Marcus Roque 1ST QTR EXAMINATION REVIEWER FILIPINO 9

ARALIN 1

Takipsilim sa Dyakarta

Kabisera ng "Special Capital Pinamumunuan

Indonesia Region of Jakarta" ng Gobernador

Dyakarta

Sentro ng
Pinaka malaking ekonomiya,
lungsod "The Big Durian" kultura, at
politika

 2007- ika- 171 sa pinaka malalagong lungsod sa mundo

 2011- panlabimpito na (17)
 10 milyon populasyon

 28 milyon na tao
+ =Trapik
 10 milyong sasakyan
 Isinulat ni Mochtar Lubis
 Isinalin ni Aurora Batnag
 Si Mochtar ay kritiko ni pangulong Sukarno at nakulong sa pagiging kritiko
 Si Mochtar ay ipinanganak noong Marso 7, 1922 sa Padang, Indonesia
 Namatay noong Hulyo 12, 2004 sa Jakarta

Konotatibo- May pansariling kahulugan

FILIPINO REVIEWER

Denotatibo- Literal na kahulugan

1
Ang Kuwentong Makabanghay
 Ang Banghay ay ang maayos o masinop na daloy ng magkakaugnay na
pangyayari sa mga akdang tuluyan
 Mula sa Banghay ay makakabuo ng Balangkas kung saan makikita ang
pagkakaugnay-ugnayan at mabilis na galaw ng mga pangyayari
Panimulang Pangyayari: Pagpapakilala ng tauhan, tagpuan, at suliranin
Papataas na Pangyayari: San bahaging ito nagkakaroon ng pagtatangkang
malutas ang suliraning magpapasidhi sa interes o kapanabikan
Kasukdulan: Pinaka masidhing bahagi kung saan haharapin ng
pangunahing tauhan ang kanyang suliranin
Pababang Pangyayari: Matatamo ang pangunahing tauhan at layunin
Resolusyon: Magkakaroon ang kuwento ng isang makabuluhang wakas

Mga Hudyat sa Pagkakasunod-sunod ng mga Pangyayari

 Kapang ang pinagsunod-sunod ay mga pangngalan , gumamit ng mga pang-
uring pamilang na Panunuran o Ordinal
 Kapag ang pinagsunod-sunod ay proseso o paraan ng pagsasagawa ng isang
bagay o teksotng prosidyural gumamit ng salitang nagpapakita ng
pagkakasunod-sunod (una, pangalawa, pangatlo…) o gumamit ng
Hakbang + Pang-uring pamilang (step1, step2, step3…)
 Kapag naman pangyayari sa kwento ang pinagsunod-sunod madalas ay din a
ito ginagamitan ng mga salitang nagpapakita ng pagkakasunod-sunod
ARALIN 2
Bata, Bata…. Paano ka Ginawa ?
Pilipinas
 “Perlas ng Silangan”
 Luzon, visayas, at Mindanao
 Binubuo ng Pitong libong Pulo
 Pilipino ang tawag sa mga mamamayan dito
 Filipino ang tawag sa pambansang wika
 May klimang tropical
 333 taong nasakop ng mga kastila (1565-1898)
 Kasunod ang pagsakop din ng mga amerikano at hapones
FILIPINO REVIEWER

Isinulat ni Lualhati Bautista

2
 Ang nobela at ang tuggaliang makikita rito
1. Pisikal- Tao laban sa kalikasan
2. Panlipunan- Tao laban sa kapwa tao
3. Panloob o Sikolohikal- Tao laban sa sarili

