Professional Documents
Culture Documents
รวบรวมงานเขียนของสุพจน์ ด่านตระกูล
รวบรวมงานเขียนของสุพจน์ ด่านตระกูล
สารบัญ
หนา
เกริ่นนํา เบื้องตน – อ.ปยบุตร แสงกนกกุล..........................................................................................3
รูจักสุพจน ดานตระกูลผานคํานําของชาญวิทยฯ ในหนังสือปรีดีคิด-ปรีดีเขียน..................................6
คุณสุพจน ดานตระกูล ปาฐกถาเนื่องในวาระ ๗๕ ป การอภิวัฒนไทย....................................................................11
ปรีดี พนมยงค กับสถาบันกษัตริย และกรณีสวรรคต.............................................................................................13
เรียบเรียงจากหนังสือประวัติรัฐธรรมนูญ ของคุณสุพจน ดานตระกูล...................................................................54
สัจจะที่ถูกบิดเบือน...................................................................................................................................................74
วันชาติที่หายไป.........................................................................................................................................................80
การตอสูทางชนชั้น เรียบเรียงจากปทานานุกรมการเมือง ฉบับชาวบาน...................................................................82
ตองชาวงชิงอํานาจทางการเมืองเพื่อเขาสูอํานาจเศรษฐกิจและวัฒนธรรม................................................................88
กาวหนา......................................................................................................................................................................91
กาวกระโดด................................................................................................................................................................93
ขูดรีด..........................................................................................................................................................................94
ขาราชการ...................................................................................................................................................................97
ความคิดทางชนชั้น ตอนที่ ๑......................................................................................................................................100
ความคิดทางชนชั้น ตอนที่ ๒(จบ).............................................................................................................................103
ชีวทรรศน..................................................................................................................................................................106
สังคมศักดินา ตอนที่ ๑...............................................................................................................................................109
สังคมศักดินา ตอนที่ ๒(จบ).......................................................................................................................................112
ปฏิวัติ ตอนที่ ๑...........................................................................................................................................................115
ปฏิวัติ ตอนที่ ๒(จบ)..................................................................................................................................................118
ประวัติศาสตร ตอนที่ ๑..............................................................................................................................................120
ประวัติศาสตร ตอนที่ ๒(จบ).....................................................................................................................................122
กฎมพี ตอนที่ ๑...........................................................................................................................................................124
กฎมพี ตอนที่ ๒(จบ)..................................................................................................................................................127
ผูกุมอํานาจเศรษฐกิจคือผูกุมอํานาจอยางแทจริง.........................................................................................................129
การจะเปลี่ยนแปลงอํานาจมิอาจปราศจากอํานาจ.........................................................................................................132
อธิปไตยพระราชทาน...................................................................................................................................................134
บทความเนื่องในวาระ ๗๕ ปการอภิวัฒนการปกครอง แผนลิดลอนปรีดี พนมยงค..................................................156
-2-
สารบัญ(ตอ)
หนา
จดหมายจากคุณสุพจน ดานตระกูล โตขอเขียนของคุณระพี สาคริก .................................................................174
ทานปรีดี พนมยงค กับจดหมายแนะนําคุณสุพจน ดานตระกูล ในประเด็นขอเท็จจริง......................................182
รบทําไมและรบเพื่อใคร?.........................................................................................................................................187
‘องคมนตรี’ สัญลักษณแหงเผด็จการสมบูรณาญาสิทธิราชย ที่อาจกลับมาใน ‘รัฐธรรมนูญ50’.............................191
โปรดฟงอีกครั้งในรอบ ๗๕ ป เมื่อ ‘ลูกพระยาพหลฯ’ อานประกาศคณะราษฎรฉบับที่ ๑.....................................196
สุพจน ดานตระกูล สงตอคบเพลิงการอภิวัฒนที่สมบูรณสูชนรุนหลังกอนสิ้นบุญสงบ........................................202
-3-
เกริ่นนํา เบื้องตน
นี่เปนความรูสึกแรกๆที่ผมมี
ผมอึ้งไปชั่วขณะ
ผมพึ่งโพสโฆษณาหนังสือของผมเพิ่มเติมไปเมื่อสักครู
กอนผมเดินทางกลับมาฝรั่งเศส ผมมีลางเหมือนกันวา..
พวกเราสนทนากัน จนไดเวลาแยกวง
ผมรอเดินไปสงคุณลุงศุขปรีดา และคุณลุงสุพจน
คุณลุงศุขปรีดา อวยพรผมใหโชคดี
ขอไวอาลัยแดคุณลุงสุพจน ดานตระกูล
........
ปยบุตร แสงกนกกุล
คณะนิติศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร
13 กุมภาพันธ พ.ศ. 2552
-6-
สุพจนเลาตอไปวา
“เริ่มการศึกษาเบื้องตนจากโรงเรียนประชาบาลใกลบาน แลวไปตอชั้นมัธยมตนที่โรงเรียนประจํา
จังหวัด และชั้นมัธยมปลายที่กรุงเทพมหานคร แตดวยเหตุปจจัยหลายประการ การศึกษาภายใตระบบ
โรงเรียนก็ตองยุติลงในป พ.ศ. ๒๔๘๓ ขณะกําลังเรียนอยูในชั้นมัธยมปที่ ๖”
-9-
กลาวไดวาหลังจากนั้นแลวสุพจนก็เลาเรียนจาก “มหาวิทยาลัยแหงชีวิต” ดังที่ไดเลาใหฟงตอไปอีกวา
“ความรูที่ไดมาจากการศึกษาภายใตระบบโรงเรียนจึงเพียงอานออก เขียนได และคิดเปน และก็ไดอาศัย
ความรูอานออก เขียนได และคิดเปนที่ไดมาจากการศึกษาภายใตระบบโรงเรียน ศึกษาเรียนรูโลกตอมาทั้ง
โอกาสโลก สังขารโลก และสัตตโลก เพื่ออธิบายโลกและเปลี่ยนแปลงโลก”
“ในระหวางสงครามโลกครั้งที่ ๒ พรรคพวกไดชักนําเขาทํางานกับกองทัพญี่ปุนในฐานะเสมียนโกดัง
ประจําอยูที่ทาเรือเขาฝาซี อําเภอละอุน จังหวัดระนอง อันเปนทาเรือที่ญี่ปุนสรางขึ้นใหมบนฝงแมน้ําละอุน
กม. ๙๓ เพื่อบริการขนสงยุทธสัมภาระและกําลังพลทางทะเล จากประเทศไทยสูพมาอีกเสนทางหนึ่ง และใน
โอกาสนั้นไดเขารวมกับพวกตอตานญี่ปุน (เสรีไทย) ทําหนาที่รายงานความเคลื่อนไหวของกําลังพลและยุทธ
ปจจัยของฝายญี่ปุนที่ผานเขาออกทางทาเขาฝาซี”
ซึ่งรวมแลวอาจจะมากกวาผลงานของดุษฎีบัณฑิตหรือศาสตราจารย (ของรัฐ)ดวยซ้ําไป
เมื่อความดีทุกอยางยังคงอยู ประชาชนยอมรูวาที่นี่
‘มหาบุรุษ’ จักตองมี เมื่อนั้นทานปรีดีจะกลับมา
ดร.ชาญวิทย เกษตรศิริ
ประธานอนุกรรมการฝายนิทรรศการ
คระกรรมการจัดงานฉลอง ๑๐๐ ป รัฐบุรุษอาวุโส นายปรีดี พนมยงค
ประธานโครงการเอเชียตะวันออกเฉียงใตศึกษา
คณะศิลปศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร
นี่เปนขอสังเกตของคุณพโยมเรื่องการฟองรองพระมหากษัตริย
อัญเชิญขึ้นครองราชย
จากความขัดแยงระหวางพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัว รัชกาลที่ ๗ กับรัฐบาลพระยาพหลพล
พยุหเสนา อันเปนเหตุใหพระบาทสมเด็จพระปกเกลาฯ ทรงสละราชสมบัติเมื่อวันที่ ๒ มีนาคม ๒๔๗๗ และ
โดยที่พระองคไมไดทรงแตงตั้งผูใดเปนองครัชทายาท รัฐบาลพระยาพหลฯ จึงประชุมปรึกษาหารือกันใน
ระหวางเวลาหาวัน ตั้งแตวันที่ ๒ มีนาคม ถึงวันที่ ๗ มีนาคม ๒๔๗๗ เพื่อพิจารณาหาเจานายในพระราชวงศ
จักรีขึ้นเปนพระมหากษัตริยสืบตอไปตามบทบัญญัติแหงรัฐธรรมนูญ พุทธศักราช ๒๔๗๕ และโดยนัยแหง
กฎมณเฑียรบาล พุทธศักราช ๒๔๖๗
“เพื่อใหสิ้นสงสัย ทานวาใหวางลําดับสืบราชสันตติวงศไวดังตอไปนี้...”
ครั้นแลวทานก็ลําดับพระญาติวงศผูมีสิทธิ์สืบราชสันตติวงศ นับตั้งแตสมเด็จหนอพุทธเจาเปนปฐมลง
ไป สรุปใหเขาใจงายๆ ดังนี้
ลําดับที่ ๑ พระราชโอรสหรือพระราชนัดดา
๑. มีพระสัญญาวิปลาส
๒. ตองราชทัณฑ เพราะประพฤติผิดพระราชกําหนดกฎหมายในคดีมหัตโทษ
๓. ไมสามารถทรงเปนอัครพุทธศาสนูปถัมภก
๕. เปนผูที่ไดถูกถอดถอนออกแลวจากตําแหนงพระรัชทายาท ไมวาการถูกถอดถอนจะไดเปนไปในรัชกาล
ใดๆ
๖. เปนผูที่ไดถูกประกาศยกเวนออกเสียจากลําดับสืบราชสันตติวงศ
กฎมณเฑียรบาลวาดวยการสืบราชสันตติวงศดังกลาวนี้ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว
รัชกาลที่ ๖ ไดทรงตรากอนขึ้นที่พระองคจะเสด็จสวรรคตเพียงหนึ่งป (คือตราขึ้นในเดือนพฤศจิกายน
๒๔๖๗ และพระองคเสด็จสวรรคตในวันที่ ๒๕ พฤศจิกายน ๒๔๖๘) และกอนที่พระองคจะเสด็จสวรรคต
สองเดือน พระองคไดทรงมีพระบรมราชโองการลงวันที่ ๒๑ กันยายน ๒๔๖๘ ถึงเสนาบดีวัง เกี่ยวกับองครัช
- 15 -
ทายาทที่จะสืบสันตติวงศตอจากพระองคทาน (ขณะนั้นสมเด็จพระนางเจาสุวัทนา พระวรราชเทวี กําลังทรง
พระครรภ ยังไมแนใจวาจะเปนพระราชโอรสหรือพระราชธิดา) พระบรมราชโองการมีความตอนหนึ่งวา
“กรณีซึ่งสมเด็จพระเจาอยูหัวไรพระราชโอรสและพระราชนัดดา แตทรงมีสมเด็จพระอนุชาที่รวม
พระราชชนนี หรือพระราชโอรสของสมเด็จพระอนุชา”
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัวทรงมีพระเชษฐภคินีและพระอนุชารวมพระราชชนนีดวยกัน
เกาพระองค คือ
๒. พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว
๓. สมเด็จเจาฟาตรีเพ็ชรุตมธํารง
๕. สมเด็จเจาฟาศิริราชกกุธภัณฑ
๖. สมเด็จเจาฟาหญิง (ประสูติและสิ้นพระชนมในวันเดียวกัน)
กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถขณะยังมีพระชนมชีพอยูนั้น ดํารงฐานะเปนรัชทายาทของ
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาฯ ดวยเปนพระอนุชาถัดจากพระองค และขณะนั้นกรมหลวงพิษณุโลกฯ มี
หมอมแคทยาเปนชายา ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาฯ พระราชบิดา ทรงรับเปนสะใภหลวง ม.ร.ว.นริศ
รา จักรพงษ พระธิดาพระองคเจาจุลจักรพงษ เลาไวในหนังสือแคทยาและเจาฟาสยาม วา ชื่อ จุลจักรพงษ เปน
ชื่อที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาฯ ทรงประทานตั้งใหโดยเปลี่ยนจากชื่อ พงษจักร ที่สมเด็จ
พระบรมราชินีนาถเสาวภาผองศรี ประทานตั้งใหแตแรก
ปกปองราชบัลลังก
ในคดีดําที่ ๔๒๒๖/๒๕๒๑ ทานปรีดี พนมยงค โจทกยื่นฟองนายรอง ศยามานนท ศาสตราจารย
ทางประวัติศาสตร จําเลย กรณีที่ศาสตราจารยผูนั้นบิดเบือนประวัติศาสตร หมิ่นประมาทใสความ ซึ่งในที่สุด
จําเลยรับผิดตามฟองนั้น คําบรรยายฟองตอนหนึ่งที่แสดงใหเห็นถึงความกลาหาญและเสียสละของนายปรีดีที่
ตอสูปกปองราชบัลลังก วาดังนี้
“ฐานันดรเจาศักดินาใหมนั้นทายาทสืบสันตติวงศไดเหมือนในยุโรปและญี่ปุน อันเปนวิธีการซึ่ง
นักเรียนที่ศึกษาประวัติศาสตรนายพลนโปเลียน โบนาปารต ทราบกันอยูวา ทานนายพลผูนั้นไดขยับขึ้นทีละ
กาวทีละกาว จากเปนผูบัญชาการกองทัพแลวเปนกงสุลคนหนึ่งในคณะกงสุล ๓ คนที่มีอํานาจสิทธิ์ขาด
ปกครองประเทศฝรั่งเศส ครั้นแลวนายพลนโปเลียน โบนาปารต ก็เปนกงสุลผูเดียวตลอดกาลซึ่งมีสิทธิ์ตั้ง
ทายาทสืบตําแหนง
ปกปองพระเกียรติ
ในขณะที่ดํารงตําแหนงเปนผูสําเร็จราชการแทนพระองค ทานปรีดีไดปกปองพระเกียรติของ
พระมหากษัตริยไวอยางดียิ่งชีวิต ดังเชนในกรณีที่จอมพล ป. พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรีในสมัยนั้น เมื่อนํา
พระราชบัญญัติหรือพระบรมราชโองการใดก็แลวแต เสนอผูสําเร็จราชการแทนพระองคเพื่อลงพระนามและ
- 22 -
ลงนามในพระปรมาภิไธยสมเด็จพระเจาอยูหัว จอมพล ป. พิบูลสงคราม จะลงนามในฐานะนายกรัฐมนตรี
ผูรับสนองพระบรมราชโองการไปเปนการลวงหนาเปนการบีบบังคับใหผูสําเร็จราชการแทนพระองคตองลง
นามในพระราชบัญญัติหรือพระบรมราชโองการนั้นๆ เสมือนกับตรายาง อันเปนการหมิ่นพระบรมเดชานุ
ภาพ
“เปนธรรมดาเมื่อพระองคเจาอาทิตยฯ เห็นอาการของนายทหารเหลานั้นจึงตกพระทัยเพราะไม
สามารถเอาใบลาคืนใหจอมพล ป. ได ฉะนั้นพระองคพรอมดวยหมอมกอบแกว ชายาไดมาที่ทําเนียบที่
ขาพเจาอาศัยอยู ซึ่งตั้งอยูริมแมน้ําใกลทาชางวังหนา ขออาศัยคางคืนที่ทําเนียบ ขาพเจาจึงขอใหเพื่อน
ทหารเรือชวยอารักขาขาพเจาดวย เพื่อนทหารเรือไดสงเรือยามฝงในบังคับบัญชาของ ร.อ. วัชรชัย ชัยสิทธิ
เวช ร.น. มาจอดที่หนาทําเทียบของขาพเจา ฝาย พ.ต. หลวงราชเดชา ราชองครักษประจําตัวขาพเจา และ พ.ต.
ประพันธ กุลวิจิตร ราชองครักษประจําองคพระองคเจาอาทิตยฯ ก็มารวมใหความอารักขาดวย
“เราสังเกตดูจนกระทั่งเวลาบายของวันรุงขึ้นก็ไมเห็นทหารบกหรืออากาศมาคุกคามประการใด ดังนั้น
พระองคเจาอาทิตยฯ กับหมอมกอบแกว จึงกลับไปพระที่นั่งอัมพรสถาน”
“ขาพเจามีตําแหนงเปนผูแทนพระองคพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ซึ่งทรงเปนจอมทัพตาม
รัฐธรรมนูญ ถาขาพเจาไปรายงานตัวยอมอยูภายใตผูบัญชาการทหารสูงสุด ก็เทากับขาพเจาลดพระราชอํานาจ
ของพระมหากษัตริยลงอยูภายใตผูบัญชาการทหารสูงสุด มีรัฐมนตรีบางนายไดชี้แจงขอรองใหจอมพล ป.
ถอนคําสั่งที่วานั้น ซึ่งจอมพล ป. ก็ไดยอมถอนคําสั่ง เปนอันวาพระองคเจาอาทิตยฯ และขาพเจาคงสามารถ
ปฏิบัติภารกิจแทนพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวที่ทรงเปนจอมทัพตามรัฐธรรมนูญไดตอไป”
ถวายความจงรักภักดี
ตอมาเมื่อพระองคเจาอาทิตยฯ ลาออกจากผูสําเร็จราชการแทนพระองค สภาผูแทนราษฎรจึงไดมีมติ
และประกาศลงวันที่ ๑ สิงหาคม ๒๔๘๗ ใหทานปรีดีเปนผูสําเร็จราชการแทนพระองคแตผูเดียว และในวัน
นั้นเองทานไดลงนามในพระปรมาภิไธย แตงตั้งใหนายควง อภัยวงศ เปนนายกรัฐมนตรีสืบตอจากจอมพล
ป. พิบูลสงคราม ที่ลาออกไปเพราะแพมติในสภาฯ เรื่องพระราชกําหนดระเบียบบริหารนครบาลเพ็ชรบูรณ
และพระราชกําหนดจัดสรางพุทธบุรีมณฑล
เพื่อสรางความปรองดองทางการเมืองระหวางฝายคณะราษฎรกับฝายเจาศักดินา ทานปรีดีในฐานะ
หัวหนาขบวนการเสรีไทย ไดมอบหมายใหนายทวี บุณยเกตุ ซึ่งรวมงานเสรีไทยอยูกับทานและมีตําแหนง
เปนรัฐมนตรีอยูในรัฐบาลนายควง อภัยวงศ ดําเนินการปลดปลอยนักโทษการเมือง ซึ่งมีเจานายชั้นผูใหญ
และขาราชบริพารในระบอบเกาหลายคน
“การอภัยโทษและนิรโทษกรรมผูตองหาทางการเมือง นายทวีก็เปนหัวแรงสําคัญในการรางกฎหมาย
อภัยโทษและนิรโทษกรรม เพราะแมขาพเจาจะแจงแกสัมพันธมิตรไดกอนวา เพื่อความสามัคคีของคนไทยที่
มีอุดมคติตรงกันในการตอสูกับญี่ปุน ใหไดรับอภัยโทษและนิรโทษกรรมตามที่ ม.จ. ศุภสวัสดิ์ฯ ไดทรง
ปรารภมานั้น เวลาปฏิบัติเขาจริงก็ยังไมอาจทําไดงายๆ เหมือนดังที่นายควงพูดที่คุรุสภาวา พอนายควงเปน
นายกรัฐมนตรีแลวก็สั่งปลอยนักโทษการเมือง” (นายควง อภัยวงศ ไปแสดงปาฐกถาที่คุรุสภาเมื่อ ๒๓
พฤศจิกายน ๒๕๐๖ เรื่องชีวิตของทาน ปรากฏขอเท็จจริงที่พิสูจนไดวานายควงพูดมุสาหลายเรื่องหรือเกิน
ความเปนจริง รวมทั้งเรื่องปลดปลอยนักโทษการเมือง ซึ่งทานอวดอางวาพอทานขึ้นเปนนายกฯ ก็สั่ง
ปลดปลอยนักโทษการเมืองทันที-ผูเขียน)
“สักวารีเยนตเห็นเปนธรรม นิรกรรมผูตองโทษโจทกเท็จหา
ใหพนทุกขทรมานกายวิญญา หลุดออกมาจากคุกขุมอเวจีฯ”
สมเด็จพระเจาอยูหัวอานันทมหิดล
โลซานน ขอเดชะใตฝาละอองธุลีพระบาทปกเกลาปกกระหมอม
ตามที่สภาผูแทนราษฎรไดลงมติแตงตั้งขาพระพุทธเจาเปนผูสําเร็จราชการแทนพระองค ตามประกาศ
ลงวันที่ ๑ สิงหาคม ๒๔๘๗ นั้นบัดนี้ถึงวาระอันสมควรที่ใตฝาละอองธุลีพระบาทจะทรงปฏิบัติพระราช
ภารกิจในฐานะทรงเปนพระประมุขของชาติ เพราะใตฝาละอองธุลีพระบาทจะทรงบรรลุนิติภาวะในวันที่ ๒๐
กันยายน ศกนี้แลวฉะนั้นขาพระพุทธเจาจึงขอพระราชทานบรมราชานุญาตอัญเชิญเสด็จใตฝาละอองธุลีพระ
บาทเสด็จนิวัตสูกรุงเทพมหานคร เพื่อจะไดทรงปกครองแผนดินตามวิถีทางแหงรัฐธรรมนูญ และโดยที่
ตําแหนงผูสําเร็จราชการแทนพระองคของขาพระพุทธเจาจะสิ้นสุดลงในวันที่ ๒๐ กันยายน ศกนี้
ขาพระพุทธเจาจึงขอนอมเกลานอมกระหมอมกราบบังคมทูลใหทรงทราบ ณ โอกาสนี้
ควรมิควรแลวแตจะโปรด ขอเดชะ
ผูสําเร็จราชการแทนพระองค
กรุงเทพฯ
ขาพเจาไดรับโทรเลขของทานซึ่งไดขอรองขาพเจาใหกลับมาปฏิบัติหนาที่ของขาพเจา ถึงแมวาขาพเจา
จะเปนหวงเปนใยตอประเทศชาติ แตขาพเจาก็รูสึกวาจะเปนการเหมาะสมยิ่งขึ้น ถาขาพเจาจะไดมีโอกาส
ศึกษาใหจบเสียกอน ขาพเจาสอบไลวิชากฎหมายปที่ ๑ เมื่อเดือนกรกฎาคมที่แลว แตขาพเจายังจะตองสอบ
ในชั้นอื่นๆ ที่ยากยิ่งขึ้น และจะตองใชเวลาประมาณปครึ่ง และหลังจากนั้นขาพเจาจะตองใชเวลาอีกอยางนอย
หนึ่งป เพื่อเตรียมเขียนวิทยานิพนธตามหลักสูตรชั้นปริญญาเอก ขาพเจาหวังวาทานคงเขาใจในความ
ปรารถนาของขาพเจาที่จะศึกษาใหจบ ถาทานและรัฐบาลเห็นชอบดวย ขาพเจาก็ใครที่จะกลับไปเยี่ยมบานสัก
ครั้งหนึ่งกอนที่ขาพเจาจะสําเร็จการศึกษา ขาพเจาขอขอบใจทานอยางจริงใจ ขาพเจาซาบซึ้งในผลงานที่ทาน
ไดกระทําดวยความยากลําบากและที่ทานกําลังกระทําอยูในนามของขาพเจา
อานันทมหิดล”
หลังจากที่ในหลวงอานันทฯ ทรงรับโทรเลขกราบบังคมทูลตอบพระราชโทรเลขฉบับลงวันที่ ๑๔
กันยายนของทานปรีดีแลว พระองคไดทรงมีโทรเลขถึงทานปรีดี มีขอความสั้นๆ วาพระองคทรงเชื่อมั่นวา
ทานปรีดีและรัฐบาลจะดําเนินการแกไขรัฐธรรมนูญอยางยุติธรรมและเปนผลดียิ่ง พระองคทรงมีพระราช
ดํารัสวา การที่พระองคประทับอยูในประเทศไทยก็คงไมมีประโยชนเทาใดนัก เพราะพระองคทรงไมมี
ประสบการณ พระองคทรงมีพระราชดํารัสในที่สุดวา “ถาทานเห็นวาขาพเจาควรจะกลับไปเยี่ยมประเทศไทย
ชั่วคราว ขาพเจาก็ยินดีรับคําเชิญของทาน”
“ขอเดชะฝาละอองธุลีพระบาทปกเกลาปกกระหมอม
บัดนี้เปนศุภวาระดิถีมงคลที่ใตฝาละอองธุลีพระบาทไดเสด็จพระราชดําเนินนิวัตสูมหานครโดยสวัสดิ
ภาพ ขาพระพุทธเจาขอพระราชทานพระบรมราชวโรกาสกราบบังคมทูลกรุณาโดยอาศัยประกาศ
ประธานสภาผูแทนราษฎร ลงวันที่ ๒๐ กันยายน ๒๔๘๘ วา ความเปนผูสําเร็จราชการแทนพระองคของ
ขาพระพุทธเจาไดสิ้นสุดลงตั้งแตขณะนี้เปนตนไป ขาพระพุทธเจาขอถวายพระพรชัยใหใตฝาละอองธุลีพระ
บาท เสด็จอยูในราชสมบัติวัฒนาสถาพร เปนมิ่งขวัญของประชาชนและประเทศชาติในระบอบประชาธิปไตย
ตามรัฐธรรมนูญชั่วกัลปาวสาน
ดวยเกลาดวยกระหมอมขอเดชะ”
- 29 -
แลวทรงพระราชดํารัสตอบดวยน้ําพระทัยอันเปยมลนดวยพระเมตตาและชื่นชมโสมนัส ดังนี้
“ทานปรีดี พนมยงค
ขาพเจามีความยินดีที่ไดกลับมาสูพระนครเพื่อบําเพ็ญพระกรณียกิจตามหนาที่ของขาพเจาตอประชาชนและ
ประเทศชาติ ขาพเจาขอขอบใจทานเปนอันมากที่ไดปฏิบัติกรณียกิจแทนขาพเจาดวยความซื่อสัตยสุจริตตอขาพเจาและ
ประเทศชาติ ขาพเจาถือโอกาสนี้แสดงไมตรีจิตในคุณงามความดีของทาน ที่สงเสริมความเจริญรุงเรืองใหแกประเทศชาติ
และชวยบํารุงรักษาความเปนเอกราชของชาติไว”
“ประกาศ
อานันทมหิดล
ผูรับสนองพระบรมราชโองการ
นายกรัฐมนตรี”
- 30 -
โปรดเกลาฯ ทานปรีดีเปนนายกรัฐมนตรี
“ประธานสภาผูแทนไดนัดประชุมสมาชิกสภาเพื่อหารือเปนการภายใน สอบถามความเห็นวาผูใด
สมควรจะไดรับตําแหนงนายกรัฐมนตรี สมาชิกสวนมากเห็นควรใหนายปรีดี พนมยงค ดํารงตําแหนง
นายกรัฐมนตรี ประธานสภาฯ จึงไดไปแจงความเห็นของสมาชิกสวนขางมากใหนายปรีดี พนมยงค ทราบ
แตนายปรีดี พนมยงค ปฏิเสธ ไมขอรับตําแหนง โดยแจงวามีภารกิจตางๆ อยูมาก ดังนั้นประธานสภาฯ จึงได
หารือสมาชิกอีกครั้งหนึ่ง แจงใหที่ประชุมทราบวา นายปรีดี พนมยงค ปฏิเสธไมขอรับตําแหนง
ตรัสแลวเสด็จไปทรงซื้อทองที่วางขายอยูบริเวณนั้น เมื่อเสด็จไปถึงองคพระปรากฏวาทรงปดไมถึง
ผูสําเร็จราชการจึงกราบทูลวา“ขาพระพุทธเจาจะไปปดถวาย”
สมเด็จฯ จึงประทานทองใหไปพรอมตรัสวา
“เอาไปปดเถอะ คนที่ทําบุญดวยกันชาติหนาก็เปนญาติกัน”
เสด็จสวรรคต
แตยังไมทันที่ทานปรีดีจะไดแตงตั้งคณะรัฐมนตรีชุดใหม เหตุการณเศราสลดอันยังความเศราโศก
ใหแกคนไทยทั้งชาติก็เกิดขึ้นในตอนเชาเวลาโดยประมาณ ๐๙.๒๕ นาฬิกา ของวันที่ ๙ มิถุนายน ๒๔๘๙ เมื่อ
เยาวกษัตริยอันเปนที่เคารพรักของคนไทยทั้งชาติ ถูกพระแสงปนสวรรคตบนพระแทนบรรทม ณ พระที่นั่ง
บรมพิมาน ในพระบรมมหาราชวัง
ทานปรีดีในฐานะนายกรัฐมนตรี ไดสั่งเรียกประชุมรัฐสภาเปนการดวนและไดเปดประชุมเมื่อเวลา
๒๑.๑๐ นาฬิกาของวันที่ ๙ มิถุนายนนั่นเอง มีสมาชิกพฤฒสภาเขารวมประชุม ๖๔ นาย สมาชิกสภาผูแทน
ราษฎร ๖๓ นาย รวมเปน ๑๒๗ นาย
ทานปรีดีไดรายงานใหที่ประชุมทราบถึงเหตุการณสวรรคตที่เกิดขึ้น เมื่อรายงานจบแลวสมาชิกแหง
รัฐสภาไดลุกขึ้นยืนไวอาลัยแดพระองคผูจากไป และไดมีการซักถามถึงเหตุการณที่เกิดขึ้น
“ขาพเจาอยากจะขอเรียนถามอธิบดีกรมตํารวจในขอที่สําคัญ คือวานอกจากพระญาติวงศเขาออกหอง
พระบรรทมแลว มีใครบางที่เขาออกไดบาง...”
