คูม

่ อ
ื การอบรมคณะกรรมการขับเคลือ ่ นกระบวนการ PLC (Professional
Learning Community)
“ชุมชนการเรียนรูท้ างวิชาชีพ” สูส
่ ถานศึกษา ระดับสานักงานเขตพืน
้ ทีก
่ ารศึกษา
ส่วนที่ 2
กระบวนการชุมชนการเรียนรูท
้ างวิชาชีพ PLC สูส
่ ถานศึกษา

ทิศทางการศึกษาไทยในอนาคต
“พระราชกระแสฯ ด้านการศึกษาของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห ่ วั ร.9”
1. นักเรียน
1. 1 “ ค รู ต้ อ ง ส อ น ใ ห้ เ ด็ ก นั ก เ รี ย น มี น้ า ใ จ เ ช่ น
คนเรียนเก่งช่วยติวเพือ ่ นทีเ่ รียนล้าหลังมิใช่สอนให้เด็กคิดแต่จะแข่งขัน
( Compete) กั บ เ พื่ อ น เ พื่ อ ใ ห้ ค น เ ก่ ง ไ ด้ ล า ดั บ ดี ๆ เ ช่ น
สอบได้ทห ี่ นึ่งของชัน ้ แต่ตอ ้ งให้เด็กแข่งขันกับตนเอง” (11 มิ.ย.55)
1.2 “ครูไม่จาเป็ นต้องมีความรูท ้ างเทคโนโลยีมาก
แต่ตอ ้ งมุง่ ปลูกฝังความดีให้นกั เรียน
ชัน
้ ต้น ต้องอบรมบ่มนิสยั ให้เป็ นพลเมืองดี เด็กโตก็ตอ ้ งทาเช่นกัน” (6
มิ.ย.55)
1.3 “เราต้องฝึ กหัดให้นกั เรียนรูจ้ กั ทางานร่วมกัน
เป็ นกลุม ่ เป็ นหมูค ่ ณะมากขึน ้
จะได้มีความสามัคคีรจู ้ กั ดูแลช่วยเหลือซึง่ กันและกัน
เอื้อเฟื้ อเผือ่ แผ่ความรูแ ้ ละประสบการณ์ แก่กน ั ”
(5 ก.ค.55)
1.4 “ทาเป็ นตัวอย่างให้นกั เรียนเป็ นคนดี นักเรียนรักครู
ครูรกั นักเรียน” (9 ก.ค.55)
2. ครู
2.1 “เรือ ่ งครูมีความสาคัญไม่น้อยกว่านักเรียน ปัญหาหนึ่ง คือ
การขาดครู เพราะจานวน
ไ ม่ พ อ แ ล ะ ค รู ย้ า ย บ่ อ ย ดั ง นั้ น
ก่อนคัดเลือกเด็กทีจ่ ะพัฒนาต้องพัฒนาครูกอ ่ นให้พร้อมทีจ่ ะสอนเด็กให้
ไ ด้ ผ ล ต า ม ที่ ต้ อ ง ก า ร จึ ง จ ะ ต้ อ ง คั ด เ ลื อ ก ค รู แ ล ะ พั ฒ น า ค รู