Pahayag na Ginanagamit sa Pagbibigay ng Opinyon

Pagbibigay ng Matatag na Opinyon

 Buong igting kong sinusuportahan ang…
 Kumbinsido akong…
 Labis akong naninindigan na…
 Lubos kong pinaniniwalaan…
Pagbibigay ng Neutral na Opinyon
 Kung ako ang tatanungin…
 Kung hindi ako nagkakamali…
 Sa aking pagsusuri…
 Sa aking palagay…
Mga Wastong Gamit ng Salita
Nang at Ng
Giinagamit ang Nang sa mga sumusunod na pagkakataon:
 Bilang pangatnig sa mga pangungusap na hugnayan
 Ito ay panimula sa sugnay na di makapagiisa
 Bilang pangabay
Ginagamit ang Ng sa mga sumusunod na ppagkakataon:
 Bilang pananda sa tuwirang layon ng pandiwang palipat
 Bilang pagpapakita ng pagmamay-ari ng isang bagay o katangian
Din/Rin at Daw/Raw
Ginagamit ang Rin at Raw sa sumusunod na pagkakataon
 Kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa patinig at malapatinig na
Y at W
Ginagamit ang Din at Daw sa sumusunog na pagkakataon:
 Kung ang sinusundang salita ay nagtatapos sa katinig maliban sa Yat W
 Gaayundin sa makabagong ortograpiyang pambansa 2013, na kapag ang
FILIPINO REVIEWER

sinusundang salita ay nagtatapos sa –ri, -ra, -raw, o –ray

Subukin at Subukan
 Ginagamit ang Subukin kung sumusuri at nagsisiyasat sa uri, lakas, o
kakayahan ng isang tao o bagay

3
  Ginagamit ang Subukan kapag gustong malaman kung ano ang ginagawa
ng isang tao o bagay nang palihim
Pahirin at Pahiran
 Ginagamit ang Pahirin kung ang ibig sabihin ay Pag-alis
 Ginagamit ang Pahiran kung ang ibig sabihin ay Paglalagay
Sundin at Sundan
 Ginagamit ang Sundin kung ang pahayag ay ngangahulugan ng pagsunod sa
payo o pangaral
 Ginagamit ang Sundan kung ang pahayag ay nangangahulugan na gayahin
o puntahan ang pinuntahan ng iba
ARALIN 3
Puting Kalapati
 Malaysia
 Isinulat ni Dr. Usman Awang
 Isinalin ni Ailene Baisa-Julian
 Isang tanyag na manunulat at makata
 Kahirapan sa johore -> SIKAP -> Karera sa pagsulat (1946)
 1983- Poet Laureate ng Malaysia
 Humanista pagmamahal sa buhay at karapatan ng tao
 Namatay noong Nobyembre 29,2001
Dr. Usman Awang
 “Malaysian National Laureate
Mga Sagisag Panulat
 Tongkat warrant
 Adi Jaya
 Amir
 Atma jiwa
 Manis
 Pengarang
 Muda
 Ros murni
 Setia Budi Zaina
 U.A
FILIPINO REVIEWER

Organisasyon
 Henerasyon ng 1950
 Marikit na Bituin sa Langit ng Panulaang malayo
Singapore

4
  Editor ng panitikang dyorna;l Utusan Zaman
 ASAS’ 50; ang unag samahang pampanitikang malay sa Singapore
Tula
 Naglalarawan ng buhay
 Hango sa guniguni
 Pinararating ang damdamin
 May angking aliw-iw
Sukat- bilang ng pantig
Tugma- pareho ng tunog
Symbolismo- hindi literal na kahulugan
Larawang diwa- naiisip na larawan tungkol sa paksa
Taludtod- linya
Saknong- stanza
Uri ng Tula
1. Tulang Makabayan- pagmamahal sa bayan (nasyonalismo)
2. Tula ng Pag-ibig- pagsinta ng lalaki sa babae
3. Tulang Pastoral- tungkol sa bukid
4. Tulang Pangkalikasan- pagpapahalaga sa kalikasan
Iba’t ibang paraan ng pagpapahayag ng emosyon o damdamin
Maikling Sambitla
 Walang paksang may matinding damdamin
 Ginagamitan ito ng tandang padamdam (!)
 Ay!, Emeged!, Pak!
Padamdam
 Nagpapahayag ng damdamin
 Matuhruy ganorn
 Majorti, maraming ka ekekan sa layp
Nagpapahiwatig ng damdamin sa hindi diretsahang paraan
 Napaka shy type mo naman: mas makapal pa mukha mo sa kalyo mo eh!
 Pak ang Ganda mo!: muka kang pwet qaqo!
 Sana kunin ka na ni lord!: mamatay ka na sanang hinayupak ka!
 Napaka bait mo naman: urur plastic ka naming hayup ka!
ARALIN 4
FILIPINO REVIEWER

