Εκθεση παραβάσεων ΕΔΕΣ, ΕΛΑΣ/8 ΜΕΡΑΡΧΙΑ/3ΓΡ/7 Ιουν 1944

1
/D
Ε.Λ.Α.Σ.
I9
VΙΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑ
4
M
ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ – ΓΡΑΦΕΙΟ ΙΙβ
4
L
-Αριθμ. πρωτ. 3460
A
0
D
Έκθεση συνοπτική
6
A
Για τις παραβάσεις του Ε.Δ.Ε.Σ. απ`τη μέρα της υπογραφής της συμφωνίας της ΠΛΑΚΑΣ (29-3-44) μέχρι
-31-5-44.-
S
0
1
Απ`τις πρώτες μέρες που ακολούθησαν την υπογραφή της συμφωνίας της Πλάκας, από μέρος του Ε.Δ.Ε.Σ.
7
εκδηλώθηκε μια σειρά πράξεων που έχουν τον ξεκάθαρο χαρακτήρα πως καμμιά πρόθεση σεβασμού της δεν
υπήρχε, ακόμα δε και μια συστηματική προσπάθεια διείσδυσης του σε περιοχές καθαρά εαμικές, παρά το
σαφέστατο διαχωρισμό που γίνηκε παραδεχτός με την παραπάνω συμφωνία.
Τις παραβάσεις αυτές μπορούμε να τις ξεχωρίσουμε σε τρεις βασικές κατηγορίες:
α) Δολοφονίες, βιαιότητες, ξυλοδαρμοί, αρπαγές, λεηλασίες ακόμα και απόπειρες βιασμού και συλλήψεις
και κρατήσεις και εκτοπισμοί σε βάρος εαμιτών. Και δολοφονίες, συλλήψεις και κρατήσεις ανταρτών μας.-
β) Απόπειρες διείσδυσης και κατοχής εαμικών περιοχών και επιθέσεις σε βάρος τμημάτων μας.-
γ) Συνεργασία εδεσικών στοιχείων με Ραλλικούς.-
Γενικό χαρακτηριστικό είναι η τρομοκρατία πουχει ξαπολυθεί στις εδεσιτοκρατούμενες περιοχές και
ιδιαίτερα στη Λάκκα Σούλι, και που περνάει κάθε προηγούμενη και φτάνει μέχρι και της μίμησης των
τεταρτοαυγουστιανών δηλώσεων αποκύρηξης του Ε. Α. Μ. που πιεστικά ζητιούνται από τους εαμίτες.
Παραθέτουμε παρακάτω τη δράση των Εδεσικών τμημάτων, στα κυριώτερα σημεία.
Ι Περιοχή VI Ταξιαρχίας.
– Στις 26-3-44 οι συναγωνιστές Σαρακατσάνος – Ζορμπούλης – Παπαγεωργίου – Γ. Κατέρης και Β.
Κατέρης καλέστηκαν δήθεν για κάποια υπόθεση στο Αρχηγείο Ε.Δ.Ε.Σ. Πιάστηκαν, δάρθηκαν,
φυλακίστηκαν και πρόκειται να παραπεμφθούν σε στρατοδικείο για το σκοτωμό του Γ. Μητροκώστα, το
Δεκέμβρη του 1943 σε συμπλοκή του εφ. Ε.Λ.Α.Σ. Κλαζιάδων με εδεσικό τμήμα.
– Στις 3/4 η ομάδα του εδεσίτη λοχαγού Βράγκαλη μπήκε στα χωριά Τσιπιάμη – Πέτρα – Λιάπη – Δεμάτι.
Και δω πιέσεις και ξυλοδαρμοί. Πιάσανε τον υπεύθυνο Λιάπης δάσκαλο Γαβαλά και τον κρατούν ακόμα
πιέζοντας τον να υποβάλη δήλωση αποκύρηξης του Ε.Α.Μ.
– Στα Γραμμενοχώρια (περιοχή 16ου Συν/τος) σειρά από πιέσεις. Πιάσανε πέντε συναγωνιστές στη
Μοσπίνα – 4 μέλη του Συμβουλίου Ε.Π.Ο.Ν. περιοχής στα Μάρμαρα.
– Αφόπλισαν τον εφ. Ε.Λ.Α.Σ. Κοκκινοχώματος.
– Στις 7/4 στη Ραβεννή (περιοχή 15ου Συν/τος) από τους εδεσίτες Μουραταίους και Μπερεταίους
δολοφονήθηκε ο καπετάνιος του 9ου λόχου 16ου Συν/τος Γκατζώνης, πιάστηκε ο συνοδός του λοχίας
Πασχάλης και δάρθηκε άγρια ο αντάρτης Ντουλμερής. Σ`όλα αυτά πρωταγωνιστεί ο ενωματάρχης
Καλογερόπουλος στενός συνεργάτης των γκεσταπιτών της περιοχής.
– Την ίδια μέρα στη Γότιστα (ουδέτερη περιοχή) πιάνωνται οι αδειούχοι αντάρτες μας Παπαγεωργίου,
Αναγνώστου, Γρατσούνας, Νικολός, Βλάχος και Χρήστου. Οι δύο πρώτοι αφέθηκαν. Οι λοιποί κρατιούνται
ακόμα. Για τον Γρατσούνα μάλιστα υπάρχει πληροφορία πως εκτελέστηκε για να ικανοποιηθεί το
προσωπικό μίσος του αστυφύλακα Παπαδόπουλου που ο Ζέρβας τον έφτιασε Ταγματάρχη.
– Στις 8-9/4/44 το τμήμα του Αγαθοκλή Κωνσταντινίδη μπήκε στην Μπράγια – Περίβλεπτο – Ασφάκα
κακοποιώντας και λεηλατώντας. Στον ίδιο αξιωματικό υποδείχτηκε στο Μεγ. Περιστέρι πως είναι κοντά οι
Γερμανοί. Οι χωρικοί πήρανε την απάντηση «σαν έρθουν οι Γερμανοί πέστε τους πως εδώ είναι ο Ταγ/ρχης
(εφ. υπολοχαγός στην πραγματικότητα) Κωνσταντινίδης που πολεμάει τους κομμουνιστές».
ΙΙ. Περιοχή VII Ταξιαρχίας
Βασικά χαρακτηριστικά 1) η μη αναγνώριση του 24ου Συν/τος Ε.Λ.Α.Σ. και η προσπάθεια διείσδυσης στο
Βάλτο Ξηρομέρου και Ζάλογγο – Φανάρι – Πάργα. Κατέχουμε στοιχεία πως αμέσως μετά την υπογραφή της
ανακωχής ο Ζέρβας έστειλε σύνδεσμο στο Ραλλικό λοχαγό Παπαγεωργίου στην Αμφιλοχία με την εντολή
όπως με κάθε τρόπο ξανασυσταθούν οι ομάδες Ξηρομέρου, ενώ απ`την άλλη μεριά με τους γνωστούς
πλιατσικολόγους Ρίγανη και Καραμπίνα προσπαθούσε να ξαναπαρουσιαστεί στη Φλωριάδα – Βάλτο. Για
τον ίδιο λόγο και σκοπό έστειλε τον Απρίλη τον υπίλαρχο Σιούνα σαν σύνδεσμο των ομάδων Ε.Δ.Ε.Σ.
