8 Sententia coram R-P-D. K-E, Boccafola prolem in perpetuum eitandum, Quae omnia semper sbi constans et c0- Foren in suis depoationbus confimavic Insoper esi Actors om ‘testes confirmant at corroborant. =< = ae 13: Quibus omnibus inure tn facto ste perpen, Nos infescrpt Patres Auditores de Turmo sententamus, proposito.dubio respondentes Aiea cna deat mata eas xl ‘iro bons pros eldem vr, protnde, vetaturiansius ad nova tias, inconsulto Ordinario loci. 7 wun — f ta pronuntiamus aique committimus locorum Ordinariis et Tribuna- lium Administris, ad quos spectat, ut hanc Nostram definitivam senten- tiam notificent omnibus, quibus de iure, ad omnes iuris effects.” Romae, in sede Rotae Romanae Tribunalis, die 14 ianuarii 1999, Kenneth E. Boccafola, Ponens Daniel Faltin Laurentius Civil Deciso facta est exsecutiva, * Omnes sententiae, mutatis mutandis, sic absolvuntur R.P.D. DANIELE FALTIN VARSAVIEN. [NULLITATIS MATRIMONIT SUMMARIUM. 1.2.3.4. 5: Pact species, — 6,7. 8. Principia vis, doctrinae atque N.P, furispr ‘dentiae de incapacitate assumendl essenilia nera coniugalia. —9. De distin tione inter incapacitate et dfficltatem, — 10. De probatione. — 11. 12.13, 12.15. Eronea ae squalda vii actoris conceptio vitae, de qua re pertorum ‘ota prac oculis habenda sunt. — 16. 17. De signification legali vocis Capacitalmitata» in psychiattia forensi canonica. — 18. Decsio pro multe Sententia definitiva diei 20 ianuarii 1999 1. Christophorus, actor in causa, catholicus, et Viola, mulier conven: ta, ef ipsa catholica, dum uterque propriae aetatis annum vigesimum age- rel, mense februari 1987 fortuita casu in domo alicuius amici sese obviam hhabucrunt et, muto amore capti, statim sese frequentare coeperunt. Mox autem eorum constetudo intima devenit, ex qua puella pregnans facta est. ‘Mense april eiusdem anni vir profectus est, ut stipendia mereret, seu sie dicto servitio militari impendebat, Ipse, cum notitiam de praegnatione puellae recepisset, sensum responsabilitais erga nasciturum persentiens, Exoptantibus atque consentientibus utrlusque fuvenis parealibus, die 3 oe tobris 1987, in ecclesia intra fines dioeceseos Varsaviensis matrimonium ‘celebratum est 2. Nuptis initis, vir ad servitium militare explendum rediit, dum muller in domo parentum viri permansit atque ipse eam saepe saepius visitare consuevit. Ast vita communis, ob diversas vartique generis rationes, hhaud felix fait, praesertim, uti videtur, ob viri intolerabilem pathologicum ‘egoismum. ‘Mense ianuario 1988 filius, ante matrimonium conceptus, natus est Sensim sine sensu exortis inter coniuges discidiis cisque de die in diem ingravescentibus, mense octobri 1988, vir e domo coniugali uxorem expulit ‘Ae deinde, conamine reconciliationis inter coniuges inutiliter peracto, vir ‘Sic dictum divortium civile petit obtinuitque. Quo obtento, ipse novos amo- res colere incepit.‘Sententia coram R.P.D. D. Faltin 3. —Idem vir, suae conscientiae consulere cupiens, die 9 augusti 1991, ‘Tribunal Metropolitano Varsavienst porrexit libellum quo petit declaratio nem nullitatis sui matrimonii, adducens diversa nullitatis capita, non exclu sa adsertaeituscem matrimoni inconsummatione. Quippe quae capita Prac ses Tribunalis Collegialis Varsaviensis suo decreto, diei 24 octobris 1991, Feassumpsitet, ad mentem cann. 1513 §§ 1-2 et 1677 §§ 2-3, obiectum iudici disceptandum ac sententia definiendum proposuit sub formula: «Se il ma- trimonio delle parti € nullo per incapacita ad assumere e compiere gli es. senziali obblighi matrimoniali per cause di natura psichica (can. 1095, n. 3) da parte dell'attore e della convenuta oppure a causa della simulazione del cconsenso matrimoniale (cann. 1055, 1057 § 2) da parte del'atiore e della ‘convenuta, oppure a causa della costrizione (can. 1103) da parte dell'attore c della convenuta? », addens quoque: « I fatto dellinconsumazione del ma- trimonio a norma del can. 1061, § 1 del CIC». 