T.C.

YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ

SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
HALK SAĞLIĞI BÖLÜMÜ

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÜKSEK LİSANS

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMLERİ
(İSG512)

ISO 9001 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ İLE ISO50001 ENERJİ YÖNETİM

SİSTEMİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR

175312120 Esra YILDIZBAŞI

Ankara, 2018

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ
.........................................................................................................................................
1
1. TEZ BİÇİM STANDARTLARI
.........................................................................................................................................
3
1.1. Yazım özellikleri
3
1.2. Kağıt ve Baskı Özellikleri
6
1.3. Tez Planı
.............................................................................................................................
6
1.4. Sayfa Düzeni
.............................................................................................................................
7
1.5. Sayfaların Numaralandırılması
.............................................................................................................................
7
1.6. Başlıkların Numaralandırılması
.............................................................................................................................
8
1.7. Şekil, Tablo ve Resimlerin Numaralandırılması
.............................................................................................................................
8
1.8. Satır Başı ve Satır Aralığı
.............................................................................................................................
10
1.9. Ana Bölüm ve Alt Bölümlerin Düzenlenmesi
.............................................................................................................................
10
1.10. Göndermeler (Atıflar)
.............................................................................................................................
11
1.11. Tablolar ve Şekiller
.............................................................................................................................
14
ii
 1.12. Tablo ve Şekillerin Yerleştirilmesi
.............................................................................................................................
14
2. TEZİ OLUŞTURAN BÖLÜMLER
.........................................................................................................................................
15
2.1. Dış Kapak Sayfası
.............................................................................................................................
15
2.2. Boş Sayfa
.............................................................................................................................
16
2.3. İç Kapak Sayfası
.............................................................................................................................
16
2.4. Kabul ve Onay Sayfası
.............................................................................................................................
16
2.5. Beyan
.............................................................................................................................
17
2.6. İthaf
.............................................................................................................................
17
2.7. Teşekkür Sayfası
.............................................................................................................................
17
2.8. İçindekiler Sayfası
.............................................................................................................................
17
2.9. Türkçe ve Yabancı Dilde Özet Sayfaları
.............................................................................................................................
17
2.10. Simge ve Kısaltmalar Dizini
.............................................................................................................................
18
2.11. Şekiller Dizini

iii
 .............................................................................................................................
18
2.12. Tablolar Dizini
.............................................................................................................................
18
3. TEZ METNİ BÖLÜMLERİ
.........................................................................................................................................
19
3.1. Giriş
.............................................................................................................................
19
3.2. Genel Bilgiler
.............................................................................................................................
19
3.3. Materyal ve Yöntem
.............................................................................................................................
19
3.4. Bulgular
.............................................................................................................................
20
3.5. Tartışma
.............................................................................................................................
20
3.6. Sonuç ve Öneriler
.............................................................................................................................
20
3.7. Kaynaklar
.............................................................................................................................
21
3.8 Ekler.
.............................................................................................................................
30
3.9. Etik Kurul Onayı
.............................................................................................................................
30
3.10. Özgeçmiş
.............................................................................................................................
30

iv
4. TAMAMLANAN TEZİN ENSTİTÜYE TESLİMİ
.........................................................................................................................................
31
EKLER
.........................................................................................................................................
32

YÖNETİM SİSTEM GEREKSİNİMLERİ

ISO50001 Enerji yönetim Sistemlerinin standarttı; kuruluşlarda enerji verimliliği,
kullanım ve tüketimi dahil olmak üzere enerji performanslarını iyileştirmek için gerekli
olup aynı zamanda kuruluşların enerji sistem ve süreçlerinin oluşturulmasını

v
planlamaktadır. Uluslararası bu enerji yönetim sistemleri standartı ile enerjinin
sistematik yönetilmesi ve enerjinin çevresel etkileri (sera gazı emisyonlarında ve diğer
ilgili alanlarda) ile enerji maliyetini azaltması amaçlanmaktadır. Ayrıca kuruluşun
belgelendirilmesi, tescili beyanı için gereklilik oluşturur.
Standart coğrafi, kültürel veya sosyal açıdan bağımsız olarak, her tür ve büyüklükte
kuruluş için geçerlidir. Kuruluşlarda üst yönetimin katılımı ile tüm düzey ve işlevlerin
taahütüne bağlı olarak başarılı bir şekilde uygulanmakta ve bir organizasyonda bir enerji
politikası geliştirebilir, uygulayabilir, hedef ve amaçlarını belirleyebilir, ve kuruluşa özgü
nihai eylem planı oluştura bilinilir bir enerji yönetim sistemidir.
Enerji Yönetim Sistem (EnMS) gerekliliklerine uygun olarak kuruluşlarda;
a)EnMS'yi kurmak, belgelemek, uygulamak, sürdürmek ve geliştirmek,
b) EnMS'nin kapsamını ve sınırlarını tanımlamak ve belgelemek,
c) Devam etmek için bu Uluslararası Standardın gerekliliklerini nasıl karşılayacağını
belirlemek gerekmektedir.
ISO 9001 Kalite Yönetim Sistem Standartlarında ise bir kuruluş müşteri ve
uygulanabilir yasal şartlarını karşılayan ürünü (herhangi bir çıktı/hizmet), düzenli olarak
sağlama yeteneğini göstermeye ihtiyaç duymaktadır ve sistemi sürekli olarak
iyileştirilmeyi aynı zamanda müşteri memnuniyetini artırmayı amaçlamaktadır.
Bu Uluslararası Standard, müşteri şartlarını karşılamak sureti ile müşteri
memnuniyetini artırmak için kalite yönetim sisteminin oluşturulması, uygulanması ve
etkinliğinin iyileştirilmesinde proses yaklaşımının benimsenmesini teşvik etmektedir. Bir
kuruluş, etkin çalışması için birçok bağlantılı faaliyetleri belirlemeli ve yönetmektedir.
Kaynakları kullanan ve girdilerin çıktılara dönüşümünün sağlanması için yönetilen bir
faaliyet veya faaliyetler grubu bir proses olarak değerlendirilebilir. Sıklıkla, bir prosesin
çıktısı bir sonrakine doğrudan girdi oluşturur. İstenen çıktıyı elde etmek amacıyla, bir
kuruluş içerisinde, proseslerin tanımlanması ve etkileşimleri ile birlikte bir prosesler
sisteminin uygulanması ve bunların yönetilmesi “proses yaklaşımı” olarak
adlandırılabilir.
Kalite Yönetim sistem gerekliliklerine uygun olarak kuruluşlarda;
a) Kalite yönetim sisteminin gerektirdiği prosesleri ve bu proseslerin bütün
kuruluştaki uygulamalarını belirlemek,
b) Bu proseslerin sırasını ve etkileşimini belirlemek,
c) Bu proseslerin etkin olarak uygulanması ve kontrolünü güvence altına almak için
gereken kriter ve metotları belirlemek,

vi
 d) Bu proseslerin uygulanmasını ve izlenmesini desteklemek için gereken kaynağın
ve bilginin mevcudiyetini güvence altına almak,
e) Bu prosesleri izlemek, ölçmek (uygulanabilir olduğunda) ve analiz etmek,
f) Planlanmış sonuçlara ulaşmak ve bu prosesleri sürekli iyileştirmek için gerekli
faaliyetleri gerçekleştirmektir.
Görüldüğü üzere hem Enerji Yönetim Sistemleri hemde Kalite Yönetim
Sitemlerinde sistem gereksinimleri süreç izleme noktalarında benzerlikler
göstermektedir. Bu her iki uluslararası standartın yalın problem çözme teknikleri
(PDCA) sürekli iyileştirme çerçevesine dayanmakta olup aynı şekilde süreç akışında
oluşan problemlere yönelik çözüm teknik metodlarıda benzemektedir. Metodoloji
adımlarına ilişkin karşılaştırılmalı tablo aşağıda yer almaktadır.

PDCA/PÜKO ISO 50001:2011 ISO 9001:2008

Enerji değerlendirmesini Müşteri şartlarına ve kuruluşun
yürütmek ve temel, enerji politikasına uygun sonuçların
Plan
performans göstergelerini (EnPI), ortaya çıkması için gerekli
hedefleri belirleyin. hedefleri ve prosesleri oluşturun.

Enerji yönetimi eylem planlarını

Uygulama Prosesleri uygulayın.
uygulayın.

Süreçleri ve enerji performansını

Prosesleri ve ürünü; politikalara,
belirleyen işlemlerin temel
hedeflere ve ürün şartlarına göre
Kontrol Edin özelliklerini izleyin ve ölçün
izleyin, ölçün ve sonuçları rapor
(enerji politikası ve hedeflerine
edin.
karşı, sonuçları raporlar)

Önlem Al Enerji performansını ve EnMS'yi

Proses performansını sürekli
sürekli iyileştirmek için harekete
(Harekete Geç) iyileştirmek için tedbirler alın.
geçin.

YÖNETİM SORUMLULUĞU

vii
 Kuruluşlarda üst yönetim, EnMS'yi destekleme ve onun etkinliği sürdürme
noktasında bazı ödevleri vardır. Bunlar;
a) Bir enerji politikasının tanımlanması, kurulması, uygulanması ve sürdürülmesi,
b)Bir yönetim temsilcisinin atanması ve bir enerji yönetim ekibinin
oluşturulmasının onaylanması,
c) EnMS'yi kurmak, uygulamak, sürdürmek ve geliştirmek için gerekli kaynakları
(insan kaynaklarını, uzmanlık becerilerini, teknolojiyi ve finansal kaynakları) sağlanması
(ve sonuçta ortaya çıkan enerji performansı),
d) EnMS tarafından ele alınacak kapsam ve sınırların belirlenmesi,
e) Enerji yönetiminin önemini organizasyondakilere iletilmesi,
f) Enerji amaçlarının ve hedeflerinin oluşturulmasının sağlanması,
g) EnPI'lerin kuruluşa uygun olmasının sağlaması;
h) Uzun vadeli planlamada enerji performansının dikkate alınması,
i) Sonuçların belirlenen aralıklarla ölçülmesinin ve raporlanmasının sağlaması,
j) Yönetim gözden geçirmelerinin yapılması.

Kalite Yönetim Sistemlerinde ise yönetim sorumluluğu aşağıda yer alan konularda,
kalite yönetim sisteminin oluşturulması, uygulanması ve etkinliğinin sürekli
iyileştirilmesi konularındaki taahhütlerine dair kanıtlarını sağlamaktadır.
a) Kuruluşa müşteri şartları ve bunun yanı sıra birincil ve ikincil mevzuat şartlarının
yerine getirilmesinin önemini iletmesi,
b) Kalite politikasının oluşturulması,
c) Kalite hedeflerinin oluşturulmasının güvence altına alınması,
d) Yönetim gözden geçirilmesi,
e) Kaynakların mevcudiyetini güvence altına alınması.

Her iki yönetim standardında da politikaların oluşturulması, amaç ve hedeflerin

belirlenmesi, yönetim gözden geçirmelerinin yapılması ve uzun vadede kaynak
yönetimin güvence altına alınması gibi yönetim sorumluluğundaki standartları benzerlik
göstermektedir.

ÜST YÖNETİM

viii
 EnMS’e göre üst yönetim, uygun beceri ve yeterliliğe sahip bir yönetim temsilcisini
atamaktadır. Yönetim temsilcisinin diğer sorumluluklardan bağımsız olarak, aşağıda yer
alan sorumluluğu ve yetkisi bulunmaktadır:
a) EnMS'nin kurulduğundan, uygulandığından, sürdürüldüğünden ve sürekli olarak
iyileştirildiğinden emin olunması,
b) Bu Uluslararası Standart yönetimi ile çalışmak için uygun bir yönetim
seviyesinde yetkilendirilmiş kişi (ler) belirlenmesi,
enerji yönetimi faaliyetlerini destekleyen temsilci;
c) Enerji performansı konusunda üst yönetime rapor verilmesi,
d) EnMS'nin performansıyla ilgili üst yönetime rapor verilmesi,
e) Enerji yönetimi faaliyetlerinin planlanmasını ve organizasyonun destekleyecek
şekilde tasarlanmasının sağlanması,
f) Enerji politikası; etkin enerjiyi kolaylaştırmak için sorumluluk ve yetkileri
tanımlanması ve iletmesi,
g) EnMS'nin hem işleyişini hem de kontrolünü sağlamak için gerekli kriterleri ve
yöntemleri belirlemesi,
h) Organizasyonun her seviyesinde enerji politikası ve hedefleri konusunda
farkındalığın arttırılması.

Kalite Yönetim sistemlerine göre üst yönetim, diğer sorumluluklarına bakılmaksızın

kuruluş yönetiminden bir üyeyi, aşağıda belirtilen yetki ve sorumluluklara sahip olacak
şekilde atamaktadır:
a) Kalite yönetim sistemi için gerekli proseslerin oluşturulmasını, uygulanmasını ve
sürdürülmesini güvence altına alınması,
b) Kalite yönetim sisteminin performansı ve herhangi bir iyileştirilme ihtiyacı
hakkında üst yönetime rapor verilmesi,
c) Bütün kuruluşta, müşteri şartlarının farkındalığının yaygınlaştırılmasını güvence
altına alınması,

Her İki Yönetim Sisteminde de bir yönetim temsilcisinin atanması; görev, sorumluluk ve
yetkilerinin; planlama, uygulama, ilgili raporların yönetime sunulması gibi konularda
benzerlik göstermektedir.