- 36 -
พล.ต.ท. พระรามอินทรา อธิบดีกรมตํารวจ : เทาที่ไดฟงมาแลวมีพระราชชนนี พระอนุชาและพวก
มหาดเล็กหองบรรทม (นายชิต สิงหเสนี, นายบุศย ปทมศริน-ผูเขียน) พระพี่เลี้ยง (พระพี่เลี้ยงเนื่อง จินตะ
ดุลย-ผูเขียน) สวนคนอื่นใดนั้นขาพเจายังไมทราบ...”
เปนรัชกาลที่ ๙ แหงราชจักรีวงศ
ขึ้นเสวยราชยวันที่ ๙ มิถุนายน
“ประกาศ
ปรีดี พนมยงค
นายกรัฐมนตรี”
“...เสียงลืออกุศลวาคนนั้นคนนี้ออกมาแลวไปทําอยางนั้นอยางนี้ นี่ก็เปนเรื่องลือสืบเนื่องมาจาก
ความอิจษาริษยาเปนมูลหรือมีบางชางยุ เปนตน เปนมูลเหตุสืบเนื่องอยางนั้น ... และอีกอยางหนึ่ง สําหรับ
เรื่องพระองคนี้ ขาพเจารูสึกวาขาพเจาเปนผูซึ่งจงรักภักดีทานมากที่สุดกวาหลายๆ คน ในขณะที่ทานประจํา
อยูในตางประเทศหรือที่ทานไดกลับมาแลวก็ดี สิ่งใดอันเปนสิ่งที่ทานพึงปรารถนาในสวนพระองคทาน
ขาพเจาจัดถวายหรือบางสิ่งบางอยางเมื่อทานทรงรับสั่งถามขอความอยางหนึ่งอยางใดอันเกี่ยวกับรัฐธรรมนูญ
ขาพเจาก็ไดชี้แจงตามระเบียบแบบแผนของแนวรัฐธรรมนูญตามนิสัยของขาพเจา ซึ่งขาพเจาถือวาซื่อสัตยตอ
พระมหากษัตริย ขาพเจาไมอางพระนามหรือเอาพระนามของทานไปอางในที่ชุมนุมชนใดๆ ซึ่งบางแหงทํา
กัน หรือในกรณีที่ทานสวรรคตแลว ขาพเจาก็พยายามที่สุดที่จะพยายามทําในเรื่องนี้ใหขาวกระจางเพราะเปน
พระมหากษัตริย เราจะทําใหเรื่องเงียบอยูเฉยๆ ไมได ขาพเจาไมปรารถนาทําอยางคนบางคนทําโดยฉวย
โอกาสเอาเรื่องสวรรคตของทานไปโพนทะนากลาวราย
“และวันนั้นจะตองกลาวเสียดวย ขาวที่ขาพเจาไดทราบเกี่ยวแกสมเด็จพระเจาอยูหัวสวรรคตนั้น
ขาพเจาไดทราบราวประมาณเกือบ ๑๐ นาฬิกา เวลานั้นรัฐมนตรีวาการกระทรวงมหาดไทยกับอธิบดีกรม
ตํารวจไดมาที่บาน เนื่องจากกรรมกรมักกะสันสไตรค ขาพเจาจึงโทรศัพทเชิญราชเลขาไปดวย เมื่อไปถึงแลว
เราอยูขางลางไมไดขึ้นไปขางบน เพราะเหตุวาเกี่ยวแกพระมหากษัตริย จึงไดเชิญเจานายผูใหญมาพรอมแลว
จึงขึ้นไปชั้นบน สวนในทางชั้นบนของทานเปนเรื่องที่ทานทําปฐมพยาบาลในชั้นบน
คณะกรรมการชุดนี้เรียกชื่ออยางเปนทางการวา “ คณะกรรมการสอบสวนพฤติการณในการที่สมเด็จ
พระเจาอยูหัวอานันทมหิดลเสด็จสวรรคต” และในระหวางที่คณะกรรมการชุดดังกลาวกําลังสอบสวนหา
ความจริงนั้น ไดมีการเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎรเพิ่มเติมตามรัฐธรรมนูญฉบับวันที่ ๙ พฤษภาคม
๒๔๘๙ ซึ่งไดกําหนดใหมีการเลือกตั้งในวันที่ ๕ สิงหาคม ๒๔๘๙ ในระหวางหาเสียงเลือกตั้งครั้งนั้นพรรค
การเมืองบางพรรคไดฉวยโอกาสเอากรณีสวรรคตไปโฆษณาโจมตีรัฐบาล (ทานปรีดี) กระทรวงมหาดไทยจึง
ไดออกคําสั่งไปถึงกํานัน-ผูใหญบาน ประกาศอยาใหราษฎรหลงเชื่อคําโฆษณาอันเปนเท็จนั้น คําสั่ง
กระทรวงมหาดไทยที่ ๒๐๗/๒๔๘๙ ลงวันที่ ๒๙ กรกฎาคม ๒๔๘๙ มีขอความบางตอนดังนี้
“ดวยในการเลือกตั้งสมาชิกสภาผูแทนราษฎรคราวนี้ ไดมีผูสมัครรับเลือกตั้งและผูสนับสนุนผูสมัคร
ซึ่งใชสมญาวาพรรคประชาธิปตยบางคนไดฉวยโอกาสการเลือกตั้งเปนเครื่องมือโฆษณาชวนเชื่อ หลอกลวง
ราษฎรใหเกิดการเขาใจผิดเพื่อกอใหเกิดความดูหมิ่นและกระดางกระเดื่องตอรัฐบาล... เพื่อใหราษฎร
ลงคะแนนใหแกตนหรือพรรคของตน ตามทางสืบสวนไดความวาพรรคประชาธิปตยบางคนไดหลอกลวงให
ราษฎรเขาใจผิดในหัวขอตอไปนี้ฯลฯ
“๔ กลาวหารัฐบาลวาปดขาวเรื่องสวรรคตและใสรายรัฐบาลในเรื่องนี้ดวยประการตางๆ ความจริงนั้น
รัฐบาลไมไดปดบัง และตองการที่จะใหกรรมการไดสอบสวนเรื่องนี้โดยยุติธรรมและเปดเผย ดังจะเห็นได
จากการแตงตั้งกรรมการสอบสวน และวิธีปฏิบัติซึ่งมีตุลาการ อัยการ ประธานสภาทั้งสอง นายพลทหารบก
ทหารเรือ ทหารอากาศ เจานายชั้นสูง และการสอบสวนก็ใหประชาชนไปฟงได นับเปนประวัติการณครั้งแรก
ของประเทศไทย ที่การสอบสวนเชนนี้ไดกระทําตอหนาประชาชน จะหาวารัฐบาลปดบังประการใด สมเด็จ
พระเจาอยูหัวภูมิพลอดุลยเดชและสมเด็จพระราชชนนี ก็ไดพระราชทานพระราชกระแสฯ ตอกรรมการแลว
วา สมเด็จพระเจาอยูหัวในพระบรมโกศมิไดมีขอขัดแยงหรือไมพอพระทัยในรัฐบาลแตอยางใด ฝายรัฐบาลก็
ไดถวายความจงรักภักดี และกระทําตามทุกสิ่งทุกอยางตามพระราชประสงค เมื่อสมเด็จพระเจาอยูหัวในพระ
บรมโกศทรงบรรลุนิติภาวะแลว นายกรัฐมนตรีปจจุบันนี้ (ปรีดี พนมยงค) เมื่อครั้งเปนผูสําเร็จราชการแทน
- 40 -
พระองค ก็ไดอัญเชิญทูลเสด็จพระเจาอยูหัวไดเสด็จกลับมาครองราชย มิไดปรารถนาที่จะกุมอํานาจที่จะทํา
หนาที่เปนประมุขของรัฐ และไมไดกระทําการขัดขวางอยางใด แตตรงกันขามกลับอัญเชิญเสด็จกลับมามอบ
ถวายราชสมบัติแดพระองค
“รัฐบาลนี้มีความเสียใจที่พรรคประชาธิปตยบางคนไดฉวยโอกาสเอาพระมหากษัตริยอันเปนที่เคารพ
สักการะมาใชเปนเครื่องมือทางการเมือง ในระหวางที่พระองคมีพระชนมอยู ในการประชุมพรรค
ประชาธิปตยบางครั้งไดแอบอางวา ในหลวงรับสั่งอยางนั้นอยางนี้ จะขอยกตัวอยางวาในการประชุมพรรค
ประชาธิปตยในวันที่ ๒๓ พฤษภาคม ศกนี้ มีผูสมัครรับเลือกตั้งเปนสมาชิกพฤฒสภาที่พรรคประชาธิปตย
ลวงไปรวมประชุมก็คงจะจําไดวา วันนั้นใครอางพระนามในหลวงไปพูดในที่ประชุมวาอยางไรบาง ซึ่ง
พระองคเองไมทรงทราบเรื่องอะไรเลย พระองคทรงบําเพ็ญพระองคเปนกลางและเปนที่สักการะโดยแทจริง
“ครั้นพระองคสวรรคตแลว ก็เอาการสวรรคตของพระองคเปนเครื่องมือทางการเมืองตอไปอีกได
พยายามปนขาวเท็จตั้งแตวันแรกสวรรคต ใหประชาชนหลงเขาใจผิด ทั้งในทางพูด ทางโทรศัพท ทางโทรเลข
และทางเอกสารหนังสือพิมพ พวกเหลานี้ไมใชพวกที่จงรักภักดีตอพระมหากษัตริยเปนพวกที่แสวงหา
ผลประโยชนจากพระมหากษัตริยเพื่อความเปนใหญของตน และเพื่อการเลือกตั้งที่จะไดผูแทนซึ่งเปนพวก
ของตน
เหตุผลสําคัญประการหนึ่งที่ฝายปฏิปกษยกขึ้นมาโฆษณาชวนเชื่อวานายปรีดีเปนผูวางแผนปลงพระ
ชนม เพราะวาทานปรีดีเปนผูนิยมระบอบมหาชนรัฐ
- 41 -
ตอโฆษณาชวนเชื่อนี้ ในเวลาตอมาแถลงการณปดคดีของจําเลยในคดีสวรรคตไดชี้ใหเห็นตอนหนึ่งวา
“...การเปลี่ยนแปลงการปกครองเปนมหาชนรัฐนั้น เปนเรื่องของการเปลี่ยนแปลงสถาบันอันมี
พระมหากษัตริยเปนประมุข เปนเรื่องของการลมเลิกสถาบันเสีย ไมใชเปนเรื่องเปลี่ยนตัวบุคคลดังทัศนะของ
นักนิยมอํานาจ การฆากษัตริยจึงไมใชวิธีการหรือธรรมนิยมของนักมหาชนรัฐ...”
“...ผมเห็นวาทานอาจารยมีกรรมเกามากกวา เพราะถาพิจารณาถึงเหตุผลในเรื่องฆาในหลวงแลว ผม
พูดเสมอวา เมื่อมาถึงขั้นนั้นแลวทําไมปรีดีจึงยุติ (ไมประกาศลมเลิกสถาบันกษัตริยเสีย แลวสถาปนามหาชน
รัฐขึ้นแทน แตนี่ทานกลับอัญเชิญสมเด็จพระเจานองยาเธอขึ้นนั่งราชบัลลังก เปนรัชกาลที่ ๙ สืบตอมาจนถึง
วันนี-้ ผูเขียน) ทั้งๆ ที่สภาทั้ง ๒ อยูในกํามือ...”
“...คณะกรรมการไดประมวลสอบสวนเขาทั้งหมด ทั้งที่เจาหนาที่ตํารวจไดสอบสวนไวเดิมและที่
สอบสวนโดยเปดเผยตอหนาประชาชน และเมื่อไดพิจารณาถึงคําพยานบุคคล วัตถุพยานและเหตุผลแวดลอม
กรณีตางๆ ทุกแงทุกมุมโดยรอบดานดังกลาวมาแตตนแลว คณะกรรมการเห็นวา ในกรณีอันจะพึงเปนเหตุให
พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดลเสด็จสวรรคตไดนั้น สําหรับกรณีอุบัติเหตุ คณะกรรมการ
มองไมเห็นทางวาจะเปนไปไดเลย สวนอีกสองกรณีคือถูกลอบปลงพระชนมและทรงปลงพระชนมเองนั้น
การถูกลอบปลงพระชนมนั้นมีหลักฐานและเหตุผลที่แนนอนแสดงวาจะเปนไปไดแตไมสามารถที่จะตัดออก
เสียโดยสิ้นเชิง เพราะวายังมีทาทางของพระบรมศพคานอยู สวนในกรณีปลงพระชนมเองนั้น ลักษณะของ
บาดแผลแสดงวาเปนไปได แตไมปรากฏเหตุผลหรือหลักฐานอยางใดวาไดเปนไปเชนนั้นโดยแนชัด
- 42 -
คณะกรรมการจึงไมสามารถที่จะชี้ขาดวาเปนกรณีหนึ่งกรณีใดในสองกรณี ทั้งนี้เปนเรื่องที่อยูในอํานาจ
หนาที่ของเจาพนักงานที่จะดําเนินการสืบสวนและปฏิบัติตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาตอไป”
ตอความเห็นของคณะกรรมการศาลกลางเมืองที่วากรณีสวรรคตเกิดจากกรณีหนึ่งกรณีใดในสองกรณี
คือปลงพระชนมเองหรือถูกลอบปลงพระชนมนั้น สอดคลองกับความเห็นของนายแพทยสุด แสงวิเชียร
ศาสตราจารยหัวหนาแผนกวิชากายวิภาคศาสตร คณะแพทยศาตร ศิริราชพยาบาล ที่ไดใหรายละเอียดในกรณี
นี้ไวกับคณะกรรมการแพทย ดังนี้
“ขาพเจาไดหนังบาดแผลมาชิ้นหนึ่ง ซึ่งขาพเจาไดตัดออกจากพระนลาฏของสมเด็จพระเจาอยูหัวใน
พระบรมโกศ ขณะที่ทําการชันสูตรพลิกพระบรมศพ บาดแผลเปนเสมือนกากบาทมีหนังแยกเปนสี่แฉก แฉก
บน แฉกลาง แฉกขวาและซาย เมื่อไดใชกลองจุลทัศนชนิดสองตาสองดู บนหนังนั้นมีรอยกดเปนรอยโคง
เห็นไดชัดบนแฉกขวาและซาย แฉกบนไมเห็นถนัดนัก และแฉกลางไมเห็นเลย ถาเอาสวนโคงเหลานั้นมาตอ
กันเขาก็จะเปนรูปวงกลม มีเสนผาศูนยกลางประมาณ ๑๑ มม.เปนที่นาสังเกตดวยวาปลายแฉกเหลานั้นเปน
รอยโคง และเสนโคงบนผิวหนังไมตอกันเปนรูปวงกลม นอกจากนั้นยังมีเนื้อที่เล็กๆ ไหมอยูที่แฉกลาง และมี
สีแสดงวาเปนดินปนติดอยูดานในของหนังชั้นนั้นดวย”
แลวหมอสุดก็สันนิษฐานจากลักษณะบาดแผลดังกลาวขางตนนั้นวา
“รอยกดในหนังนั้นอาจเปนไปโดยกดปากกระบอกปนกระชับแนนลงที่พระนลาฏกอนยิง ถาหากเปน
การอุบัติเหตุแลวปากกระบอกปนคงไมกดลงไปที่พระนลาฏกระชับแนน ตามความเห็นของขาพเจามีทาง
อธิบายเปนไปได ๒ ประการเทานั้น คือ ปลงพระชนมเองหรือถูกปลงพระชมนทั้งสองประการเทาๆ กัน”
ในขณะที่ตํารวจที่ทําการสืบสวนคืบหนาใกลชิดตัวมือปนเขาไปทุกที รวมทั้งไดสอบถามปากคําของ
คนบางคนไว แตไมสามารถเปดเผยในขณะนั้นได เมื่อขาวนี้ไดแพรออกไป ก็ไดเกิดรัฐประหาร ๘
พฤศจิกายน ๒๔๙๐ ซึ่งพรรคประชาธิปตยกับคณะรัฐประหารทําขึ้น แลวพรรคประชาธิปตยก็ไดเปนรัฐบาล
เมื่อ ๑๐ พฤศจิกายน ๒๔๙๐ ครั้นแลวรัฐบาลนี้ก็ไดแตงตั้งให พล.ต.ต. พระพินิจชนคดี พี่เขยของสองหมอม
ราชวงศสําคัญแหงพรรคประชาธิปตย คือ เสนีย และคึกฤทธิ์ ปราโมช ซึ่งออกจากราชการรับบํานาญไปแลว
นั้น กลับเขารับราชการทําหนาที่สืบสวนกรณีสวรรคตเสียใหม อันนําไปสูการจับกุมนาย เฉลียว ปทุมรส
อดีตราชเลขานุการในพระองค นายชิต สิงหเสนี และนายบุศย ปทมศริน สองมหาดเล็กหองบรรทม ในวันที่
๒๐ พฤศจิกายน ๒๔๙๐ หลังจากวันทํารัฐประหาร ๑๒ วัน
คดีประวัติศาสตร
ในที่สุดพนักงานสอบสวนกรมตํารวจไดสงสํานวนใหอัยการหลังจากที่ไดพยายามสรางหลักฐานเท็จ
อยูถึง ๑๘๐ วัน และอัยการก็รับสํานวนอันเปนเท็จนั้นไปปะติดปะตอเพื่อสรุปเขียนคําฟองอยูอีก ๓๔ วัน จึง
ไดยื่นฟองตอศาลอาญา เมื่อ ๗ สิงหาคม ๒๔๙๑ โดยนายเฉลียว ปทุมรส เปนจําเลยที่ ๑ นายชิต สิงหเสนี
จําเลยที่ ๒ และนายบุศย ปทมศริน จําเลยที่ ๓ ฐานความผิดสมคบกันประทุษรายตอองคสมเด็จพระเจาอยูหัว
และเพทุบายเพื่อปกปดการกระทําผิด
เมื่อฟงไมถนัด ตามหลักนิติธรรมก็ตองยกผลประโยชนใหแกจําเลย
นอกจากนี้มือปนที่ลอบปลงพระชนมโจทกพยายามนําสืบใหเห็นเปนวามือปนนั้นคือเรือเอก วัชร
ชัย ชัยสิทธิเวช หนึ่งในหาคนที่รวมวางแผนปลงพระชนม ณ บาน พล.ร.ต. พระยาศรยุทธเสนีนั้น ซึ่งโจทกมี
พยานนําสืบสองชุดแตศาลฎีกาไดพิพากษาฟนธงลงไปวา “พยานสองชุดนี้ไมเปนหลักฐานพอที่จะไดชี้วาใคร
เปนผูลงมือลอบปลงพระชนม”
- 46 -
จากคําวินิจฉัยของศาลฎีกาดังกลาวนี้ เปนเครื่องชี้ใหเห็นอีกครั้งหนึ่งวา ไมไดมีการวางแผนการปลง
พระชนมกันที่บาน พล.ร.ต. พระยาศรยุทธเสนี ตามฟองของโจทกขอ ๓ (ก) และตามการนําสืบพยานโจทก
๒๕ มกราคม ๒๕๒๒
ขอแสดงความนับถืออยางสูง
- 47 -
เลื่อน ศิริอัมพร
ต. (พิมพลายมือนายตี๋)”
(เพราะสองคนนี้นั่งอยูหนาประตูหนาหองพระบรรทมในขณะนั้นก็มีอยูทางเดียว คือทางประตูที่นาย
ชิต-นายบุศย นั่งเฝาอยู -จากคําพิพากษา)
สวนศาลฎีกาพิพากษาฟนธงลงไปเลยใหประหารชีวิตจําเลยทั้งสามคน ในความผิดตามกฎหมาย
ลักษณะอาญา มาตรา ๙๗ ตอน ๒
- 48 -
กฎหมายลักษณะอาญา มาตรา ๙๗ ตอน ๒ วาไวดังนี้
“ผูใดทนงองอาจกระทําการประทุษรายตอพระองคสมเด็จพระเจาอยูหัวก็ดี สมเด็จพระมเหสีก็ดี
มกุฎราชกุมารก็ดี ตอผูสําเร็จราชการแผนดินในเวลารักษาการตางพระองคสมเด็จพระเจาอยูหัวก็ดี ทานวา
โทษของมันถึงตองประหารชีวิต
ดังนั้น เมื่อนายเฉลียว ปทุมรส ถูกจับเมื่อวันที่ ๑๐ พฤศจิกายน ๒๔๙๕ พ.ต.อ. เยื้อน ประภาวัตร ผูไป
จับกุม ไดคนพบบันทึกลับของ พล.ร.ต. พระยาศรยุทธเสนี ที่ระบุวา ทานถูกพระพินิจชนคดีบีบบังคับใหเปน
พยานเท็จ (ถาไมยอมเปนพยานจะเอาเปนผูตองหาดวย) ปรักปรําผูบริสุทธิ์ พ.ต.อ. เยื้อนจึงถามคุณเฉลียววา
ทําไมไมหนีไปเสีย (ศาลอาญาและศาลอุทธรณสั่งปลอยพนขอหา ขณะนั้นคดีอยูระหวางศาลฎีกา) คุณเฉลียว
ตอบอยางนักเลงอยุธยาวา “ผมจะหนีทําไมในเมื่อผมบริสุทธิ”์ และคุณเฉลียวก็ตองตายเพราะความบริสุทธิ์
นั้นเอง
ปจฉิมวาจาของสามนักโทษประหาร
หลังจากที่ศาลฎีกาไดพิพากษาลงโทษใหประหารชีวิตจําเลยทั้งสามคน พล.ต. อนันต พิบูลสงคราม
(บุตรชายของ จอมพล ป. พิบูลสงคราม) ไดเขียนไวในหนังสือ จอมพล ป. พิบูลสงคราม พิมพที่โรงพิมพศูนย
การพิมพ เมื่อป พ.ศ. ๒๕๑๙ มีความตอนหนึ่งเปนบทสนทนาระหวาง พล.ต. อนันต พิบูลสงคราม (ผูเขียน)
กับจอมพล ป. พิบูลสงคราม ซึ่งขณะนั้นลี้ภัยการเมืองอยูในประเทศญี่ปุนวาดังนี้
เราก็ศิษยอาจารย หนึ่งบาง
เราผิดทานประหาร เราชอบ
ผมเห็นวาคุณไดบําเพ็ญกุศลอยางแรงในการที่คุณไดแจงใหผมทราบถึงบันทึกที่คุณเผาไดสอบถาม
ปากคําคุณเฉลียว ชิต บุศย กอนถูกยิงเปา ที่ยืนยันวาผูบริสุทธิ์ทั้งสามรวมทั้งตัวผมมิไดมีสวนพัวพันในกรณี
สรรคต ดังนั้นนอกจากผมขอแสดงความขอบคุณเปนอยางยิ่งมายังคุณ ผมจึงไดตั้งจิตอธิษฐานขออํานาจคุณ
พระศรีรัตนตรัยโปรดดลบันดาลใหคุณมีความสุขความเจริญยิ่ง ๆ ขึ้นไปและประสบทุกสิ่งที่คุณปรารถนาทุก
ประการ
ผมขอสงความรักและนับถือมายังคุณ
ปรีดี พนมยงค
“แมศาลฎีกาซึ่งมีผูพิพากษาคณะเดียวโดยมิไดมีการประชุมใหญของผูพิพากษาศาลฎีกาไดตัดสิน
ประหารชีวิตนายเฉลียว ปทุมรส นายชิต สิงหเสนี นายบุศย ปทมศริน ไปแลวก็ตาม แตรัฐบาลจอมพล ป.
