‫تقد یم هب ‪:‬‬

‫پد ر و ما د ر ع ز زی م‬
‫که رب ا ی من همیشه ز ند هاند‬
‫و من محتا ج د عا ی آانن هستم‪،‬‬
‫و تقد یم هب ‪:‬‬
‫همسر و فر ز ند ا نم‬
‫که ‪...‬‬
‫نمی د ا نم د ر مو ر د آ نها چه بنو یسم؟‬
‫فقط ا ز آ نها بخا طر همه چیز‬
‫ممنو نم‪.‬‬
 ‫فهرست محتویات‬
‫صفحه‬ ‫موضوع‬
‫‪I‬‬ ‫پیشگفتار‬
‫‪III‬‬ ‫سخن ناشر‬
‫‪1‬‬ ‫فصل اول ـ تاریخچه‬
‫‪3‬‬ ‫تاریخچه‬
‫‪11‬‬ ‫فصل دوم ـ طراحی فرمول رنگ‬
‫‪15‬‬ ‫عوامل مؤثر در طراحی فرمول رنگ‬
‫‪19‬‬ ‫طراحی فرمول رنگ (محاسبات)‬
‫‪23‬‬ ‫تقاضا یا خواستههای مشتری‬
‫‪29‬‬ ‫فصل سوم ـ رنگدانهها و پرکننده‬
‫‪31‬‬ ‫رنگدانهها و پرکننده‬
‫‪31‬‬ ‫رنگدانهها‬
‫‪33‬‬ ‫خصوصیات رنگدانهها‬
‫‪36‬‬ ‫رنگدانه لیتوپون‪ ،‬اکسید آلومینیم‪ ،‬اکسید آهن‬
‫‪37‬‬ ‫سولفات باریم طبیعی و مصنوعی‬
‫‪38‬‬ ‫اکسید روی‬
‫‪38‬‬ ‫پرکنندهها‬
‫‪39‬‬ ‫کائولین‪ ،‬تالک‪ ،‬سیلیکات کلسیم‬
‫‪40‬‬ ‫کربنات کلسیم‪ ،‬بنتونیت‬
‫‪43‬‬ ‫فصل چهارم ـ رنگدانه دیاکسید تیتانیم‬
‫‪45‬‬ ‫رنگدانه دیاکسید تیتانیم‬
‫‪47‬‬ ‫خواص رنگدانه دیاکسید تیتانیم‬
‫‪54‬‬ ‫سطح ویژه رنگدانه‬
‫‪54‬‬ ‫استانداردهای دیاکسید تیتانیم‬
‫‪55‬‬ ‫روشهای تولید صنعتی دیاکسید تیتانیم‬
‫‪59‬‬ ‫پایداری فتوکاتالیستی‬
‫‪65‬‬ ‫فصل پنجم ـ رنگدانههای ضد خوردگی‬
‫‪67‬‬ ‫رنگدانههای ضد خوردگی‬
‫‪67‬‬ ‫مکانیزم بازدارندگی خوردگی‬
‫‪67‬‬ ‫تأثیرات فیزیکی‬
‫‪68‬‬ ‫تأثیرات الکتروشیمیایی‬
‫‪69‬‬ ‫تأثیرات شیمیایی‬
‫‪71‬‬ ‫مهمترین رنگدانههای ضد خوردگی‬
‫‪75‬‬ ‫اسپری حرارتی‬
‫صفحه‬ ‫موضوع‬
‫‪75‬‬ ‫اکسید سرب‬
‫‪77‬‬ ‫رنگدانههای کرومات‬
‫‪80‬‬ ‫رنگدانههای فسفات روی‬
‫‪85‬‬ ‫فصل ششم ـ رنگدانههای صدفی‬
‫‪87‬‬ ‫مقدمه‬
‫‪92‬‬ ‫نور و رنگ‬
‫‪92‬‬ ‫رنگدانههای صدفی‬
‫‪96‬‬ ‫رنگدانههای تداخلی‬
‫‪100‬‬ ‫رنگدانههای ترکیبی‬
‫‪102‬‬ ‫رنگدانههای با ماهیت صدف طبیعی‬
‫‪103‬‬ ‫روش تولید رنگدانههای صدفی‬
‫‪106‬‬ ‫رنگدانههای دیاکسید تیتانیم ـ میکا و اکسید آهن ـ میکا‬
‫‪109‬‬ ‫رنگدانههای مرواریدی طبیعی‬
‫‪111‬‬ ‫فصل هفتم ـ مواد افزودنی‬
‫‪113‬‬ ‫مواد افزودنی‬
‫‪114‬‬ ‫تقسیمبندی کاربردی مواد افزودنی‬
‫‪116‬‬ ‫ضد رویه‬
‫‪121‬‬ ‫خشککنها‬
‫‪125‬‬ ‫اثر ضخامت فیلم‪ ،‬درجه حرارت و ‪ ...‬در تأثیر خشککنها‬
