ERRATA

Dołożono wszelkich starań, aby informacje zawarte w książce zostały podane wg naj-
nowszych osiągnięć współczesnej wiedzy, ostateczne decyzje dotyczące ich stosowania
spoczywają na osobie wykonującej je w praktyce. Zarówno autorzy jak i wydawca nie
ponoszą odpowiedzialności ani konsekwencji wynikających z niewłaściwego zastosowania
wiedzy zawartej w książce.

Sposób dawkowania leków należy każdorazowo sprawdzać na ulotkach informacyjnych

dołączonych do leków przez podmioty odpowiedzialne.

© Copyright by Lepobooks
Szczecin 2018

Wszelkie prawa zastrzeżone. Przedruk i reprodukcja w jakiejkolwiek postaci całości lub

części książki bez pisemnej zgody wydawcy są zabronione.

ISBN:
LEPoLEK 3 ostatnia krew tom I: 978-83-947179-1-9
LEPoLEK 3 ostatnia krew tom II: 978-83-947179-2-6

Redaktor
Damian Wesołowski

Korekta językowa
Dorota Wesołowska

Korekta redakcyjna
Ariel Wesołowski

Opracowanie graficzne
Grzegorz Molas

Łamanie i skład tekstu

Magdalena Kubis-Wesołowska

Lepobooks Gabriel Wesołowski

www.lepolek.pl
 POD REDAKCJĄ

Damiana Wesołowskiego

KONSULTANCI

Marcin Piotrowicz
choroby wewnętrzne

Agata Krajewska
neurologia

Ewa Banaś
pediatria

Piotr Krajewski
chirurgia

Kamila Krejczy
ginekologia i położnictwo

Marcin Musiał
medycyna ratunkowa, anestezjologia i intensywna terapia

Agnieszka Malita
medycyna rodzinna

Anna Piwowarczyk
psychiatria

Bartosz Rzechowski
prawo medyczne
 Choroby wewnętrzne

•kardiologia•
LEPoLEK 3 - ERRATA

pyt. 6 – zamiast „sinica centralna” powinna być „sinica obwodowa”

a Błąd CEM-u.

a kom. do pyt. 158 - wzór powinien wyglądać:

„(objętość wyrzutowa)/(objętość końcoworozkurczowa) x 100%”

a kom do pyt. 172 - skasować komentarz

W tamponadzie serca żyły szyjne będą cały czas poszerzone. Zapadanie się żył szyjnych podczas
wdechu występuje fizjologicznie u zdrowych ludzi i jest to spowodowane spadkiem ciśnienia
w klatce piersiowej podczas wdechu.
Wskazówka! Jeżeli zakładasz wenflon na żyle szyjnej zewnętrznej lub dojście centralne na
którejś z żył szyjnych i pacjent jest podłączony do respiratora, możesz podwyższyć ciśnienie
w klatce piersiowej (np. ustawiając wyższy PEEP), aby doszło do poszerzenia się żył szyjnych.

•Pulmonologia•
pyt. 37 – D
a Błąd CEM-u.
Do leków doraźnych (objawowych) stosowanych w leczeniu astmy zaliczamy:
• szybko działające β2-mimetyki wziewne (np. salbutamol)
• krótko działające leki przeciwcholinergiczne (np. bromek ipratropium)
• glikokortykosteroidy p.o. (np. prednizolon)
• glikokortykosteroidy i.v. (np. hydrokortyzon)
• siarczan magnezu i.v.
• teofilinę.

4
 •Nefrologia•
pyt. 36 – B
a Błąd CEM-u.
1 ml/kg mc./h (odpowiedź prawidłowa wg CEM-u) jest to prawidłowa diureza, nato-
miast diureza może minimalnie wynosić 0,5 ml/kg mc./h (jednak tutaj podawane są

LEPoLEK 3 - ERRATA
często różne dane, jeżeli bierzemy pod uwagę kryteria rozpoznawania AKI, to diureza
<0,5 ml/kg mc/h jest już patologią, jednak np. Szczeklik oligurię definiuje jako diurezę
godzinową wynoszącą <0,3 ml/kg mc./h. Jeżeli chodzi o diurezę maksymalną, to tu
najczęściej jest podawana wartość 1,5 ml/kg mc./h. Jeżeli chodzi o dzieci, to lite-
ratura zalecana przez CEM podaje, że wartości diurezy są takie same jak u dorosłych.

pyt. 127 – B
a
a kom. do pyt. 162 – skreślić 2 linijkę
Bezobjawowa bakteriuria u dzieci nie wymaga leczenia, oprócz dzieci:
• przyjmujących immunosupresję
• przed zabiegiem chirurgicznym układu moczowego
• będących w ciąży.
Więcej na ten temat znajdziesz w: Pediatria – Nefrologia – ZUM.