พิบูลสงคราม ไดสงตัวแทนไปพบผมในประเทศจีน (หลังจากที่คุณสังขไดรับจดหมายขอบคุณจากทานปรีดี
แลว) แจงวาไดหลักฐานใหมที่แสดงวาผูถูกประหารชีวิตทั้งสามคนและผมเปนผูบริสุทธิ์
-๑-
ภายหลังเหตุการณรัฐประหาร ๘ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๔๙๐ ที่กอขึ้นโดยความรวมของกลุมทหารเผด็จ
การ กลุมนักการเมืองศักดินา และจักรวรรดินิยมสหรัฐอเมริกา โคนลมรัฐบาลประชาธิปไตยของหลวงธวัลย
ธํารงนาวาสวัสดิ์ลงและนําไปสูการเริ่มตนแหงการไลลาปดฉากนักการเมืองฝายกาวหนาที่ยืนอยูในฝงตรง
ขามกับกลุมความคิดซากเดนศักดินาและกลุมทหารเผด็จการ
๒ ปถัดมาไดมีการรางและประกาศใชรัฐธรรมนูญภายใตความเห็นชอบของนักการเมืองกลุมความคิด
อนุรักษนิยมลาหลังซึ่งเปนกลุมใหญในสภากวา ๘๐ เปอรเซ็นต รัฐธรรมนูญไดถูกประกาศใชในวันที่ ๒๘
มกราคม พ.ศ.๒๔๙๒ โดยมีพระราชปรารภของรัฐธรรมนูญฉบับนี้ ที่ไมตรงกับความเปนจริงหลายประการ
อันเปนการหมิ่นพระบรมเดชานุภาพและหลอกลวงประชาชน และโดยประการสําคัญ เปนการบิดเบือน
ประวัติศาสตรที่นาละอาย ดังขอความบางตอนในพระราชปรารภที่เปนเท็จ มีดังนี้
“สมเด็จพระเจาอยูหัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงพระกรุณาโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหประกาศความ
พระราชปรารภวา จําเดิมแตสมเด็จพระบรมปตุลาธิราชพระบาทสมเด็จพระปริมินทรมหาประชาธิปก
พระปกเกลาเจาอยูหัว ไดทรงพระกรุณาโปรดเกลาโปรดกระหมอม พระราชทานรัฐธรรมนูญแหง
ราชอาณาจักรไทย ณ วันที่ ๑๐ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๔๗๕ สถาปนาระบอบการปกครองประชาธิปไตยขึ้น
เปนครั้งแรกในประเทศไทยแลวนั้น...”
-๒-
ทําไมพระราชปรารภในรัฐธรรมนูญฉบับ ๒๔๙๒ จึงพูดความจริงปนความเท็จ จะใหเขาใจอยางไร ?
นอกจากจะเขาใจวา เพราะตองการจะลบวันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๗๕ ซึ่งเปนวันสําคัญของชาติที่เรียกวา วัน
ชาติ ออกจากหนาประวัติศาสตร (ซึ่งตอมาในยุคเผด็จการสฤษดิ์ ธนะรัชต ไดประกาศสํานักนายกรัฐมนตรี
วันที่ ๒๑ พฤษภาคม ๒๕๐๓ ยกเลิกวันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๗๕ เปนวันชาติ)พรอมกับโฆษณาชวนเชื่อวา
การปกครองในระบอบประชาธิปไตยนั้นเปนพระราชดําริมาตั้งแตรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา
เจาอยูหัวและพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัวโนนแลว จนมาถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกลาฯ
จึงทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ พระราชทานรัฐธรรมนูญประชาธิปไตยใหแกปวงชนชาวไทยเมื่อวันที่ ๑๐
ธันวาคม ๒๔๗๕
-๓-
ในกรณี ๒๖ กุมภาพันธ ๒๔๙๒ หลายฝายที่ไมเขาใจเรียกวา ขบถวังหลวง บาง ขบถ ๒๖ กุมภาพันธ
บาง แตอาจารยปรีดีฯ เรียกวา ขบวนการ ๒๖ กุมภา อันเปนขบวนการที่ชอบธรรมที่จะปราบรัฐบาลที่มาจาก
การรัฐประหาร ๘ พฤศจิกายน ๒๔๙๐ ซึ่งเปนขบถ/และรัฐบาลที่เปนผลพวงตอมาจาก ๘ พฤศจิกายน
๒๔๙๐ ก็ยอมตกอยูในฐานะขบถเชนกัน เชนเดียวกับขมายที่สืบตอมาจากขโมย
ระหวางเผด็จการทหารอํามาตยาธิปไตยและเผด็จการทุนอํามาตยาธิปไตยอันเปนธรรมดาของชวงระยะเวลา
ของการตอสูระหวางพลังใหมที่กาวหนากับพลังเกาที่ลาหลังที่ยอมผลัดกันแพผลัดกันชนะ แตในที่สุดพลัง
ใหมที่กาวหนาจะตองชนะพลังเกาเสมอไป นี่คือกฎธรรมชาติ
- 59 -
ดังตัวอยางการปฏิวัติประชาธิปไตยโดยนายทุนหรือประชาธิปไตยเจาสมบัติ อันเปนพลังใหมที่กาวหนาใน
ประเทศฝรั่งเศส ที่เริ่มแตป ค.ศ.๑๗๘๙ การตอสูระหวางพลังใหมที่กาวหนากับพลังเกาที่ลาหลัง ดําเนินมาถึง
ป ค.ศ.๑๘๗๑ ในระหวางการตอสูตั้งแตป ค.ศ.๑๗๘๙ ถึงป ค.ศ.๑๘๗๑ เปนเวลาถึง ๘๒ ป ตางผลัดกันแพ
ผลัดกันชนะ แตในที่สุดพลังใหมที่กาวหนาประชาธิปไตยนายทุนเจาสมบัติก็ชนะพลังเกาที่ลาหลังศักดินาอํา
มาตยาธิปไตยอยางเด็ดขาด
-๔-
หลังจากขบวนการ ๒๖ กุมภาพันธ ๒๔๙๒ ประสบกับความลมเหลวในการปราบขบถคณะ
รัฐประหาร ๘ พฤศจิกายน ๒๔๙๐ กลับถูกฝายขบถปราบปรามพายแพไป แตความรักชาติรักประชาธิปไตย
และความพยายามที่จะกูสถานการณประชาธิปไตยกลับคืนมายังคงมีอยู จึงในวันที่ ๒๙ มิถุนายน ๒๔๙๔
ขบวนการรักชาติรักประชาธิปไตยภายใตนามวา “คณะกูชาติ” นําโดยทหารเรือกลุมหนึ่งเขาจับตัว
นายกรัฐมนตรีจอมพล ป.พิบูลสงคราม ขณะมาเปนประธานในพิธีรับมอบเรือขุดลอกสันดอนที่ชื่อวา “แมน
ฮัตตัน” จากสหรัฐอเมริกา ซึ่งทําพิธีรับมอบกันที่ทาราชวรดิษฐ อันเปนพื้นที่ของทหารเรือ เพื่อบังคับให
ลาออก แตก็ประสบความลมเหลวเชนเดียวกับขบวนการ ๒๖ กุมภาพันธ ๒๔๙๒
การปกครองบานเมืองในเวลานั้นอยูในอุงมือของสองกลุมนี้ โดยไดรับการสนับสนุนทางดานอาวุธ
ยุทธภัณฑจากสหรัฐอเมริกา มหามิตรมาดวยกัน หนวยแจสแม็กใหการสนับสนุนกองทัพบกที่มี สฤษดิ์ ธนะ
รัชต เปนผูบัญชาการ บริษัทซีซัพพลาย ซึ่งเปนบริษัทขายอาวุธที่อยูภายใต ซีไอเอ ใหการสนับสนุนกรม
ตํารวจที่มีกําลังเสมอดวยกองทัพ โดยเฉพาะกองกําลังสําหรับยึดอํานาจในเมือง เชน ตํารวจรถถัง เปนตน
- 62 -
-๕-
ทั้งสฤษดิ์ ธนะรัชตและเผาศรียานนท ตางก็หวังที่จะเปนทายาททางการเมืองสืบตําแหนง
นายกรัฐมนตรีตอจากจอมพล ป.พิบูลสงคราม ฐานะของจอมพล ป.พิบูลสงคราม ในเวลานั้นจึงเสมือนขี่เสือ
สองตัว จึงตองระมัดระวังไมใหเสือตัวหนึ่งตัวใดกัดกิน
ผูไมบริสุทธิ์และมือปนตัวจริงจึงยังคงปดลับอยูจนถึงวันนี้ แตเราทุกคนเชื่อในคําโบราณไมใชหรือ
ที่วา ความลับไมมีในโลก
แตก็มีอีกประเด็นหนึ่งแทรกซอนเขามา ซึ่งแลดูผิวเผินก็ดูเหมือนกับไมสําคัญ
แตถาจับเอาโครงสรางของสังคมเปนหลักแลว จะเห็นวาประเด็นนี้เปนหลักการของระบอบ
ประชาธิปไตย นั่นคือประเด็นปฏิรูปที่ดินทํากินของรัฐบาลจอมพล ป.พิบูลสงคราม โดยออกพระราชบัญญัติ
กําหนดที่ดินทํากินครัวเรือนละไมเกิน ๕๐ ไร ซึ่งสรางความไมพอใจใหพวกเจาที่ดินที่ไมรูจักพอเพียง มีที่ดิน
นับพันไรหมื่นไร ซึ่งตกทอดกันมาจากระบบทาสศักดินาและระบอบเผด็จการสมบูรณาญาสิทธิราชย จึง
สนับสนุนการทํารัฐประหารของสฤษดิ์ฯอยางถึงที่สุดและภายหลังที่สฤษดิ์ฯ ไดอํานาจแลวก็ไดยกเลิก
กฎหมายปฏิรูปที่ดินฉบับนั้น ปลอยใหเจาที่ดินมีที่ดินไดอยางเสรีไมจํากัดความพอเพียง ดังที่เปนอยูในเวลานี้
อันเปนผลพวงของรัฐประหารในครั้งนั้น
- 65 -
รัฐประหาร ๑๖ กันยายน ๒๕๐๐ เกิดขึ้นดวยปจจัยหลายๆ ประเด็นดังที่กลาวมา แตก็ไมไดฉีก
รัฐธรรมนูญฉบับเดิมทิ้งในทันทีทันใด หากอาศัยรัฐธรรมนูญฉบับนั้นสรางฐานที่มั่นคงมาชั่วระยะหนึ่ง โดยมี
เงื่อนไขบางประการดังจะไดกลาวตอไป.
-๖-
ดวยความขัดแยงสามประการที่สําคัญ และรวมอีกหนึ่งคือปญหาถือครองที่ดิน ซึ่งถือเสมือนความ
ขัดแยงหลักที่กอใหเกิดรัฐประหาร ๑๖ กันยายน ๒๕๐๐ รวมทั้งการเลือกตั้งที่ไมบริสุทธิ์ยุติธรรม เมื่อ ๒๖
กุมภาพันธ ๒๕๐๐ อันนํามาซึ่งการเคลื่อนไหวของนักศึกษาประชาชน คัดคานการเลือกตั้งในเวลาตอมา และ
เหตุการณเคลื่อนไหวของนักศึกษาประชาชนในครั้งนี้เองที่ไดสรางชื่อเสียงใหกับจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต ใน
ฐานะขวัญใจประชาชนและโดยเฉพาะสมาชิกพรรคคอมมิวนิสตจํานวนหนึ่ง(ที่ผมใชคําวาสมาชิกพรรค
คอมมิวนิสตจํานวนหนึ่งเพราะไมแนใจวาจะเปนมติของพรรค-สุพจน)หวังที่จะสนับสนุนจอมพลสฤษดิ์ ธนะ
รัชตใหเปนนัสเซอร (ผูนําอียิปต)แหงลุมน้ําเจาพระยา
ทันทีที่จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต พูดจบ เสียงโหรอง ก็ดังขึ้น “ไชโย ! ไชโย ! จอมพลสฤษดิ์ จงเจริญ”
-๗-
ตอมาในวันที่ ๑๒ มีนาคม ๒๕๐๐ ไดมีการประกาศยกเลิกตําแหนง”ผูบัญชาการฝายทหาร” และวันที่
๑๔ ตอมาไดประกาศยกเลิกสถานการณฉุกเฉิน และตอมาอีก ๕ เดือนหลังจากที่จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต และ
คณะทหารจํานวนหนึ่ง ไดมีหนังสือขอใหจอมพล ป.พิบูลสงคราม ลาออกจากตําแหนงนายกรัฐมนตรี เมื่อ
๑๒ กันยายน ๒๕๐๐ แตจอมพล ป.พิบูลสงคราม ไมยอมลาออก กลับเขาเฝาเพื่อขอพระราชทานพระบรม
ราชโองการปลดจอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต ออกจากตําแหนงผูบัญชาการทหารบก ในตอนเชาวันที่ ๑๖ กันยายน
๒๕๐๐ แตไมทรงโปรด
ประกาศพระบรมราชโองการ
ตั้งผูรักษาพระนครฝายทหาร
------------
ภูมิพลอดุลยเดช ป.ร.
(ง)กอนที่จะไดมีการแตงตั้งคณะรัฐมนตรีเขาบริหารราชการแผนดิน ใหเปนหนาที่ของผูรักษาการ
พระนครฝายทหาร เปนผูลงนามรับสนองพระบรมราชโองการ...
-๘-
ภายใตรัฐบาลพจน สารสิน ซึ่งมีสมญานามวา ลูกบุญธรรมของจอหน ฟอสเตอรดัลเลส อดีต
รัฐมนตรีตางประเทศของสหรัฐอเมริกา ผูบาคลั่งในการตอตานคอมมิวนิสต และเปนผูบัญญัติหลัก ๑๐
ประการในการตอตานรัฐบาลสาธารณรัฐประชาชนจีน ในขณะนั้น ซึ่งยังผลมาถึงประเทศไทยดวย จนถึง
ปจจุบันนี้ และเพื่อประโยชนแกประเทศชาติ จึงขอนํารายละเอียดมาแฉ ณ ที่นี้ คือ
๑. ใชทุกสิ่งทุกอยางลอลวงและทําลายเยาวชนของพวกเขาอยางสุดความสามารถ ปลุกปนพวกเขาให
ดูหมิ่นเหยียดหยาม และกาวไปอีกกาวหนึ่ง ถึงขั้นคัดคานความคิดและการศึกษาที่พวกเขาไดรับมาแตเดิม
โดยเฉพาะอยางยิ่งตําราลิทธิคอมมิวนิสม ชวยพวกเขา(หมายถึงเยาวชนจีน-ผูเขียน)สรางอารมณและโอกาส
แหงการปลอยตัวปลอยใจทางกามราคะ ยั่วยุพวกเขาใหกาวไปอีกกาวหนึ่ง มีสัมพันธสําสอน ใหพวกเขาไม
รูสึกละอายตอความเบาปญญา ฟุงเฟอ จะตองทําลายลางจิตใจ มานะบากบั่นทรหดอดทนที่พวกเขาเคยมีให
สิ้น
๓. จะตองชักนําความสนใจของเยาวชนของเขา ใหหันเหไปจากการถือรัฐบาลของพวกเขาเปนจุดศูนย
รวมที่สืบทอดกันมา (ตามระบบพรรค-ผูเขียน) ใหความคิดความอานของพวกเขาไปรวมศูนยอยูที่การแสดง
การกีฬา หนังสือกามตัณหา การแสวงหาความสุข การละเลน ภาพยนตร อาชญากรรม และความเชื่องมงายใน
ศาสนา(แบบไสยศาสตร-ผูเขียน)
๗.เราจะตองยุยงสงเสริมใหรัฐบาลของพวกเขาสิ้นเปลืองคาใชจายมากที่สุดเทาที่จะทําได สงเสริม
พวกเขาใหกูหนี้ยืมสินจากพวกเรา ดังนี้เราก็จะมีความมั่นใจเต็มที่ในการทําลายลางเครดิตของพวกเขาได เรา
ใหเงินตราของพวกเขาราคาถูก เกิดภาวะเงินเฟอ ขอแตพวกเขาเสียการควบคุมราคาสินคาไปแลว ในจิตใจ
ของประชาชน พวกเขาก็ตองพังทลายโดยสิ้นเชิง
- 71 -
๘. เราจะตองใชความไดเปรียบทางเศรษฐกิจและทางเทคโนโลยี โจมตีอุตสาหกรรมของพวกเขาทั้งที่
มองเห็นและมองไมเห็น เพียงแตอุตสาหกรรมของพวกเขาเปนอัมพาตไปโดยไมรูเนื้อรูตัว เราก็สามารถที่จะ
ปลุกระดมความปนปวนของสังคมขึ้นมาได แตทวาโดยภายนอกแลวเราจะตองแสดงวาไดชวยเหลือเกื้อหนุน
พวกเขาดวยความเมตตากรุณาอยางเต็มที่ ดังนี้(รัฐบาล)พวกเขาก็จะออนปวกเปยกอยางเห็นไดชัด รัฐบาลที่
ออนปวกเปยกก็จะนํามาซึ่งความปนปวนที่ใหญยิ่งขึ้นและรุนแรงยิ่งขึ้น
๑.คณะปฏิวัติไดกระทําการปฏิวัติโดยความยินยอมและสนับสนุนของรัฐบาลชุดที่ลาออกไป
๔.ใหสภาผูแทนราษฎรและคณะรัฐมนตรีสิ้นสุดลง
๕.ศาลทั้งหมดคงมีอํานาจดําเนินการพิจารณาและพิจารณาอรรถคดีใหเปนไปตามบทกฎหมายเชนเดิม
ทุกประการ
๗.ใหปลัดกระทรวงทุกกระทรวงรักษาการในหนาที่และบรรดาอํานาจที่กฎหมายไดบัญญัติไววา เปน
อํานาจของรัฐมนตรีใหเปนอํานาจของปลัดกระทรวง การปฏิบัติงานใหขึ้นตอหัวหนาคณะปฏิวัติ..