‫‪127‬‬ ‫تأثیر رنگدانهها بر روی خشککنها‬
‫‪130‬‬ ‫مواد افزودنی همتراز کننده‬
‫‪136‬‬ ‫ضد کف‬
‫‪140‬‬ ‫عملکرد ضد کف‬
‫‪141‬‬ ‫ضد کف برای پوششهای پایه آبی‬
‫‪143‬‬ ‫ضد کف برای پوششهای حاللی‬
‫‪146‬‬ ‫مواد افزودنیتر کننده و دیسپرسکننده‬
‫‪150‬‬ ‫دیسپرسکنندههای پایه حاللی‬
‫‪151‬‬ ‫دیسپرسکنندههای پوششهای پایه آبی‬
‫‪151‬‬ ‫مواد افزودنی برای جلوگیری از تودهای شدن‬
‫‪157‬‬ ‫فصل هشتم ـ مفهوم غلظت حجمی بحرانی رنگدانه‬
‫‪159‬‬ ‫مفهوم غلظت حجمی بحرانی رنگدانه‬
‫‪159‬‬ ‫ارزیابی و اهمیت بررسی ‪ PVC‬و ‪ CPVC‬و المبدا در پوششها‬
‫‪160‬‬ ‫‪ CPVC‬و نحوۀ ارزیابی آن‬
‫‪165‬‬ ‫پارامترهای مهم در فرمول رنگهای التکس‬
‫‪166‬‬ ‫ژئومتری رنگدانه ـ پیونده‬
‫صفحه‬ ‫موضوع‬
‫‪167‬‬ ‫فاکتور انباشتگی‬
‫‪168‬‬ ‫‪ CPVC‬در رنگهای التکس‬
‫‪172‬‬ ‫شاخص پیونده در التکسها‬
‫‪173‬‬ ‫ظرفیت پیونددهی رنگدانه‬
‫‪175‬‬ ‫فصل نهم ـ تشکیل فیلم‬
‫‪177‬‬ ‫تشکیل فیلم‬
‫‪179‬‬ ‫خشک شدن فیزیکی‬
‫‪181‬‬ ‫خشک شدن اکسیداتیو‬
‫‪183‬‬ ‫سخت شدن (خشک شدن) شیمیایی‬
‫‪188‬‬ ‫انواع پیوند در سامانههای پوششی‬
‫‪188‬‬ ‫پیوند شیمیایی‬
‫‪189‬‬ ‫پیوند قطبی‬
‫‪189‬‬ ‫پیوند مکانیکی‬
‫‪190‬‬ ‫مکانیزم تشکیل فیلم‬
‫‪195‬‬ ‫کشش سطحی‪ ،‬چسبندگی و انرژی سطح‬
‫‪199‬‬ ‫چسبندگی ـ وضعیت انرژی سطح‬
‫‪201‬‬ ‫پارامترهای انتقال دمای شیشهای‬
‫‪205‬‬ ‫فصل دهم ـ ثابتهای فیزیکی‬
‫‪207‬‬ ‫ثابتهای فیزیکی‬
‫‪207‬‬ ‫درصد جامد حجمی رنگ‬
‫‪208‬‬ ‫پوشش تئوری‬
‫‪210‬‬ ‫خشک شدن سطحی‬
‫‪210‬‬ ‫خشک شدن قابل لمس‬
‫‪211‬‬ ‫سخت شدن کامل‬
‫‪212‬‬ ‫عمر مفید رنگ‬
‫‪212‬‬ ‫جزئیات اعمال رنگ‬
‫‪213‬‬ ‫برآورد مقدار رنگ برای رنگآمیزی‬
‫‪214‬‬ ‫تهویه هوا برای رسیدن به اتمسفر پائینتر از ‪LEL‬‬
‫‪215‬‬ ‫تشخیص و مفهوم فام رنگ بر اساس استاندارد‬
‫‪217‬‬ ‫زمان ژل شدن‬
‫‪218‬‬ ‫زمان اعمال پوشش بعدی‬
‫‪220‬‬ ‫شرایط اعمال‬
‫‪221‬‬ ‫محاسبۀ استوکیومتری پلی یورتان دو جزئی‬
‫‪221‬‬ ‫محاسبۀ مقدار سختکننده برای اپوکسی‬
‫‪222‬‬ ‫محاسبه مقدار مواد فرار رنگ‬
‫صفحه‬ ‫موضوع‬
‫‪223‬‬ ‫فصل یازدهم ـ فرایند تولید رنگ‬
‫‪225‬‬ ‫فرایند تولید رنگ‬
‫‪226‬‬ ‫تعریف عدد روغنی‬
‫‪230‬‬ ‫قدرت پوشش‬
‫‪232‬‬ ‫دیسپرس شدن یا پراکنش ذرات‬