•GASTROENTEROLOGIA•

pyt. 26 – A, B, C, E.
a Należy skreślić komentarz do tego pytania

Długotrwałe leczenie inhibitorami pompy protonowej (ponad roczne) może doprowadzić do:
• bezkwaśności soku żołądkowego, co może prowadzić do zespołu rozrostu bakteryjnego
w jelicie cienkim,
• infekcji jelitowej Clostridium difficile,
• hipomagnezemii,
• niedoboru witaminy B12,
• wystąpienia torbieli gruczołowych żołądka (są to zmiany niezłośliwe i nie są groźne),
• zanikowego zapalenia błony śluzowej trzonu żołądka (u osób z nieleczoną infekcją
H. pylori).
Wg najnowszych badań kobietom w ciąży można podawać IPP.

5
 pyt. 114 – D
a Patrz komentarz pod pytaniem 115.
pyt. 144 – X (poprawna odpowiedź to ≥5,5 cm)
a Zmiana wytycznych.
pyt. 154
a zamiast „bilirubiny sprzężonej (norma 0,1-0,4 mg/dl), która nie przekracza
LEPoLEK 3 - ERRATA

5 mg/dl” powinno być „bilirubiny (norma 0,3–1,2 mg/dl)” pyt. 155 zamiast
„bilirubiny sprzężonej” powinno być „bilirubiny niesprzężonej”

W zespole Gilberta oczywiście dochodzi do zwiększenia stężenia bilirubiny niesprzężonej (jej

norma wynosi 0,2–0,8 mg/dl), a co za tym idzie najczęściej również bilirubiny całkowitej.
To co jest charakterystyczne dla tego zespołu to wzrost stężenia bilirubiny niesprzężonej
w surowicy, ale nieprzekraczający 4 mg/dl.

•HEMATOLOGIA•

a pyt. 51 odp. C – zamiast „krętka białego” powinno być „krętka bladego”

•NEUROLOGIA•

a pyt. 24 – E
Objawem krwiaka nadtwardówkowego jest porażenie połowicze po przeciwnej stronie krwiaka.
Patrz komentarz pod pytaniem 25.

a kom do pyt. 38 lin. 4 – zamiast „IV” powinno być „II”

6
 Pediatria
kom do pyt. 4 – tabela jest niepełna
a Tabela powinna wyglądać tak:
Skala Apgar:
Punkty 0 1 2
czynność serca brak <100/min >100/min

LEPoLEK 3 - ERRATA
nieregularne – głośny
oddechy brak pojedyncze
płacz
reakcja na bodźce
brak grymas – kaszel kichanie
(np. włożenie cewnika do nosa)
prawidłowe, ułożenie
napięcie mięśniowe brak, wiotkość obniżone
zgięciowe
tułów różowy,
kolor skóry sinica/bladość całe ciało różowe
kończyny sine

a pyt. 27 – B
Hipotermię terapeutyczną u noworodka powinno się zastosować w ciągu 6 h od porodu, w tym
przypadku na hipotermię terapeutyczną jest już za późno, dlatego najlepiej podaj pacjentowi
fenobarbital i.v. (po wcześniejszym wykluczeniu hipoglikemii).

a pyt. 57 – X, skreślić komentarz do tego pytania

Aktualnie uważa się, że nie ma większego znaczenia, kiedy i w jakiej ilości włączy się dziecku do diety
gluten i nie powinno się zwracać na to zbyt dużej uwagi (wg wcześniejszych wytycznych powinno się
to zrobić w odpowiednim czasie i podawać gluten w odpowiedniej ilości), ponieważ takie działania
nie mają wpływu na ryzyko zachorowania dziecka na celiakię, tak jak wcześniej sądzono. Zaleca
się wprowadzenie glutenu razem z innym pokarmem niemlecznym po ukończeniu 4. mż. do 12. mż.