๘.ประกาศใชกฎอัยการศึกทั่วราชอาณาจักร และยุบพรรคการเมือง
- 73 -
จึงเปนจุดจบรัฐธรรมนูญ ๑๐ ธันวาคม ๒๔๗๕ แกไขเพิ่มเติม ๘ มีนาคม ๒๔๙๕ เพียงแคนี้ และ
ตอไปดวยรัฐธรรมนูญเผด็จการของ จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต
สัจจะที่ถูกบิดเบือน
พระที่นั่งอนันตสมาคม
วันที่ ๒๔ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๔๗๕
ขอเดชะฝาละอองธุลีพระบาทปกเกลาปกกระหมอม
ถาหากคณะราษฎรถูกทํารายดวยประการใดๆ ก็จะตองทํารายเจานายที่คุมไวเปนการตอบแทน
ควรมิควรแลวแตจะโปรดเกลาโปรดกระหมอม
พ.อ.พระยาพหลพลพยุหเสนา
พ.อ.พระยาทรงสุรเดช
อ.พ.พระยาฤทธิ์อัคเนย
พระองคทรงลงพระปรมาภิไธยในพระราชกําหนดนิรโทษกรรมในวันนั้นเอง โดยไมมีผูใดตองลง
นามรับสนองพระบรมราชโองการ เพราะขณะนั้นพระองคยังครองสิทธิ์สมบูรณาญาสิทธิราชย สวนธรรมนูญ
การปกครองแผนดินสยาม พุทธศักราช ๒๔๗๕ พระองคทรงขอไวดูกอนสักหนึ่งคืน รุงขึ้นวันที่ ๒๗
มิถุนายน ๒๔๗๕ พระองคจึงไดลงพระปรมาภิไธย ยอมมอบพระราชอํานาจที่พระองคมีอยูอยางลนพนตาม
ระบอบเผด็จสมบูรณาญาสิทธิราชย กลับคืนใหแกราษฎรเจาของอํานาจโดยธรรม ซึ่งเปนผูออกแรงงาน ไถ
หวานเก็บเกี่ยวและกอสรางเลี้ยงสังคมมา ที่ถูกปลนอํานาจปกครองไปตั้งแตเผด็จการยุคทาส และสืบตอมาถึง
เผด็จการยุคศักดินา นับเปนเวลาหลายพันป
ดังถอยแถลงของประธานอนุกรรมการยกรางดังกลาวขางตนวา ไดรวมกันทําขอความตลอดในรางที่
เสนอมานี้ หลักการสําคัญในมาตรา ๑ ขอรัฐธรรมนูญฉบับแรก ที่ระบุวา “อํานาจสูงสุดของประเทศนั้นเปน
ของราษฎรทั้งหลาย” ไดเปลี่ยนมาเปนมาตรา ๒ ในรัฐธรรมนูญฉบับใหมวา “อํานาจอธิปไตยยอมมาจากปวง
- 77 -
ชนชาวสยาม พระมหากษัตริยเปนประมุข ทรงใชอํานาจนั้นโดยบทบัญญัติแหงรัฐธรรมนูญ”
นี่เปนบาทกาวแรกของพลังเกาที่ลาหลัง ที่อาศัยความเกาเบียดขับพลังใหมที่กาวหนาในเชิงภาษาอยาง
ลุมลึก อันเปนชองทางกาวตอไปในการสถาปนาอํามาตยาธิปไตยในรูปแบบใหมภายใตเสื้อคลุมประชาธิปไตย
ที่สอดรับกับผลประโยชนของระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย โดยอาศัยพระบารมีอางความจงรักภักดีและ
ผูกขาดความจงรักภักดี เปนอาวุธทําลายฝายตรงกันขามอยางนาอัปยศดังที่กําลังเปนอยูในทุกวันนี้ (๒๕๕๐)
แตระบอบดังกลาวไดลงจากเวทีประวัติศาสตรไปแลวตามกฏวิวัฒนการของสังคม(ที่ไมอาจหลีกเลี่ยง
ได) ตั้งแตวันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๗๕ พรอมกับการกาวเขามาแทนที่ของระบอบใหมที่กาวหนากวา นั่นคือ
ระบอบประชาธิปไตยที่มีพระมหากษัตริยเปนประมุข ซึ่งมีสภาผูแทนราษฎร มีคณะรัฐมนตรี เขามารับพระ
ราชภาระในการบริหารราชการแผนดินแทนพระองค พระองคจึงเปนพระมิ่งขวัญของเมือง เปนที่เคารพ
สักการะของราษฎรทั้งหลาย ไมตองมีพระราชภาระในการบริหารราชการแผนดิน ดังคําในระบอบ
ประชาธิปไตยของอังกฤษวา เดอะคิงแคนดูโนรอง เพราะไมตองพระราชภาระในการบริหารราชการแผนดิน
นั่นเอง จึง “แคนดูโนรอง” จึงไมมีความจําเปนอะไรเลยที่จะรื้อฟนองคมนตรีขึ้นมาอีกใหเปนมัวหมองแก
พระองค ทั้งๆที่พระองคไมทรงเกี่ยวของดวย และเปนอุปสรรคตอการพัฒนาประชาธิปไตยไปสูความ
สมบูรณ นั่นคือ “สังคมประชาธิปไตย”
วันชาติที่หายไป
ในการขึ้นครองราชบัลลังกของกษัตริยแหงสยาม การกําจัดพระเจาแผนดินองคนั้นๆเสียแลวขึ้นนั่ง
เมืองแทน เปนเรื่องธรรมดาที่ดําเนินมาเนิ่นนานจนมาถึงกรุงรัตนโกสินทร ซึ่งนอกจากจะมีตนเหตุมาจาก
กษัตริยไมตั้งอยูในทศพิธราชธรรม กดขี่ขมเหงประชาราษฎรใหไดรับความเดือดรอนเปนเนืองนิตยแลว ยังมี
ตนเหตุอันเนื่องมาจากความมักใหญใฝสูงและความอาฆาตแคน หรือที่ทางพุทธศาสนาเรียกวา โลภะ โทสะ
โมหะ รวมอยูดวย จึงทําใหกษัตริยถูกปลงพระชนมมาแลวทั้งในระหวางเครือญาติและตางวงศถึง ๑๓
พระองคในสมัยอยุธยาและ ๑ พระองคในสมัยกรุงธนบุรี รวมเปน ๑๔ พระองค
คงจะไมนานเกินรอ
ถึงแมวา หลังจากไดรับขอมูลใหม จอมพล ป.พิบูลสงคราม อดีตนายกรัฐมนตรี ก็ไดเคยพยายามหา
หนทางที่จะนํากรณีนี้ขึ้นศาลเพื่อพิจารณาใหมใหความเปนทําแกผูบริสุทธิ์ทั้ง ๕ คน แตไมประสบ
ความสําเร็จ เพราะถูกขัดขวางดวยรัฐประหารที่ปฏิกิริยาของจอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต (เมื่อ ๑๖ กันยายน
๒๕๐๐)ที่ไดรับการสนับสนุนจากจักรวรรดินิยมอเมริกาและซากเดนศักดินาก็ตาม แตก็ไมมีอํานาจใดที่จะลบ
ลางขอเท็จจริงออกจากหนาประวัติศาสตรไดชั่วนิรันดร ดังเชนหลายๆ เรื่องที่ผานมาในหนาประวัติศาสตรที่
ไดถูกเปดเผยความจริงออกมาในวันนี้
- 81 -
การใชพระราชอํานาจสิทธิ์ขาดในการปกครองประเทศแตผูเดียวของกษัตริยที่สืบตอมาจากสุโขทัย
จนถึงรัตนโกสินทร นับเปนเวลาหลายรอยป ไดมาสิ้นสุดลงในวันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๗๕ โดยระบอบใหม
ที่เรียกวา “ประชาธิปไตย” คือ อํานาจสูงสุดของประเทศเปนของราษฎรทั้งหลาย มีรัฐธรรมนูญเปนกฎหมาย
สูงสุด
การตอสูทางชนชั้น
“การตอสูการชนชั้น” ไดมีมาในประวัติศาสตรอันยาวนาน นับแตกอกําเนิดชนชั้นขึ้นมา คือนับตั้งแต
มีระบบทาสในชวงยุคสมัยอนารยชนนั้นทีเดียว
เมื่อสังคมเขาสูระบบทาส-นายทาสเพราะเหตุแหงยึดถือในกรรมสิทธิ์ปจเจกชนอันนําไปสูการ
แสวงหาแรงงานมาผลิตผลิตผลใหมากๆขึ้น เพื่อความมั่งคั่ง แรงงานที่ไดมาอยางแรงคือแรงงานจากพวกทาส
ที่ไดมาจากฝายชาติวงศที่พายแพแตอีกชาติวงศหนึ่งในการสงครามแยงชิงกรรมสิทธิ์ ในอาณาเขตอยูอาศัย
แมวาทาสจะเปนมนุษยที่มีอาการ ๓๒ ประการ มีความรูสึกเย็น รอน เกลียด กลัว รัก และชัง เชนเดียวกับ
มนุษยที่เรียกตนวาเปนนายทาส แตพวกทาสก็ถูกปฏิบัติเสมือนหนึ่งสัตวเลี้ยง
เมื่อนายทาสเรงปริมาณในการผลิตเพื่อสะสมความมั่งคั่ง พวกทาสจึงถูกตอนไปสูโรงงานและสูทุงนา
เปนฝูงๆ เชนเดียวกับฝูงสัตว ติดตามมาดวยการเฆี่ยนตีหรือทรมานอยางทารุณโหดราย ดังนั้นการตอสูทางชน
ชั้นก็ถือกําเนิดขึ้น
- 83 -
การตอสูทางชนชั้น คือรูปแบบของการดิ้นรนตอสูระหวางชนชั้นหนึ่งกับอีกชนชั้นหนึ่ง และแสดงให
เห็นผลประโยชนของชนชั้นที่อริตอกันอยางไมมีวันจะปรองดองกันได ประวัติศาสตรสังคมก็คือ
ประวัติศาสตรแหงการดิ้นรนตอสูทางชนชั้นนั่นเอง
การตอสูดิ้นรนทางชนชั้นนี้เองไดเปนกําลังผลักดันวิวัฒนการของสังคมอยางสําคัญ เทาที่เราไดมายืน
ณ บัดนี้ ก็เพราะแรงของการผลักดันจากผลของการดิ้นรนตอสูทางชนชั้น การตอสูทางชนชั้นแตละยุคสมัย
บางก็เปนไปดวยความออนแอและยืดเยื้อ แตบางกาละก็เปนไปดวยความแข็งแกรงและรวดเร็ว แตทวาจน
บัดนี้ยังไมมีการหยุดยั้งเลยตราบเทาที่อุบัติชนชั้นขึ้นมาจนกระทั่งบัดนี้ ! และจะมีตอไปจนกวาชนชั้นจะสลาย
ไปจากสังคม และการตอสูทางชนชั้นอาจเปนการตอสูทางสันติ หรือถาวิธีตอสูทางสันติไมอาจเปนไปได ก็
อาจมีการตอสูที่รุนแรงไมสันติเกิดขึ้น การตอสูนั้นยอมกระทบถึงทุกๆ คนและประเทศชาติเปนสวนรวม
ทุกๆ คนไมอาจหลีกเลี่ยงจากการถูกกระทบกระเทือนจากการตอสูระหวางชนชั้น ถาไมถูกกระทบโดยตรงก็
อาจถูกกระทบโดยปริยาย
การตอสูระหวางชนชั้นที่มีผลประโยชนขัดแยงกัน เปนกําลังผลักดันสําคัญในการคลี่คลายขยายตัว
ของสังคมมนุษย และพรอมกันไปกับการตอสูระหวางชนชั้นนั้น ก็ไดมีการเจริญเติบโตของวิทยาการแขนง
ตางๆ ติดตามมาดวย ความเติบโตจําเริญแหงอํานาจของมนุษยที่มีเหนือธรรมชาติและอํานาจของมนุษยในอัน
ที่จะผลิตสิ่งของตามที่ตนตองการ
การคนพบเครื่องจักรที่ทํางานไดโดยอาศัยแรงกําลังตางๆ เปนความกาวหนาอยางสําคัญแกผลิตกรรม
แตการคนพบเครื่องจักรในยุคแรกนี้มันไมไดนํามาแตความกาวหนาในการผลิตเทานั้น แตมันนํามาซึ่งการ
ทําลายกิจกรรมของผูผลิตที่มีเครื่องปนและเครื่องทอผาของตนเอง ทั้งนี้เพราะเครื่องหัตถกรรมแรงงาน
ธรรมดาๆ ไมอาจจะแขงขันกับเครื่องจักรที่คนงานคนหนึ่งสามารถคุมเครื่องจักรใหผลิตผาไดปริมาณมากวา
ที่แรงงานของคนหนึ่งคนจะทําไดทั้งสัปดาห
ดังนั้นแลวเจาของเครื่องมือการผลิตดวยแรงงานคนไมมากนัก จึงตองหลีกทางใหแกคนสองจําพวก
จําพวกหนึ่งไดแกชนชั้นนายทุนที่มีเครื่องจักรการผลิตแตไมไดใชเครื่องจักรดวยตนเอง และอีกพวกหนึ่งคือ
พวกชนชั้นคนงานอุตสาหกรรมที่ไมมีเครื่องมือในการผลิต แตทํางานแลกกับคาจางจากเจาของเครื่องจักร คือ
- 84 -
นายทุน เจาสมบัติ
การเปลี่ยนแปลงดังกลาวมานี้บังเกิดขึ้นโดยไมมีผูใดจะไดสํานึก และโดยที่ไมมีผูใดกะการไว
ลวงหนาเลย การเปลี่ยนแปลงนี้เปนผลโดยตรงของความรูใหมที่คนไมกี่คนไดประสบมา และนํามาใชเพื่อ
การผลิตเพื่อความมากมูนพูนผลของเขาเอง โดยไมไดคาดถึงผลภายหนาหรือปรารถนาจะไดเห็นผลความ
เปลี่ยนแปลงทางสังคมอันจะติดตามมาในภายหลัง นี้เปนความจริงแกการเปลี่ยนแปลงทั้งมวลในสังคมมนุษย
อะไรเลาที่ทําใหเกิดขึ้นและแลวไดสลายไปซึ่งความคิดและสถาบันดังกลาวนั้น บัณฑิตทาง
วิทยาศาสตรไดชี้ไววา ในที่ทุกหนทุกแหงและทุกกาลสมัย ความคิดและสถาบันตางๆ ยอมจะบังเกิดขึ้นจาก
ความคิดความประพฤติของผูคนนั่นเอง ความประพฤติขอแรกไดแกการผลิตสิ่งที่เปนเครื่องยังชีพ อันไดแก
อาหาร เครื่องนุงหม และที่อยูอาศัย ในหมูชนที่รวบรวมกันเปนสังคมที่เปนมาในประวัติศาสตรทุกกาลสมัย
นับตั้งแตสังคมชาติกุลในยุคดึกดําบรรพ สังคมทาส สังคมศักดินา และสังคมยุคทุนนิยมสมัยปจจุบัน
- 85 -
ความสัมพันธระหวางสมาชิกและกลุมชนเหลานั้นขึ้นอยูแกแบบหรือรูปแบบของการผลิตในสังคม
นั้น สถาบันตางๆ หาไดรับการคิดคนสรางขึ้นไวลวงหนาไม แตไดกําเนิดเติบโตขึ้นมาจากความประพฤติที่
เปนขนบธรรมประเพณีของกลุมชนนั้นๆ สถาบันก็ดี, กฎหมายก็ดี หลักแหงศีลธรรมจรรยาก็ดี และความคิด
อยางอื่นๆ ก็ดี เพียงแตปรากฎเปนรูปรางออกมาจากขนบธรรมเนียมประเพณีเหลานั้นเทานั้น และประเพณี
นั้นเลาก็สัมพันธอยูโดยตรงกับแบบของการผลิตที่เปนอยูในขณะนั้น
อยางในกรณีที่มีชื่อเสียงโดงดังของสปาตาคัส ซึ่งไดรวบรวมกองทัพทาสขึ้นตอสูกับพวกนายทาส
อยางองอาจกลาหาญแตทวาก็ตองลมเหลวลง เพราะวาพวกเขาไมมีจุดหมายปลายทางอันแนนอนพวกเขาขาด
การจัดตั้งอันเขมแข็งเพื่อเปนองคการนําในการตอสูของเขา และประการสุดทายและที่สําคัญยิ่งก็คือ การ
รวมกลุมของพวกเขาไมเปนเอกภาพ
แตอยางไรก็ดี จากการลุกขึ้นดิ้นรนตอสูของพวกทาสหลายครั้งหลายหนยังผลทําใหระบบ
สั่นสะเทือน และในที่สุดก็พังทะลายลงพรอมกับที่สังคมศักดินาไดเขามาแทนที่ และในสังคมนี้ก็เชนเดียวกับ
- 86 -
สังคมทาสในขอที่ยังปรากฏชนชั้น ในเมื่อมีชนชั้นมันก็ยอมหลีกหนีการกดขี่ขูดรีดไปไมพน และดังนั้นการ
ดิ้นรนตอสูทางชนชั้นก็ดําเนินตอไป นั่นคือการตอสูของพวกเลก (ซึ่งกลายมาจากทาส) พวกไพรกับพวกเจา
ศักดินา
ในประวัติศาสตรของแทบทุกประเทศ ไดปรากฏการตอสูทางชนชั้นระหวางพวกเลกหรือไพรกับพวก
ศักดินา และตลอดยุคศักดินาพวกไพรพวกเลกไดลุกฮือทําการปลดแอกศักดินาหลายครั้งหลายหน และใน
ที่สุด ระบบศักดินาก็ถึงซึ่งกาลอวสานลงไปอีกเชนเดียวกับระบบทาส และพรอมกับการปรากฏตัวออกมาของ
ระบบทุนนิยม และในระบบนี้ก็เชนเดียวกับระบบกอนๆ ที่การณยังคงปรากฏอยูของชนชั้น และก็หลีกเลี่ยง
จากการตอสูดิ้นรนไปไมพนเชนเคย นั่นคือการตอสูดิ้นรนของชนชั้นคนงานกับชนชั้นเจาสมบัติ หรือนัยหนึ่ง
ชนชั้นผูถูกกดขี่ขูดรีดกับชนชั้นผูกดขี่ขูดรีด
จะเห็นไดวาการตอสูทางชนชั้นตั้งแตระบบทาสจนกระทั่งถึงระบบทุนนิยม ถึงแมวาจะมีชื่อของชน
ชั้นแตกตางกันก็ตาม แตทวามันก็มีเนื้อหาและความหมายอยางเดียวกันนั่นเอง นั่นคือ การตอสูของชนชั้นผู
ถูกกดขี่ขูดรีดกับชนชั้นผูกดขี่ขูดรีด และแมจะมีรูปแบบของการตอสูดิ้นรนแตกตางกันไปก็ตาม แตทวาเนื้อ
หากของการตอสูดิ้นรนแลวก็เปนอยางเดียวกัน นั่นคือเพื่อแกการปลดเปลื้องภาวะของการถูกกดขี่ขูดรีด
ออกไป
เมื่อไดสถาปนาระบอบประชาธิปไตยของประชาชนขึ้นแลว การดิ้นรนตอสูของชนชั้นก็หาไดสิ้นสุด
ลงไม หากเปนการดิ้นรนตอสูในรูปใหม แตทวาจุดมุงหมายปลายทางและทายที่สุดนั้น ก็คือการเลิกลมการ
ดิ้นรนตอสูของชนชั้น โดยการขจัดเสียซึ่งชนชั้น ทั้งนี้เปนการยกระดับสังคมขึ้นไปสูระดับใหมคือระดับที่
สูงขึ้นไป นั่นคือ สังคมที่สวนรวมไดรับผลดีและสวนตัวของแตละคนก็ไดรับผลดีดวย และนั่นคือ สังคม
คอมมิวนิสตหรือสังคมพระศรีอาริย
- 87 -
การตอสูทางชนชั้นนั้นจะไมสะดุดยุติลง ตราบที่ปรากฏยังมีชนชั้นอยูในสังคม การตอสูวันนี้อาจจะ
ออนแอและยืดเยื้อ แตวันหนาอาจจะแข็งแกรงและรวดเร็วก็ได ในเมื่อพลังการตอสูของประชาชนผูถูกกดขี่
ขูดรีดไดหลอมตัวเขาเปนเอกภาพ
มารกซปฐมาจารยแหงลัทธิคอมมิวนิสม เปนแตเพียงชี้ใหเห็นและชี้แนวทางในการตอสูเพื่อยกเลิก
การแบงชนชั้นเทานั้น และนักลัทธิมารกซ-ลัทธิเลนินเพียงแตเดินตามหนทางแหงการตอสูทางชนชั้นที่
มารกซชี้แนวไวเทานั้น และจากการตอสูทางชนชั้น พรรคแหงลัทธิมารกซ-ลัทธิเลนินก็จะไดเขากุมอํานาจรัฐ
และใชอํานาจเผด็จการนําพารัฐ เรียกวาเผด็จการชนชั้นกรรมาชีพ (เผด็จการตอนายทุน)เพื่อนําไปสูการยุติ
แหงการตอสูทางชนชั้นในที่สุด.
ตองชวงชิงอํานาจทางการเมืองเพื่อเขาสูอํานาจเศรษฐกิจและวัฒนธรรม
และตามเนื้อหาการปกครองเชนนี้ ประชาชนจึงจะกําหนดผูแทนของเขาเองไดตามความปรารถนา
ตามวิถีทางของประชาธิปไตย เมื่อเปนเชนนี้ผูแทนหรือคณะผูแทนก็คือผูรักษาผลประโยชนของชนชั้นแหง
สังคม ซึ่งถูกกําหนดหรือเลือกตั้งโดยประชาชนของสังคมนั้นๆ นั่นเอง อันหมายถึงเปนการปกครองของ
ประชาชน โดยประชาชนและเพื่อประชาชน
ดวยประการฉะนี้ กฎหมายที่ถูกตราออกมาโดยคณะผูแทนของชนชั้นใดก็เปนกฎหมายที่มีลักษณะ
และสาระเพื่อพิทักษรักษาไว และนํามาซึ่งผลประโยชนของชนชั้นนั้น
ดังนั้น การที่จะใหไดมาซึ่งกฎหมายเพื่อพิทักษรักษาไวและนํามาซึ่งผลประโยชนแกชนชั้นใดชน
ชั้นหนึ่ง ชนชั้นนั้นจะตองชวงชิงอํานาจทางการเมืองใหไดเสียกอน เพราะอํานาจทางการเมืองเปนปจจัย
ประการแรกและประการสุดทายในการเขากุมอํานาจรัฐ และเปนหนทางเขาสูอํานาจทางวัฒนธรรมและ
เศรษฐกิจซึ่งจะยังผลใหไดมาซึ่งกฎหมายที่จะรักษาผลประโยชนแหงชนชั้นของตน
กาวหนา
ในสังคมทุกยุคทุกสมัย ความรูสึกนึกคิดของชนชั้นปกครองไดแผครอบคลุมอยูเหนือสังคมโดยทั่วไป
เพราะมีสถาบันตางๆ เปนเครื่องมือ เชน กฎหมาย ตํารวจ อัยการ ศาล เรือนจํา เปนตน แตในขณะเดียวกันก็มี
ความรูสึกนึกคิดของฝายผูถูกปกครองหรือฝายปกครองบางคนที่เขาถึงสัจจธรรมที่ดีกวาสูงกวา ควบคูกันไปดวย
เชนนี้ตลอดมาทุกยุคทุกสมัย และความรูสึกนึกคิดที่เกิดขึ้นใหมนี้ เราเรียกวา ความรูสึกนึกคิดที่กาวหนา และ
พวกที่มีความรูสึกนึกคิดเชนนี้เราเรียกวา พวกหัวกาวหนา
และในเมื่อความรูสึกนึกคิดของมนุษยกลับมาพัฒนาสังคมตอไปอีก ดังนั้นมนุษยจึงอยูในสภาพที่หนีจาก
ความลาหลังไปสูความกาวหนาอยูเรื่อยๆ อยางไมหยุดยั้ง (สภาพแวดลอมของสังคมเปนเครื่องกําหนดความรูสึก
นึกคิดและความรูสึกนึกคิดที่ไดรับการพิจารณาและกลั่นกรองดีแลวจากจิต ก็จะกลับมาพัฒนาเปลี่ยนแปลง
สังคม)
แตอยางไรก็ดี ความเปลี่ยนแปลงทุกสิ่งทุกอยางในโลกนี้ยอมจะตองมีเหตุมากระทําใหเกิดการ
เปลี่ยนแปลง ไมใชอยูเฉยๆ มันจะเปลี่ยนแปลงไปเอง และก็การเปลี่ยนแปลงไปสูความกาวหนาของสังคมและ
ความรูสึกนึกคิดของมนุษยก็ยอมจะตองมีเหตุมากระทําหรือเหตุของการเปลี่ยนแปลงเชนกัน
แตอะไรเลาที่มาเปนเหตุใหสภาพของสังคมและความรูสึกนึกคิดเปลี่ยนแปลงไปสูความกาวหนา ถา
ไมใชเหตุอันเนื่องมาจากเศรษฐกิจเปนมูลฐานอันสําคัญ ดังที่ทานปรัชญาเมธทานหนึ่งไดกลาวเอาไววา “การ
เศรษฐกิจเปนพื้นฐานอันสําคัญประการแรกของสังคม” และดังนั้นการเปลี่ยนแปลงของสังคมและความรูสึกนึก
- 92 -
คิดของมนุษย ก็ยอมจะเนื่องมาจากพื้นฐานอันนี้อยางเที่ยงแทแนนอน และก็ในทํานองเดียวกัน สภาพของสังคม
และความรูสึกนึกคิดของมนุษยจะไปสูความกาวหนาที่ดีกวาได อยูที่การเปลี่ยนแปลงที่พื้นฐาน คือการเศรษฐกิจ
นั้นเอง
ดังกลาวนี้คือความหมายของคําวา “กาวหนา” .
