Professional Documents
Culture Documents
Thái Thượng Lão Quân 太上老君 Và Bản Thần Tích Về Đạo Giáo ở Xã Phù Vân - Phủ Lý, Tỉnh Hà Nam - Thần Tiên Việt Nam
Thái Thượng Lão Quân 太上老君 Và Bản Thần Tích Về Đạo Giáo ở Xã Phù Vân - Phủ Lý, Tỉnh Hà Nam - Thần Tiên Việt Nam
Thái Thượng Lão Quân 太上老君 Và Bản Thần Tích Về Đạo Giáo ở Xã Phù Vân –
Phủ Lý, Tỉnh Hà Nam
Chi tiết Viết Bởi Admin Chuyên Mục: Giới Thiệu Lượt xem: 5949
http://thantienvietnam.com/gioithieu/875thaithuonglaoquanvabanthantichvedaogiaooxaphuvan.html 1/9
9/13/2018 Thái Thượng Lão Quân 太上老君 Và Bản Thần Tích Về Đạo Giáo ở Xã Phù Vân – Phủ Lý, Tỉnh Hà Nam – Thần tiên Việt Nam
BẢN THẦN TÍCH VỀ ĐẠO GIÁO ĐÁNG CHÚ Ý Ở XÃ PHÙ VÂN
MAI KHÁNH
Bảo tàng Hà Nam
Xã Phù Vân, thời Nguyễn là xã Phù Đạm, tổng Phù Đạm,
huyện Kim Bảng, nay thuộc thị xã Phủ Lý, tỉnh Hà Nam. Phù Vân
thuộc loại “nhất xã, nhất thôn”. Từ sau hoà bình lập lại để tiện cho
công việc quản lý hành chính mới chia thành 6 thôn, xếp thứ tự từ
thôn 1 đến thôn 6.
Đất đai Phù Vân chủ yếu nằm ở tả ngạn sông Đáy, nơi hợp lưu
của 3 con sông: sông Đáy – sông Cầu – sông Nhuệ. Đây là vùng
http://thantienvietnam.com/gioithieu/875thaithuonglaoquanvabanthantichvedaogiaooxaphuvan.html 2/9
9/13/2018 Thái Thượng Lão Quân 太上老君 Và Bản Thần Tích Về Đạo Giáo ở Xã Phù Vân – Phủ Lý, Tỉnh Hà Nam – Thần tiên Việt Nam
đất cổ, đặc biệt sông Đáy, sông Châu có vị trí rất quan trọng trong
việc nghiên cứu lịch sử văn hoá Hà Nam. Nơi đây còn lưu giữ
nhiều dấu ấn lịch sử, nhiều di tích từ thời sơ sử đến thời Nguyễn,
trong đó chúng tôi đã sưu tầm được một bản thần tích đáng chú ý
ở xã này. Sau đây là bản dịch:
THẦN TÍCH VỀ THÁI THƯỢNG LÃO QUÂN
1. Thần tích được bảo quản ở miếu thôn 3, xã Phù Vân.
Ngôi miếu nằm trên một gò cao, cây cối mọc um tùm cạnh
đường liên thôn.
Thần tích cho biết: “Thái Thượng Lão Quân: Ngài tên hiệu là Lý
Bá Hoành, tên tự là Lão Đam, tên huý là Thái Ông. Ngài sinh
khoảng đồng thời với đức Khổng Tử trước Thiên Chúa (tức trước
Công nguyên – MK). Ngài giáng sinh đầu thai ở thôn Kim Chân, xã
Thúc Lực . Thân phụ là Sích, thân mẫu là Diệu Đạo. Ngày 15 tháng
2 năm Giáp Thân, thân mẫu Ngài nằm mộng thấy mặt trời rơi vào
miệng, từ đó mang thai 8 năm. Đến giờ Tý ngày 01 tháng Giêng
năm Giáp Tý mới sinh Ngài. Khi mới sinh, râu tóc Ngài đã bạc
trắng như bông, hai tay đều có chữ “Cửu Long”, hai chân đều có
chữ “Tứ tung ngũ hoành”.
Ngài vốn tính thông minh, thông hiểu thiên văn địa lý. Ngài đem
đạo phép truyền bá cho dân. Một hôm Ngài đến xã Phù Khê (tức
xã Phù Đạm), thấy nhân dân trong xã bị dịch chết quá nửa, Ngài
bèn đóng giả một cụ già viết một đạo bùa thổi vào trong làng, bao
nhiêu người trong làng bị bệnh đều khỏi.
