C Lyk Mathimatika Katefthynsi C Tefchos

Ë¦ÃËÄ¡¶¹Ã ¦°¹¢¶¹°ª º°¹ ¦Ã¤¹Æ¹ª»ÃË
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Γ΄ Τεύχος
¦°¹¢°¡¿¡¹ºÃ ¹ÁªÆ¹ÆÃËÆÃ ºË¦ÄÃË

Ë¦¸Ä¶ª¹° °Á°¦ÆË¥¸ª ¦ÄÃ¡Ä°»»°Æ¿Á
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
Γ΄ Λυκείου
Κατεύθυνσης
Γ΄ τεύχος
ΠΑΙ∆ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ
ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
Μαθηματικά
Γ΄ Λυκείου Κατεύθυνσης, Γ΄ Τεύχος
Το παρόν τεύχος αφιερώνεται στην μνήμη της Επιθεωρήτριας Μαθηματικών

Μέσης Εκπαίδευσης Ευτυχίας Καλλεπίτη.
Συγγραφή: Βολακάκη Μαρία Παπαγιάννης Κωνσταντίνος

Κοντοβούρκης Μιχάλης Σαλονικίδης Ιωάννης
Κυριάκου Κυριάκος Σεργίδης Μάριος
Λοϊζιάς Σωτήρης Τιμοθέου Σάββας
Ματθαίου Κυριάκος
Συντονιστές: Χρίστου Κωνσταντίνος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου

Βίδρας Αλέκος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου
Εποπτεία: Φιλίππου Ανδρέας, Επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης

Γιασουμής Νικόλας, Επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης
Παπαγιάννη Όλγα, Επιθεωρήτρια Μέσης Εκπαίδευσης
Χατζηχρίστου Χρυσούλα, Επιθεωρήτρια Μέσης Εκπαίδευσης
Σχεδιασμός εξωφύλλου: Σιαμμάς Χρύσης, Λειτουργός Υπηρεσίας Ανάπτυξης Προγραμμάτων
Επιμέλεια έκδοσης: Άστρα-Ιωάννου Μαρίνα, Λειτουργός Υπηρεσίας Ανάπτυξης

Προγραμμάτων
Συντονισμός έκδοσης: Παρπούνας Χρίστος, Συντονιστής Υπηρεσίας Ανάπτυξης Προγραμμάτων
Α΄ έκδοση 2018
Εκτύπωση: Κώνος Λτδ
© ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
ISBN: 978-9963-54-183-6
Στο εξώφυλλο χρησιμοποιήθηκε ανακυκλωμένο χαρτί σε ποσοστό τουλάχιστον 50%, προερχόμενο από
διαχείριση απορριμμάτων χαρτιού. Το υπόλοιπο ποσοστό προέρχεται από υπεύθυνη διαχείριση δασών.
Πρόλογος
Προλογίζω με ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση την έκδοση σε τέσσερα τεύχη του
βιβλίου «Μαθηματικά Γ΄ Λυκείου Κατεύθυνσης», που αποτελεί αξιόλογο βήμα στην
προσπάθεια για αναβάθμιση του περιεχομένου των διδακτικών βιβλίων και τον
εκσυγχρονισμό της παρεχόμενης Μαθηματικής παιδείας.
Το βιβλίο έχει έναν διττό ρόλο να εκπληρώσει, να μυηθεί ο μαθητής στη

συλλογιστική την οποία εκφράζει το αξεπέραστο λογικό-επαγωγικό σύστημα των
Μαθηματικών και παράλληλα να ανταποκριθεί στις σύγχρονες εκπαιδευτικές
επιταγές.
Όλο το υλικό που περιλαμβάνεται στο παρόν βιβλίο, σύμφωνο με τα Νέα

Αναλυτικά Προγράμματα και τους ∆είκτες Επιτυχίας και Επάρκειας που τίθενται
από την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, αποσκοπεί αφενός στη βοήθεια των
μαθητών/τριών να κατανοήσουν τη μαθηματική λογική και σκέψη και αφετέρου
στη συνεισφορά της μαθηματικής παιδείας του τόπου.
Το βιβλίο «Μαθηματικά Γ΄ Λυκείου Κατεύθυνσης» περιλαμβάνει την ύλη των

Μαθηματικών που προβλέπεται από το Αναλυτικό Πρόγραμμα Γ΄ τάξης Λυκείου,
του οποίου η εφαρμογή άρχισε από το σχολικό έτος 2017 – 2018 και είναι
εμπλουτισμένο με αυστηρούς ορισμούς και αποδείξεις όπως επίσης με πολλές
εφαρμογές και παραδείγματα, που ανταποκρίνονται στις δυνατότητες και στα
ενδιαφέροντα των μαθητών/τριών. Επιπρόσθετα, καταβλήθηκε ιδιαίτερη
προσπάθεια, ώστε να είναι δυνατή η ολοκλήρωση της διδασκαλίας του στον
διδακτικό χρόνο, ο οποίος προβλέπεται από το εγκεκριμένο ωρολόγιο πρόγραμμα.
Το κλειδί της επιτυχίας στο μάθημα των Μαθηματικών είναι η ουσιαστική

κατανόηση των εννοιών, η ανάπτυξη αναλυτικής και συνθετικής σκέψης, η
μεθοδολογική αντιμετώπιση ομαδοποιημένων προβλημάτων και η αποφυγή της
αποστήθισης. Η ορθή χρήση του βιβλίου δημιουργεί στον μαθητή, εκτός από το
φιλικό περιβάλλον, όλες εκείνες τις προϋποθέσεις, κυριότερες των οποίων είναι ο
προβληματισμός και η αυτενέργεια, για ανάπτυξη μιας κριτικής, διερευνητικής και
ορθολογιστικής στάσης απέναντι στα Μαθηματικά.
Ευχαριστώ θερμά όλους τους συντελεστές της παρούσας έκδοσης, εκπαιδευτικούς

και επιθεωρητές και ιδιαίτερα τους Καθηγητές του Πανεπιστημίου Κύπρου
Κωνσταντίνο Χρίστου και Αλέκο Βίδρα.
∆ρ Κυπριανός ∆. Λούης
∆ιευθυντής Μέσης Εκπαίδευσης
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα
6. Κύκλος
 Εισαγωγή στις Κωνικές Τομές 8
 Εξίσωση κύκλου 10
 Σχετική θέση ευθείας και κύκλου 21
 Εξίσωση εφαπτομένης σε σημείο του κύκλου 29
 Εφαπτομένες κύκλου από σημείο εκτός αυτού 35
 Σχετική θέση δύο κύκλων 42

 Μήκος εφαπτόμενου τμήματος – ∆ύναμη σημείου ως προς κύκλο – Θέση σημείου
52
ως προς κύκλο
 Παραμετρικές εξισώσεις κύκλου 62
7. Παραβολή
 Ορισμός – Εξίσωση παραβολής 77
 Στοιχεία παραβολής 82
 Παραμετρικές εξισώσεις – Ανακλαστική ιδιότητα παραβολής 86
 Θέση σημείου ως προς παραβολή 89
 Θέση ευθείας ως προς παραβολή 91
 Εξίσωση εφαπτομένης και καθέτου σε σημείο της παραβολής 97
8. Έλλειψη
 Ορισμός – Εξίσωση έλλειψης 110
 Στοιχεία έλλειψης 114
 Ιδιότητες έλλειψης 118
 Θέση σημείου – Θέση ευθείας ως προς έλλειψη 123
 Παραμετρικές εξισώσεις έλλειψης 131
 Εξίσωση εφαπτομένης και καθέτου σε σημείο της έλλειψης 134
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΕΝΟΤΗΤΑ 06
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
6.1 Εισαγωγή στις Κωνικές Τομές
6.2 Εξίσωση κύκλου
6.3 Σχετική θέση ευθείας και κύκλου
6.4 Εξίσωση εφαπτομένης σε σημείο του κύκλου
6.5 Εφαπτόμενες κύκλου από σημείο εκτός αυτού
6.6 Σχετική θέση δύο κύκλων
6.7 Μήκος εφαπτόμενου τμήματος – ∆ύναμη σημείου ως προς κύκλο – Θέση
σημείου ως προς κύκλο
6.8 Παραμετρικές εξισώσεις κύκλου
6.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΚΩΝΙΚΕΣ ΤΟΜΕΣ
Ο κύκλος, η παραβολή, η έλλειψη και η υπερβολή λέγονται κωνικές τομές, γιατί
μπορούν να προκύψουν από την τομή μιας ορθής κωνικής επιφάνειας με ένα επίπεδο,
το οποίο δεν διέρχεται από την κορυφή της. Η σημασία αυτών των καμπύλων
φαίνεται ότι αρχικά σχετίζονταν με ορισμένα προβλήματα γεωμετρικών κατασκευών,
όπως για παράδειγμα το περίφημο πρόβλημα του διπλασιασμού του κύβου.
«Αν δοθεί ένας κύβος, να κατασκευαστεί μόνο με τον κανόνα και διαβήτη, ένας άλλος
κύβος με διπλάσιο όγκο».
Με αλγεβρικό συμβολισμό, αυτό σημαίνει ότι αν είναι το μήκος της ακμής του
αρχικού κύβου, τότε ζητείται να κατασκευαστεί ένα ευθύγραμμο τμήμα μήκους
τέτοιο, ώστε 2 . Οι καμπύλες αυτές γύρω στο 300 π.Χ. ταυτίστηκαν για πρώτη
φορά με τις τομές που δημιουργούνται στην επιφάνεια ενός κώνου από ένα επίπεδο
κάθετο σε μια γενέτειρά του. Ανάλογα με τη γωνία της κορυφής του κώνου, οι
καμπύλες αυτές ορίστηκαν ως «οξυγωνίου κώνου τομή» (έλλειψη), «ορθογωνίου
κώνου τομή» (παραβολή) και «αμβλυγωνίου κώνου τομή» (υπερβολή), όπως φαίνεται
και στο σχήμα.
(Κοντοκώστας ∆., 2018, Σχήμα 4, Σελίδα 5)
Τα ονόματα «παραβολή», «έλλειψη» και «υπερβολή». έχουν άμεση σχέση με το νέο

τρόπο ορισμού των κωνικών τομών που εισήγαγε ο Απολλώνιος, σύμφωνα με τον
οποίο, σε κάθε τομή του κώνου από το επίπεδο αντιστοιχεί ένα σταθερό μήκος
(παράμετρος), το οποίο εξαρτάται από το είδος του κώνου και από τη θέση του
επιπέδου.
Ο Απολλώνιος έδειξε ότι για κάθε καμπύλη, τα δύο γραμμοσκιασμένα εμβαδά σε
καθένα από τα παρακάτω σχήματα είναι ίσα μεταξύ τους.
8 Ενότητα 06: Κύκλος

Το ένα από αυτά είναι το τετράγωνο με πλευρά την κάθετη από ένα σημείο της
καμπύλης προς τον άξονα συμμετρίας της το άλλο είναι ένα ορθογώνιο, με μια
πλευρά την απόσταση του ίχνους αυτής της κάθετης από την κορυφή της καμπύλης.
Η σχέση της άλλης πλευράς του ορθογωνίου προς τη σταθερή παράμετρο της τομής
καθορίζει τη μορφή και το όνομα της καμπύλης.
Αν η άλλη πλευρά ισούται («παραβάλλεται») προς την παράμετρο, τότε η καμπύλη
είναι μια παραβολή. Αν η άλλη πλευρά είναι μικρότερη («ελλείπει») από την
παράμετρο, η καμπύλη είναι έλλειψη. Όταν η άλλη πλευρά είναι μεγαλύτερη
(«υπερβάλλει»), η καμπύλη είναι μια υπερβολή.
Ενότητα 06: Κύκλος 9

6.2 ΕΞΙΣΩΣΗ ΚΥΚΛΟΥ
∆ιερεύνηση
Να ανοίξετε το αρχείο «CLyk_Kat_En06_Kyklos_1.ggb».

Το σημείο , είναι σταθερό και το σημείο , κινείται στο επίπεδο, έτσι ώστε η
απόστασή του από το σημείο να είναι σταθερή και ίση με .
(α) Να μετακινείτε το σημείο . Ποια είναι η καμπύλη στην οποία ανήκει το σημείο ;
(β) Να εξηγήσετε γιατί η εξίσωση παριστάνει την πιο πάνω
καμπύλη.
Γνωρίζουμε από τη Γεωμετρία ότι ένα σημείο ανήκει στον κύκλο

αν και μόνον αν απέχει από το κέντρο του απόσταση ίση με .
∆ηλαδή, αν και μόνον αν ισχύει .
Παρατήρηση
Η φράση «αν και μόνον αν» έχει διπλή σημασία:
 Ένα σημείο ανήκει στον κύκλο , όταν απέχει από το κέντρο

του απόσταση ίση με .
 Ένα σημείο που απέχει από το κέντρο του κύκλου απόσταση ίση με
ανήκει στον κύκλο .
Έστω ένα ορθοκανονικό σύστημα συντεταγμένων στο επίπεδο. Έχουμε τον πιο
κάτω ορισμό:
Ορισμός
Κύκλος ονομάζεται ο γεωμετρικός τόπος των σημείων του επιπέδου τα οποία
απέχουν σταθερή απόσταση από σταθερό σημείο του επιπέδου.
Το σταθερό σημείο ονομάζεται κέντρο και η σταθερή απόσταση ονομάζεται
ακτίνα του κύκλου.

Εξίσωση κύκλου
Σε ορθοκανονικό σύστημα αξόνων, με κύκλο που έχει κέντρο το σημείο , , ακτίνα
και σημείο , του κύκλου, ισχύει . Η εξίσωση του κύκλου είναι:
Απόδειξη
Έστω , τυχαίο σημείο του κύκλου με κέντρο το σημείο , και ακτίνα .
Η απόσταση είναι σταθερή και ίση με την ακτίνα του κύκλου. Επομένως:
⇔
⇔
Ειδική περίπτωση
Η εξίσωση του κύκλου με κέντρο το σημείο 0, 0 και ακτίνα είναι η:
Σχόλιο
Είναι προφανές ότι για να βρούμε την αναλυτική εξίσωση ενός κύκλου, πρέπει να
γνωρίζουμε τις συντεταγμένες του κέντρου του και το μήκος της ακτίνας του.

Παράδειγμα 1
Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου με κέντρο το σημείο 3, 1 και ακτίνα 2
μονάδες.
Λύση
Η εξίσωση του κύκλου με κέντρο το σημείο , και ακτίνα είναι η
. Το κέντρο του κύκλου είναι το σημείο 3, 1 και η ακτίνα
του κύκλου είναι 2 μονάδες.
Επομένως, η ζητούμενη εξίσωση είναι:

3 1 4
Να βρείτε το κέντρο και την ακτίνα του κύκλου με εξίσωση 9.
Λύση
Η εξίσωση του κύκλου με κέντρο το σημείο 0, 0 και ακτίνα είναι .
Επομένως, το κέντρο του κύκλου με εξίσωση 9 είναι η αρχή των αξόνων και
η ακτίνα του κύκλου είναι 3 μονάδες.

Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου που έχει κέντρο το σημείο 4, 1 και διέρχεται
από το σημείο 0, 2 .
Λύση
Η ακτίνα του κύκλου είναι η απόσταση του κέντρου του 4, 1 από το σημείο
0, 2 . ∆ηλαδή:
0 4 2 1 5 μονάδες
Η εξίσωση του κύκλου με κέντρο το σημείο , και ακτίνα είναι

. Επομένως, η ζητούμενη εξίσωση είναι:
4 1 25
Η εξίσωση
Η εξίσωση 2 2 0 παριστάνει κύκλο με κέντρο το σημείο
, και ακτίνα , αν και μόνον αν 0.
Απόδειξη
Ο κύκλος με κέντρο το σημείο , και ακτίνα έχει εξίσωση
1
και γράφεται στην μορφή:
2 2 0 2
Θέτουμε , και . Επομένως, η εξίσωση 2 παίρνει την

μορφή:
2 2 0 3
Αντίστροφα τώρα, η 3 γράφεται:

0
⇒ 3
Επομένως, αν 0, τότε η εξίσωση 3 παριστάνει κύκλο με κέντρο το

σημείο , και ακτίνα .

Σχόλια
 Αν 0, τότε η εξίσωση 3 παριστάνει μόνο ένα σημείο, το , .
 Αν 0, τότε η εξίσωση 3 είναι αδύνατη στο .
2 2
(α) Να αποδείξετε ότι η εξίσωση 2 2 4 3 2 0 παριστάνει κύκλο.
(β) Να βρείτε το κέντρο και την ακτίνα του κύκλου.
Λύση
1ος τρόπος
(α) ∆ιαιρούμε με το 2 και τα δύο μέλη της εξίσωσης 2 2 4 3 2 0, για

να τη φέρουμε στη μορφή 2 2 0. Είναι:
3
2 2 4 3 2 0⇔ 2 1 0 4
2
Έχουμε ότι 1, και 1. Η εξίσωση 4 παριστάνει κύκλο, όταν

0. Έχουμε:
3 9
1 1 0
4 16
(β) Το κέντρο του κύκλου είναι το σημείο , 1, και η ακτίνα του είναι
μονάδες.
2ος τρόπος
(α) Γράφουμε την εξίσωση 4 στην πιο κάτω μορφή:
3 3 9
2 1 0 ⇔ 1 1 1 0
2 4 16
3 9
⇔ 1 5
4 16
Εύκολα παρατηρούμε ότι η εξίσωση 5 παριστάνει κύκλο.
(β) Το κέντρο του κύκλου είναι το σημείο , 1, και η ακτίνα του είναι
μονάδες.
(α) Να βρείτε την εξίσωση της μεσοκαθέτου του ευθύγραμμου τμήματος , όπου
2, 4 και 0, 2 .
(β) Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου που διέρχεται από τα σημεία , και το
κέντρο του ανήκει στην ευθεία με εξίσωση 2 6.

Λύση
(α) Η κλίση του είναι 1. Επομένως, η κλίση της μεσοκαθέτου του

είναι 1. Το μέσο του είναι , 1, 3 .
Άρα, η εξίσωση της μεσοκαθέτου του είναι η:
3 1 1 ⇒ 4
(β) Γνωρίζουμε ότι:
Ιδιότητα
Η μεσοκάθετος κάθε χορδής ενός κύκλου , διέρχεται από το κέντρο του.
Συνεπώς, το κέντρο του κύκλου είναι το σημείο τομής της μεσοκαθέτου της
χορδής : 4 με την ευθεία : 2 6 .
Επομένως:
4
⇒ 4 2 6⇒ 2 και 2
2 6
∆ηλαδή, το κέντρο του κύκλου είναι το σημείο 2, 2 .
Η ακτίνα του κύκλου είναι:


. Επομένως, η ζητούμενη εξίσωση είναι:
2 2 4

∆ίνεται ο κύκλος με εξίσωση . Να δείξετε ότι η εξίσωση της χορδής
του κύκλου που έχει μέσο το σημείο , είναι η .
Λύση
Γνωρίζουμε ότι:
Ιδιότητα
Το απόστημα της χορδής ενός κύκλου , ανήκει στην μεσοκάθετη της
χορδής αυτής.
Ο κύκλος έχει κέντρο την αρχή των αξόνων 0, 0 . Το ευθύγραμμο τμήμα είναι
κάθετο στην χορδή , αφού το είναι το μέσο της χορδής .
Η κλίση της χορδής είναι:

1 1
⋅ 1⇒
0
0
Επομένως, η εξίσωση της χορδής είναι:

⇒ ⇒

Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου που διέρχεται από τα σημεία 3, 4 , 2, 1 και
0, 1 .
Λύση
1ος τρόπος
Έστω , το κέντρο και η ακτίνα του κύκλου. Αρχικά, θα βρούμε τις εξισώσεις
των μεσοκαθέτων και των χορδών και , αντίστοιχα.
Έχουμε:
1 4 1 4
3, 1
2 3 0 3
Άρα:
1
, 1 ,
3
Το μέσο της χορδής είναι το σημείο:

3 2 4 1 5 5
, ,
2 2 2 2
Επομένως, η εξίσωση της είναι:

5 1 5
⇒6 15 2 5
2 3 2
⇒ 3 10 0 6
Ομοίως, το μέσο της χορδής είναι το σημείο:

3 0 4 1 3 5
, ,
2 2 2 2

5 3
⇒ 4 0 7
2 2

Το κέντρο του κύκλου είναι το σημείο τομής των και .
Έτσι, από τις 6 και 7 , έχουμε:
3 10 0
⇒ 4 3 10 0 ⇒ 2 6 0⇒ 3, 1
4
∆ηλαδή, το κέντρο του κύκλου είναι 1, 3 .
Η ακτίνα του κύκλου είναι:
3 1 4 3 √5 μονάδες
Επομένως, η εξίσωση του κύκλου είναι η 1 3 5.
2ος τρόπος
Έστω , το κέντρο και η ακτίνα του κύκλου. Ισχύει ότι .

Επομένως:
3 4 2 1 1 2
Έχουμε:
3 4 2 1 3 10
⇔
2 1 1 2 3
Συνεπώς, 1, 3 και 2 1 1 2 3 1 5.
Η εξίσωση του κύκλου είναι η 1 3 5.
3ος τρόπος
Έστω , το κέντρο και 2 2 0 η ζητούμενη εξίσωση του
κύκλου.
Ο κύκλος διέρχεται από τα σημεία 3, 4 , 2, 1 και 1, 2 . Έχουμε:

3 4 2 3 2 4 0 6 8 25 8
2 1 2 2 2 1 0 ⇔ 4 2 5 9
1 2 2 1 2 2 0 2 4 5 10
Αφαιρώντας κατά μέλη τις 8 , 9 παίρνουμε:

2 6 20 ⇒ 3 10 11
Αφαιρώντας κατά μέλη τις 9 , 10 παίρνουμε:

6 2 0⇒ 3 12
Από τις 11 , 12 παίρνουμε:

10 10 ⇒ 1, 3

Αντικαθιστώντας στην 8 , παίρνουμε:
6 24 25 ⇒ 5
Έχουμε 1, 3 και 1 3 5 √5 μονάδες. Επομένως, η εξίσωση του

κύκλου είναι η:
1 3 5

∆ραστηριότητες
1. Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου, ο οποίος έχει:

(α) κέντρο την αρχή των αξόνων και ακτίνα ίση με 3 μονάδες
(β) κέντρο το σημείο 2, 2 και διάμετρο ίση με 2 μονάδες
(γ) κέντρο το σημείο 1, 1 και διέρχεται από το σημείο 9, 7
(δ) διάμετρο το ευθύγραμμο τμήμα , με 12, 4 και 6, 4
2. Να εξετάσετε κατά πόσο οι πιο κάτω εξισώσεις παριστάνουν κύκλο. Στην

περίπτωση που παριστάνουν κύκλο, να βρείτε το κέντρο και την ακτίνα του.
(α) 4 (β) 2 1 36
1 1
(γ) (δ) 2 8 8 0
2 9
(ε) 4 5 0 (στ) 2 2 6 2 3 0
(ζ) 2 4 4 8 0 (η) 5 3 4 7 0
3. Να βρείτε για ποιες τιμές του ∈ η εξίσωση 6 2 0

παριστάνει κύκλο.
4. Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου που διέρχεται από τα σημεία 1,3 , 1, 1 ,
3, 1 .
5. ∆ίνεται κύκλος με εξίσωση 3. Να βρείτε την εξίσωση της χορδής του

κύκλου, που έχει μέσο το σημείο 1, 1 .
6. ∆ίνεται κύκλος με εξίσωση 4 4 9 0. Να βρείτε το μήκος της

χορδής του κύκλου, που έχει μέσο το σημείο 2, 1 .
7. Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου που διέρχεται από τα σημεία 3, 4 , 5, 0 και το
κέντρο του είναι σημείο της ευθείας 3.
8. Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου που διέρχεται από τα σημεία 2, 3 , 3, 4

και 1, 4 .
9. ∆ίνονται τα σημεία 0, 3 , 3, 4 , 1, 0 .
(α) Να αποδείξετε ότι η γωνία είναι ορθή.

(β) Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου που διέρχεται από τα σημεία , και .

6.3 ΣΧΕΤΙΚΗ ΘΕΣΗ ΕΥΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΥ
Στο διπλανό σχήμα δίνονται οι ευθείες

: , : , :
και ο κύκλος : 2 2 0.
 Να αναφέρετε τη σχετική θέση της κάθε ευθείας

ως προς τον κύκλο .
 Να αναφέρετε το πλήθος των κοινών σημείων
της κάθε ευθείας με τον κύκλο .
 Ποια συνθήκη καθορίζει το πλήθος των κοινών
σημείων της κάθε μιας από τις πιο πάνω ευθείες
με τον κύκλο ; Τι παρατηρείτε;
Είναι γνωστό από τη Γεωμετρία ότι η σχετική θέσης μιας ευθείας ως προς έναν
κύκλο , καθορίζεται πλήρως από την απόσταση του κέντρου του κύκλου ,
από την ευθεία .
Σχετική θέση ευθείας ως προς κύκλο ,

Αν είναι η απόσταση του κέντρου του κύκλου ακτίνας από την ευθεία , τότε:
(α) ⇔ Η ευθεία τέμνει τον κύκλο σε δύο σημεία.
(β) ⇔ Η ευθεία εφάπτεται του κύκλου.
(γ) ⇔ Η ευθεία είναι ξένη με τον κύκλο.
Έστω, τώρα, ευθεία : και κύκλος : 2 2 0.

Μπορούμε να καθορίσουμε τη σχετική θέση της ευθείας ως προς τον κύκλο ,
υπολογίζοντας το πλήθος των κοινών σημείων τους.
Το πλήθος των κοινών σημείων της ευθείας και του κύκλου ισούται με το
πλήθος των πραγματικών λύσεων του συστήματος των εξισώσεών τους. Έχουμε:

⇒ 2 2 0
2 2 0
⇒ 1 2 2 0 1

Το πλήθος των πραγματικών λύσεων της δευτεροβάθμιας εξίσωσης 1 καθορίζεται
από το πρόσημο της διακρίνουσας .
Έχουμε τις πιο κάτω περιπτώσεις:

H εξίσωση 1 έχει δύο λύσεις πραγματικές και άνισες.
Συνεπώς, το σύστημα των εξισώσεων των και
έχει δύο λύσεις πραγματικές και άνισες. Στην
περίπτωση αυτή, οι δύο καμπύλες έχουν δύο κοινά
σημεία (η ευθεία είναι τέμνουσα του κύκλου ).

H εξίσωση 1 έχει δύο λύσεις πραγματικές και ίσες.
Συνεπώς, το σύστημα των εξισώσεων των και
έχει δύο λύσεις πραγματικές και ίσες. Στην περίπτωση
αυτή, οι δύο καμπύλες έχουν ένα κοινό σημείο (η
ευθεία είναι εφαπτόμενη του κύκλου ).

H εξίσωση 1 δεν έχει πραγματικές λύσεις. Συνεπώς,
το σύστημα των εξισώσεων των και δεν έχει
πραγματικές λύσεις. Στην περίπτωση αυτή, οι δύο
καμπύλες δεν έχουν κοινά σημεία (η ευθεία είναι
ξένη με τον κύκλο ).
Σημείωση
Ισχύουν και τα αντίστροφα συμπεράσματα για τις πιο πάνω περιπτώσεις. ∆ηλαδή, αν
η ευθεία έχει δύο, ένα, κανένα κοινά σημεία με τον κύκλο , τότε για την εξίσωση
1 ισχύει 0, 0, 0, αντίστοιχα.
Συνοπτικά, έχουμε:
(α) 0 ⇔ Η ευθεία τέμνει τον κύκλο σε δύο σημεία.