‫‪237‬‬ ‫همزنها‬
‫‪240‬‬ ‫همزنهای تحت خأل‬
‫‪242‬‬ ‫خط تولید رنگ‬
‫‪247‬‬ ‫فصل دوازدهم ـ رنگهای کورهای‬
‫‪249‬‬ ‫رنگهای کورهای‬
‫‪251‬‬ ‫تبخیر حالل‬
‫‪252‬‬ ‫شبکهای شدن‬
‫‪254‬‬ ‫رزینهای مصرفی در رنگهای کورهای‬
‫‪258‬‬ ‫انواع رزین مالمین‬
‫‪261‬‬ ‫فرمول رنگ کورهای الکید مالمین‬
‫‪262‬‬ ‫فرمول رنگ کورهای پلیاستر مالمین‬
‫‪265‬‬ ‫پوششهای کالفی‬
‫‪269‬‬ ‫فصل سیزدهم ـ فسفاته کردن فلزات‬
‫‪271‬‬ ‫تاریخچه فسفاته‬
‫‪273‬‬ ‫فسفاته کردن سطوح فلزی‬
‫‪274‬‬ ‫آالیندههای موجود بر روی سطح‬
‫‪275‬‬ ‫ترکیبات اصلی فسفاته قلیایی‬
‫‪276‬‬ ‫شیمی فسفاته کردن‬
‫‪279‬‬ ‫فعلوانفعال شیمیایی‬
‫‪280‬‬ ‫فرایند فسفاته کردن‬
‫‪282‬‬ ‫سرعت تشکیل پوشش‬
‫‪285‬‬ ‫فرایند تشکیل الیه فسفاته بر روی فوالد‬
‫‪286‬‬ ‫خط متداول فسفاته کردن‬
‫‪288‬‬ ‫تثبیت الیه فسفاته‬
‫‪291‬‬ ‫انواع پوششهای فسفاته‬
‫‪299‬‬ ‫فصل چهاردهم ـ پوشش الکترونِهِشتی‬
‫‪301‬‬ ‫مقدمه‬
‫‪303‬‬ ‫پوششهای الکترو ِنهِشتی‬
‫‪310‬‬ ‫مکانیزم عملکرد پوشش الکترونِهشتی‬
‫‪314‬‬ ‫فرایند الکترونِهِشتی آندی‬
‫‪315‬‬ ‫فرایند الکترونِهِشتی کاتدی‬
‫‪321‬‬ ‫خط اعمال رنگ در صنایع خودروسازی‬
‫صفحه‬ ‫موضوع‬
‫‪323‬‬ ‫فصل پانزدهم ـ پوششهای پودری‬
‫‪325‬‬ ‫مقدمه‬
‫‪326‬‬ ‫اجزای تشکیلدهنده پوششهای پودری‬
‫‪328‬‬ ‫پوششهای پودری گرمانرم‬
‫‪329‬‬ ‫پوششهای پودری گرماسخت‬
‫‪332‬‬ ‫پوششهای پودری بر پایه رزین اپوکسی‬
‫‪333‬‬ ‫هیبریدهای اپوکسی ـ پلیاستر‬
‫‪334‬‬ ‫پوششهای پودری پلیاستر ـ یورتان‬
‫‪335‬‬ ‫روشهای اعمال پوششهای پودری‬
‫‪337‬‬ ‫پلیاستر ـ ‪TGIC‬‬
‫‪340‬‬ ‫مقایسه پودرهای اپوکسی‪ ،‬پلیاستر و هیبریدی‬
‫‪343‬‬ ‫فصل شانزدهم ـ نانو فناوری‬
‫‪345‬‬ ‫مقدمه‬
‫‪346‬‬ ‫نانو فناوری چیست؟‬
‫‪347‬‬ ‫نانو فناوری در جهان‬
‫‪349‬‬ ‫نانو فناوری و رنگ‬
‫‪356‬‬ ‫خواص الکترونیکی و شیمیایی مواد نانو ساختار‬
‫‪357‬‬ ‫خواص مکانیکی مواد نانو ساختار‬
‫‪359‬‬ ‫سطح تماس بین ماتریکس پلیمری و پرکننده یا رنگدانه‬
‫‪359‬‬ ‫اندازه ذرات کوچکتر از طولموج نور مرئی‬
‫‪362‬‬ ‫اصالح نانو ذرات‬
‫‪362‬‬ ‫نانو اکسید روی‬
‫‪371‬‬ ‫فصل هفدهم ـ روشهای رنگآمیزی یا اعمال رنگ‬
‫‪373‬‬ ‫مقدمه‬
‫‪373‬‬ ‫آمادهسازی سطوح قبل از رنگآمیزی‬