Dân làng nhớ ơn dựng miếu gọi là miếu Thái Thượng Lão
Quân. Sau này khi nhân dân gặp bệnh tật gì đến miếu Ngài cầu
http://thantienvietnam.com/gioithieu/875thaithuonglaoquanvabanthantichvedaogiaooxaphuvan.html 3/9
9/13/2018 Thái Thượng Lão Quân 太上老君 Và Bản Thần Tích Về Đạo Giáo ở Xã Phù Vân – Phủ Lý, Tỉnh Hà Nam – Thần tiên Việt Nam
cúng thì đều qua khỏi.
Đến đời vua Đinh Tiên Hoàng khởi nghĩa ở động Hoa Lư đánh
dẹp thập nhị sứ quân, khi quan Thái Thú Nguyễn Bặc đem quân đi
đánh giặc, qua đền vào làm lễ, khi lễ xong, tự nhiên trời nổi cơn
giông tố sấm sét dữ dội, quân sĩ lạy tạ. Trận ấy quân Nguyễn Bặc
toàn thắng. Vua Đinh phong Ngài là “Thượng đẳng phúc thần”.
Đến đời vua Trần Thái Tông, Trần Hưng Đạo cầm quân dẹp
giặc có đến đền Thái Thượng Lão Quân cầu khẩn cũng được
thắng trận.
Trải các đời vua ban tặng Ngài 4 sắc phong là “Thượng đẳng
phúc thần”:
– Ngày 26 tháng 7 Cảnh Hưng thứ 44 (1783)
– Ngày 18 tháng 11 Thành Thái nguyên niên (1889)
– Ngày 18 tháng 3 Khải Định thứ 2 (1917)
– Ngày 25 tháng 7, Khải Định thứ 2 (1917)
Dân làng thờ Ngài bằng ngai có mũ trong một ngôi đền.
Hàng năm vào ngày 1 tháng giêng là ngày sinh và ngày 15
tháng 2 là ngày thụ thai, dân làng lấy tiền công quỹ mua sắm thủ
lợn hoặc xôi gà, oản để tế ngài. Khi tế xong những người dự lễ thụ
lộc ngay ở miếu.
2. Nhận xét về bản thần tích
http://thantienvietnam.com/gioithieu/875thaithuonglaoquanvabanthantichvedaogiaooxaphuvan.html 4/9
9/13/2018 Thái Thượng Lão Quân 太上老君 Và Bản Thần Tích Về Đạo Giáo ở Xã Phù Vân – Phủ Lý, Tỉnh Hà Nam – Thần tiên Việt Nam
a. Theo các cụ già ở thôn cho biết, bản thần tích này được sao
lại từ một bản cũ tồn tại từ lâu. Khoảng những năm 1925 – 1926,
Lý trưởng xã Phù Đạm đã căn cứ vào bản này để kê khai với Viễn
Đông Bác Cổ. Thường thì các bản thần tích ở Hà Nam ghi tên
người phụng soạn là Hàn lâm viện Đông Các Đại học sĩ Nguyễn
Bính vào niên hiệu Hồng Phúc nguyên niên (1572) và Quản giám
Bách thần Nguyễn Hiền sao lại vào niên hiệu Vĩnh Hựu (1735 –
1749). Nhưng cũng có nhiều bản không có những dòng lạc khoản
này. Vì thế bản thần tích về Thái Thượng Lão Quân trên đây không
phải là trường hợp cá biệt, vẫn đảm bảo độ tin cậy.
b. Quan trọng hơn là bản thần tích cung cấp một thông tin lần
đầu tiên được phát hiện ở Hà Nam về Đạo giáo và sự hỗn dung
của nó với tín ngưỡng bản địa.
Đạo giáo đã trở thành tôn giáo , du nhập vào Việt Nam từ rất
sớm và trở nên phổ biến ăn sâu vào đời sống tâm linh người Việt.
Tuy nhiên các quán đạo hoàn chỉnh còn lại rất ít. Chúng tôi vẫn hy
vọng đi tìm một cơ sở thờ tự riêng biệt của Đạo giáo và miếu thôn
3 xã Phù Vân đã chứng minh điều này.
Như chúng ta đã biết trong hệ thống điện thờ của Đạo giáo thì
ba pho Tam Thanh . Đó là ba vị tôn thần tối thượng mà trung tâm là
Ngọc Thanh đại đế hay Nguyên Thuỷ Thiên Tôn, bên trái là
Thượng Thanh Đại đế hay Linh Bảo Thiên tôn và bên phải là Đạo
Đức Thiên tôn hay Thái Thượng Lão Quân.
