HIPOFIZA

Hipofiza konsiderohet si nje gjender

komanduese ne sistemin e ndokrin sepse eshte
e vendosur ne basis cerebri si dhe nga ajo varet
veprimataria e gjendrave te tjera endokrine
Perbehet nga tri pjese:
• Lobit te perparem-andeohipofizes
• Lobit te prapem-neurohipofizes
• Lobit te ndermjetem
 Hormonet e adenohipofizes

1. Somatotropina-hormoni i rritjes HST

2. Prolaktina-mamotropina(hormoni luteotrop)-
hormon laktogjen

3. Hormonet gonadotrope
 Somatotropina
Hormoni i rritjes
Somatotropina eshte nje polipeptid i perber nga 191 aminoacide
• Veprimi biologjik kryesore i tije eshte vetia per te stimuluar
proceset anabolike-rritjen.

• Stimulon biosintezen e gjithmbarshme te proteinave ne

melci,muskuj etj.

• Ka veprim lipolitik, diabetogjen (antagonist i insulines)

• Fuqizon thithjen e Ca, ndikon ne metabolizmin e Na,K,Mg,

stimulon reaksionet inflamatore etj.
 Prolaktina
hormoni luteotrop
Eshte me natyre proteinike qe permban nje varg
polipeptid me pesh molekulare 23-25 mije.

• Prolaktina nxit hipertrofin e gjendrave te

qumshtit-rregullon zhvillimin e Corpus luteum
dhe bashk me gonadotropinen ndihmon
sekrecionin e progesteronit.
Hormonet gonadotrope

• Nga ana kimike jane glukoproteidedhe

roli I tyre eshte te ndikojne ne funksionin
dhe pjekjen e testiseve dhe vezoreve.
Ne keto hormone bajn pjes:
• 1.Hormoni folikulo-stimulues;HFS-vepron ne rritjen
dhe zhvillimin e folikulave dhe nxit prodhimin e
esterogjeneve, nxit spermatogjenezen ne fazat e
hershme. Perqendrimi rritet ne kohen e pubertetit.

• 2. Hormoni luteinizues-HL te femrat shkakton pjekjen

e folikulave,ovulacionin,sekrecionin e
progesteronit,corpus luteumit etj.
Te meshkujt nxit prodhimin e testosteronin dhe qelizat
Leyding.
 Hormoni tireotrop-HTT(TSH)
Tireotropina
Eshte glukoproteid qe ka pesh molekulare reth 3000.
Luan rol te madh ne rritjen e tireoides dhe veprimtarin
biologjike te saj.

Veprimi i saj shprehet ne disa drejtime dhe ndikon ne:

depertimin e jodit ne qeliza,organifikimin e jodit,
zberthimin e tireoglobulines perfundimisht prodhimin
e hormonit tiroide (tiroksines dhe trejodtironines)
 Hormoni adrenokortikotrop(HAKT)
Kortikotropina
Eshte polipeptid i padegzuar i ndertuar nga 39 aminoacide.
• Ne aktivitetin e tije rol te madh luan lizina
Roli biologjik:
• Fuqizon sinstezen e kortikosteroideve ne gjendrat adrenale
• Nxit prodhimin e glukokortikoideve dhe te kortikoideve me
veprim seksual
• Pakson permbajtjen e kolesterolit dhe vitamines C,
• Fuqizon sintezen e proteinave,ka veprim lipotik dhe ketogjen.
• Rrit rezistencen e organizmit ndaj infeksionit dhe toksinave.
 Hormoni i lobit te ndermjetem te
hipofizes-melanines-intermedines
Eshte nje polipeptid
Veprimi i tije eshte ne pigmentet e qelizave ne
lekuren e vertebrateve te uleta, rrit shtyrjen e
melanines ne mellanocitet e lekures se njeriut
Roli i tij mendohet te jete ne rregullimin e
pigmentit ne lekure dhe ne sy si dhe
transformimin e aminoacidit tirozine ne
melanine
 Hormonet e lobit te pasem te
hipofizes
Prodhon dy hormone:

• Vazopresina-hormoni antidiuretik

• Oksitocina

Per nga natyra kimike jane polipeptide mjaft te

ngjajshme te ndertuara prej 8 aminoacideve
 Vazopresina
Perbehet nga aminoacidet:
Cistina, tirozinafenilalanina, glutamina, asparagina,
prolina, arginina dhe glicinamida
Vazopreina eshte substanc paresore antidiuretike-ka
veprim te forte ne veshka, rrit shtypjen arteriale te te
semur me crgullim ne sistemin nervor vegjetativ-duke
rrit tonusin e muskulatures se lemuar.
Ne munges te tij shfaqet smundja e qujtur diabetes
insipidus-me diurez deri ne 30 litra urin ne dite.
 Oksitocina
Perbehet nga aminoacidet:
• Cistina,tirozina, leucina, izoleucina, glutamina,
asparagina, prolina ,glicinamida

• Roli i saj eshte ndikimi ne sistemet e riprodhimit-

sidomos ne muskulaturen e mitres duke shkaktuar
kontraksione.

• ndikon edhe ne gjendrat e qumshtit-stimulon nxerjen

e qumshtit.