Ang dula ay isang katha na nagbibigay ng kasagutan sa
isang malalim na suliraning naglalarawan ng kalikasan
ng tao at nagtatanghal ng tunggalian ng mga kalooban
at damdamin ng mga nagsisiganap.
Ang dula ay isang anyo ng panitikang naglalarawan ng
mga damdamnin at pananaw ng tao sa particular na
bahagi ng kasaysayan ng bayan.
Ang dula ay isang larawan ng buhay na sinangkapan ng
wika damamin at sining. Ito ay sinulat upang basahin
lamang. Hinabi ito upang itanghal, makaaliw, umantig
ng damdamin, at makapaghatid ng isa o higit pang
mensahe.
PAGKAKAIBA NG TEATRO AT DULA
Ang dula ay tumutukoy sa buhay na kinapapalooban ng
tunggalian ng bawat nagsisiganap. Tumatalakay rin ito
sa kasaysayan, at pakikipagsapalaran ng tao.
Ang teatro ay siyang nagtatanghal ng dula sa mga
manunuod sa pamamagitan ng paggamit ng iba’t ibang
kaalaman ng mga taong nakapaloob sa isang
produksiyon kagaya ng kaalaman ng actor, director,
musika at iba pa. Ang teatro ang siyang naglalahad ng
dula upang makarating sa mga manunuod ang
mensaheng nais ilipat ng isang mandudula.
KATANGIAN NG DULA
1. Ito’y sumasalamin sa buhay ng isang Pilipino.
Nagpapakita ito ng buhay at karanasan ng isang
Pil. Maging malalim o mababaw.
HALIMBAWA:
Buhay ng isang manggagawa sa isang
pagawaan- ang mga suliraning kanyang
nakaharap bilang manggagawa
2. Ito ay sumasagot sa pangangailangan ng isang
Pilipino sa isang particular na panahon.
HALIMBAWA: Ang pangangailangan ng isang
Pilipino sa panahon ng kagitipan, sa panahon
ang bansa ay naghihirap.
3. Ito’y tumutugon sa pangangailangan ng higit na
nararami.
HALIMBAWA:
Mga pagsasamantala sa mga mangagawa
4. Ito ay nagbibigay kasagutan sa isang malalim na
suliranin, naglalarawan ng kalikasan ng tao, at
nagtatanghal ng pagtutunggalian ng mga
kalooban at mga damdamin.
MGA URI NG DULA
1. Ang Mga Uri ng Dula ay Ayon sa
Pinagtatanghalan Nito:
a. Dulang Panlansangan
-Hindi gumagamit ng dulaan. Ang buong
pangyayari ay ginaganap sa lansangan
hanggang sa magwakas ang kwento.
Halimbawa nito ay angMoriones na
itinuturing na pinakamabisang pang-akit o
atraksyon sa mga turista. Mayroon ding
pagkakataon ang senakulo ay ginaganap sa
lansangan, na ang prusisyon, ang
panunuluyan na ang banghay ay ang
paghahanap ng bahay na matutuluyan nina
San Jose at Inang Birhen.
b. Dulang Pambakuran
Ang mga dulang pambakuran ay ang mga sinaunang
porma ng dula na ginaganap sa bakuran ng namatayan
pagkatapos ng libing upang 'di lubos na mangulila ang
mga naiwan, tulad ng duplo, karagatan, Huego de
Prenda at Enselada.
c. Dulang Pantahanan
dulang ginaganap sa loob ng bahay. Ito ay higit na kilala
sa tawag na larong panlibangan. Ang mga dulang
pantahanan ay itinuturing na ring dulang pambakuran
dahil iisa ang layunin nitong mang-aliw at ang mga
halimbawa ay halos magkakatulad gaya ng panubong,
pamanhikan, duplo, karagatan, dungaw, at enselada,
itong mga dulang pambahay ay nauukol sa patay
2. Ayon sa pangkalahatang uring binabase sa isinisiwalat
nitong damdamin tulad ng mga sumusunod:
a. Trahedya- ang dulang ito ay may mahigit na
tunggalian. Mapupusok ang mga tauhan at ginagamitan
ng masidhing damdamin. Ito ay nagwawakas sa
pagkasawi o pagkamatay ng pangunahing tauhan. Ang
teme nito ay mabigat o nakapagpapasama ng loob kaya
nakakaiyak, nakalulunos ang mga tauhan, karaniwan b. Dadalawahing yugtong dula
silang nasasadlak sa kasamaan, kabiguan kaya
nagwawakas ng malungkot. Katamtaman lamang ang haba ngunit hindi gaanong
maikli at hindi gaanong mahaba at karaniwang
b. Komedya- Ang dulang ito ay may masayang himig. dadalawahing yugto.
Ang tema ay magaan at ang tauhan ay nagtatagumpay
sa wakas c. tatatluhing yugtong dula

