Il-Pjan tal-Lezzjoni

Il-Klassi: /

Id-Data: /

Il-Qasam tal-Lingwa: L-Istorja tal-Lingwa

It-Titlu tal-Lezzjoni: L-Istorja tal-Lingwa Maltija

L-Iskaluna: 6.3.1 Jelenkaw b’mod ġenerali l-ħakmiet u l-effetti ewlenin li ħallew fuq
ilsienna.

L-Għanjiet: Sa tmiem din-il-lezzjoni l-istudenti se:

a. Jitgħallmu dwar il-ħakmiet differenti li kellha l-gżira Maltija;
b. Jifmhu x’effetti dawn il-ħakmiet ħallew fuq il-kultura u l-lingwa Maltija;
ċ. Jinvolvu ruħhom fil-lezzjoni permezz tal-attivitajiet imħejjija u l-mistoqsijiet għad-
diskusjonijiet;
d. Jagħmlu distinzjoni bejn kliem li huma ġejjin mis-Semitiku, Rumanz u Ingliż fil-lingwa
Maltija.

Ir-Riżorsi: Il-preżentazzjoni; il-karta tan-nota; il-karta tat-taħriġ fil-klassi; il-karta tat-taħriġ

għad-dar; il-bord interattiv; il-bord; il-bord markers; il-leħħiet; gomom li jeħlu (‘blu tack’).

Il-Metodu: Induttiv.

It-Tqassim tal-Klassi: Il-klassi ħa tkun maqsuma f’pari minħabba f’xogħol aktar tard fil-
lezzjoni li jirrikjedi l-istudenti jaħdmu ma’ xi ħadd ieħor, imbagħad ser jingħaqdu ma’ par ieħor
biex jiffurmaw gruppi t’erbgħa.

L-Introduzzjoni: Jiena ser nibda l-lezzjoni billi nintroduċi t-tema tal-lezzjoni u naqsam l-
għanjiet tal-lezzjoni mal-istudenti, li ħa jkunu ppreżentati wkoll. Jiena ser ngħid:
 Illum ħa naraw l-elementi kollha li sawru l-lingwa Maltija. Ħa naraw il-ħakmiet kollha
li kellha gżiritna, flimkien mal-affarjiet li dawn ħallewlna u b’permezz t’hekk taw
kontribuzzjoni lill-kultura u ’l-lingwa li għandna llum.
(2 minuti)

L-Ewwel Pass: Wara li nkun introduċejt il-lezzjoni u l-għanjiet, ħa nqassam il-pakkett tan-noti
li ħa jimtlew tul il-lezzjoni waqt l-ispjegazzjoni sabiex l-istudenti jkunu moħħhom f’dak li qed
jingħad. Imbagħad ħa nibda billi niggwida l-istudenti biex jaħsbu fuq kif issawret il-lingwa
Maltija permezz ta’ mistoqsijiet iggwidati. Jiena ser nistaqsi:
 Taħsbu li l-lingwa Maltija ssawret weħidha, jew kellha influewnzi minn diversi lingwi
oħrajn?
 Min jista’ jgħidli l-ħakmiet li kellha Malta fil-passat?
 Taħsbu li dawn influwenzaw il-lingwa li nitkellmu llum il-ġurnata b’xi mod jew ieħor?
 Taħsbu li l-lingwa tagħna għadha qed tiġi affettwata minn lingwi barranin sal-lum il-
ġurnata? Tistgħu issemmuli xi lingwi? Jew lingwa waħda partikolari?
Wara li nkun ħloqt diskussjoni mal-istudenti, u niżżilt ir-risposti tajbin li johorġu biħom fuq il-
bord, ser indur għall-preżentazzjoni u nfiehem pass pass is-saffef differenti tal-lingwa tagħna,
permeżż tad-dijaġramma li ħejjejtilhom li turina b’mod sempliċi u viżiv it-tiswir tal-lingwa
Maltija. L-istudenti ħa jkunu mitlubin sabiex jagħmlu l-eżerċizzji ta’ fuq il-pakkett tan-noti li
għandhom x’jaqsmu mal-ispjegazzjoni. Jiena ser ngħid:
 Tul il-lezzjoni, intom ser tagħmlu n-noti tagħkom stess fuq l-istorja tal-lingwa. Jiena ħa
nkun qed niggwidakom, iżda r-risposti u l-eżempji li ħa tniżżlu ħa jkunu kollha
kontribuzzjoni tagħkom. In-noti ħa jiġbru l-partijiet importanti tal-preżentazzjoni u
joffrulkom opportunità biex tirrevedu dak li għadu kif ingħad, u biex involvu ruħkom
fid-diskussjoni.
(5 minuti)

It-Tieni Pass: Ħa nibda mill-parti preistorika tal-lingwa sal-parti tar-Rumani, u tul l-

ispjegazzjoni ħa nkun qiegħda nirreferi għall-eżerċizzji fuq il-pakkett tan-noti, u nitlob l-
istudenti biex jagħtu t-tweġibiet tal-eżerċizzji u jniżżluhom. Ħa nsaqsi mistoqsijiet dwar l-
informazzjoni fuq il-preżentazzjoni bħal:
 X’inhi d-differenza bejn il-preistorja u l-istorja?
 X’lingwa taħsbu li kienu jitkellmu l-Maltin ta’ dak iż-żmien meta San Pawl wasal
f’Malta?
(5 minuti)