Βάλτου – Ξηρομέρου. Ο Υπίλαρχος Σιούνας αφού γύρισε την περιοχή και πουθενά δε βρήκε ομάδες Ε.Δ.Ε.Σ.
έστειλε γράμμα διαμαρτυρίας στο Ζέρβα «που θέλησε να τον χρησιμοποιήσει για ένα τόσο ύποπτο
σκοπόν«αποσκίρτησε απ`τον Ε.Δ.Ε.Σ. και ζήτησε να καταταγεί στον Ε.Λ.Α.Σ.
Στην περιοχή αυτή παρατηριέται μια συνεργασία Εδεσικών παραγόντων με τους Γερμανοράλληδες που την
βεβαιώνει και η ταχτική του Ε.Δ.Ε.Σ. με το να διαμαρτύρεται για κάθε χτύπημα που δίνεται στα τέτοια
στοιχεία. Σε διαταγή του Αντισυνταγματάρχη Καλαρρύτη (Αρχηγόν Ε.Δ.Ε.Σ. Δυτ. Στερεάς, που δεν το
κουνάει όμως ρούπι απ`την Άρτα) προς τον σύνδεσμο του Αγρινίου Πολίτη συνιστά «Προφυλαχτικά μέτρα
στις επαφές με τους Ραλλικούς αξιωματικούς«.
Ο Ε.Δ.Ε.Σ. διαμαρτύρεται για τη σύλληψη των Γεροχρήστου (Γιατρού) και Στουρναρά (δικηγόρου) απ`την
Κατούνα στην περιοχή του 24ου και από σωρεία μαρτυρικών και αποδειχτικών στοιχείων βγαίνει πως αυτοί
ήσαν η ψυχή της Γερμανοραλλικής κίνησης στην Κατούνα. Ο αντάρτης του Ε.Δ.Ε.Σ. Καραμπέκιος πιάνεται
σε συμπλοκή με τους Γερμανοράλληδες Βεραίους κι όμως ο Ζέρβας δε διστάζει να διαμαρτυρηθή και
γι`αυτό. Γερμανοράλληδες στο Στάνο κι όμως νέα διαμαρτυρία του Ζέρβα γιατί επιχείρησαν τμήματά μας
προς τα εκεί. Στη δεύτερη συμπλοκή στο ίδιο χωριό σκοτώνονται 7 Γερμανοράλληδες (τρίτο 10ήμερο Μάη)
κι ο Λοχαγός Καλαμπόκης της διοίκησης Τάγματος Ασφαλείας Αγρινίου και ως το Νοέμβρη 1943
επιφανέστατα στέλεχος του Ε.Δ.Ε.Σ. στην περιφέρεια Άρτας. Ευτυχώς μέχρι της στιγμής δεν
διαμαρτυρήθηκεν ο Ε.Δ.Ε.Σ. και γι`αυτό.
Στην διοίκηση των υποτιθεμένων ομάδων Ε.Δ.Ε.Σ. της περιοχής αυτής αναφέρονται απ`τον ίδιο το Ζέρβα 1)
ο Λοχαγός Παπαγεωργίου. Αυτός ο ίδιος που το Φλεβάρη αποκυρήχτηκε επίσημα απ`την αντιπροσωπεία
Ε.Δ.Ε.Σ. στο Μυρόφυλλο σαν Ραλλικός και 2) Ο Ταγ/χης Μπούρος για τον οποίο υπάρχουν πολλά στοιχεία
συνεργασίας του με τους Γερμανοράλληδες Αγρινίου.
Στις 15/3/44 στο Κουκούλι (περιοχή 24ου) εγκαταστάθηκε η ομάδα Ε.Δ.Ε.Σ. Κολιοτζήμα. Στις 26/3/44 στο
Άνω Δεσποτικό (24ου) λεηλατήθηκε από τμήμα Ε.Δ.Ε.Σ. το σπίτι του συναγωνιστή Χ. Κώστα. Στις 26/3/44
τμήμα Ε.Δ.Ε.Σ. 40 ανδρών μπήκε στην Κρανιά (24ου). Ο Εφ. Ε.Λ.Α.Σ. τους συνέλαβε, τους αφόπλισε και
ύστερα τους απόλυσε. Στις 29/3 το τμήμα του Αγόρου αποπειράθηκε να μπεί στην Κρανιά και να κάνη
αντίποινα. Η αντίσταση του εφ. Ε.Λ.Α.Σ. και τμήματος του 24ου δεν επέτρεψε την εφαρμογή του σχεδίου
του. Η μάχη βάσταξε όλη την ημέρα.
Στις 30/3 το ίδιο τμήμα συγκρούστηκε με ομάδα μας στο Άνω Δεσποτικό. Την 1/4 μπήκε στην Πάργα και
στις 2/4 με την εμφάνιση Γερμανών και Τσάμιδων σκορπίστηκε κυριολεχτικά χωρίς να ρίξει ντουφεκιά.
Μέσα στην Πάργα την 1/4 σημαίνοντες Εδεσίτες μεθοκοπούσαν με τον Αμπντουλάχ, Χουσαίους και
λοιπούς μπέηδες του Μαργαριτιού, δολοφόνους εκατοντάδων Ελλήνων. – Χαρακτηριστικό είναι πως οι
Γερμανοί ξαναμπαίνοντας μέσα στην Πάργα δεν έκαναν κανένα αντίποινο. Γερμανός δε αξιωματικός
μιλώντας στον πληθυσμό χτύπησε τον Ε.Λ.Α.Σ. και μίλησε κολακευτικά για τον Ε.Δ.Ε.Σ.
Στις 19/4 στο Φανάρι (24) πιάσανε δυο συνδέσμους του 24ου, λεηλάτησαν το φυλάκιο Πούντας. Στις 20/4
επιτέθηκαν ενάντια στο τμήμα 24 του συναγωνιστή Αλαμάνου. Αποτέλεσμα 1 νεκρός – 3 τραυματίες – 11
αιχμάλωτοι, ανάμεσα στους οποίους και ο διοικητής του Εδεσικού τμήματος ανθ/γός Ζωχιός. Δικές μας
καμμία. Στις 21/4 δεύτερη επίθεση των Εδεσιτών ενάντια στην ίδια διμοιρία στάθηκε πάλι άτυχη. Στο
Θεσπρωτικό συλλαμβάνουν τον συναγ. Σιώρο. Άγρια τρομοκρατία και δαρμός των … αετόπουλων.
