Professional Documents
Culture Documents
Gerard't Hooft - Bilim Kurguları Bilimsel Temellere Dayanan Gelecek Tasarımları PDF
Gerard't Hooft - Bilim Kurguları Bilimsel Temellere Dayanan Gelecek Tasarımları PDF
Gerard't Hooft - Bilim Kurguları Bilimsel Temellere Dayanan Gelecek Tasarımları PDF
BiLiM KURGULARI
Bilimsel Temellere Dayanan Gelecek Tosanm/an
GERARD'T HOOFT
Hollanda'nın Den Helder şehrinde 1946 yılında dünyaya
gelen Gerardus't Hooft halen Utrecht Üniversitesine bağlı
Spinoza Enstitüsü ve Teorik Fizik Enstitüsünde profesörlük
yapmaktadır. Ünlü teorik fizikçi, lisans ve lisansüstü eğitimi
ni aldığı Utrecht Üniversitesinden 1972 yılında doktorasını
aldıktan sonra Cenevre, CERN'de araştırmalara katılmış
tır. Burada tez danışmanı Martinus J.G. Veltman ile birlikte
Yang-Milis kuramının yeğin nükleer etkileşimlerde uygula
mlabilecek şekilde renormalize edilebilir olduğunu (QCD)
göstererek 1999 Nobel Fizik Ödülünü paylaşmışlardır. Böy
lece kütleçekim dışındaki üç temel etkileşim ve parçacıklar
bugün Standart Model olarak isimlendirilen kuantum alan
kuraınıyla açıklanır olmuştur. TÜBİTAK Yayınlanndan çı
kan Maddenin Son Yapıtaşlan kitabı parçacık fiziği alanında en
iyi kaynaklardan biridir.
TUFAN GÖBEKÇIN
Üniversite hayatına OrtadoğuTeknik Üniversitesinde Siyaset
Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümünde başlayan Tufan Gö
bekçin, ilk kitap çevirilerini de üniversite yıllarında yaptı.
Sonrasında İstanbul Üniversitesinde sırasıyla Tiyatro Eleştir
ınenliği ve Dramatuıji bölümü ile İngiliz Dili ve Edebiyatı
bölümünden mezun oldu. Walter Isaacson'ın Eitısleiıı: Yaşamı
ve Evreni kitabının da arasında bulunduğu 70'in üzerinde ki
tabın çevirisini gerçekleştirdi. Edebiyat, felsefe ve bilim ki
taplarında çevirmen ve editör olarak görev yapmaya devam
ediyor.
Bilim Kurgulan
© 2012,ALFA Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. Ltd. Şti.
Planetenbiljart
© 2006, Gerard't H oo ft
Kitabın Türkçe yayın hakları Anatolialit Ajans aracılığıyla Alfa Basım Yayım Dağıtım
San. ve Tic. Ltd. Şti.'ne aittir. Tanıtım amacıyla, kaynak göstermek şartıyla yapılacak kısa
alıntılar dışında hiçbir yöntemle çoğaltılamaz.
ISBN 978-605-106-842-8
1 .Basım: Şubat 2014
Baskı ve Cilt
Melisa Matbaacılık
Çiftehavuzlar Yolu Ac a r Sanayi Sitesi No: 8 Bayrampaşa-İstanbul
Tel: 0(212) 674 97 23 Faks: 0(212) 674 97 29
Sertifika no: 12088
KURGULARI
Bilimsel Temellere Dayanan Gelecek Tasarımları
Çeviri
Tufan Göbekçin
ALFA' ı BiLiM
İ Ç İNDEKİLER
ÖNSÖZ, 7
Birinci Bölüm
GERi SAYlM, 9
İkinci Bölüm
KALKlŞA GEÇME, 19
Üçüncü Bölüm
İÇERİSİ. 23
Dördüncü Bölüm
BiLGiSAYARLAR, 29
Beşinci Bölüm
KAGIT, 42
Altıncı Bölüm
ROBOTLAR, 50
Yedinci Bölüm
VICTORIAMARIS, 54
Sekizinci Bölüm
İŞLENEBİLİR BİR DÜNYA, 58
Dokuzuncu Bölüm,
UÇURTMA UÇURMAK. 77
Onuncu Bölüm
YILDIZLAR, 80
On Birinci Bölüm
KOLONİCİLER, 91
On İkinci Bölüm
KAMERA ROBOTLAR, 98
On Üçüncü Bölüm
NEUMANNBOT'LAR, 108
On Dördüncü Bölüm
GENLER, 119
On Beşinci Bölüm
ÇEKME GÜCÜ, 125
On Altıncı Bölüm
UZAYLILAR, 134
On Yedinci Bölüm
GEZEGENLERLE OYNAMAK, 140
On Sekizinci Bölüm
İDİOKRASİ, 146
Web Siteleri, I 50
illüstrasyonlar, 151
ÖNSÖZ
GERi S AYIM
9
B I L I M K U R G U LA R I
lO
G E R I SAYlM
• Her türlü bilgi tra nsferi için bir orta m gereklidir; ör
neğin ses, ışık veya ha tta bir sayfa ka ğıt. Ha ngi ortam
seçilirse seçilsin, hiçbir m esaj ışık hızında n da ha
hızlı gidem ez.