a kom. do pyt. 324 lin. 2 – zamiast „izowaliny” powinna być „izoleucyna”

a pyt. 280 – A
Biopsję węzła chłonnego powinno się rozważyć przy:
• powiększających się węzłach chłonnych, bez cech zapalnych (niebolesne) utrzymujące się
przez 2–3 tyg.
• niezmniejszeniu się węzłów chłonnych w ciągu 3 tyg. po zastosowaniu antybiotykoterapii
• obecności objawów towarzyszących tj. utrata masy ciała (>10% w ciągu 6 mies.),
utrzymująca się gorączką, hepatosplenomegalia
• powiększonym węźle chłonnym pod- lub nadobojczykowym
• cechach nowotworowych węzła chłonnego w badaniu USG
• wykryciu powiększonych węzłów chłonnych w jamie brzusznej podczas wykonywania operacji
w jamie brzusznej z innej przyczyny.
Inne cechy węzłów chłonnych, które mogą świadczyć o zmianie nowotworowej i wymagają
pilnej diagnostyki:
• u dzieci wielkość węzła chłonnego szyjnego górnego >2 cm, innych węzłów chłonnych
>1 cm, a u dorosłych >0,5 cm
• twarde węzły chłonne tworzące pakiety.

U dzieci do badania histopatologicznego powinno pobierać się cały węzeł chłonny, biopsji
cienkoigłowej raczej się nie wykonuje, ponieważ u dzieci często daje ona wynik niejedno-
znaczny.
1
Powiększenie węzłów chłonnych pod- lub nadobojczykowych zazwyczaj świadczy o nowotworze, u dzieci
najczęściej o chłoniaku Hodgkina lub chłoniaku nieziarniczym.
7
 Chirurgia

a pyt. 162 – A i E
Wytłumaczenie znajduje się w komentarzu pod tym pytaniem.

a pyt. 296 odp. D – zamiast „drugi” powinno być „trzeci”

LEPoLEK 3 - ERRATA

a kom do pyt. 299 lin. 10 – zamiast „odp. B” powinno być „odp. D”

a pyt. 309 – powinno być „na oddział onkologiczny„ zamiast „na SOR”
Z SOR-u nie można skierować pacjentki na radioterapię.

a pyt. 476 – zamiast „nie można” powinno być „można”

Podczas wykonywania PEG wkłada się endoskop przez jamę ustną, gardło, przełyk do
żołądka i jeżeli na tej drodze znajdują się guzy całkowicie zamykające światło, mogą one
uniemożliwić wprowadzenia endoskopu i założenie przezskórnej gastrostomii metodą
endoskopową będzie niemożliwe.

Wg CEM-u prawidłową odpowiedzią jest D, jednak jest ona dość kontrowersyjna.

W przypadku nowotworu odźwiernika zamykającego światło przewodu pokarmowego tech-

nicznie wykonanie PEG jest możliwe, jej działanie będzie niestety nieefektywne, ponie-
waż pasaż zostanie zahamowany przez przeszkodę znajdującą się poniżej gastrostomii.
W przypadku nowotworu odźwiernika najlepszym rozwiązaniem jest wykonanie zespolenia
omijającego typu omega a przy braku możliwości wykonania zespoleń, wytworzenie mikro-
jejunostomii. Czyli w przypadku guza zamykającego światło odźwiernika, da się wykonać
PEG i autor chyba sprawdza, czy piszący wie, jakie są zasady wykonania PEG, a nie to, czy
to jest logiczne i dobre dla pacjenta.

a pyt. 484 – E
U tego pacjenta na pierwszym miejscu powinieneś podejrzewać zatorowość płucną, jest on sta-
bilny hemodynamicznie, a wg zmodyfikowanej skali genewskiej (jest ona najczęściej stosowana
w Polsce) prawdopodobieństwo wystąpienia zatorowości płucnej jest duże.

Postępowanie diagnostyczne w podejrzeniu zatorowości płucnej:

niestabilny hemodynamicznie – postaraj się ustabilizować układ krążenia (np. podając dobuta-
minę) 4 pobierz krew aby wykonać: morfologię krwi, grupę krwi, INR, APTT i kreatyninę 4 podaj
HNF, jeżeli nie jest przeciwskazana 4 angio-TK, ewentualnie UKG
stabilny hemodynamicznie – oceń prawdopodobieństwo wystąpienia zatorowości płucnej (skala
Wellsa lub zmodyfikowana skala genewska)

• prawdopodobieństwo małe albo pośrednie – pobierz krew, aby wykonać: D-dimery1, morfolo-
gię krwi, grupę krwi, INR, APTT i kreatyninę 4podaj HDCz, HNF, fondoparynuks, rywaroksaban lub
apiksaban, jeżeli nie są przeciwskazane 4jeżeli D-dimery okażą się dodatnie, wykonaj angio-TK

• prawdopodobieństwo duże – pobierz krew, aby wykonać: morfologię krwi, grupę krwi, INR,
APTT i kreatyninę 4podaj HDCz, HNF lub fondoparynuks, jeżeli nie są przeciwskazane 4wykonaj
angio-TK.

