جمال انسانیت یا تفسیر سوره یوسف صالحی نجف آبادی

Çzî ¬A±Ç½j nj Sv¼Ç¯ »µB®£ © »µB®£ »M
SwA ³Tn ¬Ak¯p ³M j±i @BQ ¬B«Aj pA w±½
S¼¯Bv¯A
Ø ¤Bª]
B½
w±½ ¶n±w o¼vU
²k®v½±¯
³¯Apo ° d« jBTwA
ºjBMC\¯ »d§Bæ ³¦§ASªí¯ g¼{ ZBe³¦§A¹½C
n±Çz nj ³Ç jnAj oLÇi ³ÇÇa w±ÇÇ½ ¶jAk§j nkÇÇQ

oÇvM BíB nj nAkTA BM ¬AnBñT½B®] o~« »µBz®µB{
/!k¯°n»« ¬Ak¯p ³M ¬Bñ¼¯ ° ¬B@BQ ° k¯oM»«
¨joÇ« S{±¯ow ¼¼íU ³ k¯Aj»« ³a nAo»M J±
í½
/// SwA ¼z¯o~ ºB´ª¯Bi t±µ ³M ³TvM o~«
ð½ t±µ ³ SwA ºjAoA ¬Bªµ pA xq½qî w±½ °
³ÇM An °A y¯Bª½A»M oµ±{ t±µ ° ¼z¯fB ¶j±§C ¬p
/!SwA ²k®ñA ¬Ak¯p ³M »®«Ak@BQ ° »µB®£ »M ö]
JBT 1å2 ·dæ pA
ºjBMC\¯»d§Bæ³¦§ASªí¯ Ç w±½ ²n±w o¼vU B½ SØ¼¯Bv¯A ¤Bª]
1378 Ç Ajo k¼«A Ç ¬AoÚ Ç
ISBN 964 - 5731 - 01 - 7 :ðMB{
:BP¼ RBîÀA tBwA oM »v½±¯Swo´
¬A±®î /§A /w±½ ²n±w o¼wBU Ç 1
297.18 BP102.35.|2Z8
¨78 Ç 9562 ¬Ao½A »¦« ³¯BhMBT@
Ajo k¼«A RAnBzT¯A
w±½ ²n±w o¼vU B½ SØ¼¯Bv¯A ¤Bª]

ºjBMC\¯ »d§Bæ ³¦§ASªí¯ ³¦§AS½C
o®ñwA o´Pw :NBa ° »Ao£±T¼§
1389 ¤Bw :(»¦ ©µjq¯BQ NBa) ¨±w NBa
³hv¯ 2000 :¬B£nBª{
¬B«±U 1ååå :Sª¼
¬BMB¼iºAkTMA Ç ºjApC ¬BMB¼iºAkTMA Ç JÀ¯A ¬Ak¼« Ç ¬AoÚ :»¯Bz¯

5 keA° Ç 2 @ÀQ Ç n±z¯Aj ³a±Ç »M±®] ²jAq§Bª]
66913568 :uñ¦U 66949575 Ç 66917449 :¦U
JBT ©½kU
ºAoM ¬Bz§j ° k¯oM»« [¯n ozM »£j±§C ° »µAoª£ pA ³ »¯¿kLeBæ ³M ©½kU
nj An »¯±® ¬Ajo£ow ¬B´] RB\¯ ° kPU»« ShMkM ¬BµAoª£ S½Akµ
/k®¯Aj»« ¾B¼L¯A yhMRjBíw KTñ« pA º°o¼Q
½ Økæß w±½ BM ³ »Tw°j ¬Bv¯A ¬Ak®ªz¯Aj ° p±v§j »ª¦î é«A±] ³M ©½kU
³ÇM »µAn ³ k®{±»« j±i »ª¦î º°o¼¯ »«BªU BM ° ²k{ ¡®µC©µ
S¼¯Bv¯A ° k®® pBM od®« é«A±] S¼MoU ° ²j±§C nBñA S½Akµ º±w
RB\Ç¯ »¯B¢ªÇµ » ÀÇiA jBÇv ° »¯BªÇ½A»ÇM JAjo£ nj
±w pA An
/k®zhM
° ¬Ak¯p ° RnBwA k®M ° k¼ nj »£jApC ° ¬Bª½A ö] ³M ³ »¯B£jApC ³M ©½kU
b°n ° »§BÇî éLÇ ° k¯±{»ÇÇ« nBToÇÇ£ jAkLTÇÇwA ° ©¦ÇÇ o¼\ÇÇ¯p
RBAod¯A ° RB½kíU BM ²B£_¼µ kµB\« w±½ ¬±`ªµ ¬B{pA°oQk®¦M
/jnAk¯ »T{C ow
A±Ç¯A jjoÇ£ K§B ¥BM oM e ° ©¦ oM S§Akî ³ ºp°n k¼«A ³M °
/k®®»« ¥ªdU An B´¼«B@B¯ ° Bµ³\®ñ{ ° B´¼h¦U
§A
³Tñ¯k®a
SwA ³Tv½BÇ{ ° jnAj » ®Ø Ç ° »ª¦Çî ·L®Ç] H«±ªÇî JBTÇ ºB´¼ n°BÇQ Ç1

k®½B«o ³í§B« k¯nAj }~hU W½ke ° o¼vU ·T{n nj ³ »¯Ak®ªz¯Aj
pA ° k¯±Çz¯ ³TÇvi ³ k®½Bª¯ ºnAjj±i ¬C ¬k¯A±i pA RBL o½Bw °
/k®¯Bª¯ pBM JBT ¥æA ·í§B«
o¯ ³æBi
Ø ° ³Ø«Bî pA ¬Aov« ·ªµ Bª]A ÀioM ²k¯nB¢¯ jn±« °j nj Ç2
/SwA ²jAj
BU 129 ³dæ pA RBvMB½
à oÒi AÔ °Ò Í ÉÖ iÔ RÀL®
à wÔ éÒ LÖ wÒ :o¼vU ¶nBMnj »ñ½
/JBT T« nj 136
Ô Ô½ ´Ò n kÔ ]ß ¸Ò Ò æØ Aß :o¼vU ¶nBMnj ºo¢½j °
nj 254 BU 248 ³dæ pA w±
/» n°BQ
:o¼vÇU nj An nB® XA oÇ¯ ¬Aov« Bª]A ÀioM ²k¯nB¢¯ jn±« ð½ nj Ç3
/» n°BQ nj 72 BU 71 ·dæ pA SwA ²jo k¼½FU Bw ©Ú µÒ ° ³M S Y
Ú Ò k§@°
/SwA ²jAj o¯ ¬Aov« ¼M n±´z« ¤± ÀioM ²k¯nB¢¯ jn±« ³w nj Ç4
/» n°BQ 55 BU 52 ·dæ pA u à RÒ à ªÒ ÒXMß ²Ô °Ö ÌÒ ¾Ò °Ò :o¼vU ¶nBMnj :¤°A
Ú ²Ô Bv Ö¯ÒB Ò :o¼vÇU ¶nBÇÇMnj :¨°j
nj 12å BÇU 117 ·dÇæ pA ³ ÙMn oÖÒ @ lß ¬Ô B¼ z§A
/» n°BQ
Ø ¸nB «Ø ¸Ò u
Ò®§A ¬Ø Aß Ï»
¯ ¾º
·dÇæ pA ¾± v§BM Ô oMÙ ÔA B« °Ò :o¼vÇU ¶nBÇMnj :¨±w
/» n°BQ nj 151 BU 147
³ÇM jBTÇ¯A ° ºo¼£@²jo Ôi S®w ¥µA nBYC ° nBLiA pA oYA ° oLi 36 ¶nBMnj Ç5
/SwA ²k{ ³TiB®{ j°jo« ÁD« ° ²k«C ¥ªî
¶nBÇMnj ° SwA ²kÇ{ ºo¼Ç£@²joÇ Ôi ³í¼{ W½jBeA pA W½ke 26 ¶nBMnj Ç6
n±Ç ³ÇM K¦«
B¼TeA JBM pA ³í¼{ W½jBeA pA »íM ¬j±M ¤±í\«
/SwA ²j±M ¬¿kLeBæ BM º°n An hw ° ²k{ ¬B¼M k½joU
J
¬B¼M » n°BQ nj w±½ ¬BTwAj nj RAn±U ° ¬Co ÀTiA jn±« 34 nj Ç7
° ¬CoÇ ÀTÇiA jnA±Ç« RB¼½q] o@l pA nB~TiA S½Bîn ºAoM ° ³Tz£@
/SwA ²k{ ºnAjj±i RAn±U
BU ³`¯C ÀioM ³ An »L§B« j°n»« nBT¯A o¯KeBæ ¬Ak®ªz¯Aj pA Ç8
nBÇñ¯A ³ÇM ¤°A ·¦µ° nj k®®¼M»« JBT ½A nj k¯A³Tv¯Aj ° ²k¯A±i ¤Be
/k®½B«o ³í§B« S j BM ° noñ« jApC ºoñ BM ³ñ¦M k¯q¼h¯oM
ºAoM k¯k½k®vP¯ o£@A ° B × ±Öß §A ©Ò íÖ ¯ß ³ k¯k½k®vQ An K§B« ¬C o£@A ²B¢¯C
¥¼§j o@l BM K§B« ¬C í
B¯ pA An ²k¯nB¢¯ S¼e ° ©¦î ³M S«ki
©Öß ¦íß §A Ô¸± ×¼eÒ :kÇ¯A³T£ ³ SwA ©¦î ¥«BñU WîBM j±i ½A ° k¯pBw ²B£@C
/j o§A
Ú °Ò k
ß Ø®§B Mß
»ñzi ° K~íU pA ° oU»®« ³aoµ ,jBT¯A ° ºo¼£@²jo Ôi :SwA »´½kM
/SwA oUð½jq¯ ¤±L ³M k{BM oUn°j
Z
B´MBT ½A
JBT ½A xnB¢¯ ° w±½ o¼vU nj WdM ¨B¢®µ
/SwA ²j±M ²k¯nB¢¯ ·í]Ao« jn±«
ºB±T« »«Bî ºoL o½o] M kªd« pA ¬B¼L§Aé«B] o¼vU Ç1

/ºo\µ 31å
xB¼î M kªd« M j±ív« M kªd« pA »{BØ¼î o¼vU Ç2
/»í¼{ ºk® oªw
»í¼{ »ª ©{Bµ M ©¼µAoMA M »¦î pA ©¼µAoMA M »¦î o¼vU Ç3
/»®¼¦ f±¼{ pA
»í¼Ç{ »woLÇ Çve ÇÇM ¥ÇÇ pA ¬B¼L§Aéª\« o¼vU Ç4
/ºo\µ 548 ºB±T«
/MBw §Æ« pA é«A±] o¼vU Ç5
ºozhÇ«p oªÇî ÇM j±ªdÇ« &AnB] pA B Øz o¼vU Ç6
/ºo\µ 538 ºB±T« »«Bî »«pnA±i
º°B¼ÇM oªÇî M &AkLî ½k§AoæB¯ pA º°B ¼M o¼vU Ç7
/ºo\µ 685 ºB±T« »«Bî
»¦î M ¼ve ½k§A¤Bª] b±T§A±MA pA ¬B®\§Aç°n
ß o¼vU Ç8
/J±{C o´{ MA f±¼{ pA ºpAn
oÇñM »MA M ªeo§AkLî ½k§A¤À] pA n±X®ª§A n Ûk§A o¼vU Ç9
91å ºB±TÇ« »«BÇî ºo~Ç« »±¼w
/ºo\µ
pA »«BÇî BÇn k¼Ç{n kªdÇ« k¼ÇÇw pA (nB®ª§A) o¼vU Ç1å
ºo~Ç« ²kLÇî kªdÇ« g¼Ç{ ¬AjoÇ£@B{
/»¯BA ½k§A¤Bª] k¼w ¬B«qªµ
j
»í¼Ç{ º±w±Ç« ¼Çve ÇM kªd« pA ¹
ÀL§A[´¯ Ç11
/ºo\µ 4å6 ºB±T« (»n k¼w)
ºB±T« »í¼{ »{B\¯ »¦î M kªeA pA »{B\¯ ¤B]n Ç12
/ºo\µ 45å
»¯B«BÇ« Çve kªdÇ« ÇM &AkLÇî pA »¯B«B« ¤B]n Ç13
/ºo\µ 1351 ºB±T« »í¼{
ÇÇM o BÇÇM kªdÇÇ« ¨ÀÇÇw¿A g¼ÇÇ{ pA nA±¯¿AnBdM Ç14
ºB±TÇ« »í¼Ç{ »v¦\Ç« »UkªdÇÇ«
/ºo\µ 1111 B½ 111å
³Ç ³¯BvA oQ ³«±®« ½A ³ñ®½A ¶nBMnj »w°jo ³M J±v®« ·«±®« Ç15
²kÇ{ ²j°oÇw w±Ç½ ¬BTÇwAj ¶nBÇÇMnj
k½joÇU ?³Ç¯ B½ SwA »w°jo pA ,SwA
/k¯A²jo@
NBa ¬k®§ nj ºjÀ¼« 1856 ¤Bw nj ³@ »wnB RAn±U Ç16
/SwA ²k{
NBa ¬k®§ nj ºjÀ¼« 1895 ¤Bw nj ³@ »wnB RAn±U Ç17
/SwA ²k{
µ
9 ³«k«
³«k«
ð½ nj ºjAp±¯ (¤Bw k~z{ ° nAqµ ³w) y¼Q ¬o y{ ° »w j°ke nj

©za ¼v¦ nj ºnAk«Aj ° ºpn°Bz ¼d« ð½ nj k®ªTAo{ ° K¼\¯ ¶jA±¯Bi
/j±z£ ¬B´] ³M
GkíM ° S{Aj »æBi ¶±¦] j±i ·¦¼L ¬B¼« nj »£k¯p pBC ¬Bªµ pA jAp±¯ ½A
³]±U ³ k{ »¯Ap°o ¶nBTw ()¥¼¦i ©¼µAoMA k®«°oMC ° ònqM ¬B«j°j ¬B¼« nj
/j±ª¯ K¦] öTd« ° q½qî ¬Ak¯Bi ½A ³M y¼Q pA y¼M An ¬B¼¯B´]
ºBµ¼d« ³M j±i ° ö£ ¼d« pA »£k¯p ¥½A°A ¬Bªµ nj q½qî w±½
° pAoÇ ° Bµk« ° nq] ° ½o¼{ ° g¦U VjA±e o¼v« nj ° k{ ²k¯Bz ºo¢½j
/Sz£ é A° ¬A°Ao ºBµK¼z¯
¬B´] »«±ªî g½nBU nj º° SoM ° o¼ioQ ¤Be ¼î nj ° ³YjBeoQ »£k¯p
pA ° g½nBU njA±¯ pA J±í½ k®«°oM k¯po :S£ k½BM ³ ºn± ³M SwA o¼¯ ©@
³ñ¦M k®µj»« o¼¼U An g½nBU o¼v« ³ SwA »¯Ajo« pA° S½ozM ¬B´] ònqM MA±¯
/k¯n°C»« j±]° ³M An g½nBU HwBwA
SwA ³T{Aj ³ ºA²k®® ²o¼i »½BL½p ° ¤Bª] S¦î ³M ¥¼ÄAowA q½qî k¯po
° º° »½BLÇ½p ¶nBÇMnj ° ³TÇz£ éÇ A° ¬ApBw³¯BÇvA ° ¬B½Aov¯BTwAj ³]±U jn±«
B\¯C BU k¯A³TiBw ¬A°Ao ºB´¯BTwAj o~« q½qî ovªµ Hæ±~i º° ³M ¬B¢TiBL§j
¤mTL« ºB´¯B«n ° Bµ³¯BvA ° ²k{ ZnBi S¼e j°ke pA °A »£k¯p ¶nBMnj ³@
/k¯A³TiAjoQ
»æ±~h« S½B®î w±½ »¯B´] ° ©¼î S¼~h{ ³M ³ ©½o ¬Co »§°
° S½±®í« ¤Bª] ³M k® ³]±U °A Rn±æ ¤Bª] ° »½BL½p ³M ³`¯C pA y¼M jnAj
/SwA ²j±ª¯ ³]±U °A »¯Be°n S¼~h{ xpnA ° ÀiA ¤Bª@
ºÀÇîA ¥Òß XÇ «Ò ° ÀiA ° ¬Bª½A ·ªv\« ð½ ¬A±®î ³M An nA±£nqM jo« ½A °
¤Bª ° S¼e »¦ªî ·¯±ª¯ ð½ tBL§ nj An °A ° ²jo »oí« S¦¼ ° S¼¯Bv¯A
oñ ï±L¯ ° b°n Sªî ° u¯ ð§BªU ° S¼«jC ¬B´] ·Tv]oM }iB{ ð½ °
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 10
/SwA ²jAj ¬Bz¯ B¼¯j ³M

Sz£ Ak] y½±i ¬Ak¯Bi ° ° ö£ «Aj pA p°n ð½ J±í½ ·¯Apo k¯po
/k{ ³Ti°o ºq¼aB¯ ¦L« ³M ° Sn o~« ³M o¼wA jo ð½ ¬A±®î ³M °
é A° o~« q½qî ºA°oQ»M ovªµ k½k{ zî jn±« ° ³]±U o »¯B«p °
³M »¯¿± HTLv¯ »Uk« ºAoM ³¯B«±¦« º±U ° »@BQ ö] ³M ¨B\¯Aow ° Sz£@
/Sn ¬Ak¯p
¨BÇ« ³ÇM ° kÇ{ éÇ A° o~Ç« ²B{jBÇQ SLd« ° ³ Àî jn±« ©µ ºnB£p°n °
²jnB´Ça ,¥ Ake) B´§Bw ° Sz£ J±~®« ³¦ ¥ ºnAj³¯Aqi B½ ºo½p°Svh¯
/jo S«ki o~« ¨jo« ³M tBve SvQ ½A nj S Akæ ° »@BQ BM (¤Bw
RnB´ ° º±U ° ¬Bª½A tBwA oM nB pBC ¬Bªµ pA An j±i »£k¯p º° ¬±a°
poÇ« pA ¨kÇ ð½ »£kÇ¯p ¦Th« ¥eAo« ½A pA ð½ _¼µ nj j±M ²jo B®M u¯
/Sz¢¯ od®« S¦¼ ° S¼¯Bv¯A ²An ° S¼e
¬B{nBhTA oQ g½nBU ³ ³Tv]oM MA±¯ n± ½A ¬B´] »«±ªî g½nBU ¤± nj
/k®Tvµ JB¼ª nB¼vM kzinj»« S¼¯Bv¯A ·´L] oM
³T{Aj ºnBhTA ¬B´] nj k¯A±U»« S¼¯Bv¯A o£@A ° Svµ »T¼e ©§Bî nj o£@A
o£@A ° SwA S½ozM xpnA K]±« » ÀiA ¥½B ° ¬Bª½A ° S¦¼ o£@A ° k{BM
¬Ajo« ½A :S£ k½BM k{BM ³T{Aj ºoUoM RB¯A±¼e ©§Bî pA k¯A±U»« ¬Bv¯A ¬B´]
/k¯A²jAj Sªî ° xpnA ° Bæ ° n±¯ S¼«jC ¬B´] ³M ³ k®Tvµ S¦¼ ° ¬Bª½A
o¼vU AoA nj jB½p º±¢T£ ° WdM ° noñ« ° ¼ j ·í§B« pA uQ ²k¯nB¢¯
³Ç ³½C ð½ °kæ) BU An ²n±w ½A ¶k¯p±«C ½Be ³ ¨k{ ¬C oM w±½ ¶n±w
nj ° ¨n°C nj ¬A°n ° ²jBÇw »wnBÇ ³M (SwA ½ Økæ w±½ »£k¯p ³M
±Mo«
:j±M q¼a °j nB ½A pA ²k®v½±¯ »¦æA n±®« ° ¨nAm¢M ¬B¯BMp »wnB nB¼TiA
¤°A n±®«
° j±M ¨ÀwA o¼¢ª§Bî S´¯ tBwA ° ³½BQ ©½o ¬Co ¬±a ³ Sv¯Aj k½BM
¬B¯Bª¦Çv« ,oÇ«A ¥Ç½A°A nj k{»Ç« ²joª{ »«ÀwA jB¼®M±¯ n±z »wBwA ¬±¯B
11 ³«k«
q½qî JBT ½A ³M ºk½k{ · Àî Hæ±~i »«ÀwA S«±ñe ²B¢Twj° H«±ªî

¤°mLÇ« »æ±~hÇ« ³]±ÇU ¬C o¼vÇU ° »®í« pA ÀA ºAoM ° k¯jAj»« ¬Bz¯
/k®T{Aj»«
³ ¾B¦i ¬B«p nj (|)Aki ¤±wn RB° pA kíM ,k½k{ · Àî ° ³]±U ½A °
/j±M t±vd« oTz¼M k¯j±M ²joM»Q ¬Co Sªî ³M ²pBU
¤BÇe boÇ{ Hæ±~hÇ« ¬B¢T{m£ RB½Bñe pA ºnB¼vM k¼\« ¬Co ¬±a °
³ k{»« tBveA SwA ²jo o@l ³TvMow n± ³M An ¬B¯C S´¯ o¼w° ¬AoL«B¼Q
nj ¬±a ° ,SwA ¨p¿ ¬B¢T{m£ g½nBU pA ÀA &A JBT ºBµ³~ ¬k¼ª´ ºAoM
T{±Ç¯ ° ¬kÇ¯A±Çi ³ »æBh{A °n ½A pA j±M © nB¼vM jA±wBM jAoA ¬B«p ¬C
k¯j±ÇM é¦« g½nA±U pA ³ ºjA±wBM jAoA ° k¯k{ é A° ³]±U jn±« k®Tv¯Aj»«
/k®To£ nAo ¬Bª¦v« ¨jo« · Àî ° ÄoTeA jn±« oTz¼M
gÇ½nA±ÇU pA ©Çµ ³Ç ³L®Ç« ÇMKµ° ° nBLe¿AKí ¥¼L pA ºjAoA B\®½A nj
B®{C ºoLî ¬BMp ¥¼L pA »]nBi ºB´¯BMp »íM ³M ©µ ° k®T{Aj ÀA ¬B¢T{m£@
° k¯jo An S«±ñe ²B¢Twj ° ¨jo« ³]±U K¦] jA±wBM jAoA o½Bw pA y¼M k¯j±M
° ºpBÇw ³¯BÇvA ¬Ak¼Ç« k¯k{»Ç« S½±ÇU ³ªÇ@BÇe ²B¢TÇwj oÇ pA ¬±Ça
/k{ pBM Â«B ¬B¯C ºAoM ºpAjoQï°nj
³`Ç¯C k®TÇ{Aj ²kÇ{ ½odÇU RAn±ÇU ° j±´½ g½nA±U pA ³ »îÀABM ¬B®½A
bo{ ¶nBMnj Hæ±~h« ° k¯jo ¼LU j±i ºB´¼®Tv¯Aj BM An ©½o ¬Co k®Tv¯A±U
»¢TiBw ºB´¯BTwAj ° »ª½k ºBµ³¯BvA w±½ ·~ }i¿BM ° ¬AoL«B¼Q ¤Be
/k¯k¯BLva »´§A ¬AoLª¼Q «Aj ³M ¬Co o¼vU ¨B¯ ³M An
kÇ¯A³TiBÇw ¬A°AoÇ ºBµ³¯BÇvA ½kÇæ w±Ç½ »£k¯p AoA nj jAoA ½A
ºpAjoÇQï°nj ° »½±Ç£ Aq£ pA ºA³§Bµ An ònqM oLª¼Q ½A »£k¯p ³ ºn±@³M
Çµj ³M µj ¬B¯Bª¦v« ¼M nj tBwA»M ºBµ³¯BvA ¼ªµ ° SwA ²jo ³BeA
/Sz£»«
pA ºjAoA ºBµ³T£ k{ °o{ »v½±¯ o¼vU S´¯ ³ ºo\µ ¨°j ¬o nj °
ZA°n ¬Bª¦v« ¨jo« ¬B¼« nj ° k®T{±¯ o¼vU ºB´MBT nj An Kµ° ° Kí ¥¼L
/jo Ak¼Q ¥«B@

³ÇM GkíÇM j±M ²k{ é½B{ ¨jo« ¼M ³ »¢TiBw K§B« ¼ªµ pA ºnB¼vM °
SLv¯ ()S¼M ¥µA ·ªÄA ³M ° k«C nj W½ke Rn±æ ³M
B¼TeA»M jAoA Swj
/Sz£ ozT®« ³í¼{ ºB´MBT nj ° k{ ²jAj
° k®v½±¯»Ç« ¬B£k®v½±¯ ° SwA ²kz¯ Jm´« nBLiA ³¯±£ ½A ³¯BwFT« °
/jjo£»« ¬BMp ³M ¬BMp ¨jo« ¬B¼« nj ° k®½±£»« ¬B£k®½±£@
S¼~hÇ{ ° j±Ç{ ²jAj ¬Bz¯ ¬BTwAj ½A »í A° ¶oá ³ñ®½A ºAoM ²k®M ½A
oLª¼Q ½A »£k¯p ° jjo£ ©v\« Svµ ³ n± ¬C J±í½ k®«°oM k¯po ònqM
éL®« ° »¦æA ºB®L« An ¬Co T« j±{ ²q®« ° @BQ »¢TiBw ºB´¯BTwAj pA ¨±~í«
©½o ¬Co ¬BMp pA An ½Be j±M n°k« ³ B\¯C BU ° ¨jAj nAo S¼e ¬B¼M »wBwA
nj k¼½B«o»« ³eÀ« ³ »Un±æ ³M BU ©Th¼«C nj ¤Be Sí¼L ¬B¼M BM ° ©To£@
/k«C
° »í¼LÇ R¿±¦í« ° ¥¦î ° RB«°q¦« ° ¨pA±§:¤Be Sí¼L pA j±~« °
RB«°q¦« ° ¨pA±§ ³¯±£½A pA »§Bi HíL ºA³¼ ° ³YjBe _¼µ ³ SwA ºjBî
/Sv¼¯
° ³YjBeoQ »£k¯p S¼e° S¼í A° ¬jAj ¬Bz¯ ²k¯nB¢¯ ¤°A n±®« ³æÀi
/ SwA ²j±M ½ Økæ w±½ ¶k¯p±«C
¨°j n±®«
»¢T{C ° »µBLU ° »£j±§C ° jBv ³M °n »¯°qA p°n Sîow BM p°o«A ¬B´]
²An nj »ª¦î ° »Tí®æ ºB´Toz¼Q RApA±« ³M ³ñ®½A ç±î ³M ° j°n»« »wB¼w
o¼w §Bh« S´] nj Swnj j°oM y¼Q ©µBU ve ° Bæ ° S¦¼ ° ¬Bª½A
ºBÇµpAn Çz ° ºo®µ ° »ª¦î RB¼ oU ²An nj S½ozM ³a oµ :»®í½ ,k®»«
³ÇM ÀÇiA ° RB½±®í« o¯ pA SLv¯ ¬Bªµ ³M SwA ³Tn y¼Q Sí¼L ¶k¼`¼Q
/SwA ²jo »îB\UnA o¼w ° ³Tz£oM Kî
nAo »®«oµA ° nBp°B\U ºBµ°o¼¯ ·L nj An »ª¦î ºBµRnk p°o«A ¬B´]
13 ³«k«
/SwA ³TiAk¯A Sze° ³M Shw An B¼¯j ° ²jAj

¥ÄBv« »£k¼`¼Q ° toU° »¢T{C ° jBv ° »£j±§C ³ªµ ½A »wBwA S¦î
RB½±®íÇ« · ¬k{ ðLw ° » ÀiA »@BQB¯ ° »¯Bª½A»M nj k½BM An »¦¦ª§A¼M
/jo ±\Tv]
»wB¼w »¢T{C ° » ÀiA RBÃ¼w ° jBv ³M ºnk ³M p°o«A ¬kªT« ºB¼¯j
° ²jo o®« kM ° S{p An »«±ªî ° »îBªT]A »£k¯p ·B¼ ³ SwA ²k{ ²j±§C
° y½kÇ¯A ¤D« ¬Ak®ªÇz¯Aj ° ²joÇM ¼M pA An Sz¼í« ° »¯B£k¯p ºBæ° ¤Bª]
/SwA ²j±ª¯ ¬Ao¢¯ An Jo° o{ ¼Mð½nBM
oÇñ ³ÇM k®woU»Ç« oÇzM ¶k®Ç½C oÇM ³ p±v§j ° ³Tv]oM ¬Ak®ªz¯Aj ½A °
k®«j±Çw R¿BÇ« ºp°oÇ«A ²AoªÇ£ ozM ¬jo nAk¼M ºAoM ° k¯A²jBTA »½±]²nBa
/k¯A³TiAjoQ »¯A°Ao ºB´MBT ° ³T{±¯ ºjB½p
¬Ak®ªÇz¯Aj ¨±¦Çe pA ³Ç ºA³¯BÇµA±Çi o¼Çi ° ³¯Bd¦~Ç« ºAk¯ ½A ³a o£@A
yoÇw ° ²AoªÇ£ ¬kªU ·¯BTv« ºBµ²kMoî ¥MB« nj SwA ³TwBioM Sw°jozM
/SwA ¼í ºp°o«A
K¦ BªîA pA ³ ¬Ak]° n±¯ ° S¼e pA SwA ºA³ nBM Ak¯ ½A ¬±a »§°
ºBÇ´§j nj An j±i ºB] ²A±iB¯ ° ²A±i SwA ³TwBioM ÀiA ° BªT]A ºBª¦î
BÇU S¼¯Bv¯A ³ j±M nA°k¼«A k½BM ° k¯BzA»« An RjBíw nmM ° k®»« pBM ¥MB
/jjo£ k®«²o´M ³¯Bª¼ñe RBª¼¦íU ½A pA ºjB½p j°ke
ºo¼¯ © ° pBTª« ºBµS¼~h{ pA »ñ½ S½ozM g½nBU nj ½ Økæ w±½
»£k¯p ¬BTwAj ° SwA ²jo pBM An S½Akµ° jB{nA ° S¼MoU KTñ« Âªî ³ SwA
/SwA S¼±« ° RjBíw tnj RBL ¨±ªî ºAoM º° ¶k¯p±«C
RA±´Ç{ ° »Ç¯A±¼Çe q½Ao ¬B¼ çoí« nj ³ tn±¯ ¬B¯A±] ºAoM :»®í½
»¯A±¼e RÀ½BªU oM ³ SwA º±U ° ¬Bª½A ºBª®µAn ½oU±ñ¼¯ k¯nAj nAo yow
/k¯nAk´¢¯ @BQ »£j±§C ³¯±£ oµ pA An j±i RnB´ ° Sî «Aj ° k®® ³L¦
²k®® A±wn ºBµ»£j±§C o¼v« nj SwA ñª« ³ ¬B£q¼{°j ° ¬A±¯BM ºAoM °
° »{B¼Çî n°C ö{ SL Bî pA :³ SwA pnk¯A° k®Q ·¦¼w° ½oT¦«B k¯±{ é A°
° uÇ¯ RnB´Ç ºnBq¼µoÇQ ° ¬BªÇ½A ²B®ÇQ nj ²nA±ªÇµ ° k¯q¼µoPÇM »¯Aow±µ
/k®® e An y½±i »®«Ak@BQ
k®® ²jBTwA ¾±w j±i Rnk pA SwA ñª« ³ SwoQA±µ RB«B« ºAoM °
° RAp°B\ÇU ©¼i° SL Bî pA :³ SwA ÀiA ° S¼MoU tnj ° nAkzµ ½oT´M
ºAk An BªT]A ¨°od« ° ¨±¦« RBL ° k¯q¼µoPM B´¼®ñ{ ¬±¯B ° Bµ»ze
/k®®ñ¯ j±i ºB´w±µ
¨BªÇU :³ ,SwA »¦ªî ·«B¯oM ½oT´M ,²A±io¼i ° p±v§j ¬AnAk«B«p ºAoM °
¤BªÇ BÇM ° k¯oLÇM nBÇ ³M ¨jo« RjBíw °o¼i ²An nj An j±i RB¯Bñ«A ° Bµ°o¼¯
/k®½Bª¯ ºoLµn »ThL{±i ° ¤Bª º±w ³MAn ³í«B] ±i ° |ÀiA
k®ÇM ° k¼Ç nj S«BTÇwA ° ¬Bª½A ö] ³M ³ ¬B«°od« ° ¬B«±¦« ºAoM °
SwA »½BL¼ñ{ ° ºnAk½BQ n±Twj ½oUxpnA BM k¯±{»« é A° ¬Ak¯p ° RnBwA
k®® S«°B« ° »£jBTv½A nB p°B\U ºBÚnk °oz«B¯ ºBµ³TwA±i oMAoM nj :³@
oÇM ° SoÇ£ k®ÇµA±i oM nj An S¼±« kµB{ ¨B\¯Aow ³ k®{BM ³T{Aj ¼½ °
/jp k®µA±i k®hL§ ºn±UBTñ½j° ©¦ »½A±wn
¦ThÇ« RBLÇ ºAoÇM º±ÇU ° ¬BªÇ½A ¬B«o´Ç ½A nBhTAoQ »£k¯p ¬±a
° xpnAoQ tnj ½A ©¼TwA±i SwA »{pnAoQ ° »®í«oQ »¦ªî tnj ð½ BªT]A
° S¦¼ ¬B{Bî ° K¦ S¼e ¨jo« nB¼TiA nj ©½o ¬Co ¬BMp pA Sí®«oQ
uñí®« w±½ ¶n±w nj ³ »¦ªî jB{nA ° R±îj ½A BU j±{ ²jAj nAo S¼¯Bv¯A
BªT]A p±v§j ¬AoLµn ° ÀiA ºBª¦î ·¯BµA±io¼i ºBÚ±îj ºnB½ ³M SwA ²k{
/kMBTzM
pA y¼ÇM ²j±§C BªTÇ]A ³ B±oQ ¬B´] ½A nj ©µ ðª ³M BÚ±îj ½A °
BÇU An S½oÇzM SwA k®«pB¼¯ S¼¯Bv¯A ³M ApyUC ºB´LªM ° Bª¼Q¬B´¼ ºBµ³®¼w
±w RjBíw ° S¦¼ ° »@BQ ³M ° kzhM RB\¯ jBv ° »£j±§C pA ºj°ke
/kµj
:j±M q¼a °j ,JBT ½A T{±¯ pA ²k¯nB¢¯ ço ³ñ®½A hw ·æÀi uQ
15 ³«k«
° j±{ ²q®« ° @BQ »¢TiBw ºBµ³¯BvA pA ½kæ w±½ »£k¯p ³ñ®½A »ñ½
¬BTwAj ¥¯ ª nj ©½o ¬Co ³ »T¦¼ ° ¬Bª½A ° S¼MoU ºB´wnj ³ñ®½A o¢½j
p°n ©¦ ³M ¬A°n »wnB ¬BMp ³M SwA ²jo BªT]A ¦Th« RBL ©½kU w±½
/jjo£ uñí®«
° ¬Bª½A n±¯ ° S¦¼ ° S¼¯Bv¯A ¤Bª] q¼a oµ pA y¼M ¬BTwAj ½A nj ¬±a°
ºB½B\Çw ° º±®íÇ« R¿BªÇ »½BL½p ° ²jo »¦\U w±½ }h{ nj S¼e
Ç½A ¨BÇ¯ ¨kÇ½j KwB®« SwA ²k¼wn n±´ ³M »´]° ½oT´M ³M ¬Bv¯A » ÀiA
¨nAm¢M ( w±½ ¶n±w o¼vU B½ S¼¯Bv¯A ¤Bª] pA º±UoQ) An ³î±ª\«
/k{BM JBT S¼e ° b°n ¶k®½Bª¯ ¨B¯ ½A j±i BU
¨p¿ omU
²k«C RAn±U nj ³`¯CBM SwA ²k{ o@l ¬Co nj ³ w±½ ¬BTwAj ¼M ¬±a
²k«C RAn±U nj ³ ºA³~ S¼µB« ³ ºn± ³M jnAj j±]° ¬A°Ao ÀTiA SwA
/jnAj Ro½B« SwA ²k{ o@l ¬Co nj ³`¯C BM
³Ç kÇ¯A³TÇ£ ³ñ¯B®Ça :SÇ£ ¬A±U»ª¯ ºoµ±] ° »wBwA ÀTiA ½A BM °
j±´Ç½ ¬BÇ½A±z¼ÇQ pA ÂXÇ« SwA³TÇ£ ¬AoL«B¼Q ºB´¯BTwAj pA ³`¯C ¨ÀwA ºA±z¼Q
/SwA ³Ti±«C
j±M ²k¯A±h¯ tnj ºjo« (|)¨ÀwA oLª¼Q ¬±a j±M ³Ti±«C ¬B¯C pA o£@A Ao½p
³]° _¼µ ³M ³ k½±¢M »½Bµq¼a ³ñ®½A ³¯ k® ±£pBM SwA ³Ti±«C An ³`¯C k½BM
/j±{»ª¯ ¼LU RAn±U ºBµ³T£@BM
j±Ç{ ¨±¦íÇ« BÇU ©½joÇ o@l » n°BQ nj RAn±U BM An ¬Co ÀTiA jnA±« B«
BÇ½ SwA ³Ti±«C Bµq¼a JBT ¥µA ºBª¦î pA ¨ÀwA ºA±z¼Q :k¯A³T£ ³»¯Bv@
/k¯A³T£ ºq¼a ³í§B«»M B½ ° k¯A³T{Aj S¼¯ ¾±w
ºjBMC \¯ »d§Bæ &ASªí¯ Ç 1343 Ç jAjoi 3å ©

16
17
»U±ñ¦« ºB½Ån
·ªµ BM p°n ° ²k¯B{±Q An p°n ¬Bzinj ¶oá Sª¦ ²B¼w ¶joQ :SwA K{
k¼«A ³¯Bi ³ ºo¼ª {°n jo« o¼Q ·¯Bi ° ³Tn°o K{ ¤j BªîA nj »®{°n
²k{ o ¦« »ñ½nBU ° R±ñw nj o¢½j ºBµq¼a ·ªµ ¥X« SwA ¬Bí® ¨jo«
° Ç{°n SwA ²jn±h§Bw nkQ ¤j q½qî ³ ºA³Twn±¯ j± ¤j ·¯Bi B«A SwA
oÇ JA±Çi ©§BÇî nj º° y½¿C»ÇM ¬A°n ° BÇæ BÇM b°n ° SwA »Ç¯An±ÇÇ¯
Bµt±¯B¼ A ° B´¯BªwC pA é¼w° SwA »ª§Bî SwA ³Tz£ »£k®MBU ° »£k®zinj
oUB{ ° oU¬Bzinj k¼{n±i n±¯ pA B{ ° ¬Bzinj SwA »¯B´] ° oUé¼w°
SwA ö£ow j±i »U±ñ¦« nBñA BM ¬Bzinj ¬B´] ¬C nj »¯BªwC ° »¯An±¯ j±@
JA±Çi nj °A k®»« n±Lî yªza y¼Q pA »zhM Rm§ ¡¯nB¢¯n ºBµ²joQ °
pA k®®»« ²k\w ° éA±U º° ÄoTeA ³M ²B« ° k¼{n±i ° ²nBTw ²jpB½ :k®¼M»«
Ç½A pA ° j°n»Ç« °oÇ Ro¼e BM ³Th¼«C ºjB{ ±¯ ð½ nj o¼¯»M ¶o®« ½A
Ç½A xB ºA ³ jnAj °pnC k½B{ ° jjo£»« ¬B«jB{ ²pAk¯A»M yhMb°n ºB½Ån
·ªÇµ BÇM B½Ån ©§Bî ¨B\¯Aow »§° jo»« Ak¼Q Ä°j »¯BªwC ©¦¼ ° »¯A°n Rm§
° ¤j Ç{°n j±Ç ° kwn»« ¬B½BQ ³M jnAj ³ ºq¼¢¯A Ro¼e ºjB{ ° Rm§
ònqM S¼e ° ¬Bª½A «Aj nj ° ²jo k{n R±L¯ @BQ S¼M nj ³ Bª¼wx±i
j±i q¼¢¯AS¢{ ºB½Ån ¶nBMnj ³d§ k®a ° j±{»« nAk¼M JA±i pA SwA ²k{
±¦Ç] pA ³ K¼\î ¶o®« ½A B½C ?¨k½j « ³ j±M »MA±i ³a ½A :kz½k¯A»«
ºAoM ²nBTw ° ²B« ° k¼{n±i ÄoTeA ° éA±U ?jnAj c¼dæ o¼LíU S{m£ ©ªza
Ç½A ° kµj»Ç« k½±¯ « ³M An ºk®ªUjBíw ° ¬Bzinj ¶k®½C B½C ?³a »®í½ «
³ñ®½A B½ jjo£»« « K¼~¯ ³ SwA »£nqM S¼±« ° cT ²js« JA±i ¬B½o]
?SwA ²j±L¯ y¼M »§B¼i ° JA±i B´®½A
19 oi ¨ÀîA
joM nkQ y¼Q An ¥ñz«

Ø ºAoM
°n Ç½A pA k½kÇ¯ y½±Çi nkQ pA oU³Tv½B{ An uñ`¼µ BªØ í« ½A ¥e
¬B¼Ç« nj joM»Ç« VnA ³ÇM º° pA An b°n RnB´ ³ xnA±£nqM nkQ BM An K¦«
jAj boÇ{ º° ºAoÇM ±Ç« ³M±« An j±i n°C S´M ° q¼¢¯A bo JA±i ° S{Am£@
° jAj x±Ç£ xA³Twn±Ç¯ w±½ ¬B®hw ³M ¥«FU ° S j BM ²jn±h§Bw J±í½
©v\Ç« j±Çi ¥Çî oÇ¯ nj Swnj An xq½qÇî k¯po ºB®í«oQ ºB½Ån ºAo]B«
³M ° j±i »¦L RB«±¦í« ° Ro¼~M ºBæ ° ºo jAkíTwA ðª ³M ° SiBw
»¯BªwC ¤B]n ° »e° ¬BLeBæ toTwj nj ³ »æ±~h« »ª¦î ¤±«o ·¦¼w°
ºA²j±§C ºB´MA±i ¥¼L pA ³¯ Jm´« ° S®¼ @BQ w±½ ºB½Ån ³ SB½nj SwA
pA ³¯ ° j±{»« ¼¦U ©µoM ©µ nj ° ¦Th« R¿B¼i ° ³¯Ap°n nBñA pA ³ SwA
j±Ç]° ³ÇM B´®Ç½A o¼¯ ° ²kí« ¾ÀT«A ° »L~î RB¯B\¼µ pA ³ SwA »½BµB½Ån
BÇM ¤j ° SwA »Ç´§A ° »U±ñ¦« ° c¼dæ kænj kæ ºB½Ån ð½ ³ñ¦M k½C»«
Ak] ²jB« ° Sí¼L ¬B´] pA ºj°ke BU ³ JA±i ©§Bî nj q½qî w±½ ºBæ
nj ²k®Ç½C RB¼íÇ A° ° ½Be pA »½Bª¯n°j ³To£ ³MAn ºo¢½j ©§Bî BM ° ³Tz£@
¶k®Ç½C ° ònqM S¼±« ²js« »U±ñ¦« JA±i ½A ° SwA ³Tz£ ©v\« xo¯
/kµj»« An »¯Bzinj
oi ¨ÀîA
oUo½mÇP§j ° oU»¯An±¯ An xq½qî k¯po ·B¼ B½Ån ½A pA kíM ³ ¬BMo´« nkQ
n±Ç ³M An xk¯po JA±i o¼LíU ° k®ªUjBíw ¶k®½C bo{ ³ñ¯C pA y¼Q k½j»«
j±i ¶jA±¯Bi ¥iAj pA j±M ñª« ³ ºoi pA An q½qî w±½ k® ¬B¼M ¤Bª]A
/S{Aj nme oM k½B¼M y¼Q °A ºAoM
Çñ« ±£pBÇM j±Çi ¬AnjAoM ºAoM An JA±i ½A « q½qî ovQ :S£ º° ³M
oÇ£@A ³Ç nAkÇM ¬B´®Q j±i ·®¼w nj An pAn ½A ° ð Uß ±ÖÒ i Aß
× îÒ @
Ò B½Å nÔ }
Ö ~Ö
Ô UÒ ¿
k®¯p»Ç« tkÇe An ±U Sªî BM ¶k®½C k¯±{ ²B£@C ±U ºB½Ån ¬B½o] pA S¯AnjAoM

³îki ° k®»« ð½odU An ¬B¯C SwA »í¼L o«A ð½ ¬AnjAoM ¼M ³ kve ²B¢¯C
nj ³ »UjBíw ¬C pA BU k¯k®M»« nB ³M ° k®z½k¯A»« ±U ºAoM »@B¯oi ¡¯o¼¯ °
³Ç SwA Ç{°n j±Çi ½A ° Gk ¼ÒÖ ðÒ
Ò § A °Ö kÔ ¼Òâ ñ ¼ÒÒ k®® ºo¼£±¦] Sw±U nBT¯A
nBÇñ{C ° Shwow ª{j SwB´¯C pA »ñ½ kve ³ »®«oµA ºB´½±i° «oµA
ß vÖ× ¯¹ß Ö ß§ ¬Ò B ¼Ö z§A
/ ÕL«Ô °Ø kÔ îÒ ¬B Ú ¬Ú Aß SwA ¬Bv¯A
JA±i o¼LíU
ðªÇ ³ÇM ³ ³`¯C ¬B¼M ³M ²B¢¯C jo An oi ¨ÀîA ½A y½k¯A n°j J±í½
:SÇ£ º° ³ÇM ° SiAjoÇQ j±M ²jo
BL®TwA w±½ JA±i pA j±i RB«±¦í«
¼d« ¬C nj B½oL ° ¤À] ¬C BM »¯BªwC ° »U±ñ¦« ¶o®« ¬C ³ ³¯±¢¯Bªµ Bw±½
©§Bî pA Hª¼Tv« ³ j±M »§ ½A ° Sz£ ©v\« Ro¯ nj ²jB« ¾An°B« ºBæBM
nBT¯A nj q¼¯ o¢½j § ³w ³ ©ª´»« ¼®a JA±i ½A pA k{ ±U K¼~¯ K¼
:Sw±U
° S¼e ±¯ ð½ ° k®½q£»«oM An ±U jo ST¼MoU ³ »½B¯A±U Swj ¬Bªµ Ç1
° pBTª« ºBµS¼~h{ pA ³ kµj»« ±U ³M ¨B« Sªî ° ¬F{ S§À] ° |±¦i
/ð Ò ¼Lâ TÒ NÖ Ò ð
Ò MØ nÒ ð Ò §ß m× Ò °Ò ºjo£ BªT]A ·Tv]oM
/ W½jB Ò Ö ¥½°
e× ¸A Ö
ß ß FUÒ Ö «ß ð
Ò ªÙÔ ¦íÒ ½Ô ° jp±«C»« ±U ³M An JA±i o¼LíU pA »Tªv Ç2
oM HMBw ³`¯B®a k®»« ¨BªU « ¶jA±¯BioM ° ±U oM An yTªen ° Sªí¯ Ç3
k½joÇU ¬°kÇM ,jo ¨BªU An yT½B®î ° § dwA
× ° ©¼µAoMA RnA±£nqM Øk] °j
/ oñ
Õ â eÒ o¦
Õ îÒ ð
Ò MÚ nÒ ¬Ú Aß k®»« Sªñe ° ©¦î º°n pA k®»« ³a oµ RnB£jn°oQ
¨BÇ« ·Tv½BÇ{ ° ºnkÇQ Ç§ ·Ç«p¿ ³`Ç¯C ³Mo\U BM ° ²jn±h§Bw jo«o¼Q
j±ÇM Jm´Ç« ° K¼\¯ ¤Be ¼î nj ° ònqM ¶jA±¯Bi ð½ »TwoQow ° S½o½k«
³M k®{BM @BQ kve ° ð{n ³¯±£ oµ pA R±L¯ ¬Ak¯Bi ³ñ®½A ºAoM ° jo ¥ªî
21 JA±i o¼LíU
S½BÇñe S¯AnjAoM ºAoM An j±i JA±i :³ jo xnBw xq½qî ° tn±¯ k¯po
/k®¯qM »Tv½B{B¯ nB ³M Swj ° j±{ ð½odU ¬B¯C nj kve AjBL« ñ¯
BT A w±½ y½¿C»M b°n ° BL½p Ro¼w ° J±i Rn±æ ³ B\¯C pA »§°
pA °A ¶nBMnj j±M »j± ¼®a ·Tv½B{ ³`¯C º° ¤Bw ´ ° ¬BMo´« nkQ jo»«
°A njB« pA ³ ©µ w±½ oUða± njAoM ° jo»ª¯ ½nj ³¯AnkQ ·Bî ° §
/j±L¯ ²o´M»M ºnkQ ö£ o´« ½A pA j±M
k® ºo´«»M xo¢½j ¬Ak¯po ³M SLv¯ k®«joi J±í½ ³ j±L¯ ¼®a B«A
³ SwAk¼Q k®»« w±½ ³M ¬AnjAoM kve pA ºo¼£±¦] ºAoM ³ »{nBw pA ³ñ¦M
° RA°BÇv« BÇM y¯Ak¯poÇ ³ÇM SLv¯ ³ SwA K A±« S j ºB´T®« BM °A j±i
nj ° k{BM ³¦ÄBî u¼Än ° ²jA±¯Bi ònqM ³ ºjo ð½ pA ° k® nBTn ¥«B S§Akî
°A k®¯B« »~h{ Sv¼¯ nBT¯A ½A q] k{BM oLª¼Q J±í½ ¬±a S½Anj ° ¥î
° kve ð½odU WîBM ²B£_¼µ ³ k® nBTn ºn± j±i ¬Ak¯po ° ¬Ak¯Bi BM k½BM
nkÇQ Ç½A ³Ç jnAj nBTÇ¯A »Çv BÇ½C »§° (1)jjoÇ¢¯ ²jA±¯BÇi jAoA ¼M »®ª{j
y¯AovQ »«BªU pA An w±½ ¥¼ÄAowA °) :k½±£»« 3 ·½C 37 ¥~ Ç ½±ñU ow RAn±U nj (1)
:³ k{BM ½A RAn±U ·¦ª] ½A pA j±~ « o£@A (j±M °A ºo¼Q ovQ ³ Ao½p S{Aj»« Sw°j oTz¼M
Ç½A jo»« ð½odU An ¬B¯C kve ° jAj»« c¼]oU y¯AnjAoM o½Bw oM An w±½ Âªî J± í½
ºAoÇM An j±Çi JA±Çi :k®»Ç« xnBw w±½ ³M ³ k®«joi J± í½ Ao½p Sv¼¯ ¤±L
¥MB
° k{BM ¥ªî»M ©§Bî j±i ³ SwA ñª« B½C j±{ ð½odU ¬B¯C kve AjBL« ³ ±¢« S¯AnjAoM
³¯ ³TL§A ?k½Bª¯ ð½odU An ¬B¯C kve ° kµj c¼]oU xo¢½j ¬AovQ oM An w±½ H®¦î ° Âªî
/k®ñ¯ nBÁ »§° k{BM ³T{Aj ºoTz¼M ·
Àî º° ³M ¤j nj SwA ñª« ºnC
pA »í] oMB] pA oª{ M°oªî pA xnkQ pA ©¼µAoMA M»¦î pA k½k] éL 12 k¦] nBdM °
J±Ô
Ô í Ò½ ¬Ò B× °Ò :³ k®»« ¥ ¯ 218 ·dæ nj »X½ke ª nj ¨Àv§A³¼¦î oí]»MA Roe
(kíM ·dæ nj »
n°BQ ·«AjA)
½nj y«±~í« ° ³Twn±¯ k¯po pA An j±i SLd« ° § nA±£nqM ° ²jn±h§Bw

»£kÇ¯p ³Tñ{±Ç¯ ¥Ç£ ¬±a ³ An Ro¼w @BQ ° Rn±æ BL½p k¯po ½A ° k®@
An yL¦Ç ° b°n ³ñ¦M º° ·¯Bi ¬Ap°o ïAoa k®¯B« ° ²k¼zhM S®½p An J±í½
/¨Bi ·z½k¯A »µp ,¦ oñ »µp ?k½Bª¯ ¨°od« ³¯AnkQ o´« pA SwA ²jo {°n
¬B{j±i ³`¯B®a ° k¯A³Tz£ ¥Tv« »£k¯p nj ° ²k{ ònqM y¯AovQ o½Bw
ºBµnBÇ pA ºnB¼ÇvM HíLÇ ³ k®Tvµ ºk®«°o¼¯ SîBª] ¹ LÒ ~Ö îÔ Ô LÖ Ò °Ò :k®T£@
nj ³ k¯A²jo x±«Ao ¬B¯C j±{»« ²nAjA ¬B¯C Swj ³M ònqM ¬Ak¯Bi ½A »£k¯p
(¥L
·dæ pA »
n°BQ ·«AjA)
xoÇ¢½j j¿°AoÇM An °A ° S{Aj»Ç« Sw°j An w±Ç½ J± í½ »®í½ ²jß ¿× °ÒÖ A
× îÒ ²Ô o Yß ÆÖ Ô½ °Ò ³Ô LØ JÔ
/ jAj»« c¼]oU
:k½±£»« º° ¶nBMnj ¤B]n nj »{B\¯ SwA ²k{ é
A° W½ke k®w nj ³ oª{ M°oªî
²j°qÇA j±Çi pA (»íÇ]) oMBÇ] ºB´MBTÇ nj An »X½jBÇeA ° SwA ºnBLTîA»M º°An nB¼vM °A)
/(/SwA
³ nBLe¿A Kí k®¯B« ºjAoA o pA SwA ²j±M RAn±U nj ³ »L¦« S£ ¬A±U»« B½C
nj ³ñ®½A BU SwA ²k{ é½B{ ¬B¯Bª¦v« ¼M SwA ²j±M é¦« RAn±U pA ° ³T{Aj S½j±´½ · MBw
nj W½ke Rn±æ ³M An ¬C oª{Moªî ¥¼L
pA º± U»M jAoA ¨Àv§A³¼¦î jBæ Roe ¬B«p
¥ªî»ÇM »ª§BÇî ° o¼MkU»ÇM ºjoÇ« An nA±£nqM J± í½ ° k¯A²jAj ¬B¯Bª¦v« jn±i ³M ° ²jn°C
?k¯A²jo »oí«
RAn±U ¬C »¦æA éL®« ³ SwA »wBwA»M RBí½B{ ¬Bªµ pA ½A ³ k½±¢M »v o£@A k½B{
³í¼{ ºB´MBT nj ° ²k«C nj W½ke Rn±æ ³M pAjoQï°nj jAoA Swj ³M ° SwA ²k{ ½odU
/k{BM ³T¢¯ Aq£ ³M »®hw SwA ²k{ ozT®«
B´¯C Sdæ «B k®v½±¯»« j±i ºB´MBT nj An nBLTîA»M nBLiA ½A ³ Kµm« ºBª¦î °
/k®Tv¼¯
23 JA±i o¼LíU
ö£ A±î pA ²pAk¯A ³a BU ° k¯j±M nkQ S½B®î ° § jn±« ke ³a BU »j±@

ke ³a BU nA±£nqMnkQ ½A ³ k®®»ª¯ ³]±U ©µ ¬¿A ° k¯k{»« k®«²o´M ³¯AnkQ
° nBñ{±Ç«A oÇ ozM ºnC k½Bª¯»« An RA°Bv« ° S§Akî RBîAo« ¬B¯C ³M SLv¯
njAoM ° ¤Bwjoi w±½ ³ k®®¼M»« An ½A ²jo pBM ©za ¬B®½A SwA ¥B
°j ½A ³ñ®½A k½B{ ° k®Tvµ nkQ § jn±« k¯o¢½j njB« pA °joµ ³ xoTña±@
/SwA ²j±L¯ o¼YFU»M ¬AnjAoM kve ð½odU nj k¯A²j±M o¢½j njB« pA njAoM
²Ô ±Ôi ÒA °Ò Ô wÔ ±Ö ¼ÒÔ § A ±ÔÖ §B × Öl Aß (7) ¦Äß B v¦

×Ø ß§ RB Õ ×½C ³ Uß ±ÖÒ i Aß °Ò Ò wÔ ±Ö Ô½ |â ¬Ò B × kÖ Ò §Ò
Ò wÔ ±Ö Ô½ A±Ô¦ÔT Ö AÔ (8) L à «Ô ¤à À × Ö îÔ Ô LÖ Ò °Ò B Ø®«ß B ×®¼Mâ ÒA × Aß Ke
Ò Òâ § B×¯B ×MÒA ¬Ú Aß ¹Õ LÒ ~ Û ÒA
ÓB«± Ò ² kß íÖ MÒ Ö «ß A± Ô¯±Ôñ ÒU °Ò ©ÔÖ ñ¼M ÒA ³Ô ]Ö °Ò ©ÔÖ ñ Ò§ ¥Ô OÖ Ò B Ó nÖ ÒA ²Ô ±Ö eÔ oÖÒ A °ß ÒA
KÙ Ô AÖ S
ß MÒ B¼ Ò |â ²Ô ±ÔÖ Ö§ ÒA °Ò Ô ½Ô A±Ô¦TÔ Ö ÒU ¿× © yÔ Ö «ß ¥Õ ÄB × ¤B × (9)@ Ò ¡ß B æ
Ò w± ×
(1å) Ò¦îß B × r
Ö Ô ®Ö Ô ¬Ö Aß ¸ß nB¼ v§A
Ú è Ô íÖ MÒ ³Ô Ö ß TÒ ¦Ö ½Ò
¨jo« ºAoM »½Bµ³¯Bz¯ y¯AnjAoM ° w±½ »£k¯p nj ð{ ¬°kM :³ª]oU
B« nkQ jq¯ º° njAoM ° w±½ :k®T£ ³ ²B¢¯C (7) jnAj j±]° °Bñ\®@
nj B« nkQ HªTe ° ©½k®«°o¼¯ »TîBª] B« ³ñ®½A BM k®Tvµ B« pA oU J±Ld«
ð½ ³ÇM An °A BÇ½ k¼ÇzñM An w±½ (8) SwA ³Tn °o »dA° ²BLT{A
° jjoÇ£ Bª{ ³]±T« ¬BUnkQ SLd« BU k¼®ñ¼M »«±¦í«B¯ ¼«pow
w±½ :S£ ¬B¯C pA »ñ½ (9) k½±{»« ³Tv½B{ »«jo« ²B®£ ½A pA uQ
nj An º° k¼µkÇM ¨B\Ç¯A °A ¶nBÇMnj ºnB k¼µA±i»« o£@A ³ñ¦M k¼zñ¯ An
(1å) k¯o¼£oM An °A ¬Anm¢µn èíM ³ k½pAk®¼M ²Ba ¬À ²B¢¼h«
A°nB¯ SªÚ
nB¼vM K¦ S¼e ° °Bñ\® ¨jo« ºAoM y¯AnjAoM ° w±½ »£k¯p ¬BTwAj
° ¦ n±~U ð½ SwA q¼¢¯A RoLî ½Be ° ²k¯p±«C ºBµ³Tñ¯ ºAnAj ° xpnA oQ
k®TÇv¯A±TÇ¯ BÇ½ k®TÇwA±h¯ ° SvM y¯ w±½ ¬AnjAoM q« nj ³ ¨Bi ·z½k¯A
ºBµBÇi Fz®Ç« k®®Ç ¬°o¼ÇM j±i q« pA An ²BLT{A ¬C ,c¼dæ oñU ° o¼MkUBM
¬±¯B ° »í¼L S®w ½A ° jn°C ¤BL¯j ³M An ºjB½p nA±£@B¯ VjA±e ° k{ ºo¢½j
° g¦U [½BT¯ j±{ ³T{Am£ ¦ ° ²BLT{A oM ºnBtBwA ° ³½BQ o£@A ³ SwA »«±ªî
/S{Aj kµA±i ºnA±£@B¯
½A ³ j±M ½A SiBw od®« An w±½ ¬AnjAoM ³ »«Bi ° ¦ n±~U ¬C
nAjn±ioM ¬C pA »j± nj ³ J±í½ ·¯AnkQ o´« pA ¥B ¥¼ÄAowA k®«°o¼¯ ¬Ak¯po
25 A°nB¯ SªÚ
¬B¯C ¶nBMnj oMk« ° o½k« nkQ ½A ¬±®@A ³ »T§Akî ° RA°Bv« pA ¥B ° k¯j±M
·½BÇ« ³Ç An j±Çi nA±£nqÇM nkÇQ ;»¯AjB¯ ° »«Bi S¦î ³M jnAj»« ¤±ªí«
pB¼TÇ«A ±Ç¯ ð½ J±í½ S§À]° Sªî ¼ªµ ° j±M ¬B{nBhTA ° ºk®¦Mow
³¯±Ç£ oµ n±inj ³ An ¤Bw ´ nkQ ½A j±M ²jAj ¬B¯C ³M ¨jo« ¬B¼« nj »æBi
° w±Ç½ B« nkQ :k®T£ ° k¯jo ²jA±¯Bi o«A nj »T§Akî»M ³M ©´T« j±M ÄoTeA
²nAjA An »£kÇ¯p ³Ç B« pA oTz¼M Sv¼¯ ³TiBw ºnB °j ¬C pA ³ñ®½A BM An xnjAoM
°o ¬C nj º° ³ SwA »®{°n ²BLT{A ° »µAoª£ ½ A ° jnAj»« Sw°j ©¼®»«
¬AnjAoM q« nj ³ »¦ n±~U ¬C j±M ½A (1)L«Ô ¤à ¹×
Ò Òâ § B¯B ×MÒA ¬Ú Aß SwA ³Tn
Ç½A º° ¶nBÇMnj w±½ ¬AnjAoM ºA°nB¯ RB«Ak

A S¦î ³ j±{»« ²jBTwA ©½o ¬Co
pA (1)
:k®T£ ° k¯jo SLd« nj è¼íLU ° »T§Akî»M ³M ©´T« An J± í½ ²BLT{A ° ¦ º°n pA :³ j±M
³ j±{»« ²jBTwA SwA Swj nj Âí ³ »UAn±U RAn±U pA »§° BØ® «ß B×®¼M ÒA × Aß KeÒ
Ø A ²Ô ±iÒA°Ò w±
Ô ¼ÒÔ §
WîBM ½A ° ²k½pn°»« SLd« oTz¼M º° ³M SwA ²j±M J± í½ ºo¼Q ¬B«p k¯po w±½ ¬±a
ºAoÇM ° ²kÇ½j JA±Çi ³íj °j w±½ ½A oM ²°Àî ° SwA ²k{ º° ¬AnjAoM kve ð½odU
SwBÇ½n ¬BÇ¯C oÇM ²k®Ç½C nj w±Ç½ ³k¯A²jo BL®TwA JA±i °j ¬C pA ¬B¯C ° ³T£ y¯AnjAoM
/k®TiAk¯A ²Ba ³M An °A º° ¶k®½C SwB½n pA ºo¼£±¦] ºAoM ° k®»«
º° ° ²jo ¥ ¯ xnkQ ºAoM w±½ ©µ An ¬C ° ²joñ¯ o@l oTz¼M JA±i ð½ ¬Co
»§°
BÇM w±Ç½ ³Ç ©½nAk¯ »¦¼§j ° ñ¯ ¥ ¯ j±i ¬AnjAoM ºAoM An SMA±i :³ SwA ²jo xnBw
³`¯B®Ça 5 ³Ç½C nj k{BM ²jo ¥ ¯ y¯AnjAoM ºAoM An j±i JA±i ° ²jo S§Bh« nkQ n±Twj
Ò Uß ±ÖÒ iAß × îÒ @
ð Ô ÒU¸×
Ò B ×½ÅnÔ }~Ö Ú ÔM B×½ :S£ w±½ ³M J± í½ :³ SwA ²k«C ©½jo o@l H MBw
¥ªî nkQ n±Twj ³M S{Aj BT
A °A »£jA±¯Bi S¼MoU ³`¯B®a w±½ ³ kwn»« o¯ ³M ¼®a
²kÇ«C o¼wBÇU èíM nj ³`¯C ½AoMB®M SwA ²joñ¯ ¥ ¯ y¯AnjAoM ºAoM An j±i JA±i ° ²jo@
:³ SwA ²k«C »w°jo ³M J±v®« ·«±®«nj° k¯k{ ²B£@C º° JA±ipA w±½ ¬AnjAoM³SwA
(kíM ·dæ nj »
n°BQ ·«AjA)
° ¦ ·z½k¯A ½A ¤BL¯j ³M Sz£ g¦U VjA±e ³ªµ ¬C Fz®«° SvM y¯ w±½
³M k¯jAj SLv¯ J±í½ ³M ³ SLd« nj è¼íLU ° »T§Akî»M én ºAoM ¨BÚA ½A
° ³T½o nkQ ¥ñz« ½A ¥e ºAoM ¬B¯C o¯ ³M k®TiAjoQ o¯ ¤jBLU ° Rn±z«
°A Ao½p jnAjoM Swj SLd« nj è¼íLU ½A pA ³ jo Sd¼~¯ ¬A±U»ª¯ An ³TiBL§j
oÇM zî nj »µAoª£ ½A ³ SwA ²Aoª£ xnjAoM° w±½ ³M zî nj ºnk ³M
nj y¯pow ° jBT¯A ±¯ _¼µ j±]±« ÄAo ° ³Mo\U ©ñe ³M ° ²k{ {°n ³ªµ
:k®»ª¯ o¼YFU º°
(¥L
·dæ pA »
n°BQ ·«AjA)
S¢M ðÇ½Bñ½ ¬±íª{ ðÇ½jq¯ ³M # S´¯ pAn ° jo nkÇQ ÀÇi
¤BXÇ«A ½oÇ pA »«ÀÇwA ½ovÇ« ³Ç SwA j±´Ç½ gÇ½nA±ÇU ° RAn±ÇU K¦Ç« Ç½A Fz®«
/k®T{Ak®Q g½nBU RBª¦v« pA ©© ° k¯k{ B®{C ¬C BM nBLe¿AKí@
:k½±£»Ç« ¬Co
Ç1 :jnAj j±]° ÀTiA ¶jB« °j RAn±U ° ¬Co
¼M jn±« ½A nj ³æÀi
S¯AnjAoM ºAoM An SMA±i ³ jo xnBw °A ° jo ¥ ¯ xnkQ ºAoM An j±i JA±i w±½
¬C ° k½j An ºo¢½j JA±i pBM °> :SwA ²k«C 9 ·½C 37 ¥~ ½±ñU ow nj RAn±U nj »§° ±¢¯
²jpBÇ½ ° ²BÇ« ° JBTC ²B£@B¯ ³ ¨k½j »MA±i o¢½j nBM ð®½A ³ S£ ²jo ¬B¼M y¯AnjAoM ³M An
w±½ ¬AnjAoM :³ j±{»« ²jBTwA RAn±U pA ©½jo ²nB{A ³`¯B®a Ç2<k¯k{ ©i « oM ²nBTw
çoí« nj An º° ¬C pA ºo¼£±¦] ºAoM ° k¯k{ é¦« xk®ªUjBíw ¶k®½C pA °A JA±i ·¦¼w° ³M
° w±½ ³M J± í½ ³ k¯jo ©µ±U ¬B¯C :k½±£»« ¬Co
»§° k¯jn°C nj JAmî ° nBz ³ªµ ¬C
²BÇa ³ÇM An w±Ç½ ³Ç Sh¼¢¯A oM An ¬B¯C ¦ ©µ±U ª¼µ ° jpn°»« SLd« oTz¼M xnjA oM
³ j±M ½A ¥ªî ½A pA ¬B¯C n±®« ° k¯jAj nAo
nA±£@B¯ VjA±e ³ªµ ¬C o¼v« nj ° k®TiAk¯A
SwB½n pA ³ñ®½A ³¯ ©Ôñ¼MÒâ A ³Ô ]Ö °Ò ©ÔÖ ñÒ§ ¥Ô OÖ Ò :k®T£ ³`¯B®a k¯n°C nj j±i nB~d¯A nj An nkQ SLd«
/k½±£»« RAn±U ³`¯B®a k®® ºo¼£±¦] º° ¶k®½C
27 ³¯Bª§B jB´®z¼Q
³¯Bª§B jB´®z¼Q
pA yµ±ñ¯ n±d« oM ¬B¯C ¬B®hw ° j±M ³¯B«od« Â«B ³ Rn±z« ³v¦] nj
RBwBveA k®T£ hw ³¯±£ oµ pA jp»« n°j è¼íLU én ºAoM »½±]²nBa ° nkQ
¤BÇe nj ° ³TÇz£ K§BÇ ¬BzUo¼~ÇM ° ¥Çî oM ° ²jo ¬B¼ Shw ¬B¯C k®U
K¦Ç« ³M é]An k®µA±i»« j±{»« ³To£ ¦ RBª¼ª~U HL§B ³ S¼¯BL~î
° k½C»« y¼Q ¨±~í« w±½ Tz pA hw »µB£ k¯o¼¢M ©¼ª~U WdM jn±«
¶q½o ©ñe ³M H¯B¼eA ° j±{»« ±¢T£ ¨±¦í«B¯ ·¯ ð½ ³M º° k¼íLU pA »¯B«p
° j±{»« ©v\« ¬B¯C o¯ nj k¼íLU ° ¥T ²B®£ »£nqM »£jA±¯Bi S¼MoU ° ºo
én ºAoM ° j±{»« SeAnB¯ ²B®£ ³M ¬k{ ²j±§C pA ¬Bz¯Ak]° S¼¯BL~î ¼î nj
/k®µj»« ³M±U k½±¯ j±i ³M »TeAnB¯ ½A
° q¼Ç«C S½B®Ç] ¬B®hÇw ³Ça º° JB¼ nj :³ jnAj oLi ³a q½qî w±½
° g¦ÇU ° ð½nBÇU ¶k®Ç½C ³Ça ° ²k«C ¬B¼« ³M xk¼íLU B½ ¥T ¶nBMnj »@B¯oi
b°n ºBæ pA ³ @BQ nBñA ¬Bªµ BM °A k®®»« »®¼My¼Q °A ºAoM An ºn°C[¯n
/SwA ö£ow jo¼£»« ³ªzaow y«±~í« ° ³¯Bj±@
SdU xA³Mo\U © ¬Ak¯po ³ jnAj oLi ³a nA±£nqM ° ²jn±h§Bw J±í½ °
§ nB´ A ° ²k¯Bwn
AoA ke ow BU An ºo¼£@²jo Ôi ° jBT¯A k®U RBwBveA o¼YFU
° k®®»Ç« o¼LíU SLd« nj »µAoª£ ° »¢TiBL§j ³M w±½ ¶nBMnj An °A ·¯AnkQ
oÇvQ ° nkÇQ Ç½A TiBÇw Ak] ¶nBMnj ¨±µ±« ºAo]B« ½A ³M ¬jAj ³ªUBi ºAoM
nBñA ¬Bªµ BM RB¯B½o] ½A pA oLi»M J±í½ ºnC k®µj»« B´½En ° ³T£ B´®hw
j±Çi ¬Ak¯poÇ RjBíÇw ¶nBÇMnj k®»Ç« x°AoÇU R±LÇ¯ b°n pA ³Ç j±i @BQ
BU SwB\ pA ²n R°BU ¼LM /nkQ oñ ©µ ½ A ° Sv¯Ak¯po oñ ¬C kz½k¯A»«
?B\ ³M
³¯ÀBî JBhT¯A
Rk{ ºB´T®« ³M ¥´] ° ¥î ¶pnBL« ³ tBve é ±« ¬C nj J±í½ ¬Ak¯po
¬Ak]° ©µ ° k«C»« ¬B¼« ³M w±½ k¼íLU° ¥T pA hw ©µ ° j±M ²k¼wn j±i
nBñA ¨B\¯Aow ° k®To£ An j±i ©¼ª~U ²oi¿BM /j±M SeAnB¯ ²B®£ JBñUnA pA ¬B¯C
³ ¨jo« pA ºnB¼vM ¥X« ° k«C K§B ¬Bz¯Ak]° ° Ro ©ñe oM ¬B¯C »®«oµA
q¼¯ ¬B¯C k®®»« ²j±§C An j±i ³M±U k½±¯ BM »§° k¯±{»« SeAnB¯ ²B®£ pA H¯Ak]°
/k¯jo ooM B½ k¯jAj ¼hU ³M±U ²kî° BM An ¬Ak]° »TeAnB¯ ½A
k¼íLU° ¥T jB´®z¼Q °j pA j±M oU¥ Bî ¬Ao¢½j pA ³ ¬B¯C pA »ñ½ jB´®z¼Q L
³ An »µo£ :S£ °A k¯k{ o~®« y½±i njAoM Tz pA ° k¯jo JBhT¯A An ¨°j
° SwA SLd« ¶jB« é¦ B« j±~« ?©¼½Bz¢M ¬Ak¯jBM Aoa j±z£ ¬A±U»« Swj BM
»]B¼TeA ° j±{»« ¨B\¯A Swj n°j ¥d« ð½ ³M w±½ ¬k®ñA BM n±®« ½A
k¼® ¬B´®Q SwB´¯A°nB ²An ow ³ ²Ba ¬À ²B¢¼h« nj An º° Sv¼¯ °A Tz ³M
BM ° k®MB¼M An º° k®zñM JC ²Ba ¬C pA k®½C»« ³ »«B¢®µ ¬Anm¢µn èíM ³@
° SLd« ° k{BM ¬B´®Q nkQ ©za pA ³z¼ªµ ºAoM ³ k¯oLM Swj n°j
B¯ ³M j±i
|â ²Ô ±§ Ò wÔ ±Ö Ô½ A±¦ ÔTÖ ÒU¸× © yÔ Ö «ß ¥Õ ÄB × ¤Ò B × kÇ½C nj BªÇ{ nB~dÇ¯A nj º° · Àî
Ô ÒA °Ò
HUoÇ ³Ç ©µ ¬AnjAoM o½Bw Ò¦îß B × r®ÔÔ ¬Ö Aß ¸ß nB¼ Ò v§A
Ú èí Ô MÒ ³Ô Ö ß ÒTÖ¦½Ò K ÔÖ S
Ø A ß MÒ B ¼Ò×
nBñT½B®Ç] ¬±Ça ° j±M J±i q¼¯ ¬B¯C »£jA±¯Bi S¼MoU ° k¯j±L¯ »@BQB¯ ¨jo«
º±i ° »½±\«BT¯A ¶q½o º°n pA w±½ ¶nBMnj ¬BzUBª¼ª~U k¯j±L¯ ºA³oe
¼d« k®TwA±i»« SwA »í¼L o«A ð½ ³ kve o¼YFU SdU ³ñ¦M j±L¯ »£k¯nj
K¦Ç] oTz¼M ¬B¯C ¬Bª£ ³M An nkQ SLd« ³ K¼ n j±]° pA An »£jA±¯Bi »£k¯p
°n ½A pA So£»« ¨B\¯A w±½ k¼íLU ¬Bªµ ³M »®í« ½A ° k®® »§Bi j±M ²jo@
¾AnC BUA ³M ³ j±M »½B´¯ ©¼ª~U ½A ° k¯jo S½±U An k¼íLU jB´®z¼Q ¬B¯C ·ªµ
/k{ K½±~U
29 ³z¯ ºAo]A po
j±M ³¯B´¼w
ð½ nkQ Tz Á °AØ Ao½p k¯jBT¼¯ j±i nkQ k¼íLU B½ ¥T oñ ³M ²B£_¼µ ¬B¯C
k¯joÇñ¯ K½±~ÇU An w±½ ¥T ³ ºjAoA ¬Ak]° ° j±M »îBªT]A ònqM ö]
pA ºjB½p j°ke BU nkQ k¼íLU B½ ¥T H¼¯BY ° k{»ª¯ ©µ ònqM ö] ½A ³M »An
ònqÇM ¬Ak¯BÇi ·§Bw ½k®a º°oMC ° jo»« © ¬B¯C »îBªT]A S¼X¼e ° ¬p°
° w±Ç½ ³ÇM ¬B{nkÇQ Aoa :³ k¯j±M ¬Ao¢¯ ¬B¯C HX§BY ° Sn»« ¼M pA dwA
nB~dÇ¯A nj An nkQ SLd« ³ k®®ñM ºnBk½BM ° jpn°»« SLd« oTz¼M xnjAoM
k¯B«»ª¯ » BM SLd« K¦] ºAoM »î±±« nkQ k¼íLU B½ Tz BM ° k¯n°C njj±i
¬B¯C K¼~¯ ²jA±¯Bi u¼Än ·½Bw o½p ³ »Unk ° Rke° ° éªØ \ ÒU ¬C ²°Àî ³M
³¯B´¼w ·z¯ ð½ ³ J±í½ k¼íLU B½ ¥T ·z¯ ½AoMB®M Sn»« ¼M pA j±M ³Tz£@
/jjo£ é A° Rn±z«° WdM jn±« ¬B¯C ¼M k½BL¯ j±M
SwA ñª« ³ SwA ºo«A k¼wn ¬B¯C »½B´¯ K½±~U ³M ³ w±½ k¼íLU B«A
·¦¼w° An ¬C ° k¯n±hM K½o° k¯o¢®M ¬C oµB ³M J±í½ ¬Ak¯po k®¯B« ºjAoA
/k®µkM }¼hzU nkQ SLd« K¦]
³z ¯ ºAo]A po
¬AnjAoM ° So£ nAo K½±~U jn±« ³¯B«od« Â«B ¼d« ð½ nj k¼íLU ·z¯

ºj±MBÇ¯ nj An j±i RjBíw ° »£nqM ³ o¢½j jAoA pA ºnB¼vM ¥X« w±½ ¨Bi
po nj ²B¢¯C k®® Ao]A An y½±i ·z¯ :k®To£ ©¼ª~U k®®»« ±\Tv] ¬Ao¢½j
³\¼T¯ ¼®a Rn±z« ½A pA ° k®TiAjoQ º±¯BY Rn±z« ° o¯ ¤jBLU ³M ¬C ºAo]A
¬°o¼M o´{ pA c½oU ° xjo£ ¨B¯ ³M An w±½ k½BM Svµ »Tª¼ oµ ³M ³ k®To£@
ð½ BM ©¼ª~U ½A ºAo]A ºAoM »§° ©¼® y¯B´®Q o¯ jn±« ²Ba ¬C nj ° ©½oLM
j±i |±~h« S¯B ¬C BM ³Mo\U BM nkQ ³ k¯k½j»« ¬B¯C k¯j±M °oM°n ¥ñz«
w±½ ³ k{»« jB´®z¼Q ÂX« o£@A° SwA w±½ e K A±«
B¼TeA ¤Bª BM
©Çµ ° k®Ç S½Bn K¦] ©µ ³ ³¯Bª¼ñe ¬B¼M ±¯ ð½ BM j°oM ¬°o¼M o´{ pA
/j±ª¯»« jn An jB´®z¼Q ¬C ° jo»« é¯B An ¬B¯C jq¼¢¯B¼¯ oM An »®ª{j
j±M ³¯AoMk« ° ³¯Bª¼ñe »¦¼i w±½ ¬AnjAoM ³M SLv¯ J±í½ nBTn ³ñ®½A BM
w±½ ³M SLv¯ ¬B¯C nBTn ¶nBMnj k®«joi nkQ ³ k¯jo»« tBveA ©© ¬B¯C
/SwA ¬Bª£kM »ª@
w±Ç½ ¬AnjAoM :³ j±M ²jo nj ¤A±eA ÄAo pA ©µ ²k½j B¼¯j nkQ ³ñ¯B®a
ºjow ±¯ ð½ ©µ º°n oM k®Tv¼¯ SLd«BM ° ö£ Bµnk ¬C º° ³M SLv¯ o¢½j
S@A qÇ¯ ¶joQ o½p ³ªµ B´®½A »§° k{»« tBveA J±í½ ònqM ¬Ak¯Bi ¬B¼« nj
/pAn kTA ¬°oM ²joQ pA ³ j±L¯ Sd¦~« ° j±M oµB e°
31 ²k¯oM ·Moe
³Ô Ö¦wß nÖ ÒA (11) ¬Ò ±Ö dÔ æB ß ×®Ò§ ³Ô Ò§ BØ¯Aß °Ò × îÒ B Ø®«FU ¸× ðÒ

Ò wÔ ±Ö Ô½ Ò §B «× B×¯×BM ÒA B ×½ A±Ô§B ×
¬Ö AÒ Ôâ ¯qÔ dÖ ¼ÒÒ § æØ â Aß ¤B × (12) ¬Ò ±ÔÖ ß B ¡× Ò ³Ô Ò§ B ×Ø¯Aß °Ò K
Ö íÒ Ö¦Ò½ °Ò éÖ ÒUoÖ Ò½ ÓAkÒ B ×®íÒ «Ò
Ò
Ö ß § A ±ÔÖ §B × (13) ¬Ò ±ÔÖ ¦ ß B× ³Ô Ö®îÒ rÖ
Ö Ô ¯ÒA °Ò K
Ô ÖÄmÙ §A ³Ô ¦Ò Ô@F ½Ò ¬ AÒ BÔ i× AÒ °Ò ³â MAß ±Ö LÔ µÒ mÖ ÒU
(14) ¬Ò °Ö ÌÔ ºß B×òÒ ÓAl Aß BØ¯Aß ¹Õ LÒ ~ Ö îÔ Ô LÖ Ò °Ò KÔ ÖÄmØ ß §A ³Ô Ò¦Ò@ ÒA
nj ³ñ®½A BM »¯Aj»ª¯ ¼«A w±½ ³M SLv¯ AnB« Aoa nkQ :k®T£ :³ª]oU
° jo`M BU SwoM B« BM An º° Ajo (11) ?©¼Tvµ }§Bi °A »µA±io¼i
°A »½Ak] èd« ³M « S£ (12) jo ©¼µA±i e An °A ° k® ºpBM
An °A òoÇ£ ° k½±Ç{ ¥BÇ BªÇ{ ³Ç ©woU»Ç« ° ¨±{»ÇÇ« SeAnBÇÇ¯
°A òo£ ©¼Tvµ ºk®«°o¼¯ SîBª] ³ B« ¬j±M BM o£@A :k®T£ (13)@jn±hM
(14)j±M ©¼µA±i nBñ´LU B« HªTe jn±hM An
²k¯oM ·Moe
³Ç SwA oµBÇ Çe ° » ÀÇiA S@A qÇ¯ K¼Ç n oM ¦vU ¥½Bw° pA »ñ½
S@A q¯ ½A° k®®»« ¬C pA An ²jBTwA oX@Ake ½oe oñ o¼hvU ºAoM ¬±¼wB¼w
Ø
SwBµ³Moe ½oU²k¯oM pA »«o¯ ³ªµBM k¯A±i »wB¼w S@A q¯ An ¬C k½BM ³ » ÀiA
o oñ oM Sª½À« ° »«o¯ BM ° jAj ²±¦] Sw°j tBL§ nj An j±i o£@A ª{j
pA ºnB¼ÇvM ° jn°C»Ç« nj j±i nB¼TiA nj An °A S½j±]±« ° »Tvµ k{ ¦v«
¬B]³Çz½n ° K¦ BªîA BU ³¦¼w° ¼ªµ ³M RBª¦P½j tBL§ nj nBªíTwA ¤B ªØ îÔ
/k¯A²jo l±¯ o¢½j ºBµS¦«
» ÀÇiA S@A qÇ¯ Ao½p k¯jo Ao]A An j±i ³z¯ ²An ¼ªµ ³M J±í½ ¬Ak¯po
»®¼o »¯Bª£kM oM »{±Qow j±M B«o ©ñe J±í½ ¬Ak¯Bi ¼M ³ »æ±~h«
ºBñUA ³M J±í½ ¬Ak¯po ³ j±M ºke ³M oµB e ° S@A q¯ ½A ° j±M ²k®ñA
/k®½±¢M hw ©ñd« ° »®« y½±i nkQ BM k®Tv¯A±U ¬C
BÇM :k®T£ ° k¯jo çAoTîA y½±i nkQ ³M oµB e ¼ªµ ºBñUA ³M ¬B¯C
B« Aoa SwA ³LÄB{»M ° }§Bi w±½ ³M SLv¯ B« »µA±io¼i ° SLd« ³ñ®½A

ß ×®Ò§ ³Ò§ BØ¯Aß °Ò wÔ ±Ö Ô½
,( ¬Ò ±Ö dÔ æB × îÒ B Ø®«F
Ò ÒU ¿× ðÒ
Ò §B «)
× ?»¯Aj»ª¯ ¼«A º° ³M SLv¯ An
° xjoÇ£ ºAoÇM Ajo ©¼µA±i»« B« ,©¼®¼M»ª¯ »¯Bª£kM ½A ºAoM »T¦î B« ,o¼i
jn±« ke ½A BU ³ B« q½qî njAoM ½A Sv¼¯ ³Tv½B{ ©½°oM Aodæ ° ïBM ³M c½oU
³¯±£_¼Çµ °A Çe nj ³Ç BÇ« k¯BªM ¨°od« xjo£ ° c½oU pA Svµ B« ³ Àî
ºA±µ pA ° k½B¼M c½oU ° xjo£ ³M B« BM Ajo k½BM HªTe ½AoMB®M ©¼®»ª¯ »µBU±@
°o¼¯ k½k\U ° RÀî S½±U ºAoM ° k½Bª¯ ²jBTwA Aodæ é¼w° ºB ° jApC
/K íÖÒ ¦Ò½ °Ò é ÒUo Ò½Gk B ×®íÒ «Ò ³Ô Ö¦wß nÖ ÒA jpAjoPM ºpBM ³M j±i
Bz¯ °
K¼\î ¥ñz«
nBTÇn ¶joÇQ oÇ½p ,¬Ak¯poÇ ³ÇM SLv¯ An j±i »¯Bª£kM ³ k®«joi J±í½
k¯A±U»ª¯ °A SwA ²k{ »L¼\î ¥ñz« nBaj S{Aj»« ¬B´®Q y½±i ·¯Bª¼ñe
¬BÇ¯C »®ªÇ{j Rn±Çæ Ç½A nj AoÇ½p ©Tvµ ¬Bª£kM Bª{ ³M « :k½±¢M Hd½oæ
k®® Ao]A Rk{ ¤Bª BM An j±i RB ½±®«
Ø ²joQ»M SwA ñª« ° j±{»« ð½odU
° kÇ¯AjoÇ£ g¦U ²k½j ¬B´] o¼Q ¬C oM An »£k¯p »£jA±¯Bi ° »¦iAj S«±~i °
k¯nAj nB¼TiA nj An dwA ònqM ¬Ak¯Bi »£k¯p ²nAjA HL½oU ³ º° k®«°o¼¯ ¬Ak¯po
° k®½BªÇ¯ ºnBTnkÇM oTña± njAoM °j ¬C ° nkQ ³M SLv¯ k®¯A±U»« ³ B\¯C BU
¤Bª BM °n ½A pA k®¯Ajo£ ¥½kLU »ª®´] ð½ ³M An »£jA±¯Bi ÄnC ° x±i »£k¯p
»£kÇ¯p y«AnC «BÇ ³ An oµB e ° » ÀiA S@A q¯ S½Bîn k½BM
B¼TeA
/k®ñ¯ »¯Bª£kM nB´ A ³¯±£_¼µ ° k½Bª®M SwA
KLw °j
¥ «FU
Ø Bªí«
Ø ½A ¥eØ AoA nj ° jn°C nBz j±i q« ³M ³a oµ ²j±«pC nkQ
³M
±Mo« An w±½ Z°oi ºAoM ¬kz¯ »An S¦î ³ k½k¯ ºA²nBa ½A q] jo@
33 KLw °j
« ³ñ®½A S¦î :S£ °A kµk¯ ¬Ak¯po ³M »TLv¯ ³¯±£_¼µ ° k® w±½ ° j±i
« j±i ³M
±Mo« »ñ½ :SwA q¼a °j k½B¼M Bª{ ²Aoªµ w±½ ©®»ª¯ SA±«
/SwA w±½ ³M
±Mo« ºo¢½j °
k¯poÇ ³Ç ²jn±h§BÇw ºnkÇQ :SwA Ç½A SwA Ç« j±Çi ³ÇM
±Mo« ³ñ¯C
ºAoÇM ³ An o¢½j ¬Ak¯po ºB] ° joM»« ovM °A nB® nj p°n ° K{ xA³Twn±¯
»½Ak] ° jnAjoM ¤j xk¯po pA k¯A±U»ª¯ nkQ ½A k®»« oQ k¯A²k{ ¥Tv« j±i
³TÇñ{ ¥£ ¥X« ³ An j±i ¤j q½qî Ao ©¯A±U»« n±a « k® ¥ªdU An °A
Bz¯ WîBM °A S§A ° u¯A ?©® nA±ªµ j±i ³M kzinj»« ïAoa k®¯B« ° SwA
K]±« y¯Bz½oQ º±« ° « y½n ¤j ©µo« y®¼ñª¯ ¶k®i ° « ¶jovA ¤j
SeAnBÇ¯ ShÇw Ao« « pA °A ¬k{ Ak] ¼ªµ SwA « ·T{C oBi S¼íª]
»¦¼i « ºAoM »TeAnB¯ ° »½Ak] ½A ¥ªdU ° ³ Mß A± LÔ µÒ mÖ ÒU ¬Ö ÒA Ô¯qÔ dÖ ¼ÒÒ § æØ Aß k®»«
/SwA « j±i ³M
±Mo« ½A SwA nA±{j ° g¦U
° ³Twn±Ç¯ p±®µ °A ³ SwA ½A SwA w±½ ³M
±Mo« ³ o¢½j S¦î B«A
° k½°n»« Aodæ ³M c½oU ºAoM Bª{ jnAk¯ An j±i pA Bj Rnk ° SwA ða±@
°A pA ° k½±{ c½oU ° ºpBM ö£ow Bª{ SwA ñª« jnAj ²k¯nj ¬An±¯B] Aodæ
³¦ªe º° ³M Sv¼¯ JB½B¯ ¬BMB¼M nj ³ òo£ :Svµ ½A ¤BªTeA ²B¢¯C k½jo£ ¥B
³¯À Bî ¬Ò ±ÔÖ ¦ ß B× ³Ô ® îÒ r¯Ô ÒA °Ò KÄ
Ô mÙ §A ³¦Ô@F Ò½ ¬Ö ÒA B
Ô i× ÒA °Ò jn±hM ° jnÒ ÒkßM An °A ° k®@
S@Àµ çoí« nj j±i Swj ³M An ©«±~í« k¯po ;oi j±]° BM « ³ Sv¼¯
/¨n°Cnj
³ÇM j±Çi BÇM An w±½ ¨±z¯ »An « ³ SwA »B S¦î °j ¼ªµ
/k½oLM xjo£@
¨BªU S½Bîn ° o¼MkU ºB´T®« BM k®«joi nkQ ³ ºA³¯Bª¼ñe JA±] j±M ½A
x±QoÇw ° kµkÇM j±Çi j±Çve ¬Ak¯poÇ ³M Sv¯A±U K¦« K¯A±] ° AoA
³M An ¬B¯C ° jnAk´¢¯ »®BM »¯Bª£kM º°n oM ¬B®`ªµ An S@A q¯ ° ºnBTnx±i
/jpBw n±L\« Ro{Bí« ve ° oµB e
k¯jAj ¬B®¼ª
A
³M é]An k®µkM j±i nkQ ³M ºA²k®® é¯B JA±] ³ñ¯C ºAoM ¥¼ÄAowA ¬Ak¯po
³a /k®½±¢M k®Tv¯A±U»ª¯ ° k®T¢¯ »®hw ³¯±£_¼µ j±M »½Ak] © ³ ¤°A S¦î
AoÇ Hæ±~Çi Ao © ³ñ®½A BM k¯±zM »½Ak] ·~ oñ®« k®Tv¯A±U »« n±
k®½±¢M »®hw ¬C pA k®TwA±i»ª¯ ©µk½B{ °?SwA »ªTe ° »í ºo«A k¯po
»L¦« ¬Bªµ ½A ° SwA »½Ak] © WîBM nkQ jq¯ nj w±½ S¼M±Ld« ¬±a
½A pA jAj»« [¯n An ¬B¯C ° k{»« J±vd« SLd« nj è¼íLU ¬B¯C o¯ nj ³ j±M
ºq¼Ça jo»Ç« ²pBÇU An ¬BÇ¯C ïAj ³Ç ºq¼a ³M é]An k®TwA±i»ª¯ k½B{ S´]
òo£ pA toU »®í½ ¨°j S¦î ²nBMnj ° ,k®To£ ²k¼®{B¯ An ¬C °n ½A pA k®½±¢M
j±Ç]° k½BLÇ¯ jn±hM òo£ An w±½ ³ñ®½A pA toU HwBwA :k®T£ ° k¯jo WdM
³Ç ºk®«°o¼¯ SîBª] B« Ao½p SwA jn±«»M Â«B ±i nB´ A ° k{BM ³T{Aj
pA ° ©½nAj An Bj ³¯±£ oµ Rnk ©½o¼£»« ²k´î ³M An w±½ e ° »TwoQow
B« uQ jn±hM An w±½ òo£ B« j±]° BM o£@A ©¼½C»«oM Â«B º° ºnAk´¢¯ ¶k´î
nBñ¯B½p ° ¬A±UB¯ ° ¼í »T¼íª] B« k½BM Rn±æ ½A nj ?©½nAj »T¼~h{ ³a
³Ç ¤B¼i ° oñ ³¯±£½A ¬Ò ° ÌÔ ºß B×òÒ Gl Aß BØ¯Aß ¹ LÒ ~
Ö îÔ Ô LÖ Ò °Ò KÄ
Ô mÙ §A ³Ô ¦Ò@ ÒA Òß § ©¼{BM
k½BM ° Sv¼¯ »®« ° c¼dæ ³]° _¼µ ³M jn±hM òo£ An B« njAoM »µkM ¤BªTeA
º° ³M ºk¯q£ ³¯±£_¼µ ° ©¼Tvµ B{± °A e nj B« ³ »{BM ³T{Aj ¬B®¼ªA
/k¼wn kµA±h¯
¸AnAk« ° S@Aq¯ ©µ pBM

¶k®L½o ¬B®hw ³M k¯A±U»ª¯ ³]° _¼µ ³M ³Mo\U BM ° o¼ª {°n jo«o¼Q
° öÇ¯ ° JoÇa ¬B®hÇw ³B§ o½p nj ³ñ¦M k® jBªTîA j±i y½k¯A[ ¬Ak¯po
¼ªÇµ pA ° k®»Ç« ºp±«oÇ« kve ° ³®¼ ±¯ ð½ tBveA ¬B¯C oµB x±i
BÇ½C ?k®ÇñM ³Ça kÇ¯A±U»Ç« »§° j±{»Ç« ¬Bª£kM oTz¼M w±½ ¬joM nj nAoæA
35 ¸AnAk« ° S
@Aq¯ ©µ pBM
Ao½p ³¯ ³TL§A ?©Tvµ ¬Bª£kM Bª{ ³M « :k½±¢M Hd½oæ ° jnAjoM An ²joQ k¯A±U»«
jnj ³Ç An ºow J±í½ Aoa k{BPM ©µ pA An »£k¯p ¶pAo¼{ o«A ½A SwA ñª«
³Ç oÇi »§° SwA ¬Bª£kÇM y¯Ak¯po ³M ³a o£@A °A ?jk®LM ¤BªTwj k®»ª¯
jB\½A »ªTe o¼ oi pA ºo¼£±¦] oBi ³M ³ Sv¼¯ ³¯À Bî ° Sv¼¯ »ªTe
S{Aj ³Ç »TeAnB¯ ·ªµ BM °n ½A pA k½Bª®M »í »®ª{j ° »ªTe oi ð½
ºoT£nqM oi nBTo£ BU k® ¥ªdU An »h¦U ° »TeAnB¯ ½A ³ Sv¯Aj Sd¦~«
³ÇM ° jo ¨ÀîA An j±i ºnBL]A SA±« ;RAo@Am« ¬B½BQ nj S´] ½kM j±z¯
³Ç j°oM Aodæ ³M j±i ¬AnjAoM »µAoªµ ³M w±½ k{ oBe (1)nAoA ©ñe
Ö Xß ºÒ EÖ nÒ ¸× :k¯A²j±«o
ºo¯ ³a k®®»ª¯ SîBA An y¯B«o ³ »v Ô B × Ô½ ¸× Ò
?kµkM k¯A±U»«
° j°oÇM ¬AnjAoÇM ²AoªÇµ w±Ç½ SwA ²k{»ªÇ¯ »ÇAn J± íÇ½ :k½±£»ÇÇ« ©½oÇÇ ¬CoÇÇ
(1)
nj »§° j°oM Aodæ ³M ¬AnjAoM ²Aoªµ w±½ ³ k¯jo oBe An °A nBz ° nAoæA BM y¯Ak¯po
BÇ½C ³Ç SÇ£ w±Ç½ ³ÇM ¥¼ÇÄAoÇwA °) :³ SwA ²k«C 13 ·½C ½±ñU ow pA 37 ¥~ RAn±U
³ S£ An º° °A ° ©TwoM ¬Bz½A BM An ±U ³ B¼M ?k®Tv¼¯ ¤±z« ¬k¼¯A oa ³M ©ñ{ nj S¯AnjAoM
oLi « ³M ° ¼LM An Bµ³¦£ »T«Àw ° S¯AnjAoM »T«Àw ° °oM ¬±®@A ³ S£ An °A (14) öBe
(k{ ³¯A°n ©ñ{ ³M °A ° jBTwo ¬°oLe ¶nj pA An °A ° n°CpBM
An J± í½ w±½ ¬AnjAoM :k½±£»« ¬Co
Ç1 :SwA §Bh« ¬Co
BM jn±« ³w nj RAn±U ·T£@
ºBn BM xj±i J± í½ :k½±£»« RAn±U »§° /k¯jo oBe w±½ ¬joM ³M nBz ° nAoæA BM
An °A :k½±£»Ç« RAn±ÇU »§° Sn ¬AnjAoM ²Aoªµ w±½ :k½±£»« ¬Co
Ç2 jBTwo An °A o Bi
:k®T£ ¬AnjAoM :k½±£»« ¬Co
Ç3 k{ ©£ ¬BMB¼M nj w±½ :k½±£»« o¢½j ºB] nj ° jBTwo B´®U
° ¬AnjAoM »T«Àw oLi BU jBTwo An °A J± í½ :k½±£»« RAn±U »§° ©½oM»« c½oU ºAoM An °A
/jn°B¼M An ¬Ak®w±£@
K¦] An nkQ ºnBL]A SA±« ³ ¼ªµ ¥¼ÄAowA n±v] ¬Ak¯po SwA »´½kM
ºEn AjBL« ³ k¯jn°C ©µAo An o¯ jn±« ¥d« º±w ³M Soe ¥ÄBw° Gn± k¯jo@
³¯BL{ ³ SwA »í¼L ° jjo£ ©µAo ¬B¯C Sªep JBLwA ²nBM°j ° j±{ ç±î nkQ
KoÇ« ° ³MBÇv« tBÇL§ ° xo ° @A n±i ¥¼L pA An j±i ow ZBTd½B« ¨BªU
/k®½Bª¯ Soe k~« o ³M ¬AjAk«BM BU k®TiBw B¼´« An B´®½A o¼ ° ºnA±w
¬AjAk«BM
·§BL¯j BM ³ k¼{n±i yhMRB¼e ·í{A ° So£ ¬k½p° ¨j ²k¼Pw ©½À« ©¼v¯
JBTC ±¦ ²jn°C j±]° ³M An ºq¼¢¯Abo ºA±µ j±M ³Th¼«C ©µ nj K{ Sª¦
¬Ak¯poÇ jAj»« ²js« k¯jo»« ºnBª{³¼ j ¬C nBT¯A nj J±í½ ¬Ak¯po ³ An
SLd« nB´ A BM An q½qî w±½ ²jo ©µAo An Soe ¥½Bw° »@¿Ba BM J±í½
/k®TiBw Soe ¶jB«C SwA nBñL½o jAoA ¬F{ ³ »æ±~h«
SzQ nj ° Svµ ºA³wB©¼¯ ³wB ½A o½p ³ jnAj oLi ³a ¨±~í« w±½
¶k®L½o ¶joQ ½A º±w ¬C nj ° SwA ¬B´®Q kve S{p ·B¼ ©vLU
Ø ° k®hL§ ½A
?jnAj j±]° S¯B¼i k~ S@A q¯ ° §
BU °A jo¢¯»« ¬B¯C RBoe é° ° j±i ¬Ak¯po ³M pB¯¤j ° ¤Bw´ nkQ
¨±¦í«B¯ ° ©´L« ¶k®½C ³M jn°C»ª¯ j±i º°n ³M »§° SwA ¬Bª£kM ºj°ke
° jjo£»«oM « ³M S«Àw ³M p°n ¼ªµ oiC ¨q½qî w±½ B½C ³ kz½k¯A»«
»TwAn º° ¬AnjAoM ³ñ®½A B½ joM»« ovM « nB® nj K{ SwA « ²A±h§j ³`¯B®a
yUC ³ÇM AoÇ« ° k¯jo£»«oÇM w±½»M ³¯BL{ ° k¯nAj °A ³M SLv¯ ºk~ ¾±w
nj AoÇ« ·TÇn Swj pA ¤j ° ¬A±UB¯ K¦ ºo¼Q w ½A nj ° k®¯Ap±w»« y Ao
?k¯pAk£»« º° »½Ak]
« ° S{AjoM ²joQ ¬C pA Swnj ¬A±U»ª¯ ° SwA ©´L« ° ð½nBU ,nB ¶k®½C
AkÇi ³ÇM jBªTÇîA ° ¬Bª½A ° R± BM An JAoA ° »TeAnB¯ ½A ³ñ®½A pA o¼ ³M
37 Aodæ º±w ³M
° ¤j BªîA nj k{°oi»« ©L¦ oµB cw oM ³ An JB´T§A ZA±«A ° ©® ooM

° AkÇi ³M An ²k®½C k½BM ð®½A ?¨nAj ²nBa ³a ©½Bª¯ ©µ ° öLM °o j±i ¬B]
/©® nAm£@A° o½kU
nAk½j ½oiC
k¯poÇ k½BÇM ³ SwA ºA³d§° ²k{ Soe ¶jB«C J±í½ ¬Ak¯po ¬A°nB@
Aodæ º±w ³M j±i oñ ²BU± ¬AnjAoM ²Aoªµ ° jjo£ Ak] º° pA J±í½ ·Twn±¯
³a y@ÀM J±í½ »§° jjo¢¯ pBM nkQ x±C ³M o¢½j ¤Bw ¥á BU HL½oU ° j°oM
?jnAj j±i nA±£@B¯ ° g¦U ¶k®½C pA oLi
o An º° º°n°ow ° So£ x±C nj An y½±i ©zan±¯ ²jAk§j nkQ B½C
° jo y«k nBX¯ j±M ³Th¼«C ¤j ¬±i BM ³ An j±i ð{A RAo ° jo ³w±M
RBwBveA BM ³¯B«±~í« ºBµ³w±M ° ð{A B{ ºBµ³¯Aj BM ÂMBT« ©µ w±½
SwA ²joñ¯ L »M±i ³M An B½B ½A RB¼æ±~i g½nBU ?S£ JA±] nkQ
joM j±i BM ©µ An ¬Bí® o¼Q k®«jnj ¤j ° jBTA ²An ³M ¬A°nB ³ SwA ½A ©¦v« nk
° ²C ° ð{A k½j»« An ¬A°nB »µB¼w ³ pAk¯A ©za ½oUn°j BU BTz« J±í½ °
ºA°F« ³ÇM °A ° k{ K½B º° o¯ pA ¬A°nB jo»« ¬C ²An · nkM An j±i ºBîj
²jAk§jnkÇQ K¦Ç nj ¬B®`ªÇµ q½qÇî w±½ ¤BXªU »½±£ ±U »§° Sz£oM j±i
/SwA ³Tz£ ©v\«
S«nAjSw°j¤kM ° »Ti±vM ©¯B] S«nBPw»« Aki ³M o¯ pA K½B ºA
Aodæ º±w ³M
k½BM ° k®®»« S½Akµ ¨±¦í« k~« º±w ³M An ¬B½BQnBá ¥¼ÄAowA ¬Ak¯po
An y½±i ·z¯ ° k®¯Anm¢M An p°n ° k®®½q£ ¤q®« SwA o¯ jn±« ³ »¦d« nj
/k¯jo£oM ¤q®« ³M ³¯BL{ ° k®® Ao]A w±½ ¶nBMnj
©Ö yÔ Ú ÒÃ LÙ Ò®ÔTÒ§ ³ß ¼ÒÖ § Aß B ×®¼Ö eÒ °Ö ÒA °Ò K ÔÖ S

Ù A Ò Ö ÒA °Ò ³â Mß A ±Ö LÔ µÒ Òl FÒ×Ø ¦ Ò
ß ÒMB ¼Ò× |â ²Ô ±ÔÖ ¦íÒ NÖ Ò ¬Ö ÒA A ±Ö íÔ b
(16) ¬Ò ±ÔÖ ñ LÖ ½Ò G¾B z× îß ©Ö µÔ B M× AÒ A ÅB Ô ]× °Ò (15) ¬Ò °Ö oÔ íÔ zÖ ½Ò ¿× ©Ö µÔ °A Ò m× µ× ©Ö µß oß «Ö ÒB MÒ
Ô ÄÖ mÙ §A ³Ô Ò¦Ò@ ÒB Ò B ®× îß BT «Ò kÒ ®Ö îß
B «× °Ò K Ò wÔ ±Ö ½Ô B ®× Ö@ oÒ UÒ °Ò Ö Lß TÒ vÒÖ ¯ B ®× LÖ µÒ Òl BÚ¯Aß B×¯B M× ÒAB ½× A ±ÔÖ §B ×
â ¼â eÒ
¥Ö ÒM ¤Ò B × Jà mÒß ¨à kÒ Mß ³~ × B ×Ø®Ô@ ±ÒÖ § °B
Ô ]× °Ò (17) Ò jß B æ
× îÒ A ÅB Ò ×®Ò§ à «ß ÆÖ [Ô ß SÖ
Ò ¯ÒA
(18) ¬Ò ±
Ô ~ß ÒU×B«
× îÒ ¬Ô B í× ÒTvÔÖ X ÖA &A
Ô °Ò ¥Õ ¼â bÒ Õ Ö ~Ò
Ò Go «Ö ÒA ©ÔÖ ñ vÔÔ
Ö¯ÒA ©ÔÖ ñ Ò§ SÒ
Ö § ±Ú wÒ
²BÇa ¬C ²B¢¼h« nj k®To£ ©¼ª~U ° k¯joM An °A ³ ²B¢¯C uQ :³ª]oU
½A pA ³ ©½jo ¨B´§A °A ³M ° (k¯jo Ao]A An j±i ©¼ª~U) k®µj y½B]
° (15) k¯oLi»ÇM ¬BÇ¯C ³ »§Be nj SiBw »µA±i ¬BzµB£@C ¬B{nB@
BTÇ« jq¯ An w±½ B« nkQ ºA :k®T£ ° k¯k«C nkQ y¼Q ¬B½o£ ²B¢¯BL{
³Ça o£@A B« ° jn±i An °A òo£ uQ ©¼Tn ³MBv« ºAoM ° ©¼T{Am£ j±i
¬±i ³M ³ An º° µAo¼Q ° (16) jo »µA±h¯ B« ½k~U ©¼½±¢M SwAn
¬BUo¯ nj An ºkMnB Bª{ u¯ S£ J±í½ k¯jn°C j±M ²j±§C ¼°nj
° ©®»« »½BL¼ñ{ q] ¬°kM « uQ (k½A²k{ ¬C KñUo« °) ²jAj ²±¦]
jkÇ« AkÇi pA k¼®»Ç« ¼æ±ÇU BªÇÇ{ ³ÇÇ »TL¼~ÇÇ« ¥ªdÇÇU ºAoÇÇM
(17)@©µA±i»«
° kwo¯ °A ³M »L¼wC ³ ºn± ³M An w±½ k½BM k¼wn ³z¯ ºAo]A ¨B¢®µ
j±i BM ³TB½ An °A ¬Anm¢µn ³ k®® ¬B´®Q o¯ jn±« ²Ba nj k¯BªM ±d« y¯B]
nBYC ¬B¯C ºBµ³B¼ pA k®¼M»ª¯ ¬AnjAoM pA An ºnBTn x±i ¬C o¢½j w±½ k¯oLM
¬C nj °A Sv¼¯ yhLT½Bn ¬Ak®a º° BM ¬B{nBTn po SwA Ak½±µ ºj±®ziB¯
° nkQ pA »½Ak] ° ¬AnjAoM ºo´«»M jnAk¯ »µB®Q ¬BMo´«B¯ ¬AnjAoM pA o¼ ³M ¬BMB¼M
oM An u¯ ²An ©@A oT« ºBµ³~ jnBz»« Shw An º° tBve K¦ ©´L« ¶k®½C
?k®ñM ³a k¯A±U»« »§° SwA ³TvM °A
39 ²Ba nj
»¦½Bw° ° k®® ²j±§C ¼°nj ¬±i ³M BU k¯jn°C ¬°o¼M y¯kM pA An °A µAo¼Q

k¯nAm¢M j±´í« (1)²Ba ²B¢¼h« nj An w±½ BU k¯jo ²jB«C j±M ¬B¯C nB¼TiA nj ³@
/k½B¼M ¬°o¼M k¯A±T¯ ³@
SwA±inj ¬B¯C pA ¬B½o£ ©za BM B½C k¯jn°C ²Ba K§ BU ²jo ²jB«C An w±½
nkQ ³M k¼®»ª¯ ©eoU « ³M o£@A S£ B½C ?k¯±{ o~®« ©¼ª~U ½A pA ³ jo@
° k¼Ç¯Ap±v¯ « »½Ak] ·~ pA An °A ° k¼® ©en j±i ·Ti±v§j ° ²jn±h§Bw
SwA ²joñ¯ {°n g½nBU An B´®½A ?k½pBv¯ nAj³d½o] An y¯A±UB¯ ° tBve K¦
ºp±v§j ½oTª ° k½joU ½oTª ¬°kM w±½ nB@B] ¬AnjAoM SwA ©¦v« ³`¯C
/k¯jo Ao]A An j±i ·z¯
²Ba nj
é ¬AnjAoM pA xk¼«A ²ovñ½ ° So£ nAo ²Ba ²B¢¼h« nj ¨±¦« w±½
¼a¡®w ²Ba AoA jnAk¯ k½C ¬°o¼M ²Ba pA k¯A±TM ³ ºA³¦¼w° ³¯±£ _¼µ ,k{
k®»Ç« ²B¢¯ ¿BM ³M jnAk¯ j±]° ¬C ºBµ²nA±½j ³M BQ ºB] ° ²o¼¢Twj ° Sv¼¯
pA o¼ ³M ©µ ²Ba ¥iAj ° ²jBTA ²Ba nj oM »{±Qow ¬±a ¬BªwC »½B®¼« ·dæ
ºB nBL£o« R±ñw j±{»ª¯ ²kµBz« ºq¼a ²jBTA ¬C nj ¬BªwC uñî ³ JC
joM»« °o »¼ªî JAoA nj An J±í½ k¯po y½¿C»M b°n ²Ba ¥iAj
R±ñw ¬C jq¼i»«oM y@B¯jnj ° @BQ K¦ BªîA pA ³ w±½ ·§B¯ ¼® »µB£@
³ »ñ{A RAo »µB£ ° k½Bª¯»« oUq¼¢¯A© An ²Ba »¦iAj ¼d« ° k®ñ{»« An
© ZA±«A ³¼L{ »]A±«A jq½n»« JC cw º°n yMAm] ° ¨±~í« ¬Bªza pA
S{p xo¯ nj »£k¯p ·B¼ jn°C»« j±]° ³M k{°oi»« y§j nj ³ ºA³~°
nj }hÇ{ ³kÇ¯A²k®»« JC cw º¿BM ²Ba ¶nA±½j nj ³ »æ±~h« ¥d«B½ ²Ba ³U (1)
/k½Bª¯ bÀæA An ²Ba ³U B½ k® JC An ±§jB½ kµkM ¬°o¼M An ºq¼a ° jo¼£ nAo
B\¯C
K¼oU JAmî °ÀM A±¯A pA ³ »®«oµA ¶oá ð½ An ©§Bî ¶oá ° ³Tz£ o®« kM °
³Ç Ç« BÇ½C :SwA ½A xk®«jnj ¤j ºAk¯ ° o¼ª ¡®µC k®¼M»« SwA ³TB½
½A nj ²°k¯A ° © x±C nj k½BM Kz«A Ä²joM ovM ¬BMo´« nkQ nB® nj Kz½j
n°j ³~ ° »½B´®U ° »¢®wo£ pA ²Ba ½A nj k½BM ¨B\¯Aow ° öM ovM »½B´®U [®@
° k¼Ç«ABÇ¯ ¤j ³ÇM ºk¼Ç«A ·¯p°n SwA ñª« B½C ²C ?¨nBPvM ¬B] nkQ x±C pA
³M SLd« ·B¼ yow ° x±ªa ºB¼¯j ½A ³ SwA ov¼« B½C ?j±{ pBM Ä²jovA
·Ç¯p°n ° RB\¯ ·¦¼w° k®»« nB « o¼MkU ° oñ ³ B\¯C BU ?kµkM ¬Bz¯ «
/©®¼M»ª¯ ºk¼«A
»L¼ k½±¯
ºBµ³¦e ° ³To£ An w±½ j±]° owAow »TeAnB¯ ° ºk¼«AB¯ ³ ¤Be ½A nj
²k{ é B] ³ªµ pA xk¼«A ° jo»« »®¼¢®w y«±~í« K¦ º°n ÀM o¼\¯p
¬B´] º±w ¬C pA ºk¼«A ·¯p°n ° k¼zinkM y§j nj »zhMRB¼e n±¯ ¬B´£@B¯ j±M
An »zhMk½±¯ ¨B´§A y½±i ¶jov ° ²joz ¤j BªîA pA ° k{ pBM yL¦ ³M ²jB«
© Bw±½ :So£ Ao ºA²k¯p±«C tnj »L¼ ¨B´§A ° »e° ½A pA ° jo tBveA
»¦\ÇU cLÇæ ¶k¼PÇw ²B¼w K{ ¬B½BQ nj ° Svµ Bµk¼«A ºk¼«±¯ nj ³ n±h«
²k®®ñ{ ºBµ³~ ½A ° ñ« kM ¤j j±{ ³M y§Be ²k½n±{ ¤j ½A ° jo kµA±i
³ xBL« ¼¢µ°k¯A J±í½ ¤j q½qî ºA /jjo£ ¤kL«
Bz¯ ° ºjB{ ³M ²k®z °
²k«C nj ²Ba oí pA j±ve ¬AnjAoM ©n ³M ,±U /Sw±U nBT¯A nj ºk®ªUjBíw ¶k®½C
½A pA k¯oLi»M k¯°Aki »L¼ B§A pA ³ An S¯AnjAoM ° k¼wn »µA±i ²B« Z°A ³M
©Ö µÔ °Ò A m× µ ©Ö µß oß «Ö ÒB Mß ©Ö ´Ô ÃÚ LÙ ®Ò TÔ Ò§ ³¼Ò§ Aß B® ¼Ö eÒ °Ö ÒA °Ò SiBÇw »ÇµA±Çi ²B£@C ³¯B¼ze° ¥ªî
k®«jnj ¤j ³ j±M »UB¼e JC »¯BªwC »e° ° »L¼ ¨B´§A ½A »½±£±U ¬Ò °Ö oÔ íÔ zÖ ½Ò ¿×
ºB´\Ç¯n ° Bµ³~Ç ¬C ¨BªÇU ° jo ²k¯p ³LUo« ð½ An J±í½ k¯po ¶jovA °
j±MB¯ Sîow ³M j±M ²jo ²o¼U An y§j B{ ¬BªwC ²B¼w ºBµoMA ¬±a ³ »¯°nj
41 oYA »M ¡¯o¼¯
jB{ SwA »w±½ »£jovA ° ºk¼«AB¯ ³¯ ° Svµ »\¯n ° ³~ ³¯ o¢½j ,Sz£@
³M º° ºAoM ²Ba jo\« ¬Ak¯p nA°k¼«A ° ö¢§j »L¼ ¶kî° ° ²js« ³M °
Bz¯ BM °
° @BÇQ RAoBÇi ° nBÇñA Sz´M /SwA ³Tz£ ¤kL« »zhLT½Bn Sz´M ð½
° »Ç¯A°n Sz´ÇM ,b°n ºBæ ° u¯ ¬B®¼ªA ° ¤j y«AnC Sz´M yhMk¼«A
k®Ç¯A±U»ªÇ¯ ° k®®»ª¯ nj An ¬C xnBTn [ ° y½k¯A[ ¬AnjAoM ³ »U±ñ¦«
° ½o¼{ RAoBi nj o ²Ba ²B¢¼h« nj J±í½ k®ªUjBíw k¯po k®® nj
/k®»« ºnBª{³¼ j ºkíM é½B ° nBT¯A ³M ²k®®nA°k¼«A
oYA»M ¡¯o¼¯
k®Tz£oM o´{ o ³M ³T{C ºoñ ° SeAnB¯ »¯Ak]° BM J±í½ ¬Ak¯po
RnB´ ° k¯j±M »£jA±¯Bi c¼dæ S¼MoU ºAnAj ° ²jo k{n R±L¯ S¼M nj ¬B¯C
°n½A pA k¯joM»« VnA ³M j±i ¨±~í« ¬AnkQ pA SYAn° ¬±¯B ©ñe ³M An ¬Ak]°
° »ªv] k¯±¼Q ¬B¯C BM ³ An j±i njAoM RBwBveA ¬B¼ o¼YFU SdU ³ ¬±®@A
y½±Çi ¬AkÇ]° jqÇ¯ nj ° k®TÇeAnBÇ¯ ShÇw k¯A²jo ¬B´®Q ²Ba nj jnAj »¯A°n
/k¯A³Tz£ ²k®«o{
°oM°n j±i nk¼§Bî nkQ BM ³¯B«o\« ·B¼ BM k½BM ³ñ®½A n±~U ,½A oM ²°Àî
³ »§Be nj ¬B¯C ,k®»« ²k®ñAow j±i o¼ª ° ¥î jq¯ An ¬B¯C oTz¼M k¯±{
j±i ºA°F« ° ñv« o ³M An Aodæ ²An k®Tvµ y½±i ·T{C nBñA nj o
w±½ nBT¯A nj ³ªµ pA y¼M ° ¬Ak¯po nBT¯A nj nA±£nqM J±í½ k®®»« »
oUk½kÇ{ B¼TÇ{A j±{»Ç« oTñ½jq¯ JBTC J°o ³aoµ ° ³Ti°j ²An ³M ©za
¬B¼¯A°nB ¬B¼« nj w±½ B«A k{ jnA° o´{ ³M ¥¼ÄAowA ¬Ak¯po ¬A°nB /jjo£»«
½A B½±£ ° ,k¯A²jn°C ²Aoªµ k¯j±M ²jo ²j±§C ¬±i ³M ³ An °A µAo¼Q Sv¼¯
³Ti±«C jn±hM òo£ An °A ©woU»« :j±M ³T£ ³ J±í½ j±i ¬B®hw pA An ¡¯o¼¯
/k¯j±M
¬AnjAoÇM SwA ²joÇ oÇ j±Çi nj An ¬Bí®o¼ÇQ ·¯Bi ° ¬Bí® K{ »ñ½nBU

od« ³M nBLñ{A ¬Bªza ° SeAnB¯ ¬Ak]° ° ³¯B«o\« ·B¼ BM ¼z¯²Ba w±½
³a ¬BUnjAoM uQ k®¼M»ª¯ An q½qî w±½ k®»« S j ³a oµ J±í½ k®Tn nkQ
B½C ?k½jo ³a k¼To£ ²k´î ³M An º° ºnAk´¢¯ ° k½joM j±i BM ³@A n w±½ ?k{
?k«C öw ³M ¨k¼woU»« ³ ºq¼a ¬Bªµ pA
²k®ñAow SwB»« ¬B¯C »£k®«o{ pA K{ »ñ½nBU ³ñ®½A BM ¥¼ÄAowA ¬Ak¯po
k½BÇ{ ° jo»« ðª ¬AkM ¬Ak]° »TeAnB¯ k½B{ ³ ³§B¯ ° ³½o£ BM ° k¯A³Tz£@
j±i VBYA jq¯ An w±½ B« ,nkQ :k®T£ JA±] nj S{Aj S§Bij ¬C nj ©µ éØ®~U
An º° òo£ B« ·Tz£ oMShM pA ©¼Tn »Twj n°j ¥d« ³M ³MBv« ºAoM ° ©¼T{Am£@
ð®½A ° j±M ³T{Am£ ºB] ³M An °A ¶jn±i©¼¯ ³Tz ° ²jn±i ° ²k½nj B« JB¼ nj
Bª{ }h{ »§° kµj»« »µA±£ B« nBT£ kæ oM ³ Sw°A j±§C ¬±i µAo¼Q
k¼®»ªÇ¯ n°BÇM An BÇ« c¼dÇæ kænjkÇæ ³TÇ£ ½A k¼Tvµ ¬Bª£kM B« ³M ¬±a
/ Ò jß ×BæB ®Ø Ô ±Ò§ °Ò ×B®Ò§ à «ß ÆÖ [Ô ß SÖ
Ò ¯ÒA ×B« °Ò
»½BL¼ñ{
²jo
BL®TwA An º° ²±ñ{BM ¶k®½C w±½ JA±i pA ÂL ³ o¼ª {°n nkQ
@Bi ³M ° ²k½nj ³ñ®½A ³¯ SwA ²j±§C ¬±i³M µAo¼Q º°n ³ k®¼M»« H®ª °
(1)SwA ²k¯p Hí ° ²jn±h¯ òo£ An w±½ ³ jnAj ¼½ k{BM ³TzC ¬±i °
ºBLÇ
:SÇ£ ²jAj }¼hzU An °A °) :SwA ²k«C 33 ·½C 37 ¥~ ½±ñU ow RAn±U nj (1)
½A BM ¬Co
(SwA ²k{ ²k½nj w±½ ³ ¼ ½ SwA ²jn±i An °A ²k¯nj n±¯B] ° SwA « ovQ
y¯Ak¯po JA±] nj °A ³ k®»« ¥ ¯ J± í½ ¤±
pA Hd½oæ Ao½p SwA §Bh« RAn±U ³T£@
Bª{ ³ñ¦M SwA ï°nj ²jn±iA n w±½ òo£ ³ Bª{ ·T£ »®í½ Go«ÒÖ A ©ÔÖ ñvÔÔ Ö¯ÒA ©ÔÖ ñÒ§ SÒ
Ö §±Ú wÒ ¥Ö ÒM :S£@
(kíM ·dæ nj »
n°BQ ·«AjA)
43 »½BL¼ñ{
SwAn oÇ£@A :k½±Ç¢M ÂXÇ« S¼Çe Çz ºAoÇM ³Ç S{Ak¯ »T]Be °n ½A@pA
k½oLM ³YjBe ¥d« ³M Ao« k½±¢M B½ k½n°B¼M An °A kv] ¶k¯Bª¼ BM k½°oM k¼½±£»«
nBz o£@A j±M ñª« ³ñ¦M j±L¯ »]B¼TeA K§B« ½A ³M ©®¼LM ©za ³M An ³¼ ³@
¬°o¼ÇM ²Ba pA An w±½ k¯°oM j±i nBT£ RBLYA ºAoM k¯±{ n±L\« ¬B¯C jn°B¼M
»{ÀTÇ« ©Çµ pA ° k¯nkM ²k½nj òo£ kv] ³M ³¼L{ An xkv] ° k®zñM ²jn°C
A±wn ºAoM k¯Aj»ª¯ Sd¦~« ³]° _¼µ ³M ¤Bw ´ o¼Q k¯n°B¼M nkQ jq¯ ° k¯pBw
An ¥ñz« ° jnAjA° ºo¢½j ºBµnB ³M An ¬B¯C ° jn°B¼M nBz j±i ¬Ak¯po ¬jo@
¬B®hw oMAoM nj jpBw g¦U y¯Ak¯po ° j±ioM An »£k¯p ° k¯Ajo£ oU¥ñz«
nB Bª{ nBñL½o u¯ ³ñ¦M SwA ²jn±h¯ òo£ An w±½ :S£ ¬B¯C S¼e»M
¤Ò ×B k½A²jo o¢½j nB ¬C k½A³Tn R±¦i ³M ¬±a ° ²jAj ²±¦] ¬BUo¯ nj An »T{p
½A pA y¼M ³ jAk¯ ²pB]A R±L¯ ¥î ° ÀiA ° JjA Go «Ö ÒA ©ÔÖ ñ vÔÔ
Ö¯ÒA ©ÔÖ ñ Ò§ SÒ
Ö § ±Ú wÒ ¥Ö ÒM
¬Ak¯poÇ B½ ° (1)k® ºnBzBQ é A° z ºAoM B½ ° k½±¢M »®hw ²nBM ½A nj
(¥L
·dæ pA »
n°BQ ·«AjA)
°A ³M k¼®{ º° pA An w±½ JA±i ³ »«B¢®µ J± í½ ½A oM ²°Àî k½A²jo S¯B¼i º° ¶nBMnj
k¼¯BÇwn kÇµA±Çi ºk®¦ÇM ¨B « ³M An ±U k¯°Aki ²k®½C nj »®í½ ð Ò ¼Lâ ÒT NÖ Ò ð
Ò ÛMnÒ ð Ò ß§mÒ@°Ò :S£@
/kwn»« ºk®¦M ¨B « ³M ²k®½C nj ° SwA ²k¯p w±½ ³ k¯Aj»« J± í½ ½AoMB®M
SwAn oÇ£@A :SÇ£ y¯Ak¯poÇ ³ÇM J± í½ :³ SwA ²k«C o¼wBU ° g½nA±U èíM nj ³`¯C (1)
J± í½ ° ,k¯jn°C ° k®To£ Aodæ pA An »£o£ ° k®Tn ¬B¯C ° k½n°B¼M An òo£ ¬C k½°oM k¼½±£»«
³M BU SwA oU³¼L{ ³¯BvA ³M K§B« ½A Ä²jn±h¯ An w±½ « :S£ òo£ ° jo ³ª@Bd« An ¬C
¼ Ç½ jo BL®TwA An º° ¬Bzinj ¶k®½C w±½ JA±i pA ¬±a J± í½ ³ SwA ¬C S ¼ e
o¼vU nj ° j±L¯ ¬C ·ª@Bd« ° òo£ nBeA ³M »]B¼TeA o¢½j ° SwA ²k¯p w±½ ³ S{Aj
¥ ¯ ³í¼Mn pA »L¼\î ³¯BvA »¯B] o] ©¼µAoMAMkªd« »§B«A pA 1å | 4 k¦] (n±X®ª§A@nk§A)
(kíM ·dæ nj »
n°BQ ·«AjA)
/k½Bª¯ K¼íU B½ g¼M±U Gk½k{ An j±i

,©®»« ³z¼Q An »½BL¼ñ{ oLæ q] ¬°kM ,k«Cy¼Q ½A nj « :S£ ²B¢¯C
Ao ·~ ° »½Ak] © nj Ao« ³ ©µA±i»« ðª k¯°Aki pA ° ¥Õ ¼â bÒ Õ Ö ~Ò
Ò
× îÒ ¬Ô ×Bí TÒ vÔXAÖ &A
³ªUBi An ³¼ ³¦ª] ½A BM ¬Ò ±ÔÖ
~ß UÒ ×B« Ô °Ò k½B«o ºnB½ w±½
n±«A ¬B®`ªµ ° ,k¯nAj ïnB ¬C pA ¤j ° ,k®® »¦U ²k{ ¨BªU An B y¯Ak¯po BU jAj
²k«C nkQ y¼Q ¬B½o£ ° ²k®«o{ ³ An »¯Ak¯po Sv¼¯ ³¯À Bî k®® ²nAjA An »£k¯p
° ¬AoÇ½°An »£k¯p ³ jq¼¢¯AoM »®ª{j ³M k®®»« ÄoTeA º° ³M y¼Q pA y¼M °
R±L¯ S¼M º°oMC ° S¼X¼e ° j±{ ²B£@C ¬C pA ©µ ZnBi BªT]A ° ;k®® ¬B«Bw»M
oLæ :³ ³¦ª] ½A BM k®«joio¼Q jjo£ nAj ³ñ§ dwA ° ©¼µAoMA k®«°oMC ¬B«j°j °
(¥L
·dæ pA »
n°BQ ·«AjA)
nBÇeA An òo£ SwA ²jn±i òo£ An w±½ :k{ ³T£ J± í½ ³M ³ »T
°> :k½±£»« k®»«
° »½C»« B\ pA uQ S£ Ä²jn±h¯ « :S£ òo£ ?ºjn±i Ao« ©za n±¯ :S£ º° ³M ° ,jo@
nBÇña ¬B£oÇ£ nj :SÇ£ ,¨°n»Ç« ¬B£o£ ¼«pow ³M ° Ä²k«C o~« pA :S£@?º°n»« B\ ³M
BÇ½ ¬Bz½±Çi pA »Çñ½ ¬kÇ½j ³ÇM u oµ :³ Ä²k¼®{ ±U pA y¼Q ¬AoLª¼Q pA « :S£ ?ºnAj
° ,kzhM»« °A pA ²B®£ nAqµ ° kv½±¯»« °A ºAoM ³®ve nAqµ »«k
oµ ³M k¯°Aki j°oM ¬Bñ½jq¯
òo£ »§° k¼v½±®M An W½ke ½A :S£ ¬Ak¯po ³M J± í½ uQ ,joM»« ¿BM °A ºAoM ³]nj nAqµ
¬B¯C ºAoM An W½ke Aoa :S£ J± í½ ,k® ¥ ¯ J± í½ ¬Ak¯po ºAoM An W½ke kz¯ oBe
SwA ²j±M »½A± U BM ° k®ªz¯Aj òo£ ³a Hí
A° <k®Tvµ nBñµB®£ ¬B¯C ¬±a :S£ ?»®»ª¯ ¥ ¯
° j°n»« j±i ¬Bz½±i ¬k½j ºAoM ¬B£o£ BU o~« pA ° k®»« ¥ ¯ W½ke Aki ¬AoLª¼Q pA ³@
y½AoM ³]nj nAqµ ° k®zhLM °A pA ²B®£ nAqµ ° k®µkM °A ³M ³®ve nAqµ »«k
oµ ³M kµA±i»«
:k® ¥ ¯ W½ke ¬B¯C ºAoM j±{»ª¯ »An k¯A²j±M nB@²B®£ J± í½ ¬Ak¯po ¬±a ° /k¯oLM ¿BM
/n×B~ ÖMÒ¿ÖA °Ô
ß A ×B½ A°Ö Ô ß ÒT îÖ BÒ
45 »½BL¼ñ{
³TB½ ¬B½BQ An ³YjBe º° ¬Ak¯po ° ,jAj ¬B½BQ An ³¦ÄB (1)©®»« ³z¼Q An ÄnC °
Sz¼íÇ« ¶nAjA ¬B®`ªµ ° ³TiAjoQ j±i k®«°oMC ° ÄnC »£k¯p ³M ° k¯jo »¦U
/k¯jAj ³«AjA An J±í½ ònqM ¬Ak¯Bi
ºAoÇM ° SiAjoÇQ ¼dU ° }dU ³M ³¯B«od« n± ³M nA±£nqM J±í½ B½C
° ¬AnmÇ¢µn ° ¬B®¼Çz¯A odÇæ pA ° ,kÇ{ WLzT« ¥½Bw° ¨BªU ³M w±½ TB½
±\TÇv] ³¯±£_¼Çµ ¬°kÇM ³Çñ¯C BÇ½ SoÇ£ An xA³TÇz£ ©£ k¯po ïAow ¬B¯BL{
g½nBU ?Svz¯ ºkíM é½B ° nBT¯A ³M ° ;S{Am£@A° o½kU ³M An nB º°Bñ\®°
/SwA ²joñ¯ {°n Swnj An K§B« ½A
³ÇM ° kMB¼ÇM An J±LdÇ« w±Ç½ ¬Bí®o¼ÇQ ³ñ¯C pA y¼Q :SwA ©¦v« ³`¯C
nkÇQ ° k¯joÇM o~Ç« ³M ³TB½ An º° ºo~« ¬A°nB jjo£ ¥½B¯ xk¯po RB À«
° oLÇæ ° Si±Çw Ao yUC ° »½Ak] © ³M xA³Twn±¯ k¯po pA n°j ²jAk§j
j±i ºBµ³«B] J± í½ uQ) :³ SwA ²k«C 35 ° 34 ·½C 37 ¥~ ½±ñU ow RAn±U nj (1)
° (35) j±ª¯ ºo£@³e±¯ xovQ ºAoM pA ºnB¼vM ºBµp°n ° SvM xoª ³M tÀQ ° k½nj An
¬joÇ »¦ÇvU pA °A B«A k®TwBi oM °A ³M ¬jAj »¦vU ºAoM pA y¯AoTij »«BªU ° ¬AovQ »«BªU
¬Co
§Bh« SwA ²jAj J± í½ ³M SLv¯ RAn±U ³ q ° q] ° ºoLæ»M ½A (j±ª¯ B®T«A
AoÇ nj ºnAo
»ÇM ° qÇ] ¬°kM ¥Õ ¼â bÒ Õ Ö ~Ò
Ò :SwA ³T£ J± í½ ³ SwA ¬Co
nj Ao½p SwA
°Ò â Ø ÒM±ÔÖ ñ{ÒÖ A ×BÚ^ Aß :³ k®»« ¥ ¯ J± í½ ¤±
pA ¬Co
o¢½j ºB] nj ³ñ®½A ° ,©®»« oLæ w±½
k Ø½Æ« ³ñ¦M Sv¼¯ º° q ° q] ¥¼§j ,öM»« ²±ñ{ Aki ³M j±i ³~ pA &A Ò Aß æâ qÖ eÔ
¬ß qÖ Ç ¡Ô ÖA Ç
Ò «ß ²Ô ×B® Ö¼Ç îÒ S
Ö
Ú Ò¼Ç ÖMA °Ò :k½±£»Ç« ¬Co

o¢½j ºB] nj ³ñ®½A pBM ° ,Sw°A ¥ªdU ° oLæ
oYA ©za ¬k{ k¼w ¬±a Sv¼¯ J± í½ ºnAo ¼M ° q] ¥¼§j ,k{ k¼w ³~ pA y¯Bªza
q] ° jnAk´¢¯ j±i ¤j nj An ³~ ³ »v ºAoM Hæ±~i SwA »¯¿± ·~ ºo´
° »í¼L
/joLM ²±ñ{ Aki ³M j±i ·~ pA ,k®ñ¯ q °
,y¯Ak¯po BM º° º±¢T£ ° J±í½ ¤Be j±M ½A ,SiBw j±i ·z¼Q An ¥ªdU