4. ~ Quibus omnibus de jure posits atque expletis, secuta est causae instructio per auditionem partium in causa eorumve testium, atque per adguisitionem relationis a sic dicto «Istituto di Famiglia» confecta ac dein de prachabita quoque relatione peritali ex officio redacta, aitum Tribunal servatis ceteris omnibus de iure servandis, die 17 octobris 1994 protulit sententiam in primo iurisdictionis gradu definitivam, qua edit: « Affirma. tive, seu constare de nulitate matrimonii dumtaxat ob incapacitatem onera rmatrimonii essentilia adsumendi aique adimplendi ex parte viri actors», ceteris omnibus capitibus negative dimissis. ‘Quam autem sententiam Tribunal Appellationis Posnaniense, postquam dccreto diei 11 martii 1995 causam ad ordinarium secundi gradus examen ‘admisert, nulla ulteriore causae instructione peracta, sententia diel 15 de- cembris eiusclem anni, infirmavit decrevitque: Negative ad omnia. '5,- Adversus quam sententiam viro actore, die 3 marti 1996, appellante causa tansmissa est H.A.T.,.coram quo, actis causae universis aeceptis eisque ex lingua polonica in linguam italicam versis, itemque Patrono ex officio ad iura Actoris tuenda ac defendenda, decreto Exemi Decani, diei 3 februarii 1997, deputato, coque instante, die 14 octobris 1997, objectum judiciédisceptandum decreto infrascripti Ponentis statutum est sub formula ddubii, nempe: «An constet de nulltate matrimonii, in casu, ob ineapacita- tem viri actoris obligationes matrimonii essentiales adsumendt» Cui dubio, prachabita scriptura defensionali viri actoris Patronae ex olficio, alque obtenus Defensons vincult deputati Animadversionibus, ser- vatisque adamussim ceteris omnibus de jure servandis, in praesentiarum. respondere debernus, ‘6. - In iure, ~ De incapacitate assumendi ex parte nubentium essentia- les matrimonii obligationes, in can. 1095, n. 3 statuitur: «Sunt incapaces ‘matrimoni contrahendi [...] qui ob causas naturae psychicae obligationes ‘matrimonii essentiales assumere non valent». 7. — Apta autem distincto facienda est inter capacitatem habendi mini ‘mam relationem interpersonalem, matrimonio propriam suflicientem ad valide contrahendum, et capacitatem assequendi relationem interpersons Jem plenam, integram et maturam. Mera difficultas in constituendo con: sortio vitae invaliditatem matrimonii haud implicat, seu non demonstrat, incapacitatem nupturientis validum consensum cliciendi propter caput nul litats a can. 1095 sub n. 3 praescriptum, Die 20 anual 1999 u _enitaed dtntion, ak non mar ie ae cain Hhace pathologica abnormitas {anti momenti sit ut contrahens, quam Cn csc Sc a se mec cere Pe Er Ss ‘d) pathologia tam gravis sit ut consortium coniugale intollerabile reddat et Fe a a Ey aud ote en se nan oer ee an ei a To a ne a end Te es naa i OR aa tao nr cries was nae oi i a ona ee ses coe a Ae ton se FE ea a nn Stn pone ct cnn a ee tre SE oe ets I a, feces SOE urn can S03 ee est iam Mca a te ee ol tam cng Her ca te Ca en i ec Fo le i Co aay Sa Te a SR Ha te dcr, ae ent amon Ca asa Sr a ee IED, Le nen mt a a nem es may ra a) ase Se a a dat cembris 1992)» (Mechlinien.-Bruxellen., A. 95/95, n. 7). ns laine ie cot veka mcd tne ran a nt a chien eee a ie Swale sa earn oto10, ~ Probationem quod spectat, cum adsertae incapacitais natura atque gravitas, ad mentem can. 1680, a pets in re psychatrica determi- hundae ac stabliendae sint»peritorum opera (.] ad factum aliquod com: probandum vel ad veram alcuivs rei naturam dignoscendam »utendum est {Gf can. 1574, sans prineipls anthropologiae chrstianae prae oculis habi ts (ch coram Funghini, sent. di 29 apris 1967, Toletana in. America, A. O7/87, m4 in qua late fusequeplura criteria rferuntu. ‘Re vera: «La scienza medico-sichiatricapsicologiea sari sempre ut lissima eel anche necessaria per conoscere una parte della realtapsichica dalVindviduo, ma resters sempre nella sfera del indagine guridica stabilire Se quella realta comprovata sia adeguata 0 meno ad instaurare un rapporto formalmente guriico, ad assumere oneri ed obbligazionisquistamente ci natura elico-giuridica» (cf. MF. Pompedda, Annotaziont etrea la ineapa- Citas adsuimend onera conivgaii, in: lus Canonicuom 23 [1982], p. 198, 11 43; Idem, Anmotasions sul dirtto matrimoniale nel nucvo codice cano nico, in: AANV., If matrimonio nel nuovo codice di diritto canonico, Padova 1984, p. 135) Certo certs, ad comprobandam immaturtatem contrahentis,videnda «st fota cus evolutio biopaychica, adeo ut constet eum incapacem Fuisse fonera matrimonitessentialia adimplenl, idcogue vineulum utpote nullum et infectum retinendum est 11. In facto, ~Imprimis, adnotandum est visum esse Patribus Audi toribus de Tumo, quod instructo causae non praccellet omaimoda claritate ft assiduitate prouti necessaru fiset ex parte Tribunals tant nominis “Elenim, ex depostionibus partum