Blok 1, werktuig analyseren

LEERTAKEN

Leon van Os | Werktuigbouwkunde | 13-09-2018

Voorwoord
Dit rapport werktuig analyseren heb ik geschreven vanuit mijn opleiding werktuigbouwkunde leerjaar 1
aan de Haags hogeschool.

In dit rapport ga ik onderzoeken hoe een schuurmachine van begin tot eind is gemaakt en ontworpen.
Hierbij moet je denken aan de PvE en die functie analyse boom.

Dit rapport is geschreven voor alle mensen die ooit een ontwerp moeten gaan maken van een werktuig.
Dit omdat je in dit rapport precies kan vinden welke stappen je allemaal moet nemen om tot een goed en
bruikbaar ontwerp te komen.

Ten slotte vermeld ik nog dat dit rapport tot stand is gekomen mede door suggesties van medestudenten
en docenten. Dankzij de kritiek van die personen heb ik mijn rapport op zo een manier kunnen verbeteren
zodat het inhoudelijk ook daadwerkelijk waar is.

Leon van Os
Delft, 27-sept-2018
Inhoud
Voorwoord .................................................................................................................................................... 2
Hoofdstuk 1: probleemstelling ..................................................................................................................... 4
Hoofdstuk 2: klantwensen ............................................................................................................................ 4
Hoofdstuk 3: Functie analyse ........................................................................................................................ 5
Paragraaf 1: functies van mijn product..................................................................................................... 5
Tabel 1, uitleg onderdelen .................................................................................................................... 5
Paragraaf 2: functieboom ......................................................................................................................... 6
Paragraaf 3: functieblokschema ............................................................................................................... 7
Hoofdstuk 4: Programma van Eisen.............................................................................................................. 8
Hoofdstuk 5: tekening onderdeel ................................................................................................................. 8
Hoofdstuk 8: vrij lichaamsschema onderdeel schuurmachine ..................................................................... 9
Hoofdstuk 9: het ontwerp van de schuurmachine ..................................................................................... 11
Paragraaf 1: welke overbrengingen zijn er gebruikt ............................................................................... 11
paragraaf 2: welke verbindingen zijn er gebruikt ................................................................................... 11
Tabel 5: verbindingen ......................................................................................................................... 11
Hoofdstuk 10: morfologisch overzicht ........................................................................................................ 12
Tabel 7: morfologisch overzicht .......................................................................................................... 12
Hoofdstuk 11: De bouw van de schuurmachine ......................................................................................... 13
Paragraaf 1: welke materialen zijn er gebruikt ....................................................................................... 14
Paragraaf 2, productietechnieken .......................................................................................................... 16
Literatuur .................................................................................................................................................... 18
Hoofdstuk 1: probleemstelling
In dit hoofdstuk word beschreven wat het probleem beschrijven van waarom het product is gemaakt, is
het om tijd te besparen of om geld mee te verdienen.

Er was een belangrijk probleem waarom mijn apparaat is gemaakt, schuren is tijdrovend! Echter zijn er
ook nog plekken die zo krap zijn waardoor je ze eigenlijk niet met een hand schuurpapiertje kan schuren.

Je zult een schuurmachine daarom ook het meest gaan gebruiken als je grotere oppervlaktes moet
schuren. Als je namelijk een kleine hoek of ronding moet schuren is dit niet mogelijk. Iets anders waarom
je hem vooral voor grotere oppervlaktes zal gebruiken is dat de oppervlakte dan netter blijf en vooral
vlakker. Wat je daarmee ook voorkomt is dat je niet al je stof op je werkstuk hebt door de mogelijkheid
van het opzuigen van het gemaakte stof.

(oskam, 2018)

Hoofdstuk 2: klantwensen
In deze paragraaf word beschreven wat de wensen van de klanten waren voordat het product op de markt
werd gebracht.

Dit is eigenlijk heel simpel te zeggen, het zijn een aantal basis punten die je ook verwacht bij een
schuurmachine. Namelijk hij moet makkelijk en eenvoudig in gebruik zijn en dat hij goed, snel en
netjes schuurt.
Hoofdstuk 3: Functie analyse
Paragraaf 1: functies van mijn product
In deze paragraaf word een functieboom afgebeeld met daarin een koppeling naar de verschillende
onderdelen van het product. Dit is om te kijken of de ontwerper ook echt aan de ontwerpeisen heeft
voldaan.

