Technische Briefing BIT-advies PGB 2.

0-systeem

Door: René Veldwijk

Datum: 6 december 2018

https://debatgemist.tweedekamer.nl/debatten/bit-advies-pgb-20-systeem

Het onderstaande overzicht bevat aantekeningen bij en commentaar op de briefing.

Hieronder volgen eerst de “hoogtepunten”, daarna enkele opvallende lacunes en tenslotte de

aantekeningen bij de video. Feitelijke zaken en mijn toelichtende, vergelijkende of oordelende
opmerkingen daarbij zijn steeds duidelijk gescheiden.

1. Highlights:
- VWS houdt een lange uiteenzetting waarbij nauwelijks wordt ingegaan op de inhoud van het BIT
rapport. Ook de Kamervragen laten het BIT rapport nagenoeg ongemoeid.
- Per 1 januari 2019 draagt zorgverzekeraar DSW, als ‘cadeau’, het door haar gebouwde
portaalsysteem over aan VWS. VWS brengt dat systeem dan onder in een in essentie virtuele
organisatie. (Bij mijn weten zonder precedent.)
- Op onbepaalde termijn komt er een reële organisatie om het portaal te beheren. Deze
organisatie wordt echter geen uitvoeringsorganisatie. Uitvoering blijft bij zorgverzekeraars,
gemeenten en SVB. (Bij mijn weten zonder precedent.)
- Er moet nog een onbepaalde maar beslist heel grote hoeveelheid ontwikkelwerk worden verzet.
Dat werk moet (ruim) vóór 2022 zijn afgerond. Het programma wordt dus grootschalig
prototypen met partijen die volgens het BIT niet goed met elkaar door één deur kunnen.
- PGB 2.0 ICT keten wordt gedefinieerd als “Zorgportaal → SVB”. De aansluiting van systemen van
zorgverzekeraars en gemeenten valt daar buiten. Zowel BIT als VWS noemen dataconversie als
resp. faalfactor en aandachtspunt.
- De rol van VWS is “regie” en “aansturing”. Deze begrippen worden door de beoogd
programmamanager, mw. Rouwenhorst, uitgelegd als arbitrage in gevallen waarbij de partijen
elkaar niet vinden. (Deze aanpak kent bij VWS wel een precedent: het geflopte Landelijke
Elektronisch Patiëntendossier.)
- De doorontwikkeling vindt plaats in incrementen. Er wordt “stapje voor stapje geleerd”. Er wordt
alleen doorgegaan als alle partijen een ‘go’ geven. Wel is VWS dus arbiter bij meningsverschillen.
(Dus: kosten en doorlooptijd zijn niet te begroten.)
- Het eerste dat er na de overdracht in januari 2019 gaat gebeuren is het “herijken van de
functionele eisen. (Je zou zeggen dat je zoiets vóór de overdracht van het ‘cadeau’ zou moeten
doen.)
- Ook de SVB is bezig haar ICT te moderniseren. Niettemin gebeurt er nog heel veel handmatig en
dat zal nog lange tijd zo blijven.
- Bottom line van verweer VWS tegenover BIT: 1) de DSW-software werkt al deels, 2) het BIT
rapport is al oud/achterhaald en 3) de complexe bestuurlijke situatie is een gegeven.

1
2. Opvallende lacunes:
- In de hele sessie komt de uitrol van het PGB 2.0 systeem niet of nauwelijks aan de orde, terwijl
dit evident een van de grootste uitdagingen is.
- De Zorgverzekeraars (met name DSW) en de gemeenten blijven in de informatievoorziening aan
de Kamer buiten beeld. Gezien de rol van “regisserende arbiter” die VWS zich toedicht is dat
merkwaardig.
- Nergens in de hele sessie vallen termen als fraudepreventie en -opsporing. En daar was het in
2013 allemaal om begonnen.