ต้องตัง้ ฐานะในสังคมของครูให้เหมาะสมและปลูกจิตสานึกโดยใช้ปรัชญ
าของเศรษฐกิ จ พอเพี ย ง วิธี ก ารคื อ การให้ทุ น และอบรม กล่า วคื อ
ต้ อ ง มี ค ว า ม รู ้ ท า ง วิ ช า ก า ร ใ น ส า ข า ที่ เ ห ม า ะ ส ม ที่ จ ะ ส อ น
ต้อ งอบรมวิธี ก ารสอนให้มี ป ระสิท ธิภ าพ มี ค วามเป็ นครู ที่แ ท้จ ริง คือ
มี ค ว า ม รั ก ค ว า ม เ ม ต ต า ต่ อ เ ด็ ก
ควรเป็ นครูทอ ้ งทีเ่ พือ
่ จะได้มีความผูกพันและคิดทีจ่ ะพัฒนาท้องถิน ่ ทีเ่ กิด
ของตนไม่คด ิ ย้ายไปย้ายมา” (11 มิ.ย.55)
2.2 “ต้องปรับปรุงครู...ครูจะอายุ 40-50 ปี ก็ตอ ้ งเรียนใหม่
ต้องปฏิวตั ค ิ รูอย่างจริงจัง”
(6 มิ.ย.55)
4
 คูม
่ อ
ื การอบรมคณะกรรมการขับเคลือ ่ นกระบวนการ PLC (Professional
Learning Community)
“ชุมชนการเรียนรูท้ างวิชาชีพ” สูส
่ ถานศึกษา ระดับสานักงานเขตพืน
้ ทีก
่ ารศึกษา
2. 3 “ ปั ญ ห า ปั จ จุ บั น คื อ ค รู มุ่ ง เ ขี ย น ง า น วิ ท ย า นิ พ น ธ์
เ ขี ย น ต า ร า ส่ ง ผู้ บ ริ ห าร เ พื่ อ ใ ห้ ไ ด้ ต า แห น่ ง แ ล ะ เ งิ น เ ดื อ น สู ง ขึ้ น
แ ล้ ว บ า ง ที ก็ ย้ า ย ไ ป ที่ ใ ห ม่
ส่วนครูทีม ่ ุง่ การสอนหนังสือกลับไม่ได้อะไรตอบแทน ระบบไม่ยุตธิ รรม
เ ร า ต้ อ ง เ ป ลี่ ย น ร ะ เ บี ย บ ต ร ง จุ ด นี้
การสอนหนัง สื อ ต้ อ งถื อ ว่ า เป็ นความดี ค วามชอบ หากคนใดสอนดี
ซึง่ ส่วนมาก คือมีคณ ุ ภาพและปริมาณ ต้องมี reward” (5 ก.ค.55)
2. 4
“ครู บ างส่ ว นเวลาสอนนัก เรี ย นจะสอนไม่ ห มดแต่ เ ก็ บ ไว้ บ างส่ ว น
ห า ก นั ก เ รี ย น ต้ อ ง ก า ร รู ้ ทั้ ง ห ม ด วิ ช า
ก็ตอ ้ งเสียเงินไปสมัครเรียนพิเศษกับครูทา่ นนัน ้ จะเป็ นการสอนในโรงเรี
ยนหรือส่วนตัวก็ตาม” (5 ก.ค.55)