ll
BILIM K U RG U LA R I
12
G E R I SAYlM
"Bilim insa nla n daha müteva zı olma lı, çünkü bilimsel ola n
la rın dışında da gerçekler var." Ba kış a çım za göre, o böyle
olabilir. Anca k bu a lternatif gerçekler, hiçbir şekilde doğa nın
ya sala rını a lt edemez veya etkisizleştiremez.
Bilimkurgu ya za rla rı, ya sa la nn getirdiği sınırla ma la rı
ta ma men hiçe saya r. Bu nedenle de bir uzay a ra cında n , fa n
ta stik hayali gezegenlerin zeminine ışınlanma k için güçlü
la zer ışınlarının kulla nıldığına da ir öyküler okuruz. Bu, bir
süreliğine gerçeklikten ka çmam za ola nak ta nıya n ha rika bir
sa çma lıktır. Fa ka t ya za rla r ba rikula de rüya la r ya ra tırken, en
a şırı a bsürtlük bile ba zı ya zarla r için yeterince çılgınca de
ğildir.
Bu tür şeyler okumak hoşunuza mı gidiyor? Hiç sorun de
ğil, devam edin, bilimkurgu okuyun ve haya l kurun. Fa kat
bunun bir kurgu olduğunu ve bilimle çok a z ilgisinin bulun
duğunu unutmayın; geleceğin bilimiyle veya uza k gezegen
lerdeki uzaylıla r ta rafında n bilinen bir bilimle bile ilişkili
değildir. Birçok bilimkurgu ya za rı, hikayenin olay örgüsünü
en azında n saygı değer bir görünüme sa hip ola bilmesi için
fiziğin ba rikula de a la nını, bilinmez bir belirsizliğe dönüştü
rür. Ölüme mahkum edilmiş bir a dam, son sözleri soruldu
ğunda "Işınla beni, Scotty," der. Faka t boşuna ; görünüşe göre
Scotty düğmeyi za ma nında bula mamıştır.
Bilimkurgu ya za rlannın küçük bir a zınlığı, insanlığı bek
leyen gelecek hakkında bir ölçüde da ha gerçekçi bir ta blo
çizmeye ka lkışır. Kim Sta nley Robinson, "Mars Ü çlemesi"nde
Mars'ın kolonileştirileceğine na sıl ina ndığı nı ta nımlar. i lk
önce, gezegenin ilk kolonicileri için ya şam a la nla n inşa etmek
için robotla r gönderilecektir. Daha sonra , dünya üzerindeki
bütün kıta la n temsil etm ek üzere elli erkek ve elli ka dından
oluşan bir grup seçilecektir. Bunla rda n otuz beşi Amerika lı,
otuz beşi Rus ola ca ktır ve her biri belli bir özelliğe veya güce
sahip olacaktır. "İlk 1 00 Kişi" şa şırtıcı büyüklükteki bir uzay
gemisinde Ma rs'a dokuz aylık bir yolculuk ya pa ca ktır.
Mars Kolonisi, göç ve doğa l nüfus a rtışı sayesinde hız
lı genişler. İnsanlık, bütün gezegene yayılır ve gezegen, git-
13
BILIM K U R G U LA R I
14
GERI SAYlM
Ekstrapelasyon -yn.