1
U pacjentów przebywających w szpitalu nie oznaczaj stężenia D-dimerów, ponieważ w tej grupie pacjentów
8 badanie to jest bardzo nieswoiste. Zamiast tego wykonaj od razu angio-TK.
 Ginekologia i położnictwo

•Ginekologia•

LEPoLEK 3 - ERRATA
kom do pyt. 3 – skreślić 3 linijkę
a Patrz komentarz pod pytaniem 4.

a kom. przed pyt. 25 lin. 18 – zamiast „regularnie

w terminie miesiączki” powinno być „nieregularnie”

a pyt. 52 – C i E
Zapalenia pochwy:
grzybica bakteryjna waginoza rzęsistkowica
pH ≤4,5 >4,5 >4,5
grudkowata, serowata, szara/biaława pokrywająca
wydzielina zielonożółta, rzadka
biała1 ściany pochwy
upławy o nieprzyjemnym pieniste upławy o nie-
rybim zapachu, nasilającym przyjemnym zapachu,
świąd, pieczenie,
objawy się po stosunku lub dodatku dyspareunia1, dyzuria,
dyspareunia1
roztworu KOH, pieczenie „truskawkowa” szyjka
sromu macicy
obraz
kolonie grzybów komórki jeżowe „clue cells” rzęsistek z leukocytami
mikroskopowy
Gardnerella vaginalis
(najczęściej), Corynebacte-
rium vaginale (odpowiedzial-
ny za wczesne poronienia),
patogeny Candida albicans Trichomonas vaginalis
Bacteroides, Prevotella,
Peptostreptococcus,
Mycoplasma hominis,
Ureaplasma urealyticum
metronidazol 2 g p.o.
jednorazowo
metronidazol 500 mg p.o.
flukonazol 150 mg p.o. albo
2 x 1, przez 7 dni
jednorazowo 500 mg p.o.
albo
leczenie albo 2 x 1, przez 7 dni
klindamycyna 2% 5 g p.v.
nystatyna/natamycyna albo
1 x 1, przez 7 dni
p.v., 1 x 1, przez 3–7 dni 500 mg p.v.
(zalecane w ciąży)
1 x 1, przez 7 dni
(zalecane w ciąży)
1
Odczuwanie bólu podczas stosunku seksualnego.

9
 Podsumowując:
Bakteryjna waginoza: 
Za: pieczenie sromu
Przeciwko: niewielki, niezłowonny wysięk z pochwy
Zapalenie pęcherza moczowego: 
Za: częstomocz, dolegliwości dyzuryczne
Przeciwko: pieczenie sromu.

Objawy u tej pacjentki są niespecyficzne, powinieneś u niej podejrzewać niespecyficzne

bakteryjne zapalenie pochwy i zapalenie pęcherza moczowego. Aby postawić prawidłowe
rozpoznanie, powinieneś wykonać mikroskopowe badanie moczu i mikroskopowe badanie
wydzieliny z pochwy.
LEPoLEK 3 - ERRATA

a pyt. 70 – C, D
a kom do pyt. 71 – skasować „II-”
Do II-rzędowych cech płciowych zaliczamy: srom, łechtaczkę, pochwę, macicę i jajowody.
W zespole Mayera-Rokitansky’ego-Küstera-Hausera nie występuje pochwa i macica.