‫‪374‬‬ ‫مراحل رنگآمیزی‬
‫‪375‬‬ ‫رنگآمیزی با قلممو‬
‫‪376‬‬ ‫رنگآمیزی با غلتک‬
‫‪376‬‬ ‫رنگآمیزی به روش بارشی‬
‫‪376‬‬ ‫رنگآمیزی با اسپری‬
‫‪378‬‬ ‫شرایط رنگآمیزی‬
‫‪379‬‬ ‫اتاق رنگآمیزی‬
‫‪380‬‬ ‫روش رنگآمیزی سرد با پیستوله‬
‫‪385‬‬ ‫رنگآمیزی گرم با پیستوله‬
‫‪386‬‬ ‫رنگآمیزی با پیستوله بدون هوا‬
‫‪386‬‬ ‫مکانیزم سیستم ایرلِس‬
‫‪387‬‬ ‫مزایای دستگاه ایرلِس‬
‫صفحه‬ ‫موضوع‬
‫‪388‬‬ ‫رنگآمیزی با ایرلِس سرد‬
‫‪389‬‬ ‫رنگآمیزی گرم با ایرلِس‬
‫‪389‬‬ ‫اعمال رنگهای دو جزئی‬
‫‪392‬‬ ‫رنگآمیزی به روش الکترواستاتیک‬
‫‪394‬‬ ‫رنگآمیزی به روش ترمیک‬
‫‪394‬‬ ‫مکانیزم کار متال اسپری‬
‫‪397‬‬ ‫فصل هجدهم ـ کنترل کیفیت پوششها‬
‫‪399‬‬ ‫مقدمه‬
‫‪399‬‬ ‫دستگاههای اندازهگیری ضخامت‬
‫‪407‬‬ ‫آزمون ضربه‬
‫‪409‬‬ ‫آزمون جامی شدن‬
‫‪411‬‬ ‫آزمون بارشی‬
‫‪413‬‬ ‫چسبندگی‬
‫‪414‬‬ ‫‪ - Pull Off‬آزمون‬
‫‪417‬‬ ‫آزمون خمش‬
‫‪421‬‬ ‫آزمون سختی فیلم رنگ‬
‫‪426‬‬ ‫آزمون براقیت‬
‫‪428‬‬ ‫آزمون گچی شدن فیلم رنگ‬
‫‪429‬‬ ‫آزمون خشک شدن رنگ‬
‫‪431‬‬ ‫آزمون مقاومت سایشی و شستشوی رنگ‬
‫‪434‬‬ ‫اندازهگیری ضریب اصطکاک‬
‫‪436‬‬ ‫آزمون گرانروی رنگ‬
‫‪439‬‬ ‫اندازهگیری گرانروی با دستگاه کریس استورمر‬
‫‪441‬‬ ‫آزمون مقاومت سایشی‬
‫‪444‬‬ ‫آزمون مقاومت حاللی پوشش‬
‫‪447‬‬ ‫فصل نوزدهم ـ هوازدگی‬
‫‪449‬‬ ‫هوازدگی چیست؟‬
‫‪453‬‬ ‫تغییرات در تابش خورشید‬
‫‪456‬‬ ‫چرا آسمان آبی است؟‬
‫‪463‬‬ ‫اثرات همافزایی یا تزایدی‬
‫‪464‬‬ ‫اثرات الینیو بر روی آزمونهای هوازدگی‬
‫‪464‬‬ ‫انواع آبوهوا در دنیا‬
‫‪469‬‬ ‫اندازهگیری فاکتورهای هوازدگی تابش‬
‫‪470‬‬ ‫اندازهگیری سایر فاکتورهای هوازدگی‬
‫‪471‬‬ ‫تأثیرات جوی و نقش رنگدانهها در تخریب‬
‫‪481‬‬ ‫فصل بیستم ـ واژههای مصوب رنگ‬
‫‪481‬‬ ‫واژههای مصوب رنگ ـ فرهنگستان زبان و ادب فارسی‬
 ‫پیشگفتار‬
‫اندک اطالعاتی که از رنگ دارم را مدیون استادان یکی از دانشگاههای آلمان میدانم ]‪.[1‬‬
‫پیمانهام کوچک بود وگرنه از آن اقیانوس‪ ،‬آب بیشتری برمیداشتم‪ .‬در دانشگاهها به دانشجویان‬
‫اصول را یاد میدهند بقیه کارها به عهده دانشآموخته است‪ .‬به من هم به همان اندازه یاد‬
