DİCLE ÜNİVERSİTESİ 1/7

MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

İMZ 208 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ BÜTÜNLEME SINAVI CEVAP ANAHTARI, 22.01. 09
Dr. Z. Fuat TOPRAK
==========================================================================
SORU 1 2 3 4 5 6 7 TOPLAM
PUAN 7 7 7 7 12 30 30
S.1 Aşağıda MKS birim sisteminde verilen bağıntının homojen olduğu bilinmektedir. Buna göre α
katsayısının boyutu ne olmalıdır? (7 P)

P V 2 
H = α    z Burada H toplam enerji yüksekliği, P basınç; , birim hacmin ağırlığı; V, kesit
  2g 

ortalama akım hızı; g, yerçekimi ivmesi ve z geometrik yüksekliktir.

C.1. α katsayısı dışında eşitliğin diğer terimleri üç temel boyut cinsinden yazılırsa;

 K L-2    L T 1  2  
[L] = α       L   = α  L   L   L
 K L   2 L T  
3  2 elde edilir. Denklemin homojen olması için


eşitliğin sağ tarafı ile sol tarafının aynı boyutta olması gerekir. Denklemin homojen olduğu bilindiğine
göre α’nın boyutsuz olması gerekir.

S.2 Aşağıdaki boru-hazne sistemlerinde rölatif enerji çizgisi I sisteminde eğik; II sisteminde yatay ve her
iki sistemde gerçek akışkan olduğuna göre akım yönünü belirleyiniz. Hangi akımın kesit ortalama hızı
daha yüksektir? Neden? (7 P).
R.E.Ç
R.E.Ç
10 m .
. 12 m
10 m
B 5m
A
A B
II
I
C.2. Her iki sistemde de gerçek akışkan olduğuna göre ikisinin de enerji çizgisinin eğik olması gerekir. II
sisteminde REÇ yatay olduğuna göre burada kesit ortalama akım hızı sıfırdır. Yani akım yoktur (örneğin
vanalar kapalıdır). Dolayısıyla I sisteminin kesit akım hızı daha yüksektir. Akım yönü; I sisteminde A
haznesinden B haznesine doğrudur. II sisteminde akım olmadığı için akım yönünden söz edilemez.

S.3. Aşağıda verilen kaplar işaretli yere kadar aynı akışkan ile doludur. Buna göre kapların tabanına gelen
basınçları (P1, P2, P3, P4 ve P5) büyükten küçüğe doğru sıralayın (7 P).

b 3b 2.8b 2.5b 3.5b

 DİCLE ÜNİVERSİTESİ 2/7
MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
İMZ 208 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ BÜTÜNLEME SINAVI CEVAP ANAHTARI, 22.01. 09
Dr. Z. Fuat TOPRAK
==========================================================================
C.3. Hidrostatik basınç, derinlik ve özgül ağırlık ile doğru orantılıdır (P =  h) yani kesitten bağımsızdır.
Kaplardaki akışkanlar aynı olduğu için  değişmemektedir. Tüm kaplardaki akışkan seviyesi de h olduğu
için tüm kapların tabanına etkiyen basınç P = P1 = P2 = P3 = P4 = P5 =  h olmalıdır. Ancak 2, 3 ve 5
kapları atmosfere kapalı olduğundan P2 = P3 = P5 =  h < P1 = P4 = P0 +  h olacaktır.

S.4. Akım alanına akım hızı doğrultusunda yerleştirilen düz bir plağın üzerinden A ve B akışkanı sırasıyla
akıtılmaktadır. A ve B akımlarının sınır tabakası eğrileri üst üste çakıştığına göre A ve B akışkanları için
KESİNLİKLE aynı akışkanlardır denebilir mi? Neden? (7 P).