Στις 26/4 στο Βουβοπόταμο 250 επιτίθενται ενάντια σε μικρό τμήμα του 24ου Συν/τος που εκτελούσε
υπηρεσία της Συμμαχ. Αποστολής. Πιάνουν 13 συναγωνιστές μας και τους οδηγούν στα Δερβίζιανα όπου
υφίστανται αφάνταστα μαρτύρια. Συνεχίζουν τη διείσδυσή τους στον κάμπο του Φαναριού. Στις 24/4
πιάνουν το συναγ. Παν. Ναστούλη σύνδεσμο του 24ου που μετέφερνε αλληλογραφία προς τον ίδιο το Ζέρβα
και τον κρατούν ακόμη. Απ`τις αρχές τ`Απρίλη η ίδια ταχτική εφαρμόζεται στο Βάλτο όπου λίγοι-λίγοι
περνούν Εδεσίτες. Σε αλεπάλληλες διαμαρτυρίες μας ο ΕΔΕΣ σιωπά. Ο Καραμπίνας και ο Ρίγανης
περνώντας στην περιοχή Φλωριάδας λεηλατούν και κακοποιούν.
Στις 19/5 στήνουν ενέδρα 120 εδεσίτες σε περίπολο μας και σκοτώνουν 1 συναγωνιστή, 2 τραυματίζουν
βαριά και 5 ελαφρά. Στις 20/4 νέα επίθεση με τραυματισμό 2 συναγ. Στις 20/4 πιάνουν τους συναγ.
Βαναπάρα, Κολοβό, Πανή του ΙΙ/1/58 μ`ενέδρας, στη Φλωριάδα. Στις 25/4 το συναγ. Μάλκα Π. στις
Συκιές. Η κατάσταση αυτή ανάγκασε τα τμήματά μας να επιχειρήσουν στις 29/4 και να διώξουν τους
Εδεσίτες δυτικά του Αράχθου.
Ανάλογες προσπάθειες γενικά στο Ξηρόμερο, όπου στις 18 και 19/3 αποβιβάστηκαν τμήματα Ε.Δ.Ε.Σ.
Ύστερα από επέμβαση δικών μας αναγκάστηκαν να σκορπιστούν. – Έτσι οι απόπειρες διείσδυσης στο
Βάλτο – Ξηρόμερο – Ζάλογγο απότυχαν. Μόνο στο Φανάρι κατάφεραν να διοχετεύσουν ομάδες τους
εκμεταλλευόμενοι την εκτέλεση υπηρεσιών της Συμμαχικής Αποστολής. –
ΙΙΙ. Περιοχή Συγκροτήματος Τζουμέρκων.
Στις 23/4 φυλάκιο Εδεσικό απαγόρεψε στους κατοίκους των συνοικισμών των Καλαρρυτών να πάνε να
ψηφίσουν για την ανάδειξη εκλεχτόρων. Απαγόρεψε τη διάβαση όλη μέρα και συνέλαβε άντρες και γυναίκες
που τους απόλυσε το βράδυ. Στις 27/4 το φυλάκιο ΕΔΕΣ Κοστιτσιού κράτησε όλη μέρα γυναίκες
διαβάτισσες και τις εξύβρισε χυδαιότατα. Έπιασαν και κρατούν από 27/4 το συναγ. Καρμάνη και
κατέσχεσαν το φορτίο και το ζώο του. Στις 30/5 το ίδιο φυλάκιο Κοστιτσιού δεν επέτρεψε σε κατοίκους της
περιοχής μας να πάνε στον κάμπο Παννής για λόγους επισιτιστικούς, αν και κυριολεκτικά ψόφαγαν της
πείνας. Τους έβρισαν, τους χτύπησαν και τέλος πυροβόλησαν για εκφοβισμό τους, χωρίς να νιώσουν καμμία
συγκίνηση για το σπαραχτικό θέαμα των πεινασμένων Ελλήνων, γιατί μόνο σκοπό είχαν να κορέσουν το
αντιεαμιτικό τους μίσος.
Στις 25/5 Τμήματα ΕΔΕΣ μπήκαν πραξικοπηματικά στις Καλαρρύτες (ουδέτερη ζώνη). Συνέλαβαν τον
αδειούχο συναγ. Πρωτοπόρο Πιπ. Δεν υπάρχουν πληροφορίες αν αποτραβήχτηκαν. Την ίδια προσπάθεια
διείσδυσης καταβάλουν για τη περιοχή Περιστερίου – Ανθοχωρίου.
ΙV Εδεσιτοκρατούμενες περιοχές.
α) ΚΑΜΠΟΣ ΑΡΤΑΣ: Η κατάσταση που επικρατεί εκεί είναι απερίγραπτη, κλοπές, λεηλασίες, αρπαγές,
βιασμοί, δολοφονίες, αποτελούν τη δράση των Εδεσικών ομάδων Παπαπάνου, Μίκροβα (μοιράρχου),
Πλαστήρα (ανθ/στη χωρ/κής), Βόιδαρου, Καϋμενάκη, Ρίγανη (ληστων) κ.λ.π. Υπάρχει στα χέρια μας
αναφορά του ΙΙ γραφείου ΕΔΕΣ Πόλης Άρτας προς το Γεν. Αρχηγείο ΕΔΕΣ που περιγράφει την κατάσταση
του Κάμπου πιο ζοφερά κι απ`τις εκθέσεις των δικών μας υπευθύνων και ζητούν την άμεση κατάπαυση της
τρομοκρατίας γιατί «χαντακώθηκαν πολιτικά«.
Έτσι πιο χαρακτηριστικά παραθέτουμε: Στις 10/3 στον Άγιο Σπυρίδωνα δέρνουν τον παππά του χωριού,
πιάνουν τον συναγ. Παπανικολάου, Γ. Γκισούλην, Χαρ. Γκότζιον. Τους δυο τελευταίους αγωνιστές πρώτης
γραμμής τους κρατούν ακόμα αναίτια. Στη Ράχη ο Πλαστήρας δέρνει μέχρι αιμοπτυσίας το συναγ. Ηλία
Νίκου. Στις 18/4 οι Μίκροβας – Παπαπάνος πιάνουν τους συναγ. Περ. Τέτσικαν, Χαρ. Στέργιον και Χρ.
Κοντοχρίστον που κατόρθωσαν να τους διαφύγουν. – Ο ληστής Καϋμενάκης γυρίζει στον κάμπο και
απονέμει δικαιοσύνη με ληστρικά πρόστιμα σε βάρος εαμιτών που τα εισπράτει … ο ίδιος.
