ΛΑΤΙΝΙΚΑ

Γ´ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Μάθηµα 5 (Lectio quinta):Ένας “λάτρης” του Βιργιλίου

ΣΥΜΠΤΥΞΗ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ

v Monumentum eius, quod Neapoli iacebat, pro templo habebat.

Η πρόταση που θα συµπτυχτεί σε µετοχή είναι δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική
πρόταση και το ρήµα της πρότασης βρίσκεται σε χρόνο παρατατικό (iacebat), οπότε θα τραπεί
σε επιθετική µετοχή ενεστώτα. Η µετοχή µας είναι θα είναι συνηµµένη στο αντικείµενο της
κύριας πρότασης µε ρήµα το (habebat) οπότε θα τραπεί σε αιτιατική πτώση.
Ø Monumentum eius Neapoli iacens pro templo habebat.

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΚΥΡΙΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΕ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΙΚΕΣ

v Silius Italicus, poeta epicus, νir clarus erat. (Scriptor dicit, Silius Italicus, poeta epicus
dicitur)
Η πρόταση είναι κύρια κρίσεως µε ρήµα σε χρόνο παρατατικό (erat), οπότε τρέπεται σε ειδικό
απαρέµφατο ενεστώτα (ή παρακειµένου). Το υποκείµενο του ρήµατος Silius Italicus γίνεται
υποκείµενο του απαρεµφάτου σε πτώση αιτιατική1ή παραµένει σε πτώση ονοµαστική µε
εξάρτηση από παθητικό λεκτικό ρήµα (dicitur)2.Σε αιτιατική1 και ονοµαστική2 αντίστοιχα
τρέπονται και οι προσδιορισµοί του υποκειµένου poeta epicus, νir clarus.

Ø Scriptor dicit Silium Italicum, poetam epicum, νirum clarum esse (fuisse)1.
Ø Silius Italicus, poeta epicus dicitur vir clarus esse (fuisse)2.

v libri eius de bello Punico secundo pulchri sunt. (Scriptor dicit…)

Η πρόταση είναι κύρια κρίσεως µε ρήµα σε χρόνο ενεστώτα (sunt), οπότε τρέπεται σε ειδικό
απαρέµφατο ενεστώτα. Το υποκείµενο του ρήµατος libri γίνεται υποκείµενο του απαρεµφάτου
σε πτώση αιτιατική ενώ σε αιτιατική τρέπεται και ο προσδιορισµός του υποκειµένου pulchri.

Ø Scriptor dicit libros eius de bello Punico secundo pulchros esse.

Μελίνα Τσολάκη, Φιλόλογος 1

filologikos-istotopos.gr
ΛΑΤΙΝΙΚΑ
Γ´ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

v (Silius Italicus) Ultimis annis νitae suae in Campania se tenebat. (Scriptor dicit, Silius
Italicus dicitur)
Η πρόταση είναι κύρια κρίσεως µε ρήµα σε χρόνο παρατατικό (erat), οπότε τρέπεται σε ειδικό
απαρέµφατο ενεστώτα (ή παρακειµένου). Το υποκείµενο του ρήµατος Silius Italicus γίνεται
υποκείµενο του απαρεµφάτου σε πτώση αιτιατική1ή παραµένει σε πτώση ονοµαστική µε
εξάρτηση από παθητικό λεκτικό ρήµα (dicitur)2.

Ø Scriptor dicit Silium Italicum ultimis annis νitae suae in Campania se tenere (tenuisse)1.
Ø Silius Italicus dicitur ultimis annis vitae suae in Campania se tenere.(tenuisse)2

v (Silius Italicus) Multos in illis locis agros possidebat. (Scriptor dicit, Silius Italicus dicit)
Η πρόταση είναι κύρια κρίσεως µε ρήµα σε χρόνο παρατατικό (erat), οπότε τρέπεται σε ειδικό
απαρέµφατο ενεστώτα (ή παρακειµένου). Το υποκείµενο του ρήµατος Silius Italicus γίνεται
υποκείµενο του απαρεµφάτου σε πτώση αιτιατική1ή δηλώνεται µε το se στην περίπτωση της
ταυτοπροσωπίας.

Ø Scriptor dicit Silium Italium multos in illis locis agros possidere(possedisse)1.

Ø Silius Italicus dicit multos in illis locis agros se possidere(possedisse)2.

v Silius animum tenerum habebat. (Scriptor dicit, Silius Italicus dicit)

Η πρόταση είναι κύρια κρίσεως µε ρήµα σε χρόνο παρατατικό (habebat), οπότε τρέπεται σε
ειδικό απαρέµφατο ενεστώτα (ή παρακειµένου). Το υποκείµενο του ρήµατος Silius Italicus
γίνεται υποκείµενο του απαρεµφάτου σε πτώση αιτιατική1ή δηλώνεται µε το se στην
περίπτωση της ταυτοπροσωπίας.