I, II

A, B

x
x

C.4. Bilindiği üzere sınır tabakası kalınlığı akışkanın viskozitesi, akım yönündeki x mesafesi ve akımın
üniform olan kısmındaki akım hızının bir fonksiyonudur. Yani,

x
(x) = 5 bağıntısı geçerlidir.
U

Aynı x mesafesinde sınır tabakası kalınlıkları aynı olmakla birlikte her iki akışkanın KESİNLİKLE aynı

A
UA
akışkan olduğu söylenemez. Eğer  1 ise yani birinin viskozitesi belli bir daha yüksek diğerinin hızı
B
UB
belli bir oranda daha düşük ise farklı akışkanlar olmalarına rağmen mevcut şartlarda eğriler üst üste
çakışacaktır.

S.5 Aşağıda verilen boru sistemlerinde uzun kesikli çizgiler enerji çizgisini, noktalı çizgiler ise
piyezometre çizgisini göstermektedir. I. Sistemde enerji çizgisi eğik olup piyezometre çizgisine paraleldir.
II. Sistemde enerji çizgisi eğik olup piyezometre çizgisi ile paralelliği yoktur. III. Sistemde enerji çizgisi
eğik olup piyezometre çizgisine A noktasından sonra paraleldir. IV. Sistemde enerji çizgisi eğik olup
 DİCLE ÜNİVERSİTESİ 3/7
MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
İMZ 208 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ BÜTÜNLEME SINAVI CEVAP ANAHTARI, 22.01. 09
Dr. Z. Fuat TOPRAK
==========================================================================
piyezometre çizgisine A noktasına kadar paraleldir. Akım yönlerini dikkate alarak aşağıdaki tabloyu
doldurunuz (12 P).

I II IV
III

A A A A

A NOKTASINA KADAR
AKIŞKAN AKIM BORU ÇAPI
İDEAL GERÇEK   DARALIYOR GENİŞLİYOR SABİT
I
II
III
IV
A NOKTASINDAN SONRA
AKIŞKAN AKIM BORU ÇAPI
İDEAL GERÇEK   DARALIYOR GENİŞLİYOR SABİT
I
II
III
IV

C.5.
A NOKTASINA KADAR
AKIŞKAN AKIM BORU ÇAPI
İDEAL GERÇEK   DARALIYOR GENİŞLİYOR SABİT
I + + +
II + + +
III + + +
IV + + +
A NOKTASINDAN SONRA
AKIŞKAN AKIM BORU ÇAPI
İDEAL GERÇEK   DARALIYOR GENİŞLİYOR SABİT
I + + +
II + + +
III + + +
IV + + +

S.6 Şekilde verilen sistemde A manometresinin göstergesi 2 kg/cm 2’lik basıncı göstermektedir. Buna göre
B, D ve F piyezometre borularındaki h C, hE ve hG yüksekliklerini hesaplayınız (P0 = 1 k/cm2 alınacaktır)
(30 P).
 DİCLE ÜNİVERSİTESİ 4/7
MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
İMZ 208 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ BÜTÜNLEME SINAVI CEVAP ANAHTARI, 22.01. 09
Dr. Z. Fuat TOPRAK
==========================================================================

A PA = 2 kg/cm2

SU hC = ? m
h1 = 0,5 m
 S = 1 t/m3
B C
YAĞ hE = ? m
h2 = 1,0 m  Y = 1,5 t/m3
D E
CIVA hG = ? m
h3 = 1,5 m  = 13,6 t/m3
C
F G
Ç.6.

B – C, D – E ve F – G birer nivo yüzeyidir. O halde PB = PC, PD = PE ve PF = PG olacaktır.