In tabel 1 hieronder word eerst kort beschreven welke onderdelen er zijn en in 2 woorden gezegd wat de
functie hiervan is. (oskam, 2018)

Tabel 1, uitleg onderdelen

0B

Onderdeel Functie van het onderdeel

De behuizing Beschermen componenten

Staanders Afstand verzorgen schuurslof

Zuigcomponent Stof afzuigen

De schuurslof Bewegende doorgeven schuurpapier

Klemmen Vasthouden schuurpapier

Rotor Motor werken

Schroeven Vasthouden componenten

Kop Motor vasthouden

Zuigmond Vasthouden stofzuigslang

Aan/uit schakelaar Motor aan en uit schakelen

Statorwikkelingen Motor laten werken

Koolborstel Electrische energie geven

Koolborstel Electrische energie geven

Schroeven Vasthouden componenten

Klem Vasthouden kabel

Zekering Electrische energie

Paragraaf 2: functieboom
In deze paragraaf staat de functie boom gemaakt volgens de werking van het OTI boek. In de afbeelding
echter staat niet alleen de functieboom, maar ook wat er is beschreven in de vorige paragraaf . (oskam,
2018)

Schuren hout

bewegen schuurpapier
stof opzuigen
schuurpapier vasthouden

energie koppeling locatie

toevoegen stofzuiger schuurpapier

energie opslaan vasthoudsysteem

energie omzetten

beweging
genereren

beweging
overbrengen

schuurpapier Figuur 1 functieboom schuur machine

bewegen
 Dit is een functieblokschema, ook gemaakt volgens het (oskam, 2018). Hiermee koppel je bepaalde

Functie 1 2 3 4 5 6
Materie Losmaken Plaatsen Vastmaken Apparaat Starten Stoppen
klemmen schuurpapier klemmen activeren bewegingsmotor apparaat
functies aan elkaar waardoor de plannen duidelijker worden.

Figuur 2 functieblokschema schuurmachine

schuurpapier
Info Start met Stopt met
bewegen bewegen
Energie bewegingsenergie bewegingsenergie Toevoer Toevoer
elektriciteit elektriciteit
Paragraaf 3: functieblokschema

starten stopt
Hoofdstuk 4: Programma van Eisen
In dit hoofdstuk heb ik het programma van eisen van de schuurmachine proberen na te maken in het kort.
Dit is een hele belangrijke tool voor dat je gaat ontwerpen, echter staat dit niet vast na de eerste keer
opstellen maar komen er continue wijzigingen door het gehele ontwerpproces. Hierdoor zal je ook af en
toe een wijziging aan het ontwerp moeten maken als je al iets verder bent.

In Tabel 2 in de bijlage

(oskam, 2018)

Hoofdstuk 5: tekening onderdeel

In de bijlage (bijlage 1 en 2) vind u een 3D
tekening dit is een tekening die is gemaakt
in het programma Autodesk van het
onderdeel dat is weergegeven in figuur 4. In
de tekening zijn ook alle maten
weergegeven en deze ook toegepast. De
tekening is 1:1 waardoor het dus op ware
grote is en je een idee hebt van het formaat
wat de productie weer een stukje
makkelijker maakt. Op de tekeningen zijn
ook een 2 doorsneden van het product te
vinden waarop je kan zien hoe het product
er uitziet op het gebied van diepte van de
gaten en gleuven. Figuur 3 onderdeel 3D tekening
Hoofdstuk 6: vrij lichaamsschema onderdeel schuurmachine
In dit hoofdstuk staat een vrij lichaamsschema van een onderdeel van de schuurmachine, dit onderdeel
hield de schuurslof van de behuizing. Daardoor leunen er een aantal krachten op. Denk hierbij aan de
zwaartekracht van de behuizing, de tegenkracht van de schuurmachine en het moment van omkantelen
van het onderdeel.

2
1

7
4
3

5
6
Zoals met ieder lichaam in de schuurmachine heeft ook dit onderdeel een aantal krachten die er op
werken. In de tabel 3 in de bijlage staan alle krachten, in de tekening staan nummer waardoor je weet
bij welke kracht welke beschrijving hoort. De waardes van de krachten heb ik moeten schatten doordat
dit niet mogelijk was om te meten. In de tabel staat ook aangegeven of het om een moment of kracht
gaat, wat dan uiteindelijk weer van belang is op de manier waarop het onderdeel belast word.