/w±½ B«A
g¦U ºB´L{
¨BÇ´§A ³ÇM ºjBÇ½p j°ke BU joM»« ovM ²Ba ¬Ak¯p nj B´®U ³ ¨±¦« w±½
RAoBÇi ° »Ç¯An±Ç¯ nBÇñA nj oÇ ²BÇa ²B¢U±¦i nj ° ,²k{ ö¢§j »¯BªwC
° kz½k¯A»« y½±i k®ªUjBíw ¶k®½C ³M ºkíM é½B ° nBT¯A nj ° ³Tz£ »U±ñ¦«
»L¼ ¶kî° ³M k¼«A ° u¯ ¬B®¼ªA ° ¤j ºBæ ðª ³M An »½Ak]° »½B´®U ©
/k¯Anm£»« An ºnA±£@B¯ ° g¦U ºB´L{ S£ k½BM B´®½A ·ªµ BM »§° ,k®»« ¥ªdU
,@B®TÇze° »ñ½nBÇU ° ,²k¼wn nAo K{ ³ ²B¢¯C :SwBwo¯B] nka ,²C
¦Ç« R±Çñw ° Sª¦Ç nj AodÇæ é¼Çw° ¼d«° ³To£@A o An ¬BMB¼M owAow
_¼µ ° ,kwn»ª¯ »¯Ak¯p w±½ x±£ ³M »o _¼µ pA »½Akæ _¼µ ° ,³Tn°o
SwA ²k{ ©¼woU ¬C oM ²nBTw jkî k®a ³ ¬BªwC »½B®¼« cw q] ³M An q¼a
An º° @BQ ¤j ° y½¿C»M b°n ²Ba oí nj »½B´®U ° R±ñw ° Sª¦ ;k®¼M»ª¯
K{ ½A B½C :³ k®»« u¯ W½ke j±i BM k½B{ °A ,SwA ²jo SeAnB¯ ²pAk¯A»M
»ñ½nBU ½A ° ,kwn»« ¬B½BQ ³M j°p SwA nBU ° ²o¼U « nB£p°n ¬±a ³ q¼¢¯A ©
K{ ²C ?jjo£»Ç« oÇ oM j°p k®»« »®¼¢®w « oñ ° K¦ oM ³ ²k®z@
!?k{BM pAnj »L{ ³a ¤j»M ¬B{Bî
¬B¼Ç« nj ° ²°kÇ¯A ° ©Ç ZA±Ç«A ¬B¼« nj ³ »«B¢®µ ¥¼ÄAowA ·Twn±¯ k¯po
³ÇM ºoÇw ,j±{»Ç« t±Ç½F« ZnBi ©§Bî q¼a ³ªµ pA K{ ¶k®® ³i »ñ½nBU
SwA »ª§BÇî B\¯C j°n»« °o j±i ²B£@C K¦ BªîA BU ° k¯p»« ¤j ²B¢U±¦i
º° ³M »¯An±¯ ° @BQ ©§Bî ¬C nj ,»¯An±¯ ° B{ SwA »ª§Bî ,n°B®´Q ° é¼w°
/k¯pBw»« xnA°k¼«A ¬Bzinj ° ²±ñ{ BM ¶k®½C ³M ° k®µj»« RjBíw ¶js«
47 g¦U ºB´L{
:³ Sv®½A j±M º° y@ÀM nkQ nAk¼M ¤j ¡®µC ¬Bªµ ³ yµB£@C ¤j ¡®µC
kÇ½C oÇñ{ ¬±Ça nBÇ£p°n oÇ£j nBÇM oÇµp pA oUg¦ÇU nBÇ£p°n Ç½A jnm¢M
/k½C o SM±¯ SL Bî ¥ªdU ° oLæ ½A ° JAmî ° [¯n ½A ¤BL¯j ³M °
:SwA ©¦v« ³`¯C Sv¼¯ {°n Swnj ?joM ovM S¼¼ ½A ³M K{ k®a B½C
RAoBÇi ¬B¼« nj ²B®Q»M w±½ ° ,k¼wn ovM »h¦U ³ªµ BM »®¼z¯²Ba Rk«
/k¼¯Bwn ¬B½BQ ³M An »¯Bª¦ ° »¯¿± ºB´L{ B½ K{ ¬C ,yhMk¼«A
nj j±i S{p ·B¼ ¬C BM ,k½C ¬°o¼M ²Ba pA k½BM ¬C ºAjo ³ »L{ ¬C ²oi¿BM
° ,Sz£ ¬B½Bª¯ p°n »¯An±¯ ·B¼ ° k{ ©£ k¼{n±i n±¯ é¼w° ºBµ²j±U ¬B¼«
³M »µB£ J±í½ k¯po ;SiBw {°n An ²Ba »¦iAj ¼d« ¬Bzinj o´« ·í{A
¬BªwC uñî »µB£ ° ,k®»« ²B¢¯ SwA ²jp ³ª¼i ²Ba ow oM ³ B{ ¬BªwC
K¼ñ{ ° oLæ ³M An y½±i ¤j Rk{ pA kíM Zo nBT¯A nj ° jo¢¯»« JC nj An
/k½Bª¯»« R±îj
kÇ¯A³TÇ£ SwAn,j±ÇM ShÇw òoÇ« :k®½±£@
Sv¼¯ nBT¯A pA oUShw ð¼§,SwA Shw
°Ò ¨Õ À × Ô ×Am µ× ºÌ× ¿Ö ÔMB ×½ ¤Ò ×B ²Ô ±ÖÒ § jÒ × jÖ ÒB Ò ©Ö µÔ jÒ nAß °× A±Ô¦wÒ nÖ ÒB Ò Õ¸ nB

Ò ¼Ø wÒ S Ö ÒÄB ]× °Ò
©Ò µß ×An jÒ u à RÖ Ò à ªÒ ÒXMß ²Ô °Ö ÌÒ ¾Ò °Ò (19) ¬Ò ±ÔÖ ¦ªÒ íÖ Ò½ B [× ß o¦ Õ â îÒ &A
Ô °Ò ¹Ó îB × Mß ²Ô °Ö ÌÛ ºÒ ÒA
â µß A q×Ø §A Ò «ß ³ß ¼ â A±Ô¯B× °Ò ¸à jÒ °Ö kÔ íÖ «Ò
(2å) Ò ½k
nj An j±Çi ±§j uQ k¯jBTwo An JC n±«F« uQ k«C »¯A°nB ° :³ª]oU
j±i SîBM ²jo ¬B´®Q An °A ° SwA ¨À ½A ,²js« B½C S£ ,jo ²Ba
k®a »k¯A ºB´M ³M An °A ° (19) SwA ²B£@C ¬B¯C nB pA Aki ° k®T{Ak®Q
(2å) k®T{Ak¯ º° nj »TLn ° k®Ti°o ,¨nj
²Ba pA ºjApC
²Ba º¿BM pA ¬B´£@B¯ ³ j±M y½±i nBñA ö£ow k¼«A ° ©¼M ¼M nBTo£ w±½
³M ³ »¯A°nB ,ºnC ?SwA ²k{ ©µAo »UB\¯ ·¦¼w° B½C ,k¼wn y{±£ ³M »½Akæ
pB¼¯ jn±« JC ±§j ·¦¼w° ³M BU k¯A²jBTwo ²Ba ow oM An JC n±«F« Sn»« o~«
¬B´®Q »v¼¯ ²o¼il ³a ²Ba ½A nj ³ k¯Aj»« ³a JC n±«F« ,k® ³¼Ú An ¬A°nB@
nj j±i nB Bi ¬AnjAoM Swj ³M J±í½ ©za n±¯ ³ k¯Aj»« ³a °A ?SwA ²k{
jo ²Ba nj An j±i ±§j »¯Bí« ½A pA ¥B JC n±«F« ?SwA ³Tz£ »¯Ak¯p ²Ba ½A
/jn°B¼M ¬°o¼M JC BU
/ShÇ½°C nj ±§j ³ÇM ¡¯nj»M ²k{ ¤Bd{±i ²pAk¯A»M ³ ²k½k\¯n w±½
pA uQ ³ w±½ ,k¼z ¿BM k{BM ¼¢®w nk ½A j±L¯ oT®« ³ An ±§j JC n±«F«
ºA±µ pA ° ³TB½ RB\¯ ²Ba pA ° ²jBTA ¬Bv¯A ³M yªza ²pBU ,»½Ak] ° »½B´®U
oÇ¯ ³ÇM
BÇz¯ BÇM ° ¤Bd{±Çi ,²joÇ °o¼¯ k½k\U ²j±ª¯ Bz®TwA Aodæ jApC
º° pA p±®µ y½±i ·¯B{B ° ³¯¿ pA »½Ak] ° nkQ pA ºn°j [¯n ³a o£@A ,kwn»«
³M ºj°ke BU B´¯Bv¯A BM ¬k{ t±¯F« ° ²Ba pA ºjApC ¼ªµ »§° SwA ³Tz¢¯ ¥½Ap
/SwA ²k¼zhM
Bz¯ ° °o¼¯ º°
?»½Bª¼w x±i ¨À ³a BL\î ,k®»« ²B¢¯ º° ³M ²o¼i ²o¼i JC n±«F«
49 ²Ba pA ºjApC
?¨jn°C ¬°o¼M ²Ba pA An ³½Bª¯Ao£ nØ j ½A JC ºB] ³M ³ ©T{Aj ºk®¦M ShM ³a «

HíL ¨ÀÔ ×Am µ× ºÌ¿
× ÔMB ×½ jAj ²js« ¬B¼¯A°nB ³M An BL½p ¨À TB½ jB{ ºoBi BM
/k¯jo »¦U K\íU BM An K¦« ¬B¼¯A°nB@
:³ SwA ½A ¼dU ²An ½oU¬BwC k®® ¼dU An ³¼ k®µA±hM o£@A Hª¦v«
±U ³ k®® ¤AÆw °A pA o£@A :SwA »´½kM ,k®® nBvTwA w±½ j±i pA An Ao]B«
° nkQ o´« «Aj nj k½BM ³ »wn±¯ ¨À ,nB ³a »®¼z¯ ²Ba ³M An ±U ° »Tv¼@
³Ça Ç½A ,k{BÇM »Ç¯Ak¯p ²Ba nj nkQ x±C pA n°j B´®U k½BM Aoa joM ovM njB«
?Sv¼a ¬C »¦æA KLw ° ,²k«C y¼Q ³ SwA ºA³YjBe
¬B«j°j pA ° J±í½ k¯po « :³ j±M kµA±h¯ ½A q] w±½ JA±] ³TL§A
k¯oLM Aodæ ° ïBM ³M xjo£ ° c½oU ºAoM Ao« ³ñ®½A ¨B¯ ³M ©¯AnjAoM ,©Tvµ ©¼µAoMA
° ,kÇ¯jn°C AodÇæ ³ÇM Ao« ° k¯jo K¦] An ¨nkQ ºnBL]A SA±« jB½p nAoæA BM
nj ° k¯k® An ©®µAo¼Q j±{ ¬B¯C é¯B« S¼¯Bv¯A ·Bî ° ºnjAoM k¯±¼Q ³ñ®½A ¬°kM
© BM ³d§ ½A BU « ° ,k®Tn ° k¯joPw o½kU Swj ³M ° k¯jo ©¯B´®Q ²Ba ½A
/Ä²j±M ¬BL½o£ ³M Swj j±i ½o¼{ ° g¦U RAoBi ° »½B´®U ° ²°k¯A °
»Tw°j ±¯ ° S¼¯Bv¯A oBi ³M ³ jo SwA±inj ¬B¯C pA nBTo£ w±½ B½C
B°A ° º°F« ° ¥d« pA ³ Ä²jAk§j ° ²jn±h§Bw nkQ ³M Ao« ° ,k¼® ºjoª¯A±]
»½Ak] ·î pA ³ Ao« ©¼µAoMA ¬B«j°j ÄoTeA ³M ° ;k¼¯BwoM jnAk¯ oLi ©§A±eA °
{°n Swnj g½nBU An K§B« ½A ?k¼¯Ajo£oM nkQ o´« oQ x±C ³M ¨p±w»« nkQ
³ÇM S« ³ RnB\U ·½B«ow ¬A±®î ³M ¬B¼¯A°nB :SwA ©¦v« ³`¯C SwA ²joñ¯
° »TÇw°j oÇzM ·BÇî ³ñ¯C ¬°kM ° k¯jo»« ²B¢¯ w±½ ³M k¯A²jn°C Swj
k¯poÇ :k®ToÇ£ ©¼ª~ÇU ¤B« Ke o¼YFU SdU j±{ ð½odU ¬B¯C ºpA±¯¼í
K½o °A ³ B\¯C nj ° ,k¯oLM o~« ³M x°o ¥MB ¨À ð½ ¬A±®î ³M An J±í½
¬B¼¯Bí® pA »v ³ñ®½A ºAoM °n ½A pA k®{°oM kwB®{»ª¯ An º° »v ° SwA
/ ¹Ó îÒ ×B Mß ²Ô °Ö ÌÛ ºÒ ÒA °Ò k¯jo y¯B´®Q Kv ³½B«ow ¬A±®î ³M kwB®z¯ ° k®¼L¯ An °A
o~« º±w ³M
j±i BM An J±í½ ¬B] ÄnC ° jo Soe o~« º±w ³M w±½ ¥«Be ¬A°nB@
° ºjB« »«jo« Swj ³M yªza n±¯ ³ jnAj oLi ³a w±½ y@ÀM nkQ joM
° Sw°j ¤B« ¨jo« »Tz« An y§j q½qî ³ k¯Aj»« ³a °A ?SwA ²jBTA SwoQB¼¯j
o~« nj An °A k½oi np ¶k®M ¨B¯ ³M k¯nAj k~ ° ³T{Ak®Q RnB\U ·½B«ow ³Bî»M
BM An º° »½Ak] © ° SwA w±½ oñ nj ³T{C ºoBi BM °A?k®{°oM
/k®»« ¥ªdU K¼ñ{ ° oLæ
²°kÇ¯A ° ©Ç ³ÇM , ²k{ t±½F« nkQ x±C ³M Tz£oM pA ³ ¥¼ÄAowA k¯po
»½B´®U Sze° ° ²Ba Sª¦ ° »¢®wo£ pA °A ³ao£ ,SwA ³Tz£@ÀTL« ºk½k]
RAoBÇi ° kz½k¯A»« y½±i ¶k®½C S{±¯ow ³M ¬¿Ð A »§° SwA ³TB½ RB\¯
;k®»Ç« n±Lî yªza y¼Q pA ²B¼w ° ð½nBU ºBµ²joQ ¬±a ºA²k®® SeAnB¯
« B½C ?j±M kµA±i ³a ºnBL]A ow ½A SL Bî B½C :³ SwA ½A °A u¯ W½ke
³ k~« ³M SwA ñª« B½C ?k{ ©µA±i nBaj »®¼z¯²Ba pA oUkM »T{±¯ow ³M
ov¼« B½C ?©® ²B£@C j±i ¤Be pA An Ä³Ti±w ¤j nkQ ºA³¦¼w° ð½ ³M ©¼wn»«
An ©¯BMo´Ç« nkÇQ ° Ç« ³Ç AoÇ ° »Ç½Ak] ½A ³ jpBvM »LLw k¯°Aki SwA
An j±i ³Ti±w ¤j jAj ° ¨n°C nj nkQ x±C nj Swj ° ,jo½mQ ¬B½BQ k¯Ap±w»«
y«kÇ nBXÇ¯ ±Ç{ ð{A ²oÇ k®a ° ©w±LM An º° »¯An±¯ »¯Bz¼Q ° ©¯BTvM
?©½Bª¯
¬A°nB ° ,SwA ¬BL½o£ ³M Swj n°C [¯n nBñA ½A BM J±í½ tn±¯ k¯po
¤A±®« ¼ªµ ³M ¬A°nB k®»« » An »¯¿± ºB´µAn ° B´¯BMB¼M q¼¯ (1)º° ¥«Be
³M An w±½ ³ »«B¢®µ :³ k®»« ¥ ¯ nBLe¿AKí pA 473 | 5 k¦] b±T§A±MA o¼vU (1)
k«C kµA±i 99 ·½C o¼vU é
±« nj ,»§° jo ³§B¯ ° ³½o£ ° k«C xnjB« oL
ow oM k¯joM»« o~«
/SwA ²j±M ²k¯p w±½ njB« ¬Co
oµB L ° SwA j±´½ ºBµ³¯BvA pA nBLe¿A Kí ·T£ ³@
51 fB
º±w ³M
/k¼wn o~« ShT½BQ ³M BU jo »½Bª¼Q²A n

An j±i oUj°p k®TwA±i»« ,k¯BªM ¬B¯C jq¯ w±½ k¯j±L¯ ¥½B« ³ ¬B¼¯A°nB@
¥MB ° SwA jApC j±{ ¨±¦í« ° kwB®zM An °A »v AjBL« ³ k®® ²j±wC º° oñ pA
ß A±Ô¯×B °Ò k{BM ¬B¯C jq¯ w±½ ³ k®T{Ak¯ SLn ¬±a ³æÀi ,Sv¼¯ x°o
³¼
/k¯jo ³oî ¬AnAk½oi oM ²jn°C nj x°o çoí« nj An º° Gn± Ò ½k
â µß A qØ §A Ò «ß
fB º±w ³M
:k½±¢M ° k® Bj j±i pA ³ jnAk¯ An ½A Rnk nBTo£ w±½ :SwA »´½kM
pA ,k«Cnj x°o çoí« nj ° k{ VjA±e ©¼¦vU GnBL]A °n ½A pA ,©Tv¼¯ ²k®M «
²j±ÇM o~Ç« »µBz®µB{ n±z o½p° Svh¯ :k¯A³T£ »íM ³ o~« q½qî B
x±Çi ¨ÀÇ ³Ç kÇ¯jAj ÀA º° ³M ;j±M ½¿ »«À ¬k½oi oñ nj ,SwA
/k®¼LM An °A ³ k®»« ¥½BªU nB´ A °A ,SwA x°o çoí« nj »½Bª¼w
·¦µ° nj k®¼M»« ³ An »¯Bí® ¨À j±M SwAoß BM ° x±µq¼U ºjo« ³ q½qî
µAo¼Q J±í½ k¯po ;k®»« K¦] An º° ³]±U °A tBL§ J±¦«B¯ é° ¤°A
ovM ²Ba nj »µBU± Rk« °A Ao½p ,SwA KUo«B¯ ©µ °A ºBµ³«B] o½Bw° ,jnAk¯
¬A°nB BM ¬BMB¼M nBL ° jo£ ¬B¼« nj An o~« ° ¼v¦ ¼M »¯¿± ²An GkíM ° ²joM
»TLd« ¤mM º° ¶nBM nj k¯j±M ³Bî»M ° ºjB« »«jo« ³ ¬B¼¯A°nB ° ,²jo »
ºkÇe BÇU ° ³Ç¯Ao¼Ç HL½oU q½qî o¯ nj w±½ tBL§ é° ³æÀi k¯A²joñ¯
¼ñª¯ ¶oá k®¼M»« j±{»« ¼ j °A ·B¼ nj J±i ²B¢¯C k®»« ²±¦] n°CSØ n
pA J±í½ ¤j q½qî ³ k¯Aj»ª¯ q½qî SwA ³To£@A o ²°k¯A ° © pA ºA³§Bµ An º°
[¯n ° ¬B¼¯A°nB ºo´«»M ° »½B´®U ° »®¼z¯²Ba ° nkQ Ao ° ¬AnjAoM »¯BMo´«B¯
° @BQ ¬A±] ½A :k¯Aj»ª¯ °A ?SwA ²k¼za B´¼h¦U ³a ° ²k¼z B´MAmî ³a ow
k®«²o´M ¥«B ºjApC pA ° ,²jo k{n J±í½ ¥X« ºoLª¼Q «Aj nj ³ tBve
»«jo« Swj nj nkQ x±C pA n°j ²Ba ¬Ak¯p pA uQ k®¼M»« ³ ¬±®@A SwA ²j±M
nj x°o çoí« nj An °A ¬B£k®M ¥X« ° ²k{ nBTo£ ° o¼wA ¬BMo´«B¯ ° SwoQ¤±Q

§ ³ ¥¼ÄAowA ¨±~í« k¯po k¯Aj»« ³a °A ,SwA SeAnB¯ ke ³a BU k¯A²jn°C
³¯B«±¦« ³ »£k®M S§Ø l ½A pA joM»« VnA ³M nkQ pA An b°n S¼wBve ° ³d½o
[Ç¯n ²pAkÇ¯A ³Ça k®Ç Bj j±i pA k¯A±U»ª¯ ³]° _¼µ ³M ° ,²k{ nBTo£ ¬AkM
?k®»« tBveA j±i ¬B] ¨B nj An ºA²k®z »h¦U ³a ° ,joM»«
³½BÇw °A k®¯B«»M »½BL½p oM ²°k¯A ° © pA ºA³§Bµ :k®¼M»« o~« q½qî
»§° ,kwn»Ç« oÇ¯ ³ÇM ²joÇvA º° JAm] ¬Bªza ° B{ ¶oá ° ,²k®ñA
SMB\Ç¯ ° nB ° BM ³ |±~h« SeÀ« ¬C KLw ³M »£jovA ·ªµ BM ¨B\¯Aow
³ÇM é]An ¬B£k®{°o BM k½k®vQ An °A ¬±a ,jo o~U An q½qî ¤j j±M ³Th¼«C
¶nBÇMnj k¯BªÇM ¬B{jq¯ w±½ k®T{Ak¯ ¥¼« ¬B¯C ¬±a ° jo ±¢T£ º° Sª¼
q½qÇî ³ÇM ©Çµnj k®Ça ³ÇM An J±íÇ½ k¯poÇ ° k¯joÇñ¯ ºo¼¢ThÇw º° Sª¼
(1)
à RÖ Ò à ªÒ ÒXMß ²Ô °Ö ÌÒ ¾Ò °Ò /k®Ti°o
Ò µß A qØ §A Ò «ß ³ ¼ â A±Ô¯×B °Ò ¸à jÒ °Ò kÔ íÖ «Ò ©Ò µß ×An jÒ u
/ ½k
y¯AnjAoM ³M Aj±´½ °) :³ SwA ²k«C 28 ° 27 ° 26 ·½C 37 ¥~ ½±ñU ow RAn±U nj (1)
³M An °A k¼½B¼M (27) ?²k½B ³a B« ºAoM pA y¯±i TiBw n±Tv« ° j±i jnAoM Tz pA ³ S£@
y¯AnjAoÇM uQ SwBÇ« S{±Ç£ ° njAoM ³ Ao½p jn±h¯ °A ³M B« Swj ° ©¼{°oM ¬B¼¦¼îBªwA
° k¯jn°CoM ²k¼z ²Ba pA An w±½ ° k®T{m£»« »¯B½k« ¬B£npBM ¬B«jo« ° (28) k¯j±ª¯ ¤±L
RAn±U (k¯joM o~« ³M An w±½ B´¯C ³ k®Ti°o ²o ¯ ²nBQ Sv¼M ³M ¬B¼¦¼îBªwA ³M An w±½
³M ©½o ¬Co
pA »§° k®Ti°o Sn»« o~« ³M ³ »¯A°nB ³M An º° w±½ ¬AnjAoM :k½±£»«
²BÇa pA An °A ¬B¼Ç¯A°nBÇ ³ñ¦ÇM kÇ¯A³Ti°oÇ¯ An º° w±Ç½ ¬AnjAoÇM ³ j±{»« {°n »M±i
:SwA q¼a k®a K¦« ½A oM ¥¼§j ° k®Ti°o o~« nj ° k®To£oM
Ô íÖ ÒM ³Ô Ö ß ÒT Ö¦Ò½ :³ k®® ¬B´®Q ²Ba nj An °A ³ k¯jo K½±~U ³ªµ w±½ ¬AnjAoM ³ñ®½A Ç1
è
²Ba pA An °A ° k®½B¼M ¬B¯C j±i ³ jnAk¯ »®í« o¢½j k¯oLM ° k¯o¼£oM An °A B´¯A°nB èíM ¸ß nB¼
Ò v§A
Ú
/k®{°oM ¬B¼¯A°nB ³M ²jn°C ¬°o¼M
(kíM ·dæ nj »
n°BQ ·«AjA)
53 fB
º±w ³M
Ò
°Ö ÒA B ×®íÒ
Ò Ö®Ò½ ¬Ö ÒA Ï»
× îÒ ²Ô ×A± ÖX«Ò »« â oÖß @ ÒA ³ Uß EoÒ «Ö ¸ß ÍÒ ½Ö «ß Ö «ß ²Ô ×A
Ò {A â §A ¤Ò ×B °Ò
Ö ºmØ
¥Ò ½° â ÖFÒU Ö «ß ³Ô ªÙÒ ¦íÒ Ô®ß§ °Ò ç ß nÒÖ ¿ ÖA |ß Ò wÔ ±Ö ¼Ô ß§ B Ø×®Òñ «Ò ðÒ ß§ m× Ò °Ò GkÒ§ °Ò ²Ô mÒ hß ÚTÒ¯
B ×XØ Ò °Ò (21) ¬Ò ±Ö ªÒÔ ¦íÖ ½Ò ¿× tB Ò Ò @ ÒA Ú ñß ×§ °Ò ² oß «Ö ÒA
ß Ø®§A Ö × îÒ KÕ ß§ ×B &A ß jß ×Be ¸A
Ô °Ò W½ ÒÖ
(22) ® Ò â vß dÖ ÇÔ XAÖ º qß SÖ Ò ð Ò §ß m× Ò °Ò HªÖ¦îß °Ò HgÖ eÔ ² ×B® ¼Ö ÒUC ²Ô kÚ {Ô ÒA Ò Ò¦MÒ
º° pA :S£ j±i ovªµ ³M k½oi An w±½ ³ ºo~« jo« ¬C ° :³ª]oU
²kÇ¯A±Çi k¯po An °A B½ k{BM k®«j±w B« ºAoM k½B{  »½Ao½mQ J±i
©½jAj S¯Bñ« (o~«) ¼«p nj An w±½ B« ³¯±£ ½kM ° ©¼µj nAo j±i
©½p±«B¼M º° ³M B´MA±i o¼LíU pA ° (jjo£©µAo º° »½A°o¯B«o JBLwA BU)
²B¢¯C ° (21)k®¯Aj»ª¯ ¨jo« oTz¼M »§° SwA K§B j±i nB oM k¯°Aki°
BÇ« ° ©¼Ti±Ç«C º° ³ÇM ©¦î ° Sªñe k¼wn ¤Bª w ³M w±½ ³@
(22) ©¼µj»« xAjBQ n± ½A An ¬AnB±ñ¼¯
(¥L
·dæ pA »
n°BQ ·«AjA)
× Mß ²Ô °ÌØ ºÒÒ A °Ò k¯jo y¯B´®Q ,²jn°C ¬°o¼M ²Ba pA An °A ¬B¼¯A°nB :k½±£»« ¬Co
³ñ®½A Ç2
¹îB
?k®{°oM ° k®MB¼M k®¯A±U»« ¬AnjAoM ³¯±¢a An ²k{ ¬B´®Q w±½ °

»Çv pA AoÇ½p k®® y¯B´®Q k½BL¯ o¢½j ³ k¯j±M ²k½oi An w±½ ¬B¼¯A°nB o£@A ³ñ®½A Ç3
/k¯nAk¯ »woU
nj K§B« ³ªµ ³ j±{»« ¨±¦í« »M±i ³M ¬Co
RnBLî oµB nj ¥«FU k¯A BM ³ñ®½A Ç4
Ç½A ¬CoÇ
§ ,jnAk¯ w±½ ¬AnjAoM ³M »Mn _¼µ ° SwA ¬B¼¯A°nB ³M ±Mo« 2å ° 19 ·½C
o¦î ³¦§A ° ¹îB
M ²°ÌºA
Ø ° ¨À Amµ ºÌ¿M B½ ¤B ²±§j jB ©µjnA° A±¦wnB ¸nB¼w SÄB] ° :SwA
»¯A°nB »®í½ (2å) ½kµAq§A « ³¼ A±¯B ° ¸j°kí« ©µAnj uR ªXM ²°Ì¾ ° (19) ¬±¦ªí½ B[
° ,SwA ¨À ½A ,²js« B½C S£ ,jo ²Ba nj An j±i ±§j uQ k¯jBTwo An JC n±«F« uQ k«C
ºB´M ³M An °A ° (19) SwB¯Aj k®®»« ³`¯C ³M k¯°Aki ° k¯jo ¬B´®Q Kv ³½B«ow ºAoM An °A
/k®T{Ak¯ º° nj »TLn ° ,k®Ti°o ©µnj k®a ,k¯A
(kíM ·dæ nj »
n°BQ ·«AjA)
½A pA ³ »§Be nj ° ,k½oi ºq¼aB¯ ¦L« ³M An o¼wA w±½ ¼z¯ fB jo«
,joPw öe º±¯BM ³M ° joM »æB~TiA fB ³M An J±í½ k¯po j±M »An ³¦«Bí«
²Ô A
Ò {A
Ö ºmÚ§A ¤Ò ×B °)
Ò j±ª¯ j±i ovªµ ³M º° »½Ao½mQ ¶nBMnj An ¨p¿ RB{nBw °
/ ²Ô ×A± ÖX«Ò » «â oÖß @ ÒA ³ Uß EoÒ «Ö ¸ß ÍÒ ½Ö «ß Ö «ß
é½ow ¤±dU
Ø
:k«C k½kQ º° »£k¯p nj »í½ow ¤±dU ° k{ ¼z¯fB ,o¼wA ° ²nA°C w±½
nj KUo«B¯ tBL§ ¬C BM o~« ShT½BQ nj ° joM ovM µAo¼Q ¬°kM ²Ba nj ³ »w±½
½oUB´L¯Ao£ ° tBL§ ½oUoiB pA ¬±®@A ,k«C nj x°o çoí« nj ¬B£joM ½jn
º° nBvin SeÀ« ° Äk¯A KwB®U º° ºB´wBL§ »½BL½p ° ,k®»« ²jBTwA ³«B]
;joM»« [¯n »¢®wo£ pA ²Ba nj k½B{ ³ ¥¼ÄAowA k¯po kzhM»« ²±¦] oTz¼M An
(¥L
·dæ pA »
n°BQ ·«AjA)
³Ç kª´»Ç« »M±i ³M k{BM ³T{Aj »Moî J±¦wA ° Joî ¬BMp BM »½B®{C k¯A u oµ
¸nB ¼w
Ø ³M ³ªµ Ç A±¯B ° Ç ²°Ì¾ ° Ç ¬±¦ªí½ Ç ²°ÌºA ° Ç ©µjnA° Ç A±¦wnB nj éª] ºBµo¼ª
¬jo ¬B´®Q ° ¬jBTwo JC ¤BL¯j n±«F« ,SwA ¬B¼¯A°nB ³M ±Mo« Svµ ³a oµ ° ,jjo£»«oM
¬Ak¯poÇ pA ° SwA ¬B¼Ç¯A°nB nB B´®½A ·ªµ º° nj ¬j±M SLn»M ° º° Ti°o ° w±½
¬Co
oµB pA RAn±U ÀioM ³ k{ {°n uQ ,Sv¼¯ ³½C °j ½A nj »¯Bz¯ ° ¨B¯ _¼µ J± í½
pA ³Twj ¬C ½AoMB®M ,°A ¬AnjAoM ³¯ k®Ti°o ¬B¼¯A°nB An w±½ ³ j±{»« ²jBTwA »M±i ³M
¬B¯C ·T£ k®Ti°o ºo~« ¬A°nB ³M º° ¬AnjAoM An w±½ :k¯A³T£ ³ ¬Bv½±¯g½nBU ° ¬Aov«
/SwA ¬Co §Bh« ° RAn±U A±«
nj ,SwA j±´½ g½nA±U ° RAn±U A±« ° ¬Co
§Bh« ³ »L§B« :³ kwn»« o¯ ³M ¼®a
¬B¼Ç« nj ©Ç ©Ç ° ³TB½ ZA°n ¬B¯Bª¦v« ¼M ,nBLe¿A Kí ¥X« ºjAoA ·¦¼w° ³M ,o«A ¥½A°A
¬Bªµ pA ,k®Ti°o An º° w±½ ¬AnjAoM :k¯A³T£ ³ ½A ° ,k{ é½B{ ¬Bv½±¯g½nBU ° ¬Aov«
/SwA ²k{ ³To£ j±´½ g½nA±U pA ³ SwA »L§B«
(kíM ·dæ nj »
n°BQ ·«AjA)
55 é½ow ¤±dU
Ø
ð®½A ,k¯jAj»ª¯ º° ³M ³¯B«À ¶o´M pA y¼M Am pA ¬B¼¯A°nB o~« RoBv« nj °

° ±LÇ« ºBµAm ½A ° ,SwA k®«²o´M @A n±i ½oUAnA±£ ° Am ½oUm½m§ pA
²Ba nj ³ J±í½ k¯po ,kµj»« ¯°n °A R°Ao ° »½BL½p ³M oTz¼M ¡¯nB¢¯n
pAk¯A o½p Sv¼¯ ¨±¦í« ©µ RoBv« ¤± nj ° S{Ak¯ SeAoTwA ° JA±i ºB]
nj ° JA±Çi BÇA ½oT¼§BÇî nj q½qÇî fB nj ,SwA ²j±M ³a º° pAk¯A °n °
o½Bw ¥X« °A ,k®»« SeAoTwA JA±i oTvM ½oU½o ° ½oU¼§° ½oUö¯
,k{BM ³T{Aj ³¯B«À ¶o´M @A n±i ° tBL§ ° JA±i pA ³ Sv¼¯ ¬Ao±¯ ° ¬B«À
J°m\« ° k½j w±½ nj An »£nqM ° SMB\¯ nBYC SwAo ³M ³ fB KeBæ Ao½p
j±i k¯po ¬±`ªµ An ¼ñª¯ ¬A±] ½A :³ jo xnBw öe º±¯BM ³M k{ º°
j±Çi ¶kÇ¯A±i k¯po An °A B½ kzhM ºj±w B« ³M »£k¯p n±«A nj ³ nAkM »«Ao£@
:¬AnjAoM ©za pA n°j Bª¼w x±i w±½ °n ½A pA /jjo£@B« R°oY VnA° ° ©¼¯AkM
(¥L
·dæ pA »
n°BQ ·«AjA)
k½kÇ] éL 12 k¦] nA±¯¿A nBdM nj ,SwA ²jo S½Aow ©µ nBLiA ¬B½°An ³M »®í« ½A °
ºjB½p ¥¼~U ° ¤± BM ¨Àv§A³¼¦î ¼vd§A M »¦î pA »§BªY ¶qªe±MA pA »T½A°n 271 ³dæ
,k®Ti°o ¬B¼¯A°nB ³M An º° w±½ ¬AnjAoM :k½±£»« RAn±U ·T£ MB« ¬C nj ³ k®»« ¥ ¯
j±M »vªeA ³¼î M ð§B« o£@A SwA ²k{ é
A° (³¼î M ð§B«) W½ke ½A k®w nj ¬±a °
nj S´] ½A pA SwA ºo¢½j ·¼î M ð§B« B½ Sw°A ³ Sv¼¯ ¨±¦í« ¬±a »§° j±M oLTí«
oÇM ³ñ¦ÇM (j±{ ±]n ¨°j k¦] »¯B «B« ¤B]n ³M) Sv¼¯ jBªTîA ¥MB
° SwA ¤±´\« ©ñe
M »¦î GoµB ° SwA j°jo« SwA ¬Co
§Bh« ¬±a k{BM ©µ c¼dæ W½ke k®w ³ ço
w±½ ¬AnjAoM :SwA ²j±«o xo¼vU nj ³ SwA ²jo jBªTîA W½ke ¼ªµ ³M »ª
©¼µAoMA
»§° SwA ²joÇ S½AoÇw ©µ o¢½j ½ov« ³M »®í« ½A © © ° k®Ti°o ¬B¼¯A°nB ³M An °A
¬CoÇ
³ñ®Ç½A nBTÇ£ ·æÀÇi ° Sv¼Ç¯ ¤±L
¥MB
SwA ¬Co
oµB §Bh« ³ ºoLi :»Tv¯Aj
An °A ¬B¼Ç¯A°nBÇ ¬BªÇµ ° jn°C ¬°o¼M ²Ba pA An w±½ Sn»« o~« ³M ³ »¯A°nB :k½±£»«
(kíM ·dæ nj »
n°BQ ·«AjA)
ºo~Ç« ¬BÇ£jApoÇ½p° pA »Çñ½ ¬±`ªÇµ SB¯ ° @A n±i ° JA±i ° tBL§ pA

pA »«AoTeA»M ° o¼dU ³ªµ ¬C ³ ¥¼ÄAowA k¯po ,oU©´« B´®½A pA ° SwA nAjn±ioM
³a ° ²An nj ³a k®TB½ An º° ³ »T ° ¬Bªµ pA q¼¯ ¬B¼¯A°nB ° ,k½j j±i ¬AnjAoM
pA kíM w±½ k¯jn°C j°o »£k®M ° »«À keow BU An °A o~« ShT½BQ nApBM nj
SwA ¬AoÇ½p° ¬Ak¯po n±i nj ³ »UB«AoTeA pA ¬±®@A ,RnBe ° S§Ø l ³ªµ ¬C
fB ¬B®¼z¯ ³¼{Be ° öe º±¯BM ° fB KeBæ o¯ nj ° ,SwA ³Tz£ k®«²o´M
R qØ î ³ªµ ½A ° ;SwA q½qî ,q½qî o¯ nj ,³ªµ pA y¼M ° ,SwA öTd« ° q½qî
S§BæA ° SMB\¯ ° »@BQ k½joU ¬°kM ° ;SwA ²jn°C j±]° ³M w±½ ºAoM °A An
BÇz¯ ºk®«°oMC ° R qØ î ¼ªµ ° ,k½AqA»« RB«AoTeA ½A oM p°n ³M p°n º°

º° »MAjB{ ° R°Ao ³M ³ k®»« jB\½A J±í½ ·Tñ{±¯ k¯po nj »æ±~h«
ß nÒÖ ¿ ÖA |ß
w±½ ³ SwA Swnj ç Ò ß§ m× Ò °Ò kµj»« ºoTz¼M ¶±¦]
Ô ¼Ô ß§B ×®Øñ «Ò ð
Ò w±
(¥L
·dæ pA »
n°BQ ·«AjA)
°A ¬B¼¯A°nB ³ j±{»« ¨±¦í« Í ½Ö «ß  «ß ²Ô AÒ {A
Ö ºmÒ§A ¤Ò B °Ò k½B«o»« ³ kíM ·½C pA ° k®Ti°o
/k¯A³Ti°o o~« nj An
³ÇM ©Çµ ¬C ° ,²kz¯ ³Ti°o oTz¼M ³LUo« ð½ w±½ ¬Co
³T£ oMB®M :³ñ®½A o¢½j K¦«
¬B¼Ç¯A°nBÇ ³ÇM An °A !w±Ç½ ¬AnjAoÇM :k½±£»Ç« RAn±U »§° SwA ²j±M o~« nj ° k¯A ºB´M
¬Bv½±¯g½nBÇU Ç½AoMB®ÇM ,k®Ti°oÇ ¬±îoÇ ¬B½oñz§ nAjow ³M o~« nj An °A ¬B¯C ° k®Ti°o
¬CoÇ
§BhÇ« ° RAn±ÇU ÇA±« ¬B¯C nBT£ ,k{ ³Ti°o ³íj °j w±½ :k¯A³T£ ³ »«ÀwA
/SwA
o¼vU 5 k¦] nj ºpAn b±T§A±MA ÂX« ,k¯A²j°qA Bµq¼a K¦« ½A ³M ¬ApBw³¯BvA ²B¢¯C
nj nk ¯C ° k®T{Am£ ²k½Aq« ³M o~« nj An w±½) ³ k®»« ¥ ¯ ³L®« M Kµ° pA 474 ·dæ
³M ºo¢½j ³¯BvA ° (k¯jo oMAoM o½oe ° ðz« ° ²o ¯ ° À ³M An º° ³ñ®½A BU k¯j°qA °A Sª¼
w±½ k½oi ¶k½A q« nj À ¬C BM ° ,S{Aj Swj nj »À »¯po¼Q ³ k¯A²jo ³BA ½A
/jo So{
(kíM ·dæ nj »
n°BQ ·«AjA)
57 é½ow ¤±dU
Ø
BÇM »£k¯p ° y«AnC ° y½BwC ¼ªµ »§° ,k®»« »£k¯p y¯BMo´« nkQ pA n°j
B®{C ¼d« ¼ªµ BM ©© ° ,kµB»« º° »e°n [¯n pA ºjB½p j°ke BU ²±ñ{
/jo¼£»« ±i ° j±{»«
,j±ªÇ¯ o~U An q½qî ¤j B´®U ³¯ ¥¼ÄAowA tn±¯ k¯po ³ SwAk¼Q ³T£@B¯
J°m\Ç« q¼Ç¯ An º° ovªµ K¦ SMB\¯ ° nB ° ° SeÀ« ° ve ¬C BM ³ñ¦M
° º±®í« R¿Bª ¬C BM ° ²jBí§AnBi »½BL½p ¬C BM ¬B«p ¤± ³M ° jo y½±i
/j±ª¯ l±¯ ±¯BM ¬C ¬B] ·z½n ° K¦ BªîA BU S{Aj ³ » ÀiA
k®«²o´ÇM »ÇAoÇ{A »£k¯p ½oU»§Bî pA ° ,³T{Ak¯ k¯po :k¯A³T£ ³ »½±¯BM
³M º° ³¯BL{ ° ³¯Ap°n nB ° k®»ª¯ ¥ªdU »£k¯p nj »Tªep ³¯±£_¼µ ° ,SwA
¨B« ° ¬A°Ao ¤±Q BM ° ,Sv¼¯ »«B j±i ° »«o£ow ° xjo£ ° c½oU pA o¼
»£kÇ¯p ½oU²±ñ{BÇM pA b°n y«AnC ° ¬kÇM y½BÇwC BÇM ,jnAj ³Ç »æ±~h«
o ° ,k¯nAk¯ »£k¯p © ¬±a °A k®¯B« »¯A±¯BM ³ SwA »í¼L ;SwA nAjn±ioM
nj ° ,k®®»« oñ |Bh{A ° ¾B¼{A »½BL½p ¶nBMnj oTz¼M k®Tvµ Sªí¯ ° pB¯ nj
q¼Ça oÇµ pA y¼M k®®»« So{ ³ »®¼z¯K{ RBv¦] ° »d½oU ºB´®ª\¯A
° o®« x±i ¬A±] ¬À ° ,x±Qð¼{ º±¯BM B½ ²q¼{°j ¬À »¢®z ¶nBMnj
/k®½Bª¯»« ±¢T£ ° WdM tBL§ x±i
nj ° ,j±Çi nB®Ç nj j±Çi »£kÇ¯p ¥iAj nj o~« q½qî ovªµ ¥X« »½±¯BM
oM ²°Àî ³ k®¼M»« An »L½o§j ° ³Tñ{±¯ ¬A±] p°n ° K{ j±i fB ²B¢U±¦i
(¥L
·dæ pA »
n°BQ ·«AjA)
³ ºo~« jo« ¬Bªµ kM¿ ° ,k®Ti°o »k¯A ºB´M ³M An °A :k½±£»« ¬Co
³ »Tv¯Aj »§°
²kÇ½AqÇ« ³ÇM ¬BTwAj uQ ,SwA ²k½oi k¯A ºB´M ¼ªµ ³M An °A ,SwA ²k{ o@l kíM ·½C nj
³L®Ç« ÇM Kµ° ©Çµ ³¯BÇvA Ç½A ¶k¯pBÇw ° ,Sv¼Ç¯ y¼ÇM »{pnA»M ·¯BvA w±½ T{Am£@
/SwA pAjoQï°nj
¤ÀTwA ±¯ ð½ ¼ñª¯ ° ¬±¢¦£ nBvin oM ²°Àî ° k »½B®în ° ki SeBLæ

An °A SeÀ« ° ve ³ jnAj »æ±~h« S¯BT« ° nB ° ° Sªµ ºk®¦M ° b°n
ÀÇiA ° RB¼Çe°n Ç½A BM ¬A±] ½A ° ,kµj»« ²±¦] oUxpnABM ° oU»U±ñ¦«
K{ º° º°ny¼Q nj »½BL½p ° »MAjB{ ° R°Ao B¼¯j ð½ BM ° »®T{Aj Sw°j
¬±a ° j±®{»« ° k½±£»« ° jq¼i»«oM ° k®¼z¯»« ° ,k½C»« ° j°n»« p°n °
° k«Aoi»« t°°B ¬BvM ° ,kzinj»« ïAoa k®¯B« ° joM»« ¤j ³Tñ{ ¥£@
/k®»« ²±¦]
¥XÇ« ºA³Tñ{±¯ ¬A±] ¥MB« nj q½qî ovªµ ¥X« »¯Anm¢{±i º±¯BM B½C
ºBQAow ° j±{ ³TiBL§j ° ³T½o ³ñ®½A q] ³M ¤Bª ° ¤Bª] ³ªµ ¬C BM w±½
º° K¦ ³ñ®½A o¼ ³M ° ?jnAj ²nBa ³a jjo£ »£jAk§j ° zî nj o xj±]°
°A pA ºnBT¯A ³a j±{ ¬B®µj ½o¼{°ovi ° ¬Ak jBzª{ ²B{ J°m\« SvMnj
¬B¼Ç« nj o~Ç« ¼«poÇw nj An w±½ k¯°Aki ³¯±£½kM ºnC ?S{Aj ¬A±U»«
Bµ³Mo\U º° »Ao{A »£k¯p ° q½qî fB nj ³ jAj S§q®« ° S¯Bñ« ¬B®¼z¯fB@
¥¼L pA »YjA±e GkíM ° jjo£ B®{C S§°j ¤B]n »wB¼w »£k¯p p±«n ³M ° ,jp±«B¼M
y¼ÇQ º° Tn ¬Ak¯p ° »£j±§C pA w±½ B®T«A ° q½qî ²j±§C ovªµ ·{Bí«
¥ß ½°F
â UÒ Ö «ß ³Ô ªÙÒ ¦íÒ ®Ô §ß °Ò jp±«B¼ÇM º° ³M An JA±i o¼LíU pA »Tªv k¯°Aki ° k½B¼M
k¯°Aki ° jjo£ ©µAo º° SwB½n ·®¼«p ° k® o¼LíU An ²B{ JA±i ³ W ½jB â e× ¿Ò A
/k®¯Aj»ª¯ ¨jo« oTz¼M »§° SwA K§B k® ²jAnA ³ ºnB oM
ß ®×Ø §A ÖÒ @ ÒA Ú ñß ×§ °Ò ²â oß «Ö ÒA
/ ¬Ò ±Ö ªÒÔ ¦íÖ ½Ò ¿× tB Õ §ß ×B &A
× îÒ K Ô °Ò
¬BveA ºAq]
pA nBÇ@Bi ¬AnjAoM pA n°j ¥¼ÄAowA k¯po ³ S{m£ B´§Bw ° B´µB« ° Bµp°n
,Sz£»« k®«²o´M j±M ºo~« ¬B£jApo½p° n±i nj ³ »Ao{A ° »¦ ªØ \U »£k¯p
° ¡¯n ° JC oQ »£k¯p ³ j±M ½A S{Aj ¨Bj±i ¬B£jApo½p° BM ³ » o »§°
59 ¬BveA ºAq]
³ªµ ¬C ° ,joñ¯ © º° u¯ RnB´ ° b°n ºBæ pA ²Ø nl ð½ fB Sªí¯ ° pB¯oQ

/jq¯ ³ª§ J±í½ k¯po »@BQ ° SµAq¯ ³M ³]° _¼µ ³M ¡¯nB¢¯n RB ª× ÛTíU
³M y¯AnkQ pA An b°n »@BQ ° S§BæA ,SYAn° »í¼L ¬±¯B ©ñe ³M w±½
»½B C ° SîB®« ±¯ ð½ ºAnAj »£jA±¯Bi c¼dæ S¼MoU ©ñe ³M ° ,joM»« VnA
oÇ ³ÇM ¨kÇ ð½ »®¼z¯fB ¬An°j ¨BªU nj °n ½A pA ° ,j±M u¯ ð§BªU °
° »e°n Rnk k{»« ²j°qA °A »¯kM k{n oM ³a oµ ³ñ¦M ,S{Ak¯ oM »£j±§C
u¯ RkµB\« ³M |±¦i ° ¬Bª½A ¬Bªµ BM ° ,Sz£»« oUjB½p º° Sªµ ºk®¦M
¬BMo´« ° ¤jBî k¯°Aki B½C j±M ºnB±ñ¼¯ ° »®«Ak@BQ ºÀîA ¥ÒX Ò« ° ,jAj»« ³«AjA
¨°odÇ« J±i xAjBQ pA An °A Bµ»@BQ ° Bµ»ñ¼¯ ° BÚkµB\« ³ªµ ½A oMAoM nj
SwA ²k½oC BL½p nk ½A An J±í½ k¯po ³ B¯A±U ° ònqM nB£jn°oQ B½C ?k®»«
¬Bv¯A ³ »¼d« nj ©µ ¬C »£j±§C pA ºnAjj±i ° ³¯B~§Bi »£k®M ½A ¥MB« nj
!?kµj»ª¯ ±ñ¼¯ ºAq] çBUo« ° kµB\« w±½ ³M k®»« ²j±§C Go´ An
SwB«oÇ ©Çñe y®½oÇC ²B¢TÇwj nj ³Ç »T§Akî ©ñe ³M :Sv¼¯ ºk½joU
kÇ{n ²Aoªµ ³ j±M ½A xAjBQ ½oT´M ,jjo£ ¥½B¯ xAjBQ ½oT´M ³M w±½k½BM
»ªv] ºA± »T ° ³ B\¯C BU k{ ²j°qA °A »e°n ° »¦î k{n ³M w±½ »¯kM
³M »Ø¯k§ ©¦î ° »«B´§A Sªñe ±¯ ð½ k¼wn j±i ¤Bª ºB´T®« ³M º° »¯kM °
Sªñe ° ©¦î ½A oYA oM ° Hª¦ îß °Ò Hg eÔ ²Ô B®¼UC ²Ô kØ {Ô ÒA Ò Ò¦MÒ BØXÒ °Ò Sz£ ³BA º°
:j±ª¯»« ¥e An ¥ñz« ½oU²k¼`¼Q ° jo»« nj An K¦« ½oU¼ j ,J±µ±«
,k¯°Aki ºnC ,j±z£»« S¯B ° o¼MkU ·\®Q ow BM An »wB¼w ²°o£ ½oUp±«o« °
/ ® Ö ÔÖ º qß SÖ Ò ð
Ò â vß ¤A Ò §ß m× °Ò kµj»« xAjBQ n± ½A An ¬AnB±ñ¼¯
ðÒ
Ò §S
Ò ¼Ö µÒ SÒ ß Ú¦Ò °Ò ³ vÖß
Ò¯ Ö îÒ ×B xß ¼Ö ÒM |â ±Ò µÔ Úâ §A ³Ô ÖUjÒ °Ò ×An °Ò
Ö § ×B °Ò JÒ ×A± ÖM¿Ò A SÒ
kÖ Ò Ò§ °Ò (23) ¬Ò ±ÔXBØß §A cÔ ¦ß
Ö Ô½ ¿× ³Ô Ú¯Aß ºÒ ×A± ÖX«Ò Ò vÒ eÖ ÒA èâ Ø nÒ ³Ô Ú¯Aß ³Øß ¦§A Òl ×Bí «Ò ¤Ò ×B
Û ³Ô Ö®îÒ Ò Íß ½Ö Ò®ß§ ð
°Ò ¾Ò ±Ö v§A × nÒ ¬Ö ÒA ¿× ±ÒÖ § ×B wß ©Ú µÒ °Ò ³ Mß S
Ò ß§ m× Ò ³ MÙ nÒ ¬Ò ×Bµ oÖ MÔ ºE Ö Y ÚÒ
Ö «ß ³Ô ~ Ò ¼â eÒ R
Ö kÚ Ò °Ò JÒ ×BLÖ§A ×B LÒ TÒ wAÖ °Ò (24) Ò ~¦ Ö ÔÖ ×B¯ jß ×BL îß Ö «ß ³Ø¯Aß ¾Ò ×Bzd
Ò § ÖA
â ¢A
¬Ö ÒA ¿Ø Aß G¾ ±Ö wÔ ðÒ ¦ß µÖ ÒB Mß jÒ ×An ÒA  «Ò ¾Ô ×Aq ]Ò ×B« SÒ
Ö § ×B Jß ×BLÖ§A º kÒ Ò§ ×Bµ kÒ ¼Ù wÒ ×B¼
Ò Ö§ ÒA °Ò oà MÔ jÔ
(25) o§
Õ â ÒA JÕ ×Am îÒ °Ö ÒA Ò \Ò vÖ Ô½
°A ¬kÇ¯AqÇ§ ºAoM joM»« ovM º° ·¯Bi nj w±½ ³ ¬p ¬C ° :³ª]oU
³M ° SvM An Bµnj (KwB®« ºB´Tæo pA »ñ½ nj °) jp ºpBLzî ³M Swj
S¯B¼Çi j±Çi SwoQoÇw ³ÇM «) Aki ³M ²B®Q :S£ xBM j°p :S£ °A
nB¢TÇwn ¬AnBñªTÇw HªTÇe jo ¥«B »½Ao½mQ « pA º° Ao½p (©®»ª¯
° ,joÇ ³¦ªÇe º° ³ÇM (w±Ç½ pA ¨BT¯A ºAoM) ¬p ¬C (23) k¯±{»ª¯
w±½ n± ½A ,jo»« ³¦ªe º° ³M k½j»ª¯ An Aki ¬BµoM o£@A w±½
Ao½p ©¼¯Ajo¢M º° pA An Sî Ài ¥ªî ° jn±i ° jp BU (©½jo jk«) An
° k®Tv] SLw ,nj º±w ³M °j oµ ° (24) SwB« }§Bi ¬B£k®M pA °A
k¯jn±ioM º° oµ±{ ³M nj jq¯ ° jo ²nBQ Kî pA An w±½ µAo¼Q ¬p ¬C
k{BÇM ³TÇ{Aj »½±Çw k~ ±U ¶jA±¯Bi ³M ³ »v S£ xoµ±{ ³M °A
(25) ?j±M kµA±i ³a Shw JAmî B½ ¬Ak¯p q] ³M y½Aq]
zî ·¦í{
³M o~ º±¯BM oBi ¦íU k{»« ³BA w±½ »®¼z¯ fB Rk« oM ³a oµ
fBÇ nj oTz¼ÇM J±íÇ½ ²B« ³a oµ ° Sz£»« oTz¼M »¯Bí® nBvin ²B« ¬A±]
° SwBi»Ç« oÇM ° Svz¯»« ° k«C»« ° Sn»« ° ,jo»« J°o ° ±¦
nj q½qÇî ¬Anm¢{±Çi ©¯Bi ° ,k{»« nAk¼M ° Si»« ° k¼®{»« ° S£»«
ºB´ª vLÇU
Ø ° ½o¼{ ¬B®hw ° ¬±¢¦£ º°n ° ¬°p±« k ° RB®ñw ° RBoe
61 zî ·¦í{
,Si±w»« zî yUC ³M ° ,Sn»« y pA ¤j oTz¼M k{»« ¼ j º° ¼ñª¯

»½BL½p ³ J±í½ k¯po SMB\¯ ° ³¯B«±~í« nBTn ° »@BQ ° S¯BT« SwA »´½kM
nj ,Sz£»« ±¯BM »£jAk§j WîBM oUjB½p jAj»« ²±¦] oUxpnA BM ° oU»§Bî An °A
©¯Bi ¬C »¢TiBL§j ³M ³]nj ð½ p°n oµ ³ w±½ »®¼z¯ o~ ¤Bw k®a ¤±
¬B] ·z½n BU ³ k{ ¼ªî ° nAj³z½n zî ½A ºke ³M k{»« ²j°qA {Bî
xBØ¼î ° nAk§±Q º±¯BM ;j±M ³TiBw ¥íTz« An xj±]° ºBQAow ° ²jo l±¯ º°
pA n°j °n ½A pA ;jnAkM ¨±Tñ« An ²k®®@³¯A±½j zî ½A Sv¯A±U»ª¯ o¢½j o~
Bµ³¼§ ° Bµ³§mM ²B¢¼M ° ²B£ ±zí« ¤j o¼hvU ºAoM HíL j±i ovªµ ©za
¬A±¯BM |±~h« ³ »§¿j ° [® ° ³ª{o ° pB¯ BM ³ k¼{±»« ° ,S£»«
k® e An j±i »½A°o¯B«o ° »£nqM ¤Be ¼î nj ³ ºn± ³M SwA ¼z¯fB@
¬BªÇza pA »¯BÇ«p ° »¯BªÇ ¬A°oMA pA »µB£ ,k½Bª¯ o~U An »¯Bí® ²B« K¦
nBvin ° KwB®T« Äk¯A pA o¢½j ²B£ ° ¼z®§j ºB´ªØ vLU pA »T ° ° ¬BØT ° n±ªh«
/S£»« hw º° ·TiAk¯A¥£@
° SMB\¯ ° º±U ° RnB´ pA »®½j¿± y{±Q ³ J±í½ k¯po ¤j »§°
½oTªÇ ° ,k{»ªÇ¯ ö¯ A°o¯B«o º±¯BM zî ºBµ³¦í{ oMAoM nj ,S{Aj ¬Bª½A
u¯ RnB´ ° ¬Bª½A ¬B®`ªµ g¦U ºBÚkµB\« BM ° jAj»ª¯ ¬Bz¯ º° ³M »¦½BªU
° ¬Anm¢{±i ©¯Bi oTz¼M S«BTwA ° S¯BT« ¼ªµ ° ,j±ª¯»« e An y½±i
q¼µoÇQ ° j±ª¯»Ç« nAkÇ½j nBÇvin ²BÇ« ±zí« ³a oµ ° ,SiAk£»« An ²jAk§j
³Ç¯A±Ç½j j±M ð½jq¯ ³ B\¯C BU ,jo»« q¼U An ±¯BM yUC ° y½±i nApBM ,jo»«
/jnm¢M j±i ¬B] pA j±M oBe »£jAk§j ¤Be nj ° ,j±{
xBk½±£»«° ³\®Q º± SwA ºo¼{ zî
BÇ« ·z¼ÇM pA jnmÇ¢M jnmÇ£ ¬BÇ] pA ³Ç oÇµ
¨±Tñ« xovªµ pA An j±i »£jAk§j ½A k½BM ³ j±M ½A ±¯BM o¢½j ¥ñz« °
»£jAk§j ,j±ª¯»« oU¥ñz« An ¥ñz« ° oTz¼M An °A »e°n [¯n j±i ½A ° ,jnAkM
oÇ¢½j »Ç½A°o¯B«oÇ ·ªÇµ BÇM ³ j±M ²k¼wn ºke ³M fB º±¯BM ¶k®z zî °
nBÇ SL BÇî ³ÇM ³ñ®½A ¬°kM °n ½A pAk½Bª¯ ºnAjj±i xnB´ A pA Sv¯A±U»ª¯
»µBz®µBÇ{ S§°j S¼X¼e ° j±i ovªµ ° j±i º°oMC ° S¼X¼e ° kz½k¯B¼M
An j±i ¤j ¨B xnAkT A BM ovªµ pA n°j :So£ ©¼ª~U jn°B¼M JBve ³M An o~«
/jn°CoM SwA ²k{ oUyow ¬B½r o¼{ pA ³ öe º±µC ½A pA
SØî ·T{o
,j±M kµA±h¯ »L¼ n k{ Ãª« ³ KwB®« ºB´Tæo pA »ñ½ nj ²jAk§j º±¯BM
³ J±í½ ¨±~í« k¯po ,SwAnB¼M ³¦\e t°oî ¬±a ° SiBw ²jB«C An j±i
poÇ ° k½j»Ç« An ±¯BÇM nA°³Ç¯A±Ç½j nA±A ° ³¯B{Bî RBoe o~ ²B¢U±¦i nj
n±Ç An nB ·®¼«p ° ,k¯Anm£»« o¯ pA An º° ¶k®® ²o¼i y½AnC ° JA±i@tBL§
,SwA ³Tn °o »¼ªî oñ nj ° ,²jBTA yPU ³M yL¦ jo»« ²kµBz« ºo¢½j
tBL§ po pA ³`¯B®a B½C ?jnAj ºk~ ³a A°oQ»M ° A°o¯B«o º±¯BM ½A B½C B½Aki
kµA±i»« ° ;k¯Aq¦M Ao« jnAj ©¼ª~U SwAk¼Q º° ¶jBí§A± é° ° y½AnC °
©¯BÇi Ç½A BÇ½C AnB£jn°oÇQ ?k®ÇñM Ç« ³ÇM ö½mPÇM ©Ç¯A±U»ªÇ¯ ³Ç An ºjB´®z¼Q
R ±L¯
Ø S¼M º°oMC ° ;k® ²j±§C »®«Ak@BQ B´§Bw pA uQ Ao« kµA±i»« ¬Anm¢{±i
³Ça k½BÇM Ç« k{BM ³T{Aj ºk~ ¼®a »TwAn o£@A ?joLM An ©¼µAoMA ¬B«j°j °
?©z½k¯B¼M ºA²nBa
fB ºB«o ©ñe º±¯BM k½j ³ j±M o¼dU
Ø ° oØñU o ¥¼ÄAowA ¨±~í« k¯po
¬C BÇM ° ¼§ ° pB¯ tBL§ ¬C BM ,j±M ³TvM An o~ º±U nj±U ºBµnj ÂL ³@
° oU¬±¢¦Ç£ An ¬C ,Çzî yUC ³Ç ¬BTØ Ç ·B¼Ç ¬C BÇM ° ½oÇ ° ¼ j y½AnC
»½A°o¯B«o ° ¦vU e BM ¤°A ·¦µ° nj ° jn°C º° ³M °n j±M ²jo oU³Ti°oAoM
° k®U ºpBM zî ³M »£q«x±i ° »i±{ ©© ° jo ³L½B« ° ³§pB« ³M °o{
/k{ ¤kL« ¼zUC
63 SØ î ·T{o
° ²k{ nBU ° ²o¼U xo¯ nj ©§Bî ,o~ ²B¢U±¦i nj nA±£nqM ° nBTo£ w±½
¬BMoÇ ,jp±w»« ²k{ n°³¦í{ y¯Bª½A éL®« pA ³ »zUC nj xj±]° ºBQAow
° B¼eBM ¬Bªza ,SwA ²k«C x±] ³M y °oî nj ¬±i ° ³Tz£ oUk½k{ yL¦
y½±i ²B£@C ¤j pA ° ,³Tn°o j±i K¦ BªîA nj ° ,³Tzµ°o An j±i ¨±~í«
,k®»« u¯ W½ke j±i BM ±¯BM ¼zUC ºB´½pBMzî ¥MB« nj ° ,jo¼£»« ¨B´§A
?¨k{ nBTo£ ¬AkM « ³ SwA »TL¼~« ³a ½A B´§A nBM :³ SwB½±£ °A ¤Be °
« ºAoM Ä²jAk§j ° k®«jnj nkQ pA n°j ³ SwA »@B¯oi k«C y¼Q ³a ½A B½Aki
²Ba oí , SwA »®¼z¯ fB ½A pA oT´M »®¼z¯ @Bi AnB£jn°oQ ?SwA ²k«C y¼Q
° ,ºk½oC BL½p ke ½A BU Ao« j±i ±U Aj±Lí« ,SwA ²±ñ{ BM o~ ½A pA oUo½mP§j
½A nj ° ,nAkM ©¯±~« ònqM oi ½A pA j±i ±U uQ ,»TiBw ÀTL«ÀM ½A ³M
/o¼¢M An j±i ¬A±UB¯ ¶k®M Swj
±w ²B¢{q§
° So¢¯ ³\¼T¯ j±i ·¯AoµB ° ³¯Ao«C ºB´½pBLzî pA ³ A°oQ»M° ²jAk§j ©¯Bi
joñ¯ l±¯ ¥¼ÄAowA ¬Bª½A BM k¯po ½j¿± K¦ nj º° ¼zUC ° ïAj ºBµ³{Bí«
oµ pA ° ¬B½oî ³ª¼¯ An j±i ³ »§Be nj ° jo ¤q®U »½A°o¯B«o ·LUo« ¬C pA Go´
o¢½j ° ;²jAj Swj pA An y½±i ¤ÀTwA ° u¯ ð§BªU ° ,³TiBw ²jB«C S´]
³¯ o¢½j »§Be ¼®a nj k® oTv@Bi An °A »Tvµ «oi zî yUC SwA ð½jq¯
w±½ pA To£ ¨B ³M o¢« kz½k¯A»ª¯ q¼a _¼µ ³M ;S¼X¼e ³¯ ° k®¼M»« ¨B«
yT B o¢½j ,k¯A³TiBw w±½ ³M zî pA An xj±]° ºBQAow B½±£ ,J±Ld«
° »¢TiBL§j ºB´T®« ° »e°n Svñ{ pA ³ ºA³¯An±´« ¡®µC BM ° ,²k{ ¨BªU
³M ° ºnAj ºnBT¯A ³a o¢½j ,Bw±½ :S£ jo»« S½Bñe zî nj »¢Ti±w
±U nB¼TiA nj ¥«B n± ³M ° ²jB«C S´] oµ pA ³ ©®« ½A ?»z½k¯A»« ºq¼a ³a
; ©eoU Sw±U zî °o£ nj ©¼Tvµ° j±]° ³ ²nB`¼M « ³M ,B ±zí« ,©Tvµ
° q« JB~îA ° K¦ nBU °A ³ Ao« zî yUC ½A ° ,o¼£oM « pA ¤j ¨B ©§j q½qî
SÒ â Ò¯ Ö îÒ ×B xß ¼Ö MÒ |â ±Ò µÔ Úâ §A ³Ô ÖUj °A
ß Ú¦Ò °Ò ³v
Ò n× °Ò ¬Bz®M°o k¯Ap±w»« An ©¯B] ·z½n
ðÒ
Ò §S Ò ¼Ö µÒ SÒ ÒÖ
Ò MÖ ¸A
Ö § ×B °Ò JA±
o®«kM ° S{p xo¯ nj »£k¯p ,³d§ ½A nj ³ J±í½ ºBL¼ñ{ k¯po

° RkµB\Ç« ° ;²kÇ{ »¯Bª¦Ç yªÇza nj y¼Q pA y¼M ©§Bî BC ° ,³Tz£@
,jnBz»« Shw An y«±~í« K¦ ° ,kµj»« nApC An y@BQ b°n ,u¯ SB½n
nj ,²k{ oî o B¼e ° ö{ Rk{ pA ° SwA »¯B± Shw y§j ºB½nj °
ºB´TÇwA±Çi nj ¥MB« nj ° jAj j±i ³M »¯BñU »e°n ¬B{°oi ZA±«A ½A ¬B¼«
° ©ñdÇ« »ÇMA±Ç] k®»Ç« BÇ] pA An »® ÒT ªÖ ´Ò ÔU oµ ¤j ³ ±¯BM q¼¢¯Azî ° [Ø¼´«
/jAj º° ³M ñ{¬Ak¯j
j±Çi uÇ¯ oÇM Â«B tBve ·d§ ½A nj »Te ³ J±í½ k®«°oM k¯po
A°oQ»ÇM ° ³TiBL§j ©¯Bi ³M Si±w»« y½±i ¬Bª½A JB´T§A nj ° ;j±M ¦v«
³M ° ,©® ²j±§C An j±i @BQ «Aj « B½C &A Òl ×Bí «Ò : ¤Ò ×B öM»« Aki ³M ²B®Q :S£@
ovªµ ° o~« q½qî ½A ?¨nAj A°n S¯B¼i y½±i nB¼TiA KeBæ ° ,Sªí¯ »ß Ø§°
³Ô Ø¯Aß jpn°»« SLd« « ³M ° ²jo ÄoTeA ° ³T{Aj »«Ao£ Ao« ke ½A BU ³ Sw±U
BM »£k¯p ½oT´M pA °A S½B®î ° § nB® nj ³ SwB´§Bw « ºÒ ×A± XÖ «Ò Ò vÒ eÖ ÒA èØ nÒ
ºnB¼TiA KeBæ ¼®a ³M « :SwA ñª« B½C ©Tvµ k®«²o´M ¥«B RB«AoTeA
Swj Ç« Sv¼¯ ñª« , ¬°o¼M j±i q« pA An oñ ½A ?©½Bª¯ ©Tw ° ©¦
HíÇ ° SwA »dÇA° ©¦Ç Ç½A AoÇ½p ,©®Ç pAnj º° (1)t±«BÇ¯ ³ÇM S¯B¼Çi
nj Bµ±¢TÇ£ Ç½A B\®½A BU ¬Ò ±ÔÖ XBß Ø×§A cÔ ¦ß
Ö Ô½ ¿× ³Ú¯Aß j±M k®µA±h¯ nB¢Twn ¬AnBñªTw
pA »ñ½ ° Si±w»« zî pA »ñ½ ³ »¼d« nj ²k¯p±w ° »¯B± »¼d«
° ¬Bª½A ¬B«o´ :S£ k½BM ³ J±í½ k¯po ° ,k{ ¤kM °jn o¯ °j ¬C ¼M ;¬Bª½A
° jAj Svñ{ An zî ¬B«o´ ,SwA »®«Ak@BQ ° Sî ·T{o ³ñ¦M b°n RnB´
Ô
nÒ kÒ Ò Ö WÚ ß Go]ÒÖ A ©Ò îÖ ÒBMß & Ø kÔ µß ×B£AÖ ×B« :SwA ²k«C ³ÀL§A[´¯ nB~
RBª¦ nj (1)
ß wÒ |â kÔ ¼ Î¿§A
ß A ¥¼L
j±{ k¼´{ Aki ²An nj ³ ºkµB\« (474 ·ª¦@) ¹ÒñÄß ÀÒXAÖ Ò «ß HñÒ¦«Ò ¬Ò ±ÔÖ ñÒ½ ¬Ö ÒA ¼
Ô íÖÒ §A jÒ ×BñÒ§
Ø íÒÒ
¼Çî }hÇ{ H Çe ,jpn±M Sî »§° jo¼£oM ¤j ¨B k¯A±TM ³ Sv¼¯ »v pA oTz¼M xo]A
/kwoM ¬B¢T{o keow BU SwA ð½jq¯
65 SØ î ·T{o
B«A k«C (1)¬°o¼M p°o¼Q @B¯oi ° Shw ¶pnBL« ½A pA ° ,jo yw±½F« ²ovñ½
/// ½A pA uQ
³ »«B¢®µ) :k®»« ¥ ¯ tBLî MA pA miD« 8 pA 13 | 4 k¦] (n±X®ª§A nk§A) o¼vU nj (1)
³M °o{ ° ,Svz¯ ±¯BM ºBQ °j ¬B¼« ° ,jo¼¢M ¨B °A pA SwA±i w±½ ,jo ²jB«C An j±i ±¯BM
ºA²k¯oQ ¥X« ,J± í½ k¯po ºA :³ k«C »½Ak¯ ¬BªwC pA ²B¢¯C jo j±i nA±¦{ k®M ¬jo pBM
¥¼ÄoL] ²B¢¯C ;So¢¯ k®Q Ak¯ ½A pA w±½ ,k¯B«»« oQ »M ° j±{»« ²k® °A ºBµoQ ³ xBL¯
ow pA °A R±´{ uQ ,k¼woU ²o®« ½A pA ,jq£»« ¬Ak¯j ³M Sz¢¯A ³ k½j J± í½ ¥ñ{ ³M An
(/Sz£ ZnBi y¯BTz¢¯A
° ²jBTÇ
° ºo~ÇM ve ° o¼L] M k¼íw ° ³«oñî ° kµB\« pA An K¦« ¼ªµ ¥X« °
¤BXªU ³ SwA ²k«C kµB\« ¥ ¯ nj ° ,k®»« ¥ ¯ ²oMØ »MA M ©wB
° c§Bæ »MA ° ½o¼w@MA
/k{ ZnBi y¯BTz¢¯A ow pA °A R±´{ uQ jp w±½ ·®¼w oM Swj BM ° Sz£ ¬B½Bª¯ J± í½
q½qî ovªµ BM w±½ ³ ²B¢¯C) :k®»« ¥ ¯ ³ ØLÒß ®Ô« M K Òµ°Ò pA miF« °j pA 14 ·dæ nj °
³T{±¯ ºoLî ¬BMp ³M ¬C oM ³ Sz£ oµB °j ¬C ¼M nj kv] ¬°kM Swj ð½ jo R±¦i
n±®« ºAoM pBM ±¯BM ° w±½ ° ,Sn nB® Swj ¬C uQ S LÒ vÒÒ B[× ß uÖ
à Ò¯ ¥Ù Ô Õ ±Ò µÔ Ö fÒÒ Ò A :j±M
× îÒ mB×
¬Ú Aß :j±M ³T{±¯ ºoLî ¬BMp ³M ¬C oM ° k{ oµB °j ¬C ¼M Swj ¬C ²nBM°j ,k¯k{ ²jB«C j±i
ºAoM ±¯BM ° w±½ pBM ° ,Sn nB® Swj ¬C uQ ¬Ò ±Ô¦íÖÒ ÒU B«× ¬Ò ±ªÒÔ ¦íÖ Ò½ ÒL Uß B× H«Ao× ß Ò ß B×¡Ò ©ÔÖ ñ¼ÒÖ ¦îÒ
³Ø¯Aß B×¯qÙ §A A±ÔMoÖÒ ÒU ¿× °Ò :j±M ³T{±¯ ¬C oM ° k{ oµB ¨±w nBM Swj ¬C uQ ,k¯k{ ²jB«C To£ ¨B@
¨nBá nBM uQ ,k¯k{ nB ¶jB«C ±¯BM ° w±½ ° Sn nB® Swj ¬C uQ Â¼Lâ wÒ ¾B
Ò w× °Ò ¹Ó zÒ eB×
ß ¬Ò B×@
¥Ô Ô |Ø ±Ò ÔU jÚ Ô ³Ø¦§A Ò Aß ³¼
ß ¬Ò ±Ö íÔ ]Ò oÖ ÔU H«±Ö Ò½ A±Ô ÚUA °Ò :j±M ³T{±¯ ºoLî ¬BMp ³M ¬C oM ° k{ oµB Swj ¬C
(/jo nAo w±½ uQ ¬Ò ±Ö ªÒÔ ¦Ö Ô½ ¿× ©µÔ °Ò S
Ö ÒL vÒÒ B«× uÖ
à Ò¯
nj »Twj ³a ,k{ °o{ »v½±¯o¼vU S´¯ ³ ³¼«A»®M S«±ñe ¬B«p nj Sv¼¯ ¨±¦í«
A°oQ»ÇM ¬B½±Ç¢°nj Ç½A ,SwA ²kÇ{ öÇ£ ºpAjoÇQï°nj nApBÇM ³ªÇµ Ç½A ³Ç SwA ²j±M nB@
(kíM ·dæ nj »
n°BQ ·«AjA)
¨B T¯A k~
BM ºpBLzî nj ³Tv]oM ° »wB¼w ¤B]n ³ ¨B«KeBæ ° ¼z¯fB º±¯BM
,S{CoM Shw J±í½ k¯po B®T«A pA k®® ða± An j±i k½BM °A ¥X« »ª¯Bi
S¼~h{ BM ©¯Bi u¯ ¤ÀTwA ° ²jBí§AnBi »½BL½p ½A BM ³ »¯Bí® ¨À ½A
»½A°n ¬B«o ° ¾B½oL ¨B« pA ° ;²jn°C j°o S§À] ° Sªî xoî pA An q½qî
¶kîB uñîoM ³ »½B] BU ,SwA ³Tvñ{ ©µ nj An º° S¼~h{ ° ²jAj ¤q®U
° ²k®® ²o¼i »½BL½p oMAoM nj ° ²k«C ³Tñ{±¯ ¬A±] ½A ïAow ³M ±¯BM ,¤±ªí«
x±«Ao An j±i ovªµ ° j±i S¼X¼e ° ,²jn°C j°o ©¼¦vU ow °A b°n Sªî
²B¢U±¦i nj ,²k¼wn Rk{ ° Z°A ºB´T®« ³M °A »¢TiBL§j ³ »§Be nj ° ²jo@
BM ,k®»« To£ ¨B SwA±inj º° pA ³¯À¼§l ° ³T{Am£ °A nB¼TiA nj An j±i o~
(¥L
·dæ pA »
n°BQ ·«AjA)
ºAkÇ¯ pA »TÇe :kÇ¯A³TÇ£ ° kÇ¯A²jAj ¤q®U @BQB¯ ° ²j±§C jo ð½ Øke ow BU An ½ Øk æ@ß w±½
ºnAjj±i B¯p pA toU º°n pA ° ,k¼woU ° k½j An xnkQ ¤BXªU ³ñ¯C BU So¢¯ k®Q ©µ »¯BªwC
ow pA º° R±´{ ³ k¯A²jo ³BA ©µ An ¤± í«B¯ K¦« ½A ° º± U ° ¬Bª½A º°n pA ³¯ jo@
/k{ ZnBi y¯BTz¢¯A
ke ow BU An nA±£nqM w±½ ,Sv¼¯ BU °j ° »ñ½ ¨ÀwA oM yUB½B®] ³ ³ØLÒ®Ô« M K Òµ°Ò ½A °
p±®µ ³ »¯Co
pA q¼«Ck½kÚ ·½C ³w ¬k½j BM »Te ³ ,SwA ²jn°C j°o ¬AnB@B¯p ½oUA°oQ»M
/kz¯ o~®« ²B®£ oñ pA j±M ²kz¯ ¤pB¯
³Ç k®¯qÇM K§BÇ
³ÇM ºn±Ç An ï°nj ÂÇ
A :³Ç k¯A²joñ¯ oñ B¼TeA»M ¬ApAjoQï°nj ½A
/k{BL¯ ¬Co
c½oæ §Bh«
½oTª ³ñ®½A ¬°kM ±¯BM °oz«B¯ SwA±i nj ¥MB « nj ½ Øk æß w±½ :k½±£»« ©½o ¬Co
° º±Ç
®Ç« BÇM An ±¯BÇM SwA±i nj S¼í B
° SeAoæ ¤Bª BM kµkM ¬Bz¯ º° ³M »¦½BªU
Ò ÖX «Ò Ò vÒ eÒÖ A èØ nÒ ³Ô Ø¯Aß &AÒlBí× «Ò ¤Ò B× jo jn ©ñd« ¤¿kTwA

/ºA±
(kíM ·dæ nj »
n°BQ ·«AjA)
67 ¨BT¯A k~
½oTªÇ ©¯BÇi ¬Ap±Çw Çzî ³M ° k®»« »zow ¬BMo´«B¯ ¨À ,æ° ½A
³LUoÇ« ð½ »T§BÇe ¼®Ça nj °A ¥X« »½±¯BM :SwA »´½kM ,k½Bª¯»ª¯ »´]±U
o¢½j ³ »½±¯BM kµj»« Swj pA B\ñ½ An j±i S¯B ° ¥î ° ,jjo£»« ¥íTz«
²k®z zî ½A nj ³ ¬±®@A SwA ³TiBM ²ovñ½ An j±i b°n ° K¦ ° ,jnAk¯ ¤j
yUC ³M º° zî ²k¯p±w ºBµ³¦í{ ° ²k«Cnj xo o¢½j ,jn±i»« Svñ{
pA ³Ç ºA²k®Çz »h¦ÇU ° RBwBÇveA ¬B¼Ç ¬B¼« nj ° :jjo£»« ¤ ØkL« ¨BT¯A
nj ³ »Thw ¬B± ¬B¼« nj ° k®»« tBveA y¯B] ¨B nj zî nj Svñ{
»«BÇ@BÇ¯ Ç½A pA ³Ç »L~Çî ° ºoÇñ k½kÇ{ RB¯B\¼Çµ ° ²k«C k½kQ ye°n
pA An j±i ¨BT¯A :jo¼£»« ©¼ª~U ,SwA ²k«C j±]° ³M xj±]° nj BwoS B
»§Be nj °n ½A pA ,k® J±ow ¬Bñ«A keow BU An °A ° ;jo¼¢M yow ¨À ½A
³ ke pA y¯Bªza SwA ð½jq¯ ° ²k{ K ° ©zi ³anBQ ð½ xj±]° ³@
(¥L
·dæ pA »
n°BQ ·«AjA)
k¯A²jAj ònqM oLª¼Q ½A ³M An »½B´TLv¯ ©½o ¬Co
ÀioM º± U»M ¬ApBwï°nj ½A »§°
/jnAj ö{ ¬C T{±¯ pA ©¦
³@
,jo ²B®£ k~
³ »«B¢®µ w±½ :³ An ¬BTwAj ½A 225 | 12 k¦] k½k] éL nBdM °
/SwA ²jo ¥ ¯ ©¼µAoMA M»¦î pA ,jq£»« ¬Ak¯j ³M Sz¢¯A ³ k½j An J± í½ ¤BXªU
¥ ¯ ÀTiA »ª BM An ¬BTwAj ¼ªµ 174 ° 173 | 2 k¦] k½k] éL »{B Ø¼î o¼vU °
/SwA ²jAj ¨Àv§A³¼¦î jBæ oí] ¨B«A ³M SLv¯ ° SwA ²jo@
B¼TÇeA »ÇM ¬Ao v«
Ø ¼M ³ »°nj K¦« ¬Bªµ B½C ³ k½C»« y¼Q ¤AÆw ½A B\®½A nj
¬B½°An An K¦« ¬Bªµ ° ,SwA ²jo ¥ ¯ S
j ¬°kM ©¼µAoMA M »¦î ,SwA ²j±M é½B{ ³«Bî
KTÇ o½BÇw ° »{B¼Çî o¼vU nj ° ,k¯A²jAj ¨jo« jn±i ³M W½ke Rn±æ ³M ³í¼{ ºA± U»M
/SwA o¯ KeBæ ¬Ak®ªz¯Aj BM K¦« ½A }¼hzU ?SwA ²k{ Znj ³í¼{
Ö Y
³ß Mß S Ú Ò kÖ Ò Ò§ °Ò k®»Ç« ³¦ªÇe w±½ ³M yUC ·¦í{ ¬±a nA°³¯A±½j ,k½C ¬°o¼M
¨BTÇ¯A k~Ç Ç ºoÇYA ³ª{oÇ ° pB¯ pA ³¯ ° ,Svµ ºoLi zî pA ³¯ o¢½j
/¨BT¯A SwA
j±ÇÇÇM »ÇÇÇÇ¢¯n »ÇÇÇÇQ
ß qÇÇÇÇ »½B´ÇÇÇÇzî
j±ÇÇM »¢®ÇÇÇ¯ SL BÇÇÇÇî j±LÇÇÇÇ¯ ÇÇÇÇzî
²jAk§j º±¯BÇM nj ° ºp°o¼Q tBveA j±i nj ³ ¨±~í« ° kµB\« w±½
·B¼ nj An Svñ{ nBYC ³ ºA³d§ ¬Bªµ pA ,jo»« ºk¼«AB¯ ° Svñ{ tBveA
° RBoÇe nj ³Ç An »w±vdÇ« o¼¼U ° ,jo ²kµBz« A°oQ»M ° ³TiBL§j ©¯Bi
° ,j±ÇM ºkíM é½B ° oT®« k½j»« ¥«FU ° S j BM j±M ²k«C k½kQ º° ¬B®hw
j±i BM ,kµkM ¬Bz¯ j±i pA ºk½k{ ¥ªí§Auñî A°o¯B«o ©¯Bi ³ jp»« tke
ºAoM j±i »«B@B¯ ° Svñ{ ¬AoL] ºAoM nAkT ABM º±¯BM o£@A B½C ³ k¼z½k¯A»«
Sz« JA±] j±i pA Bj ºAoM B½C ?k® ³a k½Bª¯ ³¦ªe º° ³M ¬k¼M± ° ¬jp
³¯±£_¼Çµ BÇ½ ,kµkÇM ¡®wBÇM An pAkÇ¯Af±¦Ç xAjBÇQ ° ,Sz« BÇM An ²joÇ ²oÇ£@
?kµk¯ ¬Bz¯ j±i pA »z®@A° ° ¥ªí§Auñî
éÇ° ³Ç tBÇve ·Çd§ ¬C nj oM Sîow pA y¼M »Tîow ³M nBñA ½A
¤j ° @BQ K¦ BªîA pA B\®½A nj ,S{m£ xq« pA j±M ²jo o¼¼U ©¯Bi »e°n
³L¯B] ð½ °A ·z½k¯A ° j±ª¯ ºoLµn An xoñ ³ jo tBveA An ºn±¯ j±i ²B£@C
Rn±æ nj ³ So£ ©¼ª~U »´§A ¬BµoM ° »«B´§A n±¯ ¬C S½Akµ ±UoQ nj °A ,k{
Ao½p j°oM fB ZnBi ³M ° ³Th½o£ ²B¢U±¦i pA ³ñ¦M ,k®ñ¯ Bj j±i pA ±¯BM ·¦ªe
±¯BM SwA ñª« ° ,k½C»« y¼Q jn±i °jp Go´ k® Bj j±i pA ²B¢U±¦i nj o£@A
©´TÇ« B´TªÚ A±¯A ³M An j±i ¨À k¯A±U»« nAkT A BM º±¯BM ²B¢¯C j±{ b°o\«
° jo ³¦ªe « ³M ,©T{Am¢¯ jo¼¢M ¨B « pA S{Aj k~ °A :k½±¢M ÂX« ,jpBw
69 ¨BT¯A k~
_¼µ ³M w±½ ° ¨k{ b°o\« « ° ,k«C y¼Q jn±i ° jp ½A ° ,¨jo Bj «
o~Ç ²B¢U±¦Çi nj ºkµB{ Ao½p ,k® éj j±i pA An SªÚ ½A k¯A±U»ª¯ ³]°
¨±ñd« An °A k¯A±U»« ° SwA ±¯BM nB¼TiA nj ©µ S«±ñe ²B¢Twj ° ,SwA ²j±L¯
¨±ñd« w±½
ß ³ j±{»« é½B{ q¼¯ ¨jo« ¬B¼« nj ° k½Bª¯ kMA ¬Ak¯p B½ ÄkîA ³M
/j±{»« nAj ³ñ§ ©¼µAoMA ¬B«j°j ° w±½ º°oMC ° ,SwA ²j±M nBñµB®£ ,j±i
½A ¨BªU j±M ²jo o¼¼U »¯BL~î ©¯Bi »e°n é° ³ ¬C ©¼¯ B½ ¬C ¬Bªµ nj
,S{m£ J±í½ k¯po q« pA k¼\®w ¬A±U»ª¯ ¬B«p tB¼« BM ³ »Tîow BM nBñA
/So£ An j±i ©¼ª~U »L¼ ¨B´§A ° »L¦ n±¯ ±UoQ nj °
¬B{°oÇi ° ¬B{±] ,²jn±iSvñ{ ° {Bî º±¯BM ³ j±M ¤Be ¼ªµ nj
±zí« ¬kM ºB´T{±£ j±i ºB´®iB¯ ° B´¯Ak¯j BM k¯A±TM o£@A kµA±i»« ° ,²k{
¬°o¼M An º° ·Bî»M ° Shw K¦ ° jnkM An °A ·®¼w ° :k® q½nq½n An ¤k¢®w
° Shw ke ½A BU ³ Sv¼a ¤j ½A ¬B¼« nj k®¼LM ° ,k½Bª¯ y@Ba @Ba ° jn°C
pA ° ,kña»Ç« ¬±Çi y§j pA ³Ç »§BÇe ¼®a nj !?SwA ¬BMo´«B¯ ° x±ªa
³Ti°oA ° ¥íTz« xj±]° ºBQAow ° ,jnBM»« yUC y¼¯BL~î ° Sv« ¬Bªza
/jo ³¦ªe yow ±zí« ³M yUC K¼´§ ¬±`ªµ ¬B® xo ,SwA ²k{
Sd¦~Ç« An ¬k¯BÇ« ° ,j±M ³To£ An j±i ©¼ª~U ³ ¥¼ÄAowA kµB\« k¯po
fBÇ »¯°o¼M nj K¯B] ³M ° j±ª¯ nAo ²B¢U±¦i q¼¢¯A³®T ·®dæ pA Sv¯Aj»ª¯
»´§A ¬BµoM ° »L¼ ¨B´§A K¼UoU ½kM ° ,j°oM ZnBi ³M ° k® pBM An ¬C ³ SBT{
× nÒ ¬Ö ÒA ¿× ±ÒÖ § ×B wß ©Ú µÒ °Ò S{AjpBM jn±i ° jp ° Bj pA An °A

/³ ÙMnÒ ¬Ò Bµ oÖ ÔM ºE
BM An °A k¯°Aki ,j±M S¼e BM ° @BQ ¬B£k®M pA ¨±~í« w±½ ¬±a ºnC
Ài ¥ªî ° ¨B´ ØUA BU j±«o jk« »L¼ RB«B´§A ° ¥î S½±U ° S½B®î ° §
Ò Íß ½Ö Ò®ß§ ð
Ò ß§ m× Ò jnAkM n°j °A @BQ «Aj pA An »£j±§C ° ,k¯Ajo¢M º° pA An Sî
/ ¾Ò ×Bz dÖ
Ò Ö§A °Ò ¾±
Ò v§A
Û ³Ô Ö®îÒ
¬°o¼M w±½ Sv¼¯ ¨±¦í« ° Sh½o£ yTwj pA k¼æ k½j ³ »¯BL~î ©¯Bi
¬°o¼ÇM pA ¥L ³ñ¯C ºAoM ,kT¼M B´¯BMpow oM Bµq¼a ³a ° k½±¢M ³a j°n»« ³@
³Ç k½°j Sîow ³M jo¼¢M °A pA An j±i ¨BT¯A ,²B¢U±¦i ¬Bªµ nj w±½ Tn
An fB »¯°o¼M nj ³ k½°j»« Sîow ³M ±¦] pA ©µ w±½ ,k® pBM An nj jnAm¢¯
o¢½kñ½ pA Rk{ ³M °j oµ »¯°o¼M nj
ß ³M ¬k¼wn ºAoM ° ,j°oM ZnBi ³M ° k® pBM
¼«p ³M B½ k¯qM KîAn w±½ ³ñ®½A ºAoM ïAj ° ²A±ij±i º±¯BM (1);k®To£»«
¬jo£ · ± ³ k¼z Rk{ ³M ¬B®a ° ,So£ An º° µAo¼Q ·½ Kî pA jpAk¯B¼M
Ò eÒ R
³Ô ~¼ Ö kÚ Ò °Ò JÒ ×BLÖ§AB ÒLÒTwAÖ °Ò k½nj ¼½BQ ³M ¿BM pA µAo¼Q SzQ ° k{ ²nBQ µAo¼Q
w±½ nj Rk{ ³M °A j±L¯ nAjoM Swj µAo¼Q ¬k½nj BM ±¯BM HíL »§° oà ÔMjÔ Ö «ß
× Ô ¨BªÇU BÇM w±Ç½ ° ,k®Çñ¯ pBÇM An nj ³Ç jp»« Kî An °A ° Sh½°C nj
º±Ç
,k¼wn j±i Rk{ ºB´T®« ³M yñªz° ³íAk« ½A ,k® pBM An nj ³ k¼{±»«
³ ¬p ¬k½j ¨B¢®µ k{ é
A° ° > :SwA ²k«C 14 ° 13 ·½C 39 ¥~ ½±ñU ow RAn±U nj (1)
An xA³¯Bi ¬B«jo« ³ñ®½A (14) SwA ²jo nAo ¬°o¼M ³M ³T{Am£@A° yTwj ³M An j±i ·«B] °A
³M An B« BU ³ SwA ²jn°CB« ³M An ºoLî jo« ½A k¼®¼LM ³ S£ ²k{ ©¦ñT« ¬Bz½A ³M ° jo pA°C
/<¨jo jB½o k®¦M pA°C ³M « ° k«C « jq¯ ¤Be kMA±hM « BM ³ñ®½A k~
³M ° jnC nj »i±{
±¯BM ° w±½ :k½±£»« ¬Co
Ç1 :jnAj ÀTiA K¦« °j nj RAn±U BM ¬Co
jn±« ½A nj
pA An w±Ç½ ÇµAo¼Q ±¯BM ¤Be ½A nj ° k®To£ S Lw o¢½kñ½ pA »¯°o¼M nj ³M ¬k¼wn ºAoM
µAo¼Q ¬k{ ²nBQ pA ³¯ ° Svµ ºoLi °j ¬C To£ S Lw pA ³¯ RAn±U nj »§° jo ²nBQ K î
¥ÇµA BÇM q½qî JB¼ nj ±¯BM Sh½o£ ¬°o¼M w±½ ³ »T
° :k½±£»« RAn±U Ç2 ºoYA w±½
uQ :k½±£»« ¬Co
»§° ,w±½ ³M SªÚ ©µ ° j±M q½qî ³M çAoTîA ©µ ³ S£ »¯B®hw ³¯Bi
An w±½ q½qî jq¯ ¤°A ±¯BM ° j±M q½qî k{°oM°n é° ¬C BM ³ »v ¤°A w±½ ¬jo nAo pA
/jo ©´T«
71 ¨BT¯A k~
·ªÇµ BM ° k½j yñªz ½A nj ³ ºnBz ·ªµ BM J±í½ k¯po ¨B\¯Aow »§°

(1)/Sv] ¬°o¼M ° jo pBM An nj k¼®{ ±¯BM pA HíL ³ ºA²k®¯p ° k®U ¬B®hw
×Bwß ©µÔ °Ò ³â Mß S YÚ Ò kÖ Ò Ò§°Ò 24 ·½C o¼vU ²k{ ³T{±¯ (¨B T¯A k~

) ¬A±®î SdU ³ Sªv
½A (1)
³`Ç¯C ° SwA ²k¯nBÇ¢¯ pA y¯B¼ÇM ° c¼±U »§° SwA (nB®ª§A) o¼vU pA K¦« ¥æA ° SwA
JBhT¯A An ¬C j±M ³ ]Ø ±Ò «Ô º° ·T£ ¬±a »§° SwA ½ov« o½Bw ·T£ §Bh« SwA ³T£ nB®ª§A
³]° ³w SwA ²jn°C °A ³ »¦¼§j nBá pA o¯ oæ Ç nB®ª§A Ç ¶k¼ î k¼½FU nj ð®½A ° ©½jo@
/©¼®»« o@l
» w±½ S A±« K¦] ºAoM q½qî ovªµ SwA ñª« ³ »¦eA o« ¨BªU 23 ·½C nj Ç1
°Ò ³â vÖß Ò¯ Ö îÒ ×BxÒ ¼Ö ÒM |â ±Ò µÔ §A
â ³Ô U jÖ °×Ò AnÒ °Ò :k½±£»« ³Mß S YÚ Ò kÒ Ò§°Ò ³½C pA ¥L
23 ·½C ,SwA ²k{ o@l k®@
³Ô ÇUj°An ·ª¦Ç pA ±¯BÇM ºpBL Çzî ° »íL f±{ ¥eAo« ¨BªU ðÒ
Ò §S
Ô ¼µ Ö §×B ° J×A±ÖM¿ÒA SÒ Ú¦Ô
â SÒ
° k½C»Ç« oÇM JA±ÇM¿A S¦Ç ·ª¦Ç pA R±¦i ¬Bñ« ° ³®¼«p ¬jo ²jB«C ° ,j±{»« ²k¼ª´
³ SwA »T¼§Bí ½oiC ½A ° ,j±{»« ²jBTwA ð§ S¼µ ·ª¦ pA ±¯BM ¶joQ»M ° c½oæ ºBB U
±¯BM pA ºo¢½j ¥ªî ²nBM ½A nj ½AoMB®M ,kµj ¨B\¯A w±½ pA To£ ¨B ºAoM k¯A±U»« ±¯BM
MBw ·½C K¦« ¬Bªµ ³M SY kÖ Ò Ò§ °Ò ·½C :©¼½±¢M o£@A ° ,j±{ o@l kíM ³½C nj ³ SwA ²k¯Bª¯ »
BM
oÇ£@A ° ,j±ÇM kÇµA±i ²k½B»M nAoñU ½A ,w±½ pA To£ ¨B ºAoM S¼§Bí :»®í½ k½±£»« An
Ao½p SwA jn±«»M xo@l ©µ ½A SwA w±½ pA éTªU ¶jAnA ºB®í« ³M ³M SY kÒ§°Ò :©¼½±¢M
ToÇ£ ¨B ¶jAnA ° k~
³ SwA ©¦v« (xBM j°p) ð§ S¼µ :k½±£»« w±½ ³M ³ »ª¯Bi
:j±{ ³T£ ³ SwA \´Tv« ð§ S¼µ :SwA ³T£ ³ ±¯BM c½oæ ºBB U pA uQ ²°Àî ³M ,jnAj
k§ ° ·½C pA ¥L
·½C nj ³ ±¯BM ºBµnB ³M é]An ½A jo¼£oM éTªU w±½ pA jo ²jAnA q½qî ©¯Bi
/SwA ²k{ o@l ³M S YÚ
pA uQ SwA ²kÇ{ oÇ@l 23 ·Ç½C nj ±¯BÇM ³ÇM w±Ç½ »íÇ
JA±Ç] ½oÇiC ¼®`ªÇµ °
»®íÇ« oÇ¢½j ,joÇ t±Ç½F« ²ovñ½ An ©¯Bi ° &AÒl×Bí «Ò :S£ w±½ ,©¯Bi ¶joQ»M SwA±i nj
(kíM ·dæ nj »
n°BQ ·«AjA)
K¼\î jB~U
¤q®Ç« ³ÇM SeAoTÇwA ºAoM ° ,²k{ ïnB ºnAjA ¥{ pA k½B{ ³ ±¯BM ovªµ
kÇ½j ,k{°oM°n »L¼\î é° BM ° ,k¼wn ow fB nj
ß ±¦] S ° ¬Bªµ ,k«C»«
¤Be ½A nj ° ,k®Tvµ nj ¨j SeAnB¯ ° ³Tvi° ¬B¯p u¯ °j oµ y«À ° ovªµ
±¯BM ° k®®»« ²B¢¯ o¢½kñ½ ³M t±Lî ·B¼ BM ,k¯j±M ²jn±i ³Øñ½ q½qî ¬k½j pA ³@
,SwA ²jBÇí§A ±Ç q¼¯ º° y½AnC ° tBL§ é° ° ,SwA SeAnB¯ ke pA y¼M
SwB´§BÇw ³Ç ¼T« ° Bª¼w x±i ¬A±] ½A !?SwA ºA²o®« ³a ½A ,BL\î
(¥L
·dæ pA »
n°BQ ·«AjA)
¬±a ,joñ¯ S¼~í« ¶jAnA Jn ¬BµoM ¬k½j oYA nj w±½ :j±{ ³T£ ²nBM°j 24 ³½C nj ³ jnAk¯
/j±{»« ²k¼ª´ &AÒl×Bí «Ò ·ª¦ pA ,¥L
·½C nj º° ¬joñ¯ S¼~í« ¶jAnA
j±Çi oÇ pA ToÇ£ ¨B T¯A ºAoM jn±i»« Svñ{ zî nj ³ »v :SwA »í¼L Ç2
:SwA ©¦v« ° k®»« y{± yow ±zí« ¬k¼M± ºAoM k¯A±TM ³ B\¯C BU ° ,j±{»« ²jB«C
Svñ{ ³M &A Òl×Bí «Ò :S£ ³ k¼®{ w±½ pA An ²k®® t±½F« JA±] ³ »«B¢®µ q½qî º±¯BM
kÖ Ò Ò§ °Ò ,©¼½±¢M ³ SwA ¤±L
¥MB
½AoMB®M ,k{ »¯BL~î Shw k½joU ¬°kM ° jo ¼ ½ j±i
Ö YÚ Ò
³¦ªe w±½ ³M To£ ¨B T¯A k~
³M ³ SwA ½A y½B®í« ,SwA ²k«C kíM ·½C nj ³ ³Mâ S
° jp ° jo»« ³¦ªe ±¯BM ³M j±i pA Bj ºAoM k½j»ª¯ An Jn ¬BµoM o£@A ©µ w±½ ° ,jo@
/k{»« jn±i
°jnAj o½BT« ºB®í« °j SwA ²k{ o@l 24 ·½C ¥½l nj ³ ¾×Bz dÒ
Ö ° ¾ß ±wÔ ·ª¦ °j GoµB Ç3
©´T« ° jn±i ° jp ¬Bªµ ¾±w Ao½p ,SwA ±d« o½BU ½A ©¼® ¤±L
An (nB®ª§A) jB TîA o£@A
©¼® ¤±L
An ½ov« o½Bw ¤±
o£@A B«A ;SwA Sî Ài ¥ªî ¾Bzd ° ,SwA w±½ ¬k{
»®í« ©µ § °j ³ ½A ° ©¼¯AkM Sî Ài ¥ªî ºB®í« ³M An °j oµ (¾Bzd ° ¾±w) k½BM
(nB®ª§A) ¤±
k¼½FU nj ³ »µ±]° j±M ½A Sv¼¯ nB£pBw ¬Co
SeB~ BM j±{ o@l ©µ º±¦´Q
/SwA nBTh« ¬C ¤±L
° jn nj öTd« ¶k®¯A±i æ° ½A BM ,©¼® o@l ©¼TwA±i
73 ¾AoT A ° oñ«
±¯BM ,j±M « ¬B®¼ªA jn±« S´] oµ pA ° ²jAj »Twnj ° »@BQ ³M An j±i ¬BdT«A
k¯po ¬±a An °A ³ B« jo»« »½Ao½mQ °A pA J±i ° ,S{Aj ³ Àî º° ³M ³ ©µ
SLd« ° »Tw°j ³ªµ ¬C !?©®¼M»« ³ SwA ºk«C y¼Q ³a ½A ©¼Tv¯Aj»« j±i
¬°o¼M ºjBî ¤Be pA ³ ,SwA SeAnB¯ ° »¯BL~î ke ½A BU Aoa ©¯Bi ?Sn B\@
?SwA ³Tn
° SeAnB¯ ·B¼ ³M o¼dT« ° RB« ° ,S{m£ q½qî q« pA nBñA ½A ³d§ ð½
nBaj q¼¯ ©¯Bi ° w±½ ³d§ ½A nj ,k®»« ²B¢¯ ¨À ° ±¯BM ºjBî o¼ é°
An ³~ ¬B½o] :k®»« B¼e ¨±~í« ° BL¼ñ{ w±½ ° ,k¯A²k{ Ro¼e ° S´M
º°oMC ° ÄoTeA ©µ tBve é ±« ½A nj »Te j±zM o£@A kµA±i»« ° ,k® c½ozU
½A pA ,k®ñ¯ S½Aow ZnBi ³M ° ,jjo¢¯ xB K¦« ³ k® e An ©¯Bi ° q½qî
J±íÇ½ k¯poÇ ,kµj»« c¼]oU T£ hw oM An ²k®® ³i ° g¦U R±ñw °n
S¼í ±Ç« Çe ºAoÇM ° j±Çi Sªí¯ »§° ÄoTeA ³M ° B¼e ° ö{ o¼YFU SdU
tBQ ;ºnAq¢wBPw ¬±¯B ° @BQ ¬Ak]° ©ñe ³M o~« q½qî »îBªT]A ° »wB¼w
pA ³ Sv¯Ak¯ Sd¦~« ° SvM°o ¨j ° S{Aj ²B¢¯ An xovªµ ° ±¯BM ÄoTeA
///±¯BM B«A ;pAn kTA ¬°oM ²joQ
¾AoT A ° oñ«
¦v« y½±i u¯ oM ° kµBñMj±i »TeAnB¯ pA ³ñ®½A ºAoM k½B{ ±¯BM ovªµ
¼dÇ« nj ° ,k® SeAoTwA ºnk BU k{ fB ¥iAj B½ Svz¯ ºnB® nj ,jjo£@
²jn±i Svñ{ º±¯BM Sæo ½A nj ,k½Bª¯ »wnoM An ³¼ ÄnC ºoñ BM ºjBî
ovªµ oM ° nBTh«j±i ,SwA ¼z¯ fB ¬A±¯BM ¬F{ ³`¯B®a ºjB½p j°ke BU ³@
° ,k{ ¦v« yMB~îA oM ° jo n±] ° éª] An y½±i tA±e j±M ¦v« j±i
©© BU kµkM ¤Bª{±£ An w±½ ©µ ° ,k® ³ÄoLU An j±i ©µ ³ k¼z½k¯A ºoñ«
yow ° ¬BØT ¨À pA ° ,k® ¬AoL] An y½±i Svñ{ ºke BU ©µ ° ,jjo£ Än
¨B« ºBñUA ³M ° y½±i »µA±ij±i n°o pA ²jBTwA BM °n ½A pA ,jo¼¢M ¨BT¯A

w±½ pA B½ ° ,j±{ °A é¯B« n±e ö{ ³ñ®½A ¬°kM ° »½A°oQ»M ¤Bª BM q½qî
ö\Ç« An w±½ ³ñ®½A ºAoM ° jo j±i ovªµ ³M °n ,k® B¼e ²B®Q»M ° ²B®£»M
³M y½Aqw ,k{BM ³T{Aj ºkM k~ ±U ¶jA±¯Bi ° ovªµ ³M ³ »v :S£ jnBª{M
?j±M kµA±i ³a Shw RApB\« B½ ¬Ak¯p q]
/ o§Ö ÒA JA
Õ m× îÒ °Ö ÒA Ò \Ò vÖ Ô½ ¬Ö ÒA ¿Ø Aß G¾± wÔ ð
Ò ¦ß µÖ ÒB Mß jÒ A n× ÒA Ö «Ò ¾AÔ q× ]Ò ×B« SÒ
Ö § ×B
³Ç j±M q½qî Th¼¢¯AoM º° j±~« Ao½p ,joL¯ An ²B®£ ° ö] ©wA ±¯BM
¬C AoÇA nj B½k®Ç ¼¼íÇU An ²B®Ç£ S{Ak¯ ¥¼« »§° kµj ¤Bª{±£ An w±½
³TvMoÇw n±Ç ³ÇM j±ÇM »B j±i ovªµ ð½odU ºAoM ° ,k½C ¥ªî ³M ¼dU
©Çµ BU jjo£ RApB\« k½BM k{BM ³T{Aj ±U ovªµ ³M ºkM k~ ³ »v :k½±¢M
²joÇQ nj SwA ³T{m£ fB ²B¢U±¦i nj ³ »¯B½o] ©µ ° j±{ ³¼L®U joªT« ¨À
/kT¼¯ B´¯BMp ow oM ° k¯BªM
75 ¨p¿ B j
Ö «ß kÚ Ô ³Ô ~Ô ¼â eÒ ¬Ò ×B ¬Ö Aß ×B´ ¦ß µÖ ÒA Ö «ß kÕ µß ×B{ kÒ Îß ¾Ò °Ò Ï»

â
Ö Ò¯ Ö îÒ â ÖUjÒ °Ò ×An »Ò µß ¤Ò ×B
oà ÔMjÔ Ö «ß kÚ Ô ³Ô ~ Ô ¼â eÒ ¬Ò ×Bv ¬Ö Aß °Ò (26) M Ò â lß ×Bñ Ö§A Ò «ß ±Ò µÔ °Ò SÒÖ kÒ ~ÒÒ ¥à LÔÔ
Ò ¼â eÒ ºE
Ö «ß ³Ô Ú¯Aß ¤Ò ×B oà MÔ jÔ Ö «ß kÚ Ô ³Ô ~ × nÒ FÒ×Ø ¦ Ò (27) Ò â jß B ~§A
Ø Ò «ß ±Ò µÔ °Ò S Ö MÒ mÒ Òñ Ò
ð ß LÖß ¯mÒ §ß ºoâ
ß Ö TÒ wAÖ °Ò ×Am µ× Ö îÒ ç Ö oß îÖ ÒA Ô wÔ ±Ö ½Ô (28) o Õ â îÒ Ô
Ø @ kÒ ¼ ¬Ø Aß Ô
Ú kß ¼ÒÖ @
(29) ÃÒ â ß ×B òAÖ Ò «ß S
ß ®Ö Ô ðØ
ß ¯Aß
¬Bñ½jq¯ pA »ñ½ ° ,k¯Aq¦M Ao« SwA±i ³ j±M ±¯BM :S£ w±½ :³ª]oU
±¯BÇM ²k{ ²nBQ ±¦] pA w±½ µAo¼Q o£@A :³ jo ºn°Aj ³¯±£½kM ±¯BM
²k{ ²nBQ Kî pA º° µAo¼Q o£@A ° (26) ï°nj w±½ ° k½±£»« SwAn
pA º° ÇµAo¼ÇQ k½j ³ q½qî (27) SwAn w±½ ° k½±£»« ï°nj ±¯BM
Bª{ oñ« ð{»M SwA Bª{ ·¯B¯p oñ« pA (³®T) ½A S£ ²k{ ²nBQ Kî
j±i ²B®£ pA ±¯BM ºA ±U ° o¼¢M ²k½k¯ An ³~ ½A ,Bw±½ (28) SwA ònqM
(29) »¯AnB@Bi pA ±U Ao½p  nBTwA
¨p¿ B j
o¼dÇU
Ø ° K\íÇU nj {Bî ©¯Bi »½A°oQ»M ° »½°noQ pA ³ ²B®£»M w±½
»¦ ³M ³d§ k®a ·¦æB ³M An SLd« ° zî ³ªµ ¬C ±¯BM ³ñ®½A pA ° ,³Tn°o
A°nB¯ SªÚ ½A pA º° tBve b°n ° @BQ K¦ ° ,²k«C S¢{ ³M ²jo x±«Ao
³ S{Ak¯ A°n ° Sv¯Ak¯ Sd¦~« An R±ñw o¢½j ,SwA ³Tz£ SeAnB¯ Shw
° ²B®£»M jo ð½ y½±i ºnBTh«j±i ° nAkT A ºBñUA ³M ²j±§C ° ¼z¯fB º±¯BM
° ,k®ñ¼M ¬Ak¯p ³M ° k® nAj³ñ§ SwA ³Tz¢¯ ²B®£ ¬±«Ao¼Q ³ñ®½A ö] ³M An ²B®Q»M
° ,j±i S¼X¼e
Ø pA Bj ºAoM °n ½A pA jnBPvM RApB\« Swj ³M An °A ö] ¬°kM
,jo xB An K¦« S¼e y½±i ·§Bw k®a º°oMC ° ³MBw ve e ºAoM
nBñµB®Ç£ j±Çi k®»« ©´T« k~ ¾±w ³M Ao« ³ Bª{ ©¯Bi Aq½qî :S£ w±½
nj j±M ²jo Ak¼Q « ³M ³ ºoBi ¦íU oYA oM °A Ï»
â
Ö Ò¯ Ö îÒ â ÖUjÒ °Ò ×An »Ò µß ¤Ò ×B SwA
° k® ¥½BªT« j±i ³M Ao« ¤j BU S£»« Bµ³L½B« ° jo»« B´¼i±{ Bª{ JB¼
»Tæo ³ñ®½A BU k{»« ±« oTª jo»« y{± oTz¼M ³a oµ »§° k¯Aq¦M Ao«
²jB«C An j±i ° SvM An Bµnj ¨j±M fB ²B¢U±¦i nj « ³ »«B¢®µ ° jn°CSwj ³M
;k½j»ªÇ¯ »¦½BªU « nj »§° ,S{Am£ An ºpBLzî ° »íL f±{ ºB®M ° jo@
x±«Ao An Bª{ ¬BveA ³ « ,jo R±îj j±i pA To£ ¨B ³M Ao« ²joQ»M nBaB¯
½A BU ³ j±i nB¼TiA KeBæ ³M « Sv¼¯ ñª« :©T£ º° ³M ©®»ª¯ ° ²joñ¯
j±ÇM ²kÇ{ t±Ç½F« « pA o¢½j ³ ±¯BM ,©® S¯B¼i SwA ³T{Aj »«Ao£ Ao« ke
³M K° ©zi ¤Be ¬C nj jo¼¢M ¨BT¯A « pA ³ñ®½A ºAoM ° k{ »¯BL~î Shw
³ñ¦ÇM ,¨joñ¯ »£jBTv½A ©Tv¯Aj»ª¯ ³¯À Bî An jn±i °jp ³ « ,jo ³¦ªe «
©¯Bi ,¨jo nAo »¯°o¼M nj
ß o ³M »½±w k«C y¼Q ³¯±£ oµ pA ºo¼£±¦] ºAoM
¬jp Kî ºAoM K¼íU ½A nj ° ©® pBM An nj jnAm¢¯ ³ jo K¼íU Ao« j±§C©zi
pBM An nj jo»« º° ³ »Tí¯Bª« ·ªµ BM ¨B\¯Aow « »§° ,jo ²nBQ Ao« µAo¼Q «
j±M ½A ,k½k½j ¤Be ¬AkM An B« ° ,k½k¼wn nj ¨j Bª{ }h{ HjB~U ³ ¨jo@
/©½±¢M j±i S¼X¼e
Ø pA Bj ºAoM j±M ¨p¿ ³ K¦« S¼e
c¼dæ ºn°Aj
An j±i »Twnj ¬BdT«A B´§Bw ³ w±½ ·¯B jBæ d§ pA »o pA o~« q½qî
»½±{BÇ¯p · ÀÇî o¼ÇYFU SdÇU »o pA ° k®»« S¼e ¨BªzTwA SwA ²jAj
SeAnB¯ S´] ½A pA oTz¼M ° ²k{ Ro¼e nBaj ©¯Bi ·¯An±v] ° º Øk] ¬B®hw°
»£k¯p ° ,k®®»ª¯ ²B¢¯ ©µ ³M SLd« ° o´« ¬C BM o¢½j ;¨À ° ±¯BM ³ SwA
nBz ±¯BM ,¤Be Sí¼L ³M °,³Tz£ nA±£@B¯ ° g¦U °A oM fB ¥iAj ºAnA±£ ° ½o¼{
¬Bñ½jqÇ¯ BÇM An ³¼Ç o~« q½qî ,k® RApB\« An p°B\T« ¨À ½A ³ jn°C»«
¬Ak]° ° z An S¼e k¯A±TM o£@A ³ S{Am£ ¬B¼« nj ©¯Bi ¬B¢TvM °j±i
»§° ,k®T£ B´®hw K¦« ¬k{ {°n ºAoM SwA »´½kM ,k½Bª¯ SeAn An j±i
77 c¼dæ ºn°Aj
³M uñ`¼µ SwA ³T{m£ o~ ²B¢U±¦i nj ³ »¯B½o] pA ³ SwA ½A nB ¥ñz«