Thái Thượng Lão Quân thường được xem là hoá thân thành
Lão Tử (Lão Đam), ông tổ sáng lập ra Đạo giáo. Đáng chú ý là ở
miếu thôn 3, vị tôn thần này đã được tách ra khỏi bộ Tam Thanh và
được thờ riêng ở một ngôi miếu độc lập. Chúng tôi chưa biết hai vị
http://thantienvietnam.com/gioithieu/875thaithuonglaoquanvabanthantichvedaogiaooxaphuvan.html 5/9
9/13/2018 Thái Thượng Lão Quân 太上老君 Và Bản Thần Tích Về Đạo Giáo ở Xã Phù Vân – Phủ Lý, Tỉnh Hà Nam – Thần tiên Việt Nam
còn lại có được thờ riêng ở nơi nào không. Nhưng rõ ràng dân gian
đã chú trọng hơn (theo quan niệm của họ) đến Thái Thượng Lão
Quân là nhân vật gần gũi với sở nguyện của họ.
Nét đáng chú ý nữa là vị tôn thần Đạo giáo này về lai lịch, sự
tích, nhất là sự sinh hoá đã được sáng tạo theo con đường như
các vị thành hoàng – một vị thần của tín ngưỡng bản điạ – vị thần
bảo trợ làng xã. Hơn nữa nơi thờ tự ngài lại là ngôi miếu giành cho
các vị thần của tín ngưỡng. Điều đó cho thấy một nét hỗn dung
giữa Đạo giáo và tín ngưỡng bản địa ở đất Phù Vân xưa.
http://thantienvietnam.com/gioithieu/875thaithuonglaoquanvabanthantichvedaogiaooxaphuvan.html 6/9
9/13/2018 Thái Thượng Lão Quân 太上老君 Và Bản Thần Tích Về Đạo Giáo ở Xã Phù Vân – Phủ Lý, Tỉnh Hà Nam – Thần tiên Việt Nam
Trích nguồn:
http://thantienvietnam.com/gioithieu/875thaithuonglaoquanvabanthantichvedaogiaooxaphuvan.html 7/9
9/13/2018 Thái Thượng Lão Quân 太上老君 Và Bản Thần Tích Về Đạo Giáo ở Xã Phù Vân – Phủ Lý, Tỉnh Hà Nam – Thần tiên Việt Nam
Bản thần tích về Đạo giáo đáng chú ý ở xã Phù Vân (TBHNH 2001)
Cập nhật lúc 23h33, ngày 22/03/2007
Thông báo Hán Nôm học 2001, tr.255258
BẢN QUYỀN VIỆN NGHIÊN CỨU HÁN NÔM
Địa chỉ: 183 Đặng Tiến Đông – Đống Đa – Hà Nội
Tel: 844. 38573194 – Fax: 844 38570940
Các tin khác
NAM QUỐC THĂNG LONG TỨ TRẤN 南國昇龍四鎮越南道教 道教神仙 – Thần Tiên Việt Nam
28/07/2018 15:51
TAM QUAN QUÁN QUÁN NGHINH HƯƠNG HƯƠNG NGẢI THẠCH THẤT HÀ NỘI 越南道教 三官觀
Đạo Giáo Việt Nam Tam Quan Quán Dự Đại hội Đạo Giáo toàn cầu năm 2018 tại Indonesia.马吉朗隆
重举行2018世界道教节庆典 03/04/2018 16:52
Lưỡng Quốc Trạng Nguyên Tống Trân 状元宋珍 – Thần Tiên Việt Nam 越南神仙 15/07/2014 05:46
Đạo Quán Ngọc Thanh Và Hy Lăng (Đông Triều) Kết Quả Khai Quật Thăm Dò Khảo Cổ Học Di Tích
– Thần Tiên Việt Nam 越南 神仙 31/03/2014 17:01
Khám phá Đạo Quán Ngọc Thanh 玉清道观 – Thần Tiên Việt Nam 越南神仙 28/03/2014 01:09
Copyright © 2017 Thần Tiên Việt Nam bangsau@gmail.com 0964311940 Thantienvietnam.com Tùy chỉnh
http://thantienvietnam.com/gioithieu/875thaithuonglaoquanvabanthantichvedaogiaooxaphuvan.html 9/9