ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ

«Σχολείο και Παιδικό Μουσείο: Οι στόχοι που επιτυγχάνονται

με την επικοινωνία αυτή μέσα από τα εκπαιδευτικά
προγράμματα που προσφέρονται για τα παιδιά του Δημοτικού
στο ‘Παιδικό Μουσείο’ της Αθήνας και στο ‘Discover
Children’s Story Centre’ του Λονδίνου»

Διπλωματική εργασία
της
Σταυρουλάκη Αμαλίας
Α.Μ.:58962

ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΤΣΟΥΡΒΑΚΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

ΜΑΙΟΣ 2014

1
ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η μελέτη αυτή έχει σκοπό να προσεγγίσει το χώρο του μουσείου σαν

χώρο μάθησης και ψυχαγωγίας. Εστιάζει στο ρόλο των μουσείων στον 21ο
αιώνα και μέσα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα δύο μουσείων του
Παιδικού Μουσείου της Αθήνας και του Discover Children’s Story Centre
του Λονδίνου εστιάζει στα οφέλη που αποκομίζουν τα παιδιά του Δημοτικού
και έχουν σχέση με τη μάθηση και την ψυχαγωγία. Η ικανοποίηση των
παιδιών είναι μεγάλη και για τις δύο πλευρές.
Σκοπός μας είναι να διερευνηθεί ο ρόλος του μουσείου στη σύγχρονη
εποχή, η συμβολή των εκπαιδευτικών προγραμμάτων στην εκπαιδευτική
αξιοποίηση των εκθεμάτων καθώς και η ψυχαγωγία που προσφέρει ο χώρος
αυτός στα πλαίσια των εκπαιδευτικών προγραμμάτων των παραπάνω
μουσείων.

Λέξεις κλειδιά: Εκπαιδευτικά Προγράμματα, Παιδικό Μουσείο, Discovery

Children’s Story Centre, Ικανοποίηση, Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, Δημοτικό

SUMMARY

2
 This study aims to approach the museum as
learning space and entertainment. It focuses on the role of museums in the
21st century through educational programs both museums Children's Museum
in Athens and the Discover Children's Story Centre in London focuses on the
benefit for children of primary and related learning and entertainment.
Satisfaction for the children is great for both sides.
Our aim is to investigate the role of the museum in the modern era, the
role of the educational programs in the use of exhibits and entertainment
offered space within these programs.

Keywords: Educational Programs, Children's Museum, Discover Children's

Story Centre, Satisfaction, Primary Education.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

3
 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 5
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο
i) ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ 6
ii) ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ 8
iii) ΠΑΙΔΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ 10
iv) ΜΟΥΣΕΙΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ…………………….......11
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο
ΜΕΡΟΣ 1ο :
ΠΑΙΔΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ 14 1.1 ΙΣΤΟΡΙΑ - ΣΚΟΠΟΣ - ΑΠΟΣΤΟΛΗ
14
1.2 ΚΤΙΡΙΟ 15
1.3 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ 16
ΜΕΡΟΣ 2ο :
DISCOVER CHILDREN’S STORY CENTRE
2.1 ΙΣΤΟΡΙΑ – ΣΚΟΠΟΣ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ - ΔΡΑΣΕΙΣ 23
2.2 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ 26
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο :
ΕΡΕΥΝΑ-ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ-ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
3.1 ΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ……………………………………………………....30
3.2 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ 31
3.3 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 31
3.4 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 33
3.5 ΕΠΙΛΟΓΟΣ…………………………………………………………………… .35
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 35ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
39

4
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στη σύγχρονη εποχή το μουσείο έχει πολυδιάστατο ρόλο να

διαδραματίσει. Από τη μία πλευρά έχει να εκπληρώσει το ρόλο της άτυπης
εκπαίδευσης και από την άλλη το ρόλο της ψυχαγωγίας των επισκεπτών και
της αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου τους.
Στο πρώτο κεφάλαιο αυτής της εργασίας θα γνωρίσουμε τις διαστάσεις
που παίρνει το σύγχρονο μουσείο και τους σκοπούς που προωθεί για να
ανταποκριθεί στον πολυδιάστατο ρόλο του, συμβάλλοντας στην
εκπαιδευτική διαδικασία και στις μαθησιακές ανάγκες των παιδιών μέσα από
τα εκπαιδευτικά προγράμματα που προσφέρει στους μικρούς επισκέπτες του.
Ακόμα θα γνωρίσουμε τα παιδικά μουσεία και τα είδη των εκθεμάτων που
προσφέρουν καθώς και τα συναισθήματα που αυτά αναδύουν.
Στο δεύτερο κεφάλαιο θα παρουσιαστεί το Παιδικό Μουσείο στην
Αθήνα και το Discovery Children’s Story Centre η ιστορία τους, οι σκοποί
τους και τα τρέχοντα εκπαιδευτικά προγράμματα τα οποία προσφέρουν σε
παιδιά Δημοτικού για το έτος 2013-2014, οι στόχοι των εκπαιδευτικών
προγραμμάτων τους για μάθηση, δημιουργικότητα και ψυχαγωγία.
Στο τρίτο κεφάλαιο θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα της έρευνας
που έγινε μέσα από τις εντυπώσεις των παιδιών και τον τρόπο που εκφράζουν
τα συναισθήματά τους κατά τη διάρκεια των εκπαιδευτικών προγραμμάτων
στα οποία παίρνουν μέρος καθώς και τα συμπεράσματα που προκύπτουν από
συμμετοχή τους σ’ αυτά.

5
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο

i) ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ

Σύμφωνα με το ICOM ο ορισμός για το μουσείο έχει ως εξής: « το

μουσείο είναι ένα ίδρυμα μόνιμο, μη κερδοσκοπικό, στην υπηρεσία της
κοινωνίας και της ανάπτυξής της, ανοικτό στο κοινό. Το μουσείο κάνει
έρευνες σχετικές με τα υλικά τεκμήρια του ανθρώπου και του περιβάλλοντός
του, τα συλλέγει, τα διατηρεί, τα κοινοποιεί και κυρίως τα εκθέτει για μελέτη,
παιδεία και ψυχαγωγία». Το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων είναι ένας
διεθνής επαγγελματικός μη κυβερνητικός οργανισμός που εκπροσωπεί τα
μουσεία και τους εργαζομένους σ’ αυτά. Είναι ο κυριότερος σύμβουλος της
Unesco σε όλα τα θέματα που έχουν σχέση με την οργάνωση και λειτουργία
των μουσείων (΄Αλκηστις 1996 : 100). Οι σκοποί του είναι:
1. Να προωθεί τη συνεργασία και την αμοιβαία βοήθεια μεταξύ των
Μουσείων και των εργαζομένων σ’ αυτά (μουσειολόγων,
συντηρητών, ερευνητών, εκπαιδευτικών, τεχνικών κλπ.).
2. Να τονίζει το ρόλο του Μουσείου και του μουσειακού
επαγγέλματος στην εκπαίδευση κάθε ανθρώπινης κοινότητας.
3. Να επισημάνει τη σημασία της διάσωσης της πολιτισμικής και της
φυσικής κληρονομιάς, με σκοπό την προαγωγή της γνωριμίας και
της κατανόησης μεταξύ των λαών.
Η ανάγκη του ανθρώπου για συλλογή αντικειμένων υπάρχει από τα
βάθη των αιώνων και μαρτυρείται σε όλο τον κόσμο αν και, το σύγχρονο
μουσείο είναι ένα καθαρά ευρωπαϊκό φαινόμενο που εξαπλώθηκε στον
υπόλοιπο κόσμο στην συνέχεια (Οικονόμου 2003: 30). Αντί για αποθήκευση
και έκθεση αντικειμένων τα οποία αντικατοπτρίζουν τις ανάγκες ενός αστικού
κοινού, γίνεται λόγος για ένα μουσείο που βάζει στο κέντρο του ενδιαφέρο-

6
ντός του τον επισκέπτη (Black 2009: 21). Σύμφωνα με την Ζαφειράκου
(2000) : «Όταν οι επισκέπτες διασχίζουν το κατώφλι ενός μουσείου, έρχονται
σε επαφή με τον ιδιαίτερο χώρο και τα αντικείμενα που εκτίθενται και
αποκτούν τη λεγόμενη μουσειακή εμπειρία».
Στο μουσείο του 21ου αιώνα, τα εκθέματα είναι μέρος της εμπειρίας
του επισκέπτη και ένα μόνο από τα μέσα ανταπόκρισης στις απαιτήσεις του
κοινού (Black 2009:315). ΄Ετσι τα μουσεία πρέπει να μάθουν να
προσελκύουν το κοινό πιο αποτελεσματικά και να το ενθαρρύνουν να τα
επισκέπτεται τακτικά μέσω των υπηρεσιών που παρέχουν. Καθώς ο
σύγχρονος καταναλωτής επιθυμεί να αξιοποιήσει τον ελεύθερο χρόνο του[…]
οι σημερινές προτεραιότητες των μουσείων περιλαμβάνουν την εύκολη
πρόσβαση και την άνεση, φαγητό και ψώνια, ευέλικτες εκθέσεις και
συμμετοχή του κοινού (Schwarzer 1999:42).
Το μουσείο πλέον καλείται να είναι:
1. Θησαυροφυλάκιο αντικειμένων σημαντικό για την τοπική
κοινωνία
2. Παράγοντας υλικής, οικονομικής, πολιτισμικής και κοινωνικής
ανάπλασης
3. Προσιτό σε όλους, ανεξάρτητα από διανοητικά, σωματικά,
κοινωνικά, πολιτισμικά, οικονομικά κριτήρια
4. Σχετικό με όλα τα κοινωνικά, με την κοινότητα να συμμετέχει
στην αξιοποίηση του «προϊόντος» και στην εξασφάλιση του
επιθυμητού αποτελέσματος
5. Τόπος και ευκαιρία ανάδειξης της πολιτισμικής
διαφορετικότητας
6. Παράγοντας κοινωνικής συνοχής και παραγωγός κοινωνικού
κεφαλαίου
7. Παράγοντας κοινωνικής ενσωμάτωσης
8. Υποστηρικτής της ανανέωσης της κοινότητας και της γειτονιάς