Tatlong mukha ng kasamaan

 Isinulat ni U Nu (Thankin Nu)

5
 U Nu (Thankin Nu)
 Punong ministro ng Myanmar (Burma)
 Natamo ang kasarinlan mula sa britanya noong Enero 4,1948
 Isinilang sa Wakema,Myaungmya district, Myanmar noong Mayo 25, 1907
 Anak ng isang politico
 Nagtapos sa Unibersidad ng Rangoon
 Nagtrabaho bilang guro, manunulat, at tagasalin ng wika
 Bumalik sa Unibersidad ng Rangoon at nag-aral ng abogasya noong 1943
 Nanguna sa Red Dragon Book Club
 Nakulong noong 1942
 Naglingkod sa Myanmar mula 1948-1958 atb 1960-1962
Pangangatwiran ( Pagdedebate)
 Ang pangangatwiran ay isang uri ng pagpapahayag na ang layunin ay
magpatunay ng katotohanan at ipatanggap ang katotohanang iyon sa
nakikinig o mambabasa (mahal kita, ganern)
1. Malalim na kaalaman at pagkaunawa sa paksang ipagmamatuwid
2. Dapat maging maliwanag at tiyak ang pagmamatuwid
3. May sapat na katwiran at katibayang makapagpapatunay sa
pagmamatuwid
4. Dapat ay may kaugnayan sa paksa ang katibayan at katwiran upang
makapanghikayat
5. Pairalin ang pagsasaalang-alang, katarungan, at bukas na kaisipan sa
pagpapahayag ng kaalamang ilalahad
Hakbang sa Paghahanda sa Pakikipagdebate
1. Pangangalap ng Datos- ito ang mga katotohanang gagamitin sa
pagmamatuwid at kinuha ito sa napapanahong aklat, sanggunian,
magasin at pahayagan
2. Ang Dagli- ito ang balangkas ng inihandang mga katwiran
3. Pagtatanong- Bahagi ng pagdedebate ang pagtatanong
4. Panunuligsa- may panunuligsa (rebuttal) din sa pagdedebate

Pang-ugnay
A. Pang-angkop-
FILIPINO REVIEWER

 naguugnay sa panuring at salitang tinuturingan

 nagpapaganda lamang ng pariralang pinaggagamitan

6
 Na
 ang pang-angkop na Na ay ginagamit kapag ang unang salita ay nagtatapos
sa Katinig maliban sa n
 kapag ang unang salita ay nagtatapos sa titik n, pinapalitan ito ng -ng
-Ng
 ang pang-angkop na –ng ay ginagamit kung ang unang salita ay nagtatapos
sa patinig
 ikinakabit ito sa unang salita
B. Pang-ukol
 Salitang nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba pang mga salita sa
pangungusap
sa Ng
Kay/kina Alinsunod sa/ kay
Laban sa/ kay Ayon sa/ kay
Hinggil sa/ kay Ukol sa/ kay
Para sa/ kay Tungkol sa/ kay
C. Pangatnig
 Tawag sa mga kataga/salitang nag-uugnay ng dalawang salita,
parirala, o sugnay
At Kundi Sa halip Anupa Bagaman Dili kaya Palibhasa Samantala
Man Sapagkat Datapwat O Sakali Siya rin Maging Sa bagay
Kung alin Sanhi ng Maliban Kung sino Kung kaya Bagkus Gayundin Pagkat
Kung gayon Ni Kapag Pati Samakatuwid Kung Kung saan Dahil sa
habang Saka Kasi Subalit kaya sana Sa madaling salita

FILIPINO REVIEWER