Eurocode 7 PDF

This document is protected by copyright, and licensed by NBN to UGENT. bert.dhondt@ugent.
be undertakes not to reproduce or publish its contents either wholly or partly, nor make it available either temporarily or permanently
ICS: 91.080.01 ; 93.020
Geregistreerde NBN EN 1997-1

Belgische norm 1e uitg., januari 2005
Normklasse: B 03
Eurocode 7: Geotechnisch ontwerp - Deel 1: Algemene regels (+

AC:2009)
Eurocode 7: Calcul géotechnique - Partie 1: Règles générales (+ AC:2009)
Eurocode 7: Geotechnical design - Part 1: General rules (+ AC:2009)
Toelating tot publicatie: 15 december 2004
De Europese norm NBN EN 1997-1:2005 heeft de status van een Belgische norm. Hij bestaat in drie officiële
versies (Duits, Engels, Frans).
De Nederlandstalige vertaling is uitgegeven onder verantwoordelijkheid van het Bureau voor Normalisatie
(NBN) en heeft dezelfde waarde.
Zodra de Belgische nationale bijlage (ANB) van deze norm zal zijn gepubliceerd, is deze norm samen met zijn
ANB van toepassing. Deze legt de toepassingsvoorwaarden van de norm vast, in het bijzonder de waarden
van de nationaal te bepalen parameters.
Zolang de ANB van deze norm niet is gepubliceerd, kan voor een individueel project het gebruik van deze
norm worden opgelegd, indien de specifieke toepassingsvoorwaarden (in het bijzonder de waarde van de
nationaal bepaalde parameters) worden vastgelegd.
Het is voorzien dat deze norm, met zijn nationale bijlage, zal worden gepubliceerd in de loop van 2009.
Hij vervangt vanaf dd/mm/yyyy de volgende norm :
NBN ENV 1997-1:1995 : "Eurocode 7 - Grondmechanische ontwerp - Deel 1 : Algemene regels".
Bureau voor Normalisatie Brabançonnelaan 29 B-1000 Brussel België

Tel: +32 2 738 01 12 - Fax: +32 2 733 42 64 - E-mail: info@nbn.be - NBN Online: www.nbn.be
to third parties.
Bank 000-3255621-10 IBAN BE41 0003 2556 2110 BIC BPOTBEB1 BTW BE0880857592
© NBN 2005 Prijsgroep: 32

This document is protected by copyright, and licensed by NBN to UGENT. bert.dhondt@ugent.be undertakes not to reproduce or publish its contents either wholly or partly, nor make it available either temporarily or permanently
ICS: 91.080.01 ; 93.020
norme belge NBN EN 1997-1

1e éd., janvier 2005
enregistrée
Indice de classement: B 03
Eurocode 7: Calcul géotechnique - Partie 1: Règles générales (+

AC:2009)
Eurocode 7: Geotechnisch ontwerp - Deel 1: Algemene regels (+ AC:2009)
Eurocode 7: Geotechnical design - Part 1: General rules (+ AC:2009)
Autorisation de publication: 15 décembre 2004
La présente norme européenne EN 1997-1:2005 a le statut d'une norme belge.
La présente norme européenne existe en trois versions officielles (allemand, anglais, français).
Bureau de Normalisation - Avenue de la Brabançonne 29 - 1000 Bruxelles - Belgique

Tél: +32 2 738 01 12 - Fax: +32 2 733 42 64 - E-mail: info@nbn.be - NBN Online: www.nbn.be
to third parties.
Banque 000-3255621-10 IBAN BE41 0003 2556 2110 BIC BPOTBEB1 TVA BE0880857592
© NBN 2005 Prix: groupe 32

NATIONAAL VOORWOORD van NBN EN 1997-1:2005
1. De Europese norm EN 1997-1:2005 «Eurocode 7: Geotechnisch ontwerp – Deel 1: Algemene

regels» heeft de status van een Belgische norm. Hij bestaat in drie officiële versies (Duits, Engels,
Frans).
De Nederlandstalige vertaling is uitgegeven onder verantwoordelijkheid van het Bureau voor
Normalisatie (NBN) en heeft dezelfde waarde.
This document is protected by copyright, and licensed by NBN to UGENT. bert.dhondt@ugent.be undertakes not to reproduce or publish its contents either
Zodra de Belgische nationale bijlage (ANB) van deze norm gepubliceerd is, is deze norm samen
met zijn ANB van toepassing. Deze legt de toepassingsvoorwaarden van de norm vast, in het
bijzonder de waarden van de nationaal te bepalen parameters.
Zolang de ANB van deze norm niet is gepubliceerd, kan voor een individueel project het gebruik
van deze norm worden opgelegd, indien de specifieke toepassingsvoorwaarden (in het bijzonder
de waarde van de nationaal bepaalde parameters) vastgelegd worden.
Het is voorzien dat deze norm, met zijn nationale bijlage, zal gepubliceerd worden in de loop van
2008.
Hij vervangt vanaf dd/mm/yyyy de volgende norm:
NBN ENV 1997-1: 1995 "Eurocode 7: Grondmechanisch ontwerp - Deel 1: Algemene regels”
2. De Nederlandstalige versie van EN 1997-1 werd opgesteld in samenwerking tussen NBN en

NEN. Daarbij werd voor elk begrip een unieke term gekozen. Dit heeft voor gevolg dat in de
norm uitdrukkingen voorkomen die in één van de twee landen minder gebruikelijk zijn.
Hierna volgt een lijst met gelijkwaardige termen :
wholly or partly, nor make it available either temporarily or permanently to third parties.
Oorspronkelijke term Verplichte term (Nederlands) Synoniem (B); (NL)

(Engels)
accidental (design)situation buitengewone bijzondere (ontwerp)situatie
(ontwerp)situatie (N); buitengewone
(ontwerp)toestand (B)
civil engineering civiele techniek burgerlijke bouwkunde (B)
construction work bouwwerk werk (B)
defined vastgesteld gegeven
effects of actions belastingseffecten belastingsuitwerkingen (N)
end bearing pile stuitpaal einddragende paal (B)
ground slab volledig door grond vloerplaat op volle grond (B)
ondersteunde vloerplaat
National Annex (NA) Nationale bijlage ANB (B); NB (N)
note opmerking noot (B)
pad poer zool
permanent action, blijvende belasting, permanente belasting, (N)
persistent (design) situation blijvende (ontwerp)situatie, permanente
blijvende (ontwerp)toestand (ontwerp)toestand (N)
principle beginsel principe (B)
relevant van toepassing voorkomend (B)
resistance weerstand capaciteit, sterkte (N)
serviceability limit state bruikbaarheidsgrenstoestand gebruiksgrenstoestand (B)
situation situatie toestand (B)

specified voorgeschreven gegeven, bepaald,
opgelegd (B)
Technical Specifications Technische Voorschriften Technische Specificaties
verification toetsing verificatie, controle (N)
2bis De Europese normen (EN) waarnaar de tekst van deze norm met hun Engelse titel
verwijst, dragen in België de volgende Nederlandstalige titels :
Vermelde norm Belgische norm (NBN)

Engelstalige titel Nederlandstalige titel
EN 1990:2002 Eurocode: Basis of structural NBN EN 1990:2002 Eurocode – Grond-

design slagen van het constructief ontwerp
EN 1991:series Eurocode 1: Actions on NBN EN 1991:reeks Eurocode 1:
structures Belastingen op constructies

EN 1991-4 Eurocode 1: Actions on structures - NBN EN 1991-4 Eurocode 1 -
Part 4: Actions in silos and tanks Belastingen op constructies - Deel 4 :
Silo's en tanks
EN 1992:series Eurocode 2: Design of concrete NBN EN 1992:reeks Eurocode 2:
structures Ontwerp en berekening van
betonconstructies
EN 1993:series Eurocode 3: Design of concrete NBN EN 1993:reeks Eurocode 3:
staalconstructies
EN 1994:series Eurocode 4: Design of NBN EN 1994:reeks Eurocode 4:
composite steel and concrete structures Ontwerp en berekening van staal-
betonconstructies
EN 1995:series Eurocode 5: Design of timber NBN EN 1995:reeks Eurocode 5:
houtconstructies
EN 1996:series Eurocode 6: Design of masonry NBN EN 1996:reeks Eurocode 6:
structures Ontwerp en berekening van constructies
van metselwerk
EN 1997-2 Eurocode 7: Geotechnical design - NBN EN 1997-2 Eurocode 7 -
Part 2: Ground investigation and testing Geotechnisch ontwerp - Deel 2 :
Grondonderzoek en beproeving
EN 1998:series Eurocode 8: Design of structures NBN EN 1998:reeks Eurocode 8:
for earthquake resistance Ontwerp en berekening van
aardbevingsbestendige constructies
EN 1999:series Eurocode 9: Design of NBN EN 1999:reeks Eurocode 9:
aluminium and aluminium alloy structures Ontwerp en berekening van
aluminiumconstructies
EN 1536:1999 Execution of special geotechnical NBN EN 1536:1999 Uitvoering van
work - Bored piles bijzonder grondwerk - Boorpalen
EN 1537:1999 Execution of special NBN EN 1537:2000 Uitvoering van

geotechnical work - Ground anchors bijzonder grondwerk - Grondankers
(+AC:2000)
geotechnical work - Sheet-pile walls bijzonder grondwerk - Damwanden
geotechnical work - Displacement piles bijzonder grondwerk - Verdringingspalen
EN 14199 Execution of special geotechnical NBN EN 14199 Uitvoering van bijzonder
works - Micropiles geotechnisch werk – Micropalen
EN ISO 13793:2001 Thermal performance of NBN EN ISO 13793:2001 Thermische
buildings - Thermal design of foundations to eigenschappen van gebouwen -
avoid frost heave Thermisch ontwerp van funderingen om
opvriezen te voorkomen
EUROPESE NORM EN 1997-1

EUROPÄISCHE NORM
EUROPEAN STANDARD
NORME EUROPÉENNE november 2004
ICS 91.120.20 Vervangt ENV 1997-1:1994
Trefwoorden:
Nederlandstalige versie
Eurocode 7: Geotechnisch ontwerp – Deel 1: Algemene regels

Eurocode 7: Entwurf, Berechnung Eurocode 7: Geotechnical design – Eurocode 7: Calcul géotechnique
und Bemessung in der Part 1: General rules – Partie 1: Règles générales
Geotechnik – Teil 1: Allgemeine
Regeln
Deze norm is de Nederlandstalige versie van de Europese norm EN 1997-1. Hij is uitgegeven onder
verantwoordelijkheid van het NBN. Hij heeft dezelfde status als de officiële versies.
Deze Europese norm is door de CEN aangenomen op 23 april 2004 De CEN-leden zijn verplicht zich te
houden aan het huishoudelijk reglement van de CEN/CENELEC, waarin is vastgelegd onder welke
voorwaarden aan deze Europese norm, zonder veranderingen, de status van nationale norm moet worden
gegeven.
Bijgewerkte lijsten van en bibliografische gegevens betreffende zulke nationale normen kunnen op aanvraag
worden verkregen bij het managementcentrum en bij elk CEN-lid.
Deze Europese norm bestaat in drie officiële versies (Duits, Engels en Frans). Een versie in een andere taal,
die onder verantwoordelijkheid van een CEN-lid in zijn landstaal is gemaakt en die is aangemeld bij het
managementcentrum, heeft dezelfde status als de officiële versies.
Leden van de CEN zijn de nationale normalisatie-organisaties van België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken,
Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, IJsland, Italië, Letland, Litouwen,
Luxemburg, Malta, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije,
Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland.
CEN
Europese Commissie voor Normalisatie

Europäisches Komitee für Normung
European Committee for Standardization
Comité Européen de Normalisation
Managementcentrum: de Stassartstraat 36, B-1050 Brussel
© 2004 Auteursrechten voorbehouden aan de CEN-leden.

to third parties.
Ref. nr.EN 1997-1:2004 nl

to third parties.
2
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(blanco)
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Inhoud
Voorwoord ............................................................................................................................................ 6
Hoofdstuk 1 Algemeen ......................................................................................................................... 10
1.1 Onderwerp en toepassingsgebied .................................................................................................. 10
1.2 Normatieve verwijzingen ................................................................................................................. 11
1.3 Aannamen ....................................................................................................................................... 12
1.4 Onderscheid tussen beginselen en toepassingsregels .................................................................. 12
1.5 Definities.......................................................................................................................................... 13
1.6 Symbolen ........................................................................................................................................ 14
Hoofdstuk 2 Grondslagen van het geotechnisch ontwerp............................................................... 20
2.1 Ontwerpeisen .................................................................................................................................. 20
2.2 Ontwerpsituaties ............................................................................................................................. 22
2.3 Duurzaamheid ................................................................................................................................. 23
2.4 Geotechnisch ontwerp door berekeningen ..................................................................................... 24
2.5 Ontwerp door voorschriften ............................................................................................................. 36
2.6 Belastingsproeven en proeven op experimentele modellen ........................................................... 37
2.7 Observatiemethode ......................................................................................................................... 37
2.8 Geotechnisch ontwerprapport ......................................................................................................... 38
Hoofdstuk 3 Geotechnische gegevens .............................................................................................. 39
3.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 39
3.2 Geotechnisch onderzoek ................................................................................................................ 39
3.3 Evaluatie van de geotechnische parameters .................................................................................. 41
3.4 Grondonderzoeksrapport ................................................................................................................ 48
Hoofdstuk 4 Supervisie tijdens de uitvoering, monitoring en onderhoud ..................................... 51
4.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 51
4.2 Supervisie........................................................................................................................................ 51
4.3 Controle van de grondgesteldheden ............................................................................................... 53
4.4 Controle van de uitvoering .............................................................................................................. 54
4.5 Monitoring........................................................................................................................................ 55
4.6 Onderhoud ...................................................................................................................................... 56
Hoofdstuk 5 Aanvulling, bemaling en drainage, grondverbetering en wapening van grond ..... 57
5.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 57
5.2 Fundamentele eisen........................................................................................................................ 57
5.3 Aanbrengen van een aanvulling...................................................................................................... 57
5.4 Bemaling en drainage ..................................................................................................................... 61
5.5 Grondverbetering en wapening van grond...................................................................................... 62
Hoofdstuk 6 Funderingen op staal ..................................................................................................... 63
6.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 63
6.2 Grenstoestanden ............................................................................................................................. 63
6.3 Belastingen en ontwerpsituaties ..................................................................................................... 63
6.4 Overwegingen voor ontwerp, berekening en uitvoering ................................................................. 63
6.5 Ontwerp en berekening van de uiterste grenstoestand .................................................................. 65
6.6 Ontwerp voor de bruikbaarheidsgrenstoestand .............................................................................. 67
6.7 Funderingen op gesteente; aanvullende ontwerpoverwegingen .................................................... 70
6.8 Constructief ontwerp van funderingen op staal............................................................................... 70
6.9 Bouwrijp maken van de ondergrond ............................................................................................... 71
Hoofdstuk 7 Paalfunderingen.............................................................................................................. 72
7.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 72
7.3 Belastingen en ontwerpsituaties ..................................................................................................... 73
7.4 Ontwerpmethoden en ontwerpoverwegingen ................................................................................. 74
7.5 Paalbelastingsproeven .................................................................................................................... 76
7.6 Axiaal belaste palen ........................................................................................................................ 79
7.7 Horizontaal belaste palen................................................................................................................ 88
7.8 Constructief ontwerp van palen....................................................................................................... 90
7.9 Toezicht op de uitvoering ................................................................................................................ 90
Hoofdstuk 8 Verankeringen ................................................................................................................. 93
8.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 93
to third parties.
3
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
8.3 Ontwerpsituaties en belastingen ..................................................................................................... 94

8.4 Overwegingen voor ontwerp en uitvoering ..................................................................................... 95
8.5 Ontwerp voor de uiterste grenstoestand ......................................................................................... 96
8.6 Ontwerp voor de bruikbaarheidsgrenstoestand .............................................................................. 97
8.7 Geschiktheidsproeven..................................................................................................................... 97
8.8 Controleproeven .............................................................................................................................. 98
8.9 Toezicht en monitoring .................................................................................................................... 98
Hoofdstuk 9 Grondkerende constructies ........................................................................................... 99
9.1 Algemeen ........................................................................................................................................ 99
9.3 Belastingen, geometrische gegevens en ontwerpsituaties ........................................................... 100
9.4 Beschouwingen over ontwerp en uitvoering ................................................................................. 103
9.5 Bepaling van gronddrukken .......................................................................................................... 104
9.6 Waterdrukken ................................................................................................................................ 107
9.7 Ontwerp voor de uiterste grenstoestand ....................................................................................... 107
9.8 Ontwerp voor de bruikbaarheidsgrenstoestand ............................................................................ 112
Hoofdstuk 10 Bezwijken door hydraulische invloeden .................................................................... 114
10.1 Algemeen ...................................................................................................................................... 114
10.2 Bezwijken door opdrijven .............................................................................................................. 115
10.3 Bezwijken door hydraulische grondbreuk ..................................................................................... 117
10.4 Interne erosie ................................................................................................................................ 118
10.5 Bezwijken door erosie door geconcentreerde grondwaterstroming ('piping') ............................... 119
Hoofdstuk 11 Algehele stabiliteit ........................................................................................................ 121
11.1 Algemeen ...................................................................................................................................... 121
11.2 Grenstoestanden ........................................................................................................................... 121
11.3 Belastingen en ontwerpsituaties ................................................................................................... 121
11.4 Ontwerp- en uitvoeringsoverwegingen ......................................................................................... 122
11.7 Monitoring...................................................................................................................................... 126
Hoofdstuk 12 Ophogingen ................................................................................................................... 127
12.1 Algemeen ...................................................................................................................................... 127
12.2 Grenstoestanden ........................................................................................................................... 127
12.3 Belastingen en ontwerpsituaties ................................................................................................... 127
12.4 Ontwerp- en uitvoeringsoverwegingen ......................................................................................... 128
12.7 Supervisie en monitoring............................................................................................................... 130
Bijlage A (normatief) Partiële factoren en correlatiefactoren voor uiterste grenstoestanden en
aanbevolen waarden ................................................................................................................................. 132
A.1 Partiële factoren en correlatiefactoren .......................................................................................... 132
A.2 Partiële factoren voor de toetsing van de grenstoestand van evenwichtsverlies (EQU) .............. 132
A.3 Partiële factoren voor de toetsing van constructieve (STR) en geotechnische
(GEO) grenstoestanden ............................................................................................................... 133
A.4 Partiële factoren voor de toetsing van de uiterste grenstoestand door opdrijven (UPL) .............. 140
A.5 Partiële factoren voor de toetsing van de uiterste grenstoestand door
hydraulische invloeden (HYD)...................................................................................................... 141
Bijlage B (informatief) Achtergrondinformatie over partiële factoren voor
ontwerpbenaderingen 1, 2 en 3 ................................................................................................................ 142
B.1 Algemeen .............................................................................................................................................. 142
B.2 Factoren voor belastingen en belastingseffecten ................................................................................. 142
B.3 Factoren voor materiaalsterkte en weerstanden................................................................................... 143
Bijlage C (informatief) Voorbeeldprocedures voor de bepaling van de grenswaarden van de
gronddruk op verticale wanden ............................................................................................................... 146
C.1 Grenswaarden van de gronddruk.................................................................................................. 146
C.2 Numerieke procedure voor de bepaling van de passieve drukken ............................................... 155
C.3 Verplaatsingen om de grenswaarden van de gronddruk te mobiliseren ...................................... 158
Bijlage D (informatief) Voorbeeld van een analytische draagvermogenberekening voor
een fundering op staal .............................................................................................................................. 160
D.1 In bijlage D gebruikte symbolen .................................................................................................... 160
to third parties.
4
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Bijlage E (informatief) Voorbeeld van een semi-empirische methode voor de schatting van het
draagvermogen van een fundering op staal ........................................................................................... 163
Bijlage F (informatief) Voorbeeldmethoden voor zettingsberekeningen............................................ 164
F.1 Spanning-rekmethode ................................................................................................................... 164
F.2 Aangepaste elasticiteitsmethode .................................................................................................. 164
F.3 Zettingen zonder drainage ............................................................................................................ 165
F.4 Zetting door consolidatie ............................................................................................................... 165
F.5 Tijd-zettingsgedrag ........................................................................................................................ 165
Bijlage G (informatief) Een voorbeeldmethode voor de afleiding van het aangenomen
draagvermogen van funderingen op staal op gesteente....................................................................... 166
Bijlage H (informatief) Grenswaarden voor constructieve vervorming en verplaatsing van de
fundering ........................................................................................................................................ 169
Bijlage J (informatief) Nalooplijst voor toezicht bij de uitvoering en monitoring van
het gedrag ........................................................................................................................................ 171
J.1 Algemeen ...................................................................................................................................... 171
J.2 Toezicht op de uitvoering .............................................................................................................. 171
J.3 Monitoring van het gedrag ............................................................................................................ 171
to third parties.
5
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Voorwoord
Dit document (EN 1997-1) is opgesteld door Technische Commissie CEN/TC 250 "Structural Eurocodes",
waarvan BSI het secretariaat voert. CEN/TC 250 is verantwoordelijk voor alle constructieve Eurocodes.
Aan deze Europese norm moet uiterlijk in mei 2005 de status van een nationale norm worden gegeven, door
hetzij publicatie van een identieke tekst, of door bekrachtiging en strijdige nationale normen moeten uiterlijk
in maart 2010 worden ingetrokken.
Dit document vervangt ENV 1997-1:1994.
Volgens het huishoudelijk reglement van de CEN/CENELEC zijn de nationale normalisatie-instellingen van
de volgende landen verplicht deze Europese norm in te voeren: België, Cyprus, Denemarken, Duitsland,
Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, IJsland, Italië, Letland, Litauwen, Luxemburg,
Malta, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, Verenigd
Koninkrijk, Zweden en Zwitserland.
Achtergrond van het Eurocodeprogramma
In 1975 besloot de Commissie van de Europese Gemeenschap, op grond van artikel 95 van het Verdrag
(van Rome), tot een actieprogramma op het gebied van de bouw. Het doel van het programma was het
wegwerken van technische handelsbelemmeringen en het harmoniseren van technische voorschriften.
In dit actieprogramma nam de Commissie het initiatief een reeks van geharmoniseerde technische
voorschriften voor het ontwerp en de berekening van bouwwerken op te stellen die, in eerste instantie, dienst
zouden doen als alternatief voor de vigerende nationale voorschriften in de lidstaten en, uiteindelijk, deze
zouden vervangen.
Gedurende vijftien jaar heeft de Commissie met de hulp van een stuurgroep, bestaande uit
vertegenwoordigers van de lidstaten, de ontwikkeling van het Eurocodeprogramma gestuurd, dat in de jaren
’80 leidde tot de eerste generatie Europese codes.
1)
In 1989 besloten de Commissie en de lidstaten van de EU en EVA, op basis van een overeenkomst tussen
de Commissie en CEN, de opstelling en de publicatie van de Eurocodes met behulp van een reeks
mandaten aan CEN over te dragen, teneinde de Eurocodes in de toekomst de status van Europese norm te
verschaffen (EN). Dit verbindt de Eurocodes de facto met alle bepalingen van de Richtlijnen van de Raad
en/of de besluiten van de Commissie die over Europese normen gaan (bijvoorbeeld de Richtlijn van de Raad
89/106/EEG inzake voor de bouw bestemde producten – RBP of BPR ∗)– en de Richtlijnen van de Raad
93/37/EEG, 92/50/EEG en 89/440/EEG inzake overheidsopdrachten voor de uitvoering van werken en voor
dienstverlening en de gelijkwaardige Richtlijnen van EVA, uitgevaardigd met het oog op het creëren van de
interne markt).
Het programma van de constructieve Eurocodes omvat de volgende normen, in het algemeen bestaande uit
verschillende delen:
EN 1990 Eurocode: Grondslagen van het constructief ontwerp

EN 1991 Eurocode 1: Belastingen op constructies
EN 1992 Eurocode 2: Ontwerp en berekening van betonconstructies
EN 1993 Eurocode 3: Ontwerp en berekening van staalconstructies
EN 1994 Eurocode 4: Ontwerp en berekening van staal-betonconstructies
EN 1995 Eurocode 5: Ontwerp en berekening van houtconstructies
1) Akkoord tussen de Commissie van de Europese Gemeenschap en het Europees Normalisatiecomité (CEN)
betreffende het werk aan de Eurocodes voor het ontwerp en de berekening van gebouwen en civieltechnische
werken (BC/CEN/03/89).
∗
) Nationale voetnoot: In Nederland RBP (Richtlijn Bouwproducten), in België BPR (Bouwproductenrichtlijn). De
Engelstalige afkorting hiervoor is CPD.
to third parties.
6
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
EN 1996 Eurocode 6: Ontwerp en berekening van constructies van metselwerk

EN 1997 Eurocode 7: Geotechnisch ontwerp
EN 1998 Eurocode 8: Ontwerp en berekening van aardbevingsbestendige constructies
EN 1999 Eurocode 9: Ontwerp en berekening van aluminiumconstructies
Eurocode-normen erkennen de verantwoordelijkheid van de regelgevende (overheids)instanties in elke

lidstaat en waarborgen hun recht om waarden te bepalen in verband met op nationaal niveau
gereglementeerde veiligheidsaangelegenheden, daar waar deze waarden van lidstaat tot lidstaat blijven
verschillen.
Status en toepassingsgebied van de Eurocodes
De Lidstaten van de EU en EVA erkennen dat de Eurocodes in de hoedanigheid van verwijzingsdocumenten

dienen:
— als middel om aan te tonen dat gebouwen en civieltechnische werken voldoen aan de fundamentele
eisen van de Richtlijn van de Raad 89/106/EEG, in het bijzonder aan de fundamentele eis nr. 1 –
Mechanische weerstand en stabiliteit – en de fundamentele eis nr. 2 – Veiligheid in geval van brand;
— als basis voor het opstellen van contracten voor bouwwerken en de daarbij behorende
ingenieursdiensten;
— als kader voor het opmaken van geharmoniseerde technische voorschriften voor bouwproducten (EN’s en
ETA’s).
De Eurocodes hebben, voor zover zij betrekking hebben op de bouwwerken zelf, een directe relatie met de
2)
basisdocumenten , waarnaar verwezen is in artikel 12 van de RBP (BPR), alhoewel zij naar hun aard
verschillend zijn van de geharmoniseerde productnormen 3). Daarom dienen Technische Commissies van
CEN en/of werkgroepen van EOTA werkend aan productnormen, technische aspecten die voortkomen uit
het werk aan de Eurocodes voldoende in beschouwing te nemen, teneinde te komen tot volledige
overeenkomst van deze technische voorschriften met de Eurocodes.
De Eurocodenormen voorzien in gewone constructieve ontwerpen berekeningsregels voor dagelijks

gebruik, voor het ontwerp en de berekening van gehele constructies en samenstellende delen, van zowel
traditionele als innovatieve aard. Ongewone constructies of ontwerpomstandigheden zijn niet specifiek
opgenomen en in deze gevallen zal van de constructief ontwerper aanvullend vakkundig onderzoek worden
gevergd.
Nationale normen als implementatie van de Eurocodes
De nationale normen als implementatie van de Eurocodes zullen de volledige tekst omvatten van de
Eurocode (met inbegrip van alle bijlagen), zoals gepubliceerd door CEN. Deze tekst mag worden
voorafgegaan door een nationaal titelblad en een nationaal voorwoord en mag worden gevolgd door een
nationale bijlage.
2) Volgens art. 3.3 van de RBP (BPR) moeten de fundamentele eisen (f.e.’s) concreet worden vertolkt in
basisdocumenten, teneinde de noodzakelijke verbanden te leggen tussen de fundamentele eisen en de mandaten
voor de geharmoniseerde EN’s en ETAG’s/ETA’s.
3) Volgens art. 12 van de RBP (BPR) moeten de basisdocumenten:
a) de fundamentele eisen concreet vertolken door terminologie en technische grondslagen te harmoniseren en
klassen of niveaus aan te geven voor elke eis waar nodig;
b) methoden aangeven om deze klassen of niveaus van eisen te correleren met de technische voorschriften,
bijvoorbeeld berekenings- en beproevingsmethoden, technische regels voor uitvoerings-/bouwplannen enz.;
c) als verwijzing dienen voor het opstellen van geharmoniseerde normen en richtlijnen voor Europese technische
goedkeuringen.
De Eurocodes spelen de facto een gelijksoortige rol op het gebied van f.e. 1 en een deel van f.e. 2.
to third parties.
7
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
De nationale bijlage mag alleen informatie bevatten over de parameters die in de Eurocode zijn opengelaten
voor nationale keuze, aangeduid als Nationaal Bepaalde Parameters (NBP), en die van toepassing zijn op
het ontwerp en de berekening van te realiseren gebouwen en civieltechnische werken in het desbetreffende
land, te weten:
— waarden en/of klassen waarvoor alternatieven worden gegeven in de Eurocode;
— te gebruiken waarden waarvoor alleen een symbool wordt gegeven in de Eurocode;
— specifieke gegevens van een land (geografische, klimatologische enz.), bijvoorbeeld een sneeuwkaart;
— de te volgen methode, ingeval alternatieve methoden in de Eurocode zijn gegeven.
Hij mag ook bevatten:

— uitspraken over het gebruik van informatieve bijlagen;
— verwijzingen naar niet-tegenstrijdige, aanvullende informatie om de gebruiker te helpen bij het gebruik
van de Eurocode.
Verbanden tussen Eurocodes en geharmoniseerde technische voorschriften (EN’s en ETA’s) voor

bouwproducten
Er is behoefte aan samenhang tussen de geharmoniseerde technische voorschriften voor bouwproducten en

de technische regels voor bouwwerken 4). Bovendien behoort alle informatie die de CE-markering van
bouwproducten vergezelt en die naar de Eurocodes verwijst, duidelijk aan te geven welke NBP’s in
aanmerking zijn genomen.
Aanvullende informatie specifiek voor EN 1997-1
EN 1997-1 geeft ontwerprichtlijnen en belastingen voor het geotechnisch ontwerp van gebouwen en
civieltechnische werken.
EN 1997-1 is bedoeld voor opdrachtgevers, ontwerpers, aannemers en de overheid.
EN 1997-1 is bedoeld om te worden gebruikt met EN 1990 en EN 1991 t.m. EN 1999.
Bij het gebruik van EN 1997-1 in de praktijk, behoort in het bijzonder aandacht te worden gegeven aan de
onderliggende aannamen en voorwaarden gegeven in 1.3.
De twaalf hoofdstukken van EN 1997-1 worden gecompleteerd door één normatieve en acht informatieve
bijlagen.
Nationale bijlage bij EN 1997-1
Deze norm geeft alternatieve procedures en aanbevolen waarden met opmerkingen die aangeven waar
mogelijk nationaal keuzen moeten worden gemaakt. Daarom behoort de nationale norm die EN 1997-1
implementeert een nationale bijlage te hebben die alle nationaal bepaalde parameterwaarden bevat die zijn
te gebruiken bij het ontwerp van gebouwen en civieltechnische werken die worden gebouwd in het
desbetreffende land.
Nationale keuze is toegelaten in EN 1997-1 via de volgende paragrafen:
4) Zie art. 3.3 en art. 12 van de RBP, evenals 4.2, 4.3.1, 4.3.2 en 5.2 van basisdocument 1.
to third parties.
8
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— 2.1(8)P, 2.4.6.1(4)P, 2.4.6.2(2)P, 2.4.7.1(2)P, 2.4.7.1(3), 2.4.7.2(2)P, 2.4.7.3.2(3)P, 2.4.7.3.3(2)P,

2.4.7.3.4.1(1)P, 2.4.7.4(3)P, 2.4.7.5(2)P, 2.4.8(2), 2.4.9(1)P, 2.5(1), 7.6.2.2(8)P, 7.6.2.2(14)P, 7.6.2.3(4)P,
7.6.2.3(5)P, 7.6.2.3(8), 7.6.2.4(4)P, 7.6.3.2(2)P, 7.6.3.2(5)P, 7.6.3.3(3)P, 7.6.3.3(4)P, 7.6.3.3(6),
8.5.2(2)P, 8.5.2(3), 8.6(4), 11.5.1(1)P en de volgende paragrafen in bijlage A;
— A.2;
— A.3.1, A.3.2, A.3.3.1, A.3.3.2, A.3.3.3, A.3.3.4, A.3.3.5, A.3.3.6;
— A.4;
— A.5.
to third parties.
9
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Hoofdstuk 1 Algemeen
1.1 Onderwerp en toepassingsgebied
1.1.1 Onderwerp en toepassingsgebied van EN 1997
(1) EN 1997-1 is bedoeld om te worden gebruikt in samenhang met EN 1990:2002, die de beginselen en
eisen vaststelt voor veiligheid en bruikbaarheid, de grondslagen van het ontwerp beschrijft en richtlijnen
geeft voor gerelateerde aspecten van constructieve betrouwbaarheid.
(2) EN 1997-1 is bedoeld om te worden toegepast op de geotechnische aspecten van het ontwerpen van
gebouwen en civieltechnische werken. Hij is onderverdeeld in verschillende aparte delen (zie 1.1.2 en 1.1.3).
(3) EN 1997-1 gaat over de eisen voor sterkte, stabiliteit, bruikbaarheid en duurzaamheid van constructies.
Andere eisen, bijv. betreffende thermische of geluidsisolatie, worden niet beschouwd.
(4) Getalwaarden van belastingen op gebouwen en civieltechnische werken die in het ontwerp in rekening
zijn te brengen, worden verstrekt in EN 1991 voor de verschillende typen constructies. Belastingen die
worden uitgeoefend door de grond, zoals gronddrukken, moeten worden berekend volgens de regels van
EN 1997.
(5) Aparte Europese normen zijn bedoeld om te worden gebruikt om punten van uitvoering en vakmanschap
te behandelen. Zij worden aangeduid in de desbetreffende hoofdstukken.
(6) EN 1997 omvat uitvoering voor zover nodig is om te kunnen voldoen aan de aannamen van de
ontwerpregels.
(7) EN 1997 omvat niet de bijzondere eisen van ontwerpen bij aardbevingen. EN 1998 verschaft aanvullende
regels voor geotechnisch ontwerpen bij aardbevingen, die de regels van deze norm completeren of
aanpassen.
1.1.2 Onderwerp en toepassingsgebied van EN 1997-1
(1) EN 1997-1 is bedoeld om te worden gebruikt als een algemene basis voor de geotechnische aspecten
van het ontwerp van gebouwen en civieltechnische werken.
(2) De volgende onderwerpen worden behandeld in EN 1997-1:
Hoofdstuk 1: Algemeen
Hoofdstuk 2: Grondslagen van het geotechnisch ontwerp
Hoofdstuk 3: Geotechnische gegevens
Hoofdstuk 4: Toezicht bij de uitvoering, monitoring en onderhoud
Hoofdstuk 5: Aanvulling, bemaling en drainage, grondverbetering en wapening van grond
Hoofdstuk 6: Fundering op staal
Hoofdstuk 7: Paalfunderingen
Hoofdstuk 8: Verankeringen;
Hoofdstuk 9: Grondkerende constructies;

to third parties.
10
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Hoofdstuk 10: Bezwijken door hydraulische invloeden;
Hoofdstuk 11: Algehele stabiliteit;
Hoofdstuk 12: Ophogingen.
(3) Bij EN 1997-1 gaan de bijlagen A t.m. J die voorzien:
— in A: aanbevolen waarden van partiële factoren; afwijkende waarden van de partiële factoren kunnen zijn
gegeven in de nationale bijlage;
— in B t.m. J: aanvullende informatieve begeleiding, zoals internationaal toegepaste berekeningsmethoden.
1.1.3 Overige delen van EN 1997
(1) EN 1997-1 wordt aangevuld door EN 1997-2 die eisen geeft voor de uitvoering en evaluatie van terrein
en laboratoriumproeven.
1.2 Normatieve verwijzingen
Deze Europese norm bevat door gedateerde of ongedateerde verwijzing bepalingen uit andere publicaties.
Deze normatieve verwijzingen zijn op passende wijze in de tekst aangehaald en de publicaties zijn hierna
opgesomd. Bij gedateerde verwijzingen zijn latere wijzigingen of herzieningen van een van deze publicaties
slechts van toepassing op deze Europese norm, indien zij door wijziging of herziening daarin zijn verwerkt.
Bij ongedateerde verwijzingen is de laatste versie van de publicatie (met inbegrip van wijzigingsbladen)
waarnaar is verwezen van toepassing.
OPMERKING De Eurocodes werden gepubliceerd als Europese voornormen. De volgende Europese normen, die
zijn gepubliceerd of in voorbereiding zijn, worden aangehaald in normatieve hoofdstukken.
EN 1990:2002 Eurocode – Basis of structural design
EN 1991 Eurocode 1 Actions on structures
EN 1991-4 Eurocode 1 Actions on structures – Part 4: Actions in silos and tanks
EN 1992 Eurocode 2 Design of concrete structures
EN 1993 Eurocode 3 Design of steel structures
EN 1994 Eurocode 4 Design of composite steel and concrete structures
EN 1995 Eurocode 5 Design of timber structures
EN 1996 Eurocode 6 Design of masonry structures
EN 1997-2 Eurocode 7 Geotechnical design – Part 2: Ground investigation and

testing
EN 1998 Eurocode 8 Design of structures for earth quake resistance
EN 1999 Eurocode 9 Design of aluminium and aluminium alloy structures
EN 1536:1999 Execution of special geotechnical work – Bored piles
EN 1537:1999 Execution of special geotechnical work – Ground anchors

to third parties.
11
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
EN 12063:1999 Execution of special geotechnical work – Sheet-pile walls
EN 12699:2000 Execution of special geotechnical work – Displacement piles
EN 14199 Execution of special geotechnical works – Micropiles
EN-ISO 13793:2001 Thermal performance of buildings – Thermal design of foundations to

avoid frost heave
1.3 Aannamen
(1) Verwezen wordt naar 1.3 van EN 1990:2002.
(2) De bepalingen in deze norm zijn gebaseerd op de hieronder aangegeven aannamen:
— gegevens die nodig zijn voor het ontwerp, zijn verzameld, opgeslagen en geïnterpreteerd door terzake
gekwalificeerd en ervaren personeel;
— de constructies zijn ontworpen door voldoende gekwalificeerd en ervaren personeel;
— er bestaat een voldoende niveau van samenhang en communicatie tussen het personeel betrokken bij
verzameling van gegevens, ontwerp en uitvoering;
— voldoende toezicht en beheersing van kwaliteit is voorzien in de fabrieken, inrichtingen en op de

bouwplaats;
— de uitvoering wordt gedaan in overeenstemming met van toepassing zijnde normen en specificaties, door
personeel dat passende kundigheid en ervaring heeft;
— bouwmaterialen en producten worden gebruikt volgens deze norm of volgens de van toepassing zijnde
materiaal- of productspecificaties;
— de constructie zal voldoende worden onderhouden om de veiligheid en bruikbaarheid ervan te

waarborgen, voor de in het ontwerp aangenomen referentieduur;
— de constructie zal worden gebruikt voor het doel dat was vastgelegd voor het ontwerp.
(3) Het is noodzakelijk dat deze aannamen worden beschouwd door zowel de ontwerper als de
opdrachtgever. Om onzekerheid te voorkomen behoort overeenstemming ermee te zijn gedocumenteerd,
bijv. in het geotechnisch ontwerprapport.
1.4 Onderscheid tussen beginselen en toepassingsregels
(1) Afhankelijk van de aard van de afzonderlijke bepalingen, wordt in EN 1997-1 onderscheid gemaakt
tussen beginselen en toepassingsregels.
(2) De beginselen omvatten:
— algemene uitspraken en definities waarvoor geen alternatief is;
— eisen en analytische modellen waarvoor geen alternatief is toegelaten, tenzij specifiek aangegeven.
(3) De beginselen zijn aangeduid met de letter P.
(4) De toepassingsregels zijn algemeen erkende regels die in overeenstemming zijn met de beginselen en
voldoen aan hun eisen.
to third parties.
12
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(5) Het is toegelaten om gebruik te maken van alternatieven ten opzichte van de toepassingsregels in deze
norm, op voorwaarde dat is aangetoond dat de alternatieve regels overeenstemmen met de van belang
zijnde beginselen en ten minste gelijkwaardig zijn wat betreft constructieve veiligheid, bruikbaarheid en
duurzaamheid, die mogen worden verwacht bij gebruikmaking van de Eurocodes.
OPMERKING Indien een alternatieve ontwerpen berekeningsregel is gebruikt in plaats van een toepassingsregel,
kan het daarmee gemaakte constructieve ontwerp geen aanspraak maken op volledige overeenstemming met
EN 1997-1, ondanks dat het ontwerp in overeenstemming blijft met de beginselen van EN 1990. Wanneer EN 1997-1 is
gebruikt met betrekking tot een eigenschap opgenomen in een bijlage Z van een productnorm of een ETAG, is het
mogelijk dat het gebruik van een alternatieve ontwerpen berekeningsregel niet aanvaardbaar is voor CE-markering.
(6) In EN 1997-1 zijn de toepassingsregels aangeduid door een nummer tussen ronde haken, zoals in deze
paragraaf.
1.5 Definities
1.5.1 Gebruikelijke definities voor alle Eurocodes
(1) De definities die gebruikelijk zijn voor alle Eurocodes, zijn gegeven in EN 1990:2002, 1.5.
1.5.2 Specifieke definities voor EN 1997-1
1.5.2.1
geotechnische belasting
door grond, aanvul/ophoogmateriaal, vrij water of grondwater op de constructie uitgeoefende belasting
OPMERKING Definitie overgenomen uit EN 1990:2002.
1.5.2.2
vergelijkbare ervaring
bij ontwerp en berekening gebruikte gedocumenteerde of duidelijk vastgestelde gegevens van de
ondergrond, voor gelijksoortige grond en gesteente met naar verwachting gelijksoortig geotechnisch gedrag
en voor gelijksoortige constructies. Lokale informatie wordt als bijzonder waardevol beschouwd
1.5.2.3
ondergrond
voor de start van de uitvoering van het bouwwerk aanwezige grond, gesteente en aanvul/ophoogmateriaal
1.5.2.4
constructie
systematisch samenstel van gekoppelde onderdelen, waaronder begrepen tijdens de uitvoering van het
bouwwerk aangebrachte aanvulgrond, ontworpen voor het dragen van belastingen en het leveren van
voldoende stijfheid
OPMERKING Definitie afgeleid uit EN 1990:2002.
1.5.2.5
afgeleide waarde
uit proefresultaten verkregen waarde van een geotechnische parameter via een theoretische beschouwing,
correlatie of ervaring
1.5.2.6
stijfheid
weerstand van het materiaal tegen vervorming
to third parties.
13
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
1.5.2.7
weerstand
vermogen van een onderdeel, of dwarsdoorsnede van een onderdeel van een constructie om belastingen
over te dragen zonder mechanisch te bezwijken, bijvoorbeeld de grondweerstand, buigweerstand,
knikweerstand, trekweerstand
OPMERKING Definitie afgeleid uit EN 1990:2002.
1.6 Symbolen
(1) Ten behoeve van EN 1997-1 zijn de volgende symbolen van toepassing.
Latijnse letters
A' effectieve (funderings)oppervlakte
Ab puntoppervlakte van de paal
Ac totaal op druk belaste funderingsoppervlakte
A s;i paalschachtoppervlakte in laag i
ad rekenwaarde van geometrisch gegeven
a nom nominale waarde van geometrisch gegeven
Δa toeslag of reductie op de nominale waarde van een geometrisch gegeven voor bepaalde
berekeningen
b breedte van een fundering
b' effectieve breedte van een fundering
Cd grenswaarde voor de rekenwaarde van een belastingseffect
c cohesie
c' effectieve cohesie
cu ongedraineerde schuifsterkte
c u;d rekenwaarde van de ongedraineerde schuifsterkte
d inbeddingsdiepte
Ed rekenwaarde van een belastingseffect
E stb;d rekenwaarde van het gunstig werkend belastingseffect (stabiliserend)
E dst;d rekenwaarde van het ongunstig werkend belastingseffect (destabiliserend)
F c;d rekenwaarde van de axiale drukkracht op een paal of paalgroep
Fd rekenwaarde van een belasting
Fk karakteristieke waarde van een belasting

to third parties.
14
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
F rep representatieve waarde van een belasting
F t;d rekenwaarde van de axiale trekkracht op een paal of paalgroep
F tr;d rekenwaarde van de dwarskracht op een paal of paalfundering
G dst;d rekenwaarde van de aandrijvende, blijvende verticale belastingen bij de toetsing van het
opdrijfmechanisme
G stb;d rekenwaarde van de weerstandbiedende, blijvende verticale belastingen bij de toetsing

van het opdrijfmechanisme
G 'stb;d rekenwaarde van de weerstandbiedende, blijvende verticale belastingen bij de toetsing

van het bezwijkmechanisme door hydraulische grondbreuk (effectief gewicht)
H horizontale belasting, of component van de totale belasting evenwijdig aan het

funderingsoppervlak
Hd rekenwaarde van H
h hoogte van een wand
h stijghoogte bij de toetsing van het bezwijkmechanisme door hydraulische grondbreuk
h' hoogte van de grondkolom in rekening te brengen bij de toetsing van het
bezwijkmechanisme door hydraulische grondbreuk
h w;k karakteristieke waarde van de stijghoogte onderaan een grondkolom
K0 neutrale gronddrukcoëfficiënt
K 0;β neutrale gronddrukcoëfficiënt bij een grondkerende constructie met een hellend maaiveld
onder een hoek β met de horizontaal
k quotiënt δ d / ϕ cv;d
l lengte van de fundering
l' effectieve lengte van de fundering
n aantal van bijvoorbeeld palen of proeven
P belasting op een anker
Pd rekenwaarde van P
Pp proefbelasting bij een geschiktheidsproef op een groutanker
Q dst;d rekenwaarde van de ongunstig werkende veranderlijke verticale belastingen in

opdrijfberekeningen
q b;k karakteristieke waarde van de puntweerstand
q s;i;k karakteristieke waarde van de schachtwrijving in laag i
Ra uittrekweerstand (houdkracht) van een anker
R a;d rekenwaarde van R a

to third parties.
15
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
R a;k karakteristieke waarde van R a
R b;cal puntweerstand van een paal in de uiterste grenstoestand, berekend uit de resultaten van
grondonderzoekproeven
R b;d rekenwaarde van de puntweerstand van een paal
R b;k karakteristieke waarde van de puntweerstand van een paal
Rc weerstand op druk van de grond op een paal in de uiterste grenstoestand
R c;cal berekende waarde van R c
R c;d rekenwaarde van R c
R c;k karakteristieke waarde van R c
R c;m gemeten waarde van R c bij één of meer paalbelastingsproeven
Rd rekenwaarde van de weerstand tegen een belasting
R p;d rekenwaarde van de weerstandbiedende kracht ten gevolge van de gronddruk tegen de
zijkant van een fundering
R s;d rekenwaarde van de schachtweerstand van een paal
R s;cal schachtweerstand van een paal in de uiterste grenstoestand, berekend uit de resultaten
van grondonderzoekproeven
R s;k karakteristieke waarde van de schachtweerstand van een paal
Rt uiterste trekweerstand van een op trek belaste, alleenstaande paal
R t;d rekenwaarde van de trekweerstand van een paal of een paalgroep, of van de
uittrekweerstand van een verankering
R t;k karakteristieke waarde van de trekweerstand van een paal of paalgroep
R t;m gemeten trekweerstand van een alleenstaande paal in één of meer

paalbelastingsproeven
R tr weerstand van een paal tegen belasting loodrecht op de paalas
R tr;d rekenwaarde van de weerstand van een paal tegen belasting loodrecht op de paalas
S dst;d rekenwaarde van de kracht afkomstig van de ongunstig werkende stromingsdruk in de

ondergrond
S dst;k karakteristieke waarde van de kracht afkomstig van de ongunstig werkende

stromingsdruk in de ondergrond
s zetting
s0 onmiddellijk optredende zetting
s1 zetting ten gevolge van consolidatie
s2 zetting ten gevolge van kruip (secundaire zetting)

to third parties.
16
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Td rekenwaarde van de totale wrijvingsweerstand rond een grondmassief waarin een groep
trekpalen aanwezig is, of op het deel van de constructie dat in contact is met de grond
u grondwaterdruk
u dst;d rekenwaarde van de ongunstig werkende grondwaterdruk
V verticale belasting, of component van de totale belasting, die loodrecht op het

funderingsoppervlak werkt
Vd rekenwaarde van V
V 'd rekenwaarde van de effectieve verticale belasting, of component van de totale belasting,
die loodrecht op het funderingsoppervlak werkt
V dst;d rekenwaarde van de ongunstig werkende verticale belasting op een constructie
V dst;k karakteristieke waarde van de ongunstig werkende verticale belasting op een constructie
Xd rekenwaarde van een materiaaleigenschap
Xk karakteristieke waarde van een materiaaleigenschap
z verticale afstand
Griekse letters
α helling van de onderzijde van een fundering ten opzichte van de horizontaal
β hellingshoek van het maaiveld achter de wand (positief indien opwaarts)
δ wrijvingshoek in het contactvlak tussen constructie en grond
δd rekenwaarde van δ
γ volumiek gewicht
γ' effectief volumiek gewicht
γa partiële factor voor verankeringen
γ a;p partiële factor voor blijvende verankeringen
γ a;t partiële factor voor tijdelijke verankeringen
γb partiële factor voor de puntweerstand van een paal
γc' partiële factor voor de effectieve cohesie
γ cu partiële factor voor de ongedraineerde schuifsterkte
γE partiële factor voor een belastingseffect
γf partiële factor voor belastingen, die rekening houdt met de mogelijkheid dat de waarde
van de belasting in ongunstige zin afwijkt van de representatieve waarde
γF partiële factor voor een belasting

to third parties.
17
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
γG partiële factor voor een blijvende belasting
γ G;dst partiële factor voor een blijvende aandrijvende belasting
γ G;stb partiële factor voor een blijvende weerstandbiedende belasting
γm partiële factor voor een grondparameter (materiaaleigenschap)
γ m;i partiële factor voor een grondparameter in laag i
γM partiële factor voor een grondparameter (materiaaleigenschap), tevens rekening houdend

met modelonzekerheden
γQ partiële factor voor een veranderlijke belasting
γ qu partiële factor voor de uniaxiale druksterkte
γR partiële factor voor een weerstand
γ R;d partiële factor voor de onzekerheid in een weerstandsmodel
γ R;e partiële factor voor grondweerstand
γ R;h partiële factor voor weerstand tegen horizontaal glijden
γ R;v partiële factor voor draagkracht
γs partiële factor voor de schachtwrijving van een paal
γ S;d partiële factor voor onzekerheden in de modellering van belastingseffecten
γ Q;dst partiële factor voor een aandrijvende belasting bij opbarsten
γ Q;stb partiële factor voor een weerstandbiedende belasting tegen opbarsten
γ s;t partiële factor voor de trekweerstand van een paal
γt partiële factor voor de totale draagkracht van een paal
γw volumiek gewicht van water
γϕ' partiële factor voor de hoek van inwendige wrijving (tan ϕ ')
γγ partiële factor voor volumiek gewicht
θ hellingshoek van H
ξ correlatiefactor afhankelijk van het aantal beproefde palen of proefprofielen
ξa correlatiefactor voor verankeringen
ξ 1; ξ 2 correlatiefactoren bij de evaluatie van de resultaten van statische paalbelastingsproeven
ξ 3; ξ 4 correlatiefactoren bij de afleiding van de draagkracht van een paal uit de resultaten van
grondonderzoek, anders dan paalbelastingsproeven
to third parties.
18
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
ξ 5; ξ 6 correlatiefactoren bij de afleiding van de draagkracht van een paal uit dynamische
heiproeven
ψ factor om de karakteristieke waarde om te zetten in de representatieve waarde
σ stb;d rekenwaarde van de weerstandbiedende verticale totaalspanning
σ 'h;0 horizontale component van de effectieve neutrale gronddruk
σ (z) spanning loodrecht op een muur op diepte z
τ (z) spanning evenwijdig aan een muur op diepte z
ϕ' effectieve hoek van inwendige wrijving
ϕ cv hoek van inwendige wrijving bij de kritieke dichtheid
ϕ cv;d rekenwaarde van ϕ cv
ϕ 'd rekenwaarde van ϕ '
Afkortingen
CFA Avegaarpalen (Continuous flight auger piles)
OCR overconsolidatiegraad
OPMERKING 1 De symbolen die gemeenschappelijk zijn voor alle Eurocodes, zijn gedefinieerd in EN 1990:2002
OPMERKING 2 De schrijfwijze van de symbolen is gebaseerd op ISO 3898:1997.
(2) Voor geotechnische berekeningen worden de volgende eenheden, of veelvouden daarvan, aanbevolen:
— kracht kN
— massa kg
— moment kNm
— volumieke massa kg/m3
— volumiek gewicht kN/m3
— spanning, druk, sterkte en stijfheid kPa
— doorlatendheidscoëfficiënt m/s
— consolidatiecoëfficiënt m2/s
to third parties.
19
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Hoofdstuk 2 Grondslagen van het geotechnisch ontwerp
2.1 Ontwerpeisen
(1)P Voor iedere geotechnische ontwerpsituatie moet zijn getoetst dat geen enkele er toe doende
grenstoestand, zoals vastgesteld in EN 1990:2002, is overschreden.
(2) Bij het vaststellen van de ontwerpsituaties en grenstoestanden behoren de volgende factoren in
beschouwing te zijn genomen:
— terreingesteldheid met betrekking tot de algehele stabiliteit en grondbewegingen;
— aard en omvang van de constructie en zijn onderdelen, met inbegrip van alle bijzondere eisen zoals de
ontwerplevensduur;
— randvoorwaarden met betrekking tot zijn omgeving (bijvoorbeeld: belendende constructies, verkeer,
nutsleidingen, vegetatie, gevaarlijke chemicaliën);
— ondergrondgesteldheid;
— grondwatergesteldheid;
— regionale aardbevingsgevoeligheid;
— milieu-invloeden (hydrologie, oppervlaktewater, verzakkingen, seizoensvariaties in temperatuur en

vochtigheid).
(3) Grenstoestanden kunnen zowel in de ondergrond als in de constructie als door gezamenlijk bezwijken
van constructie en ondergrond optreden.
(4) Grenstoestanden behoren te zijn getoetst met één of een combinatie van de volgende methoden:
— gebruik van berekeningen volgens 2.4;
— treffen van voorgeschreven maatregelen volgens 2.5;
— experimentele modellen en belastingsproeven volgens 2.6;
— een observatiemethode volgens 2.7.
(5) In de praktijk is vaak uit ervaring bekend welk soort grenstoestand maatgevend is voor het ontwerp. Een
eenvoudige controle volstaat dan om aan te tonen dat andere grenstoestanden niet maatgevend zijn.
(6) Gebouwen behoren in de regel te zijn beschermd tegen indringing van grondwater of binnendringen van
dampen en gassen.
(7) Indien praktisch mogelijk, behoort het ontwerp te zijn getoetst aan vergelijkbare ervaring.
(8)P Om minimumeisen voor de omvang en het soort grondonderzoek, berekeningen en constructieve

controles vast te stellen, moet de complexiteit van ieder geotechnisch ontwerp inclusief de bijbehorende
risico's zijn onderkend. In het bijzonder moet onderscheid zijn gemaakt tussen:
— lichte en eenvoudige bouw- en grondconstructies waarvan uit ervaring en door kwalitatief

grondonderzoek kan worden verzekerd, dat zal zijn voldaan aan minimumeisen met verwaarloosbaar
risico.
— andere geotechnische constructies.

