ΑΕΦ 103: Ιστοριογραφία – Ρητορική

Τμήμα Φιλολογίας
Ευάγγελος Αλεξίου

1) Καὶ τὰ μὲν πάνυ παλαιὰ τί δεῖ λέγειν͵ ὧν ἀκοαὶ μᾶλλον λόγων μάρτυρες ἢ ὄψις τῶν
ἀκουσομένων; τὰ δὲ Μηδικὰ καὶ ὅσα αὐτοὶ ξύνιστε͵ εἰ καὶ δι΄ ὄχλου μᾶλλον ἔσται αἰεὶ
προβαλλομένοις͵ ἀνάγκη λέγειν· καὶ γὰρ ὅτε ἐδρῶμεν͵ ἐπ΄ ὠφελίᾳ ἐκινδυνεύετο͵ ἧς τοῦ μὲν
ἔργου μέρος μετέσχετε͵ τοῦ δὲ λόγου μὴ παντός͵ εἴ τι ὠφελεῖ͵ στερισκώμεθα. ῥηθήσεται δὲ
οὐ παραιτήσεως μᾶλλον ἕνεκα ἢ μαρτυρίου καὶ δηλώσεως πρὸς οἵαν ὑμῖν πόλιν μὴ εὖ
βουλευομένοις ὁ ἀγὼν καταστήσεται. φαμὲν γὰρ Μαραθῶνί τε μόνοι προκινδυνεῦσαι τῷ
βαρβάρῳ καὶ ὅτε τὸ ὕστερον ἦλθεν͵ οὐχ ἱκανοὶ ὄντες κατὰ γῆν ἀμύνεσθαι͵ ἐσβάντες ἐς τὰς
ναῦς πανδημεὶ ἐν Σαλαμῖνι ξυνναυμαχῆσαι͵ ὅπερ ἔσχε μὴ κατὰ πόλεις αὐτὸν ἐπιπλέοντα
τὴν Πελοπόννησον πορθεῖν͵ ἀδυνάτων ἂν ὄντων πρὸς ναῦς πολλὰς ἀλλήλοις ἐπιβοηθεῖν.
α) Καὶ τὰ μὲν πάνυ παλαιὰ … ὁ ἀγὼν καταστήσεται: να μεταφραστεί το απόσπασμα. (20
μον.)
β) τὰ μὲν πάνυ παλαιά: σε τι αναφέρεται ο Θουκυδίδης; (10 μον.)
γ) Να αναγνωρίσετε τις αντωνυμίες του αποσπάσματος ως προς το είδος τους (επιγραμματικά).
(10 μον.)

2) α) Με ποια από τις δύο σημασίες, κατά Finley, χρησιμοποιείται η έννοια τὰ δέοντα στο ακόλουθο
χωρίο του Θουκυδίδη; Ποια εικάζετε ότι θα ήταν μια πιθανή κριτική του Ισοκράτη στον έπαινο του
Θεμιστοκλή και γιατί; (10 μον.)
Ἦν γὰρ ὁ Θεμιστοκλῆς βεβαιότατα δὴ φύσεως ἰσχὺν δηλώσας καὶ διαφερόντως τι ἐς
αὐτὸ μᾶλλον ἑτέρου ἄξιος θαυμάσαι … καὶ τὸ ξύμπαν εἰπεῖν φύσεως μὲν δυνάμει͵
μελέτης δὲ βραχύτητι κράτιστος δὴ οὗτος αὐτοσχεδιάζειν τὰ δέοντα ἐγένετο.
β) Οὕτως οὐδ΄ ἡμεῖς θαυμαστὸν οὐδὲν πεποιήκαμεν οὐδ΄ ἀπὸ τοῦ ἀνθρωπείου τρόπου͵ εἰ
ἀρχήν τε διδομένην ἐδεξάμεθα καὶ ταύτην μὴ ἀνεῖμεν ὑπὸ τριῶν τῶν μεγίστων νικηθέντες͵
τιμῆς καὶ δέους καὶ ὠφελίας͵ οὐδ΄ αὖ πρῶτοι τοῦ τοιούτου ὑπάρξαντες͵ ἀλλ΄ αἰεὶ
καθεστῶτος τὸν ἥσσω ὑπὸ τοῦ δυνατωτέρου κατείργεσθαι.
Αφού διακρίνετε τις αρχαιοελληνικές αξίες κατά Adkins, να σχολιάσετε από το παραπάνω
χωρίο εκείνη την έννοια, η οποία κατ’ εξοχήν συνδέεται με αξίες της ομηρικής κοινωνίας. (10 μον.)
γ) Τι αντιλαμβάνεστε με τις ακόλουθες συντομογραφίες – ονόματα:
(1). Diels-Kranz (2). FGrH (3). Hornblower (4). Διόδ. Σικ. 12,35,5 (5). ἔντεχνοι
πίστεις (10 μον.)

