Umpha PDF

แบบฝึ กทักษะรายวิชาเพิ่มเติม
คณิตศาสตร์ ค23201 ชัน้ มัธยมศึกษาปี ที่ 3

เรื่อง การแยกตัวประกอบของพหุนาม
เล่ม 1
A 2 − B 2 = ( A − B )( A + B )
โดย นางอําภา บุญช่วย

ตําแหน่ ง ครู วิทยฐานะ ครูชาํ นาญการ
โรงเรียนสตรีอ่างทอง
สํานักงานเขตพืน้ ที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 5
สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พืน้ ฐาน
กระทรวงศึกษาธิการ
ก

คํานํา
แบบฝึ กทักษะคณิ ตศาสตร์ รายวิชาเพิ่มเติม คณิ ตศาสตร์ ค23201 ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3

เล่มที่ 1 เรื่ อง การแยกตัวประกอบของพหุ นามดี กรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง จัดทําขึ้น
เพื่อใช้ประกอบการเรี ยนการสอน เรื่ อง การแยกตัวประกอบของพหุ นาม โดยมี จุดประสงค์
เพื่อให้ผเู ้ รี ยนในชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3 รายวิชาเพิ่มเติม คณิ ตศาสตร์ ค23201 ได้ศึกษาและฝึ กทักษะ
การคิดคํานวณด้วยตนเอง ส่ งผลให้เกิดความรู ้ ความเข้าใจ มีความแม่นยําในเนื้อหา เกิดทักษะการ
เรี ยนรู ้ที่คงทน จากประสบการณ์และได้มองเห็นพัฒนาการที่เป็ นพื้นฐานด้วยตนเอง
ผูจ้ ดั ทําหวังว่าแบบฝึ กทักษะเล่มนี้ จะเป็ นประโยชน์อย่างยิ่งสําหรับนักเรี ยนและครู ผสู ้ อน
ที่จะช่วยเพิ่มผลสัมฤทธิ์ในการเรี ยนวิชาคณิ ตศาสตร์ อย่างมีประสิ ทธิภาพมากยิง่ ขึ้น
อําภา บุญช่วย
เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

ข

สารบัญ
เรื่อง หน้ า
คําชี้แจง ง
คําแนะนําในการใช้แบบฝึ กทักษะ จ
มาตรฐานการเรี ยนรู ้ จ
ผลการเรี ยนรู ้ที่คาดหวัง จ
จุดประสงค์การเรี ยนรู ้ ฉ
แบบทดสอบก่อนเรี ยน 1
การแยกตัวประกอบของพหุ นามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง 4
แบบฝึ กทักษะที่ 1 6
แบบทดสอบหลังเรี ยน 52
บรรณานุกรม 55
ภาคผนวก 56
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรี ยน – หลังเรี ยน 57
เฉลยแบบฝึ กทักษะที่ 1 58

ค

สารบัญ (ต่ อ)
เรื่อง หน้ า

ง

คําชี้แจง
1. แบบฝึ กทักษะรายวิชาเพิ่มเติม คณิ ตศาสตร์ ค23201 ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3 เรื่ อง การ

แยกตัวประกอบของพหุ นาม จัดทําขึ้นเพื่อให้ผูเ้ รี ยนชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3 ได้ฝึกทักษะการคิด
คํานวณและพัฒนาทักษะการแก้โจทย์ปัญหาคณิ ตศาสตร์ เรื่ อง การแยกตัวประกอบของพหุ นาม
ซึ่งเป็ นพื้นฐานสําคัญในการศึกษาต่อ
2. แบบฝึ กทักษะ เรื่ อง การแยกตัวประกอบของพหุ นาม แบ่งออกเป็ น 4 เล่ม
เล่มที่ 2 การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี สองโดยวิธีทาํ เป็ นกําลังสองสมบูรณ์
เล่มที่ 3 การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี สูงกว่าสองที่มีสมั ประสิ ทธิ์
เป็ นจํานวนเต็ม
เล่มที่ 4 แยกตัวประกอบของพหุนามที่มีสมั ประสิ ทธิ์ เป็ นจํานวนเต็ม โดยใช้
ทฤษฎีบทเศษเหลือ
3. แบบฝึ กทักษะแต่ละเล่มประกอบด้วย มาตรฐานการเรี ยนรู ้ ผลการเรี ยนรู ้ที่คาดหวัง
จุ ดประสงค์การเรี ยนรู ้ สาระสําคัญ แบบฝึ กทักษะ แบบทดสอบก่ อนเรี ยน หลังเรี ยน เฉลย
แบบฝึ กทักษะ เฉลยแบบทดสอบก่อนเรี ยนและหลังเรี ยน

จ

คําแนะนําการใช้ แบบฝึ กทักษะ
1. แบบฝึ กทักษะเล่มที่ 1 เรื่ อง การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของ

กําลังสอง ประกอบด้วยแบบฝึ กทักษะจํานวน 11 ชุด
2. ขั้นตอนในการใช้แบบฝึ กทักษะ
2.1 อ่านคําชี้แจง คําสัง่ และทําแบบทดสอบก่อนเรี ยน จํานวน 10 ข้อ
2.2 ศึกษา ทําความเข้าใจกับจุดประสงค์ของแบบฝึ กทักษะ
2.3 อ่านและทําความเข้าใจกับเนื้อหา ตัวอย่างและแบบฝึ กทักษะตามลําดับ
2.4 ทําแบบฝึ กทักษะที่ 1 – 11 ตามลําดับ
2.5 ทําแบบทดสอบหลังเรี ยน หลังจากทําแบบฝึ กทักษะครบทุกชุดแล้ว
2.6 ตรวจคําตอบจากเฉลยในภาคผนวก
อยาลืม !
แบบฝกทักษะเลมนี้จะเกิดประโยชนตอนักเรียนอยางแทจริงและชวยให
นักเรียน พัฒนาตนเองอยางไดผล
ก็ตอเมือ
่ นักเรียนมีความซื่อสัตย คือ
ไมดูเฉลยกอนทําแบบฝกทักษะหรือกอนทําแบบทดสอบ

ฉ

แบบฝึ กทักษะคณิตศาสตร์
เรื่อง การแยกตัวประกอบของพหุนาม
มาตรฐานการเรียนรู้
สาระที่ 4 : พีชคณิ ต
มาตรฐาน ค 4.1 อธิบายและวิเคราะห์แบบรู ปความสัมพันธ์และฟังชันก์ต่าง ๆ ได้
มาตรฐาน ค 4.1.1 วิเคราะห์ความสัมพันธ์ของแบบรู ปที่กาํ หนดให้ได้
ผลการเรียนรู้ทคี่ าดหวัง
แยกตัวประกอบของพหุนามได้
จุดประสงค์ การเรียนรู้
นักเรี ยนสามารถ
1. แยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสองได้
2. การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี สองโดยวิธีทาํ เป็ นกําลังสองสมบูรณ์ได้
3. แยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี สูงกว่าสองที่มีสมั ประสิ ทธิ์เป็ นจํานวนเต็มได้
4. แยกตัวประกอบของพหุนามที่มีสมั ประสิ ทธิ์เป็ นจํานวนเต็มโดยใช้ทฤษฎีบท
เศษเหลือได้

1

แบบทดสอบก่อนเรียน
คําชี้แจง : แบบทดสอบฉบับนี้เป็ นแบบทดสอบชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก มีจาํ นวน 10 ข้อ

10 คะแนน
คําสั่ ง : ให้นกั เรี ยนเลือกคําตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคําตอบเดียว โดยทําเครื่ องหมาย (°)
ลงในกระดาษคําตอบ
1. x 2 − 1089 แยกตัวประกอบได้ตรงกับข้อใด
ก. (x + 33)(x − 33)
ข. (x + 33)(x + 33)
ค. (x − 33)(x − 33)
ง. (x + 23)(x − 43)
2. a 2 b 2 − 5 แยกตัวประกอบได้ตรงกับข้อใด
ก. (ab − 5)(ab + 5)
ข. (ab − 5)(ab − 5)
ค. (ab − 5 )(ab + 5 )
ง. (ab − 5 )(ab − 5 )
3. ข้อใดเป็ นการแยกตัวประกอบของ 324m 2 − 81n 2

ก. (18m + 9n)(18m + 9n)
ข. (22m − 9n)(22m + 9n)
ค. (16m − 9n)(16m + 9n)
ง. (18m − 9n)(18m + 9n)

2

x2
4. ข้อใดเป็ นการแยกตัวประกอบของ 1 − 25
x x
ก. ⎛⎜1 + ⎞⎟⎛⎜1 + ⎞⎟
⎝ 5 ⎠⎝ 5 ⎠
x x
ข. ⎛⎜1 + ⎞⎟⎛⎜1 − ⎞⎟
⎝ 5 ⎠⎝ 5 ⎠
⎛ x ⎞⎛ x ⎞
ค. ⎜⎜1 − ⎟⎟⎜⎜1 − ⎟⎟
⎝ 5 ⎠⎝ 5⎠
⎛ x ⎞⎛ x ⎞
ง. ⎜⎜1 − ⎟⎟⎜⎜1 + ⎟⎟
⎝ 5 ⎠⎝ 5⎠
5. ข้อใดเป็ นการแยกตัวประกอบของ (2a + b) 2 − 7

ก. (2a + b − 7)(2a − b − 7)
ข. (2a + b − 7)(2a − b + 7)
ค. (2a + b − 7 )(2a − b + 7 )
ง. (2a + b − 7 )(2a + b + 7 )
6. 4x 2 y 2 − a 2 b 2 แยกตัวประกอบได้ตรงกับข้อใด
ก. (2xy − ab)(2xy + ab)
ข. (4xy − ab)(4xy + ab)
ค. (2xy − ab)(2xy − ab)
ง. (4xy − a 2 b 2 )(4xy + a 2 b 2 )
7. ข้อใดเป็ นการแยกตัวประกอบของ 4x 2 − (x + 1) 2
ก. (2x + 1)(3x + 1)
ข. (x − 1)(3x + 1)
ค. (3x − 1)(3x + 1)
ง. (x + 1)(3x + 1)
เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุ นามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

