Atong

Panulat ni
Ameca Fe L. Jinang

Panahon:
Kasalukuyan

Tagpuan:
Sa isang barong barong at simbahan

Mga Tauhan:

Atong – lalaki, 16 na taong gulang, nagbebenta ng sampaguita sa harap ng simbahan.

Ida – babae, 40 taong gulang, pabayang ina ni Atong.
Marya – babae, halusisnasyon ni Atong, ang Birheng Maria
 ACT I

SCENE 1

(Dilim. Sobrang tahimik ng paligid. Isang lalaki ang nakaupo sa gitna habang nakayakap
kanyang tuhod at nakapatong ang ulo dito. Napalilibutan siya ng mga drug paraphernalia.
Magpopokus ang hindi gaanong maliwanag na ilaw sa lalaki. Bigla itong titingin ng nanlilisik
sa mga tao.

Biglang magwawala ang lalaki habang malakas na umiiyak. Ihahagis ang mga gamit sa paligid
at tatayo)

Atong

Ayo’ko na! Pagod na pagod na ako. (Magwawala at sisipain ang mga gamit)

Hindi ko na kaya! (Sisigaw ng nakatingala)

Ayo’ko na! Ayo’ko na! (Marahang luluhod habang sinasabi ang linya nang may kasamang pag-
iyak)

(Hihiga ang lalaki. Huling maririnig ang mga hikbi ng lalaki)

(BLACKOUT)

ACT II

SCENE 2

(Magliliwanag ang paligid kasabay ng pagtilaok ng manok. Makikitang natutulog si Atong)

Ida

(Sisipain si Atong at sisigawan)

Hoy gising! Tanghali na nakahilata ka pa dyan! Bangon mahal na prinsipe! Ipagluto mo ako ng
makakain. Bilis! Ang bagal. Agang agang nakakabuwisit! Pwe!

Atong

(Nanghihinang babangon at titingnan ang lagayan ng bigas)

Inay wala na po tayong bigas na isasaing.

 Ida

Problema ko pa ba ‘yun? Umutang ka na lang d’un kay Aling Bebang ng pansit at pandesal,
samahan mo na rin ng isang lapad at ako’y nauuhaw. Bilis!

Atong

Opo Inay (Aalis. Magfofocus ang ilaw kay Ida)

Ida

Pambihirang buhay ito. Puro na lang problema, problema, sandamakmak na problema! B’wisit!
Lagi na lang walang pera, walang makain at walang mainom. Buti na lang meron ako nito.

(Ilalabas ang droga at hihithitin)

Ahhh. Ansarap sa pakiramdam. Para akong nasa langit, Malaya sa problema. Walang gutom at
walang kahirapan.

(Patuloy na gagamit ng droga habang nakapikit at ninamnam ito)

Atong

(Mula sa malayo ay matatanaw ang ginagawa ng ina at mapapasinghap sa gulat)

Ida

(Mararamdaman ang presensya ni Atong at itatago ang mga droga)

Kanina ka pa ba dyan?

Atong

Hin—Hindi naman po Inay.

Ida

O sya, pakibaba na lang d’yan. Magbaon ka na lang ng pandesal at lumakad ka na. Ibenta mo
‘yang mga sampaguita.

Atong

Opo Inay

(Tulalang aalis ng bahay habang marahang kinakain ang pandesal)

 Atong (cont’d)

(Bahagyang magdidilim ang kapaligiran at magfofocus ang ilaw kay Atong na nagtitinda ng
sampaguita sa harap ng simabahan)

Atong

(Inip-inip. Lingon nang lingon sa paligid. Mapapakamot sa ulo at bubuntong-hininga.

Maglalakad na pauwi)

Lumipas ang maghapon ngunit wala akong naibenta. Napakamalas ko naman sa araw na ito.
Lagot na naman ako nito kay Inay.

Ida

(Makikita ang papalapit na anak)

Dumating ka pa! kanina pa kita iniintay. Nas’an ang kinita mo?

Atong

Eh Nay, wala po kasing benta ngayong araw. Pasensya na po.

Ida

Pasensya? Makakain ba ‘yang pasensya mo? Maibibili ba ‘yan ng alak ha? Naiintindihan mo ba
‘yang sinasabi mong bata ka ha! (Babatukan ang bata)

Atong

Inay a--

Ida

ANO?! Sasagot ka pa ha! Sasagot ka pa!

(Sasaktan ang bata, sasabunutan, pipingutin at sasampalin)

Alam mo naman na pera ang kailangan ko! Pera! Wala na akong pambili ng alak at may sesyon
pa kami ni Mareng Claring mamaya. Ano ngayon ang gagastahin ko ha?

Atong

Inay tama na po
 Ida

Tama na? Tama na’ yang kabobohan mo. Isiksik mo d’yan sa kakaunti mong utak na pera ang
kailangan ko. Pera. Bwisit!