7
 9. Δημιουργός νέων κατηγοριών κοινού
10.Πρόθυμο να συνεργαστεί σε εγχειρήματα άλλων φορέων
11.Χρήσιμο στην εκπαίδευση όλων των βαθμίδων
12.Αναπόσπαστα δεμένο με τη μαθητική κοινότητα
13.Τόπος συναντήσεων μελών της τοπικής κοινωνίας
14.Τουριστικό θέλγητρο
15.Δημιουργός εισοδήματος
16.Οικονομικά υγιές και υπόδειγμα παροχής υπηρεσιών

ii) ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ

Ένα θέμα που παγιωμένα αντιμετωπίζουν ορισμένοι πολιτισμικοί

οργανισμοί είναι η προσέλκυση των νέων ανθρώπων από την πρώιμη παιδική
ηλικία. Όταν το παιδί συμμετάσχει και εκτιμήσει μια εμπειρία ορθολογικής
ψυχαγωγίας έναντι άλλων μορφών παθητικής διασκέδασης, υπάρχει
πιθανότητα να είναι ενεργός καταναλωτής τέτοιων εμπειριών και ενήλικος.
Αντίθετα αν δεν του δοθούν ευκαιρίες πολλαπλών πολιτιστικών ερεθισμάτων,
το πιθανότερο είναι να αποκτήσει ροπή προς τις πιο παθητικές και εν γένει
χαμηλής ποιότητας – ως προς το εύρος και την ποσότητα των πληροφοριών –
εμπειρίες διασκέδασης ( Μπαντιμαρούδης 2011 : 108).
Κατά τις τελευταίες δεκαετίες αναγνωρίζεται επίσημα ο εκπαιδευτικός
ρόλος των μουσείων, και παράλληλα παρατηρείται αύξηση στα εκπαιδευτικά
προγράμματα και στις δραστηριότητες που προσφέρουν τα μουσεία. Οι
μαθητές αποτελούν πλέον σταθερή βάση του κοινού των μουσείων, γι’ αυτό
και η ανταπόκριση στις ανάγκες τους αποτελεί πρωταρχικό ζήτημα.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο ένα ερευνητικό πρόγραμμα για τη μάθηση στα
μουσεία, το οποίο συνδέεται με την πρωτοβουλία «εμπνευσμένη μάθηση για
όλους» πρόβλεπε συνεντεύξεις καθηγητών για το ρόλο και τη χρησιμότητα
των επισκέψεων στα μουσεία.

8
Όταν ρωτήθηκαν αν η μάθηση είναι διαφορετική στο μουσείο απ’ ότι στην
τάξη, απάντησαν πως η μάθηση είναι - και έχει τη δυνατότητα να είναι-
αποτελεσματική στο μουσείο λόγω του συγκεκριμένου περιβάλλοντος. Οι
απαντήσεις αναφέρονταν στο περιβάλλον του μουσείου ως ενδιαφέρον,
«ζωντανό», με περιεχόμενο που απευθύνεται σε πολλές αισθήσεις,
ευφάνταστο. Το μουσείο γεννά συναισθήματα, έχει σχέση με την πραγματική
ζωή, είναι μέρος στο οποίο δίνονται ευκαιρίες στους μαθητές να
εξερευνήσουν νέες δεξιότητες παίζοντας μεταξύ τους, προσφέρει πρακτική
και θεωρητική μάθηση. ΄Αλλοι υποστήριξαν ότι η μάθηση στα μουσεία είναι
μια «επιπλέον» εμπειρία, άλλοι ότι βοηθά στη συμμετοχή του μαθητή και
ενθαρρύνεται από τα οπτικοακουστικά μέσα που δεν υπάρχουν στις τάξεις.
Αυτή η άποψη ήταν ιδιαίτερα σημαντική για τους μαθητές που μελετούν τα
αγγλικά ως ξένη γλώσσα. ΄Ενας είπε ότι οι μαθητές είναι πιο «ελεύθεροι» στο
μουσείο ( Johnsson 2003: 6).
Στην ίδια έρευνα οι απόψεις των παιδιών για το μουσείο
διαμορφώνονται στη βάση του μουσείου σαν χώρου μάθησης και ενεργής
απόκτησης γνώσεων. Όλα τα παιδιά ήθελαν να μπορούν να αγγίξουν τα
εκθέματα και να απασχοληθούν με τα αντικείμενα. Επιθυμούσαν η ώρα που
θα περάσουν στο μουσείο να είναι προσαρμοσμένη στην ηλικία τους.
΄Ηθελαν να μπορούν να παίξουν περισσότερο στο μουσείο (σε ειδικό χώρο
παιχνιδιού), να υποδυθούν ρόλους, να ζωγραφίσουν, και γενικότερα να
συμμετέχουν στην εμπειρία. ΄Ηθελαν να περάσουν πολύ χρόνο στο μουσείο
(Johnsson 2004: 10). Η έρευνα αυτή προχώρησε πέρα από τις απαντήσεις των
παιδιών για την επίσκεψή τους στο μουσείο, μελετώντας τις απόψεις τους για
τα μουσεία και το ρόλο τους. Κοινή ήταν η αντίληψη ότι τα μουσεία είναι
μέρη που μαθαίνεις ιστορία. Οι μαθητές είπαν ότι μαθαίνεις ιστορία στα μου -
σεία γιατί εκεί υπάρχουν παλιά πράγματα, τα οποία ο κόσμος χρησιμοποιούσε
στο παρελθόν. Στο μουσείο μπορεί να δει κανείς πράγματα που δεν βλέπει
στην καθημερινή του ζωή. Η πλειοψηφία των παιδιών απάντησε πως τα

9
μουσεία είναι «ευχάριστα» (τα μουσεία ως χώροι αναψυχής) (Johnsson 2004:
6).

iii) ΠΑΙΔΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ

Tα παιδικά μουσεία αποτελούν συνήθως πρωτότυπα σχεδιασμένα

μαθησιακά περιβάλλοντα, που προωθούν την κοινή μάθηση παιδιού και
ενήλικα σε όλη τη μουσειακή κοινότητα. Με τις πρακτικές τους αμφισβητούν
και επαναπροσδιορίζουν τα όρια του μουσειακού χώρου, δίνοντας μια νέα
διάσταση στο τι μπορεί να είναι το μουσείο ( Lewin-Benham 1997:9).
Στο επίκεντρο του παιδικού μουσείου είναι το παιδί και όποιος
πρωτομαθαίνει. Αποστολή του είναι να βοηθήσει το παιδί να κατανοήσει τον
εαυτό του και τον κόσμο μέσα στον οποίο ζει και να συμβάλλει στην
αισθητική, πνευματική και κοινωνική ανάπτυξή του μέσα από τη χρήση των
μουσειακών συλλογών. Κατ’ επέκταση, τα αντικείμενα που εκτίθενται δεν
έχουν απαραίτητα μεγάλη επιστημονική ή καλλιτεχνική αξία, ούτε αποτελούν
αυτοσκοπό του μουσείου. Αξιοποιούνται κυρίως ως εργαλεία για να
υποστηρίξουν τη μάθηση και να ανταποκριθούν στις αναπτυξιακές ανάγκες
των παιδιών ( Καλεσοπούλου, Μουρατιάν 2011: 46).
Τα παιδικά μουσεία με βάση την έντονη συναίσθηση του κοινωνικού
τους ρόλου προσπαθούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες της τοπικής
κοινωνίας, όχι μόνο στο πλαίσιο της θεσμοθετημένης εκπαίδευσης αλλά και
πέρα από αυτή. Τα περισσότερα παιδικά μουσεία είναι πολυθεματικά (Gibans
1999: 155-156, Pearce 1998: 3-28) με εκθέματα που σχετίζονται με τους
ακόλουθους θεματικούς άξονες:
1. Το σώμα μου/Τα συναισθήματά μου
2. Καθημερινή ζωή (σπίτι, γειτονιά, τοπική κοινότητα)
3. Φυσικές επιστήμες/Τεχνολογία/Μαθηματικά
4. Ιστορία/Αρχαιολογία

10
5. Πολυπολιτισμικότητα /Κοινωνική Ανθρωπολογία
6. Τέχνη
7. Περιβάλλον-Οικολογία
8. Κοινωνικά ζητήματα
9. Υλικός Πολιτισμός παιδικής ηλικίας
10. Μύθοι, παραμύθια, λογοτεχνία, θέατρο-δραματοποίηση

