Pozitivistička historiografija History-center

Pozitivizam je označio je prelazak sa filozofske historiografije (racionalističke,

idealističke i romantičke) na sociološku historiografiju (njemačku, francusku
strukturalnu i marksističko-socijalističku). Pozitivizam je razvoj čovječanstva shvatio
kao društveni proces, stvorio je sociološku historiografiju i dao joj sociološke metode,
umjesto ranijih filozofskih. Pozitivistička historijska misao se razvijala pod uticajem
razvoja biologije, postignuća u antropogeografiji, etnologiji, arehologiji i lingvistici, što je
rezultiralo usvajanjem novih metodoloških prikaza u historiografiji.

Pozitivistička historiografija nastala je u Francuskoj, a svojih pristalica imala je i u

drugim zemljama, posebno Britaniji. Za razliku od njemačkih idealističkih historičara,
koji su se pretežno bavili uskom političkom historijom, francuski pozitivistički
historičari svoja istraživanja su usmjerili na društvene činjenice. Među prvim histor-
ičarima ovog tipa bili su Alexis de Tocqueville i Numa Denis Fustel de Coulanges, koji su
se bavili Francuskom revolucijom i društvenim snagama kao njenim pokretačima.

Nakon revolucije 1848. godine proširio se interes za ekonomska i društvena pitanja. U

historiografiji se pojavilo uvjerenje da pored prirodnih postoje i društvene zakonitosti
koje se mogu otkriti pomoću nove nauke – sociologije. Te nove ideje uobličio je začetnik
pozitivizma i sociološke nauke, Auguste Comte (1789-1857) u djelu „Kurs pozitivne
filozofije“ (fr. Cours de Philosophie Positive). Osim što je postavio temelje sociologije,
doprinio je i historiji. Smatrao je da historija, kao dio sociologije, treba da proučava
organizovane grupe, a ne pojedince i ličnosti. Metode iz prirodnih nauka pokušao je
uvesti u historiju, ali u tome nije uspio zbog svojih metafizičkih shvatanja: da po
unaprijed smišljenoj teoriji istražuje činjenice koji je potvrđuju, umjesto da teorija
izrasta iz istraživanja historijskih činjenica. U konačnici, Comte je historiju zapravo želio
podići na nivo naučne discpline, ali je svesti na faktografiju, čiji je zadatak samo da
sređuje činjenice, čije bi tumačenje preuzela sociologija.

Pozitivistička učenja iz Francuske prenijela su se na britanski prostor. Sa engleskog

govornog poručja, a iz domena pozitivističke historiografije, treba izdvojiti nekoliko
imena. Comteovo učenje slijedio je Henry Thomas Buckle (1821-1862), dok se nakon
Comtea pozitivistička historiografija razvijala pod uticajem biologije, naročito teorije
Charlesa Darwina (1809-1882) koja govori o razvoju organskog svijeta putem prirodne
selekcije. Tu su također i biološke teorije Herberta Spencera (1820-1903) i Hippolytea
Tainea (1828-1893). Zahvaljujući Taineovim učenjima pozitivistička historiografija je
ostala samo faktografska, baveći se „malim činjenicama“, tj. ostala je događajna historija.
Prema tome, najveća zasluga pozitvizma za historiju je u tome što je on proširio interes
historičara sa političke historije na šire društvene pojave.

http://history-center.xyz/