พ ร ะ บ ร ม ร า โ ช ว า ท รั ช ก า ล ที่ 9 :
ในพิ ธี พ ระราชท านปริ ญ ญาบัต รแก่ นิ สิ ต และนั ก ศึ ก ษาวิ ท ย า ลัย
วิชาการศึกษา วันพฤหัสบดีที่ 15 ธันวาคม 2503

“...ผู้ที่เ ป็ นครู อ าจารย์ น้น ั ใช่ว่า จะมี แ ต่ค วามรู ้ใ นทางวิช าการ
แ ล ะ ใ น ท า ง ก า ร ส อ น เ ท่ า นั้ น ก็ ห า ไ ม่
จะต้องรูจ้ กั อบรมเด็กทัง้ ในด้านศีลธรรมจรรยาและวัฒนธรรมรวมทัง้ ให้
มี ค ว า ม ส า นึ ก รั บ ผิ ด ช อ บ ใ น ห น้ า ที่
แ ล ะ ใ น ฐ า น ะ ที่ จ ะ เ ป็ น พ ล เ มื อ ง ดี ข อ ง ช า ติ ต่ อ ไ ป ข้ า ง ห น้ า
ก า ร ใ ห้ ค ว า ม รู ้ ห รื อ ที่ เ รี ย ก ว่ า ก า ร ส อ น นั้ น
ต่ า ง กั บ ก า ร อ บ ร ม ก า ร ส อ น คื อ ก า ร ใ ห้ ค ว า ม รู ้ แ ก่ ผู้ เ รี ย น
ส่ ว นการอบรมเป็ นการฝึ กจิ ต ใจของผู้ เ รี ย นใ ห้ ซึ ม ซาบติ ด เป็ นนิ ส ยั
ข อ ใ ห้ ท่ า น ทั้ ง ห ล า ย จ ง อ ย่ า ส อ น แ ต่ อ ย่ า ง เ ดี ย ว
ให้อบรมให้ได้รบ ั ความรูด้ งั กล่าวมาแล้วด้วย...”
“เราจะให้ อ ะไรกับ ครู จะดู แ ลครู / ดู แ ลนัก เรี ย นได้ อ ย่ า งไร
งบประมาณทีม ่ ีอยูจ่ ะใช้อย่างไรให้คม ุ้ ค่าทีส
่ ุด”