Hieruit volgen dan de volgende berekeningen:

Doordat de het onderdeel in stilstand weet je dat,

∑M = 0
∑F = 0

In tabel 5 staat beschreven dat F1 en F2 5 N per stuk zijn. In de tabel is ook beschreven dat hiervoor om
dit in stilstand te brengen er reactiekracht op het lichaam werkt. Deze is -5 N want;

F1+F3= 0
F2+F4=0
Dus:
-5+5=0N
-5+5=0N

Echter zijn dit niet de enige krachten die werken op het lichaam, er zijn namelijk ook nog 2 momenten
die het voorwerp proberen te buigen. Dit zijn 2 momenten die gevormd worden door de behuizing.
Echter heeft het onderdeel een kracht die ze ook terug probeert te buigen. Deze zijn alleen niet sterk
genoeg om hem recht te houden wat komt op de volgende som:
M3+M7= 0
M4+M8=0
Dus:
-0,5+0,5=0
-0,5+0,5=0
Hoofdstuk 7: het ontwerp van de schuurmachine
Paragraaf 1: welke overbrengingen zijn er gebruikt
In een apparaat moet er energie worden omgezet om het apparaat te laten bewegen. In het geval van
de schuurmachine is dit elektrische energie omzetten in bewegingsenergie. Deze omzetting ontstaat
door de motor, deze zet de elektriciteit die je via de stekker naar het apparaat voert om in een
draaiende beweging. Deze draaiende beweging word dan weer omgezet door een directe verbinding
met de schuurslof in een trilverbinding.

Echter ontstaat er bij de motor niet alleen een draaiende beweging maar komt er ook warmte van de
m0tor vrij. Dit is eigenlijk het ‘’afval’’ van de omzetting. Doordat je deze energie niet gebruikt maar het
wel moet worden afgevoerd is er in de schuurmachine een ventilator toegevoegd die de warmte naar de
buitenkant van de schuurmachine blast.

paragraaf 2: welke verbindingen zijn er gebruikt

Om de schuurmachine te maken hebben ze verschillende verbindingen gebruikt. Denk hierbij aan
schroeven en lijmverbindingen. Deze heb ik in tabel 2 hieronder beschreven. Echter staat er in kolom 2
van die tabel nog in welke groep ze thuishoren. De keuze is gemaakt uit de groepen vormgesloten,
krachtgesloten, materiaalgesloten en Kals.

Tabel 2: verbindingen
1B

Verbinding Groep Waar gebruikt

Schroefverbinding Vormopsluiting Behuizing, schuurslof

Lijm Materiaalverbinding Motor

Tandwielverbinding vormopsluiting Aandrijving

Klemverbinding Krachtopsluiting Behuizing, schuurslof

Zoals hierboven beschreven zijn er maar 4 verschillende soorten verbindingen gebruikt in mijn
schuurmachine. Dit komt omdat er al veel onderdelen in 1 deel gegoten zijn.

(Wikipedia, 2018)
Hoofdstuk 8: morfologisch overzicht
In een morfologisch overzicht maak je een overzicht van alle ideeën die je bij de opgegeven functies
hebt opgekregen. Dit zorgt ervoor dat je dan uiteindelijk weet welke opties het beste en meest
efficiënte zijn waardoor je dan de beste keuze kan maken. Dit maken van een keuze doe je het trekken
van een lijn door alle opties van alle verschillende functies wat er dan weer voor zorgt dat je die ideeën
ook niet meer vergeet wat dan weer voor overzicht vormt.

In dit hoofdstuk staat echter alleen een morfologisch overzicht van 2 functies, het schuren zelf en het
opzuigen van het losgeschuurde stof. (oskam, 2018)

Tabel 3: morfologisch overzicht

2B

Functie

Schuren
hout

Bandschuur

Schuurslof

microstof

Opzuigen
stof

Stofzuigkoppeling

Intern zuigsysteem
Hoofdstuk 9: De bouw van de schuurmachine
In elk ontwerp is er ook een moment geweest dat je moet gaan bepalen welke materialen er moeten
worden gebruikt voor het onderdeel. Zo ook voor de schuurmachine, in dit hoofdstuk word beschreven
welke materialen ze voor 4 verschillende onderdelen hebben gebruikt en waarom ze deze hebben
gebruikt. Als we deze informatie dan weten kunnen we ook kijken of ze de juiste keuze hebben gemaakt
of dat ze beter een ander materiaal hadden kunnen gebruiken.