‫دادند‪ ،‬نه کمتر و نه بیشتر‪ .‬بعضیها پیش میروند و رشد میکنند اما بعضی دیگر به همانقدر و‬
‫اندازه اکتفا میکنند‪ .‬بعضیها از استخر به دریا میروند اما بعضی دیگر نه‪ .‬برای خیلی از ما این‬
‫سؤال پیش آمده است که ایکاش ما جور دیگری درس میخواندیم و یا ایکاش زمان به عقب‬
‫برمیگشت و ما کارهای عقبمانده و کمبودها را جبران میکردیم‪ .‬ولی "ایکاش" نه گوش‬
‫دارد که بشنود و نه قدرت برآوردن آرزوهای ما را‪ ،‬و این افسوسها ادامه دارند ‪...‬‬
‫روزگاری که دانش انسانها در بعضی از کشورها‪ ،‬محدوده به جغرافیای محل تولد آنها بود‪ ،‬ما‬
‫جهانی فکر میکردیم‪ .‬خوارزمی‪ ،‬ابوعلی سینا‪ ،‬خواجه نصیر‪ ،‬زکریای رازی‪ ،‬خیام و ‪ ...‬همه اینها‬
‫و البته صدها دانشمند دیگر این آبوخاک نیز‪ ،‬آنها فراتر از مرزهای خود فکر میکردند‪ .‬امروز‬
‫برعکس شده‪ ،‬ما منتظر و واردکننده دستاوردهای علمی دیگران هستیم!‬
‫سؤالهایی که امروز در جوامع علمی مطرح هستند همه جهانی هستند‪ .‬از ما میپرسند که‬
‫شما در کشورتان چه تجربههایی مثالً در موضوع محیطزیست دارید؟ که معموالً ما پاسخی‬
‫برای این دست از سؤاالت نداریم‪ .‬زمینههای تحقیقاتی نیز کامالً مشخص شدهاند و آنهایی که‬
‫چشم باز و گوش بازداشتند‪ ،‬دیدند و شنیدند و کار را شروع کردند‪ .‬وقتی آنها در مورد سؤاالت‬
‫بینالمللی جوابی از ما (جهانسومیها) دریافت نمیکنند‪ ،‬غرب‪ ،‬و اخیراً شرق نیز‪ ،‬وارد میدان‬
‫میشوند و برای هر سؤالی پاسخی مییابند‪ ،‬کامالً جهانی‪ .‬بهعنوانمثال راهکارهای مشکل‬
‫کمآبی در کشورهای خشک و نیمهخشک را غربیهایی ارائه میدهند که خود مشکل آب‬
‫نداشته و یا با کمبود آب مواجه نیستند‪ .‬راهکارهای ازدیاد برداشت موز‪ ،‬چای و محصوالت دیگر‬
‫را غربیای ارائه میدهد (اروپا) که نه زمینی زیر کشت موز دارد و نه چای‪ .‬یعنی باید جهانی‬
‫فکر کرد و جهانی طرح داد‪ .‬امروزه درآمدهای تحقیقاتی‪ ،‬خیلی بیشتر از درآمدهای تولیدات‬
‫صنعتی است‪ .‬چشم و گوش بازها‪ ،‬هزینههای زیادی برای خرید دانش فنی و ثبت اختراعات‬
‫میدهند و چند برابر آن را از فروش کاالهای جدید‪ ،‬البته با کارایی بیشتر به دست میآورند‪.‬‬
‫آنها فراگرفتهاند که سود واقعی از تحقیقات به دست میآید و نه فقط از تولید و فروش کاال!؟‬
‫تفکرات باارزش‪ ،‬اما گران غرب‪ ،‬با کمک چینیها خیلی ارزانتر به محصول تبدیل میشوند‪ .‬ما‬