3. Aantekeningen bij het videoverslag.

Tijdstip Gespreksonderwerp
0’0” Slootweg/CDA (vz)
Bergkamp/D66
Hermans/VVD
Heijink/SP
Kerstens/PvdA
Ellemeet/GL
1’ Bianca Rouwenhorst – Per 1-1-2019 Programmamanager
2’20” Uiteindelijk reductie van uitvoeringskosten. Werken toe naar één gezamenlijk systeem.
- Wat is ‘uiteindelijk’? Waarom is wat elders een ‘keten’ heet hier ‘één systeem’?
2’50” DSW en andere ZVs bieden in 2016 aan om “gratis” een portaalsysteem te bouwen
- Dat dit systeem volgens BIT wordt overgedragen ‘as is’ wordt niet gemeld. Geen ‘free
lunch’ maar een klassiek Trojaans Paard.
4’00 Scope portaal uitgebreid met eisen van alle ketenparticipanten.
- Logisch en onvermijdelijk. Maar dan moet er dus wel iemand regie voeren.
- DSW bouwt nu dus een systeem ‘voor iedereen’. Gratis. En onder eigen regie. What
could possibly go wrong?
4’35” Mw. Rouwenhorst benoemt de taken van de SVB.
- De term ‘controle’ of ‘fraude detectie’ valt daar niet. Daar was ’t dus in 2013 om
begonnen.
6’26” “We weten ook dat […] in de huidige processen de digitaliseringsgraad bij de SVB nog
niet hoog is.” De SVB data-entry ploeg wordt een grootverbruiker van het portaal.
- “Spoelt u maar…” zouden we vroeger zeggen.
8’00” - PGB 2.0 systeem(keten)beschrijving afgerond. Geen woord over de gegevensstroom
mbt budgetten/contracten naar het portaal. Daar zegt het BIT bepaald wel het e.e.a.
over.
8’45” Pilot-aanpak. Op dit moment gebeurt er wel nog veel handmatig “achter de schermen”.
- Dat is dus precies zoals het bij de SVB werkt. Systeem is dus niet gereed maar wordt
volgende maand dus wel as is over de muur gekieperd; technisch richting ICTU en
functioneel richting iedereen behalve VWS.
9’20” Vanaf 1/1/’19 wordt de software overgedragen aan VWS en “stoppen de inspanningen
van DSW” en de zorgverzekeraars. […] Die overdracht willen we beheerst, met kleine
stapjes doen.’
- Hoor wat hier wordt gezegd! Hoeveel ‘kleine stapjes passen er tussen 7 en 31
december?
9’55” Mw. Rouwenhorst gaat nu uiteenzetten hoe een vorm van een tijdslijn er uit zit.
- Elders heet dit een ‘dog whisle’.
10’10” Stapje voor stapje leren. Eindsituatie wel vastgelegd. Per 1/1/’19 overdracht software
naar VWS zoals we dat noemen.

2
Tijdstip Gespreksonderwerp
- Er is dus totaal geen tijdlijn. Er is ook geen overdracht naar VWS maar naar stichting
ICTU dat uiteindelijk ressorteert onder BZK. Bestuurlijk gaan we dus de
verantwoordelijkheid uitsmeren over 3 ministeries ipv 2. En dat terwijl het feit dat VWS
niets te zeggen heeft over SVB in 2015 het grootste probleem was.
10’55” We verwachten rond 1 april een eerste, stabiele situatie te hebben bereikt. Wordt
gedefinieerd als het overhevelen van de eerste groep budgethouders.
- Mooi. Dat is meetbaar. De omstandigheid dat deze overgang kan is overigens het
eerste pluspunt in het verhaal.
12’18” Na 1 april houdt de tijdlijn op. Idem dus de begroting. En elke partij in de keten heeft
een veto.
- Zo maakt VWS dus van een Trojaans Paard een Kamelenneus…
12’45” Mw. Rouwenhorst geeft impliciet aan dat het systeem er in 2022 moet staan. Er moet
druk op de voortgang blijven maar ook de gebruikers moeten elke stap accepteren en
goedkeuren.
- Zo hebben we dus toch twee datums: 1 april 2019 en 31 december 2022.
14’32 Per 1 januari 2018 van dit jaar heeft VWS reeds de regie op zich genomen. Regie
betekent hier dat VWS de verbinding legt tussen het zorgdomain (Per Saldo, DSW) en
het financiële domein (SVB). Dat gaat dan vooral om het op 1 lijn brengen van DSW en
SZW. VWS zorgt er bijvoorbeeld voor dat er koppelvlakken tussen de systemen komen.
- Regie lijkt iets anders dan verantwoordelijkheid als we de kamerbrief van VWS mogen
geloven. (Elders suggereert Mw. Rouwenhorst dat ook.)
- Nota bene: VWS heeft nauwelijks ICT deskundigheid dus het lijkt te gaan om een
postiljon d’amourschap tussen partijen die niet zonder hulp hun software met elkaar
kunnen laten praten.
1535” Gegevensconversie belangrijk issue.
- Wordt kennelijk meegenomen in de slipstream van het project. Zie opmerkingen BIT
daarover.
15’50” “We hebben een tijdelijke beheer- en ontwikkelorganisatie ingericht die er op 1 januari
moet staan”.
- Dit is feitelijk onjuist. VWS wil de software en documentatie zoals deze op 31
december bestaat in ontvangst nemen en overdragen aan ICTU. ICTU heeft
voorbereidend werk gedaan maar er is nog geen definitieve overeenkomst. ICTU
professionals voorzien ellende en vragen om inzet elders. Dit is onder ICT
ambtenaren vrijwel zonder precedent.
16’00” Voor het eerst valt nu de term “BIT”. 4 adviezen gememoreerd.
16’55” Hier wordt eerst gemeld dat de software is geaudit door een externe partij maar dat de
bruikbaarheid binnen het overheidsdomein pas na 1 januari wordt beoordeeld.
- Dit lijkt mij uitermate markwaardig. Waar bestaan die testen uit als er als wordt
gepilot?
17’25” Financieel domein is standaard pakketoplossing. CHECK – IETS NIEUWS?
19’45 ICTU doet alleen applicatiebeheer en (mogelijk) hosting is verder geen partij.
- Op zich niets mis mee, ware het niet dat er nog heel veel werk op het gebied van
applicatie-doorontwikkeling moet worden verzet, terwijl het datamanagement op
ketenniveau nog volledig ontbreekt.
20’25” De beheerorganisatie is NIET een nieuwe uitvoeringsorganisatie.
- Zelfs als het systeem af zou zijn en het gegevensmanagement op orde is, zal er allerlei
exploitatiewerk moeten gebeuren. Dat overlaten aan de gemeenten, de ZVs en de
SVB los van elkaar maar op het portaal systeem lijkt volstrekt onrealistisch maar
zeker uniek. Een echte virtuele organisatievorm!