Dit gaan we doen voor de volgende onderdelen:

• kabel
• behuizing
• schroeven
• klem

Dit zijn 4 verschillende onderdelen met 4 verschillende materialen. Echter hebben we hiermee dan ook
alle materialen die er in het ontwerp zijn gebruikt. Er zijn waarschijnlijk nog wel andere varianten van
het materiaal gebruikt maar dit is moeilijk te achterhalen omdat we niet de toegang hebben tot de
materialenlijst van het ontwerp.

Omdat we hierna alleen weten wat het materiaal is die is gebruikt maar nog niet weten hoe dit is
gemaakt gaan we dit hierna naar kijken. Denk hierbij dan aan of het massa, mega of enkelstukproductie
is die ze hebben gehanteerd en welk productieproces ze hebben gebruikt.

In paragraaf 1 van dit hoofdstuk gaan we bekijken welke materialen ze hebben gebruikt. In paragraaf 2
gaan we dan kijken hoe ze dit hebben geproduceerd.
Paragraaf 1: welke materialen zijn er gebruikt
Zoals beschreven op de vorige pagina gaan we in dit hoofdstuk kijken naar de materialen die ze voor het
ontwerp hebben gebruikt.

De behuizing
De behuizing van de schuurmachine is van plastic gemaakt. Dit hebben ze hoogst waarschijnlijk gedaan
omdat het makkelijk in elke vorm te verweken is en dat is heel belangrijk voor een behuizing, doordat je
een luchtinlaat en een goede ergonomische handgreep. In figuur 1 in de bijlage zijn de eigenschappen
van het materiaal te zien. Het materiaal dat is gebruikt voor de behuizing is het meest gebruikte plastic,
ABS.

1. Price, deze heb ik gekozen omdat het een budget apparaat is, het apparaat koste € 50,- dit is
voor een schuurmachine heel weinig waardoor ze ook op de kosten van de materialen moesten
letten.
2. Tensile strenght, ofwel treksterkte is een belangrijk onderwerp voor elk ontwerp. Hoeveel
trekkracht moet het aan kunnen en wanneer is het overkill. Daarom is een plastic een perfect
materiaal voor dit product het is sterk genoeg voor de kracht die op het plastic word gezet. Dan
ook nog er bovenop dat het geen elektriciteit geleid waardoor het ook nog veiliger is.
3. Maximum service temperatuur, dit is belangrijk in verband met de elektromotor die aardig wat
warmte kan afkomen. Nu word dit wel afgevoerd door een ventilator maar deze blaast juist de
warme lucht naar de behuizing waardoor deze bestand moet zijn tegen warmte. In de tabel is te
zien dat dit materiaal bestand is tegen een temperatuur van maximaal 77®. Dit is genoeg want
zodra dit heter gaat worden is dit ook niet goed voor de andere componenten die om de motor
liggen.

Kabel
De kabel van het apparaat heeft een belangrijke eigenschap, het geleiden van elektriciteit. In afbeelding
2 van de bijlage zijn alle eigenschappen van de koper kavel beschreven.

1. Price, Net als de behuizing is ook de prijs van de kabel belangrijk voor een budget apparaat. Als
je €20 euro van de totale kostprijs van €50 euro is dit al niet meer mogelijk. Nu zullen ze eerder
besparen op de kosten van het isolatiemateriaal om de kabel te beschermen omdat koper in
elke kabel word gekozen.
2. Yield streng, ofwel elasticiteit is heel belangrijk omdat de kabel vrij moet kunnen buigen. Dit is
zo omdat je geen stijve stok wil hebben die je in het stopcontact stopt maar je wil vrij blijven
bewegen zonder dat je weerstand hebt van de kabel.
3. Electrical conductor, voor een kabel is dit een van de belangrijkste eigenschappen van een
elektriciteits kabel. Hij moet namelijk goed elektriciteit kunnen geleiden. Als dit niet zo zou zijn
kan je net zo goed een touwtje in het stopcontact steken die helemaal niet geleid.

