Basic Guidelines for Radio News Scriptwriting (FILIPINO VERSION)

A. Una sa lahat, ang pagsulat ng balita sa radyo ay isinusulat lamang sa tagapakinig, HINDI SA
MAMBABASA O TAGAPANOOD.
Upang mas maintindihan ang pagsulat ng balita, maaring sundin ang mga sumusunod:
a. Alalahanin na ang pagsulat ng balita ay nakatuon lamang sa tagapakinig, kaya naman, ang pagsulat
aydapat malinaw at madaling maintindahan.
b. Wala ni anumang salita ang mahirap bigkasin o ni nangangailangan pang salita ipaliwanag ng
diksyunaryo.
B. Pre-Writing Stage (Hakbang bago sumulat ng balita)
a. Gumawa ng outline
. Tukuyin ang mga element ng storya. Tanungin ang sarili: Sino? Ano? Saan? Kailan?Bakit? At Paano?
b. Sumulat ng teaser.
Ito ang gagamitin mo upang bigyan ng patikim ang tagapakinig bago i-ere ang balita.
Kailangang hindi hahaba kaysa sa pangungusap.
c. Sumulat ng pangunahing pangungusap (lead sentence)
. Ito ang ginagamit upang makuha ang atensyonng tagapakinig. Maging KLARO at MAG-INGAT sa mga
salitang gagamitin sa iyong unang talata.
NEWS VALUES:
1. Prominence –Popularidad
2. Proximity – Kalapitan
3. Currency – Pinakapinag-uusapan
4. Timeliness – Pinakabagong anggulo ng istorya
5. Consequence – Kahalagahan ng pangyayari
6. Oddity – Pambihira at Di Pangkaraniwan
7. Human Interest – Apela sa emosyon ng tao
8. Change – pagbabago ng kapangyarihan/posisyon sa pamamahala
9. Drama – Misteryo, Kababalaghan, Katatawanan
10. Conflict – Awayan ng magkabilang panig
d. Isulat ang katawan ng storya. Isama ang LAHAT ng mahahalagang impormasyon, bilang at PUNTO. Sa
isang balitang panradyo, karaniwang tumatakbo lamang sa tatlumpong segundo (65 words) hanggang
isang minuto (130 words).
e. Sumulat ng konklusyon.
Saan papunta ang storya? Paano mo tatapusin ang kwento?.
Kinakailangang mabanggit ang mga mahahalagang punto ng istorya.
f. Kailangang MABILIS NA MATINGNAN AGAD ang script at UNAWAIN ang nilalaman. Lalo na ang
tamangsalitang gagamitin na ANGKOP SA PANDINIG.
Ipakita ang script sa copy-editor na maaring tukuyin ang mga mali sa istorya.
g. Patingnan sa Time Keeper ang bilang ng salita:
 i. 10 seconds = 25 words
ii. 15 seconds = 35 words
iii. 20 seconds = 45 words
iv. 30 seconds = 65 words
v. 60 seconds =130 words
h.Trabaho ng Copy Editor. Panatilihing SARIWA. HUWAG ULITIN ang nilalaman ng
teaser at lead. Ito ang kadalasang pagkakamali ng isang balita.
i. Madaliing ipasa sa encoder ang pinal na balita sa computer.

C. Pangkabuuang Babala sa Pagsulat ng Balita sa Radyo

a. Limitahan ang bilang ng isang balita. Mas maraming bilang, mas nakakalito.
b. Gawing MAS KAUNTI ang pangungusap upang mas makahinga ang taga-ulat.
c. Gawing aktibo ang pangungusap: “Inakyat niya ang bubungan ng mga bahay” sa halip na “Ang
mgabubungan ng bahay ay inakyat ng isang tao.”
d. Gawing kasalukuyan ang nagaganap na balita. Sundan ang pinakahuling kaganapan.
e. HUWAG haluan ng personal na opinyon ang balita.
f. HUWAG gayahin o kopyahin ang nilalaman ng bawat salitang nakapaloob sa anuman istoryang
pinagmumulan ng balita.

Initial Preparations before Going Live (Broadcasting)

a.

Practice! WHY? Because Practice Makes PERMANENCE! Back-up with earnest prayers.b.

Don’t abuse your voice.

c.

Use Proper Phrasing (it would be better to mark slashes between phrases to breathe)d.

Secure your OWN copy.e.

For Tech. D: Check ALL THE EQUIPMENT BEFORE Broadcast. Familiarize more about mixing.f.

For Director: Secure ALL THE FUNCTIONING MIC

S. If there’s a defect, better not to use it.
g.

For Talents: Choose your compatible microphone. Anchor holds the most conditioned mike; Test all the
microphones by saying “TEST MIC”. Mix the concentrated microphone for low voiced talent to a higher
volume and vice versa.
G.
Seconds before the Broadcast
a.

Take a deep breath and release the air smoothly.b.

Smile and BE EXCITED!c.

Think as if you are already working in a real broadcasting company.d.

Talents? Eyes on the Time Keeper/Director/Judges or someone who is in-

charge of the “cue”
e.

Director? Eyes on the in-

charge of the “Go Signal”
f.

Tech D? Test ALL THE MUSIC; Signal the Director to secure that all the connections were properlysettled.
H.

During the Broadcast

a.

Talents? Give your best performanceb.

Analyze, speak clearly and seriously; emphasize wordsc.

Be dynamic and compassionated.

Create your own style without sacrificing the justice of the art broadcasting.e.

Smile at all times.f.

Director? Keep an eye of your Technical Director and Talents. *Perform CLEARLY your hand signals.g.

Technical D? BE ALERT! I repeat, BE ALERT! There may be changes during the broadcast
–
especially theconnections.
I.

After the Broadcast

a.
Secure all the equipment were all fixed.b.

Leave the room/stage silently.c.

And BE CONTENTED.