กาวกระโดด
การเปลี่ยนแปลงทางปริมาณที่กําลังคอยเปนคอยไปในสังคมทุนนิยมขณะนี้ เปนการเตรียมตัวเพื่อ
การเปลี่ยนแปลงทางคุณภาพอยางขุดรากเงาในโครงสรางของสังคมในกาลตอไป
แตการกาวกระโดดทางธรรมชาติยอมจะแตกตางกับการกาวกระโดดทางสังคมอยางแนนอน เพราะ
การกาวกระโดดทางธรรมชาตินั้นยอมเปนไปเองอยางชาๆ และโดยไรความสํานึก หากแตการกาวกระโดด
ทางสังคมนั้นเปนไปดวยความสํานึกอันถูกตองตามกาลสมัย และการกาวกระโดดอาจจะอยูในลักษณะของ
การกระทําอันรีบดวนก็ได หรืออาจจะเปนระยะเวลาอันยาวนานก็ได แลวแตภาวะแวดลอมชองแตละสังคม
และความสํานึกของประชาชน
ขูดรีด
ขาราชการ
และนี่..เปนครั้งแรกที่ปรากฏในรูปแบบของชนชั้นปกครองอยางเดนชัด ซึ่งเปนที่ยอมรับและรับรูของ
สังคม และจากการที่นครรัฐไดขยายตัวกวางขวาวออกไปจนกลายมาเปนประเทศดังที่รูจักกันในทุกวันนี้ ได
ทําใหชนชั้นปกครองซึ่งรวมขาราชการหรือขารัฐการ ไดลงหลักปกมั่นในสังคม จนกลายเปนสถาบันอัน
จําเปนซึ่งจะขาดเสียมิไดของสังคม และก็กลายเปนอาชีพชนิดหนึ่งไป คืออาชีพปกครอง และก็โดยอาชีพ
ปกครอง ไมมีการผลิต ดังนั้นเพื่อที่จะใหผูมีอาชีพชนิดนี้ดํารงอยูได จึงไดเกิดการเก็บภาษีอากรขึ้น
แตความเท็จก็ยอมจะหลีกหนีไปเมื่อความจริงมาปรากฏตัวขึ้น เชนเดียวกับที่ความมืดสลายไปเมื่อ
ความสวางเขามาแทนที่ ในทํานองเดียวกันเมื่อการคลี่คลายขยายตัวทางประชาธิปไตย ไดแผไปอยาง
กวางขวาง ไดเปนผลทําใหประชาชนมีความตระหนักในความจริงที่วา ชนชั้นปกครองตางหากที่อยูไดเพราะ
ประชาชน ไมใชประชาชนอยูไดเพราะชนชั้นปกครอง และดวยเหตุดังนี้ประเทศที่เปนประชาธิปไตยที่
ประชาธิปไตยไดฝงรากลึกลงไปในจิตใจของประชาชน ความเขาใจวาประชาชนเปนขี้ขา ความเขาใจวา
ขาราชการหรือขารัฐการเปนนายประชาชนจึงไมมี และในทางตรงกันขาม ชนชั้นปกครองหรือขาราชการ
หรือขารัฐการกลับสํานึกในความจริงวา ตูขานี้เปนลูกจางของประชาชนหรือเปนผูรับใชประชาชน
ดวยความสํานึกเชนนี้ การปฏิบัติตอประชาชนของพวกทานขาราชการหรือชนชั้นปกครองเหลานั้นจึง
เปนไปดวยความลมุนลมอม เปนไปดวยความมีอัธยาศัยไมตรีอันดีงาม ซึ่งจะหาไมพบในประเทศที่ไมมี
ประชาธิปไตย และเพื่อใหสมกับที่ประชาชนเปนผูเลี้ยงขาราชการหรือชนชั้นปกครอง (โดยการเสียภาษี หรือ
ใหสมกับฐานะที่ประชาชนเปนนายจาง)
ขาราชการหรือขารัฐการ ซึ่งหมายความถึงขาราชการประจําและการเมืองและกินเงินเดือนของ
ประชาชน (จากภาษีอากร) ดังนั้น ขาราชการตั้งแตหัวหนาแถวจนถึงหางแถวจึงเปนลูกจางของประชาชน
ขาราชการไมใชนายประชาชน ขาราชการคนใดคณะใดกดขี่ขมเหงประชาชนหรือดื้อดานตอความตองการอัน
- 99 -
ชอบธรรมของประชาชนแลว ก็ถือวาเปนการทรยศตอประชาชนอยางไมควรไดรับอภัยทีเดียว !!!
และเหตุการณเชนนี้จะไมเกิดขึ้นเปนอันขาดในประเทศประชาธิปไตยเลย แตตรงขามในประเทศเผด็จ
การที่ลาหลังตอความเจริญ ไมวาจะโดยคณะบุคคลหรือ “คนเดียว” เรามักจะพบกับเหตุการณดังกลาวนี้
เสมอ.
ความคิดทางชนชั้น ตอนที่๑
พรอมกับการเติบโตของการผลิตแบบทุนนิยม การขัดกันในทางสัมพันธแบบศักดินาก็ไดอุบัติขึ้น
กลาวคือในการผลิตแบบใหมนั้น ทุนเปนปจจัยสําคัญที่สุดในทางปฏิบัติ ซึ่งในระบบเศรษฐกิจศักดินามิไดถือ
เชนนั้นตามที่เราไดเห็นมาแลว เมื่อเปนเชนนั้น จึงเกิดปะทะกันระหวางความคิดตางๆ ที่กําเนิดขึ้นมาจาก
ระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยม ไมรับนับถือความคิดแบบขลังในเรื่องเทวสิทธิ์ของกษัตริยอีกตอไป แตถือวา
“จะเก็บภาษีจากราษฎรโดยราษฎรไมรูไมเห็นไมได” ความคิดแบบใหมตองการสิทธิ์ในการคาขายอยางเสรี
และตองการจินตภาพทางศาสนาอันใหม ซึ่งเทิดทูนสิทธิ์ของเอกชนยิ่งขึ้น และลดอํานาจควบคุมของ
สวนกลางลงมา
อยางไรก็ดีพฤติการณที่แสดงออกประหนึ่งวาพวกอิสระชนไดตอสูอยางยอมพลีชีพ เพื่อสิทธิและ
แบบทางศาสนาอันเปนเรื่องนามธรรมนั้น แทที่จริงแลวเปนการตอสูของระบบเศรษฐกิจสองรูปแบบ คือ
ระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยมที่เติบโตขึ้นมา กับระบบเศรษฐกิจแบบศักดินาที่กําลังวอดวายไป สวนการปะทะ
กันในทางความคิดนั้นเปนแตเหตุขั้นรองลงมา
ดวยเหตุผลดังประจักษอยูนี้ นักวิทยาศาสตรแหงประวัติศาสตรจึงไมกําหนดหลักการจําพวกที่เปน
นามธรรมเพื่อจัดระเบียบสังคม ดุจที่พวกนักเขียนฝายอุดมคิตกระทํากัน วิทยาศาสตรแหงประวัติศาสตร
พิจารณาวา บรรดา “หลัก” จําพวกนั้นและดังที่ไดปรากฏขึ้นในความคิดของมนุษยนั้น เพียงแตเปนเงา
สะทอนออกมาจากการจัดระเบียบสังคม ที่เปนอยูในสมัยหนึ่งและในสถานที่หนึ่งเทานั้น
ปราชญทางประวัติศาสตรอีกทานหนึ่งไดอางตัวอยางอีกวาเมื่อการผลิตไดอาศัยแรงงานรับจางได
เติบโตขึ้นมา และเกิดความจําเปนจะขายผลิตผล เพื่อผลกําไร พวกนายทุนยุคเริ่มแรกจึงตองเผชิญอยางรุนแรง
กับขอจํากัดสิทธิตางๆ ในทางการคา ที่ระบบศักดินาไดกําหนดขึ้นไว ดวยประการดังนั้น ความคิดในเรื่อง
อิสระภาพจากการจํากัดสิทธิ์ ความคิดในเรื่องที่จะมีสิทธิ์มีเสียงในการกําหนดภาษีและในเรื่องอื่นๆ จึงได
อุบัติขึ้น โดยระยะนั้นภาวะของสังคมยังไมไดเปลี่ยนรูปมาเปนสังคมทุนนิยม เปนแตไดมีอาการอันจะนําไปสู
สังคมทุนนิยมปรากฏขึ้น และจากการดังกลาวนี้แหละความคิดในเรื่องเศรษฐกิจแบบทุนนิยมจึงไดปรากฏ
ออกมา
ทั้งนี้ก็เปนเชนเดียวกับความคิดในเรื่องเศรษฐกิจแบบสังคมนิยม คือความคิดรูปสังคมนิยมแบบ
วิทยาศาสตร ซึ่งตรงกันขามกับความคิดรูปสังคมนิยมเพอฝน จะอุบัติขึ้นมาไดก็ตอเมื่ออาการของสังคมนิยม
ไดคลี่คลายออกไป เวลาที่อาการหรือภาวะการณของรูปแบบสังคมคลี่คลายออกไปนั้น หมายถึง เวลาที่ผลิต
กรรมขนาดใหญไดแผกวางออกไป และหมายถึงเวลาที่เห็นกันชัดแจงแลววา ลัทธิเศรษฐกิจแบบทุนนิยมได
กลายเปนเครื่องเหนี่ยวรั้งความกาวหนาของสังคม อาการอันชัดแจงนั้น แสดงออกโดยวิกฤติการณทาง
ผลิตผลที่ทวมทนตลาดและกําลังซื้อตกต่ํา อันเกิดแลวเกิดเลาอยูไมขาด
สวนความคิดที่กําเนิดจากภาวะการณใหมในการผลิตเปนความคิดกาวหนา เปนความคิดที่สงเสริม
การกระทํา โดยรับเอาภาวะการณใหมๆ นั้นมาพิจารณาดําเนินการไปสูระบบใหม และดวยเหตุเชนนั้นเอง ชน
ชั้นที่มีอํานาจอยูในสมัยนั้น จึงถือวาความคิดจําพวกกาวหนาเหลานั้นเปน “ความคิดที่เปนภัย” ดังเช
- 104 -
ความคิดที่วาระบบทุนนิยมนั้นเลว เพราะวาระบบทุนนิยมสงเสริมใหมีการกดขี่ ขูดรีดอยางทารุณ
เหี้ยมโหด เพียงเพื่อความมั่งคั่งสมบูรณของนายทุน สงเสริมใหทําลายจํานวนอาหารที่มีอยูมากมายเสีย เพียง
เพื่อจะรักษาระดับราคาอาหารมิใหลดต่ํา ในขณะที่ประชาชนเปนจํานวนมากอยูในสภาพเกือบอดตาย
แตมนุษยจะไดรับความรูเชนนั้นได ก็แตอาศัยความชํานาญจากการสังเกตการศึกษาภาวะการณทาง
วัตถุนั้นเอง เขาไดความชํานาญจากภาวะการณทางวัตถุมิใชโดยการนั่งคิดอยูบนเกาอี้ แตจะไดโดยการปฏิบัติ
ในทางผลิตเครื่องใชตางๆ ตามความตองการของชีวิต และเมื่อความรูของเขาเพิ่มพูนขึ้น เมื่อเขาคิดประดิษฐ
วิธีผลิตใหมๆ ขึ้น และนําสิ่งเหลานั้นออกปฏิบัติเขาก็จะประสบวา แบบที่มีอยูเดิมในการจัดระเบียบสังคมได
กลายเปนเครื่องกีดขวางมิใหเขาสามารถใชวิธีการใหมๆ ที่เขาคิดคนขึ้นมาไดอยางเต็มที่ มนุษยตระหนักถึง
ความเปนจริงขอนี้จากพฤติการณในชีวิตของเขาเอง ดังนั้นในขั้นตนมนุษยจึงตอสูกับความคิดรายและเครื่อง
กีดขวางที่มีอยูเฉพาะเรื่องเฉพาะราย ซึ่งแบบเกาของการจัดระเบียบสังคมไดกอสรางไว แตในเวลาตอมา เขาก็
หลีกเลี่ยงไมพนที่จะถูกดึงเขาไปสูการตอสูทุกทางกับระบบที่มีอยูเดิมทั้งหมด
- 105 -
มีอยูระยะหนึ่งที่กระแสเหตุการณทั้งหมด ที่อํานวยใหกําลังการผลิตใหมไดคลี่คลายขยายออกมาจาก
ระบบเกานั้น ไดเปนไปโดยปราศจากสํานึกและโดยไมมีแผนการ และก็เปนเชนเดียวกันในกรณีการตอสูกับ
แบบเกาของการจัดระเบียบสังคมอันดํารงระบบเกาไว คือ เปนการตอสูที่ปราศจากสํานึกและแผนการ แตก็มี
อยูชั่วระยะหนึ่งเสมอ ที่ความสัมพันธหรือระเบียบที่ชนชั้นเดิมไดกําหนดไว ไดปรากฏออกใหเห็นอยางแจม
แจงวาเปนเครื่องกีดขวางสกัดกั้นกําลังผลิตใหมไมใหนําออกใชไดผลอยางเต็มที่ ตรงระยะนี้แหละที่การ
ปฏิบัติของชนชั้นที่กาวหนา ผูซึ่งถืออนาคตไวในกํามือของเขา ไดสําแดงออกมาดวยความรูสึกสํานึก
บัณฑิตทางประวัติศาสตรไดกลาวไววา
“กําลังภายนอกอันเราไมอาจรูสึก ที่มีอํานาจครอบงําประวัติศาสตรของมนุษยสืบเนื่องกันมาจนถึง
บัดนี้นั้น จะไดผานเขามาอยูภายใตการควบคุมของมนุษยเอง จากจุดๆ นี้เทานั้นที่มนุษยจะตบแตง
ประวัติศาสตรของตนดวยความสํานึกตระหนักอันสมบูรณ” .
ชีวทรรศน
ในทรรศนะของผูกดขี่ขูดรีด เขาจะมีความพอใจตอสภาพความเปนอยูที่เขามีโอกาสไดกดขี่ขูดรีด
แตหากในทรรศนะของผูถูกกดขี่ขูดรีดเลา เขาจะไมพอใจตอภาวะที่เขาไดรับ คือถูกกดขี่ขูดรีด และจาก
ชีวทรรศนที่ขัดแยงกันนี้เองไดทําใหเกิดการตอสูระหวางชนชั้น คือ ชนชั้นผูกดขี่ขูดรีดกับชนชั้นผูถูกดขี่ขูด
รีด หรือชนชั้นที่เบียดเบียนกับชนชั้นผูถูกเบียดเบียน และความขัดแยงขั้นมูลฐานตอชีวทรรศนของชนชั้น
ทั้งสองจะไมมีวันตรงกันไดเลย
สังคมศักดินา ตอนที่ ๑
เจาขุนมูลนายทุกคนตองการที่จะแผขยายการครอบครองที่ดินออกไป และตองการไดพวกเลกมา
ทํางานรับใชเขาใหมากยิ่งขึ้น และนี่แหละที่ทําใหเจาขุนมูลนายทํากคนที่อยูในชนชั้นนั้นมีผลประโยชนชน
ชั้นรวมกัน สวนพวกเลกก็รวมกันเขาเปนชนชั้นอีกชนชั้นหนึ่ง ซึ่งมีผลประโยชนของชนชั้นรวมกัน พวกเลก
ทั้งหลายตองการที่จะยึดถือสิ่งที่พวกเขาผลิตขึ้นไวใชสําหรับตัวเขาและครอบครัวของเขาใหมากขึ้น แทนที่
จะสงมอบใหแกเจาขุนมูลนายตามความพอใจของพวกนั้น
ทานเมธีทางวิทยาศาสตรสังคมทานหนึ่งกลาวไววา
“ระบบศักดินาเปนระบบกดขี่ขูดรีดที่ทารุณเหี้ยมโหดระบบหนึ่งที่มนุษยไดพบมา” ในระบบทาส
ถึงแมวาพวกทาสจะไมมีสิทธิ์เสรีภาพแตประการใด ทั้งในทางการเมือง เศรษฐกิจ สังคม และรางกาย ถึงแมวา
พวกทาสจะถูกถือวาเปนเพียงเครื่องมือที่พูดได และเปนสมบัติของนายทาสเชนเดียวกับเครื่องมือใบ (ธนู
ขวานหิน ฯลฯ)และเครื่องมือกึ่งใบ (ปศุสัตว) ซึ่งนายทาสมีอํานาจที่จะเฆี่ยนตีหรือเขนฆาเสียเมื่อใดก็ไดใน
เมื่อไมพอใจ แตหากพวกทาสไดรับการประกันจากนายทาสอยางหนึ่ง คือไมใหอดตาย ถึงหากวาการประกัน
ดังกลาวนี้ เพื่อผลประโยชนของนายทาสในอันที่จะพิทักษแรงงานของพวกทาสไวใชก็ตาม
นอกเหนือไปจากพันธะที่พวกเลกจะตองทํางานในที่ดินของเจาขุนมูลนายแลว พวกเลกยังมีพันธะที่
จะตองสงบรรณาการใหมูลนายในรูปตางๆ อีก กลาวคือ ไมแตพวกเลกจะตองแบงสวนที่เขาผลิตไดใหแกมูล
นายของเขาเทานั้น หากยังจะตองนําผลิตผลจากงานฝมือของเขาและของสมาชิกในครัวเรือนมอบใหแกมูล
นายของเขาอีกดวย
จากการที่พวกศักดินากุมอํานาจในทางเศรษฐกิจและการเมือง พวกเหลานี้จึงมีการกินอยูอยาง
ฟุมเฟอย และจากการที่พวกศักดินายกตัวเองวาเปนผูดีมีสกุลคนละวรรณะกับพวกสามัญชน พวกเหลานี้จึงมี
พิธีรีตองผิดแผกแตกตางไปจากสามัญชนคนธรรมดา และพวกนี้มีศรัทธาและหลงงมงายในประเพณีอันหา
คุณคาแกสังคมมิได
กระจกเงาอยางดีที่ฉายใหเราเห็นถึงสภาพความเปนอยูของพวกศักดินาก็คือจําพวกหนังสือตางๆ ที่
พวกชนชั้นปกครองและบริวาร ยกยองขึ้นเปนหนังสือ “วรรณคดี” ซึ่งบังคับใหเด็กนักเรียนเรียนอยูใน
ปจจุบันนี้.
ปฏิวัติ ตอนที่ ๑
ปฏิวัติคือการเปลี่ยนแปลงอยางขุดรากเหงาและฉับพลันในวิวัฒนาการของสังคม ทั้งในทางการเมือง
และเศรษฐกิจเพื่อไปสูสภาพที่ดีกวา เชนการคนพบเครื่องจักรไอน้ําของเจมส วัตตในป ค.ศ.๑๗๖๙ ซึ่งเรียก
วันวา “อุตสาหกรรมปฏิวัต”ิ นั้น นั่นก็เปนการปฏิวัติทางเศรษฐกิจ ซึ่งเปนการเปลี่ยนแปลงระบบการผลิตทั้ง
ในปริมาณและคุณภาพ จากหนามือเปนหลังมือ เปนการเปลี่ยนแปลงอยางขุดรากเหงาและฉับพลัน จากการ
ปฏิวัติอุตสาหกรรมเมื่อป ๑๗๖๙ แลวตอมาไดมีการปฏิวัติอุตสาหกรรมอีกครั้งหนึ่ง นั่นคือเมื่อเครื่องจักร
ไฟฟาไดมาแทนที่เครื่องจักรไอน้ํา และตอไปในอนาคตการปฏิวัติทางอุตสาหกรรมก็คงเกิดขึ้นอีกเปนแนและ
จะมโหฬารเสียยิ่งกวาการปฏิวัติโดยเครื่องจักรไอนําและเครื่องจักรไฟฟารวมกัน นั่นคือ เมื่อใดที่มนุษยไดใช
ความพยายามและอุตสาหะจนบรรลุความสําเร็จในอันที่จะนําเอาพลังงานปรมาณูมาใชในทางสันติวิธีแลว
เมื่อนั้นการปฏิวัติทางอุตสาหกรรมหรือเศรษฐกิจอยางขนานใหญก็จะอุบัติขึ้น และในยุคนี้เราอาจจะเรียกได
วาเปนยุคปฏิวัติทางปรมาณู
วาทะที่วา การปฏิวัติไมมีอํานาจใดมายับยั้งไวไดเชนเดียวกับการคลอดบุตรนั้นเปนความจริงแท
ทีเดียว ทั้งนี้โดยนัยการปฏิวัติคือการเปลี่ยนแปลง เราไดศึกษามาแลววาทุกสิ่งในโลกนี้อยูในอาการ
เคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงอยูเสมอและพระพุทธองคก็ไดทรงตรัสถึงความไมเที่ยงของสรรพสิ่งทั้งหลาย นี่ก็
หมายถึงความเปลี่ยนแปลงนั่นเอง และการเปลี่ยนแปลงหรือความเปนอนิจจังนั้นไมมีใครที่จะไปยับยั้งมันไว
ได ดังนั้นโดยนัยดังกลาว การปฏิวัติมันก็ไมมีใครสามารถจะไปยับยั้งไวไดเชนกัน ก็เชนเดียวกับการฟกไข
เมื่อถึงกําหนดเวลาแลวเปลือกที่เปนกําแพงหอหุมก็จะถูกลูกไกเจาะเปลือกออกมาจนได หรือทุเรียน เมื่อถึง
กําหนดเวลาแลวเปลือกที่เปนกําแพงหอหุมเม็ดในไวอยางแข็งขันก็จะปริแตกออกไดอยางงายดาย
สตาลินพูดถึงลักษณะปฏิวัติวา “ลักษณะการปฏิวัติของขบวนการกูชาติภายใตสภาพการกดขี่จาก
จักรวรรดินิยมนั้น ไมจําเปนตองถือไวกอนวาจะตองมีสวนประกอบที่เปนชนชั้นกรรมาชีพในขบวนการนั้น
หรือมีแผนนโยบายปฏิวัติหรือสาธารณรัฐในขบวนการนั้น หรือมีรากฐานประชาธิปไตยในขบวนการนั้น
การตอสูของกษัตริยอาฟกานิสถาน ที่ดําเนินไปเพื่อความเปนเอกราชของอาฟกานิสถานนั้น เปนการตอสูที่
เปนปฏิวัติ (Revolutionary Struggle) ทางภาววิสัย แมวากษัตริยและพวกรวมงานจะมีทัศนะทางราชาธิปไตย
เพราะการ(ตอสู)นั้นทําใหจักรวรรดินิยมออนสลายและเสื่อม -- โดยเหตุอยางเดียวกับการตอสูของพอคาชาว
- 119 -
อียิปตที่ดําเนินไปเพื่อความเปนเอกราชของอียิปตนั้น เปนการตอสูที่เปนปฏิวัติในดานภาววิสัย แมวา หัวหนา
ขบวนการแหงชาติอียิปตจะมีกําเนิดและบรรดาศักดิ์เจาสมบัติ และแมเขาเหลานั้นจะคัดคานลัทธิสังคมนิยม”
ดังนั้นจึงเปนความเขาใจผิดของฝายกาวหนาบางคน ที่ถือวาการเปลี่ยนแปลงที่เปนการปฏิวัติจะตอง
กระทําโดยพรรคที่กาวหนาเทานั้น (ซึ่งหมาบถึงพรรคคอมมิวนิสต) เหตุของความเขาใจผิดเชนนี้ก็
เนื่องมาจากซากทัศนะผูกขาดของระบบทุนนิยมนั้นเอง จึงเปนความจําเปนที่พรรคคอมมิวนิสตที่ไดอํานาจรัฐ
แลว จะตองใชอํานาจเผด็จการชนชั้นกรรมาชีพในชั่วระยะเวลาหนึ่งเพื่อจัดการกับซากทัศนะทุนนิยม หรือ
ความคิดทางชนชั้นที่ยังตกคางอยูใหหมดสิ้นไป
อนึ่ง คําวาปฏิวัติประกอบขึ้นดวยคํา ๒ คํา คือ “ปฏิ” แปลวาตอบ ทวนกลับ กับ” วัต”ิ แปลวาการหมุน
การเปลี่ยนแปลง เมื่อรวม ๒ คํานี้จึงมีความหมายวา การหมุนกลับ จึงไมตรงกับความหมายของคํา
Revolution ในภาษาอังกฤษที่ใหความหมายในทางการเมืองวา “การเปลี่ยนแปลงหลักมูลของระบบการเมือง
ที่มีลักษณะเปนการกาวหนา” ทานปรีดี พนมยงค จึงเสนอคํา “อภิวัฒน” เขามาใชแทนคําปฏิวัติ
โดยใหเหตุผลวา อภิ แปลวา ยิ่ง วิเศษ เหนือ, วัตน แปลวาคามเจริญ งอกงาม เมื่อรวมกันเขาเปน
อภิวัฒน แปลวาการเปลี่ยนแปลงในทางเจริญงอกงามที่ยิ่ง
ประวัติศาสตร ตอนที่ ๑
ประวัติศาสตรของแตละชาติโดยเนื้อแทแลวก็คือประวัติศาสตรเหตุการณการเคลื่อนไหวของมวล
มหาชนนั้นเอง แตเรื่องราวที่ถูกจารึกไวในประวัติศาสตรแหงชาตินั้นๆ ไดกลายเปนเรื่องราวของกษัตริยไป
เสีย โดยเฉพาะมวลมหาชนไดถูกกลาวขวัญถึงไม
ประวัติศาสตรของชาติหรือของมหาชนไดถูกแปรเปลี่ยนไปเปนประวัติศาสตรของกษัตริยของราชัน
ผูพิชิต แทนที่จะเปนของมหาชนผูรังสรรคสังคม
ดังนั้น ประวัติศาสตรสวนใหญจึงเต็มไปดวยการสรรเสริญเยินยอบุญบารมีของกษัตริยแทบทั้งนั้น
มวลมหาประชาชนผูเคลื่อนไหวอยูในเหตุการณ และเปนผูสรางสรรคสังคมอยางแทจริงไมไดรับการเชิดชูแต
ประการใด ทั้งนี้ ก็เพราะผูบันทึกประวัติศาสตรลวนแตเปนชนชั้นปกครองอันเปนบริวารของกษัตริย จึงเปน
ธรรมดาที่ผูบันทึกประวัติศาสตรเหลานั้น จะตองสรรเสริญเยินยอและผูกขาดชมบุญบารมีของกษัตริยเจา
เหนือหัวของตัวเองแตดานเดียว นอกจากสรรเสริญเยินยอและชมบารมีแลว ผูบันทึกประวัติศาสตรยังบังอาจ
บิดเบือนความจริงใหผิดแผกไป เพื่อผลประโยชนของกษัตริยเจาเหนือหัวของตนอีกดวย
อยางเชนในกรณีของสมเด็จพระเจาตากสินมหาราช ถาหากวาผูบันทึกประวัติศาสตรเปนบริวารของ
พระเจาตากสินมหาราชแลว พวกเราที่ศึกษาประวัติศาสตรก็คงจะพบกับประวัติศาสตรที่ใหความจริงอีกอยาง
หนึ่ง ซึ่งคงจะผิดแผกไปจากความจริงที่เราไดรับจากประวัติศาสตรปจจุบันนี้อยางแนนอน
ประวัติศาสตรที่สมบูรณจะตองเปนประวัติศาสตรการเคลื่อนไหวของมวลชน เพราะมวลชนไดเปน
ตัวจักรสําคัญที่เคลื่อนไหวอยูในเหตุการณอยางแทจริง อยางเชนกําแพงเมืองจีน ปรามิดในอียิปต นครวัดใน
เขมร ทัชมาฮัลในอินเดีย หาใชสําเร็จขึ้นดวยบุญบารมีหรืออภินิหารของกษัตริยพระองคหนึ่งพระองคใดไม
หากมันสําเร็จขึ้นดวยหยาดเหงื่อ หยดเลือดและชีวิตของมวลมหาประชาชนนับจํานวนลานๆ คน แตนัก
บันทึกประวัติศาสตรกลับไปบันทึกเชิดชูบารมีอภินิหารของกษัตริย ซึ่งมันเปนการไมชอบธรรมที่การ
เคลื่อนไหวของมวลมหาประชาชนเหลานั้น ไมไดรับการเชิดชูยกยองจากนักประวัติศาสตรแตประการใด
- 121 -
สมเด็จพระนเรศวรมหาราชกูชาติไดสําเร็จ ก็ไมใชเพราะบุญบารมีของพระองคทานแตพระองคเดียว
