Καθιερωμένο Πρότυπο
Το Καθιερωμένο Πρότυπο (Standard Model) είναι
μια φυσική θεωρία που περιγράφει τα δομικά συστα-
τικά της ύλης και τις μεταξύ τους ισχυρές, ασθενείς
και ηλεκτρομαγνητικές αλληλεπιδράσεις. Δεν περι-
λαμβάνει καμία περιγραφή των βαρυτικών αλληλε-
πιδράσεων.
Πρόκειται για μια πολύ καλά θεμελιωμένη θεωρία
που έχει προβλέψει πολλά πειραματικά αποτελέ-
σματα, όπως την ύπαρξη πολλών σωματιδίων και
έχει ανταπεξέλθει σε πάρα πολλούς πειραματικούς
ελέγχους. Το βασικό κομμάτι που λείπει στη θε-
ωρία αυτή για να συμπληρωθεί είναι το μποζόνιο
Χιγκς του οποίου η ύπαρξη, πιθανολογείται πλέον
με αρκετή βεβαιότητα. Παρ' όλες τις επιτυχίες της,
η θεωρία αυτή δεν μπορεί να εξηγήσει την ύπαρξη
σκοτεινής ύλης, τις ταλαντώσεις νετρίνων και την 1.2
ύπαρξη σωματιδίων με πολύ διαφορετικές μάζες.
Η θεωρία είναι στην πραγματικότητα μια σύνθεση
θεωριών που βασίστηκε στις ανακαλύψεις νέων
πειραμάτων και τις εξελίξεις της θεωρίας. Ήταν
μια συλλογική προσπάθεια στην ευρύτερη έννοιά
της, που γίνονταν από ερευνητές σε διαφορετικές
ηπείρους επί δεκαετίες. Η σημερινή σύνθεση ολοκλη-
ρώθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1970 μετά από
πειραματική επιβεβαίωση της ύπαρξης των κουάρκ.
1 Στοιχειώδη σωμάτια
1.1 Φερμιόνια - Δομικοί φορείς
Τα φερμιόνια είναι οι δομικοί λίθοι της ύλης και σύμ-
φωνα με το Καθιερωμένο Πρότυπο είναι έξι κουάρκς
και έξι λεπτόνια καθώς και τα αντισωμάτιά τους. Τα
έξι κουάρκς:
Στο πίνακα φαίνονται κατά σειρά η μάζα, το φορτίο,
το σπιν, ο βαρυονικός αριθμός, το ισοσπίν, η τρίτη
προβολή του ισοσπίν, η παραδοξότητα (strangensess),
η γοητευτικότητα (charmedness), η πυθμενικότητα
(bottomoness) και η κορυφαιότητα (topness).
Τα έξι λεπτόνια:
Στον πίνακα φαίνονται κατά σειρά η μάζα, το φορ- καθορίζονται από αυτές των φορέων τους.
τίο, το σπιν και ακολουθούν οι λεπτονικοί αριθμοί του Η ηλεκτρομαγνητική και η ασθενής αλληλεπίδραση
ηλεκτρονίου, του μιονίου και του ταυ.
Για κάθε σωματίδιο ύλης υπάρχει ένα αντισωματίδιο νής και ο μηχανισμός ενοποίησης τους βασίζεται στο
αντιύλης (anti-matter) που έχει την ίδια μάζα και σπιν μποζόνιο Χιγκς.
και ισοσπίν με το αντίστοιχο σωματίδιο, αλλά αντί-
θετους όλους τους άλλους κβαντικούς αριθμούς που
υπάρχουν στους παραπάνω πίνακες. Τα κουάρκς και
τα νετρίνα συμβολίζονται με μία γραμμή πάνω από το
όνομα του αντίστοιχου κουάρκ (πχ ū ), τα άλλα τρία
λεπτόνια απλά αντί του πλην, βάζουμε συν για το
φορτίο τους. Μερικά σωματίδια είναι τα ίδια το αντι-
σωματίδιο του εαυτού τους, όπως το φωτόνιο γ, και
το μποζόνιο Ζο . Όταν ένα σωματίδιο και ένα αντισω-
ματίδιο αλληλεπιδράσουν εξαϋλώνονται δίνοντας το
αντίστοιχο της μάζας τους σε ενέργεια με την μορφή
φωτονίων. Γι αυτό το λόγο, δεν υπάρχει αντιύλη στο
σύμπαν .
Μποζόνια - Φορείς αλληλεπιδρά-
σεων
Τα μποζόνια είναι οι φορείς των αλληλεπιδράσεων
(force carriers) μεταξύ των στοιχειωδών σωματιδίων.
Το Καθιερωμένο Πρότυπο περιγράφει 3 αλληλεπι-
δράσεις με τους αντίστοιχους φορείς τους:
• ηλεκτρομαγνητική με φορέα το φωτόνιο (γ)
• ισχυρή με φορείς γλουόνια (g) 8 διαφορετικών
χρωματικών γεύσεων
• ασθενείς με φορείς τα μποζόνια W+ , W- και Ζο
Ερευνάται η δυνατότητα περιγραφής και της βαρυ-
τικής αλληλεπίδρασης μέσω ενός μποζονίου - φο-
ρέα που ονομάζεται βαρυτόνιο. Η αντίστοιχη θε-
ωρία που επιχειρείται να αναπτυχθεί ονομάζεται
Κβαντική Θεωρία Βαρύτητας.
2 Αλληλεπιδράσεις
Το Καθιερωμένο Πρότυπο περιγράφει τις αλληλεπι-
δράσεις ως κβαντικά πεδία οι ιδιότητες των οποίων
ενοποιούνται σε μία που ονομάζεται ηλεκτρασθε-
1
2 3 ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

3 Εξωτερικοί Σύνδεσμοι
• http://www.physics.ntua.gr/POPPHYS/index.html
 3

4 Text and image sources, contributors, and licenses

4.1 Text
• Καθιερωμένο Πρότυπο Πηγή: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CE%B8%CE%B9%CE%B5%CF%81%CF%
89%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%BF_%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%84%CF%85%CF%80%CE%BF?oldid=4204843
Συνεισφέροντες: Magioladitis, Atlantia, Sotkil, Luckas-bot, C messier, Xqbot, RedBot, Gbadis, EmausBot, Gf uip, JackieBot, Exc,
MerlIwBot, Angelooooo και Tinky

4.2 Images
• Αρχείο:Question_book-new.svg Πηγή: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/99/Question_book-new.svg Άδεια χρή-
σης: CC-BY-SA-3.0 Συνεισφέροντες: Transferred from en.wikipedia to Commons. Created from scratch in Adobe Illustrator. Based
on Image:Question book.png created by User:Equazcion Αρχικός δημιουργός: Tkgd2007 Original uploader was PeterSymonds at
en.wikipedia
• Αρχείο:Science-template.svg Πηγή: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/22/Science-template.svg Άδεια χρήσης: CC
BY-SA 3.0 Συνεισφέροντες:
• File:Blank_template.svg Αρχικός δημιουργός: Urutseg: Blank_template.svg

4.3 Content license

• Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0