(β) 0 ⇔ Η ευθεία εφάπτεται του κύκλου .
(γ) 0 ⇔ Η ευθεία είναι ξένη με τον κύκλο .

∆ίνεται ο κύκλος : 1 3 9 και οι ευθείες :4 3 7 0,
: 4 και :2 6. Να βρείτε τη σχετική θέση της καθεμιάς από τις
ευθείες , και ως προς τον κύκλο .
Λύση
Το κέντρο του κύκλου είναι 1, 3 και η ακτίνα του είναι 3 μονάδες.
(α) 1ος τρόπος

Η απόσταση του σημείου , από την ευθεία 0 είναι:
| |
√
Έστω , , οι αποστάσεις του κέντρου από τις ευθείες , , ,
αντίστοιχα. Έχουμε:
|4 1 3⋅3 7|
4 μονάδες
4 3
Παρατηρούμε ότι 4 3 . Επομένως, η ευθεία είναι ξένη με τον κύκλο
.
| 1 4|
3 μονάδες
√1 0
Παρατηρούμε ότι 3 . Επομένως, η ευθεία εφάπτεται του κύκλου .
|2 1 3 6| √5
μονάδες
√2 1 5
√
Παρατηρούμε ότι 3 . Επομένως, η ευθεία τέμνει τον κύκλο σε
δύο σημεία.
2ος τρόπος
Η εξίσωση του κύκλου γράφεται ισοδύναμα:
2 6 1 0

Έχουμε:
2 6 1 0 2 6 1 0
 ⇒
4 3 7 0
3 7 3 7
⇒ 2 6 1 0
4 4
⇒ 25 40 121 0 2
Η διακρίνουσα της 2 είναι 10500 0. Επομένως, η είναι ξένη με
τον κύκλο .
 2 6 1 0 ⇒ 16 8 6 1 0
4
⇒ 6 9 0 3
Η διακρίνουσα της 3 είναι 0. Επομένως, η εφάπτεται του κύκλου
.
2 6 1 0 2 6 1 0
 ⇒
2 6 6 2
⇒ 6 2 2 6 6 2 1 0
⇒5 10 1 0 4
Η διακρίνουσα της 4 είναι 80 0.
Επομένως, η τέμνει τον κύκλο σε δύο σημεία.
Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου με κέντρο το σημείο 7, 8 , ο οποίος εφάπτεται
στην ευθεία : 4 3 1 0.
Λύση
1ος τρόπος
Ο κύκλος εφάπτεται στην ευθεία :4 3 1 0. Επομένως, η ακτίνα του κύκλου
είναι ίση με την απόσταση του κέντρου 7, 8 του κύκλου από την ευθεία .
Έχουμε:
|4 7 3⋅8 1|
, 1 μονάδα
√4 3
. Άρα, η ζητούμενη εξίσωση είναι 7 8 1.

2ος τρόπος
Ο κύκλος : 2 2 0 έχει κέντρο το σημείο , .
Επομένως, 7, 8.
Ο κύκλος εφάπτεται στην ευθεία : 4 3 1 0.

Επομένως:
1 4
1 4 1 4
3 ⇒ 14 16 ⋅ 0
9 3
14 16 0
⇒9 1 8 16 126 48 192 9 0
⇒ 25 310 9 47 0 5
Αφού ο κύκλος εφάπτεται στην ευθεία : 4 3 1 0, έπεται ότι η

διακρίνουσα της εξίσωσης 5 ισούται με μηδέν.
Έχουμε:
0 ⇒ 310 4 ⋅ 25 ⋅ 9 47 0 ⇒ 96100 900 4700 0⇒ 112
Τελικά, η εξίσωση του κύκλου είναι η 14 16 112 0 ή ισοδύναμα

7 8 1.
3ος τρόπος
Η κλίση της ευθείας είναι:
4
3
Γνωρίζοντας ότι η ακτίνα είναι κάθετη στην εφαπτομένη στο σημείο επαφής:
3
⇔ ⋅ 1⇔
4
Η εξίσωση της ευθείας που διέρχεται από τα σημεία και είναι:

3
8 7 ⇒4 32 3 21 ⇒ 3 4 53 0
4
Επιλύουμε το σύστημα των εξισώσεων των ευθειών και , για να υπολογίσουμε

τις συντεταγμένες του σημείου . Έχουμε:
4 3 1 0 31 43
⇒ ,
3 4 53 0 5 5
Η ακτίνα του κύκλου ισούται με το μήκος του ευθύγραμμου τμήματος :
31 43 16 9
7 8 1
5 5 25 25
Επομένως, η εξίσωση του κύκλου είναι η:
7 8 1

Να βρείτε τη θέση της ευθείας 3 4 10 0, ∈ ως προς τον κύκλο
.
Λύση
1ος τρόπος
Το κέντρο του κύκλου είναι 0, 0 και η ακτίνα του είναι μονάδες. H απόσταση
του κέντρου του κύκλου από την ευθεία 3 4 5 0 είναι:
|3 ⋅ 0 4 ⋅ 0 10 |
|2 | 2 μονάδες
√3 4
Παρατηρούμε ότι για κάθε ∈ ισχύει ότι 2 . Επομένως, η ευθεία

3 4 10 0, ∈ είναι ξένη με τον κύκλο .
2ος τρόπος
Έχουμε:
3 10
3 10
4 ⇒ ⇒ 16 9 60 100 16 0
16
⇒ 25 60 84 0
Η διακρίνουσα της πιο πάνω εξίσωσης είναι:

60 4 ⋅ 25 ⋅ 84 3600 8400 4800 0, ∀ ∈
Επομένως, η ευθεία 3 4 10 0, ∈ είναι ξένη με τον κύκλο .
Να βρείτε τις εξισώσεις των κύκλων, οι οποίοι διέρχονται από τα σημεία 2, 1 ,
4, 3 και εφάπτονται του άξονα των τεταγμένων.
Λύση
Η εξίσωση του κύκλου είναι , όπου , το κέντρο του κύκλου
και η ακτίνα του.
Τα σημεία 2, 1 και 4, 3 είναι σημεία του κύκλου. Επομένως, οι συντεταγμένες

των σημείων και επαληθεύουν την εξίσωση .
Έχουμε:
2 1
⇒ 2 1 4 3
4 3
⇒ 5 6

Ο κύκλος εφάπτεται στην ευθεία 0. Επομένως, η ακτίνα του κύκλου είναι ίση με
την απόσταση του κέντρου του κύκλου , από τον άξονα . Έχουμε:
| |
⇒ | | 2 1
2 1
⇒ 5 3 1 Από 6
⇒ 2 15 0⇒ 3, 2ή 5, 10
 Όταν 2 και 3 , 2 2 3 1 4 μονάδες.

 Όταν 10 και 5 , 10 2 5 1 100 μονάδες.
Συνεπώς, οι εξισώσεις των κύκλων είναι:

2 3 4 και 10 5 100

1. Αν η ευθεία : 0 τέμνει τον κύκλο : σε δύο σημεία,

να δείξετε ότι:
2. Να βρείτε τη σχετική θέση των ευθειών :4 13 0, : 2 ,

: 5 ως προς τον κύκλο με εξίσωση 2 16 0.
3. Αν ο κύκλος 2 2 0 εφάπτεται στον άξονα των τετμημένων,

να δείξετε ότι 0.
4. Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου, ο οποίος:

(α) έχει κέντρο το σημείο 1, 1 και εφάπτεται στην ευθεία 3 8
(β) έχει κέντρο το σημείο 3, 2 και εφάπτεται στον άξονα των τεταγμένων
(γ) διέρχεται από το σημείο 5, 3 και εφάπτεται στην ευθεία στο σημείο
1, 1
5. ∆ίνεται ο κύκλος : 2 2 0. Να βρείτε την τιμή του ∈ , ώστε

η ευθεία 4 να εφάπτεται στον κύκλο.
6. Να δείξετε ότι η ευθεία ημ συν 0 εφάπτεται στον κύκλο

.
7. Να βρείτε τις εξισώσεις των κύκλων, οι οποίοι:

(α) διέρχονται από το σημείο 4, 2 και εφάπτονται στους άξονες των
συντεταγμένων
(β) διέρχονται από το σημείο 2, 0 και εφάπτονται στις ευθείες
: 2 12 0 και : 2 8 0
(γ) διέρχονται από τα σημεία 3, 4 , 3, 4 και εφάπτονται στην ευθεία
:3 4 25 0
(δ) εφάπτονται της ευθείας 2 3 στο σημείο 1, 1 και έχουν ακτίνα
2√5 μονάδες
8. Να βρείτε τις εξισώσεις των κύκλων που εφάπτονται στις ευθείες : 3 2,

: 3 4 και διέρχονται από το σημείο 1, 0 .
9. Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων του κύκλου : 10 2 0

που είναι κάθετες στην ευθεία : 5 10 0.

6.4 ΕΞΙΣΩΣΗ ΕΦΑΠΤΟΜΕΝΗΣ ΣΕ ΣΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΥ
∆ίνεται ο κύκλος : 2 2 0 με κέντρο , και σημείο του
, , όπως φαίνεται στο πιο κάτω σχήμα.
Η κλίση της ακτίνας του είναι:
Γνωρίζουμε ότι η ακτίνα είναι κάθετη στην εφαπτομένη στο σημείο επαφής ( ).
Έτσι:
⋅ 1⇒ ,

⇒
⇒
⇒ 1
Προσθέτουμε και στα δύο μέλη της 1 την αριθμητική παράσταση . Έτσι:
2 2 2
Το σημείο ,είναι σημείο του κύκλου . Επομένως

2 2 0
και η 2 γράφεται στην μορφή:
0

Σχόλια
 Αν , τότε η κλίση της ακτίνας δεν

ορίζεται.
Στην περίπτωση αυτή, η είναι παράλληλη
προς τον άξονα των τεταγμένων, η εφαπτομένη
είναι παράλληλη προς τον άξονα των
τετμημένων και η εξίσωσή της είναι .
 Αν , τότε η κλίση της ακτίνας είναι

ίση με 0. Στην περίπτωση αυτή, η είναι
παράλληλη προς τον άξονα των τετμημένων,
η εφαπτομένη είναι παράλληλη προς τον
άξονα των τεταγμένων και η εξίσωσή της
είναι .
Να αποδείξετε ότι η εξίσωση της εφαπτομένης και της κάθετης του κύκλου
: στο σημείο του , είναι : και
: 0, αντίστοιχα.
Λύση
1ος τρόπος
Η εφαπτομένη του κύκλου : στο σημείο του , είναι κάθετη
στην ακτίνα .
Η κλίση της ακτίνας είναι:

0
, 0
0
Επομένως, η κλίση της εφαπτομένης είναι:

, 0

H εξίσωση της εφαπτομένης είναι:
⇒ ⇒
Η πιο πάνω συνεπαγωγή είναι αληθής, γιατί το σημείο , είναι σημείο του
κύκλου. ∆ηλαδή, .
H εξίσωση της κάθετης είναι:
⇒ ⇒ 0
2ος τρόπος
Η παράγωγος της πεπλεγμένης συνάρτησης είναι:
2 2 0 ⇒
Συνεπώς, η κλίση της εφαπτομένης του κύκλου στο σημείο ,

είναι:
, 0
,

⇒ ⇒
Η κλίση της κάθετης του κύκλου στο σημείο , είναι:

1
⋅ 1⇔

⇒ ⇒ 0
Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης του κύκλου : 25 στο σημείο
του 3, 4 .
Λύση
Η εφαπτομένη του κύκλου : 25 στο σημείο του 3, 4 είναι κάθετη στην

ακτίνα , όπου 0, 0 το κέντρο του κύκλου .

4 0 4

3 0 3
Επομένως, η κλίση της εφαπτομένης είναι .
3
: 4 3 ⇒4 16 3 9⇒3 4 25 0
4
Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης και της κάθετης του κύκλου
: 4 6 12 0 στο σημείο του 5, 1 .
Λύση
Η παράγωγος της πεπλεγμένης συνάρτησης 4 6 12 0 είναι:
2
2 2 4 6 0 ⇒
3
Συνεπώς, η κλίση της εφαπτομένης του κύκλου 4 6 12 0 στο

σημείο του 5, 1 είναι:
2 5 3
, 1 3 4

3
: 1 5 ⇒4 4 3 15 ⇒ 3 4 19 0
4
Η κλίση της κάθετης του κύκλου 4 6 12 0 στο σημείο του
5, 1 είναι:
1 4
⋅ 1⇔
3
4
: 1 5 ⇒3 3 4 20 ⇒ 4 3 17 0
3

Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων του κύκλου 8 20 που είναι
παράλληλες με την ευθεία 2 3.
Λύση
Έστω η εξίσωση της εφαπτομένης του κύκλου 8 20, η οποία
είναι παράλληλη προς την ευθεία με εξίσωση 2 3.
Αφού οι ευθείες με εξισώσεις και 2 3 είναι παράλληλες, τότε έχουν

την ίδια κλίση.
Έτσι, 2 και η ευθεία 2 εφάπτεται του κύκλου με εξίσωση
8 20.
Επομένως, το σύστημα των δύο πιο κάτω εξισώσεων πρέπει να έχει μόνο μία λύση:
2
⇔ 8 2 20
8 20
⇔ 16 64 4 4 20 0
⇔5 4 4 44 0
Η πιο πάνω εξίσωση έχει μία λύση όταν 0. Έτσι:

16 4 20 44 0⇔ 32 156 0
⇔ 6 26 0
⇔ 6, 26
Επομένως, οι δύο εφαπτομένες που είναι παράλληλες με την ευθεία 2 3 είναι οι

: 2 6 και 2 26.

1. Να χαρακτηρίσετε ΣΩΣΤΟ ή ΛΑΘΟΣ την καθεμιά από τις πιο κάτω προτάσεις και
να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
(α) Κάθε εφαπτομένη του κύκλου σε σημείο
του διέρχεται από την αρχή των αξόνων. ΣΩΣΤΟ/ΛΑΘΟΣ
(β) H κλίση της κάθετης του κύκλου στο

σημείο του 0, δεν ορίζεται. ΣΩΣΤΟ/ΛΑΘΟΣ
2. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης του κύκλου : 5 στο σημείο

του 1, 2 .
3. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης και της κάθετης του κύκλου
: 4 6 5 0 στο σημείο του 0, 5 .
4. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης του κύκλου με εξίσωση

8 6 5 0 στο σημείο του 0, 1 .
5. Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων του κύκλου 6 2 5 0

που είναι παράλληλες με την ευθεία 2 3 0.

6.5 ΕΦΑΠΤΟΜΕΝΕΣ ΚΥΚΛΟΥ ΑΠΟ ΣΗΜΕΙΟ ΕΚΤΟΣ ΑΥΤΟΥ
Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων του κύκλου : 5 που άγονται
προς αυτόν από το σημείο 4, 3 .
Λύση
1ος τρόπος
Έστω , οι εφαπτομένες του κύκλου που διέρχονται από το σημείο .
Υποθέτουμε ότι οι εξισώσεις των ευθειών αυτών έχουν τη γενική μορφή:

, , ∈
Οι ευθείες , διέρχονται από το σημείο 4, 3 . Επομένως:
3 4 1
Οι ευθείες , είναι εφαπτομένες του κύκλου . Επομένως, η απόσταση του
κέντρου 0, 0 του κύκλου από τις ευθείες , είναι ίση με το μήκος της
ακτίνας του √5 μονάδες. ∆ηλαδή, έχουμε:
|0 ⋅ 0 1 |
⇒ √5 ⇒ 5 2
1 1
Ακολούθως, επιλύουμε το σύστημα των εξισώσεων 1 , 2 . Έχουμε:
3 4
3 4
⇒ ⇒ 3 4 5 1
5 5 1
1
⇒ 9 24 16 5 5
2
⇒ 11 24 4 0⇒ 2 ή
11
 Αν 2, τότε:
3 4 2 5
 Αν , τότε:
2 25
3 4
11 11
Τέλος, οι εξισώσεις των , είναι:
: 2 5⇒2 5 0
2 25
: ⇒ 11 2 25 ⇒ 2 11 25 0
11 11

2ος τρόπος
Έστω , οι εφαπτομένες του κύκλου που διέρχονται από το σημείο και
έστω επίσης , το σημείο επαφής μίας εκ των δύο με τον κύκλο , όπως
φαίνεται στο πιο κάτω σχήμα.
Οι συντεταγμένες του σημείου επαληθεύουν την εξίσωση του κύκλου .

Επομένως:
5 3
Η κλίση της εφαπτομένης του κύκλου στο σημείο του είναι:
, 0
Επιπλέον, η κλίση της εφαπτομένης του κύκλου στο σημείο του είναι:
3
, 4
4
Επομένως:
3
⇒ 4 3 ⇒ 4 3 0 4
4
Η επίλυση του συστήματος των εξισώσεων 3 , 4 μας δίνει τις συντεταγμένες των
σημείων επαφής των εφαπτομένων , με τον κύκλο . Έχουμε:
5 5
⇒
4 3 0 5 4 3 0
5 4 5
⇒ 4 5 ⇒ 5
9
3
⇒9 16 40 25 45
2
⇒5 8 4 0⇒ ή 2
5
2
4 5 11
5
3 5
 Αν 2, τότε:
4⋅2 5
1
3

Επομένως, τα σημεία επαφής των εφαπτομένων , του κύκλου είναι τα
2, 1 και , , αντίστοιχα.
: 1 2 2 ⇒ 1 2 4⇒2 5 0
11 2 2
: ⇒ 55 121 10 4⇒2 11 25 0
5 11 5
Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων του κύκλου : 4 που άγονται
προς αυτόν από το σημείο 2, 4 .
Λύση
Έστω , οι εφαπτομένες του κύκλου που διέρχονται από το σημείο .
Υποθέτουμε ότι οι εξισώσεις των ευθειών αυτών έχουν τη γενική μορφή:

, , ∈
Οι ευθείες , διέρχονται από το σημείο 2, 4 . Επομένως:
4 2 5
Οι ευθείες , είναι εφαπτομένες του κύκλου . Επομένως, η απόσταση του
κέντρου 0, 0 του κύκλου από τις ευθείες , είναι ίση με το μήκος της
ακτίνας του 2 μονάδες.
∆ηλαδή, έχουμε:
|0 ⋅ 0 1 |
⇒ 2⇒ 4 6
1 1
Ακολούθως, επιλύουμε το σύστημα των εξισώσεων 5 , 6 . Έχουμε:
4 2
2 4
⇒ ⇒ 2 4 4 1
4 4 1
1
⇒4 16 16 4 4
⇒ 16 12
3
⇒
4

3 5
2 4
4 2
 Η κλίση της δεν ορίζεται, αφού το σύστημα των εξισώσεων 5 , 6 δίνει
μοναδικές τιμές για τα και .

: 2
3 5
: ⇒4 3 10 ⇒ 3 4 10 0
4 2
∆ίνεται ο κύκλος : 5. Από το σημείο 1, 3 φέρουμε τα εφαπτόμενα
τμήματα και του κύκλου ( , τα σημεία επαφής με τον κύκλο). Να βρείτε
την εξίσωση της ευθείας .
Λύση
1ος τρόπος
Έστω , οι εφαπτομένες του κύκλου που διέρχονται από το σημείο και
έστω επίσης , το σημείο επαφής μίας εκ των δύο με τον κύκλο , όπως
φαίνεται στο πιο κάτω σχήμα.
Οι συντεταγμένες του σημείου επαληθεύουν την εξίσωση του κύκλου .

Επομένως:
5 7
Η κλίση της εφαπτομένης του κύκλου στο σημείο του είναι:
Επιπλέον, η κλίση της εφαπτομένης του κύκλου στο σημείο του είναι:
3
1

Επομένως:
3
⇒ 3 ⇒ 3 0 8
1
Η επίλυση του συστήματος των εξισώσεων 7 , 8 μας δίνει τις συντεταγμένες των
σημείων επαφής των εφαπτομένων , με τον κύκλο . Έχουμε:
5 5
⇒
3 0 5 3 0
5
⇒ ⇒ 5 3 5
5 3
⇒ 10 30 20 0 ⇒ 3 2 0
⇒ 1 2 0⇒ 1 ή 2
 Αν 1, τότε 2.
 Αν 2, τότε 1.
Επομένως, τα σημεία επαφής των εφαπτομένων , του κύκλου είναι τα

2, 1 και 1, 2 , αντίστοιχα.
Η κλίση της είναι:
2 1 1
1 2 3
Τέλος, η εξίσωση της είναι:
1
1 2 ⇒3 3 2⇒ 3 5 0
3
2ος τρόπος
Η εφαπτομένη του κύκλου : 5 στο σημείο του , είναι κάθετη

στην ακτίνα .

0

0
Επομένως, η κλίση της εφαπτομένης είναι:

⇒ ⇒ 5
Συνεπώς, οι εξισώσεις των εφαπτομένων του κύκλου : 5 στα σημεία

, και , είναι 5 και 5, αντίστοιχα.
Το σημείο 1, 3 ανήκει και στις δύο ευθείες. Επομένως, οι συντεταγμένες του τις
επαληθεύουν. Ισχύει, δηλαδή, ότι:
3 5
3 5
Από τις πιο πάνω σχέσεις, παρατηρούμε ότι τα σημεία και επαληθεύουν την
εξίσωση 3 5. Επομένως, η εξίσωση της ευθείας είναι η 3 5.

1. Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων του κύκλου : 10 που

άγονται προς αυτόν από το σημείο 4, 2 .
2. Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων του κύκλου : 1 20 που

άγονται προς αυτόν από το σημείο 6, 1 .
3. Να βρείτε τη γωνία που σχηματίζουν οι εφαπτομένες που άγονται από το σημείο

1, 12 προς τον κύκλο : 12 6 5 0.
4. ∆ίνεται ο κύκλος : 5. Από το σημείο 0, 5 φέρουμε τα εφαπτόμενα

τμήματα και του κύκλου ( , τα σημεία επαφής με τον κύκλο). Να
βρείτε:
(α) την εξίσωση της ευθείας
(β) τις συντεταγμένες των σημείων και
(γ) τις εξισώσεις των εφαπτομένων του κύκλου στα σημεία και
(δ) τις εξισώσεις των εφαπτομένων του κύκλου που είναι παράλληλες με την
(ε) τις εξισώσεις των εφαπτομένων του κύκλου που είναι κάθετες στην

6.6 ΣΧΕΤΙΚΗ ΘΕΣΗ ∆ΥΟ ΚΥΚΛΩΝ
(α) Να εξηγήσετε γιατί οι κύκλοι με εξισώσεις

: 2 3 9
: 3 3 1
δεν έχουν κοινά σημεία, αιτιολογώντας την απάντησή σας με δύο τρόπους.
(β) Να επαναλάβετε το πιο πάνω ερώτημα και για το ζεύγος των κύκλων:
: 2 3 9
: 1 3 1
(γ) Να αναφέρετε μία διαφορά μεταξύ των δύο πιο πάνω περιπτώσεων.
(δ) Να υπολογίσετε την ακτίνα του κύκλου : 2 3 , ώστε να
εφάπτεται του κύκλου .
(ε) Nα αναφέρετε κατά πόσο οι κύκλοι και εφάπτονται εξωτερικά ή
εσωτερικά.
(στ) Να αναφέρετε ακόμη μία εξίσωση ενός κύκλου που εφάπτεται του κύκλου
στο σημείο 1, 3 .

Έχουμε μάθει…
Σχετική θέση δύο κύκλων , και , , με

(α) Οι κύκλοι , και , τέμνονται, όταν έχουν μόνο δύο κοινά σημεία και το
μήκος της διακέντρου τους είναι μικρότερο από το άθροισμα των ακτίνων τους
και μεγαλύτερο από την απόλυτη τιμή της διαφοράς των ακτινών τους.
(β) Οι κύκλοι , και , εφάπτονται εξωτερικά, όταν έχουν μόνο ένα κοινό
σημείο και το μήκος της διακέντρου τους ισούται με το άθροισμα των ακτίνων
τους.
(γ) Οι κύκλοι , και , εφάπτονται εσωτερικά, όταν έχουν μόνο ένα κοινό
σημείο και το μήκος της διακέντρου τους ισούται με την απόλυτη τιμή της
διαφοράς των ακτίνων τους.
(δ) Οι κύκλοι , και , είναι ξένοι εξωτερικά, όταν δεν έχουν κοινά σημεία και
το μήκος της διακέντρου τους είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των ακτίνων
τους.
(ε) Οι κύκλοι , και , είναι ξένοι εσωτερικά, όταν δεν έχουν κοινά σημεία και
το μήκος της διακέντρου τους είναι μικρότερο από την απόλυτη τιμή της
διαφοράς των ακτίνων τους.

Έστω οι εξισώσεις δύο κύκλων και :
: 2 2 0
1
: 2 2 0
Το πλήθος των πραγματικών λύσεων του συστήματος 1 των δύο εξισώσεων
καθορίζει και τη σχετική θέση των δύο κύκλων.
 Αν το σύστημα 1 έχει δύο διαφορετικές λύσεις στο σύνολο των πραγματικών

αριθμών, τότε οι δύο κύκλοι έχουν δύο κοινά σημεία (τεμνόμενοι κύκλοι).
 Αν το σύστημα 1 έχει ακριβώς μία λύση στο σύνολο των πραγματικών αριθμών,
τότε οι δύο κύκλοι έχουν ένα κοινό σημείο (εφαπτόμενοι κύκλοι εσωτερικά ή
εξωτερικά).
 Αν το σύστημα 1 δεν έχει λύσεις στο σύνολο των πραγματικών αριθμών, τότε
οι δύο κύκλοι δεν έχουν κοινό σημείο (ξένοι κύκλοι).

Για να λύσουμε το σύστημα 1 των δύο εξισώσεων
: 2 2 0
1
: 2 2 0
αφαιρούμε κατά μέλη τις εξισώσεις , και παίρνουμε την γραμμική εξίσωση
2 2 0, 2
η οποία είναι εξίσωση ευθείας, όταν και (δηλαδή όταν οι κύκλοι δεν
είναι ομόκεντροι).
Το σύστημα 1 είναι ισοδύναμο με το σύστημα

: 2 2 0
3
2 2 0
που προκύπτει, αν αντικαταστήσουμε μία από τις εξισώσεις του 1 με την εξίσωση
2 .
Παρατηρήσεις
 Αν οι δύο κύκλοι τέμνονται, η εξίσωση 2 παριστάνει την εξίσωση της ευθείας, η

οποία είναι κοινή χορδή των δύο κύκλων, αφού η εξίσωση της ευθείας πρέπει να
επαληθεύεται από τις συντεταγμένες των κοινών σημείων και των δύο
κύκλων.
 Αν οι δύο κύκλοι εφάπτονται, η εξίσωση 2 παριστάνει την εξίσωση της ευθείας,

η οποία είναι κοινή εφαπτομένη των δύο κύκλων. Η κοινή εφαπτομένη φαίνεται
στα πιο κάτω σχήματα σε δύο περιπτώσεις, όταν οι δύο κύκλοι εφάπτονται
εξωτερικά ή όταν εφάπτονται εσωτερικά.