หากเพราะบุญบารมีของมวลมหาชนทุกคน นับตั้งแตประชาชนผูอยูแนวหลังและคนตะพุนหญาชางไปจนถึง
แมทัพนายกอง หากสมเด็จพระนเรศวรมหาราชไมมีบรรดาทานเหลานั้น การกูชาติครั้งนั้นก็จะสําเร็จไป
ไมไดเปนอันขาด แตกลับกัน ถาไมมีพระองคการกูชาติครั้งนั้นจะเปนไปในรูปแบบใดเราก็ไมอาจจะทราบได
แตเราทราบไดอยางเดียววา
ประวัติศาสตรที่ถูกตองเที่ยงธรรมจะเปนประวัติศาสตรที่เกี่ยวกับการเคลื่อนไหวของประชาชน และจะ
เปนเรื่องที่เกี่ยวกับเอกชนได ก็ตอเมื่อพฤติการณของเอกชนเหลานั้นเปนพฤติการณแสดงออกแทนสิ่งหนึง่ สิ่งใด
ซึ่งแผไพศาลออกไปจากตัวเขา กลาวคือเปนการแสดงความเคลื่อนไหวของประชาชน
ขอที่พึงสนใจในพฤติการณของครอมเวลลมิไดอยูที่ประวัติแหงการรบพุงของเขาและกลอุบายตางๆ ของ
เขา หากแตอยูที่การศึกษาของครอมเวลลในฐานะที่ไดเบิกทางใหแกความคลี่คลายขยายตัวของผลิตกรรมและ
วิภาคกรรมของอังกฤษ อยูที่ทําความเขาใจวาเหตุใดจึงไดเกิดการโรมรันกันกับกระบบกษัตริยศักดินาขึ้นใน
ระยะกาลนั้น และเหตุใดจึงไดเกิดขึ้นในอังกฤษกอนประเทศอื่นๆ การศึกษาถึงความเปลี่ยนแปลงนานาประการ
ตามความเปนจริง ที่ไดเกิดขึ้นในกาลสมัยนั้น นั่นแหละ ที่เปนกิจอันควรสนใจและเปนความสําคัญ สิ่งเหลานั้น
นั่นแหละคือมูลฐานของวิทยาการแหงประวัติศาสตร
โดยอาศัยความรูที่ไดมาจากการศึกษาดังกลาวนั้น รวมทั้งการศึกษาพฤติการณในสมัยอื่นและชนชาติอื่น
ในทํานองเดียวกัน ยอมเปนสิ่งอันอยูในวิสัยที่จะกําหนดทฤษฎีทั่วๆ ไปขึ้นได นั่นคือเปนสิ่งอยูในวิสัยที่จะ
กําหนดทฤษฎีทั่วไป หรือนัยหนึ่งกฎแหงพัฒนาการของสังคมขึ้นได และกฎเหลานั้นก็จะเปนกฎที่แทจริง
- 123 -
เชนเดียวกับกฎตางๆ
“ประวัติศาสตรนั้นจะวาไปก็คือบันทึกบรรดาการเปลี่ยนแปลงที่เปนไปในโลกตั้งแตตนมานั้นเอง
การศึกษาประวัติศาสตรนั้น ถามันไดนําเราใหไดพินิจเห็นการเปลี่ยนแปลง ไดพินิจเห็นเหตุและผลของมัน
ตลอดจนความขัดแยงของกลุมชนที่มีผลประโยชนแตกตางกัน และไดนําผูศึกษาไปสูการพิจารณาแกไขปรับปรุง
ชีวิตทางดานวัตถุของมนุษย จนอํานวยผลใหสามารถบั่นทอนความชั่วรายทางจิตใจที่ถูกครอบงําไวดวยอํานาจ
แหงวัตถุ และคลี่คลายจิตใจของมนุษยไปสูระดับที่สูงขึ้น ไปสูธรรมเมตตา ไปสูการอยูรวมกันโดยสันติ เพราะได
ขจัดเหตุแหงความขัดแยงกันใหบรรเทาลงไปไดมากที่สุด นั่นก็จะเปนการศึกษาและนําผลของการศึกษา
ประวัติศาสตร ไปใชในทางที่ถูกตองและเปนคุณประโยชนแกมวลมนุษยชาติ”
ทานเมธีทางวิทยาศาสตรสังคมอีกทานหนึ่งกลาวไววา
กฎมพี ตอนที่๑
ในขณะเดียวกับกับที่ระบบทุนนิยมอันเยาววัยของพวกกฎมพี ไดลงหลักปกมั่นในสมรภูมิแหงการตอสู
ทางชนชั้นอยูนั้น การเศรษฐกิจก็ไดคลี่คลายขยายตัวกวางขวางออกไปอีก โรงงานหัตถกรรมซึ่งเคยใชลูกมือไมกี่
คน ก็ไดกลายเปนโรงงานอุตสาหกรรม มีคนงานจํานวนหลายรอยคน และโดยที่พวกเลกหรือทาสกสิกรไมได
เปนเจาของเครื่องมือและปจจัยในการผลิต ดังนั้น,ถึงหากวาพวกเลกและพวกทาสจะไดรับการปลดปลอยจาก
ระบบศักดินาแลวก็ตาม แตพวกนี้ก็หนีจากการถูกกดขี่ขูดรีดไปไมพนอยูนั่นเอง นั่นคือ พวกนี้ไดกลายมาเปน
กรรมกรหรือชาวนารับจางหรือชาวนายากจน สวนพวกกฎมพีหรือพวกชนชั้นกลางเกากอนนั้น ก็กลายมาเปน
เจาของโรงงานอุตสาหกรรมหรือพอคาที่ร่ํารวย และกลายเปนปฏิปกษกับชนชั้นที่ถูกกดขี่ขูดรีดหรือชนชั้น
กรรมาชีพจนกระทั่งบัดนี้
- 125 -
จากการที่พวกกฏมพีมีความคิดเห็นในทางเศรษฐกิจไปในแนวเสรีนิยม ดังนั้นในดานอุตสาหรรมจึงไดมี
การแขงขันการผลิตกันอยางขนานใหญ และจากการแขงขันการผลิตกันนี้เองไดกอใหเกิดลัทธินายทุนขึ้นอยาง
แทจริง พวกกฎมพีบางสวนไดกลายเปนนายทุนใหญ บางสวนก็เปนนายทุนนอยและบางสวนก็ตองลมละลาย
เปนคนหาเชากินค่ํา
แตพวกนี้แมจะอยูในฐานะต่ําตอยหาเชากินค่ําก็ตาม เขาก็ยังหวังไมวายที่จะมีความคิดเห็นในแนวทาง
เสรีนิยมอยูนั่นเอง เขายังหวังวาวันหนึ่งโชคคงจะนําใหเขาไดพบกับความร่ํารวย และดังนั้นพวกนี้จึงกลัวการ
ปฏิวัติ แตศรัทธาในลัทธิปฏิรูป และพวกนี้ก็นิยมในสิ่งลึกลับและสิ่งศักดิสิทธิ์เกี่ยวกับลัทธิทุนนิยม พวกนี้
พยายามพิสูจนวา “จะคงอยูชั่วนิรันดรในฐานะรูปแบบการผลิตแบบสุดทาย” และก็พรอมกับที่พยายามปฏิเสธ
ความขัดแยงระหวางชนชั้น พวกนี้มีทัศนะตอการพัฒนาการสังคมวา
“มีความเจริญอยางสงบสุขจากระบบทุนนิยมไปสูระบบสังคมนิยม โดยไมตองผานการปฏิวัติของชนชั้น
กรรมาชีพ และการกาวกระโดด หากแตจะเปนโดยคอยเปนคอยไป (ตามยถากรรม)”
“ชนชั้นกฎมพีไดเคยมีบทบาทปฏิวัติสําคัญยิ่งในประวัติศาสตร แตเมื่อชนชั้นกฎมพีไดครองอํานาจแลว
ไดพัฒนาระบบทุนนิยม โดยรวบรวมการผลิตทางสังคมทั้งหมดไวในกํามือของพวกตน ซึ่งเปนคนสวนขางนอย
ของสังคม ทําการขูดรีดเบียดเบียนชนชั้นผูไรสมบัติ อันเปนคนสวนใหญของสังคม และเมื่อระบบทุนนิยม
สมัยใหมไดพัฒนายิ่งขึ้นเทาใด ก็ทําใหชนชั้นกลาง ชนชั้นนายทุนนอยตองถูกแขงขันยิ่งขึ้น และถูกเบียดขับไป
เปนชนชั้นผูไรสมบัติในที่สุด ชาวนาซึ่งมีลักษณะเปนชนชั้นนายทุนนอยก็จะประสบชะตากรรมเชนนั้นดวย คน
สวนใหญของสังคมก็จะไดรับความอัตคัดขัดสน”
แตในที่สุดสังคมทุนนิยมของชนชั้นกฎมพีก็จะตั้งอยูไมได เพราะเปนสังคมที่ยังความเดือดรอนและ
อัตคัดขัดสนใหกับคนสวนใหญ หรือนัยหนึ่ง เพราะสังคมทุนนิยมไมอาจรับใชผลประโยชนของคนสวนใหญใน
สังคมได จึงหมดภาระหนาที่ทางประวัติศาสตรและจึงตองลงจากเวทีประวัติศาสตรไปเชนเดียวกับสังคมทาส
- 126 -
สังคมศักดินา ที่จากลงเวทีประวัติศาสตรไปลวงหนาแลว
และแลวสังคมใหมที่กาวหนากวาจะเขามารับภาระหนาที่ทางประวัติศาสตรสืบตอไป เชนเดียวกับที่
สังคมทุนนิยมของกฎมพีซึ่งเขามารับภาระหนาที่ทางประวัติศาสตรสืบตอจากสังคมศักดินา สังคมใหมที่
กาวหนากวาที่จะเขามารับภาระหนาที่ทางประวัติศาสตรสืบตอจากสังคมทุนนิยม คือ “สังคมนิยม” และนี่คือกฎ
วิวัฒนาการของสังคมอันเปนกฎธรรมชาติที่ไมอาจหลีกเลี่ยงได และไมมีใครสามารถจะหลีกเลี่ยงหรือยับยั้งได
เชนเดียวกับการเกิด แก เจ็บ ตาย ของสรรพสัตวทั้งหลาย
การตอสูไดใชเวลายาวนาน ชาวบุรีจึงไดรับสัมปทานจากพระราชาธิบดีใหมีสิทธิปกครองทองถิ่นของตนเอง
อันเปนประวัติของระบบเทศบาลในฝรั่งเศสและในหลายประเทศของยุโรปตะวันตก
ผูกุมอํานาจเศรษฐกิจคือผูกุมอํานาจอยางแทจริง
เจตนาดีของนักปราชญแหงระบบทุนนิยม ที่ตองการรวบรวมเจตจํานงของประชาชนมาทําการ
ปกครอง หรือ นัยหนึ่งทําการปกครองตามเจตจํานง หรือความตองการของประชาชน โดยวิธีการให
ประชาชนเลือกผูแทนเขาสูรัฐสภา อันเปนที่สําแดงเจตจํานงของประชาชนทั่วทั้งสังคม ซึ่งเปนหลักการทั่วไป
ของระบอบประชาธิปไตยในระบบรัฐสภานั้น หาไดบรรลุความสําเร็จสูงสุดตามเจตนาดีนั้นไม คือยังไมอาจ
ที่จะรวบรวมเจตจํานง หรือความตองการที่แทจริงของประชาชนมาทําการปกครองได ยังเปนการปกครอง
ตามเจตจํานง หรือความตองการของบางฝายในสังคมเทานั้น เชนเดียวกับยุคทาสและยุคศักดินาที่สังคมนั้น
ปกครองตามเจตจํานงของชนชั้นนายทาสและชนชั้นเจาศักดินา
รัฐบาลในยุคทาส ก็คือผูจัดการดูแลผลประโยชนของเจาทาส
รัฐบาลในศักดินา ก็คือผูจัดการดูแลผลประโยชนของเจาศักดินา
รัฐบาลในทุนนิยม ก็คือผูจัดการดูแลผลประโยชนของนายทุน.
การจะเปลี่ยนแปลงอํานาจมิอาจปราศจากอํานาจ
กําลังจึงเปนที่มาแหงอํานาจ
ในปลายยุคชุมชนบุพกาล คนกลุมนอยสวนสวนหนึ่งที่มีความผูกพันกันในฐานะเครือญาติทาง
สายโลหิต ไดเริ่มสะสมกําลัง อันเปนฐานแหงอํานาจ ทั้งกําลังทางเศรษฐกิจและกําลังคน และครั้นแลวคน
กลุมนอยสวนนี้ ก็ไดทําลายระบอบประชาธิปไตยอันสงางามแหงยุคชุมชนบุพกาลลงเสีย แลวสถาปนาระบบ
ทาสขึ้นมาแทนที่
แตระบบศักดินาก็ตองประสบชะตากรรมเชนเดียวกับระบบทาสในที่สุด เมื่ออิสรชนโดยการรวมมือ
สนับสนุนของพวกไพร ไดตอสูขัดขืนกับระบบศักดินาที่จํากัดสิทธิ์ตางๆ อันเปนการขัดขวางเหนี่ยวรั้งการ
ขยายตัวของการผลิตแบบทุนนิยมที่เพิ่งแตกหนอออน
อธิปไตยพระราชทาน
“อํานาจอธิปไตยที่เปนของประชาชนชาวไทยในปจจุบัน เปนมรดกตกทอดมาจากอํานาจสมบูรณาญา
สิทธิ์ที่พระมหากษัตริยมีมาอยางสมบูรณตอเนื่องยาวนาน และเปนสิ่งที่พระมหากษัตริยของไทยไดวางแนว
ทางการพระราชทานอํานาจนี้ใหแกปวงชนชาวไทยไวอยางเปนระบบ ที่ทรงใชเวลาเตรียมการถึง ๒-๓ รัชกาล
แตในที่สุด คณะราษฎรไดฉกฉวยโอกาสและราชปณิธานในการพระราชทานอธิปไตยของพระมหากษัตริยทํา
การยึดอํานาจเสียกอน..”
แตสวนประเพณีการปกครองนั้นก็คงใชของเกาไปตามเดิม มิไดมีใครคิดหรือพยายามเปลี่ยนแปลง
ลักษณะการปกครองใหดีขึ้น ดวยถือเปนธรรมเนียมเสียวาเมื่อเจาไมดีก็หาเจาใหมที่ดีมาแทนได ดังนี้
เมื่อจะทรงตั้งสภาองคมนตรีขึ้นนั้น ไดมีประกาศแสดงพระราชประสงคจะทรงจัดการบานเมืองให
เจริญดีขึ้นโดยยกเลิกการกดขี่อันมีอยูในบานเมืองไทยใหนอยลง
- 136 -
สวนเหตุที่ตั้งสภารัฐมนตรีขึ้น ก็โดยทรงตระหนักในพระราชหฤทัยวา ถาจะทรงจัดการบานเมืองแต
ลําพังพระองคเดียว การคงจะไมสําเร็จลุลวงไปไดดวยดี ตองมีผูชวยกันคิดหลายปญญา ความเจริญจึงจะมีแก
บานเมือง
ขอ ๒. เปนการยืนยันอีกครั้งหนึ่งที่พระองคทรงตั้งพระทัยจะรักษาอธิปไตยของพระองคไวใหมั่นคง
ดวยการปฏิรูปหรือที่พระองคเรียกวา รีฟอม ดังพระราชหัตถเลขาตอบหนังสือกราบบังคมทูล ลงวันพฤหัสบดี
แรม ๘ ค่ํา เดือน ๒ ปวอก ฉศก ศักราช ๑๒๔๖ ตรงกับวันที่ ๘ เดือนมกราคมคริสตศักราช ๑๘๘๕ ของ
เจานายและขาราชการสถานทูตไทยประจํากรุงลอนดอน ประกอบดวย
๑.พระเจาบรมวงศเธอกรมพระนเรศวรวรฤทธิ์
๒.พระองคเจาโสณบัณฑิต(ตอมาเปนกรมขุนพิทยลาภพฤติธาดา)
๓. พระองคเจาสวัสดิโสภณ (ตอมาเปนสมเด็จกรมพระสวัสดิ์รัตนวิศิษฏ)
๔. พระองคเจาปฤษฎางค
๕. พระยาดํารงราชพลขันธ (นกแกว คชเสนี)
๖. หลวงนายเวร (สุน สาตราภัย)
๗. หลวงวิศิษสาลี (นาค ณ ปอมเพ็ชร ตอมาเปนพระยาไชยวิชิตสิทธิศาสตรา ผูรักษากรุงเกา)
๘. บุศย เพ็ญกุล
๙. ขุนปฏิภาณพิจิตร (หรุน)
๑๐. สับเลฟทเทอแนนท สะอาด สิงหเสนี
๑๑. นายเปลี่ยน
หนังสือกราบบังคมทูลขึ้นตนดวยขอความวา
- 138 -
“ขาพระพุทธเจา ผูมีชื่อในทายหนังสือเลมนี้ ขอพระราชทานพระบรมราชวโรกาสกราบบังคมทูลพระ
กรุณาทรงทราบใตฝาละอองธุลีพระบาท..
ความซึ่งขาพระพุทธเจาจะไดกราบบังคมทูลพระกรุณาตอไปนี้ มีอยูสามขอเปนประธาน
๑.คือภัยอันตรายซึ่งจะมีมาถึงกรุงสยามไดดวยความปกครองของกรุงสยามอยางเชนมีอยูในปจจุบันนี้
(สมบูรณาญาสิทธิราชย-สุพจน) จะเปนไปดวยเหตุตางๆ ดังเชนมีตัวอยางของชาติที่มีอํานาจใหญโตได
ประพฤติตอชาติซึ่งหาอํานาจปองกันปกครองมิได
ครั้นแลวหนังสือกราบบังคมทูลดังกลาวไดบรรยายถึงรายละเอียดในอันตรายที่จะไดรับจากการ
ปกครองในระบอบเกาคือ สมบูรณาญาสิทธิราชย) ไวอยางยืดยาวหลายหนากระดาษรวมทั้งหนทางที่จะแกไข
อันตรายเหลานั้น คือ เดินตามทางญี่ปุนที่ไดเดินทางยุโรปมาแลว (คือราชาธิปไตยภายใตรัฐธรรมนูญ) ดังมี
ความตอนหนึ่ง ดังนี้
“ดวย ขาพระพุทธเจาทั้งปวงมีความเชื่อถืออันแนวแนวาใตฝาละอองธุลีพระบาทมีพระราชหฤทัยทรง
พระอุตสาหะ ดังที่ไดมีมาเปนพยานอยูแตกอนแลว ที่จะทรงพระราชวินิจฉัยในราชกิจทํานุบํารุงพระราช
อาณาเขต และไพรฟาประชาราษฎรใหมีความสุขความเจริญตอไป แลทั้งโดยความกตัูสวามิภักดิ์ ของ
ขาพระพุทธเจาทั้งปวงโดยเฉพาะใตฝาละอองธุลีพระบาท จึงนําใหขาพระพุทธเจามีความประสงคอันแรงกลา
ที่จะไดเห็นรัชกาลของใตฝาละอองธุลีพระบาทรุงเรืองยิ่งขึ้นไปดวยความดี ความเจริญ
- 139 -
เพราะฉะนั้นขาพระพุทธเจาทั้งปวงจึงสามารถขอรับพระราชทานพระบรมราชานุญาต กราบบังคมทูล
พระกรุณา ใตฝาละอองธุลีพระบาทควรทรงพระราชดําริถึงรัชกาลปจจุบันนี้ ซึ่งตั้งอยูในสมัยอันประเสริฐคือ
“ศิวิไลเซชัน” นี้ ไมควรจะใหมีความดีความเจริญเพียงเสมอรัชกาลของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวแต
โบราณมา ดวยราชกิจแหงพระบาทสมเด็จพระเจาแผนดินนั้น ใชแตจะทรงทํานุบํารุงรักษาพระราชอาณาเขต
ใหพนจากภัยอันตรายตลอดไปชั่วรัชกาลหนึ่งมิได ตองใหความดีความเจริญที่ใตฝาฝาละอองธุลีพระบาท ได
ทรงพระราชอุตสาหะประพฤติมาในรัชกาลปจจุบันนี้ เปนการปองกันรักษาอันแนนอนของกรุงสยามและเปน
รากของความเจริญที่จะเจริญตอไป
และเมื่อรัชกาลในใตฝาละอองธุลีพระบาทสุดสิ้นไปแลว ใหผูที่จะมารักษาพระราชประเพณีสืบไปแล
ทั้งขาราชการ ราษฎรนั้นไดระลึกถึงรัชกาลของใตฝาละอองธุลีพระบาทดวยความเคารพนับถือ วาเอกราชของ
กรุงสยามและกําเนิดของความสุขความสบายที่ตั้งอยูเจริญรุงเรืองมาจนวันนี้นั้น เพราะใตฝาละอองธุลีพระ
บาทพระองคเดียวไดทรงทํานุบํารุงในทางอันประเสริฐมา และจะไดเปนแบบอยางของรัชกาลขางหนา
สืบไป”
ตอหนังสือกราบบังคมทูลอยากลาหาญของทานผูรักชาติและปรารถนาดีตอชาติดังกลาวนี้
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัวทรงเห็นดวยในความปรารถนาดีของทานเหลานั้น แตพระองคทาน
ไมทรงเห็นดวยที่จะทรงเปลี่ยนแปลงการปกครองอยางญี่ปุน คือปฏิวัติประชาธิปไตย ไมเห็นดวยที่จะทรง
สูญเสียพระราชอํานาจตามระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย พระองคทรงรับไดแคการปฏิรูประบบราชการ ดัง
ปรากฏในพระราชหัตถเลขาตอบคํากราบบังคมทูลโดยสรุปดังนี้
ดังกลาวแลววาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัวทรงเห็นดวยกับเหตุผลในการเรียกรองให
เปลี่ยนแปลงการปกครองเปนประชาธิปไตยแบบญี่ปุน แตพระองคก็ไมทรงเปลี่ยนแปลงการปกครองใหเปน
ประชาธิปไตยอยางกษัตริยญี่ปุน พระองคทรงกระทําไดอยางมาก็แคการปฏิรูประบบราชการ ซึ่งโดยเนื้อแท
แลวก็เปนการกระชับระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชยใหมั่นคง เพราะการปฏิรูปภายในระบอบไหนก็เปนการ
กระทําใหระบอบนั้นมั่นคงยิ่งขึ้น และก็ยังเปนระบอบนั้นอยูนั่นเอง ดั่งที่พระองคไดทรงอธิบายไวในการ
ปฏิรูประบบราชการแผนดิน มีความตอนหนึ่งวา ดังนี้
พระเจาแผนดินตางประเทศ หมายเอาประเทศยุโรปซึ่งปกครองบานเมืองมีกําหนดพระบรมราชานุ
ภาพตางๆ กันดวยอาศัยเหตุการณซึ่งเกิดขึ้นในบานเมืองโดยความไมพอใจของราษฎร จึงไดมีขอบังคับสกัด
กั้นเปนชั้นๆ ตามลําดับเหตุการณ ซึ่งมีขึ้นในบานเมืองนั้นๆ เหตุการณทั้งปวงนั้นก็ยังไมมี ไมเปนไดทั่วถึงกัน
เพราะฉะนั้นแบบอยางจึงยังไมคงเปนแบบเดียวกันทั่วไปไดทุกประเทศ
สวนที่กรุงสยามนี้ยังไมมีเหตุการณอันใดซึ่งเปนการจําเปนแลวจึงไมเปนขึ้นเหมือนประเทศอื่นๆ
ประเทศอื่นๆ ราษฎรเปนผูขอใหทํา เจาแผนดินจําใจทํา ในเมืองเรานี้เปนแตพระเจาแผนดินคิดเห็นวาควรจะ
ทํา เพราะจะเปนการเจริญแกบานเมืองและเปนความเปนสุขแกราษฎรทั่วไปจึงไดคิดทํา เปนการผิดกัน
ตรงกันขาม และการที่จะปกครองบานเมืองเชนประเทศสยามนี้ตามอํานาจ อยางเชนพระเจาแผนดินประเทศ
อื่นๆ คือประเทศยุโรป ก็จะไมสามารถปกครองบานเมืองไดและจะไมเปนที่ชอบใจของราษฎรทั่วหนาดวย
ราษฎรคงจะเชื่อพระเจาแผนดินมากกวาผูซึ่งจะมาเปนแมมเบอรออฟปาลีเมนต เพราะปกติทุกวันนี้
ราษฎรยอมเชื่อถือพระเจาแผนดินวาเปนผูอยูในยุติธรรม และเปนผูรักใครคิดจะทํานุบํารุงใหราษฎรอยูเย็น
เปนสุขยิ่งกวาผูอื่นทั้งสิ้นทั่วหนากันเปนความจริง
- 142 -
เพราะเหตุฉะนั้น ขาพเจาเห็นสมควรวาราชานุภาพของพระเจาแผนดินควรจะกําหนดตามแบบเดิม
แตในขอนี้เปนขอจริงอยางไร คือ เหมือนหนึ่งไมกําหนดตามคําพูดอันนอกๆ แบบ เชน เรียกพระนามวา เจา
ชีวิต ซึ่งเปนที่หมายวา มีอํานาจอันจะฆาคนใหตายโดยไมมีความผิดอยางหนึ่งอยางใดก็ได ซึ่งความจริง
สามารถจะทําได แตไมเคยทําเลยนั้น ก็จะเปนการสมควรแกบานเมืองในเวลานี้อยูแลว”
จากพระบรมราชาธิบายดังกลาวมานี้ พระองคทรงยอมรับในหลักการทั่วไปในการจํากัดพระราช
อํานาจของพระเจาแผนดินในประเทศยุโรป ยกเวนพระเจาแผนดินแหงกรุงสยาม พระองคจึงทรงกลาววา
กําหนดตามแบบเดิม คือ
“สาเหตุสวนสําคัญยิ่งของความคิดปฏิวัติอยูที่ความรักชาติยิ่งกวาชีวิต และมีความปรารถนาอยาง
มุงมั่นที่จะใหชาติของตนเขาถึงสมัยแหงความเจริญกาวหนาของโลกทุกดาน จึงจําตองเปนหนาที่ของคนไทย
เทานั้นที่จะคิดชําระสะสางความเสื่อมสลายของสังคมชาติ ผดุงความมั่งคั่งสมบูรณพูนสุขของปวงชนชาว
ไทย และแกไขการปกครองใหเกิดแตตราชูสมองของผูที่เปนเจาของชาติรวมกัน โดยเฉพาะสิ่งที่เห็นไดชัดก็
คือเรื่องเศรษฐกิจของชาติ ซึ่งในสมัยนั้นเรียกแยกกันวาการกสิกรรม การอุตสาหกรรม และการพาณิชยกรรม
ยังหาไดดําเนินไปเยี่ยงอารยประเทศทั้งหลายไม อยางนอยก็เยี่ยงประเทศเพื่อนบานใกลเคียง เชน ประเทศ
ญี่ปุน เปนตน ซึ่งเคยเดินคูกันมาแทๆ กับประเทศไทยสมัยปดเมืองทา
แตครั้นญี่ปุนเปลี่ยนระบอบการปกครองจากสมบูรณาญาสิทธิราชย มาเปนระบอบปรมิตตาญาสิทธิ
ราชยหรือระบอบราชาธิปไตยใตกฎหมายแลว มิชามินานเทาใดนัก ความเจริญกาวหนาก็วิ่งเขาหาประชาชาติ
ของเขาอยางรวดเร็ว จนเกินหนาประเทศไทยไปอยางไกลลิบ
ทั้งนี้ก็เนื่องจากเขาปลุกระดมพลเมืองของเขาใหรักชาติ ฉลาดหลักแหลมและมั่นคงในวัฒนธรรมอันดี
งาม ดวยโครงการศึกษาอันแนนอนตามเงื่อนเวลา ทั้งภายในและภายนอกประเทศ มาเปนกําลังการปกครอง
และแกเศรษฐกิจแหงชาติ โดยวางโครงการขึ้นเปนขั้นตอน พรอมกันนั้นก็จัดระบบสหกรณอยาง
ทะมัดทะแมงจากกําลังแรง กําลังทรัพยของพลเมือง สวนกําลังเงินงบประมาณของชาติที่เคยฟุมเฟอยก็
รวบรวมสะสมดวยความสุจริตเที่ยงธรรมและดวยความประหยัด
จากการเปลี่ยนแปลงระบอบประเพณีการปกครองนั้นชั่วไมกี่ป ญี่ปุนก็มีการคาไปทั่วโลกจากผลิตผล
แหงโรงงานอุตสาหกรรมของตนเอง...