ıs
B I LIM K U R G U LA R I
gib i say gın bir b ilim insanının b ir asırdan daha uzun b ir süre
önce yapab ildiğinden çok daha kesin bir b içimde y apılab il
mekt edir. 19. y üzy ılda y aşamış bir fi zik öğretmeniy le kıy asla
ma y apmaksa daha da adalet sizdir. Bu tür y azarlardan b irine,
"Bildiğimiz her şeye aykırı olduğunun farkında olmanıza
rağmen, neden bunları söylüyorsunuz?" diy e sorrn uşt um.
"Evet,farkındayım," diye yanıtlamıştı, "ama bunu yazarsam
kitaplarım hiç satmaz t " i şt e b öy le. Kit abım, şüphesiz onunki
lerden daha az sat acak.
Ama lütfen y anlış anlamay ın; geleceğin fi ziği b izi şaşırt
may a devam edecek ve b elki de, hatt a b üy ük b ir iht imal le,
gelecek çarpıcı t eknolojik gelişmelere sahne olacak. B u po
t ansiy el , kitab ıının adağını t eşkil edecek. Fakat halihazırda
b ildiğimiz b üt ün doğa y asaları nın doğru olduğunu vey a en
azından çok ciddi sapmalar b eklemey eceğimiz kadar gerçeğe
y akın olduğunu varsay acağız. Popüler kanının aksine, y üzy ıl
önce insanların bildiği doğa y asalarının y anlış b ilim olduğu
kanıt lanmamışt ır. Newt on' ın y asalarında ol duğu gibi, ufak
t efek düzelt meler olmuşt ur. Ancak b irçok y asa, hiçb ir deği
şikliğe uğramaksızın durmakt adır. Yapılan değişikliklerin
b irçoğu, Newt on'ın incelememiş olduğu aşırı y üksek hızlar
gib i olgularla ilgi lidir. Yalnızca şimdiye kadar hiçbir y a sanın
t anımlanmadığı y eni olgular, y eni düzeni erin keşfine y ol aça
bilir. Yalnızca b unlar, y eni uy gulamaların vaat edebilir. Bu
t ür keşfedilmemiş al anlar, 19. y üzy ılda çok daha y ay gın dı.
Ancak y ukarıdaki açıklama, muht emelen 19. y üzy ıl b i
l i m insanlarının kehanet leriy le ay nı y eri b oy lay acak: çöp
kut usunu. Olsun. Kit ab ıını b uray a kadar okudunuz. Neden
bir fizikçi olarak nelerin mümkün ol duğu hakkında, henüz
keşfedilmemiş y ollar hakkında, henüz sınırları b elli ol may an
t eknolojik gelişmeler hakkında hay al kurrn ay ay ım? Kuralla
ra sadık kalmay ı ve doğanın y asalarına uy may ı arzularsak,
hangi düşleri kurab iliriz? Fizik, henüz "t amamlanmamışt ı r";
nanoteknoloji, daha y eni kalkışa geçt i, hay al edilebilecek bir
sürü potansiyel uzay projesi var ve b ilgisayarlar aracılığıy la
ilet işim, sadece b irkaç on y ılı geride b ırakt ı . Burada genişle-
16
G E RI SAYlM
17
B I L I M K U R G U LA R I
18
İkinci Bölüm
KALKlŞA G E Ç ME
19
B I L IM KURGULARI
20
KALKlŞA GEÇME
21
BILIM K U R G U lA R I
22
Üçüncü Bölüm
İ Ç ERİSİ
23
B I LIM K U R G U LA R I
24
IÇERISI
25
B I L I M KURGULARI
26
I Ç E R I SI
27
B I L I M K U RGUlARI
28
Dördüncü Bölüm
BİLGİSAYARLAR
29
B I LIM K U R G U LARI
30
BI LGI SAYARLAR
transıstörler
. ··
ı86 "Pnxrssor . .
...
.
86 ....
. .. 100.000
8o86,&/
/
10.000
a_t.--
_...._.,
.,
1.000
1g8o 1g8s 1!)90 1995 2000 2005
Son otuz beş yılda Moore'un Yasası. Ortalama olarak, her yirmi bir
buçuk ayda bir çipteki bellek ögesi sayısı ikiye katlanmış tır.