ÀTiA ²nBM ½A nj q¼¯ o¯ °j ½A ° ,jnAk¯ »îÀA ³¯±£_¼µ ±¯BM ° w±½ pA o¼
¾±w w±½ :k½±£»« ©¯Bi ° ,SwA ©¯Bi pA ²B®£ ³ SwA »î Øk« w±½ ,k¯nAj
²j±M nB nj yñªz ° ³íAk« fB ¥iAj nj ³ SwA ©Ø¦v« SwA ³T{Aj k~
SwA ²k¯B« ¬C pA ³ ºoYA Sv¼¯ Swj nj »îÀA ¬C »¢¯±¢a pA »§° SwA
/SwA w±½ µAo¼Q »£nBQ
³¼Ç ¥Çe ²An ³ÇM »æ±~hÇ« S¯B ° SwAo BM ©¯Bi ¬Bñ½jq¯ pA »ñ½
µAo¼Q ³ñ®½A »ñ½ SwA ±¯BM ° w±½ BUA jn±« ;K¦« °j :S£ °A ,joM»Q
³ñ®½A o¢½j ° ,o¢½j KLw ³M ³¯ SwA ²k{ ²nBQ o¯ °j ¬C ¼M yñªz nj w±½
³M w±½ :k½±£»« ±¯BM ¿Be ,w±½ Swj ³M ³¯ SwA ²k{ ²nBQ ±¯BM Swj ³M
° ,³Tn ±¯BM º±w ³M ¤°A w±½ ,k{BM ¼®a o£@A kM¿ ,SwA ³T{Aj k~ ¾±w «
,¤Be ½A nj ° ,k¯A³Th½°C nj ©µ ³M °j oµ ° ,²jo xÀUj±i pA Bj ºAoM ±¯BM
Ç½A nj ,²kÇ{ ²nBÇQ º° ÇµAo¼ÇQ ,Aq¯ y@Bz nj ° ³To£ An w±½ ·½ ©¯Bi
SwAn ±¯ BM ³ SwA ½A ¥¼§j ½A ° ,k{BM ²k{ ²nBQ±¦] pA µAo¼Q k½BM Rn±æ
©¯Bi ° ,²jo nAo »¯°o¼M nj o ³M °A ³ SwA »îk« w±½ »§° ,k½±£»«
,SwA ²jo ²nBQ ° ²k¼z An °A µAo¼Q ,K¼íU ¼e nj ° ,²j±ª¯ K¼íU An º°
w±½ Rn±æ ½A nj ° ²k{ ²nBQ Kî pA µAo¼Q k{BM ¼®a o£@A :SwA »´½kM
½A pA q½qî ;©¼®¼LM An w±½ µAo¼Q »£nBQ k½BM Rn±æ oµ nj ° ;k½±£»« SwAn
ÇµAo¼ÇQ S¼Çe Çz ºAoÇM° ,kÇ{ n°ov« »¦¼i »®« ° ¼ j (1)ºn°Aj
,SwA ²joÇ An ºn°Aj Ç½A ºk®ªÇz¯Aj }hÇ{ ³Ç SwAk¼ÇQ ºn°Aj ° ¤¿kTÇwA po pA (1)
k®»« ¥ ¯ ²jBT
° ©¦wAMk½p ° ºo~M ve pA 15 ³dæ 4 Z n±X®ª§A nØ Ôk§A ³ ³`¯C ½AoMB®M
²jo o@l ©½o ¬Co
³ »§¿kTwA J±¦wA BM SwA ²jo ©¼ñe ° ¥
Bî ºjo« An ©ñe ½A ³@
(kíM ·dæ nj »
n°BQ ·«AjA)
oÇ¢½j SwA ²k{ ²nBQ Kî pA µAo¼Q k½j ³ »«B¢®µ ,k¯jo ³®½Bí« An w±½
Ò eÒ ºÒ ×An FÒØ ¦ Ò SwA ©¯Bi pA ²B®£ ³ S{Ak¯ ºk½joU ³¯±£_¼µ
¤Ò ×B oà ÔMjÔ Ö «ß kÚ Ô ³Ô ~¼
° q½qî ,q½qî o¯ nj y¼Q pA y¼M ° ;k{ ³ÄoLU w±½ ½AoMB®M Ô Ú kß ¼ÒÖ Ö «ß ³Ô Ø¯Aß
½A :S£ Hd½oæ j±i ©¯Bi ³M S¼e z pA uQ ±¯BM ovªµ ,Sz£ öTd«
»¦¼Çi ¡¯o¼Ç¯ ° ³îkÇi nj ¬BÇ¯p Bª{ ° SwBª{ ·¯B¯p oñ« pA ¾AoTA ° SªÚ
³ÄoLÇU ºAoM ±U o
Õ â îÒ Ô
Ú kÒ ¼ÒÖ ¬Ú Aß SwA ònqM ¬BUk¼ ° oÖñÒ« ° ,k¼Tvµ SwjoMp
/ºjo ©´T« An ²B®£»M ¨À ½A j±i
° »í A° ö\« ¬jAj }¼hzU ° c¼dæ ° »®« ºn°Aj ½A BM :SwA »´½kM
S¼Çe qÇ] ³M ³ K½o ° «Ak@BQ w±½ ,±¯BM ºnBñµB®£ ³M q½qî ½k~U
º±¯BM ° jjo£»« k®¦Mow ° k®«°oMC ²pAk¯A»M ,S{Ak¯ »µB®Q ° »«Be ³¯±£_¼µ
xB q¼¯ º° SªÚ ° ï°nj ° ²jn±i Svñ{ zî nj ³ nAkT A BM ° ²A±ij±i
/j±{»« SeAnB¯ ° ÄoTeA»M ²pAk¯A»M SwA ²k{ ¨±¦í« °A »£j±§C ° ³Tz£@
çBªA SwA±inj
Øk oM k¯A±U»« kµA±hM ³a oµ w±½ ,¬B½o] ½A pA uQ ³ SwAk¼Q ³T£@B¯
pA º±¯BM ½A pA An j±i ¨BT¯A ° joLM An °A º°oMC ° k® ¼¦LU xB¼î
Ø ° ²j±§C ©¯Bi
¬BÇz¯ ¥ªÇí§Auñî w±Ç½ ³ÇM SLÇv¯ ©Çµ ±¯BM ³TL§A ²B¢¯C jo¼¢M »An j±i
k¯po ³M ³ o~« q½qî ° k½C»« j±]° ³M k½k{ »®ª{j o¯ °j ¬C ¼M ° /kµj»«
SwA S ° ¬C k{°oM B½ k® ¬°o¼M An °A Sv¼¯ oBe jnAj ¬A°Ao · Àî J±í½
q½qÇî °n ½A pA jjo£»« nA±£@B¯ ° g¦U ¨À ° ±¯BM ° fB KeBæ oM »£k¯p ³@
(¥L
·dæ pA »
n°BQ ·«AjA)
k®»« ¥ ¯ o¼L]Mk¼íw ° ²o½oµ»MA ° @Bd pA JBT ¬Bªµ ³ ³`¯C ° SwA oUnB£pBw SwA
/Sv¼¯ jBªTîA jn±« ¬Ak®a ²j±ª¯ S ¼ e z ° ²jo An ©ñe ½A ²nA±´£ nj »¦ ³@
79 çBªA SwA±inj
w±Ç½ ³ÇM » BÇUA ¾±w ° »®ª{j ³¯±£ oµ pA ºo¼£y¼Q ºAoM o½p ° ²j±«pC
pA Sw±U ºjoª¯A±] ºBT« ³`¯B®a ° o¼¢M ²k½jB¯ An ³¼ ½A Bw±½ :S£@
pA ºo@l ³¯±£_¼µ o¢½j ° nBPvM »{±«Ao Swj ³M An ¬C °  çBªA ©¯Bi ²B®£@
³¼L®U ºAoM ° S£ j±i ¨À ³M An ½A ×Am µ× Ö îÒ ç
Ö oß îÖ ÒA
Ô wÔ ±Ö Ô½ n°B¼¯ ¬B¼« ³M ¬C
(1)¬±a  ³M±U j±i ºBi pA :S£ º° ³M ³ jo BT@A ²pAk¯A ¼ªµ ³M ©¯Bi
An ±¯BM Sv¯A±U»ª¯ B½ SwA±i»ª¯ ½A pA y¼M o~« q½qî ºnB@Bi ±U HªTe
ònqÇM ºBµBi pA ³ SwA ònqM RB«B« ¬BLeBæ RjBî ³ñ¯B®a ° k® ³¼L®U
jBv ° ³®T jB\½A nj An ¬B¯C Swj ° k®®»« »{±Q©za j±i ¬A±¯BM »îBªT]A
³¼Ç :SwA±Çi ° joñ¯ »ªwn RApB\« ³¯±£_¼µ An ±¯BM ©µ °A k¯nAm£»« pBM
q½qî º°oMC ³M ° k{BM nAo oM ¬B®`ªµ ¬B¯C ÄnC ° x±i »£k¯p ° jjo£ x±«Ao
jo SîB® ¼ªµ ³M nB¢¯A¥´w jo« ¬C S´] ½A pA j±z¯ jnA° ³ª§ q¼¯ ©¯Bi °
ß LÖß ¯mÒ ß§ ºo
ß Ö ÒTwAÖ °Ò  ³M±U j±i ²B®£ pA :k½±¢M ±¯BM ³M ³@
ºAoM An ©¯Bi Swj ° ð
ºnB¢¯A ¥´w ° ³d«Bv« ³ k¯Ak¯ Sv¼ /S{Am£ pBM o¢½j ºBµ³®T ° Bµ³Ã±U
RAnBvi ° BµjBv ³a j±i ö\« ¬Bñ½jq¯ RApB\« nj »wB¼w tBve Ø RB«B«
?jnAjoM nj S¦« ° BªT]A ºAoM »®¼¢®w
¬p hÇw y½BÇ
C ¬±Ça uQ) :SwA ²k«C 2å ° 19 ·½C 39 ¥~ ½±ñU ow RAn±U nj (1)
k{ ³Ti°oA oM °A ©zi SwA ²jo ¼®a « ³M S«À :S£ ²jo ¬B¼M º° ³M ³ k¼®{ An j±i
B\¯C ° SiAk¯A k¯j±M ³TvM ²B{jBQ ¬Ao¼wA ³ ºA³¯Bi ¬Ak¯p nj ³To£ An °A w±½ ºB
C ° (2å)
SiAk¯A ¬Ak¯p ³M An w±½ ° jo ¤±L
An ±¯BM ¬B®hw q½qî :k½±£»« RAn±U (k¯B« ¬Ak¯p nj
·¦¼Çw° ³M ° k{ ¥¼ñzU ¼ dU ·v¦] ° ,jAj w±½ ³M Bj ¤B\« q½qî :k½±£»« ¬Co
»§°
pA Hªwn q½qî ° k{ {°n ±¯BM »£j±§C ° w±½ »µB®£»M ±¯BM ¬B¢TvM pA »ñ½ ·¯B o½p ºn°Aj
j±i ²B®£ pA ºnB@Bi ±U S£ ±¯BM ³M ° ;k® »{±Q©za ±¯BM ²B®£ pA ³ jo SwA±i nj w±½
/ ³M±U
ºA³®¼ ³¯±£_¼µ ° ,jo ¥ªî An q½qî xnBw joª¯A±] ° tB®{e w±½

jAj ³«AjA j±i ½B ° ¨B\¯A ³M ¬B Bª ° So¢¯ ¤j ³M p°B\T« ° ²j±§C º±¯BM pA
° nAk§±Q ° nBTh« j±i º±¯BM »§° Sz£oM ºjBî ¤Be ³M fB »¦iAj »£k¯p °
ºAoM jAj ¬Bz¯ ²k®½C ³ñ¯B®a ©µ pBM SwA »¯Bí® ¨À ·¯A±½j ³ ³Th¼v£ nBvA
»§° joÇñ¯ ºnAjj±Çi nBz° k½kÚ ° ³Ã±U ³¯±£_¼µ pA w±½ pA To£ ¨B@
/kz¯ ±« ¨B\¯Aow
81 ³¯AoµB« oñ«
HLØ eÔ B ´×
Ò Ò {Ò kÖ Ò ³ vÖß
Ò¯ Ö îÒ ×Bµ ×BT Ò jÔ °ß ×Ao ÔU qß ½q â XAÖ |ß Õ¸ ±Ò vÖ ¯ß ¤Ò ×B °Ò
â íÒ Ö§A ¹Ô ÒÄoÒ «AÖ ¹ß Ò®½kÒ
°Ò Ú zÒ ß Ö § Aß SÒ Ö ¦wÒ nÖ ÒA Ú µß oÖß ñ Ò[ß SÖ íÒ dß Ò FÒ× Ø ¦ Ò (3å) L à «Ô ¤à À × Ò |â ×Bµ ×A ÒÒ § BØ¯Aß
Ú zÒÖ ¦îÒ ZÖ oÖÔ iA SÒ ß § ×B °Ò H®¼Øâ ñ wß Ú yÔ Ö «ß ¸à k eß ×A° ¥Ú Ô S Ö ÒUC °Ò ÓFÒñ ÚT«Ô Ô Ú GÒ R Ö kÒ ÒTîÖ ÒA
¿Ø Aß ×Am µ× ¬Ö Aß GÌ ¿Ò MÒ ×Am µ× ×B« ³ß ×Ø¦§ß xÒ ×Be Ö Ö Ò @ ÒA ³ ®Ò ½EÖ nÒ FÒ×Ø ¦ Ò
Ò ¦ Ô °Ò Ú vÔ Ò kß ½Ö ÒA Ò íÚÖ Ò °Ò ³Ô Ò¯ Ö
ß â ®Ú TÔ XÖ Ô ºmÚ
³â vÖß
Ò¯ Ö îÒ ³Ô UÔ jÖ °Ò ×An kÖ Ò§ °Ò ³¼ â §A Ô Ö § ×B (31) hoÒ
Ú ñ §ß m× Ò SÒ Õ â ðÒ Õ ¦«Ò
(32) Ò ½o â ß B ~§A Ú Ò \Ò vÖ Ô¼Ò§ ²Ô oÔ «C
Ø× Ò «ß H¯ ±ÔÖ ñ Ò¼Ò§ °Ò ï Ô ×B« ¥Ö íÒ
Ö Ò½ nÖ Ò Ò
Ö ß § °Ò ËÒ ½Ò íÖ ÒTwB
Ö Ò
zî nj q½qî ovªµ :³ k¯jo é½B{ o´{ nj ¬B¯p pA ºj°kí« ° :³ª]oU
BÇ« k®»« ºpBLzî °A BM º° ¬k¯Aq§ ºAoM ° ²k{ ³TiBL§j j±i ¨À
An ¬B¯C oñ« ³ q½qî ovªµ (3å) ©¼®¼M»« {°n »µAoª£ nj An °A HªTe
¬B¯C pA ð½ oµ ³M ° jo ²jB«C ²B£@³¼ñU ¬B¯C ºAoM ° jo ¬BzU±îj k¼®{
An °A ³Ç ²BÇ¢¯C ºC ¬°o¼M ¬B¯C n±e nj :S£ w±½ ³M ° jAj ºjnB@
:k®T£ ° k¯k½oM An j±i ºB´Twj ° jo ²±¦] »¦¼i ¬Bzªza nj k¯k½j
(31) Sv¼Ç¯ ©½oÇ ºA³T{oÇ pA o¼Ç ³ÇM °A ,k{BÇM oÇzM ½A ³ B{Be
k½jo S«À« °A zî ¶nBMnj Ao« ³ »«À SwA ½A :S£ (q½qî@©¯Bi)
° jo ºnAjj±i °A »§° ¨jo ºpBM zî º° BM y¯k¯Aq§ ºAoM « ºnC
(32) Sn kµA±i ¬Ak¯p ³M ³¯À¼§l HªTe k®ñ¯ Ao]A Ao« ¬B«o o£@A
³¯AoµB« oñ«
nj º° Svñ{ ° j±i ¨±~í« ¨À BM q½qî ©¯Bi ·L¯B] ð½ ºpBLzî oLi
»{A±e pA ©© ±¯BM »£j±§C ° ²B®£ R±LY ° ²B®£»M ¨À ³M ¬jp SªÚ ° zî
BM ¬A±¯BM pA »íM x±£ ³M ° ¥Bd« pA »íM ³M ©¯Bi ð½jq¯ ¬B¢TvM ° fB@
BÇM ° k¯j±ÇM S§°j ¤BÇ]n RBU±¼M pA ¤Be ·®½o ³M ³ ¬Anm¢{±i ° S¼~h{
¬k¼®Ç{ pA xB¼Çî ° nAk§±ÇQ ¬A±¯BÇM Ç½A ,k¼Çwn k®TÇ{Aj »ÇMA°n q½qî º±¯BM
ºB´ª¯BÇi ¬F{ ³ñ¯B®Ça ° k¯kÇ{ ð½odÇU ShÇw ¨ÀÇ BÇM ±¯BM ºB´½pBLzî
½A ³ k®® ©µAo ºA³¦¼w° j±zM o£@A ³ k¯k{ ¬CoM SwA nAk§±Q ° ¬Anm¢{±i
K¦] j±i ³M An º° ³]±U k®¯A±TM o£@A ° k®®¼LM Swnj An nBvin ²B« ° ¬BØT ¬A±]
SªÇep ° »£kÇ¯p ©Ç ³ ShT½BQ nAk§±Q ° ¨B« KeBæ ºB´ª¯Bi ½A ,k®®@
»½Bª¯j±i ° c½oU ° xjo£ q] ³M ¬B¯C ·¯BL{ ° ³¯Ap°n ·«B¯oM ° k¯nAk¯ An xBí«
,Sv¼Ç¯ ºo¢½j q¼a x±¯ ° y¼î u§B\« ¬jo ©µAo ° y½AnC nj ·MBv« °
° SwA ¬B¯C ¥Bd« ¥Ò¯ ° u§B\« ¥Ô¯ q½qî ¨À »½BL½p ¬BTwAj :SwA »´½kM
º° ¤BÇæ° ³M j±zM o£@A ° ¨À ¬k½j ³M ³ SwA ½A ¬A±¯BM ½A º°pnC ¤Bª@
·\¼T¯ ° k®TiAjoQ Rn±z« ³M j±~« ½A ³M ¬k¼wn ºAoM SwAk¼Q ³T£@B¯ ,k®woM
½A kª´M °A ³ ºn± ³M ° ;k®® jBT¯A Shw q½qî ©¯Bi pA ³ k{ ½A Rn±z«
BÇM ° ,k®½Bª¯ é½B{ An {Bî ©¯Bi »¢TiBL§j ¬BTwAj ,SwA ¬B¯C o pA jBT¯A
jBT¯A ° S«À« »T ° ³ñ¯C BU k¯o¼¢M S«À« jBM ³M HMB¼ An °A »®d§ ½oUk½k{
BU kµj ¬Bz¯ ¬B¯C ³M An j±i ºBL½p ¨À ³ k® ¬BzU±îj k¼wn ±¯BM x±£ ³M ¬B¯C
° ,k®®¼LM o¼w An BL½p ¬A±] ¬C ³¦¼w° ½kM ° ,Sv¼¯ ²Aoª£ zî ½A nj °A k®ª´M
/k®½BMoM An °A ¤j k®¯A±TM o£@A
³Ç k®µkÇM ±¼Ç{ An K¦Ç« Ç½A ShT½BÇQ nj k¯jo °o{ o£@³¦¼e ¬A±¯BM
_¼µ ° Sw°A Swj o½p ³ j±i ¨À BM ¨B« ° S¼~h{ ¬C BM o~« q½qî@º±¯BM
°A ·TiBL§j ºnk ³M ° SwA ²jo ºpBLzî ³L¯B] ð½ n± ³M jnAk¯ »T¼~h{
±¯BÇM ° ,³To½mPÇ¯ °A ° ²j±ªÇ¯ R±îj j±i pA To£ ¨B ³M An °A ³ SwA ²k{
©Çµ pBÇM »Ç½A±Çwn ° Svñ{ pA uQ ° SwA ²kÇ{ A±Çwn ° ²jn±ÇÇi Svñ{
¹Ô ÄÒ oÒ «Ö Aß k¯Aq¦M An °A ³ k®»« ºpBLzî j±i ¨ÀBM KUo« ° ,Sv¼¯ nAjoMSwj
¬C nB¼TiA nj ° ²k{ zî ·¯A±½j ±¯BM ¶k{ @Ba ¤j ³ vÖß
Ò¯ Ö îÒ ×Bµ ×BT Ò jÔ °ß ×Ao UÔ q½q
ß íÖÒ §A
/H LØ eÔ B´
Ò Ò {Ò kÖ Ò SwA ²k«C nj ¨À
¥XÇ« »½±¯BÇM oÇMAoM nj ¨B« KeBæ ¤B]n ³ SwA ½A ³{Bí« ©wn ° ²An
¥½BªT« j±i ³M B®ªU ° SwA±inj ³¯±£ nAqµ BM An °A °k¯±{ ða± q½qî ovªµ
83 t±vd« ¥¼§j
S¼~h{ BM ¬A±¯BM HwBwA k® ¥½BªU nB´ A ³ª{o ° pB¯ ³¯±£ nAqµ BM º° BU k¯pBw
pA ³ Àî nB´ A k½BM uñî ³M ³ñ¦M k¯°oM j±i · Àî jn±« ¬Ajo« ïAow ³M k½BL¯
° ònqÇM »µAoª£ nj zî ½A nj q½qî º±¯BM ½AoMB®M j±{ °o{ ¬Ajo« o
L
à «Ô ¤à À Ò |â ×Bµ ×A ÒÒ § BØ¯Aß Sv¼¯ ²k¼{±Q uñ`¼µ oM ³ SwA ³Tn°o »®{°n
×
AoÇ]A ³zÇ¯ º°n pA q½qî º±¯BM k oM ,¬A±¯BM ¬C ³ »UB¼¦LU ·æÀi j±M ½A
/k¯jo@
t±vd« ¥¼§j
Shw k¼®{ noñ« ¬C ° ½A pA An o£@³¦¼e ° B®{C ¬A±¯BM RAjBT¯A ³ q½qî ©¯Bi
²pBU ,S{Aj An j±i »½A±wn ° Svñ{ ° »¢TiBL§j ° »¢Ti±w °A ,k{ SeAnB¯
»«B@B¯ ³ªµ ½A ¥ªdU ° ²j°qA y½Bµjnj oM ºjnj ©µ ³¯BL½B k½k{
ß S«À« ½A
An j±Çi »¢TiBÇL§j ¥Ç¼§j ³Ç k¼z½k¯A ºA²nBa °n½A pA ,SwA ¥ñz« °A ºAoM
¬B¯C ºAoM An ²k®® A±wn ° ²k®z zî ½A ow
Øß ° k½Bª¯ {°n t±vd« n±³M
/k® ¬B¼M
BÇU kÇµj ¬BÇz¯ ¬B¯C ³M An j±i ±zí« :³ j±L¯ ½A pA oT´M »µAn °A o¯ nj
/jnAm¢M ¬A±¯BM Swj t±vd« n± ³M An j±i »£jAk§j ¥¼§j ³¦¼w°@½kM
»½Ao½mQ §Bw nj jAj n±Twj j±M °A nB¼TiA nj ³ »MBve»M ¤±Q BM n±®« ½kM
,k®µkM K¼UoU SwA q½qî º±¯BM ¨B« n±i nj ³ »µ±ñ{BM »¯Bª´« u¦\« fB@
nAoÇ ²BÇ£@³¼ñU o¯ jn±« ¬A±¯BM Tvz¯ ºAoM ³ k®® KUo« ºn± An u¦\« °
ð½ oµ ºAoM ° Fñ Ó TØ «Ô Ú GÒ R
Ö kÒ TÒ îÖ ÒA °Ò k®® ³¼ñU k®¯A±TM »TeAn ° ºjApC BM ³ k®µj
¸à kÒ eß ×A° ¥Ú Ô S
Ö UÒ C °)
Ò k®½Bª¯ ²jBTwA ¬C pA ²±¼« ¬k½oM ºAoM ³ k®® ²jB«C ºjnB@
¤BÇe nj oÇ£@A ³ S{Aj º± ·®« ©µ k½B{ ° jAj»« ¤BªTeA ° (H®¼Øâ ñ wß Ú yÔ Ö «ß
Ç½A ° k¯oLÇM An j±Çi ºB´Twj ° k¯±{ nB¼TiA»M k®®¼LM An w±½ ,²±¼« ¬k½oM
/SwA q½qî º±¯BM ²A±h§j
k{BLÇ¯ fBÇ nj xovªÇµ ³ »TîBw ºAoM An o¯ jn±« ¬A±¯BM :SwA »´½kM
¤BªÇ ³Ç An R±Çîj Ç½A ©Çµ ¬BÇ¯C :SwA ¨±¦íÇ« ° Ú zÒ Ö ¦wÒ nÖ ÒA jo R±îj
ß Ö § Aß SÒ
pA uQ ° k®Tnq½qî »æB~TiA fB ³M no« SîBw nj ° k®To½mQ j±M ¬Bz½°pnC
SwA »v¦\Ç« ,k¯kÇ{ S½Akµ »½Ao½mQ §Bw ³M ¤±ªí« JAjC ° nBíU ¨B\¯A
¬A±¯BÇM ½oU²kMp pA »íª] u¦\« ½A nj ³TwAnC S´] oµ pA ° ¥¦\« ° ½q«
k¯A²jo So{ ° ²k{ R±îj (1)k¼wn»ª¯ o¯ ²j ³M ¬B¯C ¶kî k½B{ ³ ShT½BQ
½A ¼M ³ SwA ºkÔ« ½oiC BM MB« ¬B¯C y½AnC ° tBL§ é° :SwA »´½kM
·ªÇµ y¼Çî ¥dÇ« ¬C nj SwA ¤±ªíÇ« ¬Anm¢{±i ° nAk§±Q ºB´ª¯Bi n±
j±M ¬A±¯BM n± ¬C ¬F{ MB« ° ¬B«p ¬C ¤±ªí« ³ ºn± ³M »½Ao½mQ ¥½Bw°
ºBµ³«B¯oÇM ºAoÇ]A ºAoÇM ¬B¢z¼Qo®Çµ ½oU³Tv]oM pA k½B{ ° SwA ²j±M ²jB«C
ºAoM ³ ºjnB ° ²±¼« ³TL§A SwA ²k{ R±îj pA°C° } n ° pBw ¥¼L pA ºo®µ
ºB´¼@A n±i pA ° k¯k{ »½Ao½mQ ¬A±¯BM SwA j±]±« q¼¯ j°n»« nB ³M ¬C ¬k½oM
¬C k®®»« ²B¢¯ AoA ³M ³a oµ »§° ,k¯jo ²jBTwA ³ÄAl o¼¼U ºAoM j±]±«
uQ BL\î k®®¼M»ª¯ k¯jo»« jBT¯A q½qî ovªµ pA º° nAk½j oBi ³M ³ An u@
SwA ²jo oQ An »¯B´] °A »½BL½p æ° ³ ºnBvin ²B« ¨À ¬C ?± w±½
º° RB ÀÇ« nBTÇwA±i Gk]Ø ° k®To£ ±¯BM pA An °A ïAow SwA ©Ø¦v« ?SwB\@
oT®Ç« oTz¼M ¬A±¯BM BU SwA ²jo ¬B´®Q An w±½ Hæ±~h« ³ ©µ ±¯BM k¯k{
k½C»« Bª{ RB À« ³M ¬¿A ³ jAj»« ²kî° jjo£ oUq¼U ¬Bz ±{ yUC ° k®¯BªM
,nBT¯A ½A °kz¯ ºoLi w±½ pA »§° k¯joM ovM nBT¯A ¤Be nj ³d§ k®a ¬B¯C
yUC k{»Ç« ð½jqÇ¯ ¥Çæ° ¶kî° ³a oµ ° j±M ²jo SeAnB¯ Shw An ¬A±¯BM
/Sz£»« oUq¼U ¬B¯C · Àî° zî
jjoÇÇÇÇ£ oUq¼ÇÇÇÇU ÇÇÇÇÇÇÇzî yUC ð½jqÇ¯ j±Ç{ ¬±Ça ¥Çæ° ¶kÇî°
/j±{»« ²jBTwA SwA ³ Ø¦

éª] ©ñe nj ³ ²±v ß¯ ·ª¦ pA »®í« ½A (1)
85 t±vd« ¥¼§j
öe º±µC :k®®¼LM ³ SwA ²k{ ³Ti°j §Bw nj

ß ³M ¬A±¯BM nA°k¼«A ¬Bªza
?j±{»« jnA° »@
n°B\Ç« ºB´ BÇA pA »ñ½ nj o~ ºA°o¯B«o ©¯Bi ¬B«o ³M nBTo£ w±½
³M Swj j±i g¦U RAoBi BM ° ³Tvz¯ ±¯BM ºkíM
ß ß AÒ nBT¯A ³M »½Ao½mQ §Bw
o«A°
nkQ ° k® Ak] nkQ x±C pA Ao« k½BM x±ªa ºB¼¯j ½A B½C BL\î /SwA ¬BL½o£@
Ç° ° nkQ »½Ak] pA ³T{m£ Ao« ° jpAk¢M « Ao ° nBT¯A nj An Ä³Ti±v§j
jAoÇA nB¼TÇiA nj k½oinp ¨À ¬A±®î ³M ° k® B´¼Thw ° BµÀM ³ªµ ½A nBTo£@
o¼\Ç¯p ° k¼Ç nj An Ä²jApC b°n ° jnAmÇ¢M t±Çµ ¶jBM pA Sv«ow ° ²A±ij±i
¨BÇ ³ÇM Ao« ²j±§C º±¯BM p°n ð½ ,jn°Cnj ¬Aow±µ ¨jo« ½A »£k®M ° ºoL¯B«o
k® ³¦ªe ³¯Bª~i « ³M zî nj Svñ{ pA uQ ° k½Bª¯ R±îj j±i pA To£@
pBM º° ºnBñµB®£ ° « »µB®£»M R±LY pA uQ ° k½Bª¯ ©´T« ° jpn±M »®ª{j °
« oM ¬B@Bª ° k{BM pBM ºjBv ³¯±£oµ jB\½A ºAoM yTwj ° ,j±z¯ RApB\« ©µ
° k® R±îj j±i fB ³M An o¢½j Sv«ow ¬A±¯BM o¢½j p°n ° k½Bª¯ »½A°o¯B«o
ß AÒ nBT¯A ³M n°B\« BA nj Ao«

jn±Ç« ³ñ®Ç½A öÇ] ³M « B½C ?k¯Bz®M ºkíM o«A°
Swj ³ÇM ° k®®Ç ©Ç½Ak] J±í½ ¬Ak¯Bi ö£ ¬±¯B pA k½BM Ä²k{ é A° kve
¬±a B´§Bw ° ,©½Cnj o~« q½qî »£k®M k®M nj ° ¨±{ nBTo£ SwoQ ¤±Q ¬B¼¯A°nB@
° [¯n ³ªµ ½A nj B½C ?¨jo£ º° nAkT A BM ° A°oQ»M ©¯Bi Swj ·`½pBM ¬BT¦ º±£@
?SwA ³T´¯ »Td¦~« ³a JAmî
:³ k{ njBæ fB º±¯BM ¬B«o ³ j±M nBñA ¥¼L ½A ö£ow J±í½ k¯po
ß § ×B °Ò ±{ jnA° nk »§Bî ¬A±¯BM ° q½qî ¬B¯Bª´« oM ° ºC ¬°o¼M BA pA Bw±½
SÒ
/ Ú zÒ
ß Ö ¦îÒ ZÖ oÖÔ iA
Ø ° n±ªh« ¬Bªza pA ³ »§Be nj BMo§j ° BL½p w±½
° B¼Çe oM yMA m]
éBÇw ¬BªÇ½A ° SMB\Ç¯ n±Ç¯ y«±~í« ° ¬±¢¦£ nBvin pA ° ,k´]»« Sî
° B¼e ½A ° ,jq½n»« °o S¯BT« ° nB ° ¥¼w y½B®în ° Bwn S«B pA ° ,SwA
/kµj»« ²±¦] oU»U±ñ¦« An º° ºBwC q\í« »½BL½p ,S¯BT« ° nB ° ° SMB\¯

joM»Ç« ¤j ³z¼ªµ j±i B« u¦\« ½oe
k®TÇvM °A oÇM ºA³Ç½Ao¼ÇQ ³ |±~h§A»¦î
³ »®§Bw nj pA »¯BªwC ·T{o° »Tz´M t°°B ¬±a ¤Be ½A nj ¬Bí® ²B«
pA ¤Be ¬C nj ³ x±Qð¼{ ¬A±¯BM ,k{ jnA° j±M ²k{ ³Ti°j ¬C ³M ¬A±¯BM ¬Bªza
k®®¼M»« ¬B´£@B¯ ,k¯p±w»« B¼T{A yUC nj ° ²jBTA yP ³M ¬BzL¦ nBT¯A Rk{
¼Ç«p ³M ° k® B] pA An ¬B¯C ¶k¼«n ¤j ° k{ u¦\« ²B« ° k¼zinkM ºA²nBTw
/k®ñA
k®ÇñA ºBÇQ nj ° Swjp ©§j j±MoM k®¦M °ow
ß »´ × wÔ ¬C k«C « y¼Q nj
:³ k®®»« ²kµBz« ¬A±¯BM
¬B®Çµj ½o¼Ç{ °oÇvi ¬AkÇ jBzªÇ{ ²B{
¬B®ñ{ æ ³ªµ K¦ k®ñ{ ¬B£s« ³M ³@
³TvµC ºB´«k BM KwB®T« Äk¯A ¬C BM nB °° B¼e B¼¯j ð½ BM ° k«C nj nj pA
/jnAj»« oM ¨B£ §Bw w° o ³M ©ñd«°
S«BÇ ³Ç¯ SwA S«B¼Ç ºnAj ±ÇU ³Ç Ç½A
S«AoÇ ° SwA q\íÇ« ³Ç ©vLÇU ³Ç¯ Ç½°
pA BÇ½ ,kÇ¯A³TiBÇw »Tz´M n±B° ðz« pA An »½BL½p ·ªv\« ½A B½C BL\î
ozM ½A B½C SeÀ« ° ve ¼®a BM ?SwA ²k«C j±]° ³M @Bi ° JC ¼ªµ
?SwA o£j nB½j ° o´{ ° o£j @Bi ° JC p B½ SwA
¥£ ºBµ³¯±£ ½A ° Äk¯A KwB®U ½A ° ¬kM SB§ ½A ° ¬BTØ ¬Bªza ½A
²jAj öe º±µC ½A ³M » k¦»« ¬C oM B¼e oî ºBµ³¯Aj ³ An c¼¦« ° ³TiAk¯A
°A k¯nAj ³ªµ ¬BM±i ³`¯C ?k¯A³T{ow ºo~®î ³a pA An »Tz´M ¥£ ½A B½C ?SwA
BªîA BU º° zî ° ,So£ B« pA An x±µ ° ¥î ° oñ ° ¤j ³ °A ,jnAj B´®U
Ö Ò @ ÒA ³Ô TÒ ½Ö EÒ nÒ FÒØ ¦ Ò SiAk£ ° Si±w An B« ¬B] ·z½n° K¦
³Ò¯ Ö
87 t±vd« ¥¼§j
³M Bµ²±¼« ¬k½oM ºAoM q½qî º±¯BM ¬B«o ³M ÂL ³ »½BµjnB BM ¤Be ½A nj

An j±i ºB´Twj ,k®® tBveA ³ñ®½A ¬°kM »£jAk§j ¤Be nj j±M ²k{ ²jAj ¬B¯C
° ,k¯A²jAj Swj pA An j±i JB~îA ¤oT® ³ »§Be nj ° Ú vÔ Ò kß Ö½ÒA Ò íÖ Ú Ò °Ò k¯k½oM
³¼ñU j±i ºBµk®v« ³M SwA ²k{ »§±Tv« ¬B¯C oM »æ±~h« »Tvw ° n±T
²o¼i ²o¼i j±i ¶jp S´M ¬Bªza BM ³T{C ºoBi ° ¬Bz½oQ ºoñ BM ° k¯A²jo@
³ñ¦ÇM ³TÇz£ b°o\Ç« ¬B¯C ºB´Twj B´®U ³¯ ° k®®»« ²B¢¯ J±í½ ¤j q½qî ³M
/kña»« ¬±i ¬Bz§j pA ° ²k{ @Ba ¬B¯C ºB´L¦
@BÇa @BÇa K¦ ½A « ²A±£ ©{Bî «
Sv¼Ç¯ ²nBQ ²nBQ k®w ½A q] « Swj nj
¤Bª ° ¤Bª] ±d« ° ²k{ K\íU ° Ro¼e nj o ¬A±¯BM j±]° ºBQAow
ow ³ SwA ¬BzAn±¯ k¼{n±i ³ñ¦M Sv¼¯ ¬Bí® ²B« ½A ³ ²° k¯A³Tz£ w±½
/SwA ²jn°Cnj ¬A±] ½A ¬BL½o£ pA
¬°oÇM ²jn°C oªÇÇ ¬BL½oÇÇ£ p oÇÇ£ ¬BªÇÇwC
¬°oÇM ²jn°CoÇw k¼{n±Çi ±ÇÇU ¬BL½oÇÇ£ pA
° ¤BªÇ ·T{oÇ °A ³¦ñM ;k{BM ozM ,¤Bª] ° ve ·ªv\« ½A ³ B{Be
/ hoÒ Õ ¦«Ò ¿Ø Aß ×Am µ× ¬Ö Aß GÌ ¿Ò MÒ ×Am µ× ×B« &
Õ ðÒ ß xÒ ×Be Ö
Ò ¦ Ô °Ò SwA »½BL½p
¤j ¬j±Mn ¬B{j±~« pA »ª¼¯ ³ »¯A±¯BM SwA ²k{ ºjBî o¼ u¦\« é°
ºB´L¦ ° ¬Apo§ ° b°o\« ºB´Twj BM ° k¯A²jAj Swj pA An j±i ¤j ,j±M w±½
° k¯A²jAj ³¼ñU j±i ºBµk®v« ³M Svw JB~îA ° ¬Bz½oQ ¤Be ° ¬Bña ¬±i
¬±Ça ° SwA ³TÇz£ K¦Çw ¬BÇ¯C pA Ti°oÇ pBÇ¯ ° ¬joÇM ¤j RnkÇ ²nBLÇñ½
/k¯A²k{ ðzi j±i ºB] nj b°n»M ºBµ³ª v\«
Ø
;²k{ n°ov« S½B´¯»M n°CRo¼e ¶o®« ½A ° k«Cy¼Q ½A pA ³ fB º±¯BM
¬A±¯BM ³M ³¯BdUB ° ³¯AoµB »®d§ BM ,j±M °A º°pnC ¤Bª ºjBî o¼ é° ½A °
An j±i ºBµSwj ° ²k{ nB¼TiA»M :k¯A²k{ ST¦« ²pBU ³ ¬B] ³ª¼¯ ° ³TiBL§j
S«À« °A zî nj Ao« « JB¼ nj Bª{ ³ » ±zí« ¬C SwA ½A :S£ k¯A²k½oM
° ,²jn°C j°o ¾B½oL ° Sªî xoî pA Ao« ³ »«À ¬C SwA ½A ,k½jo»«
Ö § ×B k®»Ç« S®¦w « ¬B] ° ¥î ° b°n oM ° SwA ²jo o~U Ao« oñ
SÒ
Bª{ Swj t±vd« n± ³M An j±i zî ¥¼§j ¿Be ³ß ¼ â Ú®ÔTXÖ Ô ºmØ Ú ñ ß§ m× Ò
â §A Ô
k¼® k¼æ An °A ³ñ®½A ºB] ³M ,³d§ ð½ nj ¤°A RB À« ¼ªµ nj Bª{ ,©T{Am£@
³a « uQ k½jo x±«Ao An j±i ° k½jAj Swj pA ¤j ²nBLñ½ ° k¼Tz£ °A k¼æ
¥ÇiAj nj ° Ç« ©Çza y¼Q ° « nB® nj ²k®«n º±µC ½A SwB´§Bw ³ ©®@
nAk¼M ° kMA±i»« ° jq¼i»«oM ° k®¼z¯»« ° k½C»« ° j°n»« « fB ²B¢U±¦i
³M « B½C ?SwA ²k{ ònqM « «Aj nj HwBwA ° ,j±®{»« ° k½±£»« ° ,j±{»«
° ²jAk§j ¤BªÇ ° nB ° ·ªv\« ° ¤Bª] ° ve ²B{jBQ ½A oMAoM nj ³ñ®½A q]
?¨nAj ²nBa ³a ¨jo£ °A o¼wA
¨BÇ ³M An °A ° ,¨j±M ²k{ ²nB`¼M o¢½j « ³ SwA ½A K¦« SwAn ºnC
BÇM ©TÇv¯A±TÇ¯ ° j±ÇM BÇ]oMBÇQ ²±Ç ¬±Ça °A »§° ¨joÇ R±Çîj j±i pA To£@
Rk« ½A ¤± nj ° ©® o¼\¯p An ¬B½r o¼{ ½A ,o¼£»Q ° »®í« oQ ºB´½pBLzî
nj ©µ tBve é ±« ¬C nj ° jAk¯ ¬Bz¯ « ³M »¦½BªU ½oTª Sî ·T{o ½A
kÖ Ò Ò§@ °Ò joÇ ºnAjj±Çi Ç« jB´®z¼ÇQ To½mQ pA S«BTwA ¤Bª BM fB ²B¢U±¦i
k{ ° ¨±{ ³¯A±½j j±M ð½jq¯ o¢½j « ¨B¢®µ ¬C nj ËÒ ½Ò íÖ TÒ wB
Ö Ò ³ vÖß
Ò¯ Ö îÒ ³Ô ÔUjÖ °Ò ×An
»Tz´ÇM t°°BÇ ½A zî pA o£@A « ³ k{ SMBY Bª{ ºAoM ¬±®@A /k{ ³`¯C
/(1)¨nAj e ¨±{ ³¯A±½j
pA q½qÇî ©¯BÇi ¬joÇ R±îj ° q½qî º±¯BM ³M SLv¯ ºo~« ¬A±¯BM S«À« pA RAn±U nj (1)
,SwA ²kz¯ ºo@l ³¯±£_¼µ An j±i ºB´Twj ¬A±¯BM ¬k½oM ° u¦\« ¬C nj w±½ ¬k«C ° ¬B¯C
/w±½ ·~
nj SwA RAn±U ° ¬Co
ÀTiA jnA±« pA »ñ½ ©µ ½A °
89 ³¯AoµB k½kÚ
³¯AoµB k½kÚ
° ¨B« KeBæ ¬A±¯BM pA ²kî ð½ Ao½p SwA ²jo »£nqM cT ¼z¯ fB º±¯BM
zî° /²j±ª¯ ©µAo An ¬B¯C »£jAk§j ·¦¼w° ° ²jo jnkªµ j±i BM An ¬Anm¢{±i
/SwA ²jAj ²±¦] K¯B] ³M e An j±i ¶k®® ²Aoª£@
³ÇM An j±i RB½±®« o¢½j nBM ³ SwA ²jn°CSwj ³M »LwB®« Sæo ð®½A
/k® jq{±£ w±½
ð½ ·{Bí« pA o£@A ³ S{Aj ¬B®¼ªA j±i ovªµ K¯B] pA nAkT A BM º±¯BM
q½qî k{ kµA±h¯ °A çoíT«
Ø jjo£ é¦« ©µ y¼Q pA y¼M öe ¨À BM º° ·L¯B]
°A ºAoM »UApB\« ½oTña± ° ,k{ é¦« ©¯Bi »½A±wn ° »£jAk§j pA ³ o~«
©µ SeAnB¯ o£@A B½ ,j±{»ª¯ SeAnB¯ ¬Ak®a ±¯BM »£j±§C pA ³ SwAk¼Q kz¯ ¥ÄB
ovªµ oM ³ jnAj ¼½ {Bî º±¯BM k® ºo¼£±¦] k¯A±U»ª¯ B½ kµA±i»ª¯ j±zM
q½qî ¬jo£ oM Sw°A k®¯B« ¬A±¯BM pA ºnB¼vM ¬F{ ³`¯B®a ° ,SwA ¦v« j±i
¥MBÇ« nj j±M o~« nBMnj ¬B®¼z¯ ³¼{Be x°n ³`¯B®a °A ovªµ ° ,²k{ nA±w
ZoÇi ³ÇM ¥ªÇî Rk{ ©¯Bi o~e ° Øke»M ºBµ»{B ¼î Ø ° °oz«B¯ RÀ½BªU
oX@Ake S{Aj j±i ovªµ oM ³ »¦vU ½A pA SwA±i o~ º±¯BM ,kµj»ª¯
/k¯Ajo£ Än An yow ¨À ½A Svµ ºA³¦¼w° oµ ³M ²oi¿BM ° ;k½Bª®M An ²jBTwA
¥½B¯ j±i j±~« ³M jAj ¨B\¯A ³ ºA³¯B{Bî ºBµS¼§Bí ³ªµ ¬C pA uQ °A
An B´¼½A±wn ½A ²k®® ³¯A±½j zî ½A ²An nj ±¯BM »§° Sz£@A±wn ¨B\¯Aow ° kz¯
K¼íÇU An j±Çi kµ B¼e° ö{ ½oTª ¬°kM ³Tw±¼Q ° So£»ª¯ ºq¼a ³M
nj ,Sh½n ºk½k] bo ° jo ç±î An o¢®w Sæo ½A nj ³ñ®½A BU ,jo»«
²An ½oT´ÇM ,SoÇ¢¯ ³\¼TÇ¯ ¬C pA ³Ç c½oæ SwA±inj ° ³§pB« pA kíM°A o¯
/k½k{ k½kÚ ©µ ¬C j±M k½kÚ »¯Bí® ¨À pA To£ ¨B ° j±~« ³M ¬k¼wn
¥MB« nj ¥ A¿ B½ ° k{BM ¬Bª¼zQ j±i »£j±§C pA ³ñ®½A ¬°kM ,S´] ½kM
·v¦Ç] Ç½A nj »Ç½A°oQ»ÇM ° »½°noÇQ ¤Bª BM ,jjo£ ²k®«o{ y½±i ¬B¯Bª´«
½A o£@A :S£ c½oæ n± ³M ° jo j±i jnkªµ ° ¬Bª´« ¬A±¯BM ³M °n tBve
³ÇM k½joÇU ¬°kÇM ,jn°B¼¯oM Ao« ·TwA±i ° kµk¯ ¨B\¯A Ao« ¬B«o ;¬B«oB¯ ¨À
° ºnA±i ·¦¼w° Rqî ° ÄoTeA ³ªµ ¬C pA kíM ,¬Ak¯p pA ³T{m£ ° j°n»« ¬Ak¯p
Ò
Ö ß § °Ò k{ kµA±i ©µAo ,SwA nA±£@B¯ »¦¼i °A k®¯B« »wBve jAoA oM ³ º° S§l
/ ½o Ø Ò \Ò vÖ ¼ÒÔ § ²Ô oÔ «C
Ø× Ò «ß H¯±Ôñ¼Ò§ °Ò ï
Ò ß B ~§A Ô ×B« ¥Ö íÖÒ
Ò½ nÖ Ò
° ,j±®ÇzM w±Ç½ ³ jo ¬A±¯BM ³M An oi ¨ÀîA ½A ° ;k½k{ k½kÚ ½A
³Ç S{Aj ¬B®¼ªÇA xovªµ ·¼eB¯ pA :SwA »í¼L ,k®ñM An j±i nB JBve
S{Aj ¼½ ©¯Bi ½A jo½mQ»« k{BM eB¯ ³M ³ao£@A An ¨À ¬jo ¬Ak¯p jB´®z¼Q
¼ªµ º°n ° ,jnAj ¬A°Ao o¼YFU o~« »µBz®µB{ S§°j n±«A ¶nAjA nj °A ¶jAnA ³@
/jo k½kÚ Gk½k{ An j±i ¨±~í« ¨À ³ j±M ¬B®¼ªA ° ¼½
RB«BÇ« pA »ñ½ ovªµ ° Sv¼¯ »½B] oµ ° »Lw°n ³ ºnAjoµ±{ º±¯BM
jq¯ ³ kµkM ¬Bz¯ »½°oMC»M ° »½°noQ ke ½A BU ,SwA o~« »wB¼w tBve
ºA³Ç¯AoµBÇ k½kÚBM »¯Bª´« u¦\« ¬Bªµ nj ° k® »£j±§C ³M nAo A y¯B¯Bª´«
° ¿BÇM RBLÇ ¬A±¯BÇM ³ SwA ¥¼§j ½A B½C ,k½Bª¯ B¯p ³M R±îj An j±i ¨À
»wB¼w ·Tv]oM ¤B]n ° k¯A²j±M ²j±§C ke ½A BU H«±ªî o~« »wB¼w RB«B«
¬±Ça q½qÇî º±¯BM ³ñ®½A B½ k¯A²j±M ¬Bª½A»M ° Ro¼»M ke ½A BU H«±ªî ©µ
©µ o~« q½qî ° SwA ²jo »½°n oQ ke ½A BU HÄB®XTwA SwA ²j±M zî ·¯A±½j
¤°A ³]° j±]±« ÄAo »íM k½B{ !SwA²jAj ¬Bz¯ »Uo¼»M ke ½A BU HÄB®XTwA
/k® k¼½FU An
91 ¨±¦« ²C
Ú µÔ kÒ ¼ÒÖ
Ø â îÒ Ö Íß ½Ö ÒU ¿× ¬Ö Aß °Ò ³ß ¼ÒÖ § Aß Òâ ¯±Ö îÔ kÖ Ò½ B×WØ ß Ú Aß KÛ eÒ ÒA Ô \Ö v§A
Ù JÙ nÒ ¤Ò ×B
³Ô Ö®îÒ Ò ÍÒ ½Ò Ò ³Ô ÛMnÒ ³Ô §Ò JB Ò \× ÒTwB Ö Ò (33) ¦ Ò â µß ×B AÖ Ò «ß Ô Ö @ ÒA °Ò Ú zÒ
ß Ö § Aß K Ô æÖ ÒA
RBß ½× ¿Ð ÖA A° °Ô EÒ nÒ ×B« kß íÖ MÒ Ö «ß ©ÔÖ GÒ ×Ak MÒ jÚ Ô (34) o¦ Ô â íÒ Ö§A éÔ ¼ª
â v§AÚ ±Ò µÔ ³Ô Ú¯Aß Ú µÔ kÒ ¼ÒÖ @
(35) à eß ×Ø eÒ ³Ô ®Ú ®Ô \Ô vÖ ¼ÒÒ §
³`¯C pA SwA oUJ±Ld« « jq¯ ¬Ak¯p AnB£jn°oQ :S£ (w±½) :³ª]oU
¥¼« ¬B¯C ³M »¯Ajo¢¯ « pA An ¬B¯C k¼ o£@A ° k®®»« R±îj ¬AkM Ao« ¬B¯p
¨B\¯A An xA³TwA±i °A nB£jn°oQ uQ (33) ¨±{»« ¬B¯AjB¯ pA ° ©®»«
²B¢¯C (34) SwB¯Aj ° A±®{ Aki HªTe k¼¯Ajo¢M º° pA An ¬B¯pk¼ ° jAj
BÇU k®ToÇ£ ©¼ª~U k¯k½j An (w±½ »@BQ) ºBµ³¯Bz¯ ³ñ¯C pA uQ ¬B¯C
(35) k®® »¯Ak¯p An °A »Uk«
¨±¦« ²C
²k{ A°o¯B«o ° ²A±ij±i º±¯BM Swj ·`½pBM ³ ¨±¦«° ¨±~í« w±½
¬A±¯BM ¬Bz½oQ ¤Be ° b°o\« ºB´Twj :k®»« ²B¢¯ K¼\î ¶o®« ½A ³M SwA
Sv«oÇw º±¯BÇM q¼«Ck½kÚ ¬B®hw ³M ²B¢¯C ,k®¼M»« An xB¼î ° x±Q ð¼{
Swj ° ³Tz£oM ºjBî ¤Be ³M ²pBU ³ ³TiBL§j ¬A±¯BM :SwA »´½kM ,kµj»« x±£@
° k®®»« R±îj ©¯Bi SMB]A ³M An J±í½ k¯po k¯j±M ²jo éª] An j±i ºBQ °
º±Çw ³M An º° ³]±U kª´¯ q½qî º±¯BM ³ ºn± ³M k®®»« »íw ©µ k½B{
/k®® K¦] j±i
S«±ñe q½qî ©¯Bi ¤j oM ³ R°Ao BM ° JAjB{ »¯A±] k½BM Aoa Bw±½
½A ° ¥¦\« fB ½A ° ²±ñ{BM »£k¯p ½A ?k®ñ¯ ²jBTwA j±i »¯A±] pA k®»«
³a o¢½j Sw±U j±]° nj »¯B xj±]° ° ±U J°m\« y§j ³ {Bî ©¯Bi
±U zî nj q½qî º±¯BM ¥X« ºnAkT A BM ° BL½p º±¯BM SwA nA°Aqw B½C ?»µA±i»«
³ªµ ½A ?k½o¼¢¯ ¨B ±U pA °A ° °A pA ±U ° »µk¯ º° ³M ¥æ° ¶kî° ° jp±vM
° »Ç¯A±Ç] Sv¼¯ B¼´« uñ`¼µ ºAoM SwB¼´« ±U ºAoM ³ »ThL{±i ¥½Bw°

nAk§±Q ° ¨B« KeBæ ©¯Bi ½A ¥X« ºA³TiBL§j {Bî ° ²±ñ{BM o~ ° »½BL½p
³ ºq¼a SwB¼´« ±U ºAoM ³ªµ B´®½A ,»®»« S®¦w °A ¬B] ° b°n oM ±U ³@
¨BªU nB o¢½j ,©A±« :»½±¢M ³ ³ª¦ ð½ BM Sw±U SA±« Sv¼¯ B¼´«
±ÇU nB¼TiA nj ³ªµ ³TiBL§j ©¯Bi ° »¯Anm¢{±i ° ¨B« ° Rnk ° ¤±Q SwA
»¯A±] w ½A nj ° »®ñ¯ ²jBTwA Sæo ½A pA ³ SwA ³¯À Bî B½C k½C»«nj
?ºo¼¢¯oM »£k¯p pA An j±i ¨B@
©ÄAj ³ ²jAk§j {Bî ° ¤Bª] ° ve ,Sv¼¯ ³z¼ªµ ³ S¼M±Ld« ° »¯A±]
pA ºnB¼vM · Àî jn±« nAk§±Q ° BL½p ºB´ª¯Bi B« Á±æA ,Sv¼¯ ¬Bv¯A toTwj nj
³ñ®½A ©¼µkM ¬Bz¯ ³ Àî »v oµ ³M ©¼Tv¼¯ oBe ³ B« »§° ©¼Tvµ ònqM ¤B]n
¨B« ½A ° SwA xpnA BM »¦¼i ±U ºAoM ³ »¯AkM k½BM ©¼µj»« ¬Bz¯ ³ Àî ±U ³M
° ¥ Bî ,»{BM ³T{Aj ³]±U
Ø o£@A ºA²jn°C Swj ³M ³ SwA »£nqM S¼±« ° k®¦M
/k® ²jBTwA SwA ³Tv½B{ ³`¯B®a »Tæo oµ pA ³ SwA u ¬C ³¯Apo
ºnAjoM Swj jn±«»M »ñzi ½A pA ³ ©¼¯Aj»« ½A nj An ±U bÀæ HT« B«
¬AkM ©µ An ½A ,ºjo£ JB¼«B »£k¯p nj BU »µj ¨B\¯A SwA ©¯Bi ²A±h§j ³`¯C °
³M »® »Thwow ° »ñzi ©µ pBM ° »µk¯ x±£ B« ·¯Bz« c½B~¯ ½A ³M o£@A ³@
»TA»« »ThMkM ° SØ§l ° ¬Ak¯p ³M ¨B\¯Aow ° º±{»« nBTo£ q½qî ©¯Bi ©zi
Swj nj ºjB½p j°ke BU S«±ñe Rnk ºA³Tv¯Aj ° ²j±«pC ,j±i ³ñ¯B®a Ao½p
ºAoM ¥¼L ½A pA »L§B« ¤Be Sí¼L ³M ²k½oM Swj ºB´ª¯Bi ,SwA ©¯Bi ½A
/// w±½ B«A k®T£ w±½ ¬jo ö¯
j±i ¤j BªîA nj ° ³Tzµ°o An y®¼Me ° B¼eBM ¬Bªza J±í½ k¯po
pBÇ¯ BM ° ³¯B{Bî »®d§ BM ³ ¬A±¯BM ¶k®L½o ° ö£ ¬B®hw ³M ° ,SwA ³Tn°o
¤j B«A kµj»« x±£ ¬B¯C ¬B®hw ³M ,kµj»« x±£ j±{»« AjA »æ±~h« ¶±zî
,SwA ³T{Am£ °o£ o¢½j ºB] nj An j±i ¤j Ao½p kµkM ¤j k¯A±U»ª¯ ° kµj»ª¯
93 ¨±¦« ²C
° ¬Bñ«¿ ¼d« nj y§j ïo« SwB´ª¯Bi ºBµ³T£ ³M y{±£ ³ ³d§ ¼ªµ nj

»U±ñ¦« b°n ° @BQ K¦ pA ° ,SwA pA°oQ nj n±¯ ° Bæ ©§Bî ° R±ñ¦« é«A±æ
kwn»« y§j x±£ ³M ºo¼æ xoî ¶o¢® pA ° j±®{»« An ºpA±®§j ¡®µC j±i
° ³TiBL§j ºB´ª¯Bi ,SwA ²jo o~U An xj±]° ¨BªU ,o¼æ ° ¡®µC ¬C °
³]±TÇ« B«A ;k¯A³¯B{Bî ° ²k®L½o ¬B®hw ° ºo£@²±zî ° ºoL§j ö£ow nAjB¼¯j
An »½B´¢®µC ³ Svµ ºA²k¯o¼£ ²B¢Twj J±í½ k¯po j±]° ¥iAj nj ³ k®Tv¼¯
B\®½A w±½ ¤j HwBwA ° ,jo¼£»« Sí¼L ¶joQ SzQ pA ° ©§Bî ½A º±w ¬C pA
/k® l±¯ ¬C nj ¬B¯C ¬B®hw ³ Sv¼¯
ºA²k¼®Ç{ K½BÇ ° oBÇe W½kÇe q£oÇµ
SwA oÇ¢½j ºBÇ] ©§j ° éª] ¬B¼« nj «
k®¯A±U»ª¯ ° k®¯Aj»ª¯ B«A ,k®Tvµ w±½ ·TiBL§j ° {Bî ,ºo~« ¬A±¯BM
»ÇvM ¬BÇ¯C Çzî pA °A Çzî ° SwA {BÇî ©Çµ »¯Bí® ¬A±] ½A ³ k®¯AkM
¬BÇ¯C ³ ¤Be ¼ªµ nj ° ,SwA oUº± nB¼vM º° ±zí« ·MlB] ° ,oU²k¯p±w
¬BÇ] ° SwA ³Mm] ¤Be nj °A ,k®½±£»« ³¯B{Bî ¬B®hw ° k¯A²k{ °A ·T½o
y¯A°n ° K¦ »U±ñ¦« ° »L¼ ¡®µC ° ³Tz£ J°m\« ºo¢½j º±w ³M y¦î°
/SwA ²jo ¤±z« Shw An
pA ³z¼ªµ ³ SwA ¬C ·Tv½B{ S½ozM RAl oµ±£ ° S¼¯Bv¯A S¼e ,Bw±½
SvQ ©§Bî ºB´½k¼¦Q ° ,k{BM ³Ti°oA oM ° ézíz« n±¯ S¼e ° S¼e n±¯
° R ±L¯
Ø n±¯ pA ³ ±U @BQ ¬B] ° ²B£@C ¤j ,Aq½qî ,k®ñ¯ ²j±§C An °A ²B£_¼µ ²jB«
²j±ÇM nAjn±ioM ¬C pA ©µ ²Ba BªîA nj ° jo¼£»« ° ³To£ ±UoQ »L¼ RB«B´§A
½A ¶k®®@²j±§C ° ^±Q ¬B®hw ³M ³ SwA ¬C pA oUk®ª]nA ° oUq½qî »vM SwA
° u¯ Rqî ° ¤j ºBæ ° b°n ¤ÀTwA ,k® ³]±U Sv«ow ° ¥B ¬A±¯BM
° k{BM ³T{Aj k¯A±U»« S½ozM ¬B´] ³ SwA ºA³½B«ow ½oUB´L¯Ao£ ¬Bª½A n±¯
° ¼X ºB¼¯j ½A ,»Tvµ k®«²o´M »B Øke ³M xpnAoQ ·½B«ow ½A pA ±U ¬±®@A
nAm¢M An ¬Anm£ ° ¬B´]ß ¬B´

ß ]Ò ½A ° ,xpnA»M ° nm£ j°p ¡¯n ° JC ½A ° ²j±§C
¬BªÇ½A Rm§ ° BÇM ºBÇæ ° ¤j »µBÇ£@C pA ³Ç ¬BÇ¯C ºAoM nAm¢M y¦µA ºAoM
/k¯oLi»M
q½qÇî º±¯BÇM ³Ç »UBÇd§ ¬BªÇµ nj J±í½ k¯po ¬Bª½A BM ° {°n ¬B]
º±¯BM SîBA ³M ° k¯j±ª¯»« Sd¼~¯ An °A ³TiBL§j ¬A±¯BM ° jo»« xk½kÚ
nj ° ,j±M q½oL§ ° nB{ow nA±¯A ° nBñA ³¯±£½A pA HíL k¯jo»« yU±îj fB@
B½C :B´§A nBM :S{Aj ºo¢½j pAk£ ° p±w ° u¯ W½ke »L¼ RB«B´§A ½A ¬B¼«
Swj ³M ²Ba pA ° ,²Ba ³M ¬AnjAoM Swj pA ³¯B«±¦« k½BM ³Ti±v§j J±í½ k¯po
° j±{ nBTo£ n°o« ° ²A±ij±i ©¯Bi ½A Swj ³M ¬B¯C Swj pA ° ¬B¼¯A°nB@
º° ¼X ° ²j±§C zî ° , joM ovM °A ¬B«o SdU ° ±¯BM ½A »£k®M k®M
ß nj B´§Bw
³M »½A°oQ»M ¤Bª BM »½A±wn ³ªµ ¬C pA uQ °A ° ,kµkM nApC ° nBz nk ½A Ao«
S§l ¤Bª BM joñ¯ Ao]A Ao« ¬B«o w±½ o£@A :k½±¢M y½±i ¡¯oªµ ¬A±¯BM ½A
° »£j±§C ³M Ao« Sd¼~¯ ¨B¯ ³M ©µ ²j±§C ºBµ©¯Bi ½A ° ,Sn kµA±i ¬Ak¯p ³M
±U ³M ¬Bª½A pA ©§j ° ¨nAj ±U »£k®M ow
ß ³ « ºAoM B½Aki ?k®® R±îj »@BQB¯
S¯B£k®ÇM ©¦ pA AnB£jn°oQ ,SwA nA±£@B¯ ° g¦U »vM RB¯B½o] ½A ,SwA q½oL§
»Tz« ¤B¢®a pA An j±i ¨±¦« ¶k®M ½A Aj±Lí« ,¨k{ JC ° ©TiAk£ ° ©Ti±w
° o{
Ø o£@A ,nAk´¢¯ @BQ ¬B®`ªµ Ao« @BQ «Aj ° ²kM RB\¯ A°oQ»M ° ²j±§C ¬B¯p
nBL£n oMAoM nj « ¤j »¯Ajo¢¯ « pA An nAj¤±Q ° SwoQ R±´{ ¬A±¯BM ½A k¼@
¥µB] ¨jo« ½jn nj ° jjo£»« ¥½BªT« ¬B¯C ³M ,¨±ªv« RB¼¦LU ° RAk½kÚ
/ ¦
Ò â µß ×B A Ò «ß Ô
Ö @ ÒA °Ò Ú zÒ
ß Ö § Aß K Ö ÒA Ú µÔ kÒ ¼ÒÖ â Ø îÒ Ö Íß ½Ö UÒ ¿× ¬Ö Aß °Ò ö¼£»« nAo
Ô æ
« o¯ nj »¦¼i ¬Ak¯p ·{±£ ,k{BM ²j±§C k½BM HªTe fBnj »£k¯p o£@A ,B§Bi
½A ·ªµ BM ,²jo K¦w Ao« b°n ºjApC ³ fB ½A SwA ²±ñ{ BM fB ½A pA oT´M
ºjApC o£@A ,SwA oUkM ¬Ak¯p pA « ©za nj jnAj ³ ºA²k®L½o oµB ° oM ° np
o¼ ³M SwoQ R±´{ ° yow ¬p ½A o{
Ø pA ° ¼X ° »Ao{A »£k¯p ½A pA «
95 ºp°o¼Q ©µ pBM
BM ¬AnBñT½B®] ° ¬Ajpj nB® nj ° ¨°oM ¬Ak¯p ³M öBe Sv¼¯ ov¼« Tn ¬Ak¯p pA
KÛ eÒ ÒA Ô \Ö v§A
Ù JÙ nÒ jjo£ jApC ©e°n ° ¨pBvM ¬B¼¯Ak¯p ñv« ° Am ° tBL§ ¬Bªµ
ö] ³M ³ nBTo£ ¶k®M ½A ¤j p±w ° ¨±¦« ½A ²C SwA ½A ³ ¼§Ö Aß Òâ ¯±Ö îÔ kÖ Ò½ B WØ ß Ú Ò Aß
/k®¼LM JAmî ³ªµ ½A k½BM º±U ° »®«Ak@BQ
ºp°o¼Q ©µ pBM
° °A Çzî pA ³ RnAoe oQ ·v¦] ¬C nj A°o¯B«o ° ³TiBL§j ©¯Bi ²oi¿BM
k¯po SA±« K¦] ºAoM ³ ºA³¦¼w° ½oiC ,j±M ²k{ ïAj °A jnkªµ ºB´ª¯Bi
o ³M S{Aj yoU nj ³ ºo¼U ½oiC ° joM nB ³M S{Aj J±í½ ¨±~í«
q¼¯ º° oñ ©µ ºB´ª¯Bi ° ,j±M k½k{ k½kÚ o¼U
ß ¬C ° ,jo JBUoQ w±½ K¦
³ÇM ¬BÇ¯C nj Çzî ¬B\¼µ ³ ¤Be ¬C nj j±M ¬B{nB¼TiA ° Rnk nj ³ B\¯C BU
° ¬Bí® ²B« ¤j ¬j±Mn ºAoM ºo£@²±zî ° »{°opB¯ BM ,j±M ²k¼wn Rk{ ºB´T®«
/k®T£ B´®hw pnk¯A ° k®Q ¨B¯ ³M ° k¯jo B´{ÀU º° ³]±U K¦]
³TiBL§j ¬A±¯BM ºBµºpB ®Ø ° RB¼¦LU ° RAk½kÚ oMAoM nj J±í½ k¯po »§°
BL½p ºB´ª¯Bi º°oM°n ³ S ° ¬Bªµ nj° ,SwA ²joM ²B®Q »®½j¿± ·í¦ ð½ ³M
° »½°jBÇ] ¬B®hÇw ³ÇM ° ³ToÇ£ nAoÇ k¯j±ÇM y½AnC oÇ ³Ç x±Qð¼ÇÇ{ °
b°n ° ¤j ° ²k{ ²k®µB®Q »ªñd« nB~e ð½ ³M kµj»« x±£ ¬B¯C ¶k®®¬±vA
ºnC SwA ³TÇ{Aj ¬±~Ç« ¬A±¯BÇM ¶k®L½o ¬B®hw pA nB~e o ¬C nj An j±i
·Çd§ ¬C nj nB£jn°oÇQ § ©ñd« ·í¦ ° k¯°Aki |±~h« S½B®î nB~e
° S{Aj ±d« ° ±d« An J±í½ ¤j q½qî Shw ²B¢{q§ ¬C nj ° tBve
An j±i nB ¥¼ÄAowA ¨±~í« k¯po ¤j p±w ° K½o ° ¨±¦« w±½ ²C ²oi¿BM
»h½nBU ·v¦] ¬C nj ° ,k¼wn SMB]A ³M °A ¤B´TMA ° ¤AÆw ° RB]B®« ° Bîj ° jo@
¨±~í« w±½ ºAoM ° ,³ª{o ° pB¯ ° ºpBLzî ·v¦] xB¼î ºB´ª¯Bi ºAoM ³@
S½B®î Swj ° k¯°Aki |±~h« § ,j±M pAk£°p±w ° RB]B®«°Bîj ·v¦]
k¼Ç¯AjoÇ¢M °A pA An ¬A±¯BÇM oÇñ« ° k¼Ç ° SBT{ J±í½ k¯po ðª ³M »L¼

k¯°Aki S¯B¼æ ° e ²B®Q nj ¬Bí® ²B« ° Ú µÔ kÒ ¼ÒÖ ³ Ö®îÒ Ò ÍÒ ½Ò Ò ³Ô ØMnÒ ³Ô Ò§ J ×B\ ÒTwB
Ö Ò
¬A±¯BM ° ,jAk¯ ¬Bz¯ A±« º°n ³]° _¼µ ³M ° ,joñ¯ Ak¼Q ¬B¯C ³M »¦½BªU ½oTª@
¶k®®¬±vA ¬B®hw ° RB¼¦LU ° RAk½kÚ ³ k¯jo ¼½ ³TiBL§j ° ¬Anm¢{±i
²joÇñ¯ oñ¼ÇQ ºoQ° Bª¼w ³T{o ±zí« ºBæBM K¦ nj ºo¼YFU ½oTª ¬B¯C
¨B nj An zî nj Svñ{ »h¦U ³ »§Be nj ºk¼«AB¯ ° tF½ BM ° ;jo kµA±h¯°
ºoÇñ BÇM An fB ·TiBL§j º±¯BM ° k¯jo oU An ³v¦] k¯jo»« tBveA j±i
/k®Tn ° k®T{Am£ ¬Ap±w ° ²j±§C zî ºBµ³¦í{ ¬B¼« nj ¬Bz½oQ
¶pnBLÇ« Ç½A nj ¤°A nBM ¥X« ©µ nBM ½A «Ak@BQ ° o¼ª {°n w±½ °
An j±Çi ²k®µB®ÇQ ¬B£k®ÇM ²C kÇ¯°AkÇi AoÇ½p ,k{ p°o¼Q zî nAj °o¼£ ° Shw
S½B®î ° § ° o¦Ô â íÒ Ö§A éÔ ¼ª
â v§A
Ú ±Ò µÔ ³Ô Ú¯Aß SwA ²B£@C ¬B¯C ¤j p±w pA ° ,j±®{»«
ºp°o¼Q ºnC ,k®»« ºo¼¢Twj ¬B¯C pA ° kMBT{»« ¬B¯C ðª ³M ²nA±ªµ nB£jn°oQ
/SwA ¬AnBq¼µoQ BM S¼±« °
¬Ak¯p ³M fB pA
w±½ BM ¬A±¯BM ·L¯B] ð½ ºpBLzî ° »h½nBU n±{ ° o{
Ø oM u¦\« ¬C oLi
¥¼LÇ pA ºoÇ¢½j jAoÇA ·¦¼Çw° ³ÇM ° k®T{Aj So{ ¬C nj ³ »¯A±¯BM ·¦¼w° ³M
o~« ShT½BQ nj ©© ° k{ ZnBi ¬C »{A±e ° fB pA HíL o~ ¬AnAq¢T«ki
»wB¼w o¼ ° »wB¼w ¥Bd« nj ³ j±M ºnBLiA ½oU[ ¼´«
Ø pA ½A ° ,Sz£ ozT®«
¬k¼M± ° jBT¯A ºAoM q½qî ¼§Bh« kM¿ ° ,k{»« ±¢T£ ¬C pA p°n oLi ¬A±®î ³M
¥ñz« ° ²k{ º° »TeAnB¯ WîBM ½A ° ,k¯jo»« ¬C pA An ²jBTwA oX@Ake º°
²nBM°j ³¼ ½A ³¼L{ j±M ñª« ³T{m£ ½A pA ,j±M ²jo jB\½A°A ºAoM »L¼\î
¥ñz« ½A ¥e ºAoM jjo£ q½qî »TeAnB¯ ° »½°oMC»M WîBM oTz¼M ° j±{ nAoñU
/SiAjoQ Rn±z« ³M j±i ¬An°Bz« BM Go´
97 ¬Ak¯p ³M fB
pA
³ fB ²A±ij±i º±¯BM ³ñ®½A »ñ½ :S{Aj j±]° Bªí« ½A ¥e ºAoM ²An k®a
²An ³ÇM An AkÇæ °owoÇQ ·¦ÄBÇ ½A ²nBM°j ° jn°C nBM ³M An »½A±wn ³ªµ ¬C ÂL
S§°j º°oMC ©µ BU j±{ RApB\« Rk{ ³M »îBªT]A S§Akî ©ñe ³M SiAk¯A
¬B§BhÇ« oÇM An jBT¯A ²An ©µ ° k¯BªM ±d« q½qî }h{ ° o~« »µBz®µB{
/j±z¯ nAoñU o¢½j B½B ½A ³¼L{ ©µ ° jk®LM
u§B\Ç« ° »«±ªÇî é«B\« pA »T§°j RBîÀA ºB´¯B«pBw ³ñ®½A o¢½j ²An
³M q½qî »æB~TiA fB nj ³ »½B½B pA ¨jo« ³ k®® SL Ao« Rk{ ³M ¨jo«
/k®®ñ¯ »½±¢T£ ³¯±£_¼µ SwA ³Tw±¼Q ± ° ³M º° ©¯Bi Swj
³M An Akæ°ow ³ªµ ½A º° ¶k®® ²o¼i »½BL½p ³ »¯Bí® ¨À ³ñ®½A ¨±w ²An
BU jjo£ ¬B´®Q ³TiBM ¤j º±¯BM o¯ pA |±~h§BM° Bµo¯ pA SwA ²jn°C j±]°
j±~Ç« ½A ³M k¼wn ºAoM ¨À k¼íLU ³TL§A ,jjo£ x±«Ao B½B ¬C ³Tn ³Tn
,k½C»« j±]° ³M BµAkæ °ow ¬Bªµ ¨jo« ¼M ,©µ ²B£k¼íLU nj Ao½p Sv¼¯ »B@
ShT½BQ ¬Bªµ nj ³ SwA ½A Bµo¯ pA w±½ ¬jo »h« ºAoM ³¦¼w° ½oT´M
,jjoÇ£ jApC Sn ¼ÇM pA Bµ±¢T£ ½A ³ ²B¢¯C ° ,j±{ »¯Ak¯p ³¯B«od« n± ³M
;jnAk¯ Rn°o Sw°A ©¯Bi ° q½qî· Àî jn±« ³ »«À ÄkîA :SwA »´½kM
j±]° ²An ³w Bªí« ½A ¥e ºAoM ½AoMB®M ,k¯p»« ³ª§ ¬B¯C º°oMC ³M oTz¼M ³ñ¦M
:jnAj
/±]Ao]B« º±¯BM RApB\« Ç1
/é«B\« ° u§B\« ¬jo ¤oT® Ç2
³ SwA »µAn ½oU³¯À Bî ° ³¯¿jBî ¤°A ²An ³a o£@A ,w±½ ¬jo ¬Ak¯p Ç3
S§Akî ° jjo£»« RApB\« »í A° ö\« ©µ Ao½p ,jnAj j±]° ³¦ÄB ½A én ºAoM
oTz¼ÇM o~Ç« »µBz®µB{ S§°j ³M ¨jo« jBªTîA ©µ ° ,j±{»« ²k¯p »îBªT]A
Ç½A ³¼LÇ{ nAoÇñU pA ©µ ° k¯B«»« ±d« q½qî }h{ º°oMC ©µ ° jjo£»«
/j±{»« ºo¼£±¦] B½B
¬Ajo« o½Bw k®¯B« ¬±a o~« q½qî S{AjoM nj ¤°A ²An ³ »½B½Aq« ³ªµ BM »§°
²An Sv¯A±T¯ B½ SwA±h¯ j±M ±¯BM ¦vU SdU ° Ro¼ © ºjo« j±i ¬F{ ©µ
/k® RApB\« An SwoQ R±´{ ° ²j±§C º±¯BM ° /k½Bª¯ JBhT¯A An ¤°A
»¦ªÇî q¼Ç¯ ¥«BÇ n±Ç ³ÇM ° jnAj jB½p ZnBh« ³ñ®½A pA ³T{m£ ©µ ¨°j ²An
¨jo« é«B\« RBîÀA ½n±«F« Ao½p ,k®»ª¯ ºo¼£±¦] ³¼ nAoñU pA j±{»ª¯
/k®½Bª¯ ¤oT® k®¯A±U»ª¯ An xB¼î º±¯BM »§° ,k®®»« ¤oT® An
¥e An ¥ñz« ³ SwA »¯BwC ²An B´®U w±½ Tn ¬Ak¯p »®í½ ¨±w ²An uQ
¬B´®Q xo¯ pA ±¯BM ±zí« ©µ ° ,jnAk¯ jB½p Sªep ° ³®½qµ ©µ Ao½p k®»«
¼M pA BµAkæ ° ow ³Tn ³Tn ©µ ° j±{»ª¯ é A° B½B ¬C ³¼L{ o¢½j ° j±{»«
/j°n»«
o~ÇU nj q½qî ¶jAnA ° oñ pA »ª¼¯ ³ q¼¯ o~ º±¯BM ¶jAnA :SwA »´½kM
°A k½k´ÇU ³¦¼Çw° ½kÇM ©Çµ Ao½p ,jnAj ¬A°Ao o¼YFU ¨±w ²An JBhT¯A nj Sw°A
¤k¢®w ¨À pA An j±i ¨BT¯A ©µ ° j±{»« ¨±¦í« °A Rnk ° jjo£»« »¦ªî
° jjoÇ£ Än ©©Ç k¯BÇ« ¬Ak¯p nj w±½ ³ »Uk« SwA ñª« ©µ° ;jo¼£»«
/kwoM j±i ¤j ¨B ³M {Bî ° ²j±§C º±¯BM ° jjo£oM fB ³M ²B¢¯C j±{ ±¯BM ©¼¦vU
¤j q½qî k®Tv¯Aj bÀæ »z½k¯ASd¦~« ° o¯ ¤jBLU pA uQ RB´] ½A ³M
/k®TwoM ¬Ak¯p ³M »«±¦í«B¯ Rk« ºAoM An J±í½
:j±M nAo ½A pA k¯k½j nBTo£ w±½ pA ³ »½BµBi
An ³±Mo« ºBµnB q½qî »¦iAj »£k¯p nj »@BQ ° »Twnj ¤Bª BM B´§Bw Ç1
/jAj ¨B\¯A
/joñ¯ ²B¢¯ S¯B¼i ©za ³M ±¯BM ³M ²B£_¼µ Ç2
/jAk¯ SLX« JA±] Rk« ½A ¤± nj ±¯BM ºB´½pBLzî ³M Ç3
kz¯ oBe jo R±îj j±i pA To£ ¨B ³M An °A ²joQ»M ±¯BM ³ »«B¢®µ Ç4
/k® S¯B¼i q½qî ³M ±¯BM ¥X«
99 ¬Ak¯p ³M fB
pA
ºAoM° SiAjoP¯ jn±i ° jp ³M°A jo ³¦ªe º° ³M »¯BL~î º±¯BM ³ »T ° Ç5

/jo nAo j±i RB\¯
³M ±¯BM ³ñ¯C pA kíM o¢« k® A±wn An ©¯Bi kz¯ »An ±¯BM ° q½qî ÄoTeA ³M Ç6
²joQ K¦« S¼e pA ° jo Bj j±i pA Rn°o ©ñe ³M ²B¢¯C jp SªÚ º°
/S{AjoM
¬C ° jo »{±Q©za nB@Bi º±¯BM ²B®£ pA ° j±ª¯ ¥ªî q½qî xnBw ³M Ç7
/joPw »{±«Ao Swj ³M An
oQ u¦\« ¬C nj ²k½oM Swj ¬A±¯BM ·¯B{Bî ¬B®hw ° ±¯BM k½k{ k½kÚ Ç8
²B®Q Aki ³M RB]B®« ° Bîj ° ¤j p±w BM ° ,j±ª®¯ º° nj ºo¼YFU ½oTª ¬B\¼µ
/joñ¯ Ak¼Q »{q§ ½oTª k¯°Aki § ²B®Q nj ° joM
º° pA ³Ç S¯B«A° ¬Bª½A ° SMB\¯ ° º±U ºBµ³¯Bz¯ ³ªµ ½A pA uQ ºnC
¬B@BQB¯ ¬±`ªµ »Twnj ° »@BQ ö] ³M An °A ³ k®Tv¯Aj Sd¦~« (1)©µ pBM k¯k½j
ß ¿Ð A A° °Ô EÒ nÒ ×B« kß íÖ MÒ Ö «ß ©ÔGÒ ×Ak MÒ j)
Ø eÒ ³Ô ®Ú ®Ô \Ô vÖ ¼ÒÒ § RB½ Ú Ô k®TwoM ¬Ak¯p ³M ¬BTwnjB¯ °
fB ºA°o¯B«o º±¯BM BU k®TwoM ¬Ak¯p ³M An Aki q½qî ° J±í½ ¤j q½qî ( e àâ
º°oMC ° ,k{BM ³To£ »¯Bí® ¨À pA An y½±i ¨BT¯A ° ²jo ¤BªîA An j±i ©zi
¤±Ãv« j±i ³ »µB¢Twj »½B´¯ ºEn n°kæ BM °n ½A pA ,k¯BªM ±d« q½qî
;j±M ¬B«±¦«° ¬B«°od« ºAoM »µA±ijAj ° S§Akî ºAo]A ° ¨jo« ±e e
³ j±{»« ²jBTwA RAn±U ½±ñU ow 39 ¥~ 2å ° 19 ·½C pA ©½jo o@l H MBw ³ñ¯B®a (1)
° ©Çzi ¼ªµ º°n pA ° k{ »¯BL~î k¼®{ w±½ ¶nBMnj An y¯p ¬B®hw ³ »«B¢®µ q½qî
»z½k¯ASd¦~« º°n pA w±½ Tn ¬Ak¯p k½±£»« ¬Co
»§° ,jo »¯Ak¯p An w±½ K
³M w±½ ³ »T
° ¬±a q½qî ©zi º°n pA ³¯ SwA ²j±M ±¯BM ° q½qî »~h{ é¯ S½Bîn °
²j±L¯ @B®ªzi w±½ ³M SLv¯ Rn±æ ½A nj j±M ²B£@C Â«B °A »µB®£»M pA q½qî Sn ¬Ak¯p
/SwA ²jo »¯Ak¯p An °A ±¯BM ° j±i º°oMC e ºAoM ³ñ¦M SwA
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 100
RkÇ« ºAoÇM »~h{ éB®« oBi ³M An ¨±¦« ° ¨±~í« ° ¼î ¬A±]

ð½ o~Ç« »µBz®µBÇ{ S§°j ° joÇ ¬Ak¯p ·¯A°n ¼¦ñUÀM n± ³M »«±¦í«B¯
° ºoTÇv£jAj ºB®íÇ« SwA Ç½A j°qÇA j±ÇÇi RAnBhTÇÇA oÇÇM oÇÇ¢½j nBhTÇÇA
/±U ¬°jo£ foa ºA ±U oM ±U !ºn°oQS§Akî
101 ¬Ak¯p nj u ¯ W½ke
oÒÔ i ¿Ð ÖA ¤Ò ×B °Ò Go ` Ö Ò ÍÔ ½ß îÖ ÒA æâ ×An ÒA æâ Ø Aß ×B YÔ kÔ eÒ ÒA ¤Ò B ¬ß B× ¼ ÒT Ò Ò \Ö v§A Ù ³Ô íÒ «Ò ¥Ò iÒ jÒ °Ò

Ö Ò
@ â ÒTMß ×B® ÖØÃ LÒß ¯ ³Ô Ö®«ß Ú
Ò ×AoÒ¯ BØ¯Aß ³ ¦ß ½°F Ô §A ¥Ô Ô@F ÒU GÔÖ i Ïº â EnÒ Ò ±ÒÖ ¥Ô aß Ö ÒA æ×âã n E æâ Ø Aß
ß ÖFÒTMB×
¥Ò LÒÖ ³¦½° ß gÔ ÔUFLÒÚ ¯ ¿Ø Aß ³ ¯ß ×B pÒ oÖ ÔU ¨Õ ×BíÒ ×B g¼UFÔ ½Ò ¿× ¤Ò ×B (36) ® Ò â vß dÖ ÇÔ XAÖ Ò «ß
©Ö µÔ °Ò & ß B Mß ¬Ò ±Ö ®Ô «ß Æ ½Ô ¿× ¨à ±ÒÖ ¹Ò Ú¦«ß SÖ Ô @ oÒ ÒU æâ Ø Aß èâ Ø nÒ â ªÚÒ ¦îÒ ×ØB Wß×B gÔ §ß ×l ×B gÔ ¼Ò Uß F½Ò ¬Ö ÒA
J ±ÔÖ íÖ ½Ò °Ò d× w Aß °Ò oµ
Ò â ×Ao MÖ Aß BMC ¹Ò ¦Ø «ß S Ð Ö Mß
Ô íÖ LÒ UÚ A °Ò (37) ¬Ò °Ö oÔ ß ×B © µÔ ¸ß oÒ iß ¸B
Ò îÒ °Ò ×B® Ö¼Ò¦îÒ & ß A ¥ß Ö Ò Ö «ß ð Ò ß§ ×l ¾à ÏÖ ¾Ò Ö «ß & Ò Ìß ¿Ö Ô¯ ¬Ö ÒA ×B®Ò§ ¬Ò ×B B«
ß Bß M
(38) ¬Ò °Ö oÔÔ ñ zÖ Ò½ ¿× tB Ò Ò @ ÒA Ø ñß ×§ °Ò tB
ß ×Ø®§A Ö ß Ø®§A
nj « :S£ °j ¬C pA »ñ½ k®Tn ¬Ak¯p ³M w±½ BM ¨À °j ° :³ª]oU
nj Ç« :SÇ£ ºoÇ¢½j ° ¨nBz»Ç« n±¢¯A JAo{ ºAoM :©®¼M»« JA±i
k¯n±i»« ¬C pA ¬B£k¯oQ ° ©®»« ¥ªe ¬B¯ j±i ow
ß oM ©®¼M»« JA±i
o¼LíÇU ±ñ¼¯ ³ ©¼¯Aj»« »¯Bv pA An ±U B« Ao½p ±£pBM An B« JA±i o¼LíU
³ñ®½A o¢« k½C»ª¯ Bª{ ºAoM »«Bí _¼µ :S£ (36) k®¯Aj»« JA±i
»½Bµq¼Ça pA ½A ¨pBw»« ²B£@C ¬C SL Bî pA An Bª{ « y¯k«C pA y¼Q
° Aki ³M ³ An »«jo« x°n « Ao½p SwA ³Ti±«C « ³M Aki ³ SwA
° ©¼ÇµAoÇMA ©Ç¯AnkQ x°n pA ° (37) ¨jo oU k¯n°C»ª¯ ¬Bª½A RoiC
ð½o{ An q¼a _¼µ ³ Sv¼¯ A°n B« ºAoM ,¨j±ª¯ º°o¼Q J±í½ ° dwA
¨jo« oTz¼M »§° ¨jo«oM ° B«oM SwAki ¥ pA ½A ,©¼µkM nAo k¯°Aki
(38) k®Tvµ tBPwB¯
¬Ak¯p nj u¯ W½ke

BM B½ ²k¯°oQ ¬°kM ° ³ª@Bd« ¬°kM »®«Ak@BQ ö] ³M ²B®£»M w±½ ²oi¿BM
° Ro¼»ÇM oµ±Ç{ ° ²j±§C º±¯BM ºAoM An fB ° ,Sn ¬Ak¯p ³M »¦í] ¶k¯°oQ
nj »£k¯p ° ²j±§C fB pA oT´M ¬Ak¯p ¥¼ÄAowA k¯po o¯ nj ,S{Am£ º° SwoQ¬p
,j±ÇM »Ç@BQBÇ¯ BÇM o~Ç nj »£kÇ¯p pA oU³Ç¯Ak®ªTÇA o{ ° oU±ñ¼¯ »@BQ BM uLe
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 102
¼X zî ¬C BM An °oMC»M ° ³TiBL§j ©¯Bi ¼®`ªµ ° An ²j±§C fB J±í½ k¯po

nkÇQ pA n°j ° kÇ{ ¬Ak¯p nBPvµn ° jo Aj° »«±¦í«B¯ Rk« ºAoM y¯Ap±w °
/So£ nAo ¬AnBñT½B®] ½jn nj ²B®£ ¬°kM xA³Ti±v§j
BM ¬AnBñT½B®] o~« »µBz®µB{ n±z nj :³ jnAj oLi ³a w±½ ¶jAk§j nkQ
nAo »M J±í½!?k¯°n»« ¬Ak¯p ³M ¬Bñ¼¯ ° ¬B@BQ ° ;k¯oM»« ovM BíB nj nAkT A
¼z¯o~ ºB´ª¯Bi t±µ ³M ³TvM o~« ¨jo« S{±¯ow ¼¼íU :³ k¯Aj»« ³a
¬Ak¯p ³M ° ,k®®»« ¬BveA ° k®½Bª¯»« JAmî j±i t±µ ° ¥¼« ³M ° ,SwA
³Ç SwA ºjAoÇA ¬Bªµ pA ©µ xq½qî w±½ ° ,k®½B«o»« jApC ° k®Two»«
öÇ] ³ÇM An °A y¯BªÇ½A»ÇM ° nAkTÇ A BÇM oµ±{ t±µ ° ²j±§C º±¯BM ð½ t±µ
nB¼TiA An »½BL¼ñ{ ° oLæ y@ÀM J±í½ !?SwA ²k®ñA ¬Ak¯p ³M »µB®£»M
xA²kzª£ k¯po k®ªUjBíw ¶k®½C nBT¯A ³M ° SwA nA°k¼«A »´§A¶kî° ³M ° ²jo@
/k¯Anm£»« nB£p°n
° k½q£ º°F« ¬Ak¯p nj ²k®½C ³M nA°k¼«A »§° ²jovA ºoBi BM ²B®£»M w±½
W½ke j±i BM Go´ ° ³Tz£ ¨°od« jApC ¶jAnA ° ¥ªî pA ° jApC ° é¼w° ºB pA
/jnAj Bµu¯
SªíÇ¯ °pBÇ¯ nj An ö\Ç« ¬B®¼z¯ fB n°oQ¬°j nB£p°n ½A k½BM B½C B´§A nBM
k® Ak] nkQ SLd« ° o´« nB® pA B´§Bw Ao« ° k®® »zow ° ¬B¼ ³ k¯An°oPM
¥d« ° « ¤A±eA pA ºoLi ³¯±£_¼µ ³ An Ä²k½kªTw nkQ ° jpAk¢M Ao © ³M °
!?k¯Ap±vM « »½Ak] ·~ ³M jnAk¯ « ºA°F« °
° kT¼M ¬Ak¯p ³M ¬AnBñµB®£ Swj ³M ¥¼ÄAowA ²B®£»M k¯po k½BM B½C AnB£jn°oQ
¬B¼¯Ak¯p o½Bw ¥X« An j±i ¶o¼] ° ;jpBvM ¬B¼¯Ak¯p @A n±i ° tBL§ ° ñv« BM
?jnAj SB½nj ¬Ak¯p º±i k®U ° zi ¬An±«F« Swj pA ¨B{ ° cLæ
½A nj ?jjo£ ²o¼a »@BQ oM »@BQB¯ ° »µB®£»M oM ²B®£ ¨B\¯Aow k½BM B½C Aj±Lí«
¥¼LÇ Ç½A BÇM »Ç¯AkÇ¯p w±½ »¯Aj»« oT´M j±i ±U ?SwA »Td¦~« ³a nB@
103 jB{nA q
o« B½ ¬Ak¯p
oÇvM kÇ¯A²jAj k½±¯ °A ³M ²Ba nj ³ ºk®ªUjBíw ¶k®½C nBT¯A ³M Bµu¯ W½ke

/joM»«
B´¼h¦U ¬B¼« nj ° ,k{ BîA º° ³M R±L¯ ©¦î ¤A±eA ¼ªµ ¤Ài nj k½B{ °
yhÇMRm§ ¨±¦Çî ° »U±ñ¦Ç« ½Be k´{ pA y¯B] ¨B ¬Ak¯p ºBµ»TeAnB¯ °
/Sz£ ¥½B¯ R±L¯ ¨B« ³M ½A pA y¼Q ©µ k½B{ ° ,Sz£ ½o¼{ »L¼
ve BM u ³ªµ BM ° B] ³ªµ nj ³ J±í½ k®ªTAo{ k¯po :SwA »´½kM
Ro{BíÇ« Çve BÇM q¼¯ ¬B¼¯Ak¯p BM SwA ²jo Ro{Bí« ºnBTo{±i ° ÀiA
¬B¯C ¬Bñ«A j°ke BU y½±i ö ° ©¦e ° ©¦î pA ° ,j±ª¯»« nBTn ° ²k{ °oM°n
ÀÇiA ° ©¦Çî ¤mÇM ° ¥ªî ve ·¦¼w° ³M °n ½A pA ,SiBw»« k®«²o´M An
³¦¼w° ½kM ° k® K¦] j±i ³M An ¬B¼¯Ak¯p pA »íª] jBªTîA ° ³]±U Sv¯A±U
/jpBw ©µAo An »´§A S§Bwn ¨B\¯A ° ¦i jB{nA ·®¼«p
jB{nA qo« B½ ¬Ak¯p

¨±ªî ¥X« ° k¯j±M ²k«C ¬Ak¯p ³M w±½ BM ³ ²B{ ¬B«À pA o¯ °j B pA
»MA±i ð½ oµ ,k®T{Ak¯ »Twnj jBTîA S«B¼ ³M ° k¯j±M SwoQSM o~« S¦«
ºAoM An j±i JA±i k¯j±M ²k{ k®«²k¼î w±½ y¯Aj ° ©¦î ³M ¬±a ° ,k¯k½j
/k¯k{ nBTwA±i An xo¼LíU ° (1)k¯jo ±£pBM °A
»ÇMA±Çi ³Ç k®TÇ£ An º° ¬BÇz½A °) :SwA ²kÇ«C 8 ·Ç½C 4å ¥~ ½±ñU ow RAn±U nj (1)
?Sv¼¯ Aki |±~h« Bµo¼LíU B½C ³ S£ ¬Bz½A ³M w±½ ° Sv¼¯ ¬C ¶k®® o¼LíU ° ©½A²k½j
o¼LíU »v k¯j±L¯ nA°k¼«A o¯ °j ¬C ¬±a :j±{»« ¨±¦í« RAn±U pA (k¼½±¢M « ³M ³ñ®½A B®ªU
³ SwA ²jo B®ªU ¬B¯C pA w±½ ° k®½±¢M An j±i JA±i k¯A²j±L¯ oBe k½±¢M An ¬BzMA±i
w±Ç½ y¯Aj ° ©¦î ³M ¬±a ¨À °j ¬C k½±£»« ¬Co
»§° ,k®½±¢M °A ºAoM An j±i JA±i
(kíM ·dæ nj »
n°BQ ·«AjA)
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 104
æØ Aß ¨nBz»Ç« n±Ç¢¯A JAoÇ{ ºAoM ¨k½j JA±i nj « :S£ °j ¬C pA »ñ½

Ö Ò ÍÔ ½ß îÖ ÒA æA
¥ªÇe ¬BÇ¯ j±Çi oÇw oM ¨k½j B½Ån ©§Bî nj :S£ ºo¢½j ° Go ` â n× ÒA
joÇ« An ±ÇU B« ¬±a ±¢M An B« JA±i o¼LíU ,k¯n±i»« ¬C pA ¬B£k¯oQ ° ©®»«
Ò â vß dÖ ÇÔ XAÖ Ò «ß @
/ ® Ò ×AoÒ¯ BØ¯Aß »¯Aj»« ±ñ¼¯ An JA±i o¼LíU ³ ©¼¯Aj»« ºk®ªz¯Aj
¶k®Ç½C S{±¯oÇw ³M SwA ²k{ ¬Ak¯p ³M ¨±ñd« ³ »~h{ :SwA »´½kM
xA²k®½C ¬jo {°n ºAoM ºA³¦¼w° oµ pA k¯A±TM o£@A ° ;kz½k¯A»« »¦¼i j±i
ºj°ke BU SwA ñª« ³ SwA »½Bµ²An pA »ñ½ ¬k½j JA±i ° ,k®»« ²jBTwA
k¯j±M ²B{ ¬B«À pA ° »wB¼w »¯Ak¯p ³ o¯ °j ¬C °n ½A pA ,k® {°n An ²k®½C
JA±i o¼LíU Am§ ,k®® {°n An j±i nB ¶k®½C j±zM o£@A ³ k®T{Aj B¼T{A »¦¼i
k¯jo»« ºoLæ»M ° ºnBzBQ »®í« ½A nj Go´ ° ,k®TwA±i w±½ pA An j±i
k®TÇv¯Aj»Ç« ºA³TÇv]oM ° B¯Aj jo« An j±i »¯Ak¯p ¼n ¬±a ¨À °j ¬C
/k®TwA±i °A pA An j±i JA±i@o¼LíU
pA »½Bµ³T{n ° SwA »¯BªwC ¬Ajo« ° R±L¯ ¤B]n pA °A ³ k®T{Ak¯ oLi »§°
²k¼ª´ ¬Ak¯p nj SLeB~« ¨B½A nj k½B{ ¨À °j ¬C ,k¯Aj»« An K¼ ©¦î
Ro´Ç{ °A ònqM S¼~h{ ³ SwA ¥¼¦i ©¼µAoMA ¬B«j°j pA w±½ ³ k¯j±M
¬°kM ,k®Tvµ °oM°n »¯Fz§A©¼î oLª¼Q ð½ BM ³ k®Tv¯Aj»ª¯ »§° jnAj »¯B´]
²joLÇ¯ »ÇQ J±íÇ½ k¯po »¯Be°n ° »ª¦î ònqM S¼~h{ ³M p±®µ ¬B¯C ð{
nj ye°n SwA ¬AkÇ¯p nj y¯kÇM ³Ç ¤BÇe ¼î nj °A :k®Tv¯Aj»ª¯ ° ,k¯j±M
B¼Ö¯kÛ §A A± LÔ dß æ
Ò °Ò SwA pA°oÇQ nj Sí¼LÇ ¾An°B« ° n±¯ ©§Bî ° R±ñ¦« é«A±æ
(¥L
·dæ pA »
n°BQ ·«AjA)
w±½ ºB®ªU ¬°kM S´] ½A pA ° k½±¢M An ¬BzMA±i o¼LíU °A k¯j±M nA°k¼«A k¯j±M k Tí«
/k¯jo o¼LíU SwA±i nj ° k®T£ °A ºAoM An j±i JA±i »½AkTMA n± @³M
105 jB{nA qo« B½ ¬Ak¯p
S½n±«F« ð½ °A ³ k¯jo»ª¯ oñ ° (1) Ò Ö ¥Ù dÒ ªÇ

× îÖ ¸A Ò Ö§B Mß ¹Õ Ú¦íÒ «Ô B´ eÔ A °× nÖ ÒA ¬à ×Ak ÖMÒB Mß
k® °o{ ¬Ak¯p ·{±£ ¼ªµ pA An j±i S½n±«F« ¨B\¯A k½BM ³ jnAj »´§A ònqM
/k®µA±i»« An j±i JA±i o¼LíU ºoLæ»M BM
¬B¯C
nj ³ o¯ °j ¬C ¬±a ° ,joª{ Sª¼® An Sæo k®«joi w±½ B\®½A nj
,k®®ñM »ª¦î ¶jBTwA °A pA k¯j±M kíTv« Â«B k¯j±M ²jo k{n »TwoQSM ¼d«
¬BÇ¯C S½AkÇµ ° jBÇ{nA ³ÇM k½±Ç¢M An °j ¬C JA±i o¼LíU ³ñ¯C pA ¥L °n ½A pA
/jo °o{ ¬Ak¯p ¬Bªµ pA An ºoLª¼Q ·¼° ¨B\¯A ° ,SiAjoQ
³Ç ²q\íÇ« ð½ k®® Ak¼Q ¬B®¼ªA ° jB
TîA º° ³M Swnj ³ñ®½A ºAoM Á°A
/SiAjoQ y½±i S§Bwn ¼¦LU ³M uPw ° jAj ¬Bz¯ SwA ºoLª¼Q ·¯Bz¯
Bª{ Swj ³M ³ñ¯C pA y¼Q k¯n°B¼M Bª{ ºAoM ³ »«Bí oµ :S£ °j ¬C ³M
¨Õ ×BíÒ ×B gÔ Ò¼Uß FÒ½ ¿× ) kµj»« oLi An Bª{ ¬C SLBî ° ¤D« ° RB¼æ±~i pA kwoM
( ×B gÔ Ò¼Uß FÒ½ ¬Ö ÒA ¥Ò ÖLÒ ³ ¦ß ½°F ÒTMß ×B gÔ ÔUFÚLÒ¯ ¿Ø Aß ³ ¯ß ×B pÒ oÖ ÔU
³ÇM k®TÇv¯A±U»« ° ,j±M ¬B¯C toTwj nj ³ j±M ºA³¦¼w° ½oU¬BwC ½A °
/k¯oLM »Q º° nBT£ ï°nj ° SwAn ³M »¯BwC ³M ¬C w±U
WîBM o«A ¾AkTMA nj k¯k¼®{ w±½ pA ³ K¼ ©¦î ºBîjA ½A :SwA »´½kM
jo ð½ pA ³ S{Aj »£pBU »¦¼i ¨À °j ¬C ºAoM Ao½p k{ ¬B¯C Ro¼e ° K\íU
°A pA K¦Ç« ¬kÇ{ Ç{°n ºAoM :SwA ©¦v« k¯±®zM K¼ ©¦î ºBîjA »¯Ak¯p
w±½ :k® c½ozU k¯n°C»« ¬Bz½A oM GkíM ³ An »«Bí RB¼æ±~i :k®TwA±i
¨Bí ³ñ¯C pA kíM ° jAj oLi S° pA y¼Q An ¬Bz@A n±i RB¼æ±~i ¡¯nj»M ©µ
/SwA S
¼
e ¼î SwA ³T£ °A ³`¯C :k¯k½j K\íU ¤Bª BM k¯jn°C An
oMAoM k®a J±
í½ k¯po ³M ¬B¯C ·Àî ºoLª¼Q ¬Bz¯ ° K¼ ©¦î ½A ¬k½j BM
ºB´¯B] ³ k®Tv½p »½Bµ¬kM BM B¼¯j nj :³ª]oU ,³ÀL§A[´¯nB~ RBª¦ pA 147 ·ª¦ pA (1)
/jnAj ¦íU ºk®¦M ²B¢½B] ³M B´¯C
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 106
Ç½A :k½±£»« éA±U ¤Bª BM »{°oj±i ¬°kM °A :k®®¼M»« ³ Hæ±~i k{

/ èØ nÒ â ªÚÒ ¦îÒ ×ØB Wß ×B gÔ ß§ ×l SwA ³Ti±«C « ³M « nB£jn°oQ ³ »«±¦îpA SwA »Tªv
³ »½Bµq¼a ° k¯±®{»« w±½ pA ³ ºA ²pBU ¬B®hw pA »¯Ak¯p ¼n °j ¬C
/k¯A²k{ K\íU nBaj k®®¼M»« °A pA
/jAj oLi K¼ pA ³ k¯k½j j±i ©za ³M o ð½ pA Ao½p
°A pA »TÇwnj° SAkÇæ pA o¼ ³M ¬Ak¯p nj Ro{Bí« Rk« nj »o pA °
/k¯A²k½k¯
SwA ¬B½BªÇ¯ ¬C pA S
¼
Çe ° »£nqÇM nBYC ³ °A »U±ñ¦« ·B¼ ²°Àî ³M °
/SwA ²jo ¬BzM°m\« Shw
° ÄoÇ« pA « :k½±£»« c½oæ n± ³M ³ k¯±®{»« °A pA o¢½j º±w pA °
³ ¨nAj nBhTA ° ,¨joñ¯ º°o¼Q k¯nAk¯ Aq] p°n ° Aki ³M ¬Bª½A ³ »«jo« Kµm«
³ÇM ° ©®»Ç« º°o¼ÇQ J±
íÇ½ ° dwA
× ° ©¼µAoMA j±i ¬AnkQ ð¦v« ° Äo« pA
BMC
â ¹Ò Ú¦«ß S
Ô íÖ LÒ UÚ A °Ò ©®»« RBµBL« SwA « ¬AnkQ Äo« ³ »TwoQ ³¯B¢½ ° k¼e±U
/ JÒ ±ÔÖ íÖ ½Ò °Ò d× w Aß °Ò oµAoM
Ò Aß
jB
TÇîA ° k¯j±ÇM ²kÇ{ ònqÇM »TwoQSM ¼d« nj B´§Bw ³ »¯Ak¯p ¬B
¼n
j±i J±Ld« ° k®ªz¯Aj ¼n pA ³»¯B®hw BM ,k®T{Ak¯ RoiC ³M ©µ »d¼dæ
SwB´§Bw B« ,BL\î ,k¯jo£»« ¤q§qT« Shw j±i k½B
î ¶nBMnj Go´ k¯±®{»«
pA ³ B« q½qî ¼n ½A ¬±®@A ,©½A²k½k¯ »TwoQSM ° o{ pA o¼ ³M o~« nj ³@
An j±i ºnB®oM ° ºnAq¼M ° k®»« jB
T¯A Äo« ½A pA Hd½oæ ,kµj»« oLi K¼
³M ©½nAj jB
TîA B« ³`¯C pA k®ªz¯Aj jo« ½A ºBµ³T£ B½C ,jnAj»« ¨ÀîA o{ pA
?Sv¼¯ oTñ½jq¯ S
¼
e
o¢½j o pA ° ,k¯A²jBTA k½joU ³M j±i k½B
î ¶nBMnj »o pA »¯Ak¯p ¬B
¼n
oÇ¢½j K§B« pA »íM °o£ nj An ¬B¯C JA±i o¼LíU ¬B{nB±ñ¼¯ ¼n ³ñ®½A pA
k®Ç ±¢T£ ° WdM »Lµm« k½B
î pA JA±i o¼LíU pA ¥L kµA±i»« ° ³T{Am£@
107 jB{nA qo« B½ ¬Ak¯p
pA oUj°p ³a oµ k®µA±i»« ° k®Tvµ »wB¼w »¯Ak¯p

ß ,¨À °j ½A k¯A²k{ ¬Ao¢¯
An S° ¬BzM±LdÇ« ° ©§BÇî ¼Çn :k®®¼M»Ç« ¿Be ,k¯±{ ²B£@C j±i S{±¯ow
/k®»« WdM Kµm« ° ½j ³M é]An ° ²joª{ Sª¼®
y
MBw K§B« k¼½FU nj ° k½±£»« hw ³§±
« ¬Bªµ pA k®®¼M»« ©µ pBM °
,©¼ÇµAoÇMA ¬BÇ«j°j pA ³Ç B« Hæ±~h« ° ¬Bv¯A nA°Aqw HwBwA :³ kµj»« ³«AjA
o¼ ° ©¼µj nAo k¯°Aki ð½o{ Anºq¼a ³ Sv¼¯ ½A ©¼Tvµ ,k¼e±U nAkªaoQ
¬C±UoQ nj ³ R±L¯ ©¦î ½A ¾à Ï ¾Ò Ö «ß ³Øß ¦§B Mß
Ò Ì¿
ß Ô¯ ¬Ö ÒA ×B®Ò§ ¬Ò ×B
×B« ©¼TwoPM An Aki
·]nj nj ³ SwA k¯°Aki ¥ pA ©¼Tvµ nB® oM o{ pA ° ²k½°o£ k¼e±U ³M B«
oTz¼M »§° ,k¯jo£ k®«²o´M ¬C pA ¨jo« k½BM ¨°j ·]nj nj ° ³T{Aj »¯ApnA B« ³M ¤°A
×B® Ö¼Ò¦îÒ ³Øß ¦§A ¥ß
Ö Ò Ö «ß ð
Ò ß§ ×l k®®»ª¯ ºnAq¢wBPw »´§A Sªí¯ ° ¥ ½A pA ¨jo«
ß Ø®§A Ò îÒ °Ò
/ ¬Ò °Ö oÔÔ ñ zÖ Ò½ ¿× tB
k®®¼M»« ° k®µj»« x±£ J±Ld« w±½ ¬B®hw ³M Sj ³M »¯Ak¯p ¬B
¼n
¥¼L ½A ° »TwoQSM pA jB
T¯A ° RoiC ° »TwoQAki ° ½j n±d« oM °A ¬B®hw
,BL\î ,SwA JA±i o¼LíU ¬Bªµ Sv¼¯ ºoLi ¬C pA ³`¯C ° ,k¯p»« n°j K§B«
³M ºnA°k¼«A ¤Bª BM ° ,²jo pBM S¼MoU ° ©¼¦íU KTñ« J±
í½ k¯po ³ »½±£ ±U
,kµj»« c¼±U An ¾B¼L¯A KTñ« tBwA ° ³½BQ ° ³Tz£ ¤±z« jB{nA ° S½Akµ
Ø ° k®ªz¯Aj ¬A±] ½A
° k¯BÇzA»Ç« k¼e±U nmM »UnAoe ° »«o£ ³a BM Jm´«
/k®»« ¬Ao½° An »TwoQSM ° o{ tBwA
ºBµ³½BQ ¬Ao¢ªTw ° ¬Bª§B ,¬Ak¯p ¬°o¼M nj ³ jnAj nB ³a »¯Ak¯p w±½
B®M BªT]A ¨°od« RB
L ¬A±UB¯ ° ¼í ºB´¯A±hTwA º°n oM An j±i ºBíB@
»M±ñ½BÇQ ³Ç¯Ak®«p°o¼ÇQ jAkLTÇwA ° ºn±UBTñ½j ¬B¼¯BMo jBv]A º°n oM ° ²jo@
¼Ç«FU yñªTÇw ¨joÇ« ¼ªÇµ »§Bi K¼] pA ³ An Sñ¦ª« ·¯Aqi ° ;k®®»«
S¼§±ÃÇv« tBÇveA ¬°kÇM y½±Çi ºB´w±µ ° RA±´{ BL{A ²An nj j±{»«
o£@A ,jnAk¯ ºnB K§B« ½A ³M ¬Ak¯p nj Âí J±
í½ k¯po !?k®½Bª¯»« o~«
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 108
¨±¦« ° ¨°od« RB
L é¯ ³M ³ kwn»« ¬C SM±¯ jAj Sæo º° ³M nB£p°n
/k®¼aoM An ©Tw ° ©¦ ²B¢Twj ° k® ¨B¼
½A ³ o~« »µBz®µB{ n±z :k®z½k¯A»« ¼®a j±i BM k½B{ »¯Ak¯p ¬B
¼n
,SwA »TwoQSM ° o{ ¬C »ªwn Kµm« joM»« ovM ¬C ¬Ak¯p nj B«q½qî ¼n
³a k¯A±U»« o¢½j »¯Ak¯p o¯°j BM ©µ ¬C ³¦ª] k®a T£ BM »¯Ak¯p jo ð½ B½C
nBñTÇwnj ° ²A±io¼i ° n±ñ ºjo« ©½A²j±«pC An °A ³ B« ?joLM y¼Q pA ºnB@
nj °A ,k½±£»« hw ¤j ³U pA ° ²k¼
î º°n pA :SwAk¼Q ,jnAj »«o£ uÒÒ¯ ° SwA
S½AkÇµ ° R±LÇ¯ ©¦Çî ½A :k½±£»« SwA k
Tí« Â«B j±i nBT£ ³M ³ »§Be
k½BM ¨jo« ° ³T{Aj »¯ApnA B« ³M ³ SwA k¯°Aki S½B®î ° ¥ pA k¼e±U º±w³M
?SwA S
¼
e k½±£»« °A ³`¯C »TwAn B½C ,k®® ºnAq¢wBPw Sªí¯ ½A pA
ÀioM :³ S£ hw y¯AnkQ ° j±i Äo« pA
½kæ w±½ B\®½A BU
¼M ºA³v½B
« ³¯±£_¼µ »§° k®Tvµ nB® oM o{ pA ° ³To½mQ An k¼e±U ¬Ao¢½j
j±ª®¯ o{ ð¦v« pA »®{°n ° c½oæ jB
T¯A ³¯±£_¼µ ° ,joñ¯ o{ ° k¼e±U
Ò Ìß ¿Ö Ô¯ ¬Ö ÒA ×B®Ò§ ¬Ò ×B
×B« ·¦ª] BM

/jo jB
T¯A o{ pA ³½B® n± ³M ³Øß ¦§B Mß
jo ²jB«C An °A oñ ·®¼«p ¤°A k½BM jo½mPM An hw ²k¯±®{ ³ñ®½A ºAoM ¬±a
¼§°A nj J±
í½ k¯po °n ½A pA SiAjoQ ¤¿kTwA ° jB
T¯A ° ³v½B
« ³M ²B¢¯C
³]±T« y
¼n °j ¬C ³ ²B¢¯C ,S£ hw j±i ¬AnkQ ° j±i Äo« pA
,nBT£@
o{ ° k¼e±U ¼M (1)·v½B
« ³M Svµ ©µ ºo¢½j Äo« o{ pA o¼ ³ k¯k{
/jo »½±]K¼î ° yµ±ñ¯ Hd½oæ o{ pA uPw ° SiAjoQ
° j±i Äo« ° ³T £ hw »Lµm« k½Bî pA ³ ¨À °j ¬C BM An w±½ WdM ½A RAn±U (1)
½A ° SwA ²joñ¯ o@l ,²jo ¤¿kTwA o{ ¤BMA ° k¼e±U RBLYA ºAoM ° ²jAj bo{ An y¯AnkQ
/w±½ ·~ nj SwA RAn±U ° ¬Co ÀTiA jA±« pA »ñ½ ©µ
109 »®« ·v½B« ð½
×B« (39) nB Õ Ö i ¬Ò ±ÔÖ oÒÙ ÒT«Ô JÕ ×BM nÖ EÒ ¾Ò ß \Ö v§A

Ô ´Ø Ò Ö§A kÔ eß ×A±Ö§A ³Ô Ø¦§A ¨ß ÒA Ò Ù ß Ò eß ×Bæ ×B½
Ö «ß ×B wß ³Ô Ø¦§A ¤Ò qÒ Ö¯ÒA ×B« ©ÔÖ
@ ¾Ô ×BMC °Ò rÖÖ Ô ¯ÒA ×Bµ ±Ö ªÔ ÔT¼Ö dÚ Ò ¾Ó Ê× ºÖ ÒA ¿Ø Aß ³â ¯ß °Ö jÔ Ö «ß ¬Ò °Ö kÔ LÔ íÖ ÒU
Ú ñß ×§ °Ò oÒ Ô Ö ¬ß Aß ¬à ×B Ö¦wÔ
Ò ß§ ×l ²Ô ×B½ Aß ¿Ø Aß A °Ö kÔ LÔ íÖ UÒ ¿× ¬Ö ÒA oÒ «Ò ÒA ³Øß ¦ß§ ¿Ø Aß ©ÖÔ ñ ¡A
Ô Ù Ö§A Ô ½â kØ §A ð
(4å) ¬Ò ±Ö ªÒÔ ¦íÖ ½Ò ¿× tB Ò Ò
@ ÒA
ß ®×Ø §A Ö
·¯BÇ¢½ ºAkÇi B½ SwA oT´M oT« Jn k®a B½C ¬Ak¯p ¼n °j ºA
Bª{ ³ An »½B´«B¯ o¢« k¼®»ª¯ yTwoQ Aki pA o¼ ³M Bª{ (39) ?nB´
²jBTwo¯ B´¯C (yTwoQ) ºAoM »¦¼§j _¼µ k¯°Aki ° ,k½A²k¼«B¯ ¬BT¯AnkQ °
°A qÇ] yTwoQ ³ SwA ²jAj ¬B«o °A SwA Aki }Th« ©ñe ,SwA
(4å) k®¯Aj»ª¯ ¨jo« oTz¼M »§° SwA ¼ªµ B]oMBQ ½j k¼®ñ¯
»®« ·v½B« ð½
¤q§qT« Shw »TwoQSM ° o{ Äo« ¶nBMnj »¯Ak¯p ¼n °j ¬C ³ »§Be nj
¬B¯C ¥¼ÄAowA k®«joi k¯po ,k®®»« ³]±U k½joU BM w±½ ¬B®hw ³M ° k¯A³Tz£@
R±îj »®¼MéA° ° Swnj oñU ±¯ ð½ ° »
®« ° c¼dæ ·v½B
« ð½ ³M An
n± ³M o{ ° k¼e±U ¶nBMnj jAjAki Ro ° y½¿C»M ¬Ak]° ¬BªµBM ³ jo@
/k®½Bª¯ ºn°Aj ° k®® oñ c¼dæ
²Ao
@A¿) joÇ ¥¼ªdÇU »Çv ³M ¬A±U»ª¯ An »®½j ¶k¼
î _¼µ :SwA »´½kM
,k®® oñ ³¯AjApC BU jo pBM |Bh{A ºAoM An c¼dæ oñU ²An k½BM ³ñ¦M (½k§A@ |
¬B¯C y½¿C»M ¬Ak]° An ³`¯C ° k®µj }¼hzU ¥BM pA An e ° kM pA An J±i °
jnAk¯ »{pnA ³¯±£_¼µ »¦¼ªdU ¶k¼
î Ao½p k®® ¤±L k¯Aj»« e ° jk®vQ»«
° ¥
î }¼hzU º°n pA ³ Sv¯C »íA° ¶k¼
î ¬±a ,Sv¼¯ ²k¼
î HíA° ³ñ¦M
³M ¬C ·T{now ° ,jo¼£ ºB] ¤j BªîA nj o½mQB¯ ¤q§qU° SMBY n± ³M ¬Ak]°
Ç ²kÇ{ ©ñd« ° ³TvM ²o£ Ç ²k¼
î º±Òß Ô§ ºB®í«° j±{ ³TvM ©ñd« ¬B] ·z½n
¬C ³ÇM An j±Çi ºk¼e±ÇU ¶k¼
Çî k¯A±U»ª¯ J±
í½ ·¯Apo k¯po ;½AoMB®M SwA
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 110
oñU ³M An ¬B¯C ³ñ¦M ;k® ¥¼ªdU k¯A²k{ ònqM »TwoQSM ¼d« nj ³ o¯ °j

°j ºA :k½±£»« ³¯AnjAoM ° ö£ d§ BM ° /k®»« R±îj ³¯ÀBî ºn°Aj ° c¼dæ
° oT´ÇM yTwoQ ºAoM ¬±£@B¯±£ ºBµj±Lí« ° oT« JBMnA B½C ,« »¯Ak¯p
ß ¼n
S«±Çñe »TÇvµ ²B£nB ¨BªU oM ³ ºnB´ ·¯B¢½ nB£jn°oQ B½ ,SwA oU³Tv½B{
?Sw°A ·L nj y®½oC ²B¢Twj ·T{n ow ° k®»«
¼®`ªµ ° k¯jo»« S«ki o~« nBMnj nj ³ ¨À °j ¬C j±{ »« ¨±¦í«
¤±LÇ ° kÇ¯A²j±ÇM k®«²k¼
Çî ¼Ç«p ° ¬BªwC §Bi ºAki ³M o~« ¬BTwoQSM
K¦« ½A o£@A Ao½p ,SwB¯A±U njB EkL« ð½ Swj nj n±«A ·ªµ ¨B«p ³ k¯A³T{Aj
ß ×A° ³Øß ¦§ ÒA Ç pA w±½ ³ S{Ak¯ »®í« k®T{Ak¯ ¤±L An
,k½±¢M hw Ç nB ´Ø Ò ke
k¯A²joª{»« tk
« An B´¯C ³ ºo¢½j ºBµq¼a ºAoM yTwoQ ¨B
« nj o«¿A»´T®«
/k¯A²jo»« y½BTw ° y½B¼¯
¬B´Ç] ¬BoÇz« oTz¼ÇM ° ,kÇ¯A²j±ÇM ÀTL« RjBLî nj o{ ³M ¬B¯C ½AoMB®M
³ kµj»« }¼hzU k{BM ³T{Aj ºn±í{ k¯A ³ »v Ao½p ,k®Tvµ n±¼ªµ
³Ç »½Bµq¼Ça o½BÇw ° ²nBTÇw ° ²BÇ« ° k¼{n±Çi BÇ½ ¥¼Ç¯ jß °n BÇ½ ¬B]»ÇM SM
ß
/k{BM ¬B¼¯B´] ° ¬B´] §Bi Sv¼¯ ñª« k¯A²k¼TwoQ»«
BÇ½ ²j±ÇM ¨jo« oLµn ³ An ºoLª¼Q ð½ ¤BXªU ²jBw jAoA SwA ñª« »§°
³ An B½nj B½ ¥¼¯ j°n B½ ,SwA ¬AnAk¯B] RB¼e Økªß «Ô ° n±¯ éL®« ³ An k¼{n±i
° k®®Ç u½k
U yTwoQ keow BU ° k¯nBªzM öTd« SwA ¬B£k¯p »£k¯p
ß ¶jB«
° ¨jo« RjBíw nj oYÆ« An Bµq¼a n± ½A ° jjo£ S®Ø w ²k¼
î n± ½A ³Tn ³Tn
:k®½±¢M ° k®¯AkM k¯°Aki ²B£nj é¼{
/(³ Ø¦§A kÒ ®Ö îß B® ÄÔ ×Bí Ò {Ô ¾×¿ ÆÔ µ× )
ØkíTv« »¯Ak¯p ¼n °j ½A :k®¼M»« ³ ¿Be tB®{é±« ° k®«joi w±½
RjBLÇî nj o{ ³ An o{ n± ½A ¬ÀM k½C»«oM jkæ nj k®Tvµ xo½mQ
joi ° ¥
î ° kL¦»« jk« ¬B¯C ¬Ak]° pA S´] ½kM k® SMBY j±{»« ²k¯A±i
111 c½oæ yµ±ñ¯
ºn°Aj BÇM AoÇ« ¤AÆw ½A :k½±£»« ° ,kµj»« nAo ©ÒñeÒ An ¬B{j±i y½¿C»M
/k¼µkM JA±] j±i c¼dæ ¬Ak]° ° @BQ Ro
° ²nBTw ° ²B« ° k¼{n±i ¥¼L pA ¦Th« ºBµj±Lí« ¥
î ®« MB« B½C
° ,k¯nAj o ©µ BM Â«B ºj±]° RB¼æ±~i ° RBæ ° RAl nj ³ ¥¼¯ j°n
ºAoÇM B´®Ç½A BÇ½C ,kÇ¯nAkÇ¯ »Tvµ ¬B´] nj ¤À
TwA ° ²jAnA BM »o~U ³¯±£ _¼µ
¤±L Bª{ ³ »½B¯A±U nB´Ø ¬C ° ³¯B¢½ ° ¤Aq½¿ RAl ¬C B½ ,k¯oU³Tv½B{ yTwoQ
ºBµj±Lí« ½A »Te RAj±]±« ·ªµ ° k®»« S«±ñe y®½oC ¬B´] oM k½nAj
ºnB´Ç keA° ºAki ¼®a ,k®Tvµ ¬±Mp ° ¥¼§l °A S½nB ´Ø SdU nj ¬±£@B¯±£@
Õ Ö i ¬Ò ±ÔÖ oÒÙ ÒT«Ô JÕ ×BM nÖ EÒ ¾Ò ?SwA oÇUnA°Aqw y½BTw ° RjBLî ºAoM
kÔ eß ×A±Ö§A ³Ô Ø¦§A ¨ß ÒA Ò
?nB ´Ø Ò Ö§A
o¼ ³M ºj±]±« _¼µ ³ SwA ½A ³¯B~®« ywoQ ½A JA±] :SwA »´½kM
/Sv¼¯ yTwoQ ³Tv½B{ nB´ ºBTñ½ k¯°Aki pA
c½oæ yµ±ñ¯
J±
í½ nA±£nqM k¯po ³ ºA ³¯BµA±i o¼i ° y ° ¥»M ¬B®hw ½A pA uQ
©½oÇ ¬Co ³ Ç S£ j±i ¬B
¼n ºAoM ¥ ~«
Ø n± ³M Bwn ° c¼~ ¬B¼M ¬C BM
³M SLv¯ oTz¼M HíL ¬B¯C Ç SwA ²jo S½Bñe »®í« ³M ¥
¯ n± ³M An ¬C ·æÀi
k¯k{ ¼MkM o{ Äo« ³M ²ovñ½ ³ñ¦M ,k®Tz£ ¤q§qT« »TwoQSM ° o{ x°n
/k®½Ao¢M k¼e±U ° »TwoQ ³¯B¢½ ³M j±M ð½jq¯ °
SMBY An ¬C ¬ÀM ° k® jB
T¯A Hd½oæ o{ Äo« pA ³ SwA ¬C S° ¿Be
yTwoÇQ BªÇ{ Aki q] ³M ³ »½Bµj±Lí« ½A :S£ ¬B¯C ³M S´] ½kM ,k½Bª¯
° k®{BM yTwoQ ·Tv½B{ ³ñ®½A ¬°kM k½A³T{Am£ B´¯C º°n j±Lí« ¨B¯
k¼®»«
SwA ²joñ¯ ¤pB¯ B´¯C RjBLî ° yTwoQ ³M é]An ºn±Twj ° »¦¼§j k¯°Aki q£oµ
/ ¬à ×B Ö¦wÔ Ö «ß ×B wß ³Ô Ø¦§A ¤Ò qÒ Ö¯ÒA ×B« ©Ô
@ ¾BMC
Ô °Ò rÖ
Ö Ô ¯ÒA ×Bµ ±Ö ªÔ TÔ ¼Ö dÚ Ò ¾Ê
Ó ºÖ ÒA ¿Ø Aß ³â ¯ß °Ö jÔ Ö «ß ¬Ò ° kÔ LÔ íÖ UÒ ×B«
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 112
Bª{ ³ ºnB´ ºAki ¬Bªµ Ao½p kµkM ³¯B¢½ k¯°Aki k½BM An RjBLî ¬B«o
¬B«o ,Sw°A Swj nj y®½oC ²B¢Twj ©ñe ° »Tvµ ²B£nB ¬B«o k½nAj ¤±L
Ô Ö ¬ß Aß kµkM °A k½BM ©µ An »í½ozU ° »¯±¯B ©ñe ° RjBLî
³M é]An ° ³Øß ¦§ß ¿Ø Aß ©ÖÔ ñ ¡A
,SwA ²kÇz¯ njBÇæ kÇ¯°AkÇi K¯B] pA »¯B«o ³¯±£_¼µ Bµj±Lí« ½A yTwoQ
¨B¯ q] ³M k½A³T{Am£ ¬C º°n j±Lí« ¨B¯ ¬BT¯AnkQ ° Bª{ ³ An »½Bµq¼a ½AoMB®M
j±]° B´¯C nj S½j±Lí« S
¼
e ° ,Sv¼¯ ºo¢½j q¼a »ªv«»M
×Ø ©wA ° »®í«»M
° ©®Ç yµ±Çñ¯ »TwoÇQ SM ° o{ x°n pA ²joQ»M ¨nAj e « uQ ,jnAk¯
/©½Bª¯ ¨ÀîA ¥BM An ¬C Hd½oæ
k¯°Aki ¬B«o
pA ° jAj ¬BÇz¯ »Ç¯AkÇ¯p ¬B
¼n ³M An j±i R±L¯ pB\îA ÂL ½kæ w±½
¼î S£ °A ³`¯C ° jo ¬BzµB£@C k¯n°B¼M An ¬C ³ñ¯C pA y¼Q ¬B¯C ºAm »¢¯±¢a
ºjoÇ« °A HªTÇe ° ,kµj»Ç« oLi K¼ pA ³ k¯k{ k
Tí« ¬B¯C ° ,j±M S
¼
e
Ô
@ oÒ ÒU æâ Ø Aß jAj bo{An y¯AnkQ ° j±i ºk¼e±U Äo« ²B¢¯C ,SwA »´§A ° »U±ñ¦«
SÖ
/« A ³ß ×Ø¦§B Mß ¬Ò ±Ö Ô®«ß ÆÖ ½Ô ¿× ¨à ±ÒÖ ¹Ò Ú¦«ß
« A Ò
Õ Ö i ¬Ò ±ÔÖ oÒÙ ÒT«Ô JÕ ×BM nÖ ÒA ¾Ò jo o{ ° k¼e±U ¼M »
®« ·v½B
« ð½ uPw
An ¬C jBv ° ¬ÀM ° ;j±ª¯ jB
T¯A ²joQ»M »TwoQ SM ° o{ Äo« pA ¬C pA uQ
³ w±½ :SwA ²k¼wn ¬C S° ¿Be « A ¾Ó Ê× ºÖ ÒA ¿Ø Aß ³ ¯ß °Ö jÔ Ö «ß ¬Ò °Ö kÔ LÔ íÖ UÒ ×B« jo SMBY
oLµn o¯ ð½ ¬A±®î ³M SwA ²k{ »oí« »¯BªwC ·Tv]oM jo ð½ o¯ °j ¬C jq¯
/k® ¨ÀîA yTwoQ ° RjBLî ²nBMnj An k¯°Aki ¬B«o »ªwn oLª¼Q ° »´§A
:j±ª¯ ¨ÀîA ³¯±£½kM Hªwn An k¯°Aki o«A yUB¼¦LU ·ªUBi nj S´] ½kM
¬B«o ³ñ¦M ,SwA ²joñ¯ ¤pB¯ »¯B«o j±i o¼ yTwoQ ³M é]An B´®U ³¯ k¯°Aki
¿Ø Aß A° kÔ LÔ íÖ UÒ ¿× ¬Ö ÒA oÒ «Ò ÒA k¼TwoP¯ An ºq¼a _¼µ °A ¤A°p»M RAl q] ³M ³ SwA ²jAj
° yTwoQ ¶nBMnj ©µ ° ;²jo »´¯ »¢TiBw ºBµj±Lí« yTwoQ pA ©µ uQ ²Ô B×½Ø A
/SwA ²jAj ¬B«o j±i »½B½oL RAl RjBLî
113 Aki ¬B«o
° ¥
î Ao½p oÒ
Ô Ù Ö§A Ô ½â kØ §A ð
Ò ß§ ×l SwA k¼e±U ½j ¼ªµ ©¼
Tv« ° B]oM BQ ½j
oÇMAoÇM nj k½BLÇ¯ ¬±ÇMp ° ¼íÇ ozM ° ¬A±UB¯ ¬Bv¯A :³ k®»« ©ñe ¬Ak]°
oMAoM nj k½BM ³ñ¦M ,k® y¯o ° ±i j±i pA oU ¼í B½ j±i ¥X« ºj±]±«
° SMBÇY ¼Ç¯A±Ç ° Sí¼LÇ u¼Ç«A±Ç¯ ° S
¦Çi ²B¢TÇwj ³ ºnB´ Rnk ¬C
oÇ¢½j RAj±]±Ç« k®¯BÇ« ©Çµ oÇzM ° Sw°A Swj nj »Tvµ ©§Bî o½mQB¯o¼¼U
RnkÇ ¼®Ça oÇMAoÇM nj k½BM ozM SwA oØ¼T½¿ ºBµS®w ° ¼¯A± ¬C ¨±ñd«
/k½BvM @Bi ³M ³´L] ° ,jn°C j°o ©¼íU ° ©¼¦vU ow »§Aq½¿
° k½Bª®ÇM Svµ ³Ç n±Ç ¬C An j±Çi ozM ³ SwA ½A RjBLî S
¼
e °
° ¥
î ®« BM MB« ³ SwA »®½j ½A ,k½BTvM Svµ ³ n± ¬C An k¯°Aki
k®Tv¼¯ ²B£@C S
¼
e ½A pA ¨jo« oTz¼M »§° SwA jAq¼«jC Ro ° ¬Ak]° ©ñe
Ò Ò
@ ÒA Ú ñß ×§ °Ò
ß ×Ø®§A Ö
/ ¬Ò ±Ö ªÒÔ ¦íÖ Ò½ ¿× tB
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 114
¥Ô Ô
@F ÒTÒ KÒ
Ô ¦~ Ð Ö B «Ú ÒA °Ò Go `
Ö ¼ÒÔ oÒÔ i ¸A Ö Ò ³Ô ÚMnÒ â vÖ ¼ÒÒ F× Ô
@ kÔ eÒ ÒA B «Ø ÒA ß \Ö v§A
Ù ß Ò eß ×Bæ ×B½
Ò â ¦ß§ ¤Ò ×B °Ò (41) ¬ß ×B¼ Tß Ö ÒTvÖ ÒU ³ß ¼â ºmÚ
Ú ºmÚ Ò Ö ÏÒ Éß Ô ³â wE
â §A oÔ «Ö ¸A ß nÒ Ö «ß Ú Ô Ö §A
|ß W
Ò LÒß ¦Ò ³Øâ ÒMnÒ oÖÒ
@ lß ¬Ô ×B ¼Ö z§A Ò ÙMnÒ kÖ®îß æâ oÔÖ
@ÖlA F× yÔ Ö «ß Zà ×B¯ ³Ô Ú¯ÒA
Ú ²Ô ×Bv Ö¯ÒB Ò ð
(42) ®
Ò â wß éÒ
Ö Mß ß \Ö v§A
Ù
kµA±i JAo{ j±i SwoQow ³M Bª{ pA »ñ½ ¬Ak¯p ¼n °j ºA :³ª]oU
,k¯n±i»« °A ow pA ¬B£k¯oQ ° j±{»« ³Th½°C nAj ³M ºo¢½j ° k¯B{±¯
»ªTÇe ©TÇ£ ³Ç n± ¼ªµ ³M k¼woQ»« « pA ³ Bª{ JA±i o¼LíU
jq¯ Ao« :S£ kMB½»« RB\¯ Sv¯Aj ³ñ¯C ³M o¯ °j ¬C pA ° (41)@SwA
yTwoQow jq¯ An °A ³ joM °A jB½ pA ¬B¼{ uQ , jB½ j±i SwoQow
(42) k¯B« ¬Ak¯p nj »§Bw k®a w±½ uQ k® jB½
JA±i o¼LíU
,k¯joÇ S½BÇñe ½kÇæ w±½ ºAoM An j±i JA±i ³ »¯Ak¯p o¯ °j ¬C
³M ²A±iB¯ ° ²A±i »§° ,k¯±®zM An j±i JA±i o¼LíU oUj°p ³a oµ k®TwA±i»«
An »TwoÇQSM ° oÇ{ »L§BÇ] J±¦ÇwA BÇM ³Ç ¥¼ÄAowA k¯po »Lµm« RB¼¦LU
¬C ö£ u¯ ©µ k½B{ ° ,k¯jAj x±£ j±ª¯ SMBY An RjBLî nj k¼e±U ° ¨±ñd«
³ An °j ¬C JA±i o¼LíU ²B¢¯C ,k¯k{ ke±« ° jo o¼YFU ¬B¯C b°n nj »Lµm« oLµn
/jo ¬B¼M k¯j±M ¬C oT®« ºoLæ»M BM
J±
íÇ½ ²A±Çio¼Çi k¯po k{»« ÄkîA ³M ¨±ñd« o¯ °j ¬C pA »ñ½ ¬±a
/º±{»« ÄkîA ±U :k½±¢M °A ³M c½oæ n± ³M SwA±h¯
nAm£pBÇÇM ¨±ÇÇM ³ÇÇÇM kÇÇÇÇM oLÇÇÇÇi nB¼ÇÇÇÇM nB´ÇÇÇÇM ¶jsÇÇÇÇ« ÀL¦ÇÇÇÇÇÇÇM
³M ° j±{»« jApC Bª{ pA »ñ½ :S£ o¯ °j ¬C ³M ³TvMow n± ³M S¦î ½kM
j±M ºjApC ¶js« ³ An oLi ½A ¤°A /k¯B{±¯»« JAo{ ²B{ »®í½ j±i SwoQow
SeAnBÇ¯ °j oÇµ ¤°A ·¦µ° nj jAj»« An o¯ ð½ ¬C ÄkîA oLi ¤°A o£@A Ao½p ,jAj
115 JA±i o¼LíU
An °j ¬C pA »ñ½ ºjApC RnBzM ¤°A k®ñ¯ Jo« An °j oµ ³ñ®½A ºAoM ;k¯k{»«

³ñ¯C ,jAj»« ¤BªTeA °j ¬C pA ð½ oµ o«A ¾AkTMA nj k½B{ ° ,jAj ³TvMow n± ³M
/k{BM °A j±{»« jApC
° j±{»Ç« ³Th½°C nAj ³M Bª{ pA o¢½j »ñ½ :S£ Rn°o ©ñe ³M ²B¢¯C
o¼¼U ¥MB o¼ ° »ªTe ¨jo ³ o¼LíU ½A ° k¯n±i»« °A ow S{±£ pA ¬B£k¯oQ
Ò Ö ÏÒ Éß Ô SwA
â §A oÔ «Ö ¸A
ºnA±£@B¯ ·YjBe Bª{ pA »ñ½ ºAoM ³a o£@A ¬ß ×B¼ Tß Ö ÒTvÖ ÒU ³ß ¼â ºmÚ
/jo ¬A±U»ª¯ ºA²nBa »§° k½C»« y¼Q
pA uQ B«A k®{BM ²k{ SeAnB¯°j oµ HÄAkTMA ÄkîA oLi ¬k¼®{ pA SwA ñª«
n±Ç¢¯A JAoÇ{ ºAoM SwA ²k½j JA±i ³ u ¬C ,j±i JA±i S¼¼ nj ¥«FU
¼LÇU j±Çi BÇM An ²BÇ{ ºnAkMAo{ ° ºjApC ,j±i JA±i KwB®U ³M ,jnBz»«
¬B£k¯oQ ° k®»« ¥ªe ¬B¯ j±i ow
ß oM :SwA ²k½j JA±i ³ u ¬C ° ,k®»«
pA ¬B£k¯oQ ¬jn±i ° nAj ³M ¬k{ ³Th½°C ,j±i JA±i KwB®U ³M k¯n±i»« ¬C pA
(1)/k¯Aj»« L®« j±i ³M An °A ow S{±£@
pA An ±U ow ¬±îo p°n ³w pA kíM ° ) :SwA ²k«C 19 ³½C 4å ¥~ ½±ñU o w RAn±U nj (1)
³M w±½ :k½±£»« RAn±U (k¯n±hM ±U pA An ST{±£ ¬Bo« ° jq½°B¼M nAj oM An ±U ° jnAjoM ±U
³ThÇ½°C nAj ³ÇM ±ÇU :S Ç£ Hd½oÇæ k®»Ç« ¥ªÇe j±i ow oM ¬B¯ j±M ²k½j JA±i ³ uñ¯C
:k½±£»« ¥L ow k®a nj ° º±{»«
»§° ,º±{»« jApC ±U :S £ Hd½oæ jnBz»« n±¢¯A j±M ²k½j JA±i ³ uñ¯C ³M w±½
S ¢¯ An yMA±i o¼LíU Hd½oæ °j ¬C pA ð½ _¼µ ³M :k½±£»« ¬Co ©½jo o@l T« nj ³ñ¯B®a
B«ÒØ A k¯B{±¯»« JAo{ j±i SwoQow ³M ° j±{»« jApC Bª{ pA »ñ½ :S £ ³TvMow n± ³M ³ñ¦M
Ö Ò ³Ô ÚMnÒ â vÖ Ò¼Ò F× Ô@kÔ eÒÒ A

×B«ÒØ A °Ò k¯n±i»« °A ow S{±£ pA ¬Bo« ° j±{»« ³Th½°C nAj ³M ºo¢½j ° ÓAo`
ß nÒ Ö «ß Ú
An B´¯B¯ JA±i ³ñ¯C ³M w±½ :k½±£»« RAn±U ½A oM ²°Àî ³wE Ô Ö §A ¥Ô Ô@ÖFÒT Ò KÒ ÐÖ
Ö Ô¼Ò oÒÒ i¸A
Ô ¦~
(kíM ·d æ nj »n°BQ ·«AjA)
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 116
°oz« SwA±inj
k½BM ³ k{ »¯B«p ° ,k¼wn ¬B½BQ ³M J±
í½ k¯po BM o¯ °j ¬C SLeB~« ¨B½A
;k¯°oM j±i S{±¯ow ¤BL¯j ³M ° k¯±{ Ak] y½±i k®ªz¯Aj ° nB±ñ¼¯ ¼n pA
,k¯j±M w±½ BM ° ¬Ak¯p nj nk
a o¯ °j ¬C ,JA±i o¼LíU pA uQ ©¼¯Aj»ª¯ B«
,k«C »½Ak] ¬B«p ° k¼wn ¬B½BQ ³M j±M ³a oµ Rk« ¬C SwA ¨±¦í« ³ ºq¼a
y«o ° ¥ ° ©¦î pA ³ ¬BMo´« ° k®«joi ¼n ½A pA »½Ak] :SwA »´½kM
(¥L ·d æ pA »n°BQ ·«AjA)

³ñ¯C :k½±£»« ¬Ao »§° k¯p»« RnAj ³M ²B¢¯C ° k®»« Ak] An ±U ow ¬±îo :S £ j±M ²k½j
j±{»ª¯ Ak] xow :j±{»« ¨±¦í« k¯n±i»« xow S{±£ pA ¬Bo« j±{»« ³Th½°C nAj ³M
/j°n»« nAj º¿BM °
¬B¯ JA±i ³ñ¯C ³M w±½ :³ k®»« ¥¯ ²jBT pA 2å | 4 k¦] Ç n±X®ª§A nk§A Ç o¼v U °
JA±i ³ uñ¯C ³M ° k¯n±i»« ±U ow pA ¬B£k¯oQ° º±{»« ³Th½°C nAj ³M ±U :S £ j±M ²k½j
:S £ j±M ²k½j JAo{ ºAoMAn n±¢¯A ¬joz
q¼¯ ¬Aov « pA ºnB¼vM ° ³T £ ²jBT An ³`¯C :S £ k½BM ºjo£»« oM j±i MBw ¥{ ³M ±U
RAn±ÇU BM jn±« ½A nj ¬Co ³ »Tv¯Aj ° ,SwA RAn±U ¬C »¦æA miF« k¯A²jo º°o¼Q °A pA
/Sv¼¯ jBªTîA ¥MB k¯A³T £ B\®½A nj y¯A°o¼Q ° ²jBT ³`¯C ½AoMB®M ,SwA §Bh«
¥¯ ³T £ ²jBT ³ An »L¦¦« o¼¯ ©¼µAoMA M»¦î pA 23å | 12 k¦] k½k] éL nBdM °
/SwA ²jo@
/SwA³T £ SwA RAn±U nj ³`¯C ³¼L{ 234 | 5 k¦] ³¼«ÀwA éL ¬B¼L§A éª\« °
éL®Ç« ° ²kÇ{ é½B{ S®w ¥µA ¬Aov « ¼M ³`¯C B½C :³ k½C»« y¼Q ¤AÆw ½A B\®½A nj
©¼µAoMAM»¦î o¼v U nj SwA §Bh« ¬CoBM ³ñ®½A ³M ³]±U ¬°kM ,SwA ²j±M RAn±U ¬C »¦æA
?SwA ²jo Ak¼Q ZA°n ³í¼{ ¼M ° ²k{ Znj ³í¼{ o¼wB U o½Bw ° ¬B¼L§A éª\« °
/k®®»« oñ jApC ³ SwA »¯Ak®ªz¯Aj BM ¤AÆw ½A JA±]
117 °oz« SwA±inj
©Çñe ³ÇM ,joÇ ¬A±U»« ²nBa ³a »§° ,SwA nA±£@B¯ ¬B¯C ºAoM k¯A²j±M k®«²o´M
/k¯±{ Ak] ©µ pA k½BM Rn°o
w±Ç½ SwA ©¦Çv« ,k¯±Ç{ }ÇioÇ« ¼n °j ¬C k½BM ³ k¼wn ºA³d§
pA »§° ,k¯jo Aj° S¼ª¼ªæ ° »«o£ ¤Bª BM w±½ BM ¬B¯C ° ¬B¯C BM J±Ld«
k¯A²jp º° ³M »TªÚ o£@A ° j±{ jApC oUj°p ³a oµ jnAj ¥¼« »¯Ak¯p jo ³ B\¯C
pA kíM ³¦æBÀM ©µk½B{ ° ,Aj° ° »Be Aki ¨B¢®µ nBTo£ w±½ jjo£ ³ÄoLU
/jo »î°oz« SwA±i nj j±{»« jApC Sv¯Aj»« ³ »
¼n ¬C pA ,JA±i o¼LíU
³a xn±z nj k¯AkM BU ²kM xnAq£ ²B{ ³M Ao« ¤A±eA ° B°A :S£ °A ³M
¬AkÇ¯p ³ÇM ° k¯±{»Ç« ÀTLÇ« q½qî ©¯Bi ©zi ³M »@BQ ö] ³M »µB®£»M jAoA
jApC ° j±{»« ¨±¦í« « »µB®£»M jjo£ ²B£@C « ¤Be S
¼
e pA ²B{ o£@A ,k¯°n»«
k¯po SLd« ° § pA ³ªµ ¬C ³ »v pA ow jnj»M SwA±inj ½A ¨jo£»«
/j±M ¨p¿ ³ñ¦M B\M Â«B j±M ³Tz£ k®«³Àî °A ³M HíA° ° ²k{ k®«²o´M J±
í½
³M ° k{ jApC ³ »«B¢®µ °A ,SwB°»M ° nBñ{±«Ao ¬Bv¯A ³ B\¯C pA »§°
x±«Ao An j±i »¯Ak¯p ¬BMo´« ¼n ²ovñ½ Sz£ J±~®« ²B{ ºnAkMAo{ ¥{
° ³ MÙ nÒ oÖÒ
@ lß ¬Ô ×B¼ z§A Ú ²Ô ×Bv Ö¯ÒB Ò jAk¯ omU ²B{ ³M An w±½ ¤A±eA ° B°A ° (1)jo@
Ù |ß W
ß \Ö v§A Ò LÒß ¦Ò k¯B« ¬Ak¯p nj »§Bw k®a ¥¼ÄAowA ¨±~í« k¯po S´] ½A pA
Ò @lß ¬Ô ×B¼Ç z§A