•POŁOŻNICTWO•

a pyt. 113 – C
Tokolizę zaleca się stosować do 34. tc. (podając najlepiej atosiban i.v.) przez 48 h, aby
uzyskać pełne działanie terapii glikokortykosteroidami (stosowanie tokolizy w późniejszym
okresie ciąży jest niewskazane).

a kom. do pyt. 120

zamiast „ponieważ = 8,5” powinno być „ponieważ
153
= 8,5”
18

a pyt. 125 – zamiast „powikłań płodowych”

powinno być „powikłań płodowych lub noworodkowych”
Błąd CEM-u.

a pyt. 126 – treść pytania powinna wyglądać tak: „Powikłaniami u dziecka

w życiu płodowym i po urodzeniu, związanymi z cukrzycą ciążową, są:”
Błąd CEM-u.

a pyt. 140 odp. B - zamiast „do” powinno być „powyżej”

Błąd CEM-u.

a kom. do pyt. 206

lin. 4–5 – zamiast „ok. 5 h, u wieloródek ok. 3,5 h” powinno być „ok. 9 h,
u wieloródki ok. 7 h”; lin. 11 – zamiast „ogółem 6–7 h (maks. 12–14 h),
u wieloródki 4 h (maks. 8–9 h)” powinno być „przeciętnie 12 h, u wieloródek 8 h”

Praktycznie wszystkie pytania z położnictwa na egzaminie oparte są na Dudenhausenie,

proponujemy, aby w sprawach spornych w tych pytaniach preferować ten podręcznik.

10
a pyt. 168 – B, E
Błąd CEM-u. Wyjaśnienie:

Tokolityki:
• antagoniści rec. oksytocyny – atosiban i.v. (lek I rzutu)
• β-mimetyki – fenoterol1 i.v. (lek II rzutu)

Tokolityki, których się dzisiaj raczej nie stosuje:

• β-mimetyki – rytodryna
• antagoniści kanału wapniowego – nifedypina
• inhibitory prostaglandyn – indometacyna2
• donory tlenku azotu – nitrogliceryna

LEPoLEK 3 - ERRATA
• inne – siarczan magnezu.

Aktualnie zaleca się stosowanie tokolizy tylko w celu:

przeprowadzenia 48 h terapii glikokortykosteroidami (w celu pobudzenia dojrzewania płuc u płodu)
opóźnienia porodu, aby przetransportować rodzącą do specjalistycznego ośrodka, jeżeli jest to wymagane.
Nie zaleca się przewlekłego stosowania tokolityków w ciąży ani podawania kilku tokolityków naraz.
1
Fenoterol ma więcej działań niepożądanych od atosibanu, ale ich skuteczność tokolityczna jest podobna.
2
NLPZ są dobrze tolerowane przez kobiety, jednak zwiększają ryzyko wystąpienia przedwczesnego zamknięcia przewodu
tętniczego u płodu.

a pyt. 247 – X; kom – skreślić „wady serca bez korekty”

Wg wytycznych Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego jest brak bezwzględnych wskazań
do cięcia cesarskiego ze względów kardiologicznych, cięcie cesarskie należy jedynie rozwa-
żyć u pacjentek:
• leczonych antykoagulantami przy porodzie przedwczesnym,
• z zespołem Marfana z opuszką aorty >4,5 cm
• z ostrym lub przewlekłym rozwarstwieniem aorty
• ostrą, oporną na leczenie niewydolnością serca.
Wskazanie kardiologiczne do cięcia cesarskiego wg wytycznych Polskiego Towarzystwa Gine-
kologicznego:
• NYHA III i IV.

11
 Medycyna ratunkowa, anastezjologia
i intensywna terapia

•Medycyna ratunkowa•
LEPoLEK 3 - ERRATA

a pyt. 205 – E
a pyt. 211 – C
Na początku NZK pacjent może mieć tzw. oddech agonalny (oddech rybi) lub wykonywać sporadycz-
ne westchnienia i taki oddech najprawdopodobniej wystąpił u tej pacjentki (rzadkie nieprawidłowe
oddechy). W takim przypadku powinieneś jak najszybciej rozpocząć RKO, a ponieważ pacjentka ma
częstoskurcz nadkomorowy, powinna zostać zakwalifikowana jako NZK w mechanizmie PEA.
Pamiętaj! Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości, czy pacjent oddycha prawidłowo, rozpocznij RKO!

a pyt. 216 – C
Po zatrzymaniu oddechu pacjent straci przytomność po ok. 1–2 min, po ok. 3–11 min pojawi
się zatrzymanie krążenia w mechanizmie PEA, a parę minut później pojawi się bradykardia,
która przejdzie w asystolię.

a pyt. 368 – C
Ponieważ u pacjentki szmer pęcherzykowy jest prawidłowy, to możemy raczej wykluczyć za-
ostrzenie astmy. Pacjentka jest w ciąży, dlatego powinieneś pomyśleć o zatorowości płucnej
(jest to istotny czynnik zwiększający prawdopodobieństwo wystąpienia zatorowości płucnej,
pamiętaj, że jest ona najczęstszą przyczyną śmierci u kobiet w ciąży i w połogu!). Powinieneś
przewieźć pacjentkę do szpitala, gdzie powinna zostać jej podana heparyna jeszcze przed
ostatecznym postawieniem diagnozy.

