından incelediğinde, bütün kirişlere denge altı donatı yerleştirildiğinden meydana gelen
kırılmaların tamamı çekme kırılmasıdır ve kırılmalar sadece eğilmeden kaynaklanmıştır.

PÇ 42.5 tipi çimento kullanılan kirişlerde, PKÇ 32.5 tipi çimento kullanılan kirişlere oranla ve 300 dozajlı kirişlerde
250 dozajlı kirişlere oranla daha az sayıda çatlak oluşmuştur, fakat çatlak genişliklerinin daha büyük olduğu
gözlenmiştir. Kirişlerde kullanılan etriyelerin aralıkları açısından inceleme yapıldığında, 16 kirişe ait çizilen yük-sehim,
yük çatlak genişliği ve moment-eğrilik ilişkisine ait tablolardan donatı, çimento tipinin ve dozajının kirişlerin eğilme
etkisi altında taşıma kapasitesine ve akma yüküne ulaşmasında çok az etkili olduğu, esas belirleyici faktörün etriye
aralığı olduğu görülmüştür. Diğer yandan etriye aralığı sık olan kirişlerin, etriye aralığı seyrek kirişlere oranla daha
fazla yük taşıdığı ve daha fazla moment etkisi altında kaldığı gözlenmiştir. Kullanılan donatı tipi bakımından yapılan
inceleme sonunda ise düz yüzeyli donatı kullanılan kirişlerde, nervürlü donatı kullanılan kirişlere oranla daha az sayıda
çatlak oluştuğu fakat çatlak genişliklerinin daha büyük olduğu gözlenmiştir. Bu fark nervürlü donatı ile sağlanan daha
iyi aderanstan kaynaklanmaktadır. Çalışmalar sonucunda, epoksi ile onarım tekniğinin kiriş elemanlarının dayanım ve
davranışı üzerinde etkili olduğu anlaşılmıştır. Bu malzemenin onarım için uygun bir malzeme olduğu, doğru bir şekilde
ve bilimsel esaslara bağlı kalınarak uygulandığında iyi sonuçlar elde edilebileceği görülmüştür. Bundan sonra yapılacak
daha geniş çaplı araştırmalarla çalışmanın sonuçları geliştirilebilir.

KAYNAKLAR

1. ABİT, Ö., 2000, “Onarım Teknolojisi, Tamir Harçları ve Epoksi”, Yapı ve Yalıtım Teknolojileri Dergisi, ss. 24-25 .
2. ARSLAN, M. ve TANKUT, T., 1992, "Epoksili Çelik Plaka ile Güçlendirilmiş Betonarme Kiriş Davranışı", İMO
Teknik Dergi, Yazı 43, ss. 575-584.
3. BAYÜLKE, N.,1995 “Depremlerde Hasar Gören Yapıların Onarım ve Güçlendirilmesi” İMO Yayınları, İzmir.
4. CAN, H. ve TANKUT, T., 1991, "Ağır Hasar Görmüş Betonarme Kirişlerin Eğilme İçin Onarımı", İMO Teknik
Dergi, Yazı 23, ss. 309-317.
5. CAN, H. ve TANKUT, T., 1989, Betonarme Kirişlerin Eğilme İçin Güçlendirilmesi, Türkiye İnşaat Mühendisliği
10. Teknik Kongresi, Bildiriler Kitabı, Cilt II, ss. 559-573.
6. ÇAMLIBEL, N., 2000, “Çatlamış Binaların Takviyesi Yöntemleri”, Yıldız Teknik Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
7. DEMİR, H., 1999, “Depremden Hasar Görmüş Betonarme Yapıların Onarım ve Güçlendirilmesi”, İTÜ Yayınları.
8. GÜRER, C., 2000, “Hasarlı Kirişlerin Onarılması”, Teknik Seçmeli Mühendisliği Uygulamaları, Osmangazi
Üniversitesi, Müh. Mim. Fakültesi, İnş. Müh. Bölümü, Eskişehir, s. 70.
9. ÖZKUL, H., 1998, Strengthening of Steel Reinforced Concrete Beams with Carbon Fiber Reinforced Plastics,
Repair and Strengthening of Existing Buildings, Editor: F. Karadoğan, Second Japan-Turkey Workshop on
Earthquake Engineering, İstanbul.
10. ÖZTÜRK, A. ve KOCABEYLER, M.F., 1993, “Betonun Onarımı” , DSİ Yayınları, Yayın no: MLZ.854.
11. SHASH, A.A., 2004, “Repair of Concrete Beams-a Case Study”, Construction and Building Materials, Vol. 19, pp.
75-79.
12. TEKE, A., 2001, Betonarme Hasarlı Kirişlerin Onarılması, Teknik Seçmeli Mühendisliği Uygulamaları, Osmangazi
Üniversitesi, Müh. Mim. Fakültesi, İnş. Müh. Bölümü, Eskişehir, ss. 80.
13. TSE 500, 2000, “Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları”, Türk Standartları Enstitüsü.
14. TOPÇU, İ.B ve TEKE, A., 2002, “Kirişlerin Taşıma Gücüne Etkiyen Faktörler ve Epoksi İle Onarılması”, Yapı
Mekaniği Semineri, Orta Doğu Teknik Üniversitesi-Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, ss. 62–79.

988