to third parties.
20
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
OPMERKING De wijze waarop aan de minimumeisen kan worden voldaan, kan in de nationale bijlage zijn gegeven.
(9) Voor bouw- en grondconstructies met lage geotechnische complexiteit en risico, zoals hierboven
gedefinieerd, mogen eenvoudige ontwerpmethoden zijn toegepast.
(10) Om geotechnische ontwerpeisen vast te stellen, mogen drie geotechnische categorieën, nrs. 1, 2 en 3,
worden geïntroduceerd.
(11) Een constructie behoort, normaal gesproken, voorlopig te zijn ingedeeld in een geotechnische
categorie, voorafgaand aan de uitvoering van het grondonderzoek. De categorie behoort te zijn getoetst en
zo nodig te zijn aangepast in iedere stap van het ontwerp en de uitvoering.
(12) De procedures horend bij hogere categoriën mogen zijn gebruikt om een economischer ontwerp te
rechtvaardigen, of indien de ontwerper deze meer geschikt acht.
(13) De verschillende ontwerpaspecten van een project kunnen vereisen dat verschillende geotechnische
categorieën zijn toegepast. Het is niet vereist dat het gehele project volgens de hoogste van deze
categorieën wordt behandeld.
(14) In geotechnische categorie 1 behoren slechts kleine en relatief eenvoudige constructies te zijn
begrepen:
— waarvoor kan zijn verzekerd dat op basis van ervaring en kwalitatief geotechnisch onderzoek zal zijn
voldaan aan de fundamentele eisen;
— met verwaarloosbaar risico.
(15) De procedures van geotechnische categorie 1 behoren alleen te zijn gebruikt indien een
verwaarloosbaar risico bestaat met betrekking tot de algehele stabiliteit of gronddeformaties en een
ondergrondgesteldheid waarvan op grond van andere lokale ervaring bekend is dat deze voldoende
ongecompliceerd is. In deze gevallen mogen de procedures bestaan uit routinematige methoden voor
ontwerp en uitvoering van de fundering.
(16) De procedures van geotechnische categorie 1 behoren alleen te zijn gebruikt indien geen ontgraving
beneden de grondwaterspiegel plaatsvindt of indien uit vergelijkbare lokale ervaring bekend is dat de
voorgenomen ontgraving beneden de grondwaterspiegel zonder problemen kan worden uitgevoerd.
(17) In geotechnische categorie 2 behoren te zijn begrepen conventionele typen constructies en funderingen
zonder buitengewone risico's of complexe grond- of belastingsgesteldheid.
(18) Het ontwerp van constructies in geotechnische categorie 2 behoort te zijn gebaseerd op kwantitatieve
geotechnische gegevens en berekeningen om te verzekeren dat aan de fundamentele eisen wordt voldaan.
(19) Voor constructies in geotechnische categorie 2 mogen routinematige procedures voor veld- en
laboratoriumonderzoek en voor ontwerp en uitvoering zijn gebruikt.
OPMERKING Hierna zijn voorbeelden gegeven van conventionele constructies of onderdelen daarvan die
overeenkomen met geotechnische categorie 2:
— funderingen op staal;
— plaatfunderingen;
— paalfunderingen;
— wanden en andere grond- of waterkerende constructies;
— ontgravingen;
— brugpijlers en landhoofden;
to third parties.
21
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— ophogingen en grondconstructies;
— grondankers en andere verankeringsystemen;
— tunnels in hard, niet-gescheurd gesteente waaraan geen speciale eisen zijn gesteld aan waterdichtheid
of andere eigenschappen.
(20) In geotechnische categorie 3 behoren te zijn begrepen constructies of onderdelen daarvan, die buiten
de grenzen van geotechnische categorieën 1 en 2 vallen.
(21) Voor geotechnische categorie 3 behoren veelal andere voorzieningen en regels te zijn aangewend dan
genoemd in deze norm.
OPMERKING Tot geotechnische categorie 3 behoren bijvoorbeeld:
— zeer grote of ongewone constructies;
— constructies met abnormale risico's of ongebruikelijke of buitengewoon moeilijke grond- of

belastingsgetseldheid;
— constructies in sterk aardbevingsgevoelige gebieden;
— constructies in gebieden met onstabiele ondergrond of met continue bodembewegingen en waarvoor

afzonderlijk onderzoek of speciale maatregelen nodig zijn.
2.2 Ontwerpsituaties
(1)P Zowel de korte termijn als de lange termijn ontwerpsituaties moeten zijn beschouwd.
(2) In het geotechnisch ontwerp, behoren gedetailleerde specificaties van ontwerpsituaties te zijn begrepen,
voor zover van toepassing:
— de belastingen, belastingscombinaties en belastingsgevallen;
— de algemene geschiktheid van de ondergrond waarop de constructie wordt geplaatst met betrekking tot
de algehele stabiliteit en de bodembewegingen;
— de ligging en classificatie van de verschillende grondsoorten en gesteenten en de constructie-elementen,

waarop ieder berekeningsmodel betrekking heeft;
— helling van de grondlagen;
— mijngangen, grotten of andere ondergrondse constructies;
— voor constructies op of nabij gesteente:
— ingesloten harde en zachte lagen;
— geologische breuken, kloven en scheuren;
— mogelijke instabiliteit van blokken gesteente;
— door oplossing ontstane holten, zoals holten in kalksteen of met zacht materiaal opgevulde scheuren,
en voortdurende oplossingsprocessen;
— de omgeving waarop het ontwerp betrekking heeft, waaronder het volgende:
— effecten van uitspoeling, erosie en ontgraving, leidend tot veranderingen in de geometrie van het
maaiveld;
— effecten van chemische corrosie;

to third parties.
22
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— effecten van verwering;
— effecten van bevriezing;
— effecten van langdurige droogte;
— variaties in grondwaterniveaus, waaronder begrepen bijvoorbeeld de effecten van bemalingen en

drainage, mogelijke overstroming, falen van drainagesystemen, waterwinning;
— de aanwezigheid van gassen, vrijkomend uit de grond;
— andere tijds- en omgevingseffecten op de sterkte en andere materiaaleigenschappen; zoals het effect

van holen en gaten veroorzaakt door dieren;
— aardbevingen;
— bodembewegingen veroorzaakt door zakking ten gevolge van mijnbouw of andere activiteiten;
— de gevoeligheid van de constructie voor vervormingen;
— het effect van de nieuwe constructie op bestaande constructies, nutsleidingen en plaatselijke omgeving.
2.3 Duurzaamheid
(1)P In de fase van het geotechnisch ontwerp moet het belang van de milieurandvoorwaarden in relatie tot
de duurzaamheid zijn vastgesteld en om ervoor te zorgen dat voorzieningen kunnen worden getroffen voor
bescherming van of voor voldoende weerstand van de materialen.
(2) Bij het ontwerp ten aanzien van de duurzaamheid van in de grond gebruikte materialen, behoort het
volgende in beschouwing te zijn genomen:
a) voor beton:
— agressieve stoffen in het grondwater, in de ondergrond of in de aanvulling, zoals zuren of

zwavelhoudende zouten;
b) voor staal:
— chemische aantasting van funderingselementen in grond die voldoende doorlatend is voor

grondwaterstroming en zuurstof;
— corrosie van damwanden blootgesteld aan vrij water, in het bijzonder ter hoogte van het niveau van de
gemiddelde waterspiegel;
— putcorrosie van staal in gescheurd of poreus beton, in het bijzonder bij gewalst staal, waarbij tussen de
walshuid als kathode en het onderliggende staal als anode elektrolytische processen kunnen ontstaan;
c) voor hout:
— zwammen en aërobe bacteriën bij aanwezigheid van zuurstof;
d) voor kunststoffen:
— veroudering door blootstelling aan UV-straling of afbraak door ozon of de combinatie van temperatuur en
spanning, en tweede-orde-effecten ten gevolge van chemische afbraak.
(3) Er behoort te zijn verwezen naar de bepalingen met betrekking tot de duurzaamheid in
materiaalgebonden ontwerpnormen.
to third parties.
23
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
2.4 Geotechnisch ontwerp door berekeningen
2.4.1 Algemeen
(1)P Een ontwerp door berekeningen moet in overeenstemming zijn met de fundamentele eisen gesteld in
EN 1990:2002 en aan de specifieke regels van deze norm. Bij een ontwerp door berekeningen behoren:
— belastingen in algemene zin; dit kunnen zowel opgelegde belastingen zijn als opgelegde verplaatsingen,
bijvoorbeeld door bodembewegingen;
— eigenschappen van grond, gesteente en andere materialen;
— geometrische gegevens;
— grenswaarden voor vervormingen, scheurwijdte, trillingen enz.;
— berekeningsmethoden.
(2) Bedacht behoort te zijn dat de kennis van de grondeigenschappen afhangt van de omvang en de kwaliteit
van het geotechnisch onderzoek. Zulke kennis en het toezicht op de vakbekwaamheid spelen in het
algemeen een grotere rol bij het voldoen aan de fundamentele eisen dan de nauwkeurigheid van de
berekeningsmodellen en de partiële factoren.
(3)P Het berekeningsmodel moet een beschrijving geven van het veronderstelde grondgedrag voor de
grenstoestand die wordt beschouwd.
(4)P Indien voor een bepaalde grenstoestand geen betrouwbaar berekeningsmodel beschikbaar is, moet
een berekening voor een andere grenstoestand zijn uitgevoerd, met gebruik van factoren die verzekeren dat
de bepaalde grenstoestand met voldoende zekerheid niet wordt overschreden. Als alternatief, moet het
ontwerp zijn gebaseerd op het treffen van voorgeschreven maatregelen, op experimentele modellen en
belastingsproeven, of op de observatiemethode.
(5) Als berekeningsmodel komen in aanmerking:
— een analytisch model;
— een semi-empirisch model;
— een numeriek model.
(6)P Ieder berekeningsmodel moet of voldoende nauwkeurig zijn of een benadering aan de veilige kant
geven.
(7) Een berekeningsmodel mag vereenvoudigingen bevatten.
(8) Indien nodig, mag een correctie op de berekeningsresultaten zijn aangebracht om te bewerkstelligen dat
de ontwerpberekening of voldoende nauwkeurig is of een benadering aan de veilige kant is.
(9) Indien bij de correctie op de berekeningsresultaten gebruik wordt gemaakt van een modelfactor, behoort
hierin het volgende in aanmerking te zijn genomen:
— de onzekerheidsmarge op de resultaten van de berekeningsmethode;
— alle bekende systematische fouten die betrekking hebben op de berekeningsmethode.
(10)P Indien in de berekening een empirische relatie is gebruikt, moet onmiskenbaar zijn vastgesteld dat
deze relatie van toepassing is op de heersende grondgesteldheid.
to third parties.
24
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(11) De grenstoestanden waarbij in de grond een mechanisme ontstaat, behoren eenvoudigweg te zijn
getoetst met een berekeningsmodel. Bij grenstoestanden die door verplaatsingen worden bepaald, behoren
de verplaatsingen te zijn geëvalueerd met berekeningen volgens 2.4.8, of op een andere wijze.
OPMERKING Veel berekeningsmodellen zijn gebaseerd op de aanname dat grond en constructie voldoende
vervormbaar zijn en voldoende plastische vervorming kunnen ondergaan. Onvoldoende vervormbaarheid zal echter
resulteren in een grenstoestand die wordt gekenmerkt door plotseling bezwijken.
(12) Numerieke methoden kunnen geschikt zijn indien de verenigbaarheid van de rekken of de interactie
tussen de constructie en de grond in een grenstoestand zijn beschouwd.
(13) De verenigbaarheid van de rekken in een grenstoestand behoort te zijn beschouwd. In gevallen waarbij
bezwijken van de constructie en de grond gezamenlijk zou kunnen optreden, kunnen gedetailleerde
berekeningen nodig zijn, waarin rekening wordt gehouden met de onderlinge stijfheden van constructie en
grond. Voorbeelden hiervan zijn plaatfunderingen, horizontaal belaste palen en flexibele grondkerende
wanden. Materialen met bros gedrag of met 'strain-softening'-eigenschappen verdienen speciale aandacht
wat betreft de verenigbaarheid van rekken.
(14) Bij sommige problemen, zoals ontgravingen binnen een verankerde of gestempelde flexibele wand, zijn
de grootte en de verdeling van de gronddrukken, de snedekrachten in de constructie en het buigende
moment in grote mate afhankelijk van de stijfheid van de constructie, de stijfheid en de sterkte van de grond
en de spanningstoestand in de grond.
(15) Bij deze gevallen van interactie tussen grond en constructie behoren de in de berekeningen gebruikte
spanning-rekrelaties voor grond en constructiematerialen alsook de spanningstoestand in de grond, in
voldoende mate representatief te zijn voor de beschouwde grenstoestand, om een veilig resultaat op te
leveren.
2.4.2 Belastingen
(1)P De bepaling van belastingen moet zijn overgenomen uit EN 1990:2002. De waarde van de belastingen
moet zijn overgenomen uit EN 1991, indien van toepassing.
(2)P De waarden van de te gebruiken geotechnische belastingen moeten zo zijn gekozen, dat ze als
startwaarden in een berekening kunnen worden gebruikt; ze kunnen tijdens die berekening veranderen.
OPMERKING De waarde van geotechnische belastingen kan tijdens het verloop van de berekening veranderen. In
dergelijke gevallen zal een voorlopige geschatte waarde worden ingevoerd als eerste benadering om de berekening te
kunnen beginnen.
(3)P Alle vormen van interactie tussen constructie en grond moeten in aanmerking zijn genomen bij de
bepaling van de belastingen die in het ontwerp zijn gebruikt.
(4) Bij de geotechnische ontwerpberekeningen behoort het volgende onder belastingen te zijn begrepen:
— het gewicht van grond, gesteente en water;
— spanningen in de ondergrond;
— gronddrukken en grondwaterdrukken;
— waterdrukken afkomstig van vrij water, inclusief druk van golven;
— grondwaterdrukken;
— krachten door stromingsdrukken;
— eigengewicht en opgelegde belastingen van constructies;

to third parties.
25
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— bovenbelastingen;
— afmeerkrachten;
— verwijderen van belasting of ontgraven van grond;
— verkeersbelastingen;
— bewegingen ten gevolge van mijnbouw of andere werkzaamheden waarbij holten worden gevormd of
voor de aanleg van tunnels;
— zwel en krimp ten gevolge van begroeiing, veranderingen in klimaat of vochtgehalte;
— bewegingen ten gevolge van kruip, glijden of zetten van grondmassieven;
— bewegingen ten gevolge van afbraak, verspreiding, uiteenvallen, autoverdichting en chemische oplossing;
— bewegingen en versnellingen veroorzaakt door aardbevingen, ontploffingen, trillingen en dynamische

belastingen;
— temperatuurbelastingen, inbegrepen belasting door vorst;
— ijsbelasting;
— opgelegde voorspanning in grondankers of stempels;
— negatieve kleef.
(5)P Aandacht moet zijn geschonken aan de mogelijkheid dat veranderlijke belastingen zowel tegelijkertijd
als afzonderlijk kunnen optreden.
(6)P De duur van belastingen moet zijn beschouwd in relatie tot tijdseffecten in de materiaaleigenschappen
van de grond, in het bijzonder in de drainage-eigenschappen en de samendrukking van fijnkorrelige grond.
(7)P Aan belastingen die herhaaldelijk aangrijpen en belastingen met wisselende intensiteit, moet speciale
aandacht zijn besteed met betrekking tot bijvoorbeeld doorgaande verplaatsingen, het ontstaan van
drijfzandcondities, ('liquefaction') en veranderingen in de stijfheid en de sterkte van de grond.
(8)P Aan belastingen die een dynamische respons veroorzaken in de constructie en in de grond, moet
bijzondere aandacht zijn besteed.
(9)P Bij belastingen waarin grond- en vrije waterdrukken overheersen, moet bijzondere aandacht zijn
besteed aan vervormingen, scheurvorming, veranderlijke doorlatendheid en erosie.
OPMERKING Ongunstige (of aandrijvende) en gunstige (of weerstandbiedende) blijvende belastingen mogen in
sommige gevallen beschouwd zijn als afkomstig van dezelfde oorsprong. In dat geval, mag één enkele partiële factor zijn
toegepast op de som van deze belastingen of op de som van hun effecten.
2.4.3 Grondeigenschappen
(1)P Eigenschappen van grond en gesteente, die voor ontwerpberekeningen zijn bepaald door
geotechnische parameters, moeten zijn verkregen uit proefresultaten, of rechtstreeks of via correlaties,
theoretische beschouwingen of ervaring en uit andere relevante gegevens.
(2)P Waarden, verkregen uit proefresultaten, en andere gegevens moeten op de juiste wijze zijn
geïnterpreteerd voor de beschouwde grenstoestand.
to third parties.
26
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(3)P Rekening moet zijn gehouden met mogelijke verschillen tussen de uit proefresultaten verkregen
grondeigenschappen en geotechnische parameters enerzijds en anderzijds die eigenschappen en
parameters, die het gedrag van de geotechnische constructie bepalen.
(4) De verschillen waarnaar 2.4.3 (3)P verwijst, kunnen het gevolg zijn van:
— veel geotechnische parameters zijn geen echte constanten maar zijn afhankelijk van het spanningsniveau
en de vervormingswijze;
— de structuur van grond en gesteente (zoals scheuren, gelaagdheid of grote korrels) kan in de proef een
andere invloed hebben dan in de geotechnische constructie;
— tijdseffecten;
— het verwekingseffect van doorsijpelend water op de sterkte van grond en gesteente;
— het verwekingseffect van dynamische belastingen;
— de brosheid of taaiheid van de onderzochte grond en gesteente;
— de uitvoeringswijze van de geotechnische constructie;
— de invloed van de afwerking bij het kunstmatig aanbrengen of verbeteren van de grond;
— het effect van bouwactiviteiten op de eigenschappen van de grond.
(5) Bij het vaststellen van de waarden voor de geotechnische paramaters behoort het volgende te zijn
beschouwd:
— gepubliceerde en algemeen erkende informatie toepasselijk voor het gebruik van ieder type proef voor de
daarvoor geschikte grondcondities
— de waarde van iedere geotechnische parameter in vergelijking met relevante gepubliceerde gegevens en
plaatselijke en algemene ervaring;
— de variatie van de voor het ontwerp van belang zijnde geotechnische parameters;
— de resultaten van eventuele grootschalige veldproeven en metingen van naburige constructies;
— eventuele correlaties tussen de resultaten van verschillende proeftypen;
— eventuele significante achteruitgang van grondeigenschappen gedurende de gebruiksduur van de

constructie.
(6)P Waar nodig moeten calibratiefactoren zijn toegepast om de resultaten van laboratorium- of veldproeven
volgens EN 1997-2 om te zetten in waarden die het gedrag van de grond en het gesteente in-situ
beschrijven, voor de desbetreffende grenstoestand, of om rekening te houden met de correlaties die zijn
gebruikt bij het afleiden van de waarden uit de proefresultaten.
2.4.4 Geometrische gegevens
(1)P Het niveau en de helling van het maaiveld, waterniveaus, niveaus van laagscheidingen,
ontgravingsniveaus en de afmetingen van de geotechnische constructie moeten zijn beschouwd als
geometrische gegevens.
to third parties.
27
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
2.4.5 Karakteristieke waarden
2.4.5.1 Karakteristieke en representatieve waarden van belastingen
(1)P Karakteristieke en representatieve waarden van belastingen moeten zijn afgeleid volgens
EN 1990:2002 en de verschillende delen van EN 1991.
2.4.5.2 Karakteristieke waarden van geotechnische parameters
(1)P De keuze van karakteristieke waarden van geotechnische parameters moet zijn gebaseerd op de
resultaten en waarden, afgeleid uit laboratorium- en veldproeven, aangevuld met algemeen aanvaarde
ervaringsgegevens.
(2)P De karakteristieke waarde van een geotechnische parameter moet zijn gekozen als een voorzichtige
schatting van de waarde die het optreden van de grenstoestand beïnvloedt.
(3)P De grotere variatie van c' ten opzichte van die van tan ϕ ' moet in beschouwing zijn genomen bij de
bepaling van de karakteristieke waarden van beide parameters.
(4)P Bij de keuze van karakteristieke waarden voor geotechnische parameters moet met het volgende
rekening zijn gehouden:
— geologische en andere achtergrondinformatie, zoals gegevens van voorgaande projecten;
— de variatie van de gemeten waarden van de eigenschap en andere van toepassing zijnde informatie,
bijvoorbeeld afkomstig van bestaande kennis;
— de omvang van het veld- en laboratoriumonderzoek;
— het type en het aantal monsters;
— de omvang van het grondvolume dat bepalend is voor het gedrag van de geotechnische constructie in de
beschouwde grenstoestand;
— het vermogen van de geotechnische constructie om belastingen van slappe naar sterke gebieden in de
ondergrond over te dragen.
(5) Karakteristieke waarden kunnen ondergrenswaarden zijn, die lager zijn dan de meest waarschijnlijke
waarden, of bovengrenswaarden, die hoger zijn.
(6)P In iedere berekening moet de meest ongunstige combinatie van onder- en bovengrenswaarden van
onafhankelijke parameters zijn gebruikt.
(7) Het grondvolume dat bepalend is voor het gedrag van een geotechnische constructie in een
grenstoestand is meestal veel groter dan een proefmonster of het invloedsgebied van een veldproef.
Daarom is de waarde van de desbetreffende parameter vaak het gemiddelde van een reeks waarden die
betrekking hebben op een groot oppervlak of volume grond. De karakteristieke waarde behoort een
voorzichtige schatting van deze gemiddelde waarde te zijn.
(8) Indien het gedrag van de geotechnische constructie in de beschouwde grenstoestand wordt bepaald door
de laagste of de hoogste waarde van een grondeigenschap, behoort de karakteristieke waarde een
voorzichtige schatting te zijn van de laagste of de hoogste waarde die voorkomt in het grondvolume dat het
gedrag bepaalt.
(9) Bij de bepaling van het grondvolume dat bepalend is voor het gedrag van een geotechnische constructie
in een grenstoestand, behoort in aanmerking te zijn genomen dat deze grenstoestand kan afhangen van het
gedrag van de ondersteunde constructie. Bij de beschouwing van bijvoorbeeld de uiterste draagkracht van
een gebouw op verschillende funderingselementen behoort de desbetreffende parameter de gemiddelde
sterkte te zijn van ieder afzonderlijk grondvolume onder een funderingselement, indien het gebouw niet in
to third parties.
28
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
staat is een plaatselijk bezwijken te weerstaan. Indien daarentegen het gebouw sterk en stijf genoeg is,
behoort de desbetreffende parameter het gemiddelde van deze gemiddelde waarden te zijn over het gehele
grondvolume onder het gebouw of een deel ervan.
(10) Indien statistische methoden worden gebruikt bij de bepaling van karakteristieke waarden van
grondeigenschappen, behoren deze methoden onderscheid te maken tussen monsters ter plaatse van de
bouwlocatie en monsters uit de omgeving, en behoren het gebruik daarbij van voorkennis over vergelijkbare
grondeigenschappen toe te laten.
(11) Indien statistische methoden worden gebruikt, behoren de karakteristieke waarden zo te worden
afgeleid dat de berekende waarschijnlijkheid van een slechtere waarde voor de beschouwde grenstoestand
niet meer dan 5 % bedraagt.
OPMERKING In dit verband is een voorzichtige schatting van de gemiddelde waarde, een zodanige keuze van de
gemiddelde waarde van een beperkte hoeveelheid geotechnische parameterwaarden, dat met 95 % betrouwbaarheid de
werkelijke gemiddelde waarde niet ongunstiger zal zijn. Waar plaatselijk bezwijken kan optreden, is een voorzichtige
schatting van de lage waarde, de waarde die hoort bij een 5 % onderschrijdingskans (5 %-fractiel).
(12)P Indien gebruik wordt gemaakt van standaardtabellen met karakteristieke waarden voor
grondparameters, moet de karakteristieke waarde als een zeer voorzichtige waarde worden gekozen.
2.4.5.3 Karakteristieke waarden van geometrische gegevens
(1)P Karakteristieke waarden van niveaus van ondergrond, grondwater en vrij water moeten gemeten
waarden, nominale waarden of geschatte boven- of ondergrenswaarden zijn.
(2) Karakteristieke waarden van ondergrondniveaus en afmetingen van geotechnische constructies of

onderdelen daarvan behoren gewoonlijk nominale waarden te zijn.
2.4.6 Rekenwaarden
2.4.6.1 Rekenwaarden van belastingen
(1)P De rekenwaarde van een belasting moet zijn bepaald volgens EN 1990:2002.
(2)P De rekenwaarde van een belasting (F d) moet of rechtstreeks zijn bepaald of met de volgende
vergelijking zijn afgeleid uit representatieve waarden:
F d = γ F ⋅ F rep (2.1a)
met
F rep = ψ ⋅ F k (2.1b)
(3)P Passende waarden van ψ moeten zijn ontleend aan EN 1990:2002.
(4)P In vergelijking (2.1a) moet de partiële factor γ F voor blijvende en tijdelijke situaties uit bijlage A zijn
gebruikt.
OPMERKING 1 De waarden van de partiële factoren kunnen zijn vastgelegd in de nationale bijlage.
OPMERKING 2 De aanbevolen waarden in bijlage A hebben betrekking op het passende veiligheidsniveau voor
gebruikelijke ontwerpen.
(5) Indien de rekenwaarden van geotechnische belastingen rechtstreeks zijn bepaald, behoren de waarden
van de partiële factoren, zoals aanbevolen in bijlage A te zijn gebruikt als leidraad voor het vereiste
veiligheidsniveau.
to third parties.
29
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(6)P Wanneer grondwaterdrukken een rol spelen in grenstoestanden met ernstige gevolgen (gewoonlijk zijn
dit uiterste grenstoestanden), moeten de rekenwaarden de meest ongunstige waarden zijn die gedurende de
referentieperiode van de constructie kunnen optreden. Voor grenstoestanden met minder ernstige gevolgen
(gewoonlijk zijn dit bruikbaarheidsgrenstoestanden), moeten de rekenwaarden de meest ongunstige
waarden zijn die onder normale omstandigheden kunnen voorkomen.
(7) In sommige gevallen mogen extreme waterdrukken, overeenkomstig 1.5.3.5 van EN 1990:2002, zijn
opgevat als buitengewone belastingen.
(8) Rekenwaarden van grondwaterdrukken mogen of zijn afgeleid door partiële factoren toe te passen op
karakteristieke waterdrukken of door een veiligheidstoeslag op de karakteristieke waterstand te zetten
overeenkomstig 2.4.4 (1)P en 2.4.5.3 (1)P.
(9) De volgende aspecten, die van invloed kunnen zijn op de waterdrukken, behoren te zijn beschouwd:
— het niveau van het vrije wateroppervlak of de grondwaterstand;
— de gunstige of ongunstige invloed van drainage zowel natuurlijke als kunstmatige, rekening houdend met
toekomstig onderhoud;
— de toestroom van water door neerslag, overstroming, gesprongen waterleidingen of door andere
oorzaken;
— veranderingen van waterdrukken door de groei of de verwijdering van vegetatie.
(10) Aandacht behoort te zijn geschonken aan ongunstige waterniveaus, die het gevolg kunnen zijn van
veranderingen in de wateropvang en verminderde drainage vanwege verstopping, bevriezing of andere
oorzaken.
(11) Tenzij kan worden aangetoond dat het drainagesysteem naar behoren functioneert en wordt
onderhouden, behoort de rekenwaarde van de grondwaterstand te zijn gelijkgesteld aan het hoogst
mogelijke niveau, dat gelijk kan zijn aan het maaiveld.
2.4.6.2 Rekenwaarden van geotechnische parameters
(1)P Rekenwaarden van geotechnische parameters (X d) moeten of met de volgende vergelijking uit
representatieve waarden zijn bepaald:
Xd = Xk / γM (2.2)
of moeten rechtstreeks zijn bepaald.
(2)P In vergelijking (2.2) moet de partiële factor γ M voor blijvende of tijdelijke situaties uit bijlage A zijn
gebruikt.
OPMERKING 1 De waarden van de partiële factoren kunnen zijn vastgelegd in de nationale bijlage.
OPMERKING 2 De aanbevolen waarden in bijlage A hebben betrekking op het minimumveiligheids-niveau voor

gebruikelijke ontwerpen.
(3) Indien de rekenwaarden van geotechnische parameters rechtstreeks zijn bepaald, behoren de waarden
van de partiële factoren, zoals aanbevolen in bijlage A, te zijn gebruikt als leidraad voor het vereiste
veiligheidsniveau.
2.4.6.3 Rekenwaarden van geometrische gegevens
(1) In de partiële factoren voor belastingen en materiaaleigenschappen (γ F en γ M) is rekening gehouden met

kleine variaties van de geometrische gegevens en, in dergelijke gevallen, behoort geen verdere
veiligheidsmarge in de geometrische gegevens te zijn opgelegd.
to third parties.
30
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(2)P In gevallen waarbij afwijkingen in de geometrische gegevens een substantiële invloed hebben op de
betrouwbaarheid van een constructie, moeten rekenwaarden van geometrische parameters of rechtstreeks
zijn bepaald of met onderstaande vergelijking uit nominale waarden zijn afgeleid (zie 6.3.4 van
EN 1990:2002):
a d = a nom ± Δa (2.3)
waarbij waarden voor Δa zijn gegeven in 6.5.4 (2) en 9.3.2.2.
2.4.6.4 Rekenwaarden van constructieve eigenschappen
(1)P De rekenwaarden van sterkte-eigenschappen van constructiematerialen en de rekenwaarden van de

sterkte van constructieve elementen moeten zijn berekend volgens EN 1992 t.m. EN 1996 en EN 1999.
2.4.7 Uiterste grenstoestanden
2.4.7.1 Algemeen
(1)P Voor zover van toepassing, moet zijn aangetoond dat de volgende grenstoestanden niet zijn
overschreden:
— verlies van evenwicht van de constructie of de ondergrond, opgevat als een stijf geheel, waarin de sterkte
van de constructieve materialen en de ondergrond geen noemenswaardige bijdrage levert aan de
weerstand (EQU);
— intern bezwijken of zeer grote vervorming van de constructie of van onderdelen ervan, met inbegrip van
bijvoorbeeld funderingen op staal, palen of kelderwanden, waarbij de sterkte van de constructiematerialen
een beduidende bijdrage levert aan de weerstand (STR);
— bezwijken of zeer grote vervorming van de ondergrond, waarbij de sterkte van de grond of het gesteente
een beduidende bijdrage levert aan de weerstand (GEO);
— verlies van evenwicht van de constructie of de ondergrond ten gevolge van opdrijven door waterdruk
(opwaartse druk) of andere verticale belastingen (UPL);
— hydraulische grondbreuk, interne erosie en erosie door geconcentreerde grondwaterstroming ('piping') in

de ondergrond ten gevolge van hydraulische gradiënten (HYD).
OPMERKING Grenstoestand GEO is vaak bepalend voor de afmetingen van de constructieve elementen van
funderingen of kerende constructies en soms voor de sterkte van de constructieve elementen.
(2)P De partiële factoren voor blijvende of tijdelijke situaties volgens bijlage A moeten zijn gebruikt.
OPMERKING De waarden van de partiële factoren kunnen zijn vastgelegd in de nationale bijlage. De tabellen in
bijlage A geven de aanbevolen waarden.
(3) In buitengewone situaties behoren alle waarden van de partiële factoren voor belastingen of
belastingseffecten normaal gesproken te zijn gelijkgesteld aan 1,0. Alle waarden van de partiële factoren
voor weerstanden behoren dan in overeenstemming met de specifieke omstandigheden van de
buitengewone situatie te zijn gekozen.
OPMERKING De waarden van de partiële factoren kunnen zijn vastgelegd in de nationale bijlage.
(4) Strengere waarden dan die genoemd in bijlage A behoren te zijn gebruikt in gevallen met uitzonderlijk
risico of ongewone of uitzonderlijk moeilijke grondgesteldheden of belastingsomstandigheden.
(5) Minder strenge waarden dan die genoemd in bijlage A mogen zijn gebruikt voor tijdelijke constructies of
tijdelijke ontwerpsituaties, waar dit gezien de verwachte gevolgen geoorloofd is.
to third parties.
31
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(6) Bij de berekening van de rekenwaarde van de weerstand, (R d), of de rekenwaarde van het
belastingseffect, (E d), mogen modelfactoren, respectievelijk (γ R;d) of (γ S;d), zijn gebruikt om te verzekeren dat
de resultaten van de ontwerpberekeningen correct dan wel aan de veilige kant zijn.
2.4.7.2 Toetsing van het statisch evenwicht
(1)P Bij de beschouwing van een grenstoestand van het statisch evenwicht of van de totale verplaatsing van
de constructie of de ondergrond (EQU), moet zijn getoetst dat:
E dst;d ≤ E stb;d + T d (2.4)
met
E dst;d = E {γ F F rep ; X k / γ M ; a d} dst (2.4a)
en
E stb;d = E {γ F F rep ; X k / γ M ; a d} stb (2.4b)
(2)P In vergelijking (2.4) moeten de partiële factoren voor blijvende en tijdelijke situaties uit A.2 (1)P en A.2
(2)P zijn gebruikt.
OPMERKING 1 Het statisch evenwicht EQU is vooral relevant bij het constructief ontwerp. Bij het geotechnisch
ontwerp zal de toetsing van EQU beperkt blijven tot zeldzame gevallen, zoals een stijve fundering op gesteente, en
betreft de toetsing van EQU niet de gevallen waarin de algehele stabiliteit of het fenomeen opdrijven een rol speelt.
Indien hierin de wrijvingsweerstand Td is begrepen, behoort deze van ondergeschikt belang te zijn.
OPMERKING 2 De waarden van de partiële factoren kunnen zijn vastgelegd in de nationale bijlage. De tabellen A.1 en
A.2 geven de aanbevolen waarden.
2.4.7.3 Toetsing van de weerstand bij constructieve en geotechnische grenstoestanden in blijvende

en tijdelijke situaties
2.4.7.3.1 Algemeen
(1)P Bij de beschouwing van een grenstoestand door bezwijken of zeer grote vervorming van een
constructief element of van de ondergrond (STR en GEO) moet zijn getoetst dat:
Ed ≤ Rd (2.5)
2.4.7.3.2 Rekenwaarden van de belastingen (of de belastingseffecten)
(1) Partiële belastingsfactoren mogen of op de belasting zelf (F rep) zijn toegepast of op het
belastingseffect (E):
E d = E {γ F F rep ; X k / γ M ; a d} (2.6a)
of
E d = γ E E {F rep ; X k / γ M ; a d} (2.6b)
(2) In sommige ontwerpsituaties kan het in rekening brengen van de partiële factoren voor belastingen
afkomstig van de grond of via de grond aangrijpend (zoals grond- of waterdrukken) leiden tot rekenwaarden,
die onredelijk of zelfs fysisch onmogelijk zijn. In deze situaties mogen de factoren rechtstreeks op het effect
van de belastingen, afgeleid uit representatieve waarden van de belastingen, zijn aangebracht.
(3)P In vergelijkingen (2.6a) en (2.6b) moeten de partiële factoren uit A.3.1 (1)P en A.3.2 (1)P zijn gebruikt.
OPMERKING De waarden van de partiële factoren kunnen zijn vastgelegd in de nationale bijlage. De tabellen A.3 en
A.4 geven de aanbevolen waarden.
to third parties.
32
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
2.4.7.3.3 Rekenwaarden van de weerstand
(1) Partiële factoren mogen of zijn aangebracht op grondeigenschappen (X) of op weerstanden (R) of op
beide, volgens:
R d = R {γ F F rep ; X k / γ M ; a d} (2.7a)
of
R d = R {γ F F rep ; X k ; a d} / γ R (2.7b)
of
R d = R {γ F F rep ; X k / γ M ; a d} / γ R (2.7c)
OPMERKING In ontwerpprocedures waarin de factoren worden aangebracht op de belastingseffecten geldt voor de

partiële belastingsfactor γ F = 1,0 (zie ook B.3 (6)).
(2)P In de vergelijkingen (2.7a, b en c) moeten de partiële factoren uit A.3.3.1 (1)P, A.3.3.2 (1)P, A.3.3.4
(1)P, A.3.3.5 (1)P en A.3.3.6 (1)P zijn gebruikt.
OPMERKING De waarden van de partiële factoren kunnen zijn vastgelegd in de nationale bijlage. De tabellen A.5,
A.6, A.7, A.8, A.12, A.13 en A.14 geven de aanbevolen waarden.
2.4.7.3.4 Ontwerpbenaderingen
2.4.7.3.4.1 Algemeen
(1)P De manier, waarop de vergelijkingen (2.6) en (2.7) worden toegepast, moet zijn vastgesteld, gebruik
makend van een van de drie ontwerpbenaderingen.
OPMERKING 1 De manier waarop vergelijkingen (2.6) en (2.7) en de desbetreffende ontwerpbenadering moeten

worden gebruikt, kunnen in de nationale bijlage zijn gegeven.
OPMERKING 2 Een nadere toelichting op de ontwerpbenaderingen is gegeven in bijlage B.
OPMERKING 3 De in bijlage A genoemde partiële factoren voor de vergelijkingen (2.6) en (2.7) zijn gegroepeerd en
aangeduid met A (voor belastingen of belastingseffecten), M (voor grondparameters) en R (voor weerstanden). Ze
worden geselecteerd in overeenstemming met de gebruikte ontwerpbenadering.
2.4.7.3.4.2 Ontwerpbenadering 1
(1)P Behalve bij het ontwerp van axiaal belaste palen en ankers, moet zijn getoetst dat een
bezwijkgrenstoestand of een zeer grote vervorming niet zal optreden met een van de volgende twee
combinaties van verzamelingen van partiële factoren:
Combinatie 1: A1 “+” M1 “+” R1
waarbij “+” betekent: “in combinatie met”.
OPMERKING In combinaties 1 en 2 worden partiële factoren toegepast op belastingen en op sterkteparameters van

de grond.
(2)P Bij het ontwerp van axiaal belaste palen en ankers moet zijn getoetst dat noch een
bezwijkgrenstoestand noch een zeer grote vervorming zal optreden met de volgende twee combinaties van
verzamelingen van partiële factoren:

to third parties.
33
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Combinatie 2: A2 “+” (M1 of M2) “+” R4
OPMERKING 1 In combinatie 1 worden partiële factoren aangebracht op belastingen en op sterkteparameters van de

grond. In combinatie 2 worden partiële factoren aangebracht op belastingen, op grondweerstanden en soms op
sterkteparameters van de grond.
OPMERKING 2 In combinatie 2 wordt verzameling M1 gebruikt in de berekening van de weerstand van palen of ankers
en verzameling M2 voor de berekening van ongunstige belastingen op palen door bijvoorbeeld negatieve kleef of
horizontale belasting.
(3) Indien onmiskenbaar vaststaat dat een van de twee combinaties maatgevend is voor het ontwerp,
hoeven geen berekeningen voor de andere combinatie te zijn gemaakt. Verschillende combinaties kunnen
echter kritisch zijn voor verschillende aspecten van hetzelfde ontwerp.
(1)P Getoetst moet zijn dat een grenstoestand door bezwijken of zeer grote vervorming niet zal optreden met
de volgende combinatie van verzamelingen van partiële factoren:
Combinatie: A1 “+” M1 “+” R2
OPMERKING 1 In deze benadering worden partiële factoren aangebracht op belastingseffecten en op

sterkteparameters van de grond.
OPMERKING 2 Indien deze benadering wordt gebruikt voor berekeningen van de taludstabiliteit of de algehele
stabiliteit, wordt het resulterende belastingseffect op het glijvlak vermenigvuldigd met γ E en de schuifweerstand langs het
glijvlak gedeeld door γ R;e.
(1)P Getoetst moet zijn dat een grenstoestand door bezwijken of zeer grote vervorming niet zal optreden met
de volgende combinatie van verzamelingen van partiële factoren:
Combinatie: (A1 * of A2 †) “+” M2 “+” R3
* op constructieve belastingen
†
op geotechnische belastingen
OPMERKING 1 In deze benadering worden partiële factoren aangebracht op belastingen of belastingseffecten van de
constructie en op sterkteparameters van de grond.
OPMERKING 2 Bij berekeningen van de taludstabiliteit of de algehele stabiliteit worden belastingen op de ondergrond
(zoals constructieve belastingen, verkeersbelasting) opgevat als geotechnische belastingen door voor de
belastingsfactoren verzameling A2 te gebruiken.
2.4.7.4 Toetsingsprocedure en partiële factoren voor opdrijven
(1)P Toetsing van het opdrijfmechanisme (UPL) moet bestaan uit de controle dat de rekenwaarde van de
combinatie van aandrijvende blijvende en veranderlijke verticale belastingen (V dst;d) kleiner is dan of gelijk is
aan de rekenwaarde van de weerstandbiedende blijvende verticale belastingen (G stb;d) en of de
rekenwaarde van enige bijkomende weerstandbiedende belasting tegen opdrijven (R d):
V dst;d ≤ G stb;d + R d (2.8)
waarin
V dst;d = G dst;d + Q dst;d
(2) Een bijkomende weerstandbiedende belasting tegen opdrijven mag ook zijn opgevat als
weerstandbiedende blijvende verticale belasting (G stb;d).
to third parties.
34
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(3)P In vergelijking (2.8) moeten de partiële factoren voor G dst;d, Q dst;d, G stb;d en R d voor blijvende en
tijdelijke situaties uit A.4 (1)P en A.4 (2)P zijn gebruikt.
OPMERKING De waarden van de partiële factoren kunnen zijn vastgelegd in de nationale bijlage. De tabellen A.15
en A.16 geven de aanbevolen waarden.
2.4.7.5 Toetsing van de weerstand tegen hydraulische grondbreuk door kwel van grondwater
(1)P Bij de beschouwing van een bezwijkgrenstoestand door hydraulische grondbreuk ten gevolge van kwel
van grondwater (HYD, zie 10.3), moet voor iedere relevante grondkolom zijn getoetst dat de rekenwaarde
van de aandrijvende totale grondwaterdruk (u dst;d) aan de onderzijde van de kolom, of de rekenwaarde van
de kwelstroomkracht (S dst;d) in de kolom kleiner is dan of gelijk aan de weerstandbiedende verticale
grondspanning (σ stb;d) aan de onderzijde van de kolom, of het effectieve gewicht (G 'stb;d) van diezelfde
kolom:
u dst;d ≤ σ stb;d (2.9a)
S dst;d ≤ G 'stb;d (2.9b)
(2)P In vergelijkingen (2.9a en b) moeten de partiële factoren voor u dst;d, σ stb;d, Sdst;d en G´stb;d voor blijvende
en tijdelijke situaties uit A.5 (1)P zijn gebruikt.
OPMERKING De waarden van de partiële factoren kunnen zijn vastgelegd in de nationale bijlage. Tabel A.17 geeft
de aanbevolen waarden.
2.4.8 Bruikbaarheidsgrenstoestanden
(1)P Bij toetsing van bruikbaarheidsgrenstoestanden in de ondergrond of in een constructief onderdeel,

element of verbinding moet of zijn vereist dat:
Ed ≤ Cd (2.10)
of de methode in 2.4.8 (4) zijn gevolgd.
(2) De waarden van de partiële factoren voor de bruikbaarheidsgrenstoestand behoren normaal gesproken
te zijn gelijkgesteld aan 1,0.
OPMERKING De waarden van de partiële factoren kunnen zijn vastgelegd in de nationale bijlage.
(3) Karakteristieke waarden behoren op de juiste wijze te zijn aangepast indien gedurende de
ontwerplevensduur veranderingen in de grondeigenschappen kunnen optreden door bijvoorbeeld verlaging
van de grondwaterstand of uitdroging.
(4) Aangetoond mag zijn dat de vervormingen binnen de vereiste bruikbaarheidgrenzen blijven doordat
slechts een voldoende klein deel van de grondsterkte wordt gemobiliseerd, mits deze vereenvoudigde
benadering alleen is toegepast in ontwerpsituaties waarbij:
— geen bepaalde waarde van de vervorming vereist is om de bruikbaarheidsgrenstoestand te controleren;
— aantoonbare en vergelijkbare ervaring bestaat met soortgelijke ondergrond, constructies en

gebruiksmethode.
(5)P Een grenswaarde voor een bepaalde vervorming is die waarde waarbij een
bruikbaarheidsgrenstoestand in de bovenbouw wordt geacht op te treden, zoals ontoelaatbare
scheurvorming of het klemmen van deuren. Deze grenswaarde moet zijn overeengekomen tijdens het
ontwerpen van de bovenbouw.
to third parties.
35
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
2.4.9 Grenswaarden voor verplaatsingen van funderingen
(1)P In het funderingsontwerp moeten grenswaarden voor de verplaatsingen van funderingen zijn
vastgelegd.
OPMERKING Toegelaten verplaatsingen van funderingen kunnen zijn vastgelegd in de nationale bijlage.
(2)P Ongelijkmatige verplaatsingen van funderingen, die vervormingen in de ondersteunde constructie tot
gevolg hebben, moeten zo zijn beperkt dat ze niet leiden tot een grenstoestand in de ondersteunde
constructie.
(3)P Bij de keuze van rekenwaarden voor grenswaarden van verplaatsingen en vervormingen moet met het
volgende rekening zijn gehouden:
— de zekerheid waarmee de toegestane waarde van de verplaatsing kan worden omschreven;
— het optreden en de snelheid van grondverplaatsingen;
— het type constructie;
— het type constructiemateriaal;
— het type fundering;
— het type grond;
— de soort vervorming;
— het voorziene gebruik van de constructie;
— de noodzaak om zich ervan te verzekeren dat er geen problemen zijn met de nutsleidingen die het
gebouw binnenkomen.
(4)P Bij de berekening van ongelijkmatige zetting moet rekening zijn gehouden met:
— het optreden en de snelheid van zettingen en grondverplaatsingen;
— toevallige en systematische variaties in de grondeigenschappen;
— de verdeling van de belasting;
— de bouwmethode (inclusief de volgorde waarin de belastingen aangrijpen);
— de stijfheid van de constructie gedurende en na de bouw.
OPMERKING Bij het ontbreken van bepaalde grenswaarden voor constructieve vervormingen van de ondersteunde
constructie mogen de waarden voor constructieve vervormingen en verplaatsingen van de fundering uit bijlage H worden
gebruikt.
2.5 Ontwerp door voorschriften
(1) In ontwerpsituaties waarvoor geen berekeningsmodellen beschikbaar zijn of niet nodig zijn, mag door
voorschriften zijn verzekerd dat grenstoestanden niet worden overschreden. Hierin begrepen zijn
gebruikelijke en over het algemeen conservatieve ontwerpen berekeningsregels, en aandacht voor
materiaalspecificaties en -controles, vakmanschap, beschermings- en onderhoudsprocedures.
OPMERKING In de nationale bijlage kunnen aanbevelingen zijn gegeven voor bovenbedoelde gebruikelijke en in het
algemeen conservatieve regels.
to third parties.
36
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(2) Een ontwerp door voorschriften mag zijn gebruikt daar waar vergelijkbare ervaring, zoals gedefinieerd in
1.5.2.2, berekeningen overbodig maken. Er mag ook van gebruik zijn gemaakt om de duurzaamheid te
verzekeren met betrekking tot vorst en chemische of biologische aantasting, waarvoor rechtstreekse
berekeningen doorgaans ongeschikt zijn.
2.6 Belastingsproeven en proeven op experimentele modellen
(1)P Indien de resultaten van belastingsproeven of proeven op (schaal)modellen zijn gebruikt ter
verantwoording van een ontwerp, of ter aanvulling van een van de andere alternatieve methoden genoemd
in 2.1 (4), moeten de volgende aspecten zijn beschouwd en in acht zijn genomen:
— verschillen in grondgesteldheden tussen de proef en de werkelijke constructie;
— tijdseffecten, in het bijzonder indien de duur van de proef veel korter is dan de belastingsduur van de
werkelijke constructie;
— schaaleffecten, in het bijzonder indien kleine modellen worden gebruikt. Het effect van het
spanningsniveau moet samen met het effect van de korrelgrootte worden beschouwd.
(2) Proeven mogen zijn uitgevoerd op een monster van de werkelijke constructie, op schaalmodellen of
modellen op ware grootte.
2.7 Observatiemethode
(1) Indien het moeilijk is om het geotechnisch gedrag te voorspellen, kan de methode worden gebruikt die
bekend staat onder de naam observatiemethode, waarbij het ontwerp gedurende de bouw wordt beoordeeld
en zo nodig bijgestuurd.
(2)P Aan de volgende eisen moet zijn voldaan voordat met de bouw wordt gestart:
— er moeten aanvaardbare grenzen van het gedrag zijn vastgesteld;
— de mate waarin het gedrag kan variëren moet zijn vastgesteld en aangetoond moet zijn dat het werkelijke
gedrag met aanvaardbare waarschijnlijkheid binnen aanvaarbare grenzen blijft;
— er moet een monitoringplan zijn opgesteld, waaruit kan worden afgeleid of het werkelijke gedrag binnen
aanvaardbare grenzen blijft. Uit de monitoring moet dit in een vroeg stadium duidelijk worden, en met
voldoend korte tijdsintervallen om in staat te zijn succesvol mitigerende maatregelen te nemen;
— de reactietijd van de apparatuur moet voldoende kort zijn en de procedure voor de analyse van de
resultaten moet voldoende snel zijn, gelet op de mogelijke ontwikkelingen van het gehele systeem;
— er moet een plan voor mitigerende maatregelen zijn opgesteld, dat kan worden aangepast indien uit de
monitoring blijkt dat de aanvaardbare grenzen van het gedrag van de constructie worden overschreden.
(3)P Tijdens de bouw moet de monitoring worden uitgevoerd zoals is voorzien.
(4)P De resultaten van de monitoring moeten op geschikte tijdsintervallen worden beoordeeld en de

voorziene mitigerende maatregelen moeten worden uitgevoerd indien de grenzen van het gedrag van de
constructie worden overschreden.
(5)P Monitoringsapparatuur moet of worden vervangen of worden uitgebreid indien een bepaald soort
gegevens onbetrouwbaar is of in onvoldoende mate wordt verkregen.
to third parties.
37
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
2.8 Geotechnisch ontwerprapport
(1)P De aannamen, gegevens, berekeningsmethoden en de resultaten van de toetsing van de veiligheid en