Στις αρχές του Μάη τραυματίζουν τους συναγ. Δ. Τσαμπάν από την Ανέζα και Ε. Γιώτην από Γαβριάν.
Επίσης τραυματίες (από ξυλοδαρμό αυτοί) οι συναγ. Γιαννάκης Π. και Γαζέτης Κ. από τους Κωστακιούς. Το
συναγ. Ηλ. Γαλανή αφού τον έδειραν με φάλαγγα του χάραξαν με μαχαίρι τις φτέρνες. Στον Αμμότοπο
οργανώνουν στρατόπεδο συγκέντρωσης. Πιάσανε και κρατούν τους γονείς των συναγ. Φ. Τσικνιά, Π.
Τσικνιά και Σ. Αλεξίου και στον Παχυκάλαμο την οικογένεια του συναγ. ανθ/γού Κ. Καρίνου. Ο Εδεσίτης
αντάρτης Μπαρτζιόκος στην Ανέζα αποπειράθηκε με τη βία να εκπληρώσει της χτηνωδικές του ορμές του
στην γυναίκα του Χρ. Πατρούμπα. Οι επιτάξεις γίνονται μόνο σε βάρος των εαμιτών. Λεηλατήθηκαν
ολόκληρες προίκες, ιδιαίτερα στην Ανέζα, Κωστακιούς, Γαβριά, Άγ. Σπυρίδωνα.
β) ΞΗΡΟΒΟΥΝΙ: Στις 30/4 στη Γραμμενίτσα πιάστηκαν ομαδικά οι συγγενείς των ανταρτών μας, Αθ.
Αλεξίου, Θεμ. Ζαλοκώστας, Π. Τόλης, Καλλιόπη Τόλη, Ευάγ. Νούλα, Γεωρ. Δημητρ. και Αθ. Παπασπύρου
(αδελφοί του διοικητή του 3/40), Θεοχ. Νούλας, Γερ. Μήτσας, Γεωργ. Χύτας κ.λ.π. Απ`αυτούς πολλοί
κρατούνται ακόμα.
Στις 4/5 η Μαρία Στασινού, μητέρα αντάρτη μας και η Σαβούλα Στασινού πιάστηκαν στο Κορφοβούνι και
κρατιούνται ακόμα. Απ`τις 16/4 πιάστηκε στην Πλατανούσα και κρατιέται ακόμα η γριά μητέρα του
συναγ. Ανθυπολοχαγού Παπανικολάου Λαμπρινή Παπανικολάου. Το σπίτι της λεηλατήθηκε ολοκληρωτικά.
Στην Αετοράχη εξασκιέται τεράστια πίεση σε άνδρες και γυναίκες για την αποκύρηξη του Ε.Α.Μ.
Πιασμένοι ακόμα βρίσκονται οι Γ. Τσιαμπάλης, Γιαν. Νάστος, Αγαθ. Νάστος, Αθ. Νάκας απ`τη Σκούπα. Ρίνα
Μάνου και Ευφρ. Θοδώρη απ`τη Φτέρη. Γιάννης Αντιώτης απ`την Άρτα.
γ) ΛΑΚΚΑ ΣΟΥΛΙ: Για την περιοχή αυτή μας λείπουν επαληθευμένες πληροφορίες. Πάντως από δηλώσεις
κρατουμένων που ξεφύγανε βγαίνει το συμπέρασμα πως η Λάκκα Σούλι γνωρίζει μια εποχή τρομοκρατίας
και καταπίεσης που ξεπερνάει και την 4ηΑυγούστου. Στα Δερβίζανα έχει οργανωθή στρατόπεδο
συγκέντρωσης όπου μεσαιωνικά βασανίζονται οι κρατούμενοι εαμίτες. Δήμιος ο Ανθυπασπιστής της
Χωροφυλακής Κωστούλας.
V Πόλη Άρτας.
Μέσα στην πόλη της Άρτας η συνεργασία των Εδεσικών και των Γερμανοράλληδων εκδηλώνεται πολλές
φορές ξετσίπωτα. Ο Λοχαγός Χάμος αφού απότυχε στην προσπάθεια του να συγκροτήσει ραλλικό λόχο πήγε
πάλι στο Ζέρβα. Η Εδεσίτισα Κλειώ Χριστοδούλου κατάδωσε μια Επονίτισσα που μοίραζε ψηφοδέλτια
εκλογής εκλεχτόρων. Οι Εδεσίτες Λάκης Κατσαντάς, Τ. Μητσοπάνος και Γελάδας ενεδρεύσανε για να την
πιάσουν. Απότυχαν και στείλανε τον Ανθ/στη Χωρ/κής Στεφάνου να κάνει έρευνα στο σπίτι του συναγ.
Μαργώνη.
Ο υπασπιστής του Γερμανικού Φρουραρχείου Άρτας πηγαίνει συχνά στο σπίτι του δραστήριου Εδεσίτη
υπολοχαγού Κ. Λαλαγιάννη και συνεργάζεται. Παρίστανται και ο δικηγόρος διερμηνέας Ευρ. Καζαντζής και
ο εδεσιτοραλλικός Ανδρέας Καζάκος. Άλλο σπίτι που πάει είναι του Εδεσίτη Βαγγέλη Βάγια. Στο
κινηματοθέατρο Κιλκίς με υπόδειξη του εδεσιτοραλλικού Παπαχρηστάκη ή Γελάδα πιάστηκαν 50 πρόσωπα,
όλοι σχεδόν εαμίτες, που αργότερα με διαμαρτυρίες αφέθηκαν ελεύθεροι.