Για την ανάπτυξη αυτών των εκθέσεων αξιοποιείται εποπτικό υλικό

και σχεδιάζονται τρισδιάστατες κατασκευές που βοηθούν τα παιδιά να
αισθανθούν, να συναισθανθούν, να σκεφτούν, να φανταστούν, να
δημιουργήσουν και να εξερευνήσουν με πολλούς τρόπους το παρουσιαζόμενο
θέμα. Μέσα από την επαφή με αυθεντικά αντικείμενα το παιδί σχετίζεται με
άλλες εποχές και συναισθάνεται τη ζωή ανθρώπων από άλλες εποχές και
περιοχές (Καλεσοπούλου, Μουρατιάν 2011: 50).
Τα παιδικά μουσεία είναι το νεότερο και πιο ραγδαία αναπτυσσόμενο
είδος μουσείου. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, τα παιδικά μουσεία
καταφέρνουν να προσφέρουν έναν ασφαλή χώρο για παιχνίδι, εξερεύνηση και
χειροπιαστές μαθησιακές εμπειρίες, συνδυάζουν μάθηση και ψυχαγωγία για
όλη την οικογένεια, και ανταποκρίνονται διαρκώς και με ποικίλους τρόπους
στις ανάγκες της κοινότητας στην οποία ανήκουν.

iv) ΜΟΥΣΕΙΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Σύμφωνα με την Ιζαμπέλ Μουρατιάν1 εκπαιδευτικό πρόγραμμα «είναι μια

οργανωμένη διαδικασία που επιδιώκει την εξοικείωση με το μουσείο, την
ανάπτυξη των ικανοτήτων του κοινού και τον εφοδιασμό του με τρόπους για
ανεξάρτητη μάθηση. Επίσης στηρίζεται σε ενεργητικές μεθόδους μάθησης».
Ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα συναρτάται από:

1
Περ. Λέσχη των εκπαιδευτικών,τ.33,εκδ.Πατάκη.

11
 1. Θεματική προσέγγιση (ο Καραγκιόζης, τα παραδοσιακά παιχνίδια)
2. Την προσαρμογή στις ανάγκες και δυνατότητες του κοινού (παιδιά
προσχολικής ηλικίας)
3. Τη σύνδεση με το αναλυτικό πρόγραμμα (Ελληνική Επανάσταση,
Ιλιάδα)
4. Τις δυνατότητες και τους περιορισμούς του χώρου (ύψος προθηκών,
αριθμός επισκεπτών)

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ενός μουσείου είναι μια εκπαιδευτική

διαδικασία που βασίζεται σε ενεργητικές μεθόδους μάθησης με βάση τις
δυνατότητες και τις ανάγκες του κοινού, τους περιορισμούς και τις
δυνατότητες του χώρου και το αναλυτικό πρόγραμμα του σχολείου
(Χορταρέα 2002: 179-188).
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα των μουσείων είναι το κύριο μέσο για την
επίτευξη της βιωματικής προσέγγισης. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα
μετατρέπουν την προσέγγιση των εκθεμάτων σε ευχάριστη μάθηση. Το
ψυχαγωγικό στοιχείο έχει πολύ σημαντικό ρόλο, το οποίο διαφοροποιεί σε
μεγάλο βαθμό την εκπαιδευτική διαδικασία των εκπαιδευτικών
προγραμμάτων από αυτή του σχολείου ( Τζιαφέρη 2005: 59).
Στην Ελλάδα η λειτουργία των εκπαιδευτικών προγραμμάτων άρχισε
καθυστερημένα σε σχέση με τις χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής.
Μετά τη δημιουργία του νεοσύστατου ελληνικού κράτους ιδρύεται το
1829 το πρώτο «στοιχειώδες» μουσείο επί Καποδίστρια και στεγάζεται στο
ορφανοτροφείο της Αίγινας και το 1874 χτίζεται και ιδρύεται το Εθνικό
Αρχαιολογικό Μουσείο. Το 1978 το Μουσείο Μπενάκη πρωτοπορεί και
αρχίζει να πραγματοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα με αφορμή το
Παγκόσμιο ΄Ετος Παιδιού.

12
Από τη δεκαετία του ’80 πολλά μουσεία, τα αρχαιολογικά μουσεία και τα
μουσεία τέχνης, κατά κύριο λόγο οργανώνουν και προτείνουν εκπαιδευτικά
προγράμματα που απευθύνονται είτε σε σχολικές τάξεις είτε σε ομάδες
παιδιών που επισκέπτονται το μουσείο (Ζαφειράκου 2000 : 29). Το 1983
ιδρύεται το ελληνικό τμήμα του ICOM και το 1985 ιδρύεται το Κέντρο
Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού και στεγάζεται
στην Πλάκα. Το 1986 λειτουργούν για πρώτη φορά εκπαιδευτικά
προγράμματα στην Εθνική Πινακοθήκη. Το 1987 εγκαινιάζεται το Κέντρο
Μελετών Ακρόπολης που θα αποτελέσει το εκπαιδευτικό κέντρο της
Εφορείας της Ακρόπολης. Τον ίδιο χρόνο ιδρύεται το Ελληνικό Παιδικό
Μουσείο.
Το 1997 το Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού
ξεκινούν να υλοποιούν το πειραματικό πρόγραμμα «Μελίνα» που
εφαρμόζεται σε επιλεγμένα Δημοτικά σχολεία της χώρας και δίνει τη
δυνατότητα σε ένα δίκτυο σχολείων να έρθουν σε επαφή με χώρους
πολιτισμικής αναφοράς, όπως μουσεία, βιβλιοθήκες, θέατρα, εργαστήρια
καλλιτεχνών, αλλά και να φτάσουν μέσα στην τάξη σημαντικά στοιχεία
πολιτισμικής και καλλιτεχνικής δραστηριότητας (Εκπαίδευση και
Πολιτισμός, Πρόγραμμα Μελίνα, 1997).
Έκτοτε τα εκπαιδευτικά προγράμματα αλλά και άλλες δράσεις και
λειτουργίες του μουσείου έχουν γίνει αναγκαιότητα σε κάθε μικρό ή μεγάλο
μουσείο τόσο για να γνωρίσει και να εξοικειωθεί το κοινό με το χώρο αλλά
και για να ενισχυθούν οι σκοποί του και να μπορέσει να επιβιώσει.

13
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο
ΜΕΡΟΣ 1ο :
ΠΑΙΔΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

1.1 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ - ΣΚΟΠΟΣ - ΑΠΟΣΤΟΛΗ

Το Παιδικό Μουσείο της Αθήνας ιδρύθηκε το 1987 ως ένα μη

κερδοσκοπικό σωματείο κοινωφελούς χαρακτήρα με πολιτιστικό και
εκπαιδευτικό ρόλο. Το Δεκέμβριο του 1994, σε συνεργασία με τον
Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων
δημιουργήθηκε το Παιδικό Μουσείο στην οδό Κυδαθηναίων 14, στην

Εικόνα : Παιδικό Μουσείο (Πηγή: infokids.gr)

Πλάκα. Σκοπός του μουσείου είναι να βοηθήσει τα παιδιά από την

προσχολική ηλικία να αναπτύξουν την ατομικότητά τους και να γίνουν
ενεργά μέλη της κοινωνίας, να αναπτύξουν κοινωνική συνείδηση και την
ανάγκη να συμβάλλουν στην κοινωνία που ζουν.

14
Ο σκοπός αυτός απευθύνεται σε όλα τα παιδιά, στις οικογένειές τους, στη
σχολική κοινότητα και σε όσους ενδιαφέρονται για την πολύπλευρη ανάπτυξη
των παιδιών ή σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα μ΄αυτά.
Το Παιδικό Μουσείο συλλέγει αντικείμενα που έχουν σχέση με το
περιβάλλον που ζει ο άνθρωπος. Τα αντικείμενα αυτά χρησιμοποιούνται από
το κοινό σαν εκθέματα και στα εκπαιδευτικά προγράμματα που
πραγματοποιεί και λειτουργούν σαν μέσα για την κατανόηση του φυσικού και
τεχνητού κόσμου.
Όπως αναφέρει και μια αφίσα μέσα στο Παιδικό Μουσείο αποστολή του είναι
να βοηθά τα παιδιά να καταλάβουν και να χαρούν τον κόσμο μέσα στον οποίο
ζουν.