Να βρείτε τη σχετική θέση των κύκλων : 4 και
: 6 8 16 0.
Λύση
Ο κύκλος : 4 έχει κέντρο το σημείο με συντεταγμένες 0, 0 και ακτίνα
2 μονάδες.
Ο κύκλος : 6 8 16 0 έχει κέντρο το σημείο με συντεταγμένες
3, 4 και ακτίνα 3 μονάδες.
Το μήκος της διακέντρου είναι √3 4 5 μονάδες.
Παρατηρούμε ότι 5 3 2 .
Επομένως, οι κύκλοι , εφάπτονται εξωτερικά.
Για ποια πραγματική τιμή του οι κύκλοι και 6 8 24 0
είναι ξένοι; Να διερευνήσετε τι συμβαίνει σε διαφορετική περίπτωση.
Λύση
Ο κύκλος έχει κέντρο το σημείο με συντεταγμένες 0, 0 και ακτίνα
| | μονάδες.
Ο κύκλος 6 8 24 0 έχει κέντρο το σημείο με συντεταγμένες 3, 4
και ακτίνα 1.
Οι δύο κύκλοι για να μην τέμνονται, πρέπει να ισχύει:
ή 0 | |
Άρα:
5 1 ⟹0 4 ή 5 | 1| ⟹ 1 5⟹ 6
∆ηλαδή, οι δύο κύκλοι δεν τέμνονται όταν 0 4ή 6.
Σε διαφορετική περίπτωση έχουμε:
 Οι κύκλοι τέμνονται⟺ 4 6
 Οι κύκλοι εφάπτονται εξωτερικά για 4 και εσωτερικά για 6.

Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου που διέρχεται από τα σημεία τομής των κύκλων
: 2 4 20 0, : 2 20 0 και έχει το κέντρο του
πάνω στην ευθεία :3 2 7 0.
Λύση
Για να βρούμε τα σημεία τομής των κύκλων και , λύνουμε το σύστημα των
εξισώσεών τους.
Έχουμε:
: 2 4 20 0
4
: 2 20 0
Αφαιρώντας κατά μέλη τις δύο εξισώσεις του 4 , έχουμε:

3 6 0⟺ 2
Έτσι, έχουμε ισοδύναμα να λύσουμε το σύστημα:

2 20 0
2
Έχουμε:
2 20 0
⇒4 2 2 20 0
2
⇒5 20 0 ⇒ 4⇒ 2 και 4
Επομένως, τα σημεία τομής των κύκλων και είναι τα 4, 2 και 4, 2 .
Το κέντρο του ζητούμενου κύκλου βρίσκεται πάνω στην μεσοκάθετο της

ευθείας , όπως φαίνεται στο πιο κάτω σχήμα.

2 2 1
4 4 2

Άρα:
2
Το μέσο της χορδής είναι το σημείο:

4 4 2 2
, 0, 0
2 2

2
Οι συντεταγμένες του κέντρου του κύκλου υπολογίζονται από την επίλυση του
συστήματος των εξισώσεων των ευθειών και .
Έχουμε:
:3 2 7 0
⇒3 4 7 0⇒ 1 και 2
: 2
Έτσι, προκύπτει ότι το κέντρο του κύκλου είναι το 1, 2 .
Η ακτίνα του κύκλου είναι ίση με:

1 4 2 2 √25 5 μονάδες
Συνεπώς, η εξίσωση του κύκλου είναι:

1 2 25
Να βρείτε την εξίσωση της κοινής χορδής των κύκλων : 4 6 3 0
και : 8 4 11 0.
Λύση
Αρχικά, θα δείξουμε ότι οι κύκλοι και έχουν δύο κοινά σημεία. Ακολούθως, η
κοινή χορδή θα έχει εξίσωση αυτή που προκύπτει από την αφαίρεση κατά μέλη των
εξισώσεων των δύο κύκλων και .


Παρατηρούμε ότι . Επομένως, οι κύκλοι , τέμνονται.

Η εξίσωση της κοινής χορδής των κύκλων και είναι:
: 4 6 3 0
⇒4 10 14 0⇒2 5 7 0
: 8 4 11 0
∆ίνονται οι κύκλοι με εξισώσεις : 8 0 και : 4 0.
(α) Να αποδείξετε ότι οι κύκλοι , τέμνονται.

(β) Να βρείτε τις συντεταγμένες των κοινών τους σημείων.
(γ) Να δείξετε ότι οι εφαπτομένες των δύο κύκλων στα κοινά τους σημεία είναι
μεταξύ τους κάθετες.
Λύση
(α) Ο κύκλος : 8 0 έχει κέντρο το σημείο με συντεταγμένες 4, 0

και ακτίνα 4 μονάδες.
Ο κύκλος : 4 0 έχει κέντρο το σημείο με συντεταγμένες
Το μήκος της
διακέντρου είναι √4 2 √20 μονάδες.
Παρατηρούμε ότι ισχύει | | .
Επομένως, οι κύκλοι , τέμνονται.
(β) Για τα κοινά σημεία των δύο κύκλων, λύουμε το σύστημα των δύο εξισώσεων των
κύκλων και .
: 8 0
⟺ 8 4 0⟺ 2 ⟺ 2 8 0
: 4 0
⟺ 5 8 0⟺ 5 8 0
8
⟺ 0,
5
Για 0⟹ 0 και για ⟹ .
Επομένως, τα κοινά σημεία των δύο κύκλων είναι 0,0 και , .

(γ) Στο σημείο 0,0 η εφαπτομένη του κύκλου : 8 0 είναι ο άξονας
των τεταγμένων 0 και η εφαπτομένη του κύκλου : 4 0 είναι ο
άξονας των τετμημένων 0. Προφανώς, οι ευθείες 0 και 0 είναι κάθετες
μεταξύ τους.
Στο σημείο , η εφαπτομένη έχει κλίση . Έχουμε:
,
8
4 4 3
8 0⟹2 2 8 0⟹ ⟹ 5
16 4
5
8
5 4
4 0⟹2 2 4 0⟹ ⟹
2 16 3
2
5
Αφού στο σημείο , η εφαπτομένη του κύκλου 8 0 έχει κλίση

και η εφαπτομένη του κύκλου 4 0 έχει κλίση , τότε οι
δύο εφαπτομένες είναι μεταξύ τους κάθετες, γιατί ισχύει:
3 4
∙ ∙ 1
4 3
Σημείωση
∆ύο τεμνόμενοι κύκλοι που έχουν τις εφαπτομένες στα κοινά τους σημεία κάθετες
μεταξύ τους ονομάζονται ορθογώνιοι.

1. Να βρείτε τη σχετική θέση των δύο κύκλων και σε καθεμιά από τις πιο
κάτω περιπτώσεις:
(α) : 4 0, : 6 8 16 0
(β) : 6 6 2 0, : 4 4 2 0
(γ) : 2 4 4 0, : 2 4 1 0
2. Να βρείτε τις εξισώσεις των κύκλων, οι οποίοι εφάπτονται στον κύκλο με εξίσωση
2 στο σημείο 1, 1 και έχουν ακτίνα 2√2 μονάδες.
3. Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου με κέντρο 1, 2 , ο οποίος εφάπτεται

εξωτερικά στον κύκλο 10 2 17 0.
4. Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου, ο οποίος διέρχεται από το σημείο 2, 5 και
εφάπτεται στον κύκλο 2 4 5 0 στο σημείο 0, 5 .
5. Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου που έχει διάμετρο την κοινή χορδή των
κύκλων 1 5 5 και 1 1 10.
6. ∆ίνονται οι κύκλοι με εξισώσεις : 2 4 4 0 και

: 6 2 6 0. Να δείξετε ότι οι κύκλοι εφάπτονται εξωτερικά και
να βρείτε την εξίσωση της κοινής εφαπτομένης τους στο κοινό τους σημείο.
7. ∆ίνονται οι κύκλοι με εξισώσεις : 5 3 2 0 και

: 2 8 1 0. Να βρείτε το σημείο ,5 , ∈ , το οποίο
ανήκει στην κοινή χορδή των δύο κύκλων.
8. Ο κύκλος εφάπτεται εξωτερικά με τον κύκλο

. Αν η εφαπτομένη στο κοινό σημείο τους περνά από την
αρχή των αξόνων, να αποδείξετε ότι .

6.7 ΜΗΚΟΣ ΕΦΑΠΤΟΜΕΝΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ – ∆ΥΝΑΜΗ ΣΗΜΕΙΟΥ
ΩΣ ΠΡΟΣ ΚΥΚΛΟ – ΘΕΣΗ ΣΗΜΕΙΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΚΥΚΛΟ
Μήκος εφαπτόμενου τμήματος που άγεται από σημείο , προς
κύκλο
∆ίνεται κύκλος : 2 2 0 και σημείο του καρτεσιανού επιπέδου
, έξω από τον κύκλο , όπως φαίνεται στο πιο κάτω σχήμα.
Η ευθεία διέρχεται από το σημείο και εφάπτεται του κύκλου στο σημείο .
Το τρίγωνο είναι ορθογώνιο στο σημείο (η ακτίνα είναι κάθετη στην

εφαπτομένη στο σημείο επαφής).
Επομένως, από το Πυθαγόρειο Θεώρημα στο τρίγωνο , έχουμε:

⇔
⇔ 2 2
⇔ 2 2 1
Όμως ή ισοδύναμα .
Έτσι, η 1 γράφεται ισοδύναμα:
2 2 ⇒ 2 2

∆ύναμη σημείου ως προς κύκλο
(α) Στο πιο κάτω σχήμα, το σημείο είναι ένα σταθερό σημείο του επιπέδου το οποίο
βρίσκεται έξω από τον κύκλο , . Φέρουμε τις τέμνουσες , , και τις
εφαπτομένες , . Να γράψετε 5 ισοδύναμες εκφράσεις με το γινόμενο
.
(β) Αν η εξίσωση του κύκλου είναι 2 2 0 και το σημείο έχει

συντεταγμένες , , να εκφράσετε όλες τις πιο πάνω ισοδύναμες εκφράσεις
συναρτήσει των , , , και .

∆ύναμη σημείου ως προς κύκλο ,

(α) Έστω κύκλος , , ένα σταθερό σημείο στο επίπεδο του κύκλου, μια τυχαία
ευθεία που διέρχεται από το και τέμνει τον κύκλο στα σημεία , και μια
εφαπτομένη του κύκλου.
Το γινόμενο είναι ανεξάρτητο από την θέση της ευθείας. ∆ηλαδή είναι
σταθερό, και ισχύει ότι:
Έτσι, έχουμε:
(β) Θεωρούμε κύκλο , και ένα σταθερό σημείο του επιπέδου.
∆ύναμη του σημείου ως προς τον κύκλο , ονομάζεται ο σταθερός αριθμός

και συμβολίζεται με .
∆ηλαδή:
Σε ορθοκανονικό σύστημα συντεταγμένων η δύναμη του σημείου , ως προς

τον κύκλο , με εξίσωση 2 2 0, είναι ίση με τον πραγματικό
αριθμό:
2 2

∆ίνεται το σημείο 1, 4 και ο κύκλος : 5. Να υπολογίσετε το μήκος του
εφαπτόμενου τμήματος που άγεται από το σημείο προς τον κύκλο .
Λύση
Έστω το σημείο επαφής του εφαπτόμενου τμήματος που άγεται από το σημείο
προς τον κύκλο , όπως φαίνεται στο πιο κάτω σχήμα.
Έχουμε:
1 4 5 √12 2√3 μονάδες
∆ίνεται το σημείο 2, 1 και οι κύκλοι : 4 1 0,
: 0.
Να υπολογίσετε τις δυνάμεις του σημείου ως προς τους κύκλους και .
Λύση
Έχουμε:
2 1 4 2 1 4
3 3
2 1 2
2 2
Θέλουμε να βρούμε το σύνολο των σημείων , του επιπέδου, τα οποία έχουν ίσες
δυνάμεις ως προς τους κύκλους , , όπου : 2 2 0
και : 2 2 0.
Το ζητούμενο σύνολο περιέχει όλα εκείνα τα σημεία του επιπέδου, για τα οποία ισχύει
.
∆ηλαδή, έχουμε:
⇒ 2 2 2 2
⇒2 2 0 1
Επομένως, η ευθεία 1 είναι το ζητούμενο σύνολο.

Σχόλια
 Η ευθεία 1 λέγεται ριζικός άξονας των κύκλων και .

 Ο ριζικός άξονας των δύο κύκλων είναι κάθετος στην διάκεντρό τους γιατί:
Τα κέντρα των κύκλων και έχουν συντεταγμένες , και
, , αντίστοιχα.
Η διάκεντρος έχει συντελεστή διεύθυνσης:
Ο ριζικός άξονας έχεις συντελεστή διεύθυνσης:

,
Έχουμε ότι ⋅ 1.
Αυτό ισχύει και στις περιπτώσεις όπου έχουμε μόνον ή μόνον . Αν

τώρα ισχύει και , τότε οι δύο κύκλοι είναι ομόκεντροι και ο ριζικός
άξονας δεν ορίζεται.
 Όταν οι δύο κύκλοι είναι τεμνόμενοι, τότε ο ριζικός άξονας διέρχεται από τα
κοινά τους σημεία.
 Στην περίπτωση που οι δύο κύκλοι εφάπτονται, τότε ο ριζικός άξονας ταυτίζεται
με την κοινή εφαπτομένη των δύο κύκλων στο κοινό τους σημείο.

Σχετική θέση σημείου ως προς κύκλο
Σχετική θέση σημείου ως προς κύκλο ,
(α) ⇔ Το σημείο βρίσκεται εκτός του κύκλου , .

(β) ⇔ Το σημείο ανήκει στον κύκλο , .
(γ) ⇔ Το σημείο βρίσκεται εντός του κύκλου , .
Σχετική θέση σημείου ως προς κύκλο ,
Θεωρούμε κύκλο , και ένα σταθερό σημείο του επιπέδου.

Έχουμε:
(α) 0 ⇔ Το σημείο βρίσκεται εκτός του κύκλου , .
(β) 0 ⇔ Το σημείο ανήκει στον κύκλο , .
(γ) 0 ⇔ Το σημείο βρίσκεται εντός του κύκλου , .

Η σχετική θέση ενός σημείου ως προς τον κύκλο , καθορίζεται από τη σχέση
που συνδέει το μήκος του ευθύγραμμου τμήματος με την ακτίνα του κύκλου.
 Αν το σημείο βρίσκεται εκτός του κύκλου , , τότε .

Ισοδύναμα, έχουμε:
⟺ 0⟺ 0
 Αν το σημείο βρίσκεται εντός του κύκλου , , τότε .
⟺ 0⟺ 0
 Αν το σημείο ανήκει στον κύκλο , , τότε .
⟺ 0⟺ 0
Επομένως, η σχετική θέση ενός σημείου ως προς τον κύκλο , καθορίζεται

πλήρως από το πρόσημο της δύναμης .
Σχετική Θέση σημείου ως προς κύκλο ,

Έστω , ένα σταθερό σημείο στο επίπεδο και κύκλος , με εξίσωση
2 2 0 και 2 2
(α) 0 ⇔ Το σημείο βρίσκεται εκτός του κύκλου ,
(β) 0 ⇔ Το σημείο ανήκει στον κύκλο ,
(γ) 0 ⇔ Το σημείο εντός του κύκλου ,
∆ίνεται ο κύκλος : 1 2 4 και τα σημεία 1, 4 , 0, 0 , 2, 2 .
Να βρείτε:
(α) το κέντρο και την ακτίνα του κύκλου
(β) τη σχετική θέση των σημείων , και ως προς τον κύκλο
Λύση
(α) Το κέντρο του κύκλου είναι 1, 2 και η ακτίνα του είναι √4 2 μονάδες.
ος
(β) 1 τρόπος
Υπολογίζουμε τις αποστάσεις των σημείων , και από το κέντρο του κύκλου
. Έχουμε:
0 1 0 2 √5 μονάδες
2 1 2 2 1 μονάδα
Παρατηρούμε ότι 2 . Επομένως, το σημείο ανήκει στον κύκλο .

Παρατηρούμε ότι √5 2 . Επομένως, το σημείο βρίσκεται εκτός του
κύκλου .
Παρατηρούμε ότι 1 2 . Επομένως, το σημείο βρίσκεται εντός του

κύκλου .

2ος τρόπος
Η θέση ενός σημείου , ως προς έναν κύκλο καθορίζεται από το

πρόσημο της δύναμης του 2 2 ως προς τον
κύκλο.
Η εξίσωση του κύκλου γράφεται ισοδύναμα:
: 2 4 1 0
Έτσι:
 1 4 2∙ 1 4∙4 1 75 0
Επομένως, το σημείο ανήκει στον κύκλο .
 0 0 2∙0 4∙0 1 1 0
Επομένως, το σημείο βρίσκεται εκτός του κύκλου .
 2 2 2∙ 2 4∙2 1 3 0
Επομένως, το σημείο βρίσκεται εντός του κύκλου .
Να λύσετε γραφικά την ανίσωση:
6 2 1 0
Λύση
Θεωρούμε τον κύκλο : 6 2 1 0.
Παρατηρούμε ότι τα σημεία, των οποίων οι συντεταγμένες επαληθεύουν τη δοσμένη

ανίσωση βρίσκονται έξω από τον κύκλο ή ανήκουν σε αυτόν.
Η εξίσωση του κύκλου γράφεται ισοδύναμα
: 3 1 9,
με κέντρο το σημείο 3, 1 και ακτίνα 3 μονάδες.
Στο πιο κάτω σχήμα τα σημεία, των οποίων οι συντεταγμένες επαληθεύουν τη
δοσμένη ανίσωση βρίσκονται στο σκιασμένο τμήμα του επιπέδου, το οποίο είναι όλα
τα σημεία που ανήκουν στον κύκλο και όλα τα σημεία εκτός του κύκλου.

Να σκιάσετε το σύνολο των σημείων , του επιπέδου, των οποίων οι
συντεταγμένες επαληθεύουν τις δύο ανισώσεις 2 4 1 0 και
2 2 1 0.
Λύση
Θεωρούμε τους κύκλους
: 2 4 1 0 και : 2 2 1 0.
Παρατηρούμε ότι τα σημεία του ζητούμενου γεωμετρικού τόπου βρίσκονται εντός του
κύκλου και εκτός του κύκλου , αφού 0 και 0, αντίστοιχα. Οι
κύκλοι αυτοί γράφονται ισοδύναμα
: 1 2 4
,
: 1 1 1
με κέντρα τα σημεία 1, 2 , 1, 1 και ακτίνες 2, 1.
Στο πιο κάτω σχήμα το σύνολο των σημείων , του επιπέδου είναι το σκιασμένο
τμήμα του επιπέδου.
Σχόλιο
Τα σημεία που ανήκουν στους δύο κύκλους δεν επαληθεύουν τις δύο ανισώσεις. Έτσι,
στο πιο πάνω σχήμα, οι κύκλοι έχουν σχεδιαστεί με διακεκομμένες γραμμές.

(α) Ένα σημείο βρίσκεται εντός του κύκλου με κέντρο το
ΣΩΣΤΟ/ΛΑΘΟΣ
και ακτίνα , όταν .
(β) Το σημείο 1, 4 βρίσκεται εκτός του κύκλου με

εξίσωση 2 1 5.
(γ) Ο γεωμετρικός τόπος των σημείων , του
επιπέδου, των οποίων οι συντεταγμένες επαληθεύουν
τις δύο ανισώσεις : 4 2 1 0 και ΣΩΣΤΟ/ΛΑΘΟΣ
: 10 6 6 0 είναι το μέρος του
επιπέδου που βρίσκεται εκτός του κύκλου .
2. Να δείξετε ότι το σημείο 2, 4 βρίσκεται εκτός του κύκλου

: 4 2 11 0 και να υπολογίσετε το μήκος του εφαπτόμενου
τμήματος που άγεται από το σημείο προς τον κύκλο .
Ποια είναι η μικρότερη και ποια η μεγαλύτερη απόσταση του σημείου από τον
κύκλο ;
3. Να βρείτε τη σχετική θέση των σημείων 2, 4 , 3, 4 και 8, 7 ως προς τον

κύκλο με εξίσωση 25.
4. Να λύσετε γραφικά τις πιο κάτω ανισώσεις:

(α) 8 0 (β) 4 6 4 0
(γ) 25 (δ) 2 2 8 4 40 0
6 0
5. Να λύσετε γραφικά το σύστημα των δύο ανισώσεων:
6 0
6. Να βρείτε τις συντεταγμένες του σημείου της ευθείας :2 3 5 0, το

οποίο ανήκει στον ριζικό άξονα των κύκλων : 2 4 10 0 και
: 4 4 23 0.
7. ∆ίνεται ο κύκλος : 2 2 18 και το σημείο 2, 1 . Να δείξετε ότι

το σημείο βρίσκεται εντός του κύκλου και να βρείτε την εξίσωση της χορδής
του κύκλου που έχει μέσο το σημείο .

6.8 ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ ΚΥΚΛΟΥ

Παρουσιάζονται οι δρομείς , , , και το σημείο συν , ημ ).
(α) Να αλλάξετε την παράμετρο , ώστε να δείτε τον γεωμετρικό τόπο του σημείου
για σταθερές τιμές των παραμέτρων , και .
(β) Να επανάλαβετε την ίδια διαδικασία για διάφορες τιμές των παραμέτρων , και
.
(γ) Να αιτολογήσετε γιατί ο γεωμετρικός τόπος του σημείου είναι κύκλος.
Οι εξισώσεις
συν
ημ ,
με ∈ 0, 2 είναι παραμετρικές εξισώσεις του κύκλου : .
Απόδειξη
Έστω ο κύκλος : και ένα σημείο του καρτεσιανού
επιπέδου.

Έστω ότι το σημείο , ανήκει στον κύκλο και είναι η θετική
προσανατολισμένη γωνία με αρχική πλευρά την ημιευθεία και τελική πλευρά την
ημιευθεία , με ∈ 0, 2 .
Επιπλέον, έστω σημείο η προβολή του σημείου πάνω στην , όπως φαίνεται στο
πιο κάτω σχήμα.
Τότε, , και, όπως γνωρίζουμε από την Τριγωνομετρία, ισχύουν

οι σχέσεις:
συν συν
⇔ 1
ημ ημ
Αντίστροφα, αν για τις συντεταγμένες , του σημείου ισχύουν οι σχέσεις 1 , τότε:

συν ημ ημ συν
Επομένως, το σημείο ανήκει στον κύκλο .
Ο κύκλος αποτελείται από όλα τα διατεταγμένα ζεύγη συν , ημ ,
όπου ∈ 0, 2 . Συνεπώς, οι εξισώσεις: συν , ημ , ∈ 0, 2 είναι
παραμετρικές εξισώσεις του κύκλου :

Να γράψετε παραμετρικές εξισώσεις για τον κύκλο με εξίσωση:
: 2 2 6 8 9 0
Λύση
Το κέντρο και η ακτίνα του κύκλου με εξίσωση 2 2 0 είναι το
σημείο , και η , αντίστοιχα. Συνεπώς, το κέντρο και η ακτίνα
του κύκλου είναι το σημείο 3, 4 και 3 4 9 4 μονάδες,
αντίστοιχα.
Οι παραμετρικές εξισώσεις του κύκλου με κέντρο το , και ακτίνα είναι οι
συν , ημ , όπου ∈ 0, 2 .
Επομένως, οι παραμετρικές εξισώσεις του κύκλου είναι οι
3 4συν
4 4ημ ,
όπου ∈ 0, 2 .
Να αποδείξετε ότι ο κύκλος με παραμετρικές εξισώσεις 3 5συν και
4 5ημ , όπου ∈ 0, 2 , διέρχεται από την αρχή των αξόνων.
Λύση
H εξίσωση του κύκλου με παραμετρικές εξισώσεις συν , ημ , όπου
∈ 0, 2 , είναι η . Επομένως, η εξίσωση του κύκλου είναι
η 3 4 25.
Παρατηρούμε ότι 0 3 0 4 25.
Συνεπώς, ο κύκλος διέρχεται από την αρχή των αξόνων.
∆ίνεται ο κύκλος με εξίσωση : και το σημείο του συν , ημ . Η
εφαπτομένη του κύκλου στο σημείο τέμνει τον άξονα των τετμημένων στο σημείο
και τον άξονα των τεταγμένων στο σημείο .
(α) Να δείξετε ότι η εξίσωση της εφαπτομένης του κύκλου στο σημείο του είναι:
: ⋅ συν ⋅ ημ
(β) Να αποδείξετε ότι η εξίσωση της καμπύλης, στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός
τόπος του μέσου του είναι:
4
Λύση
(α) Η παράγωγος της πεπλεγμένης συνάρτησης είναι:
2 2 0 ⇒

Συνεπώς, η κλίση της εφαπτομένης του κύκλου στο σημείο του
συν , ημ είναι:
συν συν
ημ ημ

συν
: ημ συν ⇒ ⋅ ημ ημ ⋅ συν συν
ημ
⇒ ⋅ συν ⋅ ημ ημ συν
(β) Το σημείο είναι το σημείο τομής του άξονα των τετμημένων και της ευθείας .
Επομένως, οι συντεταγμένες του σημείου είναι η λύση του συστήματος:

0
⋅ συν ⋅ ημ
Άρα:
0,
συν
Το σημείο είναι το σημείο τομής του άξονα των τεταγμένων και της ευθείας .
Επομένως, οι συντεταγμένες του σημείου είναι η λύση του συστήματος:
0
⋅ συν ⋅ ημ
Άρα:
0,
ημ
Οι συντεταγμένες του μέσου του είναι:
,
2 2συν 2 2ημ

Από τις πιο πάνω σχέσεις, έχουμε ότι:
συν και ημ
2 2
Γνωρίζουμε ότι ημ συν 1. Επομένως, ισχύει ότι:
1⇒ 4
2 2
Έχουμε αποδείξει ότι οι συντεταγμένες του σημείου επαληθεύουν την πιο πάνω
εξίσωση. Επομένως, η εξίσωση της καμπύλης στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός
τόπος του μέσου του είναι 4 .
Σχόλιο
Πατήστε «Κίνηση Σημείου », για να δείτε τον ζητούμενο γεωμετρικό τόπο του
Παραδείγματος 3.

(α) Οι παραμετρικές εξισώσεις του κύκλου με εξίσωση
είναι ημ , συν , ∈ 0, 2 .
(β) Οι παραμετρικές εξισώσεις

συν , ημ , ∈ 0, ΣΩΣΤΟ/ΛΑΘΟΣ
παριστάνουν ημικύκλιο.
(γ) Οι εξισώσεις συν , ημ , όπου
∈ 0, 2 είναι παραμετρικές του κύκλου με εξίσωση ΣΩΣΤΟ/ΛΑΘΟΣ
.
(δ) Το σημείο , ανήκει στον κύκλο με εξίσωση
1.
2. Να γράψετε παραμετρικές εξισώσεις των κύκλων με εξίσωση:

(α) 16
(β) 3 1 4
(γ) 4 6 5 0
3. Να γράψετε την εξίσωση του κύκλου με παραμετρικές εξισώσεις:

(α) 3συν , 3ημ , ∈ 0, 2
(β) 1 4συν , 2 4ημ , ∈ 0, 2
(γ) 2συν , 2ημ 7, ∈ 0, 2
4. ∆ίνεται ο κύκλος : 9, το σημείο του 3συν , 3ημ και το σημείο

3, 6 . Να βρείτε την εξίσωση της καμπύλης στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός
τόπος του μέσου του .
5. ∆ίνεται ο κύκλος : 4 και το σημείο του 2συν , 2ημ . Η εφαπτομένη

του κύκλου στο σημείο τέμνει τον άξονα των τετμημένων στο σημείο και τον
άξονα των τεταγμένων στο σημείο . Να αποδείξετε ότι η εξίσωση της καμπύλης
στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος του μέσου του είναι .
6. ∆ίνεται ο κύκλος : 16 και το σημείο του 4συν , 4ημ . Η

εφαπτομένη του κύκλου στο σημείο τέμνει τον άξονα των τετμημένων στο
σημείο . Από το φέρουμε ευθεία παράλληλη προς τον άξονα ′ και στο
σημείο την κάθετη του κύκλου . Αν είναι το σημείο τομής των ευθειών
και , να δείξετε ότι η καμπύλη στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος του
σημείου έχει εξίσωση 16 .