c. Trahikomedya- magkahalo ang katatawanan at ito ay dulang mahaba na binubuo ng tatlong yugto,
kasawian gaya ng dula ni Shakespeare na may payaso na kinasasangkutan ng maraming tauhan at mga
nakakatawa subalit sa huli ay malungkot dahil nasawi pangyayari, tulad ng kathambuhay na tumatagal ng
ang mga bida mahabang panahon.

d. Melodrama o Soap Opera- ang dulang ito ay MGA SANGKAP NG DULA

magkahalo ang lungkot at saya at kung minsa'y may tatlong sangkap
ekseherado ang eksena, sumusobra ang pananalita at
ang damdamin ay pinipiga para lalong madala ang 1. Tauhan- gumaganap ng mahahalagang papel sa dula
damdamin ng manunuod nang sila ay maawa o
2. Tagpuan- pinangyarihan ng dula
mapaluha sa nararanasan ng bida.
3. Banghay- pangyayaring naganap o magaganap sa dula
e. Parsa- Ang dulang ito ay puro tawanan kahit wlaang
buhat sa umpisa hanggang sa wakas
saysay ang kuwento at ang mga aksyon ay "Slaptick" o
mabibilis na walang ibang ginawa kundi magpaluan o BAHAGI NG DULA
maghampasan at magbitiw ng mga kabalbalan. Layunin
nitong magpatawa sa pamamagitan ng kawiliwili na mga a. Simula
pangyayari at mga pananalitang lubhang katawa-tawa
b. Gitna
f. Saynete- Ang pinapaksa ng dulang ito ay ang
c. Wakas
karaniwang ugali katulad ng parsa ang dulang ito ay
katawa-tawa rin

g. Parodya- ang dulang ito ay mapanudyo, ginagaya anf MORO-MORO O KOMEDYA

kakatwang ayos, kilos, pagsasalita at paguugali ng tao,
bilang isang anyo ng komentaryo o pamumuna o kayay
pambabatikos na katawa-tawa ngunit nakakasakit ng
damdamin ng pinauukulan
h. Proberyo- Ang dulang ito ay may pamagat na hango
sa mga bukambibig na salawikain, ang kwento'y
pinaiikot dito upang magsilbing huwaran ng tao sa
kanyang buhay.
-isang dulang makarelihiyon na kinagigiliwan ng mga
Pilipino noong panahon ng mga Kastila. Ang mga
pangunahing tauhan ng dula ay mga Kristiyano at mga
kastila.
-Nagsimula ang uri ng dulang ito noong kasalukuyang
kainitan ang labanan ng mga Kastila at Muslim sa
Mindanao

3. Ayon sa Anyo- 3 anyo

a. Iisahing yugtong dula o duka-dulaan

Ito ay maikling dula na binubuo lamang ng isang yugto.

Naglalahad ng isang natatanging pangyayari sa buhay ng
pang. tauhan at tumatagal ng maikling panahon.