5
 คูม
่ อ
ื การอบรมคณะกรรมการขับเคลือ ่ นกระบวนการ PLC (Professional
Learning Community)
“ชุมชนการเรียนรูท้ างวิชาชีพ” สูส
่ ถานศึกษา ระดับสานักงานเขตพืน
้ ทีก
่ ารศึกษา

การพัฒนาข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา
โดยถือภารกิจและพื้นทีป
่ ฏิบตั งิ านเป็ นฐาน
ด้วยระบบ TEPE Online

6
 คูม
่ อ
ื การอบรมคณะกรรมการขับเคลือ ่ นกระบวนการ PLC (Professional
Learning Community)
“ชุมชนการเรียนรูท้ างวิชาชีพ” สูส
่ ถานศึกษา ระดับสานักงานเขตพืน
้ ทีก
่ ารศึกษา
การพัฒนาครูใหม่ สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขัน
้ พื้นฐาน

Model การพัฒนาครูใหม่
สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขัน
้ พื้นฐาน

Professional Learning Community : PLC

7
 คูม
่ อ
ื การอบรมคณะกรรมการขับเคลือ ่ นกระบวนการ PLC (Professional
Learning Community)
“ชุมชนการเรียนรูท้ างวิชาชีพ” สูส
่ ถานศึกษา ระดับสานักงานเขตพืน
้ ทีก
่ ารศึกษา
1. PLC ห ม า ย ถึ ง ก า ร ร ว ม ตั ว ร่ ว ม ใ จ ร่ ว ม พ ลั ง ร่ ว ม ท า
แ ล ะ ร่ ว ม เ รี ย น รู ้ ร่ ว ม กั น ข อ ง ค รู ผู้ บ ริ ห า ร แ ล ะ นั ก ก า ร ศึ ก ษ า
บ น พื้ น ฐ า น วั ฒ น ธ ร ร ม ค ว า ม สั ม พั น ธ์ แ บ บ กั ล ย า ณ มิ ต ร
สูค
่ ุณภาพการจัดการเรียนรูท ้ ีเ่ น้นความสาเร็จหรือประสิทธิผลของผูเ้ รียนเป็
นสาคัญ และความสุขของการทางานร่วมกันของสมาชิกในชุมชนยา้ PLC
เป็ นเครือ
่ งมือในการพัฒนา ไม่ใช่ หัวเรือ ่ งในการสอน
2. วัตถุประสงค์ของ PLC
1. เพือ่ เป็ นเครือ ่ งมือทีช ่ ว่ ยให้การแลกเปลีย่ นเรียนรูม ้ ีประสิทธิภาพ
2. เพือ ่ ให้เกิดการร่วมมือ
รวมพลังของทุกฝ่ ายในการพัฒนาการเรียนการสอนสูค ่ ุณภาพของผูเ้ รียน
3. เพือ ่ ให้เกิดการพัฒนาวิชาชีพครูดว้ ยการพัฒนาผูเ้ รียน
PLC ถือว่าทุกคนคือคนเชีย่ วชาญในงานนัน ้ จึงเรียนรูร้ ว่ มกันได้
ความเชือ ่ ของ PLC
1. ยอมรับว่าการสอนและการปฏิบตั งิ านของครู
มีผลต่อการเรียนรูข ้ องผูเ้ รียน
2. ยอมรับหลักการทีว่ า่ การเรียนรูข ้ องครู คือการเรียนรูข
้ องผูเ้ รียน
3. ยอมรับว่า ครูมีความแตกต่างกัน
4. ยอมรับว่า การสอนบางครัง้ ต้องอาศัยความร่วมมือ ร่วมใจ
และสัมพันธภาพแบบกัลยาณมิตร
3. องค์ประกอบสาคัญของ PLC
1. ต้อ งมี วิส ยั ทัศ น์ ร่ว มกัน หมายถึง มี เ ป้ าหมาย ทิศ ทางเดี ย วกัน
มุง่ สูก่ ารพัฒนาการเรียน การสอน สูค ่ ณ
ุ ภาพผูเ้ รียน
2. ร่ ว มแรง ร่ ว มใจ และร่ ว มมื อ หมายถึ ง ต้ อ งเปิ ดใจ รับ ฟั ง
เสนอวิธีการ นาสู่การปฏิบต ั ิและประเมินร่วมกัน Open เปิ ดใจรับและให้
care และ Share
3. ภาวะผูน ้ าร่วม หมายถึง การทาPLC
ต้องมีผน ู้ าและผูต ้ ามในการแลกเปลีย่ นเรียนรู ้
4. กัลยาณมิตร หมายถึง เป็ นเพือ ่ นร่วมวิชาชีพ
เติมเต็มส่วนทีข ่ าดของแต่ละคน
5. ต้องปรับเปลีย่ นวัฒนธรรมองค์กร หมายถึง
ต้องเน้นการทางานทีเ่ ปิ ดโอกาสการทางาน
ทีช่ ว่ ยเหลือกันมากกว่าการสั่งการ มีช่วั โมงพูดคุย
6. การเรียนรูแ ้ ละพัฒนาวิชาชีพ หมายถึง
การเรียนรูก ้ ารปฏิบตั งิ านและตรงกับภาระงานคือ การสอน
สูค
่ ณุ ภาพผูเ้ รียน