Schroeven
Voor de schroeven heeft de ontwerper 2 opties gehad, RVS ofwel roest vrij staal, of staal. Ik denk dat de
schroeven van de schuurmachine van RVS zijn dit omdat ze na een levensduur van 7 jaar in een vochtige
omgeving nog geen teken van roest hebben laten zien. In afbeelding 3 van de bijlage ziet u alle
eigenschappen van RVS

1. Price, net als alle andere onderdelen wil de ontwerper ook zo veel mogelijk besparen op de
schroeven. Het blijft een budget apparaat, nu is RVS niet het goedkoopste en zou gewoon staal
goedkoper zijn maar omdat je relatief weinig nodig hebt voor een paar schroeven.
2. Yield strenght, dit is iets wat je juist niet wilt hebben voor een schroef. Dit omdat je niet wilt dat
de schroeven kunnen buigen. Nu is in de afbeelding te zien dat hij wel een aardige elasticiteit
heeft maar ze hebben het materiaal op een dergelijke manier behandeld dat het stijver is
geworden en het nu breekt als je het probeert te buigen.
3. Tensile strenght, de treksterkte is belangrijk voor een schroef, dit omdat de schroef altijd onder
een bepaalde trekkracht staat als deze is aangedraaid in het ontwerp. De treksterkte is vrij hoog
van dit materiaal waardoor dit ideaal is voor deze toepassing..

Klemmen
De klemmen zijn gemaakt van staal, dit is gedaan doordat dit verend is wat een belangrijke eigenschap is
voor een veer die het schuurpapier vast moet vastklemmen. In figuur 3 in de bijlage staan de
eigenschappen van het staal.

De eigenschappen die belangrijk zijn voor de veer zijn het zelfde als die van een schroef.

1. Price, net als alle andere onderdelen wil de ontwerper ook zo veel mogelijk besparen op de
schroeven. Het blijft een budget apparaat, nu is staal niet het goedkoopste en zou gewoon staal
goedkoper zijn maar omdat je relatief weinig nodig hebt voor een paar schroeven.
2. Yield strenght, dit is iets wat op zo een manier word aangepast dat de veer altijd terug wil gaan
naar zijn originele vorm.
3. Tensile strenght, de treksterkte is belangrijk voor een veer, dit omdat de veer altijd onder
spanning staat met de last waarvoor deze word gebruikt in de schuurmachine.
Paragraaf 2, productietechnieken
In deze paragraaf ga ik beschrijven welke productietechnieken er zijn gebruikt voor de 4 onderdelen van
paragraaf 1.

Behuizing
De behuizing is van plastic gemaakt, waardoor ik denk dat dit is gegoten. Doordat de meeste
plasticsoorten met de methode spuitgieten is gegoten ga ik er ook vanuit dat dat met de behuizing ook
het geval is geweest.

Met spuitgieten word kunststof dat aangevoerd wordt als granulaat of poeder gesmolten. Daarna word
dit in de spuitmatrijs gespoten met hoge druk.

(Kals, 2018)

Kabel
Bijna elke kabel word gedaan volgens de techniek Extruderen. Hier word voor gekozen omdat dit een
continuproces is wat het een stuk goedkoper maakt.

Extruderen is een vormgevingstechniek waarbij een vervormbaar materiaal door een matrijs geperst
wordt. Deze techniek wordt extrusie of extrusietechnologie genoemd.

(Kals, 2018)

Schroeven
Voor schroeven worden er verschillende processen. De belangrijkste echter is het persen van het
schroefdraad.

Persen is een methode waarmee er met brute kracht een vorm in het materiaal word geperst. Met een
schroef wordt er een staaf tegen 2 platen aangedrukt met allebei lijnen in de platen geperst van de maat
voor het schroefdraad.

(Kals, 2018)

Klemmen
De klemmen komen bij de fabriek binnen als staaf waarna deze alleen nog maar moeten worden
gebogen in de juiste vorm. Dit is dus een heel eenvoudig productieproces.
Hoofdstuk 10: Exploded view schuurmachine
In dit hoofdstuk staat een exploded view gemaakt van de schuurmachine. Om dit te maken is de
schuurmachine eerst moeten gedemonteerd, na dat is gedaan kon hij zo als hier beneden worden
afgebeeld.

13 12
15

11
14 100

8
16 7
9

6 1
1

4
2 2
3

Figuur 4 exploded view schuurmachine

In de afbeelding staan een aantal nummers. In tabel 1 in de bijlage word beschreven wat de verschillende
onderdelen zijn en doen. Dit is essentieel om te bepalen wat de eisen waren van het product. (oskam,
2018)
Literatuur
Edupack. (2018, 10 11). Opgehaald van Edupack.

Kals, H. (2018). industriele productie. Delft: Boom.

oskam, I. (2018). Ontwerpen technische innovaties. Delft: Noordhoff.

Wikipedia. (2018, 11 10). Verbiningstechnieken. Opgehaald van Wikipedia:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Verbindingstechnieken