POLİTİKA

ix
 Enerji politikası, kuruluşun enerji performansının iyileştirilmesine yönelik
taahhüdünü belirtmektedir. Üst yönetim, enerji politikasını tanımlamakta ve şunları
sağlamaktadır:
a) Kuruluşun enerji kullanımı ve tüketiminin niteliği ve ölçeğine uygun olması,
b) Enerji performansında sürekli iyileştirme taahhüdünü içermesi,
c) Bilgilerin elde edilmesini ve gerekli kaynakların teminini sağlamak için bir
taahhüt içermesi; amaç ve hedefler
d) Yürürlükteki yasal gerekliliklere ve diğer şartlara uymak için bir taahhüt
içermesi; organizasyonun enerji kullanımı, tüketimi ve verimliliği ile ilgili aboneler
e) Enerji amaç ve hedeflerini belirlemek ve gözden geçirmek için bir çerçeve
sağlaması,
f) Enerji verimli ürün ve hizmet alımını desteklemesi ve enerji performansı için
tasarım yapması, gelişme, iyileşme, düzelme, ilerleme
g) Organizasyon içindeki tüm seviyelerin belgelenmesi ve iletilmesi,
h) Düzenli olarak gözden geçirilmesi ve gerektiğinde güncellenmesi.

Kalite politikasını, üst yönetim;

a) Kuruluşun amacına uygun olmasını,
b) Şartlara uyulacağına ve kalite yönetim sisteminin etkinliğinin sürekli
iyileştirileceğine dair bir taahhüdü içermesini,
c) Kalite hedeflerinin oluşturulması ve gözden geçirilmesi için bir çerçeve
sağlamasını,
d) Kuruluş içinde iletilmesini ve anlaşılmasını,
e) Uygunluğunun sürekliliğinin gözden geçirilmesini, güvence altına almaktadır.

Her iki Yönetim Sistem Standartında da üst yönetim tarafından politikaların benzer
konu başlıklarında oluşturulması gerekliliği görülmektedir.

PLANLAMA

x
 Kuruluş, Enerji Yönetim sistemleri standartlarına göre bir enerji planlama sürecini
yürütmekte ve belgelemektedir. Enerji planlaması enerji politikasıyla tutarlı ve enerji
performansını sürekli geliştiren faaliyetlere yol açması gereklidir. Ayrıca enerji
planlaması, kuruluşun enerji performansını etkileyebilecek faaliyetlerinin gözden
geçirilmesini içermesi gerekmektedir. Enerji planlamasını gösteren bir konsept diyagram
aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.

Enerji Planlama Prosesi Kavram Diyagramı

IS/ISO 50001:2011 Annex A(İnformative) Guidance on the use of this İntertional Standart

Kalite Yönetim Sistemlerinde planlama iki başlık altında İncelenmektedir:

a) Kalite Hedefleri
Üst yönetim, kuruluş içinde, ürün şartlarının karşılanması için gerekli olan kalite
hedeflerinin, kuruluşun uygun fonksiyon ve seviyelerinde oluşturulmasını sağlaması
gerekmektedir. Kalite hedefleri ölçülebilir ve kalite politikası ile tutarlı olması
gerekmektedir.
b) Kalite Yönetim Sisteminin Plânlanması
Üst yönetim; standartta verilen şartları ve bunun yanı sıra kalite hedeflerini yerine
getirmek üzere kalite yönetim sisteminin plânlamasının gerçekleştirilmesini ve kalite
yönetim sisteminde değişiklikler plânlanıp uygulandığında, kalite yönetim sisteminin
bütünlüğünün sürdürülmesini, güvence altına almaktadır.
Enerji Yönetim Sistemlerinde planlama enerjinin kullanımı ile ilgilenirken benzer
şekilde Kalite Yönetim Sistemlerinde ürün şartları için gerekli hedef, amaçları
planlamakta ve her iki standartta çıktı oluşturmak için planlama şekillerini
göstermektedir.

YASAL DÜZENLEMELER VE DİĞER GEREKSİNİMLER

xi
 Enerji Yönetim Sistemlerinde kuruluş, yürürlükteki yasal gereklilikler ile diğer
hükümlere erişebilmekte, belirlemekte ve uygulamaktadır.
Kuruluşun enerji kullanımı, tüketimi ve verimliliği ile ilgili taahhüt ettiği şartlar ile
bu gereksinimlerin enerji kullanımı, tüketimi ve verimliliği için nasıl uygulanacağını
belirlemesi ve bu yasal gerekliliklerin ve abone olduğu diğer şartların dikkate alınmasını
sağlaması gerekmektedir. EnMS'yi kurmak, uygulamak ve sürdürmek.
Yasal gereklilikler ve diğer şartlar belirli aralıklarla gözden geçirilmektedir.
Aynı zamanda kuruluş, bir enerji değerlendirmesi geliştirmeli, kaydetmeli ve
sürdürmelidir. Enerji incelemesini geliştirmek için kuruluş şunları yapması
gerekmektedir:
 Ölçüm ve diğer verilere dayanarak enerji kullanımını ve tüketimini analiz
etmek,
örn. mevcut enerji kaynaklarını tanımlanması
 Geçmiş ve şimdiki enerji kullanımını ve tüketimini değerlendirmesi,
 Enerji kullanımı ve tüketiminin analizine dayanarak, önemli enerji kullanım
alanlarını tanımlaması,
 örn. Working veya onun adına çalışan tesisleri, ekipmanı, sistemleri,
süreçleri ve personeli tanımlaması
 Önemli enerji kullanımlarını etkileyen diğer ilgili değişkenleri
tanımlanması,
 Tesislerin, ekipmanların, sistemlerin ve süreçlerin mevcut enerji
performanslarının belirlenmesi,
 Gelecekteki enerji kullanımı ve tüketimini tahmin edilmesi,
 Enerji performansını iyileştirmek için fırsatları belirlenmesi, öncelik
verilmesi ve kaydedilmesi.
 Atık enerji gibi enerji kaynaklarının tanımlanması,
 Enerji incelemesi, belirli aralıklarla ve tesislerdeki büyük değişikliklere
yanıt olarak güncellenmesi gerekmektedir.

xii
 Kalite Yönetim Sistemlerinde ise yasal gereksinimler ve diğer şartlar şu şekilde
birtilmiştir; üst yönetim, kuruluş içinde, ürün şartlarının karşılanması için gerekli olan
kalite hedeflerinin, kuruluşun uygun fonksiyon ve seviyelerinde oluşturulmasını
sağlaması gerekmektedir. Kalite hedefleri ölçülebilir ve kalite politikası ile tutarlı
olmalıdır.
a)Ürüne İlişkin Şartların Belirlenmesi;
Kuruluş;
Teslim ve teslim sonrası faaliyetlere ait şartlar dahil müşteri tarafından belirtilmiş
olan şartları,
 Müşteri tarafından beyan edilmeyen ancak eğer biliniyorsa, belirtilen veya
amaçlanan kullanım için gerekli olan şartları,
 Ürüne uygulanabilir birincil ve ikincil mevzuat şartlarını,
 Kendisinin gerekli olduğunu öngördüğü ilave şartları belirlemesi
gerekmektedir.
b)Tasarım ve Geliştirme Girdileri;
Ürün şartlarına ilişkin girdiler belirlenmektedir ve kayıtları muhafaza edilmekte
olup bu girdiler aşağıdakileri içermesi gerekmektedir;
 Fonksiyonel şartlar ve performans şartları,
 Uygulanabilir birincil ve ikincil mevzuat şartları,
 Uygulanabilir olduğunda önceki benzer tasarımlardan elde edilen bilgi,
 Tasarım ve geliştirme için zorunlu olan diğer şartlar.
Girdiler, yeterli olmaları açısından gözden geçirilmektedir. Şartlar eksiksiz, başka bir
şekilde anlaşılmayacak tarzda olması ve birbiri ile çelişkili olmaması gerekmektedir.

Enerji Yönetim sistemlerinde enerji proses süreçlerinde yasal gerekliliklere

uymaya ve enerji değerlendirmesine (incelenmesine) yer verilirken Kalite Yönetim
Sistemlerinde ise; ürüne ilişkin standartların belirlenmesi ve tasarım ve geliştirme
girdilerinde yasal gereksinimlere yer verdiği benzer bir şekilde görülmektedir.

xiii
Enerji hedefleri, enerji amaçları ve
enerji yönetimi eylem planları
Kuruluşlar Enerji Yönetim Sistemlerinde, belgelenen enerji amaçlarını ve
hedeflerini oluşturmakta, uygulamakta ve sürdürmektedir. Kuruluş içerisindeki
fonksiyona, seviyeye, süreçlere ve tesise yönelik belirlenen amaç ve hedeflerin başarılı
olması için zaman dilimleri oluşturulmaktadır. Amaç ve hedeflerin enerji politikası ile
tutarlı olması gerekmektedir. Aynı zamanda hedeflerde amaçlar ile tutarlı olması
gerekmektedir.
Amaç ve hedefler belirlenirken ve gözden geçirilirken, yasal gereksinimler ve
diğer gereksinimler ile önemli enerji kullanımları ve enerjiyi iyileştirme fırsatları da
dahil edilmektedir.
Kuruluş, amaç ve hedeflerine ulaşmak için eylem planları oluşturmakta,
uygulamakta ve sürdürmektedir. Eylem planları ise şunları içermektedir:
 Responsibility, Sorumluluğun belirlenmesi;
 Individual, Bireysel hedeflerin gerçekleştirileceği araçlar ve zaman
çerçevesi;
 Energy, Enerji performansında bir iyileşmenin doğrulanacağı yöntemin bir
beyanı;
 Results, Sonuçları doğrulama yönteminin bir beyanı.
Eylem planları belgelenmekte ve belirli aralıklarla güncellenmektedir.

Kalite yönetim sistemlerinde ise üst yönetim, kuruluş içinde, ürün şartlarının
karşılanması için gerekli olan kalite amaç ve hedeflerinin, kuruluşun uygun fonksiyon ve
seviyelerinde oluşturulmasını sağlamalıdır. Kalite hedefleri ölçülebilir ve kalite politikası
ile tutarlı olmalıdır.
Kuruluş, ürünün gerçekleştirilmesi için gerekli prosesleri plânlamakta ve
oluşturmaktadır. Ürün gerçekleştirme plânlaması, kalite yönetim sisteminin diğer
proseslerinin şartları ile tutarlı olması gerekmektedir. Ürün gerçekleştirme
plânlamasında, kuruluş uygulanabildiği ölçüde aşağıdakileri belirlemektedir:
a) Ürünle ilgili kalite hedefleri ve ürün şartları,
b) Prosesler ve dokümanların oluşturulması ve ürüne özgü kaynakların sağlanması
ihtiyacı,

xiv
 c) Ürüne özgü olarak gereken doğrulama, geçerli kılma, izleme, ölçme, muayene
ve deney faaliyetleri ile ürünün kabul kriterleri,
d) Gerçekleştirme proseslerinin ve bunların sonucunda oluşan ürünün, şartları
karşıladığına dair kanıtları sağlamak için gereken kayıtlar.
Bu plânlamanın çıktısı, kuruluşun çalışma metoduna elverişli bir biçimde olmakatadır.

Enerji Yönetim Sistemlerinde enerjinin; amaç, hedef ve eylem plan standartlarına

yer verilirken buna karşılık olarak Kalite Yönetim Sistemlerinde ise kalite hedefleri ile
ürün gerçekleştirilmesinin planlanmasına yer verilmektedir.

UYGULAMA ve KONTROL
Kuruluş uygulama ve operasyonu Enerji Yönetim Sistemlerinde, planlama
sürecinden kaynaklanan eylem planlarını ve diğer çıktıları kullanarak
gerçekleştirmektedir. Benzer şekilde Kalite Yönetim Sistemlerinde ise Kuruluş, üretim
ve hizmetin sunumunu kontrol altındaki koşullarda plânlamakta ve yürütmektedir..
Kontrol altındaki koşullar uygulanabildiği ölçüde;
a) Ürün karakteristiklerini tanımlayan bilgilerin mevcudiyetini,
b) Gerekli olduğunda çalışma talimatlarının mevcudiyetini,
c) Elverişli donanımın kullanımını,
d) İzleme ve ölçme donanımının mevcudiyetini ve kullanımını,
e) İzleme ve ölçmenin uygulanmasını,
f) Ürünün serbest bırakılması, teslimatı ve teslimat sonrası faaliyetlerin
uygulanmasını kapsaması gerekmektedir.

YETERLİLİK, EĞİTİM VE FARKINDALIK

EnMS’e göre kuruluş, önemli enerji kullanımları ile ilgili olarak veya adına çalışan
herhangi bir kişinin / kişilerin, uygun eğitim, öğretim, beceri veya deneyim temelinde
yetkilidir. Kuruluş önemli enerji kullanımlarının kontrolü ve EnMS'in işleyişi ile ilgili
eğitim ihtiyaçlarını tanımlamaktadır. Eksik ihtiyaçları karşılamak için eğitim vermeli
veya başka önlemler almaktadır. Uygun kayıtlar tutulmaktadır.

Kuruluş, kendisi adına veya adına çalışan herhangi bir kişinin (kişilerin) aşağıda yer
alan konu başlıklarında farkında olmasını sağlamaktadır:

a) Enerji politikasına, prosedürlerine ve EnMS gereklerine uygunluğun önemi;

xv
b) EnMS'nin gerekliliklerini yerine getirirken rolleri, sorumlulukları ve yetkilileri;

c) Geliştirilmiş enerji performansının faydaları;

d) Enerji kullanımı ve tüketimine, faaliyetlerine ve etkilerine ilişkin etkileri,

Faaliyetleri ve davranışları enerji amaç ve hedeflerine ulaşılmasına katkıda bulunmaları

ve

Belirlenen prosedürlerden ayrılmanın olası sonuçları.