Νύκτα 13-14 Μάη πιάστηκαν στην Άρτα 300 πρόσωπα αποκλειστικά σχεδόν Εαμίτες και οικογένειες
συναγωνιστών. 60 περίπου γυναίκες. Δήμαρχος, Νομαρχών, Δημ. Υπάλληλοι. Όλοι μεταφέρθηκαν στα
Γιάννενα. Ύστερα από 4 μέρες απολύθηκαν εκτός από έξη. Η δράση της χωροφυλακής και των εδεσιτών
σκοτεινή. Πιάσαν ξέντυτες γυναίκες, γριές, παιδιά. Οι συλλήψεις γίνονταν με βάση κατάλογο που
χορήγησαν στους Γερμανούς οι χωροφύλακες και σημαίνοντες εδεσίτες. Ο προδότης Παπαχρηστάκης
πρώτος και καλύτερος. Χωροφύλακας Φερμάνης (τέως αντάρτης ΕΔΕΣ), Πουλιάσης, διοικητής χωρ/κής,
πρώην δήμαρχος Καζαντζής, εδεσίτης, Κώστας Βλάχος, εδεσίτης κ.λ.π. Ο Γερμανός φρούραρχος αποκάλυψε
στους κρατούμενους όταν διαμαρτυρήθηκαν ότι δεν φταίνε οι Γερμανοί για τις συλλήψεις αλλά οι
καλοθελητές Αρτινοί. Δράσανε ακόμα ο χωροφύλακας Τσιρώνης, χωροφυλ. Γεωρ. Μπεπρής, εδεσίτης
Γούλας, εδεσίτης Λάκης Κατσαντάς, επίσημος εδεσίτης. Παραδόξως δε όταν επρόκειτο να απολυθούν οι
κρατούμενοι οι εδεσικοί κύκλοι εγνώριζαν πρώτοι την είδηση. – Σε συνεδρίαση εδεσικής Επιτροπής Άρτας ο
Εδεσίτης λοχαγός Γ. Βασταρούχας δήλωσε πως «οι εδεσίτες συνεργάζονταν με την Ε.Κ.Κ.Α ή Ε.Κ.Α
(Χρυσοχόου) που κι αυτή συνεργάζεται με την Ε.Ε.Ε. που καθοδηγιέται από τους Γερμανούς κι αυτό το
δεχόμαστε γιατί προτιμούμε τον παγγερμανισμό απ`τον πανσλαυισμό«. Συνεδρίαση έγινε στο β` δεκαήμερο
Απρίλη. Πληροφορία μεταβιβάστηκε από συναγωνιστή που παραβρέθηκε. Θετική και εξακριβωμένη.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Από τα παραπάνω αλλά και άλλα στοιχεία που βρίσκονται στα χέρια μας προκύπτει ότι:
1) Καμμιά ειλικρινή πρόθεση δεν υπήρχε από μέρος του ΕΔΕΣ για την τήρηση των συμφωνιών της
Πλάκας, αφου από τη μέρα ακριβώς της υπογραφής τους εκδηλώνεται η προσπάθεια παράβασης τους
(Ξηρόμερο – Βάλτος – Φανάρι).
2) Σημαίνοντα και κατώτερα στελέχη του ΕΔΕΣ συνεργάζονται με τους Ραλλικούς, έχοντας βασικό
γνώμονα το χτύπημα στελεχών και οπαδών των οργανώσεων μας μ`οποιοδήποτε τρόπο.
3) Συνεργασία του με τις αντιδραστικές οργανώσεις πούναι κάτω από απροκάλυπτη καθοδήγηση του
καταχτητή.
4) Υποστήριξη κάθε άλλης Οργάνωσης που παίρνει θέση εχθρική απέναντι στο Ε.Α.Μ. (όπως συνέβηκε
για τη διάλυση της Ε.Κ.Κ.Α. που ο Ζέρβας σ`έγγραφο του έμμεσα διαμαρτύρονταν γι`αυτό).
5) Τυφλό μίσος στελεχών και βάσης ενάντια στο Ε.Α.Μ. που εκδηλώνεται με συνεχείς ομιλίας σε βάρος
μας.
6) Ασυδοσία των τμημάτων Ε.Δ.Ε.Σ. στην δράση τους ενάντια στους εαμίτες με βασικό σκοπό το
ολοκληρωτικό ξεκλήρισμα των οικογενειών και περιουσιών τους με απώτερη ελπίδα τον εξαναγκασμό τους
να προσχωρήσουν στον Ε.Δ.Ε.Σ.
7) Αποφυγή λύσης των εκκρεμοτήτων και εξομάλυνσης της κατάστασης με την λειτουργία της Επιτροπής
του Άρθρου του Συμφώνου της Πλάκας, γιατί ο Ε.Δ.Ε.Σ. είχε συμφέρον στην παράταση των εκκρεμοτήτων
που τούδιναν την ευκολία να ψαρέψει στα θολά νερά και γιατί κανένα στοιχείο δεν είχε για να υποστηρίξει
τις απόψεις του στα ζητήματα που δημιούργησε.
Σ.Δ. 7 Ιουνίου 1944
VIII Μεραρχία
Γ. ΑΥΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ (Υποστράτηγος)
Θ. ΚΟΖΑΚΑΣ
ΥΠΟΒΑΛΛΕΤΑΙ
Γενικό Στρατηγείο (υ. τ. α) – αντ.1 Για την
ακρίβεια Το ΙΙβ
Γραφείον (Τ.Σ.Υ.)
Γερ. Πρίφτης
Υπολοχαγός
ΚΟΙΝΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
Ι, ΙΧ, ΧΙΙΙ Μεραρχίες (υ.τ.ε.)
VΙ Ταξιαρχία – αντίτυπα 3
VΙΙΙ , , – αντίτυπα 3
Συγκρότημα Τζουμέρκων – αντίτυπα 4
ΙΙ Γραφείο Επιτελείου
Δελτίο Πληροφοριών, ΕΛΑΣ/ΓΣ/ΕΓ2α/30 Μαι 1944
D
/1
IΕ.Λ.Α.Σ
9
ΧVΙ ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ
M
4
ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΙΙον
L
4
-A
ΑΡΙΘΜ. ΠΡΩΤ. 5052
D
0
ΔΙΑΤΑΓΗ
A
5
Κοινοποιούμεν κατωτέρω το υπ`αριθμ 4198/20-5-44 Δελτίον Πληροφοριών Γενικού Στρατηγείου επί
-S
ομωτήτων και βιοπραγιών του ΕΔΕΣ κατά κρατουμένων αιχμαλώτων του ΕΛΑΣ και ΕΑΜιτών και
1
3
παρακαλούμεν όπως κοινοποιηθή ευρύτατα μεταξύ των ανταρτών και των κατοίκων της περιφερείας σας.-
7
0
ΠΑΡΑΛΗΠΤΑΙ Σ. Δ. Τ τη 31-5-44
Άπαντα τμήματα Η
ΙΙον Γραφείον & ΕΔΑ ΧVΙ Ταξιαρχία
κ.δ. Διά την ακρίβεια
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΙΣ Ο Επιτελάρχης Το ΙΙον Γραφείον
ΧVΙ-Εφεδρική Μεραρχία Ι. Κατσόγιαννος (Τ.Σ.Υ.)