3

8. ข้อใดเป็ นการแยกตัวประกอบของ (x + y) 2 − (x − y) 2
ก. 0
ข. 2x
ค. 4x
ง. 4xy

ก. 4(2m − n)(2m + n)(2m 2 + n 2 )
ข. 4(2m 2 − n 2 )(2m 2 + n 2 )
ค. 2(4m 2 − n 2 )(4m 2 + n 2 )
ง. 4(4m 2 − n 2 )(4m 2 + n 2 )
1
10. ข้อใดเป็ นการแยกตัวประกอบของ x 4 −
x4
1 ⎞⎛ 1 ⎞
ก. ⎛⎜ x + x−
⎝ x ⎟⎠⎜⎝ x ⎟⎠
⎛ 1 ⎞⎛ 1⎞
ข. ⎜⎜ x 2 − ⎟⎟⎜⎜ x 2 − ⎟⎟
⎝ x 2 ⎠⎝ x2 ⎠
1 1 ⎛ 1⎞
ค. ⎛⎜ x − ⎞⎟⎛⎜ x + ⎞⎟⎜⎜ x 2 + ⎟⎟
⎝ x ⎠⎝ x ⎠⎝ x2 ⎠
1 1 1 1
ง. ⎛⎜ x + ⎞⎟⎛⎜ x − ⎞⎟⎛⎜ x + ⎞⎟⎛⎜ x − ⎞⎟
⎝ x ⎠⎝ x ⎠⎝ x ⎠⎝ x ⎠

4

การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรีสองทีเ่ ป็ นผลต่ างของกําลังสอง
การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี สองจะได้ตวั ประกอบเป็ นพหุนามดีกรี หนึ่ง

ที่มีพจน์เหมือนกัน แต่มีเครื่ องหมายระหว่างพจน์ต่างกัน
เช่น x2 −1 = (x – 1) (x + 1)
m2 − 9 = (m – 3) (m + 3)
4a 2 − 25 = (2a – 5) (2a + 5)
a10 − b 8 = ( a5 − b4 ) ( a5 + b4 )
เรี ยกพหุนามดีกรี สองที่มีลกั ษณะเช่นนี้วา่
พหุ นามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง
พหุนามทีอ่ ยู่ในรูป x 2 − a 2 เมื่อ a > 0
พิจารณาพหุนามจากการคูณ (x – a) (x + a)
(x – a) (x + a) = x(x + a) – a (x + a)
= x 2 + ax − ax − a 2
= x2 − a2
ดังนั้น x 2 − a 2 = (x – a) (x + a)
ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ x 2 − 49
วิธีทาํ x 2 − 49 = x 2 − 72
= (x – 7)(x + 7)
ดังนั้น x 2 − 49 = (x – 7)(x + 7)
ถ้าให้ x เป็ นพจน์หน้า และ 7 เป็ นพจน์หลัง เขียนความสัมพันธ์ได้ดงั นี้
(พจน์หน้า)2 – (พจน์หลัง) 2 = (พจน์หน้า – พจน์หลัง) (พจน์หน้า + พจน์หลัง)

5

ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ m 2 − 196
วิธีทาํ m 2 − 196 = m 2 − (14) 2

= (m – 14)(m + 14)
ดังนั้น m 2 − 196 = (m – 14)(m + 14)
ถ้าให้ m เป็ นพจน์หน้า และ 14 เป็ นพจน์หลัง เขียนความสัมพันธ์ได้ดงั นี้
(พจน์หน้า)2 – (พจน์หลัง) 2 = (พจน์หน้า – พจน์หลัง) (พจน์หน้า + พจน์หลัง)
อาจใช้สูตรย่อเพื่อสะดวกในการจํา ดังนี้
(หน้า)2 – (หลัง) 2 = (หน้า – หลัง) (หน้า + หลัง)
วิธีทาํ x 2 − 81 = x 2 − 92
= (x – 9)(x + 9)
ดังนั้น x 2 − 81 = (x – 9)(x + 9)
ถ้าให้ x เป็ นพจน์หน้า และ 9 เป็ นพจน์หลัง
จะได้ตามสู ตร (หน้า)2 – (หลัง) 2 = (หน้า – หลัง) (หน้า + หลัง)

6

คําชี้แจง : จงเขียนพหุ นามต่อไปนี้ให้อยูใ่ นรู ปผลต่างของกําลังสอง
ตัวอย่ าง 81a 2 b 4 −100a 4 b 6 = (9ab 2 )2 − (10a 2 b3 )2
1. x 4 − 25y 6 = .......................................................
2. x8 − 1 = ...........................................................
3. 144 − a 8 b 4 = .........................................................
4. 625x 2 − 81y 2 = .........................................................
5. 400a 8 − 900b 2 = .....................................................................
6. 144a 2 − 9b 2 = ............................................................
7. 9x 2 − 100y 4 = .......................................................

7

8. 4a 2 b 2 − 49m 2 = .................................................................
9. 36x 2 y 2 − 1 = ...............................................................
10.
169m 2 − n 4 = .........................................................................
11.
324x 2 y 2 − 144 = ....................................................................
12. 625a 2 − 196b 2 = ...................................................................
1 2 1 2
13. x − y = ............................................................................
9 4
14. 1 4
a − 121 = ...............................................................................
81
15. 1 2 4
m n − 25m 2 n 2 = ...............................................................................
16

8

คําชี้แจง : จงเขียนพหุ นามต่อไปนี้ให้อยูใ่ นรู ป x 2 − a 2 แล้วแยกตัวประกอบ
วิธีทาํ x 2 − 225 = x 2 − (15) 2

= (x − 15)(x + 15)
ดังนั้น x 2 − 225 = (x − 15)(x + 15)
1. x2 −1 = ....................................................................
= ....................................................................
= ....................................................................
2. x2 − 4 = ....................................................................
= ....................................................................
= ....................................................................

9

3. 9 − x2 = ....................................................................
= ....................................................................
= ....................................................................
a 2 − 25 = ....................................................................
4.
= ....................................................................
= ....................................................................
b 2 − 121 = ....................................................................
5.
= ....................................................................
= ....................................................................
m 2 − 289 = ....................................................................
6.
= ....................................................................
= ....................................................................
169 − a 2 = ....................................................................
7.
= ....................................................................
= ....................................................................

10

8. y 2 − 256 = ....................................................................
= ....................................................................
= ....................................................................
9. 361− b 2 = ....................................................................
= ....................................................................
= ....................................................................
b 2 − 400 = ....................................................................
10.
= ....................................................................
= ....................................................................
11. m 2 − 625 = ....................................................................

= ....................................................................
= ....................................................................
12. 1024 − a 2 = ....................................................................

= ....................................................................
= ....................................................................

11

13. 676 − c 2 = ....................................................................

= ....................................................................
= ....................................................................
14. x 2 − 1089 = ....................................................................

= ....................................................................
= ....................................................................
15. 1225 − x 2 = ....................................................................

= ....................................................................
= ....................................................................

12

ในกรณี ทวั่ ไป ถ้าให้ A เป็ นพจน์หน้า และ B เป็ นพจน์หลังจะแยกตัวประกอบของพหุนาม

ที่เป็ นผลต่างของกําลังสองได้ดงั นี้
พิจารณา จากการคูณ (A-B)(A+B) เมื่อ A และ B เป็ นพหุ นาม
(A – B)(A+B) = A (A+B) - B (A + B)
= A 2 + AB − AB − B 2
= A 2 − B2
ดังนั้น A 2 − B 2 = (A – B)(A+B)
ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ 100x 2 − 289
วิธีทาํ 100x 2 − 289 = (10x) 2 − (17) 2
= (10x − 17) (10x + 17)
ดังนั้น 100x 2 − 289 = (10x − 17) (10x + 17)
1) ทําพจน์หน้าให้อยูใ่ นรู ป A 2
ดังนั้น 100x 2 = (10x) 2 = A 2
เมื่อ A = 10x
2) ทําพจน์หลังให้อยูใ่ นรู ป B 2
ดังนั้น 289 = (17) 2 = B 2
เมื่อ B = 17
3) แทนค่า A 2 − B 2 = (A – B)(A + B)
ดังนั้น (10x) 2 ‐ (17)2 = (10x − 17) (10x + 17)

13

ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ 121a 2 b 2 − 49x 2 y 2
วิธีทาํ 121a 2 b 2 − 49x 2 y 2 = (11ab) 2 − (7xy) 2
= (11ab − 7xy)(11ab + 7xy)
ดังนั้น 121a 2 b 2 − 49x 2 y 2 = (11ab − 7xy)(11ab + 7xy)
ดังนั้น 121a 2 b 2 = (11ab) 2 = A 2
เมื่อ A = 11ab
ดังนั้น 49x 2 y 2 = (7xy) 2 = B 2
เมื่อ B = 7xy
3) แทนค่า A 2 − B 2 = (A – B)(A + B)
ดังนั้น (11ab) 2 − (7xy) 2 = (11ab − 7xy)(11ab + 7xy)

14

คําชี้แจง : จงเขียนพหุ นามต่อไปนี้ให้อยูใ่ นรู ป A 2 − B 2 แล้วแยกตัวประกอบ
ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ 144a 2 − 625b 2
วิธีทาํ 144a 2 − 625b 2 = (12a) 2 − (25b) 2
= (12a − 25b)(12a + 25b)
ดังนั้น 144a 2 − 625b 2 = (12a − 25b)(12a + 25b)
1. 16x 2 −1 = .....................................................................................
= .....................................................................................
= .....................................................................................
2. 4x 2 − 25 = .....................................................................................
= .....................................................................................
= .....................................................................................

15

3. 25m 2 − 49n 2 = .....................................................................................