de bruikbaarheid moeten zijn vastgelegd in het geotechnisch ontwerprapport.
(2) De mate van detail van het geotechnisch ontwerprapport zal sterk variëren, afhankelijk van het type
ontwerp. Voor een eenvoudig ontwerp kan een enkel blad voldoende zijn.
(3) Het geotechnisch ontwerprapport behoort de volgende onderdelen te bevatten, met verwijzingen naar het
Grondonderzoeksrapport (zie 3.4) en naar andere documenten, waarin meer details zijn opgenomen:
— een beschrijving van de bouwplaats en de omgeving;
— een beschrijving van de grondgesteldheden;
— een beschrijving van de voorgestelde constructie, inclusief de belastingen;
— rekenwaarden van de eigenschappen van grond en gesteente, inclusief een verantwoording, waar nodig;
— vermelding van de gebruikte normen en richtlijnen;
— een verklaring over de geschiktheid van het terrein met betrekking tot de voorgestelde constructie en het
niveau van de aanvaardbare risico's;
— geotechnische ontwerpberekeningen en tekeningen;
— aanbevelingen voor het ontwerp van de fundering;
— een staat van zaken die tijdens de uitvoering moeten worden gecontroleerd of waarvoor onderhoud of
monitoring nodig is.
(4)P Het geotechnisch ontwerprapport moet een planning bevatten voor toezicht en monitoring, voor zover
nodig. Onderwerpen, die tijdens de bouw moeten worden gecontroleerd of die na de bouw moeten worden
onderhouden, moeten duidelijk staan vermeld. Indien de vereiste controles tijdens de bouw zijn uitgevoerd,
moeten deze in een aanhangsel van het rapport worden vastgelegd.
(5) Over het toezicht en de monitoring behoort het geotechnisch ontwerprapport te vermelden:
— het doel van iedere verzameling waarnemingen en metingen;
— de delen van de constructie, waarop metingen moeten worden verricht en de plaatsen waar moet worden
gemonitoord gedaan;
— de frequentie waarmee de aflezingen moeten worden gedaan;
— de wijze waarop de resultaten moeten worden geëvalueerd;
— de verwachte spreiding van de meetresultaten;
— de tijdsduur van de monitoring na voltooiing van de bouw ;
— de partijen die verantwoordelijk zijn voor het uitvoeren van metingen en waarnemingen, voor de
interpretatie van de verkregen resultaten en voor het onderhoud van de meetinstrumenten.
(6)P Een uittreksel van het geotechnisch ontwerprapport, waarin zijn opgenomen het toezicht, de monitoring
en het vereiste onderhoud van de voltooide constructie, moet ter beschikking van de eigenaar of
opdrachtgever worden gesteld.
to third parties.
38
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Hoofdstuk 3 Geotechnische gegevens
3.1 Algemeen
(1)P In alle gevallen moet de geotechnische informatie zorgvuldig zijn verzameld, vastgelegd en zijn
geïnterpreteerd. In deze informatie moeten zijn begrepen de geologie, de geomorfologie, de
aardbevingsgevoeligheid, de hydrologie en de geschiedenis van het terrein. Rekening moet zijn gehouden
met indicaties over de variabiliteit van de ondergrond.
(2)P Bij het opzetten van het geotechnisch onderzoek moet rekening zijn gehouden met eisen aan de bouw
en het gedrag van de voorziene constructie. De omvang van het geotechnisch onderzoek moet voortdurend
worden getoetst naarmate nieuwe informatie wordt verkregen gedurende de uitvoering van het werk.
(3)P Routinematig veld- en laboratoriumonderzoek moet zijn uitgevoerd en gerapporteerd globaal genomen
in overeenstemming met internationaal erkende normen en aanbevelingen. Afwijkingen van deze normen en
aanvullende beproevingseisen moeten worden gerapporteerd.
(4) Eisen voor laboratorium- en veldonderzoek behoren te zijn ontleend aan EN 1997-2.
3.2 Geotechnisch onderzoek
3.2.1 Algemeen
(1)P Geotechnisch onderzoek moet voldoende gegevens opleveren over de grond en

grondwatergesteldheden van de bouwplaats en zijn omgeving voor een juiste beschrijving van de essentiële
grondeigenschappen en een betrouwbare bepaling van de karakteristieke waarden van de grondparameters
te gebruiken in de ontwerpberekeningen.
(2)P De aard en de omvang van het geotechnisch onderzoek moeten worden afgestemd op de
desbetreffende onderzoeksfase en de geotechnische categorie
(zie EN 1997-2, hoofdstuk 2).
(3) Voor zeer grote of ongewone constructies, constructies met abnormaal risico of met buitengewoon
moeilijke ondergrondgesteldheden of belastingsomstandigheden, en voor constructies in sterk
aardbevingsgevoelige gebieden is de omvang van het onderzoek volgens EN 1997 mogelijkerwijs niet
voldoende om te voldoen aan de ontwerpeisen.
(4) Indien de aard en de omvang van het onderzoek afhankelijk zijn van de geotechnische categorie van de
constructie, behoren de ondergrondgesteldheden die een invloed hebben op de keuze van de geotechnische
categorie in een zo vroeg mogelijk stadium van het onderzoek te worden bepaald.
(5) In het onderzoek behoren visuele inspecties van het terrein te zijn begrepen om gedurende de bouw in
staat te zijn de ontwerpaannamen te toetsen.
3.2.2 Vooronderzoek
(1)P Vooronderzoek moet worden uitgevoerd om:
— de algemene geschiktheid van het terrein vast te stellen;
— indien van toepassing, alternatieve terreinen te vergelijken;
— de veranderingen te schatten, die het gevolg kunnen zijn van het voorziene bouwwerk;
to third parties.
39
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— het onderzoek voor de ontwerpfase en het onderzoek voor de uitvoeringscontrole vast te leggen, met
inbegrip van de bepaling van de omvang van de ondergrond, die significant van invloed kan zijn op het
gedrag van de constructie;
— indien van toepassing, zandwingebieden en dergelijke te identificeren.
3.2.3 Onderzoek voor het ontwerp
(1)P Onderzoek voor het ontwerp moet worden uitgevoerd om:
— de vereiste informatie te verkrijgen voor een geschikt ontwerp van de tijdelijke en blijvende werken;
— de vereiste informatie te verkrijgen om de bouwmethode te kunnen vastleggen;
— om alle eventuele problemen, die zich tijdens de bouw zouden kunnen voordoen, te herkennen.
(2)P Het onderzoek voor het ontwerp moet op een betrouwbare wijze inzicht geven in de opbouw en de
eigenschappen van de gehele ondergrond, die van belang is voor of wordt beïnvloed door de voorgenomen
constructie.
(3)P De parameters, die voor de constructie bepalend zijn om te kunnen voldoen aan de gestelde prestatie-
eisen, moeten worden vastgesteld voordat wordt begonnen met het definitieve ontwerp.
(4) Om er zeker van te zijn dat het onderzoek voor de ontwerpfase betrekking heeft op alle relevante
grondformaties, behoort bijzondere aandacht te zijn besteed aan de volgende geologische kenmerken:
— grondlagenprofiel;
— van nature aanwezige of door mensen gemaakte holten;
— degradatie van gesteente, grond of aanvulmateriaal;
— hydrogeologische effecten;
— geologische breuken, kloven en andere discontinuïteiten;
— aan kruip onderhevige grond- en gesteentemassieven;
— grond en gesteente, die gevoelig is voor zwel of plotseling bezwijken;
— aanwezigheid van afval of antropogene materialen.
(5)P Rekening moet worden gehouden met de geschiedenis van het terrein en zijn omgeving.
(6)P Het onderzoek moet ten minste in die formaties worden uitgevoerd waarvan vastgesteld is dat ze van
betekenis zijn voor het project.
(7)P Gedurende het onderzoek moeten de aanwezige grondwaterniveaus worden vastgesteld. Ieder vrij
waterniveau, dat gedurende het onderzoek wordt opgemerkt, moet worden opgemeten (zie EN 1997-2).
(8) Van iedere waterbron, die van invloed kan zijn op de grondwaterdruk, behoren de extreme drukken te
worden vastgesteld.
(9)P Van ieder afwateringsysteem of onttrekkingsbron in de buurt van de bouwplaats moet de plaats en de
capaciteit worden vastgesteld.
to third parties.
40
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
3.3 Evaluatie van de geotechnische parameters
3.3.1 Algemeen
(1) De onderstaande eisen betreffende de evaluatie van de geotechnische parameters hebben alleen
betrekking op de meest gebruikelijke laboratorium- en veldproeven. Andere proeven mogen zijn gebruikt
mits hun geschiktheid is bewezen op grond van vergelijkbare ervaring.
3.3.2 Typering van grond en gesteente
(1)P De aard en de grondbestanddelen van de grond of het gesteente moeten zijn vastgesteld voordat de
resultaten van andere proeven worden geïnterpreteerd.
(2)P Het materiaal moet zijn onderzocht, gedetermineerd en beschreven volgens een erkende terminologie.
Een evaluatie in geologische zin moet zijn uitgevoerd.
(3) Grond behoort te zijn geclassificeerd en grondlagen behoren te zijn beschreven volgens een erkend
geotechnisch systeem voor grondclassificatie en -beschrijving.
(4) Gesteente behoort te zijn geclassificeerd in termen van de kwaliteit van het vaste (gesteente) materiaal
en de aanwezigheid van scheuren. De kwaliteit van het gesteente behoort te zijn beschreven in termen van
verwering, opbouw van de materiaaldeeltjes, overheersende korrelgrootte van de mineralen, en hardheid en
taaiheid van het belangrijkste mineraal. De aanwezigheid van scheuren behoort te zijn gekenmerkt in termen
van type scheur, breedte, onderlinge afstand en kwaliteit van het vulmateriaal.
(5) In aanvulling op een visuele inspectie van de grond en het gesteente kan een aantal proeven voor
classificatie, identificatie en kwantificering worden gebruikt (zie EN 1997-2), zoals:
voor grond:
— korrelverdeling;
— volumiek gewicht;
— poriëngehalte;
— watergehalte;
— korrelvorm;
— ruwheid van het korreloppervlak;
— relatieve dichtheid;
— Atterbergse grenzen;
— zwelgedrag;
— kalkgehalte;
— gehalte aan organisch materiaal.
voor gesteente:
— mineralogie;
— petrografie (beschrijving van de gesteenten);

to third parties.
41
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— watergehalte;
— volumiek gewicht;
— poriëngehalte;
— voortplantingssnelheid van geluid;
— snelle wateropname;
— zwelgedrag;
— bestandheid tegen verwering ('slake-durability index');
— uniaxiale druksterkte.
3.3.3 Volumiek gewicht
(1)P Het volumiek gewicht moet met voldoende nauwkeurigheid zijn bepaald om de rekenwaarde of de
karakteristieke waarde van de daaruit afgeleide belastingen vast te stellen.
(2) Het volumiek gewicht behoort te zijn bepaald op proefmonsters van grond- en gesteente die genomen
zijn uit ongeroerde monsters (zie EN 1997-2). Als alternatief mag het volumiek gewicht zijn afgeleid van
algemeen geaccepteerde of gedocumenteerde correlaties met, bijvoorbeeld, sonderingen.
3.3.4 Relatieve dichtheid
(1)P De relatieve dichtheid moet de mate van verdichting van niet cohesieve grond uitdrukken, gerelateerd
aan de meest losse en meest vaste pakking zoals vastgelegd in standaardlaboratoriumprocedures.
3.3.5 Verdichtingsgraad
(1)P De verdichtingsgraad van natuurlijke grond of aanvulgrond moet zijn uitgedrukt als de verhouding
tussen het droge volumiek gewicht en het maximale droge volumiek gewicht zoals bepaald in een
standaardverdichtingsproef.
3.3.6 Schuifsterkte
(1)P Bij de bepaling van de schuifsterkte van grond moeten de volgende kenmerken in beschouwing zijn
genomen:
— het in de grond heersende spanningsniveau;
— de anisotropie van de sterkte, in het bijzonder in klei met lage plasticiteit;
— scheuren, in het bijzonder in stijve klei;
— het effect van de vervormingsnelheid;
— zeer grote rekken, indien deze kunnen voorkomen in een ontwerpsituatie;
— aanwezige of opgelegde glijvlakken;
— tijdseffecten;
to third parties.
42
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— sensitiviteit van cohesieve grond;
— verzadigingsgraad.
(2) Wanneer de bepaling van de schuifsterkte is gebaseerd op proefresultaten, behoort rekening te zijn
gehouden met de mate van vertrouwen in de gebruikte theorie, evenals met de mogelijke verstoring
gedurende de monstername en de heterogeniteit van de monsters.
(3) Voor wat betreft tijdseffecten behoort te zijn overwogen dat de periode waarin de grond zich werkelijk
ongedraineerd gedraagt, afhankelijk is van de waterdoorlatendheid, de beschikbaarheid van vrij water en de
geometrie (van de situatie).
(4)P De waarden van de effectieve schuifsterkte parameters c ' en tan ϕ ' moeten slechts constant zijn
verondersteld binnen het spanningstraject waarvoor ze zijn afgeleid.
3.3.7 Stijfheid van de grond
(1)P Bij de bepaling van de stijfheid van de grond moet het volgende in beschouwing zijn genomen:
— drainageomstandigheden;
— niveau van de gemiddelde effectieve spanning;
— natuurlijke en kunstmatige overconsolidatie;
— niveau van de opgelegde schuifrek of schuifspanning, waarbij de laatstgenoemde meestal

genormaliseerd is op de schuifsterkte bij bezwijken.
(2) Betrouwbare metingen van de stijfheid van de grond zijn vaak zeer moeilijk uit veld- of
laboratoriumproeven te verkrijgen. In het bijzonder geven metingen op laboratoriummonsters vaak een
onderschatting van de stijfheid van de grond in-situ, vanwege monsterverstoring en andere effecten. Voor
zover mogelijk behoort daarom het bij vergelijkbare constructies waargenomen gedrag te zijn geanalyseerd.
3.3.8 Kwaliteit en eigenschappen van gesteente en rotsmassa's
3.3.8.1 Algemene beoordeling
(1)P Bij de bepaling van de kwaliteit en de eigenschappen van gesteente en rotsmassa's moet onderscheid
zijn gemaakt tussen het gedrag van het gesteentemateriaal zoals is gemeten op monsters van kernboringen
en het gedrag van veel grotere rotsmassa's, waarin structurele discontinuïteiten aanwezig zijn zoals
laagscheidingen, spleten, afschuifzones en door oplossing ontstane holtes. Bij spleten moet aandacht zijn
geschonken aan de volgende eigenschappen:
— onderlinge afstand;
— oriëntatie;
— opening (spleetwijdte);
— de mate van voortzetting (continuïteit) in de gesteentelaag;
— nauwsluitendheid;
— textuur, waarin begrepen het effect van vroegere bewegingen langs de scheuren;
— opvulling.
to third parties.
43
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(2)P Tevens moeten, indien relevant, onderstaande aspecten worden beschouwd bij het bepalen van de
eigenschappen van gesteente en rotsmassa's:
— in-situ spanningen;
— waterdruk;
— duidelijke variaties in eigenschappen tussen verschillende lagen.
(3) Schattingen van de eigenschappen van rotsmassa's, zoals:
— sterkte en stijfheid,
— de aanwezigheid van spleten, in het bijzonder in gescheurde zones,
— waterdoorlatendheid van het stelsel van spleten,
— vervormingseigenschappen van verweerd gesteente,
mogen worden verkregen door het classificatiesysteem voor gesteentemassa's te gebruiken dat beschreven
is in EN 1997-2.
(4)P De gevoeligheid van gesteente voor veranderingen in bijvoorbeeld het klimaat of de spanningstoestand
moet worden vastgesteld. Ook moet aandacht zijn geschonken aan de invloed van chemische aantasting op
het gedrag van funderingen in of op gesteente.
(5) Bij de bepaling van de kwaliteit van gesteente en rotsmassa's behoort aandacht te zijn besteed aan het
volgende:
— sommige poreuze zachte gesteenten degraderen snel tot een grondsoort met een lage sterkte, in het
bijzonder indien ze worden blootgesteld aan verwering;
— sommige soorten gesteente worden door het grondwater snel opgelost, waardoor zich kanalen, grotten
en verzakkingsholten tot aan het maaiveld kunnen vormen;
— bij ontlasten en blootstelling aan de lucht ondergaan bepaalde gesteenten een sterke zwel door de
absorptie van water door kleimineralen.
3.3.8.2 Uniaxiale druksterkte en vervormbaarheid van gesteente
(1)P Bij de bepaling van de uniaxiale druksterkte en de vervormbaarheid van gesteente moeten de volgende
kenmerken zijn beschouwd:
— de oriëntatie van de belasting met betrekking tot, bijvoorbeeld, de anisotropie van het monster,
laagscheidingen, foliatie;
— de methode van monsterneming en de omstandigheden tijdens de opslag;
— het aantal beproefde monsters;
— de geometrie van de beproefde monsters;
— het watergehalte en verzadigingsgraad op het moment van beproeving;
— de duur van de proef en belastingssnelheid;
— de bepalingsmethode van de elasticiteitsmodulus en het axiale spanningsniveau (of niveaus) waarbij

deze is bepaald.
to third parties.
44
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
3.3.8.3 Schuifsterkte van scheuren
(1)P Bij de bepaling van de schuifsterkte van scheuren van gesteente moeten de volgende kenmerken zijn
beschouwd:
— de oriëntatie van de spleet tijdens de proef ten opzichte van de veronderstelde richting van de belasting;
— de oriëntatie van de afschuifproef;
— het aantal beproefde monsters;
— de afmetingen van het afschuifvlak;
— de grondwaterdruk;
— de mogelijkheid dat het gedrag van het gesteente in de ondergrond wordt beheerst door voortschrijdend
bezwijken.
(2) Zwakke zones in gesteente vallen meestal samen met voegen of laagscheidingen, scheurvlakken of
kloven, of met het scheidingsvlak van grond en gesteente of van beton en gesteente. De gemeten
schuifsterkte van deze vlakken behoort normaal gesproken te zijn gebruikt voor de analyse van de uiterste
grenstoestand van rotsmassa's.
3.3.9 Doorlatendheids- en consolidatieparameters van grond en gesteente
3.3.9.1 Doorlatendheids- en consolidatieparameters van grond
(1)P Bij het bepalen van de doorlatendheids- en consolidatieparameters moet het volgende in beschouwing
zijn genomen:
— de effecten van heterogeniteit;
— de effecten van anisotropie;
— de effecten van scheuren en verschuivingen;
— de effecten van spanningsveranderingen door de voorgenomen belasting.
(2) Doorlatendheidsmetingen op kleine laboratoriummonsters zijn mogelijk niet representatief voor de

omstandigheden in-situ. Indien het enigszins mogelijk is, behoort daarom de voorkeur te worden gegeven
aan proeven in-situ, waarbij de gemiddelde eigenschappen van een groot volume grond worden bepaald.
Rekening behoort echter te worden gehouden met eventuele veranderingen in de doorlatendheid bij een
effectieve spanning die groter is dan de waarde in-situ.
(3) Soms behoort de doorlatendheid te zijn afgeleid uit de korrelverdeling.
3.3.9.2 Doorlatendheidsparameters van gesteente
(1)P Aangezien de doorlatendheid van gesteente hoofdzakelijk wordt bepaald door de mate van
gespletenheid en de aanwezigheid van andere discontinuïteiten zoals breuken en scheuren, moet de
doorlatendheid met geschikte in-situ proeven zijn bepaald of worden afgeleid uit lokale ervaring.
(2) De doorlatendheid in-situ mag worden bepaald door een stelsel pompproeven waarbij de waterstroming
wordt geregistreerd, en waarbij terdege rekening wordt gehouden met de ruimtelijke, geohydrologische
stromingsomstandigheden rondom de constructie en de in kaart gebrachte patronen van spleten en andere
discontinuïteiten.
to third parties.
45
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(3) Doorlatendheidsproeven in het laboratorium behoren alleen te worden gebruikt om het effect van
discontinuïteiten te bestuderen, bijvoorbeeld, in relatie tot de variabele spleetwijdte.
3.3.10 Geotechnische parameters uit veldproeven
3.3.10.1 Sonderingen
(1)P Bij de bepaling van de conusweerstand, de mantelwrijving en, eventueel, de waterspanning tijdens het
sonderen moet met de volgende aspecten rekening zijn gehouden:
— het detailontwerp van conus en wrijvingsmantel; deze kunnen een significante invloed hebben op de
resultaten en daarom moet rekening zijn gehouden met het gebruikte type conus;
— de resultaten kunnen alleen betrouwbaar worden geïnterpreteerd indien de laagopbouw bekend is; in veel
gevallen zullen daarom boringen benodigd zijn in combinatie met sonderingen;
— de effecten van het grondwater en de bovenbelasting;
— in heterogene grond waarin sterk wisselende resultaten zijn gevonden, moeten de sondeerwaarden zijn
gekozen voor de grondlaag die relevant is voor de constructie;
— bestaande correlaties met andere proefresultaten, zoals dichtheidsmetingen en andere

sondeermethoden.
3.3.10.2 Standaardpenetratieproef en dynamische sondering
(1)P Bij het vaststellen van het aantal slagen moeten de volgende aspecten in beschouwing zijn genomen:
— het type proef;
— een gedetailleerde beschrijving van de proefprocedure;
— de grondwatercondities;
— de invloed van de terreinspanning;
— de aard van de grond, in het bijzonder indien stenen en grof grind zijn aangetroffen.
3.3.10.3 Vinproef
(1)P Bij het beoordelen van de proefresultaten moet het volgende in beschouwing zijn genomen:
— de details van de proefprocedure;
— of voor de vinproef genormaliseerde apparatuur is gebruikt;
— of op verschillende diepten metingen zijn verricht om voor de opeenvolgende grondlagen een

sterkteprofiel te verkrijgen;
— de wrijving langs de staaf.
(2) Vinproeven mogen zijn gebruikt voor de bepaling van de ongedraineerde schuifsterkte, cu, van cohesieve
grond.
OPMERKING De vinproef is een eenvoudige en goedkope manier om de begaanbaarheid van slappe grond voor
zware machines en voertuigen te controleren.
to third parties.
46
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(3) Om afgeleide waarden van cu te verkrijgen, behoren de gemeten waarden te zijn gecorrigeerd met een
factor, gebaseerd op lokale ervaring en bijvoorbeeld afhankelijk van de vloeigrens, de plasticiteitsindex en de
verticale korrelspanning.
3.3.10.4 Statische gewichtssondering
(1)P Bij het vaststellen van de proefresultaten van de statische gewichtssondering moeten de volgende
aspecten in beschouwing zijn genomen:
— de gedetailleerde beschrijving van de proefprocedure;
— de grondwatercondities;
— de invloed van de terreinspanning;
— de aard van de grond, in het bijzonder wanneer stenen of grof grind zijn aangetroffen.
(2) Statische gewichtssonderingen mogen zijn gebruikt voor de bepaling van de laagscheidingen en de
dichtheid van niet-cohesieve grond.
3.3.10.5 Pressiometerproef
(1)P Bij het bepalen van de waarden van de limietdruk en de pressiometermodulus moet rekening zijn
gehouden met de volgende aspecten:
— het type instrument;
— de gebruikte procedure om de pressiometer in de grond te brengen.
(2) Pressiometerkrommen, die wijzen op een meer dan matige grondverstoring, behoren niet te zijn gebruikt.
Indien bij de proef de limietdruk niet is bereikt, mag deze zijn bepaald uit een voorzichtige en conservatieve
extrapolatie van de grafiek. Voor proeven waarbij alleen het eerste deel van de pressiometerkromme is
bepaald, mogen algemeen geldende correlaties of, bij voorkeur, lokale correlaties afgeleid uit andere
proeven op hetzelfde terrein zijn gebruikt voor een conservatieve schatting van de limietdruk uit de
pressiometermodulus.
3.3.10.6 Dilatometerproef
(1)P Bij het bepalen van de dilatometerparameters moet rekening zijn gehouden met de installatieprocedure.
(2)P De laagopbouw en in het bijzonder enkele basisparameters zoals de korrelverdeling en de

verzadigingsgraad moeten voorafgaand aan de proef zijn bepaald.
(3) Indien sterkteparameters zijn afgeleid, behoort rekening te zijn gehouden met de penetratieweerstand.
(4) De dilatometerparameters behoren als leidraad te zijn gebruikt voor de bepaling van afgeleide waarden
van de stijfheideigenschappen van de grondlagen.
3.3.10.7 Verdichtingsproeven
(1)P Bij het bepalen van de verdichtbaarheid van aanvulmateriaal moeten de volgende aspecten in
aanmerking zijn genomen:
— de aard van de grond of het gesteente;
— de korrelverdeling;
— de korrelvorm;
— de heterogeniteit van het materiaal;

to third parties.
47
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— het soort materieel dat zal worden gebruikt.
(2) Indien in-situ metingen (zoals sonderingen, dynamische verdichtingsproeven, plaatbelastingsproeven,

zettingsmetingen) worden gebruikt voor de controle van de terreinverdichting, behoren de resultaten van
in-situ verdichtingsproeven (zie 5.3.3 (4)) te worden gerelateerd aan proefresultaten van standaard
laboratoriumverdichtingsproeven om de verdichtbaarheid van een grond- of gesteenteaanvulling vast te
stellen.
3.4 Grondonderzoeksrapport
3.4.1 Eisen
(1)P De resultaten van een geotechnisch onderzoek moeten zijn verzameld in een Grondonderzoeksrapport,
dat deel moet uitmaken van het geotechnisch ontwerprapport volgens 2.8.
(2)P Er moet zijn verwezen naar EN 1997-2 voor informatie over het gebruik van laboratorium- en
veldproeven voor de bepaling van geotechnische parameters.
(3) Het Grondonderzoeksrapport behoort in de regel te bestaan uit:
— een presentatie van alle beschikbare geotechnische informatie, met inbegrip van geologische aspecten
en van toepassing zijnde gegevens;
— een geotechnische evaluatie van de gegevens, waarin melding is gemaakt van de aannamen die zijn
gemaakt bij de interpretatie van de proefresultaten.
Alle informatie mag in één rapport zijn gepresenteerd of in afzonderlijke deelrapporten.
3.4.2 Presentatie van de geotechnische informatie
(1)P In de presentatie van de geotechnische informatie moet zijn begrepen:
— een feitelijk verslag van het gehele veld- en laboratoriumonderzoek;
— documentatie van de gebruikte methoden voor de uitvoering van het veldonderzoek en de

laboratoriumproeven.
De documentatie moet zijn gebaseerd op de proefrapporten volgens EN 1997-2.
(2) In aanvulling hierop behoort het feitelijk verslag de volgende informatie te bevatten, voor zover van
toepassing:
— de namen van alle adviseurs en onderaannemers;
— het doel en de omvang van het geotechnisch onderzoek;
— gegevens waarop de veld- en laboratoriumonderzoeken zijn uitgevoerd;
— algemene veldwaarnemingen voor het project, in het bijzonder:
— tekenen van aanwezigheid van grondwater;
— gedrag van belendende constructies;
— aanwezigheid van groeven en winplaatsen;

to third parties.
48
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— instabiele zones;
— moeilijkheden tijdens ontgraven;
— geschiedenis van het terrein;
— geologie van het terrein, inbegrepen geologische breuken;
— geodetische gegevens;
— informatie van beschikbare luchtfoto's;
— lokale ervaringen in het gebied;
— informatie over de aardbevingsgevoeligheid van het gebied;
— procedures gebruikt voor het nemen, vervoeren en opslag van de grondmonsters;
— type van het gebruikte veldmaterieel;
— overzicht in tabelvorm van de hoeveelheid veld- en laboratoriumonderzoek, en presentatie van

veldwaarnemingen, gedaan door de toezichthouders gedurende het grondonderzoek;
— gegevens over de fluctuatie in de tijd van grondwaterniveau(s) in de boorgaten gedurende de uitvoering

van het veldwerk en in peilbuizen na voltooiing van het veldwerk;
— verzameling van alle boorbeschrijvingen, inclusief foto's van de monsters, met beschrijving van de
grondlagen, uitgaande van de veldwaarnemingen en de resultaten van de laboratoriumproeven;
— de aanwezigheid, of de mogelijke aanwezigheid, van radon;
— gegevens over de vorstgevoeligheid van de grond;
— presentatie van de geordende resultaten van veld- en laboratoriumproeven in bijlagen.
3.4.3 Evaluatie van geotechnische informatie
(1)P Indien van toepassing moet in de evaluatie van de geotechnische informatie zijn begrepen:
— een overzicht van het veld- en laboratoriumonderzoek. Alle beperkingen in de gegevens (bijvoorbeeld
gebrekkig, niet van belang, onvoldoende of onnauwkeurig) moeten worden aangegeven en toegelicht. De
procedures voor monstername, transport en opslag moeten in acht zijn genomen bij de interpretatie van
de proefresultaten. In het bijzonder moeten alle afwijkende proefresultaten zorgvuldig zijn beschouwd om
na te gaan of deze misleidend zijn of het werkelijke gedrag weergeven, waarmee in het ontwerp rekening
moet worden gehouden;
— een overzicht van de afgeleide waarden van de geotechnische parameters;
— eventuele voorstellen voor noodzakelijk aanvullend veld- en laboratoriumonderzoek, met een

onderbouwing van de noodzaak daarvoor. In dergelijke voorstellen moet een gedetailleerd overzicht van
het aanvullend onderzoek zijn opgenomen met speciale aandacht voor de te beantwoorden
onderzoeksvragen.
(2) Ter aanvulling behoort voor zover van toepassing, de evaluatie van de geotechnische gegevens het
volgende te bevatten:
— tabellen en grafieken van de resultaten van het veld- en laboratoriumonderzoek in relatie tot de
projecteisen en, indien dit noodzakelijk wordt geacht,
to third parties.
49
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— histogrammen van de spreiding van de waarden van de meest relevante gegevens en hun verdeling;
— diepte van de grondwaterspiegel en de seizoensschommelingen;
— langsdoorsneden van de ondergrond, waarop het verloop van de verschillende lagen te zien is;
— gedetailleerde beschrijvingen van alle grondlagen met inbegrip van hun fysische eigenschappen en
stijfheids- en sterkte-eigenschappen;
— opmerkingen over onregelmatigheden zoals gevulde holten en holle ruimten;
— de spreiding en eventuele samenvoeging van afgeleide waarden voor de geotechnische parameters van
iedere laag.
to third parties.
50
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Hoofdstuk 4 Supervisie tijdens de uitvoering, monitoring en onderhoud
4.1 Algemeen
(1)P Om de veiligheid en de kwaliteit van een constructie te waarborgen moeten de onderstaande

activiteiten worden ondernomen, voor zover van toepassing:
— er moet supervisie worden uitgeoefend op het bouwproces en de afwerking;
— het gedrag van de constructie moet tijdens de bouw en daarna worden gemonitoord;
— de constructie moet voldoende worden onderhouden.
(2)P De supervisie op het bouwproces, met inbegrip van de afwerking, en welke monitoring dan ook van het
gedrag van de constructie gedurende de bouw en daarna, moet nader zijn voorgeschreven in het
geotechnisch ontwerprapport.
(3) De supervisie op het bouwproces en de afwerking behoort te bestaan uit het volgende, voor zover van
toepassing:
— controle van de geldigheid van de aannamen die voor het ontwerp zijn gedaan;
— vaststelling van verschillen tussen de daadwerkelijke grondgesteldheden en die in het ontwerp zijn
aangenomen;
— controle dat de bouw plaatsvindt volgens het ontwerp.
(4) De volgende waarnemingen en metingen van het gedrag van de constructie en de omgeving behoren te
worden uitgevoerd, voor zover van toepassing:
— gedurende de bouw, bijvoorbeeld om vast te stellen of maatregelen ter verbetering of wijzigingen in de

bouwvolgorde nodig zijn;
— gedurende en na de bouw, om het langtermijn gedrag te evalueren.
(5)P Ontwerpuitgangspunten, die worden beïnvloed door de resultaten van het toezicht en de monitoring
moeten duidelijk zijn vastgesteld.
(6) De omvang van het bouwtoezicht en de hoeveelheid veld- en laboratoriumproeven die nodig zijn voor de
controle en monitoring van het gedrag behoren gedurende het ontwerpstadium te zijn geraamd.
(7)P Bij onverwachte gebeurtenissen, moeten de methode, omvang en frequentie van de monitoring
opnieuw worden beschouwd.
(8)P Het niveau en de kwaliteit van de supervisie en de monitoring moet ten minste gelijk zijn aan hetgeen
waarvan in het ontwerp is uitgegaan en moet in overeenstemming zijn met de gekozen ontwerpparameters
en de partiële factoren.
OPMERKING In bijlage J is een lijst gegeven voor het bouwtoezicht en de monitoring van het gedrag.
4.2 Supervisie
4.2.1 Supervisieplan
(1)P In het supervisieplan uit het geotechnisch ontwerprapport moeten aanvaardbare grenzen voor de
resultaten van de supervisie zijn opgenomen.
to third parties.
51
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(2) In het plan behoren de aard, kwaliteit en frequentie van de supervisie te zijn voorgeschreven, passend
bij:
— de mate van onzekerheid in de ontwerpaannamen;
— de complexiteit van de grondgesteldheden en belastingsomstandigheden;
— het potentiële risico op bezwijken gedurende de bouw;
— de haalbaarheid om tijdens de bouw aanpassingen in het ontwerp toe te passen of corrigerende

maatregelen te nemen.
4.2.2 Inspectie en supervisie
(1)P De bouw moet continu worden geïnspecteerd en de resultaten ervan moeten worden vastgelegd.
(2) Voor geotechnische categorie 1 mag de supervisie worden beperkt tot inspectie, eenvoudige
kwaliteitscontroles en een kwalitatieve beoordeling van het gedrag van de constructie.
(3) Voor geotechnische categorie 2 behoren over het algemeen metingen van de grondeigenschappen of het
gedrag van de constructie te zijn vereist.
(4) Voor geotechnische categorie 3 behoren aanvullende metingen te zijn vereist voor iedere significante
fase van de bouw.
(5)P De volgende zaken moeten worden geregistreerd, voor zover van toepassing:
— belangrijke kenmerken van de grond en het grondwater;
— volgorde van uitvoering;
— kwaliteit van de materialen;
— afwijkingen van het ontwerp;
— tekeningen van de daadwerkelijke uitgevoerde constructie ('as built');
— meetresultaten en de interpretatie ervan;
— waarnemingen van de milieukundige omstandigheden;
— onvoorziene gebeurtenissen.
(6) Van tijdelijk werk behoren ook registraties te worden bijgehouden. Onderbrekingen van het werk en de
omstandigheden ten tijde van de hervatting behoren te worden geregistreerd.
(7)P De resultaten van inspectie en toezicht moeten aan de ontwerper ter beschikking worden gesteld
voordat wordt besloten tot enige ontwerpwijziging.
(8) Over het algemeen behoren de ontwerpdocumenten en de registraties van de bouw gedurende 10 jaar
bewaard te blijven, tenzij anders is overeengekomen. Belangrijke documenten behoren gedurende de hele
levensduur van de constructie bewaard te blijven.
4.2.3 Beoordeling van het ontwerp
(1)P In het licht van de daadwerkelijke grondcondities moeten de geschiktheid van de bouwprocedures en
de bouwvolgorde worden getoetst; het voorspelde gedrag van de constructie moet worden vergeleken met
to third parties.
52
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
het waargenomen gedrag. Het ontwerp moet worden beoordeeld op basis van de resultaten van de inspectie
en het toezicht.
(2) In de beoordeling van het ontwerp behoort een zorgvuldige beschouwing van de meest ongunstige
omstandigheden, die gedurende de bouw voorkomen, te zijn begrepen met betrekking tot:
— grondcondities;
— grondwatercondities;
— belastingen op de constructie;
— invloed op het milieu en de omgeving waaronder afschuivingen en gesteentelawines.
4.3 Controle van de grondgesteldheden
4.3.1 Grond en gesteente
(1)P De beschrijvingen en de geotechnische eigenschappen van de grond en het gesteente waarin of

waarop de constructie gefundeerd of gesitueerd is, moeten tijdens de uitvoering zijn gecontroleerd.
(2) Voor geotechnische categorie 1 behoren de beschrijvingen van de grond en het gesteente te zijn
gecontroleerd door:
— inspectie van het terrein;
— het vaststellen van het type grond en gesteente in het invloedsgebied van de constructie;
— het vastleggen van beschrijvingen van de grond en het gesteente bij ontgravingen.
(3) Voor geotechnische categorie 2 behoren de geotechnische eigenschappen van de grond of het
gesteente waarin of waarop de constructie is gefundeerd of gesitueerd, ook te zijn gecontroleerd. Aanvullend
terreinonderzoek kan nodig zijn. Hiertoe behoren representatieve monsters te zijn genomen en beproefd
voor bepaling van de kenmerkende eigenschappen, de sterkte en de stijfheid.
(4) Voor geotechnische categorie 3 gelden aanvullende eisen waaronder behoren te zijn begrepen nader
onderzoek en bestudering van specifieke grond- of aanvulgrondgesteld-heden, die belangrijke gevolgen voor
het ontwerp kunnen hebben.
(5) Indirecte gegevens van de geotechnische grondeigenschappen (zoals uit heikalenders) behoren te zijn
vastgelegd en gebruikt als ondersteuning bij de interpretatie van de grondgesteldheden.
(6)P Afwijkingen van de grondsoort en de eigenschappen waar in het ontwerp van is uitgegaan, moeten
onverwijld worden gemeld.
OPMERKING Gewoonlijk worden deze afwijkingen gemeld aan de ontwerper.
(7)P De uitgangspunten die bij het ontwerp zijn gebruikt, moeten zijn gecontroleerd om er zeker van te zijn
dat deze geschikt zijn voor de geotechnische kenmerken van de grond, zoals die zijn aangetroffen.
4.3.2 Grondwater
(1)P Voor zover van toepassing moeten het grondwaterpeil, de grondwaterdrukken en de chemische
samenstelling van het grondwater, zoals die bij de uitvoering zijn aangetroffen, zijn vergeleken met de bij het
ontwerp veronderstelde waarden.
to third parties.
53
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(2) Nadere controles behoren te zijn uitgevoerd bij terreinen waarvan bekend is of wordt vermoed, dat de
grondsoort en de doorlatendheid significant variëren.
(3) Voor geotechnische categorie 1 behoren de controles gewoonlijk te zijn gebaseerd op in het verleden
beschreven ervaringen van het gebied of op indirect bewijs.
(4) Voor geotechnische categorieën 2 en 3, behoren gewoonlijk rechtstreekse waarnemingen te zijn gedaan
van de grondwatergesteldheden indien deze van grote invloed zijn op de uitvoeringsmethode of het gedrag
van de constructie.
(5) De kenmerken van de grondwaterstroming en de verdeling van de grondwaterdruk behoren met

peilbuizen en waterspanningsmeters te zijn bepaald, die bij voorkeur zijn aangebracht voor de start van de
uitvoering. Soms kan het nodig zijn peilbuizen en waterspanningsmeters op grote afstanden van het terrein
aan te brengen als onderdeel van het monitoringsysteem.
(6) Indien tijdens de uitvoering veranderingen in de grondwaterdruk optreden die van invloed kunnen zijn op
het gedrag van de constructie, behoort de grondwaterdruk te worden gecontroleerd totdat de uitvoering
gereed is of totdat de grondwaterdruk is afgenomen tot een veilige waarde.
(7) Voor constructies beneden de grondwaterspiegel, die onderhevig kunnen zijn aan opdrijven, behoort de
grondwaterdruk te worden gemonitoord totdat het gewicht van de constructie voldoende groot is om de
mogelijkheid van opdrijven uit te sluiten.
(8) Indien enig onderdeel van het definitieve of tijdelijke werk in belangrijke mate kan worden aangetast door
inwerking van chemische stoffen, behoren chemische analyses van het (stromend) grondwater te worden
uitgevoerd.
(9)P De invloed van de bouwactiviteiten (waaronder begrepen werkzaamheden zoals bemaling, grouting en
tunnelbouw) op het grondwaterregime moet zijn getoetst.
(10)P Afwijkingen van de grondwaterkenmerken ten opzichte van het ontwerp moeten onverwijld worden
gerapporteerd.
(11)P De uitgangspunten, die bij het ontwerp zijn gebruikt, moeten worden gecontroleerd om er zeker van te
zijn dat deze geldig zijn bij de aangetroffen grondwaterkenmerken.
4.4 Controle van de uitvoering
(1)P Nagegaan moet zijn of de werkzaamheden in het terrein overeenstemmen met de bouwmethode
waarvan in het ontwerp is uitgegaan en die is vastgelegd in het geotechnisch ontwerprapport. Indien
verschillen tussen de ontwerpaannamen en de terreinwerkzaamheden worden geconstateerd, moeten deze
onverwijld worden gemeld.
(2)P Afwijkingen van de bouwmethoden waarop het ontwerp is gebaseerd en die zijn vastgelegd in het
geotechnisch ontwerprapport, moeten uitdrukkelijk en weldoordacht worden beschouwd en verwerkt.
(3)P De uitgangspunten waarvan in het ontwerp is uitgegaan, moeten zijn getoetst om er zeker van te zijn
dat ze geschikt zijn voor de uitvoeringsvolgorde die wordt toegepast.
(4) Voor geotechnische categorie 1 hoeft in het geotechnisch ontwerprapport over het algemeen geen
formeel bouwschema te zijn opgenomen.
OPMERKING De uitvoeringsvolgorde wordt in de regel bepaald door de aannemer.
(5) Voor geotechnische categorieën 2 en 3 mag in het geotechnisch ontwerprapport de uitvoeringsvolgorde

zijn opgenomen waarvan in het ontwerp is uitgegaan.
to third parties.
54
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
OPMERKING Als alternatief kan in het geotechnisch ontwerprapport worden opgenomen dat de aannemer de
uitvoeringsvolgorde bepaalt.
4.5 Monitoring
(1)P Monitoring moet worden toegepast:
— om te controleren of het in het ontwerp voorspelde gedrag klopt;
— om er zeker van te zijn dat het gedrag van de constructie na voltooiing aan de eisen zal blijven voldoen.
(2)P Het monitoringprogramma moet in overeenstemming met het geotechnisch ontwerprapport worden
uitgevoerd (zie 2.8(3)).
(3) Het daadwerkelijke gedrag van constructies behoort te worden vastgelegd om een gegevensbank van
vergelijkbare ervaringen samen te stellen.
(4) In de monitoring behoren de volgende metingen te zijn begrepen:
— vervorming van de ondergrond die door de constructie wordt beïnvloed;
— grootte van de belastingen;
— grootte van de contactdrukken tussen grond en constructie;
— grondwaterdrukken;
— krachten en verplaatsingen (verticale of horizontale bewegingen, rotaties of vervormingen) van

constructieve elementen.
(5) De meetresultaten behoren samen met kwalitatieve waarnemingen te worden beschouwd, met inbegrip
van het architectonisch voorkomen.
(6) De periode waarover na de bouw monitoring moet worden uitgevoerd, behoort te kunnen worden
aangepast, afhankelijk van de waarnemingen tijdens de bouw. Voor constructies die een ongunstige
uitwerking kunnen hebben op belangrijke delen van de omgeving, of waarvan bezwijken abnormaal risico
kan inhouden voor eigendommen of levens, behoort te worden geëist dat monitoring wordt uitgevoerd
gedurende meer dan 10 jaar na voltooiing, of gedurende de gehele levensduur van de constructie.
(7)P De resultaten die na monitoring zijn verkregen moeten altijd worden geëvalueerd en geïnterpreteerd. Dit
moet in de regel op kwantitatieve wijze geschieden.
(8) Voor geotechnische categorie 1, mag de evaluatie van het gedrag eenvoudig en kwalitatief zijn en
worden gebaseerd op visuele waarnemingen.
(9) Voor geotechnische categorie 2 mag de evaluatie van het gedrag worden gebaseerd op metingen van de
verplaatsingen van geselecteerde punten van de constructie.
(10) Voor geotechnische categorie 3 behoort de evaluatie van het gedrag in de regel te worden gebaseerd
op verplaatsingsmetingen en op analyses, waarin rekening is gehouden met de uitvoeringsvolgorde.
(11)P Bij constructies die een ongunstig effect kunnen hebben op de grond- of grondwatergesteldheden,
moet bij het opzetten van het monitoringprogramma rekening worden gehouden met de mogelijkheid van
lekkage of van wijzigingen in het grondwaterstromingspatroon, vooral in geval van fijnkorrelige grond.
(12) Voorbeelden van dit soort constructies zijn:
— waterkerende constructies;
to third parties.
55
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— constructies om kwel tegen te gaan;
— tunnels;
— grote ondergrondse constructies;
— diepe kelders;
— taluds en grondkerende constructies;
— grondverbeteringen.
4.6 Onderhoud
(1)P Het vereiste onderhoud om de veiligheid en bruikbaarheid van de constructie te waarborgen, moet
gedetailleerd worden opgegeven.
OPMERKING In de regel is deze opgave bestemd voor de eigenaar / opdrachtgever.
(2) In de specificatie van het onderhoud behoort informatie te zijn begrepen over:
— kritieke onderdelen van de constructie, waarvoor regelmatige controle vereist is;
— werkzaamheden die niet mogen worden uitgevoerd zonder dat vooraf het ontwerp van de constructie is
beoordeeld;
— frequentie van de controle.

to third parties.
56
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Hoofdstuk 5 Aanvulling, bemaling en drainage, grondverbetering en wapening

van grond
5.1 Algemeen
(1)P De bepalingen in dit hoofdstuk zijn van toepassing in geval geschikte grondgesteldheden zijn verkregen
door:
— aanbrengen van grond, breuksteen, gesprongen gesteente of bepaalde afvalproducten;
— bemaling en drainage;
— behandeling van de grond;
— wapening van de grond.
OPMERKING 1 Gevallen waarbij met een constructief doel grond of korrelvormig materiaal is aangebracht, betreffen:
— aanvullingen onder funderingen en volledig door grond ondersteunde vloerplaten;
— aanvullingen van ontgravingen en achter grondkerende constructies;
— complete aanvullingen van ondergrond waaronder opgespoten terrein, landschappelijk grondwerk en

afvalbergen;
— ophogingen voor kleine dammen en infrastructuur.
OPMERKING 2 Bemaling van gond kan tijdelijk of blijvend zijn.
OPMERKING 3 Grond, die behandeld is om zijn eigenschappen te verbeteren, kan zowel natuurlijke grond als
aanvulgrond zijn. De grondverbetering kan van tijdelijke aard of blijvende aard zijn.
(2)P Ontwerpprocedures voor geotechnisch werk zoals aanvullingen, bemaling en drainage,

grondverbetering en wapening van grond moeten worden ontleend aan de hoofdstukken 6 t.m. 12.
5.2 Fundamentele eisen
(1)P Aanvullingen en bemaling en drainage, verbeterde of gewapende grond moeten in staat zijn de
belastingen, voortvloeiend uit hun functie en uit hun omgeving, te weerstaan.
(2)P Ook de grond waarop de aanvulling is aangebracht, moet voldoen aan deze fundamentele eisen.
5.3 Aanbrengen van een aanvulling
5.3.1 Grondbeginselen
(1)P Bij het ontwerp van aanvulconstructies moet zijn bedacht dat de geschiktheid van de aanvulling
afhankelijk is van:
— goede verwerkbaarheid van het materiaal;
— geschikte constructieve eigenschappen na verdichting;
(2) In het ontwerp behoort het transport en het aanbrengen van de aanvulling te worden beschouwd.
to third parties.
57
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
5.3.2 Keuze van het aanvulmateriaal
(1)P Het bereiken van voldoende sterkte, stijfheid, duurzaamheid en doorlatendheid na verdichting moet de
basis vormen voor de criteria waaraan het materiaal moet voldoen om geschikt te zijn voor aanvulling. Bij
deze criteria moeten het doel van de aanvulling en de eisen van een eventuele erop aan te brengen
constructie in acht zijn genomen.
(2) De meeste goed gegradeerde natuurlijke, korrelvormige materialen en bepaalde afvalproducten, zoals
uitgeselecteerd mijnafval en poederkoolvliegas, zijn geschikte materialen voor aanvulling. Ook mogen in
bepaalde omstandigheden sommige kunstmatig gefabriceerde materialen, zoals licht aanvulmateriaal,
worden gebruikt. Sommige cohesieve materialen kunnen geschikt zijn maar vereisen speciale zorg.
(3)P De volgende aspecten moeten in acht zijn genomen bij het specificeren van aanvulmateriaal:
— korrelverdeling;
— weerstand tegen verbrijzeling;
— verdichtbaarheid;
— doorlatendheid;
— plasticiteit;
— sterkte van de onderliggende grond;
— gehalte aan organische stoffen;
— chemische aantasting;
— milieuvervuilende effecten;
— oplosbaarheid;
— gevoeligheid voor volumeverandering (zwellende klei en materialen met instabiele structuur);
— gevoeligheid voor lage temperaturen en vorst;
— weerstand tegen verwering;
— effect van ontgraving, transport en aanbrengen;
— mogelijkheid van cementatie na aanbrengen (bijvoorbeeld hoogovenslak).
(4) Indien plaatselijk aanwezig materiaal in de natuurlijke toestand niet geschikt is om als aanvulmateriaal te
gebruiken, kan het nodig zijn één van de volgende behandelingen toe te passen:
— aanpassen van het watergehalte;
— mengen met cement, kalk of andere materialen;
— breken, zeven of wassen;
— beschermen met geschikt materiaal;
— toepassen van drainagelagen.
(5) Bevroren, zwellende of oplosbare grond behoort over het algemeen niet te worden gebruikt als
aanvulmateriaal.
to third parties.
58
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(6)P Indien het geselecteerde materiaal chemicaliën bevat die mogelijk agressief of vervuilend zijn, moeten
afdoende maatregelen zijn genomen om te verhinderen dat constructies of leidingen worden aangetast of
het grondwater verontreinigd raakt. Dergelijke materialen mogen alleen in grote hoeveelheden zijn gebruikt
op locaties met blijvende monitoring.
(7)P In geval van twijfel, moet het aanvulmateriaal bij de winplaats zijn onderzocht op geschiktheid voor het
beoogde doel. Het soort, het aantal en de frequentie van de proeven moet worden gekozen op basis van het
type en de heterogeniteit van het materiaal en de aard van het project.
(8) In geotechnische categorie 1 kan vaak worden volstaan met inspectie van het materiaal.
(9)P Materiaal dat wordt gebruikt voor aanvullingen waaraan voorgeschreven strenge eisen aan draagkracht,
zetting en stabiliteit zijn gesteld, mag geen significante hoeveelheid van stoffen als sneeuw, ijs of veen
bevatten.
(10) Bij aanvullingen, waaraan geen eisen worden gesteld betreffende de draagkracht, de zetting of de
stabiliteit, mag het aanvulmateriaal kleine hoeveelheden sneeuw, ijs of veen bevatten.
5.3.3 Keuze van methoden voor aanbrengen en verdichten van een aanvulling
(1)P Rekening houdend met het doel en de gedragseisen, moeten voor iedere zone of laag van een
aanvulling verdichtingscriteria zijn vastgesteld.
(2)P De methoden voor het aanbrengen en verdichten van een aanvulling moeten zo zijn voorgeschreven
dat de stabiliteit van de aanvulling gedurende de gehele bouwtijd verzekerd is en de natuurlijke ondergrond
geen nadelige effecten ondervindt.
(3)P De verdichtingsmethode voor een aanvulling moet zijn voorgeschreven, rekening houdend met de
verdichtingscriteria en met het onderstaande:
— de oorsprong en aard van het materiaal;
— de methode van aanbrengen;
— het watergehalte tijdens het aanbrengen en de mogelijke variaties daarin;
— de aanvankelijke en uiteindelijke dikte van de ophooglaag;
— de lokale klimatologische omstandigheden;
— de homogeniteit van de verdichting;
— de aard van de onderliggende grond.
(4) Om te komen tot een geschikte verdichtingsmethode behoort op het terrein een proefverdichting te
worden uitgevoerd met het voorziene materiaal en de voorziene verdichtingsapparatuur. Hieruit kan de
verdichtingsmethode, die in het werk moet worden toegepast, nader worden bepaald (methode van
aanbrengen, verdichtingsapparatuur, laagdikte, aantal verdichtingsgangen, geschikte transportmethoden,
benodigde hoeveelheid water die moet worden toegevoegd). Een proefverdichting kan ook worden gebruikt
om de controle-eisen vast te stellen.
(5) Indien er tijdens het aanbrengen van cohesief aanvulmateriaal kans is op neerslag, behoort de bovenkant
van de aanvulling in alle fasen voldoende helling te hebben om het regenwater te laten wegstromen.
(6) Bij temperaturen beneden het vriespunt kan het nodig zijn het aanvulmateriaal te verwarmen voordat het
wordt aangebracht en het oppervlak van de aanvulling te beschermen tegen vorst. De noodzaak voor deze
maatregelen behoort per geval te worden beoordeeld, rekening houdend met de kwaliteit van het
aanvulmateriaal en de benodigde verdichtingsgraad.
to third parties.
59
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(7)P Aanvullingen naast funderingen en onder volledig door grond ondersteunde vloerplaten moeten zo
worden verdicht dat geen zakkingschade kan ontstaan.
(8) Aanvulmateriaal behoort op een ongeroerd en gedraineerd grondoppervlak te worden aangebracht.