7. ∆ίνεται ο κύκλος : 6 5 0 και σημείο αυτού 3 2συν , 2ημ .
(α) Να δείξετε ότι η εξίσωση της εφαπτομένης του κύκλου στο σημείο έχει
εξίσωση συν ημ 2 3συν .
(β) Αν η εφαπτομένη του κύκλου στο σημείο τέμνει τον άξονα των
τετμημένων στο σημείο και την ευθεία με εξίσωση 1 στο σημείο , να
δείξετε ότι η εξίσωση της καμπύλης στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος
του μέσου του ευθύγραμμου τμήματος είναι:
1
3
8. ∆ίνεται η εξίσωση: 2 1 0, ∈ .
(α) Να αποδείξετε ότι η πιο πάνω εξίσωση παριστάνει κύκλο για κάθε ∈ . Να
βρείτε τις συντεταγμένες του κέντρου και την ακτίνα του πιο πάνω κύκλου
συναρτήσει του .
(β) Να υπολογίσετε την τιμή του , ώστε το κέντρο του κύκλου που ορίζεται από
την αρχική εξίσωση να ανήκει στην ευθεία : 3 12 0.
(γ) Να βρείτε για ποιες τιμές του ο κύκλος που ορίζεται από την αρχική
εξίσωση έχει ακτίνα ίση με 3 μονάδες.
(δ) Να αποδείξετε ότι, καθώς το μεταβάλλεται στο , τα κέντρα των κύκλων
που ορίζονται από την αρχική εξίσωση ανήκουν σε μία ευθεία. Να βρείτε την
εξίσωση της ευθείας αυτής.

∆ραστηριότητες Ενότητας
1. ∆ίνεται κύκλος με εξίσωση 5. Να χαρακτηρίσετε ΣΩΣΤΟ ή ΛΑΘΟΣ την

καθεμιά από τις πιο κάτω προτάσεις και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
(α) Το κέντρο του κύκλου είναι η αρχή των αξόνων. ΣΩΣΤΟ/ΛΑΘΟΣ
(β) Η ακτίνα του κύκλου είναι ίση με 5 μονάδες. ΣΩΣΤΟ/ΛΑΘΟΣ
(γ) Το σημείο 1, 2 ανήκει στον κύκλο. ΣΩΣΤΟ/ΛΑΘΟΣ
(δ) Τo σημείο √3, √3 είναι μέσα στον κύκλο. ΣΩΣΤΟ/ΛΑΘΟΣ
(ε) Η ευθεία με εξίσωση 2 5 εφάπτεται στον κύκλο. ΣΩΣΤΟ/ΛΑΘΟΣ
(στ) Οι εξισώσεις είναι παραμετρικές για τον κύκλο ΣΩΣΤΟ/ΛΑΘΟΣ

5συν , 5ημ , ∈ 0, 2 .
2. ∆ίνονται τα σημεία 1, 1 και 3, 5 . Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου με

διάμετρο το ευθύγραμμο τμήμα .
3. ∆ίνεται κύκλος με εξίσωση 6 8 9 0.

(α) Να βρείτε τις συντεταγμένες του κέντρου και το μήκος της ακτίνας του
κύκλου.
(β) Να γράψετε παραμετρικές εξισώσεις για τον πιο πάνω κύκλο.
4. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση 4 10 4 16 0, όπου ∈

και ∈ , παριστάνει κύκλο.
5. ∆ίνεται η εξίσωση 4 2 4 0, ∈ .
(α) Να βρείτε τις τιμές του ∈ , ώστε η εξίσωση να παριστάνει κύκλο.
(β) Να αποδείξετε ότι δεν υπάρχει κύκλος με την πιο πάνω εξίσωση που να έχει
κέντρο το σημείο 1, 1 .
6. Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου, ο οποίος εφάπτεται του άξονα των στο
σημείο 0, 2 και έχει το κέντρο του πάνω στην ευθεία 2 .
7. Να βρείτε τις εξισώσεις των κύκλων οι οποίοι εφάπτονται των ευθειών

: 6 0, : 2 0 και διέρχονται από το σημείο 3, 1 .

8. ∆ίνεται η εξίσωση 4 2 1 5 20 0, ∈ .
(α) Να αποδείξετε ότι η πιο πάνω εξίσωση παριστάνει κύκλο για κάθε ∈ .
(β) Να βρείτε τις συντεταγμένες του κέντρου και την ακτίνα του πιο πάνω
κύκλου συναρτήσει του .
(γ) Να βρείτε την τιμή του , ώστε το κέντρο του κύκλου που ορίζεται από την
αρχική εξίσωση να ανήκει στην ευθεία :4 3 0.
(δ) Να βρείτε για ποιες τιμές του ο κύκλος που ορίζεται από την αρχική
εξίσωση έχει ακτίνα ίση με 5 μονάδες.
(ε) Να αποδείξετε ότι, καθώς το μεταβάλλεται στο , τα κέντρα των κύκλων
που ορίζονται από την αρχική εξίσωση ανήκουν σε μία ευθεία, της οποίας να
βρείτε την εξίσωση.
(στ) Να αποδείξετε ότι όλοι οι κύκλοι που ορίζονται από την αρχική εξίσωση, για
τις διάφορες πραγματικές τιμές του , διέρχονται από δύο σταθερά σημεία
και . Ακολούθως, να βρείτε την εξίσωση του κύκλου που έχει διάμετρο το
ευθύγραμμο τμήμα .
9. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης του κύκλου 2 που σχηματίζει

γωνία 45° με τον θετικό ημιάξονα των .
10. Να αποδείξετε ότι αν η ευθεία εφάπτεται στον κύκλο

, τότε .
11. ∆ίνεται ο κύκλος 10. Nα βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων του
κύκλου, οι οποίες:
(α) είναι παράλληλες με την ευθεία 3 2
(β) είναι κάθετες με την ευθεία 1
(γ) διέρχονται από το σημείο 0, 10
12. ∆ίνεται ο κύκλος : 2 2 1 0 με κέντρο 1, 4 .
(α) Να δείξετε ότι ο κύκλος εφάπτεται του άξονα των .

(β) Αν , είναι το σημείο επαφής μιας άλλης εφαπτομένης του κύκλου που
άγεται από το σημείο 3, 0 , να δείξετε ότι 2 1.
13. Να λύσετε γραφικά την ανίσωση 4 2 4.
14. ∆ίνεται ο κύκλος 6 1 0.

(α) Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης και την εξίσωση της κάθετης
του κύκλου στο σημείο του 5, 2 .
(β) Αν η τέμνει τον άξονα ΄ στο σημείο και η τον άξονα ΄ στο σημείο
, να βρείτε την εξίσωση του κύκλου που διέρχεται από τα σημεία , και .

15. ∆ίνεται τρίγωνο με 4, 3 , 2, 3 και 4, 5 .
(α) Να αποδείξετε ότι το τρίγωνο είναι ορθογώνιο.
(β) Να βρείτε την εξίσωση του περιγεγραμμένου κύκλου του τριγώνου .
16. ∆ίνεται κύκλος με εξίσωση 4 8 80 0. Να βρείτε:

(α) το κέντρο και την ακτίνα του κύκλου
(β) τις τιμές του ( ∈ ), ώστε ο κύκλος να αποκόπτει χορδή μήκους 16
μονάδων από την ευθεία 3 4 .
17. Να βρείτε την εξίσωση του κύκλου που διέρχεται από την αρχή των αξόνων και
αποκόπτει από τους θετικούς ημιάξονες τμήματα 4 και 6 μονάδων, αντίστοιχα.
18. ∆ίνεται ο κύκλος 6 1 0.

(α) Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων του κύκλου που διέρχονται από το
σημείο 0, 1 .
(β) Αν , είναι τα σημεία επαφής των πιο πάνω εφαπτομένων με τον κύκλο, να
βρείτε το εμβαδόν του , όπου το κέντρο του κύκλου.
19. Να βρείτε τις συντεταγμένες του σημείου , το οποίο βρίσκεται πάνω στην ευθεία
: 2 0 και έχει δύναμη 100 ως προς τον κύκλο : 25.
20. ∆ίνονται οι κύκλοι : 3 25 και : 4 2 4 0.
(α) Να βρείτε τα κέντρα και τις ακτίνες τους.

(β) Να βρείτε τη θέση των δύο κύκλων.
(γ) Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης του κύκλου στο σημείο του
3, 1 .
(δ) Να αποδείξετε ότι η ευθεία με εξίσωση 3 4 13 εφάπτεται του κύκλου
.
(ε) Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων του κύκλου που είναι κάθετες
στην ευθεία 3 4 0.
(στ) Να βρείτε τα σημεία τομής του κύκλου με τους άξονες των
συντεταγμένων.
(ζ) Αν 5συν , 5ημ 3 είναι ένα τυχαίο σημείο του κύκλου , να βρείτε την
εξίσωση της καμπύλης στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος του μέσου
του ευθύγραμμου τμήματος , όπου 0, 2 .
21. Να υπολογίσετε την τιμή του ∈ ώστε ο κύκλος με εξίσωση

2 2 0 να εφάπτεται εσωτερικά στον κύκλο με εξίσωση
: 4 6 3 0;
22. Να δείξετε ότι η κοινή χορδή των κύκλων : 3 1 10 και

: 20 είναι η διάμετρος του κύκλου .

23. Να βρείτε την εξίσωση κύκλου που περνά από την αρχή των αξόνων, το κέντρο
του βρίσκεται στο α’ τεταρτημόριο των αξόνων, αποκόπτει χορδή μήκους 4
μονάδων από τον άξονα και έχει σημείο 1, 2 με δύναμη μιας μονάδας ως
προς αυτόν.
24. Έστω ο κύκλος 4 και το σημείο του 2συν , 2ημ . Να δείξετε ότι η
εξίσωση της εφαπτομένης του κύκλου στο σημείο είναι συν ημ 2.
25. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης του κύκλου που σχηματίζει
με τους άξονες τρίγωνο εμβαδού .
26. ∆ίνεται τυχαίο σημείο του κύκλου και το σημείο , . Να

αποδείξετε ότι η καμπύλη στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος των μέσων
των ευθύγραμμων τμημάτων είναι ο κύκλος με εξίσωση:
2 2 4
27. Από το σημείο 0, 4 φέρουμε κάθετη στην εφαπτομένη , η οποία τέμνει την
εφαπτομένη στο σημείο . Να βρείτε την εξίσωση της καμπύλης στην οποία
ανήκει ο γεωμετρικός τόπος του σημείου , όταν το σημείο κινείται πάνω στον
κύκλο.
28. ∆ίνεται ο κύκλος με εξίσωση και τυχαίο σημείο πάνω στον κύκλο.
Η εφαπτόμενη του κύκλου στο τέμνει τον άξονα των στο . Να βρείτε την
εξίσωση της καμπύλης στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος του μέσου του
, όπου 0, .
29. ∆ίνεται ο κύκλος και τα σημεία του συν , ημ και

συν , ημ . Η εφαπτομένη του κύκλου στο είναι παράλληλη με την ,
όπου η αρχή των αξόνων. Να βρείτε την εξίσωση του γεωμετρικού τόπου του
μέσου της χορδής .
30. Να αποδείξετε ότι η καμπύλη στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος του
σημείου τομής των ευθειών : ⋅ ημ ⋅ συν ημ2 και
: ⋅ συν ⋅ ημ συν2 είναι κύκλος, του οποίου να βρείτε την εξίσωση.

∆ραστηριότητες Εμπλουτισμού
1. Σε τρίγωνο οι κορυφές , είναι σταθερές και η κορυφή κινείται, έτσι ώστε

η διάμεσος να έχει σταθερό μήκος 0. Να αποδείξετε ότι η καμπύλη στην
οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος της κορυφής είναι κύκλος, του οποίου να
βρείτε την εξίσωση.
2. ∆ίνεται ο κύκλος με εξίσωση 9. Φέρουμε τρεις εφαπτόμενες στον κύκλο,

έτσι ώστε η μια να είναι παράλληλη με τον άξονα των και τα σημεία τομής
των τριών εφαπτόμενων να σχηματίζουν ισόπλευρο τρίγωνο. Να υπολογίσετε το
εμβαδόν του τριγώνου.
3. Να δείξετε ότι το μήκος της κοινής χορδής των κύκλων

2 2 0 και 2 2 0
είναι:
2 4
4. ∆ίνονται οι κύκλοι:
: 2 2 0
: 2 2 0
: 2 2 0
Αν οι πιο πάνω κύκλοι τέμνονται ανά δύο, να δείξετε ότι:
5. ∆ίνεται ο κύκλος με εξίσωση 1.

(α) Να γράψετε τις συντεταγμένες δύο σημείων του κύκλου, οι οποίες να
αποτελούνται από ρητούς αριθμούς.
(β) Να βρείτε το σημείο τομής της ευθείας 1 με τον κύκλο
1.
(γ) Αν ∈ ℚ με , , ∈ , , να γράψετε τις συντεταγμένες του σημείου
συναρτήσει των , .
(δ) Να χρησιμοποιήσετε το ερώτημα (γ), για να αποδείξετε ότι οι θετικοί ακέραιοι
, 2 και αποτελούν Πυθαγόρεια Τριάδα.

ΕΝΟΤΗΤΑ 07
ΠΑΡΑΒΟΛΗ
7.1 Ορισμός – Εξίσωση παραβολής
7.2 Στοιχεία παραβολής
7.3 Παραμετρικές εξισώσεις – Ανακλαστική ιδιότητα παραβολής
7.4 Θέση σημείου ως προς παραβολή
7.5 Θέση ευθείας ως προς παραβολή
7.6 Εξίσωση εφαπτομένης και καθέτου σε σημείο της παραβολής
(Κωνικά του Απολλώνιου, Βιβλίο α΄, Πρόταση 11)
76 Ενότητα 07: Παραβολή

7.1 ΟΡΙΣΜΟΣ - ΕΞΙΣΩΣΗ ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ
Εξερεύνηση
Να ανοίξετε το αρχείο «CLyk_Kat_En07_Parabola.ggb».
 Το σημείο βρίσκεται πάνω στη γραφική παράσταση της . Να βρείτε την

απόσταση του από το σημείο 0, και την ευθεία : . Τι παρατηρείτε;
 Στη συνέχεια, να μετακινήσετε το δρομέα και να επιλέξετε τα
και .Τι παρατηρείτε;
Να ανοίξετε το εφαρμογίδιο «CLyk_Kat_En07_Paravoli1.ggb».
Ενότητα 07: Παραβολή 77

∆ίνεται σταθερό σημείο πάνω στον άξονα των τετμημένων με συντεταγμένες
,0 , 0 και σταθερή ευθεία : . Να μετακινήσετε το σημείο .
(α) Τι παρατηρείτε για τις αποστάσεις και ;

(β) Γιατί η αρχή των αξόνων είναι μια πιθανή θέση του ;
(γ) Τι σχήμα κατά τη γνώμη σας διαγράφει το σημείο , όταν το σημείο κινειται
πάνω στην σταθερή ευθεία ;
Να ενεργοποιήσετε το ίχνος του σημείου και να μετακινήσετε το σημείο .
(δ) Να περιγράψετε το σχήμα που δημιουργεί το ίχνος του σημείου και να

αναφέρετε αν το σχήμα παρουσιάζει κάποιο είδος συμμετρίας.
Ορισμός
Έστω ένα σταθερό σημείο και μια ευθεία , έτσι ώστε ∉ .
Ονομάζουμε παραβολή τον γεωμετρικό τόπο των σημείων του επιπέδου, τα οποία
ισαπέχουν από το σταθερό σημείο και την σταθερή ευθεία .
Το σημείο ονομάζεται εστία της παραβολής και η ευθεία διευθετούσα της
παραβολής.
Ιδιότητα
, ⟺ ανήκει σε παραβολή με εστία και διευθετούσα

Κατασκευή παραβολής δεδομένης εστίας και διευθετούσας.
Όταν μας δοθεί η διευθετούσα και η εστία μιας παραβολής μπορούμε να
κατασκευάσουμε την παραβολής ως εξής:
Παίρνουμε νήμα τόσου μήκους, όσο και το μήκος μιας κάθετης πλευράς ενός
γνώμονα και το στερεώνουμε στην κορυφή . Το άλλο άκρο του νήματος το
στερεώνουμε στην εστία. Με τη μύτη του μολυβιού τεντώνουμε μέρος του νήματος
πάνω στην πλευρά . Στη συνέχεια, τοποθετούμε την κάθετη πλευρά πάνω στη
διευθετούσα και μετακινούμε τον γνώμονα κατά μήκος της .
Τότε, η μύτη του μολυβιού διατρέχει το τόξο μιας παραβολής, αφού ισχύει
και .
Πρόταση
Σε ορθοκανονικό σύστημα συντεταγμένων, η παραβολή με εστία το σημείο
,0 , 0 και διευθετούσα την ευθεία : , έχει εξίσωση 4 .
Απόδειξη
Έστω ,0 0 η εστία της παραβολής και

η εξίσωση της διευθετούσας της. Αν ,
είναι τυχαίο σημείο της παραβολής, ισχύει
| | | |, όπου η προβολή του πάνω στην
.
Από την 1 , έχουμε:

| | | | ⟺
⟺ 4 2

Παρατηρήσεις
 Η παραβολή δεν έχει σημεία για 0, γιατί 0 και 0. Έτσι, για 0, η

γραφική παράσταση της παραβολής με εξίσωση την 2 βρίσκεται εξ ολοκλήρου
δεξιά από τον άξονα .
 Ο άξονας της παραβολής είναι άξονας συμμετρίας της παραβολής, επειδή για
κάθε σημείο της με συντεταγμένες , το σημείο ′ , (το συμμετρικό
του ως προς τον άξονα) είναι επίσης σημείο της παραβολής.
 Στην περίπτωση που η εστία βρίσκεται στο ,0 , 0 και η διευθετούσα είναι
η , αντίστοιχα, αποδεικνύεται ότι ισχύει η 2 για κάθε σημείο της
παραβολής. Η 2 είναι η εξίσωση της παραβολής.
Πρόταση
Σε ορθοκανονικό σύστημα συντεταγμένων, η παραβολή με εστία το σημείο
0, , 0 και διευθετούσα την ευθεία : , έχει εξίσωση 4 .
Απόδειξη
Έστω 0, , 0 η εστία της παραβολής και η εξίσωση της διευθετούσας

της. Αν , είναι τυχαίο σημείο της παραβολής, ισχύει | | | |, όπου η
προβολή του πάνω στην .
Από την 1 , έχουμε:

| | | | ⟺ 0
⟺ 2 2 ⟺ 4 3
Στην περίπτωση που η εστία βρίσκεται στο 0, , 0 και η διευθετούσα είναι η

, αντίστοιχα, αποδεικνύεται ότι η εξίσωση της παραβολής είναι η 4 ,
0.

Να βρείτε τις εξισώσεις των παραβολών με:
(α) εστία το σημείο 3, 0 και διευθετούσα την ευθεία με εξίσωση : 3 0

(β) εστία το σημείο 0, 2 και διευθετούσα την ευθεία με εξίσωση : 2 0
Λύση
(α) Από τα δεδομένα η εξίσωση της παραβολής είναι της μορφής 4 , με 3.

Επομένως, η εξίσωση είναι η 12 .
(β) Από τα δεδομένα η εξίσωση της παραβολής είναι της μορφής 4 , με 2.
Επομένως, η εξίσωση είναι η 8 .
Να βρείτε την εξίσωση της παραβολής με εστία το σημείο , 0 και διευθετούσα την
ευθεία με εξίσωση : , αν διέρχεται από το σημείο 2, 4 .
Λύση
Η γενική εξίσωση κάθε παραβολής με , 0 και : είναι 4 .
Αφού η παραβολή διέρχεται από το σημείο 2, 4 , οι συντεταγμένες του 2 και 4

επαληθεύουν την εξίσωση της.
Έτσι:
4 4 ∙ 2 ⟺ 16 8 ⟺ 2
Επομένως, η εξίσωση της παραβολής είναι 8 .

7.2 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ
 Η ευθεία που διέρχεται από την εστία και είναι κάθετη προς τη διευθετούσα
ονομάζεται άξονας της παραβολής.
 Το σημείο τομής της παραβολής με τον άξονά της ονομάζεται κορυφή της
παραβολής.
 Κάθε ευθύγραμμο τμήμα που ενώνει δύο σημεία της παραβολής ονομάζεται
χορδή, ενώ η ευθεία που διέρχεται από τα δύο αυτά σημεία ονομάζεται
τέμνουσα της παραβολής.
 Κάθε ευθεία παράλληλη προς τον άξονα της παραβολής ονομάζεται διάμετρος
της παραβολής.
 Εστιακή χορδή ονομάζεται κάθε χορδή που διέρχεται από την εστία της
παραβολής.
 Η εστιακή χορδή που διέρχεται από την εστία της παραβολής και είναι παράλληλη
προς τη διευθετούσα ονομάζεται latus rectum.
Να βρείτε τις συντεταγμένες των εστιών και τις εξισώσεις των διευθετουσών στις πιο
κάτω παραβολές:
(α) 10
(β) 6
(γ)
Λύση
(α) Η εξίσωση της παραβολής είναι της μορφής 4 .

Επομένως,
5
4 10 ⇔
2
Άρα, η εστία της παραβολής είναι , 0 και η διευθετούσα της : 0.

(β) Η εξίσωση της παραβολής είναι της μορφής 4 .
Επομένως:
3
4 6⇔
2
Άρα, η εστία της παραβολής είναι , 0 και η διευθετούσα της : 0.

(γ) Η εξίσωση της παραβολής είναι της μορφής 4 .
Επομένως:
1
4 1⇔
4
Άρα, η εστία της παραβολής είναι 0, και η διευθετούσα της : 0.

1. Να βρείτε τις εξισώσεις των παραβολών, αν γνωρίζετε ότι την εστία και τη
διευθετούσα της στις πιο κάτω περιπτώσεις:
(α) 2, 0 και : 2
(β) 0, 3 και : 3
(γ) 5, 0 και : 5 0
2. Να βρείτε τις εξισώσεις των παραβολών με κορυφή το 0, 0 , αν γνωρίζετε ότι:

(α) έχει άξονα συμμετρίας τον ′ και εστία το σημείο με συντεταγμένες 2, 0
(β) έχει άξονα συμμετρίας τον ′ και εστία το σημείο με συντεταγμένες 0, 2
(γ) έχει διευθετούσα την ευθεία 4
(δ) έχει άξονα συμμετρίας τον ′ και διέρχεται από το σημείο 1, 2
3. ∆ίνονται οι παραβολές με εξισώσεις:
(α) 12 (β) 8
(γ) 10 (δ) 4
Να βρείτε τις συντεταγμένες της εστίας και την εξίσωση της διευθετούσας για
κάθε παραβολή.
4. ∆ίνεται η παραβολή 4 και τα σημεία της , και , .

Να αποδείξετε ότι η περνάει από την εστία αν και μόνον αν 4 και
.
5. Αν η χορδή μιας παραβολής 4 , 0 τέμνει κάθετα τον άξονά της στο

σημείο , τότε να αποδείξετε ότι:
16
Αν η διέρχεται και από την εστία της , τότε να δείξετε ότι 4 .
6. ∆ίνεται παραβολή με κορυφή την αρχή των αξόνων, άξονα συμμετρίας τον άξονα
των τετμημένων. Αν η παραβολή διέρχεται από το σημείο 16, 8 . Να βρείτε:
(α) την εξίσωση της παραβολής
(β) την εστία και τη διευθετούσα της
(γ) τις συντεταγμένες ενός σημείου Β της παραβολής, για το οποίο να ισχύει
90∘

7. ∆ίνεται η παραβολή 2 και η χορδή της , έτσι ώστε το σημείο με
συντεταγμένες 5, 1 να είναι το μέσο της. Να βρείτε την εξίσωση της .
8. ∆ίνεται η παραβολή 8 . Να βρείτε τα σημεία της, των οποίων η απόσταση

από την εστία είναι ίση με 4 μονάδες.
9. Να αποδείξετε ότι η κορυφή της παραβολής με εξίσωση 4 , 0 είναι το

πλησιέστερο σημείο προς την εστία της.
10. ∆ίνεται η παραβολή με εξίσωση 10 . Αν είναι χορδή της παραβολής, έτσι

ώστε το τρίγωνο να είναι ορθογώνιο ισοσκελές εγγεγραμμένο στην
παραβολή, να υπολογίσετε το μήκος της χορδής.
11. ∆ίνεται η παραβολή με εξίσωση 24 με εστία και διευθετούσα την ευθεία

. Αν είναι τυχαίο σημείο της παραβολής με 0 και σημείο της
διευθετούσας, έτσι ώστε το να είναι παράλληλο με τον άξονα της παραβολής
και 30. Να υπολογίσετε:
(α) τις συντεταγμένες της εστίας
(β) την εξίσωση της διευθετούσας
(γ) την απόσταση
(δ) τις συντεταγμένες του σημείου
(ε) το εμβαδόν του τραπεζίου ( η αρχή των αξόνων)

7.3 ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ – ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΗ Ι∆ΙΟΤΗΤΑ
ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ
Έστω η παραβολή
: 4 , 0 1
 Παρατηρούμε ότι αν θέσουμε και 2 , για κάθε τιμή του ∈ , το
σημείο με συντεταγμένες , 2 ανήκει στην καμπύλη της παραβολής με εξίσωση

4 .
Πράγματι, ισχύει ότι 2 4 4 ∙ 4 .

 Αντίστροφα, αν το σημείο , ανήκει στην καμπύλη της 1 , τότε υπάρχει τιμή του
∈ , τέτοια ώστε οι εξισώσεις και 2 να μας δίνουν τις
συντεταγμένες του σημείου.
Πράγματι, αν , 0 τότε 2 και αντικαθιστώντας στην 1 , έχουμε:
4
2 4 ⟹
4
Επομένως, η εξίσωση 1 της παραβολής επαληθεύεται για κάθε και
2 , όπου 0 και ∈ .
Για τις διάφορες τιμές του ∈ έχουμε τις τιμές των , 2 και το αντίστοιχο
σημείο ,2 . Έτσι, παίρνουμε όλα τα σημεία της παραβολής για κάθε ∈ .