3) Ἐχρῆν μὲν οὖν καὶ τοὺς ἄλλους ἐπαινεῖν τοὺς ἐφ΄ αὑτῶν ἄνδρας ἀγαθοὺς γεγενημένους͵
ιν΄ οι τε δυναμενοι τα των αλλων εργα κοσμειν εν ειδοσιν ποιουμενοι τους λογους ταις
αληθειαις εχρωντο περι αυτων͵ οἵ τε νεώτεροι φιλοτιμοτέρως διέκειντο πρὸς τὴν ἀρετὴν͵
εἰδότες ὅτι τούτων εὐλογήσονται μᾶλλον ὧν ἂν ἀμείνους σφᾶς αὐτοὺς παράσχωσιν. Νῦν δὲ
τίς οὐκ ἂν ἀθυμήσειεν͵ ὅταν ὁρᾷ τοὺς μὲν περὶ τὰ Τρωϊκὰ καὶ τοὺς ἐπέκεινα γενομένους
ὑμνουμένους καὶ τραγῳδουμένους͵ αὑτὸν δὲ προειδῇ͵ μηδ΄ ἂν ὑπερβάλλῃ τὰς ἐκείνων
ἀρετὰς͵ μηδέποτε τοιούτων ἐπαίνων ἀξιωθησόμενον; Τούτων δ΄ αἴτιος ὁ φθόνος͵ ᾧ τοῦτο
μόνον ἀγαθὸν πρόσεστιν͵ ὅτι μέγιστον κακὸν τοῖς ἔχουσίν ἐστιν. Οὕτω γάρ τινες δυσκόλως
πεφύκασιν͵ ὥσθ΄ ἥδιον ἂν εὐλογουμένων ἀκούοιεν οὓς οὐκ ἴσασιν εἰ γεγόνασιν͵ ἢ τούτων ὑφ΄
ὧν εὖ πεπονθότες αὐτοὶ τυγχάνουσιν.
α) τοὺς ἄλλους: να διατυπώσετε τρεις πιθανές απόψεις για το περιεχόμενο του όρου. (10 μον.)
β) Να διαβάσετε και να ερμηνεύσετε το ακόλουθο κριτικό υπόμνημα:
τούτων ὑφ΄ ὧν Ε Bl. Br. Mand. Marz.: τούτους ὑφ΄ ὧν Γ Dr. Schn. (10 μον.)
γ) ιν΄ οι τε δυναμενοι τα των αλλων εργα κοσμειν εν ειδοσιν ποιουμενοι τους λογους
ταις αληθειαις εχρωντο περι αυτων: να θέσετε του τόνους και τα πνεύματα. (10 μον.)

Παρατηρήσεις
1. Καμία απάντηση δεν θα υπερβαίνει τις 15 σειρές.
2. Να αναφέρετε μικροεργασίες που εκπονήσατε κατά τη διάρκεια του εξαμήνου.
3. Θα απαντηθούν όλα τα θέματα. Ωστόσο οι ικανοποιητικές απαντήσεις στις παρατηρήσεις 1α, γ
και 3β, γ είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή έκβαση της εξέτασης.