31
B I L I M KURGULAR I
32
B I LGI SAYARLAR
33
B I LIM K U R G U LA R I
34
BILGI SAYARLAR
35
B i l i M K U R GUlA R I
36
B I LGISAYARLAR
37
B I LIM K U RGULARI
38
B I LG I SAYARLAR
39
B I LIM K U R G U LA R I
40
B I LG ISAYARLAR
41
Beşinci Bölüm
KA GIT
42
KAGIT
43
B I L I M K U R G U LA R I
44
KA(; IT
45
BILIM K U R G U LA R I
46
KACIT
47
B I LIM K U R G U LA R I
48
KACIT
49
Altıncı Bölüm
ROB OTLAR
so
ROBOTLAR
sı
B I L I M K U R G U LA R I
52
ROBOTLAR
53
BiliM K U R G U LA R I
Yedinci Bölüm
VIC Tü RlAMARIS
Rijndam, 1 95 1 .
54
VICTORIAMA R I S
ss
BILIM K U R G U L A R I
56
VICTORIAMARIS
57
Sekizinci Bölüm
58
IŞLE N E B I L I R B I R DÜNYA
59
B I LIM K U RGULARI
İçi boş beton bloklarla inşa edilmiş bir setin çapı. Sular yükseldiğin
de, beton bloklar suyla dolar ve daha ağır hale gelir. Bu, su basıncına
dirençlerini artınr. Sular alçaldığında, beton blokların içindeki su
boşalır ve setin zemine batması riski asgariye inmiş olur.
60
I Ş L E N E B I L I R B I R D Ü N YA
61
B I L I M K U R G U LA R I
62
IŞLENEBILIR BIR DÜNYA
63
B I L I M K U R G U LA R I
64
IŞLENEBILIR B I R DÜNYA
65
BILIM K U R GULARI
66
IŞLENEBILIR B I R DÜNYA
67
B I LIM K U R G U L A R I
68
I Ş L E N E B I L I R B I R DÜNYA
69
B I LIM KURGULARI
70
IŞLENEBILIR BIR DÜNYA
71
BI LIM K U R G U LA R I
72
IŞLENE BILIR BIR DÜNYA
73
B I L I M KURGULARI
74
I Ş L E N E B I L I R B I R D Ü N YA
75
BILIM KURGULARI
76
Dokuzuncu Bölüm
UÇ URTMA U Ç URMAK
77
B I L I M K U R G U LA R I
78
UÇURTMA UÇU RMAK
79
Onuncu Bölüm
YILDIZLAR
80
Y I LDIZLAR
81
BILIM K U R G U LA R I
82
Y I LDI ZLAR
83
B I L I M K U R G U LAR I
84
YILDIZLAR
85
B I LIM K U R G U LA R I
86
Y I LDIZLAR
87
B I L IM K U R G U LA R I
88
Y I LDIZLAR
89
B I L I M K U R G U LA R I
90
On Birinci Bölüm
KOLONİCİLER
91
B I L I M K U R G U LA R I
92
KOLO N ICILER
93
BILIM KU RGULARI
94
KOLONICILER
95
B I LIM K U R G U LA R I
96
KOLO NICILER
97
On İkinci Bölüm
98
KAMERA ROBOTLAR
99
BILIM KURGULARI
1 00
KAMERA ROBOTLAR
1�1
B I L I M K U R G U LA R I
102
KAMERA ROBOTLAR
103
B I L I M K U R G U LA R I
1 04
KAMERA ROBOTLAR
105
BILIM K U RGULARI
Aydaki bir otel. Ay üzerinde, dünyadaki kütleçelrime sahip tek yer olacak
tır. Çapı yüz yirmi beş metre olan otel. kendi ekseni etrafında dakikada
dört tur atacaktır. Parabalik duvann içinde yürümek, düşey olarak ayakta
durmak gibi bir his verecektir. Eksenden uzaklaşıldıkça, kütleçekim
artacaktır ve dünyadakiyle aynı seviyeye ulaşacaktır. Biraz alışılmadık ol
makla birlikte, çok konforlu olacaktır. Resmin ön tarafındaki daha küçük
çadırlar, daha önceki yerleşimciler tarafından inşa edilmiştir.