Kalite Yönetim

a) Ürün şartlarına uygunluğu etkileyen işleri gerçekleştiren personelin sahip olması

gereken yeterliliği belirlemeli,
b) Uygulanabildiğinde gereken yeterliliğe ulaşılması için eğitim sağlamalı veya diğer
faaliyetleri gerçekleştirmeli,
c) Gerçekleştirilen faaliyetlerin etkinliğini değerlendirmeli,
d) Personelinin, yaptıkları işlerin kalite hedeflerine ulaşmadaki ilişkisi ve öneminin, ve
ulaşmaya nasıl katkıda bulunacaklarının farkında olmasını güvence altına almalı,
e) Öğrenim, eğitim, beceri ve deneyim ile ilgili uygun kayıtları muhafaza etmelidir

Her iki Uluslararası Satdartta da yukarıda görüldüğü üzere Çalışan Kişilerin sahip
olması gereken eğitimleri ile eğitim İhtiyaçları, eğitim kayıtları ve kuruluş amaç ve
hedeflerinin bilinmesi noktasında benzer satandartlar içerdiği görülmektedir.

İLETİŞİM

Enerji Yönetim Sistemlerinde Kuruluş, enerji performansı ve EnMS ile ilgili

olarak organizasyon büyüklüğüne uygun dahili ve harici iletişim kurmaktadır.
Organizasyon ise EnMS'e yorum yapabilmekte veya iyileştirmeler önerebilmektedir.
Benzer şekilde Kalite Yönetim Sistemlerinde ise üst yönetim, kuruluş içerisinde uygun
iletişim proseslerinin oluşturulmasını ve kalite yönetim sisteminin etkinliği ile ilgili
iletişimin sağlanmasını güvence altına almakatadır.

xvi
Bütün Enerji maliyetleri gözden geçirilir ve enerji envanteri ortaya çıkartılarak azami
tasarruf sağlayacak enerji unsurlarına odaklanma mümkün kılınır.
Daha etkin bir sürece götüren enerji süreç haritalarının çıkartılmasına imkan
tanınır.
Enerji tüketiminde sapmalara sebep olabilecek durumların ortaya çıkma risklerinin
asgariye indirilmesi temin edilir.
Enerji tüketimi tahmin edilebilir hale gelir. Gizli kalmış, bilinmeyen enerji atıkları ve
sapmaları açığa çıkar ve gerekli faaliyetlerin başlatılması için karar vermeyi
kolaylaştıracak kesin bilgiler elde edilir.
Geliştirmeye açık alanlar ve zayıf yönler belirlenir.
ISO 50001 Enerji Yönetim sistem Standarları belirli başlı maddelerden oluşmaktadır

xvii
xviii
1
Madde Kriterler Madde Kriterler
- Önsöz - Önsöz
- Giriş - Giriş
1 Kapsam 1 Kapsam
2 Normatif referanslar 2 Normatif Referanslar
3 Terimler ve Tanımlar 3 Terimler ve Tanımlar
Enerji Yönetim Sistemi Kalite Yönetim Sistemi
4 4
Gereksinimleri
4.1 Genel Gereksinimler 4.1 Genel Gereksinimler
4.2 Yönetim Sorumluluğu 5 Yönetim Sorumluluğu
4.2.1 Üst Yönetim 5.1 Yönetim Taahhüdü
5.5.1 Sorumluluk ve Yetki
4.2.2 Yönetim Temsilcisi Yönetim Temsilcisi
5.5.2
4.3 Enerji Politikası 5.3 Kalite Politikası
4.4 Enerji Planlaması 5.4 Planlama
5.4.1 Kalite Hedefleri
4.4.1 Genel Ürüne İhtiyaçların Belirlenmesi
7.2.1
7.2.1 Ürüne İle İlgili Gereksinimlerin
Yasal Yükümlülükler ve Diğer
4.4.2 Belirlenmesi
Gereksinimler 7.3.2 Dizayn ve Geliştirme Girdileri
5.4.1 Kalite Hedefleri
4.4.3 Enerji İncelemesi Ürünle İlgili İhtiyaçların
7.2.1 Belirlenmesi
4.4.4 Enerji Temeli -

Enerji Performans Göstergeleri -

4.4.5
(indikatörleri)
5.4.1 Kalite Hedefleri
Enerji Amaçları, Enerji Hedefleri
4.4.6 Ürün Gerçekleştirmenin
ve Enerji Yönetimi Eylem Planı 7.1 Planlanması
4.5 Uygulama ve Operasyon 7 Ürün Gerçekleştirme
Üretim ve Hizmet Sunumunun
4.5.1 Genel 7.5.1
Kontrolü
4.5.2 Yetkinlik, Eğitim ve Farkındalık 6.2.2 Yetkinlik, Eğitim ve Farkındalık
4.5.3 İletişim 5.5.3 İçsel İletişim
4.5.4 Belgeleme (Dokümantasyon) 4.2 Belgelendirme Gereksinimleri
4.5.4.1 Belgelendirme Gereksinimleri 4.2.1 Genel
4.5.4.2 Belgelerin Kontrolü 4.2.3 Belgelerin Kontrolü
Üretim ve Hizmet Sunumunun
4.5.5 Operasyonel Kontrol 7.5.1
Kontrolü
4.5.6 Tasarım 7.3 Tasarım ve Gelişim
Enerji Hizmetleri, Ürünleri, Satın Alma
4.5.7 7.4
Ekipman ve Enerji Tedariki
4.6 Kontrol Etme 8 Ölçme, Analiz ve Geliştirme

2
 8.2.3 Sürecin İzlenmesi ve Ölçülmesi

8.2.4 Ürünün İzlenmesi ve Ölçülmesi

4.6.1 İzleme, Ölçme ve Analiz
8.4 Verilerin Analizi

Yasal Gereklilikler ve Diğer Tasarımı Geliştirilmesi ve Gözden

4.6.2 Gereksinimlere Uygunluğun 7.3.4 Geçirilmesi
Değerlendirilmesi
4.6.3 EnMS’nin İç Denetimi 8.2.2 Iç Denetim
8.3 Uygun Olmayan Ürünün Kontrolü
Uygunsuzluklar, Düzeltme, Düzeltici Eylem
4.6.4 8.5.2
Düzeltici ve Önleyici Eylem Önleyici Eylem
8.5.3
4.6.5 Kayıtların Kontrolü 4.2.4 Kayıtların Kontrolü
4.7 Yönetim Değerlendirilmesi 5.6 Yönetim Değerlendirmesi
4.7.1 Genel 5.6.1 Genel
4.7.2 Yönetim İncelemesine Giriş 5.6.2 Yorum Girişi
Yönetim Gözden Geçirmesinden İnceleme Çıktısı
4.7.3 5.6.3
Çıktı
IS/ISO 50001:2011 Annex B (İnformative)

3
4
 YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ
ENSTİTÜSÜ

LİSANSÜSTÜ TEZ YAZIM KILAVUZU

ÖNSÖZ

Amaç, Kapsam ve Dayanak

Amaç

Bu kılavuzun amacı, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Lisansüstü Eğitim ve

Öğretim Yönetmeliği uyarınca Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri
Enstitüsü'ne bağlı anabilim dallarında hazırlanacak lisansüstü tezler ile ilgili esasları
düzenlemektir.

5
Kapsam

Bu kılavuz, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü'ne bağlı

anabilim dallarında hazırlanacak olan "Yüksek Lisans (Bilim Uzmanlığı)" ve
"Doktora (Bilim Doktorluğu)" tezleri yazımı ve basımı ile ilgili standartları,
uyulması gereken esasları ve biçimsel özellikleri kapsamaktadır.

Dayanak

Bu kılavuz 09.08.2011 tarih ve 28020 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan

Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’ne
dayanarak hazırlanmıştır. Sağlık Bilimleri Enstitüsü’ne bağlı anabilim dallarında
yüksek lisans ve doktora tezi hazırlayan öğrenciler ile tezi yöneten danışman öğretim
üyeleri, çalışmalarını bu kılavuza uygun olarak hazırlamak zorundadırlar. Enstitü
Müdürlüğü’ne teslim edilecek tezlerin yazım kılavuzuna uygunluğu Enstitü
Müdürlüğü tarafından denetlenir.

Tez yazımı sırasında bu kılavuz dikkatlice okunmalı, tez yazım şablonu

kullanılmalı, intihal, telif ve patent hakları konusunda dikkatli olunmalı, tez kısa
cümleler kullanılarak açık ve anlaşılır bir dilde yazılmalı, gereksiz kelime ve ifadeler
kullanmaktan kaçınılmalı, anlaşılamayan konularda Sağlık Bilimleri Enstitüsü’ne
başvurulmalıdır. Bu kılavuzda görülebilecek hata ve noksanların Sağlık Bilimleri
Enstitüsü Sekreterliği’ne bildirilmesi tez yazım kılavuzunun ve tez şablonunun daha
iyi olması için önemli katkı sağlayacaktır. Bu konuda gerekli ilgiyi gösterecek
olanlara şimdiden teşekkür eder, başarılar dileriz.

6
1. TEZ BİÇİM STANDARTLARI

1.1. Yazım Özellikleri

1.1.1. Yazı Tipi

Tezin tamamında, dış kapak dahil tüm yazılarda “Times New Roman” yazı
tipi kullanılmalıdır.

1.1.2. Yazı Boyutu (Punto)

Kapak sayfaları hariç tüm yazılarda harf boyutu (karakter boyutu) 12 punto
olmalıdır. Gerekli durumlarda, tablo şekil, resim ve dipnotlarda kolayca
okunabilmesi şartıyla daha küçük puntolar (8-10 punto) kullanılabilir. Ön sayfalarda
harf boyutu için yapılan farklı öneriler, ilgili bölümlerde ayrıca belirtilmiştir. Tüm
sayfa numaraları 12 punto olmalıdır. Alt ve üst indisler metin harf büyüklüğünden

7
daha küçük olmalıdır (CO2, x2 gibi). Bunun için, MS Word programında otomatik
olarak verilen “üst simge, alt simge” ile oluşan indis büyüklükleri kullanılır.

1.1.3. Yazı Rengi

Dış kapaktaki amblem hariç tezin tüm yazıları siyah renkte olmalıdır.
Başlıkların (birinci dereceden itibaren en son başlık derecesine kadar) tümü koyu
(bold) olmalıdır. Tablo, şekil veya resimlerin numara ve adları için; tablo, şekil veya
resim sözcükleri ile numara ve noktalama işaretleri koyu (bold), adlar açık renkte
olmalıdır. Sayfa numaraları açık renk olmalıdır. Bilim alanları ve bu tez yazım
kılavuzunun ilgili bölümlerinde farklı bir öneri yoksa tüm yazılar açık renkte
olmalıdır.

1.1.4. Satır Başı, Hizalama ve Paragraf

Paragraf başı satırları hariç tüm satırlar sol kenar boşluğu bitiminden
başlamalıdır. Her yeni paragraf 1 tab içeriden başlamalıdır. Satırlar aynı hizada
bitirilmelidir. Satır ve cümleler rakam, sembol veya kısaltmalar ile başlamamalıdır.
Cümle ve satır başına gelen rakamlar (tarihler hariç) yazıyla yazılmalıdır.

1.1.5. Yazı Biçimi

Metin, “normal” düzende yazılmalıdır. Bilim alanlarının önerilerine göre

italik, koyu, koyu italik, altı çizili düzen kullanılabilir. Mikroorganizma, bitki ve
hayvanların Latince adları ilgili bilim dallarının adlandırma kodları esas alınarak
yazılır (Staphylococcus aureus gibi). Mikroorganizma adları ilk yazıldığında açık
(Staphylococcus aureus gibi), ikinci ve daha sonraki yazımlarda cins adı kısa tür adı
açık (S. aureus gibi) olarak yazılmalıdır.

1.1.6. Ana ve Ara Başlıklar

8
 Tezin ön sayfaları ve tez metni ana bölümleri (birinci derece bölümleri
başlıkları) yeni bir sayfadan başlamalıdır. Ön sayfalara ait başlıklar ile tez metninin
birinci derece bölüm başlıkları büyük harflerle, tez metninin ikinci ve daha ileri
derece bölüm başlıkları ise her sözcüğün ilk harfi büyük, geri kalan harfler küçük
olarak yazılmalıdır. Tüm başlıklardaki bağlaçlar (ve, veya, ile, gibi) küçük harflerle
yazılmalıdır. Başlıklarda noktalama işareti kullanılmamalıdır. Ön sayfalar bölümünde
dış kapak sayfası, iç kapak sayfası, kabul ve onay sayfası, teşekkür, özet ve abstract
sayfalarında başlıklar sayfa ortasında olmalıdır. İçindekiler, simgeler ve kısaltmalar
dizini, şekiller dizini ve tablolar dizininde ise sola hizalı olarak yazılmalıdır. Tez
metninin ana ve alt başlıkları (birinci derece bölüm başlıklarından itibaren), yazım
için ayrılan alanın sol kenar çizgisinden (satır başına dayalı) başlamalıdır.

1.1.7. Başlık Numaralandırma

Ön sayfalar bölümü ile tez metni, ekler ve özgeçmiş bölümlerine ait

başlıkların numaralandırılması farklıdır. Ön sayfalar bölümü ile özgeçmiş
sayfasındaki başlıklar numaralandırılmaz. Tez metni bölümü ile kaynaklar ve ekler
bölümlerinin ana bölüm başlıkları ile ana başlık ve alt başlıkları ondalık sisteme göre
numaralandırılır. Bu sistemde tez metninin birinci derece bölüm başlıklarını “Giriş”,
“Genel Bilgiler”, “Materyal ve Yöntem”, “Bulgular”, “Tartışma” ve “Sonuç ve
Öneriler” oluşturur. Ayrıca “Kaynaklar” ve “Ekler” bölümleri de birinci derece
bölüm başlıkları olarak numaralandırılır. Üçüncü dereceden daha ileri derecede alt
bölüm başlığı kullanılmamalıdır. İhtiyaç duyulduğunda daha ileri derecede alt bölüm
başlıkları, ikinci derecede başlık kurallarına uygun olarak yazılabilir. Ancak, bunlar
numaralandırılmaz ve tezin “İçindekiler Dizini”nde gösterilmez. Numaralı bölüm ve
alt bölüm başlıkları arasında numarasız ara başlıklar varsa bunlar sırası ile “düz altı
çizili”, “italik” ve “altı çizili italik” olarak verilmelidir. Bu ara başlıklar koyu olarak
yazılmamalıdır.