‫هنوز در حال مقایسه گذشته و حال خود‪ ،‬با کشورهای دیگر هستیم!‬
‫نوشتن این کتاب خیلی به طول انجامید‪ ،‬بیش از ده سال‪ ،‬البته بهاضافه عمری که در دوران‬
‫خدمتم در دانشگاه سپری شد‪ .‬در سنین ما‪ ،‬انسانها خیلی حساستر و وسواسیتر میشوند‪.‬‬
‫جسارت و جرأت دوران جوانی‪ ،‬جای خود را به تفکر و اندیشه بیشتر و "مالحظات" میدهد‪.‬‬
‫برای پیدا کردن یک واژه و کلمه درست‪ ،‬گاهی چند بار جملهبندیها عوض میشوند‪ ،‬و این‬

‫‪I‬‬
‫کارها چقدر وقتگیر هستند و البته اجتنابناپذیر‪ .‬در گذشته اگر کسی کتابی (بهعنوانمثال)‬
‫شامل ده فصل مینوشت‪ ،‬آن کتاب‪ ،‬نسبت ًا کتاب کاملی بود‪ .‬امروز هر فصل از هر کتابی‪،‬‬
‫بخصوص کتابهای فنی‪ ،‬خود کتاب جداگانهای شده است البته اگر نگوییم چند مجلد؟‬
‫فصول این کتاب‪ ،‬مطالبی هستند که در کالسهای درس بیشتر موردبحث قرار گرفتهاند و‬
‫گمان میکنم برای کسانی که میخواهند با اجزاء رنگ و خواص آن آشنا شوند‪ ،‬مفید باشد؛‬
‫بنابراین تنظیم این فصول‪ ،‬از یک قاعده کلی پیروی نمیکنند‪.‬‬
‫وظیفه خود میدانم تا در این مقدمه از شرکت رنگ و رزین خوش‪ ،‬بهویژه مرحوم آقای حاج‬
‫صادق کحالی که در زمان حیاتشان موافقت خود را جهت حمایت از چاپ این کتاب اعالم‬
‫داشتند تشکر و قدردانی نموده و از درگاه ایزد منان برای ایشان مغفرت و آرامش ابدی مسئلت‬
‫نمایم‪ .‬از آقایان مهندس رضا کحالی و مهندس حمید کحالی‪ ،‬که به وعده ابوی بزرگوارشان‬
‫جامه عمل پوشاندند‪ ،‬نیز تشکر کرده و از خداوند رحمان برای ایشان آرزوی سالمتی و موفقیت‬
‫می نمایم‪.‬‬
‫برای جلوگیری از خطاهای علمی و ادبی‪ ،‬از بسیاری از دوستان کمک گرفتم و آنها نیز‬
‫صمیمانه درخواست من را برای روخوانی‪ ،‬اصالحات و ارائه نظرات خود پذیرفتند‪ .‬از تمامی آنها‬
‫از صمیم قلب سپاسگزارم‪ .‬با وجود بر این ممکن است که هنوز اشکاالتی وجود داشته باشد‪،‬‬
‫پوزش مرا به خاطر اشکاالت ناخواسته بپذیرید‪ .‬به جای ذکر نام آن عزیزان در این مقدمه‪،‬‬
‫عکس آنان را که نشان از ارادت و سپاس بیدریغ اینجانب نسبت به ایشان میباشد را در صفحه‬
‫پایانی این کتاب آوردهام‪ .‬با وجود بر این‪ ،‬از ذکر نام خانمهای مهندس فاضلی و مهندس‬
‫قلیزاده که در بدو شروع نوشتن این کتاب مرا یاری کردند و همچنین از جناب آقای حجت‬