1.2 ΚΤΙΡΙΟ

Το Παιδικό Μουσείο εκτείνεται σε δύο ορόφους σε ένα νεοκλασικό σπίτι

στην Πλάκα. Στον 1ο όροφο υπάρχουν αντίστοιχοι χώροι για τα εκθέματα «Η
αγορά» , «Παιχνιδότοπος: Χτίζω και δημιουργώ» και « Μέσα στο νερό» και
άλλοι βοηθητικοί χώροι για το προσωπικό. Στον 2ο όροφο υπάρχουν χώροι
για τις συλλογές, για τα εκθέματα «Εργοστάσιο», «Ανακαλύπτω τον εαυτό
μου: Πώς κινούμαι;», «Συλλογές παιδιών», «Γεια σου Πυθαγόρα», «Κουζίνα:
Ανακαλύπτω τον κόσμο του μπισκότου», «Σοφίτα» και το Παιχνιδοπωλείο
και Υλικοπωλείο. Το Παιχνιδοπωλείο είναι ένας χώρος που περιέχει
πρωτότυπα παιχνίδια, δώρα, βιβλία, διάφορα χειροποίητα αντικείμενα που
έχουν σκοπό να εξάψουν τη φαντασία των παιδιών και να αποτελέσουν
έναυσμα και μετά την επίσκεψη στο μουσείο για παραπέρα εξερεύνηση της
δημιουργικότητας και περιέργειας των παιδιών. Το Υλικοπωλείο είναι ένας
χώρος του Μουσείου που συνδέει τη βιομηχανία με την ανακύκλωση και τη
δημιουργία. Πρόκειται για ανακυκλώσιμα υλικά που μπορούν μικροί και
μεγάλοι να βρουν για τις κατασκευές τους.
15
1.3 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Το Παιδικό Μουσείο όπως αναφέρεται στο επίσημο site2 του μουσείου

παρέχει εκπαιδευτικά προγράμματα που σχεδιάζονται σύμφωνα με τις
ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του κοινού, τις δυνατότητες και τους
περιορισμούς του χώρου και το Διαθεματικό Ενιαίο Πρόγραμμα Σπουδών.
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα πραγματοποιούνται στο χώρο του
μουσείου, στα σχολεία και στο εργοστάσιο σοκολατοποιίας «Παυλίδης».
Είναι αποτέλεσμα διεπιστημονικής συνεργασίας και διαθεματικής
προσέγγισης. Υλοποιούνται από ερμηνευτές – εκπαιδευτικούς του Μουσείου.
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα σχεδιάζονται σύμφωνα με τις ανάγκες και τα
ενδιαφέροντα του κοινού, τις δυνατότητες και τους περιορισμούς του χώρου
και το Δ.Ε.Π.Π.Σ3. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Ελληνικού Παιδικού
Μουσείου είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να συμβάλλουν στην κοινωνική,
συναισθηματική και γνωστική ανάπτυξη του παιδιού ενθαρρύνοντας την
κριτική σκέψη, την πρωτοβουλία, τη δημιουργικότητα και την ανακάλυψη.
Κύριοι στόχοι των εκπαιδευτικών προγραμμάτων είναι:
- Να εξοικειωθούν τα παιδιά με το μουσειακό χώρο, το έργο τέχνης, την
πολιτιστική και τεχνολογική κληρονομιά του τόπου μας
- Να γίνει η επίσκεψη στο μουσείο μια ευχάριστη εμπειρία προσαρμοσμένη
στις ανάγκες και τις δυνατότητες των παιδιών. Τα παιδιά με την επίσκεψη
στο μουσείο έχουν τη δυνατότητα, μαζί με τον ερμηνευτή, να συζητήσουν, να
κινηθούν ελεύθερα στο χώρο, να ανταλλάξουν ιδέες, εμπειρίες και να
εκφράσουν τις απορίες τους.
- Να αναπτυχθούν μέσα από τα εκθέματα του μουσείου οι ικανότητες των
παιδιών για παρατήρηση, έρευνα και κατανόηση των αντικειμένων του
φυσικού και τεχνητού κόσμου.

2
www.hcm.gr
3
Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών

16
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα στο χώρο του μουσείου που απευθύνονται σε
μαθητές Δημοτικού είναι:
Για παιδιά Α’ και Β’ Δημοτικού:
«Στηρίζω και οικοδομώ» με βάση το έκθεμα «Παιχνιδότοπος, θεματική
ενότητα: Χτίζω και δημιουργώ». Τι χρειάζεται για να γίνει ένα κτίριο; Πόσο
ψηλά μπορεί να φτάσει και πώς να στηριχτεί; Πόσοι διαφορετικοί εργάτες
δουλεύουν σε μια οικοδομή; Τα παιδιά ανακαλύπτουν τις έννοιες της
στατικότητας, της ισορροπίας και της σύστασης των υλικών, με οδηγό
πειράματα, τεχνολογία και παιχνίδι ρόλων.

Εικόνα 2: Στηρίζω και οικοδομώ (Πηγή notios-enoikos.blogspot.gr)

Για παιδιά Α’-ΣΤ’ Δημοτικού:

α. «Πάμε μια βόλτα στην αγορά του κόσμου» στο έκθεμα «Η αγορά».
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τα προϊόντα, τις μυρωδιές και τις γεύσεις. Οι
άνθρωποι σε όλο τον κόσμο και η διατροφή τους, η μεσογειακή διατροφή και

17
διατροφή των ανθρώπων από διαφορετικούς πολιτισμούς.

Εικόνα 3: Η αγορά (Πηγή www.4moms.gr)

Εικόνα 4: Η αγορά (Πηγή www.4moms.gr)

β. «Η Αθήνα λέει την ιστορία της» στα εκθέματα: «Κουζίνα, θεματική

ενότητα: ανακαλύπτω τον κόσμο του μπισκότου» - «Σοφίτα». Ένα
εκπαιδευτικό πρόγραμμα για το πώς ήταν η γειτονιά του μουσείου και κατ’
επέκταση της Αθήνας παλιά, ποιοι ζούσαν στο κτίριο του μουσείου, πως

18
μπορούν τα αντικείμενα να μας πουν ιστορίες για τη ζωή τους και πως
μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μια παλιά κουζίνα.
Τα παιδιά ανακαλύπτουν με τη βοήθεια προσωπικών μαρτυριών, παλιών
ιστοριών και μύθων την ιστορία της Αθήνας και των κατοίκων της.
Εξοικειώνονται με τη ζωή στα παλιά χρόνια και μαγειρεύουν τα δικά τους
μπισκότα στην Κουζίνα του Μουσείου!
Το έκθεμα «Σοφίτα» έχει στόχο να εξοικειώσει τα παιδιά με
αντικείμενα της καθημερινής ζωής από το 1900 έως το 1950, καθώς και με
επαγγέλματα και ασχολίες που τείνουν να εξαφανιστούν. Είναι τοποθετημένο
στο φυσικό χώρο μιας σοφίτας ενός νεοκλασικού σπιτιού, που στεγάζεται το
παιδικό Μουσείο. Οι συλλογές που εκτίθενται είναι οργανωμένες σε μικρές
θεματικές ενότητες, που συχνά εντάσσονται σκηνογραφικά στις αρχικές
λειτουργίες του χώρου π.χ. η ντουλάπα με τα ρούχα, το συρτάρι με τα παλιά
νομίσματα, τα απαραίτητα είδη οικιακής χρήσης για το δωμάτιο-πλυσταριό.
Το παιδί μπορεί να προσεγγίσει το έκθεμα από οποιοδήποτε σημείο επιλέξει.
Μπορεί να αγγίξει, να φορέσει, να χρησιμοποιήσει τα αντικείμενα με
διαφορετικούς τρόπους, να εξελίξει έννοιες ταξινομώντας τα σε ποικίλες
κατηγορίες και ανακαλύπτοντας συσχετισμούς, να φανταστεί και να εμπλακεί
σε παιχνίδι ρόλων και θεατρική έκφραση. Δεν υπάρχουν πουθενά λεζάντες
ταύτισης των αντικειμένων. Ακολουθούνται εναλλακτικοί τρόποι, όπως ένα
κουτί γεμάτο φωτογραφίες από σημερινά αντικείμενα, που το παιδί μπορεί να
συσχετίσει με τα παλιά ώστε να κατανοήσει τη χρήση τους. Το ερμηνευτικό
μέσο που πρωτίστως αξιοποιείται είναι η σύνδεση με τα σημερινά βιώματα.
Στην ερμηνευτική αυτή διαδικασία, αναγνωρίζεται η κεντρική σημασία της
αλληλεπίδρασης ενήλικα-παιδιού: το έκθεμα εννοεί το διάλογο μεταξύ των
γενεών και προσφέρει συνεχώς ευκαιρίες στον ενήλικα να μοιραστεί τις
προσωπικές του αναμνήσεις και εμπειρίες με τα αντικείμενα της σοφίτας,
βοηθώντας το παιδί να μάθει στοιχεία που δεν θα μπορούσε να ανακαλύψει
μόνο του (Καλεσοπούλου 2011:104). Οι διαδραστικές εμπειρίες που

19
προσφέρει η σοφίτα είναι δομημένες σύμφωνα με τις αρχές του
εποικοδομισμού και έχουν όλα τα χαρακτηριστικά αυτού που η Sykes (1992)
ονομάζει «παιχνίδι με νόημα».

γ. «Ένα γεύμα από τα παλιά» στα εκθέματα: «Κουζίνα, θεματική ενότητα:

ανακα-λύπτω τον κόσμο του μπισκότου» - «Παιχνίδια αρχαίων».
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για το πώς ήταν τα πρώτα μαγειρικά σκεύη, πώς
σχετίζεται η μαγειρική με την επιστήμη;
Τα παιδιά ανακαλύπτουν διατροφικές συνήθειες και τρόπους μαγειρικής από
παλιά μέχρι σήμερα, σε διαφορετικά γεωγραφικά σημεία. Εξοικειώνονται με
τις ομάδες τροφίμων και παρασκευάζουν με βασικό υλικό τα δημητριακά, μια
αγαπημένη συνταγή.
Στην «Κουζίνα» βρίσκονται, εκτός των άλλων, διάφορες συνταγές οι οποίες
μπορούν να πραγματοποιηθούν από τα παιδιά στο πλαίσιο της ερμηνείας του
εκθέματος. Κάθε ομάδα από παιδιά μπορεί να φτιάξει το δικό της τραγούδι
παίρνοντας σαν στίχους τη συνταγή. Μπορεί να χρησιμοποιήσει όποια
μελωδία θέλει, ακόμα και τη μορφή χιπ χοπ. Τα παιδιά μπορούν να
συνοδεύουν μουσικά το τραγούδι τους χρησιμοποιώντας τα διάφορα εργαλεία
της κουζίνας σαν κρουστά όργανα ( Τσιρίδης 2011: 134).