PA = 2 kg/cm2 = 20 t/m2

PB = PA + S * h1 = 20 + 1 * 0,5 = 20,5 t/m2,

PC = PB = 20,5 = P0 + S * hC = 10 + 1 * hC

hC = (20,5 – 10) / 1  hB = 10,5 m

PD = PB + Y * h2

PD = 20,5 + 1,5 * 1 = 22 t/m2,

PE = PD = 22 = P0 + Y * hE

22 = 10 + 1,5* hE

hE = (22 – 10) / 1,5  hE = 8 m

PF = PD + C * h3

PF = 22 + 13,6 * 1,5 = 42,4 t/m2,

PG = PF = 42,4 = P0 + C * hG

42,4 = 10 + 13,6 * hF

(42,4 – 10) / 13,6 = hF  hF = 2,38 m

 DİCLE ÜNİVERSİTESİ 5/7
MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
İMZ 208 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ BÜTÜNLEME SINAVI CEVAP ANAHTARI, 22.01. 09
Dr. Z. Fuat TOPRAK
==========================================================================
S.7. Şekilde verilen hazne-kapak sisteminde, çapı 4 m olan silindirik bir kapak kullanılmıştır. su =1 t/m3
ve kapak genişliği B = 5 m olduğuna ve sol taraftaki su derinliğinin (h) sağ taraftaki su derinliğinden daha
fazla olması istendiğine göre;

a) Kapağa gelen toplam bileşke kuvvetin 47,311 ton olması için sol taraftaki su yüzeyi kotunu
hesaplayınız (20 P),

b) Çıkan sonuca göre yüklenme diyagramını çiziniz (10 P).

P= ? m

h 5m

0m

Ç.7.

a)

Yatay Kuvvet:

1
Fx1 = [5 + (5 – 4)] * * 4 * S * 5
2

Fx1 = 60,000 t ()

Düşey Kuvvet:

 42 1  42 1
Fy1 = [2 * 3 + ] S * 5 – [2 * 3 - ] S * 5
4 4 4 4

Fy1 = 45,708 – 14,292

Fy1 = 31,416 t   

Yatay Kuvvet:

1
Fx2 = (h + h – 2) * * 2 * S * 5
2

Fx2 = 10 * (h – 1) ton
 DİCLE ÜNİVERSİTESİ 6/7
MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
İMZ 208 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ BÜTÜNLEME SINAVI CEVAP ANAHTARI, 22.01. 09
Dr. Z. Fuat TOPRAK
==========================================================================
Düşey Kuvvet:

 42 1
Fy2 = [2 h – ] S * 5
4 4

Fy2 = [2 h –  ] S * 5
Fy2 =10h –15,71 ton

Bileşke Yatay Kuvvet:

Fx = Fx2 - Fx1

Fx = 10 * (h – 1) – 60 = 10h – 70 ton

Bileşke Düşey Kuvvet:

Fy = Fy2 - Fy1

Fy = 10h – 15,71 – 31,416 = 10h – 47,124 ton

Toplam Bileşke Kuvvet:

F= 2
Fx  Fy
2
= 10 h  70 2  10h  47,124 2 = 47,311

= 10 h  70 2  10 h  47,124

2
= 47,311

= 100 h 2  1400 h  4900  100 h 2  942,48 h  2220,671 = 47,311

= 200 h 2  2342,48 h  7120,671 = 47,311

= 200 h 2  2342,48 h  7120,671 = 2238,331

200 h 2  2342,48 h  4882,34 = 0 elde edilecektir. Denklem çözüldüğünde biri 2,713 diğeri 9 olmak

üzere iki kök çıkacaktır. Sol taraftaki su derinliğinin sağ taraftaki su derinliğinden daha fazla olması
istendiğine göre h = 9 m değeri kabul edilecektir. Buna göre Su yüzeyi kotu;

P = 9 + 2 = 11 olarak elde edilecektir.

 DİCLE ÜNİVERSİTESİ 7/7
MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
İMZ 208 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ BÜTÜNLEME SINAVI CEVAP ANAHTARI, 22.01. 09
Dr. Z. Fuat TOPRAK
==========================================================================
b)
11m

5m

0m

NOTLAR AÇIK SINAV SÜRESİ 75 DAKİKADIR BAŞARILAR