= .....................................................................................
= .....................................................................................
4. 16a 2 − 49b 2 = .....................................................................................

= .....................................................................................
= .....................................................................................
5. 81b 2 − 625 = .....................................................................................

= .....................................................................................
= .....................................................................................
6. 144m 2 − 25n 2 = .....................................................................................

= .....................................................................................
= .....................................................................................

16

7. 64a 2 − x 2 y 2 = .....................................................................................
= .....................................................................................
= .....................................................................................
8. x 2 − 100y 2 = .....................................................................................
= .....................................................................................
= .....................................................................................
9. 16a 2 b 2 − 1 = .....................................................................................
= .....................................................................................
= .....................................................................................
10. 4p 2 − 81 = .....................................................................................
= .....................................................................................
= .....................................................................................

17

11. 36x 2 − 121y 2 = .....................................................................................

= .....................................................................................
= .....................................................................................
12. 225p 2 − 4n 2 = .....................................................................................

= .....................................................................................
= .....................................................................................
13. 49m 2 − b 2 c 2 = .....................................................................................

= .....................................................................................
= .....................................................................................
14. 196x 2 − 169y 2 = .....................................................................................

= .....................................................................................
= .....................................................................................

18

15. 64 2 − 36 2 = .....................................................................................
= .....................................................................................
= .....................................................................................
“ไมยากใชไหม ไปทําแบบฝกหัดกันเลยดีกวา”

19

2 2
ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ 4x − y
9 100
2 2
4x 2 − y 2 ⎛ 2x ⎞ ⎛y⎞
วิธีทาํ = ⎜ ⎟
⎜ ⎟
− ⎜⎜ ⎟⎟
9 100 ⎝ 3 ⎠ ⎝ 10 ⎠
⎛ 2x y ⎞⎛ 2x y ⎞
= ⎜ − ⎟⎜ + ⎟
⎜ ⎟⎜ ⎟
⎝ 3 10 ⎠⎝ 3 10 ⎠
1
c2d2 − 1 = .............................................................
64
= .............................................................
x2 − 1 = .............................................................
25
= .............................................................

20

3
m2 − n2 = .............................................................
9 100
= .............................................................
4
25x 2 − 4y 2 = .............................................................
121
= .............................................................
5
a2 − 1 2 = .............................................................
49y
= .............................................................

6
81x 2 − 12 = .............................................................
9y
= .............................................................

21

7
4x 2 − 1 = .............................................................
(x + y) 2
= .............................................................
8
2
1 − 100a = .............................................................
49
= .............................................................
9

x 2 − 324 = .............................................................
y2
= .............................................................

10
m2 − a2 = .............................................................
n2 b2
= .............................................................

22

11
b 2
1− = .............................................................
169
= .............................................................

12
x2y2 − 1 = .............................................................
9 16
= .............................................................
13
a 2 − 625 = .............................................................
144
= .............................................................

14
b2 − a2 = .............................................................
4 9
= .............................................................
15
16x 2 − y 2 = .............................................................
25 49
= .............................................................

23

การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรีสองทีเ่ ป็ นผลต่ างของกําลังสอง
จากสูตรการแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง
A 2 − B 2 = (A – B)(A + B) เมื่อ A และ B เป็ นพหุ นาม

ตามที่เรากําลังศึกษา เรื่ อง กรณฑ์ที่สอง จากสมบัติของ a
เราทราบว่า ( a )2 = a เมื่อ a เป็ นจํานวนจริ งบวกหรื อศูนย์
ดังนั้น การแยกตัวประกอบของพหุ นามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสองสามารถ

แยกตัวประกอบของพหุ นามได้ ดังตัวอย่างต่อไปนี้
วิธีทาํ x2 − 3 = x 2 − ( 3 )2
= (x − 3 )(x + 3 )
ดังนั้น x 2 − 3 = (x − 3 )(x + 3 )
x2 = A2 , A = x
3 = ( 3 )2 = B2 , B = 3
(สมบัติของ a )
3) แทนค่า A 2 − B 2 = (A – B)(A + B)
2
นัน่ คือ x 2 − 3 = (x − 3 )(x + 3 )

24

ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ 28 − 9m 2
วิธีทาํ 28 − 9m 2 = ( 28 ) 2 − (3m) 2
= (2 7 ) 2 − (3m) 2
ดังนั้น 28 − 9m 2 = (2 7 − 3m)(2 7 + 3m)
28 = ( 28 ) 2 = (2 7 )2 = A 2 , A = 2 7
9m 2 = (3m) 2 = B 2 , B = 3m
3) แทนค่า A 2 − B 2 = (A – B)(A + B)
จะได้ (2 7 ) 2 − (3m) 2 = (2 7 − 3m)(2 7 + 3m)
หมายเหตุ 28 ทําให้อยูใ่ นรู ปอย่างง่าย คือ 4 × 7 = 4 7

= 2 7

25

ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ 27 − x 2
27 = ( 27 ) 2 == ( 9 × 3 ) 2
วิธีทาํ 27 − x 2 = (3 3 ) 2 − x 2 = ( 9 × 3 )
2
= (3 3 ) 2
= (3 3 − x)(3 3 + x)
1. x2 −8 = ....................................................................
= ....................................................................
2. x2 − 5 = ....................................................................
= ....................................................................
3. a 2 − 19 = ....................................................................
= ....................................................................

26

4. b 2 − 27 = ....................................................................
= ....................................................................
5. 24 − y 2 = ....................................................................
= ....................................................................
6. m2 − 2 = ....................................................................
= ....................................................................
7. x 2 − 15 = ....................................................................
= ....................................................................
8. 5a 2 − 3 = ....................................................................
= ....................................................................

27

9. 48x 2 − y 2 = ....................................................................
= ....................................................................
10. 7b 2 − a 2 = ....................................................................
= ....................................................................
11. 10 − y 2 = ....................................................................
= ....................................................................
12. 14 − x 2 = ....................................................................
= ....................................................................
13. 50 − b 2 = ....................................................................
= ....................................................................

28

14
14. x2 − = ....................................................................
25
= ....................................................................
15. 16a 2 − 15 = ....................................................................

= ....................................................................
16. x 2 − 21y 2 = ....................................................................

= ....................................................................
17. 200 − b 2 = ....................................................................

= ....................................................................
18. 45a 2 − b 2 = ....................................................................

= ....................................................................

29

19. 8x 2 − 27y 2 = ....................................................................

= ....................................................................
20. 20x 2 − 63y 2 = ....................................................................

= ....................................................................

30

ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ (2x − 1) 2 − 100
วิธีทาํ (2x − 1) 2 − 100 = (2x − 1) 2 − 10 2

= [(2x − 1) − 10][(2x − 1) + 10]
= (2x − 1 − 10)(2x − 1 + 10)
ดังนั้น (2x − 1) 2 − 100 = (2x − 11)(2x + 9)
1) ทําพจน์หน้าให้อยูใ่ นรู ป A2
(2x − 1) 2 = A 2 , A = 2x − 1
2) ทําพจน์หลังให้อยูใ่ นรู ป B2
100 = 10 2 = B 2 , B = 10
3) แทนค่า A 2 − B 2 = (A – B)(A + B)
(2x − 1) 2 − 10 2 = [(2x − 1) − 10][(2x − 1) + 10]
= (2x − 1 − 10)(2x − 1 + 10)
= (2x − 11)(2x + 9)
ศึกษาตัวอยางเพิ่มเติม
หนาถัดไป นะครับ

31

ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ 4(x − 3) 2 − 25(x + 5) 2
วิธีทาํ 4(x − 3) 2 − 25(x + 5) 2 = [2(x − 3)] 2 − [5(x + 5)] 2

= [2(x − 3) − 5(x + 5)][2(x − 3) + 5(x + 5)]
= (2x − 6 − 5x − 25)(2x − 6 + 5x + 25)
= (−3x − 31)(7x + 19)
ดังนั้น 4(x − 3) 2 − 25(x + 5) 2 = (−3x − 31)(7x + 19)
= − (3x + 31)(7x + 19)
4(x − 3)2 = [2(x − 3)] 2 = A 2 , A = 2(x − 3)
25(x + 5)2 = [5(x + 5)] 2 = B 2
B = 5(x + 5)
3) แทนค่า A 2 − B 2 = (A – B)(A + B)
ดังนั้น [2(x − 3)] 2 − [5(x + 5)] 2 = [2(x − 3) − 5(x + 5)][2(x − 3) + 5(x + 5)]
= (2x − 6 − 5x − 25)(2x − 6 + 5x + 25)
= (−3x − 31)(7x + 19)
= − (3x + 31)(7x + 19)

32

ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ x 2 − (x + 3) 2
วิธีทาํ x 2 − (x + 3) 2 = x 2 − (x + 3) 2
= [x − (x + 3)][x + (x + 3)]
= (x − x − 3)(x + x + 3)
= − 3(2x + 3)
1. (b − 5) 2 − b 2 = .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................
2. 36 − (x + 7) 2 = .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................

33

3. (x + 2) 2 − 10 = .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................
4. 4x 2 − (x + 2y) 2 = .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................
5. 9x 2 − (x + 1) 2 = .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................

34

6. (2x − 7) 2 − 81 = .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................
7. 100 − (a + 5) 2 = .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................
8. (3x + 2) 2 − 25 = .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................

35

9. (2x − 3) 2 − 49x 2 = .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................
10. (5x + 3y) 2 − 121y 2 = .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................
= .............................................................................
“ ไมยากเลยใชไหมคะ คนเกง
ไปทําแบบฝก ตอไปเลยนะคะ ”

36

คําชี้แจง : จงเขียนพหุ นามต่อไปนี้ให้อยูใ่ นรู ป A 2 − B 2 เมื่อ A และ B เป็ นพหุ นาม

แล้วแยกตัวประกอบ
ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ 25(x + 2y) 2 − 16(x − 2y) 2
วิธีทาํ 25(x + 2y) 2 − 16(x − 2y) 2

= [5(x + 2y)]2 − [4(x − 2y)]2
= [5(x + 2y) − 4(x − 2y)] [5(x + 2y) + 4(x − 2y)]
= (5x + 10y − 4x + 8y) (5x + 10y + 4x − 8y)
ดังนั้น 25(x + 2y) 2 − 16(x − 2y) 2 = (x + 18y)(9x + 2y)
1. (2x − y) 2 − (x + y) 2 = ........................................................................................
= ........................................................................................
= ........................................................................................
= ........................................................................................
2. (2x − 5) 2 − (x + 1) 2 = ........................................................................................
= ........................................................................................
= ........................................................................................

