OKAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK YÖNETİMİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI DERSİ ARASINAVI 6 Kasım 2018

Sınav Talimatı:

Sınavda tüm kaynaklar kapalı olup yardımlaşmak ve cep telefonu vb. internete bağlanabilen
cihazları kullanmak yasaktır. Okunamayan cevaplar yok sayılacaktır.

SORULAR

Soru 1.

Bir yatırımcı, çeşitli alternatiflere yatırılmak üzere 70000 p.b. ne sahiptir. Alternatif yatırımlar
%8.5 verimli devlet tahvili, %10 verimli mevduat sertifikası, %6.5 verimli hazine bonosu ve
%13 verimli gelir senedidir. Her alternatif, vadesinin gelmesi için aynı süreye sahiptir. Ayrıca,
her yatırım alternatifi yatırımcıya farklı risklerde görünmektedir, dolayısıyla yatırım seçeneği
farklılığı ortaya çıkmaktadır. Yatırımcı maksimum verimi elde etmek için, her bir alternatife ne
kadar yatırması gerektiğini bilmek ister.

Aşağıdaki öngörüler, yatırımları çeşitlendirmek ve yatırımcının risk sezgisini azaltmak için

yapılmıştır:

1. Toplam yatırımın %20 den fazlası, gelir senedine olmamalıdır.

2. Mevduat sertifikasına yatırılan miktar, diğer üç alternatife yatırılan miktarı
geçmemelidir.
3. Yatırımın en az %30 u hazine bonosu ve mevduat sertifikasına olmalıdır.
4. Devlet tahviline yatırılan miktarın, hazine bonosuna yatırılan miktara oranı üçte biri
geçmemelidir.
5. Yatırımcı 70000 p.b.nin tamamını değerlendirmek isteğindedir.

Yatırımcının en karlı portföyü oluşturması için kullanabileceği bir matematiksel model

yazınız.

Soru 2.

Bir kuyumculuk ve pazarlama şirketi, altın ve platinden kolye ve bilezik yapmaktadır. Şirket;
karlılığını maksimize etmek için doğrusal programlama modeli geliştirmiştir. Kolye (x 1) ve
bilezik (x2) sayısının optimal değerlerini bulmayı sağlayacak olan bu model aşağıda
verilmektedir.

maks z =300x1 + 400x2

90x1 + 60x2 ≤ 540 (gram altın)
60x1 + 120x2 ≤ 600 (gram platin)
x2 ≤ 4 (bilezik talebi)
x1, x2 ≥ 0

a. Problemin grafik çözümünü yapınız.

b. Çözümünüze göre, altının sizin için değerini bulunuz.
c. Bilezik satışının optimal çözümde 4’e eşit olması için bir bilezikten elde edilen karın
en az ne kadar artırılması gerekir?
Soru 3.

Yukarıda modeli verilen problem için;

a. Simplex başlangıç temel olurlu çözümü bulunuz.

b. Bir simplex iterasyon yapınız.

Soru 4.

Sadece 4 çeşit yiyecek tüketerek bir diyet yaptığınızı ve bu yiyeceklerin birim maliyetlerinin,
günlük gereksinimin ve yiyecek içeriklerinin aşağıda verildiği gibi olduğunu kabul edelim.

Maliyetler: Brownie 50¢, Dondurma 20¢, Kola 30¢, Kek 80¢.

Asgari günlük ihtiyaç: 500 kalori, 6 oz. çikolata, 10 oz. şeker, 8 oz. yağ.

Aşağıdaki duyarlılık raporu çıktısı ödev olarak verilmiş olan diyet problemine ilişkin Excel
çözücüsünün optimal (minimal) çözüm çıktısıdır.

Ayarlanabilir Hücreler Sınırlamalar

Son Azaltılmış Son Lagrange
Ad Değer: Gradyan Ad Değer: Çarpan
Brownie 0 27.5 Kalori Kısıtı 750 0
Dondurma 3 0 Çikolata Kısıtı 6 2.5
Kola 1 0 Şeker Kısıtı 10 7.5
Kek 0 50 Yağ Kısıtı 13 0

Bu çıktıya göre:

a. Çözümünüz ve maliyetiniz nedir? Bu çözümde sıkı ve gevşek kısıtlar hangileridir?

b. Verilen çözümde gereksinimlerinizin sizin için parasal değerleri nedir?
c. Çözümde olmayan yiyeceklerin (ayrı ayrı) çözüme dahil olabilmesi için fiyatlarının ne
kadar olması gerekir?