Iedere menging van het materiaal met de ondergrond behoort te worden vermeden door een geotextielfilter
of een filterlaag toe te passen.
(9) Voordat aanvulmateriaal onder water wordt aangebracht, behoort al het slappe materiaal door baggeren
of op andere wijze te worden verwijderd.
5.3.4 Controle van de aanvulling
(1)P De aanvulling moet worden geïnspecteerd of beproefd om er zeker van te zijn dat het materiaal, het
watergehalte bij het aanbrengen en de verdichtingsprocedures in overeenstemming zijn met de
voorschriften.
(2) Voor sommige combinaties van materialen en verdichtingsprocedures is geen controle nodig indien uit
een veldproef of uit vergelijkbare ervaring bekend is dat de verdichtingsprocedure voldoet.
(3) De verdichting behoort te worden gecontroleerd met één van de volgende methoden:
— meting van het droge volumiek gewicht en, indien in het ontwerp vereist, meting van het watergehalte;
— meting van eigenschappen zoals de indringweerstand of de stijfheid. In cohesieve grond kan met
dergelijke metingen niet altijd worden vastgesteld of voldoende verdichting is bereikt.
(4) Minimumwaarden van de dichtheid van de aanvulling die bijvoorbeeld is bepaald als Proctordichtheid,
behoren te zijn voorgeschreven en in het veld te zijn gecontroleerd.
(5) Voor een aanvulling van breuksteen of een aanvulling waarin veel grove delen aanwezig zijn, behoort de
verdichting te worden gecontroleerd met in-situ methoden. De Proctorproef is niet geschikt voor dit soort
materiaal.
(6) Controle ter plekke (zie EN 1997-2) kan met één van de volgende methoden:
— door zich ervan te vergewissen dat de verdichting is uitgevoerd volgens de procedure die is afgeleid uit
een veldproef of uit vergelijkbare ervaring;
— door te controleren dat de zakking die wordt veroorzaakt door een extra verdichtingsgang gelijk is aan of
kleiner is dan een voorgeschreven waarde;
— plaatbelastingsproeven;
— seismische of dynamische methoden.
(7)P In gevallen waarin oververdichting niet aanvaardbaar is, moet een bovengrens van de verdichting zijn
voorgeschreven.
(8) Oververdichting kan onderstaande nadelige effecten veroorzaken:
— het ontstaan van microscopisch kleine gladde schuifvlakjes in klei en een hoge grondstijfheid in taluds;
— hoge gronddrukken op ondergrondse en grondkerende constructies;
— verbrijzeling van materialen zoals zacht gesteente, slakken en vulkanisch zand dat als licht
aanvulmateriaal wordt gebruikt.
to third parties.
60
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
5.4 Bemaling en drainage
(1)P Ieder plan om water aan de grond te onttrekken of om de waterdruk te verlagen moet zijn gebaseerd op
de resultaten van een geotechnisch of geohydrologisch onderzoek.
(2) Water kan aan de grond worden onttrokken door drainage, pompen vanuit putten, bemalingsfilters of
dieptebronnen, of door elektro-osmose. De te kiezen methode is afhankelijk van:
— de aanwezige grond- en grondwatergesteldheden;
— de kenmerken van het project, bijvoorbeeld de ontgravingsdiepte en de omvang van de bemaling en de

drainage.
(3) Een stelsel retourputten op enige afstand van de ontgraving kan deel uitmaken van het bemalingsplan.
(4) In het bemalingsplan moeten onderstaande voorwaarden zijn beschouwd, voor zover van toepassing:
— in geval van een ontgraving zijn de zijkanten van de ontgraving te allen tijde gedurende de
grondwaterstandsverlaging stabiel; ook ontstaat geen buitensporige rijzing of bezwijken van de bodem,
bijvoorbeeld ten gevolge van wateroverspanningen onder een minder doorlatende laag;
— het bemalingsysteem leidt niet tot buitensporige zettingen van of schade aan belendende constructies;
— het bemalingsysteem leidt niet tot buitensporige gronduitspoeling vanuit de zijkanten of de bodem van de
ontgraving;
— rond pompputten is een adequaat filter aanwezig om te voorkomen dat met het weggepompte water een
aanzienlijke hoeveelheid grond meekomt, tenzij het aanwezige materiaal redelijk uniform is zodat het kan
fungeren als natuurlijk filter;
— het uit een ontgraving weggepompte water wordt gewoonlijk op voldoende afstand van de ontgraving
geloosd;
— het bemalingssysteem is zo ontworpen en geïnstalleerd dat de in het ontwerp voorziene waterniveaus en

waterspanningen zonder noemenswaardige schommelingen kunnen worden gehandhaafd;
— er is voldoende reserve op de pompcapaciteit aanwezig en in geval van een storing is reserve

pompcapaciteit aanwezig;
— bij het stijgen van het grondwater naar het oorspronkelijke niveau moeten problemen, zoals het instorten
van grond met een gevoelige structuur, bijvoorbeeld los zand, worden voorkomen;
— de bemaling leidt niet tot buitensporig transport van verontreinigd water naar de ontgraving;
— de bemaling leidt niet tot buitensporige wateronttrekking in een drinkwaterwingebied.
(5)P De doelmatigheid van de bemaling moet indien nodig worden gecontroleerd door monitoring van het
grondwaterniveau, de grondwaterdruk en de bewegingen in de grond. Regelmatig moeten de meetgegevens
worden beoordeeld en geïnterpreteerd om de effecten van de bemaling op de grondgesteldheid en op het
gedrag van belendende constructies te bepalen.
(6)P Indien gedurende lange tijd moet worden gepompt, moet het grondwater onderzocht worden op de
aanwezigheid van opgeloste zouten en gassen, die kunnen leiden tot corrosie van de bemalingsfilters of
verstopping ervan door neerslag van zouten.
(7)P Systemen voor langdurige bemaling en drainage moeten zo zijn ontworpen dat verstopping door
bacteriologische processen of door andere oorzaken wordt voorkomen.
to third parties.
61
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
5.5 Grondverbetering en wapening van grond
(1)P Voordat enige grondverbetering of een grondwapening wordt gekozen of toegepast, moet een
geotechnisch onderzoek naar de oorspronkelijke grondgesteldheid zijn uitgevoerd.
(2)P De grondverbeteringsmethode voor een bepaald geval moet zijn ontworpen rekening houdend met de
onderstaande factoren, voor zover van toepassing:
— dikte en eigenschappen van de ondergrond of het aanvulmateriaal;
— grootte van de waterdrukken in de diverse lagen;
— aard, afmeting en plaats van de constructie die door de grond wordt ondersteund;
— verhinderen van schade aan belendende constructies of leidingen;
— of de grondverbetering van tijdelijke of blijvende aard is;
— wat betreft de te verwachten verplaatsingen, de relatie tussen de grondverbeteringsmethode en de

bouwvolgorde;
— het effect op de omgeving met inbegrip van vervuiling door giftige stoffen of veranderingen in het
grondwaterpeil;
— de achteruitgang van het materiaal op de lange termijn.
(3)P De doelmatigheid van de grondverbetering moet worden gecontroleerd aan de hand van de
opleveringscriteria door de bewerkstelligde veranderingen in de van belang zijnde grondeigenschappen te
bepalen.
to third parties.
62
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Hoofdstuk 6 Funderingen op staal
6.1 Algemeen
(1)P De bepalingen in dit hoofdstuk gelden voor funderingen op staal, inclusief poeren, stroken en
funderingsplaten.
(2) Sommige bepalingen kunnen van toepassing zijn voor diep gelegen funderingen zoals caissons.
6.2 Grenstoestanden
(1)P De onderstaande grenstoestanden moeten zijn beschouwd, op basis waarvan een staat met van
toepassing zijnde gevallen moet zijn opgesteld:
— verlies van de algehele stabiliteit;
— bezwijken door overschrijding van de draagkracht, doorponsen, zijdelings wegpersen ('squeezing');
— bezwijken door horizontaal glijden;
— gelijktijdig bezwijken in de ondergrond en in de constructie;
— bezwijken van de constructie door verplaatsingen van de fundering;
— zeer grote zettingen;
— buitensporige rijzing vanwege zwel, vorst en andere oorzaken;
— onaanvaardbare trillingen.
6.3 Belastingen en ontwerpsituaties
(1)P Ontwerpsituaties moeten zijn geselecteerd volgens 2.2.
(2) De in 2.4.2 (4) opgesomde belastingen behoren in beschouwing te zijn genomen bij de selectie van de
grenstoestanden voor de berekeningen.
(3) Indien de stijfheid van de constructie belangrijk is, behoort een analyse van de interactie tussen de
constructie en de ondergrond te zijn uitgevoerd om de verdeling van de belastingen te bepalen.
6.4 Overwegingen voor ontwerp, berekening en uitvoering
(1)P Bij het kiezen van de diepte van een fundering op staal moet het volgende in beschouwing zijn
genomen:
— funderingsaanzet op een laag met voldoende draagkracht;
— de diepte waarboven door seizoensvariaties of door bomen en struiken veroorzaakte krimp en zwel van
kleiachtige grond aanzienlijke vervormingen kan veroorzaken;
— de diepte waarboven schade door vorst voor kan komen;

to third parties.
63
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— het niveau van de grondwaterspiegel en de problemen die kunnen ontstaan indien beneden dit niveau
een ontgraving voor de fundering nodig is;
— eventuele grondverplaatsingen en afname van de sterkte van de draagkrachtige laag door kwel of
klimatologische invloeden of door de uitvoeringswijze;
— de invloed van ontgravingen op belendende funderingen en constructies;
— voorziene ontgravingen voor nutsleidingen op korte afstand van de fundering;
— hoge of lage temperaturen overgedragen vanuit het gebouw;
— de kans op erosie;
— de invloed van variaties in het watergehalte door lange droge perioden, gevolgd door perioden met regen,
op de eigenschappen van krimp- en zwelgevoelige grond in droge klimaatgebieden;
— de aanwezigheid van oplosbare materialen, bijvoorbeeld kalksteen, versteende klei, gips, zoutrotsen.
(2) Schade door vorst zal niet optreden indien:
— de grond niet vorstgevoelig is;
— het aanzetniveau van de fundering beneden de vorstvrije diepte ligt;
— vorst geen invloed zal hebben door isolatie.
(3) EN-ISO 13793 mag worden toegepast voor beschermende maatregelen tegen vorst bij funderingen van
gebouwen.
(4)P Naast het voldoen aan de constructie-eisen, moet bij de keuze van de ontwerpfunderingsbreedte
rekening zijn gehouden met praktische aspecten zoals economische ontgravingsdiepte, onnauwkeurigheden
in het uitzetten, benodigde werkruimte en de afmetingen van de muur of de kolom die door de fundering
wordt ondersteund.
(5)P Voor funderingen op staal moet één van de volgende ontwerpmethoden zijn gebruikt:.
— een directe methode, waarbij voor iedere grenstoestand afzonderlijke analyses zijn gemaakt. Bij de
controle van een uiterste grenstoestand moet het beschouwde bezwijkmechanisme zo goed mogelijk in
de berekening zijn gemodelleerd. Bij de controle van een bruikbaarheidsgrenstoestand moet een
zettingsberekening zijn gemaakt;
— een indirecte methode, waarbij wordt uitgegaan van vergelijkbare ervaring en van de resultaten van veld-
of laboratoriummetingen of andere waarnemingen, die is gekozen uitgaande van de belastingen in de
bruikbaarheidsgrenstoestand en zo dat aan de eisen van alle relevante uiterste grenstoestanden wordt
voldaan;
— een methode op basis van voorschriften, waarbij een aangenomen draagkracht wordt gebruikt (zie 2.5).
(6) In 6.5 en 6.6 zijn berekeningsmethoden gegeven, die behoren te worden gebruikt voor de berekening van
de uiterste en bruikbaarheidsgrenstoestand van een fundering op staal, aangezet op grond. In geval van
funderingen op staal op gesteente behoren de voorgeschreven waarden volgens 6.7 te worden gebruikt bij
de berekening.
to third parties.
64
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
6.5 Ontwerp en berekening van de uiterste grenstoestand
6.5.1 Algehele stabiliteit
(1)P De algehele stabiliteit moet, zowel met als zonder de funderingen, zijn gecontroleerd, in het bijzonder in
de volgende gevallen:
— in de buurt van of op een natuurlijk of kunstmatig talud;
— in de buurt van een ontgraving of een grondkering;
— in de buurt van een rivier, kanaal, meer, waterreservoir of de kust;
— in de buurt van mijnen of ondergrondse constructies.
(2)P In die gevallen moet met de methoden volgens hoofdstuk 11 zijn aangetoond dat stabiliteitsverlies van
het grondlichaam met de funderingen voldoende onwaarschijnlijk is.
6.5.2 Draagvermogen
6.5.2.1 Algemeen
(1)P Voor alle uiterste grenstoestanden moet aan de onderstaande ongelijkheid zijn voldaan:
Vd ≤ Rd (6.1)
(2)P R d moet zijn berekend volgens 2.4.
(3)P In V d moeten zijn begrepen het gewicht van de fundering, het gewicht van al het aanvulmateriaal en
alle gronddrukken, zowel gunstig als ongunstig. Waterdrukken, die niet het gevolg zijn van de fundering zelf,
moeten zijn inbegrepen als belastingen.
6.5.2.2 Analytische methode
(1) Een algemeen gangbare analytische berekeningsmethode behoort te zijn gebruikt.
OPMERKING De analytische berekeningsmethode die als voorbeeld is gegeven in bijlage D, kan worden gebruikt.
(2)P In het bijzonder bij fijnkorrelige grond moeten in de analyse korte- en lange-duurwaarden voor R d zijn
beschouwd.
(3)P Indien de grond of het gesteente onder een fundering duidelijk gelaagd is of andere onregelmatigheden
vertoont, moet rekening zijn gehouden met de constructieve eigenschappen van de ondergrond bij de
aanname van het glijvlak en de keuze van de schuifsterkte- en vervormingsparameters.
(4)P Bij de berekening van de rekenwaarde van het draagvermogen van een fundering op gelaagde
afzettingen, waarvan de eigenschappen onderling sterk verschillen, moeten voor iedere afzonderlijke laag
rekenwaarden van de grondparameters zijn bepaald.
(5) Indien onder een slappe grondlaag een harde grondlaag aanwezig is, mag het draagvermogen zijn
berekend met de schuifsterkteparameters van de slappe laag. In het tegenovergestelde geval, behoort te zijn
gecontroleerd op weerstand tegen doorponsing.
(6) Analytische methoden zijn vaak niet geschikt voor de ontwerpsituaties volgens 6.5.2.2(3)P, 6.5.2.2(4)P
en 6.5.2.2(5). In dat geval behoren numerieke methoden te zijn gebruikt om het meest ongunstige
bezwijkmechanisme vast te stellen.
(7) De berekeningen voor de algehele stabiliteit volgens hoofdstuk 11 mogen zijn gebruikt.
to third parties.
65
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
6.5.2.3 Semi-empirische methode
(1) Een algemeen gangbare semi-empirische methode behoort te zijn gebruikt.
OPMERKING De in bijlage E als voorbeeld gegeven semi-empirische methode voor de schatting van het
draagvermogen op basis van de resultaten van pressiometerproeven, wordt aanbevolen.
6.5.2.4 Methode met aangenomen draagvermogen
(1) Een algemeen gangbare methode voor de bepaling van het aangenomen draagvermogen behoort te zijn
gebruikt.
OPMERKING De in bijlage G als voorbeeld gegeven methode voor de bepaling van het aangenomen
draagvermogen van een fundering op staal op gesteente, wordt aanbevolen. Indien een dergelijke methode wordt
gebruikt, behoort het resultaat te worden beoordeeld op basis van vergelijkbare ervaring.
6.5.3 Weerstand tegen glijden
(1)P Indien de belasting op de fundering niet haaks op het grondvlak staat, moet de fundering zijn
gecontroleerd op bezwijken door afschuiven langs het grondvlak.
(2)P Aan onderstaande ongelijkheid moet zijn voldaan:
H d ≤ R d + R p;d (6.2)
(3)P In H d moeten de rekenwaarden van eventuele actieve gronddrukken op de fundering zijn begrepen.
(4)P R d moet worden berekend volgens 2.4.
(5) De waarden van R d en R p;d behoren in overeenstemming te zijn met de grootte van de verplaatsing in de
beschouwde grenstoestand. Bij grote verplaatsingen behoort rekening te zijn gehouden een eventuele
lagere sterkte dan de piekwaarde (residuele waarde). Bij het kiezen van een waarde voor R p;d behoort
rekening te zijn gehouden met de voorziene gebruiksduur van de constructie.
(6)P Voor funderingen die zijn aangezet in kleigrond in de zone die vervormingen door seizoensinvloeden
ondergaat, moet rekening zijn gehouden met de mogelijkheid dat de klei door krimp los komt van de verticale
zijden van de fundering.
(7)P Rekening moet zijn gehouden met de mogelijkheid dat de grond aan de voorzijde van de fundering kan
worden verwijderd door erosie of menselijke activiteiten.
(8)P Voor de gedraineerde toestand moet de rekenwaarde van de afschuifweerstand, R d, zijn berekend door
uit te gaan van rekenwaarden van de grondeigenschappen of van de grondweerstand volgens de volgende
formules:
R d = V 'd tan δ d (6.3a)
of
R d = (V 'd tan δ k) / γ R;h (6.3b)
OPMERKING In ontwerpmethoden waarbij de partiële factoren op de belastingseffecten worden toegepast, is de

partiële factor voor belastingen (γ F) gelijk aan 1,0 en geldt V 'd = V 'k in vergelijking (6.3b).
(9)P Bij de bepaling van V 'd moet in rekening zijn gebracht of H d en V 'd afhankelijke of onafhankelijke
belastingen zijn.
to third parties.
66
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(10) De rekenwaarde van de wrijvingshoek δ d mag voor in het werk gestorte betonnen funderingen gelijk zijn
genomen aan de rekenwaarde van de effectieve hoek van inwendige wrijving bij de kritieke dichtheid, ϕ 'cv;d,
en voor gladde prefab funderingen aan ⅔ ϕ 'cv;d. De eventuele cohesie c ' behoort te zijn verwaarloosd.
(11)P Voor de ongedraineerde toestand moet de rekenwaarde van de afschuifweerstand, R d, zijn berekend
door uit te gaan van rekenwaarden van de grondeigenschappen of van de grondweerstand volgens de
volgende formules:
R d = A c c u;d (6.4a)
of
R d = (A c c u;k) / γ R;h (6.4b)
(12)P Indien water of lucht het contactvlak tussen fundering en ongedraineerde klei kan bereiken, moet de
volgende controle zijn uitgevoerd:
R d ≤ 0,4 V d (6.5)
(13) De eis van (6.5) mag alleen buiten beschouwing zijn gelaten indien de vorming van een opening tussen
de fundering en de grond wordt verhinderd door zuigspanningen in de zone waar geen positieve druk
vanwege de fundering op de grond aanwezig is.
6.5.4 Krachten met een grote excentriciteit
(1)P Ingeval de excentriciteit van de belasting groter is dan ⅓ van de breedte van een rechthoekige
fundering of 0,6 maal de straal van een cirkelvormige fundering, moeten speciale maatregelen worden
genomen. Dergelijke maatregelen omvatten:
— een zorgvuldige controle van de rekenwaarden van de belastingen volgens 2.4.2;
— detail ontwerpberekening van de rand van de fundering, rekening houdend met de uitvoeringstoleranties.
(2) Een toelaatbare afwijking van 0,1 m behoort in acht te zijn genomen tenzij hier tijdens de uitvoering
speciale zorg aan is besteed.
6.5.5 Bezwijken van de constructie door verplaatsing van de fundering
(1)P Zettingsverschillen en verschillen in horizontale verplaatsing van de fundering moeten zijn beschouwd
om er zeker van te zijn dat deze niet leiden tot een uiterste grenstoestand in de ondersteunde constructie.
(2) Er mag een aangenomen draagkracht zijn toegepast (zie 2.5) mits verplaatsingen niet leiden tot het
bereiken van een uiterste grenstoestand in de constructie.
(3)P In zwellingsgevoelige grond moet zijn vastgesteld of ongelijkmatige zwelling kan optreden en de
funderingen en constructies moeten zo zijn ontworpen dat zij deze kunnen weerstaan of opnemen.
6.6 Ontwerp voor de bruikbaarheidsgrenstoestand
6.6.1 Algemeen
(1)P Rekening moet zijn gehouden met verplaatsingen, veroorzaakt door de belastingen op de fundering,
zoals opgesomd in 2.4.2 (4).
to third parties.
67
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(2)P Bij het vaststellen van de grootte van de verplaatsingen van de fundering moet zijn uitgegaan van
vergelijkbare ervaring, zoals gedefinieerd in 1.5.2.2. Indien nodig, moeten ook verplaatsingsberekeningen
zijn uitgevoerd.
(3)P Voor slappe klei moeten altijd zettingsberekeningen zijn uitgevoerd.
(4) Voor funderingen op staal, aangezet op vaste en matig vaste klei in de geotechnische categorieën 2 en 3
behoren gewoonlijk berekeningen van de verticale verplaatsing (zetting) te zijn uitgevoerd. Methoden die
mogen worden gebruikt voor de berekeningen van de zetting, veroorzaakt door de belastingen op de
fundering, zijn gegeven in 6.6.2.
(5)P Wanneer verplaatsingen van de fundering zijn berekend bij de toetsing aan de bruikbaarheidscriteria,
moeten rekenwaarden voor de belastingen in de bruikbaarheids-grenstoestand zijn gebruikt.
(6) Zettingsberekeningen behoren niet als nauwkeurig te zijn beschouwd. Ze geven alleen een globale
indicatie.
(7)P Zowel de verplaatsing van de gehele fundering als verschillen in verplaatsing tussen delen van de
fundering moeten zijn beschouwd.
(8)P Rekening moet zijn gehouden met de invloed van belendende funderingen en aanvullingen op de
spanningstoename in de grond en op de samendrukbaarheid van de grond.
(9)P De relatieve rotatie van de fundering en de mogelijke variaties daarin moeten zijn vastgesteld en zijn
vergeleken met de bijbehorende grenswaarden voor verplaatsingen volgens 2.4.9.
6.6.2 Zetting
(1)P In zettingsberekeningen moeten zowel de onmiddellijk optredende zetting als de toename van de
zetting in de tijd zijn begrepen.
(2) Voor gedeeltelijk of volledig verzadigde grond behoren de volgende drie zettingscomponenten te zijn
beschouwd:
— s 0: onmiddelijke zetting; bij volledig verzadigde grond ten gevolge van afschuifvervorming bij constant
volume, en bij gedeeltelijk verzadigde grond ten gevolge van zowel afschuifvervorming als
volumevermindering;
— s 1: zetting veroorzaakt door consolidatie;
— s 2: zetting veroorzaakt door kruip.
(3) Algemeen erkende methoden voor de bepaling van de zettingen behoren te zijn gebruikt.
OPMERKING Voor berekening van zettingscomponenten s 0 en s 1 kunnen de voorbeeldmethoden uit bijlage F

worden gebruikt.
(4) Aan grondsoorten zoals organische grond en slappe klei, waarin door kruip de zetting bijna oneindig lang
door kan gaan, behoort speciale aandacht te zijn geschonken.
(5) De diepte van de in de zettingsberekening te beschouwen samendrukbare laag behoort afhankelijk te zijn
van de afmeting en de vorm van de fundering, de variatie in grondstijfheid met de diepte en de
tussenafstanden van de funderingselementen.
(6) Deze diepte mag gewoonlijk worden gelijkgesteld aan de diepte waarop de effectieve verticale spanning
door de belasting op de fundering 20 % van de oorspronkelijke effectieve verticale spanning bedraagt.
to third parties.
68
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(7) In veel gevallen mag deze diepte ook ongeveer gelijk worden genomen aan eenmaal tot tweemaal de
breedte van de fundering. Voor weinig belaste, brede funderingsplaten mag deze diepte worden
gereduceerd.
OPMERKING Deze benadering is niet van toepassing op zeer slappe grond.
(8)P Eventuele extra zetting door verdichting onder invloed van het eigen gewicht van de grond moet zijn
geraamd.
(9) Het volgende behoort te zijn beschouwd:
— de eventuele invloed van het eigengewicht, overstroming en trillingen op aanvullingen en instabiele

grondsoorten;
— de effecten van spanningsveranderingen op zandsoorten waarvan de korrels gemakkelijk verbrijzelen.
(10)P Voor de grondstijfheid moet een geschikt al dan niet lineair model zijn gekozen.
(11)P Om te voorkomen dat een bruikbaarheidsgrenstoestand wordt bereikt, moet bij de bepaling van
zettingsverschillen en relatieve rotaties rekening zijn gehouden met zowel de krachtsverdeling als de
mogelijke variaties in de ondergrond.
(12) Zettingsverschillen uit berekeningen, waarin de stijfheid van de constructie is verwaarloosd, zijn
gewoonlijk een overschatting. Met een analyse van de interactie tussen grond en constructie kan een
gereduceerde waarde van de zettingsverschillen worden onderbouwd.
(13) Rekening behoort te zijn gehouden met een zettingsverschil door variaties in de ondergrond tenzij dit
wordt verhinderd door de stijfheid van de constructie.
(14) Bij funderingen op staal, aangezet op een natuurlijke ondergrond, behoort gewoonlijk rekening te zijn
gehouden met enig zettingsverschil, zelfs indien uit de berekening alleen een gelijkmatige zetting volgt.
(15) Bij de bepaling van de scheefstand van een excentrisch belaste fundering behoort te zijn uitgegaan van
een lineaire drukverdeling. Vervolgens behoort de zetting van de hoekpunten van de fundering te zijn
berekend, uitgaande van de verdeling van de verticale spanning in de grond onder ieder hoekpunt en de
hoger vermelde methoden voor zettingsberekeningen.
(16) Bij op klei gefundeerde conventionele constructies behoort de verhouding te zijn berekend tussen het
draagvermogen van de grond bij de initiële ongedraineerde afschuifsterkte en de belasting in de
bruikbaarheidsgrenstoestand (zie 2.4.8 (4)). Indien deze verhouding kleiner is dan 3, behoren altijd
zettingsberekeningen te zijn gemaakt. Indien de verhouding kleiner is dan 2, behoort in de berekeningen te
zijn uitgegaan van niet-lineaire stijfheidseffecten in de ondergrond.
6.6.3 Zwel
(1)P De onderstaande oorzaken van zwel moeten zijn onderscheiden:
— afname van de effectieve spanning;
— volumetoename van gedeeltelijk verzadigde grond;
— zwel van volledig verzadigde grond bij gelijkblijvend volume, veroorzaakt door de zetting van een
belendende constructie.
(2)P In zwelberekeningen moeten zowel de onmiddelijk optredende als de vertraagd optredende zwel zijn
begrepen.
to third parties.
69
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
6.6.4 Trillingsanalyse
(1)P Funderingen van constructies, die worden onderworpen aan trillingen of waarop trillende belastingen
werken, moeten zo zijn ontworpen dat trillingen geen buitensporige zettingen veroorzaken.
(2) Voorzorgsmaatregelen behoren te zijn genomen om te verzekeren dat er geen resonantie zal ontstaan
tussen de frequentie van de dynamische belasting en een kritische frequentie in het systeem fundering-
ondergrond, en om te verzekeren dat er geen vervloeiing (liquefaction) in de grond zal optreden.
(3)P Trillingen door aardbevingen moeten in aanmerking zijn genomen door toepassing van EN 1998.
6.7 Funderingen op gesteente; aanvullende ontwerpoverwegingen
(1)P Het ontwerp van funderingen op staal aangezet op gesteente moet rekening houden met de volgende
kenmerken:
— de vervormbaarheid en sterkte van het gesteente en de toegelaten zetting van de daarop geplaatste
constructie;
— de eventuele aanwezigheid van slappe lagen onder de fundering, bijvoorbeeld door

oplossingsverschijnselen of geologische breuken;
— de aanwezigheid van scheuren en andere discontinuïteiten en hun kenmerken (zoals vulling, samenhang,
breedte, onderlinge afstand);
— de mate van verwering, uiteenvallen en gescheurdheid van het gesteente;
— verstoring van de oorspronkelijke staat van het gesteente door bouwactiviteiten, zoals ondergrondse
werken of afgraving onder talud, op korte afstand van de fundering.
(2) Funderingen op staal aangezet op gesteente mogen gewoonlijk worden ontworpen met de methode van
het aangenomen draagvermogen. Voor sterk, onbeschadigd stollingsgesteente, gneis, kalksteen en
zandsteen wordt het aangenomen draagvermogen beperkt door de druksterkte van de betonnen fundering.
OPMERKING De aanbevolen methode voor de bepaling van het aangenomen draagvermogen van funderingen op
staal, aangezet op gesteente is gegeven in bijlage G.
(3) De zetting van een fundering mag worden vastgesteld op basis van vergelijkbare ervaring uitgaande van
de classificatie van het gesteente.
6.8 Constructief ontwerp van funderingen op staal
(1)P Constructief bezwijken van een fundering op staal moet zijn voorkomen volgens 2.4.6.4.
(2) Van de funderingsdruk onder een stijve fundering mag zijn aangenomen dat deze lineair is verdeeld. Een
meer gedetailleerde berekening van de interactie tussen grond en constructie mag zijn gebruikt om een
meer economisch ontwerp te rechtvaardigen.
(3) De verdeling van de funderingsdruk onder een flexibele fundering mag zijn afgeleid uit een
berekeningsmodel waarin de fundering wordt opgevat als elastisch ondersteunde ligger of plaat op een
flexibele halfruimte of een rij veren, met bijbehorende stijfheid en sterkte.
(4)P De bruikbaarheidsgrenstoestand van strook- en plaatfunderingen moet worden gecontroleerd uitgaande

van de bij deze grenstoestand behorende belastingen en een verdeling van de funderingsdruk die in
overeenstemming is met de vervorming van de fundering en de ondergrond.
to third parties.
70
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(5) Voor ontwerpsituaties met geconcentreerde belastingen op een strook- of plaatfundering mogen de
krachten en momenten in de fundering zijn bepaald met een berekeningsmodel volgens een lineair-elastisch
ondersteunde ligger. De beddingsconstanten mogen zijn bepaald met een zettingsberekening, uitgaande
van een geschikte schatting van de verdeling van de funderingsdruk. De beddingsconstanten mogen zo
worden gecorrigeerd dat de berekende funderingsdrukken binnen de waarden blijven, behorend bij een
lineair elastisch gedrag.
(6) De totale zettingen en de zettingsverschillen van de constructie als geheel behoren volgens 6.6.2 te zijn
berekend. Voor dit doel is het model van de elastisch ondersteunde ligger vaak niet toereikend. Indien de
interactie tussen ondergrond en constructie een dominante rol speelt, behoren meer nauwkeurige methoden,
zoals eindige-elementenberekeningen, te zijn gebruikt.
6.9 Bouwrijp maken van de ondergrond
(1)P Het bouwrijp maken van de ondergrond moet met grote zorg geschieden. Wortels, obstakels en
insluitingen van slappe grond moeten worden verwijderd zonder de ondergrond te verstoren. Alle ontstane
ruimten moeten worden opgevuld met grond (of ander materiaal) om de stijfheid van de ongeroerde grond te
herstellen.
(2) In grond die gemakkelijk kan worden verstoord, zoals klei, moet de volgorde van ontgraving voor een
fundering op staal gedetailleerd worden omschreven om verstoring zoveel mogelijk tegen te gaan.
Gewoonlijk volstaat een ontgraving in horizontale lagen. In gevallen waarin de zwel moet worden beheerst,
behoort de ontgraving in afwisselende sleuven te geschieden, waarbij het beton in een ontgraven sleuf wordt
gestort voordat tussenliggende sleuven worden ontgraven.
to third parties.
71
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Hoofdstuk 7 Paalfunderingen
7.1 Algemeen
(1)P De bepalingen in dit hoofdstuk zijn van toepassing op palen op stuit, kleefpalen, op trek belaste palen
en horizontaal belaste palen, aangebracht door heien, drukken, schroeven of boren met of zonder grouten.
(2) De bepalingen in dit hoofdstuk behoren niet zonder meer te worden gebruikt voor het ontwerp van palen
die zijn bedoeld voor de reductie van zettingen, zoals in sommige gecombineerde paal-plaatfunderingen.
(3)P De onderstaande normen moeten worden toegepast bij de uitvoering van paalfunderingen:
— EN 1536:1999, voor geboorde palen;
— EN 12063:2000, voor damwanden;
— EN 12699:2000, voor grondverdringende palen.
OPMERKING EN 14199 Uitvoering van bijzonder geotechnisch werk – Micropalen is in voorbereiding ∗).
7.2 Grenstoestanden
(1)P De onderstaande grenstoestanden, waarvan een van toepassing zijnde staat moet worden opgesteld,
moeten zijn beschouwd:
— verlies van de algehele stabiliteit;
— bezwijken door overschrijding van het draagvermogen van de paalfundering;
— rijzing of onvoldoende trekweerstand van de paalfundering;
— bezwijken van de grond vanwege een horizontale belasting op de paalfundering;
— constructief bezwijken van de paal op druk, trek, buiging, knik of afschuiving;
— gelijktijdig bezwijken van de ondergrond en van de paalfundering;
— gelijktijdig bezwijken van de ondergrond en van de constructie;
— buitensporige zetting;
— buitensporige rijzing;
— zeer grote horizontale verplaatsing;
— onaanvaardbare trillingen.
∗) Nationale voetnoot: Deze norm is inmiddels gepubliceerd.

to third parties.
72
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
7.3.1 Algemeen
(1) De in 2.4.2 (4) opgesomde belastingen behoren te zijn beschouwd bij de selectie van de
grenstoestanden voor de berekeningen.
(2) Palen kunnen in axiale en/of dwarsrichting worden belast.
(3)P Ontwerpsituaties moeten volgens 2.2 worden geselecteerd.
(4) Om te bewijzen dat is voldaan aan de eisen van de uiterste grenstoestand kan het nodig zijn een
interactieberekening uit te voeren van de constructie, de paalfundering en de grond.
7.3.2 Belastingen door grondverplaatsingen
7.3.2.1 Algemeen
(1)P Grond waarin palen zijn geplaatst, kan onderhevig zijn aan verplaatsingen ten gevolge van consolidatie,
zwel, belendende belastingen, kruipvervorming in de grond, aardverschuivingen of aardbevingen. Aan deze
verschijnselen moet aandacht zijn besteed aangezien deze van invloed kunnen zijn op de palen door
neerwaartse belasting (negatieve kleef), rijzing, trek, dwarsbelasting en verplaatsing te veroorzaken.
(2) Voor deze gevallen behoren gewoonlijk bovengrenswaarden te zijn gebruikt als rekenwaarden voor de
sterkte en stijfheid van de grond in beweging.
(3)P Een van de twee onderstaande methoden moet zijn gebruikt voor het ontwerp:
— de grondverplaatsing wordt opgevat als een (belasting) opgelegde verplaatsing. Via een
interactieberekening worden dan de krachten, verplaatsingen en rekken in de paal berekend;
— voor de rekenwaarde van de belasting, die de grond op de paal kan overbrengen, wordt uitgegaan van
een bovengrens. Bij de bepaling van deze kracht moet rekening zijn gehouden met de sterkte van de
grond en de oorzaak van de belasting, die afhankelijk is van (weergegeven door) het gewicht of de
samendrukking van de grond in beweging of van de grootte van de aandrijvende krachten.
7.3.2.2 Neerwaartse belasting (negatieve kleef)
(1)P Indien de neerwaartse belasting in de ontwerpberekeningen voor de uiterste grenstoestand wordt

opgevat als een kracht, moet hiervoor de maximumwaarde zijn genomen, die door de neerwaartse beweging
van de grond ten opzichte van de paal kan ontstaan.
(2) Bij de berekening van de maximale neerwaartse belasting behoort rekening te zijn gehouden met de
schuifweerstand in het contactvlak tussen grond en paalschacht en de neerwaartse beweging van de grond
door samendrukking ten gevolge van het eigen gewicht van de grond en een eventuele maaiveldbelasting
naast de paal.
(3) Een bovengrens van de neerwaartse belasting op een paalgroep kan worden berekend uit het gewicht
van de bovenbelasting waardoor de zetting wordt veroorzaakt, en waarbij rekening wordt gehouden met een
eventuele verandering van de grondwaterdruk door verlaging van het grondwaterpeil, consolidatie of het
heien van palen.
(4) Indien slechts een kleine zetting wordt verwacht na het aanbrengen van de palen, kan een economisch
ontwerp worden verkregen door de zetting van de grond op te vatten als (de belasting) een opgelegde
verplaatsing en een interactieberekening uit te voeren.
(5)P Bij de bepaling van de rekenwaarde van de zetting moet rekening zijn gehouden met het volumiek
gewicht en de samendrukbaarheid volgens 2.4.3.
to third parties.
73
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(6) Bij interactieberekeningen behoort rekening te zijn gehouden met de verplaatsing van de paal ten
opzichte van de omringende grond in beweging, de schuifweerstand van de grond naast de paalschacht, het
gewicht van de grond en de te verwachten bovenbelasting bij iedere paal, waardoor de neerwaartse
belasting wordt veroorzaakt.
(7) Gewoonlijk hoeft in belastingscombinaties niet gelijktijdig rekening te zijn gehouden met neerwaartse en
tijdelijke belastingen.
7.3.2.3 Zwel
(1)P Bij de beschouwing van de invloed van zwel, of opwaartse belastingen, die langs de paalschacht
kunnen ontstaan, moet de beweging van de grond in het algemeen zijn opgevat als een belasting.
OPMERKING 1 Uitzetting of zwelling van de grond kan worden veroorzaakt door ontlasting, ontgraving, bevriezing of
het heien van belendende palen. Het kan ook het gevolg zijn van een toename van het watergehalte in de grond door
het verwijderen van bomen, door het stopzetten van een bemaling in een watervoerende laag, door verhindering van de
verdamping (door een nieuwe constructie) en door ongelukken.
OPMERKING 2 Zwel kan optreden tijdens de uitvoering, voordat de palen door de constructie worden belast, en kan
leiden tot een onaanvaardbare rijzing of constructieve schade aan de palen.
7.3.2.4 Dwarsbelasting
(1)P Aandacht moet zijn besteed aan dwarsbelastingen, veroorzaakt door grondbewegingen rondom een
paal.
(2) De onderstaande ontwerpsituaties, die kunnen leiden tot dwarsbelastingen, behoren te worden
beschouwd:
— verschil in bovenbelasting aan weerszijden van de paalfundering (bijvoorbeeld in of naast een ophoging);
— verschillende ontgravingsniveaus aan weerszijden van de paalfundering (bijvoorbeeld in of naast een

ontgraving);
— een paalfundering die wordt aangebracht in een talud dat onderhevig is aan kruipvervorming;
— palen onder een helling aangebracht in grond waarin zettingen optreden;
— palen in een aardbevingsgebied.
(3) De grootte van de dwarsbelasting behoort gewoonlijk te zijn bepaald uit een beschouwing van de
interactie tussen de palen, opgevat als stijve of buigzame balken, en de in beweging zijnde grondmassa.
Indien sprake is van een grote horizontale vervorming in slappe grondlagen en van ver uit elkaar staande
palen, hangt de resulterende dwarskracht op de palen hoofdzakelijk af van de schuifsterkte van de slappe
grondlagen.
7.4 Ontwerpmethoden en ontwerpoverwegingen
7.4.1 Ontwerpmethoden
(1)P Het ontwerp moet zijn gebaseerd op één van de volgende methoden:
— de resultaten van statische paalbelastingsproeven, waarvan met berekeningen of op een andere wijze is
aangetoond dat ze in overeenstemming zijn met andere relevante ervaring;
— empirische of analytische berekeningsmethoden waarvan de geldigheid is aangetoond door statische

paalbelastingsproeven in vergelijkbare omstandigheden;
to third parties.
74
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— de resultaten van dynamische paalbelastingsproeven waarvan de geldigheid is aangetoond door

statische paalbelastingsproeven in vergelijkbare omstandigheden;
— het waargenomen gedrag van een vergelijkbare paalfundering, mits deze aanpak wordt gestaafd met de
resultaten van terreinonderzoek en beproeving van grondmonsters.
(2) Rekenwaarden van parameters, die in de berekeningen zijn gebruikt, behoren in algemene
overeenstemming te zijn met hoofdstuk 3, maar bij de keuze van de waarden van de parameters mogen ook
de resultaten van paalbelastingsproeven zijn betrokken.
(3) Statische paalbelastingsproeven mogen zijn uitgevoerd op proefpalen, die voordat het ontwerp is
voltooid, uitsluitend voor de proef worden aangebracht, of op palen, die daadwerkelijk onderdeel uitmaken
van de fundering.
7.4.2 Ontwerp overwegingen
(1)P Het gedrag van afzonderlijke palen en van paalgroepen en de stijfheid en sterkte van de constructie
waarmee de palen zijn verbonden, moeten zijn beschouwd.
(2)P Bij de keuze van berekeningsmethoden en waarden voor de parameters en bij het gebruik van
resultaten van paalbelastingsproeven, moeten de duur en de variatie van de belasting in de tijd in acht zijn
genomen.
(3)P De voorziene toekomstige aanbrenging of verwijdering van bovenbelastingen of mogelijke wijzigingen in

het grondwaterregime moeten in acht zijn genomen, zowel in berekeningen als bij de interpretatie van de
resultaten van paalbelastingsproeven.
(4)P Bij de keuze van het paaltype en de kwaliteit van het paalmateriaal en de wijze van installeren moet
rekening zijn gehouden met het volgende:
— de grond- en grondwatergesteldheid op het terrein, met inbegrip van de aanwezigheid of mogelijke

aanwezigheid van obstakels in de grond;
— de spanningen die bij de installatie in de paal optreden;
— de mogelijkheid om de paal die wordt geïnstalleerd in tact te houden en dit te controleren;
— de invloed van de methode en de volgorde van het installeren van de paal op al aanwezige palen en op
belendende constructies of leidingen;
— de toelaatbare afwijkingen waarbinnen de paal op betrouwbare wijze kan worden geïnstalleerd;
— de schadelijke invloed van chemische stoffen in de grond;
— de mogelijkheid dat verschillende grondwaterregimes in verbinding komen;
— het hanteren en transporteren van palen;
— de invloed van het installeren van de paal op belendende gebouwen.
(5) Bij de beschouwing van bovengenoemde aspecten behoort aandacht te worden besteed aan de
volgende onderwerpen:
— de afstand van de palen in paalgroepen;
— de verplaatsing of trilling van belendende constructies ten gevolge van het installeren van de paal;
— het type heiblok of trilblok dat wordt gebruikt;

to third parties.
75
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— de dynamische spanningen in de paal tijdens het heien;
— bij de typen boorpalen, waarbij gebruik wordt gemaakt van een boorvloeistof in het boorgat, de noodzaak
om de vloeistofdruk voldoende hoog te houden om instorten van het boorgat en opbarsten van de bodem
van het boorgat te voorkomen;
— het schoonmaken van de bodem en soms ook van de wanden van het boorgat, in het bijzonder indien
met bentonietspoeling is gewerkt, om het geroerde materiaal te verwijderen;
— lokale instabiliteit van een boorgat tijdens het betonneren, wat kan leiden tot een grondinsluiting in de
paalschacht;
— indringen van grond of water in een sectie van een in de grond gevormde paal en de eventuele verstoring
van vers beton door waterstroming;
— de invloed van onverzadigde zandlagen rond de paal, die water onttrekken aan het beton;
— de vertragende invloed van chemische stoffen in de grond;
— verdichting van de grond door het heien van grondverdringende palen;
— verstoring van de grond door het boren van een paalschacht.
7.5 Paalbelastingsproeven
7.5.1 Algemeen
(1)P In de volgende gevallen moeten paalbelastingsproeven zijn uitgevoerd:
— indien een paaltype of installatiemethode wordt gebruikt waarvoor geen vergelijkbare ervaring bestaat;
— indien de palen niet zijn beproefd onder vergelijkbare grondgesteldheden en belastingsomstandigheden;
— indien de palen zo zullen worden belast, dat op basis van theorie en ervaring onvoldoende vertrouwen
aanwezig is in de ontwerpberekening. Bij de paalbelastingsproef moet de paal dan op gelijkaardige wijze
worden belast als voorzien;
— indien waarnemingen tijdens het installatieproces wijzen op een paalgedrag dat in sterke mate en in
ongunstige zin afwijkt van het gedrag dat op basis van het terreinonderzoek of de ervaring werd verwacht,
en indien uit aanvullend grondonderzoek geen verklaring voor deze afwijking kan worden gevonden.
(2) Paalbelastingsproeven mogen worden gebruikt om:
— de geschiktheid van de installatiemethode te beoordelen;
— de reactie van een representatieve paal en de omliggende grond op de belasting te bepalen, zowel wat
betreft de zetting als de uiterste draagkracht;
— een oordeel over de gehele paalfundering te kunnen vormen.
(3) Ingeval paalbelastingsproeven niet bruikbaar zijn omdat de variatie in de belasting (bijvoorbeeld cyclische
belasting) moeilijk is te modelleren, behoren zeer voorzichtige waarden voor de materiaaleigenschappen te
zijn gebruikt.
(4)P Indien slechts één enkele paalbelastingsproef wordt uitgevoerd, moet deze in de regel worden
uitgevoerd op de locatie waar de meest ongunstige grondgesteldheden worden verwacht. Indien dit niet
mogelijk is, moet bij de afleiding van de karakteristieke waarde van de draagkracht op druk een extra marge
in rekening zijn gebracht.
to third parties.
76
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(5)P Indien paalbelastingsproeven op twee of meer palen zijn uitgevoerd, moeten de proeflocaties
representatief zijn voor het terrein van de paalfundering en moet één van de proefpalen zijn geplaatst op de
locatie waar de meest ongunstige grondgesteldheden worden verwacht.
(6)P Tussen de installatie van de paal en het begin van de paalbelastingsproef moet voldoende tijd
verstrijken om er zeker van te zijn dat de paal de gewenste sterkte heeft bereikt en de grondwaterdrukken
weer zijn afgenomen tot de oorspronkelijke waarden.
(7) In sommige gevallen kan het nodig zijn de door de installatie van de paal veroorzaakte
grondwaterdrukken en de daaropvolgende afname ervan te meten om een goede beslissing over het begin
van de paalbelastingsproef te nemen.
7.5.2 Statische paalbelastingsproeven
7.5.2.1 Belastingsprocedure
(1)P De procedure van de paalbelastingsproef 5) moet, vooral met betrekking tot het aantal
belastingsstappen, de duur van deze stappen en de toepassing van belastingscycli, zo zijn dat uit de
metingen op de paal conclusies kunnen worden getrokken over het vervormingsgedrag, de kruip en de
terugvering van de paalfundering. Op proefpalen buiten de fundering moet een dusdanige belasting worden
aangebracht dat ook conclusies over de uiterste draagkracht kunnen worden getrokken.
(2) Meetinstrumenten voor de belasting, de spanningen of de rekken en de verplaatsingen behoren

voorafgaand aan de proef te worden gekalibreerd.
(3) De richting van de de proefbelasting die bij druk- of trekpalen wordt aangebracht, behoort samen te
vallen met de langsas van de paal.
(4) Een paalbelastingsproef, die is bedoeld voor het ontwerp van een op trek belaste paalfundering, behoort
tot bezwijken te worden doorgezet. Voor trekproeven behoort het last-verplaatsingsdiagram niet te worden
geëxtrapoleerd.
7.5.2.2 Proefpalen die uitsluitend voor de proefbelasting worden geïnstalleerd
(1)P Bij de bepaling van het aantal te installeren proefpalen dat is vereist voor de toetsing van het ontwerp,
moet met onderstaande rekening zijn gehouden:
— de grondgesteldheden en de variatie ervan over het terrein;
— de geotechnische categorie van de constructie, indien van toepassing;
— voorgaande, vastgelegde ervaringen van het gedrag van hetzelfde paaltype in vergelijkbare
grondgesteldheden;
— het totale aantal palen en paaltypen in het funderingsontwerp.
(2)P De grondgesteldheden op het proefterrein moeten terdege zijn onderzocht. De diepte van de boringen
en in-situ proeven moet voldoende zijn om de aard van de grond rondom en onder de paal met zekerheid
vast te stellen. Alle grondlagen, die vermoedelijk een aanmerkelijke invloed hebben op het gedrag van de
paal, moeten zijn onderzocht.
(3)P De installatiemethode van de proefpalen moet volledig en volgens 7.9 zijn beschreven.
5) Zie: ISSMFE Subcommittee on Field en Laboratory Testing, Axial Pile Loading Test, Suggested Method. ASTM
Journal, June 1985, pp. 79-90.
to third parties.
77
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
7.5.2.3 Funderingspalen die worden onderworpen aan een proefbelasting
(1)P Voorgeschreven moet zijn, dat het aantal palen van de paalfundering waarop een paalbelastingsproef
wordt uitgevoerd, moet worden gekozen op basis van de bevindingen gedurende de installatie.
(2)P De proefbelasting moet ten minste gelijk zijn aan de rekenwaarde van de ontwerpbelasting.
7.5.3 Dynamische paalbelastingsproeven
(1) Dynamische paalbelastingsproeven 6) kunnen worden gebruikt voor een schatting van de draagkracht op
druk, mits voldoende terreinonderzoek is uitgevoerd en de methode is gekalibreerd met een statische
paalbelastingsproef op hetzelfde paaltype, met vergelijkbare lengte en doorsnede, en bij vergelijkbare
grondgesteldheden, (zie 7.6.2.4 tot en met 7.6.2.6).
(2)P Indien verscheidene typen dynamische paalbelastingsproeven zijn gebruikt, moeten de resultaten van
de verschillende typen dynamische paalbelastingsproeven altijd in onderlinge samenhang zijn beschouwd.
(3) Dynamische paalbelastingsproeven mogen ook worden gebruikt om een indruk te krijgen van de
overeenkomstigheid van de palen en om slechte palen te detecteren.
7.5.4 Rapport van de paalbelastingsproef
(1)P Voorgeschreven moet zijn, dat van alle paalbelastingsproeven een rapport met meetgegevens moet
worden opgesteld. Voor zover van toepassing moet dit rapport bevatten:
— een beschrijving van het terrein;
— de grondgesteldheden met een verwijzing naar het grondonderzoek;
— het type paal;
— de beschrijving van de installatie van de paal en van eventuele problemen tijdens de uitvoering;
— een beschrijving van de belastings- en meetapparatuur en het reactiesysteem;
— documenten over de ijking van de drukdozen, de vijzels en de opnemers;
— resultaten van de metingen uitgevoerd tijdens de installatie van de proefpalen;
— fotografische vastlegging van de paal en het proefterrein;
— tijd-verplaatsingsdiagrammen voor iedere belastingsstap indien de belasting in stappen is opgevoerd;
— het gemeten last-verplaatsingsgedrag;
— de redenen waarom eventueel van bovengenoemde eisen is afgeweken.
6) Zie: ASTM Designation D 4945, Standard Test Method for High-Strain Dynamic Testing of Piles.
to third parties.
78
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
7.6 Axiaal belaste palen
7.6.1 Algemeen
7.6.1.1 Analyse van de grenstoestanden
(1)P In het ontwerp moet zijn aangetoond dat overschrijding van onderstaande grenstoestanden voldoende
onwaarschijnlijk is:
— uiterste grenstoestanden voor de draagkracht op druk of trek van een alleenstaande paal;
— uiterste grenstoestanden voor de draagkracht op druk of trek van de paalfundering als geheel;
— uiterste grenstoestanden voor het bezwijken van of ernstige schade aan de ondersteunde constructie,
veroorzaakt door zeer grote verplaatsing of verschillen in verplaatsingen van de paalfundering;
— bruikbaarheidsgrenstoestanden in de ondersteunde constructie, veroorzaakt door de verplaatsing van de

