Professional Documents
Culture Documents
Het Goede Nieuws Over Pesten - E-Boek M5 Aanpak
Het Goede Nieuws Over Pesten - E-Boek M5 Aanpak
goede
nieuws
over
pesten
Ontdek waarom u lang
niet al het pesten hoeft
te stoppen
Voorwoord
De titel van dit e-boek luidt 'Goed nieuws over pesten'. Dat vraagt om een
toelichting.
Als het gaat om de keuze van een school laten ouders zich steeds vaker
leiden door de manier waarop een school de sociale veiligheid geregeld
heeft. Door alle aandacht voor pesten in de media, zijn ouders richting
school sowieso veel alerter geworden wanneer hun kind thuis iets over
pestgedrag vertelt. Soms iets te alert, maar neem hen dat eens kwalijk.
Het woord 'pesten' heeft veel lading gekregen. Te veel. Het woord 'pesten'
wordt door leerlingen voor bijna iedere vorm van vervelend sociaal gedrag
gebruikt. Daarom is het zo ontzettend belangrijk dat scholen voor zichzelf,
maar ook naar ouders toe, onderscheid kunnen maken tussen pesten als
sociale leerproces én de echt beschadigende vormen van pesten.
In dit E-boek gaan we in op de vraag hoe een school dit onderscheid kan
maken. We maken ook duidelijk waar u als school(bestuur) wél op moet
focussen en hoe u met name het beschadigende pesten kunt stoppen.
Na het lezen van dit E-boek zult u een andere kijk op pesten hebben. We
hopen dat u daarmee nog effectiever wordt in het aanpakken van met name
het beschadigende pestgedrag en minder tijd kwijt bent aan al die
incidentele pest-incidenten. Dat scheelt niet alleen veel tijd, maar ook veel
onnodige commotie op school. Want als er iets voor mensen én voor een
school beschadigend is....
Wat alleen het lezen van dit E-boek u al op kan
leveren
Als u dit E-boek heeft gelezen,
We hopen hiermee bij te dragen aan het nog sociaal veiliger maken van uw
school (scholen). Als u herkent dat bewustwording rond 'pesten' niet het
probleem is (kleuters weten immers al heel goed wat pesten is), kunt u op
een veel effectievere manier vorm geven aan uw streven om het op én rond
school voor leerlingen veiliger te maken.
Onze droom
Kinderen die voor het verlaten van school niet gestopt zijn met pesten, gaan
door. Met hun destructieve gedrag terroriseren zij gezinnen, buurten en
organisaties.
Het is onze droom om via het sociaal veiliger maken van scholen,
verenigingen en organisaties, tot een sociaal veiligere samenleving te
komen. Dat heeft nog wel wat voeten in de aarde, maar die aarde wordt het
best bezaaid in het onderwijs. Als scholen het instrumentarium hebben om
het beschadigende pesten te stoppen, wordt het op termijn voor iedereen
veiliger.
Helpt u mee?
Pesten gaat
gewoon door
Ondanks alle inspanningen van
scholen wordt er op iedere
school gepest
Pesten is een eeuwenoud probleem. Een probleem dat zich tot nu toe
moeilijk liet aanpakken.
Voor wie twijfelt over de ernst van de situatie, enkele harde cijfers.
Een twee keer zo grote groep leerlingen, ruim 200.000, wordt niet
structureel gepest, maar is bang dat het hen ook kan overkomen. Zij
leven met die angst en hun aandacht wordt er deels door opgeëist.
Hoewel het dus over substantiële aantallen gaat, wordt het probleem op
98% van de scholen niet herkend en erkend.
Mede daardoor hebben volgens berekening van TNO meer dan een
miljoen Nederlanders blijvend schade opgelopen door het pesten.
De denkfout bij pesten
Structureel pesten is dus voor bijna 100% situatie gebonden gedrag. Het
is een pikorde probleem. Wil een school ernstige vormen van pesten
stoppen, dan ligt de oplossing NIET in het geven van nog meer, of nog
betere lessen over pesten, niet in het straffen van pesters en niet in het
weerbaarder maken van de slachtoffers. Het pesten zal doorgaan.
Daarbij worden scholen bovendien gehinderd door het feit dat leerlingen
vanaf groep 6 van de basisschool vaak al weinig tot geen vertrouwen meer
hebben in het oplossend vermogen van school en ouders én daarom liever
zwijgen.
Als je dit even tot je door laat dringen, is het dus ook geen wonder dat
scholen steeds opnieuw weer verrast worden door de ernstigere, soms al
lang sluimerende gevallen van pesten. Tot zover het slechte nieuws.