(Itutulak ng malakas si Atong sabay aalis ng bahay ng padabog)

Atong

(Nakahandusay sa sahig habang umiiyak. Yayakapin ang mga tuhod at humihikbing

makakatulog)

(magdidilim)

ACT 3

SCENE 3

(Tiktilaok. Panibagong araw, magigising si Atong dahil sa tama ng sikat ng araw. Hahawakan
ang pasa at mapapakislot sa sakit. Dahan dahang babangon, makikita ang ina na humihilik sa
sahig na may hawak pang bote ng alak at mga panturok, panghithit, lighter at isang bato
(cocaine) sa paligid.

Tititigan ni Atong ang droga. Biglang hahawakan ang kumakalam na tiyan. Dahan dahang
lalapit sa droga at hahawakan ito. Bahagyang hihithitin ang droga. Mapapapikit at itutuloy ang
ginagawa. Biglang gagalaw si Ida at uungol na tila magigising, biglang matatauhan si Atong at
mabilis na kukunin ang sampaguita at patakbong aalis ng bahay)

(Nakatulalang dadating sa simbahan si Atong, lalapitan siya ng isang babae)

Atong

Anong ginawa ko? (Sasabunutan ang sarili)

Marya

Atong

Atong
Sino ka? Bakit mo ako kilala?
 Marya

Ako si Marya. Lagi kitang nakikita dito sa labas ng simbahan. Mukhang malungkot ka. May
problema ba?

Atong

Wala. Hindi mo maiintindihan. Umalis ka na.

Marya

Halika muna sa loob, kung ayaw mo sakin, baka siya maiintindihan ka (Titingin sa Krus)

Atong

Ayaw ko layuan mo nga ako. Walang makakaintindi sakin

Marya

Maiintindihan ka nya, maniwala ka. Manalig ka. Wag kang mawawalan ng pag-asa. Pagsubok
lang yan.

Atong

Tigilan mo—
(Biglang dadating si Ida, mawawala si Marya)

Ida

Atong!

Atong

Inay

Ida

Sino bang kinakausap mo?

Atong

Ito po si Mar— (Magtataka, lilingon-lingon upang hanapin si Marya)

 Ida

Sino? Pinagtritripan mo ba akong bata ka?! Umuwi ka na. Gusto ko may pagkain akong madadatnan dun
kung ayaw mong samain ka. Lakad na. Bilis. (Babatukan at sisipain si Atong)

Act 4

Scene 4

(Tulalang darating si Atong sa bahay nila. Habang pumapatak ang kanyang mga luha.
Yayakapin ang sarili at mapapakislot ng mahawakan ang braso niyang may pasa. Magpopokus
ang ilaw sa mukha ni Atong patungo sa mga nakakalat na gamit ng ina nito. Makikita nya ang
droga. Lalapitan niya ito. Muli niyang hahawakan ang kanyang pasa. Madiin niya itong
hahawakan at hihiyaw sa sakit. Hahagulhol si Atong. Kukunin nya ang droga at hihithitin ito
habang patuloy na umiiyak. Maya maya ay mapapadako ang tingin niya sa baril na nakakalat
sa sahig katabi ng mga droga. Dadamputin niya ito at hahaplos haplusin. Bigla tatawagin siya
ng isang babae, si Marya.)

Marya
Atong! Wag mong itutuloy yan!

Atong

(nagulat)

Anong ginagawa mo dito? Umalis ka! Alis! (Ipagtatabuyan si Marya)

Marya

Matakot ka sa Diyos! May pag-asa pa. Hindi pa huli ang lahat. Manalig ka. Manalangin.
Tutulungan ka niya. Magtiwala ka.

Atong

Tumigil ka na! (sisigaw. Itututok ang baril sa sariling ulo)

Lumayo ka!

(Biglag darating si Ida)

Ida

Sino bang kinaka--? Diyos ko! Atong ano bang ginagawa mo? Itigil mo yan!

Atong

Paalisin mo sya! Si Marya! Paalisin mo!

 Ida

Anak sino ba? Walang ibang tao dito. Bitawan mo ‘yang baril na hawak mo. Pag-usapan natin’to.
Atong
Si Marya! Ayan o!

Ida

Anak tama na.

Atong

Anak? Tama ba ako ng narinig? Anak? (Tatawa na parang baliw) Anak mo pala ako? Parang
hindi ko naman ‘yan naramdaman sa loob ng labing anim na taon a!

Ikaw Marya making ka (Ituturo sa Marya) Para maintindihan mo ang sakit at hirap na
nararamdaman ko.

Ida

Anak pakiusap. Mali ang iyong ginagawa mo.