37

3. (x − 1) 2 − (x + 2) 2 = .......................................................................................
= ........................................................................................
= ........................................................................................
= ........................................................................................
4. (3x + 4y) 2 − (x + 2y) 2 = ........................................................................................
= .......................................................................................
= ........................................................................................
= ........................................................................................
5. (x − 5) 2 − 4(x + 1) 2 = ........................................................................................
= ........................................................................................
= ........................................................................................
= ........................................................................................
6. (2x − y) 2 − (x + 2y) 2 = ........................................................................................
= ........................................................................................
= ........................................................................................
= ........................................................................................

38

7. 4(a + b) 2 − 9(a − b) 2 = ........................................................................................
= ........................................................................................
= ........................................................................................
= .......................................................................................
8. 9(x − 3y) 2 − 16(x + 2y) 2 = ........................................................................................
= ........................................................................................
= ........................................................................................
= ........................................................................................
9. 4(5a − b) 2 − (3a + b) 2 = ........................................................................................
= ........................................................................................
= ........................................................................................
= ........................................................................................
10. 25(x + 2y) 2 − 36(x − y) 2 = .........................................................................................
= ........................................................................................
= ........................................................................................
= ........................................................................................

39

คําชี้แจง : จงเลือกตัวอักษรหน้าข้อความทางด้านขวามือซึ่งเป็ นคําตอบเติมลงในช่องว่างหน้าข้อ

แต่ละข้อ ให้ถูกต้อง
ตัวอย่ าง A. 2( 5x − 3 )( 5x + 3 )
......K....... (17) 2 − (83) 2

B. (x + y − 4)(x + y + 4)
............ 1. 10x 2 − 6
C. (3a 3 b 2 − 1)(3a 3 b 2 + 1)
............ 2. 100a 2 − 81b 2

D. (−x − 4)(3x + 2)
............ 3. 16 − p 2 E. (7c − d)(7c + d)
............ 4. 49c 2 − d 2 F. − 5600
............ 5. (22) 2 − (78) 2 G. (−x + 2)(3x + 4)
H. (10a − 9b)(10a + 9b)

............ 6. 9a 6 b 4 − 1
I. (4 − p)(4 + 6)
............ 7. (x + y) 2 − 16
J. ( 5x − 3 )( 5x + 3 )
............ 8. (x − 1) 2 − (2x + 3) 2
K. − 6600
............ 9. (x + 3) 2 − (2x + 1) 2 L. 5(x − 1)(x + 1)
............ 10. (3x + 2) 2 − (2x + 3) 2 M. (x − 1)(5x − 5)
N. 5600

40

คําชี้แจง : จงใส่ เครื่ องหมาย 3 หน้าข้อความที่ถูกต้อง และ
ใส่ เครื่ องหมาย ° หน้าข้อความที่ไม่ถูกต้อง
ตัวอย่ าง
3 π R 2 − π r2 = π (R − r)(R + r)
1. (11) 2 − (89) 2 = 7800
2. (a − b) 2 − c 2 = (a − b − c)(a − b + c)
3. a 2 − (b − d) 2 = (a − b − d)(a + b − d)
4. 50a 3 − 8ab 2 = 2a(5a − 2b)(5a + 2b)
5. 49 − 9c 2 = (7 − 3c)(7 + 3c)
6. 150x 2 − y 2 = (5 6 x − y)(5 6 x + y)
7. 36x 2 − 25y 2 = (6x − 5y)(6x + 5y)
8. (81) 2 − (19) 2 = 6200
9. (x − 1) 2 − (2x + 3) 2 = (x − 4)(3x + 2)
10. (a − b) 2 − (a + b) 2 = − 4ab

41

ในการแยกตัวประกอบของพหุนาม อาจต้องนําวิธีแยกตัวประกอบของพหุ นาม

โดยใช้สมบัติการแจกแจง หรื อ การแยกตัวประกอบ โดยใช้วิธีดึงตัวประกอบร่ วมมาทํา
ก่อนวิธีอื่น ๆ (ถ้าทําได้) เช่น
ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ 50x 3 − 8xy 2
วิธีทาํ 50x 3 − 8xy 2 = (2x)(25x 2 ) − (2x)(4y 2 )

= 2x(25x 2 − 4y 2 )
= 2x[(5x) 2 − (2y) 2 ]
= 2x[(5x − 2y)(5x + 2y)]
ดังนั้น 50x 3 − 8xy 2 = 2x[(5x − 2y)(5x + 2y)]
แนวคิด แยกตัวประกอบของ 50x 3 = (2x)(25x 2 )

แยกตัวประกอบของ 8xy 2 = (2x)(4y 2 )
จะเห็นว่า 50x 3 และ 8xy 2 มีตวั ประกอบร่ วม คือ 2x
ดังนั้น 50x 3 − 8xy 2 = 2x(25x 2 − 4y 2 )
นํา 25x 2 − 4y 2 มาแยกตัวประกอบต่อโดยเขียนในรู ปผลต่างของกําลังสอง
25x 2 = (5x) 2 = A 2 , A = 5x
4y 2 = (2y) 2 = B 2 , B = 2y
3) แทนค่า A 2 − B 2 = (A – B)(A + B)
(50x) 2 − (2y) 2 = (5x − 2y)(5x + 2y)

ดังนั้น 50x 3 − 8xy 2 = 2x(5x − 2y)(5x + 2y)

42

คําชี้แจง : จงแยกตัวประกอบของพหุ นามต่อไปนี้
ตัวอย่ าง 32a 2 b − 2b 3
วิธีทาํ 32a 2 b − 2b 3 = (2b)(16a 2 ) − (2b)(b 2 )

= 2b(16a 2 − b 2 )
= 2b[(4a) 2 − b 2 ]
= 2b(4a − b)(4a + b)
1. 12a 2 − 27b 2 = ...............................................................................

= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................

2. 7x 3 − 84x = ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................

43

3. 300x 2 − 3y 2 = ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
4. 2x 3 − 2x = ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
5. 10b 2 − 6a 2 = ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
6. 20x 3 − 125x = ...............................................................................

= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................

44

7. 8x 2 − 20y 2 = ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
8. 3x 3 − 18x = ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
9. 6x 2 − 216 = ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
10 50x 3 − 48 = ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................

45

11. x 3 − 100x = ...............................................................................

= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
12. x 3 − 81x = ...............................................................................

= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
13. 25x 3 − 49x = ...............................................................................

= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
14. 16x 3 − 169x = ...............................................................................

= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................

46

15. 2x 3 − 338x = ...............................................................................

= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
16. 8x 3 − 72x = ...............................................................................

= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
17. 36x 2 − 2916 = ...............................................................................

= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
18. 175x 3 − 343x = ...............................................................................

= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................

47

19. 225x 3 − 169xy 2 = ...............................................................................

= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
20. 16m 8 − n 8 = ...............................................................................

= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................

48

16x 4 − 625y 4
วิธีทาํ 16x 4 − 625y 4 = (4x 2 ) 2 − (25y 2 ) 2
= (4x 2 − 25y 2 )(4x 2 + 25y 2 )
= [(2x) 2 − (5y) 2 )](4x 2 + 25y 2 )
ดังนั้น 16x 4 − 625y 4 = (2x − 5y)(2x + 5y)(4x 2 + 25y 2 )
1.
x 4 − 625 = ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
2.
a4 − b4 = ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................

49

3.
m 4 − 81 = ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
4.
b4c4 −1 = ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
5.
16t 4 − 81 = ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................

50

6.
1296 − 16y 4 = ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
7.
81x 4 − 256y 4 = ..........................................................................
= ..........................................................................
= ..........................................................................
= ..........................................................................
8.
625y 4 − 81 = ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................

51

9.
p 4 − 2401 = ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................
10.
1
1− = ...............................................................................
x4
= ...............................................................................
= ...............................................................................
= ...............................................................................

52

แบบทดสอบหลังเรียน
คําชี้แจง : แบบทดสอบฉบับนี้เป็ นแบบทดสอบชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก มีจาํ นวน 10 ข้อ

10 คะแนน
คําสั่ ง : ให้นกั เรี ยนเลือกคําตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคําตอบเดียว โดยทําเครื่ องหมาย (°)
ลงในกระดาษคําตอบ
1. x 2 − 1089 แยกตัวประกอบได้ตรงกับข้อใด
ก. (x + 33)(x − 33)
ข. (x + 33)(x + 33)
ค. (x − 33)(x − 33)
ง. (x + 23)(x − 43)
2. a 2 b 2 − 5 แยกตัวประกอบได้ตรงกับข้อใด
ก. (ab − 5)(ab + 5)
ข. (ab − 5)(ab − 5)
ค. (ab − 5 )(ab + 5 )
ง. (ab − 5 )(ab − 5 )

ก. (18m + 9n)(18m + 9n)
ข. (22m − 9n)(22m + 9n)
ค. (16m − 9n)(16m + 9n)
ง. (18m − 9n)(18m + 9n)