palen.
(2) Gewoonlijk behoort in het ontwerp de veiligheidsmarge tot bezwijken op druk of trek te zijn beschouwd.
Bezwijken is de toestand, waarin de paalfundering een aanzienlijke neerwaartse of opwaartse verplaatsing
ondergaat zonder dat de draagkracht merkbaar toe- of afneemt (zie 7.6.2 en 7.6.3).
(3) Voor op druk belaste palen is het vaak moeilijk om de uiterste draagkracht te bepalen aan de hand van
een last-zakkingsdiagram, dat een doorgaande kromming vertoont. In zo'n geval behoort als bezwijkcriterium
een paalkopzakking van 10 % van de paalvoetdiameter te worden aangehouden.
(4)P Bij palen die een aanzienlijke zetting ondergaan, kan in de ondersteunde constructie een uiterste
grenstoestand ontstaan voordat de draagkracht van de palen volledig is gemobiliseerd. In deze gevallen
moet in het ontwerp zijn uitgegaan van een voorzichtige schatting van de mogelijke spreiding in de zetting.
OPMERKING Zetting van palen wordt beschouwd in 7.6.4.
7.6.1.2 Algehele stabiliteit
(1)P Bezwijken ten gevolge van verlies van algehele stabiliteit van funderingen met op druk belaste palen
moet zijn beschouwd volgens hoofdstuk 11.
(2) Bij mogelijke instabiliteit, behoren zowel glijvlakken onder de palen als snijdend met de palen te zijn
beschouwd.
(3)P Bezwijken door het omhoogkomen van een volume grond inclusief de palen moet zijn gecontroleerd
volgens 7.6.3.1 (4)P.
7.6.2 Draagkracht van de grond op druk
7.6.2.1 Algemeen
(1)P Om aan te tonen dat de paalfundering de rekenwaarde van de belasting met voldoende veiligheid tegen
bezwijken op druk kan weerstaan, moet voor alle belastingsgevallen en belastingscombinaties in de uiterste
grenstoestand aan onderstaande ongelijkheid zijn voldaan:
F c;d ≤ R c;d (7.1)
(2) In principe behoort het gewicht van de paal te zijn begrepen in F c;d en behoort de verticale druk op
paalpuntniveau door de bovenliggende grond te zijn begrepen in R c;d. Indien ze vrijwel tegen elkaar
wegvallen, mogen ze echter buiten beschouwing zijn gelaten. Ze mogen niet buiten beschouwing zijn
gelaten indien:
to third parties.
79
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— er een aanzienlijke negatieve kleef is;
— de grond een laag gewicht heeft;
— de paal boven het grondniveau uitsteekt.
(3)P Bij paalgroepen moet rekening zijn gehouden met twee bezwijkmechanismen:
— bezwijken op druk van de afzonderlijke palen;
— bezwijken op druk van de palen en de grond daartussen, als een samenwerkend blok.
De rekenwaarde van de draagkracht moet zijn gelijkgesteld aan de kleinste waarde volgens deze twee
mechanismen.
(4) De draagkracht op druk van de paalgroep als een samenwerkend blok mag zijn berekend door het blok
op te vatten als een alleenstaande paal met een grote diameter.
(5)P Bij de bepaling van de draagkracht van de fundering moeten de stijfheid en de sterkte van de
constructie, waarmee de palen van de groep zijn verbonden, in beschouwing zijn genomen.
(6) Indien de palen een stijve constructie ondersteunen, mag gebruik zijn gemaakt van de mogelijkheid van
de constructie om de belasting te herverdelen over de palen. Alleen indien een significant aantal palen
bezwijkt, zal een uiterste grenstoestand optreden; daarom behoeft geen vorm van bezwijken te zijn
beschouwd waarin slechts één enkele paal is betrokken.
(7) Indien de palen een flexibele constructie ondersteunen, moet ervan zijn uitgegaan dat de weerstand op
druk van de minst draagkrachtige paal maatgevend is voor het ontstaan van een uiterste grenstoestand.
(8) Aan het eventueel bezwijken van randpalen door een hellende of excentrische belasting uit de
ondersteunde constructie behoort extra aandacht te zijn besteed.
(9)P Indien een slappe laag aanwezig is onder de laag waaraan de palen hun draagkracht ontlenen, moet
het effect van de slappe laag op de draagkracht van de fundering in aanmerking zijn genomen.
(10)P Bij de berekening van de puntweerstand moet de sterkte van de grond in een zone boven en onder de
paalpunt in rekening zijn gebracht.
OPMERKING Deze zone kan zich uitstrekken tot een aantal maal de diameter boven en onder de paalpunt.
Eventuele slappe grond in deze zone heeft een relatief grote invloed op de puntweerstand.
(11) Bezwijken door pons behoort te zijn beschouwd indien slappe grond aanwezig is op een diepte van
minder dan viermaal de paalvoetdiameter onder de paalpunt.
(12)P Indien de paalvoetdiameter groter is dan de schachtdiameter, moet het eventuele ongunstige effect
hiervan zijn beschouwd.
(13) Bij geheide open stalen buispalen of doosvormige palen met openingen groter dan 500 mm in enige
richting, en zonder speciale voorzieningen in de paal om plugvorming te bewerkstelligen, behoort de
puntweerstand zijn beperkt tot de kleinste waarde van:
— de wrijvingsweerstand tussen de grondplug in de paal en de binnenzijde van de paal;
— de puntweerstand, berekend uitgaande van de dwarsdoorsnede van de paalvoet (inclusief plug).
7.6.2.2 Uiterste draagkracht op druk uit statische paalbelastingsproeven
(1)P De wijze, waarop paalbelastingsproeven worden uitgevoerd, moet volgens 7.5 zijn en moet zijn
voorgeschreven in het geotechnisch ontwerprapport.
to third parties.
80
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(2)P Proefpalen, die vooraf worden beproefd, moeten op dezelfde manier worden geïnstalleerd als de palen,
die in de fundering worden opgenomen, en moeten in dezelfde laag worden gefundeerd.
(3) Indien de diameter van de proefpalen afwijkt van die van de palen van de fundering, behoort bij de
bepaling van de aan te houden draagkracht op druk rekening te zijn gehouden met het eventuele verschil in
gedrag van palen met verschillende diameters.
(4) In het geval van een paal met een zeer grote diameter is het vaak onpraktisch om een
paalbelastingsproef uit te voeren op een paal op ware grootte. Paalbelastingsproeven op palen met een
kleinere diameter kunnen dan worden overwogen, mits:
— de verhouding van de diameters van de proefpaal en de paal van de fundering niet kleiner is dan 0,5;
— de proefpaal met de kleinere diameter op dezelfde wijze wordt gemaakt en geïnstalleerd als de palen die
voor de fundering worden gebruikt;
— de proefpaal zo wordt geïnstrumenteerd dat de punten schachtweerstand ieder apart uit de metingen
kunnen worden afgeleid.
Bij open stalen buispalen behoort deze benadering met de nodige voorzichtigheid te worden gebruikt
vanwege de invloed van de diameter op de mobilisatie van de weerstand op druk van een grondplug in de
paal.
(5)P Bij een paalfundering, die wordt belast door negatieve kleef, moet de weerstand van de paal bij
bezwijken, of bij een verplaatsing die voldoet aan het criterium voor de bepaling van de uiterste
grenstoestand afgeleid uit de resultaten van paalbelastingsproeven, zijn gecorrigeerd. De correctie moet zijn
verkregen door de op de paalkop gemeten krachten te verminderen met de gemeten, of de meest
ongunstige, positieve schachtweerstand in de samendrukbare lagen en in de lagen daarboven, waarin
negatieve kleef tot ontwikkeling komt.
(6) Gedurende een paalbelastingsproef op een paal, waarop negatieve kleef kan werken, zal zich over de
gehele paallengte positieve schachtwrijving opbouwen en hiermee behoort rekening te zijn gehouden
volgens 7.3.2.2 (6). De maximumbelasting bij een paalbelastingsproef op een paal die deel uitmaakt van de
fundering moet ten minste gelijk meer zijn aan dan de som van de rekenwaarde van de externe belasting en
twee keer de belasting door negatieve kleef.
(7)P Bij de afleiding van de karakteristieke waarde van de draagkracht op druk R c;k uit de in één of meer
paalbelastingsproeven gemeten waarden R c;m moet rekening zijn gehouden met de spreiding in de grond en
de spreiding door de invloed van de installatie van de paal.
(8)P Bij constructies, die niet in staat zijn belastingen over te dragen van ‘zwakke’ naar ‘sterke’ palen, moet
ten minste aan de onderstaande vergelijking zijn voldaan:
(
⎧ R c;m
⎪ )gem (
R c;m )min ⎫⎪
R c;k = Min ⎨ ; ⎬ (7.2)
⎪ ξ1 ξ2 ⎪
⎩ ⎭
waarin ξ 1 en ξ 2 correlatiefactoren zijn, gerelateerd aan het aantal beproefde palen, en die worden toegepast
op respectievelijk de gemiddelde (R c;m)gem en de laagste (R c;m)min waarde van R c;m.
OPMERKING De waarden van de correlatiefactoren kunnen in de nationale bijlage zijn vastgelegd. De aanbevolen
waarden zijn gegeven in tabel A.9.
(9) Bij constructies, die voldoende stijfheid en sterkte bezitten om belastingen van ‘zwakke’ naar ‘sterke’
palen over te dragen, mogen de waarden van ξ 1 en ξ 2 zijn gedeeld door 1,1 mits ξ 1 nooit kleiner is dan 1,0.
(10)P Bij de interpretatie van de resultaten van paalbelastingsproeven moeten de systematische en

toevallige bijdragen in de variatie in het grondgedrag zijn onderkend.
to third parties.
81
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(11)P Het installatierapport van de proefpaal of proefpalen moet zijn gecontroleerd en iedere afwijking van
de normale uitvoeringsomstandigheden moet zijn vastgelegd.
(12) De karakteristieke waarde van de weerstand op druk van de grond, R c;k, mag zijn afgeleid uit de
karakteristieke waarden van de puntweerstand, R b;k, en de schachtweerstand, R s;k, zo dat:
R c;k = R b;k + R s;k (7.3)
(13) Deze componenten mogen rechtstreeks zijn afgeleid uit statische paalbelastingsproeven, of zijn geschat
op basis van de resultaten van proeven op de grond of dynamische paalbelastingsproeven.
(14)P De rekenwaarde van de weerstand, R c;d, moet zijn bepaald uit of:
R c;d = R c;k / γ t (7.4)
of
R c;d = R b;k / γ b + R s;k / γ s (7.5)
OPMERKING De waarden van de partiële factoren kunnen in de nationale bijlage zijn vastgelegd. De aanbevolen
waarden voor blijvende en tijdelijke situaties zijn gegeven in de tabellen A.6, A.7 en A.8.
7.6.2.3 Uiterste draagkracht op druk gebaseerd op resultaten van grondonderzoek
(1)P Methoden voor de bepaling van de draagkracht op druk van een paalfundering, gebaseerd op
resultaten van grondonderzoek, moeten zijn afgeleid uit paalbelastingsproeven en uit vergelijkbare
ervaringen zoals gedefinieerd in 1.5.2.2.
(2) Een modelfactor, volgens 2.4.1 (9), mag zijn ingevoerd, zodat de voorspelde weerstand op druk
voldoende veilig is.
(3)P De rekenwaarde van de draagkracht van een paal, R c;d, moet zijn bepaald uit:
R c;d = R b;d + R s;d (7.6)
(4)P Voor iedere paal moeten R b;d en R s;d zijn verkregen uit:
R b;d = R b;k / γ b en R s;d = R s;k / γ s (7.7)
(5)P De karakteristieke waarden R b;k en R s;k moeten of zijn bepaald uit:
R b;cal + R s;cal R c;cal ⎪ (

⎧ R c;cal )gem (R c;cal )min ⎫⎪
R c;k = (R b;k + R s;k) = = = Min ⎨ ; ⎬ (7.8)
ξ ξ ⎪ ξ3 ξ4 ⎪
⎩ ⎭
waarin ξ 3 en ξ 4 correlatiefactoren zijn die afhankelijk zijn van het aantal proeven, n, en die zijn toegepast op
respectievelijk:
— de gemiddelde waarden (R c;cal)gem = (R b;cal + R s;cal)gem = (R b;cal)gem + (R s;cal)gem;
— en de laagste waarden (R c;cal)min = (R b;cal + R s;cal)min;
of door de methode gegeven in 7.6.2.3 (8).
to third parties.
82
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(6)P Bij de interpretatie van de resultaten van proeven op de grond en de berekende draagkracht moeten de
systematische en toevallige bijdragen in de spreiding in het grondgedrag zijn onderkend.
(7) Bij constructies, die voldoende stijfheid en sterkte bezitten om belastingen van ‘zwakke’ naar ‘sterke’
palen over te dragen, mogen de waarden van ξ 3 en ξ 4 zijn gedeeld door 1,1 mits ξ 3 nooit kleiner is dan 1,0.
(8) De karakteristieke waarden mogen zijn berekend uit:
R b;k = A b ⋅ q b;k en R s;k = ∑ A s;i ⋅ q s;i;k (7.9)

i
waarin q b;k en q s;i;k karakteristieke waarden zijn van de puntweerstand en de schachtwrijving in de

verschillende lagen, bepaald uit waarden van de grondparameters.
OPMERKING Indien deze alternatieve procedure wordt gebruikt, kan het nodig zijn de in bijlage A aanbevolen
waarden voor de partiële factoren γ b en γ s te corrigeren met een factor groter dan 1,0. De waarde van de modelfactor
kan in de nationale bijlage zijn vastgelegd.
(9)P Indien ontwerpbenadering 3 wordt gebruikt, moeten de karakteristieke waarden van de

grondparameters zijn bepaald volgens 2.4.5. Op deze karakteristieke waarden moeten dan partiële factoren
zijn toegepast om rekenwaarden van de grondparameters te verkrijgen voor de berekening van de
rekenwaarden van de draagkracht van de paal.
(10) Om de geldigheid van een model, gebaseerd op resultaten van beproeving van grond, vast te stellen,
behoren de volgende punten te zijn beschouwd:
— type grond, waaronder begrepen de korrelverdeling, mineralogische samenstelling, hoekigheid, dichtheid,

overconsolidatie, samendrukbaarheid en doorlatendheid;
— methode van installatie van de paal, waarin begrepen de methode van boren of heien;
— lengte, diameter, materiaal en vorm van de schacht en de voet van de paal (bijvoorbeeld vergrote voet);
— de methode van beproeving van de grond.
7.6.2.4 Uiterste draagkracht op druk uit dynamische belastingsproeven
(1)P Ingeval een dynamische paalbelastingsproef (klap van een hamer) op een paal [meting van de rek en
de versnelling gedurende de belasting als functie van de tijd (zie 7.5.3 (1))] wordt gebruikt voor de bepaling
van de draagkracht op druk van individuele palen, moet de geldigheid van het resultaat zijn aangetoond door
te bewijzen dat aanvaardbaar gedrag is gevonden bij eerdere statische paalbelastingsproeven op hetzelfde
type paal met vergelijkbare lengte en dwarsdoorsnede en in overeenkomstige grondgesteldheden.
(2) Bij gebruik van een dynamische paalbelastingsproef behoort de heiweerstand van de paal rechtstreeks
op het betreffende terrein te zijn gemeten.
OPMERKING Een paalbelastingsproef van dit type kan ook bestaan uit een proces van curve fitting van gemeten
spanningsgolven. Met dit proces kan een benadering worden verkregen van de schacht- en puntweerstand van de paal
en kan een simulatie van het last-zakkingsgedrag worden gemaakt.
(3)P De energie van de belasting moet hoog genoeg zijn voor een juiste bepaling van de draagkracht van de
paal bij een overeenkomstig voldoende hoog rekniveau.
(4)P De rekenwaarde van de draagkracht van de paal op druk, R c;d, moet zijn afgeleid uit:
R c;d = R c;k / γ t (7.10)
met
to third parties.
83
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(
⎧ R c;m
⎪ )gem (
R c;m )min ⎫⎪
R c;k = Min ⎨ ; ⎬ (7.11)
⎪ ξ5 ξ6 ⎪
⎩ ⎭
waarin ξ 5 en ξ 6 correlatiefactoren zijn, gerelateerd aan het aantal beproefde palen, n, en die worden
toegepast op respectievelijk de gemiddelde (R c;m)gem en de laagste (R c;m)min waarde van R c;m.
OPMERKING De waarden van de partiële en correlatiefactoren kunnen in de nationale bijlage zijn vastgelegd. De
aanbevolen waarden zijn gegeven in tabel A.11.
7.6.2.5 Uiterste draagkracht op druk bepaald met heiformules
(1)P Heiformules mogen alleen zijn gebruikt indien de gelaagdheid van de grond is bepaald.
(2)P Indien heiformules zijn gebruikt voor de bepaling van de draagkracht op druk van individuele palen in
een fundering, moet de geldigheid van de formules zijn aangetoond door voordien verkregen experimenteel
bewijs dat aanvaardbaar gedrag is gevonden bij statische paalbelastingsproeven op hetzelfde type paal met
vergelijkbare lengte en dwarsdoorsnede en in overeenkomstige grondgesteldheden.
(3)P Voor palen op stuit, geheid in niet-cohesieve grond, moet de rekenwaarde van de draagkracht op druk,
R c;d, zijn bepaald met dezelfde procedure als in 7.6.2.4.
(4) Indien een heiformule wordt gebruikt om de draagkracht op druk van een paal te bepalen, behoort een
heiproef te zijn uitgevoerd op ten minste vijf palen, die op voldoende onderlinge afstand over het palenplan
zijn verdeeld, om een passende kalender voor de laatste serie slagen vast te stellen.
(5) De indringing van de paalpunt bij de laatste serie slagen behoort voor iedere paal te zijn geregistreerd.
7.6.2.6 Uiterste draagkracht op druk uit analyse van de golfvergelijking
(1)P Analyse van de golfvergelijking ('wave equation analysis') mag alleen zijn toegepast indien de
gelaagdheid van de grond door boringen en veldproeven is bepaald.
(2)P Indien analyse van de golfvergelijking wordt gebruikt voor de bepaling van de draagkracht op druk van
individuele palen in een fundering, moet de geldigheid van de analyse zijn aangetoond door voordien
verkregen bewijs dat aanvaardbaar gedrag is gevonden bij statische paalbelastingsproeven op hetzelfde
type paal met vergelijkbare lengte en dwarsdoorsnede en in overeenkomstige grondgesteldheden.
(3)P De rekenwaarde van de draagkracht op druk, R c;d, afgeleid uit de resultaten van analyses van de
golfvergelijking voor een aantal representatieve palen, moet zijn bepaald met dezelfde procedure als in
7.6.2.4, uitgaande van ξ-waarden die zijn gebaseerd op lokale ervaring.
OPMERKING Analyse van de golfvergelijking is gebaseerd op een mathematisch model van de grond, de paal en het
heiblok zonder metingen van de spanningsgolven in-situ. De methode wordt gewoonlijk gebruikt om het gedrag van het
heiblok, de dynamische grondparameters en de spanningen in de paal tijdens het heien te bestuderen in het oog te
houden. Het is met deze modellen ook mogelijk om de vereiste heiweerstand (aantal slagen) te bepalen, die gewoonlijk
gerelateerd is aan de verwachte draagkracht op druk van de paal.
7.6.2.7 Naheien
(1)P In het ontwerp moet het aantal na te heien palen zijn vastgelegd. Indien uit naheien lagere resultaten
volgen, moeten deze zijn gebruikt als basis voor de bepaling van de uiterste draagkracht op druk. Indien uit
naheien hogere resultaten volgen, mogen deze in aanmerking zijn genomen.
(2) Naheien behoort gewoonlijk te zijn gedaan in siltige grond, tenzij uit lokale ervaring is gebleken dat het
niet nodig is.
OPMERKING Naheien van kleefpalen in kleihoudende grond resulteert in een verlaagde draagkracht op druk.
to third parties.
84
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
7.6.3 Draagkracht van de grond op trek
7.6.3.1 Algemeen
(1)P Voor zover van toepassing, moet het ontwerp van op trek belaste palen consistent zijn met de
ontwerpregels gegeven in 7.6.2. Ontwerpregels die specifiek gelden voor funderingen met trekpalen zijn
hieronder gegeven.
(2)P Om aan te tonen dat de fundering de rekenwaarde van de belasting met voldoende veiligheid tegen
bezwijken op trek kan weerstaan, moet voor alle belastingsgevallen en belastingscombinaties in de uiterste
grenstoestand aan onderstaande ongelijkheid zijn voldaan:
F t;d ≤ R t;d (7.12)
(3)P Voor op trek belaste palen moeten twee bezwijkmechanismen zijn beschouwd:
— het uittrekken van de palen uit de grondmassa;
— het omhoogkomen van een volume grond met de palen.
(4)P Aantonen dat bezwijken door het omhoogkomen van een volume grond met palen (zie figuur 7.1) niet
kan voorkomen, moet geschieden volgens 2.4.7.4.
(5) Bij alleenstaande trekpalen of een groep trekpalen kan het bezwijkmechanisme worden bepaald door de
uittrekweerstand van een grondkegel, in het bijzonder bij palen met een verbrede voet of verankerd in
gesteente.
(6) Bij de beschouwing van het omhoogkomen van een volume grond met palen mag de schuifweerstand T d
langs de zijkanten van het grondvolume zijn opgeteld bij de weerstandbiedende krachten, weergegeven in
figuur 7.1.
(7) Gewoonlijk zal het kluiteffect (omhoogkomen van een volume grond met palen) maatgevend zijn voor het
ontwerp van de trekweerstand indien de afstand tussen de palen gelijk is aan of kleiner is dan de
vierkantswortel uit het product van de paaldiameter en de indringing van de paal in de laag, waaraan de
draagkracht hoofdzakelijk wordt ontleend.
(8)P Bij de bepaling van de trekweerstand van de paalgroep moet het groepseffect, waardoor de effectieve
verticale spanning in de grond en daardoor de schachtweerstand van afzonderlijke palen in de groep kan
afnemen, in rekening zijn gebracht.
(9)P De grote, ongunstige invloed van cyclische belasting en van het omkeren van de belasting op de
trekweerstand moeten in rekening zijn gebracht.
(10) Vergelijkbare ervaring, gebaseerd op paalbelastingsproeven, behoort in acht te zijn genomen bij de
raming van deze invloed.
7.6.3.2 Uiterste trekweerstand uit paalbelastingsproeven
(1)P Paalbelastingsproeven voor de bepaling van de uiterste trekweerstand van een alleenstaande paal, Rt,
moeten zijn uitgevoerd volgens 7.5.1, 7.5.2 en 7.5.4, en met inachtneming van 7.6.2.2.
(2)P De rekenwaarde van de trekweerstand, Rt;d, moet zijn bepaald met:
R t;d = R t;k / γ s;t (7.13)
waarden voor blijvende en tijdelijke situaties zijn gegeven in tabellen A.6, A.7 en A.8.
to third parties.
85
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Verklaring
1 maaiveld
2 grondwaterniveau
3 zijkant van de ‘kluit’, waar de wrijvingsweerstand T d tot ontwikkeling komt
Figuur 7.1 — Voorbeelden van het omhoogkomen (UPL) van een paalgroep
(3) Indien palen op trek worden belast, behoort gewoonlijk te zijn aangegeven dat meer dan één paal moet
zijn beproefd. In het geval van een groot aantal op trek belaste palen behoort ten minste 2 % te zijn
beproefd.
(4)P Het installatierapport van de proefpaal of proefpalen moet zijn gecontroleerd en met iedere afwijking
van de normale uitvoeringsomstandigheden moet rekening zijn gehouden bij de interpretatie van de
paalbelastingsproeven.
(5)P De karakteristieke waarde van de draagkracht van de paal op trek moet zijn bepaald met:
⎪(
⎧ R t;m) gem (
R t;m ) ⎫
min ⎪
R t;k = Min ⎨ ; ⎬ (7.14)
⎪ ξ1 ξ2 ⎪
⎩ ⎭
waarin ξ 1 en ξ 2 correlatiefactoren zijn, gerelateerd aan het aantal beproefde palen, n, en die worden
toegepast op respectievelijk de gemiddelde (R t;m)gem en de laagste (R t;m)min waarde van de gemeten
weerstand op trek.
to third parties.
86
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
7.6.3.3 Uiterste trekweerstand gebaseerd op grondonderzoeksresultaten
(1)P Methoden voor de bepaling van de trekweerstand van een paalfundering, gebaseerd op
grondonderzoeksresultaten, moeten zijn afgeleid uit paalbelastingsproeven en uit vergelijkbare ervaringen
zoals gedefinieerd in 1.5.2.2.
(2) Een modelfactor, volgens 2.4.1(9), mag zijn ingevoerd, zodat de voorspelde weerstand op trek voldoende
veilig is.
(3)P De rekenwaarde van de trekweerstand van een paal, R t;d, moet zijn bepaald uit:
R t;d = R t;k / γ s;t (7.15)
waarin:
R t;k = R s;k (7.16)
(4)P De karakteristieke waarde R t;k moet of zijn bepaald uit:
(
⎧ R s;cal
⎪ )gem (R s;cal )min ⎫⎪
R t;k =Min ⎨ ; ⎬ (7.17)
⎪ ξ3 ξ4 ⎪
⎩ ⎭
waarin ξ 3 en ξ 4 correlatiefactoren zijn die afhankelijk zijn van het aantal proeven, n, en die zijn toegepast op
respectievelijk de gemiddelde waarde (R s;cal)gem en op de laagste waarde (R s;cal)min van R s;cal of door de
methode gegeven in 7.6.3.3 (6).
(5)P Bij de interpretatie van de berekende trekweerstand moeten de systematische en toevallige bijdragen in
de spreiding in het grondgedrag zijn onderkend.
(6) De karakteristieke waarde van de trekweerstand mag zijn berekend uit:
R t;k = ∑ A s;i ⋅ q s;i;k (7.18)

i
waarin q s;i;k karakteristieke waarden zijn van de schachtwrijving in de verschillende lagen, bepaald uit
waarden van de grondparameters.
OPMERKING Indien deze alternatieve procedure wordt gebruikt, kan het nodig zijn de in bijlage A aanbevolen
waarden voor de partiële factor γ s;t te corrigeren met een factor groter dan 1,0. De waarde van de modelfactor kan in de
nationale bijlage zijn vastgelegd.
(7)P Indien ontwerpbenadering 3 is gebruikt, moeten de karakteristieke waarden van de grondparameters

zijn bepaald volgens 2.4.5. Op deze karakteristieke waarden moeten dan partiële factoren zijn toegepast om
rekenwaarden van de grondparameters te verkrijgen voor de berekening van de rekenwaarden van de
draagkracht van de paal.
(8) De vaststelling van de geldigheid van een model, gebaseerd op beproeving van grond, behoort in
overeenstemming te zijn met 7.6.2.3 (10).
to third parties.
87
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
7.6.4 Verticale verplaatsingen van paalfunderingen (Bruikbaarheid van de ondersteunde

constructie)
7.6.4.1 Algemeen
(1)P Verticale verplaatsingen behorend bij de bruikbaarheidsgrenstoestand moeten zijn bepaald en

gecontroleerd aan de hand van de eisen gegeven in 2.4.8 en 2.4.9.
(2) Bij de berekening van de verticale verplaatsing van een paalfundering behoren de onzekerheden in het
berekeningsmodel en in de bepaling van de relevante grondeigenschappen in rekening te zijn gebracht. Ook
moet niet uit het oog zijn verloren, dat berekeningen in de meeste gevallen niet meer dan een benaderende
schatting van de verplaatsing van een paalfundering zullen geven.
OPMERKING Voor palen in matig vaste tot vaste grond en voor palen op trek zijn de veiligheidseisen voor de uiterste
grenstoestand gewoonlijk voldoende om het ontstaan van een bruikbaarheidsgrenstoestand in de ondersteunde
constructie te voorkomen.
7.6.4.2 Op druk belaste palen
(1)P Het ontstaan van een bruikbaarheidsgrenstoestand in de ondersteunde constructie door zetting van de
palen moet zijn gecontroleerd, rekening houdend met negatieve kleef, indien van toepassing.
OPMERKING Indien de voet van de paal geplaatst is in een matig-vaste of stijve laag op gesteente of erg harde
grond, zijn de partiële factoren voor de uiterste grondtoestand gewoonlijk voldoende om te voldoen aan de eisen voor de
bruikbaarheidsgrenstoestand.
(2)P Bij de bepaling van de zettingen moeten zowel de zettingen van de afzonderlijke palen als de zetting
door groepswerking zijn begrepen.
(3) In de zettingsanalyse behoort ook een schatting van de mogelijk optredende zettingsverschillen te zijn
begrepen.
(4) Indien geen resultaten van paalbelastingsproeven beschikbaar zijn voor een analyse van de interactie
van de paalfundering met de bovenbouw, behoort het last-zakkingsgedrag van de individuele palen te zijn
gebaseerd op empirisch bepaalde, veilige aannamen.
7.6.4.3 Op trek belaste palen
(1)P De bepaling van de opwaartse verplaatsingen moet in overeenstemming zijn met de beginselen van
7.6.4.2.
OPMERKING Aan de verlenging van het paalmateriaal behoort bijzondere aandacht te zijn besteed.
(2)P Indien erg strenge eisen zijn gesteld aan de bruikbaarheidsgrenstoestand, moet een afzonderlijke
controle van de opwaartse verplaatsingen zijn uitgevoerd.
7.7 Horizontaal belaste palen
7.7.1 Algemeen
(1)P Het ontwerp van palen, waarop een horizontale belasting werkt, moet consistent zijn met de
ontwerpregels gegeven in 7.4 en 7.5, voor zover van toepassing. Hieronder worden ontwerpregels gegeven,
specifiek bedoeld voor funderingen met palen waarop een horizontale belasting werkt.
(2)P Om aan te tonen dat een paal de rekenwaarde van de horizontale belasting met voldoende veiligheid
tegen bezwijken kan weerstaan, moet zijn voldaan aan de onderstaande ongelijkheid voor alle uiterste
grenstoestanden en belastingscombinaties:
to third parties.
88
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
F tr;d ≤ R tr;d (7.19)
(3) Eén van de volgende bezwijkmechanismen behoort te zijn beschouwd:
— voor korte palen, rotatie of translatie als een stijf lichaam;
— voor lange slanke palen, bezwijken op buiging van de paal, samen met plaatselijk bezwijken en
verplaatsen van de grond nabij de kop van de paal.
(4)P Bij de bepaling van de draagkracht van horizontaal belaste palen moet het groepseffect in beschouwing
zijn genomen.
(5) In beschouwing moet zijn genomen dat een horizontale belasting op een paalgroep kan resulteren in een
combinatie van drukkrachten, trekkrachten en horizontale krachten in de afzonderlijke palen.
7.7.2 Draagkracht in horizontale richting uit paalbelastingsproeven
(1)P Paalbelastingsproeven voor horizontaal belaste palen moeten zijn uitgevoerd volgens 7.5.2.
(2) In tegenstelling tot de belastingsprocedure volgens 7.5 hoeven proeven op horizontaal belaste palen
doorgaans niet tot een bezwijktoestand te worden doorgezet. De grootte en de richting van de belasting in
de proef behoort de ontwerpbelasting van de paal te benaderen.
(3)P Bij de keuze van het aantal palen dat moet worden beproefd en bij de bepaling van de rekenwaarde van
de draagkracht in horizontale richting uit paalbelastingsproeven, moet rekening zijn gehouden met de
spreiding in grondeigenschappen, in het bijzonder over de bovenste meters van de paal.
(4) Het installatierapport van de proefpaal of proefpalen behoort te zijn gecontroleerd en iedere afwijking van
de normale uitvoeringsomstandigheden behoort te zijn vastgelegd en rekening mee te zijn gehouden bij de
interpretatie van de paalbelastingsproeven. Bij paalgroepen behoort rekening te zijn gehouden met het effect
van interactie en de inklemming van de paalkop bij het afleiden van de draagkracht in horizontale richting uit
de resultaten van paalbelastingsproeven op individuele palen.
7.7.3 Draagkracht in horizontale richting uit grondonderzoeksresultaten en

sterkteparameters van de paal
(1)P Bij de berekening van de draagkracht in horizontale richting van een paal of paalgroep moet zijn
uitgegaan van de verenigbaarheid van de belastingseffecten, de grondreacties en de verplaatsingen.
(2)P In de analyse van een horizontaal belaste paal moet het eventuele constructieve bezwijken van de paal
in de grond volgens 7.8 zijn begrepen.
(3) De berekening van de draagkracht in horizontale richting van een lange slanke paal mag zijn uitgevoerd
uitgaande van de theorie van een aan de kop belaste balk en ondersteund door een vervormbaar medium
dat wordt gekarakteriseerd door een horizontale beddingsconstante.
(4)P Bij de bepaling van de draagkracht van de fundering in horizontale richting moet rekening zijn gehouden
met de vrijheidsgraad voor rotatie van de palen bij de verbinding met de constructie.
7.7.4 Horizontale verplaatsing
(1)P Bij de bepaling van de horizontale verplaatsing van een paalfundering moet rekening zijn gehouden
met:
— de stijfheid van de grond en de variatie ervan met het rekniveau;

to third parties.
89
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— de buigstijfheid van de individuele palen;
— het inklemmingsmoment van de palen bij de verbinding met de constructie;
— het groepseffect;
— het effect van wisselende en cyclische belastingen.
(2) Een algehele berekening van de verplaatsing van een paalfundering behoort gebaseerd te zijn op de
verwachte kinematische vrijheidsgraden.
7.8 Constructief ontwerp van palen
(1)P Het constructief bezwijken van palen moet zijn getoetst volgens 2.4.6.4.
(2)P De paalconstructie moet zo zijn ontworpen, dat aan alle situaties waaraan de paal kan worden
onderworpen, kan worden weerstaan. Hierin zijn begrepen:
— de gebruiksomstandigheden, bijvoorbeeld corroderende omstandigheden;
— de omstandigheden bij installatie, bijvoorbeeld nadelige grondcondities zoals de aanwezigheid van keien
en sterk hellende gesteentelagen;
— andere factoren die van invloed zijn op de heibaarheid, inclusief de kwaliteit van de koppelingen;
— voor prefab betonpalen, de omstandigheden tijdens transport naar de bouwplaats en de installatie.
(3)P Bij het constructief ontwerp moet rekening zijn gehouden met de uitvoeringstoleranties van het type
paal, de belastingscomponenten en het gedrag van de fundering.
(4)P Slanke palen in water of in slappe grondlagen met grote dikte moeten zijn gecontroleerd op bezwijken
door knik.
(5) Gewoonlijk is een controle op knik niet vereist indien de palen worden omringd door grond met een
representatieve waarde van de ongedraineerde schuifsterkte, c u, van 10 kPa of meer.
7.9 Toezicht op de uitvoering
(1)P De installatie van de palen moet zijn gebaseerd op een palenplan.
(2) Het plan behoort de volgende informatie te bevatten:
— paaltype;
— locatie en helling van iedere paal, inbegrepen de plaatsingstoleranties;
— dwarsdoorsnede van de paal;
— voor in het werk gestorte palen, gegevens over de wapening;
— paallengte;
— paalnummer;
— vereiste draagkracht van de paal;

to third parties.
90
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— paalpuntniveau (ten opzichte van een vast peil op of dichtbij de bouwplaats), of de vereiste
indringweerstand;
— volgorde van installatie;
— bekende obstakels;
— eventuele andere beperkingen voor de paalinstallatie.
(3)P De installatie van alle palen moet door metingen zijn gemonitoord en de meetresultaten moeten zijn
vastgelegd.
(4) Het rapport voor iedere paal behoort de uitvoeringsaspecten te bevatten zoals die zijn aangegeven in de
relevante uitvoeringsnormen, EN 1536:1999, EN 12063:1999, EN 12699:2000, waaronder:
— paalnummer;
— installatiematerieel;
— dwarsdoorsnede en lengte van de paal;
— datum en tijd van installatie (inclusief onderbrekingen in het installatieproces);
— betonsamenstelling, gebruikte volume beton en methode van betonstorten van in de grond gevormde
palen;
— volumiek gewicht, pH, Marsh viscositeit en gehalte aan fijne delen van de bentonietspoeling (indien
gebruikt);
— voor avegaarpalen (CFA) of andere injectiepalen, hoeveelheid en pompdruk van grout of betonmortel,
inwendige en uitwendige diameter, spoed van de avegaar en de indringing per omwenteling;
— voor grondverdringende palen, de waarden die een maat zijn voor de heiweerstand zoals gewicht en
valhoogte of energieniveau van de hamer, slagfrequentie en aantal slagen voor ten minste de laatste
0,25 m indringing;
— de energieafname van trilblokken (indien gebruikt);
— het bij de boring gebruikte koppel van de boormotor (indien gebruikt);
— voor geboorde palen, de grondlagen die in de boringen zijn aangetroffen en de omstandigheden bij de
paalvoet indien het gedrag van de paalvoet kritisch is;
— obstakels die bij het installeren van de palen zijn aangetroffen;
— afwijkingen van de plaats, de richting en de niveaus zoals geïnstalleerd ('as-built').
OPMERKING EN 14199 betreffende de uitvoering van micropalen is in voorbereiding ∗) .
(5) De rapporten behoren ten minste gedurende een periode van 5 jaar na voltooiing van het werk te worden
bewaard. De rapporten van de situatie 'as-built' behoren na voltooiing van de uitvoering te worden opgesteld
en te worden bewaard bij de uitvoeringsdocumenten.
(6)P Indien uit waarnemingen op de bouwplaats of uit inspectie van de rapporten blijkt dat onzekerheden
bestaan over de kwaliteit van de geïnstalleerde palen, moet onderzoek worden gedaan naar de toestand van
de palen en om te bepalen of herstelmaatregelen nodig zijn. Dit onderzoek moet of bestaan uit het uitvoeren
∗) Nationale voetnoot: Deze norm is inmiddels gepubliceerd.

to third parties.
91
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
van een statische paalbelastingsproef of een integriteitproef op een nieuw aangebrachte paal, of, in geval
van een grondverdringende paal, naheien van de paal, in combinatie met grondonderzoek in de buurt van de
verdachte paal.
(7)P Bij palen, waarvan de kwaliteit gevoelig is voor de installatieprocedure, moeten proeven worden
uitgevoerd om de integriteit te onderzoeken indien de installatieprocedure niet op een betrouwbare wijze kan
worden gemonitoord.
(8) Op palen, die ernstige gebreken zouden kunnen hebben of die bij de installatie mogelijk een belangrijke
afname van de grondsterkte hebben veroorzaakt, kunnen dynamische integriteitproeven met een laag
rekniveau worden uitgevoerd. Gebreken zoals onvoldoende betonkwaliteit of betondekking, die beide het
gedrag op lange termijn van een paal nadelig kunnen beïnvloeden, kunnen vaak niet met dynamische
proeven worden gedetecteerd waardoor andere proeven, zoals (geavanceerde) akoestische metingen,
trilproeven of kernboringen, nodig kunnen zijn bij het toezicht op de uitvoering.
to third parties.
92
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Hoofdstuk 8 Verankeringen
8.1 Algemeen
8.1.1 Toepassingsgebied
(1)P Dit hoofdstuk heeft betrekking op het ontwerp van tijdelijke en blijvende verankeringen, die worden
gebruikt voor:
— het ondersteunen van een grondkerende constructie;
— het zorgen voor de stabiliteit van taluds, ingravingen of tunnels;
— het weerstand bieden aan opwaartse krachten op constructies;
door een trekkracht over te dragen op een draagkrachtige grond- of gesteentelaag.
(2)P Dit hoofdstuk is van toepassing op:
— voorgespannen verankeringen, bestaande uit een ankerkop, een trekelement met een vrije lengte en een
door grout aan de grond verbonden verankeringselement;
— niet-voorgespannen verankeringen, bestaande uit een ankerkop, een trekelement met een vrije lengte en
een weerstandselement zoals een door grout aan de grond verbonden verankeringselement, een
dodemansbed, een schroefanker of een gesteente-anker.
(3) Dit hoofdstuk behoort niet te worden toegepast bij grondvernageling.
(4)P Hoofdstuk 7 moet worden gebruikt voor het ontwerp van verankeringen die bestaan uit trekpalen.
8.1.2 Definities
8.1.2.1
blijvende verankering
verankering met een ontwerpgebruiksduur langer dan twee jaar
8.1.2.2
tijdelijke verankering
verankering met een ontwerpgebruiksduur korter dan twee jaar
8.1.2.3
controleproef
een proefbelasting ter plaatse om te bevestigen dat ieder anker voldoet aan de ontwerpeisen
8.1.2.4
geschiktheidsproef
een proefbelasting ter plaatse om te bevestigen dat een bepaald anker geschikt zal zijn in bepaalde
grondomstandigheden

to third parties.
93
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
8.1.2.5
onderzoeksproef
een proefbelasting om de maximale uittrekweerstand van een anker ter plaatse van het contactvlak tussen
grout en grond vast te stellen en om de eigenschappen van een anker te bepalen in het bereik van de
gebruiksbelasting
8.1.2.6
aanhechtingslengte van het anker
de lengte van het anker dat rechtstreeks met de grond is verbonden via een groutlichaam
8.2.1.7
vrije ankerlengte
de lengte van het trekelement tussen de ankerkop en het dichtstbijzijnde uiteinde van de aanhechtingslengte
van het trekelement
8.1.2.8
aanhechtingslengte van het trekelement
de lengte van het trekelement dat rechtstreeks in contact staat met het grout en in staat is om de erop
uitgeoefende trekkracht over te dragen
8.2 Grenstoestanden
(1)P De volgende grenstoestanden moeten voor verankeringen zijn beschouwd, zowel ieder afzonderlijk als
in combinatie:
— constructief bezwijken van het trekelement of de ankerkop, tengevolge van de uitgeoefende spanningen;
— verdraaiing of corrosie van de ankerkop;
— bij gegroute ankers, bezwijken van het contactvlak tussen het groutlichaam en de grond;
— bij gegroute ankers, bezwijken van de aanhechting tussen het trekelement en de grout;
— bij dodemansbed ankers, bezwijken door onvoldoende weerstand van het dodemansbed;
— verlies aan ankerkracht door zeer grote verplaatsingen van de ankerkop of door kruip en relaxatie;
— bezwijken of zeer grote vervorming van delen van de constructie vanwege de daarop uitgeoefende
ankerkracht;
— verlies van algehele stabiliteit van de ondersteunde grond en de kerende constructie;
— interactie van groepen ankers met de grond en belendende constructies.
8.3 Ontwerpsituaties en belastingen
(1)P Bij de selectie van de ontwerpsituaties moet aandacht zijn geschonken aan:
— alle omstandigheden gedurende de bouw van de constructie;
— alle voorziene omstandigheden tijdens de ontwerplevensduur van de constructie;

to third parties.
94
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— alle van toepassing zijnde grenstoestanden uit de lijst opgesteld in 8.2, en de combinaties hiervan;
— het voorziene grondwaterniveau en de waterdrukken in artesische watervoerende lagen;
— de gevolgen van het bezwijken van een willekeurige verankering;
— de mogelijkheid dat de bij het voorspannen op de verankering uitgeoefende krachten (ankerkrachten)

groter kunnen zijn dan de krachten die in het ontwerp van de constructie zijn vereist.
(2)P De ankerkracht, P, moet zijn opgevat als een ongunstige belasting voor het ontwerp van de
verankering.
8.4 Overwegingen voor ontwerp en uitvoering
(1)P Bij het ontwerp van de verankering en de specificatie van de uitvoering ervan moet rekening zijn
gehouden met alle eventuele ongunstige effecten veroorzaakt door trekspanningen, die op de grond worden
overgebracht buiten de onmiddellijke omgeving van het anker.
(2)P In het gebied waar trekkrachten op de grond worden overgedragen, moet terrein-onderzoek zijn
uitgevoerd.
(3)P Bij voorgespannen ankers moet de ankerkop zo zijn uitgevoerd dat het trekelement (streng of staaf) kan
worden aangespannen, proefbelast en vastgezet en, indien in het ontwerp is vereist, de spanning kan
worden weggenomen en opnieuw kan worden aangespannen.
(4)P Ieder type verankering moet zo zijn ontworpen dat afwijkingen in de aangrijpingshoek van de
ankerkracht kunnen worden opgenomen, rekening houdend met 6.3 van EN 1537:1999, en dat
vervormingen, die tijdens de gebruiksduur van de constructie kunnen optreden, kunnen worden opgenomen.
(5)P Indien in een verankering verschillende materialen worden gebruikt, moet bij de vaststelling van de
rekenwaarden van de sterkte terdege rekening zijn gehouden met de verenigbaarheid van het
vervormingsgedrag van deze materialen.
(6)P Aangezien het effect van een verankeringsysteem afhangt van de vrije lengte van het trekelement, moet
aan de volgende bepalingen zijn voldaan:
— de ankerkracht moet op voldoende afstand van het ondersteunde grondvolume op de grond worden
overgedragen, zodat de stabiliteit van dat grondvolume niet nadelig wordt beïnvloed;
— de ankerkracht moet op voldoende afstand van belendende funderingen op de grond worden

overgedragen om alle nadelige invloeden te vermijden;
— er moeten maatregelen worden genomen om te voorkomen dat een ongunstige interactie ontstaat tussen
de aanhechtingslengten van dichtbij elkaar gelegen verankeringen.
(7) Ongunstige interactie tussen de aanhechtingslengten van de trekelementen behoort te zijn voorkomen
door, zo mogelijk, een ruimte van ten minste 1,5 m tussen de elementen aan te houden.
(8)P Alleen verankeringsystemen mogen zijn gebruikt die zijn beproefd door onderzoeksproeven
(zie EN 1537:1999) of waarvan zowel wat betreft gedrag als duurzaamheid vergelijkbare positieve
ervaringen zijn gedocumenteerd.
(9)P De trekelementen moeten doorgaans in een zodanige richting zijn geplaatst, dat vervormingen door
mogelijke bezwijkmechanismen leiden tot extra aanspanning. In het geval dat dit niet mogelijk is, moet in het
ontwerp rekening zijn gehouden met de nadelige effecten ervan.
to third parties.
95
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(10)P Bij gegroute ankers en schroefankers moet de karakteristieke waarde van de uittrekweerstand, R a;k,
zijn bepaald op basis van geschiktheidsproeven volgens 8.7 of van vergelijkbare ervaring. De rekenwaarde
van de weerstand moet na de uitvoering met controleproeven zijn gecontroleerd.
(11)P Het gedrag van de vrije ankerlengte van voorgespannen verankeringen moet volgens EN 1537:1999
zijn gecontroleerd.
(12)P De vastzetkracht moet voldoende hoog zijn zodat in de bruikbaarheidsgrenstoestand de weerstand

van het anker bij een aanvaardbare kopverplaatsing zal worden gemobiliseerd.
(13)P De corrosiebescherming van voorgespannen ankers moet voldoen aan 6.9 van EN 1537:1999.
(14)P Bij het ontwerp van de corrosiebescherming van ankers met een stalen trekelement moet rekening zijn
gehouden met de agressiviteit van de omgevende grond.
(15) Voor de bescherming van stalen trekelementen tegen corrosie behoren passende maatregelen te zijn
aangegeven, zoals het gebruik van een beschermende omhulling of een extra dikte van het staal.
8.5 Ontwerp voor de uiterste grenstoestand
8.5.1 Ontwerp van de verankering
(1)P De rekenwaarde, R a;d, van de uittrekweerstand, R a, van een verankering moet voldoen aan:
P d ≤ R a;d (8.1)
(2) Rekenwaarden van de uittrekweerstand mogen zijn bepaald uit de resultaten van proeven op ankers of
door berekeningen.
8.5.2 Rekenwaarden van de uittrekweerstand bepaald uit de resultaten van proeven
(1)P De rekenwaarde van de uittrekweerstand moet zijn afgeleid uit de karakteristieke waarde met de
vergelijking:
R a;d = R a;k / γ a (8.2)
OPMERKING De partiële factor, γ a, heeft als doel ongunstige afwijkingen in de uittrekweerstand van het anker in
rekening te brengen.
(2)P De partiële factor, γ a, gedefinieerd in A.3.3.4(1)P moet in vergelijking (8.2) zijn gebruikt.
OPMERKING De waarden van de partiële factoren kunnen zijn vastgelegd in de nationale bijlage. De aanbevolen
waarden voor blijvende en wisselende belastingen zijn gegeven in tabel A.12.
(3) De karakteristieke waarde behoort te zijn gerelateerd aan de resultaten van een geschiktheidsproef door
toepassing van een correlatiefactor ξ a.
OPMERKING 8.5.2(3) heeft betrekking op het type verankering dat niet afzonderlijk wordt gecontroleerd met
controleproeven. Indien een correlatiefactor ξ a wordt gebruikt, moet deze zijn gebaseerd op ervaring of op bepalingen in
de nationale bijlage.
8.5.3 Rekenwaarden van de uittrekweerstand bepaald met berekeningen
(1)P De rekenwaarde van de uittrekweerstand moet zijn vastgesteld volgens de grondbeginselen in 2.4.7 en
2.4.8, voor zover van toepassing.
to third parties.
96
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
8.5.4 Rekenwaarde van de constructieve sterkte van de verankering
(1)P Bij het constructief ontwerp van de verankering moet zijn voldaan aan de volgende ongelijkheid:
R a;d ≤ R t;d (8.3)
(2)P De materiaalsterkte van de verankering, R t;d, moet zijn berekend volgens EN 1992,
EN 1993 en EN 1537:1999, voor zover van toepassing.
(3)P Indien ankers worden onderworpen aan geschiktheidsproeven, moet bij de bepaling van R t;d rekening
zijn gehouden met de belasting tijdens de proef (zie 9.5 van EN 1537:1999).
8.5.5 Rekenwaarde van de ankerbelasting
(1)P De rekenwaarde van de ankerbelasting, P d, moet zijn afgeleid uit het ontwerp van de ondersteunde
constructie als maximumwaarde van:
— de in de uiterste grenstoestand door de ondersteunde constructie uitgeoefende kracht, en indien relevant:
— de in de bruikbaarheidsgrenstoestand door de ondersteunde constructie uitgeoefende kracht.
(1)P Bij de toetsing van een bruikbaarheidsgrenstoestand in de ondersteunde constructie moet een
verankering zijn opgevat als een veer.
(2)P Bij voorgespannen ankers (bijvoorbeeld gegroute ankers) moet de veer zijn opgevat als een elastische,
voorgespannen veer.
(3) De meest ongunstige combinatie van de minimum- of de maximumankerstijfheid en de minimum- of de

maximumvoorspanning behoort te zijn gekozen bij de analyse van de ontwerpsituatie gegeven in 8.6(2)P.
(4) Op de kracht in de bruikbaarheidsgrenstoestand behoort een modelfactor te zijn toegepast om er zeker

van te zijn dat de weerstand van het anker voldoende veilig is.
OPMERKING De waarde van de modelfactor kan zijn vastgelegd in de nationale bijlage.
(5) Indien een niet-voorgespannen anker wordt opgevat als een (niet-voorgespannen) veer, behoort de
stijfheid ervan zo te zijn gekozen dat de berekende verplaatsingen van de ondersteunde constructie
overeenkomen met de verplaatsing en verlenging van het anker.
(6) Rekening behoort te zijn gehouden met de invloed van eventuele, op belendende funderingen opgelegde
vervormingen, veroorzaakt door de voorspankracht van het anker.
8.7 Geschiktheidsproeven
(1)P Voor gegroute ankers, schroefankers en gesteenteankers moeten geschiktheidsproeven zijn

voorgeschreven. De uitvoering van de proef moet voldoen aan EN 1537:1999.
(2) Voor ieder specifiek geval van grond en constructie behoren ten minste drie geschiktheidsproeven te zijn
uitgevoerd om de karakteristieke weerstand van het anker te bepalen.
(3)P De proefbelasting, P p, van een geschiktheidsproef op gegroute ankers moet voldoen aan
EN 1537:1999.
to third parties.
97
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(4) Een geschiktheidsproef op schroefankers en gesteenteankers behoort, zolang geen specifieke proef voor
dit type ankers beschikbaar is, op dezelfde wijze te zijn uitgevoerd als in EN 1537:1999 is aangegeven voor
gegroute ankers.
8.8 Controleproeven
(1)P In het ontwerp moet zijn voorgeschreven, dat op alle gegroute ankers een controleproef wordt
uitgevoerd voordat ze worden vastgezet en voordat ze operationeel worden.
(2)P De procedure van controleproeven moet verlopen volgens de regels, gegeven voor gegroute ankers in
EN 1537:1999.
(3) Bij ankergroepen, waarvan de aanhechtingslengte van de trekelementen minder dan 1,5 m van elkaar
verwijderd liggen, behoren aselecte controles te worden uitgevoerd nadat de ankers zijn vastgezet.
8.9 Toezicht en monitoring
(1)P Toezicht en monitoring moeten geschieden volgens de regels, gegeven in hoofdstuk 4 van deze norm
en 9.10 en 9.11 van EN 1537:1999, voor zover van toepassing.
to third parties.
98
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Hoofdstuk 9 Grondkerende constructies
9.1 Algemeen
9.1.1 Toepassingsgebied
(1)P De bepalingen in dit hoofdstuk moeten zijn toegepast op constructies, die dienen als ondersteuning van
de bodem, waaronder begrepen grond of aanvullingen, gesteente en water. Er is sprake van ondersteuning
van het materiaal indien de ondersteuningshelling steiler is dan de helling die uiteindelijk zou ontstaan indien
geen constructie aanwezig zou zijn. Tot grondkerende constructies behoren al die wandtypen en
ondersteuningssystemen waarbij het ondersteunde materiaal in de constructieve elementen krachten
opwekt.
(2)P De druk van granulair materiaal in een silo moet zijn berekend volgens EN 1991-4.
9.1.2 Definities
(1) Bij beschouwingen over het ontwerp van grondkerende constructies behoren de volgende drie
hoofdtypen te zijn onderscheiden.
9.1.2.1
gewichtsmuren
muren van steen, stampbeton of gewapend beton, die een funderingsgrondvlak hebben met of zonder teen,
uitstekende rand of steunbeer.
Het gewicht van de muur zelf, soms met inbegrip van de ondersteunde volumes grond, gesteente of
aanvulling, speelt een significante rol in de ondersteuning van het materiaal. Voorbeelden van dergelijke
muren zijn betonnen gewichtsmuren met constante of variabele dikte, gewapend betonnen muren met een
fundering op staal en muren met steunberen
9.1.2.2
in de grond ingebedde wanden
relatief dunne wanden van staal, gewapend beton of hout, ondersteund door ankers, stempels en/of
passieve gronddruk.
De buigweerstand van dergelijke wanden speelt een significante rol in de ondersteuning van het materiaal
terwijl het gewicht van de wand onbelangrijk is. Voorbeelden van dergelijke wanden zijn vrijstaande stalen
damwanden, verankerde en gestempelde stalen of betonnen damwanden en diepwanden
9.1.2.3
samengestelde grondkerende constructies
wanden die zijn samengesteld uit elementen van de bovengenoemde twee wandtypen.
Er bestaat een grote verscheidenheid aan dergelijke wanden en voorbeelden zijn kistdammen,
grondconstructies gewapend met trekelementen, geotextielen of door grouting en constructies met
verscheidene rijen grondankers of grondnagels
9.2 Grenstoestanden
(1)P Een staat van te beschouwen grenstoestanden moet worden opgesteld. Voor alle typen grondkerende
constructies moeten ten minste de onderstaande grenstoestanden zijn beschouwd:
— verlies van algehele stabiliteit;
— bezwijken van een constructief element zoals de wand, de verankering, de gording of het stempel of het
bezwijken van de verbinding tussen zulke elementen;
— combinatie van bezwijken in de grond en in het constructieve element;