»®íÇ« ¼®Ça An ³ÙMnÒ oÇÖ Ú ²Ô ×BvÖ¯ÒBÇ Ò ·¦ªÇ] ¬BÇ¯C oX@A k½B{ ° ¬Aov « pA ºnB¼vM (1)
° k¼L¦Ç ðªÇ ±¦hÇ« pA S´Ç] ½A pA jo ¥B Aki jB½ pA An w±½ ¬B¼{ :³k¯A²jo@
/Sv¼¯ ¤±L ¥MB ¥¼§j ³w ³M K¦« ½A »§° k¯B« ¬Ak¯p nj »§Bw k®a :³ j±M ½A °A RApB\«
»í¯B« [¼µ ° SwA °oz« ¨jo« pA TwA±i ðª k{BM ³¯ÀBî ³ B\¯C ºjBî n±«A nj Ç1
»«B¢®µ k«C kµA±i GkíM ³ñ¯B®a °n ½A pA ° ,SwA jn±«»M TwA±h¯ ðª »µB£ ³ñ¦M jnAk¯
w±U k½C ¬°o¼M ¬Ak¯p pA ³ñ¯C pA y¼Q jo xnBeA °A ° S £ An ²B{ JA±i o¼LíU w±½ ³@
°A »®«Ak@BQ ° kµj nAo »wnoM ° ¼dU jn±« An ¬A±¯BM ·¼ ³ SwA±i °A pA Bª{ ¶jBTwo
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 118
/ ®
Ò â wß éÒ
Ö Mß
³¯B«od« n± ³M Hí ³ y¯Ak]°»M ovªµ ° ²j±§C ¼z¯fB º±¯BM ¬C »§°
»Ao{A »£k¯p ¬C nj R°oL] ° ¤À] ¬C BM ,k¯k{»« ²B£@C nBTo£ w±½ ¤Be pA
nA±TwA S§Akî ° eoM ¬C ·½BQ ³ »îBªT]A nj ºnC ,k¯j±M Sªí¯ ° pB¯ nj o

pA S° ¬C k{ SMBY w±½ »µB®£»M ° jo ¼dU ²B{ ° j±{ ZnBi ¬Ak¯p pA ²B¢¯C j±{ SMBY
³ñ®½A ö] ³M ©µ B\®½A nj k½BM j±L¯ °oz« ºjBî SwA±i nj n± ½A o£@A ° k{ ZnBi ¬Ak¯p
/jjo¢¯ jApC ¬Ak¯p pA ©µ é±« ½A ÂX« ° j±{ RApB\« SwA ³TwA±i ðª ±¦h« pA
²B{ ³M An °A nB ¬B½o] ³ SwA±i y¼n pA w±½ ³ Sv¼¯ ½A pA y¼M ©µ B\®½A nj
¥±U ºB®í« Ao½p jnAk¯ RBB®« Aki ³M ¥±U BM K¦« ½A ° j±{ SMBY °A »µB®£»M ³ k½±¢M
¬lA ¬°kÇM ³Ç k{BM kTí« ° k¯AkM »Tvµ ²B¢Twj ¥¦í§AS¦î An k¯°Aki ¬Bv¯A ³ SwA ½A
ÂX« ° ,kzñM Swj ²ovñ½ ºjBî ¥¦î ° JBLwA pA ³ñ®½A ³¯ k®»ª¯ o¼YFU »LLw _¼µ nB£jn°oQ
:k½±¢M ° kµA±h¯ ðª °A pA k½Bª®M An ¬C o{ éj Svµ »v ° jo ³¦ªe °A ³M ºA²k¯nj o£@A
/Sv¼¯ nB£pBw ¥±U BM ½A
q½qî º±¯BM pA ³ ºo{ ¬jo én ºAoM ³ joñ¯ ºnB ½A pA y¼M B\®½A nj ½kæ w±½
° k½±¢M ²B{ ³M An °A ·~ y¼n ³ jo SwA±i nj j±M ³Tz£ »¯Ak¯p ° ²k{ ³]±T« º° ³M
»§°A oU ° A°nB¯ jn±« ½A nj R±ñw ³¦ñM jnAk¯ »í¯B« _¼µ ½A ° ,jjo£ SMBY °A »µB®£»M
/SwA
¬kÇ{ ¥B o£@A Ao½p ,Sv¼¯ nB£pBw ³½C § BM k¯A³T £ ³½C ½A ºAoM ³ »½B®í« ³ñ®½A Ç2
k½BM , ²B£@C « ¤Be pA An ²B{ :k½±¢M }h{ ¬C ³M ³ k{BM ²k{ KLw Aki jB½ pA w±½
ð Mß nÒ kÒ Ö® îß æâ oÔÖ @ÖlA FyÔ Ö «ß Z×à B¯ ³Ø¯ÒA ÒÚ ºmØ¦§ß ¤Ò ×BÒ ³MÙ nÒ oÖÒ @lß ¬Ô B¼ z§A
Ú ²Ô ×BvÖ¯ÒA :k{BM n± ½A ³½C RnBLî
ºBBÇM ° k{BM S¦ oM KUoT« w±½ SwA±i nj ° j±{ ¥B Aki jB½ pA k½BM °A Ao½p
æâ oÔÖ @ÖlA F× yÔ Ö «ß Z×à B¯ ³Ô Ú¯ÒA ÒÚ ºmÚ
â ¦ß§ ¤Ò ×B °Ò SwA ½A ³½C § ³ »§Be nj ,jjo£ ¨BÁ K¦« ½A é½o U
uPw ° ²jo An SwA±i nj ¬C w±½ ¤°A :j±{»« ¨±¦í« ³Øâ MÒ nÒ oÖÒ @lß ¬Ô ×B ¼Ö z§A Ø ²Ô ×BvÖ¯ÒBÒ ð
Ò MÙ nÒ kÖ® îß
³ÇM o¢½j ¬k{ jApC pA kíM ³ SwB°»M ¼n ¬C »{±«A o ½A ° ,²k{ ¥æBe »{±«A o ¬C
SwoQow ³M ±Mo« ³ ºn°C jB½ ¬C ,³ SwA ½A (³ MÙ nÒ oÖÒ @lß ) ·ª¦ ºB®í« ° ,j±L¯ j±i ¼n oñ
/joñ¯ ºn°CjB½ An ²B{ »®í½ ,k{ y{±«A o j±M Ç ²B{ »®í½ Ç }h{ ¬C
119 °oz« SwA±inj
¼¼íU An k®ªz¯Aj ° ²B®£»M ° @BQ jAoA S{±¯ow ²j±§C ° ö\« jAoA k½BM k{BL¯
B½ ³ñ®½A BU k®®ñ¼M ¬Ak¯p ³M An J±
í½ ¨±~í« k¯po k®¯AkM Sd¦~« o£@A ° ,k®®@
S{±¯ow nBT¯A ³M ¬Ak¯p ¶k®® ³i ° ¡®U ¼d« nj B½ ° j±{ ¬B¯C ¶jAnA ©¼¦vU

©ÔÖ ñÖÃL Ò¯ÔA BÒ¯ÒA ¹à «ÔÚ A kÒ íÖ MÒ oÒÒ @jÚ A°Ò F× yÔ Ö «ß ×BS ºmØ
â §A ¤Ò ×B °Ò :SwA ²k«C kíM ³½C ³w »®í½ 45 ·½C nj ³ñ®½A Ç3
An Bª{ « :S £ k«C xjB½ »Uk« pA uQ ° k{ jApC ³ñ¯C ¼n °j ¬C pA »®í½ ¬±Ô ß ¦wß nÒÖ BÒ ³¦½°F
ß ÒT Mß
©MBÇw »Ç¯AkÇ¯p ¼n ¬C pA BU) k¼Two M ¬Ak¯p ³M Ao« uQ ©®»« ²B£@C (²B{) JA±i o¼LíU ³M
²jBTA w±½ jB½ ³M »Uk« pA uQ nBñ{±«A o ¼n ¬C :j±{»« ¨±¦í« (©woPM An JA±i@o¼LíU
Ú ²Ô ×BvÖ¯ÒBÒ ·¦ª] ½AoMB®M ,SwA
,w±½ ³M ³¯ ,Sw°A ³M ±Mo« WdM jn±« ·½C nj ³ÙMnÒ oÖÒ @lß ¬Ô B¼ z§A
w±½ (²B{ »®í½) j±i Jn jq¯ ³ jo x±«A o k{ jApC ³ »~h{ ¬C :SwA ½A j±~« °
¤Be bo{ jo x±«A o °A ¬±a ° ,kµj c¼±U º° ºAoM An °A ¤A±eA ° B°A ° k® »oí« An
/k¯B« ¬Ak¯p nj »§Bw k®a °A ° kz¯ ¼dU w±½ ¤Be pA nBaB¯ ³M k½±¢M ²B{ jq¯ An w±½
pA oUoM w±½ g«B{ ¨B« Ao½p ,j±{ ²k¼ª´ n± ½A o¯ jn±« ·½C ºB®í« SwA nA°Aqw
j±{ ¦v« w±½ oM Sv¯A±U»« ¬B¼{ o£@A ,k® ¥B Aki jB½ pA An °A ¬B¼{ ³ SwA ¬C
b±T §A±MA o¼v U ° k½Bª¯ ¥B Aki jB½ pA tBve é±« ¬C nj fB ²B¢U±¦i nj An °A j±M J±i
¬Ak¯p ¼n ¬C ³M w±½ ¬±a :³ k®»« ¥¯ nBLe¿A Kí pA 5å2 ° 5å1 | 5 k¦] ºpAn
pA Aoa ³ k¯jo g¼M±U An °A k¯°Aki K¯B] pA ±¢M j±i SwoQow ³M Ao« ¤Be bo{ :S £ j±i
/»TwA±i ðª ±¦h«
:³Ç k®»Ç« ¥¯ ð§B« Mu¯A pA JBT [®Q pA 2å | 4 k¦] (n±X®ª§A nk§A) o¼v U nj °
?jAj SUB\¯ » k®zñM An ±U k®TwA±i S¯AnjAoM ³ »«B¢®µ :jBTwo »e° w±½ ³M k¯°Aki
ºjAj RB\¯ ±U B½Aki :S £ ?jAj RB\¯ ²Ba pA An ±U » :S £ ,ºjAj RB\¯ ±U B½Aki S £@
,ºjAj RB\¯ ±U B½Aki :S £@?jAj RB\¯ ,ºq¼«C nj ¬p ¬C ³M »TwA±i ³ »T° An ±U » :S £@
:S £ q] º°n pA w±½ ?»TwA±i ðª »¯Bv¯A ð½ pA ° ºjo x±«A o Ao« Aoa uQ :S £@
²B¢¯ ¬Ak¯p nj »§Bw k®a An ±U :³ ¨j±i Rqî ³M ©v :S £ ,k{ ºnB] ©¯BMp ³M ³ j±M »®hw
/¨nAj»«
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 120
nj »§BÇw k®Ça ,jo y{±«Ao y

¼n ¬±a nBTo£ w±½ k®ñM ¬B] y½±i
/Sz£ ©µAo º° ºjApC RB«k
« ° k½j »MA±i ²B{ ³ ²B¢¯C BU k¯B« ¬Ak¯p

k®»« ¥¯ ²jBT ° ºo~M ve ° ²o½oµ±MA ° ³« oñ
ß îß ° tBLî MA pA ³d æ ¬Bªµ nj °
pA ° S £»ª¯ An ³ª¦ ¬C w±½ o£@A SwA ²j±«o :³ k¯A²jAj SLv¯ (|) Aki ¤±wn ³M :³@
/k¯B«»ª¯ ¬Ak¯p nj nk ¬C ,SwA±i»ª¯ ðª ±¦h«
bo{ :jo x±«A o w±½ ¼n ¬C ¬±a :³ j±{»« ²jB TwA ©½o ¬Co pA ©¼T £ HMBw
¬k¯B« KLw ³ñ®½A ³¯ ,k¯B« ¬Ak¯p nj »§Bw k®a°A ,k½±¢M joi SwoQow jq¯ An w±½ ¤Be
¬Co BM ©µ RAn±U ,jn±« ½A nj HjB~U ° ,k{BM ±¦h« pA º° TwA±i ðª ¬Ak¯p nj º°
/SwA A±«
¶o½oµ±MA ° ³MBw kM ·«oñî ° º±U»M ð§B« Mu¯A ° JAm nBLe¿AKí ³ An ³`¯C uQ
j±i y¼Q pA ³ SwA »°nj ,k¯A³T £ ,nBLTîA»M ¶jBT ° Bª¯kµA p ºo~M ve ° pAjoQ ï°nj
k¯A³TiBw ð§B«M u¯A B½ nBLe¿AKí B½ ²o½oµ±MA An ï°nj ½A ¥æA º±  ³M ° k¯A³TiBw
/k¯A²jo nAoñU An ¬Bªµ ¬Ao¢½j °
pA ³ An »L¦« ¼ªµ ³¼L{ ©¼µAoMA M»¦î pA 131 ° 13å | 12 k¦] k½k] éL nBdM °
/k®»« ¥¯ ©½jo ¥¯ ð§B« M u¯A
ºnk BM An u¯A W½ke o¼¯ 178 ° 177 ° 176 | 2 k¦] k½k] éL »{B¼î o¼v U °
³M K½o ©µ ºo¢½j nBLiA ° ,SwA ²jo ¥¯ 29 ° 27 ° 26 ° 23 ºBµ²nBª{ SdU ÀTiA
/Svµ ³í¼{ KT nj ¬±ª« ¼ªµ
²o½oµ±MA ¥X« ºjAoA ³ An »°nj K¦« ¬Bªµ B½C :³ k½C»« y¼Q ¤AÆw ½A B\®½A nj
º°n pA BÇ½ ³í¼Ç{ B¼TÇeA»ÇM ¬B½°An ,SwA ³T{Aj ¥«B ±¼{ ¬B¯Bª¦v« ¼M nj ° k¯A³TiBw
³í¼{ ¼M © © ° ,k¯A²jAj SLv¯ ¨B«A ³M ºnBñL½o ° u¼§kU º°n pA B½ ° ,²jo ¤±L ve
?SwA ²k{ é½B{
/SwA o¯ KeBæ ¬Ak®ªz¯Aj BM ¤AÆw ½A JA±]
121 °oz« SwA±inj
éÒ LÖ wÒ °Ò Õ ×B\ îß éÕ LÖ wÒ Ø ´Ô ¦Ô Ô
@F Ò½ ¬Ê à ºß Rà A× oÒ ÒM éÒ LÖ wÒ º n× ÒA æØ â Aß ð Ô ¦ß XAÒ Ö ¤Ò ×B °Ò
rÖ Ô Ö®Ô
¬Ö Aß ºÒ ×B½Å nÔ |â æ± â ÔTÖ ÒA ¾ÒÔ ÀXAÒ Ö ×B vÛ ÒA ×B½ Rà ×Bv Mß ×B½ oÒÒ i ÔA °Ò Íà ÉÖ iÔ R× à ÀLÔ Ö®wÔ
¨×ß ÀeÖ ¸A Ò Ö ¥ ½° â ÖFÒTMß Ô LÖ Ò ×B« °Ò ¨×à ÀeÖ ÒA V Ô ×B Ö ÒA A±Ô§ ×B (43) ¬Ò °Ö
Ô Ô íÖ ÒU ×B½ ÅÖ o¦ Û ß§
â ÒTMß ©ÔÖ ñ ÔÃ LÒÙ ¯ÔA BÒ¯ÒA ¹à «Ú ÔA kÒ íÖ ÒM oÒÒ
@ jÚ A °Ò F× yÔ Ö «ß »× SÒ ºmÚ
³â ¦ß ½°F â §A ¤Ò ×B °Ò (44) Ò â Xß ×Bí Mß
Ú ´Ô Ô¦Ô
@ ÖFÒ½ ¬à Ê× ºß Rà ×AoÒ ÒM éß LÖ wÒ |â ×B® Tß Ö ÒA Ô Ö½kÙ ~§A ß B vÒ Û ÒA Ô w±
Ô Ô½ (45) ¬±Ô ß ¦wß nÖ ÒB Ò
tB ß Ø®§A Ò Aß éÔ ]ß nÖ ÒA â Ø íÒ Ò§ Rß ×Bv Mß ×B½ oÒÒ i ÔA °Ò Íà ÉÖ iÔ RÀ à LÔ Ö®wÔ éß LÖ wÒ °Ò Õ ×B\ îß éÕ LÖ wÒ
|â ²Ô °Ö nÔ mÒ Ò kÖ Ô kÖ ~ Ò eÒ ×B fÒ HMEÒ jÒ ® Ò â wß éÒ LÖ wÒ ¬Ò ± îÔ nÒ qÖ ÒU ¤Ò ×B (46) ¬Ò ±Ö ªÒÔ ¦íÖ Ò½ ©Ö ´Ô Ú¦íÒ Ò§
×B« Ö Ò ¦Ô
@ ÖFÒ½ jÕ A k× {ß éÕ ÖLwÒ ð Ò ß§ ×l kß íÖ ÒM Ö «ß çF½ â jÚ Ô (47) ¬Ò ±¦Ô
Ö
Ô
@ FU B×WØ ß Â¼¦Ò
â ¿Ø Aß ³â ¦ß ÔLÖ®wÔ
Ô Ô½ ³ ¼â ¨Õ ×Bî ð
VB â Ò½ jÚ Ô (48) ¬Ò ± Ô®~ß IÖ Ô ×B WØ ß Â¼¦Ò
Ò ß§ ×l kß íÖ ÒM Ö «ß çF Ú GÒ r
â ¿Ø Aß Ô Ö Ô «Ö kÚ Ò
(49) ¬Ò °Ö ÍÔ ½ß íÖ Ò½ ³ß ¼â °Ò tB
Ô Ø®§A
³Mo °B£ Sµ o¿ °B£ Sµ :©®¼M»« JA±i nj :S£ ²B{jBQ ° :³ª]oU
Bª{ ©®¼M»« ðzi ³{±i Sµ ° qLw ³{±i Sµ q¼¯ ° ,k¯n±i»« An
(43)@k¼µkM o¯ « JA±i ¶nBMnj k¼¯Aj»« JA±i o¼LíU o£@A ¬B£nqM ºA
o¼LíÇU BÇ« ° SwA ¦ThÇ« R¿B¼Çi pA »½Bµ³TÇwj JA±i ½A :k®T£@
RB\¯ o¯ °j ¬C pA ³ u ¬C ° (44) ©¼¯Aj»ª¯ An j±§C¤B¼i ºB´MA±i
( ¬AkÇ¯p ³ÇM) AoÇ« SÇ£ jn°C jBÇ½ ³M An ( w±½) »Uk« pA uQ ° SB½
¬Ak¯p ³M ²B¢¯C) (45) ¨pBw ²B£@C ²B{ JA±i o¼LíU pA An Bª{ BU k¼TwoM
Sµ An B´¯C ³ ³Mo °B£ Sµ ¶nBMnj ½kæ w±½ ºA ±U (:S£ ° Sn
²kM o¯ ðzi ·{±i Sµ ° qLw ·{±i Sµ ° k¯n±i»« o¿ °B£@
³M ¤Bw Sµ :S£ (46) k¯±{ ²B£@C ¬B¯C ° ¨jo£oM ¨jo« jq¯ « SwA k¼«A
j±Çi ·{±Çi nj k½joÇ °nj ³Ça oÇµ uQ k¼®»« SîAnp o¼£»Q n±
»d ¤Bw Sµ uPw (47) SwA Bª{ @A n±i ³ »k¯A o¢« k½nAm¢M
oÇ¢« kwn»Ç« o~Ç« ³M k½A²jo ²o¼il ³`¯C ³ k½C»« y¼Q »Thw
³ k½C»« »§Bw ,¬C pA uQ (48) k¼®»« e (T{B ºAoM) ³ »k¯A
(49) k¯nBz»« (B´¼¯joz ¨BvA pA) ¨jo« ° jnBM»« ¬A°Ao ¬AnBM ¬C nj
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 122
²B{ ºB½Ån
n±Ç ³ÇM J±
íÇ½ ¨±~í« k¯po ³ (1)¤Bw ³¯ BU ³w ¼M ¤Bw k®a pA uQ
³ o~« ²B{jBQ ,jo ¥ªdU An ¬C ºB´¼Thw ° B´¼h¦U ° k¯B« ¬Ak¯p nj ¼¦ñUÀM
¬Ak¯p pA w±½ »½Bµn nj ³ k½j »MA±i j±M n±z ¬C »wB¼w ¨B
« ½oU»§Bî
° RB¼Çe ³ÇM joÇ o¼ÇYFU w±Ç½ ºjApC nj ³`Ç¯C pA y¼ÇM »§° S{Aj S§BÇij
An JA±Çi Ç½A ²BÇ{ oÇ£@A S{Aj »¢TÇvM o~Ç« »¯±¼¦¼« k®a S¦« S½j±]±«
¬B´] ºB¼Ao] pA o~« ·z
¯ °k¯k{»« j±MB¯ o~« ¨jo« ©Te n± ³Mk½j»ª¯
/k{»« ±d«
SÇµ q¼Ç¯ ° jn±i»Ç« An ³Mo °B£ Sµ o¿ °B£ Sµ :k½j JA±inj ²B{
/k½j ðzi ° ²k¼wn ·{±i Sµ ° qLw ·{±i
BU JA±i ½A pA ,SwA ²j±M »{±µBM jo« k{ ¨±¦í« GkíM ³ ²B{ :SwA »´½kM
k¯n±hM An BµBa Bµo¿ ºnB] ¶kîB ÀioM ³ñ®½A Ao½p ,k{ ¬Ao¢¯ ºj°ke
S{Aj ³z½k¯A j±i ¨B
« pA q¼a oµ pA y¼M ° k{BM ºoi ð½ ·¯Bz¯ SwA ñª«
RB«B
« o½Bw pA y¼M SwA g«B{ ° tBve S®¦w ¨B
« ³ SLv¯ ¬Bªµ ³M Ao½p
An j±i ¬Ak]° ³ñ®½A ºAoM °n ½A pA SwA ð½jq¯ ±
w oi ³M ° jnAj ª{j
° k¯j±ÇM ¬B«p ¬C ¬Ak®ªz¯Aj ³ An ³Tv]oM ¬AoLí«
Ø ° ¬B®µB pA »íª] k® ÄnC
bo{ ¬B¯C ºAoM ±« ³M±« An j±i ºB½Ån ° ,jn°Cjo£ k¯A²j±M ²B{ nB¼TiA nj Á±ªí«
/k{ nBTwA±i An ¬C o¼LíU ° ,jAj
k{ éA° ¤Bw °j ¨B½A ¨BªUA pA kíM °):SwA ²k«C Ç1 ³½C 41 ¥~ ½±ñU o w RAn±U nj (1)
(³½C 7 oiC BU k½j An »MA±i ¬±îo ³ñ®½A
²B{ ,¬Ak¯p pA w±½ ¼n °j ¬C ¬k{ ZnBi pA kíM ¤Bw °j ³ j±{»« ¨±¦í« RAn±U pA
w±Ç½ ¼n °j ¬C ºjApC pA kíM :k½±£»« ¬Co »§° ,k{ w±½ ºjApC KLw ° k½j JA±i
/®
Ò â wß éÒ
Ù |ß W
Ö Mß ß \Ö v§A Ò LÒß ¦Ò k¯B« ¬Ak¯p nj ¤Bw ³¯ BU ³w ¼M »Uk«
123 ²B{ ºB½Ån
pA ½A :k®T£ ,¬C AoA nj ¥«FU ° oñU ° ²B{ ºB½Ån BªTwA pA uQ ¬B¯C

½A o¼LíU B« ° ;j±{»« K¼oU ³T{C ° ¦Th« R¿B¼i pA ³ SwA »½B´MA±i
B´ÇMA±Çi ½A HwBwA °
Ò â Xß ×Bí Mß ¨×ß ÀeÖ ¸A â ÖFÒTMß Ô LÖ Ò ×B« °Ò ©¼¯Aj»ª¯ An B´MA±i n±
Ò Ö ¥ß ½°
/jnAk¯ o¼LíU
:k«C xjB½ ²pBU ,j±M ²jo o¼LíU An y
¼n ° °A JA±i w±½ ³ ²B{ nAkMAo{
° ,k¯Aj»« J±i An JA±i o¼LíU joM»« ovM ¬Ak¯p nj p±®µ ³ xk®ªz¯Aj ¼n
k¯joñ¯ ¥e An ¥ñz« k®Tvµ S®¦w ¨B
« ³]±U jn±« ³ »¯Ak®ªz¯Aj k½j ¬±a
©®»« ¥e An Bªí« ½A « S£ k½joU ¬°kM ° éB »®d§ BM ,SwA ¬Ao¢¯ ²B{ °
â ÒTMß ©ÔÖ ñ ÔÃ ÙLÒ¯ÔA BÒ¯ÒA
pA ³Ç ¨nAj ¬AkÇ¯p nj ºk®ªz¯Aj ¼n ,k¼TwoM ¬Ak¯p ³M Ao« ³ ¦ß ½°F
Bª{ ºAoM ° ©µA±i»« °A pA An JA±i ½A o¼LíU ,jnAj ¥«B ÀA JA±i o¼LíU
/©µj»« c¼±U
° ,k{ k®woi jB´®z¼Q ½A pA j±M ²k{ t±½F« ºnBMnj ¬Ak®ªz¯Aj pA ³ ²B{
pAn ½A pA ²joQ k½±£»« SwAn o£@A ° ,j°oM ¬Ak¯p ³M nAkMAo{ ³ jAj ¬B«o ¡¯nj»M
/jnAjoM
k¯jo»ªÇ¯ oÇñ k½B{ ° k¯j±M ²B£nj Jo
« ³ »¯Ak®ªz¯Aj ¬C SwA ©¦v«
o¯ pA ³ SwA »v ³a k®®¼LM k¯j±M KAo« Â«B k{BM oUk®ªz¯Aj ¬B¯C pA »v@
?SwA oU³Tv]oM ¬B¯C pA »ª¦î ¨B
«
jn±« j±M »¯Ak¯p ³ y¼Q ¤Bw k®a °A (1)Sn ¬Ak¯p ³M ²B{ o«A ³M nAkMAo{
w±½ ²jBTwo ¬±îo ²B¢¯C) :SwA ²k«C 15 ° 14 ³½C 41 ¥~ ½±ñU o w RAn±U nj (1)
An j±Çi Sin ²k¼Ç{A oÇU An j±i Rn±æ ° k¯jn°C ¬°o¼M ¬Ak¯p pA ºj°p ³M An °A ° k¯A±i An
³ Sv¼¯ »v Ä²k½j »MA±i :S £ w±½ ³M ¬±îo (15) k«C ¬±îo n±e ³M ° jo ç±î
»§° k¯jn°C n±e ³M An w±½ ²B{ JA±i ¬jo o¼LíU ºAoM :k½±£»« RAn±U (k® o¼LíU An ¬C
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 124
J±
íÇ½ k¯poÇ pA ³ ºk¼e±U ° »ª¦î K§B« pA ³T{m£ ° ,j±M w±½ §
º°n ° jo SB½nj °A pA An ¬Ak¯p pA ºjApC ¶js« ° j±i JA±i o¼LíU So£@A o
,±Ç¢M ²B{ ³M Ao« ¤A±eA :S£ º° ³M w±½ ³ j±M S¼ª¼ªæ ° SBn ¼ªµ
k®Ça ½A nj ° jo x±«Ao An j±i »¯Ak¯p ¼n ¬Ak¯p pA ºjApC pA uQ °A »§°
/joñ¯ jB½ °A pA ²B£_¼µ ¤Bw
»îAkU ©ñe ³M SwA ²k{ nBTwA±i An ¬C o¼LíU ° ²k½j JA±i ²B{ ³ ¿Be B«A
¼n ½A ,jn°CjB½ ³M An y½±i »¯Ak¯p ¼n ° An ¬C o¼LíU ° MBw JA±i »¯Bí«
ïAow ³M SwA ²jo Ak¼Q ³ »]B¼TeA ©ñe ³M »{±«Ao B´§Bw pA uQ nBñ{±«Ao
:SwA ©¦Çv« ,kÇµA±i»Ç« °A pA An ²BÇ{ JA±i o¼LíU ° ,j°n»« J±
í½ k¯po
»Ç¯AkÇ¯p w±½ BM ³¯B~¦h« ° ³¯BjBæ ºA³B¼ ° nA°k¼«A »§j BM ²B{ ¶jBTwo
w±½ pA »woQ ¤A±eA ° »oí« pA uQ q¼«CSLd« ° ö£ »®d§ BM ° k{ °oM°n
/k{ nBTwA±i °A pA An ²B{ ¥ñz« ¥e
o¼MkU ° o¼LíU
nBñ{±«Ao ¼n ½A ³ ¬±®@A :Sn»« nBT¯A w±½ ºjoª¯A±] pA ³ñ¯B®a
k® xoU °n ³ñ¯C ¬°kM ,SwA ²j±ª¯ ³í]Ao« º° ³M ³¯Aq]Bî ° ²jo Ak¼Q ZB¼TeA
¤BªÇ BÇM ,k½BÇz¢M S½BÇñ{ ³ÇM K§ º° ºo´«»M pA ° ,k½Bª¯ S«À« An °A B½
¥«B n± ³M An ²B{ ºB½Ån °A ,jAj x±£ y¯B®hw ³M ° ;So½mQ An °A »½°o{±i
An ²B{ ° ²k¯B« q]Bî ¬C o¼LíU pA k®µB£nj Jo
« ³ o¼LíU ºBª¦î :S£ ° ,jAj bo{

³`¯C ° k«C n±e ³M ° k¼woQ w±½ pA An JA±i o¼LíU ¬Ak¯p nj ²B{ ¶jBTwo :k½±£»« ¬Co
SwA RAn±U ° ¬Co ÀTiA jA±« pA »ñ½ ©µ ½A ,jAj xnAq£ ²B{ ³M j±M ³T £ ¬Ak¯p nj w±½
/w±½ ·~ nj
125 o¼MkU ° o¼LíU
ºBª¦î ³ »«B¢®µ SwA nkñ« S´] ½A pA »¯±½Bªµ oBi ° ,k¯A²jo t±½F«
Bª{ jB½ ³M »{±«A o B´§Bw pA uQ « ,k¯k{ q]Bî ²B{ JA±i o¼LíU pA ºnBMnj
S´] ½A pA ,¨jo ²B£@C Bª{ y¯Aj ° ©¦î ° Bª{ j±]° pA An S®¦w ¨B
« ° ¨jBTA
²Bz®µB{ }h{ ð®½A ,SwA ²jBTwo ¬Ak¯p ³M Bªí« ½A ¥e ºAoM Hæ±~h« Ao«
oBi oUj°p ³a oµ kµA±i»« ° ,k®»« ºnBª{ ³
¼j « Sz£pBM nBT¯A nj
/k® ²j±wC SwA ²k½j ³ »MA±i S´] pA An y½±i
,SwA k®«³Àî ¬Ak¯p pA ºjApC ³M q¼a oµ pA y¼M »¯Ak¯p jo SwA »´½kM
BM »®¼z®ªµ pA ° ¬Ak¯p ¶k®® ³i ° ¡®U ºB pA oUj°p ³a oµ kµA±i»« °A
n°B®´Q ¼«p Síw° pA ° ZnBi ºB pA ºjApC ·½Bw o½p ° j±{ Bµn ¬AnBñT½B®]
Sæo oµ nj ³ SwA »í¼L °n ½A pA ° ,k® ²jBTwA B{ ¬BªwC ºBæ °
/k®»« xÀU j±i ºjApC ºAoM »LwB®«
:k¯Aj»« °A Ao½p SwA ²k«C y¼Q Sæo ½oT´M nBTo£ w±½ ºAoM ¬±®@A °
ºoLæ»ÇM BÇM ²B{ ° k® o¼LíU An ²B{ JA±i k¯A±U»ª¯ »v xj±i pA o¼ ³M
An JA±Çi o¼LíÇU BÇU k¼® jApC Ao« :k½±¢M j±M ñª« ,SwA JA±i o¼LíU oT®«
k®¯A±U»ª¯ k¯A²jo »¯Ak¯p An w±½ ³ °A ©¯Bi ° q½qî Rn±æ ½A nj ° ,©½±¢M
w±½ q] ° ,j±M ²B{ ·Àî jn±« JA±i o¼LíU ¬±a ,k®® ºo¼£±¦] °A ºjApC pA
jApC ©¦v« n± ³M jo»« An o{ ½A o£@A °n ½A pA ,k® o¼LíU Sv¯A±U»ª¯ »v@
:joñ¯ An o{ ½A S¦î °j ³M »§° ,k{»«
¬C ¥e pA ²B£nj ¬BMo
« ³ An ²B{ ¥ñz« »T° ³ S{Aj ¬B®¼ªA w±½ Ç1
»µB®£»M R±LY ·®¼«p ° jjo£»« ¥½B« °A RBÀ« ³M ²B{ ,jo ¥e k¯A²k{ q]Bî
/j±{»« ©µAo º° ºjApC °
©¦v« ° ,j±{ ZnBi ¬Ak¯p pA j±i »µB®£»M R±LY pA uQ kµA±i»« °A Ç2
n±e ³M kµj»« n±Twj ° j±{»« ¥½B« °A RBÀ« ³M ²B{ ³ »«B¢®µ :SwA
¬AkÇ¯p ·¼ ²B{ k½±¢M ° k® B®T«A ¬Ak¯p pA ¬k{ ZnBi pA k¯A±U»« °A k½B¼M
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 126
° ¨jo£ ZnBi ¬Ak¯p pA ©¼®«Ak@BQ R±LY pA uQ BU kµj nAo »wnoM SdU Ao« Tn
oÇ{ ²BÇ{ ¶jBTwoÇ BM ³ SwA ²j±M nB nj ©µ ºo¢½j ¥¦î B´®½A pA o¼ k½B{
/(1)S{Am¢¯ ¬Ak¯p pA ºjApC °o£ nj An JA±i o¼LíU ° ,joñ¯ An n±m«
o¼LíÇU°A ¶jBTwo ºAoM An ²B{ JA±i ½nj»M joª¯A±] ° S{m£ oQ w±½
¤BÇw SÇµ ¬C pA uQ ° ,j±ÇM kµA±i Sªí¯ »¯A°Ao ¤Bw Sµ S£ °A ;jo@
o~« BµnBL¯A ºBµ³Ti°k¯A ·ªµ ³ k½C»« y¼Q »@B¯oi »d ° »§Bvñzi
¤Be ³M ¤±~d« ° »£k¯nBM é° ²nBM°j ³§Bw Sµ »d pA uQ ° ,j±{»«
/ ¬Ò °Ö ÍÔ ½ß íÖ Ò½ ³ß ¼â °Ò tB Ò ß§ ×l kß íÖ ÒM Ö «ß çâ ÖFÒ½ jÚ Ô jjo£»«oM ºjBî
Ô ×B Ô½ ³ ¼â ¨Õ ×Bî ð
Ô Ø®§A V
An ¤±~dÇ« »Ç¯A°AoÇ ¤BÇw Sµ ³Mo ° Ba °B£ Sµ pA ½kæ w±½
³ñ®½A pA ° ,jo BL®TwA An ³§Bw Sµ »§Bw ðzi o¿ °B£ Sµ pA ° ,k¼ª´
»dÇ ¤BÇw SÇµ ¬C nj ³ Sv¯Aj k¯n±i»« An ³Mo ºBµ°B£ o¿ ºBµ°B£@
»d ¤Bw Sµ pA y¼M ³ñ®½A pA ° ,j±{»« ²jn±i »¯A°Ao ¤Bw Sµ ·Ti°k¯A
»§BÇw ðzi ¤BwSÇµ ¬C pA uQ ³Ç jo BL®TwA k{»ª¯ ²k¼ª´ JA±i pA
/jjo£»« oM ºjBî ¤Be ³M ¤±~d« ° »£k¯nBM é°
:³ SwA ²k{ S½A°n (|) Aki ¤±wn pA :k½±£»« 24å ³d æ 5 k¦] nj ¬B¼L§A éª\« (1)
/©½±¢M An JA±i o¼LíU BU k¼® jApC Ao« ³ ¨jo»« o{ ¨j±M w±½ ºB] ³M « o£@A
W½jBeA ° SwA ²k{ ¥¯ Âwo« ³«oñî pA W½ke ½A 321 | 12 k¦] nB®ª§A ³T £ L
/Svµ ©µ ¥wo« ³ ¥¯ ½A ³M kwn ³a Sv¼¯ jBªTîA ¥MB k{BL¯ ©µ ¥wo« o£@A ³«oñî
w±½ ³ An ³`¯C o¢« jo»ª¯ j±M w±½ ºB] ³Mo£@A (|) ¨ÀwA oLª¼Q ³ ©½kTí« B«
³d æ 2 k¦] k½k] éL »{B¼î o¼v U nj ° SwA J±i xj±i ºAoM ³«oñî W½ke ° ,jo@
³«oñî W½ke ¥X« ©µ W½ke ½A ³ :SwA ¨±¦í« ° ²jo ¥¯ Àwo« An S½A°n ¼ªµ 179
/SwA nBLTîA»M
127 o¼MkU ° o¼LíU
¼ªµ ³M »§° ,jo o¼LíU An ²B{ JA±i BL®TwA ±d¯ ½A L »¯Ak¯p w±½
JA±i pA ³ c¼dæ kænjkæ ·¯ÀBî o¼MkU ð½ ³ñ¦M ,joñ¯ SîB® o¼LíU ²pAk¯A
/j±ª¯ ¨ÀîA ²B{ ¶jBTwo ³M o~« S¦« ºj±MB¯ pA ºo¼£±¦] ºAoM jo BL®TwA ²B{
An »«±ªÇî ·§Bw Sµ »d ð½ é n± ³M ³ J±
í½ joª¯A±] k¯po
±Ç° pA ¥LÇ ³íA° ZÀî o£@A ³ k¯Aj»« ° ,k®»« »®¼My¼Q o~« SØ¦« ºAoM
»®¼My¼Q ³ ²A±io¼i w±½ ,k{ kµA±i j±MB¯ o~« Sñ¦ª« k½joU ¬°kM j±z¯
é±« ½A nj An o~« »¯±¼¦¼« k®a n±z k¯A±U»ª¯ k®»« An »£nqM oi ¼®a
o£@A ,k® ¨°od« j±i y½k¯An°j ° {°n ¥
î ° KÄBæ ºEn ·\¼T¯ pA tBve
A°oQ»ÇM ° xB¼Çî º±¯BÇM ð½ t±Çµ L n±z ¼ªµ nj SwA ¤Bw k®a ³a
ovªµ ° ©¯Bi ¬C y ºjApC ° ¨Bi oñ ³a o£@A ,SwA ²jBTA ¬Ak¯p ³M ³¯B«±¦«
¨°od« SwA ºozM oµ e ½oU»í¼L ³ ºjApC pA An J±
í½ k¯po xoñ ³U±@
/SwA ²jo@
»ª¼î S¦« j±{»ª¯ »An SwA ¬B£jApC ¬B«j°j pA ° ²jApC ºjo« ³ °A B«A
j±MB¯ ³M° ,jpBw ¨°od« y½±i yhM ºjApC ¥
î ° ©¦î ° jApC oñ ·\¼T¯ pA An
B´¯C ¾q] ©µ y¯Bª½A»M ovªµ ° ö\« º±¯BM ¬C ³ ²k¯p j±]±« B´¯±¼¦¼« ¬k{
/kµkM S½Bn k®Tvµ
BM ³ An ºA³¯ÀBî o¼MkU ð½ ,k® BB
U ²B{ ¶jBTwo ³ñ®½A ¬°kM °n ½A pA
¬A±®î ³M ° ¬B¢½An n± ³M ,jo BL®TwA ²B{ JA±i pA »«B´§A ©¦î ° R±L¯ ¥
î
/j±ª¯ ïÀMA ²B{ ¶jBTwo ³M ¾Ao]¿A ¨p¿ n±Twj ð½
nj ° jo ³M o~d®« ¶nBa ²An o~« S¦« ºj±MB¯ pA ºo¼£±¦] ºAoM o¼MkU ½A
Sv¯A±U»Ç« °A Sv¯Aj»ª¯ u _¼µ An o¼MkU ½A °A q] ° j±M w±½ nB~d¯A
¬À ºBîA ° ¤±Q S¢®µ ¦L« ¬À ¥MB
« nj « :³ k® jB´®z¼Q ²B{ ³M ÂX«
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 128
¬AkÇ¯p ³ÇM AoÇ« ³ °A ¶j±§C º±¯BM ° q½qî ¬jo ¬Ak¯p ¥MB

« nj ° ³Tv]oM ¨B
«
So½mQ»« ²B{ Hª Ø¦v« ° ,©½±¢M An jo ³M o~d®« ¶nBa An ½A öBe k®TiAk¯A
Sª¼Ç nkÇ ³ÇM j±ÇM w±Ç½ nB~dÇ¯A nj ³ ²nBa ²An ° o¼MkU ½A Sª¼ ¬±a
/j±M ©¼î S¦« ð½ RB¼e ° S½j±]±«
° ³z
Ç¯ Ç½A ¬B¢½An n± ³M ³ñ¦M ,joñ¯ An Bó{ ½A nA±£nqM w±½ »§°
/S{Am£ ²B{ nB¼TiA nj |±~h« ¶jBTwo w±U ¨jo« ° Aki ²An nj An o¼MkU
;SwA ¬A°AoÇ Sªí¯ ° jB½p JC ³ ¤Bw Sµ k½BM :³ jAj n±Twj ¼®a °A
³]±U nAj³{±i RBM±Le ° R¿±~d« T{B ° »¯BzAnmM ³M q¼a oµ pA y¼M
nAj³{±i R¿±~d« ¤Bw Sµ ½A nj o¼£»Q n± ³M y{± ¤Bª BM ° ;k¼®@
¨BªÇU k½BÇM ° ,k¼½BªÇ¯ LÇ ° k½nBÇñM SwA ¨jo« »«±ªî ApnA ³ An »®¼«p
²jAj ¨jo« ³M ³¯Ak~T
« @A n±i nk ³M
° ,jjo£ ¤oT® n±z ·¦ ° ¤±~d«
¬kÇ{ kwBÇ pA ³ jjo£ L BµnBL¯A nj j±i ·{±i ¬Bªµ BM ³¦ ·¼
M ° ,j±{
y¼Q »§Bw ðzi ° »d ¤Bw Sµ ,»¯A°Ao ¤Bw Sµ pA uQ /k{BM ±d«
ºj±]±Ç« ° S¼íª] SLv¯ ³M ³¯Ak~T
« ° ³¯¿jBî n± ³M ³¦k½BM ³ k½C»«
jjo£ ²o¼il k½BM T{B ° nmM ºAoM ³¦ pA ºnAk
« »§° ,j±{ ²jAj ¨jo« ³M BµnBL¯A
»BÇ kÇe ³M nmM Sz£oM ºjBî ¤Be ³M »£k¯nBM ° k{ ¨BªU »d »T° ³@
/j±{ ³T{B ¨p¿ nk ³M ¤±~d« n±z owAow nj ° k{BM j±]±«
»½Bª®µA n L k¯A±TM ³ k{BM ºnk ³M k½BM ²B{ »wB¼w Rnk :SwA »´½kM
¤±~dÇ« ¨BªÇU ° ,kµkÇM An ¤±~dÇ« LÇ ° np ° Sz n±TÇwj w±ÇÇ½
nj ³Ç¯Ak~T
Ç« @A n±i nAk
« pA y¼M ° ,jn°C nj j±i nB~d¯A nj An ºpn°Bz@
³ÇM An BµnBLÇ¯A ºj±]±Ç« ºn± ³M »d ¤Bw Sµ nj ° jnAm¢¯ ¨jo« nB¼TiA
/j±z¯ ³¦ j±Lª nBaj Sñ¦ª« ³ k® ºk®M²o¼] S¼íª] SLv¯
129 jo
BL®TwA An ³¯Bª§Bî o¼MkU ½A ³¯±¢a
(1)jo
Ç½A :k®½±£»Ç« H
TÇ« ³æBÇi ° ³«BÇî pA »«ÀwA ¬Aov« :³ Sv¯Aj k½BM
JA±i ³M »Mn jo ¬B¼M o~« S¦« ºj±MB¯ pA ºo¼£±¦] ºAoM w±½ ³ ºo¼MkU
oM ²°Àî xj±i ²A±io¼i w±½ ³ñ¦M ;Sv¼¯ JA±i o¼LíU ¾q] ° jnAk¯ ²B{
o¼MkÇU Ç½A :k®½±£»Ç« ³ñ®½A S¦î ° ,jo ¬B¼M ©µ An ²nBa ²An ½A JA±i o¼LíU
Sµ ·¯Bz¯ Ba °B£ Sµ k¯A³T£ ³ SwA ½A jnAk¯ ²B{ JA±i ³M »Mn w±½
/SwA »d ¤Bw Sµ ·¯Bz¯ o¿ °B£ Sµ ° »¯A°Ao ¤Bw
SÇµ ° »Ç¯A°AoÇ ¤BÇw Sµ S«Àî qLw ·{±i Sµ ²nBM°j ¼®`ªµ °
Sµ o¿ °B£ Sµ ³ñ®½A ° k{BM»« »d ¤Bw Sµ S«Àî ðzi ·{±i
ºB´§Bw ºBµ²o¼il »d ¤Bw Sµ ³ SwA ¬C ·¯Bz¯ k¯A²jn±i»« An Ba °B£@
:³Ç SwA ²kz¯ o@l ¬Co nj Bµ³{±i |±~i nj ¬±a ° ,kí¦M»« An »¯A°Ao
³¦ªÇ] ð½ kÇ¯A²kÇ{ n±L\« k¯jn±i»« An qLw ºBµ³{±i ðzi ºBµ³{±i
B\®½A nj Rà ×Bv Mß ×B½ oÒÒ i ÔA °Ò Í ÉÖ iÔ R×
à ÀLÔ ®Ö wÔ éÒ LÖ wÒ °Ò :SwA ²k«C ¬Co nj ,k¯o¼¢M o½k
U
ðzi ·{±i Sµ »®í½ B× zÒÖ ¦îÒ éÒ Ò Ö ¦Ò Rà B× v Mß B× ½ oÒÒ i AÔ °Ò :SwA ¼®a o½k
U k¯A³T£@
jn±« nj ¬±a :SwA ³T£ º°B¼M ³ñ®½A »Te ,k«C K§B qLw ·{±i Sµ oM
SwA ³®½o ½A ,k¯n±i»« An Ba ºBµ°B£ o¿ ºBµ°B£ :SwA ³T£ ¬Co Bµ°B£@
ðzi ºBµ³{±i »®í½ ,SwA ²j±M n± ¬Bªµ K¦« ©µ Bµ³{±i jn±« nj ³@
/k¯A²jo j±MB¯ An qLw ºBµ³{±i
Sµ :SwA ²k½j ³ SwA ²j±M n± ½A ²B{ JA±i ¬Aov« ·T£ L uQ
BU SwA ²k{ ³T{B¢¯ (jo BL®TwAA n ³¯Bª§Bî o¼MkU ½A ³¯±¢a) :¬A±®î SdU ³ pAo ½A (1)
k®«j±Çw »Ç¯Ak®ªz¯Aj ºAoM ¬C ·í§B« ° jnAj »~~hU ° »® ·L®] Â«B 153 ·d æ
/k¯nAj }~hU o¼v U ³T{n nj ³ SwA
/k{ ³T{±¯ JBT T« nj j±M ³MBw »M ° ºnBñTMA K¦« ½A ¬±a°
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 130
An qLw ·{±i Sµ ðzi ·{±i Sµ ° k¯jn±i»« An Ba °B£ Sµ o¿ °B£@

·¯Bz¯ qLw ºBµ³{±i° Ba ºBµ°B£ :SwA ½A JA±i ½A o¼LíU ° ;jo j±MB¯
»dÇ ºB´§BÇw ·¯BÇz¯ ðzi ºBµ³{±i ° o¿ ºBµ°B£ ° »Ç¯A°Ao ºB´§Bw
ðzi ºBµ³{±i ¬B¯C ¤± ³M ° ,An Ba ºBµ°B£ o¿ ºBµ°B£ ³ñ®½A ° ;SwA
ºBµ²o¼Çil »d ºB´§Bw ³ SwA ¬C S«Àî k¯jo j±MB¯ An qLw ºBµ³{±i
/k®»« j±MB¯ An »¯A°Ao ºB´§Bw
»BÇM JA±Çi pA ºq¼Ça oÇ¢½j ° ;j±ÇM JA±Çi ·ªµ o¼LíU ß ½A ¬B¯C ¤± ³M
An o¼MkU ½A w±½ ½AoMB®M ,j±{ BL®TwA ¬C pA ²nBa ²An ° o¼MkU ½A ³ k¯B«»ª¯
/k®¯CoM »¢¦ª] ³ SwA »§± ½A ;JA±i o¼LíU ¬A±®î ³M ³¯ S£ j±i y¼Q pA
oTz¼M ³M ³ñ®½A BM ,©½k¼wn RB½C ½A ³M o¼vU WdM nj ³ »«B¢®µ B« »§°
³í§BÇ« noÇñ« ° Sj ³ÇM ° ©½jo»Ç« ³íÇ]AoÇ« j±M toTwj nj ³ ºo¼wBU
Sj ³a oµ æ° ½A BM ,©½jo»« WdM ° ©¼T{±¯»« An K§B« ° ©½j±ª¯»«
° ,©¼® ¤±L ° ©¼ª´M k¯A³T£ jn±« ½A nj o¼vU ¥µA An ³`¯C ©¼Tv¯A±T¯ ©½jo@
³M Â½l ° Svµ ¬B¯C ·T£ nj ³ SwA ¤Bñ{A ³w ¬Aov« ¤± ¬joñ¯ ¤±L S¦î
:j±{»« ²nB{A B´¯C
·¯BÇz¯ Ba ºBµ°B£@:kÇ¯nAj ¤±LÇ ³ªÇµ ³Ç »Un±æ nj ³ñ®½A :¤°A ¤Bñ{A
ºBµ°BÇ£ ³ñ®½A ° ,SwA »d ºB´§Bw ·¯Bz¯ o¿ ºBµ°B£ ° »¯A°Ao ºB´§Bw
ºBµ²o¼Çil »dÇ ºB´§BÇw ³ SwA ½A ·¯Bz¯ k¯jn±i An Ba ºBµ°B£ o¿
Rn±æ ³M K¦« ¬Bªµ ¼î ³ jnAj »®í« ³a o¢½j ,kí¦M»« An »¯A°Ao ºB´§Bw
,An qLÇw ºBµ³{±Çi ,ðzi ºBµ³{±Çi ¬k¼í¦ÇM ° ðzi ° qLw ºBµ³{±i
?j±{ nAoñU ²nBM°j
½A y½B®í« SwA »¯A°Ao ºB´§Bw ·¯Bz¯ ³ Ba ºBµ°B£ ³ñ®½A :¨°j ¤Bñ{A
A±¯A ° º±T{ ° »¼æ° »Tinj ° »®¼«p R¿±~d« pA Sªí¯ ³a oµ ³ SwA
»®í½ Ba ºBµ°B£ ©ñ{ nj ³ªµ Svµ B´®½A o¼ ° RB¼®L§ ° ¨±d§ ° RBM±Le
131 jo
ºoÇ¢½j Rn±æ ³M K¦« ¬Bªµ j±M B®M ©µ o£@A ,SwA Znk®« »¯A°Ao ºB´§Bw

Ç »TÇinj ° »®¼«p R¿±~d« ° B´Tªí¯ ½A ·ªµ ¬B¼« pA Aoa ,j±{ nAoñU
SÇµ ° qLÇw ÄjBM Sµ :kz¯ ³T£ ÂX« Aoa ?k{ JBhT¯A nAj³{±i RBM±Le
¬C k½BM B« ³ ,k{BM ºow
Ø RBM±Le ºBµ³{±i JBhT¯A nj k½BM kM¿ ?ðziÄjBM
/©¼¯AkM An
SwA °nj ¥MB ° ²k¼wn ºB®í« ³M ³ ðzi ºBµ³{±i ³ñ®½A :¨±w ¤Bñ{A
¥MB »§±~d« ³ °nj ¥MB ° ²k¼wn ·{±i n±a ^±Q ° ²jo«sQ ºB®í« ³M ³¯
?k{BM »d ·¯Bz¯ k¯A±U»« SwA ²jBTwA
B« oñ ©½jo»« WdM RB½C ½A nj ³ »½Bµp°n nj R¿Bñ{A ° K§B« ½A
odw K{ ð½ ³ñ®½A BU ,j±M ²k{ »¯Ao¢¯ ° o¼dU WîBM ° ²jo ¤±z« Shw An
³Ç ©½kÇ{ ¥
T®« ºA³Tñ¯ ³M ¬B´£@B¯ ©½jo»« oñ K§B« ¼ªµ AoA nj ³@
/jo ¥e An ¥ñz«

Ç »®¼Ç«p ° »TÇinj R¿±~dÇ« ·ªÇµ ¬B¼Ç« nj :³ j±M ½A ³Tñ¯ ¬C °
³ »UBM±Le ¬C RBM±Le ¬B¼« nj ° ,SwA ¨jo« »«±ªî ApnA ³ SwA RBM±Le
¬jo ²o¼il ¥MB [¯oM ° ¨k®£ ¥¼L pA SwA À nj ¬C ºBµ³¯Aj ° jnAj ³{±i
Swnj j±{»ªÇ¯ kwB ¬C ºBµ³¯Aj j±{ ²o¼il Bµ³{±i ¬Bªµ BM o£@A ³ SwA
©ñ{ nj B´®½A o¼ ° RB¼®L§ ° ¨±d§° ,»Tinj ° »®¼«p R¿±~d« ·ªµ ³ SwA
RBM±Le B´¯C ·ªµ ¬B¼« pA »§° ,SwA Znk®« (»¯A°Ao ºB´§Bw) Ba ºBµ°B£@
³ »UBM±Le ¬C RBM±Le ·ªµ ¬B¼« nj ° SwA ¨jo« ±¯ ºn°o R± Ô ³ SwA
³Ç¯ B´¯BÇ«p ¬C nj ¬±Ça SwA ¬k¯BÇ« ° ¬jo ²o¼il ¥MB jnAj nAjÀ ·{±i
³¯ ° jo ºnAj ³¢¯ An ²±¼« ° S{±£ ¬A±TM ³ SwA ²j±M ºpBw°ov® ³¯BinB@
²o¼il ³{±i ¬°kM An RBM±Le ¬A±TM ³ SwA ³T{Aj j±]° ±¦¼w ºBµ³¯BinB@
/jo@
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 132
Sªí¯ »¯A°Ao ¤Bw Sµ nj ³ SwA ½A ³M ²nB{A qLw ºBµ³{±i ½AoMB®M

RBM±LÇe ºoUjBÇ½p S½kÇ] BÇM ° j±{ ³]±U »®¼«p R¿±~d« ³M oTz¼M k½BM
/kµj ³{±i ° j±{ qLw ³ j±{ ³T{B nAj³{±i
pA uQ k½BM An ²k{ ³T{B ¤±~d« ³ SwA ½A ³M ²nB{A ðzi ºBµ³{±i °
éÒ LÖ wÒ ¬Ò ±Ö îÔ nÒ qÖ ÒU ¤Ò ×B /jo ºnAk´¢¯ j±i ·{±i ¬Bªµ BM ¬jo °nj ° ¬k{ ðzi
Ò eÒ ×B fÒ ÓBM ÚA jÒ ®
Sinj »®íÇÇ½ ¬Ò ±Ö wÔ oÖß ÒUSwA ²j±«oÇÇÇ¯ ³â ¦ß LÔ Ö®wÔ |â ²Ô °Ö nÔ mÒ Ò kÖ Ô kÖ ~ Ò â wß
pA »TÇinj ¤±~dÇ« j±{»ªÇ¯ n°nBM j°p Sinj ³ñ®½A oM ²°Àî ¬±a k½nBñM
»®íÇ½ , ¬Ò ±Ö îÔ nÒ qÖ ÒU :SwA ²j±«oÇ Sv¼Ç¯ ¨joÇ« ºn°oÇ R± Ô ° »«±ªî ApnA
Ò eÒ ×B fÒ ;k½nBñM »®¼«p ¤±~d«
·{±i BM k¼®»« °nj ³`¯C ³â ¦ß LÔ Ö®wÔ |â ²Ô °Ö nÔ mÒ Ò kÖ Ô kÖ ~
k½BÇM ³Ç j±{»Ç« ²k¼ª´Ç ±±« ° ©ñe SLwB®« ³M ° k¼® ºnAk´¢¯ j±i
k®a ¬k¯B« BM ±] ¥¼L pA À»M ºBµ³{±i Ao½p k{BM nAj À ºBµ³{±i
/j±{ kwB SwA ñª« ¤Bw
Sµ pA An ³¯Bª§Bî o¼MkU ¬C ½kæ w±½ :³ k{ ¨±¦í« ©½jo o@l ³`¯C pA
/jo BL®TwA k½j JA±i nj ²B{ ³ ðzi ·{±i Sµ ° qLw ·{±i
³a oµ ºnBMnj ºBª¦î °n ½A pA ,Sv¼¯ u oµ nB ,BL®TwA n± ½A ³TL§A
An JA±i k®ªz¯Aj ° SwA oBM w±½ ³ñ¯C pA uQ ©µ B« ,k¯k¼ª´¯ k¯jo oñ
,jBÇ½p ¥Ç«FU ° oÇñ pA uQ ,SwA ²jAj ¬BÇz¯ An ¥Çñz« ¥e ²An ° ,²jo o¼LíU
oÒÒ i ÔA °Ò Íà ÉÖ iÔ RÀ
à LÔ ®Ö wÔ é LÖ wÒ ·¦ªÇ] ³ÇM SwA ²jAj ¬Bz¯ °A ³ »¦e ²An ©¼¯A±U»«
/SwA ²k{ ¬BwC ³Tz£ ¥e ±a Bªí« S
¼
e nj ,©¼® ¼LU Rà ×Bv Mß ×B½
»«ÀwA ¬Aov« ³ SwA ¬o ²jq¼w j°ke nj An ²k{ ¥e ºBªí« ¼ªµ ²pBU
RÀ
à LÔ Ö®wÔ é LÖ w)
Ò BM k¯A³Tv¯A±T¯ An w±½ ·¯Bª§Bî o¼MkU ° ¥e ²An ° k¯A²kz¯ ³]±T«
/k®® ¼LU ( Rà ×Bv Mß ×B½ oÒÒ i ÔA °Ò Íà ÉÖ iÔ
/j±{»« éUo« k{ o@l H
MBw ³ »§Bñ{A ³w oµ k{ ³ »UB¯B¼M BM
²k¼ª´ Bµ³{±i S½Ån pA n±m« o¼MkU ¬±a j±{»« o oM ¤°A ¤Bñ{A
/k½C»ª¯ ¨p¿ ²j±´¼M nAoñU ° j±{»«
133 jo
ºB´TªíÇ¯ ·ªÇµ ¬B¼Ç« pA ³ñ®Ç½A S¦î ¬±a j±{»« o oM ¨°j ¤Bñ{A °
³ ©¼ª´»« ° jjo£»« ¨±¦í« ²k{ ²jAj ¬Bz¯ RBM±Le ·{±i »Tinj° »®¼«p
k{ ²jAj ¬Bz¯ JA±i nj ¬C ºBµ³{±i SwA ¨jo« »«±ªî R± Ô RBM±Le ¬±a
/jjo£ ²o¼il »d ºB´§Bw ºAoM BU
·¯Bz¯ °nj ¥MB° ðzi ºBµ³{±i ¬±a j±{»« o oM ¨±w ¤Bñ{A °
ºnAk´¢¯ ³{±i ¬Bªµ BM ¤±~d« k½BM ³ SwA ¬C S«Àî ³ñ¦M Sv¼¯ »d
/j±{
° ³«BÇî ¬Aov« ·ªµ Bª]A ÀioM Bª{ ·T£ :k½±¢M »v SwA ñª«
/Sv¼¯ ¤±L ¥MB Bª]A §Bh« K¦« ° SwA ³æBi
S§BÇij BL®TwA ° oñ ³ ºo¯ ¥ÄBv« nj :³ SwA ½A nBT£ ½A JA±]
o¯ e k{BM o¯ ¥µA ³ u oµ ºo¯ ·¦Ãv« nj Ao½p jnAk¯ »{pnA Bª]A jnAj
oÇ¢½j oÇ¯ KeBæ oM An ºo¯ KeBæ _¼µ BL®TwA ° o¯ ° jnAj BL®TwA °
ð½ nj ¬oÇ k®Ça ¬Ao¯ KeBæ é¼ª] SwA ñª« ° ;jo ¥¼ªdU ¬A±U»ª¯
·ªÇµ oÇ¯ GkíÇM ºoÇ¢½j oÇ¯ KeBÇæ joÇ ð½ ° k®{BÇM ³T{Aj BUA ³¦Ãv«
¬Ao¯ KeBæ SwA º± °A ®« ¬±a ° k® jn ³¦Ãv« ¬C nj An ¬Ao¯KeBæ
MBw Bª]A ÀioM ºk½k] Bª]A ° k¯o½mPM An }h{ ½A o¯ H
T« oiFT«
¬A°AoÇ »í¼LÇ SªÇñe Hæ±~hÇ« ³v¦ nj ¥ÄBv« n± ½A ° ,jjo£ k
í®«
/SwA
SwA ¬oÇ ²jq¼Çw ³ »L¦« ° k{BM ¥ÄBv« ¬Bªµ pA ©µ ³¦Ãv« ½A nAm¢M
p°o«A pA k¯A²j±ª¯ ¤±L ³M »
¦U ¬Ao¢½j ° k¯A³T£ °oí« ov« ²jBT ¥X« ºjAoA
/k¯o½mPM An k½k] o¯ ¼ªµ ¬Ao¯ KeBæ ·ªµ GkíM ° ,j±{ jn
·ªÇµ ³ »L¦« :j±{»« ¨±¦í« ¥«FU ° éLØ TU pA uQ ,K§B« ½A oM ²°Àî
RAn±U pA k¯A³T£ ( Rà ×Bv Mß ×B½ oÒÒ i ÔA °Ò Íà ÉÖ iÔ RÀ
à LÔ ®Ö wÔ é LÖ w)
Ò ¶nBMnj »«ÀwA ¬Aov«
Ø
nj ³`¯C BM ³¦ª] ð½ To£ o½k
U BM ° Sªep ³M An ¬Co pA pAo ½A ° ²k{ ³To£@
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 134
/k¯A²jo ¼LU SwA RAn±U

²nBÇM oÇ¢½j ° :SwA ²k«C 7 ° 6 ° 5 ½C 41 ¥~ ½±ñU ow RAn±U nj
·Bw ð½ ³M ³{±i Sµ ð®½A ³ (o~« ¬±îo »®í½) k½j »MA±i pBM ° k¼MA±i
jBM ³M ¶k{ ²jo«sQ ° o¿ ·{±i Sµ ð®½A ° (6) k¯k«CoM Bª¯x±i ° oQ ¨k®£@
An ±¦ª« ° oQ ·{±i Sµ o¿ ·{±i Sµ ¬C ° (7) k¯k¼½°n B´¯C pA kíM »o{
/SwA »MA±i ð®½A ³ k½j ²k{ nAk¼M ¬±îo ° k¯k¼í¦M
/k¯k¼í¦M An qLw ºBµ³{±i ðzi ºBµ³{±i :k½±£»« Hd½oæ RAn±U
é ÖLw)
Ò BÇM SwA ²j±ÇM RAn±ÇU nj ³Ç »d¼dÇæ ¥æA :kwn»« o¯ ³M ¼®a
¬Bªµ ¬C ºB®í« ° ²j±M MB« SwA ¬Co nj ³ ( Rà ×Bv Mß ×B½ oÒÒ i ÔA °Ò Íà ÉÖ iÔ RÀ
à ÔLÖ®wÔ
¤B¼Çi ¬±Ça RAn±U ¬B£k®v½±¯ ° ¬BenB{ »§° ,©½jAj c¼±U H
MBw ³ SwA
° ,»¯A°Ao ¤Bw Sµ ³M ²nB{A °joµ qLw ºBµ³{±i ° Ba ºBµ°B£ ³ k¯A²jo@
nBaB¯ SwA »d ¤Bw Sµ ³M ²nB{A °j oµ ðzi ºBµ³{±i ° o¿ ºBµ°B£@
³ÇM é]An K¦« BM ³ k®® o~U ºn± K¦« nj Bµ³{±i ³M é]An k¯A²k{
²k¼wn ° ðzi ºBµ³{±i ³ Sv¼¯ KwB®« k¯A²k½j ¬±a ° , j±{ »ñ½ Bµ°B£@
An ðzi ºBµ³{±i °n ½A pA k{BM »d ºB´§Bw ³M ²nB{A SwA °nj ¥MB ³@
³Ç¯Aj pA ¥LÇ ³ »½Bµ³{±i »®í½ k¯A³To£ »o{ jBM pA ¶k{ ²jo«sQ ºB®í« ³M
»d BM »®í« ½A ° ,SwA ³¯Aj»M ° ^±Q B´¯C ° kñzi»« ° k®¼M»« SC TvM
/SwA KwB®«
An ½A ,k¯k¼í¦M An qLw ºBµ³{±i ²jo«sQ ºBµ³{±i :³ k¯A²jo ³BA q¼¯ °
ºBµ°B£ ³ SwA ²k«C Bµ°B£ ³M é]An ¥L ·½C °j nj RAn±U nj ³`¯C BM BU k¯A³T£@
ºB´§Bw ³ñ®½A ³M k{BM ²nB{A °j oµ ° j±{ MB« k¯jn±i An Ba ºBµ°B£ o¿
/k®»« j±MB¯ An »¯A°Ao ºB´§Bw ºBµ²o¼il »d
°A ³ k®»« ¥
¯ ²jBT pA ½o k®a ³M 22 | 4 k¦] (n±X®ª§A nk§A) o¼vU °
° ,¤±~d« »¯A°Ao ºB´§Bw ³M ²nB{A qLw ºBµ³{±i ° Ba ºBµ°B£ :SwA ³T£@
135 jo
pA ³ »L¦« ½A SwA »d ºB´§Bw ³M ²nB{A ðzi ºBµ³{±i ° o¿ ºBµ°B£@

ovÇ« ²jBT :S£ k½BM B½ ½A oMB®M (1)SwA RAn±U ·T£ MB« ²k{ ¥
¯ ²jBT
ÀA RAn±U pA ²j±M nBLTîA»M ºjo« () S¼M ¥µA ³ªÄA jq¯ ³ °oí« ºB®¼MB¯
¥XÇ« ºjAoÇA oÇ pA BÇ½ ° ,SwA²joÇ ¼LÇU RAn±ÇU BÇM An ¬CoÇ ° ,³TÇ{Aj
öTd« »¦¼i ³½°Bí« ° ¬BªXî jq¯ ° ³T{Aj RAn±U pA ¥«B ÀA ³ nBLe¿A@Kí@
²jo ¤±L ³M »
¦U °A ° ²k¼wn ²jBT ³M GkíM ° ²k{ ozT®« ²j±M oLTí« y§A±A °
/SwA ²k{ »îBª]A GkíM ° é½B{ ¬Aov« ¼M ³Tn ³Tn ° ,SwA
½A BM RAn±U ¬BenB{ ©¼T£ Hwke ³ An ºnB ¬Bªµ kwn»« o¯ ³M ¼®a
¬Co pA pAo ½A BM H®¼
½ ³ñ¦M Hwke ³¯ ²jBT ¥X« ºjAoA ;k¯A²jo RAn±U pA Sªv
¬k¼í¦M ºB®í« ³ ³¦ª] ð½ ° k¯A²jAj ¨B\¯A ( Rà ×Bv Mß ×B½ oÒÒ i ÔA °Ò Íà ÉÖ iÔ RÀ
à ÔLÖ®wÔ é ÖLw)
Ò
pA pAo ½A o¼vU ³ k¯A³To£ o½k
U ( RBv
à Mß ×B½ oÒÒ i ÔA) pA kíM ,kµkM An ¬jo j±MB¯ °
kÇ¯A³T{Aj BªT]A nj ³ ºl±¯ KLw ³M ¬B¯C ¤± ° j±{ MB« RAn±U BM ¬Co
¬Bªµ ° ²joñ¯ ¬C nj ¥«B ¥«FU q¼¯ ¬Aov« oiFT« RB
L ° ²k{ ¤±L ³M »
¦U
²kÇ«C nj ¬AovÇ« Bª]A Rn±æ ³M ³ñ®½A BU k¯A²jn°C j±i o¼wBU nj An K¦«
/SwA
/jjo£»« ²k{ ½odU RAn±U ³M »´T®« ³ »îBª]A B«A
Íà ÉÖ iÔ RÀ
à LÔ ®Ö wÔ é LÖ w)
Ò ¶nBÇMnj o¼vÇU ¥ÇµA ³Ç »îBªÇ]A BÇM S§BhÇÇ« uQ
¬±îo JA±i o¼LíU ¶nBM nj w±½ ¤± pA kíM ³M 26 ·½C 41 ¥~ ½±ñU o w RAn±U nj (1)
»ñ½ JA±i B¯Bªµ ¤Bw S µ ±ñ¼¯ ·¦L®w S µ ° k{BM ¤Bw S µ ±ñ¼¯ °B£ S µ) :k®»« ¥¯
·¦L®Çw S µ ° k{BM ¤Bw S µ k¯k«C oM B´¯C Kî nj ³ S{p o¿ °B£ S µ ° (27) SwA
éÖL w)
Ò ³M é]An B« ³`¯C oMB®M k¯Bª¯ ³T £@B¯ (k{BM»« d ¤Bw S µ ²jo«sQ »o{ jBM pA »§Bi
à Bv M×ß B½ oÒÒ iÔA °Ò Íà ÉÖ iÔ RÀ
° ¬CoÇ ¼M ÀTiA jnA±« pA »ñ½ ©µ jn±« ½A ©½jAj c¼±U (R× à ÔL Ö® wÔ
/SwA A±« RAn±U BM ¬Co B\®½A nj y¯A°o¼Q ° ²jBT ¤± oMB®M »§° ,SwA RAn±U
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 136
Ø RAn±U BM S§Bh« S
¼
e nj k¯A²jo ( Rà ×Bv Mß ×B½ oÒÒ i ÔA °Ò
ð½ BÇM ³Ç¯ SwA od«
/oLTí« ° xpnA BM Bª]A
jnA° o¼Ç |Bh{A ºAoM ³ñ®½A BM j±M ºA³
MBw»M WdM ¬±a An W½ke ½A
³ »½odU ° ¦i BU ©½jAj ¥¼~U ° ©¼T{±¯ jnAj »® ·L®] ° SwA ²k®® ³Tvi
²jBTÇ ¥XÇ« ºjAoA ³ »T«ki H®ª ° SwA ²k{ ¬Co pA pAo ½A |±~i nj
/¼±T§A »§° ³¦§A ° ;jjo£ ¨±¦í« k¯A²jo@
o¼MkU ° o¼LíU xnAq£@

SB½nj An ²B{ JA±i o¼LíU ° ²k¼wn j±i j±~
« ³M ³ñ®½A pA ²B{ ¶jBTwo
¬±a »§° k{BM w±½ BM oTz¼M jnAj ¥¼«° SwA ¤Bd{±i ° öi nB¼vM ³T{Aj
° ö£ »®d§ BM nBaB¯ ,k¯BwoM ²B{ çoî ³M An o¼LíU xnAq£ oUj°p ³ jnAj ³¦\î
HªTe nBM ½A ³ kµj»« ²kî° ©µ k½B{ ° ,k®»« »BeAki w±½ BM ³¯Ao@B{
/k® S¼§Bí °A ºjApC ° »µB®£»M R±LY ºAoM
x±£ ³M An °A nB ¬B½o] ³ joñ¯ SwA±inj °A pA ³íj ½A q½qî w±½ »§°
³ÇM »]B¼TÇeA oÇ¢½j j±M ºnBñ{±«Ao jo« °A ³ñ®½A pA ³T{m£ Ao½p ;k¯BwoM ²B{
w±Ç½ pA Sª´ÇU én ³ j±M ½A SwA±inj pA n±®« ¬±a ,j±L¯ SwA±inj
¶jBTwo j±i ° ,SwA ²jBTA ¬Ak¯p ³M ²B®£ »M ,»~h{ ¼®a k¯AkM ²B{ ° j±zM
nj ºjoÇ ¼®a ³ j±M ²jo ³]±T« An ²B{ jBTA w±½ jB½ ³M ³ S° ¬C ²B{
/Svµ ¬Ak¯p
bo{ ²B{ ºAoM »¯Ak¯p oLØ í« ¤± pA An JA±i o¼LíU ³ »«B¢®µ ½A oM ²°Àî
SwA oU©§Bî xnBMnj ¬BMo
« pA ³ »¯Ak¯p k®ªz¯Aj ½A RBÀ« ³M HíL kµj»«
/j±{»« ©µAo y½jApC ° »µB®£»M R±LY ·®¼«p Rn±æ ½A nj ° jjo£»« ¥½B«
k®ª´»« ³ »«B¢®µ ,k¯j±M ²k¯B« q]Bî JA±i o¼LíU pA ³ »¯Ak®ªz¯Aj q¼¯ °
S@BÇw Go´ SwA oUk®ªz¯Aj ¬B¯C pA joM»« ovM ¬Ak¯p nj ³ »wB®{B¯ }h{
137 o¼MkU ° o¼LíU xnAq£@
}dÇU ° ¼
dÇU ³M oØLí« ·MB¯ ½A S½±µ TiB®{ ºAoM ° ,Svz¯ k®µA±h¯
Ç½A ³M w±½ ³ j±L¯ »T]Be o¢½j ,RB´] ° ¥¦î ½A ³M ,SiAjoQ k®µA±i
/ {°n ²B{ ºAoM Ao« ¤Be é° ³ k½±¢M ²nBM°j nBñ{±«Ao ¼n
J±
í½ k¯po ·¯Bª¼ñe o¼MkU ° ³¯Bª§Bî o¼LíU ¥«Be ³ »§Be nj ²B{ ¶jBTwo
/Sn n±e ³M ¡¯nj»M ° k{ nBPvµn S®¦w fB o ³M ¬Ak¯p pA j±M
¬kÇ½j pA joM»Ç« ovM k¼«A ° ©¼M ¼M ° nBT¯A ¤Be nj ³ ²B{ SwA »´½kM
BÇM ° ,Sz£ öi ° jB{ ,k{ jnA° nA°k¼«A ° ¬Ak®i ·B¼ BM ³ j±i nAq¢T«ki
¶jBTwo ,SwA±i °A pA j±M ³T{m£ w±½ ° °A ¼M ³ An ³`¯C bo{ ºoLæ»M
¬B®hw ³M Sj ³M q¼¯ ²B{ ° k¯Bwn çoî ³M ±« ³M±« An JA±i o¼LíU |±~h«
/jAj x±£ º°
²B{ SzQ ,k{ kµA±i »d o~« nj »Q nj »Q ¤Bw Sµ :S£ °A ³ »T°
S¦« ºnAk´¢¯ ° Sñ¦ª« e ¤±Ãv« ³ »wB¼w ¨B
« ½oUtBve ºnC /k½po§
/j±{ SeAnB¯ ° Jo« Shw »@B®Tze° oLi ¼®a pA jnAj e SwA
ºA²pBU ¬B] »½±£ ±U ,jAj c¼±U °A ºAoM An ³¯Bª¼ñe o¼MkU ¬C ³ »«B¢®µ B«A
»Ç¯AoÇ¢¯ »Ç¯AkÇ¯p oLíÇ«
Ø S´Ç] pA ¤BÇe ¼Çî nj »§° kÇ{ ²k¼«j ²B{ kL§B nj
²An ° k{ ¥e °A JA±i o¼LíU ¥ñz« ³ SwA Swnj SwA ²jo Ak¼Q »æ±~h«
Ro¼e ° K\íU ±¯ ð½ »§° ,Sv¯Aj q¼¯ An Sñ¦ª« ° S¦« ºj±MB¯ pA ºo¼£±¦]
:SwA ³To£@A o An °A ºk®¯B«»M
oU©§Bî « ²B£nj ¬BMo
«° ¬B½nBMnj ·ªµ pA ³ Sv¼ »¯Ak¯p jo ½A B½C !BL\î
B½C !?joLM ovM ¬Ak¯p nj k½BM « n±z nj k®ªz¯Aj jo« ½A B½C !?SwA oU©ñ¼e °
«·T{Bª£@!?SwA ²k{ »¯Ak¯p ¤Bw ½k®a »µB®£ ° ö] ³a ³M ònqM ·MB¯ ½A
° j±M ²k«C ¬Ak¯p ³M °A ©Tn ¬Ak¯p ³M° ¨k{ ©´T« « ³ »«B½A ¬Bªµ nj :k½±£»«
,k¯B« ¬Ak¯p nj ¬B®`ªµ SwA ºk®ªz¯Aj ° nB±ñ¼¯ jo ³ °A ° ¨k{ jApC GkíM «
°A é° ³M k½BM HwBwA ° ,©®¼LM An ònqM ° ²jBí§A ± jo« ½A SwA ¨p¿ « ºAoM
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 138
° j±i SwB¼w é¯ ³M º° nB{ow ©¦î ° y½k¯An°j oñ pA H¯B¼eA° ,©® »£k¼wn

³ k{ BTz« ²pAk¯A»M ¥¦î ½A ³M ²B{ ,©½Bª¯ ²jBTwA Sñ¦ª« ° S¦« é¯ ³M
/k® RBÀ« An ¥¼ÄAowA k¯po
JA±i ¶nBMnj »¯Ak¯p oØLí« :k®®¼LM k¯j±M oT®« ³ »¯Ak®ªz¯Aj :SwA »´½kM
²B{ pA y¼M ,k¯k{ ²B£@C c¼dæ ° éB o¼LíU ½A pA ³ »«B¢®µ ,k½±£»« ³a ²B{
o¼LíU ½A Go´ ° k¯joM»Q J±
í½ k¯po »ª¦î ï±L¯ ° ¨B
« Sªî ³M ¬Ao¢½j °
»ª¦Çî ¥Bd« nj ° k¯jo »
¦U »æBi Sªî BM An ³¯Bª¼ñe o¼MkU ° K¼\î
³ »æ±~h« ·Àî ° ,»¯Ak¯p k®ªz¯Aj ° ²B{ JA±i o¼LíU pA hw B] ³ªµ
o¼MkÇU ° o¼LíÇU Ç½A ° ,k«C»Ç« ¬B¼Ç« ³ÇM SwA ²joÇ Ak¼ÇQ °A ³M S®¦w ¨B
«
²jAj nAoÇ BíÇz§ASdU An nBLiA o½Bw p°n oLiß ½oU©´« ¬A±®î ³M q¼¢¯AS¢{
° k® nBeA ¬Ak¯p pA An tB®{B¯ oØLí« ½A ²B{ ³ k¯j±M oT®« ,¬Ak®ªz¯Aj ° ,j±M
° ©¦Çî pA j±ÇzM o£@A ° k®®¼LM ð½jq¯ pA An °A ° jjo£ ©µAo º° RBÀ« ·¦¼w°
/k®® ²jBTwA yz¯Aj
139 ²B{ ¨B¼Q
×B« ³Ô Ö¦ÒÃ wB Ò ÙMnÒ × Aß éÖ ]ß nAÖ ¤Ò ×B ¤Ô ±Ö wÔ o§A

Ö Ò ð Ô ¦ß XAÒ Ö ¤Ò ×B °Ò
Ú ³Ô ÒÄ×B] FÒØ ¦Ò ³â Mß æâ ±Ö ÔTÖÄA ð
B× « ¤Ò B× (5å) o¦ Õ â îÒ Ú µß kß ¼ÒÖ ñ Mß èØ nÒ ¬Ú Aß Ú vÔ Ò kß Ö½AÒ Ò íÚÖ Ò çâ À
Ø §A ¸ß ±Ò vÖ Ù®§A ¤Ô B× M
Ö «ß ³ß ¼ÒÖ ¦îÒ ×B® ªÖ ¦ß îÒ ×B« ³Øß ¦ß§ xÒ ×Be Ö Ò ¦Ô ³â vÖß Ò¯ Ö îÒ Ò wÔ ±Ö ½Ô Ú ÔUjÖ °Ò ×An Öl Aß Ô
Ú ñ LÖÔ iÒ
Û ¡AÖ }
³Ô Ø¯Aß °Ò ³â vÖß Ò¯ Ö îÒ ³Ô ÔUjÖ °Ò ×An BÒ¯ÒA Ò Ò dÒ ~ Ö eÒ ¬Ò ¸AÐ Ö q½q
ß íÒ Ö§A ¹Ô ÒÄ oÒ «AÖ SÒß § ×B ¾à ±Ö wÔ
â vÖ Ò ¿× ³Ô Ø¦§A ¬Ú ÒA °Ò K
kÒ ¼ÒÖ
ºk ß ¼ÒÖ Ö§B Mß ³Ô ®Ö iÔ ÒA nÖ Ò æØ â ÒA ©ÒÒ ¦íÖ ¼Ò §ß ð
Ò §ß ×l (51) ×Ø Ò Xß Ò
Ò â jß B ~§A
©Ò eß nÒ ×B« ¿×Ø Aß ¾ß ± v§ Ò «×Ø ¸Ò Ò uÖ
Û Bß M Õ¸ nB Ò Ú®§A ¬Ú Aß Ï» â Ö Ò¯ ¾º Ô oÙ ÒMÔA ×B« ° (52) Ò ®Äß ×B òAÖ
(53) oe â nÒ nÕ ±ÔÖ Ò èâ Ø nÒ ¬Ú Aáß èâ Ø nÒ
³Ç »TÇ° uQ k½n°B¼ÇM Ç« n±e ³M An w±½ :S£ ²B{ ° :³ª]oU
S
¼
e toPM °A pA ° jo£oM ²B{ jq¯ :S£ k«C w±½ jq¯ ²B{ ¶jBTwo
³M « nB£jn°oQ Hí ?Sv¼a k¯k½oM An j±i ºB´Twj ³ »¯A±¯BM ¤Be
ºAoM ³ »«B¢®µ Bª{ ·~ S£ ¬A±¯BM ³M ²B{ (5å) SwA ²B£@C ¬B¯C k¼@
³¯±£_¼Çµ BÇ« B{Be :k®T£ ?Sv¼a k½jo ²j°Ao« °A BM w±½ ¬k¯Aq§
nBñ{C »M±i ³M e ¬±®@A :S£ q½qî º±¯BM ,©½nAk¯ ïAow °A nj ºkM
¬C ºAoM ½A (51) SwA ¬B½±¢TwAn pA °A ° ©¯Aq¦M An °A ©TwA±i « ,k{
k¼ k¯°Aki ³ñ®½A ° ,¨joñ¯ S¯B¼i º° ³M °A JB¼ nj «k¯AkM ³ SwA
³ÄoLU ²B®£ pA An Tz½±i « ° (52) k¯Bwn»ª¯ kµ ³M An ¬AnBñT¯B¼i
»T° o¢« kµj»« ¬B«o ºkM ³M »¦¼i yow u¯ H®¼
½ Ao½p ,©®»ª¯
° ²k¯poÇ«C Ç« nB£jn°oQ HªTe ,k½Bª¯ ºo¼¢Twj ¨nB£jn°oQ Sªen ³@
(53) SwA ©¼en
²B{ ¨B¼Q
Ç½jn nj ³Ç »wB®{BÇ¯ »Ç¯AkÇ¯p joÇ ð½ k®¼M»Ç« ³Ç ²B{ SwA »í¼L
¬B¢½An ³M y½±i ©¦î ·\®Qow BM An °A ¥ñz« Sv¼¯ nBMnj nA±i²o¼] ¬Ak®ªz¯Aj
k{±PM ©za °A RBÀ« pA k¯A±U»ª¯ ,jo ¥e ºjB« SwA±inj ³¯±£_¼µ ¬°kM °
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 140
KwB®Ç« S®¦Çw ¨B
« BM Tn w±½ RBÀ« ³M xj±i ¬Bª£ ³M ¬±a »§°
w±½ ºAoM |±~h« ¶k®½Bª¯ w±U ºq¼«C SLd« ¨B¼Q HíL °n ½A pA Sv¼¯
° k®»Ç« ¨ÀÇîA º° RBÀÇ« ³ÇM An j±Çi ·ÀÇî ¨B¼ÇQ ªÇ ° ,kTwo»ÇÇ«
/kL¦»« n±e ³M An w±½ ³¦¼w°@½kM
° ,k½Bª¯»Ç« RBÀÇ« J±
í½ k¯po BM ¬Ak®i ° öi ·B¼ BM ²B{ ¶jBTwo
An BªÇ{ ³Ç kÇ¯nAj An ³ÀÇî ¤Bª H~h{ ¬±½Bªµ Roe»¦îA :k®»« ¨ÀîA
° ©® ïÀMA Bª{ ³M An ³¯B±¦« RAl ·Àî ½A ³ k¯A²jAj ¬B«o « ³M ° ,k®®¼LM
n±Çe ³ÇM k½A²k{ éA° ²B{ |±~h« ³]±U jn±« ³ Bª{ :k¯A²j±«o H®ª
/©{BM JBn S«pÀ« nj »½Bª®µA n ºAoM « ° ,k½°oM
jAoÇA ºAoÇM ²B{ |±~h« ·Àî nBÁ ° ¨B¼Q n± ½A ³ SwAk¼Q ³T£@B¯
¬BLeBæ ³M ¬k{ ð½jq¯ ºAoM ³ ºjBî ¨jo« ,SwA yhMRov« ²pAk¯A»M ºjBî
³Ç An kÇ«C y¼Q n± ½A k¯±{»« WØLzT« ¡¯o¼¯ ³¯±£ nAqµ ³M ònqM RB«B
«
³M ºAoM ° k®¯Aj»« »£nqM nBhTA j±i ºAoM j±{ °o{ ²B{ o pA ³Àî nBÁ
/k®wB®{»ª¯ BQ pA Swj Tn n±e
nBTÇ¯A °A oÇñ ºk®¦M ° u¯ Sªî pA ³ñ¯B®a J±
í½ ·¯Apo k¯po »§°
,jo oñzU ºjov¯±i BM ° ºjBî n± ³M °A ·Àî nBÁ ° ²B{ ¨B¼Q pA , Sn»«
©µ k½B{ ° |±~h« ¶jBTwo ³a oµ ° ,j±ª¯ B®T«A G Øk] n±e ³M Tn pA »§°
/k®To¢¯ SLX« ·\¼T¯ ,k¯jo nAoæA ¬B¼¯Ak¯p o½Bw
¼M y¼µB®£»M R±LY pA y¼Q ²B{ RBÀ« pA w±½ ºnAjj±i :SwA »´½kM
³M ³ ²kî ¬C jq¯ nj o¯ k®¦M w±½ ° jo jB\½A ºjB½p ºAkæ ° ow ¬B¼¯Ak¯p
/k{ oUöTd« oMAoM ½k®a k¯jo»« ÄoTeA ²jAnA S½oe
Ø
pA ¬k{ jApC ³M ° ,SwA ³Tn ¬Ak¯p ³M ²B®£»M ¨±~í« w±½ ³ SwA Swnj
½k®a °A ,jnAj ³Àî oTz¼M j±i S¼X¼e ° o{ ³M »§° ,SwA k®« ³Àî ¬Ak¯p
¼¦ñUÀM n± ³M »µB®£»M ö] ³M
³ñ¦M »µB®£ ³¯±£_¼µ ¬°kM SwA ¤Bw
141 ²B{ ¨B¼Q
pA y¼Q kµA±i»ª¯ °A ,SwA ²k{ ³TiB®{ ©´T« jo ð½ ¬A±®î ³M° ²k{ »¯Ak¯p
jnAk¯ ¥¼« °A ,jjo£ ZnBi ¬Ak¯p pA º° »®«Ak@BQ R±LY ° o«A S
¼
e ¬k{ {°n
kµA±i»« ³ñ¦M ,j±{ °oM°n oØLí« ºBª¦î ° ¬B½nBMnj ° ²B{ BM ³¯Bª´T« ·B¼ BM
¬Ak¯p ³M »@BQ ö] ³M °A ³ jjo£ {°n S¦« ¶k¯p jAoA ° ¬B½nBMnj ° ²B{ ºAoM
¬Ak¯p pA oUk®¦Mow ° oUöTd« º° »µB®£»M R±LY pA uQ kµA±i»« ° SwA ³Tn
¶o´Ça BÇM Ç½A oM ²°Àî ³ñ¦M ³¯Bª¼ñe ° ³¯Bª§Bî ·B¼BM B´®U ³¯ ° ,j±{ ZnBi
/k® RBÀ« ²B{ BM ³¯B«±~í«
¤B ªÇ
Ø îÔ °A n±Çz nj ³ k¯Bª´M ²B{ ³M SwA±i»« ©µ ½A oM ²°Àî k½B{
,k®z Ô»« An S§Akî ° e j±i ºB´ª¯Bi t±µ ° j±i ¶jAnA ° ¥¼« ³M S«±ñe
¬B£j±§C ° ¬AnBñµB®£ °A Sñ¦ª« nj ° ,k¯nAj»« A°n ©Tw ° ©¦ ²B®£»M jAoA oM °
/k¯oM»« ovM ¬Ak¯p nj ¬Bñ¼¯ ° ¬B@BQ ° BíB nj
¬k{ {°n pA ¥L « :S£ |±~h« ¶jBTwo ³M nA±£nqM w±½ °n ½A pA
jnAj »§° ³Àî « ³M SLv¯ ²B{ o£@A ¨±{»ª¯ (1) ZnBi ¬Ak¯p pA o«A S
¼
e
ºB´TÇwj »h½nBU ¬B\¼µoQ ·v¦] ¬C nj ³ »¯A±¯BM pA S
¼
e z ºAoM ±¢M
× Aß éÖ ]ß nAÖ ¤Ò ×B j±{ ²B£@C « nB éA° pA BU jn°C ¥ªî ³M »½±]pBM k¯k½oM An j±i
/ Ú vÔ Ò kß ½Ö ÒA Ò íÖ Ú Ò çâ À
Ø §A ¸ß ±Ò vÖ ®Ù §A ¤Ô ×BM ×B« ³Ô Ö¦ÃÒ wB
Ö Ò ð
Ò MÙ nÒ
³½B« ³ñ®½A BM q½qî ovªµ pA B\®½A nj w±½ ³ SwA ²kz¯ o@l ©½o ¬Co nj
¬AkÇ¯p nj ³ º° ovªµ pA ¼®`ªµ ° ,k{BM ²joM »«B¯ SwA ²j±M ³®T ¥æA °
/k{BM ²jo ºo@l SwA ³T{Aj S§Bij w±½ Tn
SLv¯ ³ SwA ²k{ WîBM º° ºjoª¯A±] ° S@A q¯ ° JjA ©µ B\®½A nj k½B{
¬±a ,k® R±ñw k¯A²j±M w±½ Sªí¯ »§° ° SwoQow ºp°n ³ °j ¬C ³M
15 ° 14 ·½C 41 ¥~ ½±ñU o w nj ³ñ¦M ,Sv¼¯ ºoLi w±½ B®T«A ½A pA RAn±U nj (1)
/k«C °A ° k¼L¦ n±e ³M ¬Ak¯p pA An w±½ j±i JA±i o¼LíU ºAoM ¬±îo :k½±£»«
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 142
²j±§C º±¯BM ³ñ®½A ³¯ ,j±{ SMBY xj±i »®«Ak@BQ ³ SwA ½A º° »¦æA n±®«
° joª¯A±] w±½ S´] ½A pA ,k®woM RApB\« ³M ° k¯±{ A±wn xovªµ °
BM RBÀ« ¼§°A nj q½qî fB nj y¼Q ¤Bw k®a ³ »¯A±¯BM :S£
S{m£oQ
SwA ½A S
¼
e z ²An ° k®µB£@C « ¤Be é° pA k¯k½oM An j±i ºB´Twj «
/j±zM »UB
¼
dU é¦« ¬A±®î ³M ¬B¯C pA ³@
»wnjAj ·v¦]
·¼ ð½ oØLí« k®ªz¯Aj ½A Tn ¬Ak¯p S¦î :j±®{»« ²pBU k½B{ ³ ²B{
²joM»Ç« oÇvM q½qî fB nj J±
í½ k¯po ³ y¼Q ¤Bw ½k®a ° ,²j±M »
zî
k½B{ ³ °A SwA ³Tw±¼Q ±° ³M »
zî k®U RB¯B½o] °A ° q½qî º±¯BM ¼M SwA
,SwA ²j±M q½qî ¶j±§C ©¯Bi ¬Ap±w zî ,RB¯B½o] ½A ·ªµ ·½B« :j±®{»« ²pBU
²jo ¼
dU ºBB
U w±½ ³ñ®½A pA ³T{m£ ° ,k½C»« oM ºoTz¼M ¼
dU jkænj
Ak¼ÇQ ºoTz¼M ·Àî HíL jnAj Sñ¦ª« oM ³ ºA³¼§Bî SwB½n o¯ pA ²B{ SwA
,²k{ éA° »YjA±e ³a S®¦w ¨B
« ³M jAoA ½oTñ½jq¯ o pA k¯AkM ³ k®»«
»¢TÇvM S«±ñe ²B¢Twj S¼X¼e ° °oMC BM ke ³a BU SwA ²k{ éA° ³`¯C °
?jnAj
³ »¯A±¯BM pA »ñ½ ³TL§A ,jo njBæ An o¯ jn±« ¬A±¯BM nBeA n±Twj °n ½A pA
°A pA »«B¯ Hd½oæ w±½ ³ñ®½A BM ,j±M q½qî º±¯BM k{ njBæ xnBeA n±Twj
©´T« ¬A±®î ³M k½BM SwA ²j±M B½B ·ªµ »¦æA WîBM°A ¬±a »§° ,j±M ²joL¯
/j±{ »½±]pBM ° nBeA
²nBM°j y¼Q ¤Bw k®a »
zî ºB½B k®¼M»« ³ q½qî ovªµ :SwA »´½kM
° ²k¼®{ Bµq¼a RB¯B½o] ¬C pA S®¦w ¨B
« oU©´« ¬C pA ° ²jBTA B´¯BMp ow oM
¬AkÇ¯p ³M An w±½ °A ,j±{»« SeAnB¯ Shw k® »wnoM An K¦« jnAj ¥¼«
k®ñ¯ S½Aow oU¿BM ºBµB] ³M ° ,kT¼¯ B´¯BMp ow oM »
zî ºB½B ¬C BU SiAk¯A
143 »wnjAj ·v¦]
³ÇM ©Çµ ° ²jBTÇA B´¯BMpoÇw oM B½B ¬C ©µ°A n±®« uñî ³M k®¼M»« ³ ¿Be
k¯A±U»« ²nBa ³a »§° ,jjo£»« ¬Ao¢¯ ²pAk¯A»M SwA ²jo S½Aow oU¿BM ºBµB]
?k®ñM
yTzQ j±{»« nBeA »ªwn »½±]pBM ·v¦] ³M ³ »«B¢®µ :SwA ©¦v«
,Sv¼¯ ºA²jAnA n±z nj °A ¶jAnA pA oU¿BM ³ »wB¼w ¨B
« ½oU»§Bî Ao½p ,jpo§»«
ö\« º±¯BM ° jnAjoM ²joQ y¼Q ¤Bw k®a ºB½B S
¼
e pA SwA ³To£ ©¼ª~U
kµA±i °A¶nBMnj »ª¼ª~U ³a j±{ ²B£@C º° »£j±§C ° ²B®£ pA ²B{ o£@A ³ k¯Aj»ª¯
o¢½j ,j±{ SMBY »ªwn ¨B
« ½oTwBve nj ©¯Bi ö] o£@A ³T{m£ B´®½A pA ,So£@
° xoî pA ²nBLñ½ ° ,kµj»« Swj pA An Rqî ° ¨B
« ° S¼X¼e ° °oMC ³ªµ ¬C
/k®»« ±
w ¤À] ° Sªî
° ³ª@Bd« ·v¦] nj ³ »T° BU k{ ïÀMA °A ³M »ªwn nBeA ³ »«B¢®µ pA
¼XÇ Çzî oÇM nk
Ça ° kÇ¯AnmÇ£ An »h¦U RBîBw ³a Sz£ oBe »wnjAj
»TÇeAnB¯ ½A pA q¼¯ o~« q½qî ³TL§A ,k¯Aj»« Aki ?jBTwo ½o¯ ²j±§C {Bî°
³ª§ °A º°oMC ³M ±¯BM S¼«o\«
Ø R±LY ³ñ®½A oM ²°Àî Ao½p ,SwA ²j±L¯ ²o´M»M
n±Çz k®ªÇz¯Aj ÇMA±¯ pA ³ ²B®¢¼M w±½ ¬jo ¬Ak¯p nj ©µ °A j±i ,k¯p»«
ºq½qî ¨B
« pA ±
w ° ¤qî ¤BªTeA ° ,SwA ³T{Aj S§Bij SwA oUk®ªz¯Aj
/j°n»«°A ¶nBMnj
o~®« ³ª@Bd« oñ pA An ²B{ k®¯A±TM ³ Sv¼¯ nk
¯C ±¯BM ° q½qî Rnk
k½BM ° ,k®µj ¥¼ñzU j±i ¥¼« ³M B½ k¯pAk®¼M o¼iFU An »wnjAj ·v¦] B½ ,k®®@
pAn ½A º°n pA ²joQ ³ SwA ²jo ²jAnA H~h{ °A ° ,k®{BM ²B{ ¶jAnA ©¼¦vU HªTe
º° ovªµ ° ±¯BM ºAoM ³ »MAoA ° »TeAnB¯ ·ªµ BM S´] ½A pA ,jnAjoM ©´L«
²B£jAj nj no
« é±« nj ,j±M ²k{ nBeA ©´T« ¬A±®î ³M ³ ©¯Bi ,j±M ²k{ jB\½A
/k{ oBe
tBveA y½±i nBeA pA ºj°ke BU ³ q¼¯ ²k½oM Swj ¬A±¯BM :SwA »´½kM
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 144
An »wnjAj ° ³ª@Bd« nB ³ Sv¼¯ ¨±¦í« Swnj ,k¯k{ oBe k®®»« »TeAnB¯
Ç½A nAj²k´î n±z ·LUn»§Bî RB º° ¬B«o ³M B½ So£ ²k´î ³M ²B{ j±i
¨±¦í« ° , (1)jo»« RnB¯
S®¦w ¨B
« ° k¯j±M tBve ° ©´« »wnjAj
jApC »aB{BªU ° oLh« ³¯±£oµ j°n° B½ SwA ²j±M ³¯B«od« ,³ª@Bd« ³ Sv¼¯
° w±Ç½ ºBB
U L ³ SwA ½A ©¦v« nk ,SwA ²j±M ³aoµ ,SwA ²j±M
»¯A±¯BM pA »½±]pBM ° ,k½jo£ ¥¼ñzU »¯Ak¯p w±½ JB¼ nj ²B£jAj ²B{ ¬B«o
/k{ °o{ k¯j±M ²k½oM An j±i ºB´Twj y¼Q ¤Bw k®a »h½nBU ·v¦] ¬C nj ³@
pA B½ ,k{»« »½±]pBM ³¯B«od« ° ³¯B£@Ak] ð½ oµ pA ³ Sv¼¯ ¨±¦í« Swnj
¤AÆw ¬A±¯BM pA j±M ³a oµ ;k«C»« ¥ªî ³M ¼
dU »íª] ³Twj n± ³M ¬B¯C ·ªµ
³M »YjA±e q½qî »æB~TiA fB nj w±½ ° Bª{ ¼M ³ y¼Q ¤Bw ½k®a :k{
»«B¢®µ k¼µkM c¼±U Swnj ?Sv¼a B½B ¬C S
¼
e ,SwA ³Tw±¼Q ±°
Ú ñ ÔLÖ iÒ ×B« kÇ«C y¼ÇQ »¯B½oÇ] ³a k¼¯Aq¦M An w±½ k¼TwA±i»« Bª{ ³@
Öl Aß Ô
nj »£j±§C ° ö] ³¯±£ _¼µ B½C ³ k¼® {°n H®ª ° ³â vÖß ¯Ò Ö îÒ
Ò wÔ ±Ö ½Ô Ú UÔ jÖ °A
Ò n×
?³¯ B½k½nAj ïAow w±½
BUA ³M ³ªµ k{BM ¬B¯C JA±] nj ³ »ÀTiA ½oTª ¬°kM j±´í« ¬A±¯BM
©¼®»« K\íU ÂæA ° ©½nAk¯ ïAow w±½ nj »£j±§C ° ºkM ³¯±£ _¼µ B« :k®T£@
!?k¼®»« B« pA ³ SwA »§AÆw ³a ½A »@BQ ° º±
U ³ªv\« ½A ³M SLv¯ ³@
nj B½ kµkM »@BQB¯ ° ºkM SLv¯ »¯BªwC ·T{o ½A ³M »v SwA ñª« o¢«
!?j±{ ¬Bª£kM º° e
w±½ k¼TwA±i »T°) ³ ³¦ª] ½A JA±] nj ³ SwA ²kz¯ o@l B\®½A nj
Ò wÔ ±Ö Ô½ Ú ÔUjÖ °×Ò An ÖlAß ÔÚ ñÔLÖ iÒ ×B« ¤Ò ×B :SwA ²kÇ«C ¬Co nj (1)
²BÇ{ j±Çi jnAj ¤BªTÇeA ³â vÖß Ò¯ Ö îÒ
pA ²B{ ³M ywoQ ¬jAj SLv¯ ° k®{BM ²k¼woQ RB °A ¬B«o ³M SwA ñª« ° k{BM ²k¼woQ
â XAÖ «Ö
/k{BM ¹Ò Ò® ½kÒ Ô â ¿A Ò ÒM JBM
145 g¦U AoTîA
k¯A²jo AoTîA k½B{ ,³¯ B½ k¯A²jo AoTîA j±i k~ ¾±w ³M ¬A±¯BM (k¼¯Aq¦M An
° kÇ¯A²j±ªÇ¯ ºnAjj±Çi SªÇv Ç½A JA±] pA ©µ k½B{ ° ,SwA ²kz¯ o@l °
±Mo« ³`¯C
° k¯BªM ¨±Tñ« SwA ²j±M ¬B¯C j±i ³M é]An ³`¯C :k¯A³TwA±i
·
MBÇw ³¯±£ _¼µ ³ k®¯AkM ¬Ao¢½j ° ²B{ ° j±{ {°n Â«B SwA w±½ ³M
/k¯nAk¯ ïAow º° nj »½±w
¬A±¯BM ½A jq¯ nj J±
í½ ºBL½p k¯po ³ »
¼ªî S¼M±Ld« :S£ ¬A±TM k½B{
¬A±¯BM ½A Ao½p ,SwA ²j±L¯ o¼YFU»M º° »µB®£»M ° »@BQ ³M »µA±£ ½A nj S{Aj
BU °A zî ³ k¯k{ w±½ J°m\« ºn± ³M ¬B\¼µoQ »¯Bª´« ·v¦] ¬C nj
²nBM°j ¬A±¯BM ±zí« ¨B¯ ¤Bw ½k®a pA uQ ³ ¬±®@A ,jo l±¯ ¬B¯C b°n BªîA
° ²kÇ{ k½k\ÇU ¬BÇ¯C b°n nj ¬Ap±w zî ¬C ¶oBi SwA ²jBTA B´¯BMp ow oM
,k®½Bª¯ ºnAjj±i º±
U ° »@BQ ³M »µA±£ pA j±i ¤j q½qî ³M SLv¯ k®¯A±U»ª¯
±¯BM ¬C ³M SLv¯ k®T{Aj zî ½A nj q½qî ovªµ BM ³ »TMBn Bd§ pA ©µ k½B{
¬AkÇ¯p ³ÇM ö] ¬°kM An ¬B¯C ±zí« ²j±§C º±¯BM ½A Aoa ³ k¯A²j±M @B®L
w±½ »@BQ ³M c½oæ »µA±£ ½A nj ©µ S¼¯BL~î ° SMBn ½A ° ,SwA ³TiAk¯A
½A ° ,j±{»« SMBY ±¯BM ¬C ²B®£ w±½ »µB®£»M R±LY BM Ao½p SwA ³T{Aj o¼YFU
nj ,k¯o¼¢M A°oQ»M ° ö\« ©¯Bi ½A pA An j±i ¨B
T¯A ³ SwA ¬A±¯BM ½A J±¦«
¬A±®î ³M ° k¯j±M o~« ¬A±¯BM ½oUS¼~h{ BM ½jn nj ³ ¬A±¯BM ½A ¤Be oµ
¤Bª BM »h½nBU »wnjAj ½A nj ° »ªwn ¨B
« ½A nj k¯j±M ²k{ nBeA é¦«
×B« ³ß Ø¦× §ß xÒ ×Be Ö
Ò ¦Ô /kÇ¯jAj w±½ »µB®£»M ³M »µA±£k½k{ k¼@FU BM ° SeAoæ
/¾à ± wÔ Ö «ß ³ß ¼ÒÖ ¦îÒ ×B® ªÖ ¦ß îÒ
g¦U AoTîA
JA±] pA uQ k½BM ,SwA SeAnB¯ Â«B »e°n S§Be o¯ pA ³ q½qî ©¯Bi
k®a ³ ºk®U »
zî ºB½B ¬C nj B½C ³ kµkM JA±] ¤AÆw ½A ³M ¬A±¯BM ¬C
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 146
B½C ° ,²j±M o Äk pA »£j±§C ° ö] SwA ²j±M w±½ ° Bª{ ¼M y¼Q ¤Bw
?»¯Aj»« ²B®£»M An °A B½ »®»« ©´T« ²B®£ ³M An J±
í½ k¯po
,jnAjoM ²joQ Bªí« ½A pA SwA ³To£ ©¼ª~U ²B{ }h{ ³ k¯Aj»« ©¯Bi ½A
»oÇ pA ° ,jjo£Shw RApB\« WîBM SwA ñª« »½AoTA ° ï°nj ³¯±£oµ °
° ²k{ éA° o«A
ß ½A oMAoM nj ,k¯jAj »µA±£ w±½ »@BQ ³M Hd½oæ ©µ ¬A±¯BM ½A
¬A±U »« ³a S
¼
e z ³M ²B{ ºk] ©¼ª~U oMAoM nj ° c½oæ RjB´{ ½A
?jo@
S´Ç] pA ºk½kÇ{ ¬B\¼Çµ ³Ç »§BÇe nj ° SiBM An j±i ²nBLñ½ B\®½A nj
³Ç »§BÇe nj ° ,²kÇ«C k½kQ º° nj nB SLBî pA ³z½k¯A ° »£k®«o{ »TeAnB¯
Çe ¬±®@A :S£ ¬Apo§ »½Akæ BM ,j±M ²k½oQ y¢¯n ° ²k{ yíUo« yMB~îA
} Ö eÒ ¬Ò ¸Ð Ö ÒA Sz£ ¬B½Bª¯ j±M ¨±Tñ« B´§Bw ³ »T
¼
e ° ,k{ nBñ{C ²joQ»M
Ò dÒ ~
ºnC (1)?jo ©¯A±U»« ³a g¦U AoTîA q] ²k{ nBñ{C S
¼
e oMAoM nj « ° Ò Û ¡AÖ
Ø ° @BQ ¬A±] ½A zî ³M B´§Bw «
¬C yUC ³M p°n ° K{ ° ,¨j±M nBTo£ Jm´«
R±Çîj j±ÇipA To£ ¨B ³M An °A ° ²k{ ¨BªU ©TB o¢½j ³ñ®½ABU ©Ti±w»«
° @BQ °A ° ,SwA « pA ²B®£ ° ¨j±M ²j±§C « ºnC ,jo B®T«A Rk{ ³M °A ° ¨jo@
Ö îÒ ³Ô UÔ jÖ °Ò ×An BÒ¯ÒA SwA ³TÇn ¬AkÇ¯p ³M ²B®£»M :³ k½±£»« SwAn ° SwA ²B®£»M
/ ×Ø Ò Xß Ò ³Ô ¯Ø Aß °Ò ³â vÖß ¯Ò
Ò â jß B ~§A
AoTîA oMAoM nj ° S
¼
e z ³M ²B{ ©¼ª~U oMAoM nj ³ñ®½A pA ³T{m£ k½B{
AoTÇîA Ç½A nj ©Çµ w±Ç½ ³ÇM °A oBÇi ¦íU ,k® AoTîA j±M nBaB¯ ¬A±¯BM
³ »h½nBU ·ª@Bd« ° »wnjAj ° ²k{ q½qî ovªµ ° ¬A±¯BM pA ³ »UB¼dU pA RAn±U nj (1)
° w±½ »@BQ ³M q½qî ©¯Bi nAoA ° w±½ »@BQ ³M ¬A±¯BM AoTîA ° k{ ¨B\¯A ²B{ o¯ o½p
jn±« k®a B½ ð½ ©µ ½A ° ,SwA ²kz¯ ºo@l tBve K§B« ½A pA ð½ _¼µ pA ,j±i »£j±§C
/w±½ ·~ nj SwA RAn±U ° ¬Co ÀTiA jnA±« pA
147 AoTîA S¦î
oÇvM ¬AkÇ¯p nj j±ÇM ¤Bw k®a w±½ ³ SwA Swnj ,SwA ²j±L¯ S§Bij»M
²B¢U±¦i ³ñ¦M ,k{»ª¯ ±d« ±¯BM o¯ pA ²B£ _¼µ °A »U±ñ¦« ·B¼ »§° ,joM»«
° ±¦Ç º° fBÇ nj oÇ¢½j »¯Bí® ²B« ¬C ³ñ®½A pA ° ,j±M w±½ ¤q®« °A ¤j
³M j±i º°oMC e ºAoM ° nAoA ©ñe ³M »§° ,j±M SeAnB¯ jo»ª¯ J°o
nj ¥¼ÄAowA k¯po ³M °A ·Àî k½B{ S´] ½A pA ,j±M ²k{ »An °A ¬jo ¬Ak¯p
»Thw ° »h¦U ·ªµ BM nBñµB®£ º±¯BM ¤Be oµ nj ,SwA ³T{Aj o¼YFU AoTîA ½A
/jo AoTîA j±i ²B®£ ³M S{Aj xovªµ ° °A ºAoM ³@
(1)AoTîA S¦î
¬F{ ³ ¬B®a ° jo »½BQ ° Swj ²k{A±wn° ²jn±i Svñ{ º±¯BM B\®½A nj
°A ,jo S¦î o@l j±i AoTîA ½A ºAoM Sw°A k®¯B« ¶j±«pC ° ²jo nB ¬A±¯BM
/j±M S¦î °j ³M ¨jo « ³ ºnA±£@B¯ AoTîA ½A :S£ c½oæ nAoA ½A pA uQ
³Ç SwA 53 ° 52 ·Ç½C o¼v ÇU ²kÇ{ ¬B¼ÇM (AoTÇîA S¦Çî) ¬A±®Çî SdU ³ Sªv ½A (1)
¬Ú Aß Ï»Ö Ô oÙ ÒMÔA ×B« ° (52) Ò® Äß ×BòAÖ kÒ ¼ÒÖ ºk
â Ò¯ ¾º ß ¼ÒÖ Ö§BMß ³Ô Ö® iÔ ÒA nÖ Ò æÒ
â vÖ Ò ¿× ³Ò Ø¦§A ¬Ú ÒA °Ò K Ø â A ©ÒÒ ¦íÖ ¼Ò ß§ ð
Ò ß§×l :k½B«o»«
Õ â nÒ nÕ ±ÔÖ Ò èØ â nÒ ¬Ú Aß èØ â nß ©Ò eß nÒ ×B« ¿×Ø Aß ¾±v§

²jAj c¼±U T« nj ³ »®í« ½ A ° (53) oe Ò «×Ø ¸Ò Ò uÖ
Û Bß M Õ¸ nB Ò Ú®§A
»§° ,SwA ¤±L ° ©´ ¥MB » ¦ñU _¼µ ¬°kM ° nB£pBw Â«B RB½C ©¯ ° ¨À B¼w BM k{
w±½ :SwA ¼®a ¬C o½kU k¯A³T £ ° k¯A³Tv¯Aj w±½ ¨À pA An ³½C °j ½A ¬Aov « oTz¼M
,¨jo »wnjAj ° ¼dU SwA±i nj ° ¨kz¯ ZnBi ¬Ak¯p pA ²B{ ¶jAnA ÀioM « ³ñ®½A :S £@
³ j±M ½A ºAoM ° ,¨joñ¯ S¯B¼i º° ³M °A JB¼ nj « :k¯AkM q½qî B½ ²B{ ³ j±M ½A ºAoM
,u ¯ Ao½p ©®»ª¯ ³ÄoLU An j±i u ¯ « ° (52) k¯Bwn»ª¯ ³\¼T¯ ³M An ¬B®ÄBi oñ« k¯°Aki
« nB£jn°oQ ¬±a ,k® ©eoU ¨nB£jn°oQ ³ ²B¢¯C o¢« kµj»« ¬B«o ºkM ³M ¬A°Ao An ¬Bv¯A
/(53) SwA ©¼en ° ²B®£ ¶k®zhM HªTe
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 148
º° ³ÇM yMB¼Ç nj Ç« k¯AkM SwA ¬Ak¯p nj ¬±®@A ³ w±½ ³ñ®½A Ç ¤°AØ
,¨j±ª®¯ ©´T« An °A « ,k® Bj j±i pA ³ j±L¯ B\®½A ³ñ®½A BM ° ,¨joñ¯ S¯B¼i
º° ³ÇM SLdÇ« nj « :k¯AkM °A BU ¨jAj RjB´{ °A »½±¢TwA n ° »@BQ ³M ³ñ¦M
»®hw é±« ½oTñ½nBM nj »Te °A ow SzQ ¨±{»ª¯ »An ° ,©Tvµ »ª¼ªæ
ß ¼ÒÖ Ö§B Mß ³Ô ®Ö iÔ ÒA nÖ Ò æØ â ÒA ©ÒÒ ¦íÖ ¼Ò §ß ð

/K Ò §ß ×l ©½±¢M S
¼
e Ài oM
J±
í½ joª¯A±] k¯po ·Bî BU jo o@l w±½ JB¼ nj An S¦î ½A k½B{
k¼íM °A k®¯B« »¯B¯p oñÒ« pA ½A ° k®ñ¯ RApB\« ºBB
U °A ¶nBMnj ³ jq¼¢¯AoM An
/Sv¼¯

:SwA j°jo« ¥¼§j k®a ³M k¯A³Tv¯Aj w±½ ¨À An ³½C °j ½A ³ ¬Aov « ºEn ½A »§°
nj ³ SwA ²k{ éA° q½qî ©¯Bi ¨À pA kíM ³¦æBÀM 53 ° 52 ³½C °j ½A ³ñ®½A Ç1 ¥¼§j
B¼w ºoµB Kve ³M ° ×Ø Ò Xß Ò ³Ô ¯Ø Aß °Ò ³â vÖß ¯Ò Ö îÒ ³Ô UÔ jÖ °×Ò AnÒB¯ÒA Ò
Ò â jß B~§A Û ¡AÖ } Ö eÒ ¬Ò ¸ÒÐ Ö A :S £ 51 ·½C
Ò dÒ ~
SwA q½qî ovªµ ¨À ³M ±Mo« Â«B 53 ° 52 ³½C°j oiC BU ³Ô Ö® iÔ ÒA nÖ Ò æÒ
Ø â A ©ÒÒ ¦íÖ ¼Ò §ß ð
Ò ß§×l RnBLî ¨À@
Û ¡AÖ }
¬B¼M T« nj ³ ¬B®a Ò Ö eÒ ¬Ò ¸ÒÐ Ö A :S £ ³ SwA ±¯BM AoTîA ½A S¦î ¬B¼M ¨B« nj °
Ò dÒ ~
/SwA ²k{
Û ¡AÖ }
nj ³ª@Bd« u¦\« nj ³½C oiC BU Ò Ö eÒ ¬Ò ¸ÒÐ Ö A :S £ ³ ±¯BM ¨À ½A ³ñ®½A Ç2 ¥¼§j
Ò dÒ ~
©ÒÒ ¦íÖ ¼Ò ß§ ð
Ò ß§×l RnBLî ¬A±U»ª¯ ° ,j±M ¬Ak¯p nj w±½ S° ¬C ° SwA ²k{ njBæ ²B{ n±e
ß ¼ÒÖ Ö§BMß ³Ô Ö® iÔ ÒA nÖ Ò æÒ
SwA ²k{ o@l q½qî º±¯BM ¨À pA kíM ³¦æBÀM ³ An 53 ° 52 ·½C °j oiC BU K Øâ A
K§BÇ« jBÇ½p ¦ÇñU BÇM ³ñ®Ç½A oÇ¢« Sv¯Aj SwA ²j±M ¬Ak¯p nj é±« ¬C ³ w±½ ¨À pA
k{ ¨BªU ³ª@Bd« ³ »«B¢®µ :SwA ¼®a ¨À o½kU ©¼½±¢M ÂX« ,©½o¼¢M o½kU An ºnB¼vM
,jAj bo{ w±½ ºAoM ¬Ak¯p nj An ³ª@Bd« ¬B½o] ° Sn ¬Ak¯p ³M ºo¢½j B½ ²B{ ¶jBTwo
SwA {°n ³ ¬B®a ° 53 ° 52 ·½C °j oiC BU ³Ô Ö® iÔ ÒA nÖ Ò æÒ
Ø â A ©ÒÒ ¦íÖ ¼Ò ß§ ð
Ò ß§×l :S £ º° ³M w±½ ²B¢¯C
149 AoTîA S¦î
Ç« k¯Bwn»ªÇ¯ ³\¼T¯ ³M An ÄBi jAoA k¼ k¯°Aki ¬±a ³ñ®½A :¨°j S¦î
BM BU ¨k¼z An w±½ Tn ¬Ak¯p ·z
¯ « Ao½p /©®ñM An g¦U nAoA ½A ¨k{ nBaB¯
nj « ,»
zî k®U VjA±e ¬C pA uQ ° ,j°oM ¼M pA BµAkæ °ow °A Tn ¬Ak¯p
³z
¯ ¼ªµ ° kwn»ª¯ ³\¼T¯ ³M « oñ« ½A ³ñ®½A pA ¥B /¨±z¯ A±wn ¨jo« ¼M
»Äo«BÇ¯ ºBµ³z
Ç¯ ³a ²joQ o½p ³ ¨j±M ¥B « ;j±{»« « »½A±wn WîBM
·T{BªÇ£ BM °A jjo£»« WîBM w±½ Tn ¬Ak¯p ³ ©Tv¯Aj»ª¯ ° ,²k{ ©¼woU
k¯po ³T{Bª£ ¬C k®®¼M»« JA±i Rod¼¦îA ³ GkíM ° k® RBÀ« ²Bz®µB{
An ²BÇ{ JA±i ©µ °A ° ,k®»« »oí« k®ªz¯Aj oØLí« ð½ ¬A±®î ³M An J±
í½

/SwA n°j nB¼vM ¬Co SÀM pA ¦ñU ³ªµ ½A
³ñ®½A :j±{»« ¼®a 52 ³½C ºB®í« jjo£oM q½qî ³M o£@A ³Ô Ö® iÔ ÒA nÖ Ò ° ©Ò¦íÖ ¼Ò ß§ o¼ª : ³ñ®½A Ç3 ¥¼§j
JB¼ nj « k¯AkM q½qî ³ j±M ½A ºAoM ¨jo »wnjAj SwA±i nj ° ¨kz¯ ZnBi ¬Ak¯p pA «
j°oM ¬Ak¯p ³M w±½ ³ñ¯C pA y¼Q Ao½p ,Sv¼¯ c¼dæ »®í« ½A ° ,¨joñ¯ S¯B¼i °A ³M º°
Ö oß îÖ ÒA
ç Ô wÔ ±Ö Ô½ :S £ °n ½A pA° SwA nB@Bi ±¯BM ° SwA ²joñ¯ S¯B¼i w±½ ³ k¼ª´ q½qî
ß LÖß ¯mÒ §ß ºo
/ð â ß Ö TÒ wÖ °Ò ×Am× µ Ö îÒ
° ¨jo jn An ²B{ SwA±i nj ³ ½A :j±{»« ¼®a ¬C ºB®í« jjo£oM ²B{ ³M o¼ª o£@A °
½A ° ,¨joñ¯ S¯B¼i °A ³M º° JB¼ nj « k¯AkM ²B{ ³ j±M ½A ºAoM ¨j±ª¯ ¼dU ºBBU
° k® z An K¦« ¬Ð¿A BU j±M ²joñ¯ S¯B¼i ³M ©´T« An w±½ ²B{ ³ Ao½p Sv¼¯ c¼dæ ©µ
/²B{ ³M ³¯ SwA q½qî ³M S¯B¼i q½qî ©¯Bi BM °oz«B¯ MA°n ,³T{m£ ½A pA ,j±zM SªÚ én
An ³ª@Bd« ¬B½o] ço §BM ³ »~h{ BM ¬Ak¯p nj w±½ Sv¼¯ Swnj ³ñ®½A Ç 4 ¥¼§j
¬Ak¯p pA °n ½A pA ° j±M j±i ³ÄoLU ¨B« nj w±½ Ao½p Ï»Ö
â Ò¯ ¾º
Ô oÙ MÔÒ A ×B«°Ò :k½±¢M S £ °A ºAoM
»®íÇ« ½AoMB®M j±{ SMBY º° »µB®£»M ° jjo£ ³ÄoLU BU jo ¼dU SwA±i nj ° kz¯ ZnBi
/Ï»Ö
â Ò¯ ¾º
Ô oÙ MÔÒ A ×B«°Ò :k½±¢M SwA y½±i ¨B« nj ³ »v jnAk¯
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 150
ºAoM Sæo ½A pA ° ,j±{»« éA° S®¦w ¨B

« ·Àî jn±« ° ,k½Bª¯»« o¼LíU
Ao« y½±i pA »TªÚ ³¯±£oµ én ºAoM ° ,k®»« ²jBTwA j±i é° ¬k{ {°n
©TÇwA±i»Ç« Ç« ³ y¼Q ¤Bw ½k®a ·¼ ¶k¯°oQ ° :k¯Bz»« ³ª@Bd« ³M
³M nBaB¯ S§l ¤Bª BM »ªwn ¨B
« ½A nj « ° kTA»« ¬B½o] ³M k¯BªM ¨±Tñ«
/©®»« AoTîA j±i ²B®£@
,Sn ¬Ak¯p ³M « ·¯B®ÄBi oñ« ° k¼ oYA oM° ¨jo S¯B¼i w±½ ³M « ºnC
WîBÇM ° jAj ³\¼TÇ¯ uñî ³ÇM ³ñ¦ÇM k¯Bwo¯ kµ ³M Ao« k¼ ½A k¯°Aki »§°
/ Ò ®Äß ×B òAÖ kÒ ¼ÒÖ
ºk
â vÖ Ò ¿× ³Ò Ø¦§A ¬Ú Aß °Ò Sz£ « ±
w ° »½A±wn

:³ k¯A²jo »®í« ¼®a ¬Aov « pA »íM An B× wß ©Ú µÒ °Ò ³â Mß S Ö YÚ Ò kÖ Ò Ò§°Ò ·½C ¬±a ©®»« ¬Bª£ °
¨À pA ©µ An Ï»Ö
â Ò¯ ¾º
Ô oÙ ÒMÔA B× « °Ò ·½C °n ½A pA k{ °A é¯B« Jn
Ø ¬BµoM »§° jo ²B®£ k~ w±½
pA »íM ³ n± ¬C ×Bwß ©Ú µÒ °Ò ³â Mß S
Ö YÚ Ò kÖ Ò Ò§ °Ò ·½C ºB®í« ³ S{m£ HMBw »§° ,k¯A³Tv¯Aj w±½
/Sv¼¯ k¯A²jo ¤B¼i ¬B¯C oTz¼M ³ñ¦M ¬Aov «
q½qî ©¯Bi ¨À pA ³½C °j oiC BU ³Ô Ö® iÔ ÒA nÖ Ò æÒ
Ø â A ©ÒÒ ¦íÖ ¼Ò ß§ ð
Ò ß§×l 53 ° 52 ·½C k{ o@l ³ »¦¦î ³M uQ
4 k¦] (n±X®ª§A nk§A) o¼v U nj ° w±½ ¨À pA ³¯ SwA ³T £ »wnjAj ·v¦] nj ³ SwA o~«
° tBLî MA pA Ï»Ö
â Ò¯ ¾º ß ¼ÒÖ Ö§BMß ³Ô ®Ö iÔ ÒA nÖ Ò æÒ
Ô oÙ MÔÒ A ×B« °Ò ·½C ° K Ø â A ©ÒÒ ¦íÖ ¼Ò §ß ð
Ò §ß ×l ·½C bo{ nj 22 ° 21 |
° ºo~M ve ° c§Bæ »MA ° oMB] M©¼ñe ° ³«oñî ° ¥½m´§A »MAM ³¦§AkLî ° ð§B« M u¯A
Ð kdT« n± ³M An »L¦« ²jBT ° kµB\« ° o¼L] Mk¼íw
Ç½A K¦« ¬C ° ,k®»« ¥¯ ¤Fª§A
»wnoM ° ¼dU SwA±i nj ²B{ pA ° ¨k«B¼¯ ¬°o¼M ¬Ak¯p pA) ³ ½A :S £ w±½ :³ SwA
:S £ º° ³M ¥¼ÄoL] ²B¢¯C ,¨joñ¯ S¯B¼i º° ³M º° JB¼ nj « k¯AkM ³ j±M ¬C ºAoM (¨jo@
nj !?ºjoñ¯ S¯B¼i °A ³M ºj±z£ An nA±¦{ k®M ° ºjo ±¯BM pA To£ ¨B ³~ ³ ©µ S° ¬C
Û Mß Õ¸ n×Ò B«Ø ¸Ò Ò uÖ
/¾ß ±Ö v§B Ò Ú®§A ¬Ú Aß Ï»Ö
â Ò¯ ¾º
Ô oÙ ÒMÔA ×B«°Ò ©® »ª¯ ³ÄoLU ²B®£ pA An j±i « : S £ w±½ B\®½A
151 AoTîA S¦î
° jn°B¼M ºnmî ° /k® ¬AoL] An j±i Svñ{ ºj°ke BU ³ñ®½A ºAoM B\®½A nj
»£j±§C ºAoM »LLw ° jo n±] ° éª] An j±i oñ kµBñM ¬Ao¢½j ° ²B{ »¯Ao¢¯ pA
yow u¯ Ao½p ,©®»ª¯ ³ÄoLU ²B®£ pA An j±i « :S£ °A ,j±ª¯ ¬B¼M y½±i
Ï» Ô oÙ ÒMÔA ×B« ° kµj»« ¬B«o ºkM ³M »¦¼i An ¬Bv¯A jnAj j±]° u oµ nj ³@
â Ö Ò¯ ¾º
° ,k® S«°B
« yow u¯ oMAoM nj k¯A±U»ª¯ ¬Bv¯A ¾± v§B Ò «Ø× ¸Ò Ò uÖ
Û Mß Õ¸ nB Ò Ú®§A ¬Ú Aß
èâ Ø nÒ ©Ò eß nÒ ×B« ¿×Ø Aß k½Bª¯ jk« k¯°Aki Sªen ° § ³ñ®½A o¢« jo½mP¯ An ¬C ¬B«o
,Svµ k¯°Aki pA yzhM ° ±î k¼«A jjo£ ²B®£ ³M ²j±§C ³ »~h{ ço oM °
Ç« ° ,k®»ªÇ¯ ½nj y¯B£k®M pA An j±i Sªen ° SwA ²B®£ ¶k®zhM °A Ao½p
/ oe
â nÒ nÕ ±ÔÖ Ò èâ Ø nÒ ¬Ú Aß /kzhLM Ao« ²B®£ °A ¨nA°k¼«A
nj ºjB½p j°ke BU T£ hw n± ½A ,ö] ³M AoTîA pA kíM :SwA »´½kM
B½ j±{ o~®« RApB\« n±Twj pA °A SwA ñª« ° k®»« o¼YFU »B b°n
BM ° joª¯A±] }h{ »@B{ ³ ºjn±« nj |±~i ³M ,kµkM ¬C ¼hU ³M ºEn
/k{BM w±½ ¥X« »¯Fz§A©¼î oLª¼Q ³ñ¦M »T{m£@
ºB½B pA º° ©¼
Tv« o¯o½p ° ²B{ ¬B«o ³M ³ »UB
¼
dU ·\¼T¯ j±M ½A
·½B« ³ q½qî ©¯Bi ºAoM ³ Sv¼¯ ¨±¦í« o¢½j ,So£ ¨B\¯A y¼Q ¤Bw ½k®a
j±M ²jAj ºEn J±
í½ ²B®£»M k¯po ¬jo ¬Ak¯p ³M ³ q½qî j±i ºAoM ° j±M ³®T