1.1.8. Ondalık Sistem

9
 BİRİNCİ BÖLÜM
1.1. Birinci Derece Alt Bölüm
1.1.1. İkinci Derece
1.1.1.1. Üçüncü Derece
1.1.1.2. Üçüncü Derece
1.1.2. İkinci Derece
1.2. Birinci Derece Alt Bölüm
İKİNCİ BÖLÜM

1.1.9. Noktalama İşaretleri ve Parantezler

Yazımda noktalama işaretlerinden (nokta, virgül, noktalı virgül, vb.) sonra bir
karakter ara verilir. Noktalama işaretlerinden önce ara verilmemelidir. Parantezler
sözcükten sonra bir harf boşluk bırakılarak açılır. Açılan parantezden sonra boşluk
bırakılmadan parantez içi yazılır ve boşluk bırakılmadan parantez kapatılır. Parantez
kapatıldıktan sonra cümle bitiyor ise parantezden sonra boşluk bırakılmadan nokta
konulur. Parantez içine yazılan açıklamanın ya da kısaltmanın da açıklama veya
kısaltması gerekirse dış parantez köşeli “[ ]”, iç parantez yuvarlak “( )” olmalıdır. Üç
paranteze ihtiyaç duyulduğu durumlarda dıştan içe doğru sırasıyla küme parantezi
“{ }”, köşeli ve yuvarlak parantezler kullanılır. Örnek: {.. [.. (..).. ]..}

1.1.10. Rakamların Yazılması

Tam sayıların yazımında binlik hanelerde boşluk bırakılmalı, bu boşluklara

nokta veya virgül konulmamalıdır. Örnek; 1 512 612 (Doğru) 1.512.612 (Yanlış)
1,512,612 (Yanlış).

Küsuratlı sayılarda nokta “ . “ kullanılmalı, virgül “ , ” kullanılmamalıdır.

Örnek; 25 023.61 (Doğru) 25 023,61 (Yanlış) Ondalık sayılarda ondalık hane
başlangıcında nokta “ . ” kullanılmalıdır (0,1 yerine 0.1 tercih edilmeli). Metin içinde
10'a kadar olan sayılar yazıyla, daha büyükleri rakamla yazılmalıdır.

1.2. Kağıt ve Baskı Özellikleri

10
 Tezi oluşturan bütün bölümler; A4 standardında, beyaz, birinci hamur kağıdın
sadece bir yüzüne bilgisayar ortamında yazılmalı ve lazer yazıcıdan çıktı alınmalıdır.

1.3. Tez Planı

Tez; ön sayfalar, ana metin, kaynaklar ve ekler olmak üzere, 4 ana bölümden
oluşmalıdır. Her bölüm, ayrı bir sayfa başı ile başlatılmalıdır. Ön sayfalar sırasıyla
dış kapak sayfası, iç kapak sayfası, kabul ve onay sayfası, isteğe göre beyan ve ithaf
sayfaları, teşekkür, içindekiler, özet, abstract, simgeler ve kısaltmalar dizini, şekiller
dizini ve tablolar dizininden oluşur. Tez metni bölümü sırasıyla “GİRİŞ”, “GENEL
BİLGİLER” (tezin kapsamına göre eklenebilir), “MATERYAL VE YÖNTEM”,
“BULGULAR”, “TARTIŞMA”, “SONUÇ VE ÖNERİLER” ana başlıklarını
içermelidir. “KAYNAKLAR” bölümünün ardından, tezin ana bölümleri içerisinde
yer almaları uygun olmayan, ancak verilmesi gerekli bilgiler için “EKLER” bölümü
oluşturulur (Şekil 1).

 DIŞ KAPAK SAYFASI

 İÇ KAPAK SAYFASI
 TEZ KABUL VE ONAY SAYFASI
 BEYAN
 İTHAF
 TEŞEKKÜR 1. Ön sayfalar bölümü
 İÇİNDEKİLER
 ÖZET
 ABSTRACT
 SİMGE VE KISALTMALAR DİZİNİ
 ŞEKİLLER DİZİNİ
 TABLOLAR DİZİNİ
1. GİRİŞ
2. GENEL BİLGİLER
3. MATERYAL VE YÖNTEM 2. Tez metni bölümü
4. BULGULAR
5. TARTIŞMA
6. SONUÇ VE ÖNERİLER
7. KAYNAKLAR 3. Kaynaklar bölümü
8. EKLER 4. Ekler bölümü
 ÖZGEÇMİŞ

11
 Şekil 1. Tez Plan Örneği

1.4. Sayfa Düzeni

Yazımda, her sayfanın sol kenarından 4 cm diğer kenarlardan ise 2.5 cm

boşluk bırakılmalıdır.

Tez metninde, satır sonlarında hece bölmesi yapılmamalı ve metninin yazımı

‘iki yana yasla’ düzeninde olmalıdır.

1.5. Sayfaların Numaralandırılması

Numaralama, sayfanın altında ve ortalanmış olarak verilmelidir. Sayfa

numaralarının yanında, parantez veya çizgi gibi işaretler kullanılmamalıdır. Sayfa
numaralarının boyutu 12 punto ve karakteri metin içindekinin aynısı olmalıdır. Ön
sayfalar ‘İÇİNDEKİLER’ bölümünden başlayarak “1. GİRİŞ” bölümüne kadar
küçük Roma rakamlarıyla numaralandırılmalıdır. Metin sayfaları “1. GİRİŞ”
bölümünden başlayarak “KAYNAKLAR” ve varsa “EKLER” in son sayfasına kadar
kesintisiz bir biçimde 1, 2, 3, 4, 5, … şeklinde numaralandırılmalıdır.

1.6. Başlıkların Numaralandırılması

Bütün ana bölüm ve alt bölüm başlıkları numaralandırılmalıdır. Tez metni

bölümü ana başlıkları “1. GİRİŞ” bölümünden başlayarak “KAYNAKLAR” ve varsa
“EKLER” in önüne kesintisiz olarak 1, 2, 3, 4, 5, … şeklinde numara yazılıp nokta
konulup bir boşluk bırakılarak ana bölüm başlığının adı yazılmalıdır. “1. GİRİŞ” ana
bölüm başlığından sonra gelen ilk alt bölüm başlığı numarası ile beraber yazılımı
“1.1. Alt Bölüm Başlığı” şeklinde olmalıdır. Eğer bu alt bölümün başka bir alt
bölümü daha varsa “1.1.1. Alt Bölümün Başlığı” şeklinde yazılmalıdır. Üçüncü
dereceden daha fazla alt bölüm başlığı olmamalıdır. Bu durum, diğer bütün ana
bölümler ve bunların alt bölümleri için de benzer şekilde numerik olarak devam
etmelidir.

12
 1.7. Şekil, Tablo ve Resimlerin Numaralandırılması

Kapak sayfasında yer alan Yıldırım Beyazıt Üniversitesi amblemi sayfa üst
orta bölümünde, 3.5x3.5 cm boyutunda ve renkli olmalıdır. Kapaktaki tüm yazılar ve
üniversite logosu düşey orta çizgisine göre ortalanmalıdır. Yazılar 1.5 satır aralığı ile
yazılmalıdır. Tez başlığı 16 punto, tezin hazırlandığı şehir ve yıl hariç bu sayfadaki
diğer tüm yazılar 14 punto olmalıdır. Tezin hazırlandığı şehir ve yıl ise 12 punto
olmalıdır. Unvan, isimler ve şehir dışında, kapaktaki tüm yazılar büyük harfle
yazılmalıdır. Unvan baş harfleri ile isimlerin baş harfi büyük, diğer harfler küçük
yazılmalıdır. Unvanlar kısaltılmış olarak (Dr., Doç. Dr., Prof. Dr.) yazılmalıdır.
Kapak sayfasında tezin başlığı ve öğrenci adı soyadı koyu (bold) olmalıdır.

Şekiller, tablolar, resimler ve bunların açıklamaları metin içerisinde

ortalanmalı ve mümkünse metinde sözü edilen sayfada ya da bir sonraki sayfada yer
almalıdır. Büyük boyutlu şekiller, tablolar veya resimler küçültülebilir veya
“EKLER” başlığı altında sunulabilir. Bir sayfadan uzun olan şekiller tez metni içinde
bulunmak zorunda ise, bir sayfa boyutuna göre bölünerek sonraki sayfada verilebilir.
Bu durumda, şekil başlığı numara ve başlık aynı kalmak üzere, parantez içerisinde
numaradan sonra "devam" ibaresi yazılarak verilmelidir. Örneğin “Şekil 3.4
(devam)”.

Paragraflar ile onu takip eden şekiller, tablolar ve resimler arasında 1.5 satır
aralığı boşluk bırakılmalıdır. Bunun mümkün olmadığı durumlarda, sayfa düzeni
esaslarına uymak şartı ile metinde ilk söz edildikleri yerden hemen sonraya, mümkün
olduğu kadar yakın yerleştirilmelidir.

Tablo, resim veya şekil açıklama satırları ile metin arasında 1.5 satır aralığı
boşluk bırakılmalıdır.

Numaralama ve açıklama; şekil ve resimlerin altına, tabloların ise üst kısmına

yazılmalıdır. İlk rakam (eklerde ilk harf) şeklin, tablonun veya resmin yer aldığı
bölümün numarası, ikinci rakam o şeklin, tablonun veya resmin bölüm içindeki sıra
numarası olmak üzere, ardışık bir şekilde ve araya nokta konularak boşluk
bırakmadan numaralama yapılmalıdır. Örneğin ‘’Tablo 1.1.’’, ‘Ek A.’’.

13
 Tablo veya şekil açıklaması ile tablo veya şekil arasında 1 satır aralığı boşluk
bırakılmalı ve açıklama yazımında 1 satır aralığı kullanılmalıdır. Genel olarak
açıklamaların yazım boyutu 8-12 punto arasındadır. Fakat yazarlar okunaklı olması
kaydıyla açıklamaların yazım boyutlarında esnek davranabilirler (Şekil 3). Şekil
numara ve açıklamaları, şeklin altında, metin içerisinde ortalı olacak şekilde; tablo
numara ve açıklamaları ise tablo üst kısmında, 1 tab içeri olacak şekilde yazılmalıdır.

Şekil, tablo ve resimlerin açıklaması, numaradan sonra nokta konarak ve bir

karakter boşluk bırakılarak, yalnızca baştaki sözcüğün ilk harfi büyük, öteki
sözcükler küçük harfli olacak şekilde yazılmalıdır. Örneğin “Şekil 3.2. Beta-laktam
antibiyotiklerin alt grupları” şeklinde açıklama yazılmalıdır.

Açıklamaların alt satırlara devam etmesi durumunda, ikinci ve diğer satırlar

şekil, tablo veya resim numarasının bitiminden itibaren hizalanmalıdır.

Birbiriyle ilgili üç veya daha fazla resimlemenin aynı sayfada bulunması

gerekiyorsa, her birisine sırasıyla (a), (b), (c), ...harfleri konulmalı, hepsine birden tek
bir tablo veya şekil numarası verilmeli ve ayrı ayrı açıklanmalıdır.

Örneğin;

Şekil 4.2. Beta-laktam antibiyotikler a) Penisilinler, b) Sefalosporinler, c)

Diğerleri.

Bilgisayar ortamında oluşturulamayan şekiller ‘teknik resim’ ilkelerine göre

çizilmeli, yazı ve simgeler şablonla yazılmalı ve elle düzeltme yapılmamalıdır.

1.8. Satır Başı ve Satır Aralığı

Tez metninde paragraflara sol taraftan 1 tab (paragraf boşluğu) içeriden

başlanmalıdır. Tez metninin yazımında 1.5 satır aralığı kullanılmalıdır. Sayfalar A4
boyutunda olmalı ve her sayfanın sol (cilt) kenarında 4 cm, üst, alt ve sağ
kenarlarında ise 2.5 cm boşluk bırakılmalıdır. Metin bloğu, her iki yana yaslanmış
olmalıdır. Sadece Giriş bölümü için 2.5 cm’den sonra 2 satır aralığı boşluk
bırakılmalıdır (Şekil 2).