Ε.Λ.Α.Σ
ΓΕΝΙΚΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΕΙΟΝ ΔΕΛΤΙΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΙΙα
ΑΡΙΘΜ. ΠΡΩΤ. 4198
Επί ωμοτήτων και βιαιοπραγιών του ΕΔΕΣ κατά των κρατουμένων αιχμαλώτων ανταρτών του ΕΛΑΣ και
ΕΑΜιτών.-
====================
Μια από τις πολλές προσπάθειες του ΕΔΕΣ είναι να παρουσιάσει τον ΕΛΑΣ σαν στρατό που δεν δείχνει
κανένα σεβασμό στην ανθρώπινη υπόσταση και ζωή όταν πρόκειται για αντιφρονούντες, ότι εκτελεί,
βασανίζει, ξυλοδέρνει αθώους πολίτες κλπ. Αντίθετα προσπαθεί, να παρουσιάσει την οργάνωση του σαν
άσπιλη τελείως από τέτοια κακουργήματα και που αδίκως τη συκοφαντούν. –
Ανασέρνοντας μια μονάχα πτυχή των εκδηλώσεων του ΕΔΕΣ δίνουμε παρακάτω ελάχιστα από τα στοιχεία
που κρατάμε στα χέρια μας για τον τρόπο με τον οποίον φέρθηκε στους αιχμαλώτους αντάρτες και ΕΑΜίτες
που πιάστηκαν απ` αυτόν κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων. Βέβαια δεν αναφέρονται στην συμπεριφορά
του ΕΔΕΣ στις μάχες ή κάτω από την άμεση επήρεια των. –
Αναφέρονται στην κατοπινή περίοδο που οι αιχμάλωτοι κρατιούνταν με ασφάλεια που δεν υπήρχε κανένας
κίνδυνος απ`αυτούς και που η επίδειξη της ανδρείας των ΕΔΕΣιτών απέναντι των δεν ήταν παρά ζήτημα
διάθεσης. Ακόμα το γεγονός καταντάει πιο βαρύ για τον ΕΔΕΣ αν σκεφθή κανένας ότι όλα αυτά γίνονταν
κάτω από τη μύτη του Ζέρβα και με συμμετοχή και πρωτοβουλία ανωτέρων στελεχών του που πρώτοι δίναν
το παράδειγμα. Ολόκληρο σύστημα σε βασανηστήρια, εξευτελισμούς της ατομικής αξιοπρέπειας, πείνας,
ψυχολογικής και σωματικής πίεσης, είχε καταστρωθή και περίμενε τους άτυχους συναγωνιστές μας που
συλλαμβάνονταν. Όταν μετά το πρωτόκολλο της Πλάκας, συμφωνήθηκε η απόλυση των κρατουμένων
επέστρεψαν στις βάσεις τους, όσοι απ`αυτούς κατάφεραν με την ψυχική και σωματική αντοχή να
βρίσκουνται στη ζωή. Όλοι ασφαλώς έχουν αντικρίσει τις λιτανείες αυτές των ανθρώπινων σκιών που με την
πένθιμη βραδύτητα τους περνούσαν από τις μονάδες μας σωστοί σκελετοί και με φρίκη διηγούνταν τα
βασανηστήρια τους. –
Έτσι γενική αρχή ΕΔΕΣιτική ήταν αμέσως μετά τη σύλληψη οποιουδήποτε αντάρτη ή ΕΑΜίτη, ξύλο γερό,
γδύσιμο απ`όλα τα είδη ιματισμού και υπόδησης, δακτυλίδια κλπ. Από το σημείο που θα συλλαμβάνονταν
μέχρι το στρατόπεδο συγκέντρωσης που θα οδηγούνταν και που ήταν στην αρχή στα Πλέσια κατόπιν στις
Τόσκικες και τελικά στο Γεωργάνι, σ`όλους τους ενδιάμεσους σταθμούς δέρνονταν άγρια. Έτσι στη
Νησίστα έδερνε ο οπλαρχηγός Κ. Βόιδαρος. Στο Κορφοβούνι ο Επίλαρχος Θεοδ. Αγόρος και ο αδελφός του
χρησιμοποιώντας και φάλλαγα. Επίσης και ένας χωροφύλακας με το όπλο του. Η περίπολος που όπως και
όλοι οι αντάρτες του ΕΔΕΣ περνούσαν το καιρό τους χαρτοπαίζοντας και πίνοντας όλη τη μέρα, ξεσπούσε
μετά σκοτώνοντας και κανένα για διασκέδαση όπως το συναγ. Ζαχ. Φίλιο την ώρα που πήγαινε απ`τη
φυλακή για φυσική του ανάγκη. Επίσης σημείωνε ιδιαίτερη επίδοση στους ξυλοδαρμούς και στο σχεδίασμα
πάνω στα σώματα των αιχμαλώτων με το μαχαίρι.
Με ιδιαίτερη φρίκη αναφέρονται οι άθλοι του οπλαρχηγού Καραμπίνα στο Βουλγαρέλι. Έδερνε όλους
αλύπητα χωρίς καμμιά εξαίρεση και κατόπιν τους κυνηγούσε με πέτρες στην πλατεία στον κόσμο μπροστά.
Ότι άφηνε ο Καραμπίνας το αποτελείωνε ο Ταγ/ρχης Παπαδόπουλος – αστυφύλακας στην πραγματικότητα
και Ταγ/ρχης στο Ζέρβα – με το μπαστούνι του. Ξεχωριστή προτίμηση δείχνανε στους άνδρες του Τάγματος
θανάτου της ΧΙΙΙ Μεραρχίας. Πάνω απ`όλους όμως είτανε ο Ανθυπασπιστής (τώρα υπ/ρχος) Κωτούλας ο
οποίος εξετέλεσε 5 αντάρτες στα Πλέσια μέσα στους οποίους οι 4 ήταν Θεσσαλοί … ίσως γιατί ήταν
πατριώτες του. Ο ίδιος εβασάνιζε τους αιχμαλώτους με τα πιο σκληρά μέτρα όπως βγάλσιμο νυχιών με
πένσα. Αποκαλούνταν ο δήμιος του ΕΔΕΣ.
Η φυλακη ήταν ένα μοναστήρι με μισοχαλασμένη σκεπή χωρίς κανένα παράθυρο. Όλο το χιόνι και η βροχή
έμπαινε μέσα. Όχι μόνο σκεπάσματα δεν είχανε οι αιχμάλωτοι αλλά ήταν και τελείως γδυτοί ύστερα απ`το
πλιάτσικο. Ψωμί 40-60 δράμια τη μέρα και συσσίτιο μαυροφάσουλα και κείνα μια φορά τη μέρα χωρίς λάδι
και αλάτι.
Δίνουμε παρακάτω αποσπάσματα από καταθέσεις συναγωνιστών για να κατατοπισθή ο καθένας.