106
KAMERA ROBOTLAR
1 07
On Üçüncü Bölüm
NEUMANNB OT'LAR
108
NEUMAN N BOT'LAR
1 09
B I L I M K U R G U LA R I
1 10
N E UMA N N BOT'LAR
lll
B I L I M KURGU LARI
1 12
NEUMANN BOT'LAR
1 13
B I L I M K U R G U LA R I
1 14
NEUMANN BOT'LAR
1 15
BILIM KURGULARI
1 16
N E U MA N N BOT'LAR
1 17
BILIM K U R G U LARI
1 18
On Dördüncü Bölüm
GENLER
1 19
B I LIM KURGULARI
1 20
GENLER
121
B I L I M KURGULARI
122
GENLER
1 23
kütleçekiminin altıda birinde kendilerini en rahat hissede
bilecekleri şekilde değiştirrnek isteyecektir. Asteroitlerdeki
koloniciler veya uzayın başka bölgelerine yerleşenler, kendi
genlerinin yanı sıra besi hayvanlarının genlerini de genetik
olarak değiştirmeye ihtiyaç duyacaktır.
Peki ya evlerirnizi geliştirmeye ne dersiniz? Okuduğum
bir bilimkurgu öyküsünde, duvara bir resim asrnak ister
seniz, duvarlarına bir p arça DNA enjekte edebileceğiniz ev
lerden söz ediliyordu. Duvara enjekte edilen DNA, küçük bir
kanca şeklinde büyüyordu.
Biyolog değil fizikçi olan bir yazar, bu alanda biyologların
sahip olduğu bilgilerle kısıtlanrnarnış olabilir ve biyologlar
gelecek hakkındaki bu fikre, birçok mantıklı argürnanla karşı
çıkacaktır. Genlerirniz, kolayca değişiklikler yapabileceğirniz
mimari çizimler değildir. Bir organizrnanın programlanma
şekli, son derece karmaşıktır ve kelebeklerin kanatiarına bir
logo işlernek, hiç de kolay olmayacaktır.
Bir bitki veya hayvan üretilse bile bunun her türlü pa
razite ve hastalığa karşı kendini koruması ve üreyebilrnesi
gerekecektir. Ayrıca bu üretilmiş bitkilerin ve hayvanların
mevcut flora ve faunayı tehdit etmemesi için çok dikkatli
davranrnarnız gerekecektir. Bu çok rneşakkatli bir iş olacak
tır ama insan yaratıcılığından, yüksek beklentilere sahibirn
ve biyoteknoloji veya gen-teknolojisinde birçok insanın dü
şündüğünden çok daha fazla uygularnanın keşfedileceğin
den eminim. Hiç sınır yok!
Söylediğim gibi, DNA'ları okumak ve yazmak için kulla
nacağımız nanoteknolojiden çok şey bekliyoruz. Fakat bu
"çarp az-ürerne" iki yönlü çalışabilir: Nanoteknoloji bir DNA
rnolekülünün olağanüstü varyasyonlarını kullanabilecektir.
Bu halihazırda gerçekleşmektedir. DNA'dan mikroskobik mo
torlar ve detektörler yapılabilir ve belki de DNA'nın kendisi
bilgisayar bellek alanı olarak kullanılabilir. Ne de olsa DNA
doğanın moleküler seviyede bilgi aklarmasının bir yoludur
ve doğa bunu günümüzün bilgisayarlarından çok daha geliş
miş bir şekilde yapar.