20
Εικόνα 5: Σκεύη για τη διατήρηση και το σερβίρισμα του φαγητού στην Αρχαία Ελλάδα (Πηγή :
Trititaxi7sxoleiou.blogspot.gr)

Εικόνα 6: ΄Ολοι και όλες έτοιμοι και έτοιμες (Πηγή: Trititaxi7sxoleiou.blogspot.gr)

δ. «Μια έρευνα στα μοτίβα» στα εκθέματα: «Γεια σου, Πυθαγόρα!» -

«Ανακαλύπτω τον εαυτό μου, θεματική ενότητα: Πώς κινούμαι;».
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τον άνθρωπο και τα μοτίβα που δημιουργεί στο
περιβάλλον του. Για ποιο λόγο δημιουργεί ο άνθρωπος μοτίβα στο
περιβάλλον που ζει; Τι σχέση έχουν τα μοτίβα με τον άνθρωπο; Τα παιδιά

21
καλούνται με το βλέμμα του ερευνητή και εργαλεία τις αισθήσεις τους να
ανακαλύψουν θέματα που κυριαρχούν ή επαναλαμβάνονται από την
Αρχαιότητα έως σήμερα και είναι πλέον κρυμμένα ανάμεσα στις συλλογές
των εκθεμάτων του Παιδικού Μουσείου.
Ο ερμηνευτής του εκθέματος μοιράζει στα παιδιά κάρτες με ορισμένα
γεωμετρικά σχήματα. Κάθε παιδί πηγαίνει και επιλέγει ένα μουσικό όργανο
που να αντιστοιχεί γεωμετρικά στην κάρτα του. ΄Ετσι το παιδί που έχει το
ορθογώνιο παραλληλόγραμμο, θα πάρει το ξυλόκουτο, το παιδί με το
τρίγωνο, θα πάρει το τριγωνάκι, το παιδί με το τραπέζιο, θα πάρει το
ξυλόφωνο κ.ο.κ. Ο ερμηνευτής γράφει μία σειρά στον πίνακα με τα
γεωμετρικά σχήματα. Τα παιδιά παίζουν αυτό που έχει γράψει ο ερμηνευτής
σαν μουσική παρτιτούρα. Το μέγεθος του σχήματος αντιστοιχεί στην ένταση
του ήχου που θα πρέπει να έχει το όργανο όταν ακούγεται. Στη συνέχεια, ο
ερμηνευτής μπορεί να γράψει και πολυφωνικές παρτιτούρες, όπου μπορούν
να παίζουν ταυτόχρονα παραπάνω από ένα όργανα (Τσιρίδης 2011: 133).
Σύμφωνα με το διαδικτυακό περιοδικό in2life και τον δημοσιογράφο Γιώργο
Κόκουβα (2013) το Παιδικό Μουσείο θεωρείται η ‘ναυαρχίδα’ των παιδικών
μουσείων τουλάχιστον για την περιοχή της Αθήνας.

22
ΜΕΡΟΣ 2ο :
DISCOVER CHILDREN’S STORY CENTRE

Εικόνα 7: Discover Children's Story Centre (Πηγή londonliving.at)

2.1 ΙΣΤΟΡΙΑ – ΣΚΟΠΟΣ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ – ΔΡΑΣΕΙΣ

To Discover Children’s Story Centre βρίσκεται στο Stratford στο ανατολικό

Λονδίνο. Είναι το πρώτο κέντρο δημιουργικής γραφής και ανάγνωσης στο
Ηνωμένο Βασίλειο που είναι μέλος του Οργανισμού Hands-On για παιδιά
από την νηπιακή ηλικία μέχρι και την ηλικία των 11 χρόνων, τις οικογένειές
τους, τους φροντιστές και τους εκπαιδευτικούς. Ο πρωταρχικός του σκοπός
είναι να αναδυθεί η φαντασία, η περιέργεια και η δημιουργικότητα σε ένα
μαγικό περιβάλλον. Το DCSC4 προσφέρει ποικιλία από εκπαιδευτικά
προγράμματα που περιλαμβάνουν σχολικά εργαστήρια, δραστηριότητες για
οικογένειες, λογοτεχνικά προγράμματα από συγγραφείς και εικονογράφους
παιδικών βιβλίων, εκπαιδευτικά και κοινοτικά προγράμματα κ.ά.
Το νέο κτίριο του μουσείου εμπλέκει ευκαιρίες παιξίματος ρόλων σε μια
ποικιλία ιστοριών στο Story Trail. Το πρόγραμμα Story Building είναι μία
τεχνική που επιτρέπει στα παιδιά να χτίσουν μια ιστορία. Η διαδικασία αυτή

4
Συντομογραφία για το Discover Children’s Story Centre

23
είναι διαδραστική, διασκεδαστική και δυναμική και προσφέρει την ευκαιρία
να αναπτυχθούν γλωσσικά εργαλεία. Το Story Building εισάγει τα παιδιά
στην κατασκευή της ιστορίας και της γλώσσας, στη δημιουργία χαρακτήρων
και στη σύνθεση χρησιμοποιώντας τις εμπειρίες τους στο κέντρο.
Κάθε χρόνο πάνω από 100.000 άνθρωποι επωφελούνται από αυτά τα
προγράμματα.
Το DSC είναι ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα που τα έσοδά του διοχετεύονται σε
υψηλής ποιότητας καινοτόμο έργο για παιδιά και οικογένειες στο Ανατολικό
Λονδίνο. Το ανανεωμένο περιβάλλον του παιχνιδιού δημιουργεί μια ιδεώδη
για τα σχολεία και τις κοινωνικές ομάδες. Η διευρυμένη έκταση των
δραστηριοτήτων του DSC εμπλέκει και υποστηρίζει την γνώση της γραφής
και της ανάγνωσης, την επικοινωνία και τους τρόπους σκέψης
χρησιμοποιώντας το δημιουργικό παιχνίδι.
To Discovery διαθέτει τρεις διαφορετικούς χώρους για το παιχνίδι και την
εξερεύνηση:
Α) Story Trail – Χώρος μέσα στο μουσείο που έχει διαμορφωθεί για να
θυμίζει χώρο στο δάσος. Ένα μονοπάτι σε προσκαλεί να το επισκεφτείς και
να αφήσεις την φαντασία σου να πετάξει. Θα εξερευνήσεις μια μυστική
σπηλιά, θα φτιάξεις κούκλες από κουτάλια, θα βρεις τα πόδια του γίγαντα, θα
γλιστρήσεις σε ένα πύργο, θα χορέψεις πόλκα ντυμένος με πανέμορφο
κοστούμι.
Β) Story Garden – Εξωτερικός χώρος που καλεί τα παιδιά να γλιστρήσουν
από τη γλώσσα ενός τέρατος, να ζήσουν μια περιπέτεια σε ένα
διαστημόπλοιο, ένα πειρατικό καράβι, να ακούσουν μια ιστορία και να
παίξουν με τεράστια μουσικά όργανα.
Γ) Story Studio - Secret Agents: Ο διαβολικός Dr. Iscove χρησιμοποιεί το
εκπληκτικό μυαλό της καλής καθηγήτριας Irene Bop για να δημιουργήσει ένα

24
θαυμαστό μηχάνημα τηλεμεταφοράς. Έχει κλέψει θησαυρούς από όλο τον
κόσμο. Η επόμενη μεγάλη ληστεία που ετοιμάζει είναι τα λεφτά όλων πάνω
στον πλανήτη. Τα παιδιά του προγράμματος έχουν επιλεγεί να υπηρετήσουν
στην Ακαδημία Μυστικών Πρακτόρων για να αποκτήσουν τις ικανότητες να
μπορέσουν να σταματήσουν την δράση του σατανικού Dr. Iscove. Στο Story
Studio φιλοξενείται ένα κυλιόμενο πρόγραμμα διαδραστικών εκθέσεων για
όλη την οικογένεια. Κάθε έκθεση έχει θεματική και προσφέρει μια ποικιλία
δραστηριοτήτων για ηλικίες 0-11 χρόνων για να ενθαρρύνει την φαντασία, τη
δημιουργικότητα και το παιχνίδι.
To DCSC έχει δημιουργήσει μια πλατφόρμα γνωστή ως Story Cloud. Το
Story Cloud είναι μία τρέχουσα βιβλιοθήκη ιστοριών που αποτελείται από
ιστορίες νέων μικρών συγγραφέων. Κάθε παιδί/συγγραφέας ηχογραφεί μια
δική του ιστορία και 12 εικονογράφοι καλούνται να δημιουργήσουν ψηφιακές
εικόνες γι’ αυτές τις ιστορίες. Τα παιδιά μπορούν να ακούσουν και να
διαβάσουν παράλληλα με το παιδί/συγγραφέα που λέει την ιστορία και να
παίξουν με τις όμορφες εικόνες και να ανακαλύψουν τα μυστικά και τις
εκπλήξεις που κρύβουν αυτές. Κάθε ιστορία έχει θέματα που ενθαρρύνουν τα
παιδιά να δημιουργήσουν τις δικές τους ιστορίες και εικόνες που να
ανταποκρίνονται στις 12 ιστορίες. Τα παιδιά μπορούν να στέλνουν τις
ιστορίες/εικόνες τους στο μουσείο και μία θα επιλεγεί για να συμμετάσχει σε
μια on-line γκαλερί. Ζητείται από τα παιδιά να επισκεφτούν την ιστοσελίδα
του Story Cloud και να ζωγραφίσουν ή να γράψουν μια νέα ιστορία που θα
προστεθεί στην γκαλερί με τις ιστορίες. Κι έτσι η γκαλερί μεγαλώνει με νέες
ιστορίες και εικόνες που εκθέτουν τα παιδιά.
Το DCSC είναι ένα ‘μαγικό μέρος στο ανατολικό Λονδίνο’ για το
visitlondon.com που προσφέρει ‘τέλεια διασκέδαση για παιδιά και
οικογένειες’. Το ίδιο πιστεύει και το londontown.com που το αποκαλεί
‘φανταστικό κέντρο ιστοριών’ αλλά και το golondon.about.com που
παραδέχεται ότι είναι ένας υπέροχος χώρος παιχνιδιού για παιδιά από 0-11