PLC มีวธิ ีการทางาน (กระบวนการ)

8
 คูม
่ อ
ื การอบรมคณะกรรมการขับเคลือ ่ นกระบวนการ PLC (Professional
Learning Community)
“ชุมชนการเรียนรูท้ างวิชาชีพ” สูส
่ ถานศึกษา ระดับสานักงานเขตพืน
้ ทีก
่ ารศึกษา
1. ต้องมีการรวมกลุม ่ และกลุม ่ นัน้ ต้องมีลกั ษณะคล้ายๆกัน เช่น
1.1 จัดกลุม ่ ครูทม ี่ ีลกั ษณะใกล้เคียงกัน
- กลุม ่ ครูทส ี่ อนวิชา/กลุม ่ สาระเดียวกันในระดับชัน ้ เดียวกัน
- กลุม ่ ครูทส ี่ อนวิชา/กลุม ่ สาระเดียวกันในช่วงชัน ้ เดียวกัน
- กลุม ่ ครูตามลักษณะงาน
1.2 จานวนสมาชิก 6-8 คน (ผูบ ้ ริหาร/ศึกษานิเทศก์
หมุนเวียนเข้าร่วม ทุกกลุม ่ )
1.3 ระยะเวลา 2-3 ชม.ต่อสัปดาห์ ตลอดหนึ่งปี การศึกษา
กาหนดเป็ นชั่วโมงชัดเจนจะดีมาก
1.4 จัดชั่วโมงอยูใ่ นภาระการสอนของครู/ภาระงาน
เพือ ่ ไม่ให้ครูถือว่าเป็ นภาระเพิม ้
่ ขึน
1.5. การจัด PLC โดยใช้ ICT
ในการเข้ากลุม ่ ระหว่างการดาเนินการ
2. บทบาทของบุคคลในการทา PLC
2.1 ผูอ ้ านวยความสะดวก
- รักษาระดับการมีสว่ นร่วมของสมาชิก
- ควบคุมประเด็นการพูดคุย
-
ยั่วยุให้เกิดการแลกเปลีย่ นเรียนรูโ้ ดยให้ทุกคนแสดงความคิดเห็น
2.2 สมาชิก
- เปิ ดใจรับฟัง และเสนอความคิดเห็นอย่างสร้างสรรค์
- รับแนวทางไปปฏิบตั แ ิ ละนาผลมาเสนอ พร้อมต่อยอด
2.3 ผูบ ้ น ั ทึก
สรุปประเด็นการสนทนาและแนวทางแก้ปญ ั หา พร้อมบันทึก
Logbook
3. กลุม ่ ร่วมกันคิด
“ปัญหาการเรียนรูข ้ องนักเรียน”หาปัญหาสาคัญทีส ่ ุด
สิง่ ทีต ่ อ ้ งระวัง คือ การไม่ช่วยกันค้นหาปัญหาทีแ ่ ท้จริง
ผลักปัญหาออกจากตัว
4. ห า ส า เ ห ตุ ส า คั ญ ที่ ท า ใ ห้ เ กิ ด ปั ญ ห า
จ า ก นั้ น ก ลุ่ ม อ ภิ ป ร า ย ห า ส า เ ห ตุ ที่ แ ท้ จ ริ ง เ น้ น
ไปที่ ก ารสอนของครู เ ป็ นอัน ดับ แรก ที่ ถื อ ว่ า เป็ นสาเหตุ ที่ แ ท้ จ ริ ง เช่ น
นั ก เ รี ย น อ่ า น ไ ม่ อ อ ก เ ป็ น ปั ญ ห า ส า คัญ ร่ ว ม กัน ไ ม่ ใ ช่ ส า เ ห ตุ ว่ า
พ่อแม่แยกทาง
5. หาแนวทางแก้ไ ข “ปัญ หาการเรี ย นรู ้ข องนัก เรี ย น”ที่สาคัญ นั้น
จ ะ แ ก้ ไ ข อ ย่ า ง ไ ร ดู ส า เ ห ตุ ข อ ง ปั ญ ห า
แนวทางแก้ ปั ญ หาอาจใช้ ป ระสบการณ์ ข องครู ที่ท าให้ เ กิ ด ความส าเร็ จ
ผู้ ท รงคุ ณ วุ ฒิ งานวิ จ ยั หรื อ แหล่ ง อื่ น ๆ ที่ มี ก ารเสนอแนวทางไว้ แ ล้ ว
9
 คูม
่ อ
ื การอบรมคณะกรรมการขับเคลือ ่ นกระบวนการ PLC (Professional
Learning Community)
“ชุมชนการเรียนรูท้ างวิชาชีพ” สูส
่ ถานศึกษา ระดับสานักงานเขตพืน
้ ทีก
่ ารศึกษา
จ า ก นั้ น ส รุ ป แ น ว ท า ง ก า ร แ ก้ ปั ญ ห า ส า คั ญ 1 เ รื่ อ ง ห รื อ 2
เรือ
่ งตามสภาพของโรงเรียน
6. นาแนวทางที่ส รุป เพื่อ นาไปแก้ไขปัญ หา มาช่วยกันสร้างงาน
สร้า งแผนงาน เลือ กการจัด การเรีย นรู ้แ บบใช้ปัญ หาเป็ นฐาน (Problem
Based Learning : PBL) โดยมีสงิ่ ทีต ่ อ
้ งทาต่อ คือทาอย่างไร ทาเมือ ่ ไร
ใ ช้ อ ย่ า ง ไ ร แ ล ะ ต ร ว จ ส อ บ ก า ร ท า ง า น อ ย่ า ง ไ ร
จะเสนอผลระหว่างทางานและสรุปผลเมือ ่ ไร

ตัวอย่าง วิธีการทางาน (กระบวนการ) PLC

10
 คูม
่ อ
ื การอบรมคณะกรรมการขับเคลือ ่ นกระบวนการ PLC (Professional
Learning Community)
“ชุมชนการเรียนรูท้ างวิชาชีพ” สูส
่ ถานศึกษา ระดับสานักงานเขตพืน
้ ทีก
่ ารศึกษา