53

x2
4. ข้อใดเป็ นการแยกตัวประกอบของ 1 −
25
x x
ก. ⎛⎜1 + 5 ⎞⎟⎛⎜1 + ⎞⎟
⎝ ⎠⎝ 5⎠
x x
ข. ⎛⎜1 + ⎞⎟⎛⎜1 − ⎞⎟
⎝ 5 ⎠⎝ 5 ⎠
⎛ x ⎞⎛ x ⎞
ค. ⎜⎜1 − ⎟⎟⎜⎜1 − ⎟⎟
⎝ 5 ⎠⎝ 5⎠
⎛ x ⎞⎛ x ⎞
ง. ⎜⎜1 − ⎟⎟⎜⎜1 + ⎟⎟
⎝ 5 ⎠⎝ 5⎠
5. ข้อใดเป็ นการแยกตัวประกอบของ (2a + b) 2 − 7

ก. (2a + b − 7)(2a − b − 7)
ข. (2a + b − 7)(2a − b + 7)
ค. (2a + b − 7 )(2a − b + 7 )
ง. (2a + b − 7 )(2a + b + 7 )
6. 4x 2 y 2 − a 2 b 2 แยกตัวประกอบได้ตรงกับข้อใด
ก. (2xy − ab)(2xy + ab)
ข. (4xy − ab)(4xy + ab)
ค. (2xy − ab)(2xy − ab)
ง. (4xy − a 2 b 2 )(4xy + a 2 b 2 )
7. ข้อใดเป็ นการแยกตัวประกอบของ 4x 2 − (x + 1) 2
ก. (2x + 1)(3x + 1)
ข. (x − 1)(3x + 1)
ค. (3x − 1)(3x + 1)
ง. (x + 1)(3x + 1)

54

8. ข้อใดเป็ นการแยกตัวประกอบของ (x + y) 2 − (x − y) 2
ก. 0
ข. 2x
ค. 4x
ง. 4xy

ก. 4(2m − n)(2m + n)(2m 2 + n 2 )
ข. 4(2m 2 − n 2 )(2m 2 + n 2 )
ค. 2(4m 2 − n 2 )(4m 2 + n 2 )
ง. 4(4m 2 − n 2 )(4m 2 + n 2 )
1
10. ข้อใดเป็ นการแยกตัวประกอบของ x 4 −
x4
1 ⎞⎛ 1 ⎞
ก. ⎛⎜ x + x−
⎝ x ⎟⎠⎜⎝ x ⎟⎠
⎛ 1 ⎞⎛ 1⎞
ข. ⎜⎜ x 2 − ⎟⎟⎜⎜ x 2 − ⎟⎟
⎝ x 2 ⎠⎝ x2 ⎠
1 1 ⎛ 1⎞
ค. ⎛⎜ x − ⎞⎟⎛⎜ x + ⎞⎟⎜⎜ x 2 + ⎟⎟
⎝ x ⎠⎝ x ⎠⎝ x2 ⎠
1 1 1 1
ง. ⎛⎜ x + x ⎞⎟⎛⎜ x − x ⎞⎟⎛⎜ x + ⎞⎟⎛⎜ x − ⎞⎟
⎝ ⎠⎝ ⎠⎝ x ⎠⎝ x ⎠

55

บรรณานุกรม
จํารัส อินสม. คู่มือคณิตศาสตร์ เพิม่ เติม เล่ม 1 ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3 ภาคเรียนที่ 1.

กรุ งเทพฯ : แม็ค, 2548.
โชคชัย สิ ริหาญอุดม. แบบฝึ กคณิตศาสตร์ ม.3 เล่ม 1 สาระการเรียนรู้เพิม่ เติม.
กรุ งเทพฯ : เดอะบุคส์, 2552.
ฝ่ ายวิชาการพีบีซี. ยอดคณิตศาสตร์ ม.ต้ น ชุ ดที่ 1. กรุ งเทพฯ : เยลโล่การพิมพ์, 2553.
พรรณี ศิลปวัฒนานันท์. สื่อเสริมทักษะเพือ่ มาตรฐานการเรียนรู้ คณิตศาสตร์ เพิม่ เติม 3 เล่ม 1.
กรุ งเทพฯ : ฟิ สิ กเซนเตอร์, 2549.
ยุพิน พิพิธกุล. ชุ ดกิจกรรมพัฒนาการคิดวิเคราะห์ คณิตศาสตร์ เพิม่ เติม ม.3 เล่ม1.
กรุ งเทพฯ : บริ ษทั พัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว) จํากัด, 2550.
สถาบันส่ งเสริ มการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. หนังสื อเรียนสาระการเรียนรู้เพิม่ เติม
คณิตศาสตร์ เล่ ม ๑ กลุ่มสาระการเรียนรู้ คณิตศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3.
กรุ งเทพฯ : โรงพิมพ์สาํ นักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ, 2548.
สุ เทพ จันทร์สมบูรณ์กลุ . สื่ อเสริมการเรียนรู้เพิม่ เติม คณิตศาสตร์ ม.3 เล่ม 1.
กรุ งเทพฯ : เดอะบุคส์, 2550.

56


57

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน หลังเรียน
1. ก
2. ค
3. ง
4. ข
5. ง
6. ก
7. ข
8. ง
9. ข
10. ค

58

คําชี้แจง : จงเขียนพหุ นามต่อไปนี้ให้อยูใ่ นรู ปผลต่างกําลังสอง
ตัวอย่ าง 81a 2 b 4 −100a 4 b 6 = (9ab 2 )2 − (10a 2 b3 )2
1. x 4 − 25y 6 = (x 2 ) 2 − (5y 3 ) 2
2. x8 − 1 = (x 4 ) 2 − 12
3. 144 − a 8 b 4 = (12) 2 − (a 4 b 2 ) 2
4. 625x 2 − 81y 2 = (25x) 2 − (9y) 2
5. 400a 8 − 900b 2 = (20a 4 ) 2 − (30b) 2
6. 144a 2 − 9b 2 = (12a) 2 − (3b) 2
7. 9x 2 − 100y 4 = (3x) 2 − (10y 2 ) 2

59

8. 4a 2 b 2 − 49m 2 = (2ab) 2 − (7m) 2
9. 36x 2 y 2 − 1 = (6xy) 2 − 12
10.
169m 2 − n 4 = (13m) 2 − (n 2 ) 2
11.
324x 2 y 2 − 144 = (18xy) 2 − (12) 2
12. 625a 2 − 196b 2 = (25a) 2 − (14b) 2
2 2
1 4 1 2 ⎛1 ⎞ 1
13. x − y = ⎜⎜ x ⎟⎟ − ⎛⎜⎜ y ⎞⎟⎟
9 4 ⎝3 ⎠ ⎝2 ⎠
2
1 4 ⎛1 2⎞
14. a − 121 = ⎜⎜ a ⎟⎟ − (11) 2
81 ⎝9 ⎠
2
1 2 4 ⎛1 2⎞
15. m n − 25m 2 n 2 = ⎜⎜ mn ⎟⎟ − (5mn) 2
16 ⎝4 ⎠

60

คําชี้แจง : จงเขียนพหุ นามต่อไปนี้ให้อยูใ่ นรู ป x 2 − a 2 แล้วแยกตัวประกอบ
วิธีทาํ x 2 − 225 = x 2 − (15) 2
= (x − 15)(x + 15)
ดังนั้น x 2 − 225 = (x − 15)(x + 15)
1. x2 −1 = x 2 − 12
= (x − 1)(x + 1)
2. x2 − 4 = x2 − 22
= (x − 2)(x + 2)

61

3. 9 − x2 = 32 − x 2
= (3 − x)(3 + x)
4. a 2 − 25 = a 2 − 52
= (a − 5)(a + 5)
5. b 2 − 121 = b 2 − (11) 2
= (b − 11)(b + 11)
6. m 2 − 289 = m 2 − (17) 2
= (m − 17)(m + 17)
7. 169 − a 2 = (13) 2 − a 2
= (13 − a)(13 + a)
8. y 2 − 256 = y 2 − (16) 2
= (y − 16)(y + 16)
9. 361− b 2 = (19) 2 − b 2
= (19 − b)(19 + b)

62

10. b 2 − 400 = b 2 − (20) 2

= (b − 20)(b + 20)
11. m 2 − 625 = m 2 − (25) 2

= (m − 25)(m + 25)
12. 1024 − a 2 = (32) 2 − a 2

= (32 − a)(32 + a)
13. 676 − c 2 = (26) 2 − c 2

= (26 − c)(26 + c)
14. x 2 − 1089 = x 2 − (33) 2

= (x − 33)(x + 33)
15. 1225 − x 2 = (35) 2 − x 2

= (35 − x)(35 + x)

63

ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ 144a 2 − 625b 2
วิธีทาํ 144a 2 − 625b 2 = (12a) 2 − (25b) 2
= (12a − 25b)(12a + 25b)
ดังนั้น 144a 2 − 625b 2 = (12a − 25b)(12a + 25b)
1. 16x 2 −1 = (4x) 2 −12

= (4x −1)(4x + 1)
2. 4x 2 − 25 = (2x) 2 − (5) 2
= (2x − 5)(2x + 5)
3. 25m 2 − 49n 2 = (5m) 2 − (7n) 2

= (5m − 7n)(5m + 7n)

64

4. 16a 2 − 49b 2 = (4a) 2 − (7b) 2

= (4a − 7b)(4a + 7b)
5. 81b 2 − 625 = (9b) 2 − (25) 2

= (9b − 25)(9b + 25)
6. 144m 2 − 25n 2 = (12m) 2 − (5n) 2

= (12m − 5n)(12m + 5n)
7. 64a 2 − x 2 y 2 = (8a) 2 − (xy) 2

= (8a − xy)(8a + xy)
8. x 2 − 100y 2 = x 2 − (10y) 2
= (x − 10y)(x + 10y)
9. 16a 2 b 2 − 1 = (4ab) 2 − 12
= (4ab − 1)(4ab + 1)

65

10. 4p 2 − 81 = (2p) 2 − 9 2
= (2p − 9)(2p + 9)
11. 36x 2 − 121y 2 = (6x) 2 − (11y) 2