Μερικά από τα σημεία της παραβολής φαίνονται στον πιο κάτω πίνακα.
1 0 1 2
0 4
2 2 0 2 4
, , 2 0,0 ,2 , 2

Παραμετρικές εξισώσεις παραβολής
Οι εξισώσεις και 2 , ∈ , ∈ είναι παραμετρικές εξισώσεις της
παραβολής 4 .
Να γράψετε παραμετρικές εξισώσεις της παραβολής με εξίσωση 20 .
Λύση
Η παραβολή με εξίσωση 20 έχει 5.
Επομένως οι εξισώσεις 5 και 10 , ∈ , αποτελούν παραμετρικές εξισώσεις
της παραβολής 20 .
Ανακλαστική ιδιότητα παραβολής

∆ίνεται η παραβολή 4 , 0 και ένα σημείο της .
Αν η ευθεία είναι η εφαπτομένη της παραβολής στο και η ευθεία είναι κάθετη
στην στο σημείο , τότε η διχοτομεί την γωνία που σχηματίζουν οι ημιευθείες
και , όπου είναι η εστία της παραβολής και η είναι διάμετρος της
παραβολής.
Η εφαπτομένη σε ένα σημείο της παραβολής σχηματίζει ίσες γωνίες με τη και

τη διάμετρο που διέρχεται από το και αντίστροφα.
Απόδειξη
Έστω σημείο ,2 της παραβολής 4 , στο οποίο φέρουμε την
εφαπτομένη .

Ισχύει:
2
Επομένως, η κλίση της εφαπτομένης στο είναι ίση με

1
και η εξίσωση της εφαπτομένης :

1
2 ⇔
Η τέμνει τον άξονα των τεταγμένων στο ,0 .
Έτσι, ισχύει ότι:
2 | | και | |
Επομένως, το τρίγωνο είναι ισοσκελές, με και οι γωνίες και είναι
ίσες.
Άρα, η γωνία που σχηματίζει η εφαπτομένη στο και η διάμετρος στο σημείο αυτό
είναι ίση με τη γωνία που σχηματίζει η εφαπτομένη με τη , όπου η εστία της
παραβολής.
Η ιδιότητα αυτή της παραβολής έχει

πολλές εφαρμογές στην καθημερινή ζωή.
Τα φανάρια των αυτοκινήτων έχουν
σχήμα παραβολικό. Έτσι, η φωτεινή πηγή
τοποθετείται στην εστία και οι ακτίνες
ανακλώνται παράλληλα προς τον άξονα
της παραβολής. Μία άλλη εφαρμογή είναι
στα ραδιοτηλεσκόπια, όπου οι
εισερχόμενες ακτίνες συντρέχουν στην
εστία όπου βρίσκεται ο δέκτης.
Λάμπα ∆έκτης
Προβολέας Ραδιοτηλεσκόπιο

7.4 ΘΕΣΗ ΣΗΜΕΙΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΠΑΡΑΒΟΛΗ
Θεώρημα
Η θέση ενός σημείου , ως προς την παραβολή 4 , 0, καθορίζεται

από το πρόσημο της παράστασης 4 ως εξής:
(α) Το , βρίσκεται εκτός της παραβολής ⇔ 4 0

(β) Το , ανήκει στην παραβολή ⇔ 4 0
(γ) Το , βρίσκεται εντός της παραβολής ⇔ 4 0
Απόδειξη
Έστω , ένα σημείο στο επίπεδο, τέτοιο ώστε η ευθεία να τέμνει την
παραβολή 4 στα σημεία , και , και τον άξονα στο .
Είναι φανερό ότι | | και | |.
Για τη θέση του σημείου ως προς την παραβολή διακρίνουμε τις εξής
περιπτώσεις:
(α) Το σημείο βρίσκεται εκτός της παραβολής ⇔ ⇔| | | |
⇔ ⇔ 4 ⇔ 4 0.
(β) Το σημείο ανήκει στην παραβολή ⇔ ⇔| | | |
⇔ 4 0.
(γ) Το σημείο βρίσκεται εντός της παραβολής ⇔ ⇔| | | |

⇔ 4 0.
Ας είναι , σημείο, τέτοιο ώστε η ευθεία να μην τέμνει την παραβολή

4 . Το σημείο σε αυτήν την περίπτωση είναι πάντοτε εκτός της παραβολής
και ισχύει ότι 4 0.

∆ίνεται η παραβολή 4 . Να βρείτε τη θέση των σημείων 3, 4 , 6, 3 και 16, 8 ως
προς την παραβολή.
Λύση
Υπολογίζουμε την τιμή της παράστασης 4 για κάθε ένα από τα παραπάνω
σημεία.
Για το 3, 4 βρίσκουμε ότι 4 0. Επομένως, βρίσκεται εκτός της παραβολής.
Για το 6, 3 βρίσκουμε ότι 15 0. Επομένως, βρίσκεται εντός της παραβολής.
Για το 16, 8 βρίσκουμε ότι 64 64 0. Επομένως, είναι σημείο της παραβολής.
Να λύσετε γραφικά τις ανισώσεις:
(α) 4
(β) 0
Λύση
(α) Η γραφική λύση της ανίσωσης 4 μας δείχνει
όλα τα σημεία του επιπέδου της παραβολής, τα
οποία επαληθεύουν την συγκεκριμένη ανίσωση. Η
ανίσωση 4 γράφεται ισοδύναμα 4 0.
Αναζητούμε, δηλαδή, όλα τα σημεία του επιπέδου,
τα οποία βρίσκονται μόνο εντός της παραβολής.
Το σκιασμένο χωρίο εντός της παραβολής είναι η

γραφική λύση της ανίσωσης 4 , με τη
διακεκομμένη γραμμή να μας υποδεικνύει ότι τα
σημεία πάνω στην παραβολή δεν είναι μέρος της λύσης.
(β) Για την ανίσωση 0, αναζητούμε όλα τα

σημεία του επιπέδου, τα οποία βρίσκονται πάνω
και εκτός της παραβολής .
Το σκιασμένο χωρίο εκτός της παραβολής είναι

είναι η γραφική λύση της ανίσωσης 0, με
τη συνεχή γραμμή να μας υποδεικνύει ότι τα
σημεία πάνω στην παραβολή είναι μέρος της
λύσης.

7.5 ΘΕΣΗ ΕΥΘΕΙΑΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΠΑΡΑΒΟΛΗ
Έστω η ευθεία με εξίσωση 0 και η παραβολή 4 , 0. Η θέση
της ευθείας ως προς την παραβολή καθορίζεται από το πλήθος των κοινών σημείων
τους.
Τα κοινά σημεία της ευθείας με την παραβολή εξαρτώνται από το πλήθος των
πραγματικών λύσεων του συστήματος :
0 1
:
4 2
Λύοντας την εξίσωση 1 ως προς τη μία μεταβλητή και αντικαθιστώντας στην
εξίσωση 2 , τότε προκύπτει εξίσωση με έναν άγνωστο η οποία είναι είτε πρώτου
βαθμού, είτε δευτέρου βαθμού.
 Αν η εξίσωση είναι πρώτου βαθμού, τότε το σύστημα , έχει μόνο μία λύση. Άρα
η ευθεία τέμνει την παραβολή σε ένα μόνο σημείο.
Για παράδειγμα, κάθε ευθεία της μορφής τέμνει την παραβολή 4 σε
ένα μόνο σημείο. Σε αυτή την περίπτωση το σύστημα καταλήγει σε εξίσωση
πρώτου βαθμού.
 Αν η εξίσωση είναι δευτέρου βαθμού, και είναι η διακρίνουσα της τότε

διακρίνουμε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις:
 Αν 0 ⟺ η ευθεία εφάπτεται της παραβολής.
 Αν 0 ⟺ η ευθεία τέμνει την παραβολή σε δύο σημεία.
 Αν 0 ⟺ Η ευθεία δεν τέμνει την παραβολή.

Να βρείτε για ποια τιμή του ∈ , η ευθεία με εξίσωση 6 0 εφάπτεται στην
παραβολή με εξίσωση 6 . Στη συνέχεια, να βρείτε το σημείο τομής της ευθείας και
της παραβολής.
Λύση
Λύνουμε το σύστημα των εξισώσεων της παραβολής και της ευθείας.
Έχουμε ότι:
6 6 ⟹ 6 36 0 3
Πρέπει η διακρίνουσα του συστήματος να είναι ίση με 0. ∆ηλαδή:
36 4 ∙ 36 0⟹ 2 2 0⇒ 2 ή 2
Αν 2, τότε η 3 γίνεται 12 36 0 και το σημείο επαφής είναι το 6, 6 ,

ενώ αν 2, η 3 γίνεται 12 36 0 και το σημείο επαφής είναι το 6, 6 .
Να αποδείξετε ότι η παραβολή 4 , 0 και η ευθεία έχουν δύο κοινά
σημεία. Στη συνέχεια, να βρείτε την τιμή του , έτσι ώστε η απόσταση των δύο αυτών
σημείων να είναι ίση με 5 μονάδες.
Λύση
Λύουμε το σύστημα των εξισώσεων της παραβολής και της ευθείας.
Έχουμε ότι:
4 ⟹ 4 ⟹ 4 0⟹ 4 0
Άρα 0ή . ∆ηλαδή, για 0, το σύστημα έχει πάντα δύο διαφορετικές λύσεις
και η παραβολή με την ευθεία έχουν πάντα δύο κοινά σημεία.
Τα σημεία αυτά έχουν συντεταγμένες 0, 0 (δηλαδή την κορυφή της παραβολής) και
, 4 . Ισχύει:
4 4 4 4
5⟹ 4 5⟹ 9⟹ 3⟹ , 0
3
Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της παραβολής 6 που διέρχεται από το
σημείο με συντεταγμένες 2, 4 .
Λύση
1ος τρόπος
Έστω η εξίσωση της ευθείας, η οποία εφάπτεται στην παραβολή 6
και διέρχεται από το σημείο με συντεταγμένες 2, 4 .

Τότε, έχουμε:
 4 ∙2 ⟺ 4 2
(Οι συντεταγμένες του σημείου 2, 4 επαληθεύουν την εξίσωση της ευθείας

)
 Απαιτούμε το σύστημα των δύο εξισώσεων

6

να έχει μοναδική λύση για 0.
Έχουμε:
6 ⟺ ∙ ⟺ 6 6 0
6
Η εξίσωση 6 6 0, 0 έχει μοναδική λύση. Άρα:

3
0 ⟺ 6 24 0⟺
2
3
⟺ 4 2 ⟺8 4 3
2
⟺4 8 3 0⟺ 2 1 2 3 0
1 3
⟺ ,
2 2
Οι αντίστοιχες τιμές των , για τις πιο πάνω τιμές των κλίσεων και είναι
3 και 1.
Επομένως, οι ευθείες που εφάπτονται της παραβολής 6 και διέρχονται από το

σημείο 2, 4 είναι:
1 3
: 3 και : 1
2 2

2ος τρόπος
Έστω ,3 , ∈ τυχαίο σημείο πάνω στην παραβολή 6 .
Η κλίση της εφαπτομένης στο είναι .

,
3 3 1
6 ⟺2 6⟺ ⟺
3
Η εξίσωση της εφαπτομένης στο είναι:

1 3 3
3 ⟺
2 2
Το σημείο με συντεταγμένες 2, 4 ανήκει στην εφαπτομένη με εξίσωση .
Έτσι, έχουμε:
3 2
∙4 2 ⟺3 8 4 0⟺ 3 2 2 0 ⟺ , 2
2 3
Επομένως, αντικαθιστώντας τις τιμές και 2 στην εξίσωση
παίρνουμε τις ζητούμενες εφαπτομένες της παραβολής που διέρχονται από το σημείο
με συντεταγμένες 2,4 .
 Για :
2 3 2 2 2 3
⟺ ⟺ 1
3 2 3 3 3 2
 Για 2:
3 1
2 ∙2 ⟺2 6⟺ 3
2 2

1. Να βρείτε τη θέση των σημείων 1, 2 , 2, 1 , 4, 2 και 4, 5 σε σχέση με τις
παραβολές:
(α) 6
(β) 4
2. ∆ίνεται η παραβολή 8 . Να βρείτε τα σημεία της, των οποίων η απόσταση

από την εστία είναι ίση με 4 μονάδες.
3. Να λύσετε γραφικά τις ανισώσεις, αιτιολογώντας την απάντησή σας.

(α) 12
(β) 8 0
(γ) 2
(δ) 2 9 0
4. Να λύσετε γραφικά την ανίσωση 4 4 0.
5. Nα βρείτε τη θέση της ευθείας:

(α) 1 ως προς την παραβολή 2
√
(β) √2 ως προς την παραβολή 4
(γ) 2 ως προς την παραβολή 0
6. Να δείξετε ότι η ευθεία με εξίσωση 2 4 τέμνει την παραβολή 4 ,

υπολογίζοντας και τις συντεταγμένες των κοινών τους σημείων.
7. ∆ίνεται η παραβολή 4 . Να υπολογίσετε την τιμή του ∈ , ώστε η ευθεία με

εξίσωση 1 να:
(α) εφάπτεται της παραβολής
(β) τέμνει την παραβολή
(γ) μην τέμνει την παραβολή
8. Για ποιες τιμές του ∈ η ευθεία με εξίσωση 1 δεν τέμνει την παραβολή
με εξίσωση 10 ;
9. ∆ίνεται η παραβολή 8 και από το σημείο 2, 3 φέρουμε τις εφαπτόμενες

προς αυτή.
(α) Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων.
(β) Να αποδείξετε ότι αυτές είναι κάθετες.

10. ∆ίνεται η παραβολή 4 και τα σημεία της διευθετούσας και με τεταγμένες
2 και 4, αντίστοιχα. Από το φέρνουμε ευθεία παράλληλη προς την ( η
εστία της παραβολής) που τέμνει την παραβολή στα σημεία και .
(α) Να βρείτε τις συντεταγμένες των και .
(β) Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων της παραβολής στα και .
(γ) Αν το σημείο τομής των εφαπτομένων, να υπολογίσετε την γωνία .
11. ∆ίνεται η παραβολή 4 και τα σταθερά σημεία και του άξονα ′ , τέτοια
ώστε . Σε τυχαίο σημείο της παραβολής φέρουμε την εφαπτομένη και
τις κάθετες σε αυτήν και . Να αποδείξετε ότι η διαφορά είναι
σταθερή.
12. ∆ίνεται η παραβολή 4 , 0 και το σημείο 2 , 0 , όπου η διευθετούσα

και η εστία της παραβολής.
(α) Να δείξετε ότι η ευθεία : 0 εφάπτεται στην παραβολής σε
σημείο της .
(β) Αν η ευθεία τέμνει την παραβολή σε σημείο (διαφορετικό από το ), να
δείξετε ότι ισχύει 2 .

7.6 ΕΞΙΣΩΣΗ ΕΦΑΠΤΟΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΚΑΘΕΤΟΥ ΣΕ ΣΗΜΕΙΟ ΤΗΣ
ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ
Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης και της κάθετης της παραβολής 4 στο
σημείο της , .
Λύση
Παραγωγίζοντας ως προς την 4 , βρίσκουμε ότι:
2
Επομένως, η κλίση της εφαπτομένης στο είναι ίση με και η κλίση της
κάθετης είναι ίση με . Έτσι, οι εξισώσεις που αναζητούμε είναι οι πιο κάτω:
Εξίσωση εφαπτομένης στο :
2
⟺ 2 2
⟺ 2 2 ⟺ 2 2
⟺ 2
Εξίσωση κάθετης στο :
⟺2 2 ⟺ 2 2
2
∆ίνεται η παραβολή 4 , μια χορδή της και η εφαπτομένη της παραβολής
που είναι παράλληλη προς την . Να αποδείξετε ότι αν είναι το μέσον της και
το σημείο επαφής της εφαπτομένης με την παραβολή, τότε η είναι
παράλληλη προς τον άξονα της παραβολής.
Λύση
1ος τρόπος
Αν , , , είναι τα άκρα της χορδής και , το σημείο επαφής της
παραβολής με την ευθεία , τότε οι συντεταγμένες του μέσου θα είναι:
,
2 2
Αρκεί να δείξουμε ότι:
Παραγωγίζοντας ως προς την 4 , έχουμε:

2
2 ∙ 4 ⟹

Επομένως, η κλίση της εφαπτομένης στο είναι ίση με .
Αφού τα και ανήκουν στην παραβολή, ισχύει ότι 4 και 4 .

Αφαιρώντας κατά μέλη τις προηγούμενες σχέσεις, προκύπτει ότι:
4 4
4 ⟺ 4 ∙ 2
⟺
2
2ος τρόπος
Έστω τα άκρα της χορδής με συντεταγμένες ,2 και ,2 Αν το
σημείο ,2 είναι σημείο στην παραβολή, έτσι ώστε και είναι το
μέσο της χορδής, πρέπει να δείξουμε ότι .
Το μέσο της χορδής έχει συντεταγμένες:
,
2
Αρκεί να δείξουμε ότι 2 .
Στο σημείο η κλίση της εφαπτομένης είναι:
,
Έχουμε:
2 2 1
2 4 ⟹ ⟹
2
2 2
Αφού ισχύει , έχουμε ότι:

1 2
⟹2

Η εφαπτομένη της παραβολής 4 στο σημείο της ,2 , 0, τέμνει τον
άξονά της στο σημείο και την εφαπτομένη στην κορυφή της στο σημείο . Να
αποδείξετε ότι η εξίσωση του σχήματος, στο οποίο βρίσκεται ο γεωμετρικός τόπος
του σημείου για το οποίο το είναι ορθογώνιο παραλληλόγραμμο, είναι η
παραβολή .
Λύση
Παραγωγίζοντας ως προς την 4 , βρίσκουμε ότι:
2
Επομένως, η κλίση της εφαπτομένης στο είναι ίση με

2 1
2
και η εξίσωση της εφαπτομένης στο είναι η
1
2 ⟺ ,
η οποία τέμνει τον άξονα στο , 0 και τον άξονα στο 0, .
Άρα, οι συντεταγμένες του σημείο , έτσι ώστε το σχήμα να είναι ορθογώνιο,

είναι , .
Κάνοντας απαλοιφή της παραμέτρου , από τις δύο εξισώσεις , ,

βρίσκουμε ότι που είναι και η αντίστοιχη εξίσωση του γεωμετρικού τόπου
του σημείου , όταν το κινείται πάνω στην παραβολή.

Να βρείτε την εξίσωση της χορδής της παραβολής 4 , της οποίας το μέσο είναι
το σημείο , , συναρτήσει των και .
Λύση
Έστω η χορδή που έχει μέσο το σημείο και ,2 , ,2 .
Ισχύει ότι:
2 2 2
1
Επίσης, αφού το είναι μέσο του , ισχύει ότι:

⟹ 2
Απαλείφοντας την παράσταση από τις 1 και 2 , βρίσκουμε ότι:

2
Επομένως, η εξίσωση της είναι η:

2
⇒ 2
∆ίνεται η παραβολή 4 και τα σημεία της ,2 και ,2 , ,
τέτοια ώστε η να είναι εστιακή χορδή. Να αποδείξετε ότι:
(α) 1
(β) οι εφαπτομένες στα άκρα της χορδής τέμνονται κάθετα
(γ) το σημείο τομής των εφαπτομένων βρίσκεται στη διευθετούσα
(δ) τα ευθύγραμμα τμήματα και φαίνονται από την εστία υπό ορθή γωνία

Λύση
(α) Αφού τα , και είναι συνευθειακά, ισχύει

2 2 2 2 0 2 2
,
1
Από , έχουμε:
2 2
⟹1 ⟹ 1
1
(Η πιο πάνω σχέση μπορεί να προκύψει και από τη γνωστή σχέση:
2 1
τα , και είναι συνευθειακά⟺ 2 1 0⟺ 1 0,
0 1
και επειδή , θα ισχύει ότι 1).
(β) Ισχύει ότι . Επομένως, η κλίση της εφαπτομένης στο θα ισούται με
και η κλίση της εφαπτομένης στο θα ισούται με .
Παρατηρούμε ότι 1.
Επομένως, οι εφαπτομένες στα και είναι κάθετες μεταξύ τους.
(γ) Εξίσωση εφαπτομένης στο :

1
2 ⟺ 3
Εξίσωση εφαπτομένης στο :

1
2 ⟺ 4
Αφαιρώντας κατά μέλη τις 3 και 4 , έχουμε:

⟺ , 5
Αντικαθιστούμε την 5 στην 3 και έχουμε:

⟺ ,∀ , ∈ με
Το , ανήκει πάντα στη διευθετούσα της παραβολής, γιατί

.
(δ) Αρκεί να αποδείξουμε ότι η είναι κάθετη στην .
Ισχύει ότι:
και
Επομένως, 1 και οι γωνίες και είναι ορθές.
Η ευθεία που διέρχεται από το σημείο και το μέσο του είναι διάμετρος της
παραβολής.

1. ∆ίνεται η παραβολή 4 . Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης, η οποία:

(α) διέρχεται από το σημείο της 1, 2
(β) διέρχεται από το σημείο 4, 0
(γ) είναι παράλληλη προς την ευθεία 2
(δ) είναι κάθετη στην ευθεία 4
2. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης και της κάθετης στο σημείο της κάθε
παραβολής:
(α) στο 1, 1 (β) 32 στο 2, 8
(γ) 16 στο 16, 16 (δ) 4 1 στο 3, 16
3. ∆ίνεται η παραβολή 4 και η ευθεία 8.

(α) Να βρείτε την εστία και τη διευθετούσα της παραβολής.
(β) Να αποδείξετε ότι η ευθεία τέμνει την παραβολή σε δύο σημεία και ,
των οποίων να βρείτε τις συντεταγμένες.
(γ) Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων της παραβολής στα σημεία και .
(δ) Να βρείτε το σημείο τομής των δύο εφαπτομένων στα και και να
υπολογίσετε το εμβαδόν του τριγώνου .
4. ∆ίνεται η παραβολή 4 και τα σημεία της διευθετούσας και με

τεταγμένες 2 και 4, αντίστοιχα. Από το φέρνουμε ευθεία παράλληλη προς
την ( η εστία της παραβολής), η οποία τέμνει την παραβολή στα σημεία και
.
(α) Να βρείτε τις συντεταγμένες των σημείων και .
(β) Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων της παραβολής στα και .
(γ) Αν το σημείο τομής των εφαπτομένων, να υπολογίσετε την γωνία .
5. Να βρείτε την εξίσωση εφαπτομένης της παραβολής , αν γνωρίζετε ότι:

(α) είναι παράλληλη προς την ευθεία : 2 3 0
(β) είναι κάθετη στην ευθεία :2 1 0
(γ) διέρχεται από το σημείο Α 4, 0
6. Η εφαπτομένη της παραβολής 20 στο σημείο 5 , 10 τέμνει τον άξονα

των τεταγμένων στο σημείο . Αν είναι η εστία της παραβολής, να αποδείξετε
ότι η γωνία είναι ορθή.

7. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης και της κάθετης στο σημείο της
παραβολής:
(α) 4 , 1, 2
(β) 8 , 2, 4
(γ) , 1, 1
(δ) 4 , 2, 1
8. Η εφαπτομένη της παραβολής 4 στο σημείο της τέμνει τη διευθετούσα

στο σημείο . Να βρείτε την εξίσωση του γεωμετρικού τόπου του μέσου του
, όταν το διαγράφει την παραβολή.
9. Η ευθεία 1 τέμνει την παραβολή 8 στα σημεία και . Να δείξετε

ότι, καθώς το ∈ , 0 μεταβάλλεται, το μέσο του διαγράφει την
παραβολή 4 1 , εκτός του σημείου 1, 0 .
10. Αν 3 ,6 και 3 ,6 είναι δύο διαφορετικά σημεία της παραβολής με

εξίσωση 12 , να βρείτε την εξίσωση της καμπύλης στην οποία ανήκει ο
γεωμετρικός τόπος του μέσου της χορδής , αν:
(α) ισχύει 3
(β) η χορδή σχηματίζει γωνία 45° με τον άξονα των τετμημένων
(γ) η χορδή περνά από την εστία της παραβολής
(δ) η χορδή περνά από το σημείο 0, 6
11. ∆ύο σημεία της παραβολής 4 , 0 κινούνται έτσι ώστε το άθροισμα των
τεταγμένων τους να είναι σταθερό και ίσο με , 0. Να βρείτε την εξίσωση
στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος του σημείου τομής των εφαπτομένων
της παραβολής στα σημεία και .
12. Η ευθεία τέμνει την παραβολή με εξίσωση 4 σε δύο σημεία και

.
(α) Να αποδείξετε ότι οι συντεταγμένες του μέσου του της χορδής είναι
, .
(β) Να βρείτε την εξίσωση της καμπύλης, στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος
του σημείου , όταν η ευθεία είναι η , ∈ .
(γ) Να βρείτε την εξίσωση της καμπύλης, στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος
του σημείου , όταν η ευθεία είναι η , ∈ .

13. ∆ίνεται η παραβολή με εξίσωση 4 και το σημείο της ,2 , ∈ . Αν η
εφαπτομένη στο τέμνει τον άξονα της παραβολής στο και από το τυχαία
ευθεία τέμνει την παραβολή στα σημεία και με παράμετρους και
αντίστοιχα, να αποδείξετε ότι:
(α) τα , , αποτελούν διαδοχικούς όρου γεωμετρικής προόδου.
(β) αν οι εφαπτομένες στα σημεία και τέμνονται στο σημείο , να αποδείξετε
ότι η είναι κάθετη στον άξονα της παραβολής.
14. Έστω τυχαίο σημείο της παραβολής 4 , 0 με η αρχή των αξόνων.

Από το σημείο φέρουμε ευθεία παράλληλη προς τον άξονα της παραβολής,
η οποία τέμνει τον άξονα των τεταγμένων στο σημείο . Στη συνέχεια, από το
σημείο φέρουμε ευθεία η οποία τέμνει κάθετα το ευθύγραμμο τμήμα
στο σημείο .
(α) Να δείξετε ότι η ευθεία διέρχεται από σταθερό σημείο του άξονα των
τετμημένων.
(β) Να δείξετε ότι η εξίσωση της καμπύλης πάνω στην οποία κινείται ο
γεωμετρικός τόπος του σημείου , καθώς το κινείται πάνω στην παραβολή,
είναι κύκλος.
15. ∆ίνεται η παραβολή με εξίσωση 8 και τα σημεία της 2 ,4 και 2 ,4

(α) Αν το περνά από το σημείο 5, 2 :
i. να δείξετε ότι 2 5
ii. να βρείτε την εξίσωση του σχήματος, στο οποίο ανήκει ο γεωμετρικός
τόπος του μέσου του
(β) Αν επιπλέον το σημείο είναι το μέσο του :
i. να αποδείξετε ότι η εξίσωση της ευθείας είναι η : 2 8
ii. να υπολογίσετε το εμβαδόν του χωρίου που περικλείεται από την ευθεία
και την παραβολή.
16. ∆ίνεται η παραβολή με εξίσωση 4 με εστία το σημείο και τυχαίο σημείο

της ,2 , 0. Φέρουμε ευθεία κάθετη στην στο σημείο , η οποία τέμνει
τη διευθετούσα της παραβολής στο σημείο .
(α) Να δείξετε ότι η είναι η εφαπτομένη της παραβολής το σημείο .
της κορυφής του ορθογωνίου παραλληλογράμμου , καθώς το σημείο
κινείται πάνω στην παραβολή.