3
Tijdstip Gespreksonderwerp
21’10” De structurele vormgeving van de beheerorganisatie is volgend jaar onderwerp van
gesprek tussen VWS en alle betrokken partijen.
- Dus eerst een virtuele organisatie en ergens in de toekomst komt er dan een reële.
39’00” Hervat na lange pauze (besloten demo).
39’00” Vragen weggevallen…
Kerstens (PvdA): regie VWS op proces, oke, maar moet ook op de inhoud.
Ellemeet (GL): Financiële beheersing
Slootweg (CDA): Waarom externe SW audit en niet zelf
41’10” Rozendaal (CIO VWS) beantwoordt vraag: discrepantie BIT met betoog
VWS/Rouwenhorst:
1- Bijzonder project want er is niet echt iemand de baas. Daarom moeilijk te
beoordelen door BIT.
2- Oordeel BIT is alweer een half jaar oud.
3- Met name “betaalhuis” (SVB) is nog lang niet af.
44’30” Rouwenhorst weer
44’35” Aansturing na 1/1/19 gebeurt centraal vanuit VWS, door Van Rouwenhorst zelf. De
beschrijving van “aansturing” laat zien dat zij “aansturen” beschouwt als
“scheidsrechterwerk”.
- Net als “regie” ook “aansturing” bij VWS iets heel anders dan in de rest van de
wereld. Er wordt gewoon doorontwikkeld op 2 plekken en als er ergens verschil van
mening bestaat dan besluit VWS.
47’40” N.a.v. vraag over financiering valt de term ‘cadeau’ (47’55”) waarmee wordt gedoeld
op het door DSW om niet ontwikkelde systeem. Rouwenhorst corrigeert zich meteen.
- Een cadeau dat alles in zich heeft van een Trojaans Paard.
51’40” Kerstens komt terug op het regie-issue: “Kun je iets managen als je inhoudelijk de
kennis niet hebt?” Rouwenhorst bevestigt. Rozendaal: “Ingewikkeld speelveld waarin
niemand de baas is. Iemand aanwijzen als baas is recept voor mislukking. We hebben al
een werkende pilot, dus wat wij willen kan. Beperkte ICT kennis bij VWS is genoeg.”
- Het BIT denkt hier héél anders over, net zoals bijna iedereen die zich bezig houdt
met projectmanagement, ICT of anderszins.
55’15” In januari herijking van de eerder vastgestelde functionele eisen.
- Dus als het even tegenzit hebben we meteen in januari een heleboel extra werk te
doen. Waarom niet even wachten met die overdracht?