แตสวนไทยเราสิ ยังลาหลังอยางนาเวทนาสงสารยากที่จะหยิบยกภาวะใดอันเปนความเจริญกาวหนา
แหงสังคมชาติมาเทียบเคียงใหชื่นอกชื่นใจได มิหนําซ้ํายังมีเหตุการณภายในบานเมืองคอนขางยุงเหยิงไมเปน
ล่ําเปนสัน ถึงกับขาดความพึงพอใจจากพลเมืองผูเปนเจาของประเทศเสียอีกดวย เพราะอํานาจการปกครอง
- 144 -
ประเทศชาติไดตกไปอยูในอุงมือของคนๆ เดียว คือ กษัตริย ผิดสุภาษิตที่วา “สองหัวดีกวาหัวเดียว”
ขอคิดควรคํานึงถึงความลาหลังของชาติดังกลาวนั้นเอง ไดปลุกนายทหารหนุมผูมีมันสมองปฏิวัติให
ลุกขึ้นคิดปฏิวัติชาติไทย”
หนาที่ของสภาเพื่อประชุมปรึกษาหารือขอราชการตามแตจะโปรดเกลาฯ พระราชทานลงมาใหปรึกษา
(มาตรา ๑๑) การพระราชทานลงมาใหปรึกษาหารือนี้ อาจจะเปนโดยทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ โดยพระองค
เอง (มาตรา ๑๓ วรรค ๑) หรือโดยกรรมการพรอมกันหาคนเขาชื่อทําหนังสือยื่นตอนายก (ประธานสภา) วามี
ขอความเกี่ยวกับสวัสดิภาพแหงบานเมืองและประชาชน อันสมควรจะไดประชุมปรึกษาถวายความเห็นเมื่อ
สภานายกกราบบังคมทูลของพระราชทานพระบรมราชานุญาตใหปรึกษากันไดแลว สภาก็อาจปรึกษา
ขอความนั้นได (มาตรา ๑๓ วรรค ๒)
ความจริงการเลือกตั้งเปนแตเพียงวิธีการอยางหนึ่งของระบอบประชาธิปไตย เชนเดียวกับการฟงเสียง
ขางมากที่เปนวิธีการของระบอบประชาธิปไตย ซึ่งระบอบเผด็จการก็ใชวิธีการเลือกตั้งและฟงเสียงขางมาก
เชนกัน
ความแตกตางระหวางระบอบประชาธิปไตยกับระบอบเผด็จการจึงอยูที่อํานาจอธิปไตยหรืออํานาจสูงสุดของ
ประเทศวาเปนของใคร
ในระบอบประชาธิปไตย อํานาจอธิปไตยหรืออํานาจสูงสุดของประเทศเปนของปวงชนหรือราษฎร
ทั้งหลาย แตในระบอบเผด็จการไมวาจะเปนเผด็จการทาส เผด็จการศักดินาหรือเผด็จการทุนนิยม อํานาจ
อธิปไตยหรืออํานาจสูงสุดของแผนดินเปนของคนกลุมหนึ่ง คือเปนของกลุมเจาทาสในยุคทาส เปนของกลุม
เจาศักดินาในยุคศักดินา ดังปรากกการณที่เปนอยูในเวลานี้
ขอความอีกตอนหนึ่งคําพิพากษากลาววา
จากคําพิพากษาดังกลาวนี้ แสดงใหเห็นอยางชัดแจงถึงความพยายามของอํานาจเกาที่จะหมุนกงลอ
ประวัติศาสตรใหทวนกระแสกลับไปสูยุคสมัยแหงสมบูรณาญาสิทธิราชยที่ลงหลุมฝงศพไปแลวอีกครั้งหนึ่ง
- 149 -
นับแตความพยายามของพระยามโนฯ กับพวก จนถึงกบฏบวรเดช และความพยายามเหลานั้น คําพิพากษา
ระบุวาพระบาทสมเด็จพระปกเกลาเจาอยูหัวไดมีสวนรวมอยูดวย
ทางหนึ่งคือถารัฐบาลยอมคลอยตามความประสงคของพระองคในทางการเมือง ในทุกกรณีที่พระองค
ทรงตั้งเงื่อนไข พระองคก็จะเสด็จกลับประเทศและทรงเปนพระประมุขตอไป แตถารัฐบาลไมยอมตามพระ
ประสงคของพระองค พระองคจะทรงสละราชสมบัติ และพระองคก็ไดทรงใชกลยุทธสละราชสมบัติเปน
เครื่องมือตอสูกับรัฐบาลตั้งแตวาระแรกจนถึงวาระสุดทาย ดังพระราชโทรเลขของพระองคถึงผูสําเร็จราชการ
แทนพระองค(กรมพระนริศฯ) เพื่อแจงใหรัฐบาลทราบ (หนังสือ ที่ ๖/๕๘ กรมเลขานุการในพระองค ลงวันที่
๑๔ ตุลาคม ๒๔๗๗) มีความตอนหนึ่งวาดังนี้
“ฉันไดรับพระราชโทรเลขทรงปรารภถึงการงานอันไดทรงปฏิบัติติดตอกับรัฐบาลและสภา
ผูแทนราษฎรตามเวลาที่ลวงมาแลว สังเกตเห็นปรากฏแนในพระราชหฤทัยวา รัฐบาลและสมาชิกสภาผูแทน
ราษฎรโดยมากรูสึกแนใจวา ไมจําเปนจะตองประนีประนอมตอพระองคไมวาในเรื่องใดๆ ดูที่จะขัด
พระราชดําริเสียทุกอยาง...”
“ทรงพระราชดําริเห็นวาพระองคไมควรจะดํารงราชสมบัติอยูสืบไป เพราะไมเปนประโยชนที่จะปกปกรักษา
ผูหนึ่งผูใดไดเลยแลว จึงสมัครพระราชหฤทัย จะทรงสละราชสมบัติ..”
- 150 -
หลังจากที่รัฐบาลไดรับแจงพระราชดําริเชนนั้นแลว จึงไดมีหนังสือ สํานักนายกรัฐมนตรี วังปารุสวัน
ที่ ก.๗๐๑๗/๒๔๗๗ ลงวันที่ ๕ พฤศจิกายน ๒๔๗๗ กราบบังคมทูลมีความตอนหนึ่งดังนี้
ประมวลฯ อธิบายตอไปอีกวา
“ความเขาใจเชนนี้เกิดจากรัฐธรรมนูญกําหนดวา พระมหากษัตริยผูเปนประมุขทรงใชอํานาจ
อธิปไตยตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ และการใชถอยคําภาษาอังกฤษที่วา Constitutional Monarchy”
- 153 -
แลวประมวลฯ ก็ใหคําอธิบายตอไปวา
“ที่จริงแลวพระมหากษัตริยทรงเปนประมุขของประเทศ”
“อยูในฐานะที่สูงกวารัฐธรรมนูญ”
“โดยที่คณะราษฎรไดขอใหอยูใตรัฐธรรมนูญการปกครองแผนดินสยาม เพื่อบานเมืองจะไดเจริญขึ้น
และ โดยที่ไดทรงยอมรับตามคําขอรองของคณะราษฎร จึงทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหตราพระราชบัญญัติ
ไวโดยมาตราตอไปนี้” และมาตราตอไปนี้มาตรา ๑ ระบุไวอยางชัดเจนวา
“อํานาจสูงสุดของประเทศนั้นเปนของราษฎรทั้งหลาย”
พระบรมราชโองการที่ผมยกมาขางบนนี้ เพื่อยืนยันวาองคพระมหากษัตริยแหงพระราชวงศจักรีที่สืบ
พระราชอํานาจสมบูรณาญาสิทธิราชย เหนือกฎหมายมาเปนเวลา ๑๕๐ ปนับแต ๖ เมษายน ๒๓๒๕ จนถึง
๒๗ มิถุนายน ๒๔๗๕ โดยพระบาทสมเด็จพระปกเกลาฯ ทรงยอมรับตามคําขอรองของคณะราษฎรใหอยูใต
รัฐธรรมนูญการปกครองแผนดินสยาม นับแตบัดนั้นจนบัดนี้ แตประมวลฯ มาเขียนไปอีกทางหนึ่ง ซึ่งผูที่มี
ความจงรักภักดีที่แทจริงลองพิจารณาเอาเองก็แลวกัน
รัฐธรรมนูญฉบับแรกมีชื่อเต็มวา “พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผนดินสยามชั่วคราว
พุทธศักราช ๒๔๗๕” ซึ่งเปนรัฐธรรมนูญที่เปรียบเสมือนพินัยกรรมที่พระมหากษัตริยผูทรงอํานาจอธิปไตย
ในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชยไดมอบอํานาจที่พระองคทรงอยูใหกับปวงชนชาวสยาม ดังปรากฏอยูใน
มาตรา ๑ ของรัฐธรรมนูญฉบับนั้นวา “อํานาจสูงสุดของประเทศนั้นเปนของราษฎรทั้งหลาย”
ตอนที่ ๑ ความผิดพลาดครั้งแรกหลังการอภิวัฒน
“ขาพเจายอมรับวา ขาพเจาผูเดียวที่ทําผิดในการเสนอคณะราษฎรใหเชิญพระยามโนปกรณนิติธาดา
เปนหัวหนารัฐบาล เพระสมาชิกคณะราษฎรอื่นๆ มิไดคุนเคยกับพระยามโนปกรณฯ มากอนเทากับขาพเจาที่
ไดเคยรวมงานกับทานผูนี้ในการรางกฎหมาย และในการรวมเปนกรรมการสอบไลนักเรียนกฎหมายหลาย
ครั้ง จึงไดมีการสนทนากับทานผูนี้ที่แสดงวาทานนิยมประชาธิปไตย และการปฏิบัติของทานในระหวางเปน
อธิบดีศาลอุธรณนั้นแสดงวา ทานกลาตัดสินคดีโดยมิไดเกรงกลัวอํานาจสมบูรณาฯ ซึ่งนักเรียนกฎหมาย
หลายคนในเวลานั้นไดนิยมชมชอบทาน
ความผิดพลาดของขาพเจาดังกลาวยอมเปนบทเรียนของศูนยนิสิตนักศึกษาและนักเรียนและชนรุน
ใหมในปจจุบันที่จะไมทําผิดซ้ําอีก”
ตอนที่ ๒ สจฺ จํ
“บัดนี้ความปรากฏขึ้นวา ไดมีปากเสียงอันเปนเสี้ยนหนามแกความสงบสุขเกิดขึ้นในหมูพระราชวงศ
ซึ่งถาจะเพิกเฉยเสีย ก็เกรงวาจะเปนเชื้อฝอยใหลุกลามตอไป และครั้นคณะราษฎรจะจัดการปราบปรามเสีย
เอง ก็เกรงจะเปนที่ขุนเคืองพระราชหฤทัย”
ดังนั้นการสืบสวนเพื่อความมั่นคงนั้น ทางกรมตํารวจก็ไดสงสายออกตระเวนฟงขาวคราวอยู
ตลอดเวลา เพราะยอมเปนธรรมดาที่เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงการปกครองเกิดขึ้นเชนนี้ ความขัดแยงระหวาง
อํานาจเกากับอํานาจใหมยอมจะตองเกิดขึ้น
ตอนที่ ๓. แผนใสรายวาเปนคอมมูนนิสต
ตอนที่ ๔.ถูกบังคับใหออกนอกประเทศ
ความตอนหนึ่งในพระราชวิจารณวา
“แตมีขอความอันหนึ่งที่เห็นไดชัดเจนไมตองสงสัยวา โครงการนี้เปนโครงการอันเดียวกันอยางแนนอน
กับที่ประเทศรัสเซียใชอยู สวนใครจะเอาอยางใครนั้นขาพเจาไมทราบ สตาลินจะเอาอยางหลวงประดิษฐฯ หรือ
หลวงประดิษฐฯ จะเอาอยางสตาลิน ก็ตอบไมได ตอบไดขอเดียววา โครงการเศรษฐกิจทั้งสองนี้เหมือนกันหมด
เหมือนกันจนรายละเอียด เชนที่ใชและรูปแบบวิธีการกระทํา จะผิดกันก็แตรัสเซียนั้น แกเสียเปนไทย หรือไทย
แกเสียเปนรัสเซีย ถาสตาลินเอาอยางหลวงประดิษฐฯ ขาวสาลีแกเปนขาวสาร หรือขาวสารแกเปนขาวสาลี
รัสเซียเขากลัวอะไร ไทยก็กลัวอยางนั้นบาง รัสเซียเขาหาวิธีตบตาคนอยางไรไทยก็เดินวิธีตบตาคนอยางนั้น”
ในระยะนั้นสถานการณทางการเมืองทวีความตึงเครียดยิ่งขึ้น เนื่องจากความขัดแยงในปญหาโครงการ
เศรษฐกิจฯ ของนายปรีดี พนมยงค จนกระทั่งขาวการเนรเทศนายปรีดีไปตางประเทศ นอกจากนั้นยังมีความ
ขัดแยงที่ตามมาอีกหลายปญหา ประกอบกับทาทีของรัฐบาลที่แสดงออก เปนเหตุใหความขัดแยงขยายตัว
ออกไปมากยิ่งขึ้น ทั้งระหวางสมาชิกสภากับรัฐบาล ระหวางสมาชิกดวยกัน แมแตภายในรัฐบาลก็แตกเปน ๒
ฝาย โดยเฉพาะตัวนายกรัฐมนตรีนั้น สมาชิกสภาสวนมากไมพอใจ แตทั้ง ๆ ที่ความปนปวนมาถึงขึ้นนี้แลว ก็
ยังไมเปนที่พอใจของพระยามโนฯ
แตคราวนี้สมาชิกสภาผูแทนฯ ฝายพลเรือนไดลุกขึ้นซักไซไลเลียงรัฐบาลอยางเกรี้ยวกราดในวันตอมา
ทหารที่เอามารักษาการตามความที่ตกลงกันไวแตดั้งเดิมมีวาจะปองกันอันตรายแกสมาชิกของสภา
ไมใหคนขางนอกมาทําอันตรายแกสมาชิก มาบัดนี้เอาทหารมารักษาปองกันมิใหสมาชิกทําอันตรายซึ่งกันและ
กัน ตัวขาพเจาเองก็รูสึกวาถูกหมายหนาไววาจะเปนผูกระทําการรุนแรงนี้ ความจริงสําหรับการชนิดนี้
ขาพเจาในเกียรติยศของลูกผูชายจะให Assuranace วาจะไมกระทําการรุนแรง ถาจําเปนแลวก็เลนอยางที่
เรียกวา Frairplay เชนกับวาตองการยิงหรือทํารายพระยามโนฯ พระยาศรีฯ หรือนายประยูร เปนตน ก็จะ
บอกใหรูตัววาจะยิ่งเลนอยางยุติธรรมไมทําอยางที่วา “ลอบกัด”
ภายหลังประกาศกฤษฎีกาปดสภาและงดใชรัฐธรรมนูญบางมาตราแลว พระยามโนปกรณนิติธาดาได
จัดตั้งรัฐบาลชุดใหมขึ้นทันที บุคคลสําคัญที่รวมรัฐบาลก็ไดแกขุนนางเกาทั้งสิ้น อาทิพระยามโนปกรณนิติ
ธาดา นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีวาการกระทรวงการคลัง ๒.พลเรือโทพระยาราชวังสัน เปนรัฐมนตรีวาการ
กระทรวงกลาโหม ๓.พระยาศรีวิสารวาจา เปนรัฐมนตรีวาการกระทรวงตางประเทศ ๔.เจาพระยาวงศานุ
ประพันธ เปนรัฐมนตรีวาการกระทรวงเกษตราธิการ ๕.เจาพระยาธรรมศักดิ์มนตรี เปนรัฐมนตรีกระทรวง
ธรรมการ ๖.พระยาแสนยมดีศรีบริบาล เปนรัฐมนตรีวาการกระทรวงมหาดไทย ๗. พระยาเทพวิฑูรพหุลศรุ
ตาบดี เปนรัฐมนตรีวาการกระทรวงยุติธรรม
รัฐบาลไดแถลงการณวามีความจําเปนที่ตองปดสภา ตั้งคณะรัฐมนตรีใหมและรอการใชรัฐธรรมนูญ
บางมาตราก็เพราะ
- 166 -
“ในคณะรัฐมนตรี ณ บัดนี้เกิดแตกกันเปนสองพวกมีความเห็นแตกตางกัน และไมสามารถที่คลอย
ตามกันได ความเห็นขางนอยนั้น ปรารถนาที่จะวางนโยบายเศรษฐกิจไปในทางอันมีลักษณะเปนคอมมิวนิสต
ความเห็นสวนมากนี้เห็นวานโยบายเชนนั้นเปนการตรงกันขามกับขนบธรรมเนียมประเพณีของชาวสยาม
และเปนที่เห็นกันไดแนนอนทีเดียววา นโยบายเชนนั้นอาจนํามาซึ่งความหายนะแกประชาราษฎรและเปน
มหันตภัยแกความมั่นคงของประเทศ
เมื่อจัดตั้งรัฐบาลใหมภายหลังปดสภาของพระยามโนปกรณนิติธาดาแลว รัฐบาลไดถือโอกาสปด
หนังสือพิมพหลายฉบับ ทั้งระยะสั้นและระยะยาว แมแตหนังสือพิมพประชาชนของ หมอมเจาวรรณ ไวทยา
กร ซึ่งมี กุหลาบ สายประดิษฐเปนบรรณาธิการ เนื่องจากรัฐบาลมองหนังสือพิมพเหลานั้นวาสนับสนุน
คณะราษฎร เปนเสี้ยนหนามตอแผนดิน และบางฉบับสนับสนุนเคาโครงเศรษฐกิจของนายปรีดี พนมยงค
บางฉบับเปนคอมมิวนิสต
หนังสือพิมพหลักเมืองยังไดรายงานวา ประชาชนที่หลั่งไหลไปสงหลวงประดิษฐมนูธรรมที่ทาเรือ บี
ไอวันนี้ไมต่ํากวา ๓-๔ พันคน ในจํานวนนี้มีบุคคลขั้นรัฐมนตรีหลายทาน เชน พระยาพลพลพยุหเสนา พระ
ยามานวราชเสวี หลวงศุภชลาศัย หลวงพิบูลสงคราม นายแนบ พหลโยธิน นายตั้ว ลพานุกรม หลวงเดช
สหกรณ พระยาฤทธิ์อัคเนย พระประศาสนพิทยายุทธ
สวนสมาชิกสภาผูแทนราษฎรก็มีหลายสิบคน เชน
ตอไปนี้หลววประดิษฐฯ ก็เดินขึ้นสะพานเรือจับมือสําแดงความอาลัยกับผูไปสงตลอดทางเสียไชโย
ไมขาดสายจนกระทั่งเขาไปหองอาหาร ซึ่งมิตรสหายไดจัดของวางไวรับ ตอนนี้ก็ไดกอดร่ําลากันพักใหญอีก
บางคนไดสวมกอดหลวงประดิษฐฯ เชนหลวงวิจิตรวาทการ พระสารศาสนประพันธ เปนอาทิ บางคนขอจับ
มือดวยความศรัทธา
เมื่อหลวงประดิษฐฯ ไดกราบลามารดาของทานอีกแลวก็ออกจากหองอาหารขึ้นไปบนหองโถงบนเรือ
ไดมีการลากันกับคณะราษฎรผูกอการทั่วหนา และพอพระยาพหลฯ ตามขึ้นไปจูบสั่งลาเปนครั้งสุดทายก็พอดี
อาณัติสัญญาณเรือออก
ตอนที่ ๘. ยึดอํานาจคืนสูสภา
พระยามโนฯตอบวา “ไดทําใบลาออกไวตั้งแตเมื่อคืนนี้แลวโปรดรับใบลาออกไปเสนอคุณหลวงพิบูล
สงครามดวย”
ขอความหนังสือพระยามโนฯ มีวา
แลวแตจะโปรด
พระยามโนปกรณนิติธาดา
เมื่อคณะกรรมาธิการไดพิจารณาเสร็จแลวไดรายงานใหสภาทราบวาคณะกรรมาธิการสามัญไดลงมติเปน
เอกฉันทวา นายปรีดี พนมยงค ไมมีมลทินเปนคอมมิวนิสต ดังที่ถูกกลาวหาเลย สภาจึงไดลงมติเห็นชอบตามที่
กรรมาธิการเสนอ
“...เมื่อกษัตริยองคนี้ไดครองราชสมบัติสืบตอจากพระเชษฐานั้น ในชั้นตนราษฎรบางคนไดหวังกันวา
กษัตริยองคใหมนี้คงจะปกครองราษฎรไดรมเย็น แตก็หาไดเปนไปตามที่คิดหวังกันไม กษัตริยคงครองอํานาจ
เหนือกฎหมายตามเดิม ทรงแตงตั้งญาติวงศและคนสอพลอไรคุณความรูใหดํารงตําแหนงสําคัญ ๆ ไมทรงฟง
เสียงราษฎร ปลอยใหขาราชการใชอํานาจในทางทุจริต..ยกพวกเจาขึ้นใหสิทธิพิเศษมากกวาราษฎร กดขี่ขมเหง
ราษฎร...”