1. Έστω η παραβολή 4 , 0 και μια εστιακή χορδή της. Να δείξετε ότι:

(α) οι εφαπτομένες στα άκρα της χορδής αυτής τέμνονται υπό ορθή γωνία πάνω
στην διευθετούσα της παραβολής
(β) ο κύκλος με διάμετρο την χορδή αυτή εφάπτεται της διευθετούσας
2. ∆ίνεται παραβολή 4 , 0 και η εφαπτομένη σε σημείο της . Αν είναι η

εστιακή χορδή που είναι παράλληλη στην εφαπτομένη, να αποδείξετε ότι
4 .
3. Να αποδείξετε ότι η εφαπτομένη σε σημείο της παραβολής 4 , 0

διχοτομεί τη γωνία που σχηματίζουν η εστιακή απόσταση και η κάθετη στη
διευθετούσα της παραβολής.
4. ∆ίνεται η ευθεία με εξίσωση :4 4 30 0. Να αποδείξετε ότι για κάθε

0, η εφάπτεται στην παραβολή με εξίσωση 30 . Στη συνέχεια, να
βρείτε τις κοινές εφαπτομένες της παραβολής και του κύκλου 1 1.
5. Έστω ότι η εφαπτομένη και η κάθετη στην παραβολή σε ένα σημείο της
τέμνουν τον άξονα της παραβολής στα σημεία , , αντίστοιχα, και έστω η
προβολή του στον άξονα αυτό. Να αποδείξετε ότι:
(α) το τετράπλευρο είναι ρόμβος
(β) η κορυφή της παραβολής είναι το μέσο της
(γ) το κέντρο του ρόμβου ανήκει στην εφαπτομένη της παραβολής στην
κορυφή της
(δ) η εστία είναι το μέσο της
6. Η ευθεία τέμνει την παραβολή 8 στα σημεία και . Να βρείτε

την εξίσωση του γεωμετρικού τόπου στον οποίο βρίσκεται το μέσο της ,
καθώς το ∈ μεταβάλλεται.
7. Οι εφαπτόμενες της παραβολής 4 στα σημεία της ,2 και

,2 τέμνονται στο σημείο . Να βρείτε τον γεωμετρικό τόπο του σημείου
, αν ισχύει ότι 2.
8. Να βρείτε τις συντεταγμένες του σημείου της παραβολής 4 , στο οποίο η

εφαπτομένη είναι παράλληλη προς την κάθετη στο σημείο της 4 , 4 .

9. Έστω εστιακή χορδή και , οι εφαπτομένες της παραβολής 4
στα , , αντίστοιχα, οι οποίες τέμνονται στο σημείο . Αν οι και τέμνουν
την εφαπτομένη στην κορυφή στα και , αντίστοιχα, να αποδείξετε ότι το
εμβαδόν του τριγώνου είναι διπλάσιο από το εμβαδόν του τριγώνου .
10. Έστω η παραβολή 4 και η εφαπτομένη σε ένα σημείο της . Αν είναι

το συμμετρικό της εστίας ως προς την , να δείξετε ότι αυτό βρίσκεται πάνω
στη διευθετούσα . Στη συνέχεια, να αποδείξετε ότι το είναι η προβολή του
πάνω στη .
11. ∆ίνεται η παραβολή 4 . Να αποδείξετε ότι οι προβολές της εστίας πάνω

στις εφαπτομένες της βρίσκονται πάνω στην εφαπτομένη στην κορυφή της
παραβολής.
12. Να αποδείξετε ότι ο γεωμετρικός τόπος των σημείων από τα οποία η παραβολή
«φαίνεται» υπό ορθή γωνία είναι η διευθετούσα της. Επίσης, αν και είναι
εφαπτόμενα τμήματα στην παραβολή, τότε η διέρχεται από την εστία και το
είναι το ύψος του τριγώνου .
13. Έστω σημείο που κινείται πάνω στην παραβολή 4 , η κάθετη στην
παραβολή στο τέμνει τον άξονά της στο σημείο και ′ είναι η προβολή του
στον άξονα. Να αποδείξετε ότι το μήκος του ′ είναι σταθερό.
14. Να δείξετε ότι αν είναι το σημείο που η εφαπτομένη σε σημείο της παραβολής
4 τέμνει τον άξονά της και κάθετη σε αυτόν, τότε ισχύει ,
όπου η κορυφή της παραβολής.
15. Οι εφαπτομένες που άγονται από σημείο εκτός της παραβολής 4 , την
τέμνουν στα σημεία και ′. Να αποδείξετε ότι σχηματίζουν ίσες γωνίες,
αντίστοιχα με τον άξονα και την εστιακή απόσταση.
16. ∆ίνεται η παραβολή 4 , 0 με παραμετρικές εξισώσεις , 2

και εστία . Έστω τα σημεία και της παραβολής, με παραμέτρους και
αντίστοιχα και η κορυφή της παραβολής .
(α) Αν η γωνία είναι ορθή, να αποδείξετε ότι 4.

(β) Αν 2 και η είναι κάθετη στην , να αποδείξετε ότι 4.
17. ∆ίνεται η παραβολή 4 με κορυφή και οι κάθετες χορδές της και .

Να αποδείξετε ότι ο γεωμετρικός τόπος των σημείων τομής των εφαπτομένων
στα και είναι η ευθεία 4 .

18. ∆ίνεται η παραβολή 4 , 0 και τα σημεία της ,2 και ,2 ,
τέτοια ώστε 45 .∘
(α) Να δείξετε ότι 4 16 1 .

των σημείων τομής των εφαπτομένων στα και .
19. ∆ίνεται η παραβολή 4 και τα σημεία της ,2 και ,2 .
(α) Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων της παραβολής στα , .

(β) Να βρείτε τις συντεταγμένες του σημείου τομής των εφαπτομένων.
(γ) Αν η χορδή διέρχεται από το σταθερό σημείο 2, 0 , να δείξετε ότι
2.
(δ) Να βρείτε την καρτεσιανή εξίσωση του γεωμετρικού τόπου του .
(ε) Να βρείτε την τιμή του 0, για το οποίο το εμβαδόν του είναι
ελάχιστο και να υπολογίσετε το εμβαδόν αυτό.
20. Να δείξετε ότι η εφαπτομένη της παραβολής 4 στο σημείο της ,2

είναι η . Αν η εφαπτομένη τέμνει τον άξονα των στο και είναι η
κορυφή της, να δείξετε ότι ισχύει 3 .
21. ∆ίνεται η παραβολή 16 .
(α) Να βρείτε τις συντεταγμένες της εστίας και την εξίσωση της διευθετούσας της.
(β) Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης στο σημείο της 1, 4 .
(γ) Αν η εφαπτομένη στο τέμνει τη διευθετούσα της παραβολής στο σημείο ,
να βρείτε την εξίσωση της άλλης εφαπτομένης που άγεται από το προς την
παραβολή.
22. Να αποδείξετε ότι κάθε εφαπτομένη της παραβολής με εξίσωση 4 σε

σημείο (εκτός της κορυφής της) τέμνει την παραβολή 8 σε δύο
διαφορετικά σημεία , . Στη συνέχεια, να βρείτε την εξίσωση της καμπύλης, στην
οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος του μέσου της χορδής .
23. Έστω η παραβολή με εξίσωση 2 και 2 ,2 , ∈ μεταβλητό σημείο της.

Αν το είναι σημείο της παραβολής, έτσι ώστε το τρίγωνο να είναι
ορθογώνιο στο 0,0 :
(α) να δείξετε ότι η υποτείνουσα διέρχεται από σταθερό σημείο

(β) να βρείτε την εξίσωση της καμπύλης, στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος
του μέσου της

1. Να εξηγήσετε γιατί ο γεωμετρικός τόπος των κέντρων των κύκλων που

εφάπτονται σε ευθεία και διέρχονται από σταθερό σημείο είναι παραβολή
με εστία το σημείο και διευθετούσα την ευθεία .
2. ∆ίνεται η παραβολή 4 και οι εφαπτομένες και από ένα σημείο

, εκτός της παραβολής. Αν , είναι τα σημεία επαφής των και ,
αντίστοιχα, με την παραβολή, να αποδείξετε ότι η ευθεία έχει εξίσωση
2 .
3. Να βρείτε την εξίσωση της καμπύλης, στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος
των προβολών της εστίας μιας παραβολής πάνω στις εφαπτομένες της.

ΕΝΟΤΗΤΑ 08
ΕΛΛΕΙΨΗ
8.1 Ορισμός – Εξίσωση έλλειψης
8.2 Στοιχεία έλλειψης
8.3 Ιδιότητες έλλειψης
8.4 Θέση σημείου – Θέση ευθείας ως προς έλλειψη
8.5 Παραμετρικές εξισώσεις έλλειψης
8.6 Εξίσωση εφαπτομένης και καθέτου σε σημείο της έλλειψης
8.1 ΟΡΙΣΜΟΣ – ΕΞΙΣΩΣΗ ΕΛΛΕΙΨΗΣ
Εξερεύνηση
∆ίνονται δύο σταθερά σημεία και ′ στο επίπεδο με απόσταση 8 μονάδες.
Στο ίδιο επίπεδο υπάρχουν άλλα τρία σημεία , και , όπου φαίνονται οι
αποστάσεις τους από τα σημεία και .
(α) Ποια κοινή ιδιότητα παρουσιάζουν τα τρία σημεία , και στο σχήμα;
(β) Αν ένα άλλο σημείο έχει την ίδια ιδιότητα με τα σημεία , και και
βρίσκεται πάνω στην ευθεία ′, τότε σε ποια θέση θα το τοποθετούσατε;
(γ) Πόσα άλλα σημεία υπάρχουν κατά τη γνώμη σας με την πιο πάνω κοινή ιδιότητα;
(δ) Να σχεδιάσετε την καμπύλη στην οποία ενδέχεται να βρίσκονται όλα τα σημεία με
την κοινή ιδιότητα που βρήκατε, αιτιολογώντας την απάντησή σας και
επεξηγώντας έναν τρόπο με τον οποίο θα κάνετε την κατασκευή σας.
∆ίνεται ένα σταθερό ευθύγραμμο τμήμα και ένα τυχαίο σημείο πάνω στο τμήμα
. ∆ίνονται επίσης δύο σταθερά σημεία και ′εκτός του ευθύγραμμου τμήματος
με μήκος ’ .
Γράφουμε κύκλο με κέντρο το σημείο και ακτίνα ίση με και κύκλο με
κέντρο το ′ και ακτίνα ίση με και σημειώνουμε τα κοινά σημεία των δύο κύκλων,
αν αυτά υπάρχουν.
(α) Πόσα κοινά σημεία έχουν οι δύο κύκλοι;

(β) Ποια είναι η σχέση τους ως προς την ευθεία ′;
(γ) Πώς μπορούμε να κατασκευάσουμε όλες τις πιθανές θέσεις των κοινών αυτών
σημείων;
110 Ενότητα 08: Έλλειψη

Να ανοίξετε το εφαρμογίδιο «CLyk_Kat_En08_Ellipse01.ggb». Στο εφαρμογίδιο είναι
κατασκευασμένο το ευθύγραμμο τμήμα και τα δύο σημεία και ′.
(δ) Να μετακινήσετε το μεταβλητό σημείο του ευθύγραμμου τμήματος ,

ενεργοποιώντας το κουμπί «Κοινά σημεία κύκλων».
(ε) Υπάρχει περίπτωση, όταν ΄ , οι δύο κύκλοι , να μην τέμνονται; Να
παρατηρήσετε το εφαρμογίδιο και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
(στ) Να ενεργοποιήσετε το κουμπί «Γεωμετρικός τόπος» και να αλλάξετε τη θέση του
σημείου ′. Τι παρατηρείτε στον γεωμετρικό τόπο όταν το ′ πλησιάζει ή
απομακρύνεται από το σημείο ;
(ζ) Να αλλάξετε τη θέση των σημείων , ′ ώστε να ισχύει , για παράδειγμα
το σημείο στο 6, 0 και το σημείο 6, 0 .Τι παρατηρείτε σε σχέση με τον
γεωμετρικό τόπο σε αυτή την περίπτωση;
(η) Τι παρατηρείτε αν το σημείο ′ συμπέσει στο σημείο ;
Ορισμός
Έλλειψη είναι ο γεωμετρικός τόπος των σημείων του επιπέδου των οποίων το
άθροισμα των αποστάσεών του από δύο σταθερά σημεία , ′ του επιπέδου είναι
σταθερό και μεγαλύτερο του ′.
Ενότητα 08: Έλλειψη 111

Σχόλια
 Αν είναι τυχαίο σημείο πάνω στην έλλειψη και , τα δύο σταθερά σημεία, για
να κατασκευάζεται το τρίγωνο ′ πρέπει να ισχύει η ανισοτική σχέση:
| |
 Αν το είναι σημείο της έλλειψης και βρίσκεται πάνω στην ευθεία ′, τότε το
βρίσκεται εκτός του ευθύγραμμου τμήματος ′, γιατί διαφορετικά θα είχαμε το
άθροισμα ίσο με .
 Οποιοδήποτε σημείο της έλλειψης που βρίσκεται εκτός του ευθύγραμμου
τμήματος ′ έχει το αντίστοιχο συμμετρικό του ως προς την ευθεία ′.
Πρόταση
Η εξίσωση της έλλειψης με εστίες ,0 και ,0 , 0 και άθροισμα
αποστάσεων του τυχαίου σημείου της από τις εστίες ίσο με 2 , είναι η:
1, ,
Απόδειξη
Έχουμε , 0 και ,0 , 0. Έστω , τυχαίο σημείο της έλλειψης.
Τότε:
2 ⟺ 2
⟺ 2
⟺ 4 4
⟺ 2 4 2 4
⟺4 4 4
⟺
⟺
⟺ 2 2
⟺
∆ιαιρώντας την πιο πάνω σχέση με το , έχουμε:
1 1
Είναι γνωστό ότι ή ⟹ 0.

Θέτουμε , 0.
Από την 1 παίρνουμε:
1, , ,

Το σχήμα της έλλειψης μπορεί να προκύψει και από τις πιο κάτω παρατηρήσεις πάνω
στην εξίσωση της 1, .
 Από 1, έχουμε ισοδύναμα:
1 ⟹ 0⟹
∆ηλαδή, δεν υπάρχουν σημεία , πάνω στην έλλειψη με ή .

Όμοια, από τη σχέση:
1 ⟹ 0⟹
∆ηλαδή, δεν υπάρχουν σημεία , πάνω στην έλλειψη με ή .
 Για 0, έχουμε και . ∆ηλαδή, η έλλειψη διέρχεται από τα σημεία

, 0 και ,0 .
 Για 0, έχουμε και . ∆ηλαδή, η έλλειψη διέρχεται από τα σημεία

0, και 0, .
 Η έλλειψη είναι συμμετρική ως προς τον άξονα των τετμημένων και ως προς τον
άξονα των τεταγμένων.

8.2 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛΛΕΙΨΗΣ
(α) Η έλλειψη με εξίσωση , ,
 Τα σημεία με συντεταγμένες , 0 και , 0 ονομάζονται εστίες της έλλειψης.
 Το μήκος του ευθύγραμμου τμήματος ′ , λέγεται εστιακή απόσταση.
 Το μέσο του , ′ λέγεται κέντρο της έλλειψης και είναι κέντρο συμμετρίας για
την έλλειψη.
 Τα σημεία τομής με τους άξονες είναι τα ,0 , ,0 , 0, και 0, και
ονομάζονται κορυφές της έλλειψης.
 Τα ευθύγραμμα τμήματα ′ και ′ , τα οποία έχουν μήκη 2 και
2 , ονομάζονται μεγάλος άξονας και μικρός άξονας, αντίστοιχα.
 Κάθε ευθύγραμμο τμήμα που συνδέει δύο σημεία της έλλειψης λέγεται χορδή της
έλλειψης.
 Κάθε χορδή της έλλειψης, που διέρχεται από το κέντρο της, λέγεται διάμετρος.
 Ο σταθερός λόγος της εστιακής απόστασης προς το μήκος του μεγάλου άξονα
της έλλειψης ονομάζεται εκκεντρότητα, συμβολίζεται με και είναι ίσος με .
Από τη σχέση παίρνουμε .
Επομένως, και αφού , τότε ισχύει 0 1.
Από τον ορισμό της εκκεντρότητας παρατηρούμε ότι όσο μεγαλύτερη
εκκεντρότητα έχουμε, η έλλειψη γίνεται πιο επιμήκης, γιατί το «πλησιάζει» το
ενώ καθώς η εκκεντρότητα πλησιάζει το μηδέν, το σχήμα της έλλειψης τείνει να
γίνει κύκλος.
(β) Η έλλειψη με εξίσωση , ,

 Oι εστίες της είναι τα σημεία 0, , 0, και το άθροισμα των αποστάσεων
του τυχαίου σημείου της από τις εστίες είναι ίσο με 2 , .
 Οι κορυφές της έλλειψης είναι τα σημεία με συντεταγμένες
,0 , ,0 , 0, και 0, με .

 Τα ευθύγραμμα τμήματα ′ και ′ , τα οποία έχουν μήκη 2 και
2 , ονομάζονται μικρός άξονας και μεγάλος άξονας, αντίστοιχα.
 Η εκκεντρότητα είναι 1, 0 .
Να βρείτε την εξίσωση της έλλειψης με εστίες τα σημεία 3, 0 και 3, 0 , αν το
άθροισμα των αποστάσεων ενός τυχαίου σημείου της από τις δύο εστίες είναι 8
μονάδες.
Λύση
Αφού οι εστίες βρίσκονται στον άξονα των τετμημένων, τότε η εξίσωση της έλλειψης
έχει τη μορφή:
1, ,
Είναι γνωστό ότι το σταθερό άθροισμα είναι ίσο με 2 .

Επομένως, 2 8⟹ 4.
Οι εστίες είναι τα σημεία 3, 0 και 3, 0 . Άρα, 3.
Από τη σχέση υπολογίζουμε το . Έχουμε, 4 3 7.
Η εξίσωση της έλλειψης είναι η:
1⟺ 1
4 7 16 7
∆ίνεται η έλλειψη με εξίσωση:
1
9
(α) Να υπολογίσετε την τιμή του , 0, αν το σημείο √5, ανήκει στην
έλλειψη.
(β) Να βρείτε τις συντεταγμένες του ορθογωνίου παραλληλογράμμου , το
οποίο είναι εγγεγραμμένο στην έλλειψη.
(γ) Να βρείτε τις συντεταγμένες του τετραγώνου , το οποίο είναι εγγεγραμμένο
στην έλλειψη.
Λύση
(α) Αφού το σημείο √5, , 0, τότε οι συντεταγμένες του επαληθεύουν την

εξίσωση της έλλειψης:
1
9
∆ηλαδή:
√5 5 4 2 2
1⟹ 1 ⟹ ⟹
9 9 9 3 3

(β) Το σημείο έχει συντεταγμένες √5, .
Λόγω της συμμετρίας που παρουσιάζει η έλλειψη, οι υπόλοιπες κορυφές του
ορθογωνίου παραλληλογράμμου θα έχουν συντεταγμένες:
2 2 2
√5, , √5, και √5,
3 3 3
(γ) Έστω τετράγωνο με κορυφές πάνω στην έλλειψη με 0, 0.
Τότε, λόγω συμμετρίας ισχύει . Αντικαθιστώντας στην
εξίσωση της έλλειψης, έχουμε:
3
1 ⟹ 10 9⟹
9 √10
Επομένως, το τετράγωνο έχει συντεταγμένες:

3 3 3 3 3 3 3 3
, , , , , , ,
√10 √10 √10 √10 √10 √10 √10 √10
∆ίνεται η έλλειψη με εξίσωση 3 4 12 και εστίες τα σημεία και ′.
(α) Να υπολογίσετε την περίμετρο του τριγώνου ′, όταν το είναι τυχαίο σημείο
της έλλειψης.
(β) Να υπολογίσετε το εμβαδόν του τριγώνου ′, όταν το είναι σημείο της
έλλειψης με συντεταγμένες ,1 .
Λύση
(α) Η περίμετρος του τριγώνου είναι ′ .

Είναι γνωστό ότι το άθροισμα είναι σταθερό και ίσο με 2 και το
′ 2 .
Επομένως, αρκεί να υπολογίσουμε τις τιμές των και .
∆ιαιρώντας διά 12 και τα δύο μέλη της εξίσωσης 3 4 12, έχουμε:
1
4 3
Επομένως, 2,√3 και 4 3 1⟹ 1.
Άρα, η περίμετρος του τριγώνου είναι :
′ 2 2 2∙2 2∙1 6
(β) Το εμβαδόν του τριγώνου ′ είναι:
1 1
∙ ∙| | ∙ 2 ∙ 1 1 τ.μ.
2 2

∆ίνονται οι ελλείψεις με τις πιο κάτω εξισώσεις. Να βρείτε για κάθε περίπτωση τις
συντεταγμένες των κορυφών και των εστιών τους καθώς και την εκκεντρότητά τους.
(α) 1
(β) 1
Λύση
(α) Για την έλλειψη με εξίσωση
1
25 16
έχουμε 5 και 4 .
Επομένως, οι κορυφές της έλλειψης είναι 5, 0 , 5, 0 , 0, 4 και 0, 4 .

Για το έχουμε:
25 16 9⟹ 3
Έτσι, οι εστίες της έλλειψης είναι 3, 0 και 3, 0 .

Η εκκεντρότητα της έλλειψης είναι ο σταθερός λόγος:
3
5
(β) Για την έλλειψη με εξίσωση
1
6 36
έχουμε √6 και 6 .
Επομένως, οι κορυφές της έλλειψης είναι √6, 0 , √6, 0 , 0, 6 και 0, 6 .

Για το έχουμε:
36 6 30 ⟹ √30
Έτσι, οι εστίες της έλλειψης είναι 0, √30 και 0, √30 .

Η εκκεντρότητα της έλλειψης είναι ο σταθερός λόγος:
√30
6

8.3 Ι∆ΙΟΤΗΤΕΣ ΕΛΛΕΙΨΗΣ
Θεώρημα
Αν , είναι σημείο πάνω στην έλλειψη με εξίσωση
1,
και εστίες τα σημεία με συντεταγμένες ,0 , , 0 και εκκεντρότητα , τότε οι

απόστάσεις του σημείου , από τις δύο εστίες και ′ είναι αντίστοιχα:
και ′
Απόδειξη
Είναι γνωστό ότι για τη συγκεκριμένη έλλειψη με εξίσωση
1,
και ,0 , , 0 , ισχύει και .
Για τις αποστάσεις και ′ του σημείου , της έλλειψης από τις δύο εστίες
και ′, αντίστοιχα, έχουμε:
′
Αφαιρώντας κατά μέλη τις δύο πιο πάνω εξισώσεις, έχουμε:
4
⟺ 4
⟺2 ∙ 4
2
⟺ 2
Έτσι:
2
⟺2 2 2 ⟺ και
2
Πόρισμα
Ο λόγος των αποστάσεων του τυχαίου σημείου , της έλλειψης με εξίσωση
1, από την εστία της , 0 και της ευθείας : ισούται με την
εκκεντρότητα , δηλαδή ισχύει ( είναι η απόσταση του σημείου από την

ευθεία ).
Απόδειξη
Έχουμε
και . Άρα:

Σχόλια
 Οι ευθείες : και : ονομάζονται διευθετούσες της έλλειψης.
 Το πιο πάνω πόρισμα ισχύει, αν αντί της εστίας , 0 και της διευθετούσας
: έχουμε την εστία ′ , 0 και τη διευθετούσα : .
∆ηλαδή, ισχύει .
 Αν η έλλειψη έχει εξίσωση 1 με , τότε οι διευθετούσες της έχουν
εξισώσεις και .
Να υπολογίσετε τις αποστάσεις του σημείου 5, 4√3 από τις δύο εστίες της
έλλειψης:
1
100 64
Λύση
Για την έλλειψη με εξίσωση
1
100 64
έχουμε 100, 64.
Επομένως,
6 3
36 ⟹ 6,
10 5
Άρα, το σημείο 5, 4√3 απέχει από τις δύο εστίες ′ και αποστάσεις:
3 3
10 ∙ 5 13 και 10 ∙5 7
5 5

∆ίνεται η έλλειψη με εξίσωση:
1
16 12
(α) Να υπολογίσετε τις αποστάσεις του σημείου 2, 3 από τις εστίες και ′ της
έλλειψης.
(β) Να βρείτε εξισώσεις των διευθετουσών της έλλειψης.
Λύση
(α) Έχουμε 4, √12, άρα √16 12 2 και .
Επομένως:
1 1
4 ∙2 3 και ′ 4 ∙2 5
2 2
(β) Οι εξισώσεις των διευθετουσών της έλλειψης είναι:
4 4
: 8 και : 8
Να βρείτε τις εξισώσεις των διευθετουσών της έλλειψης με εξίσωση 5 4 20.
Λύση
Η έλλειψη με εξίσωση 5 4 20 γράφεται ισοδύναμα:
5 4 20
⟺ 1
20 20 20 4 5
Έχουμε 4, 5, οπότε 5 4 1⟹ 1.
Η εκκεντρότητα είναι και οι διευθετούσες έχουν εξισώσεις:

√
√5 √5
5, 5
√ √

1. Να βρείτε τις εξισώσεις των ελλείψεων σε καθεμιά μια από τις πιο κάτω
περιπτώσεις, οι οποίες έχουν:
(α) Μεγάλο άξονα στον άξονα των τετμημένων μήκους 6 μονάδων και μικρό
άξονα στον άξονα των τεταγμένων μήκους 4 μονάδων.
(β) Μεγάλο άξονα στον άξονα των τεταγμένων μήκους 10 μονάδων και μικρό
άξονα στον άξονα των τετμημένων μήκους 8 μονάδων.
(γ) Εστίες τα σημεία 2, 0 και 2, 0 και δύο κορυφές στα σημεία 0, 1 , 0, 1 .
(δ) Το λόγο των μηκών του μεγάλου άξονα προς τον μικρό άξονα να είναι 2 και η
έλλειψη να διέρχεται από το σημείο 6, 4 .
2. ∆ίνονται τα σημεία 12, 0 και 12, 0 . Ένα σημείο του επιπέδου κινείται στο
επίπεδο, έτσι ώστε να ισχύει ′ 26. Να βρείτε την εξίσωση της
καμπύλης στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος του σημείου .
3. ∆ίνονται οι ελλείψεις με εξισώσεις:
(α) 1
25 16
(β) 1
12 16
(γ) 9 9
Να βρείτε σε κάθε περίπτωση τις συντεταγμένες των εστιών και τις κορυφές τους,
την εκκεντρότητά τους καθώς και τις εξισώσεις των διευθετουσών τους.
4. ∆ίνεται η έλλειψη με εξίσωση 3 2 12.

(α) Nα υπολογίσετε το , 0, αν το σημείο √2, ανήκει στην έλλειψη.
(β) Να υπολογίσετε τις αποστάσεις του σημείου √2, √3 από τις δύο εστίες της
έλλειψης.
5. ∆ίνεται η έλλειψη με εξίσωση:
1
16 25
Να υπολογίσετε τις συντεταγμένες των σημείων της, τα οποία απέχουν από την
εστία απόσταση μονάδες.