,w±Ç½ ¨ÀÇ pA ³¯ SwA q½qî ovªµ ¨À pA ³½C °j ½A :³ k{ {°n MBw RB¯B¼M pA
ß îß ° ð§B« MuÒ¯AÒ ¤BX«A An ³`¯C ½AoMB®M

° ,©½o½mPM ©¼¯A±U»ª¯ B« ,k¯A³T £ ºo~M ve ° ³« oñ
HªTe :k¯A³TwA±i»« B¼TeA»M |Bh{A ½A Aoa ³ SwA ²kz¯ ¥e p±®µ B« ºAoM ¥ñz« ½A
° ,k®® »oí« nBñµB®£ ° ²j±§C ,SwA S½ozM nBhTA y¼£k¯p g½nBU ³ An nA±£nqM oLª¼Q ½A
,k¼®¼M»« ³ ºn± ½A ³M An ©½o ¬Co k½BM ³«oñî ¥¼L pA ºjAoA ³ SwA wFU ·½B« ½A
/k®® o¼v U ¬B¯Bª¦v« ºAoM
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 152
/³¯ B½ k{ no
« »UApB\«
²B£@C »wnjAj ½A pA ³ ºjAoA ·ªµ ºAoM ³ SwA ½A SwA ©¦v« ³ ºq¼a
Çzî oÇYA nj q½qÇî ©¯Bi ³ k{ {°n ²B{ }h{ ºAoM Hæ±~h« ° ,k¯k{
¥½Bw° ·ªµ ³M º° ¤Bæ° ºAoM ,SwA ³T{Aj ¥¼ÄAowA k¯po ³M SLv¯ ³ ºA²j±§C
¬C ³ñ®½A ºAoM »½A±wn ° Svñ{ pA uQ ° SwA ³To¢¯ ³\¼T¯ ° ²k{ WLzT«
»§° ,SwA ³TÇiAk¯A ¬Ak¯p ³M An w±½ kT¼¯ B´¯BMp ow oM »
zî jØ Be ºB½B
nj S§l ¤BªÇ BÇM ° ,Sz£ ©¯BÇi »½A±wn WîBM ¨B\¯Aow °A Tn ¬Ak¯p ¬Bªµ
nAoÇA j±i ö] ³M »wB¼w ¨B
« ½oUg«B{ n±e nj »ªwn ²B£jAj ½oU»§Bî
/So£ ³\¼T¯ uñî ³M j±i oñ« pA K¼UoU ½A ³M ° jo@
¨B
« KeBæ ¬B®¼z¯fB °A n±z nj Sv¯Aj ²B{ ³ñ¯C pA uQ :SwA »´½kM
k®ªz¯Aj oØLí« ½A ¬jo ¬Ak¯p nj ³ o~« q½qî ,k¯±{»« KñUo« »UB½B®] ³a
º±¯BM ° °A ³ñ¦M jnAk¯ An MBw ÄoTeA ¬C ²B{ o¯ nj o¢½j ,SwA ³T{Aj S§Bij
jn±« y¼Q pA y¼M »¯Ak¯p w±½ »§° ,k®®»« ±
w Sªî xoî pA°A ¶j±§C
»@BQ ° ï±L¯ ° Sªî ³M oTz¼M »wnjAj » nj ³ ²B{ ° j±{»« éA° ²B{ ·Àî
n±Twj ° ,jjo£»« °A RBÀ« BTz« ¤°A nBM pA y¼M oMAoM k®a joM»« »Q º°
/k¯n°B¼M n±e ³M An °A ³ k®»« njBæ k¼@A
153 ²B{ jk\« ° ö£ ¨B¼Q
Ò ¯Aß ¤Ò ×B ³Ô ªÚÒ ¦Ò

FÒ×Ø ¦Ò Ï»
×B® Ö½kÒ Ò§ ¨Ò ±Ö ¼§Ò ÖA ðÚ Ö ¦ß hÖ ÒTwÖ ÒA ³â Mß æ±
â Ö Ò®ß§ ³Ô ~ Ô ¦ß XAÒ Ö ¤Ò ×B °Ò
â ÔTÖÄA ð
°Ò (55) o¦ Õ â îÒ Õ ¼ â eÒ æâ Ø Aß ç ß nÒÖ ¿A ß Äß A× qÒi × îÒ Öâ ¦íÒ ]Ö A ¤Ò ×B (54) « Õ â ÒA ñ
Õ â «Ò
×B® Tß a
Ò Ö oÒ Mß K Ô ¼~Ô
â ¯ ¾Bz Ô Ò½ W Ô ¼Ö eÒ ×B y «ß ¾Ô ±Ø LÒ ÒTÒ½ ç ß nÒÖ ¿A |ß Ò wÔ ±Ö ¼Ô ß§ ×B®Úñ «Ò ðÒ ß§ m× Ò
@
A± Ô®«C Ò Ò ½mÚ Õ Ö i ¸ß oÒ iÐß ¿ ÖA oÔ ]Ö ¸Ò Ò °Ò (56) ®
â ¦ß§ Ò Ö ÖÔ oÒ ]Ö ÒA éÔ ¼ Ô¯ ¿× °Ò ¾Ô ×Bz Ò¯ Ö «Ò
Ò â vß ¤A
(57) ¬Ò ± Ô ÚTÒ½ A±Ô¯×B
°Ò
uQ ©Ç¯AjoÇ£ j±Çi öd« ³ k½n°B¼M « jq¯ An °A :S£ ²B{ ° :³ª]oU
S¯Bñ« ºAnAj B« jq¯ o¢½j p°o«A ±U :S£ °kM jo ±¢T£ °A BM ³ »«B¢®µ
nAoÇ ¼«p ºBµ³¯Aqi SwoQow Ao« S£ w±½ (54) »Tvµ S¯B«A °
¬C nj An w±Ç½ Çv¯ ½kM ° (55) ©Tvµ »½B¯Aj ¬BL´¢¯ « Ao½p ²kM
An ³Ç oÇµ jo¼Ç¢M º°F«
× kµA±hM ¬C ºB] oµ ³ ©½jAj S¯Bñ« ¼«pow
é½BÇ An ¬AnB±ñ¼Ç¯ oÇ]A ° ©¼¯BÇwn »Ç« j±Çi SªÇen ³ÇM ©¼ÇµA±hÇM
oT´ÇM nBq¼µoQ ° ¬Bª½A BM jAoA ºAoM RoiC o]A HªTe ° (56)@©¼®»ª¯
(57) SwA
²B{ jk\« ° ö£ ¨B¼Q

³M An °A ° j±M ²k{ º° RBÀ« BTz« , w±½ o¼MkU ° ©¦î oYA oM ÂL ³ ²B{
RB¯B½oÇ] pA ³Ç ¥«BÇ ¼
dU ½A pA uQ j±M ²jo B®T«A °A ° ²k¼L¦ n±e
¤j kæ ³ñ¦M ¤j ð½ ³¯ ,jo J±
í½ k®ªz¯Aj k¯po Tn ¬Ak¯p S¦î ° »
zî
°A S½Anj ° Sªñe ° ©¦î ³M ÂL ³ñ®½A pA ³T{m£ Ao½p ,k{ ²k½jB¯ w±½ {Bî
³ RB
¼
dU ¬B½o] ª
ß nj ° º° B®T«A ° w±½ nBeA pA uQ j±M ²joM »Q
:Sz£ A° o¢½j K¦« k®a ³M k{ ¨B\¯A w±½ JB¼ nj ³ªµ
nBhTA j±i ºAoM An ²B{ ·Àî nBÁ ³ Sv¼¯ ºjBî ¨jo« ¥X« °A ³ñ®½A Ç1
kL¦»Ç« n±e ³M q¼«C SLd« ¨B¼Q BM An °A ²B{ ³ »«B¢®µ ° ,jnBªzM »£nqM
³M ¬BMp ° ,k½B¼M n±e ³M ° j±{ ZnBi ¬Ak¯p pA ¡¯nj»M ° kwB®z¯ BQ pA Swj
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 154
ºoñ ° ònqM »e°n ºAnAj »¯Ak¯p ©§Bî ½A ³ Sv¯Aj B\®½A pA ° ,k½Bz¢M ¦ªU
/SwA k®¦M
oBe Ao½p ,jnAj ³Àî j±i S¼X¼e ° o{ ³M q¼a oµ pA y¼M °A ³ñ®½A Ç2
b°n S¼wBve oM ¥¼§j ½A ° ,jjo£ ZnBi ¬Ak¯p pA y¼®«Ak@BQ R±LY pA ¥L kz¯
/SwA S¼¯Bv¯A o{ ³M °A ·Àî ¤Bª°
KwB®Ç« Sæo ½A pA Ao½p ,SwA ¤Bª ºB´T®« nj °A »¦
î k{n ³ñ®½A Ç3
oM ¥¼§j ½A ° ,So£ An ³\¼T¯ ½oT´M º° ³M ²B{ ·Àî pA ° jo An ²jBTwA oX@Ake
/Sw°A ºoñ k{n ° »¦
î ï±L¯ ° »wB®{é±«
¬B®a Ao½p ,nB±ñ¼¯ ° ²A±io¼i ° çBUo« ° kµB\« SwA ºjo« °A ³ñ®½A Ç4
¤±z« RjBLî ° SB½n ³M ¬Ak¯p nj ³z¼ªµ °A ;jo S½Bñe ²B{ ¶jBTwo ³@
° ¼¦LU ¥d« ð½ ³M An ¬Ak¯p ° ,k¼{±»« ¬BµAoª£ S½Akµ ° jB{nA nj ° ,j±M
j±Çi öÇ ° ©¦Çe ° ©¦Çî pA An ¬B¼¯Ak¯p ²nA±ªµ ° ;j±M ²jo ¥½kLU jB{nA qo«
/j±M ²jo Ak¼Q »æBi S¼M±Ld« ¬B¼¯Ak¯p ¼M nj ³¦¼w° ½kM ° j±ª¯»« k®«²o´M
»ªv] ºA± ° ¤Bª] ° ve ºB´T®« nj j±M »¯A±] ³ »T° nj °A ³ñ®½A Ç5
¥XÇ« ºA³TiBÇL§j {BÇî ° ,j±ÇM Rk{ ºB´T®« nj °A »¯A±] º°o¼¯ ° »¯kM °
¬C ¨BªU nj ,jo»« °A ³M ³Àî ° zî nBÁ »¯¿± HTLv¯ »Uk« nj q½qî@º±¯BM
½oUShw ° é±« ½oUð½nBM nj ° ,jAk¯ ¬Bz¯ º° ³M »¦½BªU ½oTª Rk«
²B¢U±¦i nj ,k®µj»« Swj pA An j±i JB~îA ¤oT® ²jAnA BM ¬Ajo« ³ ²B¢{q§
²ovñ½ An ±¯BM ° ,jo jn ©ñd« ®« ° º± ¥¼§j BM An ²jAk§j º±¯BM ºBB
U fB@
oMAoM nj jn±i ° jp ° ¨jB~U ³¯±£oµ pA ºo¼£y¼Q ºAoM ¨B\¯Aow ° ,j±ª¯ t±½F«
oM ¥¼§j ½A ° ,Sv] ¬°o¼M »¯B± ¼d« ¬C pA ° joñ¯ S«°B
« ©¯Bi ·¦ªe
/Sw°A S¯B«A ° »@BQ ºB´T®« ° ¬Bª½A ¨BñdTwA
¤±z« An °A oñ »wB¼w ©´« ¥Bz« ³ñ®½ABM ²B{ ,RB´] ½A ·eÀ« ³M
¤j »Çv ³ÇM ºj°p ³ÇM jnAj jn±ÇioÇM ¦ThÇ« ° jB½p jAoA BM ¬±a ° ,k®»«
155 ²B{ jk\« ° ö£ ¨B¼Q
k®»« Ak¼Q »æ±~h« »¢TvL§j J±

í½ ·¯Apo k¯po ³M æ° ½A BM jk®M»ª¯
,k®»« Ak¼Q ³Àî °A ¬k½j ³M B´®U ³¯ ° ,jjo£»« k®«³Àî °A ¬k½j ³M ²pAk¯A»M °
¶k¼`¼Q ¥ÄBv« nj ° ,kµj nAo j±i |±~h« n°Bz« An °A jo¼£»« o¯ nj ³ñ¦M
pA k® ²jBTwA °A nB{ow ¥
î ° k®¦M oñ pA »¯AodM ° tBve éA±« nj ° »wB¼w
jBTwo ¬Ak¯p ³M w±½ ¬jn°C n±e ³M ºAoMAn j±i |±~h« ¶k®½Bª¯ °n ½A
/ Ï» Ö ¦ß hÖ ÒTwÖ ÒA ³â Mß æ±
â Ö Ò®ß§ ³Ô ~ Ô ¦ß XAÒ Ö ¤Ò ×B °Ò
â ÔTÖÄA ð
»§Be nj ,j±M MBw ¶jBTwo ¬Bªµ q¼¯ ³íj ½A k½B{ ³ |±~h« ¶k®½Bª¯
BM ° ,SBT{ J±
í½ k®«°oM k¯po RBÀ« ³M j±M ²B{ jk\« ° ö£ ¨B¼Q ¥«Be ³@
pA uQ ° Sn w±½ RBÀ« ³M ovñ½ ° ,k{ ¬Ak¯p jnA° ¬Ak®i ° jB{ ·B¼
pBC hw ³¯±£ ½kM °A BM ÄoTeA ° JjA ©wAo« ©½k
U ° ³¯Bª¼ªæ nBíU ¨B\¯A
:jo@
KLÇw ³M ³§©í« ,©®»« ïÀMA Bª{ ³M An Roe»¦îA Äo£ j°nj ° ¨Àw
k½j±ÇM ²joÇ ³Ç »TÇwA±Çi nj ³M k¯j±M ²jo Ak¼Q Bª{ ³M ³ »æ±~h« ·Àî
BM ¬Bz½A j±i o¯ SdU ° ,k¯j±ª¯ nBeA An o¯jn±« ¬A±¯BM ° k¯jAj oYA@K¼UoU
k½j±M ²jo ²nB{A Bª{ ³ ¬A±¯BM pA ²kî ¬C ¤°A ° k{ »½±]pBM ¬B¯C pA Sj ¤Bª@
q½qî º±¯BM ¬C pA uQ ° ;k¯jAj »µA±£ Bª{ »µB®£»M ° »@BQ ³M SeAoæ ¤Bª BM
¤Bª BM S{Ak¯ »½±£S
¼
e q] ³M ºA²nBa ¬A±¯BM »µA±£ oMAoM nj ¨B
« ¬C nj ³@
/jAj »µA±£ Bª{ »®«Ak@BQ ³M ° jo nAoA j±i ²B®£ ³M ºnBv«o{
²k{ oMAoM k®a Bª{ }h{ ³M »¯±½Bªµ RAl ·Àî ,RB¯B½o] ½A pA uQ °
j±i »wB¼w ° »æ±~i n°Bz« o½p° ¨B
« ³M Hªwn An JB®] ¬C k¯nAj ¥¼« °
RAl SLd« ° § KUAo« ³ k¯A²jo ÄqîA Hæ±~h« Ao« °n ½A pA ,k®® K~¯
SwA±Çinj ³Ç ¿BÇe :kÇ¯A²j±«oÇ H®ªÇ ° ,©¯BwoÇM Bª{ ÀA ³M An ³¯B±¦«
nj »½Bª®µA n ºAoM ©µ « ° /k¼½B¼M n±e ³M ° k¼® S
A±« k{ ¨B\¯A »§BíMB®]
/j±M ©µA±i JBn S«pÀ«
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 156
S®¦w fB ³M ¬Ak¯p pA
° Sñ¦ª« ¬BnA ° ¬B½nBMnj ° ²B{ jq¯ nj »æBi S¼í±« ³ ½kæ w±½
³ k½j»ª¯ KwB®« o¢½j j±M ²k{ AoL
Ø Ô« »TªÚ ³¯±£ oµ pA ° ²jo Ak¼Q oØLí« ºBª¦î
,k® ²jBTwA Sæo ½A pA Sv¯Aj Sd¦~« ³ñ¦M ,k®ñ¯ S
A±« ²B{ ·TwA±i BM
oTz¼ÇM ©TÇe n± ³M º° BM RBÀ« pA uQ ° ,²jo Ak¼Q ²B{ nj ³ ºl±¯ BM °
BÇd§ pA ³ An ºo¼i ·¼° ° ,jjo£ ònqM ° ©´« ºBµnB Fz®« ,k{ kµA±i
°n ½A pA ,kµj ¨B\¯A ºoTz¼M S¼
±« BM jnAj ²k´î ³M ¦i jB{nA ° »TwoQow
/j°oM n±e ³M ²B{ ¶jBTwo BUA ³M ³ k{ ²jB«C ° jo S
A±«
,²k{ éA° ²B{ ·Àî jn±« w±½ :k¯j±M ³Tv¯Aj ³ »¯B¼¯Ak¯p :SwA »´½kM
n±Çe ³M An °A ¨°j nBM ºAoM ²B{ SwA ³Tz£ ¨±¦í« º° »µB®£»M ³ ¬±®@A °
Ç½A SnB« pA ¬B¼¯Ak¯p ¬C j°oM n±e ³M SwA ²k{ ²jB«C ©µ º° ° ,²k¼L¦
°A BM ³ k¯jo£»« éª] º° jo£ ° ,k¯±{»« SeAnB¯ nB±ñ¼¯ ° k®ªz¯Aj ¼n
BM Sn»« nBT¯A °A º±i pA ³ ¬B®a q¼¯ J±
í½ k¯po k®® »BeAki ° Aj°
ºnAk§j Sv¯Aj»« ²B®£»M ³ An ºjAoA ° S£ hw ¬B¯C BM »æ±~h« »«o£@
° ö£ »¼d« nj ° ,joñ¯ ½nj ñª« RkîBv«
ß ³¯±£oµ ¶kî° pA ° jAj ºoTz¼M
fBÇ º±Çw ³ÇM ¬Ak¯p pA ²B{ ¶jBTwo BUA ³M ° jo »BeAki ¬B¯C BM BæBM
/k½jo£ nBPvµn S®¦w
°A ,k®»Ç« ºnBª{³
¼Çj »Ç¯AkÇ¯p k®ªÇz¯Aj Ç½A RBÀÇ« nBTÇ¯A nj ²B{
oTz¼M °A nBñA ° ÀiA ° RB¼e°n pA ° k®¼LM An ²k½k¯ J±Ld« ½A :kµA±i»«
° B¼T{A ¬C »§° ,k®¼LM An ²B{ ³ Sv¼¯ ¥¼«»M ©µ k®«joi w±½ ,jjo£ é¦«
ð½ °A ¥¼« ³ñ¦M ,jnAk¯ ²B{ RBÀ« ³M °A jnAj °A RBÀ« ³M ²B{ ³ ºjB½p ·Àî
/SwA ºjBî ¥¼«
,SwA ³TÇn RBÀÇ« ³M »wBL§ ³a BM é±« ¬C nj ³ Sv¼¯ ¨±¦í« Swnj
n±Twj kµkM nAo j±i n°Bz« o½p° An °A SwA ³TwA±i»« ³ ²B{ SwA ñª«
157 S®¦w fB ³M ¬Ak¯p pA
¬±a ,k®® ³¼Ú k{BM n°Bz« o½p° ¬F{ KwB®« ³ »wBL§ º° ºAoM k{BM ²jAj
q½qî ,»j± ¬B«p nj An °A Ao½p ,johM tBL§ ³ S{Ak¯ »§B« ØñªU w±½ j±i
° j±L¯ ºq¼a ð§B« j±M q½qî ¤q®« nj ³ »T°BU ° j±M ²k½oi »«À ¬A±®î ³M
³Ç ¬±®Ç@A BÇU kÇ«C q½qÇî ¤q®« ³M ³ ºp°n pA w±½ Sn ¬Ak¯p ³M ©µ GkíM
ovM ¬Ak¯p ° q½qî fB nj ¤Bw Sv¼M j°ke nj j°oM ²B{ RBÀ« ³M kµA±i»«
»Tí®Çæ ° RnB\U ° Kv ²B£_¼µ Rk« ½A nj ³ SwA ¨±¦í« ° ,SwA ²joM
SwA ²k{ ZnBi ¬Ak¯p pA ³ ¿Be ½AoMB®M jp°k®¼M »U°oY j±i ºAoM ³ S{Ak¯
½jn nj ° Swk¼Ú jo ð½ »§B« Bd§ pA ° ,jnAk¯ ²nBTw ð½ ¬BªwC Sµ ³M
/j°n»« nBª{ ³M nBá ³
L ¨jo«
jnA° fB ³M ²B{ |±~h« ¶jBTwo BUA ³M ²k{ jApC w±½ ,¤Be oµ nj
/k{ RBÀ« ¶jB«C ©µ ²B{ k¯jAj oLi ²B{ ³M An °A j°n° ° ,k{
pA »Çñ½ ³Ç ,k®® RBÀ« ©µ BM ³Tv]oM S¼~h{ °j SwA nAo B\®½A nj
pA »ñ½ ° ,SwA o~î ºBµS¼~h{ ½oT£nqM pA »¦
î ï±L¯ ° »ª¦î ¨B
« Bd§
/SwA o~« »wB¼w ¨B
« ½oT£nqM »wB¼w S¼í±« o¯
°A »e°n é° ³ñ®½A ¬°kM j°n»« nBT¯A w±½ b°n Sªî pA ³ ¬B®a
° ¤j y«AnC ¤Bª BM ºjBî ¤Be BM k® ©£ An j±i ºBQ ° Swj ° j±{ ç±î
:SwA »´½kM ,j°n»« RBÀ« ¥d« º±w ³M Ãª« ºB´«k BM u¯ ¬B®¼ªA
³ ²B{ ,Sn RBÀ« ¥d« ³M k®® y¼TU An °A |±~h« ¬B¢T{Bª£ ³ñ®½A ¬kM
³ÇM yªÇza ³Ç ºA³d§ ¼§°A nj k½B{ ,j±M ²k{ ²jB«C °A RBÀ« ºAoM ÂL
e ºAoM ©µ k½B{ ° ,k«C ±¦] º° ÄoTeA ³M »«k k®a jBTA jnA° ²pBU ¬Bª´«
/joñ¯ Soe j±i ºB] pA »µB{jBQ R°oL] ° ¤À]
RBÀ« ¼§°A ½A ° k®®¼M»« An o¢½kñ½ ©¼î S¼~h{ °j ³ ³d§ ½A nj
²B{ ,SwA ³eÀ« ¥MB °j oµ »e°n S¼í° jjo£»« J±vd« °j ¬C »ªwn
¤À
TwA ºAnAj ³ ©µ w±½ ,k½Bª¯ e An j±i »µB{jBQ ¤À] k®»« »íw
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 158
e An y½±i ºjov¯±i ° SwA ºjBî ¤Be ³M Â«B SwA »æ±~h« u¯

¤Be oµ nj »§° j±{»« °oM°n ²B{ BM k½Bz¢M ¦ªU ³M ¬BMp ³ñ®½A ¬°kM ° ²jo@
/j±M »ª¼ªæ ° ö£ Â«B ,RBÀ«
An w±½ j±M ²jo ³Àî nBÁ ²B{ ³ j±M S´] ¬C pA oTz¼M »«o£ ½A ³TL§A
o@l ©½o ¬Co nj »§° ,j±M ²k¼L¦ n±e ³M An °A ³ j±M ¨°j SM±¯ ½A ° k®¼LM
SwA o »¦¼i ° ,k{BM ²jo ²B{ RBÀ« ³M ³Àî nBÁ w±½ ³ SwA ²kz¯
BM »v B½ ;k® B¼T{A nBÁ °A RBÀ« ³M ° jnAkM Sw°j An »v ²B{ ³ñ®½A ¼M
y{± ²B{ ³ñ®½A BM ,Rn±æ oµ nj ,j°oM n±e ³M kµA±hM ¬±£@B¯±£ RBX ØLzU
¤À
TwA ° u¯ ð§BªU q¼¯ w±½ ° ,k® e An j±i Sªî ° ¤À] S{Aj
k¯joz An o¢½kñ½ Swj »æBi »«o£ BM æ° ½A BM S{Aj »æ±~h« b°n
/k®Tvz¯ ©µ nB® nj°
·d§ nj ,jnm£»« xoªîpA ¤Bw»w j°ke nj k½B{ ³ SwA »¯A±] w±½
nj ° ,jo K¦] An ²B{ ³]±U °A k®¯B«»M SeÀ« ° ve ° o®« SeBLæ ¤°A
ke ½A BU SwA ¬A±] p±®µ ³ ºjo ð½ SwA ñª« n±a ³ñ®½A ¨°j ·¦µ°
An °A |±~h« ³]±U ° jn°C S¢{ ³M An ²B{ ?k{BM o¼MkU BM° ©¼ñe ° k®ªz¯Aj
/j±ª¯ K¦]
BÇ½ ©Ç]oTÇ« ¬°kÇM º° BÇM JB\ÇîA ° SÇ¢{ ¼dÇ« ¼®a ð½ nj ²B¢¯C
°oÇ{ ²BÇ{ oÇ pA R¿AÆÇw ³Ç SwA »í¼L ,jo hw pBC (1)©]oT«@BM
²B{jBQ :³ k®»« ¥¯ ³ ØL®« MKµ° pA »¯BTwAj ª nj 242·d æ 5 k¦] ¬B¼L§A éª\« (1)
¬Bªµ BM w±½ ,S £»« hw w±½ BM B´¯BMp ¬C pA ð½ oµ ³M° ,Sv¯Aj»« ¬BMp jBT µ o~«
/k{ ²B{ JB\îA° ¼vdU WîBM K¦« ½A° ,jAj»« An ²B{ JA±] ¬BMp
j±i »¢TiBw ºBµ³¯BvA pA SwA ²k{ ¥¯ Kµ° pA ³ ¬BTwAj ½A SwAk¼Q ³T £@B¯
Swnj An w±½ nB ¨B\¯A BU pBC pA ²B{ ³ SwA »T

« B\®½A nj ° ,j±{»«
²B{ R¿AÆw oMAoM nj ½kæ w±½ ,kwoPM H«BªU An °A S{m£ow ° ,k® ¼
dU
S{m£ow tBve ºBµSªv ,j±i ¬B«j°j ° j±i ¥«B »oí« pA uQ HíL
jApC ¬Ak¯p pA ³ ¬±®@A BU k¯jo y¯B´®Q ²Ba nj ¬AnjAoM ³ »«B¢®µ pA An y½±i
j±M ²k¼za ³ An »½B´{±¯ ° y¼¯ ° ²jo » ³ An »UBL
Ò îÒ ° ,kµj»« bo{ ²k{
/k¯Bwn»« ²B{ ÀA ³M
S{m£oÇw ¬k¼®Ç{ BÇM ,j±M ²jo Ak¼Q w±½ ³M »æBi ·Àî ÂL ³ ²B{
¬B®hÇw ¬k¼®Ç{ BÇM ° ,j±{»« oTz¼M °A ³M xA³Àî ° ¬Bª½A º° q¼¢¯ARo¼e
° b°n Sªî ³M oTz¼M jo»« AjA Bæ ° SAkæ BM ° éB »®d§ BM ³ w±½
ºB´µB¢{q§ ° Shw ¥eAo« ·ªµ pA °A ³ Hæ±~i ,joM»« »Q °A u¯ »£nqM
pA uQ °n ½A pA ,j±M ³T{m£ »{q§ ½oTª ¬°kM ° RnB´ ° ¬Bª½A BM @B¯oi
Hd½oæ ,k®»« Ak¼Q º° ³M ³ »¦«B ¬B®¼ªA ° ¬Bª½A ° w±½ ¬B®hw ¬k¼®{
° S¯BÇñ« BÇ« jqÇ¯ nj ±U o¢½j p°o«A pA «
Õ â ÒA ñ
Õ â «Ò ×B® ½Ö kÒ Ò§ ¨Ò ±Ö ¼ÖÒ §A ðÚ
Ò ¯Aß :k½±£»«
/©½nAj ¥«B ¬Bª½A ±U ºnBñTwnj ° S¯B«A ³M B« ° ,ºnAj »æ±~h« S§q®«
¬An°j ¬C S{m£ ¬Ak¯p ° »«À ° ºo¼wA ° »®¼z¯²Ba ¬An°j o¢½j ,Bw±½
²k½kªÇ ¤j Ç½A k¼Çwn Rqî° »ThL{±i ¬An°j° ,k{ ºoPw @B¯jnj° g¦U
° ºnAj ¨B
« B« jq¯ nj ºnk ³M ±U k«C ¬B«Bw ³M ²k½n±{ ow ½A ° ,k{ ³M y§Be
½nj»M »® JBhT¯A An »L~®« ° ¨B
« oµ ³ ©½nAj ¬Bª½A ±U ¬Bª½A ³M ºke ³M B«
/©¼®»« è½±U ±U ³M

»oí« ¬BMp jBT µ ³M ©§Bî An w±½ ³ SwA ²j±M ½A xn±®« kwn»« o¯ ³M ° SwA Kµ°
q]Bî j±i JA±i o¼LíU pA ³ An o~« ²B{jBQ SwA ²k{ n±L\« S¦¼ ½A o@l ºAoM »§° ,k®@
/k® »oí« ¬BMp jBT µ ³M ©§Bî ,j±M
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 160
³a ° ²jn°C Swj ³M »Tª¼ oµ±£ ³a Sv¯Aj »æ±~i RAo@Am« »nj ²B{

k®ªz¯Aj ° ¬Fz§A©¼î ·MB¯ ³a ° ,SwA ³Tz£ o~« S¦« K¼~¯ »£nqM RjBíw
³ ²B{ SwA ²k«Cnj S®¦w ¨B
« nB¼TiA nj ¬B¢½An ³M ºk®«joi ©¼ñe ° ònqM
ònqM RB«B
« ° KæB®« ¬BLeBæ k¯Aj»« ° ²k½j jB½p S¯B¼i S«±ñe ¤Bªî pA
/joLM »Q nBñTwnj ° @BQ jo« ð½ xpnA ³M k¯A±U»« ,k®Tvµ ²j±§C nk
a n±z@
º±
U ° S§Akî o´« k½BM ³ (1)o~« q½qî :SwA ³Tv¯Aj »£pBU ³M ³ ²B{
²B{jBQ BM k½oi An w±½ ³ An o~« q½qî ³ j±{»« ²k½j o¼wB U ° nBLiA pA ºnB¼vM nj (1)
Ç{°n ³ñ®Ç½A ºAoM ,SwA ²k{ ºo¢½j RBµBLT{A WîBM ²BLT{A ½A ° k¯A³T{Ak®Q »ñ½ o~«
/©¼®»« ²nB{A ¥¼§j k®a ³M ,SwA ²B{ pA o¼ SwA ²j±M º° ·¯Bi nj w±½ ³ q½qî j±{
j±i SwoQow :S £ j±{»« jApC Sv¯Aj»« ³ j±i »¯Ak¯p ¼n ¬C ³M w±½ ³ñ®½A Ç1
Ò ÙMnÒ kÒ Ö® îß æâ oÔÖ @ÖlÔA  ²B£@C « ¤Be pA An

¤Be pA q½qî Ao½p q½qî ³¯ SwA ²j±M ²B{ nAq¢T«ki °A ° ð
/j±M ³TiAk¯A ¬Ak¯p ³M An w±½ °A j±i ° j±M ²B£@C w±½
An j±i SwoQow :k½±¢M j±i ¼n ³M ³ S{Ak¯ »®í« o¢½j ,j±M q½qî ¬Bªµ ²B{ o£@A uQ
/ ²B£@C « ¤Be pA
nBÇñ{C An °A »Ç£j±§C ° ,joÇ ³ªÇ@Bd« An q½qî ©¯Bi w±½ SwA±i nj ³M ²B{ ³ñ®½A Ç2
³ j±M ²jo SwA±i nj w±½ pA ° ²k{ ²B£@C xovªµ »£j±§C pA ÂL q½qî ³ »§Be nj SiBw
oTz¼ÇM »Ç½A±Çwn toÇU pA GkíM ° Am× µ× Ö îÒ ç
Ö oß îÖ ÒA
Ô wÔ ±Ö Ô½ :S £ º° ³M ° jnAkM ¨±Tñ« An ³¼
/k®ñA ¬Ak¯p ³M An w±½
/k® ³ª@Bd« An ²j±§C º±¯BM S{Ak¯ B] o¢½j ,j±M q½qî ¬Bªµ ²B{ o£@A ½AoMB®M
S¼~h{ ³M ,jo ±¢T £ ° SLdæ w±½ BM ³ »«B¢®µ ±¯BM ·ª@Bd« pA uQ ²B{ ³ñ®½A Ç3
S¯BÇ«A ³M ° ºnAj ºk®¦M ¨B« B« jq¯ p°o«A ±U «Ò
Õ â A ñ
Õ â «Ò ×B® Ö½kÒ Ò§ ¨Ò ±Ö Ò¼Ö§A ðÚ
Ò ¯Aß S £ ° ,joM »Q °A
AoÇ½p j±M A° Â«B °A S¯B«A ° w±½ S¼~h{ ³M ÂL q½qî ³ »§Be nj ,ºk{ ³TiB®{
RnB´ ° »@BQ ¥«Bîj±i k½BM ³°A ©¯Bi ° ,k® ºo¼£±¦] S¯B¼i pA ° k{BM
³Ça ° ,kÇ¯A²jp »£nqÇM S¯B¼Çi ³a ³M Swj ³¯B«od« SwA ¤Bw ½k®a k{BM
²pAk¯A»M »®í« ½A pA k¯A³TiAk¯A ¬Ak¯p ³M »®«Ak@BQ ö] ³M An ºnA±£nqMk®ªz¯Aj
/SwA wFT«
,j±{»« ¨BªU ¬Ao£ nk
a Sñª« ºAoM S§Akî ¤Bªî S¯B¼i k¯Aj»« ³ ²B{
/joLM»Q ¼«A ° k®«joi ©¼ñe jo« ð½ xpnA ¬Aq¼« ³M k¯A±U»«
³ k®Tvµ ðª¯ ·§q®« ³M S«±ñe ¤Bªî ° S§°j ¬AnAq£nB ³ k¯Aj»« ²B{
o£@A ¿Be ,k®® ºo¼£±¦] j±{ Ak¼Q n±z nj SwA ñª« ³ »½B´¼£k½k®£ pA k½BM
/j±{»« Ak¼Q n±z ¬±Ã{ ·ªµ nj »µBLU ° jBv nk
a k®{BM ²k½k®£ ¬B{j±i

/j±M ²jAj An j±i ¬BdT«A ° ²jo »£k¯p º° ·¯Bi nj B´§Bw w±½
° SLdÇæ ° ±¯BÇM ·ª@Bd« pA uQ ³ S{Ak¯ »®í« o¢½j ,j±M ²B{ ¬Bªµ q½qî o£@A uQ
/kwB®zM S¯B«A ³M An J±í½ k¯po ²pBU w±½ BM º±¢T £@
¨B« jAj w±½ ³M ²B{ ³ »«B« ° ç Ò Ö ß Äß ×AqÒi
ß nÖ ¸A × îÒ Öâ ¦íÒ ]Ö Aß :S £ ²B{ ³M w±½ ³ñ®½A Ç4
â íÖÒ §A BvÒÒ Û A ×B½:k®T £ º° ³M k¯jo ðª SwA±i nj °A pA ³ y¯AnjAoM ³ñ®½A ¥¼§j ³Mj±M ºq½qî
qÔ ½q
º° Swj ³M ºq½qî ¨B« ³M q½qî K~¯ ³ SwA ²j±M q½qî ± ²B{jBQ uQ ÍÔ ÉÛ §A B®Ò¦µÖ ÒA °Ò B® vÚ «Ò
/SwA ²j±M
²B{ RAno« éMBU ºnB] n±«A nj j±M ²k¼wn ºq½qî ¨B« ³M w±½ ³ »«B¢®µ ³ñ®½A Ç5
:SwA ²k«C ¬Co nj ,k«C ¥ªî ³M ¼«B½M S{AjpBM ºAoM ³ ºk¼´ªU ¶nBMnj Ao½p ,SwA ²j±M
ß ¦ß XAÒ Ö ß ½j
Ò Ò½ ¬Ö ÒA ¿Ø Aß ð
/³Ø¦§A ¾Bz â |â ²Ô ×BiÒA mÒ iÔ FÒ¼ ß§ ¬Ò ×B@×B«
Ö
/²B{ j±i ³¯ SwA ²j±M ²B{ éMBU q½qî uQ

²nBQ An w±½ µAo¼Q ° j±ª¯ ²j°Ao« w±½ BM º° ovªµ ° k½oi An w±½ ³ u ¬C Ç6
toU pA ²oi¿BM ³ }h{ ½A ,Sz£ A° j±i ©¯Bi ²B®£ ³M ° k½j An µAo¼Q »£nBQ °A ° jo@
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 162
³Ç SwA ²jn°C Swj ³ÇM »ñª¯ ¬B¢½An ³M ° Sªep ¬°kM k¯Aj»« ³ ²B{
g½nBU ½A pA ±U :k½±¢M J±
í½ k®«joi ° ³¯Apo k¯po ³M jnAj e k½k®£ kµA±h¯
¬Bª½A kænjkæ ±U ºnBñTwnj ° S¯B«A ³M B« ° ºnAj ºk®¦M ¨B
« B« jq¯ nj kíM ³M
/©½nAj
tBQ ³M ©µ o£@A ° ,jnAj»ª¯ oM w±½ pA Swj S®¦w ¨B
« :SwA »´½kM
³M H®¼
½ k®ñ¯ jB´®z¼Q °A ³M An S¼§Æv« ° K~®« ¤±L nBL]A n± ³M °A ÄoTeA
ZB¼TeA º° k®¯B« ºjAoA ³M o~« S«±ñe ²B¢Twj ³ k¯Bª´»« °A ³M ³½B® n±
¨p¿ SwAo ° o¼MkU° ©¦î B´®U ³¯ ònqM RB«B
« ¬BLeBæ nj ¬±a ,jnAj ¬A°Ao
S¼ªµA ° ¨°q§ ¤°A ·]nj nj S¯B«A ° ºnBñTwnj ° ¬Bª½A ° º±
U ³ñ¦M ,SwA
B´®U°A k¯nAj ³ªµ ¬BM±i ³`¯C ° SwA éª] w±½ }h{ nj ³ªµ B´®½A ° ,SwA
/jnAj

ºo~« ¬B¯p Ao½p ,SwA ²k{ ²k¯A±i (q½qî) ¨B¯ ³M jBTwo ¬Ak¯p ³M An w±½ oTz¼M »½A±wn
An w±½ ° ,jo ³ª@Bd« An q½qî ovªµ ° k½j JA±i ³ u ¬C ° ×Bµ×BT Ò jÔ °×ß AoÔU qß ½q
â íÖÒ §A ¹Ô ÒÄoÒ «Ö Aß :k®T £@
}h{ °j ³ SwA ¨±¦í« ° SwA ²k{»« ²k¯A±i (ð ¦ß «)
Ò ¨B¯ ³M ,jo K~¯ ºq½qî ¨B« ³M
/}h{ ð½ ³¯ ,k¯A²k{ ²k¯A±i (ð ¦ß «Ò ° q½q
â îÒ ) ¨B¯ °j ½A ³M ³ k¯A²j±M
½AoMB®M ,SwA (²B{) ð¦« pA o¼ q½qî ³ j±{ »« ²jB TwA ©½o ¬Co pA :³ »Tv¯Aj uQ
Swj ³M B½ ° , SwA ¤±í\« B½ SwA ³Tv¯Aj »ñ½ (ð ¦ß «)
Ò ²B{ ³M An q½qî ³ ºnBLiA pA ³Twj ¬C
/SwA ²k{ ½odU º±U»M ¬B½°An
j±i ³M ³]±U ¬°kM ,k¯A³T{Ak®Q »ñ½ ²B{ BM An q½qî ³ ¬Bª]oT« ° ¬Aov « pA ³Twj ¬C °
/k¯A²jn±i An nBLTîA»M nBLiA ½A K½o ¬Co
Znj Â½l SwA ³T{Ak®Q »ñ½ (²B{) ð¦« BM An q½qî ³ An nBLiA ¬C pA »íM Swo´ ð®½A
/©¼®»«
° ¥
Çî pA ° ©{±PM ©za ±U pA ©¯A±U»ª¯ « ³ k¯Bª´»« w±½ ³M ²B{
JBhTÇ¯A nj An Bª{ o«¿A»´T®« ,©®ñ¯ ²jBTwA Sñ¦ª« SwB¼w é¯ ³M Ro¼MkU
Ç« »wB¼w ° »æ±~i n°Bz« k½BM ³ñ®½A pA ³T{m£ ³ ¨nAm£»« jApC K~®«
pA »ñ½ ½A oM ²°Àî ¨nAm¢M ¬B¼« nj Bª{ BM An SwB¼w ·¯B«od« ºBµpAn ° k¼{BM
¬BMp k½±¢¯ ©µ § BM An B´®½A ²B{ o£@A ,k¼® JBhT¯A An S«±ñe tBve RB«B
«
/SwB½±£ K§B« ½A ³M Hí y§Be

©¼µAoMA M»¦î o¼v U pA 227 ° 226 ° 225 | 12 k¦] k½k] éLnBdM ³ »X½ke Ç1
/SwA ²jo ¥¯
° 273 ° 272 ° 271 | 12 k¦] k½k] éL nBdM ³ »§BªY ²qªe »MA »¯¿± W½ke Ç2
/SwA ²jo ¥¯ é½Aoz§A ¥¦î pA 276 ° 275 ° 274
²jo ¥¯ ¾B¼L¯¿A }~ pA 72 ¶nBª{ ³M 29å | 12 k¦] k½k] éL nBdM ³ »X½ke Ç3
/SwA
¾B¼L¯¿A }~ pA 76 ²nBª{ ³M 192 ° 191 | 12 k¦] k½k] éL nBdM ³ »X½ke Ç4
/SwA ²jo ¥¯
²jo ¥¯ ¾B¼L¯¿A }~ pA 79 ¶nBª{ ³M 296 | 12 k¦] k½k] éL nBdM ³ »X½ke Ç5
SwA
/SwA ²jo ¥¯ 1å ²nBª{ ³M 172 | 2 k¦] k½k] éL »{B¼î o¼v U ³ »X½ke Ç6
/SwA ²jo ¥¯ 23 ²nBª{ ³M 176 | 2 k¦] k½k] éL »{B¼î o¼v U ³ »X½ke Ç7
/SwA ²jo ¥¯ 38 ²nBª{ ³M 18å | 2 k¦] k½k] éL »{B¼î o¼v U ³ »X½ke Ç8
/SwA ²jo ¥¯ 42 ²nBª{ ³M 181 | 2 k¦] k½k] éL »{B¼î o¼v U ³ »X½ke Ç9
§BhÇ« ¬±Ça SwA ³T{Ak®Q »ñ½ An (²B{) ð¦ß «Ò ° q½qî ³ ºo¢½j nBLiA ° nBLiA ½A
/k{BM K¼î »M ©µ k®w S´] pA ³a o£@A ,SwA j°jo« ° xpnA»M SwA ¬Co
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 164
¨B« JBhT¯A
An S«±Çñe KæB®Ç« pA »Çñ½ ³Ç k½j»ª¯ »¦¼§j oMk« ° k®«joi w±½
ºAoM ° ³T{Ak¯oM ¨B
« ¬jn°C Swj ³M ºAoM ¨k ð½ ³ SwA Swnj ,k®ñ¯@¤±L
n±Ç ³ÇM ³ñ¦ÇM,SwA ²kz¯ WØLzT« ºA³¦¼w° _¼µ ³M ²B{ jq¯ S¼M±Ld« Kv@
S¼~hÇ{
Ç ° ²k¯BÇz o~« S®¦w nBMnj ³M An °A VjA±e ¬B½o] »í¼L
,SwA ²joÇM ¿BÇM ²BÇ{ y¼Q An y«B
« ke ½A BU °A »ÀiA ° »¯Bª½A ° »ª¦î
:³ SwA Swnj
¥
Çî KeBæ k®ñ¯ »¯B K~®« K¦
An ¬B½BÇQ k®Ç ³z½k¯A ³ SwA ¬C ¥Bî
y¼Q ¬B½o] ½A »í¼L n± ³M ³ ¿Be k®¼M»« ¥¼ÄAowA ²A±io¼i k¯po »§°
° jpBw k®«²o´M j±i o¼MkU ° ©¦î pA An ¨jo« ºjB½p j°ke BU k¯A±U»« SwA ²k«C
½A nj ©µ ¦i ³M S«ki ²An ° k®ñM Aki ¦i ³M Aki ²An nj ºA³Tv]oM RB«ki
nj k¯A±TM K~®« ° ¨B
« T{Aj BM ©µ k½B{ ° SwA K~®« ¤±L B°A ° ½Ao{
/jnAjoM ºoYÆ« ºB´«k »®½j RB¼¦LU ° k¼e±U »¯BL« ©¼ñdU ²An
An »ÇT§°j tBve RB«B
« pA »ñ½ jo¼£»« ©¼ª~U RB´] ½A ·eÀ« ³M
½A ° ,jo JBhT¯A An ³¦ ¥ ºnAj ³¯Aqi K~®« KæB®« ·ªµ ¬B¼« nj ° ,jo½mPM
³ »d ° »§Bwðzi ¬Bªµ o¢½j ¤Bw Sµ Sv¯Aj»« °A ³ j±M S´] ¬C pA
° ºpn°Bz o«A nj SLAo« ºAoM ° ,Sw±¼Q kµA±i ±° ³M j±M ²jo »®¼My¼Q
Sµ nj ¤±~d« jApB« éª] ° L ºAoM ° ,oTz¼M ¤±~d« ¬jn°C Swj ³M
²k®Ç½C »dÇ ¤BÇw Sµ nj BµnBL¯A ºj±]±« ºk®M²o¼] ºAoM ° »¯A°Ao ¤Bw
»Çv w±Ç½ o¼ ³ SwA ¨p¿ »
¼j ° ³¯Bª¼ñe o¼MAkU ° c¼dæ ºBµ³z
¯
çoí« nj o~« S¦« k®ñ¯ ¤±L An K~®« ½A o£@A ° ,k½CoM ¬C ¶k´î pA k¯A±U»ª¯
»Ç´§A ° »Ç¯AkÇ]° ·¼Ç° Bd§ pA ,So£ kµA±i nAo ºj±MB¯ ° ±
w oi
/k®ñ¯ »«AkA ³¯±£ _¼µ »ªTe oi pA ºo¼£±¦] ºAoM k¯A±U»ª¯
165 ¨B« JBhT¯A
BÇ°A ¬joÇ ¤oT®Ç ºAoÇM AoÇ½p K~®« ¤±L ³M SwA o~d®« ÄkA ²An °
o~d®« »¯±¯B Rnk ° SwA ¨p¿ »¯±¯B Rnk ¤±~d« L ° ºpn°Bz@
°n Ç½A pA jjoÇ£ J±~®Ç« HªÇwn S®¦ÇÇw ¨B
ÇÇ« oÇÇ pA ³ñ®ÇÇ½A nj SwA
¨B
« ³M Ao« ¨jo« ºj±MB¯ pA ºo¼£±¦] ºAoM ³ jo jB´®z¼Q ²B{ ³M ½kæ@ w±½
oM ³¦ e ° ºnAk´¢¯ ¶k´î pA ©µ « ¬±a , J±~®« n±z ·¦ ºnAj³¯Aqi
©z½k®¼M ºk®M²o¼] ° ÄAqi ¤oT® ºAoM ºA³¯Bª§Bî o¼MAkU ©¯A±U»« ©µ ° ,©½C»«
Õ â îÒ Õ ¼ â eÒ æâ Ø Aß ç
/ o¦ Ò Ö ß Äß ×AqÒi
ß nÖ ¸A × îÒ Öâ ¦íÒ ]Ö A ¤Ò ×B
¥ ºnAj³¯Aqi ¨B
« ³M An °A ½nj»M ²B{ ,jB´®z¼Q ½A èd« ³M :SwA »´½kM
J±~®« (1)ºo½p°Svh¯ ³M ©µ k½B{ ° ;jo K~¯ nBM°nA±i RAjnA° B½ ³¦
/j±{ ²nAjA °A ©¼
Tv« o¯ o½p q¼¯ ³¦ ¥ ºnAj³¯Aqi ³ j±ª¯
S¼§±ÃÇv« ¤±LÇ BM ° jo ¤±L An SvQ ¬C ³¦æBÀM w±½ :SwA ©¦v«
pA »ñ½ o~« S§°j ·®¼MB ³¦¼w° ½kM ° Sz£ ºnAq¢T«ki ¤±z« ¡¯nj»M
³ »½°oMC ° ,k½j j±i ³M An ¬AnAq¢T«ki ½oU@BQ ° ½oUp±v§j° ½oUk®«joi
³ »½Bµo w pA »ñ½ nj w±½ ¬AnjAoM ³ 88 ·½C ÍÔ ÉØ §A ×B®Ò¦µÖ ÒA °Ò ×B® vÚ «Ò qÔ ½q íÖÒ §A BvÒÛ A ×B½ ·¦ª] pA (1)
RB«B« pA »ñ½ ³M An w±½ ²B{ ³ñ¯C pA kíM j±{»« ¨±¦í« ,k®T £ w±½ ³M k¯k«C o~« ³M
ovªµ ÂL ³ SwA »L§ ¬Bªµ ½A ° ²k{»« ²k¯A±i q½qî KÒÒ§BM ,jo J±~®« o~« S«±ñe
SwA ²k{ J±~®« »«B« ¬Bªµ ³M w±½ ½AoMB®M ,k{»« ²k¯A±i ¬C ³M ±]Ao]B« º±¯BM ¬C
° SwA ²j±M ºo½p°Svh¯ ¨B« ¬C :k¯A³T £ »íM ° ,²j±M J±~®« ±¯BM ¬C ovªµ HMBw ³@
/k{BM ²j±M o~« S§°j ·®¼MB ¾BîA ° ¾Anp° »«±ªî K§ ¬B«p ¬C nj q½qî ³ jnAj ¤BªTeA
²B{ ³ñ¦M ,SwA ²k¼wo¯ S®¦w ¨B« ³M o~« nj ²B£_¼µ ½kæ w±½ ³ Sv¯Aj k½BM °
³M ©µ °A ° jo nAm£@A° º° ³M An R¿±~d« ÄAqi »TwoQow ° jo K~¯ ºq½qî ¨B« ³M An °A
¬Ò ×B ×B« ° 55 ·½C ç Ò Ö ß Äß ×AqÒi
ß nÖ ¸A × îÒ Öâ ¦íÒ ]Ö Aß ·¦ª] ° ,k{nB ¤±z« °A o¯o½p ° ²B{ »¯BL¼TzQ
/SwA K¦« ²A±£ 76 ·½C ð ¦ß XAÒ Ö ß ½j
â |â ²Ô ×BiÒA mÒ iÔ FÒ¼ ß§
Ö
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 166
/jn°C Swj ³M j±M ²jAj Swj pA q½qî »½A±wn ³M

³ªÇµ ¬C pA uQ ° JAmÇî ° [Ç¯n B´§BwpA uQ q½qî w±½ K¼UoU ½kM °
S¼M±LdÇ« ,k¼Çza ³Ç »½B´¼h¦U ° k¼z ³ »½B´¼Thw ° jo » ³ »UBL
î
J±~®« o~« tBve RB«B
« pA »ñ½ ³M ° ,jo Ak¼Q o~« ²B{jBQ jq¯ nj »
¼ªî
/k½jo£@
¬B¼îA ° ¬BnA jq¯ nj ³ k{ WîBM ²B{ jq¯ °A o¼¯»M S¼M±Ld« SwA »´½kM
ÄoTÇeA ¨joÇ« ¨±ªÇî oÇ¯ nj ³ñ¦M o~« nBMnj ³M ·TvMA° ¬Ak®ªz¯Aj ° Sñ¦ª«
BÇM Sn»Ç« B] oµ k¼`¼Q B] ³ªµ nj yUo´{ ¶pA°C ¬±a ° ;k® Ak¼Q »æBi
ÀiA BM ° ,k{»« °oM°n Ç »¢TiBw ³¯ Ç ¨jo« »íA° RBwBveA ° ö£ A±î
oM S{m£»« yT«ki Rk« pA ³a oµ j±M °A nj ³ ºA³Tv]oM RBæ ° ³¦B
oµp pA oUg¦U nB£p°n ¬C S{m£ o¢½j /Sz£»« ³BA º° S¼~h{ ° S¼M±Ld«
:³ k{ ¨±¦í« ° ;k«C oñ{ ¬±a nB£p°n o£j nBM °
kÇ½C oÇÇ SM±ÇÇ¯ oLÇÇæ oÇÇYA oÇÇM k®ª½k ¬BTw°j °j oµ o ° oLæ
¬Co ºo¼£@³\¼T¯
/k®»« ºo¼£@³\¼T¯ ¨jo« oñ S½Akµ ° jB{nA Bd§ pA ©½o ¬Co B\®½A nj
K¦« ³ B\¯C ¬BTwAj ð½ ¥
¯ ª nj ³ SwA k¼\« ³¦§A JBT RjBî ½A
o¯ pA jn±i»« kµ ³M ¼¦LU o¼U ³ SwA »½B] ° ,kwn»« tBve ºB] ³M
¬Co ³ »¯Be°n ° º±®í« »§Bî ºoLµn Bd§ pA ° t±¯ K½mÚ ° nBñA S¼MoU
oÇñ ³Ç K§BÇ] ·Tñ¯ k®a B½ ð½ ° ,»T¼MoU xpnA BM K¦« k®a B½ ð½ ,jnAj
³ÇM ²nBM°j ° k®»« o@l k½Bª¯»« ºoLµn S
¼
e ° »®í« ¬B´] ³M An ²k¯±®{
/jjo£»«oM ¬BTwAj ¥æA
»j± ¬B«p pA An w±½ ¬BTwAj pA »wBve ºB´Tªv ³ñ¯C pA uQ B\®½A nj
ð½ ³M ,k½Bª¯»« ¬B¼M k¼wn »h«B{ ¨B
« ³M ° k{ ZnBi ¬Ak¯p pA ³ »T° BU
167 ¬Co ºo¼£@³\¼T¯
/k®»« ²nB{A »T¼MoU K¦«

¨B
« o~« ¼«pow nj An w±½ k{ ²jAj yeo{ ³ ³¯±£ ½kM B« :k½±£»«
S«BÇA ° jo¼£»« º°F« ° ,j°n»« kµA±i»« B] oµ ³¯AjApC ³ ©½jAj S§q®« °
/ ¾Bz Ô ¼Ö eÒ ×B y «ß ¾Ô ±Ø LÒ ÒTÒ½ ç
Ô Ò½ W Ò Ö |ß
ß nÖ ¸A Ò wÔ ±Ö ¼Ô ß§ ×B®Úñ «Ò ð
Ò ß§ m× Ò
k½Bª¯»«
° ¬AnjAoÇM ¶jAnA ³Ç¯ jnAj o¼ÇYFU y¼£kÇ¯p nj ³Ç Sw°A j±i ¶jAnA
o¢½j
/²j±§C º±¯BM ° q½qî ¶jAnA ³¯ ° ¬B¼¯A°nB@
kµB{ p°o«A j±M J±
í½ k¯po »«À ° ºo¼wA kµB{ p°n ð½ ³ »®¼«pow
/Sw°A ºjApC ° »£nqM ° »½BC
j±i nj »¯Ak¯p jo ð½ ¬A±®î ³M An ¥¼ÄAowA k®«°oM ovQ B´§Bw ³ »®¼«pow
MA±¯ ½oT£nqM ° ½oT@BQ ° ½oU©¼ñe pA »ñ½ ¬A±®î ³M An °A p°o«A ,jAj ºB]
/jo½mQ»« j±i ö£ x±C nj SwB¼w
p°n ð½ ,k¯joÇ nBÇ °A ¬joÇ ¥Ç¼§l ºAoM ºk®a ºB´Twj ³ SwA Swnj
SîBÇM
ß ¨B¯³ÇM An º° ¬B¼Ç¯A°nBÇ p°n ð½° ,k¯j±ª¯ y¯B´®Q ²Ba nj y¯AnjAoM
/k®ñA y¯Ak¯p ³M owj±i º±¯BM ¬C p°n ð½ ° ,k®Ti°o RnB\U
²joQ o½p ºp±«o« Swj ð½ »§° ,k¯k¼z An °A S§l ·z
¯ ³ªµ B´Twj ½A
° k{ Ao]A ²joQ o½p ·z
¯ ¬C ¨B\¯Aow ° jo ©¼woU An º° Rqî ° »½BC ·z
¯
/jo ðª p±«o« ·z
¯ ½A ºAo]A ³M ÄBi ºB´Twj ¬C S¼§Bí
°A ¬B¼¯A°nB o£@A ° jBTA»ª¯ ¬B¼¯A°nB Swj ³M k{»ª¯ ¬B´®Q ²Ba nj o£@A Ao½p
¬AkÇ¯p ³M o£@A ° Sn»ª¯ ¬Ak¯p ³M ° ,jBTA»ª¯ q½qî Swj ³M k®Ti°o»ª¯ An
³M ¨B\¯Aow ° k{»ª¯ »oí« ²B{ jq¯ ° So£»ª¯ tBªU ²B{ ¨À BM j±M ³To¯
/k¼wn»ª¯ K~®« ½A
²B£nB ° S
¦i ©®« ²B¢Twj ³ SwA »æ±~h« ºB´Tªen pA ±¯ ð½ ½A
° ¼Çj n±íÇ{ ¬C ,kµj»Ç« kÇµA±i»Ç« u oÇµ ³M y®½oC ¶k¼`¼Q ° ©¼î
·z½n ° RAj±]±« ¤j BªîA nj ³ q¼¢¯ARo¼e ° ¼§ ©¦î ¬C ° ²jBí§A±
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 168
u oÇµ ºAoÇM An B´TªÇen n±Ç ½A ·®¼«p ,k®»« nB ¬B¼¯B´] ° ¬B´] »Tvµ
/¾Ô ×Bz Ò¯ Ö «Ò ×B® Tß a
Ò Ö oÒ Mß K
Ô ¼~Ô
â ¯ jpBw»« ©µAo kµA±i»«
g®w ½A ¬k{ ©µAo nj ©µ |Bh{A »@BQ ° »ñ¼¯ ³ jo x±«Ao k½BL¯ »§°
»Ç{AjBÇQ ±¯ ð½ An BÚjBíw n± ½A ¬A±U»« ° jnAj ©¼
Tv« S§Bij B´Tªen
/Sv¯Aj nB±ñ¼¯ }h{ ¬C ºAoM
¬C ° ,Sz£»ª¯ q½qî ,q½qî jq¯ ke ¬C BU j±L¯ w±½ »@BQ ° »ñ¼¯ o£@A Ao½p
nAoA °A »µB®£»M ³M q½qî ©¯Bi ¨B\¯Aow ° ,k¯jAj»ª¯ »µA±£ º° »@BQ ³M ¬A±¯BM
S¼~hÇ{ ° ¨B
Ç« Ç½A ³M ° k{»ª¯ öTd« ke ½A BU ²B{ jq¯ nj ° ,jo»ª¯
/k¼wn»ª¯
xAjBÇQ ¬°kÇM »Ç@BQ ° »ñ¼¯ ³ SwA »í ° »í¼L S®w ð½ ½A uQ
° ºo´Ç ¼Ç¯A±Ç LÇ ° ©§BÇî ½A ¼j RB«B¯ L SLBî ° j±M kµA±h¯
oYA º±
U ° »@BQ ° SB½n ° RkµB\« ±¯ oµ ,S¼§±¦í« ° S¼¦î o½mQB¯ ¦hU
/ ® Ö ÔÖ oÒ ]Ö ÒA éÔ ¼~Ô
Ò â vß ¤A â ¯ ¿× °Ò k¼zhM kµA±i An j±i
¬BTÇwAj pA »TªÇv ¥
Ç¯ pA ©½o ¬Co ³ SwA »¼¦LU ©´« ·\¼T¯ ð½ ½A
:SwA ²jo SMBY An K¦« °j ° SwA ³To£ w±½
° »hÇ« Swj ð½ ,k®½±£»« ¼M oµB ¬±½ jØ B« ³`¯C Ài oM ³ñ®½A Ç1
¼§ n±í{ ° ¼j ©¦î ð½ º°n pA° SLAo« ° Sj ¤Bª BM p±«o« Rnk ð½
ºjAnA ¤BªîA ° ,k®»« S«±ñe ¨jo« ºjBî ºBµnB oM »Te y®½oC ²B¢Twj oM
×B®Úñ «Ò ð
Ò §ß m× Ò
kµj»« ±w kµA±i»« ³ »kµ ¬C º±w ³M An ¨jo« ºnB¼TiA °
/ç Ò Ö |ß
ß nÖ ¸A Ò wÔ ±Ö ¼Ô ß§
¥ªî ½oTña± ³ SwA tBve ° ¼j ºnk ³M S
¦i ²B¢Twj ³ñ®½A Ç2
,jjo£»ª¯ ¬AnB±ñ¼¯ ³]±T« »¯B½p ° RnBvi ³¯±£_¼µ ° ,j±{»ª¯ ©£ J±i
° @BQ }h{ j±i ³M Hª¼
Tv« Sî ° RkµB\« ° »@BQ ° »ñ¼¯ ·\¼T¯ ³ñ¦M
/jjo£»«oM kµB\«
pBÇM kÇÇµj S¯BMB¼ÇÇM nj jqÇÇ½A ³ÇÇ@ pAkÇ¯A ³¦Ç]j nj ° »Ç« »ñ¼Ç¯ ±U
169 »T¼MoU ·Tñ¯ ð½
t±¯ K½mÚ ° ÀiA ° nBñA S¼MoU Bd§ pA ³ SwA ºA³¦Ãv« ð½ ½A °

©½o ¬Co kµ ³ S¼¯Bv¯A ¤Bª º±w ³M ¨jo« ¬jAj ±w Bd§ pA ° bA°nA °
K¦Ç« ð½ ³ÇM An B´Ç¯C ¬A±U»« ³ K¦« °j ½A ,SwA oYÆ« ²jBí§A± SwA
½A nj ©½o ¬Co ,»¯Be°n »§Bî ºoLµn o¯ pA ³ SwA »ª¼
Tv« ·\¼T¯ k¯Ajo£oM
/SwA ³To£ ¨B
«
»T¼MoU ·Tñ¯ ð½
·¼qU Bd§ pA ³ k®»« ²nB{A »T¼MoU ©´« ·Tñ¯ ð½ ³M ºo¼£@³\¼T¯ ¬C pA uQ
A± Ô®«C â ¦ß§ Ò
Ò Ò ½mÚ Ð Ö oÔ ]Ö ¸Ò Ò ° k½B«o»« kíM ·½C nj SwA ²k¯pnA nB¼vM t±¯
Õ Ö i ¸ß oÒ iß ¸A
pA oUxpnA BM ° oT´M nB¼vM RoiC ¬B´] xAjBQ ° o]A k½joU ¬°kM ¬Ò ± Ô ÚTÒ½ A±Ô¯×B
°Ò
¬Bª½A BM ¨jo«
³TL§A ³ SwA ¬Anm£ ¬B´] ½A K~®« ° ¨B
« ° º±¼¯j xAjBQ
/j±M k®µA±i k®«²o´M RoiC xAjBQ ¬C pA nBq¼µoQ °
¬C ³ÇM An w±½ ° ,k®»« S«±ñe ¬B´] ½A oM ³ »§Aq½¿ Rnk ¬Bªµ
ºkÇMA ° k½°B] ³ o¢½j ¬B´] ð½ º±w ³M An »Tvµ ¬A°nB ½A ,k¯Bwn ¨B
«
BÇM ¨joÇ« ³M ¬Ak½°B] ¬B´] ¬C nj ³ »{AjBQ ° o]A ,kµj»« ±w j±M kµA±i
/Sv¼¯ tB¼ ¥MB ¬B´] ½A nm£j°p ºBÚjBíw BM kwn»« nBq¼µoQ ° ¬Bª½A
±¦h« ° Z°qª« B´¼h¦U ° B´¼«B@B¯ A±¯A BM ¬B´] ½A ºBÚjBíw Á°A Ao½p
[¯n BM ³ Sv¼¯ »Um§ _¼µ ° k{BL¯ ¬C nB® nj »z¼¯ ³ Sv¼¯ »{±¯ _¼µ ,SwA
An ¬C »T
z« ° S®d« ³ Sv¼¯ »T¼Bî ° Sªí¯ _¼µ ° ,k{BL¯ ³Th¼«C »MAmî °
SwA }§Bi RjBíw ° èd« »{±i
ß RoiC ¬B´] nj »§° ,k®ñ¯ ²j±§C ° nkñ«
/j±{»ª¯ J±z« »«B@B¯ ° »TeAnB¯ ³¯±£ _¼µ BM ³@
³¯±£ _¼µ ° SwA ºkMA ° »¢z¼ªµ ¬B´] ¬C RjBíw ° »ThL{±i ,H¼¯BY °
° ²k®L½o ³a oµ ¬B´] ½A ºBµ»ThL{±i »§° jnAk¯ ²An ¬C nj ºj±MB¯ ° ¤A°p
° ;k{BM g«B{ ° »§Bî ³a oµ K~®« ° ¨B
« ,jjo£»« K¦w ¬Bv¯A pA k{BM BMo§j
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 170
° ¤A°p ³ÇM ¨±ñdÇ« ¨B\Ç¯AoÇw k{BÇM JBve»M ° ¬A°Ao ³a oµ R°oY ° ¤B«

/SwA ºj±MB¯
³M S§l ¤Bª BMk½BM SLBî k®{BM ³Øo« ° nkT
« ³a oµ ZBU ° ShU ¬BLeBæ
° ²±ñ{BM ºBíB ¬C ºB] ³M ° ,k®´®M @Bi y§BM oM ow ö¯ ºBµy§BM ¬C ºB]
° ½oUAnA±£ pA ³ »½B´¯kM ° k¯o¼¢M º°F« @B®Tze° ° ¡®U ºBµoL nj @B®e o
° ©µ zi ° ©en»M ¼«p ¨B nj k½BM SwA ³TB½ xn°oQ BµAm ½oUm½m§
/jjo£ j±MB¯
Sªí¯ ¬C BM ° Rqî ° nAkTA ¬C BM ° K~®«° ¨B
« ¬C BM ½kæ w±½ ¬Bªµ
³M ow ° SvM°o ¬B´] ½A pA ©za ¨B\¯A ow SeÀ«° veÔ ¬C BM ° S¼Bî °
nj ° ;k¼«nC »@Bi oTvM ° »{±«Bi ²B¢U±¦i nj ³z¼ªµ ºAoM ° ,jB´¯ @Bi y§BM
pA ³¯ ° Svµ ºoYA K~®« ° ¨B
« ¬C pA ³¯ o¢½j ,k{ ¬B´®Q n±£ ¬BMo´«B¯ x±C
½A pA ²B£ _¼µ q¼¯ o¼ª {°n w±½ j±i ° , ºoLi Rqî ° S¼M±Ld« ¬C
/j±L¯ ¥B ½B
e
Ë±ÇU °A S
¼
e ° S½±µ BM ³ °A S¼¯Bv¯A ¤Bª] ° »®í« ¤Bª
ºnC
/SwA ¬Ak½°B] ° »BM SwA
K~®Ç« ° ¨B
Ç« ¬B¼M pA uQ ©½o ¬Co ³ SwA »T¼MoU ©´« ·Tñ¯ ð½ ½A
° ,SwA ²jo jq{±£ ¨jo« ÀiA K½mÚ ° t±¯ S¼MoU ºAoM w±½ º±¼¯j
½A nm£j°p ° J±z« ºBµ RjBíw ³ SwA ²j±ª¯ ²B£@C An kíTv« ° ²k¯p ºB´§j
xpnA»M ° q¼aB¯ »¦¼i RoiC ¬Ak½°B] ° }§Bi RjBíw oMAoM nj ²jB« ¬B´]
/SwA
° ¨B
« ¬C BM nA±£nqM w±½ j±{»« ³]±T« »T° ³ SwA ºnAk¼M ¤j Äk@
?k½B¼¯ j±i ³M So£ º°F« @Bi ¬BMo´«B¯ x±C nj ¨B\¯Aow S§q®«
¬C BM J±
í½ ¨B
« KeBæ k¯po k®¼M»« »T° ³ SwA ºA²k¯p b°n Äk °
R°oY ° ¤B« ° S§q®« ° ¨B
« ³M ° jn±h¯ ¬BñU k{ @Bi ©¼¦vU ¤Bª ° ¤Bª]
171 »T¼MoU ·Tñ¯ ð½
° y{±Ç RoÇiC ¬Ak½°B] RjBíw ºAoM ° ,jjo¢¯ SLn»M ¬Anm£ ¬B´] ½A
?k®ñ¯ RkµB\«
¨joÇ« ÀÇiA ° t±¯ K½mÚ ºAoM ³ »T¼MoU ·Tñ¯ ° ºo¼£@³\¼T¯ j±M ½A
/jjo£»«oM ¬BTwAj ¥æA ³M ²B¢¯C ,SwA ²jo jq{±£ B\®½A nj ©½o@¬Co
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 172
×B XØ Ò °Ò (58) ¬Ò °Ö oÔ ñß Ö®«Ô ³Ô Ò§ ©Ö µÔ °Ò ©Ö ´Ô Ò oÒ íÒ Ò ³ß ¼ÒÖ ¦îÒ A±Ô¦iÒ kÒ Ò Ò wÔ ±Ö Ô½ Ô¸ ±ÖÒ i Aß ¾Ò ×B] °Ò

ß °Ö ÔA æØ â ÒA ¬Ò °Ö oÒ ÒU ¿× AÒ °Ò ©ÔÖ ñ ¼Mâ ÒA Ö «ß ©ÔÖ ñ Ò§ fà ÒB Mß æ± â ÔTÖÄA ¤Ò ×B ©Ö µß pß ×B´ PÒ ß ©Ö µÔ qÒ ´Ú ]Ò
Ö ß Ö XAÖ Ò
¿× °Ò ºk â ÔUFÒU nÖ Ò ¬Ö Bß Ò (59) §
â Ö®îß ©ÔÖ ñ Ò§ ¥Ò ¼ÒÖ
@×ÀÒ ³â Mß æ± Ò â Ô Ô Ö iB Ò¯ÒA °Ò ¥Ò ¼ÒÖ ñ Ö§A
³ß ¯ß ×B¼ TÖ ß §ß ¤Ò ×B °Ò (61) ¬Ò ±ÔÖ ¦îß ×B Ò§BØ¯Aß °Ò ²Ô ×BM ÒA ³Ô ®Ö îÒ jÔ °ß ×A Ô wÒ ÖA±Ô§ ×B (6å) ¬Ò ± MÔ oÖÒ ÒU
©Ö ´Ô Ú¦íÒ Ò§ ©Ö ´ß ¦ß µÖ ÒA × Aß A± LÒÔ ¦Ò Ö¯A A× l Aß ×B uÒ ±ÔÖ oß íÖ ½Ò ©Ö ´Ô Ú¦íÒ Ò§ ©Ö Gß ß ×Be nß |â ©Ö xÔ Ò îÒ ×B Mß A±Ô¦íÒ ]Ö A
(62) ¬Ò ±Ö íÔ ]ß oÖ Ò½
uQ ,k®Tn º° n±e ³M uQ k¯k«C (o~« ³M) w±½ ¬AnjAoM ° :³ª]oU
»«B¢®µ ° (58) k®TiB®{»ª¯ An º° ¬B¯C ³ »§Be nj SiB®{ An ¬B¯C °A
An j±i ºnkQ njA
ß oM ¬C S£ S{Am£ ¬B{nB¼TiA nj An ¬B¯C òoM ° pBw ³@
u oÇµ pA oT´ÇM ° ©µj»Ç« ¨BªÇU An ¥¼Ç « ³ k¼®¼M»ª¯ B½C k½n°B¼M
»¦¼Ç Ç« jqÇ¯ k½n°B¼Ç¯ « y¼Q An °A o£@A uQ (59) ?©®»« »½Ao½mQ
³M An xnkQ BU ©¼®»« y{± :k®T£ (6å) k¼½B¼¯ « ð½jq¯ ° k½nAk¯
³M w±½ ° (61) jo ©¼µA±i An nB ½A HªTe ° ©¼½Bª¯ »An °A ¬jn°C
»T° k½B{ k½nAm¢M ¬Bz½BµnBM nj An ¬B¯C SîBM :S£ j±i ¬B¢T{Bª£@
²nBÇM°j k½BÇ{ ,k®wB®ÇzM An j±Çi BTÇ« k®Tz£oÇM j±ÇÇi ¬Ak¯BÇÇi ³ÇÇM
(62)@k¯jo£oM
²k¯A±iB¯ ¬B¯Bª´«
BÇ½ ,nBÇMnA±Çi RnAp° BÇ½ ³¦Ç ¥Ç ºnAj³Ç¯AqÇi ¨B
Ç« ³ÇM k®«joÇi w±½
° kÇ{ nB ¤±z« Hªwn S®¦w ¨B
« »¯BL¼TzQ ³M ° J±~®« ºo½p°Svh¯
An °A oñ j±M »¯A°Ao ³ ¤°A ¤Bw Sµ nj ºjB½p j°ke BU ³ »ª´« n±«A pA »ñ½
TiBw ©µ k½B{ ° ¬C éª] ° L ° n±z ·¦ ¬jo ¤oT® S{Aj»« ¤±z«
ºAoM An Bµ³¦ »M±i ³M k¯A±TM ³ j±M Sñ¦ª« owAow nj ¬nk« ° q´\« ºBµnBL¯A
,S{AjoM nj Shw ¥ªî ½A ³ »Tªep ·ªµ BM »§° ,k® ºnAk´¢¯ »d ¨B½A
173 ²k¯A±iB¯ ¬B¯Bª´«
nj S¼ª¼ªæ ¤Bª BM Sn»« nBT¯A J±

í½ k¯po ºjoª¯A±] pA ³ n± ¬Bªµ
/jAj ¨B\¯A An S«ki ½A ¤Bw Sµ ¤±
Swj ³M ºAoM ° ¬Apn°Bz nBñA S½Akµ ° ºpn°Bz [½°oU ºAoM ©µ k½B{ °
AoÇ]A jn±Ç« ³ÇM An ºk¼Ç« ºBµ³«B¯oÇM ° k®«j±Çw ºBµboÇ oTz¼M ·¦ ¬jn°C
SîAnp ° ºpn°Bz j±i KÄBæ oñ ° ¼M éA° ¥
î BM ³¦¼w° ½kM ° ,S{Am£@
/joM ±¦] ºjB½p j°ke BU j±M SeÀ ¼«pow ³ o~« nj An
³ÇM j±ÇM yhMS½BÇn SîAnp ¤±~d« ³ °A ºnAq¢T«ki ¤°A ¤Bw Sµ
/k{ L BµnBL¯A nj »B ke ³M ³¦ ° k¼wn ¬B½BQ
k¯j±M ¬C nBT¯A nj ¨jo« ·ªµ ° ²k{ »®¼My¼Q ÂL ³ »d ºB´§Bw ²B¢¯C
³M B¼TeA ¤Bª BµnBL¯A ºj±]±« ¬jo o~« nj k½BM :SwA »´½kM ,k¼wnAo
¤Bw Sµ ¤± nj ³ j±{ ºk®M²o¼] ³Ø¦ ¼j JBve BM ºn± ³M ° ,k½C ¥ªî
oi pA ;k®Tv¼¯ nB® oM »§Bwðzi pA Go´ ³ n°B\« jÀM ° o~« n±z »d
/k®¯BªM ¬±~« ºj±MB¯
SwA±inj ° ¬B]BTd« RoX S¦î ³M »d ºB´§Bw nj ³ SwAk¼Q ³T£@B¯
SwA ¨jo« ¬B] e ¤±Ãv« ³ nAq¢T«ki w±½ Sªep S]Be JBMnA jB½p
° ;jAj»« ¨B\¯A An j±i S«ki ºp±v§j ° |±¦i ¤Bª BM »§° ;k{ oMAoM k®a
ºB´§Bw ½A nj ,k®ñ¯ x±«Ao An ¬B¢®wo£ BU jn±i»ª¯ o¼w ºAm j±i ©µ k½B{
ºjB~TÇA ÇMA°n o~Ç« BÇM ³ n°B\« jÀM ¥µA ³ñ¦M o~« ¨jo« B´®U ³¯ »d
/k¯joM»« ³¦ ° k¯k«C»« o~« ³M k¯j±M ²k{ »d nBaj ° ,k®T{Aj
·¦«BíÇ« ¼®`ªµ ° ,k¯jo»« ³¦ SwA±inj ³ »æBh{A j°n° k½BM ³TL§A
|BhÇ{A k½BÇM ° ,jo¼Ç¢M ¨B\Ç¯A w±Ç½ oÇ¯ oÇ½p ³¦Ç To£ ¥½±dU ° ¬B¯C
° K¦
U »v BU ,jjo£ SLY oUBj nj ¬B¯C ¨B¯ ° ,k¯±{ ³TiB®{ ²k®® SwA±inj
BM ° , ¦Th« ºB´«B¯ ³M oTz¼M ¬joM j±w ºAoM nBéª nB\U H¯B¼eA ° ;k®ñ¯ o½°qU
° ,k¯±{ ³TiB®{ k½BM ¬AnAk½oi j±i ©µ ³æÀi k¯oh¯ ³¦ ¬±£@B¯±£ ºB´¢¯o¼¯
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 174
Ç½A Hæ±~h« ° ,jjo£ SLY H

¼j k½BM ¬B¯C k½oi RBíj ° o~« nAk
« ©µ
¬C ¬AnAj³½B«ow AjBL« ³ ,j±{ ¥ªî oU¼j ³¯B¢¼M ºBµn±z ¶nBMnj k½BM K¦«
,k®® ºnAk½oi j±i j±w ºAoM An o~« ·¦ ºj±]±« pA ºjB½p §BL« Bµn±z@
u¼Än@Ç J±
í½ k¯po o¯ o½p ³¦ ¬jo o~« »d ¤°A ¤Bw pA ,K¼UoU ½kM
/k{ °o{ º° ¼j ¤oT® BM Ç ºnAj³¯Aqi
,SwA éA° o~« »o{ ¤Bª{ nj ³ ¼v¦ ¨jo« ³¦ ¬AnAk½oi ¬B¼« nj °
/k¯oM»« ³¦ ° k®½C»« o~« ³M
nB®oÇM »dÇ pA ° ,k®Tv½p»Ç« ¼v¦Ç nj ³ q¼¯ ¥¼¦i ©¼µAoMA ¬B«j°j
³¼Ú o~« pA An j±i pB¼¯ jn±« ·¦ k¯k{ nBaB¯ ZB¼TeA ° nAoA ©ñe ³M ,k¯j±L¯
²nAjA ²j±Ç«pC ° ²jn±h§Bw jo« ¬C »TwoQow ³M ³ J±
í½ ònqM ¬Ak¯Bi ,k®®@
pA An j±Çi ZB¼TÇeA jn±« ·¦ k®To£ ©¼ª~U ²jA±¯Bi u¼Än Rn±z« BM k{»«
/k®® ºnAk½oi o~«
;k®® ¥ªdU J±
í½ ¬Ak¯po k½BM An Sªep oQ ow ½A [¯n :SwA »´½kM

Ç ,k¯kÇ{ ow ¶jB«C ²jo ³¼Ú k®® ºnAk½oi ³¦ ¬C BM k½BM ³ An »TîBM
ºAoM ,j±M t±¯F« °A BM oTz¼M xnkQ k½B{ ³ (¼«B½M) J±
í½ ða± k¯po
° j±M Bí« ow ½A pA J±
í½ ònqM ¶jA±¯Bi n±«A ¶nAjA ° »¦iAj ºBµnB ¨B\¯A
w±Ç½ xA²kzªÇ£ njAoÇM ºBÇ] ³ÇM An ¼«B½ÇM ³Ç ²jn±h§BÇw nkQ n±Twj ³M
/k¯BªM nkQ jq¯ k½BM ,S{Aj»« J±vd«
»®¼v¦ ¬A°nB BM ° ,k®TvM ow nBM ;¼«B½M ºB®XTwA ³M ¥¼ÄAowA ¬Ak¯po
ºB´ÇµAn »Ç pA uQ ° /k¯joÇ SoÇe n±z ¬C º±w ³M Sn»« o~« ³M ³@
/k¯k{ ¼«pow ¬C jnA° ,»¯BMB¼M »¯¿±
ß
©Çµ ¬An±Ç«F« ° k®®Ç »oí« ³¦ ¬An±«F« ³M An j±i k½BM ³ SwA »í¼L
j°n° xnAqÇ£ ¬B¢T{BªÇ£ ³ »«B¢®µ ,k®¯BwoM q½qî nBdTwA ³M An ¬C xnAq£@
¼M nj w±½ k¯k¯Bwn º° éªw ³M An ¬A°nB ¬C jAoA »oí« ° »®¼v¦ ¬A°nB@
175 ²k¯A±iB¯ ¬B¯Bª´«
é° ° jn±i ¬BñU k¼®{ ³ An j±i ¬AnjAoM ©wA ³¦ ¬B£k®® SwA±inj »«BwA
»v S{Am¢¯ ° jo e Â«B An j±i u¯ ð§BªU »§° ,j±ª¯ o¼¼U °A »e°n
/jjo£ ²B£@C °A S§Be »¯±£o£j pA
¬AnjAoM ¬B¯C kª´M »v ³ñ®½A ¬°kM An j±i ¬AnjAoM :jAj n±Twj ¨B¢®µ ½A nj
¨B
« ¬C nj ³ w±½ n±e ³M J±
í½ ¬Ak¯po ,k¯n°B¼M n±e ³M k®Tvµ º°
nj An °A ³ ºp°n Ao½p :k®TiB®z¯ An °A »§° k¯k{ jnA° j±M »§Bî K~®« ° g«B{
nj ³Ç p°oÇ«A ° j±ÇM ³§BÇw ³¯ »j± (©¼µAoMA M»¦î ¥
¯ ³M) k¯jo ¬B´®Q ²Ba
¥á jo« ·B¼ ° SwA ³§Bw ¥á ºjo« ,jnm£»« ³YjBe ¬C pA ¤Bw »w ºj°ke
n±i ¬B¯C oBi ³M ²B£_¼µ ½A oM ²°Àî jnAj o »¦¼i ³§Bw ³¯ j± BM ³§Bw
j±MBÇ¯ k½BÇ{ ° kÇ¯nAk¯ ºoLi °A pA ,SwA ¤Bw »w ³ ºA²kzª£ njAoM jo»ª¯
°n Ç½A pA k¯BwoÇM k®¦ÇM ¨B
Ç« ½A ³M An °A VjA±e ¬B½o] ,k¯nAk®Q»« xA²k{
/k®wB®z¯ An w±½ ¬B¯C : ³ SwA »í¼L
³ÇM An ¬C jAoÇA ¬BÇz¯ ° ¨BÇ¯ ° »®¼v¦Ç ¬A°nB j°n° ÂL ³ w±½ »§°
n±Twj ° ²k¼®{ B´«B¯ ¬B¼« nj An j±i ¬AnjAoM ¨B¯ ° k¯j±M ²jAj xnAq£ xn±e
nj ,S{Aj ³ »®µl ·
MBw ©ñe ³M ,k¯n°B¼M n±e ³M An njAoM o¯ ²j ¬C j±M ²jAj
pA uQ ³Ça o£@A ¬Ò °Ö oÔ ñß ®Ö «Ô ³Ô Ò§ ©Ö µÔ °Ò ©Ö ´Ô Ò oÒ íÒÒ SiB®{ An ¬B¯C RBÀ« ¼§°A ¼ªµ
kÇ¯A±U»« w±½ »§° SwA ²jo o¼¼U Â«B ¬B¯C ·B¼ ¬B«p S{m£ ¤Bw@»w
¶jo o¼¼U ºBµ³B¼ BM ,jnAj o¯ nj ¬B¯C pA y¼Q ¤Bw»w pA ³ »ª´L« ºBµ³B¼
/k® ¼LU »¦í
° njBÇ« ° nkQ ¤A±eA ,jn±ioM ¼§°A ¼ªµ nj BTz« w±½ SwA »´½kM
kwoQ»« ¬B¯C pA k¯±z¯ ¬Bª£kM ¬AnjAoM ³ ºn± ³M An j±i ¬B¢TvM o½Bw ° njAoM
J±
í½ ¬Ak¯Bi ³M ±Mo« RB¼Äq] ¨BªU° jjo£»« ²B£@C ¬B¯C ¤A±eA ° B°A pA °
pA H®ª ° jjo£»« éA° ²o@Am« ° JA±] ° ¤AÆw jn±« y¯AnjAoM ° w±½ ¼M
¬°kM (½kæ w±½) o~« q½qî ° k½C»« ¬B¼« ³M hw J±
í½ ¶kzª£ k¯po
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 176
pA º° ¬k{ ©£ S¼¼ ° ²kzª£ njAoM ¬C ¤Be pA ,k®wB®zM An °A ,¬AnjAoM ³ñ®½A

° k¯joñ¯ ©en °A »j± ³M ³ An ¬AnjAoM S{p ¥ªî ¬C Go´ ° k®»« ¤AÆw ¬B¯C
AoÇ yUC ³ÇM An xnkÇQ ° °A ,»¯¿± Rk« ½A nj ° k¯j±ª¯ y¯B´®Q ²Ba nj
»«AoTeA»M ° çoíU
Ø ½oTª »§° j±{»« SeAnB¯ ° jn°C»« oBi ³M k®TiAk£@
° k®»« nBTn ¬B¯C BM S¼ª¼ªæ ° »«o£ ¤Bª BM uñî ³M ³ñ¦M ,k®»ª¯ ¬B¯C ³M
,k®TÇvµ o~Ç« nj ³Ç »T° BU ° k®½Bª®M ¬B¯C pA »«o£ »½Ao½mQ kµj»« n±Twj
¬AnjAoM ³M SLv¯ ,SwA J±
í½ ¬Ak¯Bi ° R±L¯ ¬B«j°j ·Tv½B{ ³ »UB«AoTeA
/k¯nAj ¤±ªí«
k¯k{ }io« ¬B¯Bª´«

JB¼«B ;ºjB½p j°ke BU ,o~« q½qî ö£ »½Ao½mQ pA ³a o£@A J±
í½ ¬Ak¯po
,kÇ¯A²kÇ«C o~Ç« ³ÇM y½±Çi ¶jA±¯BÇi ·°lC ° ³Ø¦ ·¼Ú ºAoM ¬±a »§° k¯j±M
ºnAk½oi An ZB¼TeA jn±« ³¦ oUj°p °n ½A pA /k®¯BªM o~« nj jB½p k®¯A±U»ª¯
/k®TvM An BµnBM ° k¯jo@
y½±Çi »®½±ÇMA njAoÇM ° njBÇ« ° nkÇQ RBÀ« ³M ²pAk¯A»M ½kæ w±½
° o~Ç« S§°j ¤A±ÇeA ° BÇ°A ° °A S¼í±Ç« ° ¨B
Ç« »§° ,SwA k®«³Àî
³ »¦¦î ³M ° k® ow ¼v¦ ³M ³ kµj»ª¯ ²pB]A º° »wB¼w ºB´T¼§±Ãv«
° k½BªÇ¯ »oí« ¬AnjAoM ³M An j±i ow ½A nj Sv¯A±U»ª¯ j±M ²B£@C oT´M j±i
»§° /k½n°B¼ÇM o~Ç« ³ÇM oÇ¢½j oÇw nj An ¨njAoM ° njB« ° nkQ :k½±¢M ²joQ»M
,S´] ½kM ,j±{ »½Ao½mQ ©µ °A ³ k½n°B¼M An j±i njAoM ¬C :k½±¢M Sv¯A±U»«
¨BªÇU An ¥¼Ç Ç« ³ k¼®¼M»« :S£ ,k{ ¥¼ªñU y¯AnjAoM ºBµnBM ³ »«B¢®µ
/ § ß Ö XAÖ Ò
Ò â Ô Ô Ö i BÒ¯@ ÒA °Ò ¥Ò ¼ÒÖ ñ Ö§A |ß °Ö ÔA æØ ÒA ¬Ò °Ö oÒ UÒ ¿× ÒA ©®»Ç« ¥«BÇ »½Ao½mQ ° ©µj»«
k½n°B¼M o~« ³M q¼¯ An j±i ºnkQ njAoM ¬C ,o¢½j ow nj :SwA ³Tv½B{ ½AoMB®M
/k® ²jBTwA ö£ »½Ao½mQ ½A pA ©µ °A ³ ©ÔÖ ñ ¼Mâ ÒA Ö «ß ©ÔÖ ñ Ò§ fà ÒB Mß æ±
â TÔ ÖÄA ¤Ò ×B
177 k¯k{ }io« ¬B¯Bª´«
ºjo« ©µ J±
í½ Ao½p ,k½±¢M Sv¯A±U»ª¯ xnkQ ¶nBMnj An K¦« ½A ³TL§A
SwoQow ³ñ¦M ;j±i ¬Ak¯Bi ònqM ° SwoQow ©µ ° j±M ³Tvñ{ ° ²jn±h§Bw
RoBÇv« Ç½A ³ÇM Sv¯A±U»ªÇ¯ °n Ç½A pA ;k{»Ç« J±vd« ©¼µAoMA ¬B«j°j
°A ³ jo xnBw xnjAoM ³M é]An
w±½ ,³eÀ« ½A ³M ,j°oM »¯¿±
°A o£@A :S£ ,k¯n°B¼M o~« ³M An j±i njAoM HªTe ³ñ®½A ºAoM ° ,k½B¼M o~« ³M ©µ
Ö
â ÔUFÒU nÖ Ò ¬Ö Bß Ò k¼½B¼Ç¯ Ç« ð½jqÇ¯ o¢½j ° jAj ©µA±h¯ ³¦Bª{ ³M k½n°B¼¯ An
³â Mß æ±
:³ k¯jAj ¤± ©µ k½B{° k®To£ ©¼ª~U q¼¯ ¬B¯C ¬± â Ö®îß ©ÔÖ ñ Ò§ ¥Ò ¼ÒÖ
@×ÀÒ
ß ÔMoÖÒ ÒU ¿× °Ò ºk
³M An ¼«B½M o¢½j ow nj° k®® K¦] An j±i nkQ S½Bn Svµ »Tª¼ oµ ³M
/²Ô ×BM ÒA ³Ô Ö®îÒ jÔ °ß ×A Ô wÒ A ±ÔÖ § ×B (1)/k¯oLM o~«
·½C 42 ¥~ ,½±ñU o w nj ,jo ¼«B½M ¬jn°C ºAoM w±½ ³ ºA³Ã±U ¶nBMnj RAn±U (1)
pA o Ç¯ ð½ :k½±£»Ç« 16 ·½C nj ° jo ©´T« »w±wB] ³M An j±i ¬AnjAoM w±½ :k½±£»« 9
B½ k¼Tv¼¯ t±wB] :k¼½±£»« SwAn Bª{ j±{ ¨±¦í« BU jn°B¼M An ¬BUnjA oM k¼Two M ¬BUj±i
° 19 ³½C nj° ,jo »¯Ak¯p p°n ³w ©µ BM An ¬AnjAoM ·ªµ :k½±£»« 17·½C nj ° ?k¼½±£»« ï°nj
An j±i njAoM ° ,k½oLM ³¦ k½°oM Bª{ ·¼M ° k¯BªM o¼wA B] ½A Bª{ pA o ¯ ð½ :k½±£»« 2å
nj ¬AnjAoM n±e nj ° So£ ¬AnjAoM ¬B¼« pA An ¬±íª{ w±½ :k½±£»« 24 ·½C nj ° :k½n°B¼M
/jB´¯ k®M
w±½ :k½±£»« RAn±U ³ñ®½A Ç1 ,jnAj S §Bh« ¬Co BM jn±«k®a nj ³¼ ½A nj RAn±U
,k¯n°B¼M An ¼«B½M BU jnAk´¢¯ An ¬B¯C pA »ñ½ GkíM ° k® »¯Ak¯p An ¬AnjAoM k¯A±TM ³ñ®½A ºAoM
³ñ®½A Ç2 ,SwA²kz¯ ºo@l »w±wB] ³M ¨BÚA pA ¬Co nj »§° ,jo ©´T« »w±wB] ³M An ¬B¯C
ºoÇ@l ¬AnjAoÇM ¬joÇ ¬AkÇ¯p pA ¬Co nj »§° ,jo »¯Ak¯p p°n ³w An ¬AnjAoM k½±£»« RAn±U
,jn°B¼M An njAoM ° j°oM Bª{ pA o ¯ ð½ :S £ ¤°A w±½ :k½±£»« RAn±U ³ñ®½A Ç3 ,SwA ²kz¯
njAoM ° k½oLM ³¦ k½°oM ³¼M ° k¯BªM B\®½A Bª{ pA o ¯ ð½ :S £ ° k{ ç±î °A ©¼ª~U GkíM °
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 178
j±i ¬B¢T{Bª£ ³M ,jo xnjAoM ¬jn°C ¶nBMnj w±½ ³ »{nBw oM ²°Àî °

³ k¯nAm¢M ¬Bz½B´§A±] ° BµnBM nj An ¬B¯C SîBM ³¯B«od« n± ³M :³ jAj n±Twj
An ¬BÇ¯C oTz¼M »®í« ½A ° k®MB¼M An j±i SîBM ,k®Tz£oM j±i ° ³M »T°
A±Ô¦íÒ ]Ö A ³ß ¯ß ×B¼ ÖT ß ß§ ¤Ò ×B °Ò /k¯oLM »¯B\« ·¦° k®½B¼M o~« ³M o¢½j nBM ³ k® K¼oU
/ ©Ö Gß ß ×Ben |â ©Ö xÔ Ò îÒ ×B Mß

RAn±ÇU ³ñ®Ç½A Ç4 ,SwA ²kÇz¯ ºo@l K¦« °j ½A pA ð½ _¼µ pA ¬Co nj »§° ,k½n°B¼M An
pA :SwA »´½kM ;SwA ²kz¯ ¬C pA ºo@l ¬Co nj »§° ,jB´¯ k®M nj An ¬±íª{ w±½ :k½±£»«
An ¬B¯C p°n ³w ° k® ©´T« »w±wB] ³M An j±i ¬AnjAoM ³ SwA k¼íM »¦¼i w±½ ºjoª¯A±]
oM ²°Àî ,k¯n°B¼M An ¼«B½M j±i njAoM ¬B¯C ³ k´®M k®Mnj An ¬B¯C pA »ñ½ GkíM ° ,k½Bª¯ »¯Ak¯p
o¼wB ÇU »íÇM ° ,k®Tv¼Ç¯ t±wBÇ] ³ j±{»« ¨±¦í« B\ pA k¯n°B¼M An j±i njAoM o£@A ½A
³ÇM ¨BÚA ·¦Ãv« ³ n±X®ª§A nk§A o¼v U ° ºpAn b±T §A±MA o¼v U ° ¼jB~§A [´®« ¥X« »«ÀwA
K¦« ¬Bªµ ³wA±§A é«B½ ³wA°ÀM ³ SwA RAn±U ¬B¯C ·T £ Fz®« k¯A²jo o@l An »w±wB]
/k¯A³T{±¯ An RAn±U
179 k¯k{ }io« ¬B¯Bª´«
ß â ÒA × Aß A ±Ö íÔ ]Ò nÒ FÒ× Ø ¦Ò
¥Ö ÒTÖñ Ò¯ ×B¯ ×Bi ÒA ×B® íÒ «Ò ¥Ö wß nÖ ÒB Ò ¥Ô ¼ÒÖ ñ Ö§A B Ø®«ß éÒ ®ß «Ô ×B¯ ×BM ÒA ×B½ A ±ÔÖ § ×B ©Ö zM
Ö «ß ³ß ¼iâ ÒA Ò ¥Ö µÒ ¤Ò ×B (63) ¬Ò ±ÔÖ ß ×B ¡Ò ³Ô Ò§ BØ¯Aß °Ò
× îÒ ©ÔÖ ñ ÔTÖ®«ß ÒA F× Ò
¿Ø Aß ³ß ¼ÒÖ ¦îÒ ©ÔÖ ñ Ô®«C
°Ò ©Ö ´Ô îÒ ×BT «Ò (1)A ±Ö dÔ ÒTÒ B ×XØ Ò °Ò (64) Ò â aAß o§A
×Ø ©Ô eÒ nÖ ÒA ±Ò µÔ °Ò H ß ×Be Ò
Õ Ö i ³Ô Ø¦§B Ò ¥Ô LÒÖ
RÖ jÚ nÔ ×B® ÔTîÒ ×B Mß ²â mß µ× »â LÒÖ ¯ ×B« ×B¯ ×BM ÒA B× ½ A ±ÔÖ § ×B ©Ö zÒ Ö jÚ nÔ ©Ö xÔ Ò îÒ ×B Mß A °Ö kÔ ]Ò
ß Ö § Aß R
(65) v Õ â ½Ò ¥Õ ¼ÒÖ
ð à â MÒ ¥Ò ¼ÒÖ
jÔ A× j qÖ Ò¯ °Ò ×B¯ ×Bi ÒA ÔÒ LÖ Ò °Ò ×B®Ò¦µÖ ÒA Ô â ^Ò °Ò ×B® ¼ÒÖ § Aß
Ò §ß ×l í
Ò×B JÔ ¬Ö ÒA ¿Ø Aß ³â Mß â ®Ú ÔUÖFTÒ Ò§ ³Øß ¦§A Ò «ß H Yß ±Ö «Ò ¬ß ±Ö ÔUÆÖ ÔU
× Ø eÒ ©ÔÖ ñ íÒ «Ò ³Ô Ò¦wß nÖ ÔA ÒÖ § ¤Ò ×B
(66) ¥Õ ¼
@ â °Ò ¤Ô ±ÔÖ Ò¯ ×B« × îÒ ³Ô Ø¦§A : ¤Ò ×B ©Ö ´Ô Ò Yß ±Ö «Ò ²Ô ±Ö UÒ C FÒØ ¦Ò ©ÔÖ ñ Mß
;nkÇQ ºA :k®TÇ£ ,k®Tz£oÇM ¬B{nkÇQ º±Çw ³ÇM ³Ç ²BÇ¢¯C uQ :³ª]oU
¥¼Ç BÇU SwoÇM BÇ« BÇM An ¬B«njAoM uQ ,k{ é®« B« pA ¥¼ (²k®½C@nj)
³ n± ¬Bªµ B½C :S£ (63) ©¼®»« ºnAk´¢¯ An °A HªTe B« ° ,©½o¼¢M
uQ ?¨nAk®PM ¼«A °A ¶nBMnj ©T{Ak®Q ¼«A xnjAoM ¶nBMnj H
MBw An Bª{
° (64) SwA oU©¼en ¬B£k®®©en ·ªµ pA °A ° SwA ¬BL´¢¯ ½oT´M Aki
,SwA ³Tz£pBM ¬B¯C ³M ¬BzTîBM :k¯k½j ,k¯j±z£ An j±i BT« ³ ²B¢¯C
B« ° ³Tz£oM B« ³M ³ SwB« SîBM ½A ?©¼µA±i»« ³a B« ,nkQ :k®T£@
¥¼ ð½ ° ,©¼®»« e An j±i njAoM ° ©½n°C»« ¨Bí j±i ¥µA ºAoM
BM An °A q£oµ :S£ (65) SwA ºq¼aB¯ ¥¼ ,¥¼ ¬C ©¼®»« ³BA oT{
°A :³ k½nBPvM « ³M k¯°Aki pA »ªñd« ¬Bª¼Q ³ñ®½A BU ,©Two»ª¯ Bª{
An j±i k´íU ³ ²B¢¯C uQ ,k¼¯A±T¯ ³ñ®½A o¢« ,k¼¯Ajo£oM « ³M HªTe An
(66) SwA ¥¼° ©¼½±£»« B« ³`¯C oM Aki :S£ k¯jAj
³Çñ¯C pA uQ ³Ç¯ SwA ²k{ ¨B\¯A ° ³M j°n° pA uQ ³¦æBÀM BT« cT :SwA »´½kM (1)
jn SwA ³TwA±i ¬Co ¬±a »§° SwA ²k«C 63 ³½C nj ÂL ³ ¥Ö ÒT ÖñÒ¯ ×B¯×BiÒA ×B® íÒ «Ò ¥Ö wß nÒÖ BÒ :k®T £@
¬B¼M ,k¯jn°C j±i nkQ ¬jo é¯B ºAoM J±í½ ¬Ak¯po ³ ºo¢½j ¥¼§j ¬A±®î ³M An SîBM
° BT« cT uQ SwA ²jo o@l HT«k« An (©Ö xÔ Ò îÒ ×B
Mß A°Ö kÔ ]Ò °Ò ©Ö ´Ô îÒ ×BT «Ò A±Ö dÔ ÒT Ò BØXÒ °)
Ò °n ½A pA ,k®@
/SwA ²k«C o ØiFT« ,o@l nj »§° ²k{ éA° ÂL SîBM ¬Ak]°
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 180
k¼wn ¬B½BQ ³M nBT¯A

j±i ¬An°C¬B¯ ° ¬BTwoQow Sz£pBM nBT¯A nj J±
í½ ¬AovQ ¬Ak¯po ° ¬B¯p
Go´Ç° ,jn°C»Ç« nBÇz ¬B¯C ³M »Twk¢®U ° »d Ao½p ,k®®»« ºnBª{ ³
¼j
SwA ²k{ ºk®M²o¼] ¬B¯C ºBµ²jA±¯Bi ¼M nj ,SwAj±]±« ³ ºo~Th« ·°lC
³a :³ k¯A³Ti°j ²An ³M ©za
,k¯nAk¯ »¢®wo£ BM ²pnBL« ºAoM »B ·¦¼w° °
/k¯n°C»« ³¦ j±i BM ° k¯jo£»« oM ow pA ¬Ak¯Bi ¬B£nqM S°
¬B£jo ow Sz£pBM nBT¯A nj ,²jn±h§Bw J±
í½ ,¬Ak¯po ° ¬B¯p pA y¼M °
An ³¦¼LÇ u¼Än ,ònqM ·¦¼L ½A ¬Bj± »TB»M ° »TeAnB¯Ao½p ,SwA y½±i
/k®»« SeAnB¯ ¬Ao¢½j pA y¼M
¼v¦Ç ³ÇM »®¼v¦Ç ¬A°nBÇ ,k¼Çwn ¬B½BÇQ ³M nBT¯A ½A ,¨B\¯Aow »§°
° ³M k¯j±M ²jn°C ²Aoªµ ³¦ ,n±v¼« nk ³M ³ ©µ J±
í½ ¬Ak¯po ° Sz£oM
pA ,ºjB½p j°ke BU j±i j°n° BM ° k®TB½ nBM ,nkQ n±e ³M ° k¯k{ jnA° y½±i
/k®TwB º° ¬Ak¯Bi° J±
í½ »¯Ao¢¯
© »¦¼i J±
í½ ònqM ¬Ak¯Bi ºAoM ,³¦ oT{ nBM ²j ³ SwAk¼Q ³T£@B¯ »§°
³¦ o¢½j nBM ° k¯jo£oM o~« ³M ,j±{ o~« j±]±« ·¦ ³ñ¯C pA ¥L k½BM ° j±M
/k¯n°B¼M
:SwA ³T£ o~« q½qî »o pA ¬±a ;k¯A²k{ °oM°n ºA²pBU ¥ñz« ð½ BM B«A
kÇµA±h¯ ²jAj Bª{ ³M ³¦ ,k½n°B¼¯ ²Aoªµ An j±i ºnkQ
ß njA
ß oM ,o¢½j ow nj o£@A
»æ±~h« ·Àî xoTña± ovQ ½A ³M ²jn±h§Bw nkQ :o¢½j o pA ° ,k{
pA ,ovQ ½A ¬jo Ak] ° k¯Aj»« , w±½ xA²kzª£ k¯po ºB] ³M An °A ° jnAj
³Ç ºA³
MBÇw ¾±Çw S¦Çî ³ÇM ¬BÇ¯C ³Ç Hæ±~Çi ,Sv¼Ç¯ »¯BwC nB ,nkQ ½A
½A k½BM ?Svµ ²nBa ³a »§° ,k¯j±M ©´T« J±
í½ jq¯ ,k®T{Aj w±½¶nBMnj
/jo ¥e ,Svµ ³ ºn± oµ ³M An ¥ñz«
181 ¤¿kTwA ° BBU
¤¿kTwA ° BBU
½A ¬B®nB ° ¬Ajo« ³ ¥¼ÄAowA ovQ ²j ° S{Am£ ¬B~
¯ ³M °n ,j±]±« ·Ø¦
SªepoQ ow [¯n ²nBM°j k½BM ,ZB¼TeA ° Rn°o ©ñe ³M ,k¯j±M ònqM ¶jA±¯Bi
,¼v¦ ³M ³¦ ,J±
í½ ònqM ·¦ÄBî xBí« ¼«FU ºAoM ° k®® ¥ªdU An o~«
/k®½Bª¯ ¥ªe
ovQ °A o£@A Ao½p /SwA J±
í½ Swj nj ,¬B¯C S¼
±« k¼¦ ,SM±¯ ½A nj »§°
,jAj kµA±h¯ ³¦ J±
í½ ¬Ak¯Bi ³M ,o~« q½qî ;kTwo¯ o~« ³M An j±i oTña±@
º° ³ÇM ;k¯jAj c¼±U nkQ ºAoM An o«A S
¼
e nBaB¯ ,¥¼ÄAowA ¬AovQ °n ½A pA
BM k¼µA±i»« ° k½nAj ³Àî ,¼«B½M ³M Bª{ ³ SwA Swnj ,¬B] nkQ :k®T£@
³M B« BM An °A ³ SwA ½A ³M ³TvM ,©¼µAoMA ¬B«j°j »£k¯p »§° ,k¼{BM t±¯F« °A
j±i njAoM ½A o£@A B« ,SwA ²jo ²jAnA ,o~« q½qî ³ ºn± ³M Ao½p ,k¼TwoM o~«
° B« o¢½j ,Rn±æ ½A nj ° ,j±M ©¼µA±i ¨°od« ³°lC ° ³¦ pA ©½oL¯ o~« ³M An
k®a oµ :³ SwA ½A B« ºBB
U ½AoMB®M ,©¼¯BªM ²k¯p ©¼¯A±U»ª¯ B« ºBµ²jA±¯Bi
BÇ« BÇM An BÇ« njAoÇM ° k¼½Bª¯ ¥ªdU An ¥ñz« ½A »§° ,SwA ¥ñz« Bª{ ºAoM
×B® íÒ «Ò ¥Ö wß nÖ ÒB Ò ©½n°B¼M ³¦ , »d BM ¶pnBL« ° xBí« ¼«FU ºAoM pBM ³ k¼TwoM
³ SwA ½A °o£ nj ,B« ònqM ¬Ak¯Bi S½j±]±« ° »Tvµ ¬±a ° , ¥Ö ÒTÖñ Ò¯ ×B¯ ×Bi ÒA
»An ° SwBª{ Swj nj
K¦« ½A k¼¦ ° k½B¼M o~« ³M B« oTña± njAoM
oi pA An B« ° k½Bz£»« B« nB pA An ²o£ ¼«B½M RoBv« ³M Bª{ }h{ ¬k{
An BÇ« ºBB
U ½A ³ SwB] ³M Â«B ,³eÀ« ½A ³M ,jnAj»« ¬±~« »Tv¼¯
¬Ao¢¯ »§BªTeA oi S´] pA o£@A ° ,k¼½Bª¯ ÄqîA o~« ³M An ¼«B½M ° k½o½mPM
oXÇ@AkÇe °A ºnAk´Ç¢¯ ° Çe nj HªTe ³ ©¼µj»« ¬B®¼ªA Bª{ ³M ,k¼Tvµ
/¬Ò ±ÔÖ ß ×B ¡Ò ³Ô Ò§ BØ¯Aß °Ò jo ©¼µA±i An SLAo« ° y{±@
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 182
¨nAk¯ ¬B®¼ªA
»
®« ° c¼dæ An j±i ¬Ak¯po ºBB
U »o pA ;©¼µAoMA ¬B«j°j u¼Än
¬Ak¯Bi ½A RB¼e e ºAoM k{BM ñª« ³ ºA³¦¼w° oµ ³M jnAj ¥¼« ° k®¼M»«
,j±Çi ·
MBÇw kM ¬Ak¯po ³M o¢½j o pA »§° ,j±{ ³¼Ú ³°lC ° ³¦ ,ònqM
oM »ª ° j±{ nBaj w±½ S{±¯ow ³M q¼¯ ¼«B½M kwoU»« ° jnAk¯ jBªTîA
/k½Aq¼M º° ºB´ª
³M ¼«B½ M ¶nBMnj ©¯A±U»« n±a « :S£ y¯Ak¯po JA±] nj °n ½A pA
²jo k´íU ³ñ®½A BM ° k½jn°B¼¯° k½joM An xnjAoM H
MBw ³ñ®½A BM ©® jBªTîA Bª{
¤Ò ×B SwA ²jn±i òo£ An °A :k¼T£ ï°nj ³M ° k½k«C ³¯BL{ ,k¼® e An °A :k½j±M
Bª{ SLAo« ° e ³M « ? ¥Ò ÖLÒ Ö «ß ³ß ¼i × îÒ ©ÔÖ ñ ÔTÖ®«ß ÒA F× Ò
¿Ø Aß ³ß Ö¼Ò¦îÒ ©ÔÖ ñ Ö®«C
â ÒA Ò ¥Ö µÒ
½oT´ÇM An kÇ¯°AkÇi ° ,¨nAj ¬B®¼ªÇA ° k¼«A k¯°Aki e ³M »§° ,¨nAk¯ k¼«A
/
Ò â aAß o§A
Ø ©Ô eÒ nÖ ÒA ±Ò µÔ °Ò H ß B e× Ò
Õ Ö i ³Ô Ø¦§B Ò ©¯Aj»« ¬BL´¢¯ ° Be
¬B¼« ³M ¼«B½M RoBv« ¶nBMnj ³ »UAo@Am« ° k«C y¼Q ½A BM ³ »½±£ ±U
BM n± ½A ³ :k{ k½kzU ° k½k\U J±
í½ ºAoM w±½ Ao g¦U ¶oBi ,k«C
³ ¤Bw»w HL½o
U pA uQ ° ,k®»« jB½ y¼Q ¤Bw ½k®a ·YjBe pA oYFU ° wFU
pAoÇMA ½oÇ ½kÇM An y½±i ¤j p±w ° Ao © SwA ²k{ Ak] °A pA w±½
/k½Bª¯»«
BBU ©µ pBM
° j±Çi »oÇ pA AoÇ½p ;kÇ¯A³To£ nAo »M±¦«B¯ é° nj ¥¼ÄAowA ¬Ak¯po
,k¯o½qMow ° ©´T« ,nkQ jq¯ ,»o pA ° k®Tvµ ºj±MB¯ çoí« nj j±i ¶jA±¯Bi
»An An nkQ ,Svµ n± oµ k½BM ° k¯nAk¯ ¥ªdU ° oLæ pA o¼ ³M ºA²nBa »§°
k¯jo nAoñU An j±i ºBB
U pBM S´] ½kM ;k¯oLM j±i ²Aoªµ An ¼«B½M ° k®®@
/k¯jn°C nkQ ¬jo »An ºAoM ©µ ºo¢½j ¥¼§j °
183 ¬Bª¼Q ·L§B«
,k¯j±ÇM ²j±Çz£ An j±Çi ºBµnBM ³ »«B¢®µ ¬±a :j±M ½A ¬B¯C o¢½j ¥¼§j
³Ça oÇ¢½j BÇ« !nkÇQ :k®TÇ£ nkÇQ ³ÇM ,k¯j±ÇM ³TB½ BµnBM nj An y½±i SîBM
³¦ k½oi ºAoM ¤±Q o¯ pA ° ,³Tz£oM B« ³M ³ SwB« SîBM ½A ?©¼µA±i»«
¬k½oi pA BU k¼TwoM B« BM An B« njAoM SwA é±« ³M »¦¼i uQ ,©¼Tv¼¯ ³
¼« nj
,Ç½A oM ²°Àî ,©½n°B¼M Anj±i ¶jA±¯Bi ·°lC ° ° ©½±z¯ ¨°od« ³¦ ¬jn°C °
¬±a ° í (1)
à ÒM ¥Ò ¼ÒÖ
jÔ ×Aj qÖ Ò¯ jn°C»« ³¦ oT{ ¥¼ ð½ ©µ °A ,k½B¼M B« njAoM ¬±a
j±{ ³BA ³ ©µnBM ð½ ¼ªµ ,SwA q¼aB¯ B« ònqM ·¦ÄBî ³M SLv¯ oT{ nBM ²j
/jo kµA±i B« »£k¯p ³M »ñª j±i
¬Bª¼Q ·L§B«
k½BM ° jnAj ²k´î ³M An ©¼µAoMA ¬B«j°j »§Bî »TwoQow ³ ²jn±h§Bw J±
í½
nBÇz ° nAoÇA ©ñe ³M ,k{±ñM ¬B¯C ¬B] e nj oTz¼M »d ºB´§Bw nj
»§° kTwoÇM o~« ³M An j±i oTña± k¯po :j±{ »An ³ k{ nBaB¯ »d
AjBL« ³ SwA Jo« yL¦ ° SeAnB¯ °A oñ ,jnAk¯ jBªTîA ,y¯Ak¯po ³M ¬±a
kÆ« ¬Bª¼Q k½BM Bª{ :S£ y¯Ak¯po ³M °n ½A pA ,k½B¼¯ ° j°oM w±½ ¼z¯B]
Ç« ³ÇM AoÇ« k¯po ³ k¼® k´î j±i ºAki BM ° k½nBPvM « ³M »
Y±« k´î °
k¼¯A±T¯ ° k{BM ZnBi Bª{ ¶k´î pA ³ kµkM fn ºk«C y¼Q ³ñ®½A o¢« ,k¼¯Ajo£oM
/ ©ÔÖ ñ Mß Ò×B JÔ ¬Ö ÒA ¿Ø Aß ³â Mß â ®Ú UÔ FÖ TÒ Ò§ k¼® ºo¼£±¦] ¬C pA
¤Bd{±i »¦¼i k¯jo tBveA An nkQ ºnBL]A S
A±« ³ J±
í½ ¬Ak¯po
/k{ ¥e ¥ñz« :³ k¯k{
¬Bz½BµnBªÇe oÇM An ³¦Ç ¬BÇz½A °) :SwA ²kÇ«C 26 ·½C 42 ¥~ ½±ñU o w RAn±U nj (1)
ï¿A nBÇM pA ° ²jo o@l oT{ nBM ¬Co SwA {°n ³ ¬B®a (k¯k{ ³¯A°n B\¯C pA ²j±ª¯ ¥ªe
/SwA ²j±ª®¯ ºo@l
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 184
SLAo« ¤Bª ,¼«B½M e nj ³ k®TvM nkQ BM ºkÆ« ¬Bª¼Q ,¡¯nj»M °

²Ô ±Ö ÒUC FÒØ ¦Ò jAj nAoÇ kµBÇ{ ° ¥¼Ç° ¬Bª¼ÇQ ¬C oÇM An Aki ©µ J±
í½ ,k®½Bª®M An
â °Ò ¤Ô ±ÔÖ Ò¯ ×B«
/ ¥Õ ¼
@ × îÒ ³Ô Ø¦§ ÒA : ¤Ò ×B ©Ö ´Ô Ò Yß ±Ö «Ò
¬°kÇM ° k®TÇvM S¼ª¼ªæ ° S¼íA° º°n pA , w±½ ¬AnjAoM An ¬Bª¼Q ½A
¼«B½M e ¶nBMnj ³ »«B¢®µ k½B{ ,k®Tz£ oTña± njAoM e nAj²k´î B¯
oBÇi ³ÇM An w±Ç½ TÇiAkÇ¯A ²BÇa ³ÇM nA±£@B¯ ·YjBe ,k®TvM»« ¬Bª¼Q nkQ BM
²k´î ³M An °A e ³ñ®½A BM , w±½ ¶nBMnj B« ³ k¯k{»« SeAnB¯ ° k¯jn°C»«
Ç½A ³Ç jn°C»Ç« jB½ ³M An g¦U ¶oBi ¬C ©µ J±
í½ ° ©½jo S¯B¼i ,©¼To£@
¥ªÇî j±Çi ¤±Ç ³ÇM ° k¯jAj ¬B®¼ªA « ³M w±½ e ¶nBMnj « ¬Ak¯po
/k¯joñ¯
¶nBMnj ³ S° ¬C Ao½p ,jnAj o ©µ BM ³¼ °j ½A :³ SwAk¼Q ³T£@B¯ »§°
e ¶nBMnj ³ ¿Be B«A ,k®T{Aj S¯B¼i k~ HªTe ,k¯jAj ¬B®¼ªA nkQ ³M w±½
·
MBÇw ¬±a »§° ,SwA S¼íA° ° S
¼
e º°n pA ,k¯k®M»« ¬Bª¼Q ,¼«B½M
/k®® K¦] kænj kæ An nkQ ¬B®¼ªA k®¯A±U»ª¯ ,SwA JAoi ¬B¯C
An ³Tn Swj pA º°oMC ° jo ooM ¬A±U»ª¯ »¯BwC ³M An kM ·
MBw ·ñ§ ºnC
/k¯Ajo£oM ¬A±U»ª¯ S§±´w ³M
185 o~« º±w ³M ²nBM°j
°Ò ¹Òà oÒÙ ÒT«Ô Jà A× ± ÖMAÒ Ö «ß ÖA±Ô¦iÔ jÖ A °Ò kà eß ×A° Jà ×BM Ö «ß A ±ÔÖ ¦iÔ kÖ ÒU¿× Ú ß ÒM ×B½ ¤Ò ×B °Ò
³ß ¼ÒÖ ¦îÒ °Ò S¦Ø Ô Ö ¬ß Aß ¾à Ï ¾Ò Ö «ß &
Ô
@ ±Ò ÒU ³ß ¼ÒÖ ¦îÒ ³Øß ¦ß§ ¿Ø Aß ©ÖÔ ñ ¡A ß A Ò «ß ©ÔÖ ñ Ö®îÒ â Ö ÔA ×B«
Ô ¼Ö eÒ Ö «ß A ±ÔÖ ¦iÒ jÒ ×B XØ Ò °Ò (67) ¬Ò ±ÔÖ ¦Ù
@ ±Ò ÒTXAÔ Ö ¥Úß
@ ±Ò ÒT¼ÖÒ ¦Ò
â Ö Ô½ ¬Ò ×B
×B« ©Ö µÔ ± ÔMÒA ©Ö µÔ oÒ «Ò ÒA W
×B Xß ©Öà ¦îß °Ö mÔ Ò§ ³Ô Ø¯Aß °Ò ×Bµ ×B Ò JÒ ±ÔÖ íÖ Ò½ uÖ
ß Ò¯ |â ¹Ó ]Ò ×Be ¿Ø Aß ¾à ÏÖ ¾Ò Ö «ß & ß A Ò «ß ©Ö yÔ Ö îÒ
Ò Ò
@ ÒA Ú ñß ×§ °Ò ²Ô ×B® ªÚÖ ¦îÒ
ß Ø®§A Ö
(68) ¬Ò ±Ö ªÒÔ ¦íÖ Ò½ ¿× tB
ºBÇµnj pA ³ñ¦ÇM ,k½±z¯ jnA° nj ð½ pA !« ¬AovQ ºA :S£° :³ª]oU
jn°C»« °n Bª{ ³M Aki pA ³ An ºq¼a ©¯A±U»ª¯ « ° k½jo£ jnA° oT«
·ªÇµ ° Ä²joÇ ¥±ÇU °A oM « ,SwAki pA
©ñe ,©® ºo¼£±¦]
³ »½B\¯C pA ³ »«B¢®µ ° (67) k®® ¥±U Aki ³M k½BM ¬B£k®®¥±U
pA ³Ç An ºq¼Ça Sv¯A±U»ª¯ °A ,k¯k{ ¥iAj ,j±M ²jAj n±Twj J±
í½
³ j±M J±
í½ u¯ nj ºA³TwA±i »§° ,k® ºo¼£±¦] ,SwAki o
º° ³ÇM B« ³ SwA »ª¦î ºAnAj J±
í½ HªTe ° ,k¯Bwn ¨B\¯A ³M An ¬C
(68) k®¯Aj»ª¯ ¨jo« oTz¼M »§° ,©½A³Ti±«C
o~« º±w ³M ²nBM°j

Ao ,k{ oBe ,nAoA ©ñe ³M ,³Ti±v§j ° ²jn±h§Bw J±
í½ ,²oi¿BM
o~Ç« ³M ¬AnjAoM ²Aoªµ An j±i k¯po ° k® ¥ªdU An j±i oTña± ovQ S±«
²BÇ« ð½ pA y¼M ¬C Tz£oM ° o~« ³M ¼v¦ ¬A°nB Tn ;k½B{ ° ,kTwoM
/k¼z»« ¤±
¬B{oTña±Ç njAoÇM BÇUA ³ÇM nkÇQ S
ÇA±Ç« K¦] pA uQ ¥¼ÄAowA ovQ ²j
»´½kM k¯k{ o~« ³M ow ¶jB«C ,j±{ ¨BªU j±]±« ³Ø¦ ³ñ¯C pA y¼Q Ç ¼«B½M@Ç
BÇM k½BÇM ,@B¯oÇi ° »¯BMB¼ÇM ºB´ÇµAn nj »¯¿±Ç ºBÚoBv« n± ¬C :SwA
³TÇ{Aj An j±Çi pA Bj Rnk ;BªT]A ·½Bw nj ³ jo¼£ ¨B\¯A ònqM ºB´¯A°nB@
,k®»« Soe ¼v¦ pA ³ »¯A°nB BM ,J±
í½ ¬Ak¯po k½BM °n ½A pA ,k®{BM
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 186
/k¯°oM o~« ³M
,ºp±v§j ²An pA ²jn±h§Bw nkQ ,k¯k{ Soe ¶jB«C ,¥¼ÄAowA ¬Ak¯po ³ ²B¢¯C
²kî k®a ³M ³ñ¦M ,k¯±z¯ ³Ø¦ ¼«pow jnA° ²pA°nj ð½ pA ³ jo ³¼æ±U ¬B¯C ³M
/k¯jo£ ¥iAj ²pA°nj ð½ pA »Tªv oµ ° k¯±{ Sªv
¬±a ,k¯±{ jnA° ²pA°nj ð½ pA ,BªT]A S§Be ³M o£@A ³ jo»« oñ °A ,k½B{
;»h« ºB´µB£@C nB B½ »«BT¯A ¬An±«F« ;SwA ñª« k®Tvµ ³¯B¢¼M n±z ð½ pA
BU ,k®Tvµ K½o B\¯C nj ¬±a ° jjo£ ©µAo ¬B¯C Sªep JBLwA ° k¯±{ ¬Bª£kM
²°Àî ° kz»« ¤± ,k¯nAk¯ ºn±®« ,³¦ ¬joM pA o¼ ³M :³ k®® SMBY k®¯A±TM
j±{»« ¨BªU ¬B¯C ºBµ²jA±¯Bi ·°lC ,k¯±{»« Sªep nBaj ¬B{j±i ³ñ®½A oM
/k®TA»« »Thw ° Sªep ³M J±
í½ ¬Ak¯Bi °
³M ,k®Tvµ nkQ ð½ k¯po ³ k¼{n jo« ²jpB½ o£@A :³ jo»« oñ ©µ k½B{ °
¬B¯C ¨jo« ° k®ñM An BªT]A ³]±U K¦] SwA ñª« ;k¯±{ ¥iAj BªT]A S§Be
¥iAj ¦Th« ¶pA°nj k®a pA :jo xnBw y¯Ak¯o ³M ¤Be oµ nj ,k®¯qM ©za An
« :³ jo jq{±£ ¤Be ¼î nj »§° kà eß ×A° Jà ×BM Ö «ß A±Ô¦iÔ kÖ UÒ ¿×
Ú Ò MÔ ×B½ ¤Ò ×B °Ò k¯±{
,ö¼¢M ,SwA ²jo nk
« Aki ³ An ºq¼a ±¦] ©¯A±U»ª¯ ºp±v§j ° ³¼æ±U ½A BM
Ô Ö ¬ß Aß SwAki Swj nj
,»Tvµ ²B£nB ¬B«o Ao½p
j±i nB « ° ³Ø¦§ß ¿Ø Aß ©ÖÔ ñ ¡A
³ß ¼ÒÖ ¦îÒ °Ò k¯nAm£@A° °A ³M An j±i nB ,jAoA ·ªµ k½BM ° Ä²jo nAm£@A° Aki ³M
An
/ ¬Ò ±ÔÖ ¦Ù
@ ±Ò TÒ XÔ AÖ ¥Úß
@ ±Ò TÒ ¼ÖÒ ¦Ò
k¯k{ jnA° S«Àw ³M

¬B¯C q¼¯ ¤Be ³T{C J±
í½ ° k¯jo »BeAki ²jAk§j nkQ BM ¥¼ÄAowA ¬AovQ
Aj° »«oÇ£ BM j±M w±½ nB£jB½ ³ xoTña± ovQ BM Go´ ° ,joPw Aki ³M An
An o¢½kñ½ º°n ° ow ,ovQ ° nkQ ½A ° So£ x±C nj An °A ©µ k½B{ ° ,j±ª¯
¬A°nBÇ BÇM ° k¯k{ Ak] nkQ pA ,k®«joi o¼Q ¬C ¬Ak¯po ,¤Be oµ nj ,k¯k¼w±M
187 k¯k{ jnA° S«Àw ³M
° ¼v¦ ¼M ºB´¯BMB¼M ° »¯¿± ºB´µAn k¯jo Soe o~« º±w ³M »®¼v¦
L J±
í½ ¬AovQ ,k¯k¼wn k~
« ð½jq¯ ³ »«B¢®µ ° ,k¯jo » An o~« °
/k®Tz£ ¥iAj ²pA°nj k®a pA ° k¯k{ oT« ,nkQ n±Twj
o~« q½qî qo« Ao½p k¯A³To£»« ³Ø¦ ;o~« ShT½BQ pA :³ S£ ¬A±TM k½B{
k½BM ¬±a ° ,SwA ²j±M o~« ShT½BQ ,k®® RBÀ« An °A k½BM ¬B¯C ³ ( w±½)
jq¯ An j±i ºnkQ njAoM :³ k¯A²jAj ¤± H®ª ° k®® ºo¼£nBM w±½ n±Twj ³M
/k®MB½ nBM q½qî n±e ³M ° k¯°oM ShT½BQ ³M k½BM S´] ½A pA ,k¯oLM º°
»§° ,k¯kÇ{ jnA° S«Àw ³M ²pA°nj k®a pA ,nkQ n±Twj L ,¤Be oµ nj
An »Ç´§A ºBÇ ±¦Ç] Sv¯A±U»ªÇ¯ ¬B{nkQ ¶jAnA ¼®`ªµ ° ¬B¯C ¬k{ oT«
³ÇM An xnBÇw Ç½A :³Ç jo»« BTA ,nkQ »¯BMo´« ° ºp±v§j ñ¼§° ,jo¼¢M
k¯°Aki ³ »æ±~h« ©¦î pA k®«joi J±
í½ ;k½joU ¬°kM ° ,k½Bª®M y¯Ak¯po
Ç½A pA ¨joÇ« oTz¼M »§° ²Ô B ×®ªÚÖ ¦îÒ ×B Xß ©Öà ¦îß °Ö mÔ Ò§ ³Ô Ú¯Aß °Ò SwA k®«²o´M ³Ti±«C °A ³M
/ ¬Ò ±Ö ªÒÔ ¦íÖ ½Ò ¿× tBß ®Ø §A Ö Ò Ò
@ ÒA Ú ñß ×§ °Ò ;k®Tv¼¯ ²B£@C S
¼
e
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 188
×B [ß uÖ Ãß ÒTLÖ ÒU À Ò ±ÔÖ i ÒA BÒ¯ÒA æØ Aß ¤Ò ×B ²Ô ×Bi ÒA ³ß ¼ÒÖ § Aß º°C

× Ò @ × × îÒ A ±ÔÖ ¦iÒ jÒ BØXÒ °Ò
Ò wÔ ±Ö Ô½

jÚ Ô ³ß ¼i
â ÒA ¥ß eÖ nÒ |â ¹Ò Ò½B× v§A
Ù ¥Ò íÒ ]Ò ©Ö µß pß ×B´ PÒ ß ©Ö µÔ qÒ ´Ú ]Ò FÒØ ¦Ò (69) ¬Ò ±ÔÖ ¦ªÒ íÖ Ò½ A ±ÔÖ ¯×B
@
×Al ×B« ©Ö zÒ ß Ö ¦îÒ A ±ÔÖ ¦LÖÒ ÒA °Ò A ±ÔÖ § ×B (7å) ¬Ò ±ÔÖ nß ×Bv Ò§ ©ÔÖ ñ ¯Ø Aß íÖ
Ô â §A B× xÔ Ú½ÒA ¬Õ Ùl ÆÒ «Ô ¬Ò Úl ÒA
³â Mß BÒ¯ÒA °Ò í â ÒM ¥Ô a
Ö ß ³â Mß ¾Ò ×B] Ò ß ¦ß XAÒ Ö Ò ×A± æ
Ö Xß °Ò ð Ô kÔ ß Ö Ò¯ A ±ÔÖ § ×B (71) ¬Ò °Ö kÔ ß Ö ÒU
B Ø®Ô
×B« °Ò ç ß nÖ ¸A Ò Ö |ß kÒ vÖß Ô®ß§ ×B® ÖÃ ]ß ×B« r ß B ÒU A ±ÔÖ § ×B (72) oî
Ö Ô ªÖ ¦ß îÒ kÖ Ò Ò§ & â pÒ
kÒ ]ß °Ô Ö «Ò ³Ô ÔÄ×Aq ]Ò A ±ÔÖ § ×B (74) M Ò â lß ×B
r Ö Ô Ö®Ô
¬Ö Aß ³Ô ÔÄ×Aq ]Ò ×B fÒ A ±ÔÖ § ×B (73)
Ò â nß ×Bw
(75) Ò â XBØß §A º qß SÖ Ò ð
Ò ß§ m× Ò
³Ô ÔÄ ×Aq ]Ò ±Ò ´Ô Ò ³â ¦ß eÖ nÒ |â
j±Çi y¼ÇQ ³M An xnjAoM ,k¯k{ jnA° w±½ oM ³ »«B¢®µ ° :³ª]oU
,k¯joÇ ¬B¯C ³ »½BµnB pA uQ ,©Tvµ ±U njAoM ð{»M « :S£ ²joM
nBM
ß nj An ³Moz« jo ²jB«C An ¬B{nBM ³ »T° uQ (69) xBL« k®«³~
jpj Bª{ HªTe ,¬A°nB ºA :jo Ak¯ ºjB®« ð½ GkíM ,S{Am£ j±i njAoM
©Ç£ q¼Ça ³Ça :k®TÇ£ ° kÇ¯jn°C °n ¬BÇ¯C ³ÇM ¬B¼Ç¯A°nBÇ (7å) k¼TÇvµ
jn°B¼ÇM An ¬C uoµ ° ,©½A²jo ©£ An ²B{ ·Moz« :k®T£ (71)@?k½A²jo@
Aki ³M :k®T£ (72) ©Tvµ ¬C nAj²k´î « ° Sw°A »¯B£js« oT{ nBM ð½
²B£_¼µ ° ©¼® jBv ¼«pow ½A nj ©½A²k«B¼¯ B« :k¼¯Aj»« Bª{ ,k®£±w
(k{ ¨±¦í« nBw °) k¼Tvµ ±¢°nj Bª{ o£@A :k®T£ (73) ©½A²j±L¯ jpj
º° j±i ³ SwA ½A °A ºAqw :k®T£ (74) ?j±M kµA±i ³a º° ºAqw
(75) ©¼µj»« xAjBQ ³¯±£ ½kM An ¬AnBñªTw B« ,j±{ ³To£ »«À ³M
k®Tn q½qî n±e ³M

k¯j±z£ An BµnBM ° k¯k{ jnA° o~« ³M »®¼v¦ ¬A°nB BM ¥¼ÄAowA ovQ ²jpB½
An j±i ,tBL§ ° SB¯ o¯ pA ° k¯jAj ¬B«Bw ° ow j±i RB¯A±¼e é° ³M °
o¼ Ç ¬B¯C pA o¯ ²j ¬±a ° k¯°oM q½qî n±e ³M BU k¯k{ ²jB«C ° k¯jo KUo«
pA ,k¯j±ÇM ²kÇ½j »æ±~h« SLd« ° »«o£ ,q½qî pA MBw ow nj Ç ¼«B½M
189 k®Tn q½qî n±e ³M
³ Hæ±~i :k®T{Aj °A RnB½p ³M »¯A°Ao B¼T{A ° k¯joM»« Rm§ º° RBÀ«