Atong

Pakiusap? Ilang beses ako nakiusap na huwag mo akong saktan? Kahit minsan di mo ako
pinakinggan. Bakit kita pakikinggan? Nakikita mo ba itong droga na ito? Kanino ba ako natuto?
Kanino ko ba nakita kung paano gamitin ‘to? Hindi ba sayo? Ito ang pantakas ko sa mundong
kinalakhan ko. Sa mundong puno ng hirap at pasakit. Sa mundo na ipinapasan mo sa akin.
Masaya ka ba? Masaya ka bang pareho na tayo? Droga ang takbuhan? Masaya ba Inay? Sabay
tayog pupunta ng impiyerno. Mali ang ginagawa ko? Bakit kailan ka ba naging tama? Tama ba
na sa halip na nag-aaral ako, pinagtatrabaho mo ako ? Tama ba lahat ng pinapaghirapan ko,
ginagasta mo lang sa mga bisyo mo? Tama ba na paulit-ulit akong saktan? Sabihin mo sakin,
anong karapatan mong magsabi kung ano ang mali at tama?

Ida

Anak lang kita, ina mo ako! Sinusuyo ka na nga. Bitawan mo ‘yang baril. Nasisirain ka na ba ng
bait? Mahiya kang bata ka! Ako pa rin ang nakakaalam ng tama.

Atong

Ina? Kailan ka naging ina?! Araw araw akong nagigising sa hiyaw mong yumayanig sa aking
pagkatao! Kahit kumakalam ang aking tiyan, inuuna ko ang kasiyahan mo, ang bisyo mo at lahat
ng mga kagustuhan mo, pero ano? Sipa, sampal, sabunot at bugbog lang inabot ko! Ina? Hindi
mo alam ang ibig sabihin ng salitang ina.
Ida
 (Tahimik)

Atong

Pagod na pagod na ako. Pagod na akong maging ina, ama, asawa at anak sa sarili kong ina. Lahat
ng mga mali mo, pinapalampas ko. Lahat ng pagkukulang mo iniintindi ko. Kahit hirap na hirap
na ako, kahit ang sakit sakit na, lahat tinitiis ko lang kasi ina pa rin kita at mahal kita. Pero Inay
pagod na pagod na ako. Gusto ko ng matapos to. Hindi ko na kaya. Patawad kung susuko na ako.
Patawad kung bibitaw na ako. Patawad kung hindi ko na kaya. Patawad. (umiiyak habang
sinsabi)

Ida
Patawad anak (Iiyak) Hindi pa huli ang lahat. Magbabago na ako. Itigil mo na ‘yan.

Atong

Huli na (Puputok ang baril)

Ida at Marya
HUWAG!

(Magliliwanag ang paligid. Nakakasilaw na liwanag. Ihihiga si Atong sa mga bisig ni Ida na
humahagulhol. Habang si Marya ay nasa likod. Nakataas ang mga kamay. Nakapikit.
Nakatingala at tila nagdarasal.)

(BLACKOUT)

ACT 5

SCENE 5

(Malilinis lahat. Drug paraphernalia lang ang matitira, nakahiga si Atong sa gitna tulad ng
ending ng first scene. Pabalikwas na babangon at yayakapin ang mga tuhod,

Kakapitan ang dibdib at dahan dahang tatayo)

Atong

Panaginip,
Masamang panaginip,
Hindi ko inakalang ngayon la’ng ako magigising,
Sa napakahabang panahon ng aking pagkahimbing dulot ng drogang sa aki’y nagpatikim,
Nagpatikim ng isang malayang mundo na pangarap ng kahit sino.
Ngunit pare tingnan mo ‘ko?
Pare gwapo pa ba itong lagay na to?
Masdan mo! Ganito ba ang gusto mo?
Isang lalaking walang kinabukasan na wala ng ginawa kundi pilit takasan ang mga pagsubok na
dapat sana’y nagpapatatag sa akin sa mundong ito,
Tandaan mo ang mga aral ni lolo nung musmos ka pa doon sa kanto,
“Apo, maging mabuti kang tao”
At kung si Inay at Itay ay mabisyo,
Huwag mo ng tularan iho,
Pamilya’y dapat na sandigan,
Ito ang salamin ng nagkakaisang bayan,
Pamilyang puso’y nagmamahalan,
Sabay sabay na magbago at tahakin ang tamang landas ng mundo,
Isipin mo na lang sa bawat hithit,
Kasalanan ang iyong bitbit,
Pare nasaan ang pagkatao mo?
Saan napunta ang mga turo ng simbahan sa iyo?
Nasaan na ang mga utos ng Diyos na gabay mo?
Nasaan ang pananalig mo?
Parte na ito ng ating kultura.
Kaya magbago ka na.
Magbago na tayo.
Sabay tayong magbago para sa ating mundo.