to third parties.
99
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— bezwijken door hydraulische grondbreuk en erosie door geconcentreerde grondwaterstroming ('piping');
— verplaatsing van de grondkerende constructie, die kan leiden tot instorting, aantasting van het uiterlijk of
van het doeltreffend gebruik van de grondkerende constructie of van de belendende constructies of
leidingen, die ervan afhankelijk zijn;
— onaanvaardbare lekkage door of onder de wand;
— onaanvaardbaar transport van gronddeeltjes door of onder de wand;
— onaanvaardbare veranderingen in het grondwaterregime.
(2)P Daarenboven moeten bij gewichtsmuren en samengestelde grondkerende wanden onderstaande

grenstoestanden zijn beschouwd:
— overschrijding van de draagkracht van de grond onder de onderzijde;
— bezwijken door afglijden over de onderzijde;
— bezwijken door kantelen;
en bij in de grond ingebedde wanden:
— bezwijken door rotatie of translatie van de wand of delen daarvan;
— bezwijken door onvoldoende verticaal evenwicht.
(3)P Bij alle typen wanden moeten combinaties van de bovengenoemde grenstoestanden zijn onderzocht,
indien van toepassing.
(4) Bij het ontwerp van gewichtsmuren moet vaak hetzelfde soort problemen zijn opgelost als bij het ontwerp
van funderingen op staal, ophogingen en taluds. Bij de beschouwing van de grenstoestanden behoren
daarom de beginselen van hoofdstuk 6 te zijn gebruikt, voor zover van toepassing. Speciale aandacht
behoort te zijn besteed aan het overschrijden van de draagkracht in de grond onder de onderzijde van de
muur bij belastingen met een grote excentriciteit of helling (zie 6.5.4).
9.3 Belastingen, geometrische gegevens en ontwerpsituaties
9.3.1 Belastingen
9.3.1.1 Basisbelastingen
(1) De in 2.4.2 (4) opgesomde belastingen behoren in acht te zijn genomen.
9.3.1.2 Gewicht van het aanvulmateriaal
(1)P Rekenwaarden voor het volumiek gewicht van het aanvulmateriaal moeten worden vastgesteld
uitgaande van de kennis van het beschikbare materiaal. In het geotechnisch ontwerprapport moeten de
controles zijn aangegeven, die tijdens de uitvoering moeten worden uitgevoerd om te toetsen dat de
daadwerkelijke waarden in het veld niet slechter zijn dan degene die in het ontwerp zijn gebruikt.
9.3.1.3 Terreinbelastingen
(1)P Bij de bepaling van rekenwaarden voor de terreinbelastingen moet rekening zijn gehouden met de
aanwezigheid, op of nabij de bovenkant van de ondersteunde grond, van, bijvoorbeeld, belendende
gebouwen, geparkeerde of rijdende voertuigen of kranen, opgeslagen materiaal, goederen en containers.
to third parties.
100
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(2) In geval van een wisselende terreinbelasting, zoals uitgeoefend door een kraanbaan op een kademuur,
behoort met voorzichtigheid te worden gewerkt. De drukken, die door dergelijke terreinbelastingen worden
opgewekt, kunnen aanzienlijk groter zijn dan de drukken bij de eerste belasting of door een statische
belasting van dezelfde grootte.
9.3.1.4 Gewicht van water
(1)P Bij de bepaling van de rekenwaarde van het volumiek gewicht van het water moet ermee rekening zijn
gehouden of het water zoet is, zout, of, zoveel chemicaliën of vervuilende stoffen bevat, dat het nodig is om
de normale waarde aan te passen.
9.3.1.5 Golf- en ijsbelastingen
(1)P Rekenwaarden voor de belastingen door teruggekaatste golven of ijsbelastingen moeten zijn gekozen
op basis van de lokale gegevens over de klimatologische en hydraulische omstandigheden op het terrein.
(2)P Bij de bepaling van rekenwaarden voor de statische krachten, uitgeoefend door een laag ijs, moet het
volgende in aanmerking zijn genomen:
— de initiële ijstemperatuur, voordat de opwarming aanvangt;
— de snelheid waarmee de temperatuur toeneemt;
— de dikte van de ijslaag.
9.3.1.6 Kwelstroomkrachten
(1)P Kwelstroomkrachten ten gevolge van verschillende grondwaterniveaus achter en voor de grondkerende
constructie moeten in rekening zijn gebracht aangezien ze de gronddrukken aan de achterzijde van de wand
kunnen wijzigen en de grondweerstand aan de voorzijde van de wand kunnen reduceren.
9.3.1.7 Stootkrachten
(1) Bij de bepaling van de rekenwaarden van stootbelastingen, bijvoorbeeld veroorzaakt door golven,
ijsschotsen of verkeer, mag rekening zijn gehouden met de geabsorbeerde energie door de botsende massa
en het grondkerend systeem, bijvoorbeeld door stootkussens en/of geleidingsconstructies.
(2) Bij horizontaal gerichte stootbelastingen op grondkerende wanden behoort rekening te zijn gehouden met
de verhoogde stijfheid van de achterliggende grond.
(3) Het risico van het vervloeien van de grond ('liquefaction') door horizontaal gerichte stootbelastingen op in
de grond ingebedde wanden behoort te zijn onderzocht.
(4)P De stootbelasting van een ijsschots op een grondkerende constructie moet zijn berekend, uitgaande
van de druksterkte van het ijs en de dikte van de ijsschots. Het zoutgehalte en de homogeniteit van het ijs
moeten in acht zijn genomen bij de berekening van de druksterkte.
9.3.1.8 Temperatuurseffecten
(1)P Bij het ontwerp van grondkerende constructies moet rekening zijn gehouden met de tijdelijke en
ruimtelijke effecten van abnormale temperatuursveranderingen.
(2) Deze effecten behoren vooral te zijn beschouwd bij de bepaling van de krachten in stempels en schoren.
(3) Bij de beschouwing van de effecten van brand behoren de Eurocode-delen Ontwerp bij brand te zijn
geraadpleegd.
(4)P Om te verhinderen dat in de grond achter de grondkerende constructies ijslenzen ontstaan moeten
speciale voorzorgen zijn genomen, zoals de keuze van geschikt aanvulmateriaal, drainage of isolatie.
to third parties.
101
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
9.3.2 Geometrische gegevens
9.3.2.1 Basisgegevens
(1)P Bij de afleiding van rekenwaarden van geometrische gegevens moeten de beginselen die zijn
geformuleerd in 2.4.6.3 zijn gevolgd.
9.3.2.2 Grondniveaus
(1)P Bij het bepalen van de rekenwaarden voor de geometrie van het ondersteunde materiaal moet rekening
zijn gehouden met de variatie van de werkelijke waarden in-situ. Bij het bepalen van de rekenwaarden moet
ook rekening zijn gehouden met voorziene ontgravingen of eventuele ontgronding aan de voorzijde van de
grondkerende constructie.
(2) In berekeningen voor de uiterste grenstoestand, waarbij de stabiliteit van de grondkerende wand
afhankelijk is van de grondweerstand aan de voorzijde van de constructie, behoort het niveau van de
weerstandbiedende grond te zijn verlaagd met een marge Δa onder het nominaal verwachte niveau. Bij de
keuze van de waarde van Δa behoort rekening te zijn gehouden met de mate waarin het niveau van het
grondoppervlak op de bouwplaats onder controle wordt gehouden. Bij een normale mate van controle
behoort het volgende te zijn aangehouden:
— bij een vrijstaande wand behoort Δa gelijk te zijn aan 10 % van de wandhoogte boven het
ontgravingsniveau, met een maximum van 0,5 m;
— bij een met een anker of stempel ondersteunde wand behoort Δa gelijk te zijn aan 10 % van de afstand
tussen het onderste ondersteuningspunt en het ontgravingsniveau, met een maximum van 0,5 m.
(3) Wanneer is vastgelegd dat het niveau van het grondoppervlak op betrouwbare wijze gedurende de van
toepassing zijnde uitvoeringsperiode onder controle wordt gehouden, mogen kleinere waarden van Δa,
inbegrepen de waarde 0, zijn gebruikt.
(4) Indien het niveau van het grondoppervlak bijzonder onzeker is, behoren grotere waarden van Δa te zijn
gebruikt.
9.3.2.3 Waterniveaus
(1)P Rekenwaarden of karakteristieke waarden van het vrije waterpeil en het freatische peil moeten zijn
gekozen op basis van gegevens over de hydraulische en geohydrologische omstandigheden op het terrein.
(2)P Rekening moet zijn gehouden met de effecten van variatie in de doorlatendheid van de grond op het
grondwaterregime.
(3)P Rekening moet zijn gehouden met eventuele ongunstige waterdrukken door de aanwezigheid van
hangwater of artesische waterpeilen.
9.3.3 Ontwerpsituaties
(1)P De onderstaande punten moeten zijn beschouwd:
— variaties in grondeigenschappen, waterniveaus en grondwaterdrukken in de ruimte;
— verwachte variaties in grondeigenschappen, waterniveaus en grondwaterdrukken in de tijd;
— variaties in de belastingen en de mogelijke combinaties;
— ontgraving, ontgronding of erosie aan de voorzijde van de grondkerende constructie;
— de effecten van verdichting van het aanvulmateriaal achter de grondkerende constructie;

to third parties.
102
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— de effecten van voorziene toekomstige constructies en terreinbelastingen of -ontlastingen op of dichtbij

het ondersteunde materiaal;
— voorziene grondbewegingen door, bijvoorbeeld, verzakkingen of de werking van vorst.
(2) Bij constructies aan het water hoeven ijsdrukken en golfkrachten niet gelijktijdig op hetzelfde punt te zijn
toegepast.
9.4 Beschouwingen over ontwerp en uitvoering
9.4.1 Algemeen
(1)P Zowel de uiterste grenstoestand als de bruikbaarheidsgrenstoestand moeten zijn beschouwd volgens
de procedures in 2.4.7 en 2.4.8.
(2)P Aangetoond moet zijn dat bij de aangenomen drukverdeling en belastingen op de wand verticaal
evenwicht kan worden verkregen.
(3) Voor de toetsing van het verticale evenwicht mogen de wandwrijvingsparameters zijn gereduceerd.
(4) Zo ver als mogelijk, behoren grondkerende wanden zo te zijn ontworpen dat zichtbare voortekens
aanwezig zijn dat een uiterste grenstoestand dreigt te worden bereikt. In het ontwerp behoort te zijn gewaakt
tegen het optreden van brosse breuk, bijvoorbeeld het plotseling bezwijken zonder duidelijk zichtbare
voorafgaande vervormingen.
(5) Bij veel grondkerende constructies behoort te zijn verondersteld dat een kritieke grenstoestand optreedt,
indien de wand voldoende verplaatst is om schade te veroorzaken aan belendende constructies of leidingen.
Hoewel de wand nog niet noodzakelijk dreigt te bezwijken, kan de mate van schade in de ondersteunde
constructie aanmerkelijk groter zijn dan bij een bruikbaarheidsgrenstoestand.
(6) De ontwerpmethoden en de waarden voor de partiële factoren, die in deze norm zijn aanbevolen, zijn in
de regel toereikend om een uiterste grenstoestand in belendende constructies te voorkomen, mits de
betrokken grond ten minste matig vast gepakt is of een stevige samenhang heeft en dat de geschikte
bouwmethode en de juiste uitvoeringsvolgorde worden gebruikt. Aan sommige soorten sterk
overgeconsolideerde klei, waarin grote neutrale horizontale spanningen aanzienlijke vervormingen in een
grote zone rondom de ontgraving kunnen veroorzaken, behoort echter speciale zorg te worden besteed.
(7) Door de complexe interactie tussen de grond en de grondkerende constructie is het soms moeilijk een
grondkerende constructie in detail te ontwerpen voordat daadwerkelijk met de uitvoering wordt begonnen. In
zo'n geval behoort voor het ontwerp de observatiemethode (zie 2.7) te worden overwogen.
(8)P Bij het ontwerp van grondkerende constructies moet, voor zover van toepassing, rekening zijn
gehouden met onderstaande aspecten:
— de effecten van de bouw van de wand, met inbegrip van:
— de voorzieningen voor de tijdelijke ondersteuning van de wanden van de ontgraving;
— de veranderingen in de terreinspanningen en de bijbehorende grondverplaatsingen door zowel de

ontgraving als de bouw van de wand;
— verstoring van de grond door hei- of boorwerkzaamheden;
— voorzieningen voor de bereikbaarheid voor de uitvoering;
— de vereiste waterdichtheid van de voltooide wand;

to third parties.
103
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— de praktische haalbaarheid om de wand tot in een grondlaag met lage doorlatendheid aan te brengen om
een waterdichte afsluiting te vormen. Het daaruit resulterende evenwichtsprobleem in de
grondwaterstroming moet zijn geanalyseerd;
— de praktische haalbaarheid om grondankers in de aangrenzende grond aan te brengen;
— de praktische haalbaarheid om te ontgraven tussen de stempels van grondkerende wanden;
— het vermogen van de wand om verticale belastingen te dragen;
— de vervormbaarheid van de constructieve elementen;
— de bereikbaarheid van de wand voor onderhoud en eventuele bijbehorende drainagevoorzieningen;
— het uiterlijk en de duurzaamheid van de wand en eventuele verankeringen;
— bij damwanden, de noodzaak dat een plank voldoende stijf is om tot de ontwerpdiepte te worden
geïnstalleerd zonder uit het slot te lopen;
— de stabiliteit van openstaande boorgaten of diepwandsleuven;
— voor aanvulmateriaal, de eigenschappen van het beschikbare materiaal en de manier om dit materiaal
naast de wand te verdichten, volgens 5.3.
9.4.2 Drainagesystemen
(1)P Indien de veiligheid en bruikbaarheid van de ontworpen constructie afhangt van de succesvolle werking
van een drainagesysteem, moeten de gevolgen van falen van dat systeem zijn beschouwd, met zowel
aandacht voor de veiligheid als voor de herstelkosten. Een van de volgende bepalingen (of een combinatie
ervan) moet van toepassing zijn:
— er moet een onderhoudsprogramma voor het drainagesysteem zijn voorgeschreven en in het ontwerp
moet rekening zijn gehouden met de hiervoor benodigde toegankelijkheid;
— aangetoond moet zijn, zowel door vergelijkbare ervaring als door schatting van het eventueel te lozen
water, dat het drainagesysteem zonder onderhoud naar behoren zal functioneren.
(2) Rekening behoort te zijn gehouden met de hoeveelheden, drukken en eventuele chemische
samenstelling van al het geloosde water.
9.5 Bepaling van gronddrukken
9.5.1 Algemeen
(1)P Bij de bepaling van de gronddrukken moet rekening zijn gehouden met de aanvaardbare vorm en
grootte van alle denkbare verplaatsingen en rekken, die kunnen optreden bij de beschouwde grenstoestand.
(2) In de volgende context behoort het woord 'gronddruk' ook te zijn gebruikt voor de totale gronddruk,
veroorzaakt door zacht en verweerd gesteente en behoort de grondwaterdruk hierin te zijn begrepen.
(3)P Bij de berekening van de grootte van de gronddrukken en de richting van de resulterende krachten
moet rekening zijn gehouden met:
— de terreinbelasting en de helling van het maaiveld;
— de hoek van de wand ten opzichte van de verticaal;

to third parties.
104
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— de grondwaterniveaus en de kwelstroomkrachten in de grond;
— de grootte en de richting van de verplaatsing van de wand ten opzichte van de grond;
— het evenwicht van de gehele grondkerende constructie in zowel de horizontale als de verticale richting;
— de schuifsterkte en het volumiek gewicht van de grond;
— de stijfheid van de wand en het ondersteuningssysteem;
— de ruwheid van de wand.
(4) De mate waarin de wandwrijving en de adhesie worden gemobiliseerd, behoort te zijn beschouwd als
functie van:
— de sterkteparameters van de grond;
— de wrijvingseigenschappen van het contactvlak tussen de wand en de grond;
— de grootte en de richting van de verplaatsing van de wand ten opzichte van de grond;
— het vermogen van de wand om verticale belastingen door wandwrijving en adhesie te dragen.
(5) De grootte van de schuifspanning, die op het contactvlak tussen de wand en de grond kan worden
gemobiliseerd, behoort te zijn bepaald door de parameter voor de wandwrijving δ.
(6) Voor de rekenwaarde van de wandwrijvingshoek (parameter contactvlak tussen wand en grond) mag zijn
uitgegaan van δ d = k ⋅ ϕ cv;d. De waarde van k voor prefab beton en stalen damwandprofielen behoort daarin
niet groter te zijn dan ⅔.
(7) Voor beton, dat rechtstreeks tegen de grond is gestort, mag zijn uitgegaan van een waarde van k = 1,0.
(8) Voor een stalen damwandprofiel mag in de ongedraineerde toestand onmiddellijk na installatie geen
adhesie of wrijvingsweerstand zijn aangenomen. Deze waarden kunnen geleidelijk, als functie van de tijd,
toenemen.
(9)P De grootte van de gronddrukken en de richting van de resulterende krachten moeten in

overeenstemming met de gekozen ontwerpbenadering (zie 2.4.7.3) en de beschouwde grenstoestand zijn
berekend.
(10) De waarde van de gronddruk in een uiterste grenstoestand wijkt gewoonlijk af van de waarde in een
bruikbaarheidsgrenstoestand. Deze twee waarden worden bepaald met twee fundamenteel verschillende
berekeningen. Dit heeft tot gevolg dat de gronddruk, indien deze als belasting wordt opgevat, geen
enkelvoudige karakteristieke waarde heeft.
(11)P In het geval van constructies die gesteente ondersteunen moet bij de berekening van de gronddrukken
rekening zijn gehouden met de invloeden van discontinuïteiten, met speciale aandacht voor de oriëntatie
ervan, de tussenafstand, de spleetopening, de ruwheid en de mechanische eigenschappen van eventueel
materiaal, waarmee de spleet is gevuld.
(12)P Rekening moet zijn gehouden met mogelijke zwel van de grond bij de berekening van de drukken op
de grondkerende constructie.
9.5.2 Neutrale gronddrukken
(1)P Indien de wand ten opzichte van de grond niet verplaatst, moet de gronddruk zijn berekend uitgaande
van de neutrale spanningstoestand. Bij de bepaling van de neutrale toestand moet rekening zijn gehouden
met de spanningsgeschiedenis van de grond.
to third parties.
105
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(2) Bij normaal geconsolideerde grond behoort in de grond achter een grondkerende constructie gewoonlijk
te zijn uitgegaan van de neutrale toestand indien de verplaatsing van de constructie minder is dan
5 × 10−4 × h.
(3) Bij een horizontaal maaiveld behoort de waarde van de neutrale gronddrukcoëfficiënt, K 0, te zijn bepaald
uit:
K 0 = (1 − sin ϕ ') × OCR (9.1)
Deze formule behoort niet te zijn gebruikt bij zeer hoge waarden van OCR.
(4) Indien het maaiveld achter de wand oploopt met een hoek β ≤ ϕ ' ten opzichte van de horizontaal, mag de
horizontale component van de effectieve gronddruk, σ 'h;0, worden gerelateerd aan de effectieve
bovenbelasting q ' door het verhoudingsgetal K 0;β, waarin:
K 0;β = K 0 ⋅ (1 + sin β) (9.2)
De richting van de resulterende kracht behoort daarbij gelijk aan de helling van het maaiveld te worden
genomen.
9.5.3 Grenswaarden van de gronddruk
(1)P Bij de bepaling van grenswaarden van de gronddruk moet rekening zijn gehouden met de relatieve
verplaatsing van de grond en de wand bij bezwijken en de bijbehorende vorm van het glijvlak.
(2) Grenswaarden van gronddrukken, uitgaande van rechte glijvlakken, kunnen bij hoge waarden van de
hoek van inwendige wrijving en de wandwrijvingshoek δ aanzienlijk afwijken van de waarden, uitgaande van
gekromde glijvlakken, en daarmee resulteren in onveilige resultaten.
OPMERKING In bijlage C zijn enkele waarden gegeven van relatieve verplaatsingen waarbij grenswaarden van de
gronddruk worden bereikt.
(3) Indien de verplaatsing van de grondkerende constructie wordt beperkt door stempels, ankers of
gelijksoortige elementen behoort te zijn bedacht dat de grenswaarden van de actieve en passieve
gronddruk, en hun verdeling, niet de meest ongunstige waarden hoeven te zijn.
9.5.4 Tussenliggende waarden van de gronddrukken
(1)P Tussenliggende waarden van de gronddrukken treden op indien de wandverplaatsingen onvoldoende

zijn om de grenswaarden te mobiliseren. Bij de bepaling van de tussenliggende waarden van de
gronddrukken moet rekening zijn gehouden met de grootte van de wandverplaatsing en de
verplaatsingsrichting ten opzichte van de grond.
OPMERKING In bijlage C, figuur C.3, is een diagram gegeven, dat kan worden gebruikt voor de bepaling van de
gemobiliseerde passieve weerstand.
(2) De tussenliggende waarden van de gronddrukken mogen zijn berekend, uitgaande van, bijvoorbeeld,
verschillende empirische regels, methoden met beddingconstanten of eindige elementen methoden.
9.5.5 Effect van verdichting
(1)P Bij de bepaling van de gronddrukken op de achterzijde van de wand moet rekening zijn gehouden met
bijkomende drukken, veroorzaakt door het eventueel aanbrengen van aanvullingen en de daarbij gebruikte
verdichtingsmethoden.
to third parties.
106
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
OPMERKING Uit metingen is gebleken, dat de bijkomende drukken afhankelijk zijn van de toegepaste hoeveelheid
verdichtingsenergie, de dikte van de verdichte lagen en het bewegingspatroon van de verdichtingsapparatuur.
Horizontale drukken loodrecht op de wand kunnen afnemen als de volgende laag wordt aangebracht en verdicht. Indien
de aanvulling volledig is aangebracht, werken de bijkomende drukken gewoonlijk alleen op het bovenste deel van de
wand.
(2)P Voor het verdichten moeten geschikte procedures worden voorgeschreven met als doel het vermijden
van zeer grote bijkomende gronddrukken, die kunnen leiden tot onaanvaardbare verplaatsingen.
9.6 Waterdrukken
(1)P Bij de bepaling van karakteristieke waarden en rekenwaarden van de waterdrukken moet rekening zijn
gehouden met waterspiegels boven en in de grond.
(2)P Wanneer de uiterste en bruikbaarheidsgrenstoestanden worden getoetst moet rekening zijn gehouden
met waterdrukken in de belastingscombinaties volgens 2.4.5.3 en 2.4.6.1, waarbij de mogelijke risico’s
aangegeven in 9.4.1 (5) in beschouwing zijn genomen..
(3)P Bij ondersteuningsconstructies van matig of slecht doorlatende grond (silt en klei) moet zijn uitgegaan
van waterdrukken tegen de achterzijde van de wand. Tenzij een betrouwbaar drainagesysteem is
aangebracht (9.4.2 (1)P), of infiltratie wordt verhinderd, moeten de waterdrukken zijn berekend uitgaande
van een waterniveau dat gelijk is aan het bovenoppervlak van het ondersteunde materiaal.
(4)P Wanneer plotselinge veranderingen in het niveau van het vrije water kunnen voorkomen, moet zowel de
niet-stationaire toestand, die onmiddellijk na de verandering optreedt, als de stationaire toestand zijn
onderzocht.
(5)P In geval geen speciale drainage wordt aangebracht of maatregelen ter voorkoming van waterstroming
worden genomen, moeten de mogelijke effecten van met water gevulde trek- of krimpscheuren zijn
beschouwd.
9.7.1 Algemeen
(1)P Het ontwerp van grondkerende constructies moet voor de uiterste grenstoestand zijn gecontroleerd voor
de bij die toestand van toepassing zijnde ontwerpsituaties, zoals voorgeschreven in 9.3.3, uitgaande van
rekenwaarden van de belastingen of de belastingseffecten en van de weerstanden.
(2)P Alle relevante bezwijkmechanismen moeten zijn beschouwd. Hierin moeten als minimum de typen
bezwijkmechanismen zijn begrepen, die in de figuren 9.1 tot en met 9.6 zijn weergegeven voor de meest
voorkomende grondkerende constructies.
(3)P Met de berekeningen voor de uiterste grenstoestand moet zijn aangetoond dat evenwicht kan worden
bereikt, uitgaande van rekenwaarden van de belastingen of de belastingseffecten en rekenwaarden van de
sterkte of weerstand, zoals voorgeschreven in 2.4. Bij de bepaling van rekenwaarden voor de sterkte of de
weerstand moet zijn uitgegaan van verenigbaarheid van de vervormingen.
(4)P Voor de sterkte of de weerstand van de grond moet de meest ongunstige waarde zijn gebruikt, dat wil
zeggen een bovengrens- of een ondergrenswaarde.
(5) Berekeningsmethoden mogen zijn gebruikt waarbij een herverdeling van de gronddrukken ontstaat in
overeenstemming met de relatieve verplaatsingen en stijfheden van de grond en de constructieve
elementen.
(6)P Bij fijnkorrelige grond moet zowel het gedrag op korte termijn als op lange termijn zijn beschouwd.
to third parties.
107
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(7)P Bij wanden, waarop ongelijke waterdrukken werken, moet de veiligheid tegen bezwijken door
hydraulische grondbreuk en erosie door geconcentreerde grondwaterstroming ('piping') zijn gecontroleerd.
9.7.2 Algehele stabiliteit
(1)P De beginselen van hoofdstuk 11 moeten, voor zover van toepassing, zijn gebruikt om aan te tonen, dat
verlies van algehele stabiliteit niet zal optreden en dat de bijbehorende vervormingen voldoende klein zijn.
(2) Als minimum behoren de in figuur 9.1 weergegeven grenstoestanden te worden beschouwd, rekening
houdend met voortschrijdend bezwijken en bezwijken door vervloeiing ('liquefaction'), voor zover van
toepassing.
9.7.3 Bezwijken van de fundering bij gewichtsmuren
(1)P De beginselen van hoofdstuk 6 moeten, voor zover van toepassing, zijn gebruikt om aan te tonen, dat
voldoende marge tot bezwijken van de fundering aanwezig is en dat de bijbehorende vervormingen
aanvaardbaar zijn. Zowel de draagkracht als het horizontaal afschuiven moeten worden beschouwd.
(2) Als minimum behoren de in figuur 9.2 weergegeven bezwijkmechanismen te zijn beschouwd.
Figuur 9.1 — Voorbeelden van bezwijkmechanismen voor de algehele stabiliteit van grondkerende
constructies
to third parties.
108
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Figuur 9.2 — Voorbeelden van bezwijkmechanismen van de fundering van gewichtsmuren
9.7.4 Bezwijken door rotatie van in de grond ingebedde wanden
(1)P Door evenwichtsberekeningen moet zijn aangetoond, dat in de grond ingebedde wanden voldoende
inbeddingsdiepte hebben om bezwijken door rotatie te voorkomen.
(2) Als minimum behoren de in figuur 9.3 weergegeven grenstoestanden te worden beschouwd.
Figuur 9.3 — Voorbeelden van bezwijkmechanismen bij rotatie van in de grond ingebedde wanden
(3)P De richting en de rekenwaarde van de schuifspanning tussen de grond en de wand moeten kloppen
met de relatieve verticale verplaatsing, die in de ontwerpsituatie zou kunnen optreden.
to third parties.
109
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
9.7.5 Verticaal bezwijken van in de grond ingebedde wanden
(1)P Aangetoond moet zijn dat evenwicht in verticale richting aanwezig is, uitgaande van de rekenwaarde
van de sterkte of de weerstand van de grond en de rekenwaarde van de verticale belastingen op de wand.
(2) Als minimum behoort het in figuur 9.4 weergegeven bezwijkmechanisme te zijn beschouwd.
(3)P Indien wordt uitgegaan van een neerwaartse beweging van de wand, moeten bovengrenswaarden van
de rekenwaarden zijn gebruikt bij de berekening van de voorspankrachten van bijvoorbeeld grondankers met
een verticale neerwaartse component.
(4)P De richting en de rekenwaarde van de schuifspanning tussen de grond en de wand moeten kloppen
met de waarden die zijn gebruikt bij de controle van het verticaal evenwicht en het evenwicht bij rotatie.
(5)P Indien de wand dient als fundering voor een constructie, moet het verticaal evenwicht zijn gecontroleerd
uitgaande van de beginselen van hoofdstuk 6.
Figuur 9.4 — Voorbeeld van een grenstoestand bij verticaal bezwijken van een in de grond ingebedde
wand
9.7.6 Constructief ontwerp van grondkerende constructies
(1)P Het constructief bezwijken van grondkerende constructies, met inbegrip van de ondersteunende
constructieve elementen zoals verankeringen en stempels, moet zijn getoetst volgens 2.4 en EN 1992,
EN 1993, EN 1995 en EN 1996.
(2) Als minimum behoren de in figuur 9.5 weergegeven grenstoestanden te zijn beschouwd.
to third parties.
110
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Figuur 9.5 — Voorbeelden van bezwijkmechanismen bij constructief bezwijken van grondkerende
constructies
(3)P Voor iedere uiterste grenstoestand moet zijn aangetoond, dat de vereiste sterkte kan worden
gemobiliseerd bij vervormingen in de grond en de constructie die compatibel zijn.
(4) In constructieve elementen behoren fenomenen zoals de afname van de sterkte bij toenemende
vervorming door invloeden zoals scheurvorming van ongewapende delen, grote rotaties bij plastische
scharnieren of plaatselijk uitknikken van stalen delen te zijn beschouwd volgens EN 1992 tot en met
EN 1996 en EN 1999.
9.7.7 Bezwijken door uittrekken van de verankering
(1)P Aangetoond moet zijn, dat evenwicht mogelijk is zonder dat bezwijken door het uittrekken van de
grondankers optreedt.
Figuur 9.6 — Voorbeelden van bezwijkmechanismen bij uittrekken van verankeringen
(2)P Verankeringen moeten zijn ontworpen volgens hoofdstuk 8.

to third parties.
111
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(3) Als minimum behoren de in figuur 9.6 (a, b) weergegeven bezwijkmechanismen te zijn beschouwd.
(4) Voor gewichtsankers behoort ook het in figuur 9.6 (c) weergegeven bezwijkmechanisme te zijn
beschouwd.
9.8.1 Algemeen
(1)P Het ontwerp van grondkerende constructies moet zijn getoetst voor de bruikbaarheidsgrenstoestand,
uitgaande van de van toepassing zijnde ontwerpsituaties zoals voorgeschreven in 9.3.3.
(2)P Rekenwaarden van de gronddrukken voor de bruikbaarheidsgrenstoestand moeten zijn afgeleid,

uitgaande van karakteristieke waarden van alle grondparameters.
(3)P De blijvend aanwezige maaiveldbelastingen achter de grondkerende wand moeten zijn afgeleid
uitgaande van hun karakteristieke waarden.
(4) Bij de bepaling van rekenwaarden van de gronddrukken behoort rekening te zijn gehouden met de initiële
spanning, stijfheid en sterkte van de grond en de stijfheid van de constructieve elementen.
(5) Bij de afleiding van rekenwaarden voor de gronddrukken behoort rekening te zijn gehouden met de
toegelaten vervorming van de constructie bij de bruikbaarheidsgrenstoestand. Deze drukken hoeven niet
noodzakelijkerwijs gelijk te zijn aan de grenswaarden.
9.8.2 Verplaatsingen
(1)P Grenswaarden voor de toegelaten verplaatsingen van wanden en de aangrenzende grond moeten zijn
bepaald volgens 2.4.8, rekening houdend met de toelaatbare afwijking voor verplaatsingen van
ondersteunde constructies en leidingen.
(2)P Een voorzichtige schatting van de verdraaiing en de verplaatsing van grondkerende wanden, en de
invloed op ondersteunde constructies en leidingen, moet altijd zijn gebaseerd op vergelijkbare ervaringen. In
deze schatting moet de invloed van de uitvoering van de wand zijn begrepen. Verantwoording van het
ontwerp kan bestaan uit de controle dat de geschatte verplaatsingen niet groter zijn dan de grenswaarden.
(3)P Indien de initiële voorzichtige schatting van de verplaatsingen niet voldoet aan de grenswaarden, moet
de juistheid van het ontwerp zijn getoetst door een meer gedetailleerd onderzoek, waaronder berekeningen
van de verplaatsingen.
(4)P Onderzocht moet zijn in welke mate veranderlijke belastingen, zoals trillingen veroorzaakt door
verkeersbelastingen achter de grondkerende wand, een bijdrage leveren aan de wandverplaatsing.
(5)P Een meer gedetailleerd onderzoek, waaronder berekeningen van de verplaatsingen, moet in de
volgende gevallen zijn uitgevoerd:
— indien nabijgelegen constructies en leidingen zeer gevoelig zijn voor verplaatsingen;
— indien vergelijkbare ervaring niet duidelijk aanwezig is.
(6) Verplaatsingsberekeningen behoren ook in de volgende gevallen te zijn overwogen:
— ingeval de wand meer dan 6 m cohesieve grond met lage plasticiteit keert;
— ingeval de wand meer dan 3 m grond met hoge plasticiteit keert;

to third parties.
112
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— ingeval de wand wordt ondersteund door zachte klei, aanwezig aan de voorzijde van de wand of onder de
wand.
(7)P Bij verplaatsingsberekeningen moet rekening zijn gehouden met de stijfheid van de grond, de
constructieve elementen en de uitvoeringsvolgorde.
(8) Het materiaalgedrag, waarvan in verplaatsingsberekeningen wordt uitgegaan, behoort te zijn getoetst aan
vergelijkbare ervaring met hetzelfde berekeningsmodel. Indien lineair gedrag wordt verondersteld, behoren
de voor de grond en de constructieve elementen aangenomen stijfheden overeen te komen met de
berekende mate van vervorming. Als alternatief, mogen volledige spanning-rekmodellen van de materialen
zijn gebruikt.
(9)P De invloed van trillingen op de verplaatsingen moet zijn beschouwd volgens 6.6.4.
to third parties.
113
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Hoofdstuk 10 Bezwijken door hydraulische invloeden
10.1 Algemeen
(1)P De bepalingen in dit hoofdstuk zijn van toepassing voor vier vormen van bezwijken van de grond,
veroorzaakt door grondwaterdruk of grondwaterstroming, die, zover als van toepassing, moeten zijn
gecontroleerd:
— bezwijken door opdrijven (door opwaartse waterdruk);
— bezwijken door hydraulische grondbreuk ('heave');
— bezwijken door interne erosie (micro-instabiliteit);
— bezwijken door erosie door geconcentreerde grondwaterstroming ('piping').
OPMERKING 1 Bezwijken door opdrijven ontstaat als de grondwaterdrukken onder een constructie of een grondlaag
met lage doorlatendheid groter worden dan de gemiddelde bovendruk (door de constructie en/of de bovenliggende
grondlagen).
OPMERKING 2 Bezwijken door hydraulische grondbreuk ontstaat als de kwelstroomkrachten tegen het gewicht van de
grond in werken, en de verticale korrelspanning tot nul reduceren. De gronddeeltjes worden dan opgetild door de
waterstroming en bezwijken treedt op (drijfzand).
OPMERKING 3 Bezwijken door interne erosie wordt veroorzaakt door het transport van gronddeeltjes binnen een
grondlaag, op het scheidingsvlak tussen grondlagen, of op het scheidingsvlak tussen grond en constructie. Dit kan
uiteindelijk resulteren in achterwaartse erosie, leidend tot het bezwijken van de constructie.
OPMERKING 4 Bezwijken door erosie door geconcentreerde grondwaterstroming ('piping') is een bijzondere vorm van
bezwijken door interne erosie, bijvoorbeeld van een waterreservoir, waarbij de erosie begint aan het oppervlak en zich
vervolgens achterwaarts uitbreidt totdat een afvoerkanaal in de vorm van een pijp is gevormd in de ondergrond of tussen
de grond en de fundering of in het scheidingsvlak tussen cohesieve en niet cohesieve grondlagen. Bezwijken treedt op
zodra het stroomopwaartse uiteinde van de geërodeerde tunnel de bodem van het reservoir bereikt.
OPMERKING 5 De voorwaarden voor bezwijken door hydraulische invloeden op de grond kunnen worden uitgedrukt in
termen van totaalspanning en grondwaterdruk of in termen van korrelspanning en hydraulische gradiënt. Bij bezwijken
door opdrijven wordt beoordeling van totaalspanningen toegepast. Bij bezwijken door hydraulische grondbreuk wordt
beoordeling van zowel totaalspanningen als korrelspanningen toegepast. Aan de hydraulische gradiënten worden
beperkingen gesteld om de interne erosie en erosie door geconcentreerde grondwaterstroming ('piping') te beheersen.
(2) In situaties waarbij de grondwaterdruk hydrostatisch is (verwaarloosbare hydraulische gradiënt), is het

niet geëist andere bezwijkmechanismen te beschouwen dan bezwijken door opdrijven.
(3)P Bij de bepaling van de hydraulische gradiënt, de grondwaterdruk of de kwelstroomkracht moet rekening
zijn gehouden met:
— de variatie van de doorlatendheid van de grond in tijd en plaats;
— variaties in waterniveau en grondwaterdruk in de tijd;
— eventuele veranderingen in de randvoorwaarden (bijvoorbeeld ontgraving aan de stroomafwaartse zijde).
(4) Er behoort rekening mee te zijn gehouden dat de te hanteren grondlaagindeling afwijkend kan zijn voor
de verschillende bezwijkmechanismen.
(5)P Indien opbarsten, erosie door geconcentreerde grondwaterstroming ('piping') of interne erosie
belangrijke gevaren zijn voor het goed functioneren van een geotechnische constructie, moeten maatregelen
zijn genomen om de hydraulische gradiënt te beperken.
to third parties.
114
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(6) De gebruikelijke maatregelen om erosie te verminderen of bezwijken door hydraulische invloeden te

voorkomen, zijn:
— verlengen van de kwelweg door schermen of verbredingen aan de constructie;
— aanpassingen aan het project om aan de drukken of gradiënten weerstand te kunnen bieden;
— beheersing van de kwelstroom;
— beschermende filters;
— vermijden van de toepassing van verwekingsgevoelige klei, zonder geschikte filters;
— taludbekleding;
— filterconstructie, opgebouwd van fijn naar grof materiaal ter voorkoming van materiaaltransport;
— ontlastputten;
— reductie van de hydraulische gradiënt.
10.2 Bezwijken door opdrijven
(1)P De stabiliteit tegen opdrijven van een constructie of van een grondlaag met lage doorlatendheid moet
zijn gecontroleerd door de blijvende weerstandbiedende krachten (bijvoorbeeld gewicht en wandwrijving) te
vergelijken met de blijvende en variabele aandrijvende krachten door het water en eventuele andere
oorzaken. Voorbeelden van situaties, waarbij de stabiliteit tegen opdrijven moet zijn gecontroleerd, zijn
gegeven in de figuren 7.1 en 10.1.
(2)P Het ontwerp moet zijn gecontroleerd op bezwijken door opdrijven door gebruik te maken van
vergelijking (2.8) in 2.4.7.4. In deze vergelijking is de rekenwaarde van de verticale component van de
blijvende, weerstandbiedende belastingen (G stb;d) bijvoorbeeld het gewicht van de constructie en de
grondlagen, en is de rekenwaarde van de weerstand (R d) de som van bijvoorbeeld alle eventuele
wrijvingskrachten, (T d), en ankerkrachten, (P). De weerstand tegen opdrijven door wrijving of ankerkrachten
mag ook zijn opgevat als een blijvende, weerstandbiedende verticale kracht (G stb;d). De rekenwaarde van de
verticale component van de blijvende en variabele aandrijvende krachten (V dst;d) is de som van de
waterdrukken tegen de onderzijde van de constructie (blijvende en variabele componenten) en eventuele
andere opwaarts gerichte krachten.
(3) In eenvoudige gevallen mag de controle van vergelijking (2.8) in termen van krachten zijn vervangen door
een controle in termen van totaalspanningen en grondwaterdrukken.
to third parties.
115
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
a) Opdrijven van een ondergrondse holle b) Opdrijven van een lichtgewicht ophoging
constructie bij overstroming
Verklaring Verklaring
1 (grond)waterniveau 1 (grond)waterniveau
2 waterdicht oppervlak 2 waterdicht oppervlak
3 lichtgewicht aanvulmateriaal
c) Opdrijven van de bodem van een d) Uitvoering van een vloer onder water
ontgraving
Verklaring Verklaring
4 oorspronkelijk maaiveld 1 (grond)waterniveau
5 zand 2 waterdicht oppervlak
6 klei 5 zand
7 grind 6 klei
8 geïnjecteerd zand
to third parties.
116
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
e) Tegen opdrijven verankerde constructie

Verklaring
1 (grond)waterniveau
5 zand
9 verankering
Figuur 10.1 — Voorbeelden van situaties waarin opdrijven kritisch zou kunnen zijn
(4) De maatregelen, die meestal worden genomen om bezwijken door opdrijven te voorkomen, zijn:
— verhogen van het gewicht van de constructie;
— verlagen van de waterdruk beneden de constructie door drainage;
— verankering van de constructie in de onderliggende lagen.
(5)P Indien palen of ankers worden gebruikt om weerstand tegen bezwijken door opdrijven te verkrijgen,
moet het ontwerp zijn gecontroleerd volgens respectievelijk 7.6.3 of 8.5, uitgaande van de partiële factoren
gegeven in 2.4.7.4.
10.3 Bezwijken door hydraulische grondbreuk
(1)P De stabiliteit van de grond tegen hydraulische grondbreuk moet zijn gecontroleerd door toetsing volgens
vergelijking (2.9a) of vergelijking (2.9b) voor iedere relevante grondkolom. In vergelijking (2.9a) is de
voorwaarde voor stabiliteit uitgedrukt in termen van grondwaterdruk en totaalspanning. In vergelijking (2.9b)
is dezelfde voorwaarde uitgedrukt in termen van kwelstroomkrachten en effectieve gewichten. Een voorbeeld
van situaties waarbij hydraulische grondbreuk moet zijn gecontroleerd, is gegeven in figuur 10.2.
to third parties.
117
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Verklaring
1 ontgravingsniveau (links); waterniveau (rechts)
2 water
3 zand
Figuur 10.2 — Voorbeeld van een situatie waarbij hydraulische grondbreuk kritisch zou kunnen zijn
(2)P Bij de bepaling van de karakteristieke waarde van de grondwaterdruk moet rekening zijn gehouden met
alle mogelijke ongunstige omstandigheden, zoals:
— dunne grondlagen met lage doorlatendheid;
— ruimtelijke effecten zoals nauwe, cirkelvormige of rechthoekige ontgravingen onder de grondwaterspiegel.
OPMERKING 1 Indien de grond een aanzienlijk cohesieve schuifsterkte bezit, verandert de wijze van bezwijken van
hydraulische grondbreuk bij opdrijven. De stabiliteit wordt dan gecontroleerd met de bepalingen in 10.2 waarbij extra
weerstandbiedende krachten aan het gewicht mogen worden toegevoegd.
OPMERKING 2 Stabiliteit tegen hydraulische grondbreuk zal niet noodzakelijk interne erosie verhinderen, die, wanneer
van toepassing, afzonderlijk behoort te worden gecontroleerd.
(3) De maatregelen, die meestal worden genomen om bezwijken door hydraulische grondbreuk te
voorkomen, zijn:
— verlagen van de waterdruk onder de grondmassa die dreigt op te barsten;
— verhogen van het weerstandbiedende gewicht.
10.4 Interne erosie
(1)P Om het gevaar van materiaaltransport door interne erosie te beperken, moeten filtercriteria zijn gebruikt.
(2)P Waar ten gevolge van interne erosie een uiterste grenstoestand kan ontstaan, moeten maatregelen zijn
genomen, zoals het aanbrengen van een filter op het vrije maaiveld ter bescherming.
(3) Bescherming door een filter behoort gewoonlijk te zijn verkregen door gebruik te maken van natuurlijke
niet-cohesieve grond, die voldoet aan geschikte ontwerpcriteria voor filtermaterialen. In sommige gevallen
kunnen verscheidene filterlagen nodig zijn om te bewerkstelligen dat een getrapte opbouw in korrelverdeling
ontstaat, waarmee voldoende bescherming van zowel de grond als de filterlagen wordt verkregen.
to third parties.
118
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(4) Als alternatief mogen kunstmatige filters zoals geotextielen zijn gebruikt mits kan worden aangetoond dat
hiermee het transport van fijne delen voldoende wordt verhinderd.
(5)P Indien niet wordt voldaan aan de filtercriteria, moet zijn getoetst dat het kritieke verhang veel kleiner is
dan de rekenwaarde van het verhang waarbij de gronddeeltjes in beweging komen.
(6)P Bij de bepaling van het voor interne erosie kritieke verhang moet ten minste rekening zijn gehouden met
de volgende aspecten:
— stromingsrichting;
— korrelverdeling en korrelvorm;
— gelaagdheid van de grond.
10.5 Bezwijken door erosie door geconcentreerde grondwaterstroming ('piping')
(1)P Wanneer de aanwezige hydraulische situatie en grondomstandigheden kunnen leiden tot het ontstaan
van geconcentreerde grondwaterstroming (zie figuur 10.3), en wanneer door geconcentreerde
grondwaterstroming de stabiliteit of de bruikbaarheid van de hydraulische constructie in gevaar wordt
gebracht, moeten maatregelen zijn voorgeschreven om te voorkomen dat het proces van geconcentreerde
grondwaterstroming op gang komt. Dit kan geschieden of door het toepassen van filters of door het nemen
van constructieve maatregelen om de grondwaterstroming te blokkeren of te beheersen.
OPMERKING Geschikte constructieve maatregelen zijn:
— aanbrengen van bermen aan de landzijde van een dijklichaam, waarmee het mogelijke startpunt voor
geconcentreerde grondwaterstroming op grotere afstand van de constructie wordt geplaatst en waardoor het verhang
in dit punt wordt verlaagd;
— aanbrengen van ondoorlatende schermen aan de stroomafwaartse zijde van de hydraulische constructie, waardoor of
de grondwaterstroming wordt geblokkeerd of de kwelweg wordt vergroot, waarmee het verhang tot een veilige
waarde wordt verlaagd (tot onder het kritieke verhang).
(2)P Gedurende perioden met extreem ongunstige hydraulische omstandigheden zoals overstromingen
moeten gebieden, die gevoelig zijn voor geconcentreerde grondwaterstroming, regelmatig worden
geïnspecteerd zodat onmiddellijk de benodigde mitigerende maatregelen kunnen worden genomen. De voor
dergelijke maatregelen benodigde materialen moeten in de nabijheid worden bewaard.
(3)P Bezwijken door geconcentreerde grondwaterstroming moet zijn voorkomen door in gebieden, waar
uitstroming van water kan voorkomen, te zorgen voor voldoende weerstand tegen interne erosie.
to third parties.
119
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Verklaring
1 vrij waterniveau
2 stijghoogte in de doorlatende grond
3 slecht doorlatende grond
4 doorlatende ondergrond
5 eventuele wel; beginpunt van pijpvormig kanaal
6 eventueel pijpvormig kanaal
Figuur 10.3 — Voorbeeld van de omstandigheden waarbij geconcentreerde grondwaterstroming kan

ontstaan
(4) Dergelijk bezwijken kan worden voorkomen door te zorgen voor:
— voldoende veiligheid tegen bezwijken door opbarsten daar waar het maaiveld horizontaal is;
— voldoende veiligheid van de toplagen bij grond onder een helling (microstabiliteit).
(5)P Bij de bepaling van de hydraulische randvoorwaarden voor uitstroming moet bij de toetsing van
bezwijken door opbarsten of door lokale instabiliteit (micro-instabiliteit) rekening zijn gehouden met het feit
dat voegen of grensvlakken tussen de constructie en de grond kunnen veranderen in kanaaltjes, waardoor
het kwelwater bij voorkeur afstroomt.
to third parties.
120
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Hoofdstuk 11 Algehele stabiliteit
11.1 Algemeen
(1)P De bepalingen in dit hoofdstuk zijn van toepassing op de algehele stabiliteit en de vervormingen in de
grond, en betreffen natuurlijke grond of aanvullingen, nabij funderingen, grondkerende constructies,
natuurlijke taluds, dijklichamen of ontgravingen.
(2) Met betrekking tot de algehele stabiliteit van specifieke constructies behoort rekening te zijn gehouden
met de bepalingen in de hoofdstukken 6 t.m. 10 en 12.
11.2 Grenstoestanden
(1)P Voor de desbetreffende ondergrond moeten alle mogelijke grenstoestanden zijn beschouwd om te
voldoen aan de fundamentele eisen voor stabiliteit, beperkte vervormingen, duurzaamheid en beperkingen
van de vervormingen van belendende constructies of leidingen.
(2) Enkele mogelijke grenstoestanden zijn hieronder gegeven:
— verlies van algehele stabiliteit van de ondergrond en bijbehorende constructies;
— zeer grote verplaatsingen in de ondergrond door schuifvervormingen, zettingen, trillingen of zwel;
— schade aan of verlies van de bruikbaarheid van belendende constructies, wegen of leidingen door
bewegingen in de grond.
(1) De in 2.4.2 (4) gegeven staat behoort in acht te zijn genomen bij de keuze van de belastingen voor
berekening van de grenstoestanden.
(2)P De invloeden van de onderstaande omstandigheden moeten in rekening zijn gebracht, voor zover van
toepassing:
— uitvoeringsmethoden;
— nieuwe taluds of constructies op of nabij het desbetreffende terrein;
— bestaande of voortdurende grondbewegingen door verschillende oorzaken;
— trillingen;
— klimatologische veranderingen, waaronder begrepen temperatuursveranderingen (vorst en dooi), droogte

en hevige regenval;
— vegetatie of de verwijdering daarvan;
— menselijke of dierlijke activiteiten;
— variaties in het watergehalte of de grondwaterdruk;
— golfbelasting.
(3)P In de uiterste grenstoestanden moeten uit de beschikbare hydrologische gegevens en in-situ