14
 1.9. Ana Bölüm ve Alt Bölümlerin Düzenlenmesi

Bütün ana bölümler yeni bir sayfadan başlamalıdır. Sadece giriş bölümü için
sayfanın üst kısmı ile ana bölüm başlığı arasında 2 adet 1 satır aralığı boşluk
bırakılmalıdır. Ayrıca tüm ana bölüm başlıkları ile alt bölüm başlığı arasında veya
ana bölüm başlıkları ile ilk paragraf arasında 2 adet 1 satır aralığı boşluk
bırakılmalıdır. Alt bölüm başlıklarının öncesinde bulunan ilk paragraf arasında 2 adet
1 satır aralığı, sonrasında bulunan ilk paragraf arasında 1 adet 1 satır aralığı boşluk
bırakılmalıdır. Ana bölüm ve alt bölüm başlıkları sol taraftan 1 tab içeriden yazılmalı
ve ana bölüm başlıkları 14 punto boyutunda koyu, alt bölüm başlıkları ise 12 punto
boyutunda koyu olmalıdır. Ayrıca ana bölüm ve alt bölüm başlık uzunluklarının bir
satırı geçtiği durumlarda ilk satırın (numara hariç) başladığı sütundan başlatılarak 1.5
satır aralığında ikinci satır yazılmalıdır. Ana bölüm başlıkları büyük harfle ve
bağlaçlar küçük harfle yazılmalıdır. Alt bölüm başlıklarında bulunan sözcüklerin ilk
harfleri büyük diğerleri küçük harfle yazılmalıdır. Eğer varsa alt bölüm
başlıklarındaki ve, veya, ile gibi bağlaçlar küçük harfle yazılmalıdır. Alt bölüm
başlıkları, sayfanın son satırı olarak yazılmamalıdır. Böyle bir durumda başlık daha
sonraki sayfada yer almalıdır. Ayrıca alt bölüm başlıklarından sonra en az iki satır
yazı yazılamıyorsa boş bırakılıp başlık bir sonraki sayfaya yazılmalıdır. Numaralı
bölüm ve alt bölüm başlıkları arasında, numarasız ara başlıklar varsa, bunların hepsi
aynı biçimde olmak kaydıyla koyu veya eğik (italik) olarak 12 punto yazı boyutunda
ve 1 tab içeriden başlanmalıdır. Bu ara başlıklardan öncesinde ve sonrasında 1 satır
aralığı boşluk bırakılmalıdır. Başlıkların sonuna herhangi bir noktalama işareti
konulmamalıdır.

1.10. Göndermeler (Atıflar)

Tez içerisinde verilen her kaynak, “KAYNAKLAR” bölümündeki dizinde

mutlaka yer almalıdır.

Resim, şekil vb. anlatım araçları bir kaynaktan alınmış ise resim veya şekil
metin içerisinde atıf yapıldığı yerde kaynak gösterilerek belirtilmeli ve metin

15
içerisindeki kaynak sıralaması dikkate alınarak kaynak dizininde mutlaka yer
almalıdır.

16
 Şekil 2. Tez metni için sayfa düzeni örneği

Şekil 3. Şekil içeren tez metni için sayfa düzeni örneği

17
 1.11. Tablolar ve Şekiller

Tablo dışındaki bütün takdimler (fotoğraf, grafik, histogram, denklem, formül

vs.) ‘şekil’ olarak ifade edilmelidir. Tez içinde anlatıma yardımcı olacak biçimde
şekiller ve çizelgeler kullanılabilir. Ancak gereksiz şekillerden kaçınılmalıdır.
Şekiller üzerinde yer alacak her türlü çizgi, işaret, sembol, rakam ve yazılar
bilgisayar ortamında hazırlanmalı ve kolayca görülebilir ve/veya okunabilir
büyüklükte ve netlikte olmalıdır. Tabloda sunulan bilgi, içeriğine bağlı olarak
rahatlıkla okunabilir özellikte olmak kaydıyla daha küçük puntoda yazı karakteri
kullanılabilir. Şekil ve tablo içeriğindeki yazılar ‘Türkçe’ olmalıdır. Tablolarda 1
veya 1.5 satır aralığı tercih edilmelidir. Yabancı kaynaklardan alınan şekillerin
içerikleri alınan kaynağın dilinde olmamalı, Türkçe yazılmalıdır (Özel isimler,
Latince ifadeler vb. hariç). Tez sayfası üzerine fotoğraf yapıştırılmamalı, şekil olarak
ifade edilen tüm takdimler bilgisayar ortamında hazırlanıp tez metni içerisine
yerleştirilmelidir. Çalışma kapsamındaki bireylere ait fotoğraflar, etik ilkelere ve kişi
haklarına uygun olarak kullanılmalıdır.

1.12. Tablo ve Şekillerin Yerleştirilmesi

Şekil ve tablolar tez metni içerisinde geçtikleri yerde ya da bir sonraki

sayfada yer almalıdır. Tez metni içerisinde katlanmış tablo ve şekillere yer
verilmemelidir. Bir sayfaya sığmayacak büyüklükteki tablo ve şekiller, uygun
yerinden bölünerek diğer sayfada verilebilir ya da "EKLER" bölümünde sunulabilir.
Şekil ve tablolar sayfaya ortalanarak yerleştirilmeli ve sayfa kenar boşluklarına
taşmamalıdır.

Aynı sayfaya yerleştirilecek iki şekil, iki tablo veya şekil ile tablo arasında iki
satır aralığı, metin yazısı ile tablo başlık yazısı/şekil arasında ise 1.5 satır aralığı
boşluk bırakılmalıdır. Tablo ile tablo başlık yazısı ve şekil ile şekil alt yazısı arasında
tek satır aralığı boşluk bırakılmalıdır. Açıklamalar mümkün olduğu kadar kısa ve öz
olmalıdır. Tablo, şekil, resim açıklamalarında tablo, şekil, resim kelimeleri ve ilgili
numaraları koyu yazılmalıdır (Tablo 1., Şekil 1., Resim 1.).

18
 2. TEZİ OLUŞTURAN BÖLÜMLER

Ön sayfalar sırasıyla dış kapak sayfası, iç kapak sayfası, kabul ve onay

sayfası, isteğe göre beyan ve ithaf sayfaları, teşekkür, içindekiler, özet, abstract,
simgeler ve kısaltmalar dizini, şekiller dizini ve tablolar dizininden oluşur.

2.1. Dış Kapak Sayfası

Tezin dış kapağı, beyaz krome kartondan hazırlanmalıdır. Tez metni, özel
sayfalar ve ekleriyle birlikte uygun şekilde yapıştırılarak tek bir cilt haline
getirilmelidir. Standart büyüklük dışında kalan basılı ve diğer (CD, DVD, kitapçık
vb.) materyal tez arka kapağına yapılan cep içinde teslim edilmelidir. Dış kapakta
tüm yazılar "Times New Roman" karakteri kullanılarak 1.5 satır aralığı ile
yazılmalıdır. Sayfanın üst kenarından 2.5 cm aşağıya ortalı olarak Üniversitenin
resmi amblemi renkli ve 3.5x3.5 cm çapında yerleştirilmelidir. Amblem sonrası 1.5
satır aralığı bırakılarak 14 punto, büyük harflerle Üniversite’nin ve Enstitü’nün adı
alt alta yazılmalıdır. Enstitü adı ile yüksek lisans/doktora tezi yazısı arasına on bir
defa 1.5 satır aralığı boşluk bırakılmalı ve tezin adı ortalanmış biçimde, 16 punto,
koyu, büyük harflerle bu boşluğa ortalanmalıdır. Örneğin tezin adı 3 satır ise tez
adının öncesinde ve sonrasında dörder defa 1.5 satır aralığı boşluk bırakılmalıdır. Bu
şekilde toplam satır aralığı on bir defa 1.5 satır aralığı olacaktır. Yüksek Lisans,
Doktora tezi yazısı 14 punto, büyük harflerle yazıldıktan sonra, 1.5 satır aralığı
aşağıya tezi hazırlayan öğrencinin adı ve soyadı herhangi bir unvan kullanılmadan 14
punto ve koyu olarak yazılmalıdır. Sonrasında iki defa 1.5 satır aralığı aşağıya
öğrencinin mezun olacağı programın adı 14 punto ve büyük harflerle yazılmalıdır.
Daha sonra iki defa 1.5 satır aralığı boşluk bırakılarak tezin hazırlandığı şehir ve yıl
12 punto yazılmalıdır. Tez kapağı sırt kısmına sırasıyla alt kenardan başlanarak tezi
hazırlayan öğrencinin adı ve soyadı, adının baş harf(leri) ve soyadı büyük harflerle
yazılmalı, ortaya YÜKSEK LİSANS/DOKTORA TEZİ ve üst kenara tezin yazıldığı
yıl 14 punto koyu ve "Times New Roman" karakteri kullanılarak yazılmalıdır (EK-
1).

19
 2.2. Boş Sayfa

Tezin dış ön kapağı ile iç kapak sayfası arasında ve dış arka kapağından önce
boş bir A4 sayfası bırakılmalıdır.

2.3. İç Kapak Sayfası

Tezin iç kapağında amblem yer almamalıdır. Sayfa başında 2.5 cm boşluk

bırakıldıktan sonra dış kapaktaki düzenle, sırasıyla üniversitenin ve enstitünün adı,
yüksek lisans/doktora tezi, öğrencinin adı soyadı ve program adı yazılmalıdır
(boşluklar ve yazım özellikleri dış kapak ile aynı olacak şekilde). Ancak çalışması
TÜBİTAK, Üniversitelerin Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi veya benzeri bir
kuruluşça desteklenmiş ise iç kapakta bu durum projenin numarası ile birlikte
program adından sonra 2 defa 1.5 satır aralığı boşluk bırakılarak 14 punto, koyu, 1.5
satır aralığı ile belirtilmelidir. Ardından tezin hazırlandığı şehir ve yıl dış kapakta
olduğu gibi yazılmalıdır (EK-2).

Eğer tez çalışması herhangi bir kuruluşça desteklenmediyse program adı

yazıldıktan sonra tezin hazırlandığı şehir ve yıl sayfa altında 2.5 cm boşluk kalacak
şekilde, program adı ile arasında uygun boşluk bırakılarak 12 punto ile yazılmalıdır.

2.4. Kabul ve Onay Sayfası

Yüksek Lisans ve Doktora Tezleri için, kabul ve onay sayfası üniversitemiz

Öğrenci İşleri web sayfasındaki Hızlı erişim/Mezuniyet işlemleri/Tez Onay Sayfası
örneğine uygun olarak doldurulmalıdır. Bu sayfa (EK-3) tez savunması kabul
edildikten sonra tezde jüri üyelerinin gerekli gördükleri düzeltmeler yapıldıktan ve
tez danışmanı/danışmanları, jüri üyeleri ve enstitü müdürü tarafından imzalandıktan
olarak teze eklenmelidir. İmzalar için mavi mürekkepli kalem kullanılmalıdır. Tez, bu
son hali ile ciltlenmiş olarak, jüri üyelerine ve Enstitü Müdürlüğü’ne teslim
edilmelidir.

20
 2.5. Beyan (Etik, İntihal, Telif ve Patent Haklarıyla İlgili)

Beyan, ekteki (EK-4) örneğe uygun olarak yazılmalı ve yazar tarafından mavi
mürekkep kalem ile imzalanmalıdır. Tez çalışmalarında tarih olarak tez savunma
tarihi esas alınmalıdır.

2.5. İthaf

İstendiği takdirde teşekkür sayfasının önüne ithaf yazısı, sayfayı sağ-sol ve

üst-alt olarak ortalayarak, aşağıdaki örneğe benzer olarak yazılabilir.

Örnek: “Annem / Babam / Eşim / Hocam /Ülkem vb .......’ya ithaf ediyorum.”

2.7. Teşekkür Sayfası

Tez çalışmasına doğrudan veya dolaylı olarak katkıda bulunan kişi veya
kuruluşlara kısa ve öz bir şekilde teşekkür edilmelidir (EK-5).

2.8. İçindekiler Sayfası

Bu bölüm dış kapak sayfası, iç kapak sayfası, tez kabul ve onay sayfası,
beyan, ithaf ve teşekkür sayfaları hariç bütün ön sayfaları (sırasıyla özet, abstract,
simgeler ve kısaltmalar dizini, şekiller dizini ve tablolar dizini), tez metnindeki ana
bölüm ve alt bölüm başlıklarını, kaynaklar ve ekler bölümlerini eksiksiz olarak
içermelidir. Her başlığın karşısına o başlığın yer aldığı sayfanın numarası
yazılmalıdır. Üçüncü dereceden daha ileri alt bölüm başlığı “içindekiler sayfasında”
kullanılmamalıdır (EK-6)

2.9. Türkçe ve Yabancı Dilde Özet Sayfaları

Tezin özetleri (Türkçe “ÖZET”, İngilizce “ABSTRACT”), başlık ve anahtar

kelimeler hariç en fazla 300 kelime ile sınırlandırılmalı ve mümkünse bir sayfayı

21
aşmamalıdır. Araştırmanın esas amacı belirtilmeli, kullanılan metodoloji açıklanmalı,
bulgular özetlenmeli ve ana sonuç ifade edilmelidir. Tezin amacı, metodolojisi,
bulgular ve sonuç ayrı ayrı paragraflarda yazılmalıdır. Özet metni içerisinde kaynak
verilmemelidir. Özet içerisinde kısaltmalar açıklanmamalı, tezin “Simgeler ve
Kısaltmalar Dizini’’ kısmında belirtilen kısaltılmış şekliyle verilmelidir.

Tezin Türkçe ve İngilizce başlığı her kelimenin (ve, veya, ile vb. bağlaçlar
hariç) ilk harfi büyük, koyu olarak ve sayfayı ortalayacak şekilde yazılmalıdır.

Türkçe ve İngilizce özetin altında en az üç en fazla beş anahtar kelime yer

almalıdır. Anahtar kelimeler alfabetik sıraya göre sıralanmalı, virgül (,) ile
ayrılmalıdır. Türkçe anahtar kelimeler Türkiye Bilim Terimleri’ne
(http://www.bilimterimleri.com) uygun, İngilizce anahtar kelimeler ise Medical
Subject Headings (MeSH)’e uygun olacak şekilde seçilmelidir
(http://www.nlm.nih.gov/mesh/MBrowser.html) (EK-7 ve EK-8).