‫عباسیان که در تنظیم فصول و تصاویر و بعض ًا جابجایی آنها زحمت زیادی کشیدند‪ ،‬و سرکار‬
‫خانم نجمه سخنور که در اسکن شکلها و نمودارها اینجانب را یاری نمودند ناگزیرم و از آنها‬
‫صمیمانه تشکر میکنم‪.‬‬

‫که گر مراد نیابم‪ ،‬بهقدر وسع بکوشم‬ ‫به راه بادیه رفتن به از نشستن باطل‬

‫سید محمود کثیریها‬

‫تهران ـ تابستان‬
‫‪1397‬‬

‫‪Reference:‬‬
‫‪[1] University of Applied Science (Hochschule Niederrhein) Krefeld, since‬‬
‫‪1877,‬‬ ‫‪Germany.‬‬
 ‫سخن ناشر‬

‫کز این برتر اندیشه برنگذرد‬ ‫بنام خداوند جان و خرد‬

‫بسیار خرسندیم که نهمین کتاب آقای مهندس سید محمود کثیریها تحت عنوان "مفاهیم‬
‫کاربردی در فناوری رنگ" توسط انتشارات انجمن خوردگی ایران به چاپ رسید‪ .‬یک واقعیت‬
‫انکارناپذیر که مهندسین خوردگی باید به آن توجه وافر داشته باشند این است که خسارات‬
‫خوردگی و هزینههای مرتبط با آن بیشتر صرف تهیه و اعمال پوششها میشود و این‬
‫هزینههای نگهداشت همیشه پنهان است و نمیتوان آن را با هزینه تعویض یک شاخه لوله‪ ،‬یا‬
‫کف یک مخزن و تعویض لولههای یک مبدل حرارتی قیاس نمود‪ .‬لذا همیشه توجه کارشناسان‬
‫خوردگی را باید متوجه عملیات رنگآمیزی و هزینههای مرتبط با آن جلب نمود تا به نوعی‬
‫سهم خسارات خوردگی را که حدود ‪ 40‬درصد مربوط به رنگ و پوشش میباشد و از بیشترین‬
‫سهم برخورداراست جبران نمود‪ .‬آقای مهندس کثیریها ارتباط خود را با محافل تولید رنگ و‬
‫اساتید این حرفه در دنیا بهویژه با کشور آلمان حفظ کرده است و اسم کشور ایران را به دفعات‬
‫در مجالت معتبر رنگ آلمان به چاپ رسانده است‪ .‬کتاب حاضر حاوی مطالبی است که فصل‬
‫اول آن به تاریخچه رنگ اختصاص یافته‪ ،‬در فصل دوم طراحی فرموالسیون رنگ موردبحث قرار‬
‫گرفته است‪ ،‬فصل سوم رنگدانهها و پرکنندهها‪ ،‬فصل چهارم شامل مشهورترین رنگدانه‪ ،‬یعنی‬
‫دیاکسید تیتانیم که نقش بسیار زیادی در رنگ دارد میپردازد‪ ،‬فصل پنجم و ششم به ترتیب‬
‫به رنگدانههای ضد خوردگی و رنگدانههای صدفی اختصاص یافته‪ ،‬فصل هفتم مواد افزودنی‬
‫رنگ را که نقش به سزایی در عملکرد رنگها دارد را شرح میدهد‪ ،‬در فصل هشتم به مفهوم‬
‫غلظت حجمی بحرانی رنگدانه که فاکتور بسیار تعیینکنندهای در تهیه و تولید انواع رنگها‬