It-Tielet Pass: Wara ħa nimxi għat-taqsima Għarbija u Rumanza tal-ispjegazzjoni, fejn ħa

naraw kif l-Għarab taw il-kontribuzzjoni għal-lingwa u l-kultura li għandna llum. Meta naslu
għat-tabelli tal-influwenza Għarbija u taz-zokk morfemiku fin-noti, ħa nħeġġeġ l-istudenti biex
jagħtu r-risposti tagħhom biex jippersonaliżżaw in-noti tagħhom. Ftit mill-istudenti ħa jkunu
mitluba biex jaqsmu x’kitbu mal-klassi u t-tweġibiet tajbin ħa jitniżżlu fuq il-bord. Qabel ma
nimxu għall-ħakma Ingliża ħa nsaqsi l-istudenti dawn id-domandi li ġejjin biex nara li dak li
għandna kif għamilna huwa ċar f’moħħhom.
 Liema ħakma għamlet l-akbar impatt fuq il-lingwa tagħna?
 Taħt liem ħakma konna meta seħħ l-Assedju l-Kbir?
 Tistgħu ttuni xi eżempji ta’ postijiet fejn għexu l-Kavallieri waqt li kienu f’Malta?
(9 minuti)

Ir-Raba’ Pass: Meta nara li l-istudenti fehmu dak li ntgħad, ħa nimxi għall-ħakma tal-Ingliżi
f’Malta u l-effetti li ħallew warajhom. Wara ħa nsaqsi mistoqsijiet bħal:
 Kieku fil-‘Kwistjoni tal-Lingwa’ ntgħażlet il-lingwa Taljana minflok l-Ingliż, taħsbu li
dan kien jaffettwalna l-lingwa?
 Għiduli żewġ ġrajjiet importanti li seħħew waqt żmien l-Ingliżi.
 Tuni xi eżempji ta’ kelmiet li ġejjin min-nisel Ingliż li intkom tużaw b’mod regolari.

Meta nuri r-ritratti tal-arkitettura li l-Ingliżi ħallew f’Malta, ħa nsaqsi l-istudenti biex iqabblu
l-ismijiet ta’ dawn l-istrutturi mar-ritratti tagħhom, u jekk jistgħu jippruvaw ifhemu l-
sħabhom fejn jinsabu dawn il-binjiet f’Malta.
(6 minuti)

Il-Ħames Pass: Wara li nkun għalaqt l-ispjegazzjoni, ħa nimxi għall-attività tal-leħħiet. L-

ewwel ħa nagħti spjegazzjoni qasira permezz tal-linji gwida li ħejjet fuq il-prezentazzjoni, u
wara ħa nsaqsi student biex jgħidi fil-qosor dak li huwa mistenni minnhom, u nsaqsi studenti
ieħor biex jikkonfermali li x’qal l-istudenti l-ieħor huwa tassew tajjeb, biex b’hekk nara li l-
istudenti fehmu l-ispjegazzjoni b’mod ċar.
Wara li nqasam sett ta’ leħħiet lil kull par, ħa naqsam il-bord b’żewġ linji orizzontali, u
nsemmi t-tliet oqsma ‘Semitiku’, ‘Rumanz’ u ‘Ingliż’ rispettivament. Imbagħad ħa ndur mal-
pari, nseġwi xogħolhom u nwieġeb għad-domandi tagħhom jekk għandhom, u nqassmillhom
il-biċċiet tal-gomom biex iwaħħlu mal-leħħiet bil-lest. Ħa nkun qiegħda ndur mal-klassi biex
nisma’ d-diskussjonijiet tal-istudenti u nwiegeb għad-domandi tagħhom fejn ikollhom bżonn.

Qabel ma jwaħħlu l-leħħiet fuq il-bord, l-istudenti ħa jissieħbu f’gruppi t’erbgħa u jiċċekjaw
it-tweġibiet tal-par l-ieħor biex jaraw jekk humiex tajbin u joffru l-pariri tagħhom jekk hemm
bżonn.

Il-linji gwida ħa jkunu viżibbli fuq il-preżentazzjoni, u jingħadu hekk:

 Ħa nqassmillkom sett ta’ leħħiet f’kull par b’kelmiet li ġejjin mis-Semitiku, Rumanz u
Ingliż, u mingħajr ma tużaw in-noti irridkom tippruvaw taqtgħu minn liema lingwa
huma ġejjin il-kliem.
 Wara, nixtieqkom tingħaqdu ma’ par ieħor u tiddiskutu kif qassamtu l-leħħiet
flimkien. Din ħa tkun opportunità biex tikkoreġu xogħol xulxin qabel ma twaħħlu l-
leħħiet fuq il-bord.
(8 minuti)

Il-Għeluq: Jiena ser nagħlaq il-lezzjoni billi nsaqsi żewġ studenti biex iqassmu l-karti tan-
noti u l-karti tat-taħriġ li ħa jkun ix-xogħol għad-dar għall-istudenti. Wara li kull student
ikollu l-karti quddiemu jew quddiemha, ħa nsaqsihom biex iżommu l-karta tax-xogħol għad-
dar quddiemhom u ħa nispjegahielhom pass pass, u nżomm spjegazzjoni konċiża tax-xogħol
fuq il-preżentazzjoni. L-istudenti ħa jkollhom ċans iduru l-karti li ngħatawlhom u jsaqsu xi
domandi dwar il-lezzjoni jew dwar ix-xogħol għad-dar.
(5 minuti)

Ix-Xogħol fil-Klassi: L-istudenti ħa jipparteċipaw tul il-lezzjoni permezz ta’ diskussjoniji

kontinwu fil-klassi, tal-karta tat-taħriġ għax-xogħol fil-klassi, u jaħdmu fuq attività bil-leħħiet
biex jagħrfu u jagħmlu distinzjoni bejn kliem li ġejjin mis-Semitiku, Rumanz u Ingliż.

Ix-Xogħol għad-Dar: L-istudenti huma mitluba sabiex ilestu l-karta tat-taħriġ b’tliet
eżerċizzji għal-lezzjoni tal-Istorja tal-Lingwa li jmiss.