2.10. Simgeler ve Kısaltmalar Dizini

EK-9

2.11. Şekiller Dizini

EK-10

2.12. Tablolar Dizini

EK-11

22
 3. TEZ METNİ BÖLÜMLERİ

3.1. GİRİŞ

Bu bölümde, tez konusunu açıklayıcı bilgiler yer almalıdır. Araştırılan

problemin niteliği ve kapsamı açık bir şekilde sunulmalı, konunun güncel durumu
ilgili yayınlara atıf yapılarak çalışmanın önemi kısa bir şekilde vurgulanmalı, tez
çalışmasının bilime sağlayacağı katkı ve/veya yöntem açısından hedeflediği
yenilikler ifade edilmelidir. Giriş bölümü materyal-metot, bulgular ya da tartışmaya
ait bilgileri içermemelidir. Bu bölümün son paragrafında tezin amacı ve çalışmanın
hipotezi net bir şekilde ortaya konulmalıdır.

3.2. GENEL BİLGİLER

Bu bölümde, yapılan araştırmaya ışık tutabilecek ve incelenen konunun

anlaşılmasını kolaylaştıracak bilgiler kısa ve öz bir şekilde verilmeli ve daha önce
yapılmış olan araştırmalar sunulmalıdır. Konuyu değişik yöntem ve gereçlerle
inceleyen araştırmalar hakkında da bilgi verilmelidir. Ayrıca, araştırma sonuçlarını
karşılaştırabilmek amacıyla konu ile ilgili önceden yapılmış olan çalışmaların
sonuçları hakkında kısa bilgiler verilmelidir. Bu bölümdeki bilgiler genellikle tarihsel
bir sıra içerisinde verilmeli ve okuyucu, o güne kadar yapılmış olan çalışmaların
gelişimini, açıklığa kavuşan konuları ve ortaya çıkan yeni problemleri tanıma imkânı
bulmalıdır. Genel bilgiler tezin üçte birini aşmamalıdır.

3.3. MATERYAL VE YÖNTEM

Bu bölümde materyal ve inceleme metodu açıklanmalıdır. Araştırmanın türü

(tanımlayıcı, deneysel, prospektif vb.), kullanılan bireyler, evren (popülasyon) ve
örnekleme büyüklüğü, örneklemenin nasıl ve hangi yöntemle seçildiği belirtilmelidir.
Çalışmadaki deney düzeneği ve çalışma grupları ayrıntılı olarak açıklanmalıdır.
Verilerin toplanma tarihi, veri toplama araçları (deney araçları, anketler, geçerlik ve
güvenirliği yapılmış ölçekler vb.) ve veri toplama araçlarının kim tarafından

23
hazırlandığı gerekli durumlarda kaynak gösterilerek yazılmalıdır. Kullanılan formlar
(anket, ölçek vb.) ek olarak sunulmalıdır. Kullanılan ticari ürünler, kimyasallar ve
cihazlara ait bilgiler (marka, model, üretici firma, şehir, ülke vb.) bu bölümde
verilmelidir. Uygulanan yöntemin anlaşılmasını kolaylaştırmak amacı ile yöntem
şeması kullanılabilir. Araştırmanın bağımlı ve bağımsız değişkenleri, verilerin
değerlendirilmesinin nasıl yapıldığı, uygulanan istatistiksel testler bu bölümde
açıklanmalıdır. Çalışmanın yapılması için alınan izinler ve etik kurul onayı bu
bölümde belirtilmeli ve ilgili belgeler “Ekler” bölümünde sunulmalıdır.

3.4. BULGULAR

Bu bölümde istatistiksel analizlere göre “Ne elde ettiniz?” sorusuna yanıt

verilir. Bulgular araştırmanın hipotezine uygun ya da uygun olmayan yönde olabilir.
Araştırmacı bulguları olduğu gibi sunmalı, bu bölümde tartışma ve yorum
yapılmamalıdır. Bulgulara ait tablolar, grafikler, fotoğraflar vb. bu bölümde yer
almalıdır.

3.5. TARTIŞMA

Bu bölümde tezin materyal-metodu ve bulguları giriş, genel bilgiler ve

yöntem bölümlerinde verilen çerçeve kapsamında tartışılmalıdır. Kullanılan
yöntemin seçilme nedenleri, üstün ya da zayıf yönleri belirtilmelidir. Bulgular
literatür ile karşılaştırılmalı, benzerlikler ya da farklılıklar belirtilmeli, farklılıklar
varsa nedenleri açıklanmalı, elde edilen bulguların ne anlama geldiği
yorumlanmalıdır. Tartışmada araştırmacının düşüncelerine yer verilmeli, ancak
gerçekle uyumlu olmayan yorumlardan uzak durulmalıdır. Tartışma bölümünde
gereksiz alt başlıklar oluşturulmamalıdır. Tartışmada tezin hipotezlerinin doğrulanıp
doğrulanmadığı ve araştırmanın bilime sağladığı katkılar belirtilmelidir.

3.6. SONUÇ VE ÖNERİLER

Bu bölümde, tezin giriş bölümünde belirtilen amacına ne ölçüde ulaşıldığı

genel ve açık ifadelerle belirtilmeli ancak istatistiksel ifadeler kullanılmamalıdır.
Araştırmacının tez çalışmasından elde ettiği bulgulara göre iletmek istediği öneriler

24
bu bölümde yer almalıdır. Öneriler araştırma bulgularına dayandırılmalı, araştırma
bulgularında yer almayan durumlar için önerilerde bulunulmamalıdır. Sonuçlar ve
öneriler maddeler halinde de yazılabilir. Bu bölüm iki sayfayı aşmamalıdır.

3.7. KAYNAKLAR

Tez yazımında yararlanılan tüm bilgi kaynakları (makale, tez, kitap, bildiri,
rapor, web sayfası vb.) kaynaklar dizininde yer almalıdır. Yayımlanmamış makale,
bildiri, ders notu, kişisel görüşmeler vs. kaynak olarak gösterilemez.

Tez yazımında yararlanılan bilgi özgün anlatım şekli değiştirilerek

aktarılmalıdır. Anlatım biçimi değiştirilmiş olsa bile bu durumda da bilgi hala
başkasına ait olduğundan metin içinde kaynağa gönderme (atıf) yapılması mutlaka
gereklidir. Yorumlar, ifadeler, yargılar başkalarına ait olduğu sürece kaynak
gösterilmesi zorunludur. Atıf yapılırken Üniversitelerarası Kurul'un (ÜAK)
belirlediği etik kurallara dikkat edilmeli ve intihal (plagiarism) yapılmamalıdır.

3.7.1. Metin İçinde Kaynak Gösterme

Herhangi bir yazılı eserde kaynak göstermeksizin başka yazar/yazarlardan

veya web sitesinden/sitelerinden alıntı yapılması suç kabul edildiğinden tez metni
hazırlanırken yararlanılan kaynak ve fikirlere atıfta bulunmak akademik etik
gereğidir. Kaynaklar tez metni içerisinde, cümle sonunda ve gerektiğinde cümle
içerisinde uygun yerde, parantez içinde geçiş sırasına göre her birine bir numara
atanarak gösterilir. Aynı cümle içinde birden fazla kaynağa atıf yapılırsa, atıf
sıralaması, atıf numarasına göre küçükten büyüğe doğru aynı parantez içerisinde
kaynaklar arasına virgül konularak kaynakların numaraları art arda listelenir. Örneğin
“(1,7,72)”.

3.7.2. Metin İçindeki Göndermeler

Tez içinde kaynakların nasıl gösterileceği “Metin İçinde Kaynak Gösterme

(3.7.1)” bölümünde belirtilmiştir. Burada metin içindeki göndermelerin nasıl
yapılacağı ele alınacaktır. Tez metninde yer alan tablo, şekil veya resimlere yapılacak

25
değinmeler için farklı örnekler önerilebilir; Tez metni yazımı sırasında değinmek
istenilen tablo, şekil veya resimler, değinilen sayfada ya da daha sonraki sayfalarda
yer alıyorsa, değinmeler aşağıdaki örneklerden birine uygun olarak yapılmalıdır.

Tablo için;

● Antibiyotik duyarlılık sonuçları istatistiksel olarak değerlendirilmiştir

(Tablo 11).
● Antibiyotik duyarlılık sonuçları Tablo 11’de sunulmuştur.
● Antibiyotik duyarlılık sonuçlarının, Tablo 11’de sunulan istatistiksel .......
● Antibiyotik duyarlılık verilerinin istatistiksel değerlendirme sonuçları
(Tablo 11).....

Şekil için;

● Tedavi öncesinde BOS alınmıştır (Şekil 5).

● Tedavi öncesi BOS glukoz düzeyleri, (Şekil 5), tedavinin üçüncü gününde
yükselmeye başlamıştır.
● Tedavi öncesi BOS glukoz düzeyleri Şekil 5’de gösterilmiştir.
● Şekil 5’deki BOS glukoz düzeyleri.....

Resim için;

● Şekil için önerilenler ile aynı

Tezin herhangi bir sayfasında, daha önceki sayfalarda yer alan ve daha önce
değinilmiş tablo, şekil veya resimlere yeniden değinmek gerekiyorsa, değinme
parantez içinde "Bakınız" anlamına gelen "Bkz." kısaltması kullanılarak, aşağıdaki
örneklere uygun biçimde yapılmalıdır.

● (Bkz. Şekil 5) veya (Bkz. Tablo 11)

Bir başka yayından aynen alınan tablo şekil veya resimlere yapılacak
değinmelerde; tablo, şekil veya resimlerin açıklamasından sonra, parantez içinde
değinilen yayının yazarının soyadı yazılıp "den" ya da "dan" takılarından yazarın

26
soyadına uygun olanı yazılmalı, virgül “,” işareti konulmalı, ardından yayın sıra
numarası belirtilmelidir.

● Şekil 5. Antibiyotik duyarlılık yöntemleri (Kalkan’dan, 15).

Bir denkleme/eşitliğe değinme;

● .........(7) denklemine göre molarite hesaplanabilir.

● ......... molarite değeri (7) eşitliğinden hesaplanır.

3.7.3. Kaynaklar Bölümünde Kaynak Gösterme

Tez metninde kullanılan kaynakların tümü tezin sonunda “Kaynaklar”

başlığı altında metinde geçiş sırası esas alınarak alt alta sıralanmalıdır. Her kaynağın
ilk satırı sayfanın soluna hizalanır, (varsa) ikinci ve daha sonraki satırlar bir paragraf
girintisi verilerek içeriden yazılır. Kaynak yazımı için kullanılan format için
Uluslararası Tıbbi Dergi Editörleri Komitesi'nin önerdiği ortak kurallar bakınız:
http://www.icmje.org/icmje-recommendations.pdf. Kaynak yazımı için kullanılan
format ve noktalama işaretlerine azami ölçüde dikkat edilmelidir.

3.7.4. Kaynaklar Dizini

Tez metninde kullanılan tüm kaynaklar (makale, kitap, tablo, şekil vb.)
kaynaklar dizininde listelenmelidir. Kaynak dizinindeki kaynaklar sayfanın sol
kenarında boşluk bırakılmadan başlanılmalıdır. Kaynak dizinindeki kaynaklar tezin
genel yazım karakteri (Times New Roman) ve punto büyüklüğü (12 punto) ile
yazılmalıdır. Kaynak birden fazla satırlı ise ikinci ve diğer satırlar arasında boşluk
bırakmadan ve satırbaşı boşluk bırakılmadan yazılmalıdır. İki kaynak arasında bir
satır aralığı boşluk bırakılmalıdır. Kaynaklar dizininde yazar(lar)ın soyadları ilk harfi
büyük diğer harfleri küçük yazıldıktan sonra bir karakter boşluk bırakılmalı ve
yazar(lar)ın adlarının sadece ilk harfi büyük harfle yazılmalıdır (örneğin Yavuz Ö).
Yazar(lar)ın birden fazla adı olması durumunda adların ilk harfleri arada boşluk
bırakılmadan yazılmalıdır (örneğin Pancarcı ŞM). Kaynak tek yazarlı ise yazarın
isminin ilk harfinden sonra nokta konulmalıdır. Birden fazla yazar olması durumunda
tüm yazarlar yazılmalı ve birbirini takip eden her bir yazar isminden sonra virgül, son

27
yazarın isminden sonrada nokta konulmalıdır. Kaynak yazımında bütün noktalama
işaretlerinden sonra mutlaka bir karakter boşluk bırakılmalı ve ilgili kaynağın en son
karakteri nokta işareti olmalıdır (EK-13).

Bilimsel dergide yayımlanan makaleler

Dergiler kaynak olarak gösterilirken yazım şekli aşağıdaki gibi olmalıdır:

Yazar(lar)ın soyadı ve adının baş harfi (ilk harfler büyük olmalı; yazarın iki
adı/soyadı varsa ilk harfleri bitişik yazılmalı; birden çok yazar varsa virgülle
ayrılmalı). Makalenin başlığı (sadece başlangıçtaki ilk harf büyük), Dergi adı (dergi
adlarının kısaltması eğik (italik) olarak), yıl, cilt no (sayı): başlangıç - bitiş sayfa
numaraları (sayfa numaralarında kısaltma yapılmadan).

Örnek:

Lathers CM. Clinical pharmacology of anti microbialuse in human sand animals, J.

Clin. Pharmacol., 2002a, 42:587-600.

Lathers CM. Risk assessment in regulatory policy making for human and veterinary
public health, J. Clin. Pathol., 2002b, 42:846-866.

Pancarci SM, Ari UÇ, Atakisi O, Güngör O, Ciğremiş Y, Bollwein H. Nitric oxide
concentrations, estradiol-17β progesterone ratio in follicular fluid and COC quality
with respect to perifollicular blood flow in cows, Animal Reproduction Science,
2012, 130(1-2):9-15.

Halen baskıda olan makaleler elektronik ortamda yayımlanmış olması

koşuluyla ilgili derginin adı (dergi adları eğik (italik) olarak) ve basım yılını takiben
DOI (Digital Object Identification) numarası ile birlikte yazılmalıdır.