waarnemingen rekenwaarden voor het niveau van het vrije water en het grondwater, of de combinatie
to third parties.
121
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
daarvan, zijn geselecteerd, om de meest ongunstig omstandigheden te geven die zouden kunnen
voorkomen in de beschouwde ontwerpsituatie. Hierbij moet rekening zijn gehouden met de mogelijkheid van
falen van de drains, filters of afdichtingen.
(4) Ook behoort rekening te zijn gehouden met de mogelijkheid dat een kanaal of waterreservoir wordt
drooggezet voor onderhoud of droog komt te staan door bezwijken van een dam. Voor de
bruikbaarheidsgrenstoestand mogen minder strenge, meer waarschijnlijke waterniveaus worden gebruikt.
(5) Voor taluds langs de waterkant treden de meest ongunstige omstandigheden gewoonlijk op bij stationaire
grondwaterstroming bij de hoogst mogelijke grondwaterstand en een snelle val van het niveau van het vrije
water.
(6)P Bij de afleiding van de verdeling van de grondwaterdruk voor het ontwerp moet rekening worden
gehouden met de mogelijke spreiding en de anisotropie van de doorlatendheid en de variabiliteit van de
grond.
11.4 Ontwerp- en uitvoeringsoverwegingen
(1)P De algehele stabiliteit van een terrein en de bewegingen in natuurlijke of kunstmatig aangebrachte
grond moeten zijn gecontroleerd, rekening houdende met vergelijkbare ervaring volgens 1.5.2.2.
(2)P De algehele stabiliteit en de bewegingen van de ondergrond met daarop bestaande gebouwen, nieuwe
constructies, taluds of ontgravingen moeten zijn onderzocht.
(3) Indien de stabiliteit van de ondergrond voorafgaand aan het ontwerp niet duidelijk kan worden getoetst,
behoren aanvullend onderzoek, monitoring en analyses te zijn voorge-schreven volgens de bepalingen in
11.7.
(4) Karakteristieke voorbeelden van constructies, waarvoor analyses van de algehele stabiliteit behoren te
worden uitgevoerd, zijn:
— grondkerende constructies;
— ontgravingen, taluds of ophogingen;
— funderingen op hellende ondergrond, natuurlijke hellingen of ophogingen;
— funderingen nabij een ontgraving, ingraving of ondergrondse constructie, of een oever.
OPMERKING Problemen met de stabiliteit of vervormingen door kruip komen voornamelijk in cohesieve grond met
een hellend maaiveld voor. Instabiliteit kan echter ook voorkomen in taluds van niet-cohesieve grond en gescheurd
gesteente, indien de helling, mogelijk door erosie, bijna net zo groot is als de hoek van inwendige wrijving. Een toename
van de vervormingen wordt vaak waargenomen bij verhoogde grondwaterdrukken of dichtbij het maaiveld gedurende
vorst-dooicycli.
(5)P Indien de stabiliteit van een terrein niet gemakkelijk kan worden aangetoond of indien de bewegingen
niet aanvaardbaar worden geacht voor het bedoelde terreingebruik, moet het terrein ongeschikt worden
verklaard indien geen stabiliserende maatregelen worden genomen.
(6)P Het ontwerp moet waarborgen dat alle bouwactiviteiten in en op het terrein zo kunnen worden gepland
en uitgevoerd, dat het optreden van een uiterste of bruikbaarheidsgrens-toestand in voldoende mate
onwaarschijnlijk is.
(7)P Taluds, die mogelijk zijn blootgesteld aan erosie, moeten zo nodig worden beschermd, om te
waarborgen dat het veiligheidsniveau blijft gehandhaafd.
(8) Taluds behoren te zijn afgedicht, beplant of kunstmatig te zijn beschermd. Bij taluds met bermen behoort
een drainagesysteem in de berm te zijn overwogen.
to third parties.
122
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(9)P Rekening moet zijn gehouden met uitvoeringsprocessen voor zover de algehele stabiliteit of de grootte
van de vervormingen daardoor kunnen worden beïnvloed.
(10) Taluds die mogelijk instabiel zijn, kunnen worden gestabiliseerd met:
— een betonnen afdekking met of zonder verankering;
— een ondersteuning door schanskorven van staalgaas of geotextielcontainers;
— grondvernageling;
— begroeiing;
— een drainagesysteem;
— een combinatie van bovenstaande.
(11) Het ontwerp behoort te zijn gemaakt volgens de algemene grondbeginselen van hoofdstukken 8 en 9.
11.5.1 Stabiliteitsanalyses voor taluds
(1)P De algehele stabiliteit van taluds met inbegrip van bestaande, beïnvloede of voorziene constructies
moet in de uiterste grenstoestand (GEO en STR) zijn getoetst met rekenwaarden van de belastingen, de
weerstanden en de sterkten, waarbij de partiële factoren, zoals gedefinieerd in A.3.1(1)P, A.3.2(1)P en
A.3.3.6(1)P, moeten zijn gebruikt.
OPMERKING De waarden van de partiële factoren kunnen zijn vastgelegd in de nationale bijlage. De aanbevolen
waarden voor blijvende en veranderlijke belastingen zijn gegeven in de tabellen A.3, A.4 en A.14.
(2)P Bij de analyse van de algehele stabiliteit van de ondergrond, bestaande uit grond of gesteente, moet
rekening zijn gehouden met alle relevante bezwijkvormen.
(3) Bij de keuze van een berekeningsmethode behoort het volgende in acht te zijn genomen:
— gelaagde opbouw van de grond;
— aanwezigheid en helling van discontinuïteiten;
— grondwaterstroming en verdeling van de grondwaterdruk;
— stabiliteit op korte en lange termijn;
— kruipvervormingen door schuifspanningen;
— bezwijkvorm (cirkelvormig of niet-cirkelvormig glijvlak; kanteling; vloeiing);
— gebruik van numerieke methoden.
(4) De massa grond of gesteente boven het glijvlak behoort gewoonlijk te zijn opgevat als een star geheel of
als een aantal gelijktijdig bewegende starre moten. Glijvlakken of scheidingsvlakken tussen de starre moten
kunnen diverse vormen aannemen, zoals vlak, cirkelvormig en meer gecompliceerde vormen. Als alternatief
kan de stabiliteit worden gecontroleerd door een analyse van de grenstoestand op basis van de
plasticiteitstheorie of met gebruik van de eindige elementen methode.
(5) Ingeval de ondergrond of het aanvulmateriaal relatief homogeen en isotroop is, behoren gewoonlijk
cirkelvormige glijvlakken te zijn verondersteld.
to third parties.
123
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(6) Bij taluds in gelaagde grond, met aanzienlijke variatie in de schuifsterkte, behoort speciale aandacht te
zijn besteed aan de grondlagen met lagere schuifsterkte. Hiervoor kan de analyse van niet-cirkelvormige
glijvlakken vereist zijn.
(7) In materiaal met voegen of scheuren, zoals hard gesteente, gelaagde grond of grond met scheuren, kan
de vorm van het glijvlak geheel of gedeeltelijk zijn bepaald door de discontinuïteiten. In dat geval behoort
gewoonlijk een berekening met driedimensionale wiggen te zijn uitgevoerd.
(8) Bestaande bezweken taluds, die opnieuw kunnen bezwijken, behoren te zijn berekend met cirkelvormige
en niet-cirkelvormige glijvlakken. Partiële factoren, die normaal voor de algehele stabiliteit worden gebruikt,
zijn dan niet altijd geschikt.
(9) Indien het glijvlak niet als tweedimensionaal kan worden opgevat, behoren driedimensionale glijvlakken
te zijn beschouwd.
(10) In een stabiliteitsberekening van het talud behoren het algehele moment en de verticale stabiliteit van
de afschuivende grondmassa te zijn getoetst. Indien het horizontaal evenwicht niet is gecontroleerd, behoren
de krachten tussen de moten horizontaal te zijn verondersteld.
(11)P In gevallen waar constructieve elementen en de ondergrond gezamenlijk zouden kunnen bezwijken,
moet de interactie tussen grond en constructie zijn beschouwd door rekening te houden met het verschil in
de onderlinge stijfheden. Tot deze gevallen behoren glijvlakken, die constructieve elementen, zoals palen en
flexibele wanden, snijden.
OPMERKING Bij de berekening van natuurlijke taluds kan het in het algemeen voordelig zijn eerst een berekening
met karakteristieke waarden te maken, om een indruk te krijgen van de globale veiligheidsfactor, voordat wordt gestart
met het ontwerp. Ervaringen met vergelijkbare gevallen, waaronder begrepen de onderzoeksprocedures, behoren te
worden benut.
(12) Aangezien bij de bepaling van het meest ongunstige glijvlak geen onderscheid kan worden gemaakt
tussen gunstig en ongunstig werkende zwaartekrachtsbelastingen, behoort de onzekerheid met betrekking
tot het volumiek gewicht van de grond in rekening te zijn gebracht door het toepassen van zowel boven- als
ondergrenswaarden.
(13)P In het ontwerp moet zijn aangetoond, dat bij de (of rekenwaarde van de belasting) ontwerpbelasting de
vervorming van de grond door kruip of door zetting van het gehele gebied (achtergrondzetting) niet zal leiden
tot onaanvaardbare schade aan constructies of infrastructuur, die zich op, in of nabij het beschouwde terrein
bevinden.
11.5.2 Taluds en ingravingen in gesteente
(1)P Van taluds en ingravingen in gesteente, waaronder begrepen afzonderlijke gesteenteblokken of grote
delen van de gesteentemassa, moet de stabiliteit tegen bezwijken door translatie en rotatie zijn onderzocht
alsook tegen het naar beneden vallen van steenbrokken. In het bijzonder moet hierbij zijn gelet op
waterdrukken door opgesloten kwelwater in scheuren en spleten.
(2)P Bij de stabiliteitsanalyses moet zijn uitgegaan van betrouwbare kennis over het patroon van de
discontinuïteiten in de gesteentemassa en van de schuifsterkte van het ongescheurde gesteente en van de
discontinuïteiten.
(3) Rekening behoort te zijn gehouden met het feit dat bezwijken van taluds en ingravingen in harde
gesteentemassa's, met een duidelijk afgebakend patroon van discontinuïteiten, in het algemeen zal bestaan
uit:
— het afschuiven van blokken of wiggen van gesteente;
— het kantelen van blokken of moten;
— een combinatie van kantelen en afschuiven.

to third parties.
124
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
afhankelijk van de oriëntatie van het talud in relatie tot die van de discontinuïteiten.
(4) Bedacht moet worden dat bezwijken van taluds en ingravingen in sterk gescheurd gesteente en in zacht
gesteente en gecementeerde grond zich kan ontwikkelen langs cirkelvormige of bijna cirkelvormige
glijvlakken, die delen ongescheurd gesteente doorsnijden.
(5) Afschuiving van afzonderlijke blokken en wiggen behoort gewoonlijk te worden voorkomen door de
helling van het talud te verkleinen door bermen aan te brengen, en ankers, bouten en interne drainage te
installeren. Bij het afgraven van taluds behoort afschuiven te worden voorkomen door de richting en
oriëntatie van het talud zo te kiezen dat het in beweging komen van afzonderlijke blokken kinematisch
onmogelijk is.
(6) Om bezwijken door kantelen te voorkomen, behoren gewoonlijk verankering, vastzetten met bouten en
interne drainage te zijn toegepast.
(7) Bij de beoordeling van de stabiliteit van taluds en ingravingen op lange termijn behoort rekening te zijn
gehouden met de schadelijke effecten van vegetatie en milieubelastende of vervuilende stoffen op de
schuifsterkte van discontinuïteiten en op de sterkte van het ongescheurde gesteente.
(8) Bij steile taluds in sterk gescheurd gesteente en bij taluds, die gevoelig zijn voor kantelen, afbrokkelen,
erosie en ineenstorten, behoort altijd de mogelijkheid van het naar beneden vallen van steenbrokken te zijn
beschouwd.
(9) Indien geen betrouwbare voorzieningen tegen het naar beneden vallen van steenbrokken mogelijk zijn,
behoort te worden toegelaten dat steenbrokken naar beneden vallen mits voorzieningen worden getroffen
zoals netten, barrières of andere geschikte methoden om de vallende steenbrokken op te vangen.
(10) Het ontwerp van de voorzieningen om vallende steenbrokken en gruis op te vangen, behoort te worden
gebaseerd op een grondige studie van de mogelijke baan van het vallende materiaal.
11.5.3 Stabiliteit van ontgravingen
(1)P De algehele stabiliteit van de grond dichtbij een ontgraving, met inbegrip van de ontgraven grond en
bestaande constructies, wegen en leidingen moet zijn gecontroleerd (zie hoofdstuk 9).
(2)P De stabiliteit van de bodem van een ontgraving moet zijn gecontroleerd uitgaande van de rekenwaarde
van de waterdruk in de grond. Voor de berekening van bezwijken door hydraulische invloeden,
zie hoofdstuk 10.
(3)P Rekening moet zijn gehouden met zwel van de bodem van diepe ontgravingen door ontlasting.
(1)P In het ontwerp moet zijn aangetoond dat de vervorming van de ondergrond niet zal leiden tot een
bruikbaarheidsgrenstoestand in constructies en infrastructuur op of nabij het terrein in kwestie.
(2) Voor de zakking van de grond behoren de volgende oorzaken te zijn beschouwd:
— verandering in de grondwatergesteldheid en de daarbij behorende grondwaterdrukken;
— kruip op de lange termijn in de gedraineerde toestand;
— volumeverlies door diepe oplosbare grondlagen;
— mijnbouw of vergelijkbare activiteiten zoals gaswinning.

to third parties.
125
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(3) Aangezien met de momenteel beschikbare analytische en numerieke methoden gewoonlijk geen
betrouwbare voorspelling van de vervorming van een natuurlijk talud wordt verkregen, behoort het optreden
van een bruikbaarheidsgrenstoestand te worden voorkomen door een van de volgende maatregelen:
— beperking van de te mobiliseren schuifsterkte;
— het monitoren van de bewegingen en het voorschrijven van maatregelen om de bewegingen te

verminderen of, indien nodig, tot staan te brengen.
11.7 Monitoring
(1)P De ondergrond moet worden gemonitoord met geschikte apparatuur indien:
— met berekeningen of door voorgeschreven maatregelen niet kan worden aangetoond dat het ontstaan
van de grenstoestanden, genoemd in 11.2, voldoende onwaarschijnlijk is;
— de aannamen in de berekeningen niet zijn gebaseerd op betrouwbare gegevens.
(2) De monitoring behoort zo te zijn opgezet, dat informatie wordt verkregen van:
— grondwaterniveaus of grondwaterdrukken, zodat een analyse op basis van effectieve spanningen kan
worden gemaakt of worden gecontroleerd;
— horizontale en verticale bewegingen in de grond, om toekomstige vervormingen te kunnen voorspellen;
— de diepte en de vorm van het glijvlak in een ontstane afschuiving, om sterkteparameters van de grond te
kunnen afleiden voor het ontwerp van de herstelwerkzaamheden;
— bewegingssnelheden, om te kunnen waarschuwen voor dreigend gevaar; in dergelijke gevallen kunnen

op afstand werkende digitale uitleeseenheden of alarmsystemen geschikte middelen zijn.
to third parties.
126
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Hoofdstuk 12 Ophogingen
12.1 Algemeen
(1)P De bepalingen in dit hoofdstuk zijn van toepassing op ophogingen voor kleine dammen en voor
infrastructuur.
(2) Voor het aanbrengen en verdichten van het aanvulmateriaal behoren de bepalingen van hoofdstuk 5 te
worden gebruikt.
12.2 Grenstoestanden
(1)P Een staat moet zijn opgesteld van de grenstoestanden die bij het ontwerp van de ophoging moeten
worden gecontroleerd.
(2) De volgende grenstoestanden behoren te zijn gecontroleerd:
— verlies van algehele stabiliteit;
— bezwijken van het talud of van de kruin van de ophoging;
— bezwijken door interne erosie;
— bezwijken door erosie of uitschuring aan het oppervlak;
— vervormingen in de ophoging, waardoor verlies van bruikbaarheid ontstaat, zoals zeer grote zettingen of
scheuren;
— zettingen en kruipvervormingen, met als gevolg schade of verlies van de bruikbaarheid van nabijgelegen
constructies en leidingen;
— zeer grote vervormingen in overgangszones, zoals de ophoging die toegang biedt tot een landhoofd van
een brug;
— verlies van bruikbaarheid van wegen en parkeerterreinen e.d. door klimatologische invloeden zoals vorst
en dooi of extreme uitdroging;
— kruip in taluds gedurende de periode van vorst en dooi;
— degradatie van het grove materiaal in de wegfundering door hoge verkeersbelastingen;
— vervormingen door hydraulische belastingen;
— veranderingen in het milieu zoals verontreiniging van oppervlaktewater of grondwater, geluid en trillingen.
(1) Bij de keuze van de belastingen voor de berekening van de grenstoestanden behoort de staat van
2.4.2.(4) te zijn beschouwd.
(2) Bij het bepalen van de belastingen, die ophogingen uitoefenen op belendende constructies of eventuele
gedeelten van de grond die zijn gewapend, behoort rekening te zijn gehouden met de verschillen in stijfheid.
(3)P Ontwerpsituaties moeten volgens 2.2 zijn gekozen.

to third parties.
127
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(4)P Daarenboven moet, indien van toepassing, rekening zijn gehouden met de volgende bijzondere
ontwerpsituaties:
— de invloed van het uitvoeringsproces, zoals ontgravingen dichtbij de ophoging en trillingen door
werkzaamheden met springladingen, het heien van palen of zwaar materieel;
— de gevolgen van constructies, die op of dichtbij de ophoging zijn voorzien;
— de eroderende werking van overstromend water, ijs, golven en regen op het talud en de kruin;
— invloeden van de temperatuur zoals krimp.
(5)P De rekenwaarde van het niveau van het vrije water tegen het binnentalud van de ophoging en de
rekenwaarde van het grondwaterniveau, of de combinatie van beide, moet zijn gebaseerd op beschikbare
hydrologische gegevens, om de meest ongunstige omstandigheden te geven, die in de beschouwde
ontwerpsituatie kunnen voorkomen. Hierbij moet rekening zijn gehouden met de eventuele mogelijkheid van
falen van de drains, filters of afdichtingen.
(6) Voor ophogingen langs oevers behoren de meest ongunstige hydraulische omstandigheden te zijn
beschouwd. Dit zijn gewoonlijk een stationaire grondwaterstroming bij de hoogst mogelijke grondwaterstand
en een snelle val van het niveau van het vrije water.
(7)P Bij de afleiding van ontwerpwaarden van de grondwaterdruk moet rekening zijn gehouden met de
mogelijke spreiding in anisotropie en heterogeniteit van de grond.
(8)P Bij het ontwerpen van de ophoging met betrekking tot de zetting, moet rekening zijn gehouden met de
afname van de korrelspanningen in de ondergrond door het onder water zakken van de droge toplaag of de
aanvulling.
12.4 Ontwerp- en uitvoeringsoverwegingen
(1)P Bij het ontwerp van ophogingen moet rekening zijn gehouden met de ervaring met ophogingen op
soortgelijke ondergrond en bestaande uit vergelijkbaar aanvulmateriaal.
(2)P Bij de bepaling van het funderingsniveau van een ophoging moet het volgende in acht zijn genomen,
voor zover van toepassing:
— aanzet op een laag met voldoende draagkracht of, indien dit praktisch niet mogelijk is, het toepassen van
stabiliserende maatregelen;
— verkrijgen van voldoende bescherming tegen ongunstige klimatologische effecten op de draagkracht van
de grond;
— het grondwaterniveau, van belang voor de drainage van de ophoging;
— vermijden van ongunstige effecten op belendende constructies en leidingen;
— aanzet op lagen met voldoende lage doorlatendheid.
(3) In het ontwerp van ophogingen behoort te zijn gewaarborgd dat:
— de draagkracht van de ondergrond voldoende is;
— de drainage van de verschillende lagen van de ophoging voldoende is;
— de doorlatendheid van het aanvulmateriaal in dammen zo laag is als vereist;
— filterlagen of geokunststoffen waar nodig zijn voorgeschreven om aan de filtercriteria te voldoen;

to third parties.
128
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— het aanvulmateriaal is voorgeschreven volgens de criteria in 5.3.2.
(4)P Bij ophogingen op een ondergrond met een lage sterkte en een hoge samendrukbaarheid moet de
uitvoeringsprocedure zo worden voorgeschreven, dat de draagkracht niet wordt overschreden en dat tijdens
de uitvoering geen grote zettingen of bewegingen optreden (zie 5.3.3 (2)P).
(5) Indien op samendrukbare grond een ophoging in lagen wordt aangebracht, behoren
waterspanningsmetingen te zijn voorgeschreven om er zeker van te zijn dat de grondwaterdrukken zijn
afgenomen tot voldoende lage waarden voordat de volgende laag wordt aangebracht.
(6)P Voor ophogingen die op verschillende niveaus waterkerend moeten zijn, moet bij de keuze van het
funderingsniveau rekening zijn gehouden met de doorlatendheid van de ondergrond of moeten maatregelen
zijn genomen om de constructie waterdicht te maken.
(7) Indien een grondverbetering is voorgeschreven, behoort de omvang van het volume te verbeteren grond
zo groot te zijn dat vervormingen die schade kunnen veroorzaken, worden voorkomen.
(8) Bij de bepaling van het gewicht van de ophoging uit het volumiek gewicht (zie 3.3.3) van de aanvulling
behoort erop te worden gelet dat gronddeeltjes met een afmeting van meer dan 20 mm tot 60 mm worden
inbegrepen bij de bepaling van het volumiek gewicht. Vaak zijn deze deeltjes niet inbegrepen maar ze
kunnen een aanzienlijk effect hebben op het volumiek gewicht.
(9)P Taluds, die zijn blootgesteld aan erosie, moeten worden beschermd. Indien in het ontwerp bermen zijn
voorzien, moet een drainagemogelijkheid voor de bermen zijn voorgeschreven.
(10) De taluds moeten gedurende het aanbrengen van de ophoging worden afgedekt en daarna worden
beplant, voor zover van toepassing.
(11) Bij ophogingen bestemd voor verkeer behoort de vorming van ijsaanslag op het wegdek te worden
voorkomen. De thermische capaciteit van een wegdek op een isolatielaag of op een lichtgewicht
aanvulmateriaal kan hoog genoeg zijn om dit te vermijden.
(12) De indringdiepte van vorst aan de kruin van een dam behoort te zijn beperkt tot een aanvaardbaar
niveau.
(13) Bij het ontwerp van het talud van een ophoging behoort rekening te zijn gehouden met
kruipvervormingen in het talud gedurende vorst en dooi, ongeacht de taludstabiliteit in droge toestand. Dit is
vooral belangrijk in overgangszones, bijvoorbeeld bij landhoofden van bruggen.
(1)P Bij de stabiliteitsanalyse van een ophoging of een deel daarvan moeten alle mogelijke bezwijkvormen
zijn beschouwd, zoals bepaald in hoofdstuk 11.
(2) Aangezien ophogingen vaak in verschillende fasen met verschillende belastingsomstandigheden worden
aangebracht, behoort voor iedere fase een analyse te zijn gemaakt en behoren in het geotechnisch
ontwerprapport daaruit voortvloeiende bepalingen te zijn opgenomen.
(3)P Indien lichtgewicht aanvulmateriaal, zoals geëxpandeerd polystyreen, geëxpandeerde kleikorrels of

schuimbeton, wordt gebruikt, moet de mogelijkheid van opdrijven zijn beschouwd (zie hoofdstuk 10).
(4)P Bij iedere analyse van ophogingen, waarin verschillende aanvulmaterialen worden gebruikt, moeten
sterkteparameters zijn gekozen, die zijn bepaald bij vergelijkbare rekken in de materialen.
(5) Waar verkeerswegen of waterwegen een ophoging kruisen, behoort speciale aandacht te zijn besteed
aan de ruimtelijke interactie van de verschillende constructieve elementen.
to third parties.
129
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(6) Bij de stabiliteitsanalyse van een grondverbetering behoort rekening te zijn gehouden met de invloed van
het verbeteringsproces, zoals de verstoring van slappe, verwekingsgevoelige klei. Aangezien het
verbeteringseffect tijdsafhankelijk is, behoort het buiten beschouwing te worden gelaten totdat een
bestendige toestand bereikt is.
(7)P Om te verhinderen dat een grenstoestand wordt bereikt door erosie van het oppervlak, interne erosie of
waterdruk moet zijn voldaan aan de bepalingen van hoofdstukken 10 en 11.
(1)P In het ontwerp moet zijn aangetoond dat de vervorming van de ophoging niet zal leiden tot een
bruikbaarheidsgrenstoestand in de ophoging of in constructies, wegen of leidingen op, in of nabij de
ophoging.
(2) De zakking van een ophoging op samendrukbare grond behoort te zijn berekend volgens de beginselen
in 6.6.1. Speciale aandacht behoort te zijn geschonken aan de tijdsafhankelijkheid van de zettingen door
zowel consolidatie als kruip.
(3) Rekening behoort te zijn gehouden met eventuele vervormingen door veranderingen in de
grondwatergesteldheid.
(4) In gevallen waarbij de vervormingen moeilijk zijn te voorspellen, behoren methoden van voorbelasting of
proefophogingen te zijn beschouwd, in het bijzonder indien het ontstaan van een
bruikbaarheidsgrenstoestand moet worden voorkomen.
12.7 Supervisie en monitoring
(1)P Supervisie en monitoring van ophogingen moeten worden uitgevoerd volgens de bepalingen in
hoofdstuk 4.
(2) Bij ophogingen behoort monitoring te worden uitgevoerd in een of meer van de volgende gevallen:
— wanneer de observatiemethode wordt toegepast (zie 2.7);
— ingeval de stabiliteit van een ophoging die fungeert als dam, in belangrijke mate afhangt van de verdeling
van de grondwaterdrukken in en onder de ophoging;
— ingeval rapportage van het verontreinigende effect van het aanvulmateriaal of van het verkeer is vereist;
— ingeval beheersing van ongunstige invloeden op constructies of leidingen is vereist;
— indien het risico op oppervlakte-erosie aanzienlijk is.
(3)P In gevallen waarin toezicht en monitoring zijn vereist, moet de ontwerper dit opnemen in het
geotechnisch ontwerprapport (zie 2.8). Voorgeschreven moet zijn, dat de monitoringrapporten moeten
worden geëvalueerd en dat waar nodig actie moet worden ondernomen.
(4) Een monitoringprogramma voor een ophoging behoort de volgende opnames te bevatten:
— meting van de grondwaterdrukken in en onder de ophoging;
— zettingsmetingen van delen of van de gehele ophoging en constructies binnen het invloedsgebied;
— metingen van de horizontale vervormingen;
— controles van de sterkteparameters van het aanvulmateriaal gedurende de uitvoering;

to third parties.
130
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— chemische analyses voorafgaand, gedurende en na de aanleg, indien beheersing van de verontreiniging

vereist is;
— waarnemingen van de bescherming tegen erosie;
— controle van de doorlatendheid van het aanvulmateriaal en van de funderingsgrond gedurende de

uitvoering;
— bepaling van de vorstindringdiepte bij de kruin van de ophoging.
(5) Het aanbrengen van ophogingen op slappe grond met een lage doorlatendheid behoort te worden
gemonitoord en beheerst door metingen van de grondwaterdrukken in de slappe lagen en zettingsmetingen
van de ophoging.
to third parties.
131
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Bijlage A
(normatief)
Partiële factoren en correlatiefactoren voor uiterste grenstoestanden en aanbevolen

waarden
A.1 Partiële factoren en correlatiefactoren
(1)P De partiële factoren γ voor uiterste grenstoestanden in blijvende en tijdelijke ontwerpsituaties en de

correlatiefactoren ξ voor paalfunderingen in alle ontwerpsituaties moeten diegene zijn, die zijn vermeld in
deze bijlage.
A.2 Partiële factoren voor de toetsing van de grenstoestand van evenwichtsverlies (EQU)
(1)P Voor de toetsing van de grenstoestand van evenwichtsverlies (EQU) moeten de volgende partiële
factoren voor de belastingen γ F zijn gebruikt:
— γ G;dst op aandrijvende, ongunstig werkende blijvende belastingen;
— γ G;stb op weerstandbiedende, gunstig werkende blijvende belastingen;
— γ Q;dst op aandrijvende, ongunstig werkende veranderlijke belastingen;
— γ Q;stb op weerstandbiedende, gunstig werkende veranderlijke belastingen.
OPMERKING 1 De aan γ G;dst, γ G;stb, γ Q;dst en γ Q;stb toe te kennen waarden voor toepassing in een bepaald land, kunnen
zijn opgenomen in de nationale bijlage bij EN 1990:2002. De aanbevolen waarden voor gebouwen in EN 1990:2002 zijn
gegeven in tabel A.1.
Tabel A.1 — Partiële factoren voor belastingen (γ F)
Belasting Symbool Waarde
Blijvend
Ongunstig a γ G;dst 1,1
Gunstig b γ G;stb 0,9
Veranderlijk
Ongunstig a γ Q;dst 1,5
Gunstig b γ Q;stb 0
a
Aandrijvend.
b
Weerstandbiedend.
to third parties.
132
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(2)P Voor de toetsing van de grenstoestand van evenwichtsverlies (EQU) moeten de volgende partiële
factoren voor grondparameters γ M zijn gebruikt, als enige schuifsterkte in rekening is gebracht:
— γϕ' op de tangens van de hoek van inwendige wrijving;
— γc' op de effectieve cohesie;
— γ cu op de ongedraineerde schuifsterkte;
— γ qu op de prismadruksterkte;
— γγ op het volumiek gewicht.
OPMERKING 2 De aan γ ϕ ', γ c ', γ cu, γ qu en γ γ toe te kennen waarden voor toepassing in een bepaald land, kunnen zijn
opgenomen in de nationale bijlage bij deze norm. De aanbevolen waarden zijn gegeven in tabel A.2.
Tabel A.2 — Partiële factoren voor grondparameters (γ M)
Grondparameter Symbool Waarde
Hoek van inwendige wrijving a γϕ' 1,25
Effectieve cohesie γc' 1,25
Ongedraineerde schuifsterkte γ cu 1,4
Prismadruksterkte γ qu 1,4
Volumiek gewicht γγ 1,0
Deze factor heeft betrekking op tan ϕ '.

a
A.3 Partiële factoren voor de toetsing van constructieve (STR) en geotechnische (GEO)
grenstoestanden
A.3.1 Partiële factoren voor belastingen (γ F) of belastingseffecten (γ E)
(1)P Voor de toetsing van constructieve (STR) of geotechnische (GEO) grenstoestanden moet verzameling
A1 of verzameling A2 van onderstaande partiële factoren op de belastingen (γ F) of op de belastingseffecten
(γ E) zijn gebruikt:
— γG op ongunstig of gunstig werkende blijvende belastingen;
— γQ op ongunstig of gunstig werkende veranderlijke belastingen.
OPMERKING De aan γ G en γ Q toe te kennen waarden voor toepassing in een bepaald land, kunnen zijn opgenomen
in de nationale bijlage bij EN 1990:2002. De aanbevolen waarden voor de verzamelingen A1 en A2 zijn gegeven in
tabel A.3.
to third parties.
133
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Tabel A.3 — Partiële factoren voor belastingen (γ F) of belastingseffecten (γ E)
Belasting Symbool Verzameling
A1 A2
Blijvend Ongunstig 1,35 1,0

γG
Gunstig 1,0 1,0
Veranderlijk Ongunstig 1,5 1,3

γQ
Gunstig 0 0
A.3.2 Partiële factoren voor grondparameters (γ M)
(1)P Voor de toetsing van constructieve (STR) of geotechnische (GEO) grenstoestanden moet verzameling
M1 of verzameling M2 van onderstaande partiële factoren op de grondparameters (γ M) zijn gebruikt:
— γ qu op de prismadruksterkte;
— γγ op het volumiek gewicht.
OPMERKING De aan γ ϕ ', γ c ', γ cu, γ qu en γ γ toe te kennen waarden voor toepassing in een bepaald land, kunnen zijn
opgenomen in de nationale bijlage bij deze norm. De aanbevolen waarden voor de twee verzamelingen M1 en M2 zijn
gegeven in tabel A.4.
Tabel A.4 — Partiële factoren voor grondparameters (γM)
Grondparameter Symbool Verzameling
M1 M2
Hoek van inwendige wrijving a γϕ' 1,0 1,25
Effectieve cohesie γc' 1,0 1,25
Ongedraineerde schuifsterkte γ cu 1,0 1,4
Prismadruksterkte γ qu 1,0 1,4
Volumiek gewicht γγ 1,0 1,0

a
to third parties.
134
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
A.3.3 Partiële weerstandsfactoren (γ R)
A.3.3.1 Partiële weerstandsfactoren voor funderingen op staal
(1)P Voor de toetsing van constructieve (STR) of geotechnische (GEO) grenstoestanden van funderingen op
staal volgens verzamelingen R1, R2 of R3 moeten de volgende partiële factoren op de grondparameters (γ R)
zijn gebruikt:
— γ R;v op de draagkracht;
— γ R;h op de weerstand tegen horizontaal glijden.
OPMERKING De aan γ R;v en γ R;h toe te kennen waarden voor gebruik in een land, kunnen zijn opgenomen in de
nationale bijlage bij deze norm. De aanbevolen waarden voor de drie verzamelingen R1, R2 en R3 zijn gegeven in
tabel A.5.
Tabel A.5 — Partiële weerstandsfactoren (γ R) voor funderingen op staal
Weerstand Symbool Verzameling
R1 R2 R3
Draagkracht γ R;v 1,0 1,4 1,0
Horizontaal afglijden γ R;h 1,0 1,1 1,0
A.3.3.2 Partiële weerstandsfactoren voor paalfunderingen
(1)P Voor de toetsing van uiterste grenstoestanden bij bezwijken of buitensporig vervormen van de
constructie (STR) en de ondergrond (GEO) van funderingen op palen volgens verzamelingen R1, R2, R3 of
R4 moeten de volgende partiële factoren op de grondparameters (γ R) zijn gebruikt:
— γb op de puntweerstand;
— γs op de schachtweerstand van op druk belaste palen;
— γt op de totale/gecombineerde weerstand van op druk belaste palen;
— γ s;t op de schachtweerstand van op trek belaste palen.
OPMERKING De aan γ b, γ s, γ t en γ s;t toe te kennen waarden voor gebruik in een land, kunnen zijn opgenomen in de
nationale bijlage bij deze norm. De aanbevolen waarden voor de vier verzamelingen R1, R2, R3 en R4 zijn gegeven in
tabel A.6 voor geheide palen, in tabel A.7 voor geboorde palen en in tabel A.8 voor schroefpalen type avegaar.
to third parties.
135
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Tabel A.6 — Partiële weerstandsfactoren (γ R) voor geheide palen
R1 R2 R3 R4
Punt γb 1,0 1,1 1,0 1,3
Schacht (op druk) γs 1,0 1,1 1,0 1,3
Totaal/gecombineerd (op druk) γt 1,0 1,1 1,0 1,3
Schacht (op trek) γ s;t 1,25 1,15 1,1 1,6
Tabel A.7 — Partiële weerstandsfactoren (γ R) voor geboorde palen
R1 R2 R3 R4
Punt γb 1,25 1,1 1,0 1,6
Tabel A.8 — Partiële weerstandsfactoren (γ R) voor schroefpalen type avegaar
R1 R2 R3 R4
Punt γb 1,1 1,1 1,0 1,45

to third parties.
136
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
A.3.3.3 Correlatiefactoren voor paalfunderingen
constructie (STR) en de ondergrond (GEO) moeten de volgende correlatiefactoren ξ zijn gebruikt bij de
bepaling van de karakteristieke waarde van de draagkracht van axiaal belaste palen:
—ξ1 op de gemiddelde waarde van de bij statische paalbelastingsproeven gemeten draagkracht;

—ξ2 op de minimumwaarde van de bij statische paalbelastingsproeven gemeten draagkracht;
—ξ3 op de gemiddelde waarde van de uit de resultaten van grondproeven berekende draagkracht;
—ξ4 op de minimumwaarde van de uit de resultaten van grondproeven berekende draagkracht;
—ξ5 op de gemiddelde waarde van de in dynamische paalbelastingsproeven gemeten draagkracht;
—ξ6 op de minimumwaarde van de in dynamische paalbelastingsproeven gemeten draagkracht.
OPMERKING De aan ξ 1, ξ 2, ξ 3, ξ 4, ξ 5 en ξ 6 toe te kennen waarden voor gebruik in een land, kunnen zijn
opgenomen in de nationale bijlage bij deze norm. De aanbevolen waarden zijn gegeven in tabel A.9, in tabel A.10 en in
tabel A.11.
Tabel A.9 — Correlatiefactoren ξ voor de bepaling van karakteristieke waarden uit statische
paalbelastingsproeven (n is aantal beproefde palen)
ξ voor n = 1 2 3 4 ≥5
ξ1 1,40 1,30 1,20 1,10 1,00
ξ2 1,40 1,20 1,05 1,00 1,00
Tabel A.10 — Correlatiefactoren ξ voor de bepaling van karakteristieke waarden uit de resultaten van
beproeving van grond (n is het aantal proeven)
ξ voor n = 1 2 3 4 5 7 10
ξ3 1,40 1,35 1,33 1,31 1,29 1,27 1,25
ξ4 1,40 1,27 1,23 1,20 1,15 1,12 1,08

to third parties.
137
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Tabel A.11 — Correlatiefactoren ξ voor de bepaling van karakteristieke waarden uit dynamische
paalbelastingsproeven a, b, c, d, e (n is aantal beproefde palen)
ξ voor n = ≥2 ≥5 ≥ 10 ≥ 15 ≥ 20
ξ5 1,60 1,50 1,45 1,42 1,40
ξ6 1,50 1,35 1,30 1,25 1,25
De ξ-waarden in de tabel zijn geldig voor dynamische paalbelastingsproeven.

a
De ξ-waarden mogen worden vermenigvuldigd met een modelfactor van 0,85 indien
b
gebruik wordt gemaakt van dynamische paalbelastingsproeven, waarbij de signalen

van rek en versnelling worden vergeleken.
De ξ-waarden behoren te worden vermenigvuldigd met een modelfactor van 1,10

c
indien gebruik wordt gemaakt van een heiformule met meting van de
quasi-elastische paalkopzakking bij de heiklap.
De ξ-waarden moeten worden vermenigvuldigd met een modelfactor van 1,20

d
indien gebruik wordt gemaakt van een heiformule zonder meting van de
quasi-elastische paalkopzakking bij de heiklap.
e
Indien in de fundering verschillende palen voorkomen, behoren paalgroepen van
gelijksoortige palen apart te worden beschouwd bij het vaststellen van het aantal
proefpalen n.
A.3.3.4 Partiële factoren voor de weerstand van voorgespannen verankeringen
constructie (STR) en de ondergrond (GEO) van voorgespannen verankeringen volgens verzamelingen R1,
R2, R3 of R4 moeten de volgende partiële factoren op de weerstand (γ R) zijn gebruikt:
— γ a;t voor tijdelijke verankeringen;
— γ a;p voor blijvende verankeringen.
OPMERKING De aan γ a;t en γ a;p toe te kennen waarden voor gebruik in een land, kunnen zijn opgenomen in de
nationale bijlage bij deze norm. De aanbevolen waarden voor de vier verzamelingen R1, R2, R3 en R4 zijn gegeven in
tabel A.12.
Tabel A.12 — Partiële factoren (γ R) voor de weerstand van voorgespannen verankeringen
R1 R2 R3 R4
Tijdelijk γ a;t 1,1 1,1 1,0 1,1
Blijvend γ a;p 1,1 1,1 1,0 1,1

to third parties.
138
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
A.3.3.5 Partiële factoren (γ R) voor de weerstand van grondkerende constructies
constructie (STR) en de ondergrond (GEO) van grondkerende constructies volgens verzamelingen R1, R2,
of R3 moeten de volgende partiële factoren op de weerstand (γ R) worden gebruikt:
— γ R;v op de draagkracht;
— γ R;h op de weerstand tegen horizontaal glijden;
— γ R;e op de grondweerstand.
OPMERKING aan γ R;v, γ R;h en γ R;e toe te kennen waarden voor gebruik in een land, kunnen zijn opgenomen in de
nationale bijlage bij deze norm. De aanbevolen waarden voor de drie verzamelingen R1, R2 en R3 zijn gegeven in
tabel A.13.
Tabel A.13 — Partiële factoren (γ R) voor de weerstand van grondkerende constructies
R1 R2 R3
Draagkracht γ R;v 1,0 1,4 1,0
Horizontaal glijden γ R;h 1,0 1,1 1,0
Grondweerstand γ R;e 1,0 1,4 1,0
A.3.3.6 Partiële factoren (γ R) voor de weerstand van taluds en algehele stabiliteit
constructie (STR) en de ondergrond (GEO) van taluds en de algehele stabiliteit moet een partiële factor op
de grondweerstand (γ R;e) zijn gebruikt:
OPMERKING De aan γ R;e toe te kennen waarden voor gebruik in een land, kunnen zijn opgenomen in de nationale
bijlage bij deze norm. De aanbevolen waarden voor de drie verzamelingen R1, R2 en R3 zijn gegeven in tabel A.14.
Tabel A.14 — Partiële factoren (γ R) voor de weerstand van taluds en algehele stabiliteit
R1 R2 R3
Grondweerstand γ R;e 1,0 1,1 1,0

to third parties.
139
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
A.4 Partiële factoren voor de toetsing van de uiterste grenstoestand door opdrijven
(UPL)
(1)P Voor de toetsing van de uiterste grenstoestand voor het opdrijven van de constructie (UPL) moeten de
volgende partiële factoren voor de belastingen (γ F) zijn gebruikt:
— γ Q;dst op aandrijvende, ongunstig werkende veranderlijke belastingen.
OPMERKING 1 De aan γ G;dst, γ G;stb en γ Q;dst toe te kennen waarden voor gebruik in een land, kunnen zijn opgenomen
in de nationale bijlage bij deze norm. De aanbevolen waarden zijn gegeven in tabel A.15.
Tabel A.15 — Partiële factoren op belastingen (γ F)
Blijvend
Veranderlijk

a
Aandrijvend.
b
Weerstandbiedend.
(2)P Bij de toetsing van de uiterste grenstoestand door opdrijven (UPL) moeten de volgende partiële factoren
zijn aangehouden indien wordt uitgegaan van weerstanden:
— γ s;t op de draagkracht van een paal op trek;
— γa op de draagkracht van de verankering.
OPMERKING 2 De aan γ ϕ ', γ c ', γ cu, γ s;t en γ a toe te kennen waarden voor gebruik in een land, kunnen zijn opgenomen
to third parties.
140
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Tabel A.16 — Partiële factoren voor grondparameters en weerstanden
Grondparameter Symbool Waarde
Hoek van inwendige wrijving a γϕ' 1,25
Effectieve cohesie γc' 1,25
Ongedraineerde schuifsterkte γ cu 1,4
Trekweerstand van een paal γ s;t 1,4
Draagkracht van de verankering γa 1,4

a
A.5 Partiële factoren voor de toetsing van de uiterste grenstoestand door hydraulische
invloeden (HYD)
(1)P Voor de toetsing van de uiterste grenstoestand door hydraulische invloeden (HYD) moeten partiële
factoren op belastingen (γ F) zijn gebruikt:
— γ Q;dst op aandrijvende, ongunstig werkende veranderlijke belastingen.
OPMERKING De aan γ G;dst, γ G;stb en γ Q;dst toe te kennen waarden voor gebruik in een land, kunnen zijn opgenomen
Tabel A.17 — Partiële factoren voor belastingen (γ F)
Blijvend
Veranderlijk

a
Aandrijvend.
b
Weerstandbiedend.
to third parties.
141
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Bijlage B
(informatief)
Achtergrondinformatie over partiële factoren voor ontwerpbenaderingen 1, 2 en 3
B.1 Algemeen
(1) Voor de grenstoestanden type STR en GEO voor blijvende en tijdelijke situaties, zijn in 2.4.7.3.4
drie ontwerpbenaderingen beschreven. De manier waarop de partiële factoren worden verdeeld over de
belastingen, de belastingseffecten, de materiaaleigenschappen en de weerstanden is voor de drie
benaderingen verschillend. Voor een deel worden deze verschillen veroorzaakt door verschillende
benaderingen van de wijze waarop rekening wordt gehouden met onzekerheden in de modellering van de
belastingseffecten en de weerstanden.
(2) Bij ontwerpbenadering 1 zijn voor alle ontwerpen in principe voor twee verzamelings factoren controles
vereist, waarbij twee afzonderlijke berekeningen worden uitgevoerd. Wanneer duidelijk is dat een van deze
verzamelings maatgevend is voor het ontwerp behoeven voor de andere verzameling geen berekeningen te
worden uitgevoerd.
In het algemeen worden de factoren eerder op de belastingen toegepast dan op de belastingseffecten,
waarbij een uitzondering is aangegeven in (2.4.7.3.2(2)). In veel gevallen worden de factoren toegepast op
de grondparameters, maar voor het ontwerp van palen en ankers worden de factoren op de weerstand
toegepast.
(3) Bij ontwerpbenaderingen 2 en 3 is voor ieder deel van een ontwerp één berekening vereist en de manier
waarop de factoren worden toegepast, is afhankelijk van de desbetreffende berekening.
(4) Bij ontwerpbenadering 2 worden de factoren toegepast op de belastingen of de belastingseffecten en op

de weerstanden.
(5) Bij ontwerpbenadering 3 worden factoren toegepast op de belastingen of de belastingseffecten vanuit de

constructie en op de sterkteparameters van de grond (materiaalfactoren).
B.2 Factoren voor belastingen en belastingseffecten
(1) In EN 1990:2002 is vermeld dat γ f een partiële factor is voor een belasting en dat deze factor de
ongunstige afwijkingen van de belasting van zijn karakteristieke waarde in rekening brengt. Evenzo is γ S;d
een partiële factor die de onzekerheden in de modellering van de belastingen en de belastingseffecten in
rekening brengt (modelfactor).
(2) Volgens EN 1990:2002 is het toegelaten γ S;d en γ f te combineren tot een vermenigvuldigingsfactor voor
F k:
γ F = γ S;d ⋅ γ f (B.1)
(3) De verschillende benaderingen in EN 1997-1 vereisen dat factoren worden toegepast op of de

belastingen of de belastingseffecten. Aangezien een modelfactor γ S;d voor belastingen vanuit de ondergrond
alleen in bijzondere gevallen wordt gebruikt, en het daarom wordt overgelaten deze op nationaal niveau te
bepalen, wordt ter vereenvoudiging overal in het geotechnische ontwerp γ F gebruikt voor belastingen en γ E
voor de belastingseffecten (zie bijlage A, tabellen A.1 en A.3).
Dit maakt het voor de nationale autoriteiten mogelijk alternatieve waarden voor de combinatie γ S;d ⋅ γ f te
kiezen.
to third parties.
142
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(4) In vergelijking (2.6) komt X k / γ M voor in de berekening van de belastingen omdat grondeigenschappen
de geotechnische belastingen in sommige gevallen kunnen beïnvloeden.
(5) Bij ontwerpbenadering 1 zijn voor twee verzamelings factoren controles vereist, waarbij twee
afzonderlijke berekeningen worden uitgevoerd.
In combinatie 1 zijn de factoren voor de belastingen doorgaans ongelijk aan 1 en voor de belastingseffecten
gelijk aan 1. In vergelijking (2.6) geldt dus γ F ≠ 1 en γ E = 1.
In 2.4.7.3.2(2) is een uitzondering hierop aangegeven: in gevallen waarbij het fysisch gezien onrealistisch is
γ F ≠ 1 aan te houden (bijvoorbeeld een tank met een vast vloeistofniveau), wordt uitgegaan van γ F = 1 en
γ E ≠ 1.
In combinatie 2 geldt altijd γ E = 1 en geldt γ F ≠ 1 alleen voor veranderlijke belastingen.
In ontwerpbenadering 1 wordt, uitgezonderd de in 2.4.7.3.2 (2) aangegeven gevallen, vergelijking (2.6)

vereenvoudigd tot:
E d = E {γ F F rep ; X k / γ M ; a d} (B.2)
(6) Bij ontwerpbenadering 2 is één berekening vereist voor ieder onderdeel van het ontwerp en de manier
waarop de factoren worden toegepast op of de belastingen of de belastingseffecten verschilt per
beschouwde berekening en wordt op nationaal niveau vastgesteld.
Of geldt γ F = 1 en γ E ≠ 1, of γ F ≠ 1 en γ E = 1. Aangezien geldt γ M = 1, wordt vergelijking (2.6) vereenvoudigd

tot:
E d = γ E E {F rep ; X k ; a d} (B.3.1)
of
E d = E {γ F F rep ; X k ; a d} (B.3.2)
(7) Bij ontwerpbenadering 3 is één berekening vereist. In deze ontwerpbenadering wordt echter onderscheid
gemaakt tussen belastingen F rep vanuit de constructie en belastingen vanuit de grond, berekend met X k. Of
geldt γ F = 1 en γ E ≠ 1, of γ F ≠ 1 en γ E = 1. Vergelijking (2.6) wordt dan vereenvoudigd tot:
E d = E {γ F F rep ; X k / γ M ; a d} (B.4.1)
of
E d = γ E E {F rep ; X k / γ M ; a d} (B.4.2)
B.3 Factoren voor materiaalsterkte en weerstanden
(1) Vergelijking (6.6) van EN 1990:2002 en vergelijking (2.7) van EN 1997-1 zijn gelijkwaardig:
1 1 ⎪⎧ X i ;k ⎪⎫
Rd = R {X i;d ; a d} = R ⎨η i ; ad⎬ (EN 1990:2002, vergelijking 6.6) (B.5.1)
γ R;d γ R;d ⎪⎩ γ m;i ⎪⎭
1 ⎪⎧ Xk ⎫⎪
Rd = R ⎨γ F F rep ; ; ad⎬ (EN 1997-1, vergelijking 2.7c) (B.5.2)
γR ⎪⎩ γM ⎪⎭
of, indien 2.7c identiek wordt overgenomen:

to third parties.
143
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
R d = R {γ F F rep ; X k / γ M ; a d} / γ R (EN 1997-1, vergelijking 2.7c) (B.5.2)
(2) Merk op dat in vergelijking (2.7) van EN 1997-1 de term γ F F rep voorkomt bij de berekening van de
rekenwaarde van de weerstand omdat de grootte van de belastingen in sommige gevallen invloed kan
hebben op de geotechnische weerstand, bijvoorbeeld op het draagvermogen van een fundering op staal.
(3) De waarde van de conversiefactor η wordt in EN 1997-1 gelijkgesteld aan 1,0 omdat de karakteristieke
materiaalsterkte per definitie van toepassing is voor de omstandigheden in het veld, zodat η is inbegrepen in
de karakteristieke waarde.
(4) In de verschillende benaderingen in deze norm wordt vereist dat factoren worden toegepast of op de
materiaalsterkte (X) of op de weerstand (R). Met deze factoren worden de functies van de materiaalfactoren
γ M en de factoren in het weerstandsmodel γ R;d op verschillende manieren gecombineerd. Ter
vereenvoudiging worden de factoren voor de materiaalsterkte (X) aangegeven met γ M en de factoren voor
de weerstanden (R) met γ R.
(5) Bij ontwerpbenadering 1 zijn voor twee verzamelings factoren controles vereist, waarbij twee
afzonderlijke berekeningen worden uitgevoerd.
In combinatie 1 zijn de factoren voor materiaalsterkte en weerstand gelijk aan 1. Dus geldt γ M = γ R = 1 in
vergelijking (2.7).
In combinatie 2 geldt, met uitzondering van palen en ankers, γ M > 1 en γ R = 1.
In de meeste gevallen wordt daarom bij ontwerpbenadering 1 vergelijking (2.7a) gebruikt:
R d = R {γ F F rep ; X k / γ M ; a d} (B.6.1.1)
Maar voor palen en ankers in combinatie 2 worden γ M = 1 en γ R > 1 gebruikt in vergelijking (2.7b), zodat:
1
Rd = R {γ F F rep ; X k ; a d} (B.6.1.2)
γR
of, indien 2.7b identiek wordt overgenomen:
R d = R {γ F F rep ; X k ; a d} / γ R (B.6.1.2)
(6) Bij ontwerpbenadering 2 worden op de materiaalsterkte doorgaans factoren gelijk aan 1 toegepast, terwijl
op weerstanden factoren groter dan 1 worden toegepast. Dus worden γ M = 1 en γ R > 1 gebruikt in
vergelijking (2.7b):
1
Rd = R {γ F F rep ; X k ; a d} (B.6.2.1)
γR
of, indien 2.7b identiek wordt overgenomen:
R d = R {γ F F rep ; X k ; a d} / γ R (B.6.2.1)
Indien ook geldt γ F = 1, dan neemt vergelijking (2.7b) de volgende vorm aan:
1
Rd = R {F rep ; X k ; a d} (B.6.2.2)
γR
(7) Bij ontwerpbenadering 3 geldt doorgaans γ M > 1 en γ R = 1. Vergelijking (2.7a) wordt dan gebruikt:
R d = R {γ F F rep ; X k / γ M ; a d} (B.6.3.1)
to third parties.
144
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Houd echter rekening met het feit dat soms geldt γ R > 1 (bijvoorbeeld bij op trek belaste palen) zodat
vergelijking (2.7c wordt gebruikt:
R d = R {γ F F rep ; X k / γ M ; a d} / γ R (B.6.3.2)
Indien wordt besloten om de term {1 / γ R} vooraan in de vergelijkingen in alinea's B.3(1), B.3(5) en B.3(6) te
handhaven, kan de vergelijking worden aangepast tot:
1
Rd = R {γ F F rep ; X k / γ M ; a d} (B.6.3.2)
γR
to third parties.
145
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Bijlage C
(informatief)
Voorbeeldprocedures voor de bepaling van de grenswaarden van de gronddruk op

verticale wanden
C.1 Grenswaarden van de gronddruk
(1) De grenswaarden van de gronddruk op een verticale wand veroorzaakt door het volumiek gewicht γ, een
verticale gelijkmatig verdeelde belasting op maaiveld (q) en cohesie van de grond (c) behoren als volgt te
zijn berekend:
— actieve grenstoestand:
σ a (z) = K a [(γ ⋅ z) + q] − 2 c Ka
τ a (z) = (σ a ⋅ tan δ) + a (positief voor een neerwaartse beweging van de grond) (C.1)
— passieve grenstoestand:
σ p (z) = K p [(γ ⋅ z) + q] + 2 c Kp
τ p (z) = (σ p ⋅ tan δ) + a (positief voor een opwaartse beweging van de grond) (C.2)
waarin:
a is de adhesie (tussen grond en wand);
c is de cohesie van de grond;
Ka is de coëfficiënt voor horizontale actieve gronddruk;
Kp is de coëfficiënt voor horizontale passieve gronddruk;
q is de verticale belasting op maaiveld;
z is de afstand onder de bovenzijde van de wand;
β is de hellingshoek van de grond achter de wand (opwaarts positief)
δ is de wrijvingshoek tussen grond en wand;
γ is het volumiek gewicht van de grond;
σ a (z) is de normaalspanning op de wand op diepte z voor de actieve grenstoestand;
σ p (z) is de normaalspanning op de wand op diepte z voor de passieve grenstoestand;
τ a (z) is de schuifspanning langs de wand op diepte z voor de actieve grenstoestand;
τ p (z) is de schuifspanning langs de wand op diepte z voor de passieve grenstoestand.

