MUHASEBE

Mali Mühendislik Kuramı

İsmail Tekbaş
3 AĞUSTOS 2018, CUMA

D j talleşme;  e-defter, e-fatura, e-beyanname, nterakt f verg da res ve defter beyan

s stem g b uygulamalarla muhasebe mesleğ n n kayıttan beyan aşamasına kadar
hemen hemen her adımına dokunur. Günümüzde geleneksel muhasebe uygulamaları,
yer n d j tal muhasebe uygulamalarına bırakıyor.D ğer taraftan geleneksel uygulama
tarzından, d j tal uygulama tarzına geç ş, muhasebe mesleğ adına değ ş m
zorunluluğunu ortaya koyuyor. Bu durumu muhasebe mesleğ ç n “D j tal
Evr m”olarak tanımlayab l r z. H ç şüphes z, d j tal dönüşüm b r kere başladı ve farklı
yaratıcılar el nde muhasebe mesleğ ne yen fırsatlar sunacaktır. Dolasıyla d j tal
dönüşümün teor k olarak doğru okunması gerekl d r.

D j tal uygulamaların ortaya çıkması, muhasebe mesleğ n n kâğıt ve defter g b

geleneksel yöntemlerle olan l şk s n değ şt r yor. Muhasebe mesleğ söz konusu
olduğunda, d j tal s stemler ve teknoloj ler, profesyonel muhasebec lere müzakere
etmeler ç n yen materyaller, süreçler ve değerler get r yor. Muhasebe mesleğ nde
sözel kültür,  yer n sayısal ve anal t k kültüre doğru yön çev rm ş durumda. Bu nedenle
günümüzde geleneksel muhasebe uygulamaları yen den sorgulanıyor.  Tartışmanın
odağındak temel sorular se; muhasebe mesleğ yok mu olacak, d j tal s stemler
muhasebe meslek mensuplarının yer n m alacak ve muhasebe dünyasında
d j talleşmey nasıl okumalıyız?  Mal mühend sl k kuramı,  bu can alıcı soruların
üzer nde yüksel yor. D j tal s stemler n muhasebe mesleğ nde yarattığı nanılmaz
değ ş m le b rl kte,  muhasebe meslek mensuplarının d j tal s stemler doğru
kullanılab lme, doğru b lg ye ulaşma ve yöneteb lme süreçler nde, d j tal alana da r
yepyen b r d l n kurulması gerekt ğ de ortadadır. Çünkü d j tal muhasebe, d j tal b r
s stem kullanma becer s nden çok daha fazlasını çer r. Kuram, bu sorulardan
hareketle muhasebe mesleğ n n d j tal devr me uyum sağlaması amacıyla,  “Mal
Mühend sl ğ n”yen b r model olup, olamayacağını tartışmayı amaçlar.

Mal mühend sl k kuramı, muhaseben n d j talleşmes nde temel oluşturan kavramları,

lkeler ve prosedürler kapsar. Muhasebe mesleğ n d j talleşme temel nde nasıl
şek llend receğ n ele alır. Kuram, d j talleşmen n muhasebe yapısına ve muhasebe
meslek mensuplarına etk ler le lg len r. Muhasebe uygulamalarının d j talleşme le
b rl kte yaşayacağı değ ş me yoğunlaşarak, muhasebe mesleğ nde ve meslek
mensuplarında yarattığı değ ş m anal z eder. Ve d j talleşme odağında muhasebe
mesleğ n n yen den tasarımına odaklanır. 

Mal mühend sl k kuramı, s stemat k lke ve metodoloj fades nden oluşan muhasebe
türev d r.  Kuramın rolü, muhasebe uygulamalarını d j talleşme çerçeves nde
gel şt rmek ve d j talleşme le b rl kte ortaya çıkacak olan muhasebe sorunlarını
çözmekt r. Kuramın amacı se, d j talleşmen n muhasebe uygulamalarına etk ler n n
değerlend r lmes ve gel şt r lmes ç n genel referans çerçeves n oluşturan tutarlı b r
d z mantıksal lkeler sağlayarak yen b r model öner s sunmaktır. Yen b r model
öner s yokluğunda, muhasebe mesleğ n n d j talleşmeye uyum sağlamasını beklemek
se gerçekç değ ld r.  

D j tal dönüşümde yalnızca malzeme, araç ya da tekn ğ n değ l;algının değ şmes de
öneml .Bu durumda, muhasebe eğ t m n n bu gerçeklerden yola çıkarak, muhasebe
meslek mensuplarının d j tal s stemlere olan algılarını ve farkındalıklarını gel şt recek
şek lde yapısını değ şt rmes gerek yor. Kuram, muhasebe mesleğ n n ve meslek
mensuplarının d j talleşmeden nasıl etk lenecekler n tahm n ederek, mühend sl k
yetenekler çerçeves nde mevcut muhasebe eğ t m n n yen den
şek llenmes n  sağlar. D j tal muhaseben n kavramsallaştırılmasında en öneml
unsur,  d j tal evr m ç n mühend sl k yetenekler n n kullanılmasıdır. Bu bağlamda,
mühend sl k b l m muhasebe meslek mensuplarına anal t k ve sayısal düşünme, etk n
let ş m, problem çözme, yaratıcılık ve olaylara büyük resm nden bakma yeteneğ
kazandıracaktır. Ve bu yetenekler muhasebe meslek mensuplarının d j tal dönüşümü
gerçekleşt reb lmes ç n kr t k öneme sah pt r.  
Sonuç olarak, bugün muhasebe mesleğ nde kullanılan ver ler n tamamı b lg sayar
ortamında üret lmekted r.  Başka b r fadeyle,  günümüz muhasebe endüstr s n n
uygulama süreçler nde d j tal s stemlerden kaçınılması neredeyse mkânsızdır. D j tal
dünya bu eksende b zlere muhasebe adına yen tartışma alanları açıyor. Mal
mühend sl k kuramı, bu tartışmalar eksen üzer nde yapılanmaktadır. Çünkü
muhasebe mesleğ d j talleşme le b rl ktedeğ ş yorve bunun ötes nde muhasebe
meslek mensuplarına yen fırsatlar yaratıyor.

Makalen n Sözü: “Dehanın ve erdem n sonsuz alanı, gözler m z n önünde açıldığı

zaman, yeryüzünün sınırları kaybolur.” Immanuel Kant    

 