Örnek:

Kara N, Hossain M, Prasanth SG, Stillman B. Orc1 Binding to Mitotic

Chromosomes Precedes Spatial Patterning During G1 Phase and Assembly of the
Origin Recognition Complex in Human Cells, The Journal of Biological Chemistry,
2015, doi:10.1074/jbc.M114.625012.

28
 Bilimsel Toplantılarda (Kongre, Konferans, Sempozyum vb.) sunulan ve
özeti yayımlanan bildiriler

Bildiriler kaynak olarak gösterilirken yazım şekli aşağıdaki gibi olmalıdır:

Yazar(lar)ın soyadı ve adının baş harfi (ilk harfler büyük olacak; yazarın iki
adı/soyadı varsa ilk harfleri bitişik yazılacak; birden çok yazar varsa virgülle
ayrılacak). Bildirinin başlığı (sadece başlangıçtaki ilk harf büyük), Kongrenin adı,
kongrenin yapıldığı yer, bildiri kitabının adı (dergi adları eğik (italik) yazılacak),
kongrenin yapıldığı yıl, varsa cilt no (sayı): sayfa numarası.

Örnek:

Pancarci S, Gurbulak K, Zonturlu A, Soykan F, Kulaksiz R. Efficacy of CIDR in

Cosynch and oestrus synchronization protocols in lactating cows, 16th Annual
Conference of the European Society of Domestic Animal Reproduction (ESDAR),
Dublin, İrlanda, Reproduction in Domestic Animals, 2012, 47(5):102.

Pancarcı ŞM, Güngör Ö, Atakişi O, Çiğremiş Y, Arı UÇ, Bollwein H. İneklerde

folikül sıvısındaki östradiol 17B / progesteron oranı, nitrik oksit konsantrasyonları ile
folikül kan akımı ve büyüklüğü arasındaki ilişkiler, IV. Veteriner Jinekoloji Kongresi,
Antalya, 2010, Kongre Bildiri Özetleri Kitabı:98-99.

Kitap

Tez içinde kitap veya rapor gibi çok fazla sayfalı kaynakların kullanılması
durumunda yararlanılan sayfa numarası ya da numaraları belirtilerek aşağıdaki
şekilde kaynak olarak gösterilmelidir:

Yazarın soyadı adının baş harfi (ilk harfler büyük olmalı; yazarın iki
adı/soyadı varsa ilk harfleri bitişik yazılmalı; birden çok yazar varsa virgülle
ayrılmalı). Kitabın adı (ilk harfler büyük, eğik (italik) yazılmalı), baskı sayısı.
Yayımlandığı şehir, yayınevi, yıl: başlangıç - bitiş sayfa numaraları (sayfa
numaralarında kısaltma yapılmadan).

29
 Örnek:

Yabancı dilde kitap için:

Norman AW, Litwack G. Hormones, 2nd ed. California, Academic Press, 1997: 67-
72.

Türkçe kitap için:

Dinç DA. Ultrason Fiziği ve İneklerde Reprodüktif Ultrasonografi, 1. Baskı. Konya,

Pozitif Matbaacılık Ltd. Şti., 2008:157.

Kitap bölümü

Kaynak gösterilen kitap bir editör veya editör grubu tarafından derlenmiş ve
farklı bölüm yazarları tarafından yazılmış ise aşağıdaki şekilde kaynak olarak
gösterilmelidir:

Bölüm yazarı soyadı adının baş harfi (ilk harfler büyük olmalı; yazarın iki
adı/soyadı varsa ilk harfleri bitişik yazılmalı; birden çok yazar varsa virgülle
ayrılmalı). Bölüm adı. In (yabancı kaynak için)/İçinde (Türkçe kaynak için):
Editör/editörlerin soyadı adının baş harfi (birden çok editör varsa virgülle ayrılmalı)
(ed/ eds) (yabancı kaynak için) veya (editör/editörler) (Türkçe kaynak için). Kitabın
adı (ilk harfler büyük, eğik (italik) yazılacak), baskı sayısı. Yayımlandığı şehir,
Yayınevi, yıl: başlangıç - bitiş sayfa numaraları (atıfta bulunulan bölümün başlangıç-
bitiş sayfa numaraları).

Örnek:

Yabancı dilde kitap bölümü için:

Niswender D, Nett TM. Lutealphase. In: McKinnon AO, Voss JL (eds). Equine
Reproduction, 1st ed. Philadelphia, Williams & Wilkins, 1993:172-175.

30
 Türkçe kitap bölümü için:

Gürbulak K, Oral H, Pancarcı MŞ. Doğum ve Jinekoloji’de Acil Müdahale. İçinde:

Özaydın İ (editör). Veteriner Acil Klinik, 1. Baskı. Erzurum, Eser Ofset, 2004: 316-
333.

Yabancı dilden çeviri kitap

Kaynak gösterilecek çeviri kitap, bir editör veya editör grubu tarafından
derlenmiş ve farklı bölüm yazarları tarafından çevirisi yapılmış ise aşağıdaki şekilde
kaynak olarak gösterilmelidir:

Bölüm yazarı soyadı adının baş harfi (ilk harfler büyük olmalı; yazarın iki
adı/soyadı varsa ilk harfleri bitişik yazılacak; birden çok yazar varsa virgülle
ayrılmalı). Bölümün Türkçe adı. İçinde: Kitabın Türkçe adı (ilk harfler büyük, eğik
[italik] yazılmalı), Çeviri Editörü/editörlerinin soyadı adının baş harfi (birden çok
editör varsa virgülle ayrılmalı), (çeviri editörü/editörleri). Kitabın orijinal adı (ilk
harfler büyük, eğik [italik] yazılmalı), yazarın soyadı adının baş harfi (birden çok
yazar varsa virgülle ayrılmalı). Çeviri kitabın baskı sayısı, yayımlandığı şehir,
yayınevi, yıl: başlangıç - bitiş sayfa numaraları (atıfta bulunulan bölümün başlangıç-
bitiş sayfa numaraları).

Örnek:

Çakar L, Şahin G, Yermen N. Solunum. İçinde: Tıbbi Fizyoloji, Çavuşoğlu H, Yeğen

BÇ, (Çeviri editörleri). Textbook of Medical Physiology, Guyton AC, Hall JE. 11.
Baskı, İstanbul, Nobel Tıp Kitapevleri, 2007: 469-533.

Pancarcı ŞM. Memelilerde Üreme: Dişi Üreme Fizyolojisi. İçinde: Dukes Veteriner
Fizyoloji, Yıldız S, (Çeviri editörü). Dukes Veterinary Physiology, Thompson FN,
Reece WO (Ed). 12. Baskı, Malatya, Medipres, 2008:677-703.

Kaynak gösterilecek kitap editör olmaksızın bir yazar tarafından çevirisi

yapılmış ise aşağıdaki şekilde kaynak olarak gösterilir:

31
 Orijinal kitap yazarının soyadı adının baş harfi (ilk harfler büyük olmalı;
yazarın iki adı/soyadı varsa ilk harfleri bitişik yazılmalı; birden çok yazar varsa
virgülle ayrılmalı). Kitabın orijinal adı (ilk harfler büyük, eğik [italik] yazılmalı).
Çeviri: Çevirenin soyadı adının baş harfi (bir den çok çeviren varsa virgülle
ayrılmalı). Kitabın Türkçe adı (ilk harfler büyük, eğik [italik] yazılmalı), baskı sayısı.
Yayımlandığı şehir, Yayınevi, yıl: başlangıç - bitiş sayfa numaraları (sayfa
numaralarında kısaltma yapılmadan).

Örnek:

Daugirdas JT. Handbook of Dialysis. Çeviri: Keleş M. Diyaliz El Kitabı, 4. Baskı.

Ankara, Bahar Yayıncılık, 2011: 45-51.

Tez

Atıf yapılan tezin yazarının soyadı adının baş harfi (ilk harfler büyük olmalı),
tezin başlığı, ilgili Enstitü/Fakülte/Yüksekokul, Anabilim Dalı, tezin türü (Yüksek
Lisans / Doktora tezi), tezin yapıldığı şehir: Üniversite, yıl sırasıyla aşağıdaki
örnekteki gibi yazılmalıdır.

Örnek:

Hişmioğulları Ş.E. Türkiye’de Ruhsatlı bazı Veteriner Antibakteriyel İlaç

Spesiyalitelerinin (Aminoglikozidler ve Sülfonamidler) Etken Madde İçerikleri ve
Bazı Saklama Şartlarının Bu Düzeylere Etkisi Üzerine Çalışmalar, Sağlık Bilimleri
Enstitüsü, Farmakoloji ve Toksikoloji Anabilim Dalı, Doktora tezi, Ankara: Ankara
Üniversitesi, 2004.

Yasa ve Yönetmelik

Yasa / yönetmelik adı, yayımlandığı yer, sayı ve tarih (Gün-Ay-Yıl)

belirtilmelidir.

Örnek:

Hemşirelik Yönetmeliği, T.C. Resmi Gazete, sayı: 27515, 8 Mart 2010.

32
 Elektronik kaynaklar

Resmi kurumlar, ulusal ve uluslararası bilimsel kurul ve kuruluşlara ait

internet sayfaları URL adresi ve erişim tarihi belirtilerek kaynak olarak gösterilebilir.
Ticari amaçlı web sayfaları ve bilimsel dayanağı olmayan verilerle hazırlanmış web
sayfaları kaynak olarak gösterilemez.

Yazar soyadı adı. Kaynağın adı. URL adresi (web adresi). Erişim tarihi (Gün-
Ay-Yıl).

Örnek:

İnci O. Bilimsel yayın etiği ilkeleri, yanıltmalar, yanıltmaları önlemeye yönelik

öneriler. http://uvt.ulakbim.gov.tr/tip/sempozyum7/inci.pdf. 9 Mart 2012.

Chaib F, Saxena S, Smith S. Dementia cases set to triple by 2050 but still largely
ignored. http://www.who.int/mediacentre/news/releases/2012/dementia_20120411.
11 Nisan 2012.

Yazarı belli olmayan elektronik kaynaklar için:

Kaynağın ait olduğu kurum/kuruluş/kurul/dernek vb. Kaynağın Adı. URL

adresi (web adresi). Erişim tarihi (Gün-Ay-Yıl).

Örnek:

T.C. Sağlık Bakanlığı. Yaşlılık ve Beslenme. http://www.ailehekimligi.gov.tr/

index.php?option=com_content&view=article&id=280:yallk-ve-beslenme&catid=
57:salk-ve-bakm&Itemid=200. 13 Nisan 2012.

Patent

Patent sahibinin soyadı adının baş harfi (ilk harfler büyük olacak; iki
ad/soyad varsa ilk harfleri bitişik yazılacak) veya Firma adı (patent sahibi). Patentin
başlığı, patent numarası, yıl.

33
 Örnek:

Yıldız AS, Sağlam R, Kaya A (patent sahibi). PPAR agonisti patent, TR19062001,
2011.

Jenkins AW (inventors). Transdermal device patent, WO249956, 1992.

3.8. Ekler

Bu bölümde özgeçmiş, etik kurul onayı, çalışmanın yapılması için alınan

izinler (anket çalışmalarında ilgili birimlerden alınan izinler gibi), tezde kullanılmış
ise bir anket veya ölçek örneği, yöntemle ilgili özel bilgi, tez metni içerisinde
verildiğinde sayfaya sığmayacak ve bütünlüğü bozulacak tablo veya şekiller vs. bu
bölümde sunulur. “EKLER” bölümü, mevcut sayfa numaralandırılmasına devam
edilerek yeni bir sayfa başı ile başlatılır. Her bir ek ayrı sayfada verilir ve sayfa başı
sol üst köşesinde EK-1., EK-2., EK-3. gibi ifadeler ve açıklama yazılarıyla belirtilir
(örnek için EK-1.’e bakınız). Ayrıca ekteki belge/bilgiler “İÇİNDEKİLER”
sayfasında sayfa numaralarıyla birlikte yazılmalıdır.

3.9. Etik Kurul Onayı

İnsan ve hayvanlar üzerinde gerçekleştirilecek tüm deneysel çalışmalarda

belirli etik kurallara uyulması zorunludur. Çalışmaya başlamadan önce ilgili etik
kurullardan (insan veya hayvan etik kurulu) izin belgesi alınmalıdır. Alınan etik kurul
onayı tez metninin sonunda ekler bölümünde sunulmalıdır. Anket ya da ölçek
uygulanan soru cevap türü çalışmalarında gönüllülük ilkesine uyulmak koşulu ile
etik kurul onayı zorunlu değildir. Ancak, tez çalışmasının yayınlanması aşamasında
yaşanabilecek sorunlar nedeniyle bu tür çalışmalarda da etik kurul onayı alınması
önerilmektedir.

3.10. Özgeçmiş

Özgeçmiş sayfasının içeriği ekteki forma uygun olmalıdır (EK-13).

34
 4. TAMAMLANAN TEZLERİN ENSTİTÜYE TESLİMİ

Tezini tamamlayarak savunma aşamasına geçen öğrencinin danışmanı

tarafından, asil ve yedek sınav jüri önerileri ile toplantı günü ve saatini belirten Tez
Savunması Sınav Jüri Öneri Formu doldurularak Anabilim Dalı tarafından üst yazı
ile Enstitüye iletilir, Öneri Enstitü Yönetim Kurulu tarafından onaylandıktan sonra
Tez Yazım Kılavuzuna uygun formatta hazırlanmış tez taslağı öğrenci tarafından
çoğaltılarak toplantı tarihinden en az 15 gün önce Tez Değerlendirme Formu ile
birlikte jüri üyelerine teslim edilir. Tez savunmasına girmeden önce Tez Savunması
Sınav Tutanağı Formu hazır bulundurulur. Sınav sonucu Anabilim Dalı tarafından üst
yazı ile Tez Değerlendirme Formu ve Tez Savunması Sınav Tutanağı Formu
eklenerek Enstitüye bildirilir. Sınavda başarılı olan tezin, ciltlenmiş son hali ve
elektronik ortamda yazılmış bir kopyası biçim yönünden kontrol edilmek üzere
Ensititü’ye teslim edilir. Enstitüden kontrol onayı alan öğrenci, tezini Tez Yazım
Kılavuzu’na uygun olarak çoğaltır ve Enstitü Müdürü’nün onayı için Enstitü’ye iletir.
Onay aldıktan sonra öğrenci, mezuniyet için gerekli işlemleri yerine getirilebilir.