6. Να υπολογίσετε τις αποστάσεις του σημείου με συντεταγμένες √3, από τις
δύο εστίες της έλλειψης με εξίσωση 4 4.
1
16 12
Να βρείτε:
(α) τις εξισώσεις των διευθετουσών της.
(β) τις πραγματικές τιμές των και , ώστε το σημείο , να έχει αποστάσεις
από τις εστίες και 3 και 5 μονάδες, αντίστοιχα.
8. Να υπολογίσετε τις συντεταγμένες των σημείων της έλλειψης με εξίσωση
1,
25 16
τα οποία απέχουν από την εστία απόσταση μονάδες. Στη συνέχεια να
υπολογίσετε τις αντίστοιχες αποστάσεις των σημείων από την εστία ′.
1
100 64
(α) Να υπολογίσετε την τιμή του , 0, αν το σημείο 5, ανήκει στην

έλλειψη.
(β) Να υπολογίσετε την περίμετρο του τριγώνου ′.
(γ) Να υπολογίσετε το εμβαδόν του τριγώνου ′.

8.4 ΘΕΣΗ ΣΗΜΕΙΟΥ – ΘΕΣΗ ΕΥΘΕΙΑΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΕΛΛΕΙΨΗ
Θέση σημείου ως προς έλλειψη
Να ανοίξετε το εφαρμογίδιο «CLyk_Kat_En08_Thesi_Simeiou_Ellipsis.ggb».
Το σημείο , μπορούμε να το μεταβάλλουμε σε διαφορετικές θέσεις ως προς

την έλλειψη.
 Να το μετακινήσετε, τοποθετώντας το σε σημεία που είτε βρίσκονται πάνω στην
έλλειψη είτε βρίσκονται μέσα ή εξω από την έλλειψη και να παρατηρήσετε τις
τιμές και το πρόσημο της παράστασης:
 Να δώσετε ένα γενικό συμπέρασμα για τις παρατηρήσεις σας σχετικά με τη θέση
του σημείου ως προς την έλλειψη.
Θεώρημα
Η θέση ενός σημείου , ως προς την έλλειψη με εξίσωση 1 καθορίζεται
από το πρόσημο της παράστασης 1 ως εξής:
(α) Το σημείο , βρίσκεται εκτός της έλλειψης ⟺ 1 0
(β) Το σημείο , βρίσκεται εντός της έλλειψης ⟺ 1 0
(γ) Το σημείο , ανήκει στην έλλειψη ⟺ 1 0

Απόδειξη
Έστω η έλλειψη με εξίσωση 1 και ένα τυχαίο σημείο , στο επίπεδο της
έλλειψης. Θεωρούμε ότι , γιατί σε αντίθετη περίπτωση θα ισχύει ή
, (οπότε το σημείο βρίσκεται σίγουρα εκτός της έλλειψης).
∆ηλαδή, και στις δύο περιπτώσεις, έχουμε:
| | | |⟺ ⟺ 1⟺ 1⟺ 1 0
 Αν υποθέσουμε ότι το σημείο , βρίσκεται εκτός της έλλειψης και

, τότε | | | |, όπου το είναι η αντίστοιχη τεταγμένη του σημείου
, , το οποίο ανήκει στην έλλειψη. ∆ηλαδή, ισχύει:
1⟺ 1
Έτσι:
| | | |⟺| | | | ⟺| | 1
⟺ 1 ⟺ 1 0
 Αν το σημείο , βρίσκεται εντός της έλλειψης, τότε:
| | | |⟺| | | | ⟺ 1 | | ⟺ 1 0
 Αν το σημείο , βρίσκεται πάνω στην έλλειψη, τότε:
| | | |⟺| | | | ⟺ 1 | | ⟺ 1 0.
Να βρείτε τη θέση των σημείων 2, 3 , 2, 1 , 1, 5 , 2, , , και 4, ως
προς την έλλειψη με εξίσωση 1, αιτιολογώντας την απάντησή σας.
Λύση
Θα ελέγξουμε το πρόσημο της παράστασης 1 για τις διάφορες συντεταγμένες
των σημείων που δίνονται:
 Για τις συντεταγμένες του σημείου 2, 3 ισχύει: 1 0. Επομένως, το

σημείο βρίσκεται εκτός της έλλειψης.
 Για τις συντεταγμένες του σημείου 2, 1 : 1 0. Επομένως, το σημείο
βρίσκεται εντός της έλλειψης.

 Για τις συντεταγμένες του σημείου 1, 5 : 1 0. Επομένως, το σημείο
βρίσκεται εκτός της έλλειψης
 Για τις συντεταγμένες του σημείου 2, : ∙ 1 0. Επομένως, το σημείο
ανήκει στην έλλειψη.
 Για τις συντεταγμένες του σημείου , : ∙ ∙ 1 0. Επομένως, το
 Για τις συντεταγμένες του σημείου 4, ισχύει: 1 0. Επομένως, το

Να λύσετε γραφικά την ανίσωση 25 25 0.
Λύση
Η ανίσωση: 25 25 0 γράφεται ισοδύναμα 1 0. Έτσι, ζητούμε όλα
τα σημεία , που επαληθεύουν την ανίσωση 1 0, δηλαδή, όλα εκείνα τα

σημεία του επιπέδου της έλλειψης, τα οποία βρίσκονται μόνο εντός της έλλειψης.
Η λύση της ανίσωσης 25 25 0 παριστάνεται με το γραμμοσκιασμένο χωρίο
στο πιο κάτω σχήμα. Η διακεκομένη γραμμή μας δείχνει ότι τα σημεία που ανήκουν
στην έλλειψη δεν είναι μέρος της λύσης της ανίσωσης.

9 9 0
Να λύσετε γραφικά το σύστημα των δύο ανισώσεων .
9 9 0
Λύση
Κάνουμε τις γραφικές παραστάσεις των δύο ελλείψεων:
9 9 0⟺ 1 και 9 9 0⟺ 1
Για την ανίσωση 9 9 0, αναζητούμε τα σημεία του επιπέδου της έλλειψης,

τα οποία ανήκουν πάνω στην έλλειψη και εντός της έλλειψης.
Για την ανίσωση 9 9 0, αναζητούμε τα σημεία του επιπέδου της έλλειψης,

τα οποία βρίσκονται εκτός της έλλειψης και δεν ανήκουν στην έλλειψη (αυτό
σημειώνεται με διακεκομμένη γραμμή).
Επομένως, η γραφική λύση του συστήματος των δύο ανισώσεων παριστάνεται από τα
δύο γραμμοσκιασμένα χωρία. Η διακεκομμένη γραμμή μας δείχνει ότι δεν θέλουμε τα
σημεία που βρίσκονται πάνω της, αντίθετα με τα σημεία που παρουσιάζονται με
συνεχή γραμμή.

Θέση ευθείας ως προς έλλειψη
(α) Να εξηγήσετε αλγεβρικά γιατί η ευθεία 2 4 δεν τέμνει την έλλειψη με
εξίσωση 4 4.
(β) Ποιες τιμές του καθιστούν την ευθεία 2 , να τέμνει την έλλειψη με
εξίσωση 4 4 σε 2 διαφορετικά σημεία;
(γ) Ποιες τιμές του καθιστούν την ευθεία 2 , να είναι εφαπτομένη της
έλλειψης με εξίσωση 4 4;
(δ) Να ανοίξετε το εφαρμογίδιο «CLyk_Kat_En08_Ellipse_Eutheia.ggb» και να ελέγξετε
τα συμπεράσματά σας, μεταβάλλοντας τον δρομέα.
Η αναζήτηση των κοινών σημείων μιας έλλειψης και μιας ευθείας, αν υπάρχουν,
λύεται αλγεβρικά με σύστημα δευτέρου βαθμού.
Όταν μας δοθούν οι εξισώσεις μίας έλλειψης
και μίας ευθείας

,
έχουμε ένα σύστημα β’ βαθμού δύο εξισώσεων με δύο αγνώστους.
Λύοντας το σύστημα με τη μέθοδο της αντικατάστασης, καταλήγουμε σε ένα
δευτεροβάθμιο τριώνυμο 0 του οποίου οι λύσεις εξαρτώνται από το
πρόσημο της διακρινούσας 4 .
Επομένως, διακρίνουμε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις:
 0 ⟺ η ευθεία τέμνει την έλλειψη σε δύο σημεία.

 0 ⟺ η ευθεία εφάπτεται της έλλειψης.
 0 ⟺ η ευθεία και η έλλειψη δεν έχουν κοινό σημείο.

∆ίνεται η έλλειψη με εξίσωση 9 4 36.
Να εξετάσετε τη θέση της ευθείας ως προς την έλλειψη στις πιο κάτω περιπτώσεις:
(α) 3 1
(β) 2 5
(γ) 4
Λύση
(α) Επιλύουμε το σύστημα:

9 4 36 9 4 3 1 36
⟺
3 1 3 1
⟺ 9 36 24 4 32
⟺ 45 24 28 0
Έχουμε:
24 4 ∙ 45 ∙ 28 0
Επομένως, η ευθεία τέμνει την έλλειψη σε δύο διαφορετικά σημεία.
(β) Επιλύουμε το σύστημα:

9 4 36 9 4 2 5 36
⟺
2 5 2 5
⟺9 16 80 100 36
⟺ 25 80 64 0
Έχουμε:
80 4 ∙ 25 ∙ 64 0
Επομένως, η ευθεία εφάπτεται της έλλειψης.
(γ) Επιλύουμε το σύστημα:

9 4 36 9 4 4 36
⟺
4 4
⟺9 36 64
⟺9 28
Η πιο πάνω εξίσωση είναι αδύνατη στο .
Επομένως, η ευθεία δεν τέμνει την έλλειψη.

∆ίνεται η έλλειψη με εξίσωση 3 2 21. Να υπολογίσετε την τιμή του , ώστε η
ευθεία 2 7 να εφάπτεται της έλλειψης και στη συνέχεια να βρείτε το σημείο
επαφής της έλλειψης με την ευθεία.
Λύση
Λύουμε το σύστημα, απαιτώντας να έχει μοναδική λύση:
7
3 2 21 3 2 21
⟺ 2
2 7 7
2
49 14
⟺3 21
2
⟺ 6 14 7 0
Απαιτούμε η πιο πάνω εξίσωση να έχει μόνο μια λύση, δηλαδή 0.

0 ⟺ 14 4∙ 6 ∙ 7 0 ⟺ 14 2 6 0⟺ 1⟺ 1
Επομένως, για 1 προκύπτει η ευθεία 2 7 και για 1 προκύπτει η ευθεία

2 7, οι οποίες είναι εφαπτομένες στην έλλειψη 3 2 21.

1. ∆ίνεται η έλλειψη με εξίσωση 1. Να προσδιορίσετε τη θέση των σημείων
3, 1 , 1, 1 , 1,6 , , , 0, √5 και 2, , ως προς την έλλειψη.
2. Να λύσετε γραφικά τις ανισώσεις:

(α) 1
(β) 1
4 16 0
3. Να λύσετε γραφικά τoσύστημα των ανισώσεων .
4 16 0
4. Να δείξετε ότι η ευθεία με εξίσωση 2 10 εφάπτεται της έλλειψης με

εξίσωση 1 και στη συνέχεια να υπολογίσετε τις συντεταγμένες του
σημείου επαφής.
5. Να βρείτε τη θέση των πιο κάτω ευθειών ως προς την έλλειψη με εξίσωση
1:
(α) 4
(β) 2 20
(γ) 6
(δ) 6
6. ∆ίνεται η έλλειψη με εξίσωση: 3 4. Να υπολογίσετε:

(α) τις τιμές της παραμέτρου , ώστε η ευθεία με εξίσωση 2 να
εφάπτεται της έλλειψης
(β) τις τιμές της παραμέτρου , ώστε η ευθεία με εξίσωση 4 να τέμνει
την έλλειψη
(γ) τις τιμές της παραμέτρου , ώστε η ευθεία με εξίσωση 4 να μην
τέμνει την έλλειψη
7. Να υπολογίσετε τις τιμές του , ώστε η ευθεία με εξίσωση 16 να

εφάπτεται της έλλειψης με εξίσωση 1. Στη συνέχεια, να υπολογίσετε και
τις συντεταγμένες των σημείων επαφής.

8.5 ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ ΕΛΛΕΙΨΗΣ
∆ιερεύνηση 1
Να ανοίξετε το εφαρμογίδιο «CLyk_Kat_En08_Parametrikes_Ellipsis.ggb».
Οι δρομείς και καθορίζουν τις ακτίνες των κύκλων και , αντίστοιχα.

Τα σημεία και είναι δύο σημεία στους κύκλους και , αντίστοιχα, έτσι ώστε
η γωνία , ∈ 0, 2 .
(α) Να γράψετε τις συντεταγμένες των σημείων και .

(β) Το τρίγωνο είναι ορθογώνιο στο . Να γράψετε τις συντεταγμένες του
σημείου .
(γ) Να μεταβάλετε τον δρομέα ∈ 0, 2 και να ενεργοποιήσετε το ίχνος του σημείου
. Να γράψετε τις παρατηρήσεις για το είδος της καμπύλης που σχηματίζει το
ίχνος και να γράψετε τις συντεταγμένες του σημείου συναρτήσει του .
(δ) Να επαναλάβετε το ερώτημα (γ), αλλάζοντας τις τιμές των , .
Οι εξισώσεις
συν , ημ , ∈ 0 , 2
είναι παραμετρικές εξισώσεις της έλλειψης με εξίσωση
1.
Απόδειξη
Έστω η έλλειψη με εξίσωση
1,
και ένα σημείο , του επιπέδου.

Αν το σημείο , ανήκει στην έλλειψη, τότε θα ισχύει
1, .
Ισοδύναμα, η εξίσωση γράφεται
1.
Επομένως, το σημείο , ανήκει στον μοναδιαίο κύκλο 1 και όπως είναι

γνωστό, υπάρχει γωνία ∈ 0, 2 τέτοια, ώστε:
συν και ημ
Έχουμε, δηλαδή, συν και ημ , ∈ 0, 2 .
Αντίστροφα, αν ισχύουν οι εξισώσεις συν , ημ , ∈ 0 , 2 , τότε το σημείο

, ανήκει στην εξίσωση της έλλειψης, γιατί ισχύει:
συν ημ
συν ημ 1
Γεωμετρική σημασία του

Έστω η έλλειψη με εξίσωση 1,
και , τυχαίο σημείο της.
Γράφουμε κύκλο με κέντρο την αρχή των
αξόνων και ακτίνα . Η ευθεία
τέμνει τον κύκλο σε δύο σημεία.
Ονομάζουμε το σημείο τομής που
βρίσκεται στο ίδιο τεταρτημόριο με το
σημείο και τη γωνία . Θα δείξουμε
ότι η γωνία που εμφανίζεται στην
παραμετρική έκφραση του σημείου , ταυτίζεται με τη γωνία .
Για το σημείο , έχουμε συν .
Αφού το σημείο , ανήκει στην έλλειψη, τότε οι συντεταγμένες του επαληθεύουν
την εξίσωση της. Έτσι, έχουμε:
συν
1⟺ 1⟺ 1 συν
⟺ ημ ⟺ ημ ⟺ ημ
Όμως το και το ημ έχουν το ίδιο πρόσημο.

Άρα ημ .
Επομένως, συν και ημ από τις οποίες προκύπτει ότι η γωνία
ταυτίζεται με τη γωνία .

Να βρείτε την καρτεσιανή εξίσωση της έλλειψης στις πιο κάτω περιπτώσεις, οι οποίες
έχουν ως παραμετρικές εξισώσεις:
(α) 8συν , 6ημ , ∈ 0, 2

(β) συν , 4ημ , ∈ 0, 2
Λύση
(α) 8συν , 6ημ , ∈ 0, 2
Από τις δύο εξισώσεις έχουμε ότι 8 8 και 6 6.
συν , ημ ⟹ 1⟺ 1
8 6 8 6 64 36
Η εξίσωση αποτελεί έλλειψη.
(β) συν , 4ημ , ∈ 0, 2
Από τις δύο εξισώσεις έχουμε ότι 1 1και 4 4.
συν , ημ ⟹ 1⟺ 1
4 4 16
Η εξίσωση αποτελεί έλλειψη.

8.6 ΕΞΙΣΩΣΗ ΕΦΑΠΤΟΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΚΑΘΕΤΟΥ ΣΕ ΣΗΜΕΙΟ ΤΗΣ
ΕΛΛΕΙΨΗΣ
Είναι γνωστό ότι σε κάθε καμπύλη με εξίσωση , 0, η εφαπτομένη της σε ένα
σημείο της , έχει κλίση , η οποία είναι ίση με την τιμή της πρώτης
παραγώγου στο σημείο . ∆ηλαδή:
Η κλίση της αντίστοιχης κάθετης της καμπύλης στο σημείο είναι ίση με:
1
, 0
Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης και της κάθετης στο σημείο 3, 2 της
έλλειψης με εξίσωση 2 3 30.
Λύση
Η εξίσωση της έλλειψης είναι σε πεπλεγμένη μορφή. Παραγωγίζοντας τον κάθε όρο ως
προς , έχουμε:
4 2 2∙3
2 3 30 ⟹ 4 6 ∙ 0⟹ ⟹ 1
6 3 3∙2
Επομένως, η εξίσωση της εφαπτομένης στο σημείο είναι:

⟺ 2 1 3 ⟺ 5
Για την εξίσωση της καθέτου, έχουμε 1.

Άρα, η εξίσωση της καθέτου είναι:
⟺ 2 1 3 ⟺ 1
Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης και της καθέτου της έλλειψης με εξίσωση
στο σημείο της συν , ημ , ∈ 0, 2 .
Λύση
Παραγωγίζοντας, έχουμε:
2 2 συν
1⇒ ∙ 0⟹ ⟹ , 0,
ημ

Για 0, , η εξίσωση της εφαπτομένης της έλλειψης στο σημείο συν , ημ
με κλίση είναι:
συν
ημ συν ⟺ ημ ημ συν συν
ημ
⟺ συν ημ συν ημ
⟺ συν ημ
Για 0, οι συντεταγμένες του σημείου είναι , 0 και η αντίστοιχη εφαπτομένη

είναι η ευθεία .
Για , οι συντεταγμένες του σημείου είναι ,0 και η αντίστοιχη

εφαπτομένη είναι η ευθεία .
Για την εξίσωση της αντίστοιχης κάθετης στο σημείο συν , ημ , υπολογίζουμε
την κλίση της κάθετης.
Αφού
συν
,
ημ
τότε:
3
, ,
2 2
Η εξίσωση της καθέτου στο σημείο συν , ημ και είναι:
ημ
⟺ ημ ∙ συν
συν
⟺ συν ημ συν ημ ημ συν
⟺ ημ ημ ∙ ημ συν
Σχόλιο
 Για 0, , η κλίση της εφαπτομένης δεν ορίζεται, αλλά εφαπτομένη στα

αντίστοιχα σημεία, τα οποία είναι τα , 0 και , 0 ορίζεται. Oι αντίστοιχες
εξισώσεις τους είναι:
και
Η κάθετη στα δύο σημεία είναι κοινή και έχει εξίσωση 0.
 Για , η κλίση της καθέτου δεν ορίζεται. Τα αντίστοιχα σημεία είναι τα
0, και 0, . Oι εξισώσεις των εφαπτομένων είναι οι:
και
Η κάθετος στα δύο σημεία είναι κοινή και έχει εξίσωση 0.

Η κάθετη της έλλειψης
1,
στο σημείο της συν , ημ τέμνει τον άξονα των τετμημένων στο σημείο . Αν
είναι η εστία της έλλειψης με συντεταγμένες , 0 , να αποδείξετε ότι
όπου η εκκεντρότητα της έλλειψης.
Λύση
Παραγωγίζοντας ως προς , έχουμε:
2 2 συν ημ
1⇒ ∙ 0⟹ ⟹ ⟹
ημ συν
Η εξίσωση της καθέτου στο σημείο έχει κλίση .

Επομένως, η εξίσωσή της είναι η:
ημ
ημ συν ⟺ συν ημ συν ημ ημ συν
συν
⟺ ημ συν ημ συν ημ συν
⟺ ημ συν ημ συν
Η κάθετος της έλλειψης στο τέμνει τον άξονα των τετμημένων σε σημείο για 0.
ημ συν ∙ 0 ημ συν
ημ συν συν
⟺ , , ∈
ημ
Έτσι, το σημείο θα έχει συντεταγμένες:

συν
,0
Είναι γνωστό ότι και .
Έτσι, ⟹ .
Για το μήκος του ευθύγραμμου τμήματος , έχουμε:

συν
| | | συν | |1 συν |
Για το μήκος του έχουμε:

συν 1 συν |1 συν |
|1 συν |
⇒
|1 συν |

∆ίνεται η έλλειψη με εξίσωση 9 4 36. Να βρείτε τις εξισώσεις των
εφαπτομένων της έλλειψης που είναι κάθετες προς την ευθεία : 2 4 3.
Λύση
Η ευθεία :2 4 3 έχει κλίση . Άρα, κάθε ευθεία κάθετος προς την
ευθεία έχει κλίση 2 και εξίσωση της μορφής 2 .
Επομένως, κάθε ευθεία της μορφής 2 εφάπτεται της έλλειψης με εξίσωση
9 4 36, όταν το σύστημα των δύο πιο κάτω εξισώσεων έχει μοναδική λύση:
2
⟺9 4 2 36 ⟺ 25 16 4 36 0
9 4 36
Το σύστημα έχει μοναδική λύση, όταν το τριώνυμο έχει μόνο μία ρίζα, δηλαδή 0.
0 ⟺ 16 4 ∙ 25 4 36 0 ⟺ 144 3600 0 ⟺ 5.
∆ίνεται η έλλειψη με εξίσωση
1
16 4
και 4συν , 2ημ , ∈ 0, 2 , ένα σημείο της έλλειψης. Να βρείτε την εξίσωση, στην
οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος του μέσου του ευθύγραμμου τμήματος , όπου
η αρχή των αξόνων.
Λύση
Το μέσο του ευθύγραμμου τμήματος με 0, 0 και 4συν , 2ημ έχει
συντεταγμένες:
4συν 0
0 2ημ
, , 2συν , ημ
2 2 2 2
Επομένως για 2συν , ημ έχουμε:
συν και ημ
Από την ταυτότητα συν ημ 1, έχουμε:
συν ημ 1⇒ 1⇒ 1
2 4
Η εξίσωση
1
4
δηλώνει ότι ο γεωμετρικός τόπος του είναι έλλειψη με κορυφές τα
σημεία 2, 0 , 2, 0 , 0, 1 και 0, 1 .

Να ανοίξετε το εφαρμογίδιο «CLyk_Kat_En08_Gewmetrikostopos_1.ggb» και να
παρατηρήσετε τον γεωμετρικό τόπο του σημείου καθώς μεταβάλλεται η
παράμετρος .
∆ίνεται η έλλειψη με εξίσωση 4 4 και 2συν , ημ τυχαίο σημείο πάνω σε
αυτήν. Η εφαπτομένη της έλλειψης στο σημείο τέμνει τον άξονα των τετμημένων
και τεταγμένων στα σημεία και , αντίστοιχα. Να βρείτε την εξίσωση, στην οποία
ανήκει ο γεωμετρικός τόπος του σημείου του ευθύγραμμου τμήματος .
Λύση
Παραγωγίζοντας ως προς , έχουμε:
2συν συν
4 4⇒2 8 ∙ 0⇒ ⇒
4 4ημ 2ημ
Έχουμε:
συν
ημ 2συν ⟹ 2ημ 2ημ συν 2συν
2ημ
⟹ συν 2ημ 2ημ 2συν
⟹ συν 2ημ 2
Για τις συντεταγμένες του σημείου , έχουμε:

συν ∙ 2ημ ∙ 2 2
⟹
0 συν
Άρα:
2
,0
συν
Για τις συντεταγμένες του σημείου , έχουμε:

συν ∙ 2ημ ∙ 2 1
⟹
0 ημ
Άρα:
1
0,
ημ

Οι συντεταγμένες του μέσου του υπολογίζονται ως εξής:
0 1 0 1
,
2 2 συν 2 2 2ημ
Άρα:
2 1
,
συν 2ημ
Για την εξίσωση του γεωμετρικού τόπου του σημείου , αρκεί να απαλείψουμε την
παράμετρο από τις δύο εξισώσεις:
2 1
,
συν 2ημ
2 1
συν , ημ
Από την τριγωνομετρική ταυτότητα συν ημ 1, έχουμε τη δυνατότητα να

απαλείψουμε την παράμετρο και να σχηματίσουμε την αντίστοιχη καρτεσιανή
εξίσωση του γεωμετρικού τόπου. Έχουμε:
2 1 4 1
συν ημ 1 ⟺ 1⟺ 1
Να ανοίξετε το εφαρμογίδιο «CLyk_Kat_En08_Gewmetrikostopos_3.ggb» και να

παρατηρήσετε τον γεωμετρικό τόπο του σημείου καθώς μεταβάλλεται η
παράμετρος

1. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης και της κάθετου της έλλειψης στις πιο
κάτω περιπτώσεις:
(α) 1στο σημείο της 3, 1
(β) 4 9 72, στο σημείο της 3, 2
(γ) 2 4στο σημείο της 1, , 0
2. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση της εφαπτομένης της έλλειψης
1,
στο τυχαίο σημείο της , είναι η:

1
Στη συνέχεια, να διακρίνετε τις περιπτώσεις, κατά τις οποίες το σημείο

συμπίπτει με τις 4 κορυφές της έλλειψης.
3. ∆ίνεται η έλλειψη 2 8 και το σημείο της 2√2συν , ημ . Να βρείτε:
(α) Την εξίσωση της εφαπτομένης της στο

(β) Την εξίσωση της καθέτου της στο
(γ) Τις εξισώσεις των εφαπτομένων της έλλειψης που άγονται από το σημείο
0, 3 .
4. ∆ίνεται η έλλειψη
1,
και το σημείο της συν , ημ . Η εφαπτομένη της έλλειψης στο σημείο τέμνει
τον άξονα των τετμημένων στο σημείο . Αν το σημείο είναι η προβολή του
πάνω στον άξονα των τετμημένων, να αποδείξετε ότι:
5. Να βρείτε τις εφαπτομένες της έλλειψης 2 6 στα κοινά σημεία της με την
ευθεία 2 3 0.
6. Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων της έλλειψης με εξίσωση

9 25 225, οι οποίες διέρχονται από το σημείο 5,6 .
7. Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων της έλλειψης με εξίσωση 2 10,

οι οποίες είναι παράλληλες προς την ευθεία 3 2 7 0.

8. Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων της έλλειψης 9 16 144, οι
οποίες είναι κάθετες προς την ευθεία 10 0.
9. Να βρείτε τις εξισώσεις των ελλείψεων που διέρχονται από το σημείο 4, 1 και
εφάπτονται της ευθείας 4 10 0.
1
25 9
(α) Nα βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της στο σημείο 5συν , 3ημ .
(β) Nα βρείτε την εξίσωση της κάθετης της στο σημείο 5συν , 3ημ .
(γ) Αν η εφαπτομένη στο τέμνει τους άξονες των συντεταγμένων στα σημεία
και , να βρείτε την εξίσωση του γεωμετρικού τόπου του μέσου του .
(δ) Αν η κάθετη στο τέμνει τους άξονες των συντεταγμένων στα σημεία και
, να αποδείξετε ότι η εξίσωση του γεωμετρικού τόπου του μέσου του
είναι έλλειψη που έχει την ίδια εκκεντρότητα με την αρχική έλλειψη.
11. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση της χορδής της έλλειψης με εξίσωση
με , η οποία έχει άκρα τα σημεία συν , ημ και συν , ημ ,είναι:
∙ συν ∙ ημ ∙ συν
2 2 2
1
36 4
Αν είναι τυχαίο σημείο της έλλειψης και είναι η κορυφή της έλλειψης στον
θετικό μεγάλο ημιάξονά της, να βρείτε την εξίσωση στην οποία ανήκει ο
γεωμετρικός τόπος του μέσου του , όταν το σημείο κινείται πάνω στην
έλλειψη.
13. ∆ίνεται η έλλειψη με εξίσωση
1 ,
και το τυχαίο σημείο της συν , ημ . Αν και ′ είναι οι δύο κορυφές της
έλλειψης στον άξονα των τετμημένων, να αποδείξετε ότι ο γεωμετρικός τόπος
του ορθόκεντρου του τριγώνου ′ είναι επίσης έλλειψη.