25
ετών να μάθουν ιστορίες, να τις ζωντανέψουν χρησιμοποιώντας την φαντασία
τους και να διασκεδάσουν.

2.2 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Στα εκπαιδευτικά προγράμματα του DCSC οι ηλικιακές ομάδες είναι οι

εξής:
1. Early Years (Ηλικίες 2-3 χρόνων)
2. Foundation (Ηλικίες 3-5 χρόνων)
3. Key Stage 1 (Ηλικίες 5-7 χρόνων)
4. Key Stage 2 (Ηλικίες 7-11 χρόνων)
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα που προσφέρει το DCSC για τη χρονιά 2013-
2014 είναι τα εξής:
Α. Story trail: Foundation and Key Stage 1

Εικόνα 8: Story Trail (πηγή Discover.org.uk)

26
Το εκπαιδευτικό αυτό πρόγραμμα προτρέπει τα παιδιά να συμμετάσχουν σε
μια αποστολή κατασκευής ιστοριών. Αυτό το πρόγραμμα πραγματοποιείται
όλο το χρόνο.
Ο πλανήτης Squiggly Diggly στέρεψε από ιστορίες και πρέπει τα παιδιά να
βοηθήσουν τον Hootah το μικρό μωρό του πλανήτη να σώσει τον πλανήτη
και να δημιουργήσει άλλες ιστορίες. Μέσα από το λόγο, τη δραματοποίηση,
την αφήγηση και την εξερεύνηση στο περιβάλλον του Discovery τα παιδιά
μαθαίνουν τα στοιχεία που απαρτίζουν μια ιστορία: τους χαρακτήρες, την
σύνδεση και την πλοκή και βοηθάνε τον Hootah να φτιάξει νέες ιστορίες για
τον πλανήτη του.
Οι μαθησιακοί στόχοι αυτού του προγράμματος είναι οι εξής:
1) Για το επίπεδο Early Years και Foundation είναι:
α) η προσωπική, κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη
β) η ανάπτυξη της δημιουργικότητας
γ) η ανάπτυξη της ομιλίας και της ακρόασης
δ) η ανάπτυξη του γλώσσας και της γραφής και ανάγνωσης

2) Για το επίπεδο Key Stage 1 είναι:

α) η εξερεύνηση φαντασιακών κόσμων
β) η ανάπτυξη της κατανόησης των χαρακτήρων και της πλοκής μιας ιστορίας
γ) η ανάπτυξη και ενίσχυση της κατανόησης της γλώσσας μιας ιστορίας
δ) η ανάπτυξη ιδεών που θα υποστηρίξουν το δημιουργικό γράψιμο

27
Β. Secret Agents Exhibition: Years 2 and 3, Key Stage 2

Εικόνα 9: Secret Agents (Πηγή Discover.org.uk)

Αυτό το εκπαιδευτικό πρόγραμμα έχει δύο εργαστήρια. Το Under

cover για ηλικίες 6-7 χρόνων και το Top Secret για ηλικίες 8-11 χρόνων . Το
εργαστήριο Undercover επικεντρώνεται στην ανάγνωση και την ομιλούσα
γλώσσα, την ανάπτυξη λεξιλογίου, τη διαπραγμάτευση και την αξιολόγηση
των δεξιοτήτων. Διαφορετικές φόρμες ανάγνωσης και γραφής θα
υποστηρίξουν την αποτελεσματική επικοινωνία και θα χτίσουν ιδέες ο ένας
του άλλου.
Χρησιμοποιώντας μεταμφίεση και μυστικά ονόματα θα πρέπει να
λύσουν τα μυστήρια και τις έννοιες πίσω από τα ίχνη και τους κώδικες. Στην
αποστολή τους οι μαθητές θα ταξιδέψουν συλλέγοντας ίχνη από τους χάρτες,
τα γράμματα, τα πόστερ και τις σημειώσεις.
Τα εργαστήριο Top Secret επικεντρώνεται στην γραφή και την
ανάγνωση. Βασίζεται στην κατανόηση γραπτού λόγου και ομιλίας, οι μαθητές
δουλεύουν μόνοι τους και σε ομάδες και αναπτύσσουν το λεξιλόγιό τους και
τη συγγραφή της ιστορίας. Χρησιμοποιώντας επιρρήματα, επίθετα και
επιρρηματικές φράσεις για να περιγράψουν πώς, γιατί ή πού συμβαίνει κάτι

28
μπορούν να χρησιμοποιούν τη γλώσσα των κατασκόπων για να
μεταμφιεστούν για να σταματήσουν το σατανικό σχέδιο.

29
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο :
ΕΡΕΥΝΑ- ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ- ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
3.1 ΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
Οι στόχοι αυτής της έρευνας είναι να αναζητηθεί ο βαθμός της
ικανοποίησης των παιδιών που παίρνουν μέρος στα εκπαιδευτικά
προγράμματα των δύο μουσείων (Παιδικό Μουσείο και Discover Children’s
Story Centre) στα πλαίσια των εκπαιδευτικών επισκέψεων των σχολείων τους
κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς 2013-2014.
Οι έρευνες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα και αφορούν τα εκπαιδευτικά
προγράμματα των μουσείων για παιδιά παρουσιάζουν το μουσείο σαν φορέα
άτυπης εκπαίδευσης και πόσο ωφελούνται οι μαθητές από αυτά τα
προγράμματα και στη σχολική ζωή τους. Η παρούσα εργασία έγινε για να
εντοπιστεί ο βαθμός ικανοποίησης των παιδιών που συμμετέχουν σ΄αυτά τα
προγράμματα, κατά πόσο δηλ. τα παιδιά διασκεδάζουν, χαίρονται και
ικανοποιούνται ψυχαγωγικά. Επειδή η έρευνα με ερωτηματολόγια στα παιδιά
αποδείχθηκε ανέφικτη γιατί στο μεν Παιδικό Μουσείο της Αθήνας τα παιδιά
μετά το τέλος των προγραμμάτων φεύγουν κατευθείαν κι έτσι δεν υπάρχει
χρόνος για να συμπληρωθεί το ερωτηματολόγιο, το προσωπικό δεν
αναλάμβανε την ευθύνη για την συμπλήρωση και στο δε Discover η
γράφουσα παραπέμφθηκε από τον υπεύθυνο των προγραμμάτων στο Story
Cloud που είναι ο ιστότοπος που τα παιδιά καταθέτουν την ικανοποίησή τους
από τα προγράμματα με τη μορφή συνέχισης των ιστοριών που ακούν από
αυτά και των εικόνων που δημιουργούν με την φαντασία τους. Έτσι
θεωρήθηκε αναγκαίο προκειμένου να πραγματοποιηθεί η έρευνα να αλλάξει
το ερωτηματολόγιο σε ερωτηματολόγιο απευθυνόμενο στους υπεύθυνους των
προγραμμάτων αυτών που είναι και οι αποδέκτες των εντυπώσεων και των
συναισθημάτων των παιδιών.