Ø Scriptor dicit Silium animum tenerum habere (habuisse)

Ø Italicus dicit se animum tenerum habere (habuisse)

v (Silius Italicus) Gloriae Vergili studebat ingeniumque eius foνebat. (Scriptor dicit, Silius
Italicus dicit ,Silius Italicus dicitur)
Οι προτάσεις είναι κύριες κρίσεως µε ρήµατα σε χρόνο παρατατικού (studebat, fovebat), οπότε
τρέπεται σε ειδικό απαρέµφατο ενεστώτα. Το υποκείµενο του ρήµατος Silius Italicus γίνεται
υποκείµενο του απαρεµφάτου σε πτώση αιτιατική1. Στην περίπτωση της ταυτοπροσωπίας
δηλώνεται µε το se2, ενώ στην περίπτωση της εξάρτησης από παθητικό λεκτικό ρήµα (narratur)
σε πτώση ονοµαστική3.

Ø Scriptor dicit Gloriae Vergili studere (studuisse) ingeniumque eius foνere (fovisse).
Ø Silius Italicus dicit se Gloriae Vergili studere (studuisse) ingeniumque eius foνere

Μελίνα Τσολάκη, Φιλόλογος 2

filologikos-istotopos.gr
ΛΑΤΙΝΙΚΑ
Γ´ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

(fovisse)
Ø Silius Italicus dicitur Gloriae Vergili studere (studisse) ingeniumque eius foνere (fovisse)

v (Silius Italicus) Eum ut puer magistrum honorabat. (Scriptor dicit, Silius Italicus dicit)
Η πρόταση είναι κύρια κρίσεως µε ρήµα σε χρόνο παρατατικό (habebat), οπότε τρέπεται σε
ειδικό απαρέµφατο ενεστώτα (ή παρακειµένου). Το υποκείµενο του ρήµατος Silius Italicus
γίνεται υποκείµενο του απαρεµφάτου σε πτώση αιτιατική1ή δηλώνεται µε το se στην
περίπτωση της ταυτοπροσωπίας.

Ø Scriptor dicit Silium Italicum eum ut puerum magistrum honorare (honoravisse)

Ø Silius Italicus dicit eum ut puer se honorare (honoravisse)

v (Silius Italicus) Monumentum eius […] pro templo habebat. (Scriptor dicit, Silius Italicus
dicitur, Silius Italicus dicit)
Η πρόταση είναι κύρια κρίσεως µε ρήµα σε χρόνο παρατατικό (erat), οπότε τρέπεται σε ειδικό
απαρέµφατο ενεστώτα (ή παρακειµένου). Το υποκείµενο του ρήµατος Silius Italicus γίνεται
υποκείµενο του απαρεµφάτου σε πτώση αιτιατική1, στην περίπτωση της ταυτοπροσωπίας
δηλώνεται µε το se2 ή παραµένει σε πτώση ονοµαστική µε εξάρτηση από παθητικό λεκτικό
ρήµα (dicitur)3.

Ø Scriptor dicit Silium Italicum monumentum eius pro templo habere (habuisse)
Ø Silius Italicus dicit monumentum eius pro templo se habere (habuisse)
Ø Silius Italicus dicitur monumentum eius pro templo habere (habuisse).

ΜΕΤΑΓΡΑΦΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΣΕ ΠΑΘΗΤΙΚΗ

(Silius Italicus)Υ Multos in illis locis agrosΑ possidebat.

Multi agriΥ in illis locis possidebatur a Silio ItalicoΠΟΙΗΤ.ΑΙΤ..

(Silius Italicus)Υ GloriaeΑ Vergili studebat ingeniumqueΑ eius foνebat.

GloriaΥ Vergilii studebatur ingeniumΥ eius fovebatur a Silio ItalicoΠΟΙΗΤ.ΑΙΤ..

Μελίνα Τσολάκη, Φιλόλογος 3

filologikos-istotopos.gr
ΛΑΤΙΝΙΚΑ
Γ´ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΕΚΦΡΑΣΗ ΑΥΤΟΠΑΘΕΙΑΣ

(Silius Italicus) Gloriae Vergili studebat ingeniumque eius foνebat.

Η αυτοπάθεια εκφράζεται µε το suus-a-um. Αντικαθιστούµε το eius που αναφέρεται στο

Vergilius µε το suus που αναφέρεται στο Silius Italicus. Τονίζουµε ότι το eius εκφράζει µόνο
κτήση, ενώ το suus δηλώνει και την αυτοπάθεια.

(Silius Italicus) Gloriae Vergili studebat ingeniumque suum foνebat.

Μελίνα Τσολάκη, Φιλόλογος 4

filologikos-istotopos.gr