ตัวอย่าง Timeline
การจัดการเรียนรูแ
้ บบบูรณาการผ่านปัญหา/โครงงาน

11
 คูม
่ อ
ื การอบรมคณะกรรมการขับเคลือ ่ นกระบวนการ PLC (Professional
Learning Community)
“ชุมชนการเรียนรูท้ างวิชาชีพ” สูส
่ ถานศึกษา ระดับสานักงานเขตพืน
้ ทีก
่ ารศึกษา
7. น า แ ผ น ที่ ร่ ว ม กั น คิ ด ไ ป ใ ช้ ต า ม ก า ห น ด ก า ร ท า ง า น
ต้ อ ง น า ไ ป ใ ช้ อ ย่ า ง จ ริ ง จั ง
และกล้ า เสนอผลจะส าเร็ จ หรื อ ไม่ ก็ ต ามและพร้ อ มจะน าไปปรับ ปรุ ง
ต้องนาผลมาเสนอตามช่วงเวลา ผลงานทีอ ่ าจนาเสนอกันในช่องทาง Line
หรือ Facebook หรือรูปแบบอืน ่ ๆ
8. น าผลมาสรุ ป สุ ด ท้า ยว่า ผลเป็ นประการใด ร่ว มกัน สะท้อ นผล
และปรับ ปรุ ง งานให้ ดี ขึ้ น ถ้ า ผลการทดลองเป็ นไปตามวัต ถุ ป ระสงค์
ก็ เผย แพร่ ห รื อ ป รับ ป รุ ง ให้ ยิ่ ง ขึ้ น ผลไม่ เ ป็ นไป ตาม วัต ถุ ป ระส ง ค์
ก็ปรับปรุงทดลองใหม่
สิง่ สาเร็จ คือ นวัตกรรม
ที่ ส า คั ญ คื อ ก า ร ท า ง า น ตั้ ง แ ต่ ขั้ น แ ร ก ถึ ง ขั้ น สุ ด ท้ า ย
ต้ อ งมี ก ารบัน ทึ ก ( Logbook) อ อก แบ บ เอ ง ง่ า ย สั้น หนึ่ งหน้ าก็ พ อ
อาจนาเสนอทาง Line หรือ Facebook หรือรูปแบบอืน ่ ๆ

12
 คูม
่ อ
ื การอบรมคณะกรรมการขับเคลือ ่ นกระบวนการ PLC (Professional
Learning Community)
“ชุมชนการเรียนรูท้ างวิชาชีพ” สูส
่ ถานศึกษา ระดับสานักงานเขตพืน
้ ทีก
่ ารศึกษา

ภาพตลอดแนวของ PLC

13
 คูม
่ อ
ื การอบรมคณะกรรมการขับเคลือ ่ นกระบวนการ PLC (Professional
Learning Community)
“ชุมชนการเรียนรูท้ างวิชาชีพ” สูส
่ ถานศึกษา ระดับสานักงานเขตพืน
้ ทีก
่ ารศึกษา
เทคนิค หรือเคล็ดลับ ทีจ่ าเป็ นในการเสริมกระบวนการ PLC
1.ทักษะการฟัง
2. เรือ
่ งเล่าเร้าพลัง
3. การวิเคราะห์ปญ ั หาและแนวทางการแก้ปญ ั หา
4. AAR
5. ระดับการพัฒนาของนักเรียน
6. ICT

(After Action Review : AAR) ทบทวนผลการปฏิบตั งิ าน

14
 คูม
่ อ
ื การอบรมคณะกรรมการขับเคลือ ่ นกระบวนการ PLC (Professional
Learning Community)
“ชุมชนการเรียนรูท้ างวิชาชีพ” สูส
่ ถานศึกษา ระดับสานักงานเขตพืน
้ ทีก
่ ารศึกษา

รูปแบบการพัฒนานักเรียน ในยุคปฏิรูปการเรียนรูส้ ูผ
่ เู้ รียน

15
 คูม
่ อ
ื การอบรมคณะกรรมการขับเคลือ ่ นกระบวนการ PLC (Professional
Learning Community)
“ชุมชนการเรียนรูท้ างวิชาชีพ” สูส
่ ถานศึกษา ระดับสานักงานเขตพืน
้ ทีก
่ ารศึกษา

ปัจจัยความสาเร็จของชุมชนการเรียนรูท้ างวิชาชีพ :
แนวพระราชดาริของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมพ ิ ลอดุลยเดช
1. ภูมส
ิ งั คม
2. ระเบิดจากข้างใน
3. การมีสว่ นรวม
4. ประโยชน์สว่ นรวม
5. องค์รวม
6. ทาตามลาดับขึน้
7. ไม่ตดิ ตารา
8. ประหยัดเรียนง่าย ได้ประโยชน์สูงสุด

16