30
3.2 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Η έρευνα μέχρι τώρα έχει ασχοληθεί με τα εκπαιδευτικά προγράμματα

των μουσείων περισσότερο ως προς τον παράγοντα ‘μάθηση’ και λιγότερο
ως προς τον παράγοντα ‘ψυχαγωγία’. ΄Ολες οι έρευνες που σχετίζονται με τα
εκπαιδευτικά προγράμματα των μουσείων έχουν σχέση με την συμβολή της
ωφέλειας του μουσείου σαν παράγοντα άτυπης εκπαίδευσης. Τα εκπαιδευτικά
προγράμματα των μουσείων εξετάζονται με βάση την συμβολή τους στην
ενίσχυση του αναλυτικού προγράμματος και του παράγοντα της μάθησης. Το
γεγονός αυτό και η ανάγκη να διερευνηθεί ο ρόλος της ψυχαγωγίας στα
εκπαιδευτικά αυτά προγράμματα που παίρνουν μέρος παιδιά του Δημοτικού
οδήγησε στην διατύπωση των εξής ερωτημάτων:
1. Πόσο άλλαξε η γνώμη τους για το τι είναι μουσείο;
2. Τα παιδιά ικανοποιούνται από τα εκπαιδευτικά προγράμματα;
Διασκεδάζουν;
3. Ποια είναι τα συναισθήματά τους στο χώρο του μουσείου;
4. Τα παιδιά μένοντας ευχαριστημένα από το μουσείο προτίθενται να
ξανάρθουν;
5. Στο τέλος της επίσκεψής τους ποιες είναι οι σκέψεις τους;

3.3 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Στην αρχή της εργασίας αυτής θεωρήθηκε απαραίτητο να γίνει έρευνα

με την μορφή ενός ερωτηματολογίου που θα μοιραζόταν στα παιδιά που θα
έπαιρναν μέρος σε κάποια εκπαιδευτικά προγράμματα των μουσείων αυτής
της εργασίας αλλά στην πορεία αυτό αποδείχθηκε ανέφικτο μιας και τα παιδιά
που έρχονται στα μουσεία για τα προγράμματα έχουν πολύ λίγο καιρό στην
διάθεσή τους ώστε μετά το τέλος των προγραμμάτων φεύγουν για τα σχολεία
τους για να ακολουθήσουν άλλα παιδιά άλλων σχολείων. ΄Ετσι τα μουσεία
έχουν εντάξει την αξιολόγηση του προγράμματος μέσα στο πρόγραμμα για
31
να μην καθυστερούν τα παιδιά. Ως εκ τούτου κρίθηκε απαραίτητο να
συνταχθεί ένα ερωτηματολόγιο για κάθε μουσείο και να σταλεί στους
υπεύθυνους των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και έτσι να πάρει τη μορφή
συνέντευξης. Αφορούσε τα εκπαιδευτικά προγράμματα που παρακολούθησαν
τα παιδιά κατά τη σχολική χρονιά 2013-2014. Το ερωτηματολόγιο αφορούσε
την ικανοποίηση των μαθητών μετά το τέλος των προγραμμάτων αυτών και
τον τρόπο που εκφράστηκε από τα παιδιά στους εμψυχωτές των
προγραμμάτων. Για το Discover οι υπεύθυνοι παρέπεμψαν στο site του
μουσείου και στο Story cloud ένα χώρο που τα παιδιά καταθέτουν τις
εντυπώσεις τους καθώς και δικές τους ιστορίες και εικόνες που προκύπτουν
από την εξιστόρηση ιστοριών των παιδιών και εικονογράφησης αυτών των
ιστοριών από γνωστούς εικονογράφους. Οι ερωτήσεις απαντήθηκαν από τους
εμψυχωτές με γνώμονα αυτό που εκφράζουν τα παιδιά στα πλαίσια των
σχολικών επισκέψεων στο Παιδικό Μουσείο.
Τη σχολική χρονιά 2013-2014 πραγματοποιήθηκαν στο Παιδικό
Μουσείο 445 εκπαιδευτικά προγράμματα σε μαθητές δημοτικού. Συνολικά
συμμετείχαν 3725 μαθητές.
Οι θεματικές τους ήταν: «Πάμε μια βόλτα στην αγορά του κόσμου»,
«Στηρίζω και οικοδομώ», «Η Αθήνα λέει την ιστορία της», «Ένα γεύμα από
τα παλιά» και «Μια έρευνα στα μοτίβα».
Εκτός από το «Στηρίζω και οικοδομώ» που απευθύνεται σε παιδιά Α’
& Β’ Δημοτικού μόνο, όλα τα υπόλοιπα απευθύνονται σε όλα τα παιδιά
δημοτικού. Οι στόχοι και η προσέγγιση διαφοροποιούνται αναλόγως της
τάξης που τα παρακολουθεί.
Τη σχολική χρονιά 2013-2014 πραγματοποιήθηκαν στο Discover Story
Centre Museum 1400 εκπαιδευτικά προγράμματα σε μαθητές δημοτικού.
Συνολικά συμμετείχαν 12.700 μαθητές.

32
3.4 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Είναι σαφές ότι και το Παιδικό Μουσείο και το Discover Children’s

Story Centre έχουν εξελίξει τα εκπαιδευτικά προγράμματα σύμφωνα με τις
επιταγές του αναλυτικού προγράμματος Σπουδών και τα ερεθίσματα -που
προσφέρουν στα παιδιά που παίρνουν μέρος στα εκπαιδευτικά τους
προγράμματα- έχουν και εκπαιδευτική βαρύτητα και ψυχαγωγική χροιά.
Τα παιδιά που επισκέπτονται το Παιδικό Μουσείο και παίρνουν μέρος
στα εκπαιδευτικά προγράμματα είναι ‘αυθόρμητα’ και ‘ενθουσιασμένα’. Τα
συναισθήματά τους αυτά τα εκφράζουν με διάφορα σχόλια. Επειδή συνήθως
το πρόγραμμα γίνεται σε ένα ή δύο το πολύ εκθέματα τα παιδιά δεν έχουν τη
δυνατότητα να δουν τα υπόλοιπα εκθέματα στο χώρο. Από αυτή την
επίσκεψή τους εκφράζονται ‘θετικά’ για το μουσείο και εκφράζουν την
επιθυμία τους να ξαναέρθουν κάποια άλλη φορά με τους γονείς τους για να
δουν το υπόλοιπο μουσείο. Όταν τα παιδιά έρχονται στο μουσείο, αυτό που
τους κάνει εντύπωση είναι το ίδιο το κτίριο, η ηλικία του κτιρίου και η σκάλα
που υπάρχει και ενώνει τον ισόγειο χώρο με τον επάνω όροφο. Τα παιδιά
όταν μπαίνουν στο κτίριο του μουσείου είναι πολύ περίεργα όχι μόνο για το
κτίριο αλλά και για τα εκθέματα. Τους εντυπωσιάζει το γεγονός ότι δεν
βρίσκονται σε κάποιο μουσείο που τα αντικείμενα είναι μέσα σε προθήκες και
δεν μπορούν να τα αγγίξουν. Τους φαίνεται περίεργο που τα αντικείμενα
μπορούν να τα αγγίξουν αλλά και να παίξουν μ’ αυτά. Θέλουν να μείνουν
περισσότερη ώρα για να δουν όλο το κτίριο του μουσείου. Τα παιδιά είναι
άνετα από την αρχή.
Στην εισαγωγή κάθε προγράμματος γίνεται συζήτηση ανάμεσα στον
μουσειοπαιδαγωγό και τα παιδιά για τους κανόνες συμπεριφοράς και
αποτελούν «συμβόλαιο» για την καλή επίσκεψη στο μουσείο. Συνήθως το
«συμβόλαιο» αυτό τηρείται και τα παιδιά αξιοποιούν το χρόνο τους
δημιουργικά και ευχάριστα στο χώρο του μουσείου. Τους αρέσει επίσης η

33
διακόσμηση, η ζωντάνια του χώρου και το γεγονός ότι μπορούν να
αξιοποιήσουν τα αντικείμενα του μουσείου και να δημιουργήσουν και να
εμπνευστούν απ’ αυτά. Στο τέλος των προγραμμάτων εκφράζουν πάντα την
επιθυμία να έρθουν ξανά στο μουσείο (γιατί στα εκπαιδευτικά προγράμματα
των σχολικών επισκέψεων ο χρόνος είναι λίγος και περιορίζεται μόνο στο
πρόγραμμα) και την επιθυμία να έχουν στη γειτονιά τους ένα ίδιο μουσείο.
Τα προγράμματα του Discover δίνουν περισσότερη βαρύτητα στην
γλώσσα μέσα από την εξιστόρηση και την γραφή και ανάγνωση αλλά και
στην ανάπτυξη της φαντασίας μέσα από το ρόλο του αστυνομικού που
προσπαθεί να διαλευκάνει μυστηριώδεις υποθέσεις και οδηγείται στη λύση
τους βήμα-βήμα.
Από την άλλη μεριά το Παιδικό Μουσείο της Αθήνας προσπαθεί να
βοηθήσει τα παιδιά σε μια αναζήτηση του εαυτού τους και της κοινωνίας που
ζουν μέσα από προγράμματα για το ανθρώπινο σώμα και τα μέρη του καθώς
επίσης και του κόσμου γύρω τους με προγράμματα για το χτίσιμο και τη
δημιουργία κτιρίων, της διατροφής και της μαγειρικής, της αγοράς.
Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι κάθε μουσείο έχει επιλέξει ένα σαφή
προσανατολισμό και μέσα σ΄αυτά τα πλαίσια προσπαθεί να προσφέρει
εκπαιδευτικά προγράμματα που θα δικαιώσουν τις επιλογές του
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα δίνουν στα παιδιά τη δυνατότητα να
νιώσουν άνετα σε φιλόξενους χώρους που υπόσχονται εξερεύνηση και
δημιουργικότητα και περιμένουν τα παιδιά να δώσουν τη δική τους ερμηνεία
στα αντικείμενα. Δημιουργούν έτσι συναισθήματα πρωτόγνωρα στα παιδιά
που βασίζονται στην ενεργητική τους παρουσία και συμμετοχή και δεν
μπορούν να συγκριθούν με τίποτα παθητικό. ΄Ετσι τους δίνουν ερεθίσματα
που και στο σχολείο θα δώσουν ώθηση για παραπέρα αναζήτηση και στην
ζωή τους για περισσότερη εξερεύνηση. Θα τα κάνουν ικανά να σκέφτονται
και να ενεργούν με βάση τα ερεθίσματα που τους δίνονται και την

34
ευχαρίστηση που μπορεί να κρύβει αυτή η διαδρομή. Κάνουν τη γνώση
ευχάριστη και ποθητή και δίνουν άλλη διάσταση στη μουσειακή εμπειρία.
Οι μαθητές που επισκέπτονται τα μουσεία ανοίγουν τους ορίζοντές τους και
γίνονται πολυπράγμονες με αποτέλεσμα να βλέπουν τα μαθήματα ως κάτι
ευχάριστο και δημιουργικό που σε γεμίζει χαρά και διασκέδαση και δεν είναι
κάτι άχρηστο και δυσάρεστο. Αυτό θα επιτρέψει στα μουσεία σε λίγα χρόνια
να μονοπωλούν το ενδιαφέρον και τον ελεύθερο χρόνο των παιδιών και να
γίνουν αντάξιοι σύντροφοι των παιδιών και στο μέλλον αυτών των ενηλίκων.

