De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) en Stichting C3 organiseren in het

kader van het Jaar van de Chemie 2011

Een Chemiedialoog: de cel als chemische fabriek

met Sef Heijnen en Marie-José Goumans

datum: dinsdag 15 november 2011

tijd: 19.30 – 20.30 uur

plaats: Christelijk Lyceum, Delft

Twee topwetenschappers, een lid van de KNAW en een lid van De Jonge Akademie, zullen elk vanuit hun
eigen vakgebied chemie koppelen aan maatschappelijke vraagstukken en deze onder de aandacht brengen
van leerlingen, docenten en ouders.

Programma

- Opening (……door iemand van de school)

- Voordracht Marie-José Goumans: de chemie van hartspiercellen
- Voordracht Sef Heijnen: de cel als chemische fabriek
- Discussie met de zaal
- Sluiting ……(door iemand van de school)

Dr. Marie-José Goumans is hoofddocent aan het Leids Universitair Medisch Centrum. Zij is lid van De Jonge
Akademie, een platform van jonge topwetenschappers en zelfstandig onderdeel van de KNAW. Marie-José
doet onderzoek naar de toepassing van stamcellen bij herstel van het hart na een hartaanval.

De chemie van hartspiercellen

Zowel de kapotte hartspieren als de aangetaste bloedvaten moeten na een hartaanval worden gerepareerd.
Marie-José onderzoekt hoe uit stamcellen die ze isoleert uit hartoortjes, een soort blinde darm van het hart
die mensen zonder probleem kunnen missen, de beste hartspiercellen zijn te maken. De uitdaging is om te
begrijpen welke signalen we nodig hebben om de machines in de voorlopercellen aan te sturen dat ze nu
hartspiereiwitten gaan maken.
Prof.dr.ir. Sef Heijnen is hoogleraar biotechnologie aan de Faculteit van Toegepaste Wetenschappen van de
Technische Universiteit Delft. Hij is sinds 2008 lid van de KNAW. Professor Heijnen onderzoekt micro-
organismen in relatie tot hun toepassing. Hij koppelt zijn bevindingen aan het ontwikkelen van nieuwe
industriële processen.

De cel als chemische fabriek

In de natuur vindt men een ongelofelijke diversiteit aan micro-organismen, die aan de basis en oorsprong
staan van onze biosfeer. Deze natuurlijke micro-organismen zijn verantwoordelijk voor een zeer groot deel
van alle chemische omzettingen in de natuur, waarbij nuttige pharma, energie en voedingsstoffen worden
geproduceerd en waarin tevens schadelijke stoffen worden gemineraliseerd tot onschadelijke producten.
Micro-organismen bedrijven deze chemie op grotere schaal dan de industriële chemie en doen dit op basis
van complexe metabole reactie netwerken met duizenden reacties waarin, door miljarden jaren van selectie
en evolutie, materiaal, energie en informatie optimaal zijn geïntegreerd. Vanuit een ingenieurs perspectief
kunnen we cellen dan ook beschouwen als zeer geavanceerde chemische fabrieken op micro tot nano meter
schaal.