º° ·¯Bi ° ,k{»« J±vd« ¬B¯C ²B¢µB®Q B´®U ,o~« q½qî ,SMo nB½j ¬C nj
/j±M ¬B{k¼«A ·¯Bi
oTña±Ç njAoÇM ° k¯A²jAj ¨B\¯A An q½qî ·TwA±i ,ow ½A nj ,½A oM ²°Àî
ºA³½kµ ½oT´M ð®½A ° k¯A²jn°C o~« ³M nkQ ºBn ¥¼~dU BM An ¼«B½M j±i
³M An y½±i ºnkQ njAoM ³ SwA ½A ;k®® ©½k
U q½qî n±e ³M k®¯A±U»« ³@
/k¯oLM º° n±e
nj An j±i oTña± njAoM ³ »§Be nj ,nA°k¼«A ° ©ñd« ºB´«k BM °n ½A pA
q½qÇî fBÇ º±Çw ³M ,k®µj»« ¬Bz¯ °A ³M ºoTz¼M ·Àî Go´ ° k¯A³To£ ¬B¼«
»oí« ,¬B¢T{Bª£ ³M An j±i ,k¯k¼wn º° ºAow nj ³M ³ ²B¢¯C ,k¯k{ nBPvµn
²jpB½ j°n° ,|±~h« ¬B¢T{Bª£ k¯j±ª¯ ±U ,¤±ij ¬lA nBT¯A ³M ° k¯jo@
/k¯k¯Bwn q½qî éªw ³M An »®¼v¦ njAoM
BM »§° ,k{ öi ° jB{ nB¼vM ,k¼®{ An ¬AnjAoM j°n° oLi ³ ,BTz« w±½
,|±~h« n±«F« k®½B¼M n±e ³M :jAj ²pB]A ,S«±ñe ° SwB½n ¤À] e
º° RBÀ« ³M ³ ¤Be ¼î nj ¥¼ÄAowA ¬Ak¯po ,jo ïÀMA ¬B¯C ³M An q½qî ¶pB]A
njAoM k½B{ ° ,SwA ²jBTA yPU ³M ¬BzL¦ °A Sªî ° ¤À] n±~U pA ,k®BTz«
pA y¼ÇM ,k®Ç RBÀ« o~« q½qî BM kµA±i»« nBM ¼§°A ºAoM ³ ¬B{oTña±@
/kPU»« yL¦ ¬AnjAoM o½Bw
¬B¢T{Bª£ »½Bª®µA n BM ° k¯jo n±] ° éª] An j±i tA±e ¬B¯C ,¤Be oµ nj
nj ,ÄoTeA ©wAo« ºAjA pA uQ ° ,k®TB½ nBM ,q½qî n±e ³M ° k¯k{ jnA° fB ³M
/k®To£ nAo ,j±M ²k{ ¼¼íU ¬Bz½AoM ³ »½B]
¬jn°C n±Twj ,q½qî ³ An ºnkQ njAoM ° jo hw pBC ¬B¯C º±¢®hw ,²B¢¯C
³ An ºkÆ« ¬Bª¼Q ° °A ¬jn°C bo{ ° jo »oí« º° n±e ³M ,j±M ²jAj An °A
/k¯Bwn çoî ³M j±M ³To£ ¬B¯C pA ¬B{nkQ
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 190
S½B®î ° § BM »§° ,j±i S¼í±« ° ¨B

« e BM ³TL§A ,nA±£nqM w±½
k¯A²jAj ¨B\¯A An º° SwA±inj ³ñ®½A pA ° S£ JA±] º° ¬B®hw ³M »æ±~h«
¬B¯Bª´« »½Ao½mQ n±Twj ²B¢¯C ,jo oñzU k¯A²jn°C o~« ³M An j±i ºnkQ njAoM °
/j±ª¯ njBæ An »®¼v¦
³¯B«od« RB À«
éA° ÄoTeA ³¯±£oµ jn±« ° ,k¯k{ »½Ao½mQ q½qî n±Twj ³M ,J±
í½ ¬Ak¯po
ºo´«»M jn±« H
MBw ³ ¼«B½M j±i »®½±MA njAoM ³M w±½ ¬±a »§° ,k®Tz£@
º° SLdÇ« ,»íªÇ] ³Twj RBÀ« ¬C nj ° S{Aj »æBi ·Àî ,j±M ¬AnAjAoM
²pAkÇ¯A »ÇM ,k®¼M»Ç« An °A ²pBÇU ;³§BÇw »w »½Ak] pA uQ ³ ºnjAoM ³M SLv¯
BU ²Ô ×Bi ÒA ³ß Ö¼Ò§ Aß º °C
× k¼L¦ n±e ³M ,»æ±~i n± ³M An °A °n ½A pA k{ ð½odU
»æ±~i n± ³M An º° ¤Be bo{ ° k½Bª¯ RBÀ« º° BM ³¯AnjAoM ° ³¯B«od«
/j±®zM °A ¬BMp pA An j±i ¶k½kª nkQ ¤Be bo{ q¼¯ ° ,k® nBvTwA
©Çµ ° °A ©Çµ ,kÇ{ nBÇeA »æ±~Çi n± ³M ¼«B½M ³ »«B¢®µ k½B{
SwA±i»« ³ J±
í½ ða± k¯po k½B{ ° ,k¯jo ºo¢½j R¿B¼i y¯AnjAoM
,j°oÇM ¨B
Ç« ° S¼~hÇ{ ¬C BÇM ;o~Ç« q½qÇî n±Çe ³ÇM B´®U ,nBM ¼§°A ºAoM
/jo ©£ An j±i ºBQ ° Swj ° ²k{ ²jp@Sze°
º° n±e ³M B´®U ° ³¯B«od« n± ³M q½qî n±Twj ³M ,j±M ³a oµ ,¤Be oµ nj
BM ;SwB½n ¤À] e ¬°kM ° ³¯AnjAoM n± ³M q½qî ,nBT¯A ÀioM »§° ,Sn
k® »oí« An j±i ³ñ®½A ¬°kM º° j°n° èd« ³M ©µ k½B{ ° ,jo jn±ioM º°
nj ° So£ An º° Swj ° ,joz y½±i SLd« BM ° ö£ x±C nj An xnjAoM
/jo hw pBC º° BM ° k¯Bz¯ j±i nB®@
° ¬AnjAoM nBTn ° º° ¤Be bo{ ,B¼T{A ¤Bª BM ½kæ w±½ SwA »´½kM
n± ³M An °A ºBµ³§B¯ ° Bµ³½o£ ° °A ¬Ao\µ © bo{ ° y@ÀM J±
í½ ¤Be bo{
191 ³¯B«od« RB À«
»½B´zwoQ ³¯BBTz« ¥¼ÄAowA ¶kzª£ k¯po ¶nBMnj ° ,k½Bª¯»« nBvTwA ,¥«B@
/k®»«
nA±hª ke ½A BU ,nBT¯A ÀioM An o~« q½qî ³ ¼«B½M :SwA »í¼L
° ¬AnjAoÇM ºo´«»M ° j±i »£k¯p ºAo]B« ¨BªU ,¥¼~U n± ³M ,kMB½»« j±i
SwB´§Bw ³ k®»« wFU nBÁ H®ª ,kµj»« bo{ An nkQ ºBµ³§B¯ ° Bµ³½o£@
nkÇQ ²°kÇ¯A ° ©Ç ð½oÇ{ ° ,Ä³TÇz£ ¨°od« y½±i »®½±MA njAoM RBÀ« pA
,©½A²k{ Ak] ©µ pA »j± nj ³ ¨q½qî njAoM ¬C nAk½j p±®µ ° ,©Tvµ Ä²jAk§j
/Sz£ kµA±i ov¼« xnAk½j ³ kµj»« k½±¯ nkQ
SwA ³Tz¢¯ ov¼«
½A pA H®ª »§° ,kµj»« gwBQ ¥¼~U n± ³M ,q½qî R¿AÆw ³M ¼«B½M
°A pA k½BÇ{ ° ,SwA ³TÇz£ K\íÇU ° Ro¼Çe nBÇaj q½qî S¼ª¼ªæ ° »«o£@
?Sv¼Ça ºAoÇM SLdÇ« ° »«oÇ£ ° S½B®î ° § ³ªµ ½A ,Aq½qî :kwoQ»«
½A BU « k®¯B« »L½o ¬Bª´« ³M S¼~h{ ½A BM ºjo« ³ ©T{Ak¯ nBT¯A ²B£_¼µ
jo BM Aoa Sªî ° ¤À] ³ªµ ½A BM Bª{ :³ ©Uo¼e nj ,kµkM ¬Bz¯ ³Àî ke
/k¼½Bª¯»« nBTn ³¯AnjAoM ° ³¯Bª¼ªæ ²pAk¯A ½A BU »wB®{B¯
An j±Çi ³Ç jn°C»ª¯ SB o¢½j ° ³Tn yTwj pA ¤j ³ nA±£nqM w±½
º° ³¯±£ ½kM ° jo nBñ{C An ¬B´®Q pAn ° S{AjoM ²joQ Bªí« ½A pA ,k®ñ¯ »oí«
jo ¬C « ,©Tvµ ³Ti±v§j J±
í½ ¶kzª£ ²k¯po « ,¨q½qî :S£ JA±] An
nj ° ,©Ti±Çw j±i njAoM ° nkQ Ao nj B´§Bw ³ ©Tvµ ºA²k½kªTw ° ¨±¦«
« ,¨q½qî ºnC ,Ä²k¼z »½BµÀM ° ²jo » An »UBL
Ò îÒ SwA ¤Bw»w j°ke
(1)
Ò ±ÔÖ i ÒA BÒ¯ÒA æØ Aß ©Tvµ ±U ¶jAk§j ° BTz« njAoM ¬Bªµ
/ @
»oí« ¼«B½M ³M »æ±~i n± ³M An j±i w±½ ³ ³¯B«od« ·v¦] ½A pA RAn±U nj (1)
½A nj SwA RAn±U ° ¬Co ¼M ÀTiA jA±« pA »ñ½ ©µ ½A ° ,SwA ²kz¯ ºo@l ,SwA ²jo@
/³~
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 192
¥M nj An o¢½kñ½ ° k®TwBioM ° ²k{ SB»M ,njAoM °j oµ B\®½A nj k½B{

³ ²B¢¯C uQ ,k¯k¯Bz¯ °o An j±i JB´T§A ±{ ð{A ° ö£ ºBµ³w±M BM ° ³To£@
³¯±£ ½kM An xnjAoM ¬BMo´« w±½ ,k®Tz£oM ºjBî ¤Be ³M ° k®TB½pBM An j±i
:jAj »«o¢§j
¥X« ºnA±hª njAoM ³ »v ,S{m£ »Thw ° ÀM nB£p°n o¢½j ,q½qî njAoM
¥½Bw° ³¯±£ oµ ©Tvµ ³ ¨B
« ½A nj « ,¨q½qî ;k{BM ¬Ao¢¯ k½BL¯ o¢½j jnAj «
»ÇµA±hÇ¯ éA° ¬AnjAoM ºo´«»M jn±« o¢½j ° ,jo ©µA±i ©µAo An ±U y½BwC
±ÇU ¶nBÇMnj ¬AnjAoÇM ³Ç »½B´¼¯BMo´«BÇ¯ S´] pA °  x±«Ao An Bµ³T{m£ ,k{
/ ¬Ò ±ÔÖ ¦ªÒ íÖ Ò½ A ±ÔÖ ¯×B
×B [ß uÖ Ãß ÒTÖLÒU À
× Ò o¼¢« ¤j ³M © ,k¯jo»«
°oz« ·Ã±U
xnjAoÇM ³ÇM »æ±~i n± ³M An j±i , w±½ ³ ³¯B«od« RBÀ« ¬C nj
¼«B½ÇM k½BÇ{ ° k¯jo ³Àî nBÁ ©µ ³M ²pAk¯A»M ,njAoM °j ½A jo »oí«
·Àî º° ¬k¯B« ³M ©µ w±½ :SwA »´½kM ,k¯BªM o~« nj ³ jo ¥½BªU nBÁ
³M An ¼«B½M HªTe :³ j±M ³To£ ¬Bª¼Q y¯AovQ pA J±
í½ ¬±a »§° jnAj ¥«B@
,kÇ¯nAmÇ¢M o~Ç« nj An °A ³Ç jo»Ç« SwA±Çinj q½qÇî oÇ£@A ,k®Ç¯Ajo£oÇM nkÇQ
³M ¬A°nB ²Aoªµ ° jo¼¢M ³Ø¦ oT{ nBM ð½ ©µ °A k½BM ³ñ¦M ,k¯o½mPM k®Tv¯A±U»ª¯
S´]»M An j±i njAoM Sv¯A±U»ª¯ q¼¯ o~« n±z ¼¯A± L ° jjo£oM ¼v¦
/ð â |â ²Ô ×Bi ÒA mÒ iÔ ÖB ¼Ò §ß ¬Ò ×B
@ ×B« /k® S{AjpBM
nBL]A n± ³M An j±i njAoM H¯±¯B k¯A±TM ³ñ®½A ºAoM k®«joi w±½ °n ½A pA
¬B¼« nj ¼«B½M BM An ¬C º± ³M ° ,k¼z½k¯A ºA³¯ÀBî ·Ã±U ;k® ºnAk´¢¯
ºjpj SLv¯ ,oµB nj ³ j±M ½A ³Ã±U ¬C ° ,jo K½±~U An ¬C ©µ °A ° S{Am£@
/k®® yT{Aj pBM ° k®µkM º° ³M
¥½Bw° ²B¢¯C Sz£oM ¬AnjAoM jq¯ ¼«B½M ° k¼wn ¬B½BQ ³M ³¯B«od« ·v¦]
193 °oz« ·Ã±U
j±Çi Ç° ³ÇM ° k¯o¼Ç¢M ³¦Ç oUj°p BU k¯k{ B¼´« ° ,k¯jo ²jB«C An ºo¼£nBM
/k¯jo£oM
çoíÇ« ³M jo x°AoU w±½ q« pA ³ ºA³¯AoñTL« oñ ¬C ,¨B¢®µ ½A nj
,k¯jo»« B¼´« ° k®TvM»« An J±
í½ ¬Ak¯po ºBµnBM ³ ²B¢¯C ,k{ ³T{Am£ Ao]A
°A j±i ,j±M w±½ nB¼TiA nj ° S®¦w ²B¢Twj ³M ¦íT« ³ An »½Bó pA »ñ½
/S{Am£ ¼«B½M nBM nj ³¯B«od« n± ³M °A ¶nB{A BM y¯B¢T{Bª£ pA »ñ½ B½
»æ±~h« ¬An±«F« ¶k´î ³M »T®¦w °o e S¼§Æv« SwA »´½kM
¬C e nj S´] ½A pA ,k¯±{»« éA° ²miAÆ« jn±« ¬B¯C ,j±{ ©Ô£ o£@A ³ SwA
,k®®»« y{± ¬C º±\Tv] nj ° k®ª´»« j°p j±{ ©£ o£@A ° ,k®Tvµ B{±@
©£ »T®¦w ºBó pA »ñ½ ³ k¯joM»Q j°p °o e ¬An±«F« :SwA »í¼L
S§BÇij ¬An±«F« ¬jo ²B£@C nj ©¼
Tv« o¼ n± ³M w±½ j±i k½B{ ° ,²k{
jAoÇA ,k®TÇiAjoÇQ ±\TÇv] ° }dU ³MGn± »µB£@C ½A èd« ³M SwA ³T{Aj
,k¯j±M »®¼v¦ ¬B¼¯A°nB
,k®{BM ³T{AjoM An o j±M ñª« ³ ºA³¯B¢¼M
,¼«B½M ³¦ª] pA ° J±
í½ ¬Ak¯po ³ ¼v¦ ¬A°nB ³ »«B¢®µ ,S´] ½A pA
º°n ³ nBMnj RB«B
« o pA j±M Soe ¶jB«C B½ ²jo Soe k¯j±M ¬C ¾q]
¬B¼Ç¯A°nB ³M SLv¯ ,k¯A²k½jpj ¬A°B jAoA An ³¯BµB{ o :k®T{Aj ¼
½ ,ÄAo
,¼v¦Ç ·¦B ºBµC ,¬A°nB ºBµC :jp nB] »]nBi o¯ ð½ /k¯jo ö] ¨ÀîA
/¬Ò ±ÔÖ nß ×Bv Ò§ ©ÔÖ ñ ¯Ú Aß íÖ
Ô â §A ×B xÔ ½Ú ÒA : ¬Õ Ùl ÆÒ «Ô ¬Ò Úl ÒB Ò k¼Tvµ jpj Bª{ HªTe
¬B¼¯A°nB ³M ºjpj SLv¯ ³ k{BM ²jAj n±Twj w±½ j±i ³ ©½nAk¯ »¦¼§j
:³Ç k¯joÇ ¼
Ç½ j±]±« ÄAo º°n pA »T° |±~h« ¬An±«F« ³ñ¦M ,k®µkM
Sv¼¯ jAo½A ºB] uQ :k®µj»« ¬B¯C ³M ºjpj SLv¯ Go´ k¯A²jp joLTwj ¬B¼¯A°nB@
³ñ®Ç½A BM kµkM ºjpj SLv¯ ¬B¼¯A°nB ³M jAj n±Twj »anB] ³M Aoa w±½ ³@
?k¯A²joñ¯ ºjpj :Sv¯Aj»«
¬B½o] ½A Go´ :Sv¯Aj»« ° ,jo ¼«B½M A±U BM An ³Ã±U ¬C w±½ ºnC
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 194
/SwA °oz« ° é¯B«»M ³Ã±U n± ½A ° ,k½C»« y¼Q
¬A°nB ±U
¬B¼¯A°nB ° ,jo ±U ¬C pA uQ B½ Soe pA ¥L ,Rn°o ©ñe ³M ¬A°nB@
¥e ° S
¼
e z ºAoM ° k¯jo BªT]A k®T{Ak¯ An ºk«C y¼Q ¼®a nBT¯A ³@
q½qî ºoLµn SdU ³ nBMnj ¬B¢T{Bª£ BM ¨B\¯Aow ° k®TiAjoQ ±¢T£ ³M ¥ñz«
©Ç£ Bª{ pA q¼a ³a :k¼woQ ¬B¼¯A°nB º±¢®hw ° ;k¯k{°oM°n ,k¯jo»« nB@
? ¬Ò °Ö kÔ ß Ö ÒU×Al ×B« ?k¼µj»« ¬B¼¯A°nB ³M ºjpj SLv¯ ³ SwA ²k{
³ÇM ,k½±£»Ç« ¬B¼Ç¯A°nBÇ BM ,¬B½nBMnj º±¢®hw ³ »¯B®hw : SwA »´½kM
¬B¼¯A°nB ³M ¬B½nBMnj º±¢®hw ³ »MA±] ,Sw°A ºoLµn SdU ° w±½ n±Twj
kÔ ß Ö Ò¯ ©½A²jo ©£ SwA ²B{ ³M ¦íT« ³ An »æ±~h« o B« :³ j±M ½A jAj
ß ¦ß ÒXAÖ Ò ×A± æ
ºAoM ° ,©½nm¢M ¬C pA ©¼¯A±U»ª¯ ° ,©¼® Ak¼Q An ¬C ©½nAj ©¼ª~U ° ð Ô
nBM ð½ ,²q½B] ¬C° ,SwA ²k{ no
« »{pnA BM ¶q½B] jn°B¼M An o ¬C ³ »v@
³ Mß BÒ¯ÒA °Ò í
à MÒ ¥Ô a
Ö ß ³â Mß ¾Ò ×B] Ò
Ö Xß °Ò ©Tvµ ¬C nAj ²k´î H~h{ « ° ,SwA ³Ø¦ oT{
±\Tv] j±i ¼M nj Bª{ j±i ,¬An±«F« y¼TU pA ¥L ³ñ®½A pA oT´M ³a oî Õ â pÒ
©Çµ ° k¼½Bª¯ SB½nj An ²q½B] ©µ BU k¼¯Ajo£oM B« ³M ²jo Ak¼Q An o ° k¼®@
/k½pAk®¼¯ Sªep ³M An ¬An±«F« ©µ ° k½jo£oM y½±i ° ³M ° k½±{ jApC oUj°p
¬B¼¯A°nB Bj
k¯kz¯ ±« ° k¯jo »½Bµ±\Tv] o ¬jo Ak¼Q ºAoM k½B{ ³ ¬B¼¯A°nB@
ºjpj SLv¯ pA ° nBMnj ¬An±«F« ºo¼¢Thw pA° k¯A³To£ nAo »M±¦«B¯ é° nj
Rn°o ©ñe ³M ° k®Tvµ SeAnB¯ Shw ,k¯j±M ²jAj ¬B¯C ³M ¨q] n± ³M ³@
k®£±w Aki ³M :S£ ¬An±«F« ³M ¬B¯C º±¢®hw :k®®»« Bjj±i pA ³¯±£ ½kM
³M jBv ºAoM B« ³ k¼¯Aj»« ©Te n±M ° SwA {°n Â«B Bª{ jq¯ nj B« é°
195 ¬B¼¯A°nB Bj
³Ç »«joÇ« ç Ò Ö |ß kÒ vÖß Ô®ß§ B× ® ÖÃ ]ß B× « r

ß nÖ ¸A Ö Ô ªÖ ¦ß îÒ kÖ Ò Ò§ &
ß B ÒU ©Ç½A²k«B¼¯ o~« ¼«pow
³M
»ª¼î ¬A°nB BM ° ²jo » An o~« ° ¼v¦ ¼M »¯¿± ºB´¯BMB¼M
³ Sv¼¯ »¯jo n°BM ,k¯A²k«C n±z ½A ³M »¢®wo£ BM ¶pnBL« ° ³¦ ¬joM n±®«
pA B« kµ ° B« MA±w ° ¤A±eA ° k®{BM ²k«C ¼«pow ½A ³M ºjpj ° jBv ºAoM
·
MBÇw ²B£_¼µ B« ,½A oM ²°Àî ;SwAk½±µ ° cA° Â«B n±z ½A ³M ¬k«C
B Ø®Ô
×B« °Ò ©¼® ²j±§C Sow ³M Swj ,RjBî ° ³
MBw ©ñe ³M ³ ©½A³T{Ak¯ ºjpj
³Ç ©Ç½nAkÇ¯ ºk¼« AÔ _¼µ B« ° k®Tvµ @BQ ºjpj pA ¬B¼¯A°nB ½AoMB®M ,
Ò â nß ×Bw
SB½nj ²q½B] ° ©¼µkM Bª{ ³M ° ©¼® Ak¼Q j±i ¼M nj An ²k{ ©£ o ©¼¯A±TM
Bª{ ,k¼®»ª¯ n°BM o£@A ° ,k¼{BM ³T{Aj B« pA ºnBT¯A ¼®a k½BL¯ ©µ Bª{ ° ,©¼®@
pA uQ oÇ£@A :SÇ£ q½qÇî »½Bª®ÇµA n BM ¬An±«F« º±¢®hw k¼® y¼TU ¬BUj±i
ºBµnBÇM ¬B¼Ç« nj ²k{©Ç£ oÇ ° ,k¼½±£»« ï°nj Bª{ ³ k{ ¨±¦í« y¼TU
oµ M Ö Ô Ö®Ô
¬Ö Aß ³Ô ÔÄ ×Aq ]Ò ×B fÒ A ±ÔÖ § ×B ?j±M kµA±i ³a nBw ºAqw k{ Ak¼Q ¬A°nB@
Ò â lß ×B
r
/©¼® ¥ªî ¬AkM ©½oBe B« ,k¼® njBæ Bª{ j±i ³ ºnAo
éÇ° ¬B¼« ½A nj ,SwA ²B£@C ³¯B¼h« ·Ã±U pA , º± 
Ø ³M ³ ¼«B½M
²kzª£ o ¨B\¯Aow ° SwA ¼ª´ TØ « ¾q] GoµB ³ñ®½A BM °A ,jnAj »æ±~h«
nj °A B´®½A ·ªµ BM ;k{ kµA±i ³TiB®{ jpj ¬A±®î ³M ° ;k«C kµA±i ¬°o¼M °A nBM pA
B´®U ³¯ ,SwA ²k«C y¼Q ³ »¯B½o] pA ° jnAj ºo¢½j »e°n é° ¬B¼¯A°nB ¼M
/SwA n°ov« ° ¤Bd{±i ¤j ³U pA ³ñ¦M ,Sv¼¯ ¬Ao¢¯
¬Ao¢¯ ° ¬Ajo£ow ,¬B¼¯A°nB ,SwA ©µnj ° ³T{C RB¯A±¼e ° BµnBM B°A
½oÇ¯ j±Çi ·Tz£oÇM ShÇM ³ÇM »ñ½ ,k½±£»« ºq¼a »v oµ Go´ ° k®Tvµ
nBÇ½j nj »dÇ ° »ThMkM ¨B½A ½A nj ³ »M±¦«B¯ é° pA »ñ½° kTwo»«
³¯B¢¼M n±z ½A nj ³ñ®½A pA »ñ½ ° jnAj S½Bñ{ ° ³§B¯ ,SwA ²k«C y¼Q ,SMo
/SwA k®«³¦£ ° SeAnB¯ ,k¯nAk¯ ³¼æ±U ° WLØ zU ³¯±£ _¼µ ³M »woTwj
BÇM oµBÇ nj »§° jo¢¯»Ç« ©vLÇU
Ø ° k®hL§ BM ,B°A ½A ·ªµ ³M ¼«B½M
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 196
° ±¢TÇ£ ³ÇM ¥Çñz« ¥Çe ºAoÇM° k®»Ç« ºjnj ©Çµ ¬B¼¯A°nB o½Bw ° ¬AnjAoM
/jpAjoQ»« Rn±z«
k{ njBæ nAo
,kÇ{ Ak¼Q Bª{ ºBµnBM nj o o£@A :³ k{ ¬B¼¯A°nB pA ³ »§AÆw oMAoM nj
Ç½A nj ©µ ¼«B½M ° k®TiAjoQ Rn±z« ³M Go´ ?j±M kµA±i ³a nBw ºAqw
¾AnC BÇUA ³M ¨B\¯Aow BU jo ºjB´®z¼Q »v oµ kM¿ ,S{Aj So{ Rn±z«
An u ¬Bªµ k{ Ak¼Q ¬B¯C pA »ñ½ nBM nj »T®¦w o o£@A :³ k¯jo K½±~U
©µ k½B{ ° ,jo ¼«B½M An jB´®z¼Q ½A k½B{ k¯o¼¢M »«À ³M o ¬BLeBæ
K½±~U pA uQ ¤Be oµ nj , SwA ²j±M ½A J±
í½ ¬Ak¯Bi B½ ¼v¦ ¨jo« ©wn
³ »v :jo ïÀMA ³¯±£ ½kM ¬An±«F« ³M An »½B´¯ ºEn ,¬B¯C º±¢®hw nAo ½A
Ö «Ò ³Ô ÔÄ ×Aq ]Ò A ±ÔÖ § ×B j±{ ³To£ »«À ³M (1)k½BM j±{ Ak¼Q °A nBM nj ²kzª£ o
ð Ò §ß m× Ò
©¼µj»« xAjBQ ³¯±£ ½kM An ¬AnBñªTw B« ° , ³Ô ÄÔ ×Aq ]Ò ±Ò ´Ô Ò ³â ¦ß eÖ nÒ |â kÒ ]ß °Ô
Ò â XBØß §A º qß SÖ Ò
/
SBÇ½ °A jqÇ¯ ³ u oµ S¯B£k®M pA) :SwA ²k«C 9 ·½C 44 ¥~ ½±ñU o w RAn±U nj (1)
u ¬C ¬jo« pA ³¯ ©½o ¬Co :SwA {°n ³ ¬B®a (©½±zM ©½BC ¬B£k®M q¼¯ B« ° jo¼ªM j±{
Ö «)
Ò :SwA³T £ ³ñ¦M ,¬AnjAoM o½Bw »«À pA ³¯ ° ²jo ºo@l j±{ SB½ xjq¯ o ³@
l±iF« RApB\« ¬A±®î ³M °A j±i j±{ Ak¼Q xnBM nj o u oµ (³ ÔÄ×Aq]Ò ±Ò ´Ô Ò ³â ¦ß eÖ nÒ |â kÒ ]ß °Ô
/jjo£@
197 ³¯AoµB« »wnpBM
×B¯ kÖ
ß ð â ÒA ¾ß ×Bî °ß Ö «ß ×B´ ]Ò oÖÒ h ÒTwAÖ jÚ Ô ³ß ¼i
Ò ß§ m× Ò
³ß ¼i â ÒA ¾ß ×Bî °ß ¥Ò LÒÖ ©Ö xß ß ¼Ò îß °Ö ÒB Mß ¾Ò kÒ LÒÒ
Rà ×B] nÒ jÒ éÔ Ò oÒÖ ¯ ,&A ¾Ò ×Bz Ò½ ¬Ö ÒA ¿Ø Aß ð ß ¦ß XAÒ Ö ß ½jâ |â ²Ô ×Bi ÒA mÒ iÔ ÖF¼Ò ß§ ¬Ò ×B
×B«
Ò wÔ ±Ö ¼Ô ß§
³Ô Ò§ fÕ ÒA Ò ÌÒ ºÒ kÖ Ò Ò Ö Ìß »Ö ½Ò ¬Ö Aß A ±ÔÖ § ×B (76) o¦ â ¥Ù Ô
Ò ±ÒÖ °Ò ¾Ô ×Bz Ò¯ Ö «Ò
Õ â îÒ ©Öà ¦îß ºl
&AÔ °Ò ÓB¯ ×Bñ «Ò ÌÞ ¾Ò rÖ Ö Ô ¯ÒA ¤Ò ×B ©ÔÖ GÒ ×Bµ kß LÖ ½Ô nÖ Ò °Ò ³â vÖß Ò¯ |â Ô wÔ ±Ö ½Ô ×Bµ ÌÚ ºÒ ÒB Ò ¥Ô LÒÖ Ö «ß
×B¯ kÒ eÒ ÒA mÖ hÔ Ò GLÒâ
Hh ¼Ö {Ò ÓBM ÒA ³Ô Ò§ ¬Ú Aß qÔ ½q â íÒ Ö§A B vÒ Û ÒA ×B½ A±Ô§ ×B (77) ¬Ò ±ÔÖ ~ß UÒ ×B [ß ©ÒÔ ¦îÖ ÒA
×B¯ kÖ ]Ò °Ò Ö «Ò ¿Ø Aß mÒ iÔ ÖFÒ¯ ¬Ö ÒA &A Òl ×Bí «Ò ¤Ò ×B (78) ® Ö ÔXAÖ Ò «ß @
Ò â vß dÇ Ò ×AoÒ¯ BØ¯Aß ³Ô Ò¯×Bñ «Ò
(79) ¬Ò ±ÔÖ Xß ×B Ò§ Gl Aß BØ¯Aß ²Ô kÒ Ö®îß ×B® îÒ ×BT «Ò
jo ¬Ao¢½j ºBó »wnoM ³M °o{ xnjAoM o pA ¥L uQ :³ª]oU
w±½ ºAoM n± ½A B« jn°C ¬°o¼M xnjAoM o pA An ³½B
wß ²B¢¯C uQ
o¢« k® S{AjpBM An xnjAoM Sv¯A±U»ª¯ ²B{ ½j nj °A ,©½jo k¼´ªU
©¼ÇµA±hÇM An u oÇµ B« (k® ³Ã±U w±½ ºAoM) kµA±hM Aki ³ñ®½A
(76) Svµ »½BÇ¯Aj »ª¦Çî KeBæ oµ pA oUoM ° ©½oM»« ¿BM »UB]nj
ºnjAoÇM H
MBÇw AoÇ½p (Sv¼¯ K\íU) k®»« ºjpj ¼«B½M o£@A :k®T£@
° S{Aj ¬B´®Q ¤j nj An ³¦ª] ½A w±½ uQ jo ºjpj ©µ °A ³ S{Aj
³`¯C ³M k¯°Aki ° SwA oUkM Bª{ S§q®« :S£ ,joñ¯ oµB ¬B¯C ºAoM
° o¼ÇQ nkÇQ °A ,Aq½qÇî :k®TÇ£ (77) SwA oUBÇ¯Aj k¼®»« ¼æ±U Bª{
pA An ±ÇU B« ð{»M o¼¢M º° ºB] ³M An B« pA »ñ½ uQ jnAj ºnA±£nqM
BTÇ« ³ »v pA o¼ ³M ³ Aki ³M ²B®Q :S£ (78) ©¼®¼M»« ¬AnB±ñ¼¯
nBñªTÇw B« ,Rn±æ ½A nj ³ ©¼® S{AjpBM ©½A³TB½ º° jq¯ An j±i
(79) j±M ©¼µA±i
³¯AoµB« »wnpBM
¼¼íU An nBw ºAq] J±
í½ k¯po ²jpB½ ³¦ª]pA ° ¬A°nB jAoA ³ñ¯C pA uQ
n±Twj ³M ,¬B¢T{Bª£ pA »íM BM , w±½ j±i k¯k{ »wnpBM ³M oBe ° ,k¯jo@
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 198
° ,S{Aj oT{ nBM ð½ ºjo oµ ³TL§A ,k¯jo ¬A°nB ºBµnBM y¼TU ³M °o{ ,º°
/j±M pBTª« ¬Ao¢½j ºBµnBM pA »~h{ oµ nBM
»¯Bª£kÇM pA q¼µoÇQ ºAoÇM ³ñ¦ÇM joÇñ¯ »wnpBÇM An ¼«B½M nBM ¤°A ,yT«
k{ ½A y¼TU ·\¼T¯ ° ,j±ª¯ ¬Ao¢½j ºBµnBM y¼TU ³M °o{ ¾AkTMA ¬B¼¯A°nB@
â ÒA ¾ß ×Bî °ß Ö «ß ×B´ ]Ò oÖÒ h ÒTwAÖ jÚ Ô ,k¯jn°C ¬°o¼M ¼«B½M nBM pA An »T®¦w o :³@
/³ß ¼i
³Ç¯ ,k®{BM ²jo y¼TU ,¬Ao¢½j ºBµnBM y¼TU ¼M nj An ¼«B½M nBM k½B{
,¬B¼Ç¯A°nB j±M ñª« pBM ,k¯jo»« »wnpBM nB oiC An °A BM o£@A Ao½p ,nB oiC
ºAoÇM ° ,kÇ¯A³TÇ{Am£ º° nBM
ß nj An o q½qî ¬An±«F« j±i :³ k¯±{ ¬Bª£kM
/k¯jo »wnpBM ,nB oiC An ¼«B½M nBM
ß ¬B¼¯A°nB »¯Bª£kM pA ºo¼£±¦]
³Ç k¯joÇ ¼
Ç½ ³ªÇµ ° ,kÇ{ ©Ti ³¦ÄB ,o ¬k{ Ak¼Q BM ,¤Be oµ nj
³ÇM °A k½BÇM k¯jo njBæ ¬B¯C j±i ³ ºnAo L ° ,SwA ²jo ºjpj ¼«B½M
»´½kÇM ,j±ÇM ¼ªÇµ ³Ã±U ½A pA q½qî kµ ° ,jjo£ S{AjpBM »«À ¬A±®î
,k¼´ªU ½A BM ³ j±M °A ° ,j±M ²jo x°AoU w±½ q« pA ³Ã±U ½A nBñTMA :SwA
ºnBñTMA ºBµoñ n± ½A ° S{Aj ³¢¯ y½±i jq¯ An j±i njAoM Akæ ° ow ¬°kM
Ò wÔ ±Ö ¼Ô §ß ×B¯ kÖ
ß ð
/ Ò §ß m× Ò
jo¼£»« ³ªzaow »L¼ jk« ±¯ ð½ pA
¬°kÇM An xnjAoÇM S{Ak¯ e w±½ o~« »µBz®µB{ n±z ¼¯A± L
â |â ²Ô ×Bi ÒA mÒ iÔ FÖ ¼Ò §ß ¬Ò ×B
×B« k®ÇÇ S{AjpBÇÇM S´ÇÇÇ]
ÇÇ½A pA uQ »§° , ð
¬B¯C j±i ³ ºnAo ° nBMnj RB«B
« BM ¬B¼¯A°nB RAo@Am« pA uQ ° »®¼a³®¼«p
¼¯A± ÀioM ° ,S{Ak¯ »¯±¯B ¤Bñ{A ¼«B½M S{AjpBM o¢½j k¯jo njBæ
/k{»ª¯ ¨B\¯A »¦ªî o~«
u oÇµ ³ÇM kÇ¯°AkÇi An {°n ·z½k¯A ±¯ ½A ° ³¯AoµB« nBñTMA n± ½A
¿BM ¬Ao¢½j pA y¼M »UB]nj k¯Aj»« Sd¦~« An u oµ ° ,kµj»« kµA±i»«
KÄBæ ·z½k¯A ° {°n oñ ° y¯Aj ° ©¦î ° ,¾Ô ×Bz Ò¯ Ö «Ò Rà ×B] nÒ jÒ éÔ Ò oÒÖ ¯ joM»«
ºoÇ¢½j »ª¦Çî ¨B
Ç« pBM »ª¦î ¨B
« oµ ± ° ,SwA »UB]nj ° KUAo« ºAnAj
199 k®vQB¯ nmî
©Öà ¦îß ºl
â ¥Ù Ô
Ò ±ÒÖ °Ò jnAj j±]° ºo¢½j k®ªz¯Aj ºk®ªz¯Aj oµ pA oUoM ° ,Svµ
/Sv¼¯ »ª§Bî ° B¯Aj °A ± ³ jjo£ »´T®« ©§Bî k¯°Aki ³M ³ ¬C BU o¦ Õ â îÒ
k®vQB¯ nmî
¬B{njAoM ³ J±
í½ ¬Ak¯po ,¼«B½M ²B®£ R±LY pA uQ ³ SwAk¼Q ³T£@B¯
¬B½o~« ° ¬B¼¯A°nB jq¯ ºjB½p j°ke BU SwA ²k«C nj nB pA jpj oµB Kve ³M
:³Ç AoÇ½p jjo£»« nAj ³ñ§ ¬B¯C S¼X¼e ° °oMC ° k¯±{»« ²k®ñAow ° ²k®«o{
An ³Ç ß« ³Ç¯ k¯BÇ« S§q®Ç« An ³ÇÇ ß ³ÇÇ¯ joÇ »Çz¯Aj»ÇM »Çñ½ »«± pA ±a
J±
íÇ½ ¬Ak¯poÇ Ç° ¥µA ° ovªµ ³ ¬B¼¯A°nB pA ºjAoA Go´ ½AoMB®M
?k®»Ç« ºjpj ©Çµ ²jApoLª¼Q o¢« :³ k®½Bz£»« ¬B¯C S«À« ³M ¬BMp k®Tvµ
?nB ³a Sow BM An J±
í½ k¯po !ºjpj ° ©¼µAoMA ¬Ak¯Bi
An ±U B« :³ k®®»« y¯pow ° yµ±ñ¯ Shw An ¼«B½M ©µ njAoM ²j ¬C °
° ºoLÇM An B« º°oMC ° »® ºjpj ³ ©½jn°B¼¯ ,kµkM ³¦ B« ³M q½qîBU ©½jn°C
/»½Bª¯ nAj³ñ§ An R±L¯ ¬Ak¯Bi S¼X¼e
Ø
An j±i GoµB ³a o£ ,SwA ²B£@C K¦« S
¼
e pA º±  ³M ³ ¼«B½M
oYFTÇ« B´z¯poÇw Ç½A pA ° k«C y¼Q ½A pA S
¼
e nj B«A ,kµj»« ²±¦] oYFT«
/k®Tvµ SeAnB¯ ° ¬Ao¢¯ ²pAk¯A»M ³YjBe ½A pA º° ¬AnjAoM »§° ,j±{»ª¯
pA An j±i ° k®® Ak] ¼«B½M JBve pA An j±i JBve ³ñ®½A ºAoM B\®½A nj
,k¯k¼{AoU ºnmî q½qî n±e nj ° k¯jo »½BQ ° Swj ,k¯oLM ¬°o¼M ö]Ô ©½oe
jnAk¯ »Mn B« ³M ,k«C nj nB pA jpj }h{ ½A o£@A ,Aq½qî :S£ ¬B¯C º±¢®hw
SYAn° ° njB« o¼{ ·¼eB¯ pA »@BQB¯ ° ö] ½A ° ;SwA ºo¢½j njB« pA °A Ao½p
½A ³ñ®½A ¥¼§j ° ,k½nAm¢M B« JBve ³M An ö] ½A k½BL¯ uQ SwA njB« RBæ
»ñ½ njB« pA ³ S{Aj ºnjAoM °A H
MBw ³ SwA ½A ,Sw°A njB« ·¼eB¯ pA »£j±§C
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 200
, ( ¥Ô LÒÖ Ö «ß ³Ô Ò§ fÕ ÒA Ò ÌÒ ºÒ kÖ Ò Ò Ö Ìß »Ö Ò½ ¬Ö Aß ) (1)j±ÇM ²jo ºjpj ÂL ©µ °A ° ,k¯j±M

BÇ« JBÇve pA njAoÇM Ç½A JBÇve ° ,©¼TÇvµ ZnBÇi ö] ©½oe pA B« ½AoMB®M
/jo S«À« @BQB¯ jAoA ö] ³M An @BQ jAoA k½BL¯ ° ,SwAk]
çBªA ° ºjoª¯A±]
,k¯jAj º° ³M ¬AnjAoM ³ ºjpj SLv¯ ½A pA ,tBve w±½ :SwA »´½kM
pA ³Ç »½BµÀÇM° ³T{m£ g¦U RAoBi B] ½A nj Go´ ° ,Sz£ SeAnB¯ Shw
¥X« ©µ B\®½A nj »§° jn°C oBi ³M SwA ²k¼z tBPwB¯ ¬AnjAoM ¼ªµ Swj
An ³¼ ½A° ,jo ¥ªî y½±i ºnA±£nqM ° ºjoª¯A±] ºBT
« ³M ,BµB] ·ªµ
³ÇM é]An GkMA ° ,S{Aj ¨±Tñ« j±i ¤j nj ,S{Aj ³ ºnA±£@B¯ ° »h¦U ·ªµ BM
joÇñ¯ xBÇ ¬B¯C ºAoM An pAn ½A ° ,S¢¯ »®hw k¯jAj º° ³M ³ ºjpj SLv¯
/ ©ÔÖ GÒ ×Bµ kß ÖLÔ½ nÖ Ò °Ò ³â vÖß Ò¯ |â
Ô wÔ ±Ö Ô½ ×Bµ ÌÚ ºÒ ÒB Ò
»vÇ¯ W½ke ,¤j nj B\®½A nj »§° joñ¯ xB An K¦« S{m£oQ w±½
° k¼®»« Ak] j±i JBve pA An ¼«B½M JBve ³ nB@Bi ¬AnjAoM Bª{ :S{Aj
Bª{ ,k¼Tvµ ³
MBw kM ° ²j±§C j±i ,k¼µj»« ºjpj SLv¯ º° ºnjB« njAoM ³M
ºjpj SLv¯ ï°nj ³M k®® e An j±i º°oMC ³ñ®½A ºAoM J±í½ ¬Ak¯po SwA ñª« (1)
ºA³TÇz£ j±MB¯ ° ²kzª£ jo ð½ ³M An SLv¯ ½A ,j±i ¬Bª£ ³M ¬±a ,k®{BM ²jAj w±½ ³M
nj w±Ç½ :kÇ¯A³T Ç£ ¬Aov « pA »íM ° ,Sz£ kµA±h¯ xB ï°nj ½A ²B£_¼µ ° ,k®µj»«
pA ³¯B¼ h« »j± nj :k¯A³T £ »íM ° ,j±M ³Tvñ{ ° ²j±Mn j±i ¬Bz½±i pA An »TM ,»j±@
»¦¼Çi An °A ¬±a w±½ · ªî
Ø :k¯A³T £ »íM ° ,j±M ²jAj ºo¼ ³M° ²j±Mn ºq¼a nkQ ¤q®«
An °A ° kµkM º° ³M ºjpj SLv¯ BU SvM °A oª ³M ³¯B¼ h« An dwA
× k®Moª S{Aj»« Sw°j
¤A±A ½A pA ð½ _¼µ »§° k®To£»« »«À ³MAn jpj ¬B¯C Äo« nj ¬±a ,jnAj ²B¢¯ j±i jq¯
/jnAk¯ ºoLTí« nk«
201 ³¯Aq]Bî SwA±inj
¼«B½ÇM njAoÇM ³ÇM »Ç£j±§C ° ºjpj SLv¯ ,j±i S¯Bñ« ° S§q®« e ºAoM
/k¼¯p»« ³ª§ q¼¯ º° njB« º°oMC ° S¼X¼e ³M ²An ½A pA ° ,k¼µj»«
Swnj S§q®Ç« ° S¼í±Ç« BªÇ{ ºAoÇM A°nBÇ¯ SLv¯ ½A BM :³ñ®½A pA ¥B
pA oU²j±§C Bª{ «Aj ° oUSvQ Bª{ S§q®« éA° nj ° Aki jq¯ nj ³ñ¦M ,j±{»ª¯
/(1) ÓB¯ ×Bñ «Ò ÌÞ ¾Ò rÖ
Ö Ô ¯ÒA ¤Ò ×B kµj»« ²±¦] j±i ³ SwA ½A
º° ³M Sow SLv¯ ³ ºnjAoM ¬Bªµ ¶nBMnj Bª{ ³ SwA ²B£@C oT´M k¯°Aki
Aki ,k½jAj nAo »h¦U VjA±e ³a ºAo\« nj An °A ° ,k½jo B´ªTw ³a ,k¼µj»«
èd« ï°nj ,k¼µj»« ¼«B½M njAoM ³M ³ ºjpj SLv¯ ½A ³ SwA ²B£@C oT´M
pA »§BÇi ,k¼µj»Ç« ²±¦] ²j±§C An °A ²B®£»M njB« »®ª n± ³M ³ñ®½A ° SwA
/ ¬Ò ±ÔÖ ~ß ÒU ×B [ß ©ÒÔ ¦îÖ ÒA &A
Ô °Ò SwA S
¼
e
³¯Aq]Bî SwA±inj
Ç½A Ao½p k¯A³To£ nAo ºo½mQB¯ ¥ªdU ° Shw é° nj ¥¼ÄAowA k¯po ²j
»d pA ³ ¬B¯C ºBµ²jA±¯Bi ° k¯k¯B« oTz¼M o~« nj k«C y¼Q ½A S¦î ³M ³íj
,k{BÇM w±½ ¤Be ¬BM pB½ u ¯ W½ke ÓB¯×Bñ «Ò ÌÞ ¾Ò rÖ

Ö Ô ¯ÒA ·¦ª] :³ kwn»« o¯ ³M KwB®« (1)
×Bµ ÌÚ ºÒÒ BÒ jo ¬BªT k¯jAj º° ³M ³ ºjpj SLv¯ »®í½ An g¦U ·¼ ¬C ³ joª¯A±] w±½ Ao½p
¬B¯C ³M Hd½oæ ºjoª¯A±] ¼®a SwA k¼íM »¦¼i ,joñ¯ nBÁ y¯AnjAoM ºAoM GkMA ° ³â vÖß Ò¯ |â
/ÓB¯×Bñ «Ò ÌÞ ¾Ò rÖ
Ö Ô ¯ÒA :k½±¢M
° ,jjo£»«oÇM oiFT« ³M ×Bµ ÌÚ ºÒÒ A o¼ª :³ ©¼½±¢M ,SwA ³T £ ZB]p ³ ¬B®a ©¼µA±i»ª¯
³M ÓB¯×Bñ «Ò ÌÞ ¾Ò rÖ
Ö Ô ¯ÒA ¤Ò ×B ·¦ª] nj ¤B § :©¼½±£»« ³ñ¦M ,k{BM»« ÓB¯×Bñ «Ò ÌÞ ¾Ò rÖ
Ö Ô ¯ÒA ¤Ò ×B ·¦ª] ¬C é]o«
¤BÇe ¬BÇMp ° u ¯ W½ke ºB®í« ³M ¤± ¤BªíTwA ° SwA ¤Be ¬BMp B½ u ¯ W½ke ºB®í«
³ SwA ºjpj SLv¯ ·¼ ,¬C é]o«° jjo£»«oM j±i ¥L B« ³M ×Bµ ÌÚ ºÒÒ A o¼ª ° SwA nB¼vM
/S{Aj ¬B´®Q j±i ¤j nj An ¬C ° ,k¯jAj º° ³M w±½ ¬AnjAoM
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 202
/k®Tvµ ¬B{nBT¯A ³M ¼v¦ nj k¯oM»« [¯n

¶k´Çî ³ÇM y¯AoÇvQ ºBÇµ²jA±¯BÇi ·ªµ »TwoQow ³ ¬B¯C ¶jn±h§Bw nkQ °
¬B¯C pA y¼M ° ¬B¯C nBT¯A nj ,kz»« JAmî ¬Bj±° ¬B¯p »TeAnB¯ pA° ,Sw°A
j±i nkQ BM H®ª ,k®»« ºnBª{ ³
¼j Ç ¼«B½M Ç xoTña± ovQ nBT¯A nj
pA jpj ¬B¯C o¯ ³M °A Âí ° ,k®¯Ajo£oM º° ³M An ¼«B½M ³ k¯A³TvM kÆ« ¬Bª¼Q
¥MB
« nj :³ k¯oM»« [¯n S´] ½A pA oTz¼M ° ,jjo£ S{AjpBM k½BM ° ²k«C nj nB@
³M ¼«B½M :³ k®® é¯B An °A k®¯A±U»ª¯ ° k®Tvµ o½p ³Mow ° ²k®«o{ j±i nkQ
° kÇ¯A²joÇ S¯B¼Çi w±Ç½ ¶nBÇMnj ÂL Ao½p ,SwA ²k{ S{AjpBM ºjpj ö]
/SwA ¬Bª£kM ¬B¯C ¶nBMnj J±
í½
²k½jB¯ An ö] ÂæA ³k®® »Ank®¯A±U»ª¯ An o~« q½qî ³ SwA ©¦v« °
JAmÇî ° [Ç¯n »¼¦ñUÀÇM° »¯Ajo£ow ½A pA ºnk ³M J±
í½ ¬Ak¯po ,jo¼¢M
¼«B½M ºB] ³M q½qî ¥¼« BM B½ ³îo BM ÂX« ¬B¯C pA »ñ½ k¯oBe ³ k®z»«
/jjo£ S{AjpBM
¬B¯C ,k®® SwA±inj q½qî pA An K¦« ¼ªµ ³ k¯k½j Sd¦~« °n ½A pA
SMo nB½j nj ¬BzµB¢µB®Q ³¯B¢½ ° ,k¯A²k½j q½qî pA »½BC ° ºjoª¯A±] »¦¼i
joª¯A±] q½qî pA k½BM ©µ An ¥ñz« ½A ¥e k®T£ j±i BM ,SwA q½qî }h{
/©¼µA±hM
:k®»« S]Be çoî ³¯±£½kM q½qî n±e nj ¬B¯C º±¢®hw KLw ½kM
¼ªµ ° ©½A²j±M nA°k¼«A Bª{ ¬BveA ° ¥ ° ö ° § ³M ³z¼ªµ B« ,Aq½qî
ºnA°k¼«A ¼ªµ ° ,SwA ²jn°C ²B£nj ½A ³M SBv« B´¢®wo pA An B« ,ºnA°k¼«A
° SMBY º° ºjpj ³ ¼«B½ M ¶nBMnj JB®] ¬C od« pA ³ kµj»« REo] B« ³M
:©¼®ñM ºA³¯Aq]Bî SwA±inj ,SwA ²k{ ¨±ñd« S{AjpBM ³M
¤Be ¼î nj° ³Tvñ{ ° ²jn±h§Bw ºjo« }h{ ½A nkQ :AnB¼TiA KeBæ
³Àî º° ³M ke pA y¼M ° ÓALÒ
Hh¼ {Ò ÓBM ÒA ³Ô Ò§ ¬Ú Aß SwA nA±£nqM ° öTd« »¦¼i
203 Sv¼¯ ³To½mQ
H®ª° ,jnAk¯ An º° Ao SB ° ,k¯Aj»« xA²kzª£ k¯po ºB] ³M An °A ° jnAj

½A B« ºBB
U ,©¼¯Ajo£pBM º° ³M An ¼«B½M :³ SwA ³To£ Y±« ¬Bª¼Q B« pA
³M (1)An BµB« pA »ñ½ ° ,k¼½B«o ©eoU pB¯ ¤j ° ¤Bw ´ jo«o¼Q ½A ³M ³ SwA
/³Ò¯×Bñ «Ò ×B¯ kÒ eÒ ÒA mÖ hÔ Ò k¼® S{AjpBM njAoM ½A ºB]
ºB] ³M B« pA »ñ½ ©½oBe :³ ©½A³To£ nAo »Thw é° nj ºnk ³M B«
³M ,jjo£»« ¨°od« ºjApC Sªí¯ pA ³ñ®½A oM ²°Àî ° ,j±{ ³To£ »
¼
e ö\«
/jjo£ nBTo£ y½±i ° pA ºn°j ° ²jA±¯Bi Ao
½A pA ° ,k¼½B«o ¤±L ³¯Ajoª¯A±] An B« ·¯Aq]Bî ºBB
U ½A :©¼®»« B®ªU
pA y¼ÇM An B« ¬BveA ½A BM ° ,k¼½Bª¯ »¯BveA B« ·Tvñ{ ¤j nkQ ³M° B« ³M ²An
Ò â vß ¤A
/ ® Ö ÔÖ Ò «ß @
Ò ×AoÒ¯ ØB¯ Aß k½pBw y½±i S®« ° § ¼µn y¼Q
Sv¼¯ ³To½mQ
¬AoÇ¢¯ j±Çi ¶jn±h§BÇw nkÇQ »TÇeAnBÇ¯ pA ³ ¤Be ¼î nj nA±£nqM w±½
,k½C»Ç« y¼ÇQ J±
íÇ½ ºAoÇM GkíÇM ³ ºA³~ S´] pA ¬±®@A ©µ ° ,j±{»«
SeAnB¯ An j±i ·
MBw kM ¬AnjAoM kµA±i»ª¯ ³ ¤Be ¼î nj ° ,SwA nAj³~
:jo½mPM An ¬AnjAoM SwA±inj k¯A±U»ª¯ S¦î °j ³M ,k®¼LM
³ñ®½A B®ªU ¤Be uQ) :³ k®»« ¥¯ j±´½ ¤± pA 33 ·½C 44 ¥~ ½±ñU o w RAn±U nj (1)
(j°oM y¯AnjAoM BM ,ovQ ° ©¯BªM ²k{ ©½BC ¶k®M ,ovQ ºB] nj RA²k®M
,o¼¢M ¼«B½ M ºB] ³M An B« pA »ñ½ ³Ò¯×Bñ «Ò ×B¯ kÒ eÒÒ A mÖ hÔ Ò :SwA ³T £ ¬Co SwA {°n ³ñ¯B®a
¼M ° ,o¼¢M ¼«B½M ºB] ³M Ao« :S £ o~« q½qî ³M °A ³ k®»« ¥¯ Aj±´½ ¤± pA RAn±U »§°
jA±Ç« pA »Çñ½ ©Çµ Ç½A ,Svµ Ç{°n oÇ SwA ³T £ RAn±U ³`¯C BM SwA ³T £ ¬Co ³`¯C
/w±½ ³~ nj SwA RAn±U ° ¬Co ÀTiA
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 204
³M ³Ã±U ½A oñ k¯jo RBÀ« ¼«B½M BM ³ ³¯B«od« ·v¦] ¬C nj ³ñ®½A Ç1

BM w±½ ,k¯BªM o~« nj j±M ¥½B« »¦¼i ¼«B½M ¬±a º±  ³M ° k«C ¬B¼«
BTz« njAoM °j ½A° ²k{ Ao]A ³z
¯ ³ ¬±®@A ,jo Ao]A An ³z
¯ ½A °A S
A±«
oYA»M An ³z
¯ ° jo½mPM An ¬AnjAoM SwA±inj jnAk¯ B] ,k®{BM ©µ nB® nj k®Tvµ
/k¯±{ Ak] ©µ pA {Bî njA
ß oM °j ½A ° k½Bª¯
·ªv\« An °A ¨jo« ° SwA jAj ° ¤kî o´« j±i ³ ½kæ w±½ ³ñ®½A Ç2
k®Tv¯Aj ³ªµ ³ An »v ° k® »®ñ{ ¬±¯B k¯A±U»ª¯ ,k®¯Aj»« S§Akî ° e
ºB] ³M An »µB®£»M jo° k® jApC (j±L¯ n± ½A HíA° ³a o£@A) SwA ²jo ºjpj
/k½Bª¯ ²miAÆ« º°
öTd« ¬±¯B »§° ,SwA ²k{ »An ¥ªî ½A ³M j±i ²B®£»M jo ¬C ³a o£@A
»«±ªî RB«B¯ ° Svñ{ An RAno
« kw k½BL¯ ¬C ° ½A SwA±inj ³M ° ,SwA
/jo xpnA»M An
¼Ç¯A± ©µ So½mQ»« An ¬AnjAoM ºBB
U n°oQS§Akî w±½ o£@A ½AoMB®M
uQ °A j±i ©µ ° jo»« nBLTîA»M ,SwA BªT]A »«±ªî ©¯ Be ³ An n±z@
/k{»« ³TiB®{ ¬±¯B ³M p°B\T« jo ð½ ¬A±®î ³M ³
MBw ve B´§Bw pA
pA BÇ«A ,j±M ¤°A S¦î ¬Bªµ ,¬AnjAoM ºBB
U To½mP¯ »¦æA KLw ³a o£@A
°n ½A pA ,k® nBñ{C An ¬C k¯A±U»ª¯ SwA ²jo An ³Ã±U ¬C w±½ j±i ³ B\¯C
/jo o@l An ¨°j S¦î
¬B¯C ºBB
U jß n ºAoM ,¬AnjAoM JA±] nj
;©¼Çµj ¨B\Ç¯A »¦ªÇî Sñ¦ªÇ« RAno
« ÀioM B« Sv¼¯ ñª« :S£ °A
S{AjpBM An ºo¢½j ©½A³TB½ °A jq¯ An j±i BT« ³ u ¬C pA o¼ ³M ³ &A Òl ×Bí «Ò
,©TÇvµ jAj ° ¤kÇî BÇe ° ¬±¯BÇ ºo\Ç« j±Çi ³Ç « :SwA ¤Bd« ,©¼®@
Ö «Ò ¿Ø Aß mÒ iÔ ÖFÒ¯ ¬Ö ÒA &A Òl ×Bí «Ò ¨nAj A°n An »½A°nB¯ nB ° ©¦ ¼®a ° ©® »®ñ{¬±¯B
205 Sv¼¯ ³To½mQ
/ ¬Ò ±ÔÖ Xß ×B Ò§ Gl Aß BØ¯Aß ²Ô kÒ Ö®îß ×B® îÒ ×BT «Ò ×B¯ kÖ ]Ò °Ò

©¼¦vU An ¼«B½M ° k½o¼¢M uQ An j±i ºBBU Bª{ ³ SwA ¬C oT´M uQ
/k½jo£oM j±i ° ³M oUj°p ° k¼® ¬±¯B
° tF½ BM ° k¯jo ¬±¯B ©¼¦vU An ¼«B½M nAo A ©ñe ³M J±í½ ¬Ak¯po
/k®Tz£ }io« q½qî n±e pA ºk¼«AB¯

S¼¯Bv¯A ¤Bª] 206
mÒ iÒ ÒA kÖ Ò ©ÔÖ @ ×BM ÒA ¬Ø ÒA A ±Ö ªÒÔ ¦íÖ ÒU nÖ Ò ÒA ©Ö µÔ LÒ

Ô â ¤Ò ×B BÓ ¼Ø Sß Ò A ±Ö ~ÒÔ ¦iÒ ³Ô Ö®«ß A ±Ö vÔ ÒÃ ¼Ö ÒTwAÖ FÒØ ¦Ò
ç Ò nÒÖ ¿ÖA bÒ oÒ ÖMÒA Ò Ö ¦Ò Ò wÔ ±Ö Ô½ |â rÖ Ö Ô
oÒÚ ×B« ¥Ô LÒÖ Ö «ß °Ò ³Øß ¦§A Ò «ß H Yß ±Ö «Ò ©ÔÖ ñ ¼ÒÖ ¦îÒ
× Aß A ±Ö íÔ ]ß nÖ Aß (8å) ª Ò â ß @ ×B ¡AÖ Ò Ô Ö i ±Ò µÔ °Ò â ³Ô Ø¦§A ©ÔÒ ñ JÖ Ò °Ö ÒA èâ ÒA â ¬Ò Òl ÖF½Ò Ø eÒ
B ®Ø Ô B «× °Ò B ®× ªÖ ¦ß îÒ B [× ß ¿Ø Aß B×¯kÖ Îß ¾Ò ×B« °Ò Ò ÌÒ ºÒ ð Ò ®Ò MÖ A ¬Ú Aß ×B¯ ×BM ÒA ×B½ A ±ÔÖ § ±ÔÖ Ò ©ÔÖ ñ ¼Mâ ÒA
°Ò ×B zâ ×B®Ö¦LÖÒ ÒA Øâ §A íÖ
Ò â §A °Ò ×B zâ B ®Ø Ô Úâ §A ¹Ò ½Ò oÒÖ Ö§A ¥ß ÃÒ wAÖ °Ò (81)
Ò â ×Be K ß ¼ÒÖ Ö¦§ß
(82) ¬Ò ±ÔÖ jß ×B~ Ò§ BØ¯Aß
º±\Ç¯ ³ÇM ºnB®Ç nj k¯kÇ{ t±Ç½F« q½qÇî pA ³Ç ²BÇ¢¯C uQ :³ª]oU
»½Aki ¬Bª¼Q HªTe ¬BUnkQ ³ k½A³Tv¯Ak¯ B½C :S£ ¬B¯C ònqM ,k®TiAjoQ
Ç½A pA Ç« uQ ,k½joÇ o¼~ÇU w±Ç½ ¶nBMnj HMBw ° S
o£ Bª{ pA
ºAoM »ªñe k¯°Aki B½ kµkM ¬lA « ³M ¨nkQ BU ©½C»ª¯ ¬°o¼M ¼«pow
j±Çi nkÇQ º±w ³M Bª{ (8å) SwA ²k®® ©ñe ½oT´M °A ° k®ñM «
»ÇµA±Ç£ B« ° jo ºjpj ±U ovQ k½joU»M nkQ ºA :k¼½±¢M uQ k½jo£oM
ºo´{ pA ° (81) ©½A²j±L¯ K¼
Be B« ° ©¼Tv¯Aj ³`¯C ³M o¢« ©½jAk¯
toPM (An K¦ « S¼e) ©½k«C ¬C BM ³ »¯A°nB pA ° ©½j±M ¬C nj B« ³@
(82) ©¼Tvµ ±¢TwAn ð{ ¬°kM B« °
³¯B«od« ºAn±{
Ãª « ° k¯k¼®{ q½qî pA An » ®« ° ©ñd« JA±] ¬C ³ J±í½ k¯po
²j
° k¯k{ k¼«A B¯ º° ·¼eB¯ pA ²ovñ½ jAj kµA±h¯ oYA K¼UoU ¬B¯C ºBBU ³M k¯k{
FÒØ ¦Ò k®TÇiAjoÇQ ³¯B«od« º±¢T£ ³M ºnB® nj ° k®Tz£ } Øio« º° n±e pA
/ÓB ¼Ø Sß Ò A ±Ö ~Ò
Ô ¦iÒ ³Ô ®Ö «ß A ±Ö vÔ ÃÒ ¼Ö TÒ wAÖ
ºk¼«AB¯ ° ³~ ° SMo ³ »§Be nj ¬Bz½oQ ¤Be ° ³T
o£ ºBµ³
B¼ BM ¬B¯C
é° pA »v oµ ° k®®»« ²o@Am« ©µ BM ³¯Ao¼dT« ,jnBz
»« Shw An ¬Bz½±¦£@
°oM°n ³¯±¢a j±i nkQ BM ³ñ®½A ³M é]An ° ,k½Bª¯»« S½Bñ{ ºn± ³M oBe
207 ³¯B«od« ºAn±{
:SwA ½A ¬B¯C ·ªµ ¤Be ¬BMp ° ,k½±£»« »®hw k¯±{

nBÇz
k½BM ?SwA ²k{ nk« B« ºAoM ºnA±£@B¯ ° g¦U S{±¯ow ³a B´§A nBM
ºAoM ° ©¼½Bª¼PM An @B¯o i ºB´µAn B´¢®wo
k® n±L\« An B« ,»¢®wo£ ° » d
ºnkQ njAoM k® ¨q¦« An B« ,q½qî ²B£¬C ,©½oLM ³¦ o~« pA j±i ¬Bj± ¬B] e
¬±®@A ,©¼® »An o«A ½A ³M An j±i nkQ jB½p Sªep BM ° ©½n°B¼M o~« ³M An j±i
¨B\¯Aow ° joLM An B« º°oMC ° k® ²j±§C ºjpj ³M Swj ©½A²jn°C o~« ³M An °A ³@
!jpBw ²k®ñ
Aow ° ²k®«o{ nkQ jq¯ nj An B« ° jjo£ S{AjpBM
k½BM ³ Sv¼¯ »
B »¯¿± ºBµow [¯n ° » d nBz
¬Bªµ B½C !AnB£jn°oQ
?©½jo£ ÀTL« ©µ nA±£@B¯ ·YjBe ½A ³M
xk¯po
¬C Ao
© nj ¤j ¬±i ° ³§B¯ ° ³½o£ ³ªµ ¬C B« y@ÀM nkQ ºAoM B½C
?j±{ nBT
o£ q¼¯ xo¢½j k¯po
»½Ak] © ³M k½BM ³ Sv¼¯ uM
° SªÇep JBLÇwA ke ½A BU k½BM B« nkQ ° B« ºAoM ºnkQ njA
ß oM °j ½A B½C
?k®® ©µAo
»£nB`¼M ° »¢®T§j
Rk{ ºB´T®« ³M J±í½ k¯po
²j ·~ ° »¯Ao¢¯ ³ ³¯B«od« ·v¦] ½A nj
¬Bª¼ÇQ ¼«B½ÇM ¶nBÇMnj ¬BUnkQ :k¼¯Aj»« ³ Bª{ :S£ ¬B¯C ònqM ,j±M ²k¼wn
nAo ¥¼° ° ²A±£ ¬Bª¼Q ¬C oM An Aki ° ,k¼¯Ajo£oM nkQ ³M An °A ³ SwA ³T
o£ Y±«
/³Øß ¦§A Ò «ß H Yß ±Ö «Ò ©ÔÖ ñ ¼ÒÖ ¦îÒ mÒ iÒ ÒA kÖ Ò ©ÔÖ @ ×BM ÒA ¬Ø ÒA A ±Ö ªÒÔ ¦íÖ ÒU nÖ Ò ÒA jAj
:³ ©¼® é¯B An nkQ ©¼¯A±U»« B« ³¯±¢a SwA ²k{ k«C y¼Q ½A ³ ð®½A
/SwA ²k{ S{AjpBM ° ²jo ºjpj ¼«B½M
|â rÖ
Ö Ô
oÒÚ ×B« ¥Ô LÒÖ Ö «ß °Ò k½joÇ S¯B¼Çi HMBw xo¢½j k¯po
¶nBMnj Bª{ °
³Ç k®Ç n°BÇM BÇ« ¬Bª£kÇM nkÇQ ß SwA ñª« n± a JAoi ·MBw ¬C BM Ò wÔ ±Ö Ô½
?©½A²joñ¯ ºo¼~U °A ¶nBMnj B« ° ,SwA ²j±M ö\« ¼«B½M
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 208
° ©¯BªM (1) ¼«pow ¼ªµ nj Ä³T

o£ ©¼ª~U « ,jnAj An j±i nB¼TiA u oµ
Ç« èâ ÒA â ¬Ò Òl ÖFÒ½ Ø eÒ ç Ò Ö bÒ oÒ ÖMÒA Ò
Ò nÖ ¸A Ö ¦Ò ¨pBÇvM SMoÇ »TÇeAnBÇ¯° »ThÇw BÇM
»AnB¯ An nkQ ¨nAk¯ SB « ,©® ²B¢¯ ¨nkQ º°n ³M ³¯Bª´T« ·
B¼BM ©¯A±U»ª¯
/©®¼LM j±i e nj ¬Bª£kM °
¬k«C ¬lA ¨nkQ BU ©¯B«»« ²B®Q»M ° B´®U ³¯B¢¼M ¼«pow ¼ªµ nj « °n ½A pA
Ç« ¶nBÇMnj »ªñe ° k¯BwoM »z½Bz£ ° Zo
k¯°Aki B½ kµkM « ³M ° ³M
Ò â ß @ ×B ¡AÖ Ò
/ª Ô Ö i ±Ò µÔ °Ò â ³Ô Ø¦§A ©ÔÒ ñ JÖ Ò °Ö ÒA k½Bª®M
» d ¨B½A ½A nj ¬A±U»ª¯ ¬±a ,k½°oM Bª{ B«A ©¯B«»« ¼«pow ½A nj «
,jAj nAoÇ òo« o i çoí« nj An ³°lC ° ³{±U»M ¶jA±¯Bi ½k®a »ThMkM °
,k®»ª¯ ¤±L ³a o£@A ,nkQ JA±] nj ° k½oLM ©µ Ao« nBM ° k½jo£oM ° ³M Bª{
/Sv¼¯ »TwAn pA oT´M q¼a _¼µ k¼½±¢M An ¤Be S¼e
° jo ºjpj ºjAj»« ¬Bz¯ °A ³M ³Àî ³ªµ ½A ³ ±U ovQ ¬B]nkQ :k¼½±¢M
oÇ ©¼½±£»Ç« ©½k½j j±i ©za ³M ° ©¼¯Aj»« ³ An ³`¯C B« ,k{ S{AjpBM
An B« ºBµnBM ° k¯k{ ¬Bª£kM B« ³M o~« nBMnj RB«B« ° j±M ²k{ ©£ »T® ¦w
©½jo njBæ nAo j±i B« ° ,k¯jn°C ¬°o¼M ¼«B½M nBM pA An o ° k¯jo y¼TU
nAo ½Aj±i ¼«B½ M° ,k¯o¼¢M »«À ³M An °A j±{ Ak¼Q u oµ nBM
ß nj o ³@
/jo ¤±L An
³M ³a oµ B« ° ,k½jo£ S{AjpBM k{ Ak¼Q °A nBM nj o ³ »T° °n ½A pA
ºB] ³M An B« pA »ñ½ ©½k{ oBe ³ B\¯C BU ,k® Bµn An °A ³ ©½jo nAoæA q½qî
/kz¯ »An q½qî ,k½Bª¯ S{AjpBM °A
½±ÇñU oÇw RAn±ÇU nj o~Ç« nj J±íÇ½ ònqM k¯po ¬k¯B« ° ³¯B«od« ºAn±{ ½A pA (1)
/SwA ²kz¯ ºo@l SwA K§B« ½A o@l ºB] ³ 44 ¥~
/ w±½ ·~ nj SwA RAn±U ° ¬Co ÀTiA jA±« pA »ñ½ ©µ ½A °
209 jBæ ²A±£ °j
° ³T{Ak¯ oLi K¼ pA o¢½j B« ° ©½j±M ¬C kµB{ j±i B« ³ »¯B½o] j±M ½A
/ ß ¼ÒÖ Ö¦ß§ B Ø®Ô ×B« °Ò ×B® ªÖ ¦ß îÒ ×B [ß ¿Ø Aß ×B¯ kÖ Îß ¾Ò ×B« °Ò ©½nAk¯
Ò â ×Be K
jBæ ²A±£ °j
nkÇQ BM ³ »«B¢®µ :S£ ²jAj ³«AjA j±i ¬B®hw ³M ,J±í½ ¬Ak¯po
ònqM
°j B« :k¼½±¢M °A ³M ,jjo£ ¨±¦í« Bª{ nBT£ kæ ³ñ®½A ºAoM ,k½±{»« °oM°n
:©½nAj j±i nBT£ oM jBæ kµB{
/©½jo ºo¼£nBM B\¯C pA ° ,©½j±M ¬C nj ³ ºA³½o ¬C ¨jo« Ç1
k{ ozT®« ° é½B{ ºnk ³M °A nBM nj ²B{ ·Moz« ¬k{ Ak¼Q ° ¼«B½M ·¼
K¦ « ¼dU ºAoM k¼¯A±U»« Bª{ ,k®µj»« »µA±£ ¬AkM o´{ ¬C nA±½j ° nj ³@
B Ø®Ô Úâ §A ¹Ò Ò½oÒÖ Ö§A ¥ß ÒÃ wAÖ °Ò jjo£ {°n Â«B ³¼ BU k¼TwoM o´{ ¬C ³M An »v@
/×B zâ
×B®Ö¦LÖÒ ÒA Øâ §A íÖ
Ò â §A °Ò ©½k«C ¼ v¦
³M o~« pA B« ¬C BUA ³M ³ »¯A°nB Ç2
/×B zâ
,kÇ«C ¬°o¼ÇM ¼«B½M nBM
ß pA o ³ k¯k½j j±i ©za ³M ¬A°nB ½A jAo
A
¼dU k®Tvµ Bª{ toTwj nj ° ¼ v¦
¥µA ³ ¬A°nB ¬C jAo
A pA SwA J±i
/jjo£ ¨±¦í« »M±i ³M B« nBT£ kæ BU k¼½Bª®M ¥«B@
Bª{ ° ¬Ò ±ÔÖ jß ×B~ Ò§ BØ¯Aß °Ò ©¼½±£»« SwAn ³~ ½A nj ð{ ¬°kM B« ,¬B] nkQ
/k¼{BM ³T{Ak¯ B« nBT£ kæ nj ºk½joU _¼µ
»§Be nj ° ,jo ©¼¦íU ¬B¯C ³M k®½±¢M nkQ BM k½BM ³ An »¯B®hw ,¬AnjAoM ònqM
Shw An °A º±¦£ ,²k®½C é° pA »¯Ao¢¯ ° ²jA±¯Bi ·~ ° ºk¼«AB¯ ° SMo ³@
¤BLÇ¯j ³ÇM ¬B½o£ ©za BM k½B{ ° @B¯jnj ¤j BM ° jo Aj° ¬AnjAoM BM ,joz
»«
/jBT
A ²An ³M ¬Ajo£ow ° ¬Ao¼e ,y½±i ©´L« S{±¯ow
¬C nj ³¯B¢¼M n±z ° SMo nB½j nj y½±i S«BA Rk« nj ³ Sv¼¯ ¨±¦í«
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 210
/SwA ²jo»« xBí« nAo«A ºA³¦¼w° ³a ³M » d ¨B½A

²jo»« »£k¯p ¼ v¦
ºo½Bzî B®« pA »ñ½ nj ³ »~h{ :SwA »´½kM
¬kªTÇ« o´Ç{ ð½ nj SwA ³TÇ{Aj nBÇ ° ow oT{ ° °B£ ° k®w±£ BM oTz¼M °
·L ½jn nj k½BM nBaB¯ ° k® o´{ ¬C ¨jo« ¡¯oªµ ºj°p ³M An j±i k¯A±U»ª¯
/jn°C Swj ³M »¯B¯ ·ª§ ° ,jpAjoPM ºn°jq« ° ºo£nB ³M jq«p°n ° o£nB@
k® Ak¼Q ºnB ,Sªep ³M ¬BL½o o½Bw k®¯B« k½BM ©µ ¥¼ÄAowA ¬Ak¯po
ònqM
S{±¯ow nBT¯A ³M ° jn±hM ©za ð{A BM ° k½Bª¯ ¥¼~dU »¯B¯ ¤j ¬±i BM °
/jnBªzM p°n j±i ¶k®½C
©¼Tv« o¼ n± ³M °A ° k{BM ²k¯Bwn q½qî éªw ³M An j±i é° ©µ k½B{
/k{BM ²jo º° ³M »½Bµðª@
211 jBæ ²A±£ °j
Hí ¼â bÒ ©Ö wß ß â ¼Ò Uß FÒ½ ¬Ö ÒA &A
Ô Ï»
× îÒ ¥Õ ¼â bÒ Õ Ö ~Ò
Ò Go «Ö ÒA ©ÔÖ ñ vÔÔ Ö¯ÒA ©ÔÖ ñ Ò§ SÒ
Ö § ±Ú wÒ ¥Ö ÒM ¤Ò ×B
°Ò Ò wÔ ±Ö ½Ô × îÒ × wÒ ÒA ×B½ ¤Ò ×B °Ò ©Ö yÔ Ö îÒ × Ø ±Ò UÒ °Ò (83) oñÒ Ô â ¡AÖ o¦ Ô íÒ Ö§A ±Ò µÔ ³Ô Ú¯Aß
Ô ÒTÖ ÒU ³Ô Ø¦§B ÒU A ±ÔÖ § ×B (84) oÒ
Ò wÔ ±Ö ½Ô oÔÔ @ mÖ ÒU ¾± Ô Ö Ò «ß ²Ô ×B® ¼Ö îÒ S
Õ â ±Ò ´Ô Ò ¬ß qÖ ¡A Ö Ú ¼Ò MAÖ
æâ qÖ eÔ °Ò
â Ø ÒM±ÔÖ ñ {Ö ÒA ×B ^Ú Aß ¤Ò ×B (85) ñ
Ò â ß§ ×B GAÖ Ò «ß ¬Ò ±Ôñ ÒU °Ö ÒA H oÒ eÒ ¬Ò ±ÔÖ ñ ÒU
× Ø eÒ
ß A Ò Aß
(86) ¬Ò ±Ö ªÒÔ ¦íÖ UÒ ¿× ×B« ³Øß ¦§A Ò «ß ©ÒÔ ¦îÖ ÒA °Ò &
¬BUo¯ njAn (c¼L) ºnB Bª{ u¯ ³ñ¦M (SwA ¼®a ³¯) :S£ :³ª]oU
³w) An ³ªµ ,k¯°Aki SwA k¼«A ©®»« oLæ q] ¬°kM uQ ,²jAj ²±¦]
(83) SwA ©¼ñe ° B¯Aj Aki ð{ ¬°kM Ao½p ,k¯Ajo£oM « ³M (An ¨k¯po
³~ pA º° ¬Bªza ° (1), w±½ oM !B½nj :S£ ° S

o£ ²nB® ¬B¯C pA °
jB½ ³Tw±¼Q ±U Aki ³M k®T£ /(84)j±M q½oL§ ²°k¯A pA °A uQ ,k{ k¼w
:SÇ£ (85) ºnBPÇvM ¬BÇ] BÇ½ ºjoÇ£ ¬A±UB¯ Shw BU »®»« w±½
,kÇ¯°AkÇi pA ° öM»Ç« AkÇi ³M
An j±i ²°k¯A ° »¯Bz½oQ S½Bñ{
(86)k¼¯Aj»ª¯ Bª{ ³ An ³`¯C ©¯Aj»«
k{ °o{ xk¯po »½Ak] ¤°A ºBµp°n ¬Bªµ pA w±½ Ao nj J±í½ wFU nBÁ (1)
/k¯jn°B¼¯ An ¼«B½M° k®Tz£oM o~« pA ¨°j ow nj y¯AovQ ³ñ¯C pA kíM ³¯
o¢½j k{ ÀTL« ¼«B½M Ao ³M ³ »«B¢®µ ° ²k{ B®¼MB¯ Ao ºB´§Bw oiA°A nj ¬±a »§°
°A »½B®¼MB¯ ·~ ° °A ·§Bw ½k®a ³½o£ ¬BTwAj ©½o ¬Co °n ½A pA ,j±M ²k{ ð½jq¯ Zo ¨B½A
kíM RB½C nj ³ ¬B®a ,k½Bª¯ ¬B¼M An Ao pA kíM ¤Bæ° ,¬C pA uQBU ,²jo o@l nB oiC nj An
â A °Ò wÔ ±Ö Ô½ Ö «ß A±vÔ vÚ dÒ ÒT Ò A±ÔL µÒ lÖA

K¼UoU ³ ¬B®a ³ k® ©µ±U »v k½BL¯ uQ ³¼iÒ Ø ÔM ×B½ :SwA ²k«C
²joÇ °o{ ²pBU xo¢½j k¯po °j Ao ³M ¬k{ ÀTL« pA uQ J±í½ ,k®»« BTA ºo@l
/k® wFU nBÁ w±½ oM SwA
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 212
©®»ª¯ n°BM
¬C nj ° ,k®»Ç« ºnBªÇ{p°n y½±i k¯po
²jpB½ nBT¯A nj ²jAk§j J±í½
oTªÇ xoLÇæ ° oTz¼ÇM º° nBT¯A ,kwoM ¼ v¦
³M ¬A°nB k½BM ³ »½Bµp°n
/jjo£»«
y¯Ak¯Bi »TeAnB¯ pA ° ,k¯n°B¼M ³¦ y¯Ak¯po
jnAj k¼«A ³ñ®½A oM ²°Àî °A
[¯n °A »½Ak] pA ³ An w±½ nB£jB½ ,»½Ak] »Uk« pA uQ jnAj nBT¯A ,k®µBñM
/k®¼LM j±i nB® nj joM»«
¬AoT{ ¡¯p ºAkæ ,j±M ²k¼wn Rk{ ºB´T®« ³M º° nBT¯A ³ »UBd§ ¬C nj
/jo ¨ÀîA An ¬A°nB j°n° ,j±M ºpA±®§j ¡®µC k®«joi o¼Q ¬C ºAoM ³@
¤BLTwA ³M º° pA y¼Q y½Bµ²±¯ ° ³T
n ¬A°nB ²An ow ¤Bw´ o¼Q ¬C k½B{
ºA°C BÇM ³ An j±i ºBµ²±¯ ·¦´¦µ ºAkæ °A ³ ²B¢¯C ;k¯j±M ³T
BT{ j±i ¬AnkQ
j±Çi Sw±ÇQ nj »§Bd{±Çi pA oÇ¢½j k¼®Ç{ ,j±ÇM ³Th¼Ç«C ©µ ³M ¬AoT{ ¡¯p
/k{»« jB{ ¬B¯C ºjB{ pA °A ° k¯jo»« ºjB{ Bµ³`M ,k¼\®£»ª¯
ºAkæ ¬B´£@B¯ ,j±M ²k{ ð½jq¯ J±í½ ³M Swnj ¬A°nB ³ »«B¢®µ k½B{
»ªÇ An J±íÇ½ ?± « nkQ uQ ¬B]±ªî :k¼woQ»« ³ y½Bµ²±¯ pA »íM
pA oÇ¯ ð½ pA y¼ÇM ° k{ oTz¼M ±¢T£ ³ jo tBveA © © ° ,jo SeAnB¯
?k{ ³a B« nkQ ,¬B]±ªî /k®woQ»« KUo« y½Bµ²±¯ ° k®»« ºnAo¼M Bµ³`M
j±]±Ç« ÇÄAo pA ° j±{»« ¬Ao¢¯ ° ¬Bª£kM BTz« J±í½ :SwA »´½kM
° oÇvQ ½oT£nqÇM /kÇ¯A³Tz¢¯oÇM Ç° ³M xk¯po
²jpB½ pA o¯ °j ³ kª´
»«
/k¯A³Tz¢¯oM ¼ v¦
³M xovQ ½oTña±@
ònqM ovQ uQ /³Ø¦§A¬BdLw ?k{ ³a Ç ¼«B½M Ç « ða± ovQ uQ !BL\î
²jAj fn ¬B¯C ºAoM ºA³YjBe B½ k¯A²jBT
A Kî ¬A°nB pA « ovQ °j ¬C B½C ?± «
?SwA
RB¯A±¼e ° j±i é° ³M ° ,k¯j±z£ An BµnBM ° k¯k{ jnA° J±í½ ovQ ³Ô¯
213 ©®»ª¯ n°BM
/k¯k«C ²jn±h§Bw nkQ n±e ³M ²B¢¯C ,k¯jAj ¬B«Bw°ow j±i

° ,jo »U¿AÆw ¬B¯C pA xovQ °j ¬C ¶nBMnj »æBi »¯Ao¢¯ BM ¬Bª£kM J±í½
° ¬Bz½oQ ¤Be BM ,k® n°BM An ¬Bz¯B®hw J±í½ k®T{Ak¯ k¼«A ³ »§Be nj ¬B¯C
,¼«B½ÇM S{AjpBÇM ¶nBÇMnj ° kÇ¯jAj JA±Ç] nkÇQ R¿AÆÇw ³ÇM ,¬Apo§ ºAkæ
¶nBMnj ° ,k¯jo ¬B¼M An K¦ « éA° ,j±M ²jo ¬Bzª¼¦íU ¬B¯C ònqM ³ n±¬Bªµ
/k¯k¯Bwn çoî ³M An o«A S¼e ,o~« nj ¬Bz£nqM njAoM ¬k¯B«
yMB~ÇîA ,y¯Ak¯poÇ
RBÇ{nAq£ oYA oM ¨B¢®µ ¬C nj ³ ³Tvñ{¤j J±í½
¬B®hw k¯A±U»ª¯ SwA ³Tz£ ¤Be ¬Bz½oQ Shw ° ²k{ K¦®« yL¦ ° yíUo«
/k® n°BM ;¼«B½M Hæ±~i xk¯po
°j ¬C ¶nBMnj An ¬B¯C
¬BÇ¯C pA S¦î ¼ªµ ³M ° ,j±M ¬Bª£kM y¯Ak¯po
³M ¼«B½M ¶nBMnj ÂL °A
An S¯B¼i ¬C ©µ S° pA y¼Q ° ,k®¯Ajo£oM nkQ ³M An º° ³ S
o£ kÆ« ¬Bª¼Q
/j±M ²k½j y¯Ak¯po
pA w±½ ¶nBMnj
¼î ¬Bz£nqM njAoM ° ¼«B½M ¶nBMnj y¯AovQ RB{nAq£ ³ao£@A S´] ½kM
An ¬Bz¯B®hw k¯A±U»ª¯ ,jnAj ïAow ¬B¯C pA ³ ºkM ·MBw ¬C BM »§° ,j±M S¼e
/k® n°BM
¬Bz£nqM njAoM ¬k¯B« ° ¼«B½M S{AjpBM pA ³ »{nAq£ JA±] nj °n ½A pA
:S£ ¥¼L ½A pA »¯B®hw ,k¯k¯Bwn nkQ çoî ³M
S¯B¼i ¼«B½M ;j±i njAoM ³M Bª{ ³ ¨jo»« »®¼My¼Q ¤°A ¬Bªµ pA «
±° ³M ¬±®@A ¨jo»« »®¼My¼Q ³ ³`¯C k¼½Aq¼M « ºB´ª oM »ª ° k¼®@
/k«C öw ³M ¨k¼woU»« ¬C pA ³`¯C ,Sw±¼Q
q£oµ ³ ºo¢½j ºÀM ° ¨jo»ª¯ oñ
²B£_¼µ ³ An ºq¼a ,½A oM ²°Àî °
·~ ° Sz¢¯oM ° ³M q¼¯ « ònqM ovQ ,¨k{ ÀTL« ¬AkM ¨jAj»ª¯ ¤BªTeA
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 214
S¯B¼i (1)¼«B½M ¶nBMnj Bª{ ³ ¨nAj ¬B®¼ªA « ;j°q

A ©½Bµ³~ oM ºo¢½j
S{AjpBÇM ³ÇM éÇ]An ³Ç »¯B®hw ° /k½jo S¯B¼i w±½ ³M ³ñ¯B®a ,k½A²jo@
S¼e pA ºnBî ° »¢TiBw ,k¼½±£»« o~« nj ¬BT£nqM njAoM ¬k¯B« ° ¼«B½M
nj An S¯B¼i S{p ¥ªî Bª{ u¯ ºnC /k½A²jo ³Ã±U ²nBM ½A nj Bª{ ° ,SwA
S¯B¼Çi ° p°B\ÇU ©Çµ Ç ¼«B½ÇM@Ç@ w±Ç½ njAoÇM ¶nBÇMnj ° ²jAj ²±¦] ¬BUo¯
/Õ¥¼ bÒ Õ Ö ~Ò
Ò Go «Ö ÒA ©ÔÖ ñ vÔÔ Ö¯ÒA ©ÔÖ ñ Ò§ SÒ
(2)
Ö § ±Ú wÒ ¥Ö ÒM ¤Ò B × k½A²jo@
¬B{nkQ ° ¬B¯C ¼M ³ »¯B®hw ° ¼«B½M ¬°kM ¼v¦ ³M J±í½ ¬Ak¯po Tz£oM pA (1)
½A o@l ºB] ³ 44 ¥~ ½±ñU ow RAn±U nj SwA ²k{ ¤kM ° jn ¼«B½M ¬jn°B¼¯ ¶nBMnj
nj SwA RAn±U ° ¬Co ¼M ÀTiA jnA±« pA »ñ½ ©µ ½A ° /SwA ²kz¯ ºo@l ,SwA K§B«
/ w±½ ·~
¼«B½ÇM ¶nBÇMnj ,j±M ²jAj y¯Ak¯po ³M w±½ ¶nBMnj HMBw ³ An »MA±] ¬Bªµ J±í½ (2)
/kµj»« ¬B¯C ³M An JA±] ¬Bªµ ¼î ©µ
:S£ ¬B¯C ³M ,SwA ²jn±i òo£ An °A :k®T£ ° k®Tz£oM w±½»M K{ y¯Ak¯po ³ ²B¢¯C
Ò Go«ÒÖ A ©ÔÖ ñvÔÔ Ö¯ÒA ©ÔÖ ñÒ§ SÒ
Ö §±Ú wÒ ¥Ö ÒM
³M ¼«B½M :k®T£ ³ ¬B¯C JA±] nj ,k¯A³Tz£oM o~« pA ¼«B½M »M y¯Ak¯po ³ ©µ ¿Be
Ò Go«ÒÖ A ©ÔÖ ñvÔÔ Ö¯ÒA ©ÔÖ ñÒ§ SÒ
Ö §±Ú wÒ ¥Ö ÒM :S£ ,k{ S{AjpBM ºjpj ö]
³ ºnAoæA ³ªµ ¬C pA ° ,k®T{Aj y¯AovQ ³ ºkM ·MBw ¬C pA ³ j±M S´] ¬C pA ½A °
¼«B½ÇM S{AjpBÇM ¶nBÇMnj ³`Ç¯C ¬BÇ¯C :³Ç joÇ ¼Ç½ ,k¯jo o~« ³M ¼«B½M ¬joM ¶nBMnj
/SwA ï°nj ,k®½±£»«
S{AjpBM ° ,k¯j±M ²joñ¯ S¯B¼i ¼«B½M ¶nBMnj ³ñ®½A BM jo K½mñU An ¬B¯C °n ½A pA °
/j±M S¼e ¼«B½M
° ºjBî n±«A nj k½BM oLª¼Q ³ ©½nAk¯ »¦¼§j Ao½p ,jnAk¯ RBB®« R±L¯ ¨B« BM »®í« ½A °
(kíM ·dæ nj »n°BQ ·«AjA)
215 k¼«A ° oLæ
k¼«A ° oLæ
oÇvQ ° ¼«B½ÇM ¶nBMnj ³`¯C y¯Ak¯po
:S{Aj ¬B®¼ªA ³ n±Læ J±í½
S¼e z ºAoM ³ S{Ak¯ S]Be o¢½j ,SwA »¢TiBw ,k®½±£»« xo¢½j
/k®ñM »UB¼dU ²nBM ½A nj ¬A°nB jAo
A pA B½ ,kTwoM o~« ³M An »v@
k¯poÇ
°j ©Çµ ° w±½ ©µ ³ S{Aj ¼½ »L¼ ¨B´§A º°n pA ¬±a »§°
ºAoM An »¯Bzinj ¶k®½C w±½ JA±i pA ¤°A p°n ¬Bªµ ° ,k®Tvµ ²k¯p xo¢½j
/j±M nA°k¼«A k®ªUjBíw ¶k®½C ³M ° ,j±M ²jo BL®TwA y¯Ak¯Bi ° j±i
°j Ç½A AoÇ
© ³ g¦U ·YjBe ½A ¥MB« nj « :S£ B\®½A nj °n ½A pA
nB ö¼£ ³z¼Q oLæ ° ©®¼z®M :³ñ®½A q] ³M j°q
A w±½ »½Ak] © oM An ¨k¯po
¤j ° jnBz
»« Ao« ¶jov
A K¦ B´ª ½A ³ SwA Swnj ;jo ©µA±h¯ ºo¢½j
° oLÇæ qÇ] ¬°kÇM ³ñ®Ç½A pA o¼Ç ³M « »§° ,k®»« oUb°o\« An ©e°o\«
¬Bz¯ »¦ªí§Auñî ,©½Bª¯ ¥ªdU An BµnBz
½A ·ªµ ° ©® nB¼TiA An »½BL¼ñ{
/ ¥Õ ¼â bÒ Õ Ö ~Ò
Ò jAj ©µA±h¯
K{ ¬B½BÇQ ³ ¨nAj ¬B®¼ªA ° ¨nA°k¼«A k¯°Aki S½B®î ° ¥
³M « Ao½p
³M k½C pBM ²k½n±{ ow ½A ° j±{ ³M y§Be ²k½kª ¤j ½A ° SwA k¼Pw ³¼w
³ ¨nAj »í k¼«A ³ñ¦M k½C pBM ³Tz£ ©£ w±½ ³ ¨nA°k¼«A B´®U ³¯ « ,¬B«Bw
¬BTv¦£ « ¬AqeA ·L¦ ° k½C ovM ¬B¯C »½Ak] © ° k¯jo£oM « ³M ¨k¯po
³w oµ
/Hí ¼â bÒ © wß ß â ¼Ò Uß FÖ ½Ò ¬Ö ÒA ³Ø¦§A Ï »Ò îÒ jjo£@
(¥L ·dæ pA »n°BQ ·«AjA)

ÄAo º°n pA n±«A ³¯±£ ½A nj ³ jnAk¯ »í¯B« ³ñ¦M ,k® ©ñe K¼ ©¦î º°n pA ©µ ²o«p°n
/k® ©ñe j±]±«
»½BÇi ³¯±£oÇµ pA ° k® ²jBTwA ¨B´§A ° »e° pA k½BM o{ ¼¯A± é½ozU nj ºnC
/k®ñ¯ ²BLT{A k½BM ,¨BñeA ïÀMA nj ¼®`ªµ ° ,k{BM ¬±~«
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 216
³a BµK¼z¯ ° pAo
½A nj ° nA±£@B¯ VjA±e ½A k«Cy¼Q nj ³ k¯Aj»« Aki
o¼MkÇU ° c¼dÇæ ·z¯ º°n pA q] ³M ©¼ñe nB£jn°oQ ,SwA ³T´¯ BµSd¦~«
n ØkÇ« ©Ç¯Ak¯Bi ° « ºAoM ³ An »T{±¯ow uQ k®»ª¯ ºnB k¼« kænj@kæ
/Sv¼¯ S½B®î ° § ° Sd¦~« ° o¼i q] ³M ²j±ª¯
° k®Ç¯Aj»ªÇ¯ ¨joÇ« An »Ç´§A o¼MkÇU ºBÇµpAn ° o½kÇU nAowA pA ºnB¼vM ºnC
° o½kU ° SwA ²B£@C nAowA ½A pA ©¼ñe ºB¯Aj nB£jn°oQ
,k®¯AkM k®¯A±U»ª¯
Ô â ¡AÖ o¦
/ oñÒ Ô â íÒ Ö§A ±Ò µÔ ³Ø¯Aß SwA »®¼MSd¦~« ° ºnB©ñd« º°n pA °A o¼MkU
J±í½ ¤j p±w
nBT
o£ w±½ xq½qî k¯po
»½Ak] © ³M y@ÀM J±í½ ³ S{m£ B´§Bw
³ j±M ½A °A ²°k¯A ° © WîBM oTz¼M ° jn±i»« ¤j ¬±i ° joM»« [¯n ° j±M
/S{Ak¯ °A pA ºoLi ³¯±£_¼µ »§° ,SwA ²k¯p w±½ Sv¯Aj»«
,k®Ç x±«Ao
An º° © ³T
n ³T
n j±M ñª« j±M t±½F« °A RB¼e pA o£@A
° º°F« ° ¥d« pA Sv¯A±U»ª¯ ° SwA ²k¯p xk¯po
³ S{Aj ¬B®¼ªA »§°
° p±w y½±i ©za n±¯ Ao
nj °n ½A pA ,k® ¥æBe ÀA °A ¤A±eA ° B°A
/SiBw»« ° Si±w»« Ao
yUC ³M ¤Bw »w j°ke nj ° ,S{Aj ºpAk£@
nj p°n ° K{ y«±~í« ° »U±ñ¦« ·
B¼ ¬Bªµ BM xq½qî w±½ »½±£ ±U
° oÇw º° »§B¼i Rn±æ BM o¼ª{°n o¼Q ½A ° j±M ©v\« yªza y¼Q
/Sh½n»« B´ñ{A ° jp»« Bµ³§B¯ ° jo»« Bµ³«q«p ° S{Aj ºow
Ø
ºAoÇM ©Çµ k½B{ ° b°n »£jov
A ° oBi »¯Bz½oQ S¦î ³M ²jAk§j J±í½
³M ºA³{±£ nj ° S
o£»« ²nB® y½±i ¶jA±¯Bi pA k¯±z¯ ²jnpC y¯Ak¯Bi ³ñ®½A
º° ¤BÇe ° jn±i»Ç« ÇwFU ° Sh½n»Ç« ð{A ° jo»Ç« ³§BÇ¯ w±½ jB½
:j±M B½±£ ³¯±£½kM
Ö ºA k{ ³a uQ ,ºj±M nkQ nAo¼M ¤j ÄnC ±U !Bw±½
ö¯ pA ³ « ÄnC ¤j
217 J±í½ ¤j p±w
?ºjo oUnAo¼M An ¨nAo¼M ¤j ° »Tz£ ¬B´®Q

Ao« ð½nBU ·L¦ B´®U ³¯ ° ºjo»« ±¦ ©¯AqeA ·L¦ nj ³Tw±¼Q ³ ±U !« ²B«
° ¨±~íÇ« b°n ºBÇæ pA ° ºj±ª¯»Ç« Ç{°n An Ä²joÇv
A ¤j ·¯BÇi ³ñ¦ÇÇM
·MAoi ·L¦ ³ k{ WîBM ³a uQ ºk¼zhM»« Bæ Ao« b°n ° K¦ RA³¯Bj±@
¬C pA ° n°ow ° Bæ ¬C pA Ao« b°o\« K¦ ° ¬A±UB¯ b°n ° « ¶jov
A ¤j ° «
?ºjo ¨°od« ï°o
° n±¯
ºj±ª¯»« J°o ° ±¦ « ·¯B{B
A nj ²nA±ªµ ±U !« ¬Bzinj o´« ºA
,ºjo»Ç« {°n Ao« ¶k½kª ¤j ·¯Bh¯B´¯ ° « ·¯Ao½° ·¯B{B j±i ±¦ BM °
?ºj±ª®¯ ±¦ o¢½j ° ºjo J°o ³ k«C y¼Q ³a uQ
?ºnAj oLi j±i nkQ ·Tvñ{ K¦ ° ²jqª ¤j pA B½C !¨q½qî
nj »£k¯p ·
B¼ ° ³Tz£ nBU ° ²o¼U ö¯ nj ©§Bî B
C ±U pA n°j ³ »¯Aj»« B½C
?²k{ K¼´« ° ²B¼w ,«oµA ° ¤± ·
B¼ ¬±a « ©za
° ºjoM»Ç« oÇvM xnB® nj p°n ° K{ ³ ±U y@ÀM nkQ ºnAj ÀA B½C
An xj±]° ºBQAow ° ²jo l±¯ y¯B] ·z½n ° K¦ BªîA BU ±U zî ° SLd«
nj ³ An ºo½mQB¯¥ªdU ° ²k®z »h¦U
ß ³a ±U Ao
nj nkQ ½A ,j±M ²j±ª¯ o~U
An °A ¬A±UB¯ b°n ° K¦ ºA²k¯p±w yUC ³a ° ,k®»« tBveA j±i ¬B] ¨B@
¬BªÇza pA ð{A RAo Ç Rn±Çæ ³M ° ,k®»« JC ° jpAk£»« ° k¯Ap±w»«
?jpBw»« ºnB] yBTz« ° oT®«
° ºp±w»Ç« Ç« pA n°j ,RA³TÇvi ¤j nkÇQ ¥XÇ« ©µ ±U B½C !©ªza n±¯
?ºq½n»« ð{A ° ºpAk£»«
©za JC pA An ¬C ° »´¯»« @Bi y§BM ³M ow ³¯BL½o j±{»« ³ K{ B½C
?»®»« ¥£ j±i
Ø ¬Bªza ° ,jnBz
»« An S½±¦£ Ao
° »v »M ° SMo ·~ B½C
° JAm]
?jq½n»« °o
²k½j pA An S§j ·MB¯±i ° joz
A»« An S«±~í«
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 218
nB£p°n ³ »½BµnBz
pA ° ±U ¤A±eA ° B°A pA ©¯A±U»ª¯ ³ « !nkQ ¬B]
° ©®¼z®M ³ñ®½A pA o¼ ³M ,©® Ak¼Q ÀA jn°C»« jnA° ±U ³M ¬BMo´«B¯ ° x±ªa
× îÒ × wÒ ÒA B ×½ ¤Ò B × °Ò ©Ö yÔ Ö îÒ ×Ø ±Ò ÒU °Ò ?¨nAj ²nBÇa ³a ¨q½oM ð{A ±U »½Ak] © pA

/
Ò wÔ ±Ö Ô½
q
° q] ³ñ®½A ¬°kM y«±~í« w±½ »½Ak] © nj B´§Bw ÀTL« J±í½
y¯Bªza ³ B\¯C BU Sh½n ð{A ° jo ³§B¯ ,jjo£ ZnBi S@A q¯ j°ke pA ° k®@
Ô Ö Ò «ß ²Ô B ×®¼Ö îÒ S
/ ¬ß qÖ ¡A Ö
Ú ¼Ò ÖMA °Ò Sz£ B®¼MB¯ ° k¼w
pAkÇ£ ° p±w BM ° ,j±{»« oTz¼M °A ·§B¯ ° ³~ HíL ¬k{ B®¼MB¯ pA uQ °
:kµj»« bo{ An ¤j © ºoUjB½p
B®¼MB¯ ³ Sh½n ð{A nk¯C ±U Ao
© pA RnkQ ³ ºnAj oLi !¨q½qî w±½
/k{ ²j°q
A y½Bµjnj oM ºo¢½j jnj »¢Tvñ{ ° ºo¼Q w
Ø ½A nj ° ,Sz£@
¨°od« Sí¼L oB®« pA ¶jBTwA ° ZnBi ¬B´] »®{°n pA o¢½j « !Aq½qî
©T{Aj ©za ³ ²B¢¯C öM»« ovM SwA Sª¦ nk¯A Sª¦ ³ »¯B´] nj ° ©Tz£@
©«±~í« ºBµ²±¯ ·
B¼ ³M B½ Sw±U ¼z¯B] ³ ¼«B½M Rn±æ ³M :j±M ñª«
/©µBñM ¤j © pA ºj°ke BU ° ©® ²B¢¯
¬Bj± ·¯B«±~í« ·
B¼ ³M k¼{n±i n±¯ ±UoQ nj ³ñ®½A ºB] ³M ¬±®@A »§°
³ÇM ³ñ®Ç½A ºB] ³M ° ,ö¢®M Sª¦ K¼´« ¤± ·
B¼ ³M k½BM ©® ²B¢¯ ²jA±¯Bi
»ñ½nBU ° Sª¦ pA An »½Bµ²joQ k½BM ,©®ñ
A o¯ Sí¼L ºB´¼½BL½p pA »½Bµ²joQ
/©½Bª¯ B{BªU k®»« n±Lî ©ªza y¼Q pA ³@
SLd« ° zî ï°o
»§° ²k{ ¨°od« ©za »®{°n pA S¯A±UB¯ nkQ !Bw±½
/jpBw»« {°n An xk®«jnj ¤j ·¯Bh¯B´¯ ¬B®`ªµ ±U
j±{ o\®« SwA ð½jq¯ ° ²k{ oQ ²°k¯A ° ³~ pA ¨j±]° o !nkQ q½qî
¬An±
¬B®a SwA ð½jq¯ ,kz»« ³¯BMp « ¬B] nj ³ Ao
yUC ° oÒ
Õ â ±Ò ´Ô Ò
/jpBw oTv@Bi An ©¼Tvµ «oi ³ jn°CoM ³¦í{ ° k®@
219 ©eoU ° y\¯n
k¼«A ³M ° ©®»« ºo¼£±¦] ¬C ¬B\¼µ pA ,²k®z ° g¦U K¼ñ{ ° oLæ BM
/©½Bª¯»« ¥ªdU An B´¼h¦U »´ ×§ Aß y½Bz£ ° Zo
©eoU ° y\¯n
jAoÇ
A pA n°j ° R±¦Çi nj j±ÇM ñªÇ« ³Ç B\Ç¯C BU ¬B½o£ J±í½
ß ³ñ®½A BM
° ¬Ak¯poÇ
Çæ° ½A BM ,Sv½o£»« ° jo»« ³§B¯ w±½ Ao
nj y¯Ak¯Bi
SeAnB¯ ° k¯k{»« ²B£@C °A ·½o£ ° ³§B¯ ° °A ¤j p±w pA yñ½jq¯ ¬B¢TvM ° Bµ²±¯
¼¢ª ° k¯jo»« ²B¢¯ º° j±§C ³½o£ ¬Bªza ° @B®ª ·
B¼ ³M ° k®Tz£»«
° ³½o£ nj »µB£ y¯Ak¯Bi ¬B¯p pA »íM ° Bµ²±¯ pA »íM ©µ k½B{ ° ,k¯k{»«
/k¯jo»« »µAoªµ °A BM ³§B¯
© ºAoM ¬jo ³½o£ ° SwA ²pBU w±½ »½Ak] © :k¯jo»« oñ
nB ¤°A nj
ß
B´®ÇU ³Ç¯ ,nBT¯A ÀioM »§° ,jjo£»« x±«Ao
³T
n ³T
n ° SwA »í¼L ²pBU
oTz¼M ¬B«p ³a oµ ³ñ¦M ,jo»ª¯ x±«Ao
An xk¯po
© ¬B«p S{m£ BM J±í½
xpAkÇ£ ° p±Çw ° ,Sz£»« oUpB¯ ¤j k{»« ³
BA °A w
Ø oM ° S{m£»«
/k{»« oTz¼M
,k¯j±ÇM ¬AoÇ¢¯ S´] °j pA »¯¿± ·§B¯ ° ³½o£ ½A pA ¥¼ÄAowA ¬Ak¯Bi jAo
A
³Ç »TÇ° AoÇ½p /k¯jo»« Ak¼Q y\¯n ;²C ° ð{A ° ³§B¯ ³ªµ ¬C pA ³ñ®½A »ñ½
Go´Ç j±{»ªÇ¯ S@BÇw ³§BÇ¯ ° ³½o£ pA ° kña»« y§j pA ¬±i ,¬Ak¯Bi@ònqM
¬Bj±Ç ° ¬BÇ¯p Hæ±~i ,²jA±¯Bi jAo
A o½Bw pA oBi »£j±wC ° b°n y«AnC
° k®»« S«±ñe ¬Ak¯Bi ¬C oM »æ±~h« »¯Ao¢¯ ±¯ ð½ ° jjo£»« K¦w
/k®®»« Ak¼Q y\¯n »£k¯p ³¯±£½A pA HíL
j±Ç]° ³ÇM Go´Ç ³ j±M »z\¯n S¦î ³M »ñ½ J±í½ ¬Ak¯Bi »¯Ao¢¯ uQ
° Si±w»« J±í½ j±i ¤Be ³M ¬B¯C ¤j ³ j±M S´] ½A pA o¢½j ° ,k«C»«
° pAk£ ° p±w ³ªµ ¬C k¯k¼woU»« Ao½p ,k{»« ð½odU ²jA±¯Bi jAo
A ©eoU ue
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 220
@Àµ B½ ,k¯Ajo£ o¼£¼«p H¯B¼eA ° ¬A±UB¯ ° R±Uo

An ¬Ak¯BiònqM ,³§B¯ ° ³½o£@
/kµj ³ªUBi º° »£k¯p ³M ° k®@
©ÇeoÇU ° ºp±Çv§j nB´ÇA pA k®Tv¯A±U»ª¯ º° ¬B¢TvM ° ¬Bv °n ½A pA
w±½ pA jB½ nk¯C ±U ©v Aki ³M :k®T£»« º° ³M ²B£»M ° ²B£ ° k®® ºnAjj±i
¥¼¦Çî ° ¬A±UBÇ¯ ¨B\Ç¯AoÇw ³Ç »¯p»« ³§B¯ ° ºp±w»« º° Ao
nj ° »®»«
¬Ò ±ÔÖ ñ ÒU °Ö ÒA H oÒ eÒ ¬Ò ±ÔÖ ñ ÒU ×Ø eÒ
Ò wÔ ±Ö Ô½ oÔÔ @ mÖ ÒU ÆÔ ÒTÖ ÒU ³Øß ¦§B ÒU ºnBPw»« ¬B] B½ ;ºjo£»«
Ò â ß§B×GAÖ Ò «ß
/ ñ
Ç½A oBÇi ³ÇM ° »®»ªÇ¯ ©en j±i ¬Ak¯Bi jAo
A ³M o£@A !AnB¼TiA KeBæ
¶jn±h§Bw ° ³Tvi ¬kM ½A ³M ÂA ,ºnAj»ª¯oM ³½o£ pA Swj S«±~í« ºBµ²±¯
/Bª¯ ºnAjj±i ³§B¯ ° ³½o£ pA y½±i »£k¯p ° RB¼e oBi ³M °  ©eoU j±i
öM»« S½Bñ{ Aki ³M

° ²B£ ³ y¯Ak¯Bi ° ¬Ak¯po
q¼«CçAoTîA ºp±v§j ¥MB« nj ,k®«jnj J±í½
kÇ¯A±U»ªÇ¯ k¯jo»Ç« é®Ç« ³§BÇ¯ ° ³½oÇ£ pA An º° ° k{»Ç« °A ³]±TÇ« ²B£»M
/k® é®« ºo¼£@²jo Ôi ° çAoTîA pA An ¬B¯C ° kµkM ¬Bz¯ ºk½k{ ¥ªí§Auñî
JA±Ç] kÇ¯A±U»Ç« »§° ,k®Çñ¯ ³§B¯ ° ³½o£ o¢½j ³ kµkM ¤± k¯A±U»ª¯ °
ÀTLÇ« « ¥X« ³ »~h{ ºAoM ³½o£ :k½±¢M ° kµkM ¬B¯C ³M » ®« ° c¼dæ
° qÇ« ° jnAj b°n ° ¤j ³Ç »Çv ,SwA »í¼L ° »í ºo«A ,SwA ³Tz£@
y½±i ©za n±¯ »½Ak] nj k¯A±U»ª¯ jnAj RBwBveA ° A±î ° jnAj JB~îA
¤j ,k{BM ³T{Ak¯ pAk£ ° p±w ° k§B®¯ ° k½o¢¯ j±i q½qî k¯po
»¯¿± Ao
°
An »Çv ¬A±U»ª¯ ¬Aq½n ð{A ° ¬Ap±w ¤j ºAoM ° ,jq½n»« ð{A ° jp±w»«
/jo S«À«
o½kÇU ³ÇM ²k®M ³ SwA ½A SwA S«À« ° çAoTîA n±i nj ³ ºq¼a ¬C
° ,k{BL¯ »An SwA ²k{ nk« °A ºAoM ³ »T{±¯ow ³M ° ,k® çAoTîA k¯°Aki
221 öM»« S½Bñ{ Aki ³M
/joLM ¦i y¼Q An k¯°Aki S½Bñ{

²j±«oÇ
¼¼íÇU ©¼Çñe kÇ¯°Aki ³ »T{±¯ow ° »´§A o½kU ³M ²B£_¼µ «
° ¤Be »¯Bz½oQ ³ñ¦M ,öM»ª¯ ¦i jq¯ An k¯°Aki S½Bñ{ ° ©®»ª¯ çAoTîA
p±w ° ,©®»« ±£pBM ¬BMo´« ° ©¼ñe nB£jn°oQ ºAoM
An j±i ²°k¯A ° ¬qe
JB´T§A ° ,©½Bª¯»« pAoMA °A SØ¼M±Mn ¬BTwC ³M ²C ° ð{A BM An y½±i k®«jnj ¤j
³oî º° ²B£nj ³M nBLñ{A ©za BM An j±i ²°k¯A ° © k½k{ ¬B\¼µ ° o¼ª
° ,¨nA°k¼«A °A § ³M ,¤Be ¼î nj ° ³Ø¦§A Ò Aß æâ qÖ eÔ °Ò
â Ø ÒM±ÔÖ ñ {Ö ÒA B×^Ú Aß ¤Ò B × ©®»«
nAo¼M ¤j ºjB½p j°ke BU ,¬BMo´« k¯°Aki S½B®î ³M »«o¢§j ° ºnA°k¼«A ¼ªµ
/jnAj»« ²k¯p Ao« :³ SwA k¼«A ° B]n S§Be ¼ªµ ³ñ¦M ,kµj»« y«AnC Ao«
@Àµ ©¼MSwA±Uo\µpA©«joµ³¯o£° jnAj»Ç« ²kÇ¯p ±ÇU ¤BÇæ° k¼«A Ao«
¼î nj »§° ¨pAk£»« ° ¨p±w»« ¨q½qî w±½ »½Ak] ·~ pA « ³ao£@A
°Ò k¼¯Aj»ª¯ Bª{ ³ ©¯Aj»« »½Bµq¼a ,k¯°Aki ©¼î ö ° ©¼ªî § pA ,¤Be
/ ¬Ò ±Ö ªÒÔ ¦íÖ UÒ ¿× B «× ³Øß ¦§A Ò «ß ©ÒÔ ¦îÖ ÒA
° [¯n ½A ³M ° k½C nj ³M ¼TwC pA k¯°Aki S½B®î Swj ºp°n ³ ©¯Aj»« «
« k½nAm¢M uQ ,kwn Ao
©¯Ak¯Bi ° « RjBíw nB£p°n ° kµj ³ªUBi JAmî
°A S½B®Çî ° § ³M ° ¨nAm¢M ¬B¼« nj j±i ºAki BM An j±i ¤j p±w ° ©§B®M
/©{BM nA°k¼«A
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 222
³Ø¯Aß ³Ø¦§A bß °Ö nÒ Ö «ß A ±Ö wÔ ÒF¼Ö ÒU¿× °Ò ³ß ¼iâ ÒA °Ò Ò wÔ ±Ö Ô½ Ö «ß A± vÔ vÚ dÒ ÒTÒ A± LÔ µÒ ÖlA Ú ß ÒM B ×½

B ×½ A ±ÔÖ §B × ³ß ¼ÒÖ ¦îÒ A±Ô¦iÒ jÒ FÒØ ¦Ò (87) ¬Ò °Ö oÔ ß B×ñ Ö§A ¨Ô ±ÒÖ Ö§A ¿Ø Aß ³Øß ¦§A bß °Ö nÒ Ö «ß tÔ ÒF¼Ö Ò½¿×
× Lß Mß B ×®ÖÃ ]ß °Ò ÍÛ ÉÛ §A B ®× Ò¦µÖ ÒA °Ò B ×®vÚ «Ò qÔ ½q
°Ò ¥Ò ¼ÒÖ ñ Ö§A B ×®Ò§ ß °Ö ÒB Ò ¸à B ]× qÖ «Ô ¹à îÒ B â íÒ Ö§A B vÒ Û ÒA
rÖ
Ö Ô ¦íÒÒ B «× r
Ö Ô ªÖ ¦ß îÒ ¥Ö µÒ ¤Ò B × (88) Ò â kÙ ~ Ò ÒTXAÔ Ö º qß NÖ Ò ³Ò Ø¦§A ¬Ú Aß B ×®¼ÒÖ ¦îÒ Ö kÚ ~ Ò ÒU
BÒ¯ÒA ¤Ò B ×
Ô wÔ ±Ö Ô½ SÖÒ ¯¸Ò Ò ðÚÒ ¯Aß ¾Ò A ±ÔÖ §B × (89) ¬Ò ±ÔÖ ¦µß B ]× rÖ Ö Ô ¯ÒA Öl Aß ³ß ¼i
â ÒA °Ò Ò wÔ ±Ö ¼Ô Mß
â Ô½×¿ ³Ò Ø¦§A ¬Ú Bß Ò Ö ß ~
éÔ ¼ Ö Ò½ °Ò ß ÚTÒ½ Ö «Ò ³Ô Ú¯Aß B ×®¼ÒÖ ¦îÒ ³Ô Ø¦§A Ú «Ò kÖ Ò »i â ÒA A m× µ× °Ò Ô wÔ ±Ö Ô½
(9å) ® Ö ÔÖ oÒ ]Ö ÒA
Ò â vß ¤A
pA ° k¼® ±\Tv] xnjAoM ° w±½ pA ,uQ k½°oM ©¯AovQ ºA :³ª]oU
AkÇi Ç § pA »v o
B ¨jo« q] ³M Ao½p k¼{BL¯ k¼«AB¯ k¯°Aki §
!Aq½qî :k®T£ k¯k{ jnA° w±½ oM ³ ²B¢¯C uQ (87) j±{»ª¯ t±½F«
©½A²jn°C ºq¼aB¯ SîBM ° kµj»« nApC An B« ¶jA±¯Bi ° B« ,» d nBz
An Ûk~ÇU ¥ÇµA kÇ¯°Aki HªTe ²kM ¨BªU An B« ¥¼ Ûk~U º°n pA uQ

° w±½ BM k½j±M ¬AjB¯ ³ »T° k¼Tv¯Aj B½C :S£ (88) kµj»« xAjBQ
?»TÇvµ w±Ç½ HªTe ±U B½C (BL\î) :k®T£ (89) ?k½jo ³a xnjAoM
¬°kM ²j±«o
¨Bí¯A B« oM k¯°Aki SwA « njAoM ½A ° ©w±½ « :S£@
J±Çi xAjBÇQ) jpBÇw ³z¼ÇQ An »½BL¼Çñ{ ° ºnBq¼µoÇQ u oµ ð{
(9å) jpBw»ª¯ ²BLU An ¬AnB±ñ¼¯ o]A k¯°Aki HªTe Ao½p (k®¼M»«
o~« ³M ¨±w
Ø ow
ß
°n k¯jo jnA° o~« pA ¤j ¬±i ³ªµ ¬C BM J±í½ ¬Ak¯po
³ ºo~Th« ·Ø¦
¬Ak¯Bi Ao½p ,k{»« ³TwB ¬C pA p°n oµ »w±vd« n± ³M ° ,S{Am£ ¬B~¯ ³M
/k¯±{ ²nAjA ³Ø¦ ¼ªµ pA k½BM k{»« ¥¼ñzU ²jA±¯Bi k®a pA ³ ¥¼ÄAowA ònqM
,»½±]³
oæ RBîAo« BM J±í½ ¬Ak¯Bi ³ k¼wn ºnAk« ³M ³Ø¦ ºj±]±«
/k®® »£k¯p ¬C BM k®Tv¯A±U»ª¯ oTz¼M ºp°n k®a
223 o~« ³M ¨±w
Ø ow
ß
k¯°oM o~« ³M ¨±w nBM ºAoM ³ k¯k{ ²jB«C J±í½ ¬AovQ ,Rn°o ©ñe ³M
¥¼ÇÄAoÇwA ¬Ak¯BÇi ¬B¯C Tz£oM ¨B¢®µ BU ³ k¯°oM oUj°p k½BM ° k¯n°B¼M ³Ø¦ °
/k®® ºnAk´¢¯ An j±i j±]±« ·Ø¦ BM k®¯A±TM
¬±Ça ,oÇ¯ ²jpBÇ½ ¨°j oÇw nj ° k¯j±M o¯ ²j ¤°A ow nj J±í½ ¬AovQ
njAoM ©µ ° ¼«B½M ©µ Ao½p ,k¯o¯ ³Ô¯ ,ow ½A nj ° ,k¯joM j±i BM ©µ An ¼«B½M
o~Ç« nj oÇ¯ ³Çw J±í½ ¬Ak¯po
pA é±« ½A nj ,k¯k¯B« o~« nj ¬B{oT£nqM
An °A q½qî ,oµB ³M ³ ¼«B½M »ñ½ ° SwA o~« q½qî ³ w±½ »ñ½ ,k®Tvµ
/k¯B« o~« nj j±i ³ ¬B¯C ònqM ºo¢½j ° ²jo S{AjpBM
njAoÇM »§° k®TÇvµ ©µ BM ,»®½±MA njAoM °j ¼«B½M ° w±½ SwA »´½kM
k½B{ ° SwA ²jo»« »£k¯p ³¯±¢a o~« nj Rk« ½A nj Sv¼¯ ¨±¦í« ¬Bz£nqM
/SwA ²joM»« ovM ¤A±eA ½oUShw nj
·¯Bi ,o~« q½qî ·¯Bi Ao½p k¯k{ o~« ow ¶jB«C ¥¼ÄAowA ovQ ³Ô¯ ,¤Be oµ nj
k®Tv¯A±U»« » d ºB´§Bw ¬C nj ³ j±M »µB¢µB®Q B´®U q½qî j±i ° ¬B¯C k¼«A
/k®{BM ³T{Aj
° j±i ²±ñ{BM ¶k®½C ³M ,³§B¯ ° ³½o£ ° »½B®¼MB¯ ¼î nj ³ ³Tvñ{ ¤j J±í½
o~Ç« oÇw ¶jBÇ«C ¨±w nBM ºAoM xk¯po
³Ô¯ ³ »«B¢®µ j±M nA°k¼«A y¯Ak¯Bi
ºAoM Bª{ ³ao£@A !« ¬AovQ :j±ª¯ ³¼æ±U ³¯±£½kM ¬B¯C ³M nA°k¼«A »§j BM ;k¯k{
³ÇM oÇw Ç½A nj ³Ç SwA Ç½A Ç« ºB®Ø ªU »§° ,k½°n»« o~« ³M ³Ø¦ ¬jn°C
³ÇM ° k¼MB¼ÇM An ¬B¯C k¼¯A±TM k½B{ /k½°oM ¼«B½M xnjAoM ° w±½ º±\Tv]
/k¼µkM ³ªUBi « ·½o£ ° ³~
Ø
Ao
nB£p°n o¢½j ³ k{BM ²jo no«
Ø k¯°Aki SwA ñª« ?k¼¯Aj»« ³a Bª{
¤j ° k® Ak¼Q ¬B«Bw°ow o¢½j nBM B« ³T{C »£k¯p ° k½C ovM « ²C ° ð{A °
/jjo£ öi ° jB{ oªî oiC ½A nj Bª{ ¬A±UB¯ nkQ ·Tvñ{ K¦ ° y½n
:jo»Ç« oÇñ
AoÇ½p ,joÇñ¯ ³¼æ±U y¯Ak¯po
³M y£nqM ovQ ¶nBMnj J±í½
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 224
kµA±i ¨±¦í« °A ¥d« Rn±æ ½A nj ° k{BM ³Ã±U º°n pA o~« nj °A ¬k¯B«
/jo k®µA±i RBÀ« °A BM ©µ ow ½A nj º° ¬AnjAoM ° j±M
° k¯j±ÇM ²joÇ k¼íLÇU An °A j±ÇM ¤Bw »w j°ke nj ³ w±½ ¶nBMnj »§°
;k¯j±M ²jo S¯B¼i º° ³M y¯Ak¯po
J±í½ o¯ nj ³ ¼«B½M ¶nBMnj ¼®`ªµ
ïAow ³M k¯j±L¯ oñ
nj q£oµ y¯Ak¯po
Ao½p ,S{Aj xnBw ° ³¼æ±U ³M ZB¼TeA
³ÇM ¼®`ªÇµ ° ,k¯°oM SwA ²k{ oY¿Aj±« SwB´§Bw ¬B¯C o¯ nj ³ w±½
q½qî S{AjpBM nj ¬B¯C ¬Bª£ ³M ° Sv¼¯ ¬B¯C ·Àî jn±« ¬Ak®a ³ ¼«B½M ïAow
/S
n k®µA±h¯ joM»« ovM o~«
º±\Tv] ³M :³ k®»« xnBw y¯Ak¯po
³M ,njAoM °j ½A ¶nBMnj °n ½A pA
p°n ¬C Ao½p ,k®{BM o~« nj xnjAoM ° w±½ ³ S{Aj ³Ø®« k½B{ ,k½°oM ¬B¯C
pA ³ »½B´¯A°nB º± 
Ø ³M Sz¢¯oM ° S
n xjo£ ³M y¯AnjAoM BM w±½ ³@
³ÇM GnBL]A An °A ,k¯A²jo»« k«C ° S
n o~« ³M ¼ v¦
pA ° ¼ v¦
³M o~«
/Sz¢¯oM ° S
n k®T
n»« o~« ³M ³ j±i ¬AnjAoM BM ©µ ¼«B½M ° k¯A²joM o~«
º° ³ÇM ©µ k½B{ ,k¯A³TiAk¯A »Twjn°j ºB] ³M o~« nj An °A º± 
Ø ³M uQ
/k®Tvµ o~« nj ,¼«B½M ° w±½ xk¯po
°j ³ j±M ²k{ ¨B´§A
k®»« ³¼æ±U y¯Ak¯po
³M ,ºnA°k¼«A ¤Bª BM BTz« J±í½
ß ,¤Be oµ nj
º±\Tv] ,xnjAoM ° w±½ ¬jo Ak¼Q ºAoM ,ow ½A nj Bª{ « ¬AovQ ºA :³@
Ò wÔ ±Ö ½Ô Ö «ß A ±Ö vÔ vÚ dÒ TÒ Ò A ±Ö LÔ µÒ ÖlA
Ú ß MÒ B ½× k¼®ñM ¥«B@
(1)
â ÒA °Ò
S½B®î ° § pA ° / ³ß ¼i
Bª{ o ³M k¯°Aki S½B®î Swj :SwA ñª« Ao½p ,k¼{BL¯ t±½F« k¯°Aki
/kMBTzM Bª{ ðª ³M y½nj»M Sªen
ß ° ,j±{ pAnj
nj SwA ²jo y¯Ak¯po ³M ¼«B½M ° w±½ ¬jo Ak¼Q ºAoM J±í½ ³ »{nBw ½A pA (1)
/SwA ²kz¯ ºo@l SwA K¦« ½A o@l ºB] ³ 44 ¥~ ½±ñU ow RAn±U
/ w±½ ·~ nj SwA RAn±U ° ¬Co ¼M ÀTiA jA±« pA »ñ½ ©µ ½A °
225 ö °
§ ºBBU
k¼Ç«ABÇ¯ kÇ¯°Aki »¯B´®Q B §A pA »§Be _¼µ nj k½BL¯ ¬Bª½A BM ¨jo« HwBwA

°Ò ,SwA ¬Bª½A»M ¨jo« ·Tv½B{
k¯°Aki Sªen ° § pA ºk¼«AB¯ ,k®{BM
/ ¬Ò °Ö oÔ ß B×ñ Ö§A ¨ ±ÒÖ Ö§A ¿Ø Aß ³Øß ¦§A bß °Ö nÒ Ö «ß tÔ ÒF¼Ö Ò½¿× ³Ô Ú¯Aß ³Øß ¦§A bß °Ö nÒ Ö «ß A ±Ö wÔ ÒF¼Ö ÒU¿×
ö] ¥«Bî ¼«B½M ° w±½ ³M SLv¯ An y¯Ak¯po
³ñ®½A BM nA°k¼«A J±í½
ß
An y§j w±½ Hæ±~i xk¯po
°j ³M ·Àî ° zî ¬±a »§° ,Sv¯Aj»«
y¯Ak¯poÇ
° j±i ¬Bzinj ¶k®½C ³M o¢½j o pA ° ,j±M ²jo o~U Shw
º±\Tv] ³M :jo SwA±inj y½±i ö\« ¬Ak¯po
pA S´] ½kM ,j±M nA°k¼«A
/k¯°oM xnjAoM ° w±½
³Ç An ºoÇzM ·Bî ½oU¼n ° »¯Bv¯A n±í{ ½oU ¼ § ,³¦¼w° ½kM °
k¯poÇ
°j ³ÇM SLÇv¯ ,k{BÇM nA°k¼«A ° BTz« jo
ð½ j±]° nj SwA ñª«
/j±ª¯ pAoMA xA²kzª£@
ovM S®d« ° »½Ak] ¬An°j SwA ð½jq¯ ³ j±M ²k{ ¨B´§A º° ³M ©µ k½B{ °
ºnA°k¼«A nBÁ ke ½A BU °n ½A pA ,k½Bª¯ fn »{±i ° ¤Bæ° ¬An°j ° kwn
/jo»«
ö °
§ ºBBU
º±w ³M ¨±w nBM ºAoM ° k¯jo Aj° j±i ¶jA±¯Bi ° nkQ BM ¥¼ÄAowA k¯po
³Ô¯
pA oÇUj°p ³Çaoµ ³ SwA ½A ¬B¯C oñ
¨BªU :SwA »´½kM ,k¯k{ nBPvµn o~«
ònqÇM ¬Ak¯BÇi ° j±i k¯po
° ¬p ° k¯jo£oM j±i ° ³M ° k¯o¼¢M ³¦ o~«
/k®µkM RB\¯ ºp°n k®a ,» d [¯n pA An J±í½
pA ¬jo ±\Tv] ° nkQ xnBw ³M ¬jo ¥ªî k®Tv¼¯ ¬C oñ
nj ÂæA ³`¯C °
SwA ¤Bw »w j°ke nj ¬B¯C ¬Bª£ ³M ³ w±½ Ao½p ,SwA ¼«B½M ° w±½
° ,SwA ³¯B´¦MA º° pA ¬jo ±\Tv] ,SwA ³Tz£ j±MB¯ º± 
Ø ³M ° ²k{ j±«
³ÇM ³Ç SwA ²kÇz¯ ©Ç£ ° ²kÇ{ nBT
oÇ£ S«±Çñe ¤B ªØ îÔ Swj ³M ©µ ¼«B½M
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 226
°A »½BÇµn ºAoÇM k®TÇv¯A±ÇU ³Ça oµ MBw ow nj ¬B¯C ° k¯°oM º° º±\Tv]