Από την κατάθεση του Χαρ. Βασιλάκη του 3/40 Συν/τος …… Στη Νησίστα μ`έδειραν ο Κώστας και ο
Απόστολος Βόιδαρος …… Στο Κορφοβούνι με τα χέρια και με το ξύλο ένας χωροφύλακας …. Στα
Πλέσια ….. μ`έδειραν οι Βασ. και Θεοδ. Αγόρος με βούρδουλα. Την άλλη μέρα με ξανάδειραν οι ίδιοι και
μ`έβαλαν σε φάλλαγα … Την νύχτα εξετέλεσαν το συναγ. Ζαχ. Φίλιο από το Καλέτζι την ώρα που βγήκε
από το κρατητήριο για σωματική του ανάγκη …. το ίδιο περίπολο στις 9 η ώρα το βράδυ τραυμάτισε με
μαχαιριές εμένα και άλλους τρεις. Στην Αγία Παρασκευή Τόσκεσις …. πέθανε κάποιος Βασίλης από τους
Χουλιαράδες …. από την πείνα και από το κρύο … Στην Αγία Παρασκευή στο Γεωργάνι ….. επί πέντε
συνεχείς βραδυές μας έδερναν άγρια … Εκεί πέθανε ένας από το Ξηρόμερο … από την πείνα … Σε λίγες
μέρες πέθανε και Γεώργος Μπουκαγιάννης από το Ξηρόμερο … στα τέλη Ιανουαρίου ο υπ/ρχος
Κωτούλας … πήρε 4 Θεσσαλούς μονίμους αντάρτες και τον Κ. Κυρίτση από το Βουλγαρέλι λέγοντας ότι θα
τους πήγαινε στο Υπουργείο. Από τότε αυτοί δεν έδωσαν σημεία ζωής και εξωδίκως μάθαμε ότι τους
εξετέλεσαν. Υποθέτω δε ότι η πληροφορία είναι αληθινή γιατί κατά τα μεσάνυχτα ακούσαμε
πυροβολισμούς … καθ`όλη τη διάρκεια της αιχμαλωσίας μας τρώγαμε 60 δράμια ψωμί και ψήναμε
βελανίδια … Εκοιμούμαστε στις πλάκες χωρίς ρούχα τις περισσότερες φορές χωρίς φωτιά …
Από την κατάθεση των 1) Τσιγαρίδα Ηλία. 2) Νανοπούλου. 3) Θεοδώρου κλπ του Τάγματος θανάτου της
ΧΙΙΙ Μεραρχίας.
«Συνελήφθημεν στις 9-1-44 στη Μεγαλόχαρη 23 τραυματίες … μας έγδυσαν όλους τελείως … Στην πλατεία
του Βουλγαρελιού ο Καραμπίνας … μας εξυλοκόπησε όλους αγρίως και μας κυνηγούσε με πέτρες μέσα στο
χωριό. Στο κρατητήριο … ο φρούραρχος Παπαδόπουλος Ταγματάρχης, μας κτύπησε με τη σειρά όλους με
μπαστούνι. Επί 2ήμερον μας αφήσανε νηστικούς … μας ασυνόδεψαν μέχρι Γεωργάνι όπου ήταν στρατόπεδο
συγκέντρωσης. Κατά την διήμερον πορείαν μας άφηναν τελείως νηστικούς. Ζωή στρατοπέδου: 40-50
δράμια ψωμί ημερησίως και φαγητό νεροζούμι από φασουλάδα … τρώγαμε τις πρώτες μέρες συνεχώς
ξύλο … Σε κάθε μια τους χασούρα (στο χαρτοπαίγνιο) και ζαλισμένοι απ’ το κρασί ξεσπούσανε σε μας
βρίζοντας και χτυπώντας. Το διαμέρισμα που μέναμε ήταν ένα Μοναστήρι μισοχαλασμένη σκεπή χωρίς
παράθυρο και όλο το χιόνι η βροχή και το κρύο μας θέριζε … αντάρτες του Βοϊδάρου απέκοψαν τα αυτιά
δύο συναγωνιστών της Ιης Μεραρχίας. Ένας ο Γεωργούλας Βασίλειος, του 5ου Λόχου του Ι/38 Συν/τος …
Η αποπάτησις εγένετο τις περισσότερες φορές εντός του θαλάμου του Μοναστηρίου και ύστερα διέδιδαν ότι
οι αντάρτες του ΕΛΑΣ αποπατούν μέσα στις εκκλησίες … πρώην ανθ/στην νυν υπ/ρχος Κωτούλας
ετυφέκισε 5 αντάρτες τους οποίους έφεραν αλυσσοδεμένους στο στρατόπεδο (θετικαί πληροφορίαι). Οι
πυροβολισμοί ακούστηκαν και από μας ΙΙ μ.μ. στις 27-1-44. Οσάκις έφερνε αιχμαλώτους τους
εξυλοκοπούσε μεχρις αναισθησίας. Ως επληροφορήθημεν εφόνευσε και άλλους αιχμαλώτους. Ήτο ο τρόμος
του στρατοπέδου. Έβγαλε με πένσα τα νύχια του Κων. Δημητρίου ο αρχιφύλαξ του στρατοπέδου Γεωργίου
Γεώργιος έμπαινε καθημερινώς μεθυσμένος και μας κτυπούσε όλους λέγοντας ότι είμαστε κομμουνισταί και
ότι εδώ που μας φέρανε πρέπει να πεθάνουμε όλοι. Ο ιατρός του οποίου το όνομα δεν μάθαμε αλλά ήτο από
τα Δερβιζιανά του Σουλίου εκράτησε 60 λίρες που του έδωσαν οι Εγγλέζοι για διατροφή μας … ο ίδιος ο
Ζέρβας μας έβρισε με τις λέξεις «Ρέτζελα, αμτζίδες τα παιδιά του κόκκινου παραδείσου και της
ελευθερογαμίας … «
Από την κατάθεση Τσαμασιώτη Ηλία της ΧΙΙΙ Μεραρχίας.
«….. Συνελήφθηκα στη μάχη του Βουλγαρελιού … Η πρώτη δουλειά ήταν να μας γδύσουνε και να μας
πάρουν ό,τι πολύτιμο είχανε … Μας πήγαν στα Πλέσια γδυτούς μόνο με τα σώβρακα και τη φανέλλα. . . .
Απ`εκεί στις Τόσκικες .. Γεωργάνι … Η κατάσταση εκεί ήταν τρομοκρατική. Το συσσίτιο πολύ λίγο (μια
φορά τη μέρα) αλλά ταυτόχρονα ύστερα από το καθημερινό μεθύσι της φρουράς μας χτυπούσαν αλύπητα …
μας έβγαζαν έναν-έναν έξω και άλλου έσπαζαν το κεφάλι, άλλου του κάνανε μαχαιριές με το μαχαίρι και
άλλα … ο στρατοπεδάρχης Κολιοδημήτρης βαρούσε περισσότερο από όλους … όσους ΕΑΜίτες φέρνανε
από τα χωριά τους τους φέρνανε ξεθεωμένους από το ξύλο … μας δίναν 50 δρ. ψωμί τη μέρα … η
καταπίεση με κάθε μέσο εξακολουθούσε να υπογράψουνε δηλώσεις αποκύρηξης του ΕΑΜ και να
καταταχτούμε στον ΕΔΕΣ … «
Από την κατάθεση Νικ. Παπιώτη της ΧΙΙΙ Μεραρχίας.