3.5 ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Το ενδιαφέρον των μουσείων λοιπόν πρέπει να στραφεί στα παιδιά σαν

ξεχωριστό είδος κοινού. Θα πρέπει όλα τα μουσεία να αποκτήσουν παιδικό
τμήμα προσέγγισης της συλλογής τους και να δημιουργήσουν εκπαιδευτικά
προγράμματα που θα βασίζονται στο παιδικό κοινό είτε αυτό πηγαίνει στο
μουσείο μέσα από τις εκπαιδευτικές επισκέψεις είτε πηγαίνει με τους γονείς ή
τους φίλους. Τα μουσεία πρέπει να αποκτήσουν προσέγγιση οικεία προς τα
παιδιά για να τα προτρέψουν να εξοικειωθούν με αυτά ώστε να αποτελέσουν
μελλοντικούς επισκέπτες τους.

35
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Black, Graham (2009), Το ελκυστικό μουσείο: Μουσεία και

επισκέπτες, εκδ. Πολιτιστικό ΄Ιδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Αθήνα.
2. Johnsson, E. (2003) Teachers’ Ideas about Learning in Museums,
London Museums Hub.
3. Lewin-Benham, A. (1997), “Children’s Museums: a structure for family
learning” στο Maher,M.,(Ed.), Collective vision: Starting and
sustaining a children’s museum, Washington, DC, Association of
Youth Museums,8-13.
4. Schwarzer, (1999), ‘Schizophrenic agora: mission, market and the
multi-tasking museum’, Museum News, Vol.78, No 6, pp.40-47.
5. Άλκηστις (1996), Μουσεία και Σχολεία, Δεινόσαυροι κι Αγγεία, εκδ.
Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα.
6. Ζαφειράκου, Αίγλη(επιμ.)(2000), Μουσεία και Σχολεία, εκδ.
Τυπωθήτω, Αθήνα.
7. Μπαντιμαρούδης, Φιλήμων (2011), Πολιτιστική επικοινωνία, εκδ.
Κριτική, Αθήνα.
8. Οικονόμου, Μαρία (2003), Μουσείο: αποθήκη ή ζωντανός οργανισμός;
εκδ. Κριτική, Αθήνα.
9. Χορταρέα, Ειρήνη (2002), Ιστορική εξέλιξη των εκπαιδευτικών
προγραμμάτων μουσείων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό στο
Διεπιστημονικές προσεγγίσεις στη Μουσειακή Αγωγή, εκδ. Μεταίχμιο,
Αθήνα.
10.Gibans,N.F.(ed.)(1999), Bridges to Understanding Children’s Museums
11.Pearce, J. (1998), Centers for Curiosity and Imagination. When is a
museum not a museum? , London, Calouste Gulbenkian Foundation.
12.Καλεσοπούλου, Δέσποινα (επιμ.)(2011), Παιδί και Εκπαίδευση στο

36
 Μουσείο: Θεωρητικές αφετηρίες, παιδαγωγικές πρακτικές, εκδ.
Πατάκης, Αθήνα.
13.Κόκκινος, Γιώργος, Αλεξάκη Ευγενία (επιμ.)(2002),Διεπιστημονικές
προσεγγίσεις στη μουσειακή αγωγή, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα.
14.Ρωκ-Μελά Ρόκου, Σοφία ,Ο ρόλος των μουσείων στην εκπαίδευση ,
διαθέσιμο στο: kpe-lavriou.att.sch.gr (Τελευταία επίσκεψη: 10/4/2014)
15.Τζιαφέρη, Σεβαστή Γ.(2005), Το σύγχρονο μουσείο στην ελληνική
εκπαίδευση μέσα από το παράδειγμα των εκπαιδευτικών
προγραμμάτων, εκδ. Κυριακίδη, Αθήνα.
16.Δάλκος, Γ.,(2000), Σχολείο και Μουσείο, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα.
17.Sykes, M. (1992), “Evaluating Exhibits for Children: What is a
meaningful play experience?” στο Thompson, D., Benefield,
A., Shettel, H. Williams, R. (eds), Visitor Studies: Theory, Research,
and Practice (Vol.5), Alabama: The Visitor Studies Association, 227-
233.
18.Τσιρίδης, Παναγιώτης (2011), Μουσική και Μουσείο στο Παιδί και
Εκπαίδευση στο Μουσείο, εκδ. Πατάκης, Αθήνα.
19.Κόκουβας, Γιώργος (2013), Μουσεία για παιδιά:7 αθηναϊκές οάσεις
διαθέσιμο στο: www.in2life.gr (Τελευταία επίσκεψη 15/7/2014)

ΠΗΓΕΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ:

1. http://network.icom.museum
2. www.discover.org.uk
3. olihinews.files.wordpress.com (Αλμαλιώτη Σουσάννα)
4. Heolithic.gr/pdf/museology.pdf
5. What did you learn at the museum today? διαθέσιμο στο
ww2.le.ac.uk/museumstudies (Τελευταία επίσκεψη 22/5/2014)

37
6. www.hcm.gr
7. xirosg.blogspot.gr/2008/04/blog-post.html
8. www.storycloud.co.uk
9. www.in2life.gr
10.www.visitlondon.com
11.www.londontown.com
12.www.golondon.about.com

38
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ερωτηματολόγιο
(Οι ερωτήσεις αφορούν τα παιδιά που έρχονται στο μουσείο στα πλαίσια
των σχολικών επισκέψεων)
1. Με ποιο τρόπο τα παιδιά ικανοποιούνται από τα εκπαιδευτικά
προγράμματα, πώς το δείχνουν, πώς το εκφράζουν, τι λένε;

2. Ποιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα ή έκθεμα άρεσε στα περισσότερα παιδιά

και γιατί; Τα παιδιά τι είπαν γι’αυτό;

3. Ποια είναι τα συναισθήματα των παιδιών όταν μπαίνουν στο μουσείο

και περιεργάζονται τους χώρους; Τι τους αρέσει περισσότερο; Τα
χρώματα, τα αντικείμενα, ο χώρος;

4. Απογοητεύονται από κάτι; Περιμένουν να δουν κάτι άλλο από αυτό

που τελικά αντικρίζουν στο μουσείο;

5. Η συμπεριφορά τους στο μουσείο είναι πιο συγκρατημένη λόγω του

χώρου που βρίσκονται; Αυτή η συμπεριφορά αλλάζει όσο μένουν και
εξοικειώνονται με το χώρο του μουσείου;

6. Εκπλήσσονται από κάτι που βλέπουν μέσα στο μουσείο και δεν
περίμεναν να υπάρχει; (ένα αντικείμενο, ένα έκθεμα)

7. Τα αντικείμενα του μουσείου αποτελούν γι’αυτά πηγή έμπνευσης και

δημιουργικότητας; Πώς το εκφράζουν;

8. Εκφράζουν συχνά την επιθυμία να ξανάρθουν στο μουσείο;

9. Τι ζητάνε συνήθως που θα ήθελαν να υπήρχε στο μουσείο και δεν

υπάρχει;

10.Στο τέλος της επίσκεψής τους ποιες είναι οι σκέψεις τους για το
μουσείο; Ενδεχομένως κάποιο σχόλιό τους για την επίσκεψη.

39
 Questionnaire

1. How many children in primary school ages visited Discovery in

school year 2013-2014?

2. How many of those by school visits and how many individual?

3. How many of them take part to the educational programs?

4. In which way children satisfy with educational programs and how show
that and tell about?

5. What educational program like more than others? The children that take
part in this program what do they say about it?

6. What are the feelings of the first visit in museum? Do they like the
colors, the spaces? What else do they like in museum?

7. Are they disappointed or excited by anything?

8. Are they inspired by programs? In what way?

9. Have they behaved differently in the museum to the way that they
normally behave at school? In what way?

10.Do they intent to come again?

11.What else do they prefer more than you offer them? What else do
they looking for in museum?

12.In the end of visit the children write their impressions in book or
something else? What are their comments of the visit?

40
41