แถลงการณเปลี่ยนแปลงการปกครองดังกลาวนี้ไมเกินเลยไปจากความจริงที่ดํารงอยูในเวลานั้น ดัง
หนังสือทูลเกลาฯ ถวายฎีกาของนายทองเจือ จารุสาธร ลงวันที่ ๑๔ มีนาคม ๒๔๗๔ (กอนเปลี่ยนแปลงการ
ปกครอง)มีความตอนหนึ่ง ดังนี้
“...สนธิสัญญากับนานาประเทศซึ่งไดผูกมัดมิใหชาติของเราสรางความเจริญขึ้นไดตามใจเรามานานหนัก
หนานั้น ไดเปนผลสําเร็จดวยความไมตรีจิตอันดีของนานาชาติ เราไดรับเอกราชทางศาล สามารถที่จะตัดสินคดี
ไดโดยมิตองใหนานาชาติเขามาเกี่ยวของแทรกแซง เราสามารถที่จะขึ้นพิกัดอัตราภาษีขาเขาไดตามควรแกความ
พอใจของเรา เราสามารถที่จะออกกฎหมายทุกชนิดเพื่อใหพี่นองชาวไทยมีอาชีพสมกับที่เปนชาติเอกราชนัน้ ได
...”
“...ใครครองเมืองไทยจนแทบจะไมเหลือแผนดินสําหรับคนไทยอยูโดยสิทธิอันชอบธรรมอีกแลว แมจะมี
พระมหากษัตริยที่ทรงพระปรีชาสามารถ แตก็ถูกกันออกไปอยูนอกพื้นฐานการตัดสินใจระดับชาติ เพราะยึด
อํานาจราชบัลลังกไปแลว ตั้งแตป ๒๔๗๕..”
ขอจบเทานี้กอนนะครับ
สุพจน ดานตระกูล
๑๘ – ๑ – ๔๘
ถาหากผูทําตนเปนราชาธิปไตยยิ่งกวาองคพระราชาธิบดีไมอวดอางเอาเดนของตนแลว ราชวงศบูรบองก็จะ
ไดกลับขึ้นครองราชยอีก ดังนั้น พวกที่เปนราชาธิปไตยยิ่งกวาพระราชาธิบดี จึงมิเพียงแตเปนพวกที่ทําให
ราชบัลลังกฝรั่งเศสตองสะเทือนเทานั้น หากยังทําใหราชวงศบูรบองสลายไปตั้งแตครั้งนั้นจนถึงบัดนี้”
(สุพจน ดานตระกูล)
๑๐ พ.ย. ๒๕๔๘
สุพจนเปนนักเขียนคนหนึ่งที่เขียนหนังสืออยูในขายตองหามหลายเลม กลาวถึงหนังสือตองหามที่ชื่อ
วา THE DEVIL ‘S DISCUS เขียนโดย RAYNE KRUGER หรือในภาคไทยชื่อวา กงจักรปศาจ แปลโดย เรือ
เอก ชลิต ชัยสิทธิเวช ไวดังนี้
“ครั้งหนึ่งเคยคิดจะอางอิงขอมูลจากหนังสือเลมนี้ แตหลังจากที่ไดเขียนจดหมายไปปรึกษาอาจารย
ปรีดี พนมยงค ทานไมเห็นดวยกับการที่จะอางอิงจากหนังสือดังกลาว เพราะขอมูลคลาดเคลื่อนหลายตอน”
(ดังขอความในจดหมายของทานปรีดี ที่จะกลาวถึงตอไป)
หลังจากคดีสิ้นสุดแลว โดยจําเลยยอมรับผิดและไดประกาศขอขมาในหนาหนังสือพิมพสยามรัฐ มี
ความวาดังนี้
ประกาศ
บริษัทสยามรัฐ จํากัด
ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช
นายสําเนียง ขันธชวนะ
นายประจวบ ทองอุไร
นายประหยัด ศ. นาคะนาท
- 184 -
ตอมามีคนกลุมหนึ่งไดนําเอกสารแปลเรื่องนี้จากศาลไปตีพิมพเปนเลม แตยังไมทันไดวางตลาด
สันติบาลก็ไดมากวาดไปจากโรงพิมพเสียกอน หนังสือเลมนี้จึงไมมีจําหนายในเมืองไทยไมไดและอยูใน
รายชื่อหนังสือตองหามในยุคนั้น เพราะสันติบาลเก็บเงียบเสียกอน กอนที่หนังสือจะออกสูตลาด
อองโตนี
๑๕ ม.ค. ๒๕๑๖
คุณสุพจน ดานตระกูล ที่รัก
๑) ผมปรารถนาที่จะใครใหหนังสือที่คุณแตงเปนหนังสือที่เยาวชนรุนนี้และรุนตอไปอางเปน
หลักฐานที่เขาจะคนควาตอไป สมดังที่ผมไดกลาวชมเชยตอนักเรียนในยุโรปหลายคนวา พวกหัวนอก
ปริญญาสูงๆ หลายคนที่เขียนลงในนิตยสารนั้น สูคุณซึ่งมิไดปริญญาไมได อาทิคุณไดทักทวงสังคมศาสตร
ปริทัศนที่ผูเขียนบางคนมิไดดูหลักฐานจากราชกิจจานุเษกษา ขอใหคุณรักษาหลักการนี้ไว และปฏิบัติตอไป
ตามที่ผมไดชมเชยไว ดังนี้
ก. ขอใหคุณถือเอาหลักฐานทางการที่ไมอาจมีผูใดปฏิเสธได เปนหลักสําคัญ
ข. เรื่องที่มีคนอื่นเขียนก็ดี เลาใหคุณฟงก็ดี ขอใหคุณสอบสวนใหแนนอนเสียกอน รวมทั้งใชเหตุผลอยางคอม
มอนเซนสวา ขอเขียนและคําบอกเลาเหลานั้นจะเปนจริงและจะเสียหายในดานมุมกลับอยางไร
ค. ขอวิจารณของคุณจากหลักฐานเอกสารแนนอนและคําบอกเลา ซึ่งคุณจะแสดงความเห็นอยางไรก็ยอมได
อยาปนกับขอเท็จจริง
๒) เรื่องผมลี้ภัยรัฐประหารนั้น มีคําบอกเลาที่คลาดเคลื่อนสําคัญที่ขอใหคุณรับทราบไวคือ
ก. พระองคเฉลิมพล มิไดไปติดตามผมที่บานเดนิสและมิไดเอาเครื่องบินไลติดตามเลย
ถาผูนี้จะคัดคานจะทําใหหนังสือนั้นเสื่อมเสียไป อนึ่ง ถามองในดานมุมกลับ แสดงวาการลี้ภัย
- 185 -
ของผมกอนถึงสิงคโปรนั้นรั่ว ความเสียหายตกอยูแกผูชวยเหลือที่เขารักษาความลับเปนอยาง
ดี
ขอใหคุณเขาใจวาฝรั่งนายทุนนั้นไมใจดีถึงขนาดที่จะชวยเหลือคนที่ไมรูจัก และเขาจะชวยเพียงที่ไม
นานนัก แลวเขาก็ทําอุบายใหเราออกจากสิงคโปรโดยการจับคุณเฉียบ เปนการตีวัวกระทบคราด ดั่งนั้นกอน
การวิจารณคําบอกเลา จึงขอใหคุณคิดใหรอบคอบ ทั้งดานตรงและดานมุมกลับ
อนึ่งครูเกอรเขียนตามคําบอกเลาที่คลาดเคลื่อนหลายตอน ผมไดแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับครูเกอร
แลว เพื่อเขาพิมพใหมในภาษาตางๆ ขอใหคุณนึกวาหนังสือของคุณนั้น มิใชคนในเมืองไทยที่ไมรูภาษาฝรั่ง
เทานั้นเปนผูอาน นักเรียนนอกที่รูภาษาฝรั่งก็อาน ซึ่งเวลานี้จํานวนกวา ๒ หมื่นคน ถาเขาอานครูเกอรฉบับ
ใหมกับของคุณที่อางครูเกอรฉบับเกา เรื่องก็จะไปกันใหญ
ค. ทางที่ดีผมเห็นวา คุณเอาเรื่องจากหนังสือแจกวันคลายวันเกิดของผม สํานวนที่มหาเปรื่อง
พิมพ ก็จะพบแกการทําเลมใหมนี้ของคุณได
ขอขอบใจอีกครั้ง
ดวยความรักและคิดถึง
ป.พ.
รบทําไมและรบเพื่อใคร?
สงครามในยุคครองทาส เปนสงครามแยงทาสเพื่อเอาแรงงานมาใชในการผลิตเปนกรรมสิทธิสวนตัว
ของนายทาส การผลิตและผลิตผลทั้งหมดจึงเปนของนายทาส การสงครามในยุคนี้ จึงเปนสงครามเพื่อ
ผลประโยชนของนายทาสโดยเฉพาะเทานั้น คนสวนใหญของสังคม อันไดแกบรรดาทาสทั้งหลาย หาไดรับ
ผลประโยชนรวมดวยไม และดังนั้น ผูที่เปนตนเหตุกอสงครามขึ้นในยุคนี้ ก็คือบรรดานายทาสทั้งหลาย
นั้นเอง
ในยุคศักดินาก็เชนเดียวกับยุคทาส คือสงครามที่เกิดขึ้นแตละครั้ง(หมายถึงสงครามรุกราน,ตรงกัน
ขามกับสงครามปองกันตัว) ก็เพื่อผลประโยชนและรับใชผลประโยชนของบรรดาพวกเจาศักดินาและบริวาร
เทานั้น ไมวาจะเปนสงครามเพื่อขยายอิทธิพลอํานาจทางเศรษฐกิจและการเมืองหรือสงครามเพื่อสนองตัณหา
ความยิ่งใหญของเจาศักดินาเองโดยตรงก็ตาม ประชาชนสวนใหญของสังคมที่มีฐานะเปนไพรหาไดรับ
ผลประโยชนอะไรจากสงครามแมแตนอยไม
แนนอน,ในการยกทัพโยธาไปตีบานชิงเมืองหรืออาณาจักรศักดินาอื่นๆ พวกไพรทั้งหลายจะถูกปลุก
ระดมดวยคําวา “รบเพื่อชาติเพื่อแผนดิน” และ “ตายเพื่อชาติ” ซึ่งเปนหนาที่อันศักดิ์สิทธิ์ของคนในชาติทุกคน
และพวกไพรเองก็ยอมรับหนาที่อันศักดิ์สิทธิ์นี้อยางเหนียวแนนเชนกัน โดยที่พวกเขาไมเคยเฉียวใจและตั้ง
คําถามวา ชาติคืออะไร? และแผนดินที่วานั้นพวกเขามีกันคนละกี่ไร
สงครามรุกรานในยุคศักดินานั้น ลวนแตเปนสงครามเพื่อสนองตัณหาหรือความทะยานอยากของ
กษัตริยและเจาศักดินาทั้งหลาย ไมวาจะเปนสงครามปลนสดมภลาเมืองขึ้น หรือสงครามเผยแพรลัทธิศาสนา
และไมวาจะเปนสงครามชิงนางหรือสงครามชิงชางก็ตาม พวกไพรทั้งหลายหาไดรับประโยชนแตประการใด
ไม
แตอยางไรก็ตาม ในทามกลางสงครามสนองตัณหาของกษัตริยหรือขัตติยนี้ ซึ่งเปนสงครามรุกราน
และเปนสงครามที่ไมชอบธรรมนั้น ก็มีสงครามที่ชอบธรรมเปนฝาแฝดอยูดวย คือ สงครามปองกันตัวเองของ
กษัตริยหรือขัตติยอีกฝายหนึ่ง ก็ไดชื่อวาเปนการรบเพื่อชาติที่แทจริง อยางเชนที่บรรพบุรุษของพวกเราชาว
ไทยรบกับขาศึกผูรุกรานเพื่อปองกันเอกราชของชาติมาแลวมากครั้งหลายหนในอดีต หรืออยางเชนที่
บรรพบุรุษของเราเคยทําสงครามปลดปลอยชาติ ใหพนจากการเปนเมืองขึ้นของตางชาติ ไมวาจะเปนสมัย
สมเด็จพระนเรศวรมหาราชหรือสมัยสมเด็จพระเจาตากสินมหาราช หรือสมัยขบวนการเสรีไทยใน
สงครามโลกครั้งที่สอง ก็ลวนแตเปนสงครามที่ชอบธรรม และสงครามที่ชอบธรรมก็คือสงครามที่เปนไปเพื่อ
รักษาไวซึ่งสันติภาพและผลประโยชนของชาติ (คือคนทั้งชาติ)ที่แทจริง
วาตามลัทธิความประพฤติของชาติขัตติยโบราณ คือเหมือนหนึ่งวาผูมีอํานาจเปนชาติขัตติยได
ปกครองแผนดิน ทราบวาลูกสาวของขัตติยเมืองอื่นมีอยูสมควรแกตนๆ ตนยังมีคูซึ่งจะไดอภิเศก เมื่อไปสูขอ
บิดามารดาของหญิงนั้นไมยอมให ขัตติยผูที่ไปสูขอถือวาการที่ตัวคิดนั้นเปนการชอบธรรม ดวยใชวาจะเอา
มาทําอันตรายอยางหนึ่งอยางใด ประสงคมายกยองใหเปนใหญเปนโต บิดามารดาของหญิงที่ไมยอมใหนั้น
หมิ่นประมาทผูซึ่งไปขอ เปนการประพฤติผิดธรรมประเพณี เพราะไมรักษากิริยาอันดีตอกัน ผูซึ่งไปสูขอ
สามารถที่จะประกาศแกทหารของตัว วาการซึ่งตัวประพฤตินั้นเปนการชอบธรรม แตบิดามารดาของหญิง
ประพฤติไมชอบธรรม จะตองยกไปรบชิงเอานางใหจงได แลวก็ยกกองทัพไปทําลายบานเมืองนั้นเสียได โดย
มิไดถือเปนการผิดธรรม
- 190 -
ฤาเมื่ออยูดีๆ เชื่อวาตัวมีวิชาความรูกําลังวังชาแข็งแรง ยกไปชวนพระราชาที่เปนชาติขัตติยอื่นซี่ง
เสมอๆกัน ใหมาลองฝมือ เมื่อผูใดแพบานเมืองก็เปนสินพนัน ก็ถือวาการซึ่งขัตติยผูไปชวนนั้นไมได
ประพฤติผิดธรรมเหมือนกัน
นายปราการกลาวอีกวา การสรางองคความรูเกี่ยวกับองคกรประเภทศาลหรือองคมนตรีเปนสิ่งสําคัญ
ไมใชปลอยใหลึกลับอยางที่เปนในปจจุบันเพราะไมเปนผลดีตอประชาธิปไตย และเปนเรื่องที่สามารถทําได
โดยไมขัดตอกฎหมาย เพราะในกฎหมายหมิ่นพระบรมเดชานุภาพไมไดระบุรวมไปถึงการหามวิจารณ
องคมนตรี ดังนั้นควรตองตรวจสอบได
“รัฐธรรมนูญกําหนดอํานาจองคมนตรีไวมากขนาดเปนผูสําเร็จราชการแทนไดคงจะไมไดเปนแคที่
ปรึกษาสวนพระองค” นายปราการกลาว
ดังนั้น คงตองจับตาดูวารัฐธรรมนูญที่กําลังรางจะใหวุฒิสภามาจากการเลือกตั้งหรือแตงตั้งและ
ประธานสภามาจากวุฒิสภาหรือสภาผูแทนราษฎรถาวุฒิสภามาจากการแตงตั้งและประธานวุฒิสภาเปน
ประธานรัฐสภาก็จะเขาประเด็นที่เกี่ยวกับองคมนตรี มันก็จะยอนกลับไป พ.ศ.2492
http://www.prachatai.com/05web/th/home/page2.php?mod=mod_ptcms&ID=6912
&Key=HilightNews
- 196 -
เมื่อถึงเวลาเชามืดตามนัดจึงไปกันที่พระที่นั่งอนันตสมาคม เชานั้นนอกจากทหารผูกอการแลว มี
ทหารอื่นที่ไมทราบเรื่องประมาณหนึ่งกองพันใชลานพระรูปฝกทหาร แตเมื่อไปถึง พ.อ.พระยาพหลฯ กลาว
คําเดียววา “พรอมตายกับทุกคน” จากนั้นจึงสั่งจัดแถวทหารใหมแบบใหทุกหนวยปนกันหมด เพื่อไมใหใคร
สั่งการได
ที่มา :
http://www.prachatai.com/05web/th/home/page2.php?mod=mod_ptcms&ID=8610&Key=HilightNew
s
- 201 -
ประกาศคณะราษฎร ฉบับที่ ๑
ราษฎรทั้งหลาย
ราษฎรทั้งหลายจงพรอมกันชวยคณะราษฎรใหทํากิจอันคงจะอยูชั่วดินฟานี้ใหสําเร็จ คณะราษฎรขอใหทุกคนที่มิไดรวมมือเขายึดอํานาจ
จากรัฐบาลกษัตริยเหนือกฎหมายพึงตั้งอยูในความสงบและตั้งหนาหากิน อยาทําการใดๆ อันเปนการขัดขวางตอคณะราษฎรนี้ เทากับ
ราษฎรชวยประเทศและชวยตัวราษฎร บุตร หลาน เหลน ของตนเอง ประเทศจะมีความเปนเอกราชอยางพรอมบริบูรณ ราษฎรจะไดรับ
ความปลอดภัย ทุกคนจะตองมีงานทําไมตองอดตาย ทุกคนจะมีสิทธิเสมอกัน และมีเสรีภาพจากการเปนไพร เปนขา เปนทาสพวกเจา หมด
สมัยที่เจาจะทํานาบนหลังราษฎร สิ่งที่ทุกคนพึงปรารถนาคือ ความสุขความเจริญอยางประเสริฐซึ่งเรียกเปนศัพทวา “ศรีอาริย” นั้น ก็จะพึง
บังเกิดขึ้นแกราษฎรถวนหนา
คณะราษฎร
๒๔ มิถุนายน ๒๔๗๕
- 202 -
การทํารัฐประหาร19กันยายน2549นั้น นับวาแตกตางไปจากการทํารัฐประหารยึดอํานาจหลายครั้งที่
ผานๆมา เพราะหลายครั้งที่ผานมานั้นอาจเรียกไดวาเปน"ความขัดแยงรอง" ซึ่งก็คือบรรดาชนชั้นปกครอง
หรือผูมีอํานาจในโครงสรางสวนบนสุดของสังคมยื้อแยงอํานาจกันไปมา ประชาชนแทบไมมีสวนเกี่ยวของ
แตครั้งหลังสุดนี้ถือเปน"ความขัดแยงหลัก" กลาวคือเปนการขัดแยงระหวางชนชั้นปกครองที่อยูบนสวนยอด
สุดของโครงสรางทางสังคม แยงชิงอํานาจไปจากตัวแทนอันชอบธรรมที่ประชาชนไดพากันเลือกตั้งและ
สนับสนุน จึงเปนการขัดแยงหลักระหวางชนชั้นปกครองกับประชาชนผูถูกกดขี่
ปจฉิมวาจารัฐประหาร19กันยาจะนําไปสูอภิวัฒนสมบูรณ
นายสุพจนหรือที่บรรดานักกิจกรรมรุนหลังเรียกวา"ลุงสุพจน"นอกจากจะทําหนาที่ในการเขียน
หนังสือจํานวนมากเพื่อปกปองการอภิวัฒน2475 และตอบโตบรรดาปฏิกริยาขวาจัดที่มุงรายโจมตีรัฐบุรุษ
อาวุโสปรีดีวาพัวพันกับคดีสวรรคตของรัชกาลที่8 อยางสืบเนื่องเอาการเอางานอยางนายกยองในความมุงมั่น
แลว ในบั้นปลายชีวิตยังกระฉับกระเฉงในการเขารวมกิจกรรมการเสวนาตางๆ รวมทั้งถายทอดประสบการณ
แกบรรดานักวิชาการ นักคิด นักกิจกรรมรุนหลังผูใฝหาสัจธรรมอยางไมขาดตอน
หลังการรัฐประหาร19กันยายน2549ไมนานนัก กลุมประชาชนผูตอตานการทํารัฐประหารไดจัด
กิจกรรมสัมมนาขึ้นที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร ทาพระจันทร "ลุงสุพจน"ในบั้นปลายไดรับเชิญขึ้นเวที
อภิปราย โดยยังมีรางกายที่กระฉับกระเฉงและน้ําเสียงแจมใส และยังเต็มไปดวยคามหวัง
ซึ่งความขัดแยงหลักดังกลาวในประวัติศาสตรการเมืองไทยมีนอยครั้ง คือกรณีอภิวัฒนเปลี่ยนแปลง
การปกครอง2475ที่ไดเปลี่ยนแปลงการปกครองจากบรรดาศักดินามาสูประชาชนชั้นไพร และตอมาในกรณี
14ตุลาคม2516ที่ประชาชนชวงชิงอํานาจมาจากบรรดาขุนศึกผูกดขี่ สวนการรัฐประหาร19กันยานั้น เมื่อชน
- 204 -
ชั้นผูปกครองที่กดขี่แยงชิงอํานาจไปจากประชาชน คราวนี้ประชาชนผูถูกกดขี่คงไมยินยอม เพราะประชาชน
ตระหนักในพลังอํานาจของตนเอง จึงตองคาดการณวาความขัดแยงหลักในครั้งนี้จะนําไปสูการอภิวัฒนที่
สมบูรณที่ลงทายดวยชัยชนะของฝายประชาชนผูถูกกดขี่ในที่สุด เนื่องจากบรรดาชนชั้นปกครองผูกดขี่ไม
อาจจะฝนตอสัจจะทางประวัติศาสตรไดแนนอน
มุงมั่นสืบสานภารกิจ-ลุงสุพจนในบั้นปลายยังเขารวมกิจกรรมของประชาชนฝายประชาธิปไตยอยางไมเห็น
แกเหน็ดเหนื่อย นักกิจกรรมที่ไปเยี่ยมลุงสุพจนขณะปวยเลาวา คําถามแรกที่ลุงทักพวกที่ไปเยี่ยมเยียนคือ"การ
ชุมนุมเมื่อวานเปนอยางไรบาง"พรอมกับเตือนวาใหเคลื่อนไหวโดยคํานึงถึงภววิสัยไมตองรีบรอนบุมบาม
พวกเราสนทนากัน จนไดเวลาแยกวง
ผมรอเดินไปสงคุณลุงศุขปรีดา และคุณลุงสุพจน
คุณลุงศุขปรีดา อวยพรผมใหโชคดี
พิธีรดน้ําศพ
ขอมูลจากคุณ tidadheva เว็บชมรมฟาใหม*แจงเปลี่ยนกําหนดการงานศพวา จะมีพิธีรดน้ําศพแบบเรียบงาย
ในเวลา 16.30 น.วันที1่ 4ก.พ.นี้ ที่วัดชลประทานรังสฤษฎิ์ฯ จ. นนทบุรี กรุณางดพวงหรีด และแตงกายสุภาพ
จากนั้นจะมีพิธีสวดพระอภิธรรมเปนเวลา5วัน ในเวลา 19.00 น.