ettestium paca sire dantur de vir actors pein et adulesciemtiaatque de eus formatione socio-cultural et ducatione civil, religion ac moral in ambit fami ‘Attamen, id quod omnino certum esse apparet consist in facto, quod rnempe ipse pote filus unigentus, crevie adolevitque sib dct stque protectione sae matris, que cum veut adoravit eiusque «vitutes» ade Magnopere extllere consuevit, ut elds personaitatem dstorguit vitivit- ‘auc. Ipse, enim, egocentisimoimbutus, semper pro certo habuit, omnia ‘Shi debita esse. Hace omnia etabulis processalibus clare emergunt ‘Adrem refere sufficat, quae testi, paribus extranea, in udiio reli, licens: « Molto inlusso sulla persona del attore ha avuto la made, la quale Si comportava come se proteggesse suo figlio dalle occupazioni quotiis his addens: «Credo che Fattorefossepigro ¢ comodo a causa dll atmo sera che sua madre aveva creato a cast» 12. ~ Quibus praemisss, opas est ut adnotetur, quod Actor, qui sume setatisannim vigesimuum nondim explevit obiam habuit puellam, nane ‘ulierem conventam in causa, etusdem aetais, qua cum, amictia vik in- Staurata,quaerens proprium commodum, sine ilo respects dignitatis hi Imanae erga puellam, sttim ad insanos sensus placandos,dscessit tsi ex {nts sire nan daturan hoe fect pila consentiente, et in ibello Actoris Scriptum legitur: «Tut e de cereavamo solo un’avventura enon eravamo Et coram Tudice instructor fessus est: «Credo che non ci solo cos), per passare il tempo e per avere luna ragazza, dalla quale poter andare durante le Hicenze dal servizio ml tare. Non pensavano-a contrarre matrimonio né a mantenere un legame pil durature» Die 20 januari 1999 Reape, ex verbs Actoris apparet quam squalda fuerit eius concepio vitae achat moralitatsorbat, Se sues pracgnans invent es, utiusque parts parentibus insta, ut atimontum celebretur + Lratiore —faso est us mater — instants nt ad una stuasione dalla quale non poteva scappare, perché 5 a Fenton, alfermavarno che le parts sarebbero dovute sposare a pokoa della gravidanza della convenuta [...] non ammettevamo ¢ non ci aimginavaro wn'alra poss. esa qua lo tempore Actor a parentibus in omnibus depen deb od lactam neue clus mate afirmat, sed etiam a fere omnibus us confirma ary "Familiare consortium quod spectat, si ita dici queat, de vita co- ing non nuts adsunt inact, sed facta, quae partes in causa retulerunt ete conrooravrunt, intr se cong sige de conics tet co claram ac unvocattsuppeditare videntur wera tsa paribus ct tstibusadhbeantur verbo convicts contall wc sconfazals vita» et ta poro, vita communis, vere zal, Gone aria ac interpersonal inter conluges omnino deft, Eten, at Peptarum Actor apad exerltum seu praestaat, dum uxor ter mar in domo vi parent transtli, ua vit rediebat ad breve aan go deta Hlentiag causa. Ast, hice in ecasiomibus inter coniuges ‘Smpor ites et daca orta sunt. Pe te test mulers convene dicitur, eausam iunglorum fuse factan aud nempe. «La convent aveva rancore verso Fattore per i factual el venvaa casa inlicensa, non soccupava del bambino fata che gatavasset super: «Dopo le nozze la eonvenuta rnfaciava Sperone ia mancanva diimeressamento 1iguardo alla loro vita maim Bia fan. ; ‘anata ext soror Convent: «Latore in quanto fig unico era. bite ad svee sostituito neg obblighi che gi spettavano a casa dalla sea con voleva che ci Tose lo stesso nel suo matrimonio» Qune ayaa teats Figur, vita «iugalis» inter coniuges foto tempore, se eeftrante: servo militar! addicts fut exsit. Quo sevitio exper, Seer domi deitive reverss, cum intr ipsum et uxorem ahve matora Iniorta sone ob caus tin utes, i eam sb dao expult Adem sis testa est «Quando Fattre aveva finito di prestare il servizio ee at Sa fee una aunata © dae che evo andare vi Bae wou vist actors agend seseque gerendi erga uxorem omnes ste confirmant See RgRt, matrimonio valedixt et omnibus eonatibus reconciatio. nis fnmter ac pert Sse oppos Ta Gero cor hucusgue supra exposta suDicientia esse non vider cura comprobandam naftatemmatrimoni de quo ine str, sect ob Ineapacittem vit actors onera iatimoni essentiaia asumend atque adimplendi ‘Pane necesse est inuirere num adfuerit ex parte eiusdem visi mera pier testes allman, an potas, elusder Actors personals deor- Shat b eusasnatrae ye naan : ‘Quanropter ut hace quaest solvatur auxio pertorum in scentia paycathice sigue psyehologea utendum est nam, ut Summus Pontifex