35
EKLER

36
37
 Ek-1. Dış Kapak Örneği

2.5 cm

Tezin yazıldığı yıl

n
ma
(Amblem renkli olarak 3.5x3.5 cm)
Ro
w 1.5 satır aralığı
T.C.
Ne Ek1. Dış Kapak Örneği
s YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ
SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
YÜKSEK LİSANS/DOKTORA TEZİ

me
Ti (14 punto, büyük harf, Times New Roman, 1.5 satır aralığı)
,
yu YÜKSEK LİSANS/DOKTORA TEZİ
ko BAŞLIĞI
(16 punto, koyu, büyük harf, Times New 11 defa 1.5 satır aralığı
o,
Roman ile yazılmalı ve bu aralığa
nt
ortalanmalıdır )
Pu
12
YÜKSEK LİSANS/DOKTORA TEZİ
(14 punto, büyük harf, Times New Roman)
1.5 satır aralığı
Öğrencinin Adı SOYADI
(14 punto, koyu, Times New Roman)

2 defa 1.5 satır aralığı

Öğrenci Adı SOYADI

.......PROGRAMI
(14 Punto, büyük harf, Times New Roman)

2 defa 1.5 satır aralığı

Tezin hazırlandığı şehir, yıl

(12 punto, Times New Roman)
38

2.5 cm
Ek-2. İç Kapak Örneği 2.5 cm

T.C.
YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ
SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
(14 punto, büyük harf, Times New Roman, 1.5 satır aralığı)

YÜKSEK LİSANS/DOKTORA
TEZİ BAŞLIĞI
(16 punto, koyu, büyük harf, Times
11 defa 1.5 satır aralığı
New Roman ile yazılmalı ve bu
aralığa ortalanmalıdır )

YÜKSEK LİSANS/DOKTORA TEZİ

(14 punto, büyük harf, Times New Roman)
1.5 satır aralığı
Öğrencinin Adı SOYADI
(14 punto, koyu, Times New Roman)

2 defa 1.5 satır aralığı

.......PROGRAMI
(14 Punto, büyük harf, Times New Roman)

2 defa 1.5 satır aralığı

Bu araştırma; Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

tarafından ….. nolu proje ile desteklenmiştir. (Teziniz destek almış ise)
(14 Punto, koyu, Times New Roman)

2 defa 1.5 satır aralığı

Tezin hazırlandığı şehir, yıl

(12 punto, Times New Roman)

2.5 cm

39
Ek-3. Kabul ve Onay Sayfası Örneği

T.C.
YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ
SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Tez Adı

Tez Yazarının Adı SOYADI

Yüksek Lisans/Doktora Tezi

Tez Savunma Sınav Tarihi

Tez Danışmanının Unvanı Adı Soyadı- İmzası

Jüri Üyelerinin Unvanı Adı Soyadı- İmzası

Okuduğumuz ve Savunmasını dinlediğimiz bu tezin bir Yüksek Lisans/Doktora

derecesi için gereken tüm kapsam ve kalite şartlarını sağladığını beyan ederiz.

Adı Soyadı

Enstitü Müdürü

Bu tezin Yüksek Lisans/Doktora derecesi için gereken tüm şartları sağladığını tasdik
ederim.

40
EK-5EEk-4. Beyan Sayfası Örneği

BEYAN

Bu tez çalışmasının kendi çalışmam olduğunu, tezin planlanmasından yazımına

kadar bütün aşamalarda patent ve telif haklarını ihlal edici etik dışı davranışımın
olmadığını, bu tezdeki bütün bilgileri akademik ve etik kurallar içinde elde ettiğimi,
bu tezde kullanılmış olan tüm bilgi ve yorumlara kaynak gösterdiğimi beyan ederim.
Tarih (Gün-Ay-Yıl)

İmza
Adı SOYADI

41
Ek-5. Teşekkür Sayfası Örneği

TEŞEKKÜR

Bu teze başlarken beni her anlamda özgür bırakan, bilimsel düşünceyi yasam
biçimi olarak algılamamı sağlayan yüksek lisanstan bu yana her zaman beni
destekleyen, takdir ve taltif eden bir öğrencisi olarak değil meslektaşı olarak gören
bana hep güvenen sayın hocam Prof. Dr. Oktay ARSLAN’a teşekkür gönül
borcumdur. Sevgili hocam, ikinci danışmanım, Doç. Dr. Feray KÖÇKAR’a sabrı,
sevecenliği, tezimin her adımında beni yönlendirişi en önemlisi beni hiç yalnız
bırakmadığı için sonsuz teşekkürler.

İtalya'daki deneysel çalışmalarımda beni yönlendiren, Sayın Dr. Caludiu T.

SUPURAN, Prof. Dr. Andrea SCOZZAFAVA, Dr. Christina VETTORI, Dr.
Alessandro CECCHI ve beni ülkemden uzakta bulunduğum süre zarfında yanımda
olan diğer tüm arkadaşlarıma destekleri için teşekkür etmek isterim.

Ek-6. İçindekiler Sayfası Örneği

42
İÇİNDEKİLER

ÖZET...........................................................................................................................ii

ABSTRACT...............................................................................................................iii

SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ............................................................iv

ŞEKİLLER DİZİNİ....................................................................................................v

TABLOLAR DİZİNİ.................................................................................................vi

1. GİRİŞ.......................................................................................................................1

2. GENEL BİLGİLER................................................................................................5

2.1. Diyabetin Tanımı........................................................................................5

2.2. Diyabetin Tanı Kriterleri ve Klinik Sınıflaması.........................................5

2.2.1. Tip 1 Diyabet...............................................................................7

2.2.2. Tip 2 Diyabet.............................................................................12

3. MATERYAL VE YÖNTEM.................................................................................36

3.1. Araştırmanın Evreni ve Örneklemi..........................................................36

3.2. Araştırmanın Bağımlı Bağımsız Değişkenleri.........................................38

3.3. Verilerin Toplanması................................................................................39

4. BULGULAR..........................................................................................................48

4.1. Metabolik Kontrol Değişkenlerine İlişkin Bulgular................................48

4.2. Eğitime İlişkin Bulgular...........................................................................54

5. TARTIŞMA...........................................................................................................62

6. SONUÇ VE ÖNERİLER......................................................................................65

7. KAYNAKLAR.......................................................................................................67

43
8. EKLER...................................................................................................................73

EK-1. SORU FORMU....................................................................................73

EK-2. DİYABET TUTUM ÖLÇEĞİ..............................................................77

EK-3.WBQ 22 SORULUK İYİLİK HALİ ÖLÇEĞİ.....................................81

EK-4. METABOLİK KONTROL DEĞİŞKENLER FORMU.......................82

EK-5. ETİK KURUL RAPORU.....................................................................83

44
Ek-7. Türkçe Özet Sayfası Örneği

ÖZET
Özet Başlığı
(İlk harfler büyük diğerleri küçük, 12 punto, Times New Roman, koyu)

En fazla 300 kelimeden ibaret ve 1 sayfayı geçmeyen özet metni

………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….

Anahtar Kelimeler: Türkçe, alfabetik sıralanmış ve virgül ile ayrılmış en az 3, en

fazla 8 kelime

45
Ek-8. İngilizce Özet Sayfası Örneği

ABSTRACT
Abstract Title
(İlk harfler büyük diğerleri küçük, 12 punto, Times New Roman, koyu)

En fazla 300 kelimeden ibaret ve 1 sayfayı geçmeyen özet metni

……………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………
……………….
………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………

Keywords: İngilizce, alfabetik sıralanmış ve virgül ile ayrılmış en az 3, en fazla 8

kelime

46
Ek-9. Simgeler ve Kısaltmalar Dizini Örneği

SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ

CA : Karbonik Anhidraz enzimi

CA-I : İnsan eritrosit Karbonik Anhidraz izoenzimi-I
CA-II : İnsan eritrosit Karbonik Anhidraz izoenzimi-II
CA-IX : İnsan eritrosit Karbonik Anhidraz izoenzimi 9
CA-XII : İnsan eritrosit Karbonik Anhidraz izoenzimi 12
PON : Paraoksanaz enzimi
DNA : Deoksiribonükleik asit
RNA : Ribonükleik asit
E.C. : Enzim kod numarası
U : Enzim ünitesi
SDS : Sodyum dodesil sülfat
PAGE : Poliakrilamid jel elektroforezi
TEMED : N,N,N’, N’,-tetrametiletilendiamin
Hb : Hemoglobin
CNBr : Siyanojen bromür
RCC : Renal hücre karsinomu
PHe : Asidik ekstrasellüler pH

47
Ek-10. Şekiller Dizini Örneği

ŞEKİLLER DİZİNİ

Şekil 1.1. Hücre siklus evreleri..................................................................................8

Şekil 1.2. Kemoterapi uygulanan kanserli hücre.......................................................12
Şekil 1.3. Karbonik anhidraz enziminin katalitik bölgeleri.......................................34
Şekil 2.1. pCAL-n FLAG vektörü.............................................................................59
Şekil 2.2. pCAL-n FLAG vektörü çoklu klonlama bölgesi.......................................60
Şekil 3.1. Bradford yöntemi ile protein tayini için hazırlanan standart.....................76
Şekil 3.2. CA-IX ve CA-XII izoenzimlerinin AgBr tekniği ile boyanmış SDS-PAGE
fotoğrafı.....................................................................................................77

48
Ek-11. Tablolar Dizini Örneği

TABLOLAR DİZİNİ

Tablo 2.1. Çalışmada kullanılan antikanser ilaçları...................................................13

Tablo 2.2. Çalışmada kullanılan antibiyotikler..........................................................37
Tablo 3.1. Sepharose-4B-tirozin-sulfonamid afinite jeliyle saflaştırılan
CA-IX izoenziminin saflaştırma tablosu..................................................49
Tablo 3.2. Sepharose-4B-tirozin-sulfonamid afinite jeliyle saflaştırılan
CA-XII izoenziminin saflaştırma tablosu.................................................79
Tablo 3.3. Kemisetine süksinat antibiyotiğinin CA izoenzimleri
üzerindeki I50 değerleri.............................................................................89

49
Ek-12. Kaynaklar Dizini Örneği

KAYNAKLAR

1. Philopot FJ., Philopot J., A modified colorimetric estimation of Carbonic

anhydrase”, J.Biochem., 1936, 30:2191.

2. Maren CH., “A simplified micro method for the determination of carbonic

anhydrase and its inhibitors”, J. Pharmac. Exp. Ther., 1960, 130:26.

3. Pancarcı SM, Güngör Ö, Atakisi O, Çigremis Y¸ Arı UÇ, Bollwein H. Changes in

follicular blood flow and nitric oxide levels in follicular fluid during follicular
deviation in cows, Animal Reproduction Science, 2011,
doi:10.1016/j.anireprosci.2011.01.001.

4. Norman AW, Litwack G. Hormones, 2nd ed. California, Academic Press, 1997:
67-72.

5. Gürbulak K, Oral H, Pancarcı MŞ. Doğum ve Jinekoloji’de Acil Müdahale.

İçinde: Özaydın İ (editör). Veteriner Acil Klinik, 1. Baskı. Erzurum, Eser Ofset,
2004: 316-333.

50
6. T.C. Sağlık Bakanlığı. Yaşlılık ve Beslenme. http://www.ailehekimligi.gov.tr/
index.php?option=com_content&view=article&id=280:yallk-ve-beslenme&catid=
57:salk-ve-bakm&Itemid=200. 13 Nisan 2012.

7. Hişmioğulları Ş.E. Türkiye’de Ruhsatlı bazı Veteriner Antibakteriyel İlaç

Spesiyalitelerinin (Aminoglikozidler ve Sülfonamidler) Etken Madde İçerikleri ve
Bazı Saklama Şartlarının Bu Düzeylere Etkisi Üzerine Çalışmalar, Sağlık
Bilimleri Enstitüsü, Farmakoloji ve Toksikoloji Anabilim Dalı, Doktora tezi,
Ankara: Ankara Üniversitesi, 2004.

8. Daugirdas JT. Handbook of Dialysis. Çeviri: Keleş M. Diyaliz El Kitabı, 4. Baskı.

Ankara, Bahar Yayıncılık, 2011: 45-51.

51
Ek-13. Özgeçmiş Örneği

KİŞİSEL BİLGİLER

Adı Soyadı :

Doğum tarihi :

Doğum yeri :

Medeni hali :

Uyruğu :

: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi ……………… Fakültesi,

Adres
…………………. Anabilim Dalı, Ankara

Tel :

Faks :

E-mail :

EĞİTİM

Lise : ………………… Lisesi

Lisans : ………. Üniversitesi ……………… Fakültesi

Yüksek lisans : …………… Üniversitesi ……….. Fakültesi, ………………..

Anabilim Dalı
Doktora : ………..Üniversitesi …………. Fakültesi, …………………

YABANCI DİL BİLGİSİ

İngilizce :

ÜYE OLUNAN MESLEKİ KURULUŞLAR

52