= (6x − 11y)(6x + 11y)
12. 225p 2 − 4n 2 = (15p) 2 − (2n) 2

= (15p − 2n)(15p + 2n)
13. 49m 2 − b 2 c 2 = (7m) 2 − (bc) 2

= (7m − bc)(7m + bc)
14. 196x 2 − 169y 2 = (14x) 2 − (13y) 2

= (14x − 13y)(14x + 13y)
15. 64 2 − 36 2 = (64 − 36)(64 + 36)

= 28× 100
= 2800

66

2 2
ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ 4x − y
9 100
2 2
2 2 ⎛ 2x ⎞ ⎛y⎞
วิธีทาํ 4x − y = ⎜ ⎟
⎜ ⎟
− ⎜⎜ ⎟⎟
9 100 ⎝ 3 ⎠ ⎝ 10 ⎠
⎛ 2x y ⎞⎛ 2x y ⎞
= ⎜ − ⎟⎜ + ⎟
⎜ ⎟⎜ ⎟
⎝ 3 10 ⎠⎝ 3 10 ⎠
1 2
1
c2d 2 −1 = (cd) 2 − ⎛⎜⎜ ⎞⎟⎟
64 ⎝8⎠
⎛ 1 ⎞⎛ 1⎞
= ⎜ cd − ⎟⎜ cd + ⎟
⎝ 8 ⎠⎝ 8⎠
2
2
1⎞
x2 − 1 = x 2 − ⎛⎜⎜ ⎟⎟
25 ⎝5⎠
⎛ 1 ⎞⎛ 1 ⎞
= ⎜⎜ x − ⎟⎟⎜⎜ x + ⎟⎟
⎝ 5 ⎠⎝ 5 ⎠

67

3 2
m2 − n2 ⎛m⎞ n ⎞2
= ⎜⎜ ⎟⎟ − ⎛⎜⎜ ⎟⎟
9 100 ⎝3⎠ ⎝ 10 ⎠
⎛m n ⎞⎛ m n ⎞
= − +
⎜⎜
⎝3 10 ⎟⎟⎠⎜⎜⎝ 3 10 ⎟⎟⎠
4
2
25x 2 − 4y 2 = ⎛ 5x ⎞
⎜⎜ ⎟⎟ − (2y) 2
121 ⎝ 11 ⎠
⎛ 5x 5x
= ⎜⎜ − 2y ⎞⎟⎟⎛⎜⎜ + 2y ⎞⎟⎟
⎝ 11 ⎠⎝ 11 ⎠
5 2
1
a2 − 12 = a2 − ⎛⎜⎜ ⎞⎟⎟
49b ⎝ 7b ⎠
⎛ 1 ⎞⎛ 1 ⎞
= ⎜⎜ a − ⎟⎟⎜⎜ a + ⎟⎟
⎝ 7b ⎠⎝ 7b ⎠
6
2
1⎞
81x 2 − 1 2 = (9x) 2 − ⎛⎜⎜ ⎟⎟
9y ⎝ 3y ⎠
⎛ 1 ⎞⎛ 1⎞
= ⎜⎜ 9x − ⎟⎟⎜⎜ 9x + ⎟⎟
⎝ 3y ⎠⎝ 3y ⎠

68

7 2
1 ⎞
4x 2 − 1 2 = (2x) 2 − ⎛⎜⎜ ⎟⎟
(x + y) ⎝x+y⎠
⎛ 1 ⎞⎛ 1 ⎞
= ⎜⎜ 2x − 2x +
⎝ x + y ⎟⎟⎠⎜⎜⎝ x + y ⎟⎟⎠
2
8
1− 100a 2 = 12 − ⎜⎜
⎛ 10a ⎞
⎟
49 ⎟
⎝ 7 ⎠
⎛ 10a ⎞⎛ 10a ⎞
= ⎜1 − ⎟⎜1 + ⎟
⎜ ⎟⎜
⎝ 7 ⎠⎝ 7 ⎟⎠
9 2
x 2 − 324 = ⎛x⎞
⎜⎜ ⎟⎟ − 18 2
y2 ⎝y⎠
⎛x x
= ⎜⎜ − 18 ⎞⎟⎟⎛⎜⎜ + 18 ⎞⎟⎟
⎝y ⎠⎝ y ⎠
2 2 10
m2 − a2 = ⎛m⎞
⎜⎜ ⎟⎟
a
− ⎛⎜⎜ ⎞⎟⎟
n2 b2 ⎝n⎠ ⎝b⎠
⎛m a ⎞⎛ m a ⎞
= ⎜⎜ − +
⎝n b ⎟⎟⎠⎜⎜⎝ n b ⎟⎟⎠

69

11 2
2 b
1− b = (1) 2 − ⎛⎜⎜ ⎞⎟⎟
169 ⎝ 13 ⎠
⎛ b ⎞⎛ b ⎞
= ⎜⎜1 − ⎟⎟⎜⎜1 + ⎟⎟
⎝ 13 ⎠⎝ 13 ⎠
2 2
12
x2y2 −1 = ⎛ xy ⎞
⎜⎜ ⎟⎟
1
− ⎛⎜⎜ ⎞⎟⎟
9 16 ⎝ 3 ⎠ ⎝4⎠
⎛ xy 1 ⎞⎛ xy 1 ⎞
= ⎜⎜ 3 − +
⎝ 4 ⎟⎟⎠⎜⎜⎝ 3 4 ⎟⎟⎠
13 2
a 2 − 625 = ⎛ a ⎞
⎜⎜ ⎟⎟ − (25) 2
144 ⎝ 12 ⎠
⎛ a a
= ⎜⎜ − 25 ⎞⎟⎟⎛⎜⎜ + 25 ⎞⎟⎟
⎝ 12 ⎠⎝ 12 ⎠
14
2 2
b2 − a2 = ⎛b⎞
⎜⎜ ⎟⎟
a⎞
− ⎛⎜⎜⎟⎟
4 9 ⎝2⎠ ⎝3⎠
⎛b a ⎞⎛ b a ⎞
= ⎜⎜ − +
⎝2 3 ⎟⎟⎠⎜⎜⎝ 2 3 ⎟⎟⎠
15
2 2
16x 2 − y 2 =
⎛ 4x ⎞
⎜ ⎟
⎛y⎞
− ⎜⎜ ⎟⎟
25 49 ⎜ ⎟
⎝ 5 ⎠ ⎝7⎠
⎛ 4x y ⎞⎛ 4x y ⎞
= ⎜ − ⎟⎜ + ⎟
⎜ ⎟⎜ ⎟
⎝ 5 7 ⎠⎝ 5 7 ⎠

70

จงแยกตัวประกอบของ 27 − x 2
27 = ( 27 ) 2 = ( 9 × 3 ) 2
วิธีทาํ 27 − x 2 = (3 3 ) 2 − x 2
= ( 9 × 3 ) 2
= (3 3 ) 2
= (3 3 − x)(3 3 + x)
1. x2 −8 = x 2 − (2 2 ) 2
= (x − 2 2 )(x + 2 2 )
2. x2 − 5 = x 2 − ( 5 )2
= (x − 5 )(x + 5 )
3. a 2 − 19 = a 2 − ( 19 ) 2
= (a − 19 )(a + 19 )

71

4. b 2 − 27 = b 2 − ( 27 ) 2
= b 2 − (3 3 ) 2
= (b − 3 3 )(b + 3 3 )
5. 24 − y 2 = ( 24 ) 2 − y 2
= (2 6 ) 2 − y 2
= (2 6 − y)(2 6 + y)
6. m2 − 2 = m 2 − ( 2 )2
= (m − 2 )(m + 2 )
7. x 2 − 15 = x 2 − ( 15 ) 2
= (x − 15 )(x + 15 )

72

8. 5a 2 − 3 = ( 5a) 2 − ( 3 ) 2
= ( 5a − 3 )( 5a + 3 )
9. 48x 2 − y 2 = (4 3x) 2 − y 2
= (4 3x − y)(4 3x + y)
10. 7b 2 − a 2 = ( 7 b) 2 − a 2
= ( 7 b − a)( 7 b + a)
11. 10 − y 2 = ( 10 ) 2 − y 2
= ( 10 − y)( 10 + y)
12. 14 − x 2 = ( 14 ) 2 − x 2
= ( 14 − x)( 14 + x)

73

13. 50 − b 2 = ( 50 ) 2 − b 2
= (5 2 ) 2 − b 2
= (5 2 − b)(5 2 + b)
2
14 ⎛ 14 ⎞⎟
14. x2 − = x 2 − ⎜⎜
25 ⎝
5 ⎟⎠
⎛
⎜x − 14 ⎞⎟⎛⎜ 14 ⎞⎟
= x +
⎜
⎝
5 ⎟⎠⎜⎝ 5 ⎟⎠
15. 16a 2 − 15 = (4a) 2 − ( 15 ) 2
= (4a − ( 15 )(4a + ( 15 )
16. x 2 − 21y 2 = x 2 − ( 21y) 2
= (x − 21y)(x + 21y)

74

17. 200 − b 2 = ( 200 ) 2 − b 2
= (10 2 ) 2 − b 2
= (10 2 − b)(10 2 + b)
18. 45a 2 − b 2 = ( 45a) 2 − b 2
= (3 5a) 2 − b 2
= (3 5a − b)(3 5a + b)
19. 8x 2 − 27y 2 = ( 8x) 2 − ( 27y) 2
= (2 2x) 2 − (3 3y) 2
= (2 2x − 3 3y)(2 2x + 3 3y)
20. 20x 2 − 63y 2 = ( 20 x) 2 − ( 63 y) 2
= (2 5x) 2 − (3 7 y) 2
= (2 5x − 3 7 y )(2 5x + 3 7 y)

75

ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ x 2 − (x + 3) 2
วิธีทาํ x 2 − (x + 3) 2 = x 2 − (x + 3) 2
= [x − (x + 3)][x + (x + 3)]
= (x − x − 3)(x + x + 3)
= − 3(2x + 3)
1. (b − 5) 2 − b 2 = (b − 5) 2 − b 2
= (b − 5 − b)(b − 5 + b)
= − 5(2b − 5)
2. 36 − (x + 7) 2 = 6 2 − (x + 7) 2
= (6 − x − 7)(6 + x + 7)
= (−x − 1)(x + 13)
= − (x + 1)(x + 13)

76

3. (x + 2) 2 − 10 = (x + 2) 2 − ( 10 ) 2
= (x + 2 − 10 )(x + 2 + 10 )
4. 4x 2 − (x + 2y) 2 = (2x) 2 − (x + 2y) 2

= (2x − x − 2y)(2x + x + 2y)
= (x − 2y)(3x + 2y)
5. 9x 2 − (x + 1) 2 = (3x) 2 − (x + 1) 2
= (3x − x − 1)(3x + x + 1)
= (2x − 1)(4x + 1)
6. (2x − 7) 2 − 81 = (2x − 7) 2 − 9 2
= (2x − 7 − 9)(2x − 7 + 9)
= (2x − 16)(2x + 2)
= 2 (x − 8)2(x + 1)
= 4(x − 8)(x + 1)

77

7. 100 − (a + 5) 2 = (10) 2 − (a + 5) 2
= (10 − a − 5)(10 + a + 5)
= (5 − a)(15 + a)
8. (3x + 2) 2 − 25 = (3x + 2) 2 − 5 2
= (3x + 2 − 5)(3x + 2 + 5)
= 3(x − 1)(3x + 7)
9. (2x − 3) 2 − 49x 2 = (2x − 3) 2 − (7x) 2

= (2x − 3 − 7x)(2x − 3 + 7x)
= (−5x − 3)(9x − 3)
= − 3(5x + 3)(3x − 1)
10. (5x + 3y) 2 − 121y 2 = (5x + 3y) 2 − (11y) 2

= (5x + 3y − 11y)(5x + 3y + 11y)
= (5x − 8y)(5x + 14y)

78

คําชี้แจง : จงเขียนพหุ นามต่อไปนี้ให้อยูใ่ นรู ป A 2 − B 2 เมื่อ A และ B เป็ นพหุ นาม

แล้วแยกตัวประกอบ
ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ 25(x + 2y) 2 − 16(x − 2y) 2
วิธีทาํ 25(x + 2y) 2 − 16(x − 2y) 2

= [5(x + 12y)]2 − [4(x − 2y)] 2
= [5(x + 2y) − 4(x − 2y)] [5(x + 2y) + 4(x − 2y)]
= (5x + 10y − 4x + 8y) (5x + 10y + 4x − 8y)
ดังนั้น 25(x + 2y) 2 − 16(x − 2y) 2 = (x + 18y)(9x + 2y)
1. (2x − y) 2 − (x + y) 2 = [(2x − y) − (x + y)][(2x − y) + (x + y)]

= (2x − y − x − y)(2x − y + x + y)
= (x − 2y)(3x)
2. (2x − 5) 2 − (x + 1) 2 = [(2x − 5) − (x + 1)][(2x − 5) + (x + 1)]

= (2x − 5 − x − 1)(2x − 5 + x + 1)
= (x − 6)(3x − 4)

79

3. (x − 1) 2 − (x + 2) 2 = [(x − 1) − (x + 2)][(x − 1) + (x + 2)]

= (x − 1 − x − 2)(x − 1 + x + 2)
= − 3(2x + 1)
4. (3x + 4y) 2 − (x + 2y) 2 = [(3x + 4y) − (x + 2y)][(3x + 4y) + (x + 2y)]

= (3x + 4y − x − 2y)(3x + 4y + x + 2y)
= (2x + 2y)(4x + 6y)
= 4(x + y)(2x + 3y)
5. (x − 5) 2 − 4(x + 1) 2 = [x − 5] 2 − [2(x + 1)] 2

= [(x − 5) − 2(x + 1)][(x − 5) + 2(x + 1)]
= (x − 5 − 2x − 2)(x − 5 + 2x + 2)
= (−x − 7)(3x − 3)
= -3 (x + 7)(x - 1)
6. (2x − y) 2 − (x + 2y) 2 = [(2x − y) − (x + 2y)][(2x − y) + (x + 2y)]

= (2x − y − x − 2y)(2x − y + x + 2y)
= (x − 3y)(3x + y)
7. 4(a + b) 2 − 9(a − b) 2 = [2(a + b)]2 − [3(a − b)] 2

= [2(a + b) - 3(a - b)][2(a + b) + 3(a - b)]
= (2a + 2b − 3a + 3b)(2a + 2b + 3a − 3b)
= (5b − a)(5a − b)

80

8. 9(x − 3y) 2 − 16(x + 2y) 2 = [3(x − 3y)] 2 − [4(x + 2y)] 2

= [3(x − 3y) − 4(x + 2y)][3(x − 3y) + 4(x + 2y)]
= [3x − 9y − 4x − 8y)[3x − 9y + 4x + 8y)
= ( −x − 17y)(7x − y)
9. 4(5a − b) 2 − (3a + b) 2 = [2(5a − b)] 2 − [(3a + b)] 2

= [2(5a − b) − (3a + b)][2(5a − b) + (3a + b)]
= (10a − 2b − 3a − b)(10a − 2b + 3a + b)
= (7a − 3b)(13a − b)
10. 25(x + 2y) 2 − 36(x − y) 2 = [5(x + 2y)] 2 − [6(x − y)] 2

= [5(x + 2y) − 6(x − y)][5(x + 2y) + 6(x − y)]
= (5x + 10y − 6x + 6y)(5x + 10y + 6x − 6y)
= (−x + 16y)(11x + 4y)

81

คําชี้แจง : จงเลือกตัวอักษรหน้าข้อความทางด้านขวามือซึ่งเป็ นคําตอบเติมลงในช่องว่างหน้าข้อ

แต่ละข้อ ให้ถูกต้อง
ตัวอย่ าง A. 2( 5x − 3 )( 5x + 3 )
......K....... (17) 2 − (83) 2

B. (x + y − 4)(x + y + 4)
.... A.... 1. 10x 2 − 6

C. (3a 3 b 2 − 1)(3a 3 b 2 + 1)
.... H.... 2. 100a 2 − 81b 2

D. (−x − 4)(3x + 2)
.... I.... 3. 16 − p 2 E. (7c − d)(7c + d)
.... E.... 4. 49c 2 − d 2 F. − 5600
G. (−x + 2)(3x + 4)
.... F.... 5. (22) 2 − (78) 2
H. (10a − 9b)(10a + 9b)
.... C.... 6. 9a 6 b 4 −1
I. (4 − p)(4 + 6)
.... B.... 7. (x + y) 2 − 16
J. ( 5x − 3 )( 5x + 3 )
.... D.... 8. (x − 1) 2 − (2x + 3) 2
K. − 6600
.... G.... 9. (x + 3) 2 − (2x + 1) 2 L. 5(x − 1)(x + 1)
.... L.... 10. (3x + 2) 2 − (2x + 3) 2 M. (x − 1)(5x − 5)
N. 5600

82

คําชี้แจง : จงใส่ เครื่ องหมาย 3 หน้าข้อความที่ถูกต้อง และ
ใส่ เครื่ องหมาย ° หน้าข้อความที่ไม่ถูกต้อง
3 π R2 − π r2 = π (R − r)(R + r)
° 1. (11) 2 − (89) 2 = 7800
3 2. (a − b) 2 − c 2 = (a − b − c)(a − b + c)
° 3. a 2 − (b − d) 2 = (a − b − d)(a + b − d)
3 4. 50a 3 − 8ab 2 = 2a(5a − 2b)(5a + 2b)
3 5. 49 − 9c 2 = (7 − 3c)(7 + 3c)
3 6. 150x 2 − y 2 = (5 6 x − y)(5 6 x + y)
3 7. 36x 2 − 25y 2 = (6x − 5y)(6x + 5y)
3 8. (81) 2 − (19) 2 = 6200
° 9. (x − 1) 2 − (2x + 3) 2 = (x − 4)(3x + 2)
3 10. (a − b) 2 − (a + b) 2 = − 4ab

83

ตัวอย่ าง 32a 2 b − 2b 3
วิธีทาํ 32a 2 b − 2b 3 = (2b)(16a 2 ) − (2b)(b 2 )

= 2b(16a 2 − b 2 )
= 2b[(4a) 2 − b 2 ]
= 2b(4a − b)(4a + b)
1. 12a 2 − 27b 2 = 3(4a 2 − 9b 2 )

= 3[(2a) 2 − (3b) 2 ]
= 3(2a − 3b)(2a + 3b)

2. 7x 3 − 84x = 7x(x 2 − 12)
= 7x[x 2 − (2 3 ) 2 ]
= 7x(x − 2 3 )(x + 2 3 )
3. 300x 2 − 3y 2 = 3(100x 2 − y 2 )
= 3[(10x) 2 − y 2 ]
= 3(10x − y)(10x + y)

84

4. 2x 3 − 2x = 2x(x 2 − 1)
= 2x(x 2 − 12 )
= 2x(x − 1)(x + 1)
5. 10b 2 − 6a 2 = 2(5b 2 − 3a 2 )
= 2[( 5b) 2 − ( 3a) 2 ]
= 2( 5 b − 3a)( 5 b + 3a)
6. 20x 3 − 125x = 5x(4x 2 − 25)

= 5x[(2x) 2 − 5 2 ]
= 5x(2x − 5)(2x + 5)
7. 8x 2 − 20y 2 = 4(2x 2 − 5y 2 )
= 4[( 2 x) 2 − ( 5 y) 2 )]
= 4( 2 x − 5 y)( 2 x + 5 y)
8. 3x 3 − 18x = 3x(x 2 − 6)
= 3x[x 2 − ( 6 ) 2 ]
= 3x(x − 6 )(x + 6 )

85

9. 6x 2 − 216 = 6(x 2 − 36)

= 6(x 2 − 6 2 )
= 6(x − 6)(x + 6)
10. 50x 3 − 48 x = 2x(25x 2 − 24)

= 2x[(5x) 2 − ( 24 ) 2 ]
= 2x[(5x) 2 − (2 6 ) 2 ]
= 2x(5x − 2 6 )(5x + 2 6 )
11. x 3 − 100x = x(x 2 − 100)

= x(x 2 − 10 2 )
= x(x − 10)(x + 10)
12. x 3 − 81x = x(x 2 − 81)

= x(x 2 − 9 2 )
= x(x − 9)(x + 9)
13. 25x 3 − 49x = x(25x 2 − 49)

= x[(5x) 2 − 7 2 ]
= x(5x − 7)(5x + 7)

86

14. 16x 3 − 169x = x(16x 2 − 169)

= x[(4x) 2 − (13) 2 ]
= x(4x − 13)(4x + 13)
15. 2x 3 − 338x = 2x(x 2 − 169)

= 2x[x 2 − (13) 2 ]
= 2x(x − 13)(x + 13)
16. 8x 3 − 72x = 8x(x 2 − 9)

= 8x(x 2 − 3 2 )
= 8x(x − 3)(x + 3)
17. 36x 2 − 2916 = 36(x 2 − 81)

= 36(x 2 − 9 2 )
= 36(x − 9)(x + 9)
18. 175x 3 − 343x = 7x(25x 2 − 169)

= 7x[(5x) 2 − 7 2 ]
= 7x(5x − 7)(5x + 7)

87

19. 225x 3 − 169xy 2 = x(225x 2 − 169y)

= x[(15x) 2 − (13y) 2 ]
= x(15x − 13y)(15x + 13y)
20. 16m 8 − n 8 = (4m 4 ) 2 − (n 4 ) 2

= (4m 4 − n 4 )(4m 4 + n 4 )
= [(2m 2 ) 2 − (n 2 ) 2 ](4m 4 + n 4 )
= (2m 2 − n 2 )(2m 2 + n 2 )(4m 4 + n 4 )

88

16x 4 − 625y 4
วิธีทาํ 16x 4 − 625y 4 = (4x 2 ) 2 − (25y 2 ) 2
= (4x 2 − 25y 2 )(4x 2 + 25y 2 )
= [(2x) 2 − (5y) 2 )](4x 2 + 25y 2 )
ดังนั้น 16x 4 − 625y 4 = (2x − 5y)(2x + 5y)(4x 2 + 25y 2 )
1.
x 4 − 625 = (x 2 ) 2 − (25) 2
= (x 2 − 25)(x 2 + 25)
= (x 2 − 5 2 )(x 2 + 25)
= (x − 5)(x + 5)(x 2 + 25)
2.
a4 − b4 = (a 2 ) 2 − (b 2 ) 2
= (a 2 − b 2 )(a 2 + b 2 )
= (a − b)(a + b)(a 2 + b 2 )

89

3. m 4 − 81 = (m 2 ) 2 − 9 2
= (m 2 − 9)(m 2 + 9)
= (m 2 − 3 2 )(m 2 + 9)
= (m − 3)(m + 3)(m 2 + 9)
4.
b4c4 −1 = (b 2 c 2 ) 2 − 12
= (b 2 c 2 −1)(b 2 c 2 + 1)
= (bc − 1)( bc + 1) (b 2 c 2 + 1)
5.
16t 4 − 81 = (4t 2 ) 2 − 9 2
= (4t 2 − 9)(4t 2 + 9)
= [(2t) 2 − 3 2 ](4t 2 + 9)
= (2t − 3)(2t + 3)(4t 2 + 9)
1296 − 16y 4 = 16(81 − y 4 ) 6.

= 16[9 2 − (y 2 ) 2 ]
= 16(9 − y 2 )(9 + y 2 )
= 16(3 2 − y 2 )(9 + y 2 )
= 16(3 − y)(3 + y)(9 + y 2 )

90

7.
81x 4 − 256y 4 = (9x 2 ) 2 − (16y 2 ) 2
= (9x 2 − 16y 2 )(9x 2 + 16y 2 )
= [(3x) 2 − (4y) 2 ](9x 2 + 16y 2 )
= (3x − 4y)(3x + 4y)(9x 2 + 16y 2 )
8.
625y 4 − 81 = (25y 2 ) 2 − 9 2
= (25y 2 − 9)(25y 2 + 9)
= [(5y) 2 − 3 2 ](25y 2 + 9)
= (5y − 3)(5y + 3)(25y 2 + 9)
9.
p 4 − 2401 = (p 2 ) 2 − (49) 2
= (p 2 − 49)(p 2 + 49)
= (p 2 − 7 2 )(p 2 + 49)
= (p − 7)(p + 7)(p 2 + 49)

91

10.
2
1 ⎛ 1 ⎞
1− = 12 − ⎜⎜ ⎟
⎟
2
x4 ⎝x ⎠
⎛ ⎞⎛ ⎞
= ⎜1 − 1 ⎟⎜1 + 1 ⎟
⎜ ⎟⎜
⎝ x2 ⎠⎝ x 2 ⎟⎠
=
⎡2
⎢1
⎢⎣
− (x1 )2⎤ ⎛
⎥ ⎜1 +
⎥⎦ ⎜⎝
1 ⎞⎟
x 2 ⎟⎠
⎛ 1 ⎞ ⎛ 1 ⎞⎛ 1 ⎞⎟
= ⎜1 − ⎟ ⎜1 + ⎟⎜ 1 +
⎝ x ⎠ ⎝ x ⎠⎜⎝ x 2 ⎟⎠

Umpha PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Umpha PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

แบบฝึ กทักษะรายวิชาเพิ่มเติม

คณิตศาสตร์ ค23201 ชัน้ มัธยมศึกษาปี ที่ 3

โดย นางอําภา บุญช่วย

แบบฝึ กทักษะคณิ ตศาสตร์ รายวิชาเพิ่มเติม คณิ ตศาสตร์ ค23201 ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3

เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

1. แบบฝึ กทักษะรายวิชาเพิ่มเติม คณิ ตศาสตร์ ค23201 ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 3 เรื่ อง การ

เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

คําแนะนําการใช้ แบบฝึ กทักษะ

1. แบบฝึ กทักษะเล่มที่ 1 เรื่ อง การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของ

เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

คําชี้แจง : แบบทดสอบฉบับนี้เป็ นแบบทดสอบชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก มีจาํ นวน 10 ข้อ

3. ข้อใดเป็ นการแยกตัวประกอบของ 324m 2 − 81n 2

เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

5. ข้อใดเป็ นการแยกตัวประกอบของ (2a + b) 2 − 7

เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุ นามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

9. ข้อใดเป็ นการแยกตัวประกอบของ 16m 4 − 4n 4

เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุ นามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรีสองทีเ่ ป็ นผลต่ างของกําลังสอง

การแยกตัวประกอบของพหุนามดีกรี สองจะได้ตวั ประกอบเป็ นพหุนามดีกรี หนึ่ง

เรี ยกพหุนามดีกรี สองที่มีลกั ษณะเช่นนี้วา่

พหุ นามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

พหุนามทีอ่ ยู่ในรูป x 2 − a 2 เมื่อ a > 0

(พจน์หน้า)2 – (พจน์หลัง) 2 = (พจน์หน้า – พจน์หลัง) (พจน์หน้า + พจน์หลัง)

เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุ นามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ m 2 − 196

วิธีทาํ m 2 − 196 = m 2 − (14) 2

(พจน์หน้า)2 – (พจน์หลัง) 2 = (พจน์หน้า – พจน์หลัง) (พจน์หน้า + พจน์หลัง)

ถ้าให้ x เป็ นพจน์หน้า และ 9 เป็ นพจน์หลัง

จะได้ตามสู ตร (หน้า)2 – (หลัง) 2 = (หน้า – หลัง) (หน้า + หลัง)

เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุ นามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

คําชี้แจง : จงเขียนพหุ นามต่อไปนี้ให้อยูใ่ นรู ปผลต่างของกําลังสอง

ตัวอย่ าง 81a 2 b 4 −100a 4 b 6 = (9ab 2 )2 − (10a 2 b3 )2

4. 625x 2 − 81y 2 = .........................................................

5. 400a 8 − 900b 2 = .....................................................................

เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุ นามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

12. 625a 2 − 196b 2 = ...................................................................

เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุ นามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

คําชี้แจง : จงเขียนพหุ นามต่อไปนี้ให้อยูใ่ นรู ป x 2 − a 2 แล้วแยกตัวประกอบ

ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ x 2 − 225

วิธีทาํ x 2 − 225 = x 2 − (15) 2

เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุ นามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุ นามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

11. m 2 − 625 = ....................................................................

12. 1024 − a 2 = ....................................................................

เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุ นามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

13. 676 − c 2 = ....................................................................

14. x 2 − 1089 = ....................................................................

15. 1225 − x 2 = ....................................................................

เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุ นามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

ในกรณี ทวั่ ไป ถ้าให้ A เป็ นพจน์หน้า และ B เป็ นพจน์หลังจะแยกตัวประกอบของพหุนาม

พิจารณา จากการคูณ (A-B)(A+B) เมื่อ A และ B เป็ นพหุ นาม

ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ 100x 2 − 289

วิธีทาํ 100x 2 − 289 = (10x) 2 − (17) 2

= (10x − 17) (10x + 17)

ดังนั้น 100x 2 − 289 = (10x − 17) (10x + 17)

เล่มที่ 1 การแยกตัวประกอบของพหุ นามดีกรี สองที่เป็ นผลต่างของกําลังสอง

ตัวอย่ าง จงแยกตัวประกอบของ 121a 2 b 2 − 49x 2 y 2

วิธีทาํ 121a 2 b 2 − 49x 2 y 2 = (11ab) 2 − (7xy) 2

= (11ab − 7xy)(11ab + 7xy)

ดังนั้น 121a 2 b 2 − 49x 2 y 2 = (11ab − 7xy)(11ab + 7xy)