/SwB i ¬j±«pC An ²j±«pC uQ ,k¯kz¯
±« ° k¯jo y{±@
xnjAoM ° w±½ pA º±\Tv] ¶nBMnj J±í½ ·¼æ±U ¬B¯C o¯ nj ½AoMB®M
k®TwA±i»ª¯ ³ñ®½A BM An nkQ ·¼æ±U JjA e ºAoM »§° ,²j±M jn±«»M Â«B@
/k¯joñ¯ jn k®® ¥ªî ¬AkM
pA HT±« An j±i ¼¢®w ·¦ÄBî :³ Sv®½A
©µ ow ½A nj ¬B¯C kµ uQ
/k®µkM RB\¯ »¢®wo£@
³½B«oÇw pA ¬BÇ¯C Swj S{m£»« oTz¼M » d pA ³a oµ :SwAk¼Q ³T£@B¯
q] k¯jo y{± ³a oµ ³í
j ½A nj ,j±{»« oTz¼M ¬Bz½j±MB¯ o i ß ° oU»Ú
pA ,j±L¯ »
B ³Ø¦ oT{ nBM ³Ô¯ ¬k½oi ºAoM ³ k®® ³Ø¼Ú k®Tv¯A±T¯ ºq¼aB¯ SîBM
j±M joª¯A±] ° nA±£nqM »¦¼i ¬B¯C o¯ nj ³ o~« q½qî pA :k®T
o£ ©¼ª~U °n ½A
/k®®ñM ö ° § ºBBU
»Ç An o~Ç« ° ¼ v¦Ç
¼M »¯¿± S
Bv« ¥¼ÄAowA ¶jp» d ¬Ak¯po
k¯o¼¢M ³Ø¦ B\¯C pA k½BM ³ ºqo« ³M ° k¯k{ jnA° o~« ³M ³T

± ° ³Tvi ° k¯jo@
³M ¤°A ,k¯jAj ¬B«Bw°ow j±i RB¯A±¼e ° j±i é° ³M ³ñ¯C pA uQ k½B{ ,k®T
n
¤A±eA xnAq£ ° ,k®T
n j±M ²k¯B« o~« nj MBw ow nj ³ ¬Bz£nqM njAoM ïAow
k¯k¼®{ ³ An »MA±] ° k®T£ j±i nkQ BM ¼«B½M ¶nBMnj ³ An »¯B®hw ° j±i
S]BÇe ° k¯°oÇM q½qî n±e ³M BU k¯k{ ²jB«C ²B¢¯C k¯jo S½Bñe º° ºAoM
n±e ³M ¬AnjAoM BUA ³M ³ jo ²jAnA ©µ ònqM njAoM k½B{ ,k®½±¢M An y½±i
/j°oM q½qî
,k¯k{ nBPvµn q½qî fB º±w ³M nA°k¼«A »§j BM J±í½ ¬Ak¯po
,¤Be oµ nj
° /k¯joÇ ±ÇU ¤±Çij ¶pB]A ¥¼~dU ºAoM kM¿ ²B£nj ¬AkM ¬k¼wn pA uQ °
/k¯k¯Bwn º° çoî ³M An »®¼ v¦
¬AnjAoM j°n° q½qî ¬B¢T{Bª£@
³M kµj»« ²pB]A ,jnAj B¼T{A y½±i ¬AnjAoM RBÀ« ³M ³ ½ Økæß w±½
227 ö °
§ ºBBU
/k®T
B½ nBM q½qî n±e ³M J±í½ ¬Ak¯po
,k®½B¼M n±e
³YjBe kMß pA ,³ñ¦M ,k¯A²k«C ²B] ° Sªze »Q ³¯ ,B\®½kM ¬B¯C :SwA »í¼L
oµ pA y¼M ° ²jo ²nB`¼M An ¬B¯C »Twk¼Ú ° » d nBz
,k¯A²k«C ²B®Q ³M B\®½A
° § pA ° ,k®¯BwoM çoî ³M An j±i ºBBU ³ k®Tvµ ½A ·z½k¯A nj q¼a
° ònqM ¬Ak¯Bi ° k¯jo£oM y½±i ° ³M oUj°p ° k¯±{ k®«²o´M q½qî ¬BveA
/k¯n°Cnj nBT¯A pA An J±í½ ¶jp» d
ShÇw An °A q½qÇî S«±Çñe SL¼Çµ ° SwBÇ½n ¤ÀÇ] ³ ¬B¯C º±¢®hw
·
B¼Ç ³M An j±i nA°k¼«A
ß ¬Bªza ³ »§Be nj ,SwA ²jo J±îo« ° J°m\«
pBÇC ³¯±£½kM ,¬Apo§ ºAkæ ° ¬Bz½oQ K¦ BM ,SwA ³Ti°j w±½ »U±ñ¦«
:k®»« hw
B« ¬Bj± ° ¬B¯p ° kµj»« nApC An B« Shw ,»Twk¢®U ° » d nBz
!Aq½qî
J±í½ ,B« ¬Ak¯BiònqM ° An B« ¬B¯C »TeAnB¯ ° ,SwA ²jo SeAnB¯ ²pAk¯A»M An
/ ÍÔ ÉÛ §A B ®× Ò¦µÖ ÒA °Ò B ®× vÚ «Ò qÔ ½q
â íÒ Ö§A B vÛ ÒA B ½× kµj»« [¯n ke pA y¼M An ³Tvñ{ ¤j
³ ¼´ÇU
Ø ³¦ k½oi ºAoM »
B SîBM ©¼Tv¯A±T¯ »Twk¼Ú S¦î ³M ,³¯BwFT«
/ ¸à B ]× qÖ «Ô ¹à îÒ B
× Lß Mß B ®× ÃÖ ]ß °Ò ©¼®@
pA ,SwB« ²B¢µB®Q B´®U ²B£nj ½A ° ;B« k¼«A ·¯Bi ,³¯Bi ½A !AnB¼TiA KeBæ
,¬B¢T{BªÇ£ k¼½B«o
no«
Ø ³ ©½nAj nBT¯A ¼®a JB®] ¬C »½BC ° ºjoª¯A±]
BBÇU ,k®®ñ¯ ²B¢¯ B« q¼aB¯ SîBM ³M ° ;k®µkM ¥«B n± ³M An B« ºBµ¥¼@
° k®«°oÇMC ¬Ak¯BÇi ³¦¼w° ½kM ° ,k¼½B«o¯ ½nj An j±i ö ° ¬BveA ©½nAj
ß °Ö ÒB Ò k½nAkM ¬±~« »Tv¼¯ o i pA SwA ñª« ³ B\¯C BU An ¥¼ÄAowA Swk¼Ú
Ò UÒ °Ò ¥Ò ¼ÒÖ ñ §Ö A B ®× §Ò
/B ®× ¼ÒÖ ¦îÒ Ö kÛ ~
° ,j±M kµA±h¯ ¬B´®Q k¯°Aki o¯ pA Bª{ S½B®î ° ¥
° ö ° § ½A
/ Ò TÒ XAÔ Ö º qß NÖ Ò ³Ò Ø¦§A ¬Ú Aß jAj kµA±i o¼i ºAq] Bª{ ³M ¬BMo´« ° ¤jBî nB£jn°oQ
Ò â kÙ ~
jo ¬B¼M An ¬AnjAoM ° j±i SwA±inj ³¯±£ ½kM ,¥¼ÄAowA ¬Ak¯po
º±¢®hw
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 228
¬Bªza ;¬Bz½oQ »§Be BM y¯AnjAoM ° °A ,j±ª¯ R±ñw q½qî JA±] nBT¯A ³M °

³M ;k¯nAj nBT¯A ¬B¯C ³ ¬B®a B½C :k®®¼LM BU ,k¯A³Ti°j q½qî ¬BL§ ³M An j±i nA°k¼«A
t±½F« y½±i § pA An ¬B¯C ²ovñ½ B½ kµj»« SLX« JA±] ¬Bz½A SwA±inj
?k¯Ajo£»«
RAoBi k½k\U
° ²jo ²nB`¼M An nB@B i ¬AnjAoM nB£p°n VjA±e :k®¼M»« ³ ½ Økæß w±½
° ³¦ÄBî »TeAnB¯ pA ° ¬AnjAoM »£nB`¼M pA ³ ¤Be ¼î nj ,SwA ²jn°C º° ²B£nj ³M
SeAnB¯ Shw j±i y@ÀM nkQ ¤Be »¯Bz½oQ pA ,oTª´« ³ªµ pA ° ¬B¯C ¬Ak¯Bi
/jp±w»« ¬B¯C ¤Be ³M ²pAk¯A»M º° ºBæ BM ° y½¿C»M ¤j ° j±{»«
° ,jpBw»« ©v\«
Ø xo¯ nj An ³T{m£ g¦U RAoBi ;k«C y¼Q ¼ªµ »§°
pA SwA ²k¼z pAnj ¬B¼§Bw ¤± nj ³ JAmî ° [¯n ³ªµ ¬C pA »@B®§±µ ºBµ²joQ
/kµj»« n±Lî º° ©za y¼Q
¤BªÇ BÇM ° ,k¯joñ¯ « »j± ³M ©en ³ k¯j±M ¬BMo´«B¯ ¬AnjAoM ¼ªµ !²C
o¼wA ¬B¼¯A°nB Swj ³M ¬C pA uQ ° ,k®T
n ° k¯jo ©¯B´®Q ²Ba ¬Ak¯p nj R°Bv
©¯Bi ¬C pA q½qî fB nj ²B¢¯C ,k®Ti°o
»k¯A ºB´M ³M »¦¼«»M BM Ao« ¬B¯C ° ,¨k{
° ¨jBT
A ¬Ak¯p ³M »@BQ ö] ³M ,¨B\¯Aow ° ¨k¼z BµÀM ³ªµ ¬C A°o¯B«o
° ²j±§C
¬Ak¯p ³M ³ »T° pA Rk« ½A ¤± nj ° ,¨k¯B« ¬Ak¯p nj ¼¦ñUÀM ¤Bw ½k®a
p±®µ ° ©¼TiAk£ ° ©¼Ti±w « Ao
nj nkQ ° nkQ Ao
nj « p°o«A BU ¨jBT
A ²Ba
/©¼Tvµ nBT
o£ ²k®z Ao
½A ³M
VjA±Çe ³Ça ,y½kÇ¯A[Ç ¬AnjAoÇM ½A ·¯Bª§B ° ³¯AjohMB¯ ¥ªî ð½ !²°AØ
nBM ³M ¨nkQ ° « ºAoM An »h¦U ° ¨±{ RAoªY ³a ° ,S{Aj ¤BL¯j ³M An ºnA±£@B¯
½A BM ° ,k¯A²jn°C ²B®Q ²B£nj ½A ³M ,k¯A²k{ ²nB`¼M S´] oµ pA ¬B¯C ³ ¿Be ,jn°C
/k®®»« ðª SwA±inj « pA ºnA±i ° SØ§l
229 »£k®«o{ ° K\íU
Ø
n±Çe xjqÇ¯ nj ¼«B½M xnjAoM ³ »§Be nj ,k®«joi w±½ B\®½A nj

·« ØkÇ« H®ª ° ,k¯Ajo£ A° j±i ònqM ºB i ³M An ¬AnjAoM ³ñ®½A ºAoM ;jnAj
¬B¯C ³M ,kµj ³ªUBi J±í½ ¬Ak¯Bi »£nB`¼M ³M ° ,jpBw ©µAo
An j±i »
oí«
Ø
:S£@
njAoM BM »¯AjB¯ ° ¥´] º°n pA y¼Q ¤Bw »w pA y¼M ³ k½nAj oBi ³M B½C
?k½jo ³a w±½ j±i ²B®£»M
° g¦ÇU VjA±Çe ³Ça ¬B½oÇ] nj An ²B®Ç£ »ÇM joÇ
ð½ ³ÇÇ k½k¼ª´ÇÇ
BÇÇ½C
?k½jAj nAo ºo½mQB¯¥ ªdU
Ø
A°n w±Ç½ njAoÇM ,¼«B½ÇM ¶nBÇMnj ³ »½B´ªTw ° B´½o´«»M ¬Aq¼« ³M B½C
/ ¬Ò ±ÔÖ ¦µß B ]× rÖ
Ö Ô ¯ÒA Öl Aß ³ß ¼i Ò wÔ ±Ö Ô¼Mß rÖÔ ¦íÒ Ò B «× r
â ÒA °Ò Ö Ô ªÖ ¦ß îÒ ¥Ö µÒ ?k½A²joM »Q k¼T{Aj
³ÇM k¼®»Ç« ç±îÀÇM ðªÇ SwA±inj « pA ³¯À¼§l ³ Bª{ ¼ªµ ºnC
,k½j±ª®Ç¯ ³z½k¯A ©¦ ©¼i° SLBî pA ° k¼T{Aj A°n B´ªTw xnjAoM ° w±½
/k½joPw »{±«A o
Swj ³M ° k½jo ±d« oBi pA An B´ª¦ ° BÚ°Bv ¬C ³ñ¦M
»£k®«o{ ° K\íU
Ø
,q½qÇî R°oL] ° ¤À] ³ªµ ¬C oMAoM nj ³ñ®½A pA ³T{m£ ,¥¼ÄAowA ¬Ak¯po
nj ° ³Tz£ K\íU
Ø ° o¼dU
Ø o
ß q½qî ¬B®hw pA ,k®®¼M»« ¥¼§l ° nA±i An j±i
/k¯A³T
n °o
»£k®«o{ BM Ë±U »¢Tz£ow ° S´MÔ ±¯ ð½
Aki q] ³M ³ y¼Q ¤Bw »w ·YjBe pA ³ jnAj K¼ ©¦î q½qî o¢« !BL\î
nj An w±½ ,y¼Q ¤Bw »w j°ke nj B« /kµj»« oLi ;Sv¼¯ ²B£@C ¬C pA »v@
¤Be BU ° ,SwA ²jn±i òo£ An °A :©¼T£ j±i nkQ ³M ° ©¼T
n ° ©½jo ¬B´®Q ²Ba
³¯B«odÇ« ·¼ ¬C pA n± a q½qî uQ ,©½A²joñ¯ xB
ºkeÒ AÒ ºAoM An ³¼
Ø ©µ
?SwA ²k{ é¦ «
oBÇe B\®½A ¬±®@A ° S
o£ »«À ³M An °A q½qî ³ ¼«B½M :©¼½±¢M o£@A
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 230
³]° _¼µ ³M ¼«B½M ¬±a ,Sv¼¯ »¯jo n°BM ³ ,SwA ²jo ²B£@C An °A ,SwA
¼«B½M ³M SLv¯ ³ An »½B´½o´«»M ºnC ,©½A²jo ³a w±½ BM B« ³ jnAk¯ oLi
/k®»« jB½ ¬C pA ° SwA ²k{ ²B£@C °A ³ SwA ³T£ q½qî ³M °A HªTe ©½A²jo@
pA q½qî k¯Aj»ª¯ w±½ ° Aki q] u _¼µ ³ An w±½ nB ¬B½o] »§°
½A An ²jpð¦
¬B£nB`¼M B« ° ,kµj»« bo{ An ¬C n± ½A ³ SwA ³Tv¯Aj B\@
?©½±{ JC »£k®«o{ pA SwA ð½jq¯ ³ SwA ²jo oÒ îÒ ° JC o
ß n±
:k¯A²jo Ak¼Q »L¼\î »e°n é° ,J±í½ nB@B i ¬Ak¯po
nj q½qÇî Sªî ° ¤À] oMAoM nj »æ±~h« ºnA±i ° S§Ø l »

o pA Ç1
/k®®»« tBveA j±i
k¯A²jo w±½ ¶nBMnj ³ »ªTw ° ©¦ pA ¬B¯C ¬Ak]° ,o¢½j o pA ° Ç2
/SwA SeAnB¯
hÇw ¬BÇ¯C S¯B¼i pA K~®« ° ¨B« ¬C BM q½qî ³ñ®½A o¢½j º±w pA ° Ç3
/SwA ²jo ²k®ñ
Aow ° ²k®«o{ An ¬B¯C Shw k½±£»«
³M jnAj ÀA ¬BzT¯B¼i pA ³ q½qî SwA ñª« ³ñ®½A pA o¢½j S´] pA ° Ç4
/k®Tvµ ¬Bz½oQ ° ¬Ao¢¯ kµk¯ ³Ø¦ ¬B¯C
An ºq¼a ³ k¯A³Tz£ Ro¼e o ¬B¯C S¯B¼i oM q½qî ÀA pA B´®½A oM ²°Àî
/!?k¯Aj»« °A ³¯±¢a ,k¯Aj»ª¯ w±½ ° Aki q] ³M ³@
¥e ºAoM ° k¯jn°C nBz
j±i q« ³M »e°n RB¯B\¼µ ¬B¼« nj ³d§ k®a
:k¯k¯Anm£ oBi pA »¯Bí« »îAkU º°n pA ¥¼L ½A pA An »L§B « ¥ñz«
,©½n°B¼M o~« ³M ¨°j ow nj An ¼«B½M B« ³ S{Aj ºjB½p nAoæA ,q½qî Ç1
S´Ç] pA kÇM¿ Ç½A ° ©µj»ªÇ¯ Bª{ ³M ³Ø¦ k½n°B¼¯ An °A o£@A :S£ ³ B\¯C BU
/jnAj ¼«B½M ³M °A ³ Sv½A³Àî
½A pA kM¿ ½A ° ,k¯j±M ³T{Am£ B« ºBµnBM nj ¤°A ow nj An B« SîBM Ç2
j±i BM An ¼«B½M ° ©¼½B¼M o~« ³M o¢½j nBM ©¼® SLn B« :³ SwA ²j±M S´]
/©½n°B¼M
231 »£k®«o{ ° K\íU
Ø
BÇM ° ,kÇ{ Ak¼Q ¼«B½M nBM

ß nj »T® ¦w |±~h« o ,¨ °j
Ø ow nj Ç3
k{BM ºA³Ã±U ±¯ ð½ ½A SwA ñª« S{Ak¯ ºjpj ·MBw º° ³ñ®½A ³M ³]±U
/k{BM ³T
B½ ¨B\¯A ¼«B½M ºnAk´¢¯ ºAoM q½qî n±Twj ³M °
pA kM¿ ½A ° ,©½°oM xnjAoM ° w±½ ïAow ³M B« ³ jo xnBw B« nkQ Ç4
/jnAj ° ³T{Aj w±½ j±]° ° ¬j±M ²k¯p ³M °A ³ SwA »¯B®¼ªA S´]
²BÇ£@C ¬C pA »¯BÇv¯A _¼µ , w±½ q] ³M ³ kµj»« oLi An »L¦ « q½qî Ç5
¬C pA u _¼µ w±½ pA o¼ ©½jn°C w±½ ow ³M B« ³ An »½ÀM Ao½p ,Sv¼¯
/jnAk¯ oLi
oLi ©½jo w±½ ³M B« ³ »ª¦ ¬B½o] pA éB »®d§ BM ¬B®a ,q½qî Ç6
²kÇ«C °A j±Çi ow ³M BµÀM ¬C B½ ° ²j±M ³¼ oBe °A j±i »½±£ ³ kµj»«
/SwA
Kve ³M ?k{BM w±½ j±i ,q½qî :³ j±{»ª¯ ¥¼§j ,K§B « ½A ·ªµ B½C
pA y¼M ³ k{BM »w±½ ¬Bªµ ,ònqM S¼~h{ ½A ³ SwA k¼íM »¦¼i ,RjBî
»îÀA ³¯±£_¼µ ¬±®@BU ° ,©¼T
n ° ©½jo ¬B´®Q ²Ba nj An °A B« ,y¼Q ¤Bw »w
k½B{ :³ jpAk¯A»« k½joU ³M An B« ,j±]±« ÄAo ³ªµ ½A »§° ,©½A³T{Ak¯ °A pA
/k{BM w±½ j±i ,}h{ ½A
° k¯k{ ¼j k¯j±M ³Tvz¯ ©µ nB® nj ³ ¼«B½M ° q½qî ·
B¼ nj ºA³d§
¥X« ,jnAj SµBL{ ¼«B½M ³M q½qî nka !BL\î ,k¯jo ³v½B« ©µ BM An °j ¬C
/SwA ²k{ Sªv °j ° ²j±M K¼w ð½ ³ñ®½A
½A ©µ k½B{ ° ;S{m£ ¬B¯C q« pA tBve é±« ¬C nj »¯Bí« ° nBñ
A ½A
q½qî :³ k{ S½±U ¬B¯C o¯ nj © © ,k¯jo ³«q«p ©µ BM K§ o½p An K§B «
³ÇM oÇw Ç½A nj :SÇ£ ¬BÇ¯C ³ÇM ³ nkQ xnBw © © ° ,k{BM w±½ ¬Bªµ
/kwn»« ¬B{o¯ ³M ³¯ÀBî ,k½°oM xnjAoM ° w±½ º±\Tv]
nj ºoTz¼M »£k®«o{ BM Ë±U »§° ,q¼«Cn°o »§Bd{±i ±¯ ð½ B\®½A nj
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 232
²k{ ¬BzL¼~¯ »£nqM nBhT

A ³a k{BM ¬B¯C njAoM q½qî o£@A ,k¯jo tBveA j±i
³a °A ¶nBMnj ³ k¯±{ JC »£k®«o{ pA k½BM k{BM w±½ °A HíA° o£@A »§° ,SwA
/k¯A²k{ KñUo« An »£nqM S¯B¼i
¬B
±Ç ð½ ³ »§Be nj ° k® R±ñw jn°B¼¯ SB o¢½j ¬B¯C º±¢®hw
pA ,jpo§»« j±i ³M B¼e ° ö{ pA ° ,²k{ Ak¼Q xj±]° ¥iAj nj »e°n k½k{
:S£ K\íU Rk{ º°n
w±½ ¬Bªµ ¤À] ° Rqî ½A BM ° ònqM S¼~h{ ½A BM Bª{ B½C !Aq½qî
? Ò ¯¸Ò Ò ðÚ
Ô wÔ ±Ö Ô½ SÖ Ò ¯Aß ¾Ò k¼Tvµ
©TÇw º° Çe nj ³¯ÀµBÇ] BÇ« ³ k¼Tvµ B« ¶k½k\¯n njAoM ¬Bªµ Bª{ B½C
?©½jo@
º° »Ç½AkÇ] ©Ç nj B´§Bw ³ k®Tvµ ¥¼ÄAowA ¶kzª£ k¯po
¬Bªµ Bª{ B½C
?Sz£ B®¼MB¯ BU Sv½o£@
°A RBÀ« nBT¯A ³M p±®µ ³ k¼Tvµ k®«joi o¼Q ¬C k®«°oM k¯po
Bª{ B½C
?k¯Anm£»« nB£p°n
S{AjoM An ²joQ
° ,²k{ SeAnB¯ ,¬AnjAoM »£nB`¼M
ß ° »¯Bz½oQ pA ³ »§Be nj nA±£nqM w±½
jp±w»Ç« »Ç½AkÇ] ©Ç ³ÇM p±®µ ³ y½±i ·Tvñ{¤j ° ¬A±UB¯ nkQ ºn°j pA
/k®ñ¯ »
oí« An j±i ³ k½k¯ Sd¦~« o¢½j ,joM»« [¯n ²pAk¯A»M
°A ¨B« ° S¼í±« Bd§ pA ° ,»wB¼w ¤A±eA ° B°A o¯ pA :SwA »´½kM
é° ° ¨B« ¬C nj °A ;o¢½j ¿Be ,k¯BwB®zM ¬B¯C ³M An j±i ³ jnAk¯ »í¯B« q¼¯
° o
pA An J±í½ ¬Ak¯Bi ° ,k® »
oí« An j±i k¯A±U»« Svµ ³ »æ±~h«
ºA³Tvñ{¤j nkQ nAk½j ³M ° ,kµj RB\¯ ,Ao
© pA An J±í½ j±i ° ,» d
/jjo£ ¥½B¯ ,SwA ²k{ ¨°od« °A nAk½j pA SwB´§Bw ³@
233 jB{nA ° ³¼L®U
° ²nB`¼ÇM ¬AnjAoÇM ³ÇM SLÇv¯ yTLdÇ« ³Ç »§Be nj J±í½ k®«°oM k¯po
° K½o ¬B£nB`¼M ½A ¤Be ³M °A ºBæ BM ¤j ° ²k{ ð½odU j±i ¶jp» d

pA An ¤j °j ° o¼dTÇ« ¬AnjAoÇM ° ,S{AjoÇM An ²joÇQ ,jp±w»« ²B®Q»M ° ²k®«o{
/jn°C ¬°o¼M »¯Ajo£ow
° ö£ »®d§ BM ,kzñM ¬AnjAoM fn ³M An j±i R°oL] ° ¤À] ³ñ®½A ¬°kM °A
:S£ ,k¼Tvµ w±½ Bª{ B½C :k¼woQ º° pA ³ ¬B¯C º±¢®hw JA±] nj ³¯AnjAoM
â ÒA A m× µ× °Ò
/ »i Ô wÔ ±Ö Ô½ BÒ¯ÒA ¤Ò B × SwA « njAoM ©µ ½A ° ,©Tvµ w±½ « ºnC
nj ³ S° ¬Bªµ « ,S
BT{ B« ðª ³M B] ³ªµ nj k¯°Aki S½B®î ° §
GkíM ° ,¨k{ nAjn±ioM nB£jn°oQ § ° k¼½FU pA ¨k¯B« B´®U ° ²nB`¼M ²Ba BªîA
¥eAo« ¨BªU pA °A |±~h« S½B®î ±UoQ nj ° ,k¯°Aki ¼
±U ° k¼½FU ²B®Q nj
/©T{m£ S¼
±« ° ºp°o¼Q BM @B¯o i ° Shw
nB£jn°oÇQ KµA±« pA k¼®¼M»« ³ Sªî ° ¤À] ½A ° S§q®« ° ¨B« ½A
pA ©Çµ « njAoM ½A ° ,SwA ³T{Aj »¯ApnA « ³M ³ SwA ¬BMo´« ° pA±¯¨±¦«
« nB® nj k¼®¼M»« ³ ºn± ³M ¬±®@A ° ³Tz¢¯ ¨°od« ,k¯°Aki ½nj»M §
»¯B´®ÇQ S½B®Çî ºnC ,SwA k®«²o´ÇM »£kÇ¯p KµA±Ç« ·ªÇµ pA ° ,joM»Ç« ovM
/B ®× ¼ÒÖ ¦îÒ ³Ô Ø¦§A Ú «Ò kÖ Ò SwA ²jo ºo¼¢Twj ¨njAoM ° « pA ;nB£jn°oQ
jB{nA ° ³¼L®U
ºoLÇµn oÇ¯ pA ° ²joªÇ{ Sª¼® An Sæo
;tB®{é±« w±½ B\®½A nj
/k®»« ²nB{A »T¼MoU ©´Ø « ·Tñ¯ ð½ ³M jnAj ³ »¯Be°n »§Bî
»wB¼w n±«A nj ³ ºjB½p »£j±§C ° ºnBT
o£ S¦î ³M ònqM RB«B« ¬BLeBæ
k¯po
»§° ,k®T¼M »¯Be°n ° º±®í« K§B « oñ
³M ³ kT
A»« BUA oTª ,k¯nAj
nj ° SwA |±~h« S§q®« ° ¨B« ¬C ºAnAj ³ ¤Be ¼î nj ¥¼ÄAowA k®«joi
° Sªî ° ¤À] ³ªµ ¬C ,Sw°A ·L nj o~« S¦« »UB¼e òoµB{ ³ »§Be
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 234
³TwBÇñ¯ º° uÇ¯ RnB´Ç ° b°n ºBæ pA ²nØ l ð½ ,R qØ î ° Rnk ³ªµ ¬C

oÇñ
nj ²nA±ªÇµ ,SwB½n SvQ nj ° »wB¼w n±«A ³M ¤BT{A ¤Be nj ° ,SwA
,k® S½±U ¨jo« nj An SØ½±®í« ° S¦¼
¤±æA ° º±U
× ° ¬Bª½A b°n ³ SwA
° S§q®« ° ¨B« J°m\« Shw w±½ nB@B i ¬AnjAoM ³ B\®½A nj °n ½A pA
,k®»« »¼ªî l±¯ ¬B¯C b°n nj º° ¬B®hw ° k¯A³Tz£ °A ºnA±£nqM ° »½BC
²nBÇ{A »T¼MoU xpnABM ° »wBwA K¦ « ð½ ³M j±i ¬AnjAoM jB{nA ° ³¼L®U ºAoM
/k®»«
¬BÇv¯A S¼
±Ç« ° RjBíÇw »¦ÇæA ºBµ³½BÇQ pA ³ SwA q¼a °j :k½±£»«
:j°n»« nBª{@³M
k® e An j±i b°n »@BQ ° u¯ RnB´ ,¤Be oµ nj ,jAq¼«jC ³ñ®½A »ñ½
/k½Bª¯ q¼µoQ »£j±§C ° ²B®£ ³¯±£oµ pA °
° ¨kSMBY ²nA±ªµ B´¼«B@B¯ ° Bµ»Thw ° RÀñz« oMAoM nj ;³ñ®½A o¢½j °
/jjo¢¯ ²o¼a º° oM »¯±Mp ° í ° k{BM BL¼ñ{
S½B®î Swj k½joU ¬°kM jo e An »wBwA ° ©´« ¥æA °j ½A u oµ
° »@BQ ° °A K¼ñ{ ° oLæ ° ,j±{»« pAnj °A ðª ³M ¬BMo´« ° ¤jBî k¯°Aki
/k¯B«»ª¯ xAjBQ ¬°kM °A ºnBq¼µoQ
,»£kÇ¯p ºBµ»h¦U ° RBª½À«B¯ ¨BªU oMAoM nj k¯°Aki ¼
±U ·½Bw nj «
u¯ RnB´ ° »®«Ak@BQ B´µB¢{q§ ½oUShw nj ° ¨j±M BL¼ñ{ ° ¨kSMBY
§ ,S´]½kM ,¨joñ¯ ²j±§C ²B®£ ³M An j±i «Aj ²B£_¼µ ° ;¨jo e An j±i
T{Aj ¬°kM Ao« ¨B\¯Aow ° ,S
BT{ « ðª ³M B] ³ªµ nj ,k¯°Aki ½nj»M
³Ç »«B« ½A ³M »wB¼w SvM ° k®M ³¯±£_¼µ ¬°kM ° ºjØ B« ·¦¼w° ³¯±£_¼µ
/k¼¯Bwn k¼®¼M»«
° nBq¼µoÇQ ¨joÇ« xAjBÇQ ° o]A k½joU ¬°kM ,pA±¯²k®M ¤jBî k¯°Aki ºnC
/ ® Ö ÔÖ oÒ ]Ö ÒA éÔ ¼
Ò â vß ¤A â ½×Ô ¿ ³Ò Ø¦§A ¬Ú Bß Ò Ö ß ~
Ö ½Ò °Ò ß TÚ ½Ò Ö «Ò ³Ô Ú¯Aß jpBw»ª¯ ²BLU An BL¼ñ{
235 jB{nA ° ³¼L®U
·¯Bª¼ñe x°n ½A pA º°o¼Q ³M ,p°o«A ¬B´] ¬B½A°o¯B«o

³ Sv¼¯ oT´M B½C
[½°oU ° ÀiA ° ¬Bª½A S½±U ²An nj An j±i ·]j±M ° S° pA »Tªv , w±½
³ÇM An ¬BÇv¯A ¥Çv¯ ,»UBd¼¦vU ·MBv« ç±î
ß nj ° ,k®® oæ ozM RB½±®í«
pA ³¦¼Çw° ½kÇM ° ,k®½BªÇ¯ cØ¦v« S¦¼
° o{ ° S¼¯Bv¯A ° º±U º°o¼¯
° ,k®µBñM jo¼£»« ³ªzaow ,»¯Bª½A»M ° ÀiA jBv
pA ³ »wB¼w ºB´¯AodM
?k¯pBw ©ñdTv« An »¯B´] S
ß Ø¼®«A ° c¦æ ºBµ³½BQ
·Ç¯ApoÇ
k¯poÇ
pA SØ¼íLÇU ³ÇM ð{±« o~î ¬AnAkªTwB¼w ³ Sv¼¯ oT´M B½C
SvQ ¬BªÇµ nj ³Ç@) ¬Ak½°BÇ] S¼~hÇ{ ° ¬BªÇ½A BM nAkªTwB¼w ¬C ,J±í½
(j±M ¬Bª½A ° º±U
× [½°oU ° ,¨jo« jB{nA ° S¼MoU oñ
³M ,»½A°o¯B«o
° SwB½n
³M ° ,k®® R±îj SØ½±®í« ° ¬Bª½A ° º±U
× ° »®«Ak@BQ ³M An ozM ònqM BªT]A
,²An Ç½A pA ° ,k®Çµj ±Çw »¯BÇv¯A ·¦BÇ
RBñ¦Ç« ° »ÀiA ºB½B\w º±w
²k«C j±]° ³M »ÀiA ° »¯Bª½A o
pA ³ An ¬B´] »«±ªî JAo A ° Sze°
?k®® ooM SwA
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 236
Ò ½â Ö ÒU ¿× ¤Ò B × (91) Ã
K Ò â
ß B ò× Ò B Ø®Ò ¬Ö Aß °Ò B ×®¼ÒÖ ¦îÒ ³Ô Ø¦§A @
Ò oÒÒ YC kÖ Ò Ò§ ³Øß ¦§B ÒU A ±ÔÖ §B ×
Ï ½â ¼ªÒ
â Mß A ±Ö LÔ µÒ Öl Aß (92) Ò â aAß o§AØ ©Ô eÒ nÖ ÒA ±Ò µÔ °Ò ©ÔÖ ñ Ò§ ³Ô Ø¦§A oÔ ß Ö Ò½ ¨Ò ±Ö ¼ÖÒ §A ©ÔÖ ñ ¼ÒÖ ¦îÒ
(93) í Òâ b Ò Ö ÒA ©ÔÖ ñ ¦ß µÖ ÒB Mß æâ ±Ö ÔUEÖ °Ò G~
â ÒM Rß FÒ½ èâ ÒA ³ß ]Ö °Ò
Ö × îÒ ²Ô ±ÔÖ Ö§ ÒB Ò A m× µ×
¬°kÇM ° jAj ºoUoM B« oM An ±U ,k¯°Aki ,k®£±w Aki ³M :k®T£ :³ª]oU
k¯°Aki Sv¼¯ Bª{ oM »T«À« p°o«A :S£ (91) ©½j±M nB@B i B« ,ð{
Ao« µAo¼Q ½A (92) SwA ²k®®©en ½oT´M °A ° kzhM»« An Bª{ ²B®£@
¬Ak¯Bi ·ªµ BM Bª{ ° ,j±{»« B®¼M °A k¼®ñ¼M ¨nkQ º°n oM uQ k½oLM
(93) k¼½B¼M « y¼Q j±i
²B®£ ³M AoTîA
° ònqM S¼~h{ o¼YFU SdU ²pAk¯A»M ³ »§Be nj w±½ nB@B i ¬AnjAoM
¬BÇ¯C b°n ° K¦ BªîA BU º° ·¯Bª¼ñe RBª¦ ° k¯A²k{ éA° q½qî ·Tv]oM
:k®®»« tBveA j±i nj »e°n èB®T« S§Be °j ,SwA ²jo l±¯
SwA ¬B¯C njAoM ,S§q®« ° ¨B« ¬C BM o~« q½qî :k¯k¼ª´
¬±a ³ñ®½A »ñ½
j±Çi nj »æ±~hÇ« »£nqÇM ° n°oÇ ±Ç¯ ð½ ° ,k®Tvµ ¤Bd{±i ²pAk¯A»M
° ²nB`¼M ° K½o An j±i ,k¯±{ ²B£@C q½qî S½Ø ±µ pA ³ñ¯C pA y¼Q ¬B¯C ,k®®¼M»«
° SMoÇ oÇ¢½j SwA ¬BÇ¯C njAoÇM q½qî k®Tv¯Aj ³ ¬±®@A »§° ;k¯k½j»« ¥¼§l
° o
pA o¢½j ° k®¯Aj»« j±i ·¯Bi An q½qî ·¯Bi ³ñ¦M k®®¼M»ª¯ j±i nj »£nB`¼M
¿BÇe uQ j±{ ¼«FU ¬B¯C »£k¯p ³ k®Tvµ nA°k¼«A ° k¯oM»ª¯ [¯n »Twk¼Ú
R oÇv«
Ø ° »§Bd{±Çi ±Ç¯ ð½ ©Çµ ° kÇ¯A²kÇ{ nA°k¼Ç«A ²k®Ç½C ³ÇM ©µ o¢½j
/k®®»« ue j±i nj ºq¼«Cn°o
° k¯A²jo B] ° S¯B¼i nA±£nqM njAoM ½A ³M SLv¯ ¬±a ³ñ®½A o¢½j S§Be
²pAkÇ¯A»ÇM º° ¥MBÇ« nj kÇ¯A²jAj nAoÇ ºnA±£@B¯ ° g¦U VjA±e ºAo\« nj An °A
/k¯A²k®ñ
Aow ° ²k®«o{
237 ²B®£ ³M AoTîA
j±]° ³M ¬B¯C b°n nj »L¼\î ¬B

± ° k½k{ ¬B\¼µ èB®T« S§Be °j ½A
gwBQ nj An K¦ « °j ,ºoñ
»TeAnB¯ ° »e°n ¬B\¼µ ½A ¬B¼« nj ,SwA ²jn°C
:k®T{Aj ³oî q½qî
n°j nkQ ·¯Bi pA An Bª{ ©¼TwA±i ³ B« ·z¯ ©½k¼ª´
¿Be :³ñ®½A ¤°A K¦ «
B´®U ³¯ ° ,k«Cnj nB pA ¦ ©¼MB¼M ºoTz¼M ÄoTeA ° Rqî º° jq¯ nj j±i ° ©¼®@
° ©¼Tz£ éA° q¼¯ º° »¯Bª£kM jn±« ³ñ¦M ,©½joñ¯ Ak¼Q ºoTz¼M RqØ î nkQ jq¯ nj
,ç±î nj »§° ,©¼® K¦] j±i ³M An nkQ jBªTîA °  v
ß eÔ ©¼Tv¯A±T¯ o¢½j
° ;k¼¯Bwn »§Bî K~®«° ¨B« ½A ³M An B« ¶k½kªTw njAoM ,pA±¯¨±¦« k¯°Aki
/jAj º° ³M An Sªî ° Rnk ³ªµ ½A
³M ²Ba oí pA An j±i nBq¼µoQ ¶k®M ³ »¯BMo´« ° ©¼ñe k¯°Aki ³a !BL\î
¥ªÇî ¬BªÇµ ³Ç ¼LÇM An n°oQ²k®ÇM ° oØMkÇ« nB£jn°oÇQ o¼MkÇU ,k¯Bwn ²B] Z°A
·« ØkÇ« ° SiAkÇ¯A BÇ« q½qÇî njAoM RjBíw ° o¼i ºAo\« nj An B« q¼«CS½B®]
/jAj nAo S§q®« ° ¨B« ½kM º° ¬k¼wn
³Ça oµBÇ ¬B´Ç]
ß ½A ¶joQ o½p nj ©¼ñe k¯°Aki p±«o« Swj ³ !BT¢{
AkÇi ³M ºnC kµj»« ¨B\¯A ºq¼¢¯ARo¼e ºBµnB ³a ° k®»« ©¼woU Bµ³z¯
° jAj ºoUoM B« oM An Bª{ ¬B´] nB£k½o
C ©½jo»« oñ
B« ³`¯C ÀioM ,k®£±w
/B® ¼ÒÖ ¦îÒ ³Ô Ø¦§A @
Ò oÒÒ YC kÖ Ò Ò§ ³Øß ¦§B UÒ k¼¯Bwn S§À] ° Rnk ³ªµ ½A ³M
k¼Çwn ²BÇ« Z°A ³M k«Cnj ²Ba oí p j±Çve ¬AnjAoÇM ©Çn ³M o~« q½qî
j±i ºB i ° S¯B¼i ³M »£k®ñ
Aow ° »£k®«o{ ¤Bª BM ³ñ®½A ¨°j K¦ «
/k¯jo nAoA
AoTîA j±i ºB i ° ²B®£ ³M SeAoæ ¤Bª BM tBve ¨B« ½A nj B« !Aq½qî
©¦Ç ð½ ° ònqÇM ºB Çi ð½ BªÇ{ ¶nBÇMnj BÇ« ¥ªÇî k½joÇU ¬°kM ,©¼®»«
Ò â
ß B ò× Ò B ®Ø Ô ¬Ö Aß °Ò ©½j±M nB@B i ° ³z¼QB] B« HØe ° ,j±M »¯kz¯x±«Ao
/ Ã
½A xB :³ SwA ½A ¥¼ÄAowA ¬Ak¯po
u¯ W½ke ° ¤Be ¬BMp B\®½A nj
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 238
/jo¼¢M ²k½jB¯ An B« ²B®£ ° jnm£nj B« ºB i pA nA±£nqM njAoM

²B®£ pA º± 
Ø ³M ° ,SwA nA±£nqM ° joª¯A±] »¦¼i q½qî w±½ ³ao£@A
³¯ ,ö\« ³¼L®U Bd§ pA :³ Svµ ¤BªTeA ½A »§° jo kµA±i »{±Q©za ¬B¯C
ºB Çi ³M ³ñ®½A ª ½AoMB®M ,kµkM ¬B¯C ³M »§Bª{±£ ,»½±]¨BT¯A S´] pA
° ±î nBT¯A ¤j nj ,k®¯A±i»« nBñµB®£ An j±i ²joQ»M ° k®®»« AoTîA j±i
/k¯nAj q½qî ¨B« pA yzhM
yzhM ° ±î ¨ÀîAß

,j±{»ª¯ ð½odU joª¯A±] w±½ nj RApB\« ° »½±]¨BT¯A ue B´®U ³¯
éÇ
n ºAoÇM °n ½A pA ,SwA ¬Ao¢¯ y½±i ¬AnjAoM »TeAnB¯ ° »£k®«o{ pA ³ñ¦M
yzhÇM ° S{mÇ£ ° çBªA ° ±î Gn±
,nB@B i ¬AnjAoM »¯Ao¢¯ ° JAo A
° ³¯AnjAoM »®d§ BM »æ±~h« »½BC ° »£nqM ð½ BM ° ,jnAj»« ¨ÀîA An y½±i
:k½±£»« ¬B¯C ³M ³¯BjBæ
° S«ÀÇ« An BªÇ{ HwBÇwA ³ñ¦M ¨nAk¯ Bª{ pA T
o£ ¨BT¯A k~ B´®U ³¯ «
/©®»ª¯ ©µ y¯pow
tBÇveA j±Çi nj AjBLÇ« ° ,k¼{BÇM ¬AoÇ¢¯ ° SeAnBÇ¯ AjBLÇ« ,q½qÇî ¬AnjAoM
p°o«A ,jnAk¯ ºoªY ³T{m£ RAoBi k½k\U ° /S{m£ Bµ³T{m£ ,k¼® »£k®«o{
²B¢¯ Bª{ ³M ºp±v§j ° ºnjAoM o¯ BM « ³ k¼¯AkM k¼½±£»« hw « BM Bª{ ³@
³`¯C ,¨nAk¯ Bª{ ·T{m£ ¤BªîA ³M SLv¯ »T«À« ° yµ±ñ¯ ³¯±£_¼µ ° ©®»«
|±¦i ¤Bª BM « SwBª{ ö] »æ±~i ·L®] ° SwA « }h{ ³M ±Mo«
Ò ½â Ö ÒU ¿× ¤Ò B × ©T{m£ ¬C pA Bæ °
/¨ ±Ö ¼ÖÒ §A ©ÔÖ ñ ¼ÒÖ ¦îÒ K
Çe ³ÇM ±Mo« ° Bª{ ö] »«±ªî ·L®] ³M ±Mo« ³`¯C ½A oM ²°Àî °
Bª{ ºB i pA :³ ©®»« SwA±inj ¬BMo´« nB£jn°oQ ²B£nj pA « ;SwA k¯°Aki
oµ pA °A ° ,jnm£»« Bª{ ²B®£ pA x±QB i k¯°Aki ß ³ k¼{BM Ãª « ° jnm£nj
/Ò â aAß o§A
×Ø ©Ô eÒ nÖ ÒA ±Ò µÔ °Ò ©ÔÖ ñ Ò§ ³Ô Ø¦§A oÔ ß Ö ½Ò SwA oU²k®zhM ° oU¬BMo´« »¯BMo´«
239 ònqM ¥ñz« °j
ònqM ¥ñz« °j
²kÇ{ KñUoÇ« w±Ç½ ¶nBMnj ³ »µB®£ KA±î S´] pA ,J±í½ ¬Ak¯po
k¯°Aki pA ¬B¯C ºAoM ¬Bz¯BMo´« ° p±v§j njAoM ¬±a ° k¯k{ oBi ²j±wC ,k¯j±M
ÄnC ¬Bz¯Ak]° ° jApC ¬B{oñ
q¼¯ »´§A S¼§±Ãv« o¯ pA ,jo yzhM SwA±inj
»U qØ î ° »£nqM ±¯ ð½ j±i nj SwA o~« q½qî ¬B{njAoM ¬±a ° SwA ³Tz£@
/k®®»« tBveA
:k®Tvµ ònqM ¥ñz« °j nBT
o£ ° ,k¯nAj »¯Ao¢¯ S´] °j pA ¤Be ¼î nj »§°
ºAoM ³ao£ º° »½B®¼MB¯ ° ²k{ B®¼MB¯ ³½o£ ° ³~ Rk{ pA ¬B{nkQ ³ñ®½A Ç1
¬joÇ k¼íLÇU BÇM ¬BÇ¯C ¬±a »§° ;SwA »TeAnB¯ WîBM H«±ªî ¥¼ÄAowA ¬Ak¯Bi
° »TeAnB¯ ° »¯Ao¢¯ °n ½A pA ,k¯A²k{ nkQ »½B®¼MB¯ ° ³~ ° © KLw w±½
/k®®»« tBveA j±i nj ºoTz¼M »£k®«o{
¥¼ÇÄAoÇwA ²B®Q»M ° ònqM ¬Ak¯Bi »¯Bz½oQ WîBM ³ »Twk¼Ú ° » d Ç2
k®Tv¯A±T¯ o
Rk{ pA ¨±w ow nj ¬B¯C ,kµj»« [¯n An ¬Bz½A ²pAk¯A»M ,SwA
/k®® ³¼Ú ³¦ k½oi ºAoM »
B SîBM
pBÇM ,kµkM ¥«B An ¬AnjAoM ºBµ¥¼ ° k® »£nqM q½qî ³ñ®½A ço
³M ¿Be
³í
j ð½ ºAoM » TØ e k®¯A±TM ³ k®Tv¼¯ nA°k¼«A ° k¯nAk¯ ¬B®¼ªA ²k®½C ³M é]An
/k®½Bª¯ ©µAo
»TîBM ³¦ k½oi
° oÇ
Rk{ ° ,k¯nAj ²k®½C ³M SLv¯ »æ±~h« »¯Ao¢¯ ±¯ ð½ ½AoMB®M
° ¨BÇeoTwA S§Be ±¯ ð½ ,k®»« (1) ¼í An ¬Bv¯A oñ
° ¥î ³ ZB¼TeA
xk¯poÇ ³ÇM ¨ÀÇv§A³¼¦Çî »¦Çî ³ SwA ²k«C (319 ·ª¦@) ³ÀL§A[´¯ nB~ RBª¦ nj (1)
¹Õ ~Ò Ö® «Ò oÖÒ Ò Ö§A ¬Ú Bß Ò ³Ô Ö® «ß ³Øß ¦§BMß mÖ íß ÒT wBÒ
Ö oÖÒ Ò Ö§A ð Ô iÒA æâ Aß
Ò Ö¼Ò¦îÒ B× Ú Ò ÔM B×½ :SwA ²j±«o ³ Ø¼®d§A Mkªd«
:»®í½ /SÖ
ß ªÖÒ ¦ß§ ¹Õ Ò¼ îß A j× ,¥Öß íÖÒ ¦ß§ ¹Õ zÒ µß kÖ «Ô ,ß ½k¦
â ß§
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 240
,k®½±¢¯ ©µ ¬BMp ³M o£@A ³ ,SwA ²jn°C j±]° ³M ¬B¯C nj ºo¼¢Twj SwA±inj

:SwB½±£ ³¯±£ ½kM ¬Bz§Be ¬BMp
° B« »¯Ao¢¯ WîBM ²pAk¯A»M ,©´L« ° ð½nBU ¶k®½C ° »Twk¼Ú ° o
!Aq½qî
° k¼Tvµ g«B{ ¨B« ½A nj ³ Bª{ :SwA ñª« B½C ,SwBª{ ºB®¼MB¯ ° o¼Q nkQ
¬Ak¯Bi ½A ·°lC ° ³¦ HL UØ o« B½ ³ k¼® ©µAo
ºA³¦¼w° ,k½nAj An RB¯Bñ«A ·ªµ
?k¯jo£ ¥T®« o~« ³M ¬B¯C ·ªµ B½ ° ,j±{ ²jBTwo
¼ v¦
³M o~« pA ònqM
¥MB jnj ½A ³ k¯nAk¯ ºk¼«A k½B{ ,nkQ »½B®¼MB¯ »®í½ ¤°A ¥ñz« ³M é]An
é]An »§° ,k½Bª¯ ©µAo
An nkQ ©za ·\§Bí« ·¦¼w° k¯A±TM w±½ ° k{BM ZÀî
° ºjoª¯A±] ³M An q½qî ¬±a ,¥¼ÄAowA ¬Ak¯Bi xBí« ¼«FU »®í½ ¨°j ¥ñz« ³M
/k® ¥e An ºjB~TA ° »§B« ¥ñz« ½A °A ³ k¯nAj ¥«B k¼«A ,k¯A³TiB®{ ö@
° k¼Ç«A ¼ÇM »§BÇe BÇM ,k®wB®ÇzM An w±½ ³ñ¯C pA y¼Q J±í½ ¬Ak¯po
° ;k®Çñ¯ ²BÇ¢¯ ¬BÇ¯C q¼aB¯ SîBM ³M ³ k¯jo SwA±inj °A pA

,ºk¼«AB¯
:³ k¯A²k¼ª´
° k¯A³TiB®{ An j±i njAoM ³ ¿Be »§° ,kµkM ¨BªU An ¬B¯C ºBµ¥¼@
k¼«A ° ²k{ oMAoM k®a ¬B{k¼«A ,Sw°A nB¼TiA nj o~« ·°lC ° ³Ø¦ ºnAj³¯Aqi
¬C nBT
o£ ³ ºjB~TA o
S´] pA An ¬B¯C ¤B¼i ³z¼ªµ ºAoM o~« q½qî :k¯nAj
/k® SeAn k®Tvµ
w±Ç½ ·Ç¯Ajoª¯A±] ° »U±ñ¦« ·
B¼ ³M An j±i nA°k¼«A ¬Bªza °n ½A pA
xBíÇ« ¼Ç«FU ° k½±£»« ºq¼a o
¥ñz« ¥e ºAoM B½C :k®®¼LM ³ k¯A³Ti°j
?jo¼£»« ²k´î ³M An ¥¼ÄAowA ¬Ak¯Bi

AoÇ½p ,oLÇM ²B®Q Aki ³M »Twk¼Ú pA ,uQ ,ºjo£ Swk¼Ú ±U ³ ©woU»« « !q½qî ovQ
/jjo£»« »®ª{j WîBM ° jpBw»« x±µk« An ¥î ° ,k®»« }B¯ An ½j ,»Twk¼Ú
241 ¤°A ¥ñz« ¥e
Ø ²An
¤°A ¥ñz« ¥e
Ø ²An
,joM»« [¯n º° ¬Ak¯Bi »¯Bz½oQ ° nkQ »½B®¼MB¯ pA j±i ³ ²A±io¼i w±½
,k®Tvµ SeAnB¯ q¼a °j ½A pA ¥¼ÄAowA ¶jA±¯Bi ·ªµ ° ¬AnjAoM ° nkQ :k¯Aj»« °
©µ ° ,k® ²j±wC An y½±i oBi ©µ BU jo ¬B¼M An ¥ñz« °j oµ ¥e ²An B\®½A nj
/kµj RB\¯ »¯Ao¢¯ pA An J±í½ ¬Ak¯Bi ¨±ªî
Ø ³M ¬AnjAoM k½B{ ³ nkQ »½B®¼MB¯ »®í½ ¤°A ¥ñz« ³M é]An
nA°k¼Ç«A ¬C ¥e
S
B½nj An ¬C ¥e ²An »´ ×§ Aß ©¼¦íU ° »L¼ ¨B´§A ½o pA ½ Økæß w±½ ,k¯j±L¯
/jAj c¼±U ¬AnjAoM ºAoM ²jo@
»½Be ºjBîo¼ ºB´µAn pA éA±« pA ºnB¼vM nj »¯BªwC jo« ½A ³ ©¼¯Aj»«
»L¼ ºBµ³®dæ pA »½Bµ²joQ ,¬Ak¯p ·{±£ ° ²Ba BªîA nj »Te ,jo»« nj An
/HªÖ¦îß °Ò HgÖ eÔ ²Ô B ×®¼Ö ÒUC ²Ô kÚ {Ô ÒA Ò Ò¦ÒM B ×XØ Ò °Ò k{»« ²jAj ¬Bz¯ º° ³M
³ñ®½A ¬°kM ³ SwA »´§A ¬Ajo« ° »e° ¤B]n RApB¼T«A pA »ñ½ ½A HwBwA
° ³T{m£ VjA±e ° y®½o
C ºBµpAn ° RB®ÄB nAowA pA ºnB¼vM ,k®¯A±hM tnj
±¯ ð½ ½A ° ,k®®»« nj k{BM J±z« ©µ° ° ð{ ³M ³ñ®½A ¬°kM An ²k®½C
/Sv¼¯ ñª« ºjBî ¨jo« ºAoM ¬C nj ³ SwA ºn±í{ ° ue
¬±Ça ,oÇzM ¬Ak®ªÇz¯Aj pA ºnB¼ÇvM ³ñ¦ÇM ,¨jo« pA ºnB¼vM S´] ½kM °
° n±~ ±¯ ð½ j±i ½A ° ,k¯±{»« ¬C oñ®« k®® nj An »®í« ½A k®¯A±U»ª¯
/j±zM ¬C oñ®« k® nj An »L¦ « k¯A±U»ª¯ ³ »T° ¬Bv¯A ³ SwA ºoñ
³U±@
Ø ²An ,¨B´§A ° »e° ²An pA ³ ³¯Apo
° ©¼ñe w±½ ,¤Be oµ nj
¥ñz« ¥e
:jo ¬B¼M ³¯±£½kM An ¬C ,j±M ²jo S
B½nj An nkQ »½B®¼MB¯ »®í½ ¤°A
,k½pAk®¼M ¨nkQ Rn±æ º°n ° ,k½oLM Ao« µAo¼Q ½A :S£ j±i ¬AnjAoM ³M
/G~ Ö × îÒ ²Ô ±ÔÖ Ö§ ÒB Ò A m× µ× Ï½
â ÒM Rß FÒ½ èâ ÒA ³ß ]Ö °Ò â ¼ªÒ
â Mß A± ÔLµÒ Öl Aß j±{»« B®¼M
pA k¯k¼®Ç{ An yhMR oÇv«Ø ° K¼\Çî K¦ « ½A ³ »T° w±½ ¬AnjAoM
oÇ ºjBÇ{ ¼Çî nj »§° ,k¯k¼\®£»ª¯ j±i Sw±Q nj »§Bd{±i ° ºjB{
/k¯A³Tz£ o¼dU
Ø ° K\íU
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 242
B®¼MB¯ nkQ
ß ¬k{ B®¼M pA ¬B{njAoM :k®®¼M»« ³ SwA S´] ½A pA ¬B¯C ºjB{
c¼±ÇU An nkÇQ ¬kÇ{ B®¼ÇM ²An k½joU ¬°kM ° éB »®d§ BM ° ,k½±£»« hw
³Ça ,j±ÇM ¬BÇ¯C º°pnC ¤BªÇ ,k®TÇ{Ak¯ ºk¼«A ¬AkM ³ nkQ ¬k{ B®¼M ,kµj»«
³ »½B®¼MB¯ »Uk« pA uQ ©¼µAoMA ¬Ak¯Bi ònqM :³ SwA oUxpnABM ½A pA »TLµ±«
ºjB{ o An ³ªµ ° ,jjo£ B®¼M ,SwA ²jo ¬Ao¢¯ An ³¯B¢¼M ¨jo« ³ñ¦M ¥¼«B
·ªµ
?k®@
³M ²B£_¼µ ³ An »L¼\î K¦ « ³ SwA S´] ½A pA ¬B¯C Ro¼e ° K\íU °
/k¯±®{»« j±i njAoM pA jo»ª¯ n± i ¬B{oBi
oM µAo¼Q ð½ TiAk¯A »®í½ ,²jBw ¥ªî ð½ BM SwA ñª« »TwAn B½C !BL\î
BM ,B®¼MB¯ jo
ð½ Rn±æ oM µAo¼Q TiAk¯A ?jo B®¼M An °A »½B®¼MB¯ jo« Rn±æ
?jnAj S¼§±¦í« ° S¼ Ø¦î MA°n pA ºA³ MAn ³a º° ¬k{ B®¼M
¤Be BU ° ,SwA ²k{ z ²pBU ³ SwA ºk½k] »ª¦î ¤±«o
ð½ ½A B½C
³ SwA ºA²q\í« ° ²jBí§AnBi o«A ð½ ½A ³ñ®½A B½ k®T{Ak¯ oLi ¬C pA ¬Bñ{qQ
?Sv¼¯ ñª« ¼dU ° ¥¼~dU ²An pA ¬C ¤±«o
z@
»µAn ³a pA B« njAoM B½C ,SwA »T«Ao ° ²q\í« ð½ ½A ³ ©¼® ¤±L o£@A ²pBU
B½ SwA »L¼ ¨B´§A »®í½ q¼«CpB\îA ²An pA ©µ ¬C z B½C SwA ²jo z An ¬C
?jnAj ºo¢½j ²An
z q¼«CpB\îA ²An pA An q¼«CpB\îA o«A ð½ :³ jnAj ²k¼î w±½ j±i kM¿
/SwA ²jo@
¤Bw »w j°ke nj ³ »j± ð½ ;SwA K¼\î B« njAoM ½A ºBµnB ·ªµ
¨BÇ« ½A ³M ©¼®¼M»« K\íU ¤Bª BM ¿Be ,SwA ²k{ k¼íLU B« Swj ³M y¼Q
/SwA ²k¼wn g«B{
»L¼\î n±Twj B« nkQ ¬k{ B®¼M ºAoM ° ,k½±£»« K¼\î ºBµq¼a ©µ ¿Be
/kµj»«
243 ¨°j ¥ñz« ¥e
Ø ²An
³Ç ºn±TÇwj »Twnj ° Sdæ

Ø ³M ³ SwAk¼Q xk½joU»M ° éB d§ pA
/jnAj ¬B®¼ªA kµj»«
©¼Tz£oÇM ¼ v¦Ç
³ÇM ³ñ®Ç½A èd« ³M ,SwA pBM y½B«pC ²An ³¯BThL{±i
³Ç An ºn±TÇwj »TwnjB¯ ° »Twnj ° ©½pAk¯A»« nkQ Rn±æ oM An º° µAo¼Q
/¤°A ¥ñz« ¥e ²An j±M ½A ,©½pBw»« {°n kµj»«
¨°j ¥ñz« ¥e
Ø ²An
³Ç J±í½ ¶jp» d ¬Ak¯Bi xBí« ¼«FU »®í½ ,¨°j ¥ñz« ³M é]An B«A
½nj»M ¬BMo´« ° p±v§j w±½ ,j±M ²jo ¤±z« Shw An w±½ ¬AnjAoM oñ
Ø ²An
/jo ¬B¼M ©µ An ¬C ¥e
SoÇe ¥½Bw° k¼Tz£oM ¼ v¦
³M ³ »«B¢®µ :jAj n±Twj y¯AnjAoM ³M °A
° jo« ° ¬p pA An J±í½ ònqM ·¦¼L ·ªµ ° ,k¼® ©µAo
An ¥¼ÄAowA ¬Ak¯Bi ¨BªU
©µA±i ¬B¯C xBí« nAj²k´î « ;o~« nj ° ;k¼® ¥T®« o~« ³M ða± ° ònqM
/ í
Òâ b
Ò Ö ÒA ©ÔÖ ñ ¦ß µÖ ÒB Mß æâ ±Ö UÔ EÖ °Ò j±M
³ÇM ³Ø¦ xnkQ ¬Ak¯Bi xBí« nk ³M » d ºB´§Bw oiC BU ³ jAk¯ n±Twj
³ Ø¦Ç ¥ªÇe ºAoÇM SM±¯ oµ ³ñ®½A oM ²°Àî ¥ªî ½A Ao½p ,j±{ ¥ªe ¼ v¦
° nkÇQ BÇM kÇ¯A±T¯ w±½ :³ k{»« KLw ,S{Aj oMnj An »]nBh« ° RBªep
ºBÇ½Aq« pA An J±í½ ¶jA±¯Bi q¼¯ ° ,k®{BM ©µ nB® nj ¬Bz½±i o½Bw ° ¬AnjAoM
/jo»« ¨°od« ,o~« q½qî ·½Bw o½p nj oU»An ¬kªU tBwAoM ½±¯ »£k¯p ð½
¥ªe ·®½qµ ©µ BU ,k®® ¥T®« o~« ³M An J±í½ ¬Ak¯Bi jAj n±Twj °n ½A pA
½A nj w±½ ©µ ° ,j±z¯ ¥¼ªdU o~« S§°j ·]j±M oM ¼ v¦
³M ³¦ ¥¯ °
,k{BM j±i ¬Bv o½Bw ° nkQ nB® nj º° »½B®¼M k½k\U pA uQ ,J±í½ oªî oiC
o¯ pA An ºoT´M »£k¯p ð½ ,q½qî RB´]±U ¥Ø ß nj k®¯A±TM ¥¼ÄAowA»®M ·¦¼L ©µ °
o~« nj ºoU³T
ny¼Q ° oU»§Bî ¬kªU tBwAoM RB´] o½Bw ° jB~TA ° ¡®µo
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 244
/k®® ºnAm£@³½BQ
kL§B nj ºA²pBU ¬B] ,q½qî o pA ºjB~TA ¥ñz« ¥e ²An ¬jo ¨ÀîA BM
³Ç »¼ªî Bz¯ ±¯ ð½ y½±i ¤j nj ° ,k{ ²k¼«j w±½ ¬Bz½oQ ¬AnjAoM
:j±M B½±£ ³¯±£½kM ¬B¯C ¤Be ° k¯jo tBveA j±M S¼
±« ° n°o BM Ë±U
³ »T¼
±« ,j±M SoMoQ ° q¼«CS¼
±« nka B« o¼iA ow ½A ³ !BT¢{
pA ©¼TwA±i»« B« ³ »«B¢®µ k{ B« K¼~¯ ,jo»ª¯ n± i B« oBi ³M ²B£_¼µ
/©¼T{Aj B´¼¯Ao¢¯ ° B´¼¯Bz½oQ ³a ©¼® Soe o~« º±w ³M ¼ v¦
° w±½ º±\Tv] ³M :³ jo»« xnBw B« ·Tvñ{¤j nkQ o ð½ pA

³ S´] ½A pA »ñ½ ,jAj»« [¯n An B« S´] °j pA xnBw ½A ° ,k½°oM xnjAoM
An °A S«±ñe ²B¢Twj ³ ¼«B½M ° ,²k{ j±« w±½ º±\Tv] ³M ³¯±¢a
?©½°oM SwA ²jo ¼±U
ð½ ¶oBÇi , w±Ç½ º±\TÇv] ¶nBÇMnj xnBw ³ S´] ½A pA o¢½j °
/jo»« k½k\U B« b°n nj An ònqM S¯B¼i
An B« ²pAk¯A»M ³Ti±v§j jo« ½A ²C ° ð{A ° nkQ »½B®¼MB¯ ,o¢½j o pA °
/jAj»« JAmî
BÇ« ³M q½qî B½C :³ ©¼Tv¯Aj»ª¯ ° ,j±M q¼aB¯ B« SîBM ,o¢½j K¯B] pA °
?³¯ B½ kµj»« ¨BªU An B« ºBµ¥¼ q¼aB¯ SîBM ½A BM ° ;k®»« ©eoU
©¼Tv¯A±U»ª¯ ©µ An q¼aB¯ SîBM ½A ºkíM ºBµow nj ,o¢½j º±w pA °
ºAoÇM »TîBM ³¯±£_¼µ ¬j±L¯ BM ³ j±M nB nj k½k{ »¯Ao¢¯ ½A ° ,©¼® ³¼Ú
Ø
S@Àµ ° »Tv¼¯ o i pA An J±í½ ¬Bz½oQ ° ònqM ¬Ak¯Bi B« ³¯±¢a ³¦ k½oi
?©¼® e
²j±wC S´] oµ pA B« ¤B¼i ° oñ
° ,²k{ ¥e RÀñz« ½A ¨BªU o¢½j ¿Be
/SwA ³Tz£@
â ÒA A m× µ× °Ò
³ ©¼Tv¼¯ ¬Ao¢¯ o¢½j »i Ô wÔ ±Ö ½Ô BÒ¯ÒA :S£ q½qî ³ ³¦ª] ½A Ao½p
245 ¼
v¦ º±w ³M
?©½°oM ¼«B½M ° w±½ º±\Tv] ³M ³¯±¢a

nkQ ºB´¼¯Ao¢¯ S´]pA ,º° Ao
¬An°j ©Ti ° nkQ »½B®¼M k½k\U ¶js« BM °
/©½A³Tz£ oBi²j±wC
,jo njBæ o~« ³M ¥¼ÄAowA ¬Ak¯Bi ¬jo ¥T®« ¶nBMnj q½qî ³ ºn±Twj BM °
SeAn jAj»Ç« nApC An BÇ« B´ªÇ o½BÇw pA y¼ÇM ³ ònqM ·¦ÄBî ½A xBí« © pA
/©½A²k{
:S£»« ³ B« nkQ ©½k¼ª´
¿Be !j±M »ToM ° o¼i oQ ow ³a ½A ³ !²°AØ
³Tv¯Aj»« Bµq¼a k¯°Aki »¯B´®Q § pA ,k½°oM xnjAoM ° w±½ º±\Tv]³M
/©¼Tv¯Aj»ª¯ B« ³ SwA
¼
v¦ º±w ³M
k¯k{ ²jB«C k¯j±M q½oL§ ° nB{ow »§Bd{±i pA ³ »§Be nj ¥¼ÄAowA ¬Ak¯po
¥T®Ç« o~« ³M An J±í½ ònqM ¬Ak¯Bi ° k¯jo£pBM y½±i ° ³M oUj°p ³@
/k®®@
nj ¼«B½M S{AjpBM S¦î ³M ¨°j ow nj ³ ¬B{oT£nqM njAoM ,º± Ø ³M
° nkQ BM RBÀ« oM ²°Àî ° ,j°oM ¼ v¦
³M ³ SwA ²k{ ²jB«C ¿Be ,k¯B« o~«
/k® ðª ,o~« ³M J±í½ ¬Ak¯Bi ¬jo ¥T®« nj ,j±i ¶jA±¯Bi
y½±i ° ³M ¬AnjAoM ²Aoªµ ow ½A nj S
o£ ©¼ª~U ©µ ¼«B½M k½B{ °
¬B¯C ¬jAj Soe ºAoM ©µ ° k® ¬k½j j±i ¶jA±¯Bi ° njB« ° nkQ pA ©µ BU ,j°oM
/k½Bª¯ RkîBv« o~« ³M
nj k®¯A±TM ³ ³Ø¦ ºnAk« º° S
A±« BM HíL w±½ ¬AnjAoM ,¤Be oµ nj
nj ° ,k¯jo nBM ,k®® S]Be é
n ¬C BM ,o~« ³M Soe ºAoM ¬k{ B¼´«
Ø Rk«
J±íÇ½ ºAoÇM º° RB ¼dÇU
Ø ½oÇUöÇ£ ¥«Be ° w±½ µAo¼Q ¥«Be ³ »§Be
/k¯jo Soe j±i ° º±w ³M ¼ v¦
¬A°nB BM ,k¯j±M
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 246
k{BM ³T{Aj An njAoM µAo¼Q ¥ªe nBhT

A ,¬B¯C pA ð¼«Ak ³ñ®½A ¶nBMnj k½B{ °
SMBÇn k½BÇ{ ° ±¢TÇ£ ©Çµ BÇM ,jpAk®¼ÇM nkQ Rn±æ oM An µAo¼Q »v ³a °
/k¯A³T{Aj
nj ° k®®Ç JBhTÇ¯A »¦Ç{ ³a o~« nj ³ñ®½A ¶nBMnj ¬¿Ð A ¼ªµ pA k½B{ °
o¢½kñ½ BM k®®½q£oM An »TvQ ³a k¯±zM o£@A ° ³¯ B½ k¯±zM jnA° »T§°j ºBµnB@
/k®®»« Rn±z«
B®¼M AoA nj ow ½A »
Ø nj ¬B¯C ºBµ±¢T£ oTz¼M ³ SwAk¼Q ³T£@B¯ »§°
/k¯p»« n°j o~« ³M ¤BT¯A ° ,nkQ ¬k{
Bz¯ BM »e°n ° nA°k¼«A »§j ° jB{ ºoBi BM w±½ ¬AnjAoM ,¤Be oµ nj
/k¯°n»« ° º±w ³M
³ SwA S´] ½A pA ³ñ¦M ,Sv¼¯ ° ³M zî pA ,¬A°Ao
Bz¯ ½A »§°
pA ° ,»¯BMB¼M ° ºo½Bzî »£k¯p JAmî ° [¯n ° ¬BMo´«B¯ °
ß ½A pA ³z¼ªµ ºAoM
BM ° j±i ¨B« KeBæ njAoM ·½Bw o½p ° ,k®®»« Ak¼Q RB\¯ »ThMkM ° » d
/k®½Bª¯»« pBC ºo´{ J±¦wA BM An ºk½k] »£k¯p º° ºoLµn
k¯k{ Ak] o~« pA nBM ½oiC ºAoM ³ »«B¢®µ ,J±í½ ¬Ak¯po
¤Be j±M ½A
J±í½ ¼M ¼ v¦
nj é±« ¼ªµ nj ³`¯C B«A ,k®Tz£ ¬A°n ¼ v¦
º±w ³M °
?j±M ³a S{m£ xA²jA±¯Bi jAo
A °
247 ©MB½»« An w±½ º±M
(94) ¬ß °Ö kÔ Ù®Ò ÔU ¬Ö ÒA ¿× ±ÒÖ § Ò wÔ ±Ö Ô½ ńÒ â kÔ ]ß ¸Ò Ò æâ Ø Aß : ©Ö µÔ ±Ö ÔMÒA ¤Ò B × íÖ

Ô â §A SÒß ¦~Ò Ò B ×XØ Ò °Ò
× îÒ ²Ô B × Ö§ ÒA z Ò ]× ¬Ö ÒA FÒ×Ø ¦Ò (95) hkÒ
Ô â LÖÒ §A ¾B ß â Ö§A ð Ò ß§ À × Ò Òâ § ðÚ Ò ¯Aß ³Øß ¦§B ÒU A ±ÔÖ §B ×
(96) ¬Ò ± ªÒÔ ¦íÖ ÒU ¿× B «× ³Øß ¦§A Ò «ß ©ÒÔ ¦îÖ ÒA æâ Ø Aß ©ÔÖ ñ Ò§ ¥Ö Ô ÒA nÖ Ò ÒA ¤Ò B × G~
â ÒM kÚ ÒUnB
Ö Ò ³â ´ß ]Ö °Ò
,k½joU»M :S£ ¬B¯C nkQ ,k{ Ak] (o~« pA) ¬A°nB ³ ²B¢¯C ° :³ª]oU
³M :k®T£ (94) k¼¯A±h¯ ¥î ðLw Ao« o£@A ,©MB½»« An w±½ º±ÔM «
³ ²B¢¯C uQ (95) »Tvµj±i ½o½j »µAoª£ ¬Bªµ nj ±U :k®£±w Aki
B½C :S£ ,k{ B®¼M ²nBM°j uQ ,k®ñ
A °A º°n oM An µAo¼Q ,k«C ¬Bwn²js«
(96) ?k¼¯Aj»ª¯ Bª{ ³ ©¯Aj»« Aki pA Bµq¼a « :©T¢¯ Bª{ ³M
©MB½»« An w±½ º±M

;o~Ç« pA j±Çi ¬BTwoQoÇw Sz£pBÇM nBTÇ¯A ³M J±í½ ¶jp» d ¬Ak¯Bi
k½B{ ,jjo£»« oUk½k{ ¬B{nBT¯A jnm£»« p°n ³a oµ ° ,k®®»« ºnBª{p°n
° ³TÇ
n o~Ç« ³ÇM o¢½j ow k®a ¬Bz¯AnkQ ³ñ®½A ³M ³]±U
Ø BM J±í½ ºBµ²jA±¯
/kz»« ¤± p°n k®a HL½oU ¬B¯C ow ³ k®¯qM tke k®¯A±U»« k¯A³Tz£oM
oÇw ¶nBÇMnj q¼Ça oÇµ pA y¼M ¬Bz¯AnjB« ° J±í½ ºBµ²jA±¯ SwA »´½kM
o¢½j ºBµq¼a ¶nBMnj ° ,k®®»« ±¢T£ ° oñ
¬B¯C Tz£oM ° J±í½ ¬Ak¯po
BÇ½ k®½±Ç¢M ºq¼Ça k¯oBe oTª k®® nj k®¯A±U»ª¯ ³ »½Bµq¼a Hæ±~i
/k¯±®zM
pA ²pBU ,J±í½ ¬Ak¯po
¬A°nB ³ »T° ¬Bªµ nj ¬B¯C nBT¯A ÀioM »§°
»®hÇw nA°k¼Ç«A ° B®¼MBÇ¯ J±íÇ½ pA Sz£»«oM ¼ v¦
³M ° ²k{ Ak] o~«
/Sh¼¢¯AoM An ¬B¯C k½k{ nBñ¯A ° K\íU ³ k¯k¼®{
° ,²k{ ºoPw »½Ak] nB£p°n ³ S
B½nj »L¼ ¨B´§A ²An pA nA°k¼«A J±í½
j°ke nj w±½ JA±i pA ³ ºk®ªUjBíw ¶k®½C ¬C ° ³Tz£ ð½jq¯ ¤Bæ° ¬B«p
/k½Bª¯»« fn ºj°p ¼ªµ ³M j±M ²jo BL®TwA y¼Q ¤Bw »w
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 248
²kÇ½j xA²o´Ça nj »æ±~hÇ« BÇz¯ ° ºnA°k¼«A ³ »§Be nj °n ½A pA

¶kî° :S£ xA²jA±¯Bi jAo
A ³M ð{ ½oTª ¬°kM ° ¬B®¼ªA ¤Bª BM ,k{»«
/SwA ³Tz£ ¬B½Bª¯ SØ¼
±« ° cT
ºBµ³¯Bz¯ ° ²k{ ð½jq¯ ¥æ°
AoÇ« SwA ñªÇ« ° ,SwA ¥Çñz« K¦ Ç« Ç½A ¤±LÇ BªÇ{ ºAoÇM ³Çao£@A
w±Ç½ ºj°p ¼ªÇµ ³ÇM ³Ç ¨nAj ¥«B ¬B®¼ªA « »§° ,k¼¯A±hM ¥î@ðLw
³M An j±i ºB] « pAk£ ° p±w ° ²C ° ð{A ° ,S
o£ ©µA±i x±C nj An ¨q½qî
/jAj kµA±i »MB¼«B ° Bz¯ ° ºjB{
²joÇ nj ° ³T
B½ ³`¯C ³M ²k¼z ÀM J±í½ ,k®®ñ¯ B½ k®®ñM n°BM ¬Ao¢½j
nj SwB´§BÇw ³Ç »µ±ñ{ oQ nB£p°n ¬C ³ k¯Aj»« ° ,jnAj ¥«B ¬Bª½A ,SwA
j±i nj oTª o¢½j ,S¦î ¼ªµ ³M ° SwA ²k{ ð½jq¯ »¦¼i ;SwA ¬C nBT¯A
Rm§ ° R ov«
Ø ±¯ ð½ j±i b°n ° K¦ ¤BªîA nj ° ,k®»« »TeAnB¯ tBveA
/kMB½»« An »æ±~h«
ð½jq¯ »®í½ SwA ³T
B½ ³ An ³`¯C k½joU ¬°kM ° k¼@FU ¤Bª BM ,S´] ½kM
« :k®»« ¬B¼M ³½B® n± ³M ,»®í«oQ ° ²BU± ·¦ª] ½A BM An ¤Bæ° ¬B«p ¬k{
Ò wÔ ±Ö ½Ô ´Ò n kÔ ]ß ¸Ò Ò æØ Aß / ©MB½»« An w±½ º±M ,³´L{»M
/ (1)
Ô â kÔ ]ß ¸Ò Ò æØ Aß ·¦ª] ³ kwn»« o¯ ³M ¼®a (1)

Ò wÔ ±Ö Ô½ ń
w±Ç½ ¤BÇæ° ³ñ®Ç½A pA SwA ³½B®Ç
° ,jp°»« J±Ld« º±M B½ ,k½C»« o ° cT º±M :j±{»« ³T£ ³ñ¯B®a ,SwA ²k{ ð½jq¯
o ° cT ºBµ³¯Bz¯ ³ »«B¢®µ ³ñ¦M ,jp±M ³ jnAk¯ ±M J±Ld« B½ o ° cT :³ SwA ¨±¦í«
o ° cT :³ SwA ½A j±~« ° ,k®½±£»« An ³¦ª] ½A ,j±{»« ¬B½Bª¯ J±Ld« RBÀ« B½
/SwA ²k{ ð½jq¯ J±Ld« RBÀ« B½
³¦ª] ½A BM ,SwA ²k{ ð½jq¯ ¥æ° nB£p°n ³ SB½nj »L¼ ¨B´§A ³M ¬±a ©µ J±í½
HíA° ³ñ®½A ³¯ ,k¯Bª´ ³½B® n± ³M An w±½ ¤Bæ° ¬k{ ð½jq¯ (©MB½»« An w±½ º±M) :³@
249 S¯BµA ° K½mñU
,S£ y¯Ak¯Bi jAo
A ° Bµ²jA±¯ ³M k®«joi o¼Q ³ ºn°CS¢{ hw j±M ½A
:¬B¯C JA±]
ß B«A ,Sh¼¢¯AoM An ¬B¯C nBñ¯A ° Ro¼e °
S¯BµA ° K½mñU
nBTÇ¯A nj ° ,k¯oM»Ç« [Ç¯n »Twk¢®U ° » d pA ³ ¥¼ÄAowA ¬Ak¯Bi jAo
A
/k®T{CoM Shw J±í½ n°CK\íU hw pA ,k®Tvµ ¼ v¦
¬A°nB Sz£pBM
³ k®® n°BM k®¯A±U»ª¯ ° ,k®® nj An Bµq¼a n± ½A k®¯A±U»ª¯ ¬±a ¬B¯C
B½C :³ k®®»« oñ
j±i BM ,SwA S¼e k½±£»« o¼ª {°n jo«o¼Q ½A ³`¯C
p±Ç ©Çµ B®¼MB¯ o¼Q ½A ³ Sv¼¯ uM B« ºAoM ,nBT¯A ° »£nB`¼M ° » d [¯n
·ªÇ¯ ° ²joÇ p°B\ÇU xk¯po
¬jo jB½ j°ke pA o¢½j ¿Be ° ²k{ p± º¿BM
?SwA ²kÇ{ ð½jqÇ¯ ¥Çæ° nB£p°n :k½±£»« S¼íB BM ° ²j±ª¯ pBw ºo¢½j
/SwA ²jAj Swj pA An j±i ¥î jo« ½A »½±£@

/k{BM ²k¼®{ An w±½ µAo¼Q º±M B½ w±½ º±M
»¯BÇ«p ¬nBU Ò â kÔ ]ß ¸Ò Ò æâ Ø Aß ©Ö µÔ ±Ö ÔMÒA ¤Ò B×
íÖ
Ò wÔ ±Ö Ô½ ń Ô â §A SÒ Ò BØXÒ °Ò ·½C pA j±~« ½AoMB®M
ß ¦~Ò
¨BÇ´§A ³ÇM J±í½ ,k{ Ak] o~« pA w±½ µAo¼Q ¥«Be ¬A°nB
ß ³ ¬B«p ¬C nj :»®í½ ,SwA
ÀA xA²jA±¯Bi ³M ³½B® BM An K¦« ½A° ,SwA ²k{ ð½jq¯ ¥æ° ¬B«p :³ SB½nj »´ §× Aß
³ñ¦M ,k{BM ³T{Aj S§Bij »®í« ½A nj ,o~« pA ,µAo¼Q ¥«Be ¬A°nB ¬k{ Ak] ³ñ®½A ³¯ ,jAj
ð½ nj SwA ²k{ ð½jq¯ ¥æ° ¬B«p ³ J±í½ ¬jAj ÀA ° ,o~« pA ¬A°nB ¬k{ Ak]
/SwA ²k{ éA° ¬B«p
:³½C ½A ¶nBMnj ¬Ao v«
Ø o¯
ÇM ³ Ø¦§AkLî M K ßØ¦ «Ô pA S®w ¥µA oÔ Ô ³M 34 ³dæ 4 k¦] (n±X®ª§A nk§A) o¼vU nj
°A ³M Sz´M pA »®µAo¼Q k¯°Aki ,k®TiAk¯A yUC nj An ©¼µAoMA ³ »«B¢®µ :k®»« ¥¯ K®e
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 250
³Ça ¬BÇz¯AnkÇQ ° w±½ ¼M o~« nj ³ k¯nAj oLi ³a J±í½ ºBµ²jA±¯

?k¯A²k{ nAjn±ioM °A ö ° § pA ke ³a BU ° ,SwA ³T{m£@
An ¥¼ÄAowA ¬Ak¯Bi RB\¯ ·®¼«p ,²k{ ©£ w±½
ß ¬Bªµ :³ k®¯Aj»« ³a ¬B¯C
?SwA ²jo ©µAo
ºj±MB¯ o i pA
º±Çw ³ÇM ºnA°k¼Ç«A ° BÇz¯ ©Ò§Bî ð½ BM ¬Bz¯AnkQ :k¯nAk¯ ÀA ³ ¬B¯C
k¯pAk®¼M B®¼MB¯ nkQ º°n oM BU ,k®Tvµ j±i njAoM µAo¼Q ¥«Be ° ,k®½C»« ¼ v¦
/jjo£ B®¼M °
pA ° k®®¼M»Ç« An VjA±Çe oµBÇ c Çw Ç
¬±Ça ,J±í½ ¶jA±¯Bi jAo
A
³`¯C k¯nAj ¼½ ,k¯nAk¯ oLi »¯B´®Q nAowA ° B½B ªî pA ° ²joQ SzQ RB¯B½o]
S¦Çî ³ÇM ³Ç SwA »§Bi±ÇU ° ¥BÇM »®hÇw k½±£»Ç« ²jn±h§BÇw J±íÇÇ½
/jn°C»« ¬BMp ³M ¥î í
ß ° oñ
»£j±wo
ß º°n pA »£jn±h§Bw

An ¬C J±í½ ° ,k¼¯B{±Q J±í½ ³M BdwA ° k¼¯B{±Q BdwA ³M An ¬C ©¼µAoMA uQ ,k¼¯B{±Q
nj w±½ ³ »T° µAo¼Q ¬C ° ,Sh½°C w±½ ¬jo£ ³M ° jAj nAo ²o¯ pA ºA³§±§ nj ° k¼`¼Q
Ç½A ¨BªÇU nj ,k¯kÇ{ jnA° º° oÇM y¯AnjAoM ³ »T° ° Sn ¬Ak¯p ³M ³ »T° ° ,jBTA ²Ba
µAo¼Q ½A :S£ uQ ,jn°Cnj ºA²o¯ ·§±§ pA An µAo¼Q ¬C w±½ ° ,j±M º° ¬jo£ nj ¥eAo«
¬Bí® ¼«pow nj ³ »§Be nj ,J±í½ uQ ,j±{»« B®¼M ,k½pAk®¼M ¨nkQ º°n oM ° ,k½oLM Ao«
Ò â kÔ ]ß ¸Ò Ò æØ Aß ©MB½»« An w±½ º±M « :S£ uQ k¼®{ An Sz´M º±M j±M ¼v¦
Ò wÔ ±Ö ½Ô ń
/
nj ° ,k®»« ¥¯ tBLî MA pA ÀTiA »ª BM ³dæ ¬Bªµ nj An µAo¼Q ¬BTwAj ¼ªµ °
An ¬C ³ñ®½A o¢« ,j±{»ª¯ éA° B¼¯j ºBµjnj pA ºjnj oM Sz´M pA ºq¼a _¼µ :k½±£»« ¬C oiC
/k®»« ZÀî
o¯ ¥µA ,k{»« ¬Co o¼vU ³M ºjB½p ³ ]±U
Ø ³ ¾B¦i ¬B«p nj ³ kwn»« o¯ ³M ¼®a
º±ÇM Ç« k½±£»Ç« B´§BÇw pA uQ J±íÇ½ :³ñ®½A »ñ½ k¯A²jn±i oM ¥ñz« °j ³M ³~ ½A nj
251 S¯BµA ° K½mñU
,k®® »½±\§j ³Ti±v§j ° ¤Bw´ jo« ½A pA ³ñ®½A ç±î ³M ,S´] ½A pA
° ²BLT{A nj p±®µ ±U k®£±w Aki ³M :k®½±£»« q¼«CS¯BµA »®d§ BM º° JA±] nj
Òâ § ðÚ
Ò ¯Aß ³Øß ¦§B ÒU jjo£oÇM ±U ³M w±½ ºnAj k¼«A ³ »Tvµ j±i ½o½j »µAoª£@
/ hkÒ
â Ö§A ð
Ò ß§ À
×
Ò
¬BÇ«p
ß ° SwA S¼e SwA ³T
B½ ³`¯C jnAj ¼½ nA°k¼«A ° BL¼ñ{ J±í½
»®hw k½±£»« °A ³`¯C :k¯nAj ¼½ q¼¯ xA²jA±¯Bi jAo
A ° SwA ð½jq¯ ¥æ°
/SwA ¥BM
,k¯jo nBñ¯A k¯j±M q]Bî ¬C nj pA ³ An »T¼e ¬B¯C ³ jAj ¬Bz¯ ²k®½C »§°
S¦î ³M »µB£ ° ¼vM ¥´] S´] pA »µB£ ³ SwA ³½B«© ozM ß RjBî ½A °
k®»Ç« nBÇñ¯A kª´ÇM kÇ¯A±U»ªÇ¯ ³Ç An »T¼Çe ;KØo« ¥´] ° »ª¦î n°o
/ nB
ß ~ Ò Ö °
× ÖM¸A ß ÔA B ×½ A °Ö Ô ß ÒTîÖ B Ò

²°Àî ° kMB¼M ¿Be ° ,kMB¼¯ An w±½ º±M ¤Bw ½k®a ³ SwA K¼\î ½A ° ©MB½»« An w±½
¥ñz« ° !?k¼®{ ¡®wo ½k®a pA An ¬C J±í½ ³ S{Aj »½±M ³a w±½ ¬kM o¢« ;½A oM
³Ç SwA K¼\Çî ½A ° k{ B®¼M k®TiAk¯A J±í½ Rn±æ oM ³ An w±½ µAo¼Q ³ñ®½A o¢½j
,j±{»ªÇ¯ ¥Çe ºjBÇî ²An pA ¥Çñz« °j Ç½A :kÇ¯A²kÇ½j ¬±Ça ° /k® B®¼M An »½B®¼MB¯ »®µAo¼Q
/k®® ³¼]±U An ³¼ ,k{BM ¤±L ¥MB ¬B¯C o¯ ³M ³ »µAn ð½ ³M k¯A³TwA±i
j±Çi B½ k¯A³To£ ºmiF« pA ³ Sv¼¯ ¨±¦í« ³ An ©¼µAoMA µAo¼Q ¬BTwAj ½A °n ½A pA
/k®® ¥e An ¥ñz« °j ¬C BU k¯A²jn°C Rn±æ ½A ³M ;k¯A³TiBw
J±íÇ½ ³ »§Bw k®a ¬C nj ³ j±{»« ²jAj n± ½A ¤°A ¥ñz« JA±] ¬BTwAj ½A BM
° ,k{»ª¯ ²k¼®{ y½±M ³ j±M ºA²o¯ ·§±§ nj »Tz´M µAo¼Q ¨±®{»« An w±½ º±M :S¢¯
¬kM º±M ,k¼®{ J±í½ ³ »½±M ;½A oM ²°Àî ° k¼®{ An ¬C º±M k«C ¬°o¼M ³§±§ pA ³ »«B¢®µ
/k¼{±P¯ An ¬C w±½ ²B£_¼µ ³ j±M »Tz´M µAo¼Q º±M ³ñ¦M j±L¯ w±½
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 252
j±{»« B®¼M ,B®¼MB¯ J±í½

° ,Sz£oM ¼ v¦
¬A°nB ° k¼wn ¬B½BQ ³M ¥¼ÄAowA ¬Ak¯Bi nBT¯A ²oi¿BM
/k¯jo Sí]Ao« o~« pA nBM ½oiC ºAoM J±í½ ¬Ak¯po
j±i ¬BTwoQow ° ¬AnkQ pA y¯Ak¯Bi jAo

A ° J±í½ ºBµ²jA±¯ :SwA »´½kM
/k¯j±ª¯ ¤BTwA »æ±~h« B¼T{A ° »«o£ BM
¤Bd{±Çi S´] ½A pA ° ²jo jnA° ³¦ ,ZB¼TeA ¶pAk¯A ³M ³ SwA Swnj
²k½j ºoUjB½p Bz¯ ° R ov«
Ø ,¥¼ÄAowA ¬Ak¯po
·
B¼ nj ³í
j ½A »§° ,k®Tvµ
°j ¬C Ao½p ,k®{BM ¤k{±i ° n°ov« MBw pA y¼M ³ k¯nAj ©µ e ° ,j±{»«
:SwA ²k{ ¥e ,S{Aj»« n Økñ« ° ¤±z« An ¬B¯C oBi ³ »£nqM ¥ñz«
½AoMB®M ¥¼ÄAowA ¶jp» d ·¦ÄBî xBí« ¼«FU ºo¢½j ° ,nkQ »½B®¼MB¯ »ñ½
/k®{BM öi
Ø ° jB{ ²pAk¯A»M ³í
j ½ Anj ³ jnAj B]

ºBµq¼a ° j±M Sz´M pA µAo¼Q ½A ¬±a ³ j±{»« ²jAj n± ½A ¨°j ¥ñz« JA±] °
/k{ B®¼M µAo¼Q ·¦¼w° ³M J±í½ ¬Bªza S´] ½A pA ,SwA ºjnj oµ ºB{ WîBM »Tz´M
« :³ An J±í½ ·T£ ° ,k¯A³To½mP¯ An ¬BTwAj ½A ,¬Ao v«
Ø ·ªµ ©½A²k½j B« ³ B\¯C BU
»´ ]±U
Ø o¢½j ° ,©MB½»« An »Tz´M µAo¼Q º±M :³ k¯A³To£ »®í« ½A ³M ©MB½»« An w±½ º±M
° ,¨±®{»Ç« An w±Ç½ º±ÇM Ç« :k½±Ç¢M »v SwA ð¼n nka :³ k¯A²joñ¯ »®í« ½A ³M
/¨±®{»« ²joñ¯ oMnj An ¬C ²B£_¼µ w±½ ³ An »Tz´M µAo¼Q º±M ³ k{BM ½A xj±~«
Ô â kÔ ]ß ¸Ò Ò æØ Aß :·¦ª] ¬±a »§°
Ò wÔ ±Ö Ô½ ń
J±í½ ³ jnAj ºk®vQ u ³ªµ c¼dæ ºB®í« ð½
½A ³M »T]Be o¢½j ,SwA ð½jq¯ w±½ ¤Bæ° ¬B«p :k¯Bª´M ³½B® n± ³M SwA ³TwA±i
/Sv¼¯ Ø¦ñU ³ªµ ½A ° ¬BTwAj
³Ç SwA ²k¼®z¯ »½±M ,J±í½ HwBwA ¬±a ,j±{»« ¥e j±i ³M j±i ¤°A ¥ñz« uQ
?µAo¼Q º±M B½ SwA ²j±M w±½ º±M B½C j±{ ³T£@
253 j±{»« B®¼M ,B®¼MB¯ J±í½
¬B¯C ° w±½ ¼M ³`¯C bo{ ³ñ¯C pA y¼Q ° ,o¢½j ºBµnB ·ªµ pA y¼Q k½B{
/k®TiAk¯A nkQ Rn±æ oM An njAoM µAo¼Q ¤°A ,k®½±¢M nkQ ºAoM ,SwA ³T{m£@
²jBTÇ
A ±¦] ¬A°nB pA ,SwA ²j±M µAo¼Q ¥«Be ³ ¬B¯C pA »ñ½ ©µ k½B{ °
»½B®¼MB¯ pA An °A ° ,jpAk®¼M nkQ º°n oM An µAo¼Q ¬A°nB j°n° pA y¼Q ©µ BU ,SwA
³T£ ° ,SwA o~« q½qî ¬±®@A ,²k{©£ w±½
ß :³ kµkM ²js« ©µ ° ,kµj RB\¯
/k®® ¥T®« o~« ³M An J±í½ ¶jA±¯Bi :SwA
jo«o¼ÇQ ¬C ¡¯nk¼M ° ,k®TiAk¯A nkQ Rn±æ oM An njAoM µAo¼Q ,¤Be oµ nj
B®¼ÇM yw±½ µAo¼Q ·¦¼w° ³M ,j±M ³Tz£ B®¼MB¯ yw±½ Ao
·~
Ø pA ³ B®¼MB¯
¬Ö ÒA FÒ×Ø ¦Ò Sz£ ¥T®« »®{°n ° n±¯ ©Ò§Bî ³M Sª¦ nk¯A Sª¦ ¬B´] ¬C pA ° ,k{
/G~ Ö Ò ³â ´ß ]Ö °Ò
â ÒM kÚ ÒUnB × îÒ ²Ô B × Ö§ ÒA z
Ô â ÒLÖ§A ¾B]
Ò

Ò â kÔ ]ß ¸Ò Ò æØ Aß :·¦ª] ºAoM B« ³ »½B® ºB®í« ½A ³ jo Sze° »®í« ½A pA k½BL¯ ³TL§A
ń
Íà ÉÖ iÔ R×
à ÀÔL Ö® wÔ éÒ ÖL wÒ o¼vU nj HMBw ³ ¬B®a Ao½p ,SwA ¬Aov« Bª]A ÀioM ©¼T£
Ò wÔ ±Ö Ô½
/»Tze° ¬C BM S§Bh« ³¯ ° ,jnAj »{pnA ¥ÄBv« ³¯±£ ½A nj Bª]A ³¯ ,©¼T£ ¥¼~U ³M
,SwA ¬BwC »¦¼i ¬C JA±] ?j±{»« B®¼M »½B®¼MB¯ »®µAo¼Q BM ³¯±¢a :³ ¨°j ¥ñz« B«A
B{ An jApnjB« n± () ©½o« M »v¼î ³ ¬B®a ,SwA ²q\í« ° ²jBí§AnBi o«A ð½ ½A Ao½p
/jAj»«
/Sv¼¯ K½o ° K¼\î K§B« ½A ° »Tz´M µAo¼Q ¬BTwAj ½A ³M »]B¼TeA _¼µ ½AoMB®M
:¬BTwAj ½A ¶nBMnj ³í¼{ nBLiA
¥
Ú «Ô pA Gk®v «Ô ©¼µAoMA M »¦î o¼vU pA 249 ° 248 ·dæ 12 k¦] k½k] éL nBdM
¨Àv§A³¼¦î jBæ ¨B«A ³M ° ,k®»« ¥¯ ÀTiA »ª BM An »Tz´M µAo¼Q ¬BTwAj ¼ªµ »í]
/kµj»« SLv¯
/k¯A²jo ¥¯ An W½ke ½A ¥X« ©µ ½k§A ¤Bª@A ° é½Aoz§A ¥¦î :k½±£»« 249 ·dæ nj °
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 254
¬Ak¯Bi ,»TeAnB¯ ° »¯Ao¢¯ B´§Bw pA uQ ,J±í½ ¬k{ B®¼M ³ SwAk¼Q ³T£@B¯

jß o«o¼Q ¬C j±i ,³ªµ pA y¼M ° k®»« »§Bd{±i ° ºjB{ o An ¥¼ÄAowA ònqM
boÒ Ò
° Rk{ pA kíM ZoÒ Ò
° »½B®¼MB¯ pA uQ »½B®¼M :³ SwA öi
Ø ° jB{ ²k¼z ÀM
nj ³ SwA »µ±ñ{BM ¶k®½C ¬Bªµ ·í¼¦ ½A ° ,SwA ²j±ª¯ fn ,S®d« pA kíM
k½±¯ w±½ ,xA³Twn±¯ k¯po
³M ,JA±i o¼LíU ¬A±®î ³M ,y¼Q ¤Bw »w j°ke
/jAj
¬°o¼M ³M ²jA±¯Bi ¥iAj pA ;©¼µAoMA ¬Ak¯Bi ònqM ¬k{ B®¼M oLi :SwA »´½kM
Çµj ³ÇM Çµj p°n oLÇi
ß ½oUK¼\Çî ° ½oU©´Ç« ¬A±®î ³M ° j±{»« ozT®«
An ònqM SLµ±« ½A BU ,k®½C»« º° ¬k½j ³M ³Twj ³Twj ¨jo« k½B{ ° ,jjo£»«
/k®½±¢M S¼®Ú ° ð½oLU º° ³M
³¯AnkQ yµ±ñ¯ ° Aki »¯B´®Q

§
pA ¥L ,n°ow ° Bæ pA oQ » ¼d« nj ,»½B®¼M pA uQ J±í½ ³ SwA ©Ø¦v«

pA SwA nBdÇM nj ³`¯C ³¼L{ 194 ° 193 ·dæ 2 k¦] k½k] éL »{B ¼î
Ø o¼vU nj °
/SwA ²jo ¥¯ »í ]Ô ¥
Ú Ô«
¾Bª¦î ½oUo¼Li pA ³ »{B\¯ »§° ,k¯nAj ÀTiA ¤B]n ¥µA »í ]Ô ¥
Ø «Ô ¶nBMnj ³ao£@A
jBªTîA º° ³M ° ,SwA Jo« yUB½A°n ° kwB °A Kµm« :k½±£»« º° ¶nBMnj ,SwA ¤B]n
/©¼®»« k¼½FU An »{B\¯ o¯ B« ° (³ Mß ÔFÒL íÖ Ô½ ¿× ¹ß Ò½A °× o§A
Ù JÔ oÒß Ö µÒ mÖ ÒXAÖ kÔ wB×
Ö «Ô K ß ) jo ¬A±U»ª¯
¬BÇ½°An ° ¬AovÇ« ¼ÇM ³ An µAo¼Q ¬BTwAj ½A B½C :³ k½C»« y¼Q ¤AÆw ½A B\®½A nj
SLv¯ ° ³To£ ¬B¯C pA ¥
Ú Ô« ¥¼L pA ºjAoA ,SwA ³T{Aj ¬A°Ao Ro´{ S®w ¥µA B¼TeA»M
¥æA ³ñ®½A BM ° ²k{ ³T{±¯ ³í¼{ W½ke ºB´MBT nj GkíM ° ,k¯o½mPM ¨jo« ³ k¯A²jAj ¨B«A ³M
!?SwA ²k{ J±vd« RBª Ú¦v «Ô pA ³T{Ak¯ »Twnj
/k¯jAj jApC oñ ³ SwA ºo¯ KeBæ ¬Ak®ªz¯Aj BM K¦« ½A }¼hzU
255 ³¯AnkQ yµ±ñ¯ ° Aki »¯B´®Q
§
o~« nj º° SwB½n ° ¨B« »¢¯±¢a ° w±½ ¤A±eA pA y¯Ak¯po

pA q¼a oµ
pA ³ »«o£ »½Ao½mQ ° ³T{m£ y¯AnjAoM ° °A ¼M ³ »UB¯B½o] pA ° k®»« ¤AÆw
³ÇM »«oÇ£ ° ³ÀÇî BÇM ¬BÇ¯C ° kwoQ»« »æ±~h« B¼T{A BM SwA ²jo ¬B¯C
nAkTA BM ° ¨B« KeBæ njAoM »£k¯p ¥«B bo{ ° k®µj»« gwBQ º° R¿AÆw
/k®¯Bwn»« çoî ³M o~« nj An j±i
J±íÇ½ ¨BÇ« ° S¼í±« ³ Sv®½A SwA ³]±U ¥MB B] ½A nj ³ ºq¼a
Â«B y¯Ak¯Bi jAo
A o½Bw ° Bµ²jA±¯ ° ¬Ak¯po
jq¯ nj ,¬k{ B®¼M pA uQ nA±£nqM
k½°oM w±½ º±\Tv] ³M ow ½A nj S£»« o£@A HMBw Ao½p SwA ²jo o¼¼U
¥Çæ° nB£p°n :S£»« o£@A ° k®T{Ak®Q»« S¼e pA n°j ° ²j±´¼M An °A ·T£@
BÇM ° k®T{BÇ¢¯A»« ¥î í º°n pA An º° hw SwA ²k{ ð½jq¯ w±½
»µAoª£ ¬Bªµ nj w±½ zî ¶nBMnj ±U :k®T£»« RnBv] ° S¯±zi ¤Bª@
/»Tvµ j±i ½o½j
pA S£»« k®«joi o¼Q ½A ³`¯C :³ SwA ²k{ {°n ¬B¯C ·ªµ oM ¬±®@A »§°
/SwA ²j±M ²joQ SzQ RB¯B½o] pA ÀA ° »L¼ ¨B´§A º°n
»«BÇ« ºAnAj ¬BÇ¯C oÇ¯ nj ¬k{ B®¼M pA uQ ¤Bw´ nkQ ½A S´] ½kM
»U±ñ¦« ° »´ ×§A jo« ð½ ¬A±®î ³M ° ³Tz£ ³Tv]oM ° ònqM »T¼~h{ ° k®ª]nA
/SwA ²k{ ³TiB®{
° S§À] ©za ³M y½±i nkQ ³M ³ñ®½A oM ²°Àî ,J±í½ ¬Ak¯po
»
o pA °
º° º°n ³M »£k®«o{ BM ° ,k¯A²k®ñ
Aow j±i ¬Ak]° jq¯ nj ,k¯o¢¯»« »£nqM
²k¼z ÀM jo« ½A ºAoM An JAmî ° [¯n ³ªµ ¬C ³ k¯j±M ¬B¯C Ao½p /k®®»« ²B¢¯
³M An °A ° k¯jo»ª¯ nj An J±í½ ¬B®hw S¼íA° ³ k¯j±M ¬B¯C ° ,k¯jo ©µAo
/k¯j±ª¯»« ©´ØT« »¦î ðLw

³`¯C ° Sz£ d« S£»« nkQ ¬k{ B®¼M ¶nBMnj nA±£nqM w±½ ³`¯C ð®½A
¬Ak¯Bi ° k{ nBñ{C S£»« k¯°Aki »¯B´®Q § ¶nBMnj y½k¯ASLBî J±í½
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 256
;kÇ¯°AkÇi »¯B´®ÇQ § KLw ³M ,ºjBî ºB´µAn pA o¼ ³M :³ k®Tv¯Aj ¥¼ÄAowA

AoÇ
pA uQ ºA²jAk§j ° ,j±Ç{ B®¼M »½B®¼MB¯ ° ,jjo£ ¥e »¦ñz« SwA ñª«
/k®MB½ RB\¯ ±w ° »£nB`¼M pA »¯B«j°j ° ,kwoM yM±Ld« ¤Bæ° ³M »¯¿±
k® jBT¯A »¯AjB¯ ° ¥´] pA ³ k®¼M»« KwB®« An é±« ³¯Apo
J±í½ B\®½A nj
jn±Ç« k¯jo»Ç« nBÇñ¯A An »T¼Çe ;Ko« ¥´] ©ñe ³M ³ An ¬AjB¯ ¬Ak¯po
°
ºA²k¯p±Ç«C tnj ozM ±¯ ºAoM ,k ÒMAÒ BU ° ¬B¯C ºAoM BU kµj nAo ³¯AnkQ yµ±ñ¯
/k{BM
BÇM k¯jo»Ç« ©´ØT« »¦î ðLw ³M An °A ³ y½±i ¶jA±¯Bi ³M S´] ½A pA
©T¢¯ Bª{ ³M S®d« oQ nB£p°n ¬C nj B½C :k½±£»« ³¯BµA±io¼i ° ³¯AnkQ »®d§
BªÇ{ ³Ç ©¯Aj»« Bµq¼a ,k¯°Aki »¯B´¯ § ° ,|±~h« S½B®î pA « :³@
/ ¬Ò ±Ö ªÒÔ ¦íÖ Ò¯ ¿× B «× ³Øß ¦§A Ò «ß ©ÒÔ ¦îÖ ÒA æâ Ø Aß ©ÔÖ ñ Ò§ ¥Ö Ô ÒA nÖ Ò ÒA ¤Ò B × ?k¼¯Aj»ª¯
Bµ³z¯ ³a ²joQ SzQ nj k¯°Aki S½B®î ° Rnk Swj :³ k¼Tv¯Aj ¿Be
kµA±i»« ³ »
kµ º±w ³M An ºoµB JBLwA ° ¥¦î ³¯±¢a ° k®»« ©¼woU
/jn°C»« j±]° ³M k®® nj k®¯A±U»ª¯ ¼MoµB ¨jo«
ß ³ An ³`¯C ° kµj»« ±w
³T´¯ BµSd¦~« ° B´Tªñe ³a BµS®d« ° Bµ»Thw nj ³ k½k¼ª´
¿Be
³TÇz£ ¬B´®Q BµSLµ±« ° B´\®£ ³a Bµ[¯n ° BµÀM ²B¼w ¶joQ SzQ nj ° SwA
/SwA
° k¯±{ ©¼¦vU {°n ° ©¦v« S¼e oMAoM nj ³ñ®½A q] ³M J±í½ ¬Ak¯Bi
?k¯nAj ²nBa ³a k¯o½mPM ±i ¤Bª BM k½±£»« k®«joi ©¼ñe ¬C ³ An ³`¯C
257 nBTwA SwA±inj
oÔ ß Ö ÒTwÖ ÒA Ò ±Ö wÒ ¤Ò B × (97) Ã Ò â
ß B i× B Ø®Ô BØ¯Aß B ×®ÒM±Ô¯Ôl B ×®Ò§ oÖ ß Ö ÒTwAÖ B×¯B ×MAÒ B ×½ A ±ÔÖ §B ×
³ß ¼ÒÖ § Aß º°C
× Ò wÔ ±Ö Ô½ × îÒ A ±ÔÖ ¦iÒ jÒ FÒ×Ø ¦Ò (98) oe Ô â o§AÚ nÔ ±ÔÖ Ò Ö§A ±Ò µÔ ³Ô Ú¯Aß èâ Ø nÒ ©ÔÖ ñ Ò§
(99) ® Ò zÖ× ¯Aß Í½
Ò â «ß C ³Ô Ø¦§A ¾B Ò «ß A ±ÔÖ ¦iÔ jÖ A ¤Ò B × °Ò ³ß ½Ö ±Ò MÒ ÒA
BÇ« ð{»ÇM ,²A±hM An B« ¬BµB®£ xpo«C Aki pA nkQ ºA :k®T£ :³ª]oU
©µA±i xpo«C K¦ Bª{ ºAoM ¨nB£jn°oQ pA :S£ (97) ©½A²j±M nB@B i
w±½ oM ³ ²B¢¯C uQ (98) SwA Sªen BM ¶k¯po«C °A k½joU»M jo@
o~« ¥iAj :S£ ° ,jAj ºB] j±i nB® nj An j±i njB« ° nkQ ,k¯k{ jnA°
(99) j±M k¼µA±i oBi ²j±wC Aki SwA±i BM ,k½±{
nBTwA SwA±inj
xBí« © pA ° ²k{ |Ài » d ·~ pA J±í½ ¬Ak¯po
³ SwA Swnj
S½Bªe ° § ²B®Q nj ° k¯jo£ ¥T®« o~« ³M :k¯nAj ©¼ª~U ° k¯A³Tz£ ²j±wC
/k®® pBC An ºk½k] »£k¯p y½±i nAkTA BM ° ©½o njAoM
¬B¯C nj ³ »Y°n±« SMB\¯ ° »£jA±¯Bi S¼MoU ° ¥¼æA Ro
©ñe ³M »§°
pA uQ ³Ç n±¬BªÇµ ° k®TÇvµ ¬Bª¼ÇzQ ²pAkÇ¯A»ÇM j±i ·T{m£ ¤BªîA pA j±M
²k®«oÇ{ ° ²k®Çñ
Aow o~« nj j±i joª¯A±] njAoM ¥MB« nj w±½ »½BwB®{
nBv«o{ y½±i nA±£nqM ° ²A±io¼i nkQ ¥MB« nj ¼ v¦
nj q¼¯ ¬±®@A ,k¯j±M
/k®Tvµ
SYAn° ©ñe ³M ³ñ¦M k¯j±L¯ ºA³
oe nBñµB®£ ,J±í½ ¬Ak¯po
SwA »´½kM
»í¼L o«A ð½ ³ kve ¶q½o »§° k¯j±M jB{nA ° S½Akµ ¥MB ºjAo
A ,S¼MoU °
/jo ²B®£ ³M ²j±§C An ¬B¯C Svµ ozM jAo
A oTz¼M nj ³ ºoñ
²BU± ° SwA
±¯ ð½ ³ñ¦M k® l±¯ ¬B¯C K¦ ° b°n BªîA nj ³ »£j±§C n± ¬C ³¯ B«A
/SwA bÀæA ¥MB ºj°p ³M ³ »d w »£j±§C
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 258
j±i nkQ ° njAoM ° ²k{ KñUo« y¼Q ¤Bw »w pA y¼M ³ »µB®£ pA °n ½A pA
nj ° SwA SeAnB¯ ²pAk¯A»M ¬Bz¯Ak]° k¯jAj nAo ºnA±£@B¯ VjA±e o¼v« nj An
/k®Tvµ ²k®«o{ Shw y½±i nkQ oMAoM nj ¼®`ªµ ° k¯°Aki ¥MB«
º°oMC q¼¯ nkQ jq¯ nj ° k¯±{ |Ài ¬Ak]° JAmî pA ³ñ®½A ºAoM B\®½A nj
³¯±£½kM y½±i ¬BMo´« ° S{m£ oQ nkQ pA ºnBv@Bi ¤Bª BM ,k®MB½ pBM An j±i
:k¯jo nBTwA SwA±inj
³ ©½nAj ³¯Aq]Bî ºBBU S½nA±£nqM ° ºnkQ g«B{ ¨B« pA ¬BMo´« nkQ ºA
AoTîA »£k®«o{ ¤Bª BM B« »µA±hM xpo«C B« ¬BµB®£ ºAoM ²k®zhM k¯°Aki pA
/Ã
Bi B® B¯A B®M±¯l B®§ o TwA B¯BMA B½ ©½A²j±M nB@B i :³ ©½nAj
¬B«oÇ
oÇMAoÇM nj ³Ç »µB®Ç£ ©µ BU k¯jo nBTwA K¦ nkQ pA ½o ½kM
¬AoLÇ] k¯A²j±ª¯ é½B nkQ pA ³ »±e ©µ ° ,j±{ ²k¼zhM k¯A²jo k¯°Aki
/j±{ nAkU tB®§A e ·L®] ©µ ° ³Ø¦§A e ·L®] ©µ o¢½j o¼LíU ³M ° jjo£@
nBTwA ¶kî°
SwA SeAnB¯ y½±i ¬Ak¯po
»£k®«o{ pA ³ ¬BMo´« ° ³¦æ±e oQ J±í½
¬Bze°o\« ° ³Tvñ{ ºB´§j ° ,k® y¯pow An j±i ¶k®«o{ ¬AovQ ³ñ®½A ¬°kM
ºAoM k¯°Aki ²B£nj pA :³ jAj nBTwA ¶kî° ¬B¯C ³M ,¡¯nj»M ,jpBw oUb°o\« An
/k® xpo«C K¦ ¬B¯C
pA ,SwA oUð½jqÇ¯ SMBÇ]A ³ÇM BÇîj ³Ç KwB®« S° nj « :S£ ¬B¯C ³M
Ãª Ç« ° ,joÇ ©µA±i yzhM ° ±î K¦ Bª{ ºAoM j±i ¬BMo´« nB£jn°oQ
j±ª¯ kµA±h¯ ½nj y¯B£k®M pA An yTªen ° xpo«C ,¬BMo´« nB£jn°oQ :³ k¼{BM
/ oe Ú n ±ÔÖ Ò Ö§A ±Ò µÔ ³Ô Ú¯Aß èâ Ø nÒ ©ÔÖ ñ Ò§ oÔ ß Ö ÒTwÖ ÒA Ò ±Ö wÒ ¤Ò B ×
Ô â o§A
ºAoÇM ° joÇ ¥ªî j±i yhM¬B®¼ªA ¶kî° ³M J±í½ ³ SwAk¼Q ³T£@B¯
259 ºjB{ ¬A°nB@
° »¢TÇ{C ° joÇ ²j±ÇwC An ¬BÇ¯C SeAnB¯ ¬Ak]° ° ,j±ª¯ nBTwA y¯Ak¯po
/(1)SiBw ooM An ¬B{oñ

»¯Bz½oQ
ºjB{ ¬A°nB@
RBÀ« ¥«B bo{ nkQ ¬k{ B®¼M pA uQ ,J±í½ ¬Ak¯po
³ SwAk¼Q ³T£@B¯
w±½ Rnk ° S§q®« ° ¨B« ° ,k®¯Bwn»« nkQ çoî ³M o~« q½qî BM An j±i
RB«kÇi ° RBªÇep ° ,k®µj»Ç« bo{ ,o~« ¨jo« jq¯ nj An º° SØ¼M±Ld« °
pA ºo¼£±¦Ç] ° ònqM n±z ð½ e ²An nj An °A o¼£»Q ºB´T¼§Bí
° ³¯B~§Bi
RB¼e nj An °A y¯ ° k®®»« S½Bñe ¥¼~U ³M »¯±¼¦¼« k®a SØ¦« ð½ ºj±MB¯
¼ÇM nj ¬C c¼dÇæ ©¼vÇÇU ° ³Ø¦ÇÇ ¤oT®ÇÇ Hæ±~hÇÇ« ° o~ÇÇ« ºjB~TÇÇA
/k®µj»« c¼±U ²jA±¯Bi jAo
A o½Bw ° J±í½ ºAoM ¬B£k®®o~«
³ »í¼w° RAnB¼TiA BM ( w±½) o~« q½qî :³ k®¯Bwn»« çoî ³M H®ª °
B®¼M pA uQ :³ SwA ²jAj n±Twj B« ³M jnAj »«±ªî ApnA ° ³Ø¦ ¬jo o~« nj
q½qî S½Bªe ²B®Q nj ° ©¼® ¥T®« o~« ³M An ¥¼ÄAowA ¬Ak¯Bi ·ªµ ,nkQ ¬k{
/©¼½Bª¯ pBC An ºk½k] »£k¯p
BM ¥¼ÄAowA ¬Ak¯Bi ¶jp» d jAo
A o½Bw ° ²k{ B®¼M J±í½ :SwAk¼Q ³T£@B¯
° k®µj»« x±£ k¯A³Tz£oM o~« pA ³ J±í½ ¬Ak¯po
¬B®hw ³M B¼T{A ° zî
³M ° k¯jo£»« n°ov« ° ³Tñ{ oTz¼M k¯±®{»« w±½ Rnk ° ¨B« pA ³aoµ
¨±¦íÇ« ,So½mÇQ °A ° k¯joÇ º° pA J±íÇ½ ¬Ak¯poÇ ³Ç ºnBTÇwA SwA±i nj ½A pA (1)
³ ,k® SîB{ K¦ ,SwAki ²B£nj Jß o«
Ø ³ »v pA ºk®ªT]Be ³ jnAk¯ »í¯B« :j±{»«
/kµA±hM k¯°Aki pA An yT]Be ° ,k® Bîj k®ªT]Be }h{ ¬C ºAoM Jo«
Ø }h{
ß ¬C
pA An yT]Be ³ kµj nAo é¼{ An () S¼M ¥µA · ªÄA
Ø B½ (|) Aki oLª¼Q »v o£@A uQ
/k¯jAj nAo é¼{ An j±i nkQ
ß ,J±í½ ¬Ak¯po ³ ¬B®a ,jnAk¯ »í¯B« ,k®µA±hM Aki
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 260
ºnBhTÇ
A ° Rqî ±¯ ð½ j±i nj ° k¯±{»« nA°k¼«A y½±i ¬Bzinj ¶k®½C
/k®®»« tBveA
An »£k¯p ° ²k{ ²k¼«j ¬B¯C ¬B] ©¼¯ ° ²jov
A kL§B nj ºA²pBU ¬B] »½±£ ±U
/k¯A³T
o£ ow pA
n±Twj ° w±½ ¤Be bo{ pA y¯Ak¯Bi ° J±í½ ³ñ¯C pA uQ :SwA ©Ø¦v«
An j±Çi »¯kM ° ºoñ
º°o¼¯ ¨BªU k¯k{ é¦ « o~« ³M ¬B¯C ¤BT¯A ¶nBMnj º°
»æ±~h« Bz¯ ° zî BM ° k®TiAk¯A nB ³M o~« ³M Soe ¥½Bw° ·Ø¼Ú ºAoM
/k¯jo£ Soe ¶jB«C oUj°p ³a oµ BU k¯k¼{± p°n ° K{
nj ºoTz¼M ÄoTeA w±½ S¼í±« ° ¨B« KLw ³M ³ ©¼µAoMA ònqM ¬B«j°j
©µ An Soe S° ° k¯jo ²jB«C An Soe ¥½Bw° k¯A²jo Ak¼Q ¼ v¦
¨jo« jq¯
/k¯k{ ²B£@C ¬C pA ¨jo« HíL ° k¯j±ª¯ ¼¼íU
ºAoM ° º° ¬Ak¯Bi ° nA±£nqM J±í½ S{Ak£nqM ºAoM ¼ v¦
¨jo« k½B{
S¯±ñw ¥d« ³ ºo´{ ¬°o¼M BU ° k¯k{ ²jB«C no«
Ø SîBw nj ¬B¯C ¬jo ³nkM
/k¯jo ³nkM An ¥¼ÄAowA ¬Ak¯Bi j±M ¬B¯C
|±¦i ° Bæ BM ° k®T
o£ x±C nj An k®«joi o¼Q ¬C ,»
BeAki ¨B¢®µ °
¬p° ° ¨BÇ« KwB®ÇU ³ÇM º° ¬Ak¯BÇi jAo
A pA ð½ oµ ³M ° k¯j±ª¯ Aj° º° BM
³ÇM »æBÇi ·ÀÇî ° B¼T{A BM »®¼ v¦
¬A±¯BM ° k¯jo ÄoTeA ¬B¯C »îBªT]A
/k¯k{ Ak] ©µ pA »«o£ BM ° k¯jo ©¼íU ¥¼ÄAowA ¶jA±¯Bi ¬A±¯BM
»TwoQow ³M k¼«B¯ ºjB{ ¬A°nB An ¬C k½BM He ³ ©¼µAoMA ¬B«j°j ¬A°nB@
/k¯jo Soe o~« º±w ³M »®¼ v¦
¬A°nB BM ²Aoªµ k½B{ ° nA±£nqM J±í½
BÇM ,ònqÇM ° ða±Ç ° ¬p ° joÇ« ,Bz¯ ° ºjB{ pA q½oL§ SwA »¯A°nB@
³M zî pA ±¦ª« »½B´§j BM ° ,ºnA°k¼«A B¼¯j ð½ BM ,¬Ak®i ºB´L§ ° pBM ºBµ³
B¼
° ³M SzQ ,o~« nA±£nqM q½qî
ß ³M ·Àî ° SLd«
Ø pA nB{ow »½B´L¦ ° w±½
/k®Toe nj o~« ³M °n °
261 njB« ° nkQ pA ¤BLTwA
njB« ° nkQ pA ¤BLTwA

q½qî ³ k¯jBTwo
»ñ¼Q j±{ jnA° o~« ³M ºjB{ ¬A°nB ³ñ¯C pA y¼Q k½B{
¬B¯C ºp°n ³a ³ kµkM oØmU ° k® ²B£@C ¥¼ÄAowA ¬Ak¯Bi Soe ¬B½o] pA An o~«
/k¯±{»« o~« jnA°
SØ¼~h{ ° ¨B« ºk®¦M ³M ¬Ao¢½j pA y¼M ³ BTz« w±½ SwA »í¼L
³ÇM ÄoTeA ° ©¼íU ºAoM Sw°A nAk½j {Bî ²pAk¯A»M ° A° J±í½ º±®í«
³ ºo´{ ¬°o¼M BU SwA ²k½k¯ An ¬B¯C SwA ¤Bw »w j°ke nj ³ ºnjB« ° nkQ
/(1)k½C»« njB« ° nkQ ¤BLTwA ³M Sw°A SwB½n o«
Ø
¦Th« RBL ¬B£nqM pA ºnB¼vM ° S§°j ¤B]n ° ¾Anp° pA »íM k½B{ °
»ÇµAoªÇµ ³ÇM q½qÇî ¨B« ÄoTeA ³M oU¼½BQ RBL pA ºnB¼vM ©µ k½B{° ¨jo«
/k¯k«C ¼ v¦
¬A°nB ¤BLTwA ³M º° K±«
xnjB« ° nkQ RBÀ« ³M ³ªµ pA y¼M ¼ v¦
¬A°nB ¬B¼« nj q½qî w±½
y¯B£jApnjAoM pA ºnB¼vM ° SwA ²k½j o~« nj HMBw An ¬AnjAoM Ao½p jnAj B¼T{A
¬B¼Ç« nj uQ kÇ{ AkÇ] J±í½ ¬Ak¯Bi pA w±½ ³ k¯j±M ²kz¯ k§±T« p±®µ
nBT¯A nj º° ¤j ³ªµ pA y¼M ³ k®Tvµ w±½ njB« ° nkQ
©¼µAoMA ¬B«j°j
/kPU»« ¬BzUBÀ«
w±½ K±« ºBª¯n°j ,º° ¬BµAoªµ ° J±í½ ³ ¨B¢®µ ¬C nj SwA ©Ø¦v«
k®®»« ²kµBz« An J±í½ ¬A°nB ºBª¯n°j º° ¬BµAoªµ ° w±½ ° k®®¼M»« An
/k½C»« k½kQ o °j oµ nj ºk½k{ ¬B\¼µ ° n±{
jjoÇÇÇÇ£ oUq¼ÇÇÇÇU ÇÇÇÇÇÇÇzî yUC ð½jqÇ¯ j±Ç{ ¬±Ça ¥Çæ° ¶kÇî°
ºB´¼h¦U yw±½ ¥æ° nBT¯A ³M nA°k¼«A »§j BM B´§Bw ³ ²k¼z ÀM J±í½
w±½ :j±{»« ¨±¦í« SwA ³T£ y¯Ak¯Bi ° J±í½ ³M w±½ ³ ÍÒ ½Ö «ß A±ÔÖ ¦iÔ jÖ ÔA ·¦ª] pA (1)
/SwA ²k{ ¨B\¯A o~« ZnBi nj RBÀ« ° ²k«C njB« ° nkQ ¤BLTwA ³M
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 262
³Tz£ B®¼M xk¯po

µAo¼Q · wA° ³M »½B®¼MB¯ pA uQ ° ²j±ª¯ ¥ªdU An »½Ak]
/SwA y½±i ¨B« KeBæ k¯po
nAk½j BTz« ¤j kæ ³ñ¦M ¤j ð½ ³¯ ,SwA
¬BÇ«p nj ° ³TÇz£ AkÇ] njB« ° nkQ «Aj pA »j± nj ³ BTz« w±½ °
,¬Ak¯p pA ºjApC pA uQ ° ,³T{Ak¯ njB« ° nkQ pA »îÀA ³¯±£_¼µ ¬Ak¯p ° »«À
²k¼®{ j±i ¬AnjAoM pA njB« ° nkQ ¤A±eA pA »½BµoLi
yTwB½n ºB´§Bw nj
/k®»« ºnBª{³¼j njB« ° nkQ nAk½j nBT¯A ³M ±{ pA q½oL§ »§j BM ,SwA
ö¼ªÇM ³Ç AjBLÇ« nB¼ÇvM ºjBÇÇ{ pA k¼½±Ç¢« nBLñ½ ³M ¥æ° oLi
ß « BM
° ;k¯kÇ½j An w±Ç½ K±Ç« ,¬A°nB jAo
A ° ,k{ ð½jq¯ ,J±í½ ¬A°nB@
/k¯jo S½Akµ º±w ¬AkM An ¬A°nB HíL ° ,k®Tv¯Aj An º° (1)²B¢±U
¬Ak¯BÇi y¼QBz¼ÇQ nj An w±½ njB« ° nkQ J±í½ ¬Ak¯po
:SwA »´½kM
w±½ k¯±{»« ð½jq¯ J±i ³ ²B¢¯C ° k¯oM»« º° K±« o ³M ¥¼ÄAowA
/k®µj»« ¬Bz¯ ¬B¯C ³M An ¨B« KeBæ
¤Bæ° ·d§
/k¯±{ jnA° nAkTA BM w±½ oM y¯Ak¯Bi ° J±í½ k½BM ³ k¼wn Ao
ºA³d§
° ²jAk§j ¬B{BÇî o¼ªÇ RB¯B\¼Çµ ° »Çe°n R¿Be bo{ k¯A±U»ª¯ ©¦
ov¼« ±zí« ¤Bæ° ,»½Ak] B´§Bw pA uQ ³ tBve ·d§ ½A nj An BTz«
KUAoÇ« ° Çzî ·MmÇ] ³Ç jnAkÇ¯ An RnkÇ ¬C ©¦ ¬BMp /k® ¬B¼M SwA ³Tz£@
»¯BÇv¯A @BÇQ RBwBÇveA ½oU ¼ § ºAnAj ³ An »±zí« ° {Bî »¢TiBL§j
/kµj c¼±U ¥æ° ¨B¢®µ ³M k®Tvµ
©z»« ³a»¯AkM³º±{»ª¯{Bî ©zUC nj ¥£ ºA ±U ±{p©µ¥æ°nj
ß
× îÒ A±ÔÖ ¦iÒ jÒ BØXÒ °Ò ·¦ª] pA (1)

Ò wÔ ±Ö Ô½
° ²jo ±U »¦d« nj w±½ K±« :³ j±{»« ¨±¦í«
/k¯A²k{ jnA° º° oM J±í½ ¬Ak¯Bi
263 ¤Bæ° ·d§
njBÇ« ° nkÇQ ³ÇM yªÇza ³Ç ³Çd§ ¬C nj nA±£nqÇM ° BTÇÇz« w±ÇÇ½

³ÇanBÇQ ð½ ,k®½C»« º° º±w ³M nA°k¼«A ºB´«k BM ³ kT
A»« ²k¼z¬Ao\µ
° nkQ SLd« pA y§j ³ »§Be nj ±i ° JjA ¤Bª BM ° ³Tz£ B¼T{A ° zî
³ÇM ,¬B¢T{BªÇ£ HíLÇ ° j±{»« ¬B¯C T
o½mQ ¶jB«C pBM x±C BM kPU»« njB«
/k¯jo£»« jnA° ²pBU ¬B¯Bª´« »½Ao½mQ ¶jB«C w±½ n±Twj
pA ° k¯pAk£ ° p±w nj ¥æ° ±{ pA ³ »§Be nj w±½ ¶jAk§j njB« ° nkQ
k¯poÇ
° k®T
BTÇ{ w±½ jq¯ ±{ ºBQ BM k®wB®{»ª¯ BQ pA ow SLd« ·Mm]
,¤Be ²k½n±{ ¬B{Bî k®¯B« ° (1)k¯k¼z x±C nj ½o¼{ ¬B] ¬±a An ¬B{q½qî
jBæ ¨B«A ³M ³ k®»« ¥¯ »X½ke é½Aoz§A ¥¦î pA 281 | 12 k¦] k½k] éL nBdM (1)
/kµj»« SLv¯ ¨Àv§A³¼¦î
º° ¤BLTwA ³M w±½ k«C»« o~« º±w ³M J±í½ ³ »«B¢®µ) :k½±£»« W½ke ¬C nj
° SwB½n ¤À] »§° j±{ ²jB¼Q nkQ ÄoTeA ³M SwA±i k½j An y½±i nkQ
ß w±½ ³ ²B£¬C /k«C
k{ ¤pB¯ º° oM ¥¼ÄoL] jo ¨Àw J±í½ ³M ³ ²B£¬C uQ kz¯ ²jB¼Q k½j ³ An j±i »½A°o¯B«o
ß
Swj º±{ ²jB¼Q « ·Tv½B{ ¶k®M ÄoTeA ³M ³ k{ ¬C é¯B« ±U SwB½n :k½±£»« Aki :S£ °
pA w±Ç½ k{ ZnBi ºn±¯ y¯BTz¢¯A ¬B¼« pA ,uQ jo pBM An yTwj w±½  pBM An j±i
Ç½A ° kÇ«C kÇµA±hÇ¯ j±]° ³M ºoLª¼Q ±U K¦æ pA :S£ ?Sv¼a n±¯ ½A :k¼woQ ¥¼ÄoL]
/(ºkz¯ ²jB¼Q J±í½ ÄoTeA ³M ³ Sw±U RApB\«
²Ô oÇÒ
Ò @Òl :k½±£»« º° ¶nBMnj »{B\¯ ³ SwA éA° ¹« nß °ÔÖ A M kªd« ,W½ke ½A k®w nj
/k¯A²jAj SLv¯ ±¦ ³M An °A ° k¯A³To£ K¼î °A oM ±ÔÙ ¦Ô Ö§BM ²Ô ±Ö «Ò nÒ °Ò ³ß Ö¼Ò¦îÒ A°Ö qÔ ªÒÒ °Ò ¬Ò ±Ö Ô¼ ªÔÖ Ö§A
/SwA nBLTîA»M W½ke ½A k®w
ß ,½AoMB®M
/SwA ²jo ¥¯ ²±LØ®§A JBT pA An W½ke ¼ªµ 264 | 5 k¦] ¬B¼L§Aéª\« °
³î±o« n± ³M ³ k®»« ¥¯ é½Aoz§A ¥¦î pA ºo¢½j W½ke ,W½ke ½A pA ¥L nBdM °
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 264
/k¯jAj Swj pA ¤j »e°n RB¯B\¼µ ZA±«A ¬B¼« nj ºA³d§

