Η επιστροφή της πρεσβείας με τους όρους της ειρήνης

Η επιστροφή από τη Σπάρτη στην Αθήνα της δεκαμελούς πρεσβείας με

επικεφαλής το Θηραμένη γίνεται δεκτή με μεγάλη αγωνία από τους
Αθηναίους, γιατί από τις πληροφορίες που φέρνει κρέμεται κυριολεκτικά η
ίδια τους η ζωή.
Μεγάλο πλήθος τρέχει να περικυκλώσει την αντιπροσωπεία, καθώς η
κατάσταση στην πόλη εξαιτίας της διπλής πολιορκίας από στεριά και
θάλασσα έχει υπερβεί τα όρια του ανεκτού: η πείνα αποδεκατίζει τον
πληθυσμό. Κινούμενοι συναισθηματικά και όχι τυπικά και λογικά, δεν έχουν
την υπομονή να περιμένουν να συγκληθεί η συνέλευση του λαού και να
ενημερωθούν επίσημα. Θέλουν να πάρουν αμέσως τις απαντήσεις που θα
δείξουν το μέλλον τους. Κρέμονται κυριολεκτικά από τα χείλη του. Μια λέξη
τούς είναι αρκετή. Θέλουν χωρίς επισημότητες με λίγα λόγια , με ένα ναι ή
ένα όχι ακόμα και χωρίς λόγια, με τη γλώσσα του σώματος, να μάθουν αν η
αποστολή ήταν άκαρπη ή έφερε αποτέλεσμα, αν η Σπάρτη έδειξε έλεος ή όχι,
αν έγινε ειρήνη ή αν θα αρχίσει σε λίγο η καταστροφή της πόλης με ό,τι αυτό
συνεπάγεται, αν θα ζήσουν ή θα πεθάνουν. Έζησαν αυτό το διάστημα με αυτή
την ελπίδα μόνο.
Κίνηση ανάλογη με εκείνη των Τρωαδιτισσών που σπεύδουν γύρω από τον
Έκτορα για να μάθουν για την τύχη των δικών τους ανθρώπων, από τους
οποίους εξαρτάται και η δική τους τύχη. Εδώ όμως η κατάσταση είναι πιο
κρίσιμη.
Όμως η αγωνία δεν αφορά, καθώς φαίνεται, και τους ίδιους τους πρέσβεις,
οι οποίοι ψύχραιμα την επομένη ανακοινώνουν τους όρους της ειρήνης και
επιχειρηματολογούν σχετικά. Είναι κωμικοτραγικό πώς η αλλαγή του
καθεστώτος έγινε με άψογες δημοκρατικές διαδικασίες. Είναι η τελευταία
φορά που οι Αθηναίοι αποφασίζουν με δημοκρατικές διαδικασίες: η δύναμη
της πλειοψηφίας.
Ο Ξενοφώντας δεν αναφέρει τα επιχειρήματα των δύο πλευρών. Η λέξη
παράδοση, ήττα, καταστροφή δεν αναφέρονται από την πένα του Ξενοφώντα
Η δραματική ένταση είναι τονισμένη από τον Ξενοφώντα,
Αξίζει να αναφερθεί η ιδεαλιστική στάση ορισμένων δημοκρατικών, λίγων
όμως, που αν και γνωρίζουν ότι είναι πια ηττημένοι δε διστάζουν να
δηλώσουν ξεκάθαρα τη στάση τους.
Το γεγονός ότι η πλειοψηφία αποδέχεται τους όρους της ειρήνης σημαίνει
ότι
 η αποτυχία της δημοκρατίας έκανε τους ασταθείς πολιτικά να
μετακινηθούν στην άλλη πολιτική παράταξη και τους
δημοκρατικούς να σιωπούν
 οι ολιγαρχικοί μπορούν να εκφράσουν ελεύθερα τις πεποιθήσεις
τους χωρίς φόβο
 είναι πιθανόν οι πολιτικοί εξόριστοι να έχουν επιστρέψει πιέζοντας
τις εξελίξεις
Επίσημα και τυπικά η Αθήνα αποδέχεται την ήττα της. Το ένστικτο της
αυτοσυντήρησης που ορίζει "η ζωή υπεράνω όλων" νίκησε. Η Αθήνα επέλεξε:
ηττημένη, εξευτελισμένη, ταπεινωμένη , αλλά ζωντανή. Θα μπορούσε
άλλωστε να πράξει διαφορετικά;
 Δε μένει παρά η εκτέλεση των όρων της ειρήνης που γίνεται σε πανηγυρικό,
εορταστικό κλίμα (μετά μουσικής), πιστεύοντας ότι θα είναι σίγουρες οι μέρες
της ευτυχίας που θα ακολουθήσουν και προϋποθέτουν μια πόλη χωρίς
φραγμούς χωρίς τείχη (απαραίτητο, συστατικό στοιχείο της ύπαρξής της).
Γνωρίζοντας κανείς τι επακολούθησε δεν μπορεί παρά να χαμογελάσει πικρά.
Οι μεγάλες υποσχέσεις δεν ήταν παρά μια απάτη για να μπορέσουν
ορισμένοι να ζήσουν το πολιτικό τους όνειρο σε βάρος της πατρίδας και με το
θάνατο και τον εξευτελισμό των συμπολιτών τους. Ταύτιση του ατομικού
συμφέροντος με το κοινό: η έσχατη πράξη εγωισμού.