Mô đun 17:Tìm kiếm, khai thác, xử lí thông tin phục vụ bài giảng

- Về mặt nhận thức mô đun 17:

Là một giáo viên làm công tác quản lí và thanh tra giáo dục nhiều năm, tôi nhận thức được việc
tìm kiếm, khai thác và xử lí thông tin để phục vụ bài giảng là một vấn đề hết sức cần thiết với
mọi giáo viên muốn phát triển nghề nghiệp. Ở đây tôi chỉ tập trung vào các vấn đề phụ vụ cho
môn toán.
Có rất nhiều kênh thông tin giúp cho GV có thể chọn lọc và bổ sung vào bài giảng của mình sao
cho phù hợp với đối tượng HS như SGK. Sách tham fham khảo, tạp chí GD, băng đĩa... nhưng
sự phát triển của công nghệ thông tin hiện nay được chọn là kênh quan trọng nhất để GV khai
thác. Ở kênh này ta có thực hiện được rất nhiều công việc nhưng cần thiết nhất là:
1. Tìm kiếm, khai thác các thông tin.
2. Sử dụng phần mềm để có hiệu quả tốt nhất và tiết kiệm thời gian.
3. Trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp, hướng dẫn HS ở mọi lúc mọi nơi.
4. Làm việc ở mọi không gian và thời gian.
5. Lưu trữ, điều chỉnh cập nhật tài liệu của riêng mình để các bài soạn, bài giảng mỗi ngày
một hoàn chỉnh.
- Về mặt vận dụng mô đun 17:
1. Tìm kiếm thông tin:
Tài liệu trong mô đun này chỉ công cấp một cách khái quát cho những người chưa làm quen
nhiều với công việc này. Tôi đã tìm hiểu điều nàu từ những năm đầu của thập niên 90 nên đã
có rất nhiều kinh nghiệm vè kĩ thuật tìm kiếm, kĩ thuật xử lí để phục vụ cho giảng dạy cũng
như quản lí nhà trường. Đặc biệt trong các vần đề về giảng dạy hình học và quản lí điểm,
quản lí TKB.
Cái hạn chế của GV khi thực hiện các công việc này ở các vấn đề sau:
- Không khai thác triệt để các công cụ tìm kiếm (như Google, Yahoo...), không có kinh
nghiệm sử dụng từ khóa.
Ta cần có kinh nghiệm để biết khi nào cần tìm kiếm hình ảnh, khi nào tìm kiếm web, khi
nào cần truy vấn để tìm giải đáp.
Ví dụ : Để tìm kiếm các bài tập hình học về bài toán có hai tiếp tuyến cắt nhau: nếu tìm web ta
sẽ có rất nhiều trang nhưng kiếm từng trang như thế mất thời gian. Mặt khác những bài toán
tổng hợp như thế không sử dụng được nhiều. Nếu ta chọn search image thì sẽ có ngay những
hình ảnh mà dựa vào đó ta sẽ chọn lựa ngay,thu nhận, xử lí theo bài giảng phù hợp nội dung
giảng dạy.
2. Xử lí thông tin:
Khi tìm đươc một nguồn thông tin, mô đun này trợ giúp nhiều cho GV các kĩ năng cơ bản
nhưng muốn vận dụng tốt hơn ta trang bị một số kiến thức tin học và trang bị cho mình nhiều
tips đê xử lí hiệu quả hơn. Các phần mềm trong bộ Microsoft Office (đặc biệt là Word, Excel,
Powerpoint), paint (vẽ và để chỉnh sửa hình ảnh), phần mềm Mathtype, phần mềm vẽ hình
Sketchpad rất cần thiết cho GV toán.
Sử dụng PDF và Word.
Ví dụ1: Để sao chép 1 đoạn văn bản trên Web ta cần biết copy vào Word nhưng phải nắm vững
kĩ thuật đổi Font . để chuyển đổi 1 file PDF mà không có phần mềm ta dùng convert PDF to
Word online ...
 Ví dụ 2: Kĩ thuật chèn ảnh: Modun 17 giúp ta biết cơ bản về chèn ảnh vào trong 1 slide. Tôi
muốn bổ sung thêm 1 kĩ thuật chèn ảnh vào Word. Sau khi copy ảnh vào 1 trang Word ta có thể
chọn lựa nhiều chế độ ảnh (dùng chuột phải để chọn layer cho ảnh để dễ di chuyển ảnh, sau đó
chỉnh kích thước ảnh cho phù hợp dàn trang).
Sử dụng Paint của Window
Ví dụ 3: Dùng Paint trong Window: Nhiều người nghĩ rằng hiện nay Paint không cần thiết vì
có nhiều phần mềm tốt hơn. Nhưng thực tế tôi vẫn hay dùng nó vì tiện lợi khi làm những công
việc nhỏ nhưng cần đẹp và nhanh chóng. Chẳng hạn tôi thích 1 icon đẹp trong web nhưng vài
nội dung không phù hợp. Chọn paint chỉnh sửa rất nhanh và hiệu quả.
Trong modun 17 có hướng dẫn vẽ bản đồ tư duy nhưng tôi nghĩ đó chỉ là minh họa cho GV nắm
vững thao tác cơ bản thôi chứ hiện nay ta nên sử dụng nhiều phần mềm vẽ bản đồ tư duy miễn
phí có thể tải trên mạng.
Sử dụng Excel:
Phần này được tôi vận dụng để xử lí thông tin từ nguồn nhập điểm của GV trong Smas để đưa
vào chương trình quản lí điểm mà tôi thiết lập riêng cho trường Lữ Gia. Việc sử dụng chương
trình này tôi đã soạn và làm từ năm 2002. Việc này cần thiết vì tạo được cơ sở dữ liệu cho
trường lưu trữ và in ấn tự động. Tôi vận dụng excel nó để làm phần mềm thu học phí cho
trường và theo dõi chiều cao , cân nặng cho bộ phận y tế.
Hiện nay tôi đang thực hiện một phần mềm giúp cho GV báo giảng hàng tuần một cách nhanh
chóng và chính xác. Nó có thể thí điểm áp dụng cho các GV toán trong năm sau và cho tất cả
các môn vào năm 2015.
Sử dụng PowerPoint
Hiệu quả của vận dụng các trình chiếu này hiện nay ai cũng biết. Nhưng thự tế cho thấy GV cần
được trang bị kĩ lưỡng. Ở góc độ quan lí tôi cũng đã tổ chức hướng dẫn cho GV kĩ thuật cơ
bản, đồng thời tổ chức một hội thi thực hiện một bài giảng trình chiếu để GV quen tay nghề.
Sử dụng Sketchpad
Trong mô đun 17 chưa giới thiệu được phần mềm này rất đáng tiếc vì đó là 1 phần mềm rất
quan trọng đối với GV toán. Các đề kiểm tra và thi hiễn nay phong phú hơn, sáng tạo hơn trước
rất nhiều nhờ những tính năng tuyết vời của nó.
Nó không chỉ là vẽ hình tĩnh, hình động, nhúng được trong nhiều phần mềm khác mà nó còn
giúp GV tìm tòi , phát hiện ra những tính chất khác từ một hình nền ban đầu. Thậm chí nó còn
giúp cho GV và HS tìm ra cách giải 1 bài toán đại số nhờ graph!
Mô đun 17 cung cấp cho ta những hiểu biết cơ bản về việc tìm kiếm, khai thác và xử lí thông
tin. Trong quá trình bắt tay thực hiện ta mới tích luỹ được nhiều kinh nghiệm.
Người viết thu hoạch
Nghiêm Xuân Huy