Het goede nieuws is dat er een manier is om het vertrouwen van leerlingen
terug te winnen en om als school daadwerkelijk zicht te krijgen op enerzijds
het relatief onschuldige incidentele pesten en anderzijds vormen van
structureel pesten.
Focus op de kern
Onderstaande curve laat goed het cruciale verschil tussen de verschillende
vormen van pesten zien.
Echte pesters zijn namelijk niet gevoelig voor lessen of het goede
gesprek. Zij zijn aan het overleven. Zij zullen in contact met volwassenen
meebewegen, maar op het moment dat er geen toezicht is, schakelen ze
direct over op een ander script. Hun positie in de groep moet geborgd
worden.
Het praten over pesten leidt vooral bij volwassenen tot hoge
verwachtingen. Wordt er in een groep of klas toch gepest, dan overheerst
vaak de teleurstelling. We hebben toch samen regels afgesproken? We
hadden elkaar toch beloofd om niet te pesten?
Met name het gebrek aan informatie over structureel pestgedrag, maakt
het nu onmogelijk om die sociale veiligheid wezenlijk te beïnvloeden.
In onderstaand schema wordt duidelijk dat mensen zich pas echt veilig
kunnen voelen op niveau drie.
Op niveau drie laten mensen als vanzelf veilig gedrag zien. Veiligheid op
niveau twee voelt als een 5 of 6. Het is oké, maar niet veilig. Je kunt er,
als je de sociale spelregels kent, als leerling prima in overleven. Je doet
mee, of je houdt je schuil.
Niveau drie is wezenlijk anders dan niveau 2. Niveau drie voelt als een
dikke 8 of hoger. Waarschijnlijk kan iedereen die vroeger op school wel
eens een vijf/zes of een acht gehaald heeft, het verschil tussen een
vijf/zes en een acht fysiek nog voelen. Bij een vijf of zes wil je thuis liever
niet praten. Ga je met je aandacht naar binnen. Sluit je je af. Bij een acht
ga je open. Bij een acht wil je delen. Met een acht leef je op.
Gemiddeld is het slechts
in vier van de tien
groepen echt veilig
Noot 1: De M5 Meldbox is een meldsysteem waar iedereen op een veilige en vertrouwelijke manier kan
melden wat niet oké is. Dit systeem is inmiddels al een aantal jaar in gebruik en op moment van
schrijven van dit E-boek staan er al meer dan 70.000 meldingen in. Dit systeem voldoet aan de hoogste
eisen van de Wet Bescherming Persoonsgegevens en heeft het keurmerk van Stichting Privacy
Nederland
Kennis is macht
zeker bij pesten!
Zoals gezegd, gebeurt zo’n 80% procent van het ernstige pesten bewust
buiten ons zicht en wordt er met name over dit deel van het pesten
collectief gezwegen.
Het collectieve zwijgen begint zo’n beetje vanaf groep 6-7 van de
basisschool. Het vertrouwen van leerlingen dat de boze, of verdrietige
ouders van het slachtoffer er met school, of met de ouders van de pester
goed uitkomen, is dan zo’n beetje tot het nulpunt gedaald.
Het doorbreken van dit stilzwijgen en het terug winnen van het
vertrouwen van leerlingen, is een belangrijke opstap naar een sociaal
veiliger klimaat: de stap van niveau 2 naar niveau 3. Leerlingen blijken in
de praktijk bereid om volwassenen weer te vertrouwen. De voorwaarde is
wel dat volwassenen anders met pesten omgaan.
Een school die het vertrouwen van leerlingen wil krijgen, moet:
Blijven scholen doen wat ze altijd al deden, dan gaat er niets veranderen
en zorgen ze er onbedoeld voor dat het ‘onzichtbare drama’ door gaat.
Jaar in jaar uit.
Wie is nu eigenlijk de
probleemeigenaar?
Je mag van kinderen niet verwachten dat zij het structurele pesten
stoppen. Zelfs niet als we hen nog veel en veel vaardiger zouden maken.
Het is de grootste denkfout die volwassenen in de aanpak van pesten
hebben gemaakt. Het is hoog tijd voor bezinning.
De professionals op
Vertrouwelijkheid enschool zijn de van
bescherming enigen die het zijn
de melder samen echtvan
hierbij veilig
cruciaal
kunnen maken. deze
belang. Zonder Dat vraagt om de gedeelde
voorwaarden ambitie
gaat niemand om alle
melden en mag je dat
groepen/klassen
ook niet vragen. stapsgewijs op niveau 3 van sociale veiligheid te
brengen.