‫میباشد میپردازد‪ ،‬فصل نهم نحوه تشکیل فیلم و ضخامت آن را بیان میکند‪ ،‬از طرفی دیگر‬
‫در فصل دهم ثابتهای فیزیکی به دنبال آن در فصل یازدهم فرآیند تولید رنگ را شرح میدهد‪.‬‬
‫در فصول دوازده‪ ،‬سیزده و چهاردهم به ترتیب به انواع رنگهای کورهای‪ ،‬فسفاته کردن فلزات و‬
‫پوشش الکترونهشتی به طور مبسوط میپردازد‪.‬‬
‫فصل پانزده و شانزدهم به توضیح انواع رنگهای پودری و نانوفناوری که محصوالت با تکنولوژی‬
‫تولید پیشرفته هستند میپردازد‪.‬‬
‫موضوعی که فقدان آن در بیشتر کتابهای رنگ به چشم میخورد دانش فنی در نحوه اعمال‬
‫رنگ میباشد؛ که در فصل هفدهم به سادگی و با تمامی جزئیات شرح داده شده است‪ .‬از طرفی‬
‫دیگر کنترل کیفیت و آزمونهای رنگ مباحث بسیار حیاتی در پذیرش یا رد یک نوع رنگ‬

‫‪III‬‬
 ‫میباشد‪.‬‬
‫و همیشه یک موضوع بسیار بحث برانگیزی بین پیمانکار و کارفرما و بازرسین میباشد که در‬
‫فصل هجدهم توضیح داده شده است‪.‬‬
‫همیشه در شرایط بد اقلیمی‪ ،‬خیلی از رنگها با مشکلی تحت عنوان هوازدگی روبرو میشوند‬
‫ال آقای مهندس کثیریها و خانم دکتر رضایی کتابی با همین عنوان‬ ‫(‪ )Weathering‬که قب ً‬
‫توسط انتشارات انجمن خوردگی ایران تهیه نمودهاند و بسیار موضوع تأمل برانگیزی است‪.‬‬
‫در پایان نظر به اینکه انجمن خوردگی ایران اولین انجمنی میباشد که از حدود ‪ 9‬سال پیش‬
‫نسبت به واژهیابی و جایگزینی واژههای علمی خوردگی به فارسی در فرهنگستان زبان و ادب‬
‫فارسی اقدام و تقریباً تمام واژههای خوردگی را به زبان فارسی‪ ،‬معادلیابی کرده است‪ ،‬واژهها و‬
‫اصطالحات استفاده شده در این کتاب مطابق مصوبات فرهنگستان زبان و ادب فارسی بوده تا‬
‫در نشر واژههای رنگ و خوردگی و اصطالحات آن کوشا باشیم که کتاب اینچنین تنظیم شده‬
‫است‪.‬‬
‫انجمن خوردگی ایران به نوبه خود از تالش این همکار محترم که یکی از اعضای هیأت مؤسس‬
‫و سالیان متمادی رئیس انجمن یا عضو هیأت مدیره بودهاند و در تربیت دانشجویان رشته‬
‫خوردگی به ویژه رنگ و پوشش تالش خستگیناپذیری به انجام رساندهاند‪ ،‬تشکر و قدردانی‬
‫مینماید و از خداوند منان برای مشارالیه آرزوی توفیق روزافزون مینماید‪.‬‬

‫ابراهیم حشمت دهکردی‬

‫رئیس انجمن خوردگی ایران‬
‫تهران ـ تابستان ‪1397‬‬

‫‪IV‬‬