124
On Beşinci Bölüm
Ç EKME GÜCÜ
125
B I LIM K U R G U LA R I
1 26
ÇEKME GÜCÜ
127
B I L I M K U R G U LA R I
1 28
ÇEKME GÜCÜ
129
B I L I M K U RGULARI
1 30
Ç E KME GÜCÜ
131
BILIM K U RGULARI
1 32
Ç E KME GÜCÜ
1 33
On Altıncı Bölüm
UZ AYLILAR
1 34
UZAYLILAR
135
BILIM K U R G U LA R I
136
UZAYLILAR
1 37
BILIM K U R G U LA R I
138
UZAYLILAR
139
On Yedinci Bölüm
140
GEZEGENLERLE OYNAMAK
141
BILIM KURGULARI
142
GE ZEGE NLERLE OYNAMAK
143
B I LIM KURGULARI
144
GEZEGENLERLE OYNAMAK
145
On Sekizinci Bölüm
İDİOKRASİ
146
IDIOKRASI
147
BILIM KURGULARI
148
IDIOKRASI
149
Web Siteleri ı
Moore'un Yasası:
http ://www. intel.com/technolo gy/mooreslaw1
Maa s dam:
http ://www. destinationoceans.com/ cruise-resources/lines/hol
landamerica -line/maasdam.cfm
Merdivenli değirmen:
http://www. ockels.nl
Pioneer 10:
http://www.nasa.gov/mission_pages/pioneer/index. html
Moon Hotel:
http://www.rombaut.nl/
Mariner Flyby:
http ://home.earthlink.net/-nbrass 1 /mariner/miv.htm
Uzay Kolonileri:
http ://space.mike-combs . com
ı so
WEB SITELERI
Cassini-Huygens:
http ://saturn.jpl.nasa.gov/home.index.cfm
ısı
tU üstrasyonlar
152
ALFA Bilim Dizisi
1 0 1 SORUDA KUANTUM
ATOMLARıN DANSI Göremediğiniz Dü nya
Evren Hakkında Bilmeniz Hak/cında Bilmeniz Gerekenler
Gereken Her şey Kenneth W. Ford 1
Marcus Chown 1 çev. imge Tan çev. Banş Gönülşen
EMPATİK BEYİN
MEM MAKİNESİ Ayna Nöronlarının Keşji. Insan
Genetik Evrimin Devamı Olarak Doğasını Anlama Yetimizi
Kültürel Evrim Nasıl Değ�tirdi?
i
Susan Blackmore 1 çev. Nil Şimşek 1 C hristian Keysers 1
Önsöz: Richard Dawkins çev. Aybey E per
HAZZIN BiLİMİ
BÜYÜK BULUŞLAR Sevdiğimiz Şeyleri Neden
Tıp Alanında ı O Önemli Buluş Sevdiğimiz Hakkında Yeni Bilim
Jon Queijo 1 çev. Ekin Duru Paul Bloom 1 çev. Ahmet Birsen
İNANAN BEYİN
Inançları Doğru Gibi MADDE ve BİLİNÇ
Kurgulama ve Pekiştirme Süreci Zihin Felsefesine Güncel Bir Balcış
Michael Shermer 1 Paul M. Churchland 1 çev. Berkay
çev. Nurettin Elhüseyni Ersöz 1 önsöz: Saffet Murat Tura
ARŞİMET'İN EL YAZMALARI
Dünyanın En Önemli El
Yazmasının Ortaya Çıkışı FİZİK YASALARI ÜZERİNE
Reviel Netz & William Noel 1 Richard P. Feynman 1
çev. Zennur Anbarcıoğlu çev. N erınin Arık
BİRAZ KUANTUMDAN
GÜVENEN BEYİN
ZARAR GELMEZ
Nörobilim Ahlak Hakkında
Evren Hakkında Kışkırtıcı
Bize Ne Anlatır? Bir Kılavuz
Patricia S. Churchland Marcus Chown 1
çev. Yelda Türedi çev. Taylan Taftaf
BE YİN
Beynin Yapısı, Görevi ve
Bozuklukları Ozerine Resimli
BİLİMSEL GERÇEKÇiLİK ve
Bir Rehber ZİHNİN ESNEKLİ�İ
Rita Carter 1 Paul M. Churchland 1
çev. Güneş Kayacı çev. Ekrem Berkay Ersöz
HAYATIN KÖKLERİ
CEVİZ KABU�UNDAKİ
Ilk Canlılar Nasıl Oluştu?
EVREN
Mahlon B. Hoagland Stephen Hawking
çev. Şen Güven çev. Kemal Çömlekçi
ÜÇÜNCÜ ŞEMPANZE
FEYNMAN'IN KAYIP DERS İ
insan Türünün Evrimi
David L. Goodstein/
Jared Diamond
Judith R. Goodstein
çev. Çağatay Tarhan çev. Zekeriya Aydın
KÜLTÜR
HAYVANLAR NE İSTER? Önde Gelen Bilim İnsanları
Hayvan Bilinci, Hayvan Toplum, Sanat, iktidar ve
Refahı ve İnsanın Esenliği Teknolojiyi Tartışıyor
Marian Stamp Dawkins 1 John Brockman 1
çev. Ç ağatay Tarhan çev. Ferhat İyidoğan
DARWIN'İN TERLİKELi
FİKRi
Evrim ve Hayatın Anlamı
Daniel C. Dennett 1
çev. Aybey Ep er-Bahar Kılıç