Stap 2: Het kennen van de pesters
Uit de informatie blijkt wie de hoofdpesters zijn, wie de meepesters zijn
en wie de slachtoffers. Bovendien weten we waar het gebeurt en
wanneer het met name gebeurt.
Mocht het nodig zijn, dan worden pesters actief geholpen om te stoppen.
Dit wordt vooral gedaan door leerlingen die pesten uit de voor hen
onveilige situaties te regelen. Verander je de context, dan verander je het
gedrag.
De eerste stap op weg naar de blijvende oplossing
van hetgaat
School probleem is dat
hiermee dooreen
totschool(team) zichgestopt.
alle pesters zijn
volledig verantwoordelijk voelt voor de sociale
Stap 4: van
veiligheid Re-integratie
leerlingen. van de ex-pesters
Nadat de rust
De stappen is weergekeerd
daarna en we zowel
zijn niet moeilijk en na bij
enighet individu, als in de
groep voldoende
inoefenen gedragsverandering
eenvoudig door iedereen teconstateren,
zetten. Het kan de ex-pester weer
worden herenigd
succes van met de
de aanpak groep. Echter,
is inmiddels nu gebeurt dat onder andere
bewezen.
voorwaarden. De ex-pester gaat een andere rol oppakken in de groep, de
Het proces wordt
verhoudingen zijndoor éen veranderd.
blijvend of meerdere M5
consulenten begeleid tot een school het zelfstandig
Stap 5: Monitoren
kan uitvoeren. Training vanen waar veiligheids
de interne nodig bijsturen
functionaris(sen) gebeurt grotendeels on the job.
Het meldsysteem blijft continu beschikbaar en vervult de functie van
monitorsysteem. Iedereen blijft melden wat grensoverschrijdend is. Er
zullen nog steeds incidenten zijn. Dat is het "pesten' dat niet hoeft te
stoppen. We kunnen middels het meldsysteem precies in de gaten
houden of er geen pestpatronen ontstaan die duiden op structureel
pesten. Is dat zo, dan kan direct worden bijgestuurd en ingegrepen.
We delen onze kennis
Je hoort mensen wel eens zeggen dat pesten erbij hoort, maar dat is
maar ten dele waar. Incidenteel pesten is nodig, maar structureel pesten
hoort er écht niet bij. De onmacht om het op te lossen, om scholen echt
veilig te maken, is met de M5 aanpak doorbroken.
We hopen dat u door het lezen van dit E-boek een andere kijk op de
oorzaak en de oplossing van pesten hebt gekregen. Als 80% van het
pesten geen kwaad kan, kunt u uw energie gaan richten op het oplossen
van het echte probleem. Dat scheelt veel onnodige (ouder)gesprekken.
Wij komen graag naar u toe om het denken over de aanpak van pesten
op school naar een volgend niveau te brengen. Los van de vraag of uw
school de M5 aanpak wil invoeren, valt er nog heel veel meer over te
vertellen.
Vanaf dat moment probeerde hij te doorgronden wat het probleem rond
'pesten' nu feitelijk is en waarom we het probleem maar niet opgelost
krijgen. Hij ontdekte onder andere dat pesten niet de oorzaak is van
sociale on-veiligheid, maar het gevolg ervan.
Toen hij in aanraking kwam met de M5 aanpak, wist hij dat dit is wat
scholen missen. Hij zet zich sindsdien met hart en ziel in voor het
begeleiden van scholen naar een sociaal veiliger klimaat.
Bestel nu uw exemplaar van
de Nieuwe Kijk op Pesten
Is na het lezen van dit E-boek uw interesse voor deze
effectieve benadering van pesten gewekt? Wordt u er
ondanks het onderwerp zelfs een beetje blij van?
Tot slot. Een Belgische psychiater schreef recent dat wij de eerste
generatie volwassenen zijn die bang zijn voor jongeren. Als wij kinderen
en jongeren niet meer sociale veiligheid gaan bieden, dan regelt een
deel van hen die 'veiligheid' zelf en zal de wereld ook voor u en mij,
steeds onveiliger worden. De mogelijkheid om de balans te herstellen is
er...
Lees in 'De Nieuwe Kijk op Pesten' meer Lees in dit E-boek ook over een nieuwe
over de noodzaak om mensen te ont- vorm van autoriteit. Een vorm die past
schuldigen. Leerlingen, ouders, bij de uitdagingen van deze tijd en
professionals én school (Nagy e.a.). leraren en docenten handvatten biedt
om op een andere manier met
Lees meer over het OM-denken dat weerstand en conflicten om te gaan.
nodig is om scholen echt veilig te
maken. Klik hier om het E-boek te bestellen