14. Η εφαπτομένη σε τυχαίο σημείο της έλλειψης
1
9 4
τέμνει τις εφαπτομένες της έλλειψης στις κορυφές 3, 0 και 3, 0 στα σημεία
και , αντίστοιχα. Να δείξετε ότι:
(α) 4
(β) Η γωνία είναι ορθή, όπου η εστία της έλλειψης στον θετικό ημιάξονά
της.
15. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της έλλειψης
1,
3
η οποία σχηματίζει με τους θετικούς ημιάξονες των τετμημένων και τεταγμένων
ισοσκελές τρίγωνο.
16. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση της καμπύλης στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός
τόπος του σημείου
1 2
, , ∈
1 1
είναι η έλλειψη με εξίσωση
1.

να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
(α) Η έλλειψη με εξίσωση 5 3 15 έχει τον μεγάλο της άξονα στον άξονα
των τετμημένων.
(β) Η έλλειψη με εξίσωση
1
16 25
έχει εκκεντρότητα 0,6.
(γ) Η έλλειψη με εκκεντρότητα και εστίες τα σημεία 4, 0 και 4, 0 έχει

εξίσωση:
16.
9 8
(δ) Αν είναι τυχαίο σημείο στην έλλειψη με εξίσωση
1
9 5
και εστίες τα σημεία , ′, τότε το τρίγωνο ′ έχει περίμετρο 10 μονάδες.
(ε) Το σημείο 1, 2 βρίσκεται έξω από την έλλειψη με εξίσωση 2 1.
(στ) Το σημείο με συντεταγμένες 8συν , 6ημ , ∈ 0, 2 ανήκει στην έλλειψη με

εξίσωση:
1, ∀ ∈ 0, 2 .
36 64
(ζ) H ευθεία με εξίσωση 3εφάπτεται στην έλλειψη με εξίσωση

9 16 144.
(η) Η ανισωση 4 9 36 παριστάνει στο επίπεδο της έλλειψης

4 9 36, όλα τα σημεία τα οποία βρίσκονται εντός της έλλειψης.
2. ∆ίνονται τα σημεία 1, 0 και 1, 0 . Ένα σημείο του επιπέδου των και

κινείται, έτσι ώστε να ισχύει √8. Να δείξετε ότι το σημείο κινείται
πάνω σε έλλειψη και να βρείτε την εξίσωσή της.

3. Να βρείτε τις συντεταγμένες των κορυφών, των εστιών, την εκκεντρότητα και τις
εξισώσεις των διευθετουσών των ελλείψεων στις πιο κάτω περιπτώσεις:
(α) 1
(β) 1
(γ) 9 16 144
δ 36 36
ε 1
4. Nα βρείτε την εξίσωση της έλλειψης στις πιο κάτω περιπτώσεις:

(α) Έχει κορυφές τα σημεία 6, 0 , 6, 0 και 0, 5 , 0, 5 .
(β) Έχει κορυφές τα σημεία √2, 0 , √2, 0 και 0, √3 , 0, √3 .
(γ) Έχει μήκος μεγάλου άξονα 26 και εστίες 12, 0 και 12,0 .
(δ) Έχει μήκος μικρού άξονα 16 και εστίες τα σημεία 0, 6 και 0, 6 .
(ε) Έχει εστίες τα σημεία 2, 0 , 2, 0 και √5.
5. Αν είναι τυχαίο σημείο στην έλλειψη με εξίσωση:
1
100 36
(α) Να υπολογίσετε την περίμετρο του τριγώνου ′.
(β) Να βρείτε τις συντεταγμένες του σημείου της έλλειψης, ώστε το εμβαδόν
του τριγώνου ′να είναι 24 τετραγωνικές μονάδες.
6. Να βρείτε την εξίσωση της έλλειψης με εστίες τα σημεία 0, 2 και 0, 2 αν

μία από τις κορυφές της είναι το σημείο με συντεταγμένες 2, 0 .
7. Nα βρείτε την εξίσωση της έλλειψης, η οποία έχει κορυφές τα σημεία 6, 0 και
6,0 και διέρχεται από το σημείο 2, 3 .
8. ∆ίνεται η έλλειψη, με εξίσωση:
1, 0
Το τρίγωνο Έ είναι ορθογώνιο στο ( , ΄ οι εστίες της και 0, ).

(α) Να υπολογίσετε την εκκεντρότητά της.
(β) Αν η περίμετρος του τριγώνου Έ είναι 2 2√2, να δείξετε ότι √2 και
1.
(γ) Να βρείτε τις κορυφές και τις διευθετούσες της.
9. Nα βρείτε την εξίσωση της έλλειψης, η οποία έχει το κέντρο της στην αρχή των
αξόνων και διέρχεται από τα σημεία 3, 2 και 1, 6 .

10. ∆ίνεται η έλλειψη με εξίσωση 9 25 225. Αν είναι τυχαίο σημείο πάνω
στην έλλειψη:
(α) να αποδείξετε ότι 10, όταν 4, 0 και 4, 0
(β) να δείξετε ότι η κάθετος στο διχοτομεί την γωνία ′.
11. Η εφαπτομένη και η κάθετος της έλλειψης
σε τυχαίο σημείο της τέμνουν τον άξονα των τεταγμένων στα σημεία και ,
αντίστοιχα. Να δείξετε ότι ο κύκλος με διάμετρο την ΚΛ διέρχεται από τις εστίες
12. Να δείξετε ότι οι δύο ελλείψεις με εξισώσεις
: 1 και : 1
4 3 36 27
έχουν την ίδια εκκεντρότητα και να τις σχεδιάσετε.
13. Να βρείτε την εξίσωση της έλλειψης με:

(α) εστίες τα σημεία 7, 0 , 7, 0 και εκκεντρότητα
(β) εστίες τα σημεία 0, 5 , 0, 5 και μία διευθετούσα με εξίσωση 15
14. Να βρείτε την εξίσωσή της έλλειψης, αν ο μεγάλος άξονας της είναι διπλάσιος από
τον μικρό της άξονα και διέρχεται από το σημείο 6, 4 ,.
15. Να βρείτε την εξίσωση της έλλειψης που έχει εστιακή απόσταση 8 μονάδες και
διέρχεται από το σημείο 4, .
16. Να βρείτε την εξίσωση της έλλειψης με κέντρο την αρχή των αξόνων, μεγάλο
άξονα που ανήκει στον άξονα των τεταγμένων και διέρχεται από τα σημεία 3, 8
και 4, 6 .
17. Να βρείτε την εξίσωση της έλλειψης με κέντρο την αρχή των αξόνων, εστιακή
απόσταση ίση με 8 μονάδες και απόσταση διευθετουσών μονάδες.
18. ∆ίνεται η έλλειψη με εξίσωση 4 40.

(α) Να βρείτε τη θέση των σημείων 7, 1 , 3, 2 και 1, 6 ως προς την έλλειψη.
(β) Να βρείτε τη θέση της ευθείας 2 8 ως προς την έλλειψη.
(γ) Να υπολογίσετε την τιμή του ∈ , ώστε η ευθεία 2 να εφάπτεται

19. Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων της έλλειψης
1,
48 32
οι οποίες είναι κάθετες στην ευθεία με εξίσωση 2 4 7 0.
20. Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων της έλλειψης 3 6 18 στα κοινά
σημεία της με την ευθεία 2 3.
21. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της έλλειψης 4 4, η οποία

διέρχεται από το σημείο 0, 2 .
22. Να δείξετε ότι η ευθεία με εξίσωση

√2
3 2
εφάπτεται της έλλειψης με εξίσωση
1
9 4
και να βρείτε τις συντεταγμένες του σημείου επαφής τους.
23. ∆ίνονται οι ελλείψεις με εξισώσεις:
: 1, : με 0
Να αποδείξετε ότι:
(α) οι εστίες των δύο ελλείψεων συμπίπτουν
(β) οι εκκεντρότητες τους συνδέονται με την σχέση
∙ 2 ,
όπου , οι εκκεντρότητες των ελλείψεων και , αντίστοιχα.
24. Να βρείτε τις εξισώσεις των εφαπτομένων της έλλειψης
1,
4
οι οποίες σχηματίζουν γωνία 135∘ με τον άξονα των τετμημένων.
1
9 4
√
και το σημείο της , √2 . Η εφαπτομένη στο σημείο τέμνει τις εφαπτομένες
στις κορυφές και ′ του άξονα των τετμημένων στα σημεία και , αντίστοιχα.
Να αποδείξετε ότι η είναι κάθετη στην , όπου είναι η εστία της έλλειψης
στον θετικό ημιάξονα.

1
25 16
και το σημείο της 5συν , 4ημ .
(α) Να δείξετε ότι και το σημείο 5ημ , 4συν ανήκει επίσης στην έλλειψη.
(β) Να βρείτε την εξίσωση της καμπύλης στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος
του μέσου του .
27. ∆ίνεται η έλλειψη:
1
4 3
Αν και ′ είναι οι κορυφές της έλλειψης στον άξονα των τετμημένων και το
2συν , √3ημ , ∈ 0, 2 είναι τυχαίο σημείο της έλλειψης, να δείξετε ότι η
καμπύλη στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος του ορθόκεντρου του τριγώνου
′ ανήκει στην έλλειψη με εξίσωση 4 3 16
28. Η ευθεία με εξίσωση 2, ∈ τέμνει την έλλειψη με εξίσωση

4 16 στα σημεία και .
(α) Να δείξετε ότι το σημείο με συντεταγμένες , του μέσου του είναι
, .
(β) Να βρείτε την εξίσωση της καμπύλης στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος
του σημείου , όταν μεταβάλλεται το .
29. ∆ίνεται η έλλειψη με εξίσωση 9 25 225.

(α) Να δείξετε ότι το σχήμα στο οποίο ανήκει ο γεωμετρικός τόπος των μέσων
των χορδών της έλλειψης με κλίση , 0 είναι η ευθεία με εξίσωση
.
(β) Αν η ευθεία τέμνει την έλλειψη σε δύο σημεία,να δείξετε ότι η εφαπτομένη
της έλλειψης σε οποιοδήποτε από αυτά τα σημεία έχει κλίση .
1, 0
(α) Να δείξετε ότι η εξίσωση της χορδής που ενώνει τα σημεία συν , ημ
και συν , ημ της έλλειψης είναι:
∙ συν ∙ ημ ∙ συν .
2 2 2
(β) Αν η χορδή φαίνεται υπό ορθή γωνία από την κορυφή , 0 , (δηλαδή η
γωνία είναι ορθή), να δείξετε ότι η τέμνει τον άξονα των τετμημένων
σε σταθερό σημείο για όλες τις τιμές των παραμέτρων , .

: 1
2
και το τυχαίο σημείο της √2συν , ημ .
(α) Να δείξετε ότι η εξίσωση της εφαπτομένης της στο είναι η
: √2συν 2 ημ 2.
(β) Από την εστία ′ φέρουμε κάθετο στην ευθεία , η οποία τέμνει επίσης, την
ευθεία που είναι κάθετη στον άξονα των τετμημένων και περνά από το στο
σημείο . Να βρείτε την εξίσωση του σχήματος, στο οποίο ανήκει ο
γεωμετρικός τόπος του σημείου .
(γ) Η εφαπτομένη στο τέμνει τους άξονες στα και . Να βρείτε το
0 , έτσι ώστε το εμβαδόν του τριγώνου ( αρχή των αξόνων)
να είναι ελάχιστο.
32. ∆ίνεται η έλλειψη
και τυχαίο σημείο της συν , ημ , , . Από την κορυφή της ,0

φέρουμε παράλληλη προς την εφαπτόμενη στο , η οποία τέμνει την στο
η αρχή των αξόνων). Να αποδείξετε ότι η εξίσωση του σχήματος, πάνω στο οποίο
βρίσκεται ο γεωμετρικός τόπος του σημείου είναι:
33. Να αποδείξετε ότι οι εφαπτομένες στα άκρα μιας διαμέτρου έλλειψης είναι
πάντοτε παράλληλες.
34. ∆ίνεται η έλλειψη:
1,
Αν , 0 είναι η εστία της στον θετικό άξονα της έλλειψης και είναι τυχαία
εστιακή χορδή της, να δείξετε ότι η ποσότητα
1 1
είναι σταθερή.
35. Αν είναι τυχαίο σημείο της έλλειψης 4 1 και είναι το ίχνος της
καθέτου από το σημείο στην ευθεία 2, να δείξετε ότι η εξίσωση της
καμπύλης στην οποία ανήκει ο γεωμετρικός τόπος του μέσου του , όταν το
κινείται πάνω στην έλλειψη, είναι κύκλος.

1. Αν , 0 είναι μία εστία της έλλειψης
και 0, μία από τις κορυφές της, να υπολογίσετε:

(α) την απόσταση , δίνοντας την απάντησή σας στην πιο απλή της μορφή
(β) την περίμετρο και το εμβαδόν του ρόμβου που σχηματίζεται από τις
τέσσερεις κορυφές της έλλειψης
2. Να αποδείξετε ότι δεν υπάρχουν σημεία πάνω στην έλλειψη (διαφορετικά από τις
κορυφές της) με εξίσωση
1, ,
στα οποία η κάθετη να διέρχεται από κάποια εστία της.
3. Αν η ευθεία συν ημ , ∈ εφάπτεται της έλλειψης με εξίσωση

, να δείξετε ότι συν ημ .
4. Από σημείο , εκτός της έλλειψης με εξίσωση φέρουμε

δύο εφαπτομένες και προς την έλλειψη. Να δείξετε ότι η εξίσωση της
χορδής είναι:
1
(Πολική του σημείου ως προς την έλλειψη)
5. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της έλλειψης , η

οποία αποκόπτει από τους θετικούς ημιάξονες ίσα τμήματα.
6. Να λύσετε γραφικά την ανίσωση 1 4 4 0.
7. Ο κύκλος : , είναι εσωτερικός του κύκλου : , . Μεταβλητός κύκλος

κέντρου κινείται, έτσι ώστε να εφάπτεται εσωτερικά του κύκλου και
εξωτερικά του κύκλου . Να εξηγήσετε γιατί ο γεωμετρικός τόπος του κέντρου
είναι έλλειψη και να προσδιορίσετε τις δύο εστίες της.
8. Να δείξετε ότι η καμπύλη με εξίσωση 4 9 16 54 61 0 μπορεί να

γραφεί στη μορφή
και να εξηγήσετε τι παριστάνει, κάνοντας την γραφική της παράσταση.

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΥΜΒΟΛΑ

∊ ανήκει
∉ δεν ανήκει
∀ για κάθε
∃ υπάρχει
∪ ένωση συνόλων
∩ τομή συνόλων
⊂ γνήσιο υποσύνολο
⊆ υποσύνολο
∅ ή κενό σύνολο
ίσον
άνισο
≡ ταυτοτικά ίσο
≅ κατά προσέγγιση ίσο
φυσικοί αριθμοί 1,2,3,4, . . .
φυσικοί αριθμοί και το μηδέν 0,1,2,3,4, . . .
ακέραιοι αριθμοί 0, 1, 2, 3, 4, . . .
θετικοί ακέραιοι αριθμοί 1,2,3,4, . . .
αρνητικοί ακέραιοι αριθμοί 1, 2, 3, 4, . . .
ℚ ρητοί αριθμοί {α/β: α,β∈Z και β≠0}
ℚ θετικοί ρητοί αριθμοί

ℚ θετικοί ρητοί αριθμοί και το μηδέν
ℚ αρνητικοί ρητοί αριθμοί
πραγματικοί αριθμοί
⇒ απλή συνεπαγωγή
⟺ διπλή συνεπαγωγή / ισοδυναμία
κάθετες
∥ παράλληλες

Υπολογιστική Αριθμομηχανή
Ίσον (Βρίσκει την τιμή της παράστασης)

=
∙ Υποδιαστολή
ΕΧΡ Εκθέτης δύναμης με βάση το 10
Ans Επαναφορά τελευταίου αποτελέσματος
^ Δύναμη
ή ή
Ποντίκι (Mouse)
2nd F Ενεργοποίηση της εντολής που βρίσκεται πάνω

SHIFT ή από κάθε κουμπί
AC Επανεκκίνηση υπολογιστικής
DEL Σβήσε το τελευταίο ψηφίο ή εντολή
Abs Απόλυτη τιμή (μόνο σε μερικές υπολογιστικές)
(‐) Εισαγωγή Πρoσήμου
a b/c 2
Κλάσμα
ή 3
SD a b/c Μετατροπή Κλάσματος  Δεκαδικό

ή
CLR Σβήσιμο μνήμης
M+ Πρόσθεσε τον αριθμό στη μνήμη
M‐ Αφαίρεσε τον αριθμό από τη μνήμη
M Ανακάλεσε τον αριθμό της μνήμης

Πράξη Εντολές υπολογιστικής Στην οθόνη
3 4 3 4
3 + 4 =
7
2,34 – 1,1 2.34 – 1.1
2 ∙ 3 4 – 1 ∙ 1 =
1.24
3 ∙ 2 3 2
3 x 2 =
6
2
2 5 = 2 ή 2
32
5 ∙ 10 ΕΧP 5 3 ή 5 103
5 3 =
5000
a b/c 3 4 =
ή 3 a b/c 4 = 3 ┘4
2
2 SHIFT 3
2 3 4 = 2
ή 2 a b/c 3 a b/c 4 = 2 ┘3 ┘4

√4 √4
√ 4 =
2
5 5
5 X² =
25
2∙ 7 3 2 7 3
2 x ( 7 – 3 ) =
8
2∙ 7 3 2
7 – 3 = 2 x Ans =
8
2 3 2 3
2 – ( (‐) 3 ) =
5
| 3| | 3|
Abs (‐) 3 =
3
Αν 0,25 αποτέλεσμα μιας SD
πράξης
SHIFT a b/c
ή
9 6 ∶ 2 Υπολογισμός και αποθήκευση 9 – 6 ∶ 2
9 – 6 ÷ 2 = Μ+ 6
Ανάκληση μνήμης 3 – 6 ∶
3 Χ Μ – 6 ÷ Μ =
3 ∙ 9 6: 2 6: 9 6: 2 17

ΤΡΙΓΩΝΟΜΕΤΡΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΓΩΝΙΩΝ 1°‐ 89°

Γωνία ημω συνω εφω Γωνία ημω συνω εφω

1° 0,017 0,999 0,017 46° 0,720 0,695 1,036
2° 0,035 0,999 0,035 47° 0,731 0,682 1,072
3° 0,052 0,999 0,052 48° 0,743 0,669 1,111
4° 0,070 0,998 0,070 49° 0,755 0,656 1,150
5° 0,087 0,996 0,087 50° 0,766 0,643 1,192
6° 0,105 0,395 0,105 51° 0,777 0,629 1,235
7° 0,122 0,993 0,123 52° 0,788 0,616 1,280
8° 0,139 0,990 0,141 53° 0,799 0,602 1,327
9° 0,156 0,988 0,158 54° 0,809 0,588 1,376
10° 0,174 0,985 0,176 55° 0,819 0,574 1,428
11° 0,191 0,982 0,194 56° 0,829 0,559 1,483
12° 0,208 0,978 0,213 57° 0,839 0,545 1,540
13° 0,225 0,974 0,231 58° 0,848 0,530 1,600
14° 0,242 0,970 0,249 59° 0,857 0,515 1,664
15° 0,259 0,966 0,268 60° 0,866 0,500 1,732
16° 0,276 0,961 0,287 61° 0,875 0,485 1,804
17° 0,292 0,956 0,306 62° 0,883 0,470 1,881
18° 0,309 0,951 0,325 63° 0,891 0,454 1,963
19° 0,326 0,946 0,344 64° 0,899 0,438 2,050
20° 0,342 0,940 0,364 65° 0,906 0,423 2,145
21° 0,358 0,934 0,348 66° 0,914 0,407 2,246
22° 0,375 0,927 0,404 67° 0,921 0,391 2,356
23° 0,391 0,921 0,424 68° 0,927 0,375 2,475
24° 0,407 0,914 0,445 69° 0,934 0,358 2,605
25° 0,423 0,906 0,466 70° 0,940 0,342 2,748
28° 0,438 0,899 0,488 71° 0,946 0,326 2,904
27° 0,454 0,891 0,510 72° 0,951 0,309 3,078
28° 0,469 0,883 0,532 73° 0,956 0,292 3,271
29° 0,485 0,875 0,554 74° 0,961 0,276 3,487
30° 0,500 0,866 0,577 75° 0,966 0,259 3,732
31° 0,515 0,857 0,601 76° 0,970 0,242 4,011
32° 0,530 0,848 0,625 77° 0,974 0,225 4,333
33° 0,545 0,839 0,649 78° 0,978 0,203 4,705
34° 0,559 0,829 0,675 79° 0,982 0,191 5,145
35° 0,574 0,819 0,700 80° 0,985 0,174 5,671
38° 0,588 0,809 0,727 81° 0,988 0,156 6,314
37° 0,602 0,799 0,754 82° 0,990 0,139 7,115
38° 0,616 0,788 0,781 83° 0,993 0,122 8,144
39° 0,629 0,777 0,810 84° 0,995 0,105 9,514
40° 0,643 0,766 0,839 85° 0,996 0,087 11,430
41° 0,656 0,755 0,869 86° 0,998 0,070 14,301
42° 0,669 0,743 0,900 87° 0,999 0,052 19,081
43° 0,682 0,731 0,933 88° 0,999 0,035 28,636
44° 0,695 0,719 0,966 89° 0,999 0,018 57,290
45° 0,707 0,707 1,000

C Lyk Mathimatika Katefthynsi C Tefchos

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

C Lyk Mathimatika Katefthynsi C Tefchos

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ë¦ÃËÄ¡¶¹Ã ¦°¹¢¶¹°ª º°¹ ¦Ã¤¹Æ¹ª»ÃË

¦°¹¢°¡¿¡¹ºÃ ¹ÁªÆ¹ÆÃËÆÃ ºË¦ÄÃË

Το παρόν τεύχος αφιερώνεται στην μνήμη της Επιθεωρήτριας Μαθηματικών

Συγγραφή: Βολακάκη Μαρία Παπαγιάννης Κωνσταντίνος

Συντονιστές: Χρίστου Κωνσταντίνος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου

Εποπτεία: Φιλίππου Ανδρέας, Επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης

Σχεδιασμός εξωφύλλου: Σιαμμάς Χρύσης, Λειτουργός Υπηρεσίας Ανάπτυξης Προγραμμάτων

Επιμέλεια έκδοσης: Άστρα-Ιωάννου Μαρίνα, Λειτουργός Υπηρεσίας Ανάπτυξης

Συντονισμός έκδοσης: Παρπούνας Χρίστος, Συντονιστής Υπηρεσίας Ανάπτυξης Προγραμμάτων

© ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Το βιβλίο έχει έναν διττό ρόλο να εκπληρώσει, να μυηθεί ο μαθητής στη

Όλο το υλικό που περιλαμβάνεται στο παρόν βιβλίο, σύμφωνο με τα Νέα

Το βιβλίο «Μαθηματικά Γ΄ Λυκείου Κατεύθυνσης» περιλαμβάνει την ύλη των

Το κλειδί της επιτυχίας στο μάθημα των Μαθηματικών είναι η ουσιαστική

Ευχαριστώ θερμά όλους τους συντελεστές της παρούσας έκδοσης, εκπαιδευτικούς

 Εισαγωγή στις Κωνικές Τομές 8

 Σχετική θέση ευθείας και κύκλου 21

 Εξίσωση εφαπτομένης σε σημείο του κύκλου 29

 Εφαπτομένες κύκλου από σημείο εκτός αυτού 35

 Σχετική θέση δύο κύκλων 42

 Ορισμός – Εξίσωση παραβολής 77

 Παραμετρικές εξισώσεις – Ανακλαστική ιδιότητα παραβολής 86

 Θέση σημείου ως προς παραβολή 89

 Θέση ευθείας ως προς παραβολή 91

 Εξίσωση εφαπτομένης και καθέτου σε σημείο της παραβολής 97

 Ορισμός – Εξίσωση έλλειψης 110

 Στοιχεία έλλειψης 114

 Ιδιότητες έλλειψης 118

 Θέση σημείου – Θέση ευθείας ως προς έλλειψη 123

 Παραμετρικές εξισώσεις έλλειψης 131

 Εξίσωση εφαπτομένης και καθέτου σε σημείο της έλλειψης 134

(Κοντοκώστας ∆., 2018, Σχήμα 4, Σελίδα 5)

Τα ονόματα «παραβολή», «έλλειψη» και «υπερβολή». έχουν άμεση σχέση με το νέο

8 Ενότητα 06: Κύκλος

Ενότητα 06: Κύκλος 9

Να ανοίξετε το αρχείο «CLyk_Kat_En06_Kyklos_1.ggb».

Γνωρίζουμε από τη Γεωμετρία ότι ένα σημείο ανήκει στον κύκλο

 Ένα σημείο ανήκει στον κύκλο , όταν απέχει από το κέντρο

10 Ενότητα 06: Κύκλος

Ενότητα 06: Κύκλος 11

Επομένως, η ζητούμενη εξίσωση είναι:

12 Ενότητα 06: Κύκλος

Η εξίσωση του κύκλου με κέντρο το σημείο , και ακτίνα είναι

Θέτουμε , και . Επομένως, η εξίσωση 2 παίρνει την

Αντίστροφα τώρα, η 3 γράφεται:

Επομένως, αν 0, τότε η εξίσωση 3 παριστάνει κύκλο με κέντρο το

Ενότητα 06: Κύκλος 13

(α) ∆ιαιρούμε με το 2 και τα δύο μέλη της εξίσωσης 2 2 4 3 2 0, για

Έχουμε ότι 1, και 1. Η εξίσωση 4 παριστάνει κύκλο, όταν

(α) Γράφουμε την εξίσωση 4 στην πιο κάτω μορφή:

14 Ενότητα 06: Κύκλος

(α) Η κλίση του είναι 1. Επομένως, η κλίση της μεσοκαθέτου του

(β) Γνωρίζουμε ότι:

∆ηλαδή, το κέντρο του κύκλου είναι το σημείο 2, 2 .

Η ακτίνα του κύκλου είναι:

Η εξίσωση του κύκλου με κέντρο το σημείο , και ακτίνα είναι

Ενότητα 06: Κύκλος 15

Η κλίση της χορδής είναι:

Επομένως, η εξίσωση της χορδής είναι:

16 Ενότητα 06: Κύκλος

Το μέσο της χορδής είναι το σημείο:

Επομένως, η εξίσωση της είναι:

Ομοίως, το μέσο της χορδής είναι το σημείο: