ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ: ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΑΕΡΑ

Χρήσεις: Ξήρανση γεωργικών προϊόντων

Θέρµανση χώρων

dm
Ωφέλιµη ροή θερµότητας: Q = c∆Τ = ρ q c (T2 − T1 )
dt

ΗΛΙΑΚΗ
ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΕΠΙΚΑΛΥΨΗΣ

ΘΕΡΜΟΣ ΑΕΡΑΣ
ΨΥΧΡΟΣ ΑΕΡΑΣ

Τ1 Τ2

ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ

∆ιαφορές από τον επίπεδο ηλιακό συλλέκτη

Πυκνότητα: ραέρα = 0.001 ρνερού
Θερµική αγωγιµότητα αέρα πολύ µικρότερη του νερού

Βελτίωση της αποδοτικότητας:

• ∆ιαµόρφωση της επιφάνειας επαφής ώστε να αυξηθεί η ενεργός
επιφάνεια και οι τυρφώδεις κινήσεις
ΓΥΑΛΙΝΗ ΠΟΡΩ∆ΗΣ
• Χρήση πορώδους ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ

απορροφητικής επιφάνειας

ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗ
Πηγές Ενέργειας στο Περιβάλλον: ∆ιαφάνειες από τις παραδόσεις 1
Α. Μπάης
 ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΧΩΡΟΥ

ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ
ΣΚΟΠΟΣ: ∆ιατήρηση της θερµοκρασίας ενός κλειστού χώρου σε επίπεδα ανεκτά
(15-20° C) ελαχιστοποιώντας τη χρήση βοηθητικής θέρµανσης

ΕΦΑΡΜΟΓΗ: Περιοχές µε ψυχρό κλίµα (π.χ. µεγάλα γεωγραφικά πλάτη)

ΠΑΡΑΘΥΡΟ
ΜΟΝΩΣΗ

ΜΑΖΑ ΜΕΓΑΛΗΣ
ΘΕΡΜΟΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Πηγές Ενέργειας στο Περιβάλλον: ∆ιαφάνειες από τις παραδόσεις 2

Α. Μπάης
 dTr
mc = τα Eo + Pt − (Tr − Ta ) U
dt

ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ
ΣΤΟΧΟΙ: Μέγιστη προσλαµβανόµενη ενέργεια

Ελάχιστη χρήση βοηθητικής θέρµανσης

Ελάχιστες απώλειες

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟ

• Γωνία πρόσπτωσης των ηλιακών ακτίνων

• Προσανατολισµός κτηρίου

• Επάρκεια θερµότητας για τη νύχτα ή για µερικές ηµέρες (αποθήκευση)

• Αποφυγή υπερβολικής θέρµανσης

• ∆ιακυµάνσεις της εσωτερικής θερµοκρασίας

• Επιπλέον θερµότητα (φωτισµός, οικιακές δραστηριότητες, ένοικοι)

• Αισθητική και λειτουργικότητα

Απώλειες θερµότητας α) Θερµοµόνωση

β) Εξαερισµός του χώρου (ανάκτηση θερµότητας)

γ) Είσοδος - έξοδος χρηστών (διαδοχικές πόρτες)

δ) Ακτινοβολία θερµότητας τη νύχτα (πετάσµατα)

*Τα παθητικά συστήµατα είναι γενικά µη εφαρµόσιµα σε υπάρχοντα κτήρια

Πηγές Ενέργειας στο Περιβάλλον: ∆ιαφάνειες από τις παραδόσεις 3

Α. Μπάης
 ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

Η θερµότητα παράγεται από εξωτερικά συστήµατα και µεταφέρεται στο κτήριο

Η µεγάλη επιφάνεια συλλεκτών περιορίζει την εφαρµογή τους σε πόλεις

Αποτελεσµατική θερµοµόνωση

Εσωτερική αποθήκη θερµικής ενέργειας

Σύστηµα διανοµής της θερµότητας στους χώρους του κτηρίου

ΗΛΙΑΚΕΣ ∆ΕΞΑΜΕΝΕΣ
ΕΦΑΡΜΟΓΗ: Μεγάλες ποσότητες θερµικής ενέργειας χαµηλής θερµοκρασίας

ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ

ΑΡΑΙΟ

ΠΥΚΝΟ

°ΠΟΛΥ ΠΥΚΝΟ
ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟΣ
ΠΥΘΜΕΝΑΣ

Θερµοκρασία νερού στον πυθµένα ~90° (ή και µεγαλύτερη)

Χρόνος αποθήκευσης µεταξύ µερικών ηµερών ή και µερικών µηνών)

Παραγωγή ενέργειας µε κύκλους χαµηλής θερµοκρασίας

Πηγές Ενέργειας στο Περιβάλλον: ∆ιαφάνειες από τις παραδόσεις 4

Α. Μπάης
 ΣΥΜΠΥΚΝΩΤΕΣ ΗΛΙΑΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ

ΣΤΟΧΟΣ: Αύξηση της ροής της ακτινοβολίας στο συλλέκτη ώστε να επιτευχθούν
πολύ υψηλές θερµοκρασίες

ΗΛΙΟΣ

θs

ζ
ΑΣΠΙ∆Α

ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΣΥΛΛΟΓΗΣ

ψ
Rc
ΠΑΡΑΒΟΛΙΚΟ ΚΑΤΟΠΤΡΟ

A Å Επιφάνεια κάτοπτρου
X= a
Ικανότητα συµπύκνωσης: Ar Å Επιφάνεια συλλέκτη

Απορροφούµενη ισχύς Pabs = rc α l D Eb

Ισχύς που χάνεται µε ακτινοβολία

 ζ
Prad = ε (σ Tr4 ) ( 2 π r l ) 1 − 
 π

Rcθ s
Όπου rmin =
2
Πηγές Ενέργειας στο Περιβάλλον: ∆ιαφάνειες από τις παραδόσεις 5
Α. Μπάης
Όταν επιτευχθεί θερµοδυναµική ισορροπία, Pabs = Prad

1 1
 rc a Eb  4  D  4

Tr =    
 ε σ   2π r (1 − ζ π ) 

Η θερµοκρασία Τr µεγιστοποιείται όταν ζ Æ π – ψ

D Dθ s
Επειδή ψ= =
2 Rc 4r

1
 2 r a Eb  4
Tr max
= c 
 ε σ θs 

Για τυπικές συνθήκες: Εb = 600 W m-2

rc = 0.8
θs = 4.6 10-3 rad
σ = 5.67 10-8 W m-2 K-4
α=ε (νόµος του Kirchhoff)

Trmax = 1160 K

Απώλειες:
Ατέλειες στο παραβολικό κάτοπτρο (θ > θs)
Μεγάλες γωνίες πρόσπτωσης κατά τις µη µεσηµβρινές ώρες
Απόσυρση θερµού νερού για χρήση

Πρακτικά Τ ~ 700 °C

Πηγές Ενέργειας στο Περιβάλλον: ∆ιαφάνειες από τις παραδόσεις 6

Α. Μπάης
Πηγές Ενέργειας στο Περιβάλλον: ∆ιαφάνειες από τις παραδόσεις 7
Α. Μπάης
 Παραβολικά κάτοπτρα εκ περιστροφής

Συνεχής παρακολούθηση της κίνησης του ήλιου για καθετοποίηση των

ακτίνων

Μεγάλες διαστάσεις ÎΤεχνικές δυσκολίες για την κίνηση

Μεµονωµένα κάτοπτρα:

παράγουν υψηλές θερµοκρασίες ~700 °C

δεν ενδείκνυνται για παραγωγή ηλεκτρισµού

Παράδειγµα:

∆ιάµετρος κατόπτρου 30 m

παραγόµενη ισχύς: π(15 m2) (1 kW m-2) ~ 700 kW

παραγωγή ηλεκτρικού ρεύµατος 700 kW *0.3 = 210 kW

(απόδοση ~30%)
Πηγές Ενέργειας στο Περιβάλλον: ∆ιαφάνειες από τις παραδόσεις 8
Α. Μπάης
 ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΟ ΗΛΙΑΚΑ
ΠΑΡΑΒΟΛΙΚΑ ΚΑΤΟΠΤΡΑ

46 kJ mole−1 1
ΝΗ3 → Ν 2 + Η2
2

Πηγές Ενέργειας στο Περιβάλλον: ∆ιαφάνειες από τις παραδόσεις 9

Α. Μπάης
 ΗΛΙΑΚΟΙ ΠΥΡΓΟΙ – ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ

Πηγές Ενέργειας στο Περιβάλλον: ∆ιαφάνειες από τις παραδόσεις 10

Α. Μπάης
 ΗΛΙΑΚΟΙ ΦΟΥΡΝΟΙ

Συγκέντρωση µεγάλης πυκνότητας ενέργειας σε ένα σηµείο για επίτευξη

εξαιρετικά υψηλών θερµοκρασιών (π.χ. Odellio Γαλία Τ = 33,000 °C)

Πηγές Ενέργειας στο Περιβάλλον: ∆ιαφάνειες από τις παραδόσεις 11

Α. Μπάης
 ΕΞΑΤΜΙΣ
ΘΑΛΑΣΣΙΝΟ ΝΕΡΟ ΥΓΡΟΠΟΙΗΣΗ

ΑΦΑΛΑΤΙΣΜΕΝΟ ΝΕΡΟ

dTw
mc = τα w Eo − qb − qr − qv − qe
dt

Απώλειες θερµότητας: b: Βάση

r: ακτινοβολία
v: αγωγή
e: εξάτµιση

LΗ2Ο = 2.4 ΜJ kg-1

Εο = 20 ΜJ m-2 day-1
MΗ2Ο = 8 kg-1 m-2 day-1

Τελική απόδοση συστήµατος ~ 60%

Πηγές Ενέργειας στο Περιβάλλον: ∆ιαφάνειες από τις παραδόσεις 12

Α. Μπάης
 ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

∆ιαφορά δυναµικού ~ 0.5 Volt

Παράγεται συνεχές ηλεκτρικό ρεύµα ~200 Α m-2

(για 1 kW m-2 ροή ηλιακής. ακτινοβολίας)

Τα φωτοβολταϊκά στοιχεία είναι πηγές ηλεκτρικού ρεύµατος όχι τάσης

Το παραγόµενο ρεύµα µεταβάλλεται ακολουθώντας τις µεταβολές της

ηλιακής ακτινοβολίας (συστηµατικές ή τυχαίες)

Πηγές Ενέργειας στο Περιβάλλον: ∆ιαφάνειες από τις παραδόσεις 13

Α. Μπάης
Αποδοτική χρήση της παραγόµενης ισχύος εξαρτάται από:

• Αποτελεσµατική παραγωγή ενέργειας από το στοιχείο

• ∆υναµικό συνδυασµό του φορτίου µε το εξωτερικό κύκλωµα

o Αποθήκευση της ηλεκτρικής ενέργειας για να µπορεί να

χρησιµοποιηθεί αποτελεσµατικά

ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΦΩΤΟΝΙΩΝ

Φωτοβολταϊκό φαινόµενο όταν: hν ≥ Εg

Για φωτοβολταϊκά στοιχεία Si: Εg ≈ 1 eV

(1.1eV )(1.6 × 10−19 J eV −1 )

Eg
v> ≈ −34
= 0.27 × 1015 Hz
h 6.63 × 10 J s

3.0 × 108 ms −1
λ< = 1.1 µ m = 1100 nm
0.27 × 10 Hz
15

Πηγές Ενέργειας στο Περιβάλλον: ∆ιαφάνειες από τις παραδόσεις 14

Α. Μπάης
A. Ενέργεια πολύ µικρή για φωτοβολταϊκή παραγωγή σε στοιχεία Si
Β. Ενέργεια που χρησιµοποιείται για φωτοβολταϊκή παραγωγή
Ψ. Επιπλέον ενέργεια που δεν χρησιµοποιείται

Η αχρησιµοποίητη απορροφούµενη ενέργεια καταναλώνεται σαν

θερµότητα
Πηγές Ενέργειας στο Περιβάλλον: ∆ιαφάνειες από τις παραδόσεις 15
Α. Μπάης
Η απόδοση ενός φωτοβολταϊκού στοιχείου εξαρτάται από το συνδυασµό
του φάσµατος της ηλιακής ακτινοβολίας και του Εg του υλικού

ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

• Πλέγµα των ηλεκτροδίων (απώλειες ~3%)

• Φωτόνια µικρότερης ενέργειας (hν < Εg) (απώλειες ~23%)
• Επιπλέον ενέργεια φωτονίων (hν - Εg) (απώλειες ~33%)
• Ικανότητα συλλογής (ποσοστό ζευγών οπών-ηλεκτρονίων που
παράγουν ρεύµα) (απώλειες ~30%)
• Από ανακλάσεις (~40%) στην επιφάνεια (τελική απώλεια ~2%)

Τελική απόδοση ~ 14%

Πηγές Ενέργειας στο Περιβάλλον: ∆ιαφάνειες από τις παραδόσεις 16
Α. Μπάης
 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Ανάγκη συνδυασµού περισσότερων του ενός (τυπικά 33 στοιχεία)

Μέγιστο ρεύµα ~1.5Α

Μέγιστο δυναµικό ~15V
(ανοιχτό κύκλωµα)

Σύστηµα αποθήκευσης ενέργειας:

Ηλεκτρικά στοιχεία + κύκλωµα

Προστασία από υπερφόρτιση

Προστασία από αποφόρτιση

Πηγές Ενέργειας στο Περιβάλλον: ∆ιαφάνειες από τις παραδόσεις 17

Α. Μπάης
 ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΟ
Z
ΣΤΟΙΧΕΙΟ

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΟΥ
ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΥΠΕΡΦΟΡΤΙΣΗΣ
ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ
ΣΤΟΙΧΕΙΟ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟΦΟΡΤΙΣΗΣ
ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ

ΦΟΡΤΙΟ

Πηγές Ενέργειας στο Περιβάλλον: ∆ιαφάνειες από τις παραδόσεις 18

Α. Μπάης