to third parties.
146
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(2) Vergelijkingen (C.1) en (C.2) mogen zijn toegepast voor de totaalspanning of voor de effectieve
spanning, afhankelijk van de toepassing.
(3) Waarden van de gronddrukcoëfficiënten mogen zijn ontleend aan de figuur C.1.1 t/m C.1.4 voor K a en
C.2.1 t/m C.2.4 voor K p. Deze benaderende waarden liggen aan de veilige kant.
(4) Als alternatief mag de numerieke procedure volgens C.2 zijn gebruikt.
(5) In gelaagde grond behoren de coëfficiënten K gewoonlijk alleen te zijn bepaald uit de
schuifsterkteparameters op diepte z, onafhankelijk van de waarden op andere diepten.
(6) Tussenliggende waarden van de actieve gronddruk, tussen de neutrale en de actieve grenstoestand,
mogen zijn bepaald door lineaire interpolatie.
(7) Tussenliggende waarden van de passieve gronddruk, tussen de neutrale en de passieve grenstoestand,
mogen zijn bepaald door parabolische interpolatie volgens figuur C.3.
Figuur C.1.1 — Coëfficiënt K a voor actieve gronddruk voor een horizontaal maaiveld (β = 0)
to third parties.
147
to third parties.
148
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
en δ = 0)
Figuur C.1.2 — Coëfficiënt K a voor actieve gronddruk voor een maaiveld onder een helling (δ / ϕ ' = 0
to third parties.
(δ / ϕ ' = 0,66)
Figuur C.1.3 — Coëfficiënt K a voor actieve gronddruk voor een maaiveld onder een helling
149
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
to third parties.
150
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Figuur C.1.4 — Coëfficiënt K a voor actieve gronddruk voor een maaiveld onder een helling (δ / ϕ ' = 1)
to third parties.
Figuur C.2.1 — Coëfficiënt K p voor passieve gronddruk voor een horizontaal maaiveld (β = 0)
151
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
to third parties.
152
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(δ / ϕ ' = 0 en δ = 0)
Figuur C.2.2 — Coëfficiënt K p voor passieve gronddruk voor een maaiveld onder een helling
to third parties.
(δ / ϕ ' = 0,66)
Figuur C.2.3 — Coëfficiënt K p voor passieve gronddrukvoor een maaiveld onder een helling
153
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
to third parties.
154
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(δ / ϕ ' = 1)
Figuur C.2.4 — Coëfficiënt K p voor passieve gronddruk voor een maaiveld onder een helling
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Figuur C.3 — Mobilisatie van de passieve gronddruk voor niet-cohesieve grond versus de
genormaliseerde waarde van de wandverplaatsing v / v p (v p: verplaatsing bij volledige mobilisatie
van de passieve gronddruk)
C.2 Numerieke procedure voor de bepaling van de passieve drukken
(1) De volgende procedure, waarin is uitgegaan van enkele conservatieve benaderingen, mag in alle
gevallen zijn gebruikt.
(2) De procedure is opgesteld voor passieve drukken waarbij de sterkteparameters (verder aangeduid als ϕ,
c, δ en a) als positieve waarden zijn ingevoerd, zie figuur C.4.
(3) In aanvulling op 1.6 worden de volgende symbolen gebruikt.
Kc coëfficiënt voor de cohesie;
Kn coëfficiënt voor een normaalbelasting op het maaiveld;
Kq coëfficiënt voor verticale belasting;
Kγ coëfficiënt voor het gewicht van de grond;
mt hoek tussen het maaiveld en de raaklijn aan het glijvlak, dat het maaiveld snijdt en de
grens vormt van de bewegende grondmassa;
mw hoek tussen de normaal op de wand en de raaklijn aan het buitenste glijvlak bij de wand;
OPMERKING m w heeft een positieve waarde indien de raaklijn vanaf de wand opwaarts is gericht.
β hoek tussen de horizontaal en het maaiveld;
OPMERKING β heeft een positieve waarde indien sprake is van een vanaf de wand oplopend
maaiveld.
θ hoek tussen de verticaal en de wand;
OPMERKING θ heeft een positieve waarde indien sprake is van een overhangende grond.
to third parties.
155
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
ν hoekverdraaiing van de tangentlijn langs het buitenste glijvlak;
OPMERKING ν heeft een positieve waarde indien het grondmassief boven deze lijn een bolle
vorm heeft.
q algemene gelijkmatig verdeelde maaiveldbelasting per oppervlakte-eenheid van het

werkelijke oppervlak;
p algemene gelijkmatig verdeelde maaiveldbelasting per oppervlakte-eenheid in een

horizontale projectie.
Figuur C.4 — Definities betreffende de helling van de wand en de achterliggende aanvulling, de

bovenbelastingen en de geometrie van het glijvlak
(4) De interfaceparameters δ en a moeten zo zijn gekozen, dat:
a tanδ
=
c tanϕ
(5) In de randvoorwaarden bij het maaiveld komt de grootheid β 0 voor, die de invloedshoek van een
equivalente maaiveldbelasting voorstelt. In dit concept wordt deze hoek vastgelegd door de vectorische
optelling van twee termen:
— de werkelijke verdeelde maaiveldbelasting q, per oppervlakte-eenheid, gelijkmatig verdeeld maar niet

noodzakelijkerwijs verticaal, en;
— c cot ϕ die als normaalbelasting werkt.
De hoek β 0 is positief als de component q naar de wand is gericht en de normaal op het maaiveld naar de
grond is gericht. Indien c = 0 terwijl de maaiveldbelasting verticaal is gericht of gelijk is aan 0, envoor actieve
drukken in het algemeen, geldt β0 = β.
(6) De hoek m t wordt bepaald door de randvoorwaarde bij het maaiveld:
sin β 0
cos (2m t + ϕ + β 0) = − (C.3)
sin ϕ
to third parties.
156
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(7) de randvoorwaarde bij de wand is bepalend voor m w:
sin δ
cos (2m w + ϕ + δ) = (C.4)
sin ϕ
De hoek m w is negatief voor passieve drukken (ϕ > 0) indien de verhouding sin δ / sin ϕ voldoende groot is.
(8) De totale hoekverdraaiing van de tangentlijn langs het buitenste glijvlak wordt bepaald door de hoek ν die
met de volgende uitdrukking moet zijn berekend:
ν = mt + β − mw − θ (C.5)
(9) De coëfficiënt K n voor de normaalbelasting op het maaiveld (dat wil zeggen de gronddruk loodrecht op
de wand door een eenheidsbelasting loodrecht op het maaiveld) wordt dan bepaald met de volgende
uitdrukking, waarin ν in radialen moet zijn ingevoerd:
1 + sin ϕ sin (2m w + ϕ )

Kn = exp (2ν tan ϕ ) (C.6)
1 − sin ϕ sin (2m t + ϕ )
(10) De coëfficiënt voor een verticale maaiveldbelasting per eenheid van het geprojecteerde oppervlak is:
K q = K n cos2 β (C.7)
en de coëfficiënt voor de cohesieterm is:
K c = (K n − 1) cot ϕ (C.8)
(11) Voor het gewicht van de grond geldt bij benadering de uitdrukking:
K γ = K n cos β cos (β − θ) (C.9)
Deze uitdrukking is aan de veilige kant. Terwijl de fout in de actieve druk onbelangrijk is, kan deze aanzienlijk
zijn voor de passieve druk bij een positieve waarde van β.
Voor ϕ = 0 worden de volgende grenswaarden gevonden:
p
cos 2m t = − sin β cos β;
c
a
cos 2m w = ;
c
K q = cos2 β;
K c = 2ν + sin 2m t + sin 2m w;
(met ν in radialen), terwijl voor K γ (ϕ = 0), een betere benadering is:
sin β cos m w
K γ = cos θ + (C.10)
sin m t
(12) Voor actieve drukken wordt hetzelfde algoritme gebruikt met de volgende wijzigingen:
— de sterkteparameters ϕ, c, δ en a worden ingevoerd als negatieve waarden;

to third parties.
157
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— de waarde van de invloedshoek van de equivalente maaiveldbelasting β 0 wordt gelijk gesteld aan β,
vanwege de voor K γ gebruikte benaderingen.
(13) Zowel voor passieve en actieve drukken is in de procedure verondersteld, dat de hoek ν een positieve
waarde heeft (ν ≥ 0).
(14) Indien niet aan deze voorwaarde is voldaan (ook niet bij benadering), zoals bij een gladde wand en
voldoende hellend maaiveld waarbij β en ϕ een tegenovergesteld teken hebben, kan het nodig zijn andere
methoden te overwegen. Dat kan ook het geval zijn indien sprake is van ongelijkmatige maaiveldbelastingen.
C.3 Verplaatsingen om de grenswaarden van de gronddruk te mobiliseren
(1) De verplaatsing, benodigd om een actieve grenstoestand te bereiken, in niet-cohesieve grond achter een
verticale, grondkerende wand met een horizontaal maaiveld, behoort in aanmerking te zijn genomen. De
grootte van deze verplaatsing is afhankelijk van het soort wandbeweging en de dichtheid van de grond. In
tabel C.1 is de orde van grootte van de verhouding v a / h gegeven.
Tabel C.1 — Verhouding v a / h
Soort wandbeweging va / h va / h
los gepakte grond vast gepakte grond
% %
a) 0,4 tot 0,5 0,1 tot 0,2
b) 0,2 0,05 tot 0,1
c) 0,8 tot 1,0 0,2 tot 0,5
d) 0,4 tot 0,5 0,1 tot 0,2
waarin:
va is de wandverplaatsing om de actieve gronddruk te mobiliseren;
h is de hoogte van de wand.
(2) Rekening moet zijn gehouden met het feit dat de verplaatsing, benodigd voor het bereiken van een
passieve grenstoestand in niet-cohesieve grond achter een verticale, grondkerende wand met een
horizontaal maaiveld, veel groter is dan voor de actieve grenstoestand. In tabel C.2 is de orde van grootte
to third parties.
158
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
van de verhouding v p / h gegeven voor volledige passieve gronddruk en, tussen haakjes, voor de helft van
de grenswaarde.
(3) De verhoudingsgetallen in tabel C.2 behoren met een factor van 1,5 tot 2,0 te zijn vermenigvuldigd indien
sprake is van grond beneden de grondwaterspiegel.
Tabel C.2 — Verhouding v p / h
Soort wandbeweging vp / h vp / h
los gepakte grond vast gepakte grond
% %
a) 7 (1,5) tot 25 (4,0) 5 (1,1) tot 10 (2,0)
b) 5 (0,9) tot 10 (1,5) 3 (0,5) tot 6 (1,0)
c) 6 (1,0) tot 15 (1,5) 5 (0,5) tot 6 (1,3)
waarin:
vp is de wandverplaatsing om de passieve gronddruk te mobiliseren;
h is de hoogte van de wand.
to third parties.
159
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Bijlage D
(informatief)
Een voorbeeld van een analytische draagvermogenberekening voor een fundering

op staal
D.1 In bijlage D gebruikte symbolen
(1) De volgende symbolen worden in bijlage D gebruikt.
A ' = B ' × L ' het effectief funderingsoppervlak;
b de factoren voor de helling van de onderzijde, met indices c, q en γ;
B de breedte van de fundering
B' de effectieve breedte van de fundering
D de inbeddingsdiepte
e de excentriciteit van de resultante van de belastingen, met indices B en L
i de hellingfactoren van de belasting, met indices voor cohesie c, bovenbelasting q

en volumiek gewicht γ
L de lengte van de fundering
L' de effectieve lengte van de fundering
m exponent in formules voor de hellingfactor i
N de draagvermogenfactor, met indices voor c, q en γ
q de druk van de bovenliggende grond op het niveau van de onderzijde van de

fundering
q' de effectieve waarde van de druk van de bovenliggende grond op het niveau van de
onderzijde van de fundering
s de vormfactoren van de onderzijde van de fundering, met indices voor c, q en γ
V de verticale belasting
α de helling van de onderzijde van de fundering ten opzichte van de horizontaal
γ' het effectieve volumiek gewicht van de grond onder het niveau van de fundering
θ richtingshoek van H
(2) De notaties, die bij deze methode worden gebruikt, worden verklaard in figuur D.1.
D.2 Algemeen
(1) Voor de rekenwaarde van het verticaal draagvermogen mogen benaderende vergelijkingen zijn gebruikt,
die zijn afgeleid uit de plasticiteitstheorie en experimentele resultaten. Hierbij behoort rekening te zijn
gehouden met de gevolgen van het volgende:
to third parties.
160
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
— de sterkte van de grond, gewoonlijk uitgedrukt in rekenwaarden van cu, c ' en ϕ ';
— de excentriciteit en de helling van de belastingen;
— de vorm, diepte en hellingshoek van de fundering;
— de helling van het maaiveld;
— grondwaterdrukken en hydraulische gradiënten;
— de inhomogeniteit van de grond, in het bijzonder de gelaagde opbouw.
D.3 Ongedraineerde toestand
(1) De rekenwaarde van het draagvermogen mag zijn berekend met:
R / A ' = (π + 2) c u b c s c i c + q (D.1)
met dimensieloze factoren voor:
— de helling van de onderzijde van de fundering: b c = 1 − 2α / (π + 2);
— de vorm van de fundering:
s c = 1 + 0,2 (B '/L ') voor een rechthoekige vorm;

s c = 1,2 voor een vierkante of cirkelvormige vorm.
— de helling van de belasting door een horizontale belasting H:
1 ⎛⎜ H ⎞
⎟
ic = 1+ 1−
2⎜ A 'c u ⎟
⎝ ⎠
met H ≤ A ' c u.
D.4 Gedraineerde toestand
(1) De rekenwaarde van het draagvermogen mag zijn berekend met:
R / A ' = c ' N c b c s c i c + q ' N q b q s q i q + 0,5 γ ' B ' N γ b γ s γ i γ (D.2)
met dimensieloze factoren voor:
— het draagvermogen:
N q = e π tan ϕ ' tan 2 (45˚ + ϕ ' / 2);
N c = (N q − 1) cot ϕ ';
N γ = 2 (N q − 1) tan ϕ ', waarin δ ≥ ϕ ' / 2 (ruwe onderzijde);
— de helling van de onderzijde van de fundering:
b c = b q − (1 − b q) / (N c tan ϕ ');
b q = b γ = (1 − α tan ϕ ')2;
— de vorm van de fundering:

to third parties.
161
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
s q = 1 + (B ' / L ') sin ϕ ' voor een rechthoekige vorm;
s q = 1 + sin ϕ ' voor een vierkante of cirkelvormige vorm;
s γ = 1 − 0,3 (B ' / L ') voor een rechthoekige vorm;
s γ = 0,7 voor een vierkante of cirkelvormige vorm;
s c = (s q N q − 1) / (N q − 1) voor een rechthoekige, vierkante of cirkelvormige vorm;
— de helling van de belasting door een horizontale belasting H:
i c = i q − (1 − i q) / (N c tan ϕ ');
i q = [1 − H / (V + A ' c ' cot ϕ ')] m;
i γ = [1 − H / (V + A ' c ' cot ϕ ')] m + 1;
waarin:
m = m B = [2 + (B ' / L ')] / [1 + (B ' / L ')] indien H in de richting van B ' werkt;
m = m L = [2 + (L ' / B ')] / [1 + (L ' / B '] indien H in de richting van L ' werkt.
In gevallen waarbij de horizontale belastingscomponent werkt in een richting die een hoek θ maakt met de
richting van L ', mag m zijn berekend met:
m = m θ = m L cos2θ + m B sin2θ.
Figuur D.1 — Notaties

to third parties.
162
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Bijlage E
(informatief)
Een voorbeeld van een semi-empirische methode voor de schatting van het
draagvermogen van een fundering op staal
(1) Om een schatting te maken van het draagvermogen van een fundering op staal mogen veldproeven
zoals de pressiometerproef zijn gebruikt.
(2) Wanneer de pressiometer wordt gebruikt, is de rekenwaarde van het draagvermogen, R d, van een
verticaal belaste fundering via een lineaire functie gerelateerd aan de limietdruk van de grond:
R d / A ' = σ v;0 + k p *le (E.1)
waarin:
k is de draagvermogenfactor;
σ v;0 is de initiële verticale totaalspanning;
p *le is de rekenwaarde van de netto equivalente limietdruk (uit de pressiometerproef);
en de overige symbolen zijn gedefinieerd in 1.6.
(3) Getalwaarden van de draagvermogenfactor k liggen in het gebied van 0,8 tot 3,0 afhankelijk van het type
grond, de inbeddingsdiepte en de vorm van de fundering.
(4) De rekenwaarde van de netto equivalente limietdruk (p *le) wordt uit de netto limietdruk (p *l) berekend, die
bij een pressiometerproef is gedefinieerd als het verschil (p l − p 0) tussen de limietdruk p l en de neutrale
horizontale gronddruk p 0 op het niveau van de proef; p 0 mag zijn bepaald uit een schatting van de neutrale
gronddrukcoëfficiënt K 0 en uit de waarden van de korreldruk van de bovenliggende grond q ' en de
grondwaterdruk u, als p 0 = K 0 q ' + u.
to third parties.
163
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Bijlage F
(informatief)
Voorbeeldmethoden voor zettingsberekeningen
F.1 Spanning-rekmethode
(1) De totale zetting van een fundering op cohesieve of niet-cohesieve grond mag als volgt zijn bepaald met
de spanning-rekmethode:
— berekening van de spanningsverdeling in de ondergrond ten gevolge van de belasting door de fundering;
dit kan op basis van de elasticiteitstheorie worden afgeleid, waarbij gewoonlijk wordt uitgegaan van
homogene, isotrope grond en een lineaire verdeling van de funderingsdruk;
— berekening van de rek in de ondergrond uit de spanningen door gebruik van de stijheidsmoduli of een
andere spanning-rekrelatie, bepaald met laboratoriumproeven (bij voorkeur gekalibreerd met
veldproeven) of uit veldproeven;
— integreren van de verticale rekken om de zettingen te bepalen; bij gebruik van de spanning-rekmethode
behoort in de ondergrond onder de fundering een voldoende aantal punten te zijn gekozen en behoren de
spanningen en rekken in deze punten te zijn berekend.
F.2 Aangepaste elasticiteitsmethode
(1) De totale zakking van een fundering op cohesieve of niet-cohesieve grond mag zijn berekend door
gebruik te maken van de elasticiteitstheorie en een vergelijking van de volgende vorm:
s = p × b × f / Em (F.1)
waarin:
Em is de rekenwaarde van de elasticiteitsmodulus;
f is de zettingscoëfficiënt;
p is de funderingsdruk, lineair verdeeld langs het grondvlak van de fundering;
de overige symbolen zijn gedefinieerd in 1.6.
(2) De waarde van de zettingscoëfficiënt f hangt af van de vorm en de afmetingen van het
funderingsoppervlak, de variatie van de stijfheid met de diepte, de dikte van de samendrukbare lagen, de
dwarscontractiecoëfficiënt (getal van Poisson), de verdeling van de funderingsdruk en het punt waarvan de
zetting wordt berekend.
(3) Indien geen bruikbare resultaten van zettingsmetingen op naburige, soortgelijke constructies in
vergelijkbare grond beschikbaar zijn, mag de rekenwaarde voor de gedraineerde modulus E m van de
samendrukbare laag onder gedraineerde omstandigheden zijn geschat uit de resultaten van laboratorium- of
veldproeven.
(4) De aangepaste elasticiteitsmethode behoort alleen te zijn gebruikt indien zodanige spanningen in de
grond aanwezig zijn dat geen sprake is van bezwijken en indien de spanning-rekrelatie van de grond lineair
mag worden verondersteld. In het geval van niet-homogene grond is grote voorzichtigheid geboden bij
gebruik van de aangepaste elasticiteitsmethode.
to third parties.
164
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
F.3 Zettingen zonder drainage
(1) Het deel van de op korte termijn optredende zetting van een fundering, zonder drainage, mag of met de
spanning-rekmethode of met de aangepaste elasticiteitsmethode zijn bepaald. De hierbij gebruikte waarden
voor de stijfheidparameters (zoals E m en de dwarscontractiecoëfficiënt) behoren van toepassing te zijn op
ongedraineerd gedrag.
F.4 Zetting door consolidatie
(1) Om de zetting door consolidatie te berekenen mag worden uitgegaan van eendimensionale vervorming
van de grond bij zijdelings opsluiting, waarbij de grafiek uit de consolidatieproef wordt gebruikt. Sommatie
van de zetting in de ongedraineerde toestand en de zetting door consolidatie leidt vaak tot een overschatting
van de totale zetting, en empirische correctiefactoren mogen worden toegepast.
F.5 Tijd-zettingsgedrag
(1) Bij cohesieve grond mag de zettingssnelheid gedurende de consolidatie bij benadering worden geschat
uitgaande van de consolidatieparameters van een samendrukkingsproef. Bij voorkeur echter behoort de
zettingssnelheid gedurende de consolidatie te zijn bepaald, uitgaande van doorlatendheidswaarden
verkregen bij veldproeven.
to third parties.
165
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Bijlage G
(informatief)
Een voorbeeldmethode voor de afleiding van het aangenomen draagvermogen van

funderingen op staal op gesteente
(1) Voor zacht en gebroken gesteente met dichte voegen, waaronder krijt met een porositeit van minder dan
35 %, mag het aangenomen draagvermogen zijn afgeleid uit figuur G.1. Deze is gebaseerd op de
groepsindeling gegeven in tabel G.1 onder de aanname dat de constructie een zakking van 0,5 % van de
funderingsbreedte kan verdragen. Voor andere zettingen mogen via rechtstreekse evenredigheid waarden
van het aangenomen draagvermogen zijn afgeleid. Voor zacht en gebroken gesteente met open of
opgevulde voegen behoren gereduceerde waarden voor het aangenomen draagvermogen te zijn gebruikt.
Tabel G.1 — Groepsindeling van zacht en gebroken gesteente
Groep Soort gesteente

1 Zuivere kalksteen en dolomiet
Kalkzandsteen met laag poriëngehalte
2 Stollingsgesteente
Oölitische kalksteen en mergelachtige kalksteen
Goed gecementeerde zandsteen
Verharde kalkhoudende kleisteen
Metamorf gesteente, inclusief glimmerlei en leisteen

(vlakke splijting/foliatie)
3 Mergel
Zwak gecementeerd zandsteen
Glimmerlei en leisteen (steile splijting/foliatie)
4 Niet-gecementeerde kleisteen en schalie

to third parties.
166
to third parties.
Verklaring
4 gesteenten groep 4
horizontale as: q u (MPa): prismadruksterkte
verticale as: d s (mm) tussenafstand discontinuïteiten
167
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
5 toelaatbaar draagvermogen niet groter dan de prismadruksterkte van het gesteente indien de
voegen gesloten zijn of 50 % van deze waarde indien de voegen open zijn
6 toelaatbaar draagvermogen:
a) zeer zacht gesteente;
b) zacht gesteente;
c) matig zacht gesteente;
d) matig sterk gesteente;
e) sterk gesteente.
tussenafstanden:
f) discontinuïteiten op korte tussenafstand;
g) discontinuïteiten op matige tussenafstand;
h) discontinuïteiten op grote tussenafstand.
Zie tabel G.1 voor de typen gesteente van elk van de vier groepen. Het aangenomen draagvermogen in
het gearceerde gebied moet worden vastgesteld na inspectie en/of het uitvoeren van proeven op
gesteente (uit BS 8004).
Figuur G.1 — Aangenomen draagvermogen van vierkante funderingspoeren op gesteente (voor

zettingen niet groter dan 0,5 % van de funderingsbreedte)
to third parties.
168
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Bijlage H
(informatief)
Grenswaarden voor constructieve vervorming en verplaatsing van de fundering
(1) De componenten van de verplaatsing van de fundering die behoren te zijn beschouwd, omvatten zetting,
relatieve (of verschil-)zetting, rotatie, schuinstand, relatieve uitwijking, relatieve rotatie, horizontale
verplaatsing en trillingsamplitude. In figuur H.1 zijn definities van enkele termen voor de verplaatsing van de
fundering en de vervorming gegeven.
(2) De maximum toegelaten relatieve rotatie van constructies in open skeletbouw, skeletbouw met wanden,
dragende wanden of doorgaande metselwerkwanden is waarschijnlijk niet hetzelfde maar varieert
waarschijnlijk tussen ongeveer 1:2000 en 1:300, om het ontstaan van een bruikbaarheidsgrenstoestand in
de constructie te voorkomen. Voor veel constructies is een maximum relatieve rotatie van 1:500 toelaatbaar.
De relatieve rotatie die waarschijnlijk leidt tot een uiterste grenstoestand bedraagt ongeveer 1:150.
(3) De in (2) gegeven waarden gelden voor neerwaartse buiging, zoals aangegeven in figuur H.1. Voor
opwaartse buiging (rand zakt meer dan het tussenliggende deel) moeten de waarden zijn gehalveerd.
(4) Voor normale constructies met afzonderlijke funderingen zijn totale zettingen tot 50 mm in het algemeen
toelaatbaar. Grotere zettingen kunnen toelaatbaar zijn mits de relatieve rotaties binnen aanvaardbare
grenzen blijven en mits de totale zetting geen problemen geeft met huisaansluitingen van nutsleidingen, of
leidt tot scheefstand enz.
(5) Deze richtlijnen betreffende grenswaarden van zettingen zijn van toepassing op normale, gangbare
constructies. Ze behoren niet te zijn gebruikt voor gebouwen of constructies buiten het gangbare of waarvan
de belasting duidelijk niet gelijkmatig is.
to third parties.
169
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
a) definities van zetting s, zettingsverschil δ s, rotatie θ en hoekverdraaiing α

b) definities van relatieve zakking Δ en zakkingsratio Δ / L
c) definities van scheefstand ω en relatieve rotatie (hoekverdraaiing) β
Figuur H.1 — Definities van verplaatsing van de fundering

to third parties.
170
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
Bijlage J
(informatief)
Nalooplijst voor toezicht bij de uitvoering en monitoring van het gedrag
J.1 Algemeen
(1) De hier volgende lijst bevat de belangrijkere zaken die behoren in acht te zijn genomen bij het toezicht op
de uitvoering of de monitoring van het gedrag van de voltooide constructie. Het belang van de verschillende
zaken zal van project tot project variëren. De lijst is niet uitputtend. Zaken die betrekking hebben op speciale
aspecten van de geotechnische engineering of op speciale uitvoeringsmethoden, zijn vermeld in de
hoofdstukken van deze norm.
J.2 Toezicht op de uitvoering

J.2.1 Algemene controle
(1) Toetsing van de grondcondities en van de locatie en de algemene opzet van de constructie.
(2) Grondwaterstroming en regime van de grondwaterdrukken; gevolgen van drainage en

bemalingactiviteiten op de grondwaterspiegel; effectiviteit van maatregelen, genomen om de toestroom door
kwel te beheersen; processen als interne erosie (micro-instabiliteit) en onder- en achterloopsheid ('piping');
chemische samenstelling van het grondwater; mogelijke aantasting door corrosie.
(3) Bewegingen, bezwijken, stabiliteit van de wanden en de bodem van ontgravingen; tijdelijke
ondersteuningsconstructies; gevolgen voor belendende gebouwen en leidingen; metingen van gronddrukken
op grondkerende constructies; metingen van variaties in de grondwaterdrukken door ontgraving of belasting.
(4) Veiligheid van arbeiders met speciale aandacht voor de geotechnische grenstoestanden.
J.2.2 Waterstroming en grondwaterdrukken
(1) Geschiktheid van systemen voor de beheersing van de grondwaterdrukken in alle watervoerende lagen,
waarin wateroverspanningen de stabiliteit van de taluds of de bodem van de ontgraving kunnen beïnvloeden,
inbegrepen artesische waterdrukken in een watervoerende laag beneden de ontgraving; lozing van water uit
bemalingssystemen; verlaging van de grondwaterspiegel over de gehele ontgraving ter voorkoming van
opbarsten of drijfzandomstandigheden, 'piping' en verstoring van de ondergrond door bouwmaterieel;
omleiding en afvoer van regenwater of ander oppervlaktewater.
(2) Efficiënte en effectieve werking van bemalingssystemen gedurende de gehele bouwperiode, met
aandacht voor de korstvorming op puttenrijen, dichtslibbing van bronnen en putten; slijtage en verstopping
van pompen.
(3) Beheersing van de bemaling ter voorkoming van verstoring van belendende constructies of terreinen;
waarneming van stijghoogten; effectiviteit, werking en onderhoud van een retourbemaling, indien
geïnstalleerd.
(4) Zetting van belendende constructies of aangrenzende terreinen.
(5) Effectiviteit van horizontale drains.
J.3 Monitoring van het gedrag
(1) Zettingsmeting op vastgestelde tijdstippen van gebouwen en andere constructies, inbegrepen zettingen
door trillingen op matig stabiele ondergrond.
to third parties.
171
NBN EN 1997-1:2005 (NL)
(2) Horizontale verplaatsingen en vervormingen, in het bijzonder door aanvullingen en tijdelijke

opslagplaatsen; door grond ondersteunde constructies, zoals gebouwen en grote tanks; diepe sleuven.
(3) Stijghoogten onder gebouwen of in aangrenzende terreinen, in het bijzonder indien een diepe drainage of
blijvend bemalingssysteem is geïnstalleerd of indien diepe kelders worden gebouwd.
(4) Uitbuiging of verplaatsing van grondkerende constructies, met aandacht voor: normale belasting door
aanvullingen; gevolgen van tijdelijke opslagplaatsen; aanvullingen of andere constructieve belastingen;
waterdrukken.
(5) Stromingsmetingen uit drains.
(6) Speciale problemen:
— constructies met hoge temperaturen zoals boilers, hete leidingen: uitdroging van klei of silt; monitoring
van de temperatuur; bewegingen;
— constructies met lage temperaturen zoals cryogene installaties of bevroren terreinen:

monitoring van de temperatuur; bevriezing van grond; rijzing door opvriezing; gevolgen van latere dooi.
(7) Waterdichtheid.
(8) Trillingsmetingen.
to third parties.
172
EUROPEAN STANDARD EN 1997-1:2004/AC

NORME EUROPÉENNE February 2009
Février 2009
EUROPÄISCHE NORM Februar 2009
ICS 93.020; 91.010.30
English version
Version Française
Deutsche Fassung
Eurocode 7: Geotechnical design - Part 1: General rules
Eurocode 7: Calcul géotechnique - Partie 1: Eurocode 7 - Entwurf, Berechnung und

Règles générales Bemessung in der Geotechnik - Teil 1:
Allgemeine Regeln
This corrigendum becomes effective on 18 February 2009 for incorporation in the three official
language versions of the EN.
Ce corrigendum prendra effet le 18 février 2009 pour incorporation dans les trois versions
linguistiques officielles de la EN.
Die Berichtigung tritt am 18.Februar 2009 zur Einarbeitung in die drei offiziellen Sprachfassungen der
EN in Kraft.
EUROPEAN COMMITTEE FOR STANDARDIZATION

COMITÉ EUROPÉEN DE NORMALISATION
EUROPÄISCHES KOMITEE FÜR NORMUNG
Management Centre: Avenue Marnix 17, B-1000 Brussels
© 2009 CEN All rights of exploitation in any form and by any means reserved worldwide for CEN national Members.
Tous droits d'exploitation sous quelque forme et de quelque manière que ce soit réservés dans le monde entier aux
to third parties.
membres nationaux du CEN.

Alle Rechte der Verwertung, gleich in welcher Form und in welchem Verfahren, sind weltweit den nationalen Mitgliedern
von CEN vorbehalten.
Ref. No.:EN 1997-1:2004/AC:2009 D/E/F
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
1 Modification to Foreword
Last subpart "National Annex for EN 1997-1", last paragraph including the list of national choice, add
between "2.4.7.1(3)" and "2.4.7.2(2)P":
"2.4.7.1(4), 2.4.7.1(5), 2.4.7.1(6)"
and between "8.6(4)" and "11.5.1(1)P":
"10.2 (3)".
2 Modification to Subclause 1.1.2

st
Part (3), 1 indent, replace: "partial safety factor" with "partial factor".
3 Modifications to Subclause 1.6

Part "Latin letters":
Read the explanation of the following symbols as follows:
"A’ effective base area (A’= B’ × L’)"
"qb;k characteristic value of unit base resistance"
"qs;i;k characteristic value of unit shaft resistance in stratum i".
Replace as symbol for "width of a foundation": "b" with "B".
Replace in the explanation of "Cd": “effect of an action” with “relevant serviceability criterion”.
Replace as symbol for "foundation length": "l" with "L".
Insert the following symbol in the list after "qs;r;k":
"qu unconfined compressive strength".
Part "Greek letters":
Read the explanation of the following symbols as follows:
"γR;e partial factor for passive earth resistance"
"γQ;dst partial factor for a variable destabilising action"
"γQ;stb partial factor for a variable stabilising action".
4 Modification to Subclause 2.1

Part (17), replace: “soil” with “ground”.
to third parties.
2
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)

Part (4), 3rd dash, delete: “and ground-water pressure”.
6 Modifications to Subclause 2.4.7.1

Part (4), add the following note:
“NOTE The values of partial factors may be set by the National Annex.”
“NOTE The values of partial factors may be set by the National Annex.”
“NOTE The values of model factors may be set by the National Annex.”

Part (11)P, replace in formulas (6.4a) and (6.4b): "Ac" with "A’ ".

Part (3)P, delete the "NOTE" and add: " — EN 14199:2005, for micropiles".
9 Modification to Subclause 7.6.2.1

Part (13), 2nd dash, replace: “cross-sectional” with “gross cross-sectional”.

Part (6), "NOTE", replace: "from" with "in".
11 Modifications to Subclause 7.6.4.2

Part (1)P, replace: "partial safety factors" with "partial factors".
Part (4), replace: "assessed on" with "assessed on the basis of”.

Part (4)P, replace: “very weak” with “extremely low strength fine”.
Part (5), replace: “representative, undrained” with “characteristic”.

to third parties.
3
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)

Part (4), add after "EN 12699:2000,": "EN 14199:2005,"; and delete the final "NOTE".
14 Modifications to Subclause 8.1.1

Part (3):
Replace: "(3)" with "(3)P".
Replace the sentence:
"This Section should not be applied to soil nails."
with the following:
“This Section does not apply to soil nails."

"8.2.1.7 Tendon free length", renumber "8.2.1.7" into "8.1.2.7".

Part (1)P, replace: “It shall be specified in the design that all” with “All”.

Part (1)P, delete: "forces" after “ice”.

Part (3), replace: ‘’execution period’’ with "design situation”.

Part (2), replace: “high angles of internal friction” with “high angles of shearing resistance”.

Part (3)P:
Replace: "(3)P" with "(3)".
Replace the two occurrences of: “shall” with “should normally”.

to third parties.
4
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)

Part (5)P, replace: “Section 6” with “Section 7”.

Delete full text of parts (2)P and (3)P.
Renumber part (4) into (2) and part (5) into (3).
In paragraph (3) (renumbered), replace: “may” with “need”.

Part (2)P:
Insert: "while" between “ground layers,” and “the design resistance”.
Part (3):
st
Replace the entire 1 paragraph with the following:
If allowed by the National Annex, resistance to uplift by friction or anchor forces may also be treated as a
stabilising permanent vertical action (Gstb;d).
NOTE The values of the partial factors may be set by the National Annex.
Figures 10.1 a) to e), key element 1, replace four times: “(ground)-water table” with “groundwater table”,
Replace Figures 10.1 c), 10.1 d) and 10.1 e) with the following new Figures 10.1 c), 10.1 d) and 10.1 e):
Figure 10.1 c)
to third parties.
5
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
Figure 10.1 d)
Figure 10.1 e)
Figure 10.1 c), add the key element:
“10 groundwater level before the excavation”.
Figures 10.1 c) and d), add the key element:
“11 groundwater level in the excavation”.
In Figure 10.1 c), add the key element:
”12 piezometric level at the base of the clay layer”.
In Figure 10.1 d), delete the key element:
“6 sand”.

Figure 10.2, replace key element 1: "excavation level (left); water table (right)" with “excavation level (left);
free-water level (right)”.
to third parties.
6
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)

Part (5)P, replace the current paragraph with:
“If the filter criteria are not satisfied, it shall be verified that the design value of the hydraulic gradient is well
below the critical hydraulic gradient at which soil particles begin to move.”

Part (1)P:
Figure 10.3, replace key element 1: "free water table" with “free-water level”.
"NOTE", 2nd dash, delete underlining of “the”.

Part (10), replace the 2nd sentence with: “If a method of slices is used and horizontal equilibrium is not
checked, the inter-slices forces should be assumed to be horizontal.”
Part (11)P, delete the final "NOTE".
28 Modification to Subclause A.5

Part (1)P, NOTE, replace: “EN 1990:2002” with “this standard”.
29 Modifications to Subclause B.2

Part (4):
Replace: “Equation (2.6) includes” with “Equations (2.6a) and (2.6b) include”.
Part (5):,
2nd paragraph, replace: “equation (2.6)” with “equations (2.6a) and (2.6b)”.
th
5 paragraph, replace: “equation (2.6) reduces to” with “equation (2.6a) applies”.
Part (6):
nd
2 paragraph replace: “equation (2.6) reduces to:” with “equations (2.6a) and (2.6b) reduce to:”.
Part (7):
Replace: “equation (2.6) remains:” with “equations (2.6a) and (2.6b) remain:”.
30 Modifications to Subclause B.3

Part (1):
st
1 line, replace: “equation (2.7)” with “equation (2.7c)”.
to third parties.
7
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
Equation (B.5.2), replace: “equation (2.7)” with “equation (2.7c)”.
Part (2):
Replace: “equation (2.7)” with “equations (2.7a), (2.7b) and (2.7c)”.
Part (5):
2nd paragraph, replace: “equation (2.7)” with “equation (2.7c)”.
31 Modification to Subclause F.2

Equation (F.1), replace: "b" with "B".
32 Modification to Annex C
Replace the full Annex C with the following new Annex C:
to third parties.
8
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
Annex C
(informative)
Sample procedures to determine earth pressures
C.1 Limit values of earth pressure
(1) The limit values of earth pressure on a vertical wall, caused by soil of weight density (γ), uniform vertical
surface load (q), angle of shearing resistance (ϕ) and cohesion (c) should be calculated as follows:
— active limit state:
σa(z) = Ka [ ∫γdz + q − u ] + u − c Kac (C.1)
where the integration is taken from ground surface to depth z
Kac = 2√[Ka (1+a/c)], limited to 2,56√Ka
— passive limit state:
σp(z) = Kp [ ∫γdz +q − u ] + u + cKpc (C.2)
where the integration is taken from ground surface to depth z
Kpc = 2√[Kp(1+a/c)], limited to 2,56√Kp
where:
a is the adhesion (between ground and wall)
c is the cohesion
Ka is the coefficient of effective horizontal active earth pressure
Kp is the coefficient of effective horizontal passive earth pressure
q is the vertical surface load
z is the distance down the face of the wall
β is the slope angle of the ground behind the wall (upward positive)
δ is the angle of shearing resistance between ground and wall
γ is the total weight density of retained ground
σa(z) is the total stress normal to the wall at depth z (active limit state)
σp(z) is the total stress normal to the wall at depth z (passive limit state)
(2) For drained soil, Ka and Kp are functions of angle of shearing resistance ϕ′, and c = c′, the effective
cohesion. For undrained soil, Ka = Kp = 1 and c = cu, the undrained shear strength.
to third parties.
9
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
(3) Values of the effective earth pressure coefficients may be taken from Figures C.1.1 to C.1.4 for Ka and
C.2.1 to C.2.4 for Kp.
(4) Alternatively, the analytical procedure described in C.2 may be used.
(5) In layered soils, the coefficients K should normally be determined by the shear strength parameters at
depth z only, independent of the values at other depths.
Figure C.1.1 — Coefficients Ka of effective active earth pressure (horizontal component): with
horizontal retained surface (β = 0)
to third parties.
10
to third parties.
retained surface (δ/ϕ’ = 0 and δ = 0)

Figure C.1.2 — Coefficients Ka of effective active earth pressure (horizontal component): with inclined
11
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
to third parties.
12
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
retained surface (δ/ϕ’ = 0,66)

to third parties.
retained surface (δ/ϕ’ = 1)

13
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
to third parties.
14
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
horizontal retained surface (β = 0)

Figure C.2.1 — Coefficients Kp of effective passive earth pressure (horizontal component): with
to third parties.
inclined retained surface (δ/ϕ’ = 0 and δ = 0)

15
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
to third parties.
16
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
inclined retained surface (δ/ϕ’ = 0,66)

to third parties.
inclined retained surface (δ/ϕ’ = 1)

17
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
C.2 Analytical procedure for obtaining limiting active and passive earth pressures
(1) The following procedure, which includes certain approximations, may be used in all cases.
(2) The procedure is stated for passive pressures with the strength parameters (represented in the following
by ϕ, c, δ, a) inserted as positive values, see Figure C.3.
(3) For active pressures the same algorithm is used, with the following changes:
— the strength parameters ϕ, c, δ and a are inserted as negative values;
— the value of the angle of incidence of the equivalent surface load β0 is β, mainly because of the
approximations used for Kγ.
(4) The following symbols are used (some are also given in 1.6):
a is the adhesion between wall and ground
c is the cohesion
Kc is the coefficient for cohesion
Kn is the coefficient for normal loading on the surface
Kq is the coefficient for vertical loading
Kγ is the coefficient for the soil weight
mt is the angle from the soil surface direction, pointing away from the wall, to the tangent direction of the
intersecting slip line that bounds the moving soil mass, pointing out from the soil surface
mw is the angle from the wall normal to the tangent direction at the wall of the exterior slip line, positive
when the tangent points upwards behind the wall
β is the angle from the horizontal to the soil surface direction, positive when the soil surface rises away
from the wall
δ is the angle of wall friction, with sign convention as defined in Figure C.4 when computing passive
resistance
ϕ is the angle of shearing resistance
θ is the angle between the vertical and the wall direction, positive when the soil overhangs the wall
ν is the tangent rotation along the exterior slip line, positive when the soil mass above this slip line is of
a convex shape
q is the general uniform surcharge pressure, per unit area of the actual surface
p is the vertical uniform surcharge pressure, per unit area in a horizontal projection
to third parties.
18
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
Figure C.3 — Definitions concerning wall and backfill inclination, surcharges and slipline
geometry
(5) The interface parameters δ and a must be chosen so that:
a tanδ
=
c tanϕ
(6) The boundary condition at the soil surface involves β0, which is the angle of incidence of an equivalent
surface load. With this concept the angle is defined from the vectorial sum of two terms:
- actual distributed surface loading q, per unit of surface area, uniform but not necessarily vertical, and;
- c cotϕ acting as normal load.
The angle β0 is positive when the tangential component of q points toward the wall while the normal
component is directed toward the soil. If c = 0 while the surface load is vertical or zero, and for active
pressures generally, β0 = β.
(7) The angle mt is determined by the boundary condition at the soil surface:
sinβ
( )
cos 2m t + ϕ + β 0 = −
sinϕ
0
(C.3)
(8) The boundary condition at the wall determines mw by:
sinδ
cos(2m w + ϕ + δ ) = (C.4)
sinϕ
The angle mw is negative for passive pressures (ϕ > 0) if the ratio sin δ /sin ϕ is sufficiently large.
(9) The total tangent rotation along the exterior slip line of the moving soil mass, is determined by the angle v
to be computed by the expression:
to third parties.
19
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
v = mt + β − m w − θ (C.5)
(10) The coefficient Kn for normal loading on the surface (i.e. the normal earth pressure on the wall from a unit
pressure normal to the surface) is then determined by the following expression in which v is to be inserted in
radians:
1 + sinϕ sin(2m w + ϕ )
Kn =
(
1 − sinϕ sin 2m t + ϕ ) exp (2ν tanϕ ) (C.6)
(11) The coefficient for a vertical loading on the surface (force per unit of horizontal area projection), is:
2
K q = K n cos β (C.7)
and the coefficient for the cohesion term is:
K c = (K n − 1)cotϕ (C.8)
(12) For the soil weight an approximate expression is:
K γ = K n cosβ cos(β − θ ) (C.9)
This expression is on the safe side. While the error is unimportant for active pressures it may be considerable
for passive pressures with positive values of β.
For ϕ = 0 the following limit values are found:
p
cos2m t = − sinβ cosβ ;
c
a
cos2m w = ;
c
2
K q = cos β ;
K c = 2ν + sin2m t + sin2m w ;
(with ν in radians), while for Kγ (ϕ = 0), a better approximation is:
sinβ cosm w
K γ = cosθ + (C.10)
sinm t
(13) Both for passive and active pressures, the procedure assumes the angle of convexity to be positive (ν ≥
0).
(14) If this condition is not (even approximately) fulfilled, e.g. for a smooth wall and a sufficiently sloping soil
surface when β and φ have opposite signs, it may be necessary to consider using other methods. This may
also be the case when irregular surface loads are considered.
to third parties.
20
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
C.3 Movements to mobilise earth pressures

(1) The relationship of earth pressures to wall movement should be considered for active situations. The
magnitude of this movement depends on the mode of wall movement, the initial earth pressures and the
density of the soil. Table C.1 gives approximate values for the ratio va/h for fully mobilised effective active
earth pressure for a vertical wall with drained, non-cohesive soil and a horizontal ground surface, assuming an
initial stress state with Ko<1.
(2) The relationship of earth pressures to wall movement should be considered for passive situations. The
magnitude of this movement depends on the mode of wall movement, the initial earth pressures and the
density of the soil. Table C.2 gives approximate values for the ratio vp/h for fully mobilised effective passive
earth pressure for a vertical wall with drained, non-cohesive soil and a horizontal ground surface, assuming an
initial stress state with Ko<1. Values in brackets are the v/h ratios for half the limiting value of the effective
passive earth pressure.
(3) Intermediate values of effective active earth pressure between the rest state and the limit state may be
obtained by linear interpolation.
(4) For passive situations, values may be interpolated from those given in Table C.2 using a curve of the
general form shown in Figure C.4.
to third parties.
21
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
Table C.1 — Ratios va/h for non-cohesive soils
Kind of va/h va/h

wall movement loose soil dense soil
% %
a) 0,4 to 0,5 0,1 to 0,2
b) 0,2 0,05 to 0,1
c) 0,8 to 1,0 0,2 to 0,5
d) 0,4 to 0,5 0,1 to 0,2
where:
va is the wall motion to mobilise active earth pressure
h is the height of the wall
to third parties.
22
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
Table C.2 — Ratios vp/h and v/h for 0.5σp for non-cohesive soils
Mode of vp/h (v/h for 0.5σp) vp/h (v/h for 0.5σp)

wall movement % %
loose soil dense soil
a) 7 (1,5) to 5 (1,1) to
25 (4,0) 10 (2,0)
b) 5 (0,9) to 3 (0,5) to
10 (1,5) 6 (1,0)
c) 6 (1,0) to 5 (0,5) to
15 (1,5) 6 (1,3)
where:
v is the wall displacement
vp is the wall displacement to mobilise passive earth pressure
h is the height of the wall
σp is fully mobilised passive earth pressure
to third parties.
23
EN 1997-1:2004/AC:2009 (E)
Key
1 values taken from Table C.2
2 not to scale
Figure C.4 — Mobilisation of effective passive earth pressure of non-cohesive soil versus normalised
wall displacement v/vp
(v: displacement; vp: displacement for the full mobilisation of passive earth pressure)
to third parties.
24

Eurocode 7 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Eurocode 7 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

This document is protected by copyright, and licensed by NBN to UGENT. bert.dhondt@ugent.

ICS: 91.080.01 ; 93.020

Geregistreerde NBN EN 1997-1

Eurocode 7: Geotechnisch ontwerp - Deel 1: Algemene regels (+

Toelating tot publicatie: 15 december 2004

Bureau voor Normalisatie Brabançonnelaan 29 B-1000 Brussel België

© NBN 2005 Prijsgroep: 32

ICS: 91.080.01 ; 93.020

norme belge NBN EN 1997-1

Eurocode 7: Calcul géotechnique - Partie 1: Règles générales (+

Autorisation de publication: 15 décembre 2004

La présente norme européenne EN 1997-1:2005 a le statut d'une norme belge.

Bureau de Normalisation - Avenue de la Brabançonne 29 - 1000 Bruxelles - Belgique

© NBN 2005 Prix: groupe 32

1. De Europese norm EN 1997-1:2005 «Eurocode 7: Geotechnisch ontwerp – Deel 1: Algemene

Hij vervangt vanaf dd/mm/yyyy de volgende norm:

2. De Nederlandstalige versie van EN 1997-1 werd opgesteld in samenwerking tussen NBN en

Oorspronkelijke term Verplichte term (Nederlands) Synoniem (B); (NL)

situation situatie toestand (B)

Vermelde norm Belgische norm (NBN)

EN 1990:2002 Eurocode: Basis of structural NBN EN 1990:2002 Eurocode – Grond-

structures Belastingen op constructies

EN 1537:1999 Execution of special NBN EN 1537:2000 Uitvoering van

EUROPESE NORM EN 1997-1

Eurocode 7: Geotechnisch ontwerp – Deel 1: Algemene regels

Europese Commissie voor Normalisatie

Managementcentrum: de Stassartstraat 36, B-1050 Brussel

© 2004 Auteursrechten voorbehouden aan de CEN-leden.

Ref. nr.EN 1997-1:2004 nl

NBN EN 1997-1:2005 (NL)

NBN EN 1997-1:2005 (NL)

8.3 Ontwerpsituaties en belastingen ..................................................................................................... 94

NBN EN 1997-1:2005 (NL)

NBN EN 1997-1:2005 (NL)

Dit document vervangt ENV 1997-1:1994.

Achtergrond van het Eurocodeprogramma

EN 1990 Eurocode: Grondslagen van het constructief ontwerp

NBN EN 1997-1:2005 (NL)

EN 1996 Eurocode 6: Ontwerp en berekening van constructies van metselwerk

Eurocode-normen erkennen de verantwoordelijkheid van de regelgevende (overheids)instanties in elke

Status en toepassingsgebied van de Eurocodes

De Lidstaten van de EU en EVA erkennen dat de Eurocodes in de hoedanigheid van verwijzingsdocumenten

De Eurocodenormen voorzien in gewone constructieve ontwerp- en berekeningsregels voor dagelijks

Nationale normen als implementatie van de Eurocodes

NBN EN 1997-1:2005 (NL)

— waarden en/of klassen waarvoor alternatieven worden gegeven in de Eurocode;

— te gebruiken waarden waarvoor alleen een symbool wordt gegeven in de Eurocode;

— de te volgen methode, ingeval alternatieve methoden in de Eurocode zijn gegeven.

Hij mag ook bevatten:

Verbanden tussen Eurocodes en geharmoniseerde technische voorschriften (EN’s en ETA’s) voor

Er is behoefte aan samenhang tussen de geharmoniseerde technische voorschriften voor bouwproducten en

Aanvullende informatie specifiek voor EN 1997-1

EN 1997-1 is bedoeld voor opdrachtgevers, ontwerpers, aannemers en de overheid.

EN 1997-1 is bedoeld om te worden gebruikt met EN 1990 en EN 1991 t.m. EN 1999.

Nationale bijlage bij EN 1997-1

Nationale keuze is toegelaten in EN 1997-1 via de volgende paragrafen:

NBN EN 1997-1:2005 (NL)

— 2.1(8)P, 2.4.6.1(4)P, 2.4.6.2(2)P, 2.4.7.1(2)P, 2.4.7.1(3), 2.4.7.2(2)P, 2.4.7.3.2(3)P, 2.4.7.3.3(2)P,

— A.3.1, A.3.2, A.3.3.1, A.3.3.2, A.3.3.3, A.3.3.4, A.3.3.5, A.3.3.6;

NBN EN 1997-1:2005 (NL)

1.1 Onderwerp en toepassingsgebied

1.1.1 Onderwerp en toepassingsgebied van EN 1997

1.1.2 Onderwerp en toepassingsgebied van EN 1997-1