Medycyna rodzinna

a pyt. 109 – C
W leczeniu krztuśca powinno stosować się antybiotykoterapię.
Wg najnowszych badań, jeżeli zostanie ona zastosowana przed wystąpieniem napadowego
kaszlu (w fazie nieżytowej), to złagodzi ona przebieg choroby oraz skróci okres, w którym
pacjent zakaża inne osoby.
Jeżeli u pacjenta wystąpi już napadowy kaszel, to i tak należy wdrożyć antybiotykoterapię
(do 3 tyg. od pojawienia się kaszlu), ponieważ mimo, że nie złagodzi ona przebiegu choroby
to skróci okres, w którym pacjent zakaża inne osoby.

12
a pyt. 148 kom. – zamiast „HHV-6” powinno być „HHV-8”
Wirus HHV-6 jest odpowiedzialny za wywoływanie rumienia nagłego, a wirus
HHV-8 za mięsaka Kaposiego.

a str. 1064 i 1072 tabela – zamiast „13. mż.” powinno być

„13.–15. mż.”, zamiast „16. mż.” powinno być „16.–18. mż.”
Zmiana wytycznych, dane zostały oparte na kalendarzu szczepień 2018.

a pyt. 244 – C, D, E

LEPoLEK 3 - ERRATA
Zmiana wytycznych.

Na koszt budżetu państwa szczepieniu przeciwko WZW typu B podlegają wszystkie osoby szcze-
pione wg aktualnego kalendarza szczepień, oraz osoby, które nie zostały zaszczepione przeciw-
ko WZW typu B (kiedyś to szczepienie nie było obowiązkowe dla wszystkich), jeżeli są:
• uczniami szkół medycznych, studentami uczelni medycznych, osobami wykonującymi zawód
medyczny
• osobami mającymi styczność w swoim otoczeniu z osobą zakażoną wirusem HBV
• osobami zakażonymi wirusem HCV
• osobami z PChN w stadium G4 i G5 i przewlekle dializowanych.

a pyt. 246 – B
U osób zdrowych nie ma potrzeby podawania przypominającej dawki szczepionki przeciwko
WZW typu B, nawet jeżeli stężenie przeciwciał anty-HBs jest poniżej poziomu ochronnego
(<10 j.m./l).
Jedynie u pacjentów z:
• niedoborem odporności, cukrzycą, przewlekłą chorobą wątroby lub pacjentów przewlekle
dializowanych – jeżeli po szczepieniu stężenie przeciwciał anty-HBs <10 j.m./l, należy
podać kolejne 1–3 dawek szczepionki przeciwko WZW typu B, jeżeli po tych dawkach
stężenie przeciwciał anty-HBs wynosi nadal <10 j.m./l, należy zaniechać dalszego
podawania szczepionek
• nowotworami w trakcie leczenia immunosupresyjnego, pacjentów po przeszczepie narządu
– jeżeli stężenie przeciwciał anty-HBs <100 j.m./l, należy podać 2 dawki szczepionki
przeciwko WZW typu B.

a pyt. 252 podpunkt 3 powinien brzmieć: „dzieci w 13.–15. mż.”

Zmiana wytycznych, dane zostały oparte na kalendarzu szczepień 2018.

a pyt. 265 – B, D
Bezwzględnym przeciwskazaniem do szczepienia przeciwko grypie jest:
• układowa reakcja anafilaktyczna po poprzedniej dawce szczepionki lub po podaniu
substancji wchodzących w skład szczepionki (w przypadku szczepionki przeciwko grypie jest
to jajo kurze)1.
Względnym przeciwskazaniem do szczepienia przeciwko grypie jest:
• zaostrzenie choroby przewlekłej
• choroba zakaźna przebiegająca z gorączką
• poważne lub ciężkie NOP po poprzedniej dawce szczepionki.
1
Nadwrażliwość na szczepionkę lub jej składowe objawiająca się tylko zmianami skórnymi nie jest przeci-
wskazaniem do szczepienia przeciwko grypie.