«Συνελήφθηκα μαζί με 23 άλλους τραυματίες στη Μεγαλόχαρη … μόλις μας πιάσανε μας γδύσανε, μας
πήραν όλα τα πράγματα μας … Στο Βουλγαρέλι … άρχισε το μαρτύριο του ξύλου μέσα στην πλατεία από
τον Καραμπίνα που μας κυνηγούσε με τις πέτρες μπροστά στον κόσμο … Στο στρατόπεδο φτάσαμε μετά
δυο μέρες πορεία με 50 δρ. ψωμί χωρίς να μας κυττάν καθόλου τα τραύματα που είχαμε. . Εκεί ήρθε ο
δεσμοφύλακας Γεωργίου Γ. Παληός αστυφύλακας και ο Λαμπράκης οι οποίοι μας έδειραν βρίζοντας και
βλασφημώντας. Στο στρατόπεδο … φέρανε 5 αντάρτες που τους απομόνωσαν αμέσως τους γδύσανε τους
δείρανε αλύπητα και τους πήγανε τέλος έξω να τους εκτελέσουνε … Επίσης άλλους τρεις που τους φέρανε
για το στρατόπεδο τους σκότωσε ένας αντάρτης του ΕΔΕΣ επειδή σκοτώθηκε στη μάχη ο αδελφός του …
Τους 5 αντάρτες τους σκότωσε ο Κωτούλας ανθ/στης της χωροφυλακής. Ο ίδιος έσφαξε άλλον έναν στο
κρατητήριο των Πλεσίων.
Από την κατάθεση Δημ. Καψάλη Ανθ/γού του Τάγματος θανάτου της ΧΙΙΙ Μεραρχίας.
«Συνελήφθηκα την 8-1-44 … Μας αφήρεσαν τα υποδήματα και λοιπά είδη ιματισμού και μας οδήγησαν
προς το Βουλγαρέλι … Στο Βουλγαρέλι εξηλοκοπήθημεν ενώπιον πολιτών … υπό του Καραμπίνα …
εκείθεν απεστάλημεν υπό συνοδείαν νηστικοί ανυπόδητοι χωρίς καμμιά αλλαγή των τραυμάτων στη
Χώσεψη … μας έστειλαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Γεωργάνι … εξυλοκοπήθημεν όλοι υπό της
εκεί φρουράς … Εκεί εβασίλευε η κακοποιήση, η τρομοκρατία η πείνα … Κάθε βράδυ ξύλο, τροφή 40-50
δρ. φαγητό 10 δρ. χαμοφάσουλα, χωρίς έλαιον και άλας … Εκ των κρατουμένων απεβίωσαν δυο εκ πείνης
και κακοποιήσεων. Επίσης 5 αιχμάλωτοι αντάρτες, μεταξύ των οποίων ο εις ονομαζόμενος Αννίβας εκ
Ευρυτανίας και εις εκ Βουλγαρελίου εξετελέσθησαν … υπό του υπ/ρχου Κωτούλα … επίσης εις την γέφυρα
Πλάκας εις αντάρτης του ΕΔΕΣ εφόνευσε τρεις ΕΑΜίτες διά τον λόγο ότι συνελήφθη ο αδελφός του
αιχμάλωτος.
Από την κατάθεση του συναγ. Φρίξου της πολιτικής οργάνωσης Άρτας.
« … Μπήκα στο στρατόπεδο τις 20 του Γενάρη … το συσσίτιο της μέρας ήταν 40 δρ. ψωμί και ένα
νεροζούμι τη μέρα … Κοιμόμαστε πάνω σε πλάκες του μοναστηρίου – χωρίς ρούχα και τις περισσότερες
φορές χωρίς φωτιά ο ένας πάνω στον άλλο. . Κάθε βράδυ έβγαζαν ανάλογα με την όρεξη τους 20-40
κρατουμένους και τους χτυπούσαν με το χειρότερο τρόπο … Στο τέλος του Φλεβάρη η πείνα έκανε περί
τους 30 συναγωνιστές ετοίμους να πεθάνουν και οι άλλοι τους ακολουθούσαν. Πέθαναν από πείνα σ`όλο το
διάστημα τρείς. Στις 5-6 του Φλεβάρη έφεραν στο στρατόπεδο … 5 τους οποίους έκλεισαν αμέσως στο
απομονωτήριο. Ο ένας ήταν ο Ανθ/γός Κ. Κυρίτσης του 3/40 Συν/τος. Το βράδυ προτού νυχτώσει τους
μετέφεραν και τους εξετέλεσαν κάτω από το χωριό Δερβίζιανα. Στο εκτελεστικό απόσπασμα ήταν : Κων.
Ζήκος (οπλαρχηγός) Κολιοδημητραίων, Ιωαν. Λούτσας (πεθερός του Ζήκου) Γεωργίου Γ. (πρώην
χωροφύλαξ) Κωτούλας υπ/ρχος ο μεγαλύτερος εγκληματίας ο δήμιος του ΕΔΕΣ. Όλοι κτυπήθηκαν
απ`αυτόν .. ο αντάρτης του ΕΔΕΣ Τριάνιος έβαλε στη γραμμή 7 αιχμαλώτους και με μια ριπή σκότωσε τους
πέντε γιατί του σκοτώθηκε ο αδελφός στη μάχη της Πλάκας.
Από την κατάθεση του υπ/ρχου Μαλτέζου Γερασ. (Τζουμερκιώτη).
« … ΕιςΒουλγαρέλι κατά διαταγήν του Επιλάρχου Αγόρου του ΕΔΕΣ Τζουμέρκων γυμνωθείς εδάρην υπό 50
ανταρτών μεχρις αιματώσεως του σώματος. Υπέστην μυρίους εξευτελισμούς και τέλος απεμονώθην εις
μοναστήριον πλακόστρωτον έχων ως στρώμνην και σκέπασμα δέρμα προβάτου. Οι λοιποί κρατούμενοι του
ΕΑΜ – ΕΛΑΣ (άνδρες, γυναίκες κλπ.) εκλείσθησαν σε τρία κελλιά του μοναστηριού και υπέστησαν
αφάνταστα μαρτύρια. Εδάρησαν ανηλεώς. Πολλών τα σώματα επολτοποιήθησαν εις πολλών τα στήθη
ετοποθέτησαν αναμμένες σόμπες και έπαθαν αιμόπτυση τους υποχρέωσαν να αποπατούν μέσα στο δωμάτιο
να τρώνε τις ακαθαρσίες και γενικά κάθε αισχρό και ποταπό μέτρο για να μας ταπεινώσουν και
εξευτελίσουν«.