K¼§k®î »®¼L¯ jp±w ¬B] ,o\µ pA y¼M ,¥æ°
?k®Ç ¬BÇ
A nB´ÇM nj k{BÇM x±«BÇi ¬Aqi nj
¬B½o] !Bw±½ :j±M B½±£ ³¯±£½kM ¬Bz§Be ¬BMp ;k®T
B½pBM An j±i ³ ²B¢¯C
JC An B« ¤j S¯Ao\µ © nj ° ,SiBw ÀTL« ±U »½Ak] ³M An B« B´§Bw VjA±e
/SiAk¢M An ¬Bª¯B] ° ,jo@
AkÇ] BÇ« öÇ£ x±C pA ºj±M ºA³Twn±¯ j± ³ p°n ¬C !¤j q½qî ºA ±U
ð{A ,¤Be ³M BU p°n ¬C pA ° ,»Tz£ éA° nB£p°n g¦U VjA±e o¼v« nj ° ,ºk{
ß

MBw W½ke ¬±ª« ³M K½o y¯±ª« ° SwA ²k{ ²jAj ¨Àv§A³¼¦î jBæ ¨B«A ³M SLv¯
/SwA
/SwA nBLTîA»M ,k®w S´] pA SwA ³î±o« ©µ W½ke ½A ¬±a °
:Sv¼¯ jBªTîA ¥MB k®w S´] pA SwA »ñ½ ³w oµ B½±£ ³ W½ke ³w ½A uQ
¬CoÇ ³Ç ³¦ªÇ] Ç½A pA AoÇ½p SwA ³zB®« ¥MB ©µ nBLiA ½A ¬±ª« ,½A oM ²°Àî °
j°n° nBT¯A ³M » Ø¦d« nj w±½ :j±{»« ¨±¦í« ³½Ö ±Ò MÒÒ A ³ß ¼ÒÖ §Aß º°C
× × îÒ A±ÔÖ ¦iÒ jÒ BX×Ø Ò °Ò :k½±£»«
Ò wÔ ±Ö ½Ô
RBÀÇ« ¥dÇ« nj ÂL w±½ ³ SwA éA±U ºB´T®« ½A ° SwA ²j±M ²jo ±U J±í½
/kzñM nBT¯A nkQ j°n° ºAoM ° j±{ oBe
RBÀ« k¯A²k{ jnA° °A oM xnjB« ° nkQ ³ »«B¢®µ j±{»« ¨±¦í« ³½o{ ·½C ½A pA °
²j±ÇM nA±w , w±½ ³ »«B¢®µ ³ñ®½A ³¯ SwA ²jAj ºB] j±i nB® nj An ¬B¯C ° ,²k{ ¥æBe
/SwA ²k«C n±m« W½ke nj ³ ¬B®a ,k{BM ²jo RBÀ« xnkQ BM ,n±Lî ¤Be nj SwA
ow
ß ð½ yTwB½n ¬An°j ¨BªU nj çBUo« ° kµB\« w±½ ³ ©¼¯Aj»« B« ,½A pA ³T{m£@
SLv¯ ° ,kz¯ n°o ° oL ³M ²j±§C ©µ ³d§ ð½ »Ø
× Te ° Sz¢¯ od®« S¦¼ po« pA ¬p±w
³M w±½ ³ nA±£nqM J±í½ ³M kwn ³a BU S{Ak¯ »{°oj±i ° pB¯ ¨jo« jo ½oTña± ³M
265 ¤Bæ° ·d§
/SwA ²j±M ±U ²An ·nkM B« pAk£ ° p±w ° ²C °

An j±Çi ¬B] ©½A²k¼wn S¦æ° ³M ,²Bñ¯B] ° »¯¿± Ao
pA uQ ³ ð®½A
/©¼®»« ±U ¬BMo q¼¯ An ¬B] ½A ° ,©½A³T
B½pBM
¨joÇ ±U ¬BMo ³M ±U ¤Bæ° p°n nj ¨jo ±U ¬Ao\µ ©pA|Ài³»¯B]
o¼ª RB¯B\¼µ ° RBwBveA ZA±«A ¬B¼« nj ¤Be ½A nj ³ nA±£nqM w±½

/joM»« ¿BM y½±i SwB½n ShU oM ° kµj»« ºB] j±i nB® nj An °A nkQ ¨B« ÄoTeA
³M SLv¯ Sv¼¯ ¥B Aki jB½ pA ³d§ ð½ ¬Co ©ñe ³M ³ »w±½ jo n°BM ¬A±U»« B½C
!?k½Bª¯ »{°oj±i ° pB¯ ° ,kµkM Zoi ³M n°o ° oL xnA±£nqM nkQ
:³ k¯A³T{Aj »®ª{j ³a ònqM oLª¼Q ½A BM º±U»M
× ¬B½°An ½A Sv¼¯ ¨±¦í«
°A ·®¼w ³M Swj J±í½ ¤BXªU jo¼¢M ¨B ±¯BM ¬C pA SwA±i ³ »«B¢®µ :k®½±£»« »µB£@
/k{ ZnBi y¯BTz¢¯A ow pA yU±´{ ° jp
/Sz£ ZnBi y¯BTz¢¯A ¬B¼« pA R±L¯
Ø n±¯ ° jo o ØLñU xnkQ ³M SLv¯ :k®½±£»« »µB£ °
?k¯B« ¬Ak¯p nj »§Bw k®a S´] ½A pA ° k{ ¥B Aki jB½ pA :k®½±£»« »µB£ °
° ²j±§C An w±½ HªTe ¬Co ÀioM k¯A³TwA±i»« ³ SwA ²j±M nB nj »o ³a B½C
?k®µkM ²±¦] nBñµB®£@
³T{Aj »Twj nBLiA ½A ¥í] nj SÀi ²B¢Twj B½C ³ k½C»« y¼Q ¤AÆw ½A B\®½A nj
¬±Ça ,kÇ¯A²kÇ¯A±i»Ç« oLª¼ÇQ ¼z¯BÇ] An j±Çi ° ²j±M ²j±§C »«jo« ³ ¾B¦i B½C ° ?SwA
Ø ° @BQ An j±i k¯A³Tv¯A±U»ª¯
»oí« ²j±§C ° k®µkM ¤qØ ®U An ¬AoLª¼Q :k¯A³TwA±i k®® Jm´«
?k®®@
/SwA ¥«B ¼dU ° éØLTU ³M ZBTd« K¦« ½A
²B¢Twj ©¼¯Aj»« ° SwA ²k{ ³T{±¯ ¾B¦i ¬B«p nj nBLiA ½A ³ ©¼¯Aj»« B« nk ¼ªµ
/k®® ¥í] W½ke ¾B¦i é¯ ³M ³ SwA ²jAj»« ¤±Q nBLiA ¬B½°An ³M SÀi
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 266
nB® nj An j±i ¶jAk§j njB« ° nkQ |±¦i ° éA±U ¤Bª BM ,j±M ³Tz£ o j±i
× îÒ A ±ÔÖ ¦iÒ jÒ FÒ×Ø ¦Ò jAj ºB] y½±i SØLd« ° o´«
Ò wÔ ±Ö Ô½
(1)/ ³ ½±M ÒA ³ ¼Ò§ A º°C
ßÖÒÒ ßÖ ß ×
Ò §A Ò îÒ ³ß ½Ö ±Ò MÒÒ A éÒÒ nÒ ·¦ªÇ] oµB ¼®`ªµ ° ³½Ö ±Ò MÒÒ A ³ß ¼ÒÖ §Aß º°C
³Ç SwA Ç½A xß oÖ íÇÖ × ·¦ª] oµB (1)
/SwA ²joM ¿BM ShU oM ° ²jAj ºB] j±i nB® nj An j±i njB« ° nkQ , w±½
pA »X½kÇÇe ©¼ÇÇµAoÇÇMA ÇÇM »¦ÇÇî o¼vÇÇU pA 217 | 12 k¦ÇÇ] k½kÇÇ] éLÇÇ nBdÇÇM °
uÔ ªÖ z§A
Ú B«ÒØ A :SwA ²j±«o w±½ JA±i o¼LíU ¶nBMnj ³ k®»« ¥¯ ¨Àv§A³¼¦î@oBMkªd«¨B«A
/SwA J±í½ ²B« ° SwA ¥¼eAn w±½ njB« k¼{n±i »®í½ JÔ ±ÔÖ íÖ ½Ò oªÒÒ Ö§A °Ò ¥Ô ¼eA
â n× wÔ ±Ö ½Ô ¨ÔBÒ
oÔ ªÒÒ Ö§A°Ò ³Ô «ÔÛ A uÔ ªÖ z§A
Ú °Ò :³ k®»« ¥¯ tBLî MA pA 4 | 4 k¦] (n±X®ª§A nk§A) o¼vU nj °
/Sw°A nkQ ,²B« ° w±½ njB« k¼{n±i ²Ô ±Ö ÔMÒA
w±½ njB« ³ k®»« k¼½FU An ³½C oµB ©µ tBLî MA ·T£ ° () oBM kªd« ¨B«A W½ke
³ÇM y¯Ak¯poÇ ° J±í½ BM ° SwA ²k{ ¥T®« o~« ³M J±í½ ¬Ak¯Bi BM ° SwA ²j±M ²k¯p
/SwA ²jo ²k\w w±½ ÄoTeA
njBÇ« ¥¼ÇeAn RB° ° ¼«B½M k Ø§±U ¶nBMnj 17 ·½C 35 ¥~ ½±ñU o wß RAn±U nj »§°
³ Ao½p toT« :S£ An º° ³¦MB j±M nA±{j y¯k¼½A p ¬±a °) :SwA ²k«C ¼«B½M ° w±½
ñ§ jB´¯ ¨B¯ »¯°A M An ovQ (jo Ô« ³ Ao½p) ¬k® ¬B] ¼e nj ° (17) SwA ovQ S½AoM q¼¯ ½A
(SB½ RB° ¥¼eAn uQ (18) k¼«B¯ ¼«B½M An º° xnkQ
³Ç »TÇ° :k®»Ç« ¥Ç¯ nBLÇe¿A KíÇ pA 474 ° 473 | 5 k¦] b±T§A±MA o¼vU nj °
/jp Bµ³§B¯ ° jo Bµ³½o£ ° k«C xnjB« oL ow oM °A k¯joM»« o~« ³M An w±½ ¬B¼¯A°nB@
M K Òµ°Ò pA xß oÖ íÖÒ §A Ò îÒ ³ß Ö½±Ò ÒMÒA éÒÒ nÒ °Ò ·½C bo{ nj 37 | 4 k¦] (n±X®ª§A nk§A) o¼vU nj °
k§±U ¨B¢®µ w±½ njB« ³ Ao½p SwA w±½ ·§Bi ° nkQ (³ß Ö½±Ò ÒMÒA) pA j±~« :³ k®»« ¥¯ ³ ØL® Ô«
/j±M ²jo RB° ¼«B½M
nj ³`¯C k¯A³T{Aj ÀA RAn±U pA ³ ØL® Ô« M K Òµ°Ò ° nBLe¿A Kí ¬±a ³ Sv¼¯ ºk½joU
267 y½BwC ° S¼Ø ®«A k½±¯
y½BwC ° S¼Ø ®«A k½±¯

¤Bª ke ow ³M zî ° ³Mm] ,¬C nj ³ »h½nBU ¬B\¼µ oQ ª\¯A
ß ¬C ³ ²B¢¯C
J°m\« An ³ªµ nAkTA BM w±½
ß SØ¼~h{ ° /Sz£oM ºjBî ¤Be ³M ,j±M ²k¼wn
° ³Ti°j º° ºB´L§ ³M ©za J±í½ ¬Ak¯Bi ònqM ° ða± ° jo« ° ¬p ° ²jo@
¥¼ÄAowA ònqM ·¦¼L BM ³¯±¢a J±í½ ¨B« KeBæ k¯po
:k®®¼LM k®Tvµ oT®«
?k®»« hw pBC

RAn±U nj An w±½ njB« RB° nBLe¿A Kí ¬±a ° SwA RAn±U ³M k®Tv« k¯A³T£ B] ½A
nj ©Çµ k½BÇ{ ° SwA ³TiBÇw j±i y¼Q pA njB« oL ow oM An w±½ Tn ·~ SwA ²k½j
/SwA ²k¯A±i j±´½ g½nA±U
¼LU RAn±U ·T£ BM An ¬Co ·½C SwA ³T{Ak¯ q¼µoQ ¾AoTA ° ï°nj pA ³L®Ø «Ô M K Òµ°Ò ¬±a °
/SwA ²jo@
Ak¼Q ¥«B ZA°n »«ÀwA ¬Aov« ¼M ¤°A ¬Bªµ pA KµÒ °Ò ° Kí ºBµ³T£ ³ SwA © Ø¦v« °
·T£ ° oBM kªd« ¨B«A W½ke ° ¬Co oµB ³ »Tv¯Aj ° jnAj ±¼{ ©µ p°o«A BU ° SwA ²jo@
¥T®« o~« ³M y¯Ak¯Bi ° J±í½ BM ° ²j±M ²k¯p w±½ njB« ³ñ®½A oM jnAj S§¿j tBLî MA
/SwA ²k{
/SwA ²jo nB¼TiA An ºEn ¼ªµ xo¼L o¼vU nj q¼¯ ºo ÒL Ò °
° J±íÇ½ ³Ç k®»Ç« ¥Ç¯ »X½kÇe ªÇ
ß nj 196 | 2 k¦Ç] »{B ¼Çî
Ø o¼vÇU nj »§°
·§Bi ° nkQ w±½ ³ k®»« ¥¯ 197 | nj ° k¯k«C o~« ³M w±½ ·§Bi BUA ³M y¯Ak¯Bi
/joM ¿BM ShU oM An j±i
¼ÇM K µÒ °Ò ¥XÇ« ºjAoÇA ·ÇwA° ³ÇM ³ An ³`¯C B½C :³ k½C»« y¼Q ¤AÆw ½A B] ½A nj
° oLÇi Ç½A nj B¼TeA»M ¬B½°An SwA ¬Co oµB §Bh« ³ñ®½A BM SwA ²k{ é½B{ ¬Aov«
?k¯o½mPM ¨jo« BU k¯A²jAj ¨B«A ³M SLv¯ o¢½j nBLiA
/k®z½k¯A»« jApC ³ SwA ºo¯ KeBæ ¬Ak®ªz¯Aj BM K¦« ½A }¼hzU
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 268
:S£ hw ¥¼L ½A pA ¥¼ÄAowA ¬Ak¯Bi BM o~« nA±£nqM q½qî B] ½A nj

° Sze° ° xBíÇ« © o¢½j kíM ³M g½nBU ½A pA J±í½ ¬Ak¯Bi ºA Bª{
¨jo« ¬B] e ºAoM « o¼MkU BM ³ SwA o~« n±z ½A ,k½nAk¯ ²k®½C pA »¯Ao¢¯
¬jo o~« nj ³ »í¼w° nB¼TiA BM « ° SwA ²jo ²o¼il ³¦ »
B ke ³M
BÇM k¯°Aki SwA±i BM ° jo ©µA±i ¼«FU An Bª{ »£k¯p ¨nAj Sñ¦ª« ¶o¼il
/j±ª¯ k¼µA±i »£k¯p ³¯B«oTd« oñ
»£j±wC ° ¤j y«AnC ¤Bª@
²B®ÇQ nj ³Ç k¼{BÇM Ãª Ç« ° k½joÇ£ ¥ÇiAj o~« ³M ° k¼® Soe ð®½A
ÍÒ ½Ö «ß A ±ÔÖ ¦iÔ jÖ ÒA ¤Ò B × °Ò /j±ÇM k¼ÇµA±Çi nAjn±ÇioÇM ¥«BÇ SØ¼®«A pA o~« S«±ñe
/ ®
Ò â «ß C ³Ô Ø¦§A ¾B
Ò zÖ× ¯Aß
269 w±½ fB nj
ß ÒMÒA B ×½ : ¤Ò B × °Ò Gk \Ú wÔ ³Ô Ò§ A °Ö oÒÛ i °Ò xß oÖ íÒ Ö§A Ò îÒ ³ß Ö½±Ò ÒMÒA éÒ Ò nÒ °Ò

â ÖFÒU A m× µ× S
¥Ô ½°
Ù Ò «ß â ]Ò oÖÒ i AÒ Öl Aß èâ Ò vÒ eÖ ÒA kÖ Ò °Ò HØ eÒ èØ nÒ B ´× ¦ íÒ ]Ò kÖ Ò ¥Ô LÒÖ Ö «ß ºB
ß \Ö v§A Ò ×½ÅÖ nÔ
èâ Ø nÒ ¬Ú Aß çâ ±ÖÒ i Aß
Ò Ö ÒM °Ò â ¼Ö ÒM ¬Ô B × ¼Ö z§A
Ú ïÒ qÒ Ò¯ ¬Ö ÒA kß íÖ ÒM Ö «ß °ß kÖ LÖÒ §A Ò «ß ©ÔÖ ñ Mß ¾B
Ò ]× °Ò
(1åå) oñÒ Ô â ¡AÖ o¦ Ô â íÖÒ §A ±Ò µÔ ³Ô Ú¯Aß ¾BÔ z× Ò½ B×Xß Õ ¼Ò
â §
²k\Çw ³ÇM º° ºAoÇM ° joM ¿BM ShU oM An j±i njB« ° nkQ ° :³ª]oU
¬C ¨nB£jn°oQ ³ SwA « MBw JA±i o¼LíU ½A !nkQ ºA :S£ ° k¯jBT
A
An Bª{ ° jAj ©¼½Bµn ¬Ak¯p pA ³ jo ¬BveA « ³M HªTe ,k¼¯Ajo£ Ød« An
³´L{»ÇM jo ³®T
©¯AnjAoM ° « ¬B¼« Ò« oß ÖµAÒ ¬C pA uQ ° jn°C ¬BMB¼M pA
ºBÇ¯Aj °A HªTe ° k®»« ¥ªî § BM kµA±hM ³a oµ ºAoM ¨nB£jn°oQ
(1åå) SwA ©¼ñe
w±½ fB nj
SwB½n qo« º±w ³M ° jo Soe w±½ ¬B«o
³M J±í½ ¬Ak¯Bi ¬A°nB@
/Sz£ nBPvµn º°
Soe pA y¼Q ³ñ®½A B½ jo Soe J±í½ ¬A°nB BUA ³M q½qî K±« B½C
fBÇ nj w±Ç½ ³ñ®Ç½A BÇU Sz£pBÇM q½qÇî S«±Çñe oÇ« ³M ¥¼ÄAowA ¬Ak¯Bi
?k{BM nkQ ¬Ak¯Bi »½Ao½mQ ¶jB«C |±~h«
BÇM J±íÇ½ ¬A°nBÇ SwA ©¦Çv« ³`Ç¯C Sv¼¯ {°n »M±i ³M K¦ « ½A
³ ºo´{ º±w ³M w±½ ¬B¢T{Bª£ S«pÀ« BM k½B{ ° º° ¬Ak¯po
»½Bª®µA n
/j±ª¯ Soe j±M J±í½ nAkTA BM k¯po
SwB½n qo«
k¯A³T
n q½qî fB ³M ° ²k«C o´{ ½A ³M SM±¯ k®a ³ ¥¼ÄAowA ¬Ak¯po
ºAoM
° J±í½ ºBµ²jA±¯ ºAoM ° w±½ njB«° nkQ ºAoM »§° jnAk¯ »£pBU o´{ B°A
/SwA K§B] ° ²pBU Â«B k®®¼M»« ³`¯C ¬Ak¯Bi ½A ¬A±¯BM ºAoM
w±½ fB »®í½ k~« º±w ³M »æ±~h« ¤Be ° n±{ BM ºjB{ ¬A°nB@
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 270
º°F« ¬k½j ³M ¬A°nB jAo

A B¼T{A j±{»« oUð½jq¯ k~« ³M ³a oµ ° j°n»«
/jjo£»« oTz¼M nAkTA BM w±½
ß ²±ñ{oQ »£k¯p ° ¤q®« °
³M An ¥¼ÄAowA ¬Ak¯Bi ºB´Lo« k®wn»« k~« ³M ³ »«B¢®µ :SwA »´½kM
° k¯±{»Ç« q½qÇî fB ³M T
n ¶jB«C ¬A°nB jAo
A j±i ° k¯oM»« »® Ø¼í« ¥d«
y¼TÇU ° »wnpBM An ¬B¯C ,|±~h« ¬An±«F« k®wn»« fB nj ß ³M ³ »«B¢®µ
/k¯jo£»« fB jnA° ©eAq« ¬°kM ° k®®»ª¯
k®®¼M»Ç« An J±íÇ½ k¯poÇ
SwBÇ½n ShÇU
ß ° k¯±{»« fB jnA° ³ »T°
k®»« ²o¼i An ¬B¯C ©za º° ²±ñ{ BM ²B¢Twj ° w±½ ¨B« Sªî ° S§À]
/k¯jo£»« °A SMB´« ° Rnk J°m\« BQAow °
° éÇA±ÇU ¤BªÇ BÇM njBÇ« ° nkQ ÄoTeA ³M joª¯A±] w±½ ,é±« ½A nj
¤Be ¼î nj »§° joM ¿BM y½±i SwB½n ShU oM An j±i njB« ° nkQ »®U°o
³M º° ©¼íU ºAoM w±½ R°oL]

ß ° ¤À] ³ªµ ¬C oMAoM nj ¬AnjAoM ° njB« ° nkQ
/Gk \Ú wÔ ³Ô Ò§ A °Ö oÒÛ i °Ò xß oÖ íÒ Ö§A Ò îÒ ³ß ½Ö ±Ò MÒ ÒA éÒ Ò nÒ °Ò k¯jBT
A ²k\w
»j± pA ºjB½
j±Çi »j±Ç ¬B«p oñ
³M »¯Bí« »îAkU ©ñe ³M J±í½ k¯po
B] ½A nj
o¼LíU ³¯±£ ½kM An º° JA±i xnkQ ° S£ xnkQ ³M ° k½j »MA±i ³ kT
A»«
° jp±«C»Ç« ±U ³M JA±i o¼LíU ° k¯Bwn»« »§Bî »«B« ³M An ±U Aki :³ jo@
/k®»« ¨BªU J±í½ ¤C oM ° ±U oM An yTªí¯
o¼LíU ©¦î KLw ³M :³ k®¼M»« nA±£nqM w±½ , (1)¤Bw B´µj pA uQ ³ ¬±®@A
nj SwA ³TÇv¯A±U»ªÇ¯ ³Ç SwA ²j±ÇM »j± k{ Ak] nkQ pA ³ »«B¢®µ ½ Øk æß w±½ (1)
Ô ÖÄmÙ §A ³Ô Ò¦Ô F@ ½ ¬Ö ÒA B×
K Ô iÒA °Ò :SwA ³T£ xnkQ °n ½A pA ° k® Bj j±i pA RB¯A±¼e ·¦ªe ¥MB«
271 »j± pA ºjB½
° njB« ° nkQ ° ²k¼wn »§Bî ¨B« ½A ³M SwA ³Ti±«C º° ³M k¯°Aki ³ JA±i
²B®ÇQ nj J±íÇ½ ¬Ak¯BÇi ³Ç k®¼M»Ç« ° k¯joÇ ²k\w º° ©¼íU ºAoM ¬AnjAoM
/S{Aj k®µA±i »zhLT½Bn »£k¯p ° ³Tz£ ²j±wC » d [¯n pA º° S½Bªe
ºjBÇ{ ±Ç¯ ð½ nj An J±íÇ½ ¨BÇ« KeBÇæ k¯poÇ
K§B Ç« Ç½A ·ªÇÇµ

/jn±hM An °A òo£ ©woU»«
B×® Ö @oÒ ÒU °Ò Ô Lß ÒT vÒÖ ¯ B×® LÖ µÒ Òl :k®T£ y¯AnjAoM S´] ½A pA ° SwA ²jo»ª¯ So{ ³MBv« nj °
/©¼T{Am£ j±i VBYA jq¯ An w±½ ° ©¼Tn ³MBv« ³M B« B×® îß B ×T «Ò kÒ Ö® îß
Ò wÔ ±Ö ½Ô
Ø A ° SwA ²j±M ³§Bw ³¯ »j± ©¼µAoMA M »¦î ¥¯ ³M °
²k¯B« q½qî fB nj k½BM ¤Bw ²j Â
/k® To£ ¨B ³M R±îj An °A q½qî ovªµ ³ j±zM ºjo« BU k{BM
k¯BÇ« ¬AkÇ¯p nj ¤Bw ³¯ BU ³w ¼M »U Øk« w±½ ,¬Ak¯p pA ²B{ nAkMA o{ ºjApC
ß pA uQ °
/®
Ò â wß éÒ ßØ |ß W
Ö Mß ß \Ö v§A Ò LÒß ¦Ò
/SwA ²k¯B« ¬Ak¯p nj nAk« ³a w±½ ²B{ nAkMA o{ ºjApC
ß pA ¥L Sv¼¯ ¨±¦í« °
³M ° ²jo RBÀ« ²B{ BM ³ »T° ©¼® JBve ¤Bw ²j An w±½ ¬Ak¯p Rk« ±ª\« o£@A
/SwA ³T{Aj ¤Bw »w j°ke nj SwA ²k¼wn RnAp°
SwA ²j±M q½qî ·¯Bi nj ¤Bw ²j HL½oU ° SwA ²k{ Ak] nkQ pA ³ SwA ²j±M ³§Bw ³Ô¯ Ao½p
/j±{»« ¤Bw »w K½o Hî±ª\« uQ ¬Ak¯p nj ¤Bw ²j j°ke °
RBÀ« ¬AnjAoM BM p±®µ ° ²j±M SwB½n SvQ nj o~« nj Sªí¯ »¯A°Ao ¤Bw Sµ nj °
w±Ç½ k®{BÇM ³TÇn o~« ³M J±í½ ¬AovQ »d ¤°A ºB´§Bw ¬Bªµ nj o£@A ° SwA ²joñ¯
³Ç oÇw ³Çw pA uQ ° k®»Ç« Ak¼Q ³MAn J±í½ ¬Ak¯Bi BM ³ SwA ²j±M ³§Bw ¥á HL½oU
o~« ³M »¢ªµ J±í½ ¬Ak¯Bi ,¨nBá ow nj k¯jo£»«oM ° k®½C»« o~« ³M w±½ ¬AnjAoM
/k¯±{»« ¥T®«
/SwA ²j±M ³§Bw ¥á HL½oU ºjo« nkQ BM RBÀ« ¨B¢®µ ½ Øk æß w±½ ,JBve ½A º°n
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 272
/joM»« °o
»æ±~h«
Bz¯ ° ºjB{ o ²±ñ{ BM ¨qM ½A nj J±í½ ¬Ak¯Bi ·ªµ ³ é±« ½A nj
° n°oÇv« SwA ª\Ç¯A Ç½A ònqM ³ ¤Bw´ J±í½ ³ªµ pA y¼M ° k®Tvµ
/SwA ¤k{±i
³`¯C ½k~U ºAoM ° k¯°Aki Sªí¯ pA ºnAq¢wBPw ºAoM tB®{e w±½
ß
hÇw ³¯±£½kÇM xk®«joÇi nkÇQ BM j±M ³T£ º° JA±i o¼LíU ¶nBMnj xnkQ
:k½±£»«
JA±i k¯°Aki ¨k½j »j± ¬B«p nj « ³ SwA »MA±i o¼LíU ½A !nkQ ºA
Ö «ß ºB â ÖFÒU A m× µ× S
Ò ×½ÅÖ nÔ ¥Ô ½° ß ÒMÒA B ×½ k¼¯Ajo£ Ød« k½j±ª¯ o¼LíU Bª{ ³ n±¬Bªµ Ao«
/HØ eÒ èâ Ø nÒ B ´× Ò¦íÒ ]Ò kÖ Ò ¥Ô ÖLÒ
³M An JA±i o¼LíU pA »Tªv ° ²k¯Bwn k®¦M ¨B« ½A ³M Ao« ³ k¼®¼M»« ð®½A
/SwA ²jo ¨BªU Bª{ ¬Ak¯Bi oM ° « oM An yTªí¯ ° ³Ti±«C «
¬Ak¯p pA ºjB½
j±i ¬B] ¨B nj An ¬Ak¯p ¨B ½Ø A »h¦U p±®µ ³ ²k¼z ÀM w±½
ß ¨B¢®µ ½A nj
³v½B« ¬Ak¯p nB£p°n BM An SwB½n ¬B«p ° kT
A»« ¬Ak¯p jB½ ³M jo»« tBveA
:k®»« ºnAq¢wBPw ³¯±£½kM k¯°Aki ¬BveA ° § pA ° k½Bª¯»«
pA oµp pA oUg¦U nB£p°n ¬C nj ³ j±M pA±¯¨±¦« nB£jn°oQ S½B®î ° § ½A
²B¼Çw jAkLTÇwA ° ©¦Ç ¤B¢®a pA Ao« ° jo ºo¼¢Twj nBT
o£ ° ²nB`¼M ¶k®M ½A
/j±ª¯ ¨jApC ¬Ak¯p pA ° jAj RB\¯
t±Çµ oBi ³M »µB®£»M jo
ð½ ³ SwBwo¯B] ° n°C[¯n nka ³ !²°
RkÇ« ºAoÇM y¯BªÇ½A»ÇM ° SwoQ¬p oµ±{ ¶jAnA ° ¬Ak]°»M ° ²j±§C ¬p ð½
¨±¦í«B¯ ¶k®½C ³M ³T{C ºoBi ° SeAnB¯ ºoñ
BM ° kT
B¼M ¬Ak¯p ³M »«±¦í«B¯
/kz½k¯B¼M j±i
273 ¬BMB¼M »£k¯p pA RB\¯
q] ³M ³ »¯Ak¯p ²B®£»M jo
¬C ³ SwA n°CBz¯ ° yhMR ov«
Ø ²pAk¯A ³a °
kÇ¯°AkÇi »¯B´®ÇQ ¬BÇveA ° Ç § pA ¬B´Ç£@B¯ jnAk¯ »µB¢µB®Q S¼e ° Aki
SMBY º° »µB®£»M ºoµB ° ºjØ B« ·¦¼w° ³¯±£_¼µ T{Ak¯ BM ° j±{ nAjn±ioM
/j±{ jApC ¬Ak¯p ¶k®®@³i ¼d« pA »½BC ° R qØ î ¤Bª BM ° jjo£@
Sñ¦ª« jAo
A ½oU³Tv]oM pA » Ø¦« º°oMC ° »îBªT]A SØ¼X¼e o¯ pA ©µ °
/j±{
¥î BM An ºn±z ° jjo£ J±~®« S«±ñe tBve
Ø RB«B« pA »ñ½ ³M ©µ °
/kzhM RB\¯ ºj±MB¯ ° ±w pA j±i o¼MkU °
° jo |Ài ¬Ak¯p pA Ao« ³ j±M ¬BMo´« nB£jn°oQ ¬BveA ½A !q½qî nkQ ºnC
Ù Ò «ß â ]Ò oÖÒ i ÒA Öl Aß èâ Ò vÒ eÖ ÒA kÖ Ò °Ò k¼¯Bwn ¨B« ½A ³M
/ ß \Ö v§A
¬BMB¼M »£k¯p pA RB\¯

¬B¯C »£k¯p nj ³ »§ ±dU
Ø ½A ³M J±í½ ¬Ak¯Bi ³ñ®½A ºAoM k®«joi w±½
¬ ØkªU tBwAoM ³ An ºk½k] »£k¯p xpnA ° k®{BM ³T{Aj ³]±U
Ø SwA ²k«C k½kQ
»¯BMB¼ÇM ° ºo½BÇzî SªÇep oQ »£k¯p pA ºjB½ k®¯AkM jo k®µA±i pBC ºo´{
/k¯j±M ¬C nBT
o£ ¼ v¦
nj ³ k®»« ¥¼ÄAowA ¶jA±¯Bi
¬BMB¼ÇM pA An BªÇ{ :³Ç SwA ¬BMo´Ç« nB£jn°oÇQ ¬BveA pA ©µ ½A :k½±£»«
AodÇæ ¼dÇ« nj ºnAjÄj ° ºA³¦¼LÇ »£kÇ¯p JAmî ° [¯n pA ° jn°C B]½kM
/ °ß kÖ LÖÒ §A Ò «ß ©ÔÖ ñ Mß ¾B
Ò ]× °Ò jo ²j±wC ° |Ài
o~Ç« ·T
oz¼ÇQ ¬kªÇU tBÇwAoÇM An ºk®«°oMC »£k¯p ð½ k¼¯A±U»« ¬±®@A
nj ° k½k®ÇM nBÇñM An j±Çi jAjAki jAkíTwA ° ³§B íØ
ºBµ°o¼¯ ° k¼® ºnAm£@³½BQ
k½pAk®¼M ¥«BñU ° »oU ²An nj An ¥¼ÄAowA ònqM ¬Ak¯Bi ,j±]±« RB¯Bñ«A j°ke
½oU³¯Ak®ªT
A o{ ° ½oU»§Bî k®¯A±TM ¥¼¦i ©¼µAoMA ¬B«j°j ¶k®½C ºBµ¥v¯ ³@
/k®{BM ³T{Aj An »¯B£k¯p
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 274
«oµA ·®T
º° k¼íLU ºAoM ³ ºA³z¯ ° ¬AnjAoM ·MBw jB½ ³M o¢½j nBLñ½ q½qî w±½
jn°C»« oBi ³M º° BM An ¬B¯C J±¦ «B¯ MA°n ° ¬AnjAoM nBT
n ° kT
A»« k¯k¼z@
»£o¼U WîBM ° ³¯B¼ze° ¥ªî ¬C »¦æA @ od
Ø Ô« ¬A±®î ³M An «oµA ° ¬B ¼{ °
:k®»« »
oí« ¬AnjAoM MA°n
Bæ ¬C ° jp ©µ oM An B« MA°n ° jo ³®T
©¯AnjAoM ° « ¼M ¬B ¼{ :k½±£»«
/joM ¼M pA j±M J±í½ ¬Ak¯Bi jAo
A ¼M ³ »T Ø¼ª¼ªæ °
k¼íLÇU pA uQ ° k®®Ç k¼íLU Ao« ³ Sh¼¢¯AoM An ¬AnjAoM ³ j±M ¬B ¼{ Ao½p
° B´\Ç¯n ³Ça ³ÇM ° kÇ«C y¼Q »h¦U VjA±e ³a Ä³Tvñ{¤j nkQ ° « ºAoM
/©½k{ nBT
o£ »½B´MAmî
° Sí¼LÇ ¤±ÇæA ÀÇioÇM AoÇ½p j±LÇ¯ Ä°j ¥MB ,é° ¬C SwA »´½kM
° BªT]A Sí¼L ÀioM ³ »½Bµq¼a ·ªµ ¥X« °n ½A pA j±M S¦i ºBµS®w
/Sz£ ºoPw ° S
B¼¯ Ä°j SwA ¬Bv¯A Ro
B« MA°n ° ©½k{ |Ài ,JAmî ³ªµ ¬C pA ¨nkQ ° « ³ k¼®¼M»« ð®½A

³ »T Ø±« Rn°k ° »£o¼U ° SwA nAooM »¢¯oñ½ ° S¼ª¼ªæ
Ø tBwAoM ¬AnjAoM
k¯±¼Q pA ³ »¦¼æA »Tw°j
ß ° SLd«
Ø ³M An j±i ºB] j±M ²k«C j±]° ³M B« ¼M
RjBíw SØ±« ºBµ»¯Ao¢¯ ¬C pA uQ ° SwA ²joPw jo¼£»« ³ªzaow »£jA±¯Bi
/ çâ ±ÖÒ i Aß
Ò Ö MÒ °Ò â ¼Ö MÒ ¬Ô B × ¼Ö z§A
Ú ïÒ qÒ ¯Ò ¬Ö ÒA kß íÖ MÒ Ö «ß /SwA ²j±ª¯ fn B« ºAoM S¼
±«
Ø °
³Ç ³Ça oÇµ ° ³Ç oµ ¶nBMnj An j±i ¬BveA ° § ¬BMo´« nB£jn°oQ ºnC
k®»Ç« ³`Ç¯C SwA ©¼Çñe ºB¯Aj °A ¬±a ° jnAj»« ¤±ªí« k¯Aj»« Sd¦~«
Ô â ¡AÖ o¦
/ oñÒ Ô z× ½Ò B×Xß
Ô â íÒ Ö§A ±Ò µÔ ³Ô Ø¯Aß ¾B â § èâ Ø nÒ ¬Ø Aß k®»« Sñe ° ©¦î tBwAoM
Õ ¼Ò
275 nAk¼M ¤j
RA
ß ±× ª× v§A Ú oÒ
ß B × W Ò Ö ¥ß ½°
ß Ö½jß B e× ¸A ß ¦XAÔ Ö Ò «ß â ÒT¼Ö ÒUC kÖ Ò JÙ nÒ
â ÖFÒU Ö «ß â ÒTªØÖ ¦îÒ °Ò ðÖ
â Ö ¡ß Ö ÒA °Ò Hª ¦ß vÖ «Ô â Ú ±Ò ÒU ¸ß oÒ iDÖ
ß §A °Ò B ¼¯× kÛ §A |ß »â ¼Ø ß§ °Ò SÖ Ò ¯ÒA ç ß nÖ ¸A Ò Ö °Ò
(1å1)@ Ò â ¡Bß ~§B×Ø Mß
pA »ÇioÇM ° ºjAj « ³M An »½A°o¯B«o
pA »Tªv ±U AnB£jn°oQ :³ª]oU
B¼¯j nj ±U ¼«p ° B´¯BªwC nB£k½o
C ºA »Ti±«C « ³M An BµJA±i o¼LíU
³M ° o¼¢M An ©¯B] ©{BM ©¦ß vÖ «Ô ³ »§Be nj »®« nB¼TiA KeBæ RoiC °
(1å1) ¬Ajo£ d¦« Ä³Tv½B{ ¨jo«
nAk¼M ¤j
²j±§C An y@BÇQ b°n SwB½n ºB´½nBT
o£ ³ ¬Bª½A BM ° S®¼ @BQ w±½
¬Bªµ nj k® ¥
B Aki jB½ pA An °A Sv¯A±T¯ ²B£_¼µ ¨B« ° S«±ñe ° ²joñ¯
y½¿C»M K¦ ° j±M q½oL§ ¬Bª½A nA±¯A pA y§j ³Tw±¼Q j±M Rnk Z°A nj ³ S°
ß
çoî ° Aki BM RB]B®« Rm§ pA ³Tw±¼Q ° Sz£»« JAo¼w S¼e ¤¿p pA º°
/k{»« JB¼«B ©§Bî nB£jn°oQ ²B£nj ³M S]Be
° ¨BÇ« pA J±íÇ½ ·Ç¯ApoÇ
k¯po
³ k¯k½j»«
¼MoµB ° ²jBw ¨jo«
/SwA k®«²o´M S¼M±Ld«
Ø ° SwB½n
¬B´] ° »Äo«B¯ ©§Bî BM ºA³¯B«od« MA°n ±¯ ð½ °A ³ k®Tv¯Aj»ª¯ »§°
An ¬C k®¯A±U»ª¯ ºjØ B« ¨jo« ³ »§Be ° n±{ ° »´§A zî ·Mm] pA ° jnAj »®í«
½A KæB®« ° nm£j°p ºB¼¯j ½A RB«B« pA nBM nAqµ ³ jnAj »½Bµ²o´M k®® nj
/SwA oUq¼¢¯Abo
° oU²k¯pnA o¼T«
Ø ¬B´]
·ªÇµ BÇM xpnA»ÇM ºB¼Ç¯j Ç½A ³Ç k®ª´M k®Tv¯A±U»ª¯ »d w ¨jo« ½A
l±¯ ¥¼ÄAowA k¯po
ºBæ BM ¤j nj SwA ³Tv¯A±T¯ jnAj ³ ºA²k®L½o
ºBµ²±¦]
/jn°Cnj j±i o~U nj An ¬C ° k®@
³ ¬Ak¯p nB£p°n nj ³a J±í½ kµB\« ovQ ³ k®® ¥íU k®Tv¯A±U»ª¯ ¬B®½A
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 276
ºjØ BÇ« KµA±Ç« ·ªÇµ pA ³Ç SwBÇ½n ¬B«p nj ³a ° SwA jAkLTwA ¤B¢®a o¼wA
°j oµ nj ° jnAj ³ MAn ònqM k¯°Aki BM ±d¯ ð½ ³M ¤Be °j oµ nj SwA nAjn±ioM
½A oM ° np ³M ° SwA JB¼«B ° nB{ow º±®í« nA±¯A pA xnAk¼M ¤j ,¤Be
/jo¢¯»« o¼dU ¶k½j BM ²jØ B« ¬B´]
RB]B®« ° Sªí¯ tBPw

ß
BÇM ³Ça An »«BÇ« ° K~®« ³ ºjAo
A :kµj»« ¬Bz¯ ¤Be ° ³T{m£ g½nBU
¬B«p nj HL§B k¯n°C»« Swj ³M ¬±i Th½n ° JÀ¯A BM ³a ° ¨jo« »¯BL¼TzQ
»µB£ ³ k®®»« Ak¼Q »æ±~h« »TwoQj±i ° n°o ±¯ ð½ y½±i Rnk
/j±{»« ¨BªU ¬Ao£ »¦¼i ¬B¯C j±i ºAoM »µB£ ° ¨jo« ºAoM ¬B¯C n°o ° oL@
¬Ak¯p pA »æÀi pA uQ ° k¯A²k½j S§l ° ¬Ak¯p ºnB£p°n ³ »æBh{A »Te
³ÇM An ¬BÇ¯C ,»¦« ºBµ°o¼¯ k¯A²jo Ak¼Q »«±ªî nBñ
A nj ³ »T¼M±Ld« S¦î ³M
,j±i Rnk
ß ¬B«p nj jAo
A ¼ªµ ³ SwA ²k{ ²k½j SwA ²j±ª¯ JBhT¯A SwB½n
/k®®»« x±«Ao
An SØ¦«
k®® S§Bh« ¬B¯C ¶jAnA BM k¯A²k¯Bwn Rnk ³M An °A ³ »«jo« ¬Bªµ o£@A °
tBPwB¯ ° ¥
B ¬Bv¯A Sí¼L ½A k®® jB\½A BµA±¦M ° k¯q½oM B´¯±i SwA ñª«
/SwA
° Rnk ¬B«p ¬Bªµ nj ³ k¯±{»« S
B½ ºjAo
A ¨jC ¬Ak¯po
¬B¼« nj »§°
pA An RnkÇ ° ¨BÇ« ° k®®¼M»Ç« ða± ° ¼í An j±i ²nA±ªµ ©µ SwB½n
nj ³z¼ªÇµ ° SwA ²kÇ{ ²joPw ¬B¯C ³M SØ±« n± ³M ³ k®¯Aj»« Aki S¯B«A
tBveA y½±i S¼§±Ãv« ¥MB« nj »Tze° ° toU ±¯ ð½ j±i b°n BªîA
½A ¥MB« nj ° k®® »wBPwB¯ »½A°o¯B«o
° Rnk ½A oMAoM nj AjBL« ³ k®®»«
Swnj SwA ²k{ nAm£@A° ¬B¯C ³M ³ An »£nqM ·¼° ° k¯pn±M ¬Ao »´§A SLµ±«
/k®µk¯ ¨B\¯A
277 S½Ø kMA º±w ³M
pB¼¯ ° pAn ònqM nB£jn°oQ BM HªÄAj y½±i SwB½n ¬B«p ¬Bªµ nj °n ½A pA
ß k¯°Aki ²B£nj ³M ºnBv@Bi ° SØ§l BM ° k¯nAj
/k®®»« S]Be çoî
¨BªÇU nj ³ SwA »¯BªwC ° »¯An±¯ jAo
A ¼ªµ pA J±í½ tB®{e k¯po
joñ¯ é ©§Bî nB£jn°oQ BM An j±i · MAn ³d§ ð½ » ØTe y½±i SwB½n ¬An°j
k¯°Aki »½B½oL ²B£nBM ³M An j±i ºq¼aB¯ ° »ña± ,±i ¤Bª BM ²nA±ªµ °
:j±M ½A »´§A ²B£nj ³M º° RB]B®« ° jo»« pAoMA ònqM
½A ° ºjAj j±i q¼aB¯ ¶k®M ½A ³M An »½A°o¯B«o
° SwB½n ½A ±U !AnB£jn°oQ
° ¨B« ½A ° ºjo B î « ³M ¬Ak¯p n°C [¯n ¬An°j pA uQ ³ Sw±U SLµ±«
« ³M JA±i o¼LíU ³ ºj±M ±U ©µ ° ºA²joPw « ³M ³ SwA »T¯B«A ,K~®«
»¯ApnA « ³M SwB½n SvQ ° S¼~h{ ° °oMC ½A ¬C SoM ³M ³ ºjo ©¼¦íU
/W
ß ½j Ò Ö ¥ß ½°F
â ×Be ¸A ß ¦ÔXAÖ Ò «ß â ÒTÖ¼ÒUC kÖ Ò JÙ nÒ k{
â ÒU Ö «ß â ÒTªÚÖ ¦îÒ °Ò ðÖ
¨nAj AoTîA k¯o¢¯»« « ³M Sªî ¶k½j ³M ¨jo« ³ ¤Be ¼ªµ nj B´§A nBM
/¨nAk«»M ° ¨nBv@Bi ° ¨q¼aB¯ ° ©ña± ³@
° j±Ç]° ° »®Ç« Sªí¯ »§° ¤Be oµ nj ¬B¼¯B´] ° ¬B´] nB£k½o
C ºA ±U
° Sw±ÇU RnkÇ ·L nj « nBLTîA ° ¬A±®î ° « nB¼TiA ¨B«p ° « »Tvµ
nB£jn°oQ ºA ;±U »½±U B´®U o¢½j ¬B´] nj ° ¬B´] ½A nj « o«A »§°
Ø ° « ð§B«
ß §A °Ò B ¼Ö× ¯kÛ §A |ß »â ¼§Ø °Ò SÖ
/ ¸ß oÒ iDÖ Ò ¯ÒA ç Ò Ö °Ò RA
ß nÖ ¸A ß ±× ª× v§A
Ú oÒ
ß B × ònqM
S½Ø kMA º±w ³M

k®Ç¯Aj»« ¬Ak½°B] ¬B´] º±w ³M »µB£nm£ An ¬B´] ½A ³ ¬Bª½A BM ¬Ajo«
° nm£j°p ºB¼¯j ½A ³M S´] ½A pA ° k®Tvµ òo« pA kíM ©§Bî oñ
nj ³Tw±¼Q
ºA±U «Aj ³z¼ªµ ³ k®®»« »íw ° k¯nAk¯ ºoBi Ø¦íU ¬C n±½p ° np ° BT«
y{±Ç ° kÇ¯nAk´Ç¢¯ @BÇQ xpnA»ÇM ° ^±ÇQ »£k¯p ½A ºB´¼£j±§C pA An j±i
/k{BM jApC ²jB« ¬B´] RB¦íU k®M ° k¼ pA ¬B{pA°oQ k®¦M b°n ³ k®½Bª¯»«
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 278
¬B´Ç] ³M pA°oQ ¶jB«C ²nA±ªµ ¬B¯C o¼w ðLw ° ¤BMðLw ¬B]

ß °n ½A pA °
° |±¦i S§Be BM ³z¼ªµ ³ k®¯Aj»« ½A nj An j±i RjBíw ¨BªU ° SwA o¢½j
BM ³ k®{±»« ° k¯n°C j°o
»£k®M ° ©¼¦vU ow ©§Bî nB£jn°oQ ²B£nj ³M jB¼¯A
nBPvµn S½kMA º±w ³M ° k¯±{ ¥T®« o¢½j ¬B´] ³M ©¼¦vU ° jB¼¯A ¤Be
ß ¼ªµ
/k¯±{ o ºk«ow RjBíw ° n°ow ° ºkMA n±¯ ° Bæ nj ° k¯jo£@
° oñ
ºjApC ° b°n ¤ÀTwA ¬B¯C ³M ³ SwA oñU po ° ³¼e°n ¼ªµ °
pA ²jB« ¬B´] RB¦íU pA b°n ºjApC ½A ° kµj»« o¼ª S¼¯An±¯ ° nkæ bo{
° oñ
ºjApC ½A ° j±{»« ¨jC ¬Ak¯po
pA »íM K¼~¯ ³ SwA »£nqM KµA±«
³ kµj»« o¯ Síw° ° S¼
o S¦¼
° ¬Bª½A ¬Ajo« ½A ³M ºnk ³M b°n
/k¯nm¢M ¬B´] ½A q¼a ³ªµ pA oBi K¼ ° ¤j y«AnC ¤Bª BM k¯oBe
j±LÇ foÇa oÇ½p ³Ç ©Ç¯C SªÇµ ¨ÀÇ
SwA jApC jo½mÇÇQ Ø¦íÇÇU ¡¯n ³ÇÇa oÇÇÇµp
SwBÇ½n ¬An°j ¨BªÇU nj ³ SwA S¦¼
¬Ajo« ¼ªµ pA nBq¼µoQ w±½
k® pA°oQ S½kMA ¬B´] ³M ©¼¦vU ° jB¼¯A ¤Be ³M BU SwA ²j±z£oQ ° ¤BM y½±i
nB£jn°oÇQ S½B®Çî ° Ç § nB® nj ° jjo£ d¦« k¯°Aki ·Tv½B{ ¬B£k®M ³M °
/k«nB¼M ¬BMo´«
:kµA±i»« An »®í« ½A ©§Bî nB£jn°oQ ²B£nj pA ¤j p±w BM °n½A pA
¬B£k®M ³MAo« ° o¼¢M ©¼¦vU ° jB¼¯A ¤Be BM ºo¼£»« Ao« ¬B] ³ ²B¢¯C ,B´§AnBM
/ ×Ø Mß â Ö ¡ß Ö ÒA °Ò Hª ¦ß vÖ «Ô â Ú ±Ò ÒU ¬Ajo£ d¦« RA³Tv½B{
Ò â ¡Bß ~§B
bo{ yTwB½n ¬B«p nj An ½kæ w±½ RB¼e°n ° nBñ
A ³ ³½o{ ·½C ½A
³Ç SwA »Ç{pnAoÇQ tnj ð½ ¬B´Ç] ¬BÇ½A°o¯B«oÇ
° ¬AnAk«B«p ºAoM kµj»«
²jBTÇwA ¬C pA ¬B´] ¨jo« é¯ ³M ° j±i é¯ ³M ²k¯p±«C K¦ « k®a k®¯A±U»«
:k®®@
SB¼§ KLw ³M
k¯nAj ³ »«B« ° Rnk k®®ñ¯ ¬Bª£ ³ñ®½A ¤°A K¦ «
/k¯A²jn°C Swj ³M j±i »~h{
279 S½Ø kMA º±w ³M
ºBµ°o¼¯ BU kµkM ©µ ³M Swj k½BM S¦î ° KLw ¬AnAqµ ³ k®¯AkM k½BM ³ñ¦M
,SÃ¼µ ¬C B½ }h{ ¬C ° jjo£ qoªT« »TÃ¼µ B½ »~h{ nj S¦« k®a B½ ð½
/jo¼¢M Swj ³M An S«±ñe Rnk
³ k®»« o¼YFU ° j±{»« ©®« »T° JBLwA ° ¥¦î ½A ³ k®¯AkM k½BM q¼¯ °
jnAj ºoYA »T¦î ° KLw oµ ³ SwA Swnj /k® RkîBv« k¯°Aki ¶jAnA ° ¬lA
¬Bªµ nj ¥¦î ºBµ³¦v¦w ¨BªU ³ñ¦M jnAk¯ ¤ÀTwA j±i o¼YFU nj »LLw _¼µ »§°
/k¯o¼£»« jk« ©§Bî nB£jn°oQ o pA k®®»« o¼YFU j±i R¿±¦í« nj ³ ¤Be
ß ¦ÔXAÖ Ò «ß â ÒTÖ¼ÒUC kÖ Ò JÙ nÒ ·¦ª] BM ½kæ w±½
RB«k« ³ SwA ²k¯Bª´
ðÖ
SØ¼z«»ÇM »T¦î _¼µ ° ²jo o¼YFU k¯°Aki ¶jAnA ° ¬lA BM º° SwB½n JBLwA °
/k®»ª¯ o¼YFU k¯°Aki
¬C ¬B]
ß ° ¬B]»M k®Tvµ »½B´L§B ° B´T¦ñwA ,JBLwA ° ¥¦î ,S¼e nj °
/kµj»« o¼YFU ° °o¼¯ B´¯C ³M ³ SwAki jAk«A° ²jAnA B´L§B
B´L§B k¯q½n °o
©µ nj k® ºpB¯ o£@A
nB£jn°oQ Rnk ¥MB« nj k¯nAj Swj nj ³ »Unk k®¯AkM ³ñ®½A ¨°j K¦ «
q¼a ³ªµoM ¦ « Rnk k¯A±U»ª¯ ºozM _¼µ HwBwA ° SwA q¼aB¯ nB¼vM ©§Bî
/k{BM ³T{Aj
jnAj nB¼TiA nj An »½B¯A±U ° Rnk pA ºq¼aB¯ ¶o´M ºk®ªUnk }h{ oµ ³ñ¦M
/½Ao{ pA »íM BM ° RB°A pA »íM nj ° Bµq¼a pA »íM oM ©µ ¬C
»TÃ¼µ B½ »~h{ ³M ° SwA ¨jo« ¶joz
ºBµ°o¼¯ ³ S«±ñe Rnk uQ
/SwA ¦ « Rnk pA ºq¼aB¯ ©´w j±{»« è½±U
ß ¦XAÔ Ö Ò «ß nj ( Ö «ß ) § BM ³½o{ ·½C nj K¦ « ½A °
/SwA ²k{ ²k¯Bª´
ðÖ
³a ° j±{ ¥æBe ,¥¼~dU ²An pA ³a y¯Aj ° ©¦î k®¯AkM ³ñ®½A ¨±w K¦ «
pA ³Ç SwA »TLµ±Ç« Rn±æ °j oµ nj ,»L¼ RB«B´§A ° ºjBî o¼ ºB´µAn pA
/j±{»« ¬Bv¯A K¼~¯ k¯°Aki K¯B]
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 280
¶± ° ²jAj JB~îA ° ²jAj q« ¬Bv¯A ³M ³ SwA k¯°Aki Rnk Swj Ao½p
° k® pBM An ¼dU ²An j±i oñ
TiAk¯A nB ³M ²An pA ³ SwA ²jAj ¥íU ° oñU
° RB®ÄBÇ nAoÇwA ° k®Ç ¥e An »ª¦î ¶k¼`¼Q K§B « ° »£k¯p ¥ñz« ¥ÄBv«
²B¢Twj ºBµpAn ° Sí¼L ºBµS®w ¬k¼ª´
²An pA ° kª´M An y®½o
C ºBµS®w
/jn°C j±]° ³M j±i é¯ ³M An »{pnA oQ é½B®æ ° RBîAoTiA ° RAnBñTMA S¦i
j±{»« ¬Bv¯A K¼~¯ y¯Aj ° ©¦î ·½Bw o½p ºk®«²o´M ° »MB¼«B ³a oµ uQ
/SwA ©§Bî nB£jn°oQ Swj nj ¬C ·T{now
S
B½nj An ©¦î pA »½Bµ³T{n »L¼ RB«B´§A ²An pA ozM jAo
A pA »íM o£@A q¼¯ °
K¯B] pA ³ SwA »TLµ±« ©µ ¬C SwA ZnBi ºjBî ¨jo« toTwj pA ³ k®®»«
/jjo£»« ²k½q£oM jAo
A ¬C K¼~¯ k¯°Aki
AoTîA K¦ « ½A ³M W Ò Ö ¥ß ½°
ß Ö½jß B e× ¸A â ÖFÒU Ö «ß â ÒTªÚÖ ¦îÒ °Ò ·¦ª] BM ½ Økæ w±½
yzhM o¼LíU ©¦î ½A ° »Ti±«C « ³M ±U An JA±i o¼LíU ©¦î B½Aki :³ k®»«
ß ß
»Ç¯Ak¯p ¼
n JA±i ,xpnAoQ ·½B«ow ½A BM ©Tv¯A±U « ³ j±M ±U SLµ±« °
pA An ònqÇM S¦Ç« ð½ ºj±MBÇ¯ pA ºo¼£±¦] ²An° ©® o¼LíU An ²B{ JA±i GkíM°
tBÇve Sv QÔ ½A ³M ° ¨±{ éA° ²B{ ³]±U jn±« ° ©® BL®TwA ²B{ JA±i
¬Ak¯BÇi GkíÇM ° ©Çµj RB\Ç¯ ±Çw ° ºj±MB¯ pA An ºn±z ° ¨jo£ J±~®«
/©® e òo« o i pA An ¥¼ÄAowA ¶jp» d
nj ° kÇ¯°AkÇi ©¦î ¥MB« nj ozM y¯Aj ° ©¦î :k®¯AkM ³ñ®½A ¨nBá K¦ «
/SwA q¼aB¯ nB¼vM S¦i ¶k¼`¼Q ° ©¼î ²B¢Twj ¥MB«
oñ
·\®Qow BM ³a oµ ° j°oM y¼Q y®½o
C nAowA z ²An nj ³a oµ ozM
©¦î ©µ pBM k½Bª¯ ¥e An BµBªí« ° ¬BwC An RÀñz« ° k® pBM An »ª¦î ºBµ²kî
/SwA j°kd«B¯ ° S½B´¯»M y¼¯AjB¯ ° ¥´] ° j°kd« °A y¯Aj °
An »½BÇe »L¼Ç RB«BÇ´§A ²An pA ³ »´§A ¬Ajo« ° »e° ¤B]n ¼®`ªµ °
ºB´¼®Tv¯Aj ©µ pBM j±{ »e° ¬B¯C ³M nBí« ° ¨±¦î pA ³a oµ k®®»« S
B½nj
281 »¯B´] c¦æ ° w±½ KTñ«
/SwA j°kd« ¬B¯C

An w±½ ©¦î S½j°kd« k½±£»« hw w±½ ¬BMp pA ³ 1å1 ·½C ½A nj
/SwA ²k¯Bª´
W Ò Ö ¥ß ½°
ß Ö½jß B e× ¸A â ÖFÒU Ö «ß â ÒTªØÖ ¦îÒ nj («) ·ª¦ BM
nB£k½o
C ¤Aq½¿ RAl An S¦i ònqM ²B¢Twj ½A :k®¯AkM ³ñ®½A ©\®Q K¦ «
³ ©µ ozM ° Sw°A Swj ³M RB®ÄB ·ªµ nB¼TiA ¨B«p ° ²jn°C j±]° ³M ¬B´]
RnkÇ ·LÇ nj ° kÇ¯°Aki ¬B«o
o½p SwA ònqM ¬B´] ½A pA ºq¼aB¯ ¾q]
° °A »¦«BÇñU o¼Çw ° °A »£kÇ¯p ° ²kÇ«C ©§BÇî Ç½A ³ÇM nB¼TiA ¬°kM ° Sw°A
°A ©Çµ ° SwBÇ¯A±ÇU nB£jn°oQ Rnk ·\®Qow nj ³ªµ °A ºj±]° ºBµ³½B«ow
/SwA ¬Bv¯A ° ¬B´] »¼e nB¼TiA KeBæ
B ×¼¯ kÛ §A |ß »â Ø¼ß§ °Ò SÖ
Ò ¯ÒA ç Ò Ö °Ò RA
ß nÖ ¸A ß ±× ª× v§A
Ú oÒ
ß B × § BM ³½C ½A nj S¼e ½A
/SwA ²k{ ¬B¼M ¸ß oÒ iDÖ
ß §A °Ò
SwA ¬C ¾q] ©µ ozM ³ »Tvµ ©¼î ¬A°nB ½A :k®¯AkM ³ñ®½A ©z{ K¦ «
¬°kÇM ¬A°nB ½A ª nj ©µ ¬Bv¯A ½A ° SwA Soe nj ºk~« º±w ³M
°o{ ozM òo« BM o¢½j ¬B´] ¬C ° j°n»« ºo¢½j ¬B´] º±w ³M j±i nB¼TiA
° jB¼¯A ¤Be BM @BQ ¤BªîA ° @BQ ÀiA ° @BQ ¶k¼î BM ¬Bv¯A o£@A ° j±{»«
nj ° j±{»Ç« ¥ÇiAj kÇ¯°Aki ·Tv½B{ ¬B£k®M ¶o«p nj k® ©¼¦vU ¬B] »£k®M
/k«nC»« ¬Ak½°B] n°ow ° RjBíw x±C
¬BÇMp pA ×Ø Mß â Ö ¡ß Ö ÒA °Ò Hª ¦ß vÖ «Ô â Ú ±Ò UÒ ·¦ª] BM ³½C ½A nj K¦ « ½A °
Ò â ¡Bß ~§B
/SwA ²k{ nBÁ ½ Økæ w±½
»¯B´] c¦æ ° w±½ KTñ«

SwA ozM Rnk ° ©¦î ¤±~d« »£k¯p ¯°n ° ¤Bª] ³ SwAk¼Q ³T£@B¯
nj ¼«p ¬B ¦ º±£ ½A º°n ³ Ao ª ° ³® ® ³ªµ ½A ° ±µB¼µ ³ªµ ½A
/SwA ozM »½B¯A±U ° »½B¯Aj j±§±« SwA ²k«C j±]° ³M »¯Bv¯A BªT]A
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 282
Ë±U ¬Bv¯A »¯Bª½A»M ° »¢½B«© ° »«Bi BM o£@A »½B¯A±U ° »½B¯Aj ½A »§°
BÇ½ ºjo
ºAoM »µB£ SwA ñª« ³ k®»« jB\½A ºn°o ° oL ±¯ ð½ j±{
³Ç »UnkÇ ° ©¦î SwA ñª« ° jn°C nBM ³M »h¦U RAoªY »¯B´] B½ ºn±z@
° JAo A jB\½A ²An nj j°n nB ³M ozM RjBíw ° y½BwC ²An nj SwA ³Tv½B{
/j±{ o~« S½ozM ±w ° Äk´¯A ²An nj »µB£ ° »«±ªî Sze°
°j j±i ° kwoU»« ¨±w »¯B´] ¡®] °o{ pA ke ½A BU p°o«A ¬B´] ³ñ®½A
¡®] °o{ pA oTz¼M k¯A³TwBioM »UBd¼¦vU ·MBv« ³M ³ Jo ° o{ ±¦M
pA ³ñ®Ç½A BÇ½ SwA oÇzM Rnk ° ©¦î pA toU ° Sze° ½A B½C k¯nAj Sze°
j±]° ³M ±¦M ¬C ° ±¦M ½A nj ³ SwA »L¦ p°B\U º±i ° n°o ° R±h¯
?SwA ²k«C
WîBÇM ° SwA oÇzM xpnA oÇQ ºBµ³½B«oÇw pA RnkÇ ° ©¦î SwA »´½kM
oLÇñU ° n°o ° »Tæ ¡®¦Q SwA »¯Ao¢¯ ° toU WîBM ³`¯C Sv¼¯ Sze°
/SwA nAkTA BM ºB´¯Bv¯A
ºAnAj ³Ç »Ç¯AnAk«B«p nj »§° SwA n°C¬B½p ozM jAo
A ·ªµ nj n°o ° oL@
oT@B¯o i k¯nAj nB¼TiA nj An ¬Ak®ªz¯Aj »ª¦î ºBµ°o¼¯ ° k®Tvµ »wB¼w Rnk
/SwA oUyhM ¬B½p °
½A ¥X« ¬Bª½A»M ° n°o« jAo
A Swj ³M »wB¼w ° »¯±¯B ºBÚnk ¬joPw
yUC SwA ñª« ³d§ oµ ³ k¯nBPvM ºA³¯A±½j Swj ³M An »U°nBM nBL¯A ³ SwA
/jn°CnBM ³M An »¯A°Ao
RAnBvi ° k® {°n An »ª¼î
²BTÇwA ³Ç½C Ç½A pA ³ »L¦ « y{ ½A ³M ¬B´] k®ªUnk ¬B½A°o¯B«o
o£@A
³T{Aj ¬Bª½A »¯Bí« ½A ³M HíA° ,³]±U oM ²°Àî ° k®{BM ³T{Aj ³]±U j±{»«
³¯±£_¼Çµ B¼Ç¯j ,³\¼TÇ¯ nj ° k{ k®µA±h¯ n°o ° R±h¯ nBT
o£ ²B£_¼µ k®{BM
/S{Aj kµA±h¯ ¡®] p°oM pA »¯Ao¢¯ ° Sze°
283 »¯B´] c¦æ ° w±½ KTñ«
SwA ²jAj ¬B¯C ³M k¯°Aki An »½A°o¯B«o

Rnk ³ k®{BM ³T{Aj ¬Bª½A o£@A Ç1
ß ¦XAÔ Ö Ò «ß â ÒT¼Ö ÒUC kÖ Ò JÙ nÒ :S£ ½kæ w±½ ³ñ¯B®a
Rnk « ³M ±U B½Aki ðÖ
/ºjAj S«±ñe
©§Bî nB£jn°oQ Rnk ¥MB« nj ¬B¯C Rnk ³ k®{BM ³T{Aj ¬Bª½A o£@A ° Ç2
/SwA q¼aB¯ ° j°kd« nB¼vM
/SwA ²jAj ¬Bv¯A ³M k¯°Aki An »ª¦î ºBµ°o¼¯ ³ k®{BM ³T{Aj ¬Bª½A o£@A ° Ç3
nj ° »§BíU e ©¦î ¥MB« nj ozM y¯Aj ° ©¦î ³ k®{BM ³T{Aj ¬Bª½A o£@A ° Ç4
/SwA j°kd« ° q¼aB¯ nB¼vM S¦i ©¼î ²B¢Twj ¥MB«
²k½o
C An ònqM ¬B´] ½A k¯°Aki ¤Aq½¿ RAl ³ k®{BM ³T{Aj ¬Bª½A o£@A ° Ç5
/SwA ¬Bv¯A ° ¬B´] nB¼TiA KeBæ °A ©µ °
¬B´Ç] º±Çw ³ÇM j±i nB¼TiA ¬°kM ,¬Bv¯A ³ k®{BM ³T{Aj ¬Bª½A o£@A ° Ç6
/SwA nBPvµn òo« pA kíM ©§Bî ° ¬Ak½°B]
kµA±h¯ ¬B¯C o¼¢®«Aj n°o ° oL ²B£_¼µ k®{BM ³T{Aj ¬Bª½A K§B « ½A ³M o£@A
/Sz£ k®µA±h¯ Sv« ºA³§B¼Q ³U pA ° k{
pA kÇ¯A±U»« ° k{BM ³T{Aj »®«A JA±i k¯A±U»« S½ozM ³ SwA S° ¬C
/k¯BªM ±d« ºj±MB¯ ° Äk´¯A ° ¡®] o i
¬AnAk«BÇ«p ºAoÇM »§° SwA ºn°oÇ oÇzM ·ªÇµ ºAoM »¯Bí« ½A ³M ¬Bª½A
ß
/SwA oUºn°o nAkTABM
° S¦¼
° o{ ° kµj»« S¼¯Bv¯A ozM ³M ³ SwA ½Be ½A ³M ¬Bª½A
ß
/kzhM»« S¼¯An±¯ ° Bæ
/jjo£»« t±vd« S¦¼
° ¬Bª½A ³M ¬Bv¯A ZB¼TeA ³ SwB\®½A
ºBµ³®¼Çw pA y¼ÇM »¯BÇv¯A ònqÇM BªTÇ]A j±{»Ç« ¨±¦íÇ« ³ SwB\®½A
/SwA k®«pB¼¯ S¼¯Bv¯A ³M AqzUC ºBµKªM ° Bª¼Q¬B´¼@
³M R±îj ³ ¾B¼L¯A ·¯BµA±io¼i ° »eÀæA ºBµS´¯ xpnA ³ SwB\®½A
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 284
/j±{»« {°n k®®»« S¼¯Bv¯A ° ¬Bª½A

jB{nA ° R±îj ³ ½kæ w±½ yhMRjBíw KTñ« S¼ªµA ³ SwB\®½A
nj w±½ KTñ« o¼YFU ° jjo£»« ©v\« jo °o{ ¬Ak¯p ·{±£ ¬Bªµ pA An j±i
/j±{»« nBñ{C »¯B´] c¦æ
³ñ®½A pA o¼ ³M SwA k®« ³Àî »¯B´] c¦æ° »«±ªî S¼®«A ³M S½ozM o£@A
/jnAk¯ ²nBa k® º°o¼Q »´§A ònqM ¬AoLª¼Q SoM ° o¼ioQ KTñ« pA
»¯Bv¯A »£k¯p ° q¼«C Sª§Bv« »Tv½qªµ ³M ¬B´] ¬AnAk«B«p ° ¬AoLµn o£@A
/k®µj»« S¼ªµA
/k¯oM»« [¯n ºq½o¯±i ° ³®T
jB\½A ° »£k¯nj ° S¼¯A±¼e pA o£@A °
c¦Çæ º°o¼Ç¯ ¥¼ñzU B½ »«±ªî bÀw é¦i jB´®z¼Q BM B´®U ³ k®¯AkM k½BM
/jjo£»ª¯ ¼«FU »¯B´] ° »«±ªî c¦æ ° j±{»ª¯ ¥e ¥ñz« »¦¦ª§A¼M
º°o¼¯ ³M k½BM »Tí®æ ° »ª¦î ºB´T
oz¼Q RApA±« ³M ozM ³ k®¯AkM k½BM°
nj ³Ç An »ª¦Çî xpnAoÇQ ºBµ°o¼¯ k¯A±TM BU jjo£ c¦v« º±U ° ¬Bª½A º±®í«
bÀæ ° o¼i ²An nj ° k® nB´« SwA ²k«C nj »®«oµA nBp°B\U ºBÚnk nB¼TiA
/jpAk®¼M nB ³M ozM RjBíw ° y½BwC ¼«FU ²An nj ° ¬Bv¯A
º±Çi ° »¯BªÇ½A»ÇM ° n°o ³M ²j±§C ¬B´] nAkTA BM ¬B½A°o¯B«o
o£@A ¿Ø A °
é®Ç« ° »«±ªÇî bÀÇw é¦Çi jB´®z¼ÇQ ³ñ®Ç½A BM k®{BM »L¦p°B\U ° »£k¯nj
±¦M ³¯ ¬±a »§° k®®»« An »¦¦ª§A¼M c¦æ º°o¼¯ ¥¼ñzU ° »ªUA ºB´z½B«pC
©µ ±¦M pA ð½ oµ ¥iAj nj ¬±a ° o{ ³M Jo ³¯ ° jnAj jBªTîA Jo ³M o{
o¯ pA An j±i ³ k®{±»« ³¯B«od« jnAk¯ jBªTîA o¢½j n±z ³M ºn±z _¼µ
k®®»« o~« ²An ½A nj An »®¼¢®w ºBµ³]j±M ° k®® S½±U »¢®] ºBµ°o¼¯
oM ²An ½A pA ° k®®»« ³
BA »¢®] ºB´µB¢½BQ ° »«B¯ ºBµjAjnAo ³M p°n oµ °
/k®½Aq
A»« »«±ªî JAo A ° toU
º±U° ¬Bª½A ¬B«o´ ¬C çBUo« ° kµB\« w±½
ß KTñ« ³ k{ {°n uQ
285 »¯B´] c¦æ ° w±½ KTñ«
° c¦æ jo« ¬C ° »Tw°jozM ° »µA±io¼i ·¯±ª¯ ¬C ° Sæ ³T{o

¬Bv¯A ¬C °
/S¼¯Bv¯A ¤Bª] ·ªv\« ¬C ° bÀæA
ºAoM ³ ºA²k¯pnA RAoªY oM ²°Àî »wB¼w ° »¯Be°n S¼~h{ ½A KTñ«
° k{BM »½B´L¯Ao£ tnj ¬B´] ¬AnAk«B«p ºAoM k¯A±U»« jnAj ¨jo« RBL ¨±ªî
nBÇñ
A ° ð¼UBª¦PÇ½j ºB´¼½±Ç£ï°nj ° »£j±§C ° »¯Bª½A»M pA An SwB¼w ¬B´]
° kµj ±w S¦¼
° S¼¯Bv¯A ° ¬Bª½A º±w ³M ° kzhM RB\¯ ³¯BL¦p°B\U
/k½Bª¯ ¼ªU An »«±ªî S¼®«A ° »¯B´] c¦æ ³¦¼w° ½kM
³Ç »U±ñ¦Ç« ° »¯BªwC jo« ºA±U oM S¼¯Bv¯A ° S¼e ¬B{Bî ö£ j°nj
¬±Ça ° kÇzinj»Ç« ¬B´] »«±ªî g½nBU ·´L] oM RnBhT
A oQ »£k¯p g½nBU
/jpBw»« {°n An ozM RjBíw ²An ³z¼ªµ ºAoM »¯Ap°o
¥íz«
nj ³ º±U ° ¬Bª½A ¬B«o´ ºA ±U oM S§Akî ° e ¬B¢®zU ·¯B{Bî ¨Àw
³M »µB®£»M ö] ³M ° »Tz¢¯ ©¼¦vU nAkTA ³M ¬B£j±§C °oz«B¯ RÀ½BªU ¥MB«
/ºj°q
A ¬B£jApC g½nBU ³M o¢½j nBhT
AoQ ³dæ ð½ ° »T
n ¬Ak¯p
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 286
³ªUBi
nBLTîA»M nBLiA ¶nBMnj k®a »®hw

Ç½A »£k¯p ¦Th« ºBµ¬An°j ³ w±½ ¶n±w pA ³½C 1å1 o¼vU B\®½ABU
/jo½mQ»« ¬B½BQ SwA ²jAj bo{ An ònqM oLª¼Q
¶nBMnj ³ ºnBYC ° nBLiA ¶nBMnj k®a »®hw SwA ¨p¿ JBT ·ªUBi nj »§°
/j±{ ³T£ SwA ²k{ ²jnA° ³æBi ° ³«Bî o pA ©½o ¬Co o¼vU
²k{ jnA° k¼\« ¬Co o¼vU nj ³ (1)ºnBYC ° nBLiA ¼M nj ³ Sv¯Aj k½BM
S¼¯BÇe°n ·í«BÇ] o pA k½BM ³ Svµ »¯A°Ao
nBLTîA»M nBYC ° nBLiA SwA
/jjo£ bÀæA ° K½mÚ
»íM ³ k¯A²j±M pAjoQï°nj ° pBw³¯Bv
A ²kî ð½ S®w ¥µA ¬B½°An ¬B¼« nj
W½kÇe ¥íÇ] ºAoM H¯B¼eA ° k¯A²k{»« k¼½FU S
Ài ²B¢Twj o pA ¬B¯C pA
»¦U ¨jo« ¨±ªî o pA k¯A²jo»« ¥í] ¬B¯C ³ ºnBLiA° k¯A³Tz£»« ½±zU
/SwA ²k{»« ¤±L ³M
nj ºnBLÇiA ³ª@Be ²B¢Twj ³M JoU ºAoM ©µ »µB£ º±U»M ¬B½°An ½A °
¶±{n ¼ªµ ° k¯A²jo»« ¥í] ¬B¼w±MA ¥¼L pA ¬B¯C ¬B¢TvM ° ¾B¦i ¥ÄB
pA ° jnAm¢M pBM W½ke ¥í] ° ºpAjoQï°nj nj An ¬B¯C Swj ³ j±M »

B o~Th«
/k®ñ¯ ²miAÆ« ¬B¯C pA »v ¤±Ãv« RB«B« o
¨jo« ¨±ªî ° S
Ài ²B¢Twj o pA ³ tBLî»®M ° ³¼«A»M ºB¦i ¬B«p nj °
pA ¬B¯C pA »íM ³ º±U»M jAo
A ¼ªµ k{»« ©½o ¬Co o¼vU ³M ºjB½p ³]±U
³ ¬B¯C pA »íM ° k®T{Aj nAo ¬Aov« ¨k« æ nj k¯j±M S
Ài nBMnj ¬BMo«
¤±Çwn ³ÇM SLÇv¯ ° ²kÇ{ ¥Ç¯ ¼íMBÇU ° ³MBdÇæ pA ³Ç SwA »L§BÇ« ,nBÇYC pA j±~Ç« (1)
/SwA ²kz¯ ²jAj (|)Aki
287 ³ªUBi
ºA±z¼Q BM SLeB~« ·MBw S¦î ³M k¯j±M (|)Aki ¤±wn JBdæA ºB½BM pA

/k{»« ³T
o½mQ jAo½A ° jØ n ¬°kM ¬B¯C ºBµ³T£ ° k®T{Aj ºoTz¼M ÄoTeA ¨ÀwA
Ø ¶o½oµ±MA ³ B\¯C BU
nBª{ ³M ¬Co ¬Aov« pA nBq¼µoQB¯ ð§B«M u¯A ° JAm
/k¯k«C
³ÇM o¼vÇU nj ¬BÇ¯C ºBµ³T£ ° k¯j±M »MBdæA ºAnAj jAo
A ½A pA Äk oµ °
³¯±£Ç½A »~hÇ{ ºEn ³TÇ
n ³TÇ
n ° k{»Ç« ³T{±Ç¯° ¥Ç¯ »í k®w ¬A±®î
³ ¬B¯C ¬Ajo£@B{ ° JBdæA GkíM ° k{ ³T
o½mQ ¬Co RB½C o¼vU ¶nBMnj |Bh{A
¬jo o¼vU é±« nj HL§B ° k®T
o£ An ¬B¯C ºB] k¯A²k{ J±vd« ¼íMBU ·L pA
nBÁ An j±i »~h{ ºEn ©µ »µB£ ° k¯jo»« ¥¯ An j±i ¬AjBTwA ºEn ¬Co
©µ Aki ¤±wn ³M SLv¯ o£@A k{»« ¥¯ ¼íMBU ° ³MBdæ pA ³`¯C ° k¯j±ª¯»«
éÇA° ¤±LÇ jn±Ç« oLTí« oYA ¨B¯ ³M ¼íMBU ° ³MBdæ ÄoTeA ³M pBM k{»ª¯ ²jAj
/Sz£»«
ovÇ« ºoLÇ ¬BÇ«p) ºo\µ k~¼w ¤Bw j°ke BU ©½o ¬Co o¼vU é°
/j±M ¤A±®« ¼ªµ ³M HL½oU (»«Bî o¯ KeBæ
Hæ±~hÇ« ° ¬B¢T{mÇ£ g½nBÇU ³ÇM ³Ç B\Ç¯C ¬Co ¬jo o¼vU ¨B¢®µ nj °
gÇ½nA±ÇU pA ³Ç ¬BÇ¯C ºBµ³T£ k{»« tBveA ºoTz¼M ZB¼TeA ¦Ò wÒ ¬AoLª¼Q
/Sz£»« éA° ³]±U jn±« oTz¼M k®T{Aj ÀA »ª½k ºBµ³¯Bv
A ° ¬B¢T{m£@
RBîÀÇA ³TÇ{n Ç½A nj ³ ³ L®ß «Ô MKµ° ° nBLe¿A Kí ºBµ³T£ °n ½A pA°
©Çza ³ÇM oTz¼ÇM ¦Çw ¬AoL«B¼ÇQ ° ¬B¢T{mÇ£ g½nBU jn±« nj k®T{Aj ºoTz¼M
·L§B « ¬B¯C pA »v k¯j±M jA±w»M H«±ªî ¨jo« B´¯B«p ¬C nj ¬±a ° jn±i»«
/jo»ª¯ nk«
»£nB`¼ÇM ° S§l ¬B\¼µoÇQ ¬BTÇwAj kµA±i»« ³ B\¯C ³LØ ® «Ô M KµÒ °Ò ÂX«
w±½ ZA°jpA GkíM ° w±½ S±{° Rnk ° ±]Ao]B« º±¯BM ¬C q½qî ovªµ
»¯BªwC ºB´MBT pA »íM nj ³ß Ø¦× §A K ß íÖ MÒ |â R
ß TÔ Ô è Ô kÖ ]Ò °Ò :k½±£»« k® ¥¯°A BMAn
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 288
An ¬B£k¯±®{ Ä²k¯A±i »¯BªwC ºB´MBT pA »íM nj ³ ³¦ª] ¼ªµ ° Ä²k¯A±i

µj ³M µj KÒµ°Ò ·T£ ° jo»ª¯ ¥¼§j ·L§B « °A pA »v o¢½j ° jo»« é¯B
w±½ »£k¯p g½nBU RBª Ø¦v« pA ° k{»« ³T{±¯ o¼vU Kß ÔT Ô nj GkíM ° Sz£»«
(1)/Sz£»« J±vd«
·æÀÇi ³Ç k®»Ç« ¥Ç¯ An »¯BTwAj ³L®« MK Òµ°Ò pA 254 | 12 k¦] k½k] éLnBdM (1)
:³ Ä²k½j »¯BªwC ºB´MBT pA »íM nj :k½±£»« Kµ° :SwA ½A y¯±ª«
nj jn±ÇioÇM ±Ç]Ao]B« ¬p ¬C q½qî ovªµ ³M S{m£»« »¦d« pA ½kæ w±½ K±«
An ¬BµB{jBQ ³ An »½Aki y½BTw :S£ ¬p ¬C j±M ³Tvz¯ ºA³¦Mq« oM ¬B½Ak£ ¬±a °A ³ »§Be
³M uPw k¯Bwn»« »µB{jBQ ³M ¬BzUjBLî KLw ³M An ¬B£k®M ° k®»« ²k®M ¬BzµB®£ KLw ³M
¤A°p WîBÇM SªíÇ¯ ¬AoÇ :S£ w±½  ºo¼¢Twj B« pA ©½A²k{ ²nB`¼M B« :S£ w±½
/SwA Sªí¯
SLv¯ ¬p ¬C ° w±½ ³M An ºo¢½j RAo@Am« »¯B« nÔ |±~h«
ß RAnBLî ¬C BM Kµ° ²B¢¯C
« ¤j ³ j±M » ¬p ½A !nkQ ºA :S£ w±½ ¬Ak¯po pA »ñ½ :k½±£»« ³ B\¯C BU kµj»«
nj ³Ç SwA »Ç¯Aow±µ ° »{B¼î yow ¬A±¼e ½A :S£ w±½ ,Si±w °A ¤Be ³M »¦¼i
/SwA ²k{ ³TvM ¨BT¯A ¬Bªv½n
Aoa »T{Aj oµ±{ ³ñ®½A BM ±U :S£ º° ³M SB½ ²o@BM An °A ° jo ZA°jpA °A BM w±½ ²B¢¯C
/S{Ak¯ ºjo« « oµ±{ :S£ !?»Tvµ ²o@BM
¼M S¦î °j ³M SwA °oí« pAjoQ ï°nj jo« ¬C Kµ° pA y¦æA ³ K§B] ¬BTwAj ½A
An ¬BÇv¯A K\íÇU ³Ç SwA »æ±~hÇ« SMAo ºAnAj ³ñ®½A »ñ½ :jo Ak¼Q ¥«B ±¼{ ¨jo«
° k®Q oM ¥ªTz« ³ñ®½A o¢½j ° k®»« ðª ¬C ±¼{ ³M ¨jo« k®vQ ³¯BvA éL ° jq¼¢¯A»«oM
¥«B ¶jBTwA ¨jo« ¬jAj pnk¯A ºAoM k®¯A±U»« ¬B£k®v½±¯ ° ¬B£k®½±£ ³ SwA ºoYÆ« RoLî
/k®®ñM ¬C pA
289 ³ªUBi
pA ¬BÇ¯C pA ºnB¼ÇvM ° k®TÇ{Aj S½oX@A S®w ¥µA ¬Aov« ° ¬B½°An ¬±a °

° ozT®« ¨jo« ¼M ¬B¯C ºBµ³T£ HíL k¯j±M nAjn±ioM ³ª@Be ²B¢Twj S½Bªe
/k{»« ¤±L ³M »¦U
¥ÇµA ¬AovÇ« ° ¬B½°An BM ¬±a ©µ ¨Àv§A©´¼¦î S¼M ¥µA ·ªÄA JBdæA °
/k¯k{»« ²B£@C j±M é½B{ ¬B¯C ¼M ³ »L§B « pA k®T{Aj xq¼«C S®w

Ç½A °n Ç½A pA ° k¯nAj ºoTz¼M SLn RB½Bñe n± ½A ³M Bª¯ kµAp ° kµAp jAoA q¼¯ °
/S{Aj ¥«B ZA°n yMBdæA ° °oí« ºBª¯kµA p jo« ¬C ºn±Y ¬B¼w ¼M ¬BTwAj
/SwA ³Tn nBª{ ³M ³~ ½A ¬B½°An pA ºn±Y ¬B¼w j±i ³ B\¯C BU
¼M ¨Àv§A³¼¦î jBæ ¨B«A ¬B«p nj ¬BTwAj ½A ³ SwA ©¦v« ,K§B« ½A ³M ³]±U BM
/SwA ²j±M é½B{ Â«B S®w ¥µA ¬B½°An
K§B] ·~ ½A k¯A³T{Aj xq¼«C S®w ¥µA ¬B½°An BM ³ ©µ ³í¼{ ¬B½°An ³ SwA © Ø¦v« °
/j±{»« é½B{ ©µ ³í¼{ ¬B½°An ¼M ³¦¼w° ½kM ° k¯±®{»« ¬B¯C pA An
k®»« ¥¯ 6å ¶nBª{ SdU 282 ° 281 | 12 k¦] k½k] éLnBdM ³@A n »X½ke ¿Be
:SwA ½A W½ke ¬C ° ±®zM
ºnkÇ BÇM An ¬BTÇwAj Ç½A ¥woÇ« n±Ç ³M JBT ¬C ³ k®»« ¥¯ é½Aoz§A ¥¦î pA nBdM
¬C ° k®»« ³BA ¬C ³M o¢½j K¦« ð½ ° kµj»« ¨Àv§A³¼¦î jBæ ¨B«A ³M SLv¯ ÀTiA
j±Ç]° ³ÇM An BÇµAo]BÇ« ³ªÇµ ¬C ±ÇU Aoa :S£ ¬p ¬C ³M w±½ :k½±£»« ³ SwA ½A ³BA
/S{AjA° BµnB ¬C ³M Ao« ±U »½BL½p :S£ ?ºjn°C
° oTz¼ÇM Ç« pA y¼½BLÇ½p ³Ç ºk½j»« An ¬B«q§A oiC oLª¼Q o£@A uQ :S£ w±½ ²B¢¯C
B\ pA :S£ /»T£ SwAn :S£ ¬p ¬C ?ºjo»« ³a j±M oU²k®µj yTwj ° oU±ñ¼¯ y¦ Ôi
« ¤j nj yTLd« ºjoM ³ An oLª¼Q ¬C ©wA ³ñ®½A ºAoM :S£ ?©½±£»« SwAn « ³ »Tv¯Aj
Sw°j An (|)kªd« ¬±a ° k½±£»« SwAn °A ³ jBTwo »e° w±½ ³M Aki uQ k{ jnA°
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 290
³T{Aj j±]° ºkwB

° @BQB¯ jAo
A ¨Àv§A©´¼¦î ³ªÄA JBdæA ¼M nj ¬±a °
³T{Aj ZA°n S®w ¥µA B¼TeA»M ¬B½°An ¼M nj ³ An »L§B « ¬Bªµ »µB£ SwA
° k®®Ç ¤±L ¨jo« ³ k¯A²jAj»« ¨±~í« ³M SLv¯ ° k¯A³T
o£»« ¬B¯C pA SwA
/k¯A²jAj»« ¨B«A ³M SLv¯ ° k¯A²jo»« ¥í] ºq¼a j±i y¼Q pA »µB£@
nBLiA nj »¦¼ÄAowA nBLiA ° ³Ø«Bî R¿±í\« pA ºnB¼vM ³ SwA S´] ½A pA °
° KµmÇ« Ài ° K¼\î ° K½o K§B « pA ºnB¼vM ° ²k{ uñí®« ³í¼{
/j±{»« S
B½ B« nBLiA nj ¬Co Ài
¤±L pA o¼£»Q ° noñ« n± ³M An j±i ¬A°o¼Q ¨Àv§A©´¼¦î S¼M ¥µA ·ªÄA
Ø °
SwA ¬CoÇ Ç
A±« ³ »X½ke oµ :k¯A²j±«o
° k¯A³T{Aj nme oM nBLiA ³¯±£½A
/k½pAk®¼M n°j SwA ¬Co §Bh« ³ »X½ke oµ ° k¼® ¤±L
Ø ¶nBMnj ½j ºBªîp ° Kµm« ºBª¦î ³a o£@A
Sªep ³
nBLiA ¬jo Jm´«
/k¯A²k¼z nB¼vM
Svµ ° ²j±ÇM k½k{ ZB¼TeA jn±« ° SwA »£k¯p ¬±¯B ¨ÀwA ³
¬±a °
¤°mLÇ« ºoTz¼ÇM S½B®î ³¼´
nBLiA K½mÚ ° c¼®U ²An nj Kµm« ¬Ak®ªz¯Aj
³¼´
nBLiA :S£ k½BM ³ ºn± ³M k¯A²jo Ak] SwnjB¯ pA An Swnj° k¯A³T{Aj

/k® ZA°jpA °A BM ³ jAj ¬B«o w±½ ³M k¯°Aki uQ ¨nAj»« Sw°j An ¬p ½A ©µ « S{Aj
¥¯ ¬C »¦æA éL®« ³ An ºn±´z« ¬BTwAj ¬Bªµ B½C :³ k½C»« y¼Q ¤AÆw ½A B\®½A nj
¨BÇ«A ³ÇM SLÇv¯ ° kÇ¯A³To£ S®w ¥µA ¬B½°An pA ³í¼{ B¼TeA»M ¬B½°An SwA ³L®« M Kµ°
SMoÇ k~Ç ³ÇM kÇ¯A³TwA±i k¯A²j±M ¥½B ¥í] ·T¼{ ¬±a ° k¯A ²jAj ¨Àv§A³¼¦î jBæ
³M ° ³TiBw j±i y¼Q pA An S¦¼ ½A °n ½A pA° k®® o@l (|)Aki ¤±wn ºAoM An »T¦¼
ozT®Ç« ³í¼Ç{ KT nj ° ²k{ ³T{±¯ nBLTîA»M ¥wo« W½ke nj ° k¯A²jo ³BA ¬BTwAj ¬C
?SwA ³Tz£@
/SwA tB®{W½ke ° o¯KeBæ ¬Ak®ªz¯Aj BM K¦« ½A }¼hzU
291 ³ªUBi
/SwA ³T
n y¼Q »¦¼i j±i »¦«BñU o¼w nj
jnA° ½j ¬B½A±z¼Q ¥½B
° ¾B¼L¯A g½nA±U ° ¬Co o¼vU ¶nBMnj ³ ºnBLiA B«A
/SwA ³Tz¢¯ Jm´« ¥«B n± ³M ° ²kz¯ éA° ³]±U jn±« ¬Ak®a SwA ²k{
³M ¬B£k®v½±¯ ° ¬B£k®½±£ ³ SwA ºn± »®½j RB¼¦LU é° p°o«A »§°
³]±U oTz¼M SwA ²k{ jnA° ¬Co o¼vU ° ¾B¼L¯A g½nA±U ° ¥½B
nj ³ ºnBLiA
° c¼®U ³M ºoTz¼M ZB¼TeA ³ j±{»« tBveA oBe ¤Be nj °n ½A pA k®®»«
/Svµ nBLiA ³¯±£½A K½mÚ
³¼ª¦Çî ºBµ²p±Çe nj nBLiA ³¯±£ ½A ³M »£k¼wn ³ SwA KwB®« »¦¼i °
nBLiA ° k® Ak¼Q ¥«BñU ©µ nBLiA pA Sªv ½A ³ k{BM ³T{Aj »~~hU ·T{n
° jjoÇ¢¯ ¥Ç¯ »LµmÇ« u§B\« nj ° j±z¯ ³T{±¯ »¼¦LU ºB´MBT nj nBLTîA»M
An ¬Aoñ®Ç{°n ³]±ÇU K¦Ç] ° k® Ak¼Q ºoTz¼M º°oMC »®½j RB¼¦LU ¬B«pBw
/j°oM ±¦] ³M ¬B«p o¼w BM ° k½Bª®M
pA oLi 26 ° S®w ¥µA nBYC ° nBLiA pA oYA ° oLi 36
JBT ½A nj B«
¥MBÇ nBLiA »§° ©½jAj nAo jBT¯A ° ºo¼£@²joi jn±« »n°BQ nj An ³í¼{ nBLiA
/©¼T{±¯ B« ³ SwB´®½A pA y¼M »¦¼i w±½ ¬BTwAj nj ³zB®«
,©½j±ÇM ²jo nBLTîA»M RB½A°n pA jBT¯A ¶nBMnj ³ »½B´T{AjjB½ pA ºnB¼vM °
/©½j±ª¯ ºnAjj±i ¬C Znj pA j±L¯ JBT é° KwB®« ¬±a
/ ¼â ±Ö TÚ §A Û ß °Ò &A
Ô °Ò
¬B½BQ
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 292
JBT T« Swo´
³dæ ¬A±®î ³dæ ¬A±®î

41 / / / / / / / / / / / / / / / /oYA»M ¡¯o¼¯ (39 BU 18 pA) ²Ba BU B½Ån pA
42 / / / / / / / / / / / / / / »½BL¼ñ{
18 / / / / / / / / / / / / / »U±ñ¦« ºB½Ån
46 / / / / / / / / / / / / / / / / g¦U ºB´L{ 19 / / / / / / / / joM nkQ y¼Q An ¥ñz«
48 / / / / / / / / / / / / / / / /²Ba pA ºjApC 19 / / / / / / / / / / / / / / / / /o i ¨ÀîA
50 / / / / / / / / / / / / / / /o~« º±w ³M 20 / / / / / / / / / / / / / / / /JA±i o¼LíU
51 / / / / / / / / / / / / / / / /fB º±w ³M 24 / / / / / / / / / / / / / / / / A°nB¯ SªÚ
(101 BU 54 pA) q½qî fBnj 27 / / / / / / / / / / / / / ³¯Bª§B jB´®z¼Q
54 / / / / / / / / / / / / / / / /é½ow ¤±dU
Ø 28 / / / / / / / / / / / / / ³¯ÀBî JBhT¯A
58 / / / / / / / / / / / / / / / ¬BveA ºAq] 29 / / / / / / / / / / / / / / / / j±M ³¯B´¼w
60 / / / / / / / / / / / / / / / / zî ·¦í{ 29 / / / / / / / / / / / / ³z¯ ºAo]A po
62 / / / / / / / / / / / / / / / / SØî ·T{o
31 / / / / / / / / / / / / / / / / /²k¯oM ·Moe
66 / / / / / / / / / / / / / / / / / ¨BT¯A k~ 32 / / / / / / / / / / / / / / K¼\î ¥ñz«
72 / / / / / / / / / / / / / K¼\î jB~U 32 / / / / / / / / / / / / / / /KLw °j
73 / / / / / / / / / / / / / / / / ¾AoT
A ° oñ« 34 / / / / / / / / / / / / / / /k¯jAj ¬B®¼ªA
75 / / / / / / / / / / / / / / / / / / ¨p¿ B
j 34 / / / / / / / / ¸AnAk« ° S@A q¯ ©µ pBM
76 / / / / / / / / / / / / / / c¼dæ ºn°Aj 36 / / / / / / / / / / / / / / / / / / /¬AjAk«BM
78 / / / / / / / / / / /çBªA SwA±inj 37 / / / / / / / / / / / / / / / nAk½j ½oiC
81 / / / / / / / / / / / / / / / / ³¯AoµB« oñ« 37 / / / / / / / / / / / / / / Aodæ º±w ³M
83 / / / / / / / / / / / / / /t±vd« ¥¼§j (54 BU 39 pA) q½qî fBBU ²Ba pA
89 / / / / / / / / / / / / / / / ³¯AoµB k½kÚ 39 / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ²Ba nj
91 / / / / / / / / / / / / / / / / / / ¨±¦« ²C 40 / / / / / / / / / / / / / / / / / »L¼ k½±¯
293 Swo´

(185 BU 172 pA) RnAp° SvQ nj 95 / / / / / / / / / / / / / / ºp°o¼Q ©µ pBM
172 / / / / / / / / / / / ²k¯A±iB¯ ¬B¯Bª´« 96 / / / / / / / / / / / / / / ¬Ak¯p ³M fB pA
176 / / / / / / /k¯k{ }io« ¬B¯Bª´« (163 BU 101 pA) ¬Ak¯p nj
180 / / / / / / / / /k¼wn ¬B½BQ ³M nBT¯A 101 / / / / / / / ¬Ak¯p nj u¯ W½ke
181 / / / / / / / / / / / ¤¿kTwA ° BBU 103 / / / / / / / / / jB{nA qo« B½ ¬Ak¯p
182 / / / / / / / / / / / / / ¨nAk¯ ¬B®¼ªA 109 / / / / / / / / / » ®« ·v½B« ð½
182 / / / / / / / / / / / / / / BBU ©µ pBM 111 / / / / / / / / / / / / c½oæ yµ±ñ¯
183 / / / / / / / / / / / / / / ¬Bª¼Q ·L§B « 112 / / / / / / / / / / / / / k¯°Aki ¬B«o
114 / / / / / / / / / / / / / / JA±i o¼LíU

185 / / / / / / / / o~« º±w ³M ²nBM°j
116 / / / / / / / / / / °oz« SwA±inj
186 / / / / / / / k¯k{ jnA° S«Àw ³M
122 / / / / / / / / / / / / / / / /²B{ ºB½Ån
188 / / / / / / / / k®T
n q½qî n±e ³M
124 / / / / / / / / / / / / / / o¼MkU ° o¼LíU
190 / / / / / / / / / / / ³¯B«od« RBÀ«
129 / / / / / / / / / /// o¼MkU ½A ³¯±¢a
192 / / / / / / / / / / / / / °oz« ·Ã±U
136 / / / / / / / / o¼MkU ° o¼LíU xnAq£@
194 / / / / / / / / / / / / / /¬A°nB ±U
139 / / / / / / / / / / / / / / / / / /²B{ ¨B¼Q
194 / / / / / / / / / / / / / ¬B¼¯A°nB B
j
142 / / / / / / / / / / / / / »wnjAj ·v¦]
196 / / / / / / / / / / / / / k{ njBæ nAo
145 / / / / / / / / / / / / / / / g¦U AoTîA
197 / / / / / / / / / / / / ³¯AoµB« »wnpBM
147 / / / / / / / / / / / / / / AoTîA S¦î
199 / / / / / / / / / / / / / / / k®vQB¯ nmî
153 / / / / / / / / ²B{ jk\« ° ö£ ¨B¼Q
200 / / / / / / / /çBªA ° ºjoª¯A±] 156 / / / / / / S® ¦w fB ³M ¬Ak¯p pA
201 / / / / / / / / / ³¯Aq]Bî SwA±inj (171 BU 164 pA) ²B{ fBnj
203 / / / / / / / / / / / / / Sv¼¯ ³T
o½mQ 164 / / / / / / / / / / / / / / ¨B« JBhT¯A
206 / / / / / / / / / / / /³¯B«od« ºAn±{ 166 / / / / / / / / / / / ¬Co ºo¼£@³\¼T¯
209 / / / / / / / / / / / / / jBæ ²A±£ °j 169 / / / / / / / / / / / »T¼MoU ·Tñ¯ ð½
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 294

252 / / / / j±{»« B®¼M ,B®¼MB¯ J±í½ 212 / / / / / / / / / / / / / / ©®»ª¯ n°BM
254 / / / / / / / / k¯°Aki »¯B´®Q § 215 / / / / / / / / / / / / / / / k¼«A ° oLæ
257 / / / / / / / / / /nBTwA SwA±inj 216 / / / / / / / / / / / /J±í½ ¤j p±w
258 / / / / / / / / / / / / / nBTwA ¶kî° 219 / / / / / / / / / / / / ©eoU ° y\¯n
259 / / / / / / / / / / / / / ºjB{ ¬A°nB@ 220 / / / öM»« S½Bñ{ Aki ³M
261 / / / / / / / /njB« ° nkQ pA ¤BLTwA 222 / / / / / / / / / / o~« ³M ¨±w

Ø ow
ß
262 / / / / / / / / / / / / / / ¤Bæ° ·d§ 225 / / / / / / / / /ö ° § ºBBU
267 / / / / / / / y½BwC ° SØ¼®«A k½±¯ 228 / / / / / / / / / / / RAoBi k½k\U
269 / / / / / / / / / / / / / w±½ fB nj 229 / / / / / / / / / »£k®«o{ ° K\íU
Ø
270 / / / / / / / / / / / / /»j± pA ºjB½ 232 / / / / / / / / / / / / S{AjoM An ²joQ
272 / / / / / / / / / / / / / /¬Ak¯p pA ºjB½ 233 / / / / / / / / / / / / / / jB{nA ° ³¼L®U
273 / / / / / / / ¬BMB¼M »£k¯p pA RB\¯ 236 / / / / / / / / / / / / / ²B®£ ³M AoTîA
274 / / / / / / / / / / / / / / / /«oµA ·®T
238 / / / / / / / / yzhM ° ±î ¨Àî Aß
275 / / / / / / / / / / / / / / / / / nAk¼M ¤j 239 / / / / / / / / / / / /ònqM ¥ñz« °j
276 / / / / / RB]B®« ° Sªí¯ tBPw
ß Ø ²An
241 / / / / / / / / / /¤°A ¥ñz« ¥e
277 / / / / / / / / / / / / S½kMA
Ø º±w ³M Ø ²An
243 / / / / / / / / / ¨°j ¥ñz« ¥e
281 / /»¯B´] c¦æ ° w±½ KTñ« 245 / / / / / / / / / / / ¼ v¦
º±w ³M
286 / / / / / / / / /// ¶nBMnj k®a »®hw 247 / / / / / / / ©MB½»« An w±½ º±M
249 / / / / / / / / / / / S¯BµA ° K½mñU
295 »n°BQ nj jBT¯A jn±« nBLiA
jBT¯A jn±« »n°BQ nj ³ S®w ¥µA nBYC° nBLiA

/SwA ²k{ éA°
44 ° 43 ¬C ºA±U ° ©¦î ° ¬C »µB®£»M R±LY ° ¬C ·ª@Bd« ° òo£ nBeA Ç1
5å /njB« oL ow oM w±½ Tv½o£ Ç2
56 ° 55 / w±½ T{Am£ ²k½Aq« Ç3
66 ° 65 / w±½ ¬jo B¯p k~ ¶nBMnj ¤±®« oYA ²j Ç4
78 ° 77 / w±½ »®«Ak@BQ ³M ¥ RjB´{ Ç5
12å ° 119 /Aki jB½ pA w±½ ¬k{ ¥
B ¶nBMnj ¤±®« oYA [®Q Ç6
122 /»¯Ak¯p o¯ °j ¬C JA±i o¼LíU ¶nBMnj Ç7
o¼LíU ¨j±M w±½ ºB] ³M « o£@A SwA ²j±«o
(|)Aki ¤±wn ³ñ®½A ¶nBMnj Ç8
126 /©T{Am£»« ¬Ak¯p pA ºjApC °o£ nj An JA±i
B¯p k~ ³ S° ¬C B½C :S£ w±½ ³M ¥¼ÄoL] ³ñ®½A ¶nBMnj ¤±®« oYA ²j Ç9
151 ° 15å ?ºjoñ¯ S¯B¼i q½qî ³M ºjo@
16å ° 159 Sv¯Aj»« ¬BMp jBTµ ²B{ ³ñ®½A ¶nBMnj Ç1å
25å ° 248 ° 248 /»Tz´M µAo¼Q ¶nBMnj ¤±®« oYA °j Ç11
267 ° 266 / w±½ njB« RB
° ¶nBMnj ¤±®« oYA °j Ç12
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 296
jBT¯A jn±« »n°BQ nj ³ ³æBinBLiA

Ø
/SwA ²k{ éA°
y¯AnjAoÇM oÇM ÂªÇîAn w±Ç½ J±íÇ½ ³ñ®Ç½A ¶nBMnj oª{ M°oªî W½ke Ç1
22 ° 21 /jAj»« c¼]oU
55 /k®Ti°o
An °A w±½ ¬AnjAoM ³ñ®½A ¶nBMnj »§BªY ¶qªe±MA W½ke Ç2
67 / w±½ ¬jo B¯p k~ ¶nBMnj »{B¼î W½ke Ç3
12å /Aki jB½ pA w±½ ¬k{ ¥
B ¶nBMnj ° Ç7 ° 6 ° 5 ° 4
»ñ½ q½qî BM An ²B{ ³ ºnBLiA Ç16 ° 15 ° 14 ° 13 ° 12 °11 ° 1å ° 9 ° 8
163 /SwA ³T{Ak®Q
/SwA ²k{ jnA° »Tz´M µAo¼Q ¶nBMnj ³ ºnBLiA Ç19 °18 ° 17
254 ° 253 ° 252
jnA° xnkÇQ ³M SLv¯ w±½ ¬jo oLñU ¶nBMnj ³ ºnBLiA Ç 22 ° 21 ° 2å
264 ° 263 /²k{
267 /joM ¿BM ShU oM An j±i ·§Bi w±½ ³ñ®½A ¶nBMnj Ç24 ° 23
29å ° 289 ° 288 /q½qî ovªµ BM w±½ ZA°jpA ¶nBMnj Ç26 ° 25
297 RAn±U ° ¬Co ÀTiA jnA±«
»n°BQ nj RAn±U ° ¬Co ÀTiA jnA±«

26 ° 25 ?³¯ B½ S£ y¯AnjAoM ³M An j±i JA±i w±½ ³ñ®½A ¶nBMnj Ç1
B½ j±M °A JA±i °A ¶nBMnj w±½ ¬AnjAoM ºA°nB¯ RB«AkA S¦î ³ñ®½A ¶nBMnj Ç2
26 ?³¯
35 /¬AnjAoM ²Aoªµ w±½ T
n ¶nBMnj Ç 5 ° 4 °3
òo£ An °A ³ jo ½k~U k½j An w±½ µAo¼Q ³ »T° ,J±í½ ³ñ®½A ²nBMnj Ç6
43 ° 42 /?joñ¯ ½k~U B½ SwA ²jn±i
45 ?³¯ B½ jo ºoLæ»M w±½ Ao
nj J±í½ ³ñ®½A ¶nBMnj Ç7
55 ° 54 ° 53 ° 52 /¬B¼¯A°nB B½ k®Ti°o
¬AnjAoM An w±½ ³ñ®½A ¶nBMnj Ç8
57 ° 56 ?³í
j °j B½ k{ ³Ti°o
³í
j ð½ w±½ ³ñ®½A ¶nBMnj Ç9
7å /³¯B½ jo K¼íUAn °A ±¯BM ,fB ²B¢U±¦i pA ¬jo nAo
¨B¢®µ ³ñ®½A ¶nBMnj Ç1å
k¼®{ w±½ ¶BMnj j±i ovªµ pA An SªÚ ¬C ³ »T° q½qî ³ñ®½A ¶nBMnj Ç11
79 ?³¯ B½ ²jo K w±½ ³M SLv¯
88 /¬B\¼µoQ u¦\« ¬C ¥¼ñzU ° ºo~« ¬A±¯BM oñ« ¶nBMnj Ç12
j±M »~h{ é¯ ° Sd¦~« S½Bîn ºAoM w±½ ¬jo ¬Ak¯p ³ñ®½A ¶nBMnj Ç13
99 ?³¯ B½
º° ºAoÇM An ¬BzMA±i ³ jo BBU »¯Ak¯p ¬B¼
n pA w±½ ³ñ®½A ¶nBMnj Ç14
1å4 ° 1å3 ?³¯ B½ k®½±¢M
1å8 /»Lµm« k½Bî ²nBMnj ¬Ak¯p nj w±½ WdM¶nBMnj Ç15
116 ° 115 /»¯Ak¯p o¯ °j ¬C JA±i o¼LíU ¶nBMnj Ç16
116 ° 115 ?³¯ B½ jo Ak] An ¨±ñd« ©´T« ow ¬±îo
³ñ®½A ¶nBMnj Ç17
¬Ak¯p nj ¤Bw k®a »¯Ak¯p o¯ °j ¬C ¬k{ ZnBi pA kíM w±½ ³ñ®½A ¶nBMnj Ç18
122 /k¯B«
S¼¯Bv¯A ¤Bª] 298
nj BÇ½ SÇ£ An JA±Çi o¼LíÇU ° kÇ«C ²BÇ{ n±e ³M w±½ ³ñ®½A ¶nBMnj Ç19

124 ° 123 ?¬Ak¯p
135 /ðzi ° qLw ·{±i Sµ ¶nBMnj Ç2å
141 ?³¯B½ jo B®T«A ¬Ak¯p pA ¬k«C ¬°o¼M pA w±½ ³ñ®½A ¶nBMnj Ç21
»µB®£»ÇM ³ÇM q½qî ovªµ AoTîA° ²B{ n±e nj »wnjAj ·v¦] ¶nBMnj Ç22
146 / w±½
° »w±wB] ³M An j±i ¬AnjAoM w±½ ¬jo ©´T« ¶nBMnj Ç26 ° 25 °24 ° 23
178 ° 177 /¬B¯C pA »ñ½ ¬jB´¯ k®M nj
183 /ï¿A nBM ° oT{ nBM ¶nBMnj Ç27
191 ?³¯B½ jo »
oí« ¼«B½M ³M ³¯B«od« An j±i w±½ ³ñ®½A ¶nBMnj Ç28
©Çµ y¯AnjAoM ° jo¼ªM j±{ Ak¼Q xnBM nj ²B{ o u oµ ³ñ®½A ¶nBMnj Ç29
196 /SwA ²k«C RAn±U nj ³ k¯±{ o~« q½qî ¶k®M
2å3 ?³¯ B½ o¼¢M ¼«B½M ºB] ³M Ao« :SwA ³T£ Aj±´½ ³ñ®½A ¶nBMnj Ç3å
nj ¬B{oT£nqÇM njAoÇM ¬k¯BÇ« ° w±Ç½ ¬AnjAoÇM ·¯B«odÇ« ºAn±Ç{ ¶nBMnj Ç31
2å8 /o~«
k¯°oM xnjAoM ° w±½ º±\Tv] ³M ³ jo xnBw J±í½ ³ñ®½A ¶nBMnj Ç32
224 ?³¯ B½
266 ?³¯ B½ j±M ²jo RB
° ¼«B½ M k§±U ¨B¢®µ w±½ njB« ³ñ®½A ¶nBMnj Ç33

جمال انسانیت یا تفسیر سوره یوسف صالحی نجف آبادی

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

جمال انسانیت یا تفسیر سوره یوسف صالحی نجف آبادی

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Çzî ¬A±Ç½j nj Sv¼Ç¯ »µB®£ © »µB®£ »M

SwA ³Tn ¬Ak¯p ³M j±i @BQ ¬B«Aj pA w±½

w±½ ¶n±w o¼vU

n±Çz nj ³Ç jnAj oLÇi ³ÇÇa w±ÇÇ½ ¶jAk§j nkÇÇQ

Ajo k¼«A RAnBzT¯A

w±½ ²n±w o¼v U B½ SØ¼¯Bv¯A ¤Bª]

¬BMB¼iºAkTMA Ç ºjApC ¬BMB¼iºAkTMA Ç JÀ¯A ¬Ak¼« Ç ¬Ao´U :»¯Bz¯

SwA ³Tv½BÇ{ ° jnAj » ®Ø Ç ° »ª¦Çî ·L®Ç] H«±ªÇî JBTÇ ºB´¼ n°BÇQ Ç1

ºB±T« »«Bî ºoL o½o] M kªd« pA ¬B¼L§Aé«B] o¼vU Ç1

ð½ nj ºjAp±¯ (¤Bw k~z{ ° nAqµ ³w) y¼Q ¬o y{ ° »w j°ke nj

/SwA ²jAj ¬Bz¯ B¼¯j ³M

q½qî JBT ½A ³M ºk½k{ · Àî Hæ±~i »«ÀwA S«±ñe ²B¢Twj° H«±ªî

/jo Ak¼Q ¥«B@

/SwA ³TiAk¯A Sze° ³M Shw An B¼¯j ° ²jAj

ºjBMC \¯ »d§Bæ &ASªí¯ Ç 1343 Ç jAjoi 3å ©

joM nkQ y¼Q An ¥ñz«

k®¯p»Ç« tkÇe An ±U Sªî BM ¶k®½C k¯±{ ²B£@C ±U ºB½Ån ¬B½o] pA S¯AnjAoM

½nj y«±~í« ° ³Twn±¯ k¯po pA An j±i SLd« ° § nA±£nqM ° ²jn±h§Bw

¨o£  A±î pA ²pAk¯A ³a BU ° k¯j±M nkQ S½B®î ° § jn±« ke ³a BU »j±@

²Ô ±Ôi ÒA °Ò Ô wÔ ±Ö ¼ÒÔ § A ±ÔÖ §B × Öl Aß (7) ¦Äß B v¦

Ç½A º° ¶nBÇMnj w±½ ¬AnjAoM ºA°nB¯ RB«Ak

¬AnjAoM ° So£ nAo K½±~U jn±« ³¯B«od« Â«B ¼d« ð½ nj k¼íLU ·z ¯

³Ô Ö¦wß nÖ ÒA (11) ¬Ò ±Ö dÔ æB ß ×®Ò§ ³Ô Ò§ BØ¯Aß °Ò × îÒ B Ø®«FU ¸× ðÒ

B« Aoa SwA ³LÄB{»M ° }§Bi w±½ ³M SLv¯ B« »µA±io¼i ° SLd« ³ñ®½A

¸AnAk« ° S@Aq¯ ©µ pBM

° ¤j BªîA nj k{°oi»« ©L¦ oµB cw oM ³ An JB´T§A ZA±«A ° ©® o oM

©Ö yÔ Ú ÒÃ LÙ Ò®ÔTÒ§ ³ß ¼ÒÖ § Aß B ×®¼Ö eÒ °Ö ÒA °Ò K ÔÖ S

»¦½Bw° ° k®® ²j±§C ¼°nj ¬±i ³M BU k¯jn°C ¬°o¼M y¯kM pA An °A µAo¼Q

¬AnjAoÇM SwA ²joÇ oÇ j±Çi nj An ¬Bí®o¼ÇQ ·¯Bi ° ¬Bí® K{ »ñ½nBU

/k½Bª¯ K¼ íU B½ g¼M±U Gk½k{ An j±i

Ú Ò¼Ç ÖMA °Ò :k½±£»Ç« ¬Co

,y¯Ak¯po BM º° º±¢T£ ° J± í½ ¤Be j±M ½A ,SiBw j±i ·z¼Q An ¥ªdU

°Ò ¨Õ À × Ô ×Am µ× ºÌ× ¿Ö ÔMB ×½ ¤Ò ×B ²Ô ±ÖÒ § jÒ × jÖ ÒB Ò ©Ö µÔ jÒ nAß °× A±Ô¦wÒ nÖ ÒB Ò Õ¸ nB

?¨jn°C ¬°o¼M ²Ba pA An ³½Bª¯Ao£ nØ j ½A JC ºB] ³M ³ ©T{Aj ºk®¦M ShM ³a «

/k¼wn o~« ShT½BQ ³M BU jo »½Bª¼Q²A n

nj x°o çoí« nj An °A ¬B£k®M ¥X« ° ²k{ nBTo£ ° o¼wA ¬BMo´«B¯ ° SwoQ¤±Q

?k®{°oM ° k®MB¼M k®¯A±U»« ¬AnjAoM ³¯±¢a An ²k{ ¬B´®Q w±½ °

ð®½A ,k¯jAj»ª¯ º° ³M ³¯B«À ¶o´M pA y¼M Am pA ¬B¼¯A°nB o~« RoBv« nj °

ºo~Ç« ¬BÇ£jApoÇ½p° pA »Çñ½ ¬±`ªÇµ SB¯ ° @A n±i ° JA±i ° tBL§ pA

BÇz¯ ºk®«°oMC ° R qØ î ¼ªµ ° ,k½AqA»« RB«AoTeA ½A oM p°n ³M p°n º°

¤À TwA ±¯ ð½ ¼ñª¯ ° ¬±¢¦£ nBvin oM ²°Àî ° k »½B®în ° ki SeBLæ

³ªµ ¬C ° ,joñ¯ © º° u¯ RnB´ ° b°n ºBæ pA ²Ø nl ð½ fB Sªí¯ ° pB¯oQ

,Si±w»« zî yUC ³M ° ,Sn»« y pA ¤j oTz¼M k{»« ¼ j º° ¼ñª¯

o®«kM ° S{p xo¯ nj »£k¯p ,³d§ ½A nj ³ J± í½ ºBL¼ñ{ k¯po

Ò ÖX «Ò Ò vÒ eÒÖ A èØ nÒ ³Ô Ø¯Aß &AÒlBí× «Ò ¤Ò B× jo jn ©ñd« ¤¿kTwA

× nÒ ¬Ö ÒA ¿× ±ÒÖ § ×B wß ©Ú µÒ °Ò S{AjpBM jn±i ° jp ° Bj pA An °A

·ªÇµ BM ° k½j yñªz ½A nj ³ ºnBz ·ªµ BM J± í½ k¯po ¨B\¯Aow »§°

×Bwß ©µÔ °Ò ³â Mß S YÚ Ò kÖ Ò Ò§°Ò 24 ·½C o¼vU ²k{ ³T{±¯ (¨B T¯A k~

¨B « ºBñUA ³M ° y½±i »µA±ij±i n°o pA ²jBTwA BM °n ½A pA ,jo¼¢M ¨B T¯A

Ö «ß kÚ Ô ³Ô ~Ô ¼â eÒ ¬Ò ×B ¬Ö Aß ×B´ ¦ß µÖ ÒA Ö «ß kÕ µß ×B{ kÒ Îß ¾Ò °Ò Ï»

³M uñ`¼µ SwA ³T{m£ o~ ²B¢U±¦i nj ³ »¯B½o] pA ³ SwA ½A nB ¥ñz«

ºA³®¼ ³¯±£_¼µ ° ,jo ¥ªî An q½qî xnBw joª¯A±] ° tB®{e w±½

/j±{»« ²jBTwA SwA ³ Ø¦

¨oe º±µC :k®®¼LM ³ SwA ²k{ ³Ti°j §Bw nj

ß AÒ nBT¯A ³M n°B\« B A nj Ao«

/kµj»« ²±¦] oU»U±ñ¦« An º° ºBwC q\í« »½BL½p ,S¯BT« ° nB ° ° SMB\¯

³M Bµ²±¼« ¬k½oM ºAoM q½qî º±¯BM ¬B«o ³M ÂL ³ »½BµjnB BM ¤Be ½A nj

° »Ç¯A±Ç] Sv¼¯ B¼´« uñ`¼µ ºAoM SwB¼´« ±U ºAoM ³ »ThL{±i ¥½Bw°

° ¬Bñ«¿ ¼d« nj y§j ïo« SwB´ª¯Bi ºBµ³T£ ³M y{±£ ³ ³d§ ¼ªµ nj

nAm¢M An ¬Anm£ ° ¬B´]ß ¬B´

k¼Ç¯AjoÇ¢M °A pA An ¬A±¯BÇM oÇñ« ° k¼Ç ° SBT{ J± í½ k¯po ðª ³M »L¼

ºAoM° SiAjoP¯ jn±i ° jp ³M°A jo ³¦ªe º° ³M »¯BL~î º±¯BM ³ »T ° Ç5

RkÇ« ºAoÇM »~h{ éB®« o Bi ³M   An ¨±¦« ° ¨±~í« ° ¼î ¬A±]

oÒÔ i ¿Ð ÖA ¤Ò ×B °Ò Go ` Ö Ò ÍÔ ½ß îÖ ÒA æâ ×An ÒA æâ Ø Aß ×B YÔ kÔ eÒ ÒA ¤Ò B ¬ß B× ¼ ÒT Ò Ò \Ö v§A Ù ³Ô íÒ «Ò ¥Ò iÒ jÒ °Ò

SwA ³Tn ¬Ak¯p ³M j±i @BQ ¬B«Aj pA w±½

n±Çz nj ³Ç jnAj oLÇi ³ÇÇa w±ÇÇ½ ¶jAk§j nkÇÇQ

w±½ ²n±w o¼vU B½ SØ¼¯Bv¯A ¤Bª]

¬BMB¼iºAkTMA Ç ºjApC ¬BMB¼iºAkTMA Ç JÀ¯A ¬Ak¼« Ç ¬Ao´U :»¯Bz¯

SwA ³Tv½BÇ{ ° jnAj » ®Ø Ç ° »ª¦Çî ·L®Ç] H«±ªÇî JBTÇ ºB´¼ n°BÇQ Ç1

ºB±T« »«Bî ºoL o½o] M kªd« pA ¬B¼L§Aé«B] o¼vU Ç1

k®¯p»Ç« tkÇe An ±U Sªî BM ¶k®½C k¯±{ ²B£@C ±U ºB½Ån ¬B½o] pA S¯AnjAoM

½nj y«±~í« ° ³Twn±¯ k¯po pA An j±i SLd« ° § nA±£nqM ° ²jn±h§Bw

¨o£ A±î pA ²pAk¯A ³a BU ° k¯j±M nkQ S½B®î ° § jn±« ke ³a BU »j±@

Ç½A º° ¶nBÇMnj w±½ ¬AnjAoM ºA°nB¯ RB«Ak

¬AnjAoM ° So£ nAo K½±~U jn±« ³¯B«od« Â«B ¼d« ð½ nj k¼íLU ·z¯

B« Aoa SwA ³LÄB{»M ° }§Bi w±½ ³M SLv¯ B« »µA±io¼i ° SLd« ³ñ®½A

° ¤j BªîA nj k{°oi»« ©L¦ oµB cw oM ³ An JB´T§A ZA±«A ° ©® ooM

»¦½Bw° ° k®® ²j±§C ¼°nj ¬±i ³M BU k¯jn°C ¬°o¼M y¯kM pA An °A µAo¼Q

¬AnjAoÇM SwA ²joÇ oÇ j±Çi nj An ¬Bí®o¼ÇQ ·¯Bi ° ¬Bí® K{ »ñ½nBU

/k½Bª¯ K¼íU B½ g¼M±U Gk½k{ An j±i

,y¯Ak¯po BM º° º±¢T£ ° J±í½ ¤Be j±M ½A ,SiBw j±i ·z¼Q An ¥ªdU

°Ò ¨Õ À × Ô ×Am µ× ºÌ× ¿Ö ÔMB ×½ ¤Ò ×B ²Ô ±ÖÒ § jÒ × jÖ ÒB Ò ©Ö µÔ jÒ nAß °× A±Ô¦wÒ nÖ ÒB Ò Õ¸ nB

nj x°o çoí« nj An °A ¬B£k®M ¥X« ° ²k{ nBTo£ ° o¼wA ¬BMo´«B¯ ° SwoQ¤±Q

?k®{°oM ° k®MB¼M k®¯A±U»« ¬AnjAoM ³¯±¢a An ²k{ ¬B´®Q w±½ °

ð®½A ,k¯jAj»ª¯ º° ³M ³¯B«À ¶o´M pA y¼M Am pA ¬B¼¯A°nB o~« RoBv« nj °

ºo~Ç« ¬BÇ£jApoÇ½p° pA »Çñ½ ¬±`ªÇµ SB¯ ° @A n±i ° JA±i ° tBL§ pA

BÇz¯ ºk®«°oMC ° R qØ î ¼ªµ ° ,k½AqA»« RB«AoTeA ½A oM p°n ³M p°n º°

¤ÀTwA ±¯ ð½ ¼ñª¯ ° ¬±¢¦£ nBvin oM ²°Àî ° k »½B®în ° ki SeBLæ

³ªµ ¬C ° ,joñ¯ © º° u¯ RnB´ ° b°n ºBæ pA ²Ø nl ð½ fB Sªí¯ ° pB¯oQ

,Si±w»« zî yUC ³M ° ,Sn»« y pA ¤j oTz¼M k{»« ¼ j º° ¼ñª¯

o®«kM ° S{p xo¯ nj »£k¯p ,³d§ ½A nj ³ J±í½ ºBL¼ñ{ k¯po

Ò ÖX «Ò Ò vÒ eÒÖ A èØ nÒ ³Ô Ø¯Aß &AÒlBí× «Ò ¤Ò B× jo jn ©ñd« ¤¿kTwA

× nÒ ¬Ö ÒA ¿× ±ÒÖ § ×B wß ©Ú µÒ °Ò S{AjpBM jn±i ° jp ° Bj pA An °A

·ªÇµ BM ° k½j yñªz ½A nj ³ ºnBz ·ªµ BM J±í½ k¯po ¨B\¯Aow »§°

¨B« ºBñUA ³M ° y½±i »µA±ij±i n°o pA ²jBTwA BM °n ½A pA ,jo¼¢M ¨BT¯A

Ö «ß kÚ Ô ³Ô ~Ô ¼â eÒ ¬Ò ×B ¬Ö Aß ×B´ ¦ß µÖ ÒA Ö «ß kÕ µß ×B{ kÒ Îß ¾Ò °Ò Ï»

ºA³®¼ ³¯±£_¼µ ° ,jo ¥ªî An q½qî xnBw joª¯A±] ° tB®{e w±½

ß AÒ nBT¯A ³M n°B\« BA nj Ao«

³M Bµ²±¼« ¬k½oM ºAoM q½qî º±¯BM ¬B«o ³M ÂL ³ »½BµjnB BM ¤Be ½A nj

° ¬Bñ«¿ ¼d« nj y§j ïo« SwB´ª¯Bi ºBµ³T£ ³M y{±£ ³ ³d§ ¼ªµ nj

k¼Ç¯AjoÇ¢M °A pA An ¬A±¯BÇM oÇñ« ° k¼Ç ° SBT{ J±í½ k¯po ðª ³M »L¼

RkÇ« ºAoÇM »~h{ éB®« oBi ³M An ¨±¦« ° ¨±~í« ° ¼î ¬A±]

¬Ak¯p nj u¯ W½ke

¼X zî ¬C BM An °oMC»M ° ³TiBL§j ©¯Bi ¼®`ªµ ° An ²j±§C fB J±í½ k¯po

oÇvM kÇ¯A²jAj k½±¯ °A ³M ²Ba nj ³ ºk®ªUjBíw ¶k®½C nBT¯A ³M Bµu¯ W½ke

æØ Aß ¨nBz»Ç« n±Ç¢¯A JAoÇ{ ºAoM ¨k½j JA±i nj « :S£ °j ¬C pA »ñ½

Ç½A :k½±£»« éA±U ¤Bª BM »{°oj±i ¬°kM °A :k®®¼M»« ³ Hæ±~i k{

oñU ³M An ¬B¯C ³ñ¦M ;k® ¥¼ªdU k¯A²k{ ònqM »TwoQSM ¼d« nj ³ o¯ °j

An °j ¬C pA »ñ½ ºjApC RnBzM ¤°A k®ñ¯ Jo« An °j oµ ³ñ®½A ºAoM ;k¯k{»«

(¥L ·d æ pA »n°BQ ·«AjA)

Ò @lß ¬Ô ×B¼Ç z§A

(¥L ·d æ pA »n°BQ ·«AjA)

(¥L ·d æ pA »n°BQ ·«AjA)

(¥L ·d æ pA »n°BQ ·«AjA)

pA ½A :k®T£ ,¬C AoA nj ¥«FU ° oñU ° ²B{ ºB½Ån BªTwA pA uQ ¬B¯C

(¥L ·d æ pA »n°BQ ·«AjA)

An qLw ·{±i Sµ ðzi ·{±i Sµ ° k¯jn±i»« An Ba °B£ Sµ o¿ °B£@

Sªí¯ »¯A°Ao ¤Bw Sµ nj ³ SwA ½A ³M ²nB{A qLw ºBµ³{±i ½AoMB®M

/k¯A²jo ¼LU SwA RAn±U

pA ³ »L¦« ½A SwA »d ºB´§Bw ³M ²nB{A ðzi ºBµ³{±i ° o¿ ºBµ°B£@

° j±i SwB¼w é¯ ³M º° nB{ow ©¦î ° y½k¯An°j oñ pA H¯B¼eA° ,©® »£k¼wn

(1)AoTîA S¦î

Õ â nÒ nÕ ±ÔÖ Ò èØ â nÒ ¬Ú Aß èØ â nß ©Ò eß nÒ ×B« ¿×Ø Aß ¾±v§

ß ¼ÒÖ Ö§B Mß ³Ô ®Ö iÔ ÒA nÖ Ò æØ â ÒA ©ÒÒ ¦íÖ ¼Ò §ß ð

(¥L ·d æ pA »n°BQ ·«AjA)

(¥L ·d æ pA »n°BQ ·«AjA)

ºAoM Sæo ½A pA ° ,j±{»« éA° S®¦w ¨B

(¥L ·d æ pA »n°BQ ·«AjA)

(¥L ·d æ pA »n°BQ ·«AjA)

e An y½±i ºjov¯±i ° SwA ºjBî ¤Be ³M Â«B SwA »æ±~h« u¯

Swnj An w±½ nB ¨B\¯A BU pBC pA ²B{ ³ SwA »T

(¥L ·d æ pA »n°BQ ·«AjA)

³a ° ²jn°C Swj ³M »Tª¼ oµ±£ ³a Sv¯Aj »æ±~i RAo@Am« »nj ²B{

(¥L ·d æ pA »n°BQ ·«AjA)

(¥L ·d æ pA »n°BQ ·«AjA)

(¥L ·d æ pA »n°BQ ·«AjA)

/k®»« ²nB{A »T¼MoU K¦«

t±¯ K½m´U ° ÀiA ° nBñA S¼MoU Bd§ pA ³ SwA ºA³¦Ãv« ð½ ½A °

×B XØ Ò °Ò (58) ¬Ò °Ö oÔ ñß Ö®«Ô ³Ô Ò§ ©Ö µÔ °Ò ©Ö ´Ô Ò oÒ íÒ Ò ³ß ¼ÒÖ ¦îÒ A±Ô¦iÒ kÒ Ò Ò wÔ ±Ö Ô½ Ô¸ ±ÖÒ i Aß ¾Ò ×B] °Ò

nj S¼ª¼ªæ ¤Bª BM Sn»« nBT¯A J±

pA º° ¬k{ ©£ S¼¼ ° ²kzª£ njAoM ¬C ¤Be pA ,k®wB®zM An °A ,¬AnjAoM ³ñ®½A

j±i ¬B¢T{Bª£ ³M ,jo xnjAoM ¬jn°C ¶nBMnj w±½ ³ »{nBw oM ²°Àî °

(¥L ·d æ pA »n°BQ ·«AjA)

k¼wn ¬B½BQ ³M nBT¯A