13
 a kom do pyt. 270 lin. 6 – zamiast „WZW typu B” powinno być „WZW typu A”
To jest literówka i oczywiście tak jak w treści pytania chodzi o WZW typu A. Szczepionka prze-
ciwko WZW typu B już od dawna została dołączona do obowiązkowego kalendarza szczepień,
natomiast szczepionka przeciwko WZW typu A nie, a jej zachorowalność zdecydowanie rośnie,
kiedy dziecko zaczyna przebywać w większych zbiorowiskach ludzkich (żłobek, przedszkole,
szkoła). Lepiej zastanowić się, czy nie warto zabezpieczyć dziecko przed WZW typu A przed
pójściem np. do przedszkola, szczególnie że ochrona po pełnym cyklu szczepienia utrzymuje
się przez całe życie.
LEPoLEK 3 - ERRATA

Psychiatria

a pyt. 246 - D, E
Patrz wyjaśnienie w kom. przed pyt. 242.

Prawo medyczne

a pyt. 119 – D
Patrz art. 36 KEL. Choroby psychiczne w tym zaburzenia identyfikacji płciowej nie są prze-
ciwskazaniem do oddania narządu w celach transplantacyjnych, jeżeli pacjent jest w stanie
świadomie wyrazić zgodę na taki zabieg, jednak zawsze, jeżeli dochodzi do przeszczepu
tkanek lub narządu od żywego dawcy na rzecz osoby niebędącej krewnym w linii prostej,
rodzeństwem, osobą przysposobioną lub małżonkiem, wymagana jest zgoda sądu rejonowego
(nie dotyczy to tylko regenerujących się komórek lub tkanek – np. szpiku kostnego).
Na podstawie Ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek,
tkanek i narządów z dnia 1 lipca 2005 r. art. 13, ust. 1, 2

14
 Orzecznictwo

a pyt. 34 odp. C – zamiast "e-ZUS" powinno być "e-ZLA"

a pyt. 45 odp. D – powinno być „270 dni” zamiast „200 dni”

LEPoLEK 3 - ERRATA
Zdrowie publiczne

a pyt. 8 – D
UE powstała 1 listopada 1993 razem w wejściem w życie Traktatu z Maastricht i wtedy też
zagadnienia zdrowia publicznego zostały wyraźnie uwzględnione.
Jednak już wcześniejsze traktaty poruszały problematykę zdrowia publicznego, m.in. Traktat
Paryski (1951 r.), Traktat Rzymski (1957 r.), ale żaden z nich nie poświęcił tej tematyce tyle
uwagi co Traktat z Maastricht i przede wszystkim UE wtedy jeszcze nie istniała.

a pyt. 45 – brak części obliczeń, powinno być:

„Zapadalność na 100 000 osób = (liczba nowych zachorowań)/(liczba osób narażonych
na tę chorobę ) x 100 000 = 13/(38 000 000) x 100 000 ≈ 0,03”.

a pyt. 115 pod. 1 – należy skreślić słowo "nie"

Błąd CEM-u, odpowiedzi w pytaniach 114 i 115 wzajemnie wykluczały się. Ostatnie lata
w Polsce były stabilne i nic nie spowodowało istotnej zmiany ilości zgonów (czynniki mogące
spowodować istotną zmianę zgonów w populacji polskiej to np.: wojna, wynalezienie leku,
który znacząco wydłuży długość życia ludzi, wejście w wiek starczy znaczącego wyżu lub niżu
demograficznego).

a pyt. 116 – B
Śmierć przedwczesna – śmierć <65 lat. Takiej definicji używa GUS, jednak w literaturze
można znaleźć również inne definicje np.:
śmierć przedwczesna – śmierć, która miała miejsce przed średnią oczekiwaną długością
życia w danej populacji (dla kobiet w Polsce to 81,9 lat [dane z 2016 r.])
Podczas egzaminu radzimy używać definicji GUS-u.
Przyczyna zgonu w Polsce u osób <65 lat (dane z 2013 r.):
• nowotwory – 32,1%
• choroby układu krążenia – 27,5%
• wypadki i zatrucia – 14,3%.

a pyt. 174 – B i D
Wytłumaczenie znajduje się w komentarzu pod tym pytaniem.

15