ΘΕΜΑ 1

Το έργο του διευθυντή είναι ένα καθήκον πολύ απαιτητικό αρκετά πολύπλοκο αλλά και
πολυεπίπεδο .Η παιδαγωγική ηγεσία που προσανατολίζεται στην βελτίωση της μαθησιακής διαδικασίας
ίσως είναι από τα κεντρικότερα και δυσκολότερα καθήκοντα ενός σημερινού διευθυντή. ( Θεοδωρίδης
Α.2011)
Οι τρόποι για να επηρεάσει ο διευθυντής την μαθησιακή διαδικασία είναι η άμεση ,η αμοιβαία και
η έμμεση επίδραση
Η άμεση επίδραση του διευθυντή είναι σχεδόν αμελητέα γιατί δεν είναι εύκολη η καθημερινή
επαφή και νουθεσία των μαθητών όσο είναι από πλευράς διδασκόντων. Εξαίρεση ίσως αποτελεί το
γεγονός να είναι διευθυντής και συγχρόνως διδάσκων όπως συμβαίνει στα ολιγοθέσια σχολεία.
Η αμοιβαία επίδραση επηρεάζεται από πλήθος παραμέτρων, ανεξέλεγκτων πολλές φορές και
επομένως αρκετά δύσκολο να ελεγχθεί
Άρα απομένει η έμμεση οδός επίδρασης η οποία έχει μακροπρόθεσμο ορίζοντα, και εφαρμόζεται
με τους παρακάτω τρόπους
1)Η λογική οδός
Εδω ο διευθυντής δίνει έμφαση στην ποιοτική διδασκαλία όπου μέσα από διάφορους τρόπους και
πρακτικές, προσπαθεί να συνεισφέρει στην ακαδημαϊκή επίδοση των μαθητών.
Σημαντικός παράγοντας είναι, ο βαθμός και η ποιοτική ανατροφοδότηση που δίνεται στον
μαθητή, όσον αφορά τα γραπτά και τον βαθμό που έχει λάβει από τους εκπαιδευτικούς, ουτως ώστε και ο
ίδιος ο μαθητής να γνωρίζει το ακαδημαϊκό επίπεδο στο οποίο βρίσκεται.
Ο διευθυντής προσπαθεί μέσα από συγκεκριμένες πρακτικές να δημιουργήσει ένα πειθαρχημένο
σχολικό κλίμα με κύριο σκοπό, την επίτευξη των μαθητικών στόχων και ειδικότερα την ποιοτική
διδασκαλία.
Τέλος προσπαθεί να οικοδομήσει γερές διαπροσωπικές σχέσεις ,ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς
και τους μαθητές, ούτως ώστε να ενισχύεται η ποιοτική διδασκαλία και κατ΄ επέκταση τα μαθησιακά
αποτελέσματα.
2) Η συναισθηματική οδός
Εδώ ο διευθυντής προωθεί την συναισθηματική νοημοσύνη, δηλαδή αναγνωρίζει τα
συναισθήματα ως ένα βασικό στοιχείο στα πλαίσια της μαθησιακής διαδικασίας.
Έτσι διαισθάνεται τα συναισθήματα τόσο των εκπαιδευτικών , όσο και των μαθητών του και
χειρίζεται ανάλογα τις καταστάσεις που προκύπτουν.
Επίσης προσπαθεί να προωθήσει τη συλλογική επάρκεια, δηλαδή την πεποίθηση ότι αν
εργαστούν όλοι μαζί μπορούν να επιτύχουν τους στόχους που επιθυμούν.
Είναι επίσης σοβαρό να προσπαθεί να κτίσει μια σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ όλων των
εμπλεκομένων ούτως ώστε όλοι να αισθάνονται άνετα και ωραία και να συμμετέχουν ενεργά στην
αποτελεσματική εκπλήρωση των καθηκόντων τους, είτε πρόκειται για μαθητές, είτε πρόκειται για
καθηγητές. Έτσι πραγματοποιούνται καλύτερα οι στόχοι είτε πρόκειται για διδασκαλία είτε πρόκειται για
μαθησιακή διαδικασία.
3) Η οργανωτική οδός.
Η οδός αυτή έχει να κάνει με την δομή και την κουλτούρα του σχολείου, τις καθημερινές σχολικές
ρουτίνες, αλλά και τις διαδικασίες με τις οποίες ένας διευθυντής διαχειρίζεται αλλά και διευθύνει το
σχολείο του.
Έτσι οριοθετείται το πλαίσιο εργασίας ή οι συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών δηλαδή μέσα
από τους κανόνες και τους κανονισμούς προσπαθεί να θέσει το πλαίσιο εργασίας των εκπαιδευτικών και
κατ΄ επέκταση τον τρόπο με τον οποίο οι μαθητές οφείλουν να λειτουργούν μέσα στο σχολικό
περιβάλλον.
Γενικά η οργανωτική οδός έχει να κάνει με το συντονισμό του σχολείου από τον διευθυντή,
δηλαδή ο τρόπος διοίκησης του σχολείου μέσα από συγκεκριμένους κανόνες και κανονισμούς.
 4)Η κοινωνική οδός
Έχει να κάνει με τους τρόπους που ο διευθυντής εκμεταλλεύεται και διαχειρίζεται δημιουργικά
τους εξωτερικά εμπλεκόμενους φορείς.
Εδώ λοιπόν ο διευθυντής αναζητεί συνεργασίες κτίζει γερές σχέσεις με γονείς, με την ευρύτερη
κοινότητα, την τοπική κοινότητα, τα γειτονικά σχολεία, την εκκλησία, τον δήμο, την αστυνομία κ.λ.π.
Όπως φαίνεται στην σημερινή πραγματικότητα η κοινωνική οδός είναι αυτή που είναι η πιο πολλά
υποσχόμενη οδός για τη βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης και των αποτελεσμάτων της.
Από τα παραπάνω φαίνεται ότι ο αποτελεσματικός διευθυντής δεν μπορεί να επιλέξει μια μόνο
οδό επίδρασης αλλά προσπαθεί διεξοδικά και συστηματικά να παρακολουθεί τη σχολική μονάδα να
γνωρίζει τα προβλήματα, αλλά και τα θέματα που προκύπτουν μέσα ,σε αυτή και μέσα από το συνδυασμό
των οδών επίδρασης, προσπαθεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα του σχολείου, και να
μεταμορφώσει την μαθησιακή κουλτούρα των σχολείων και του ίδιου του εκπαιδευτικού
επαγγέλματος.(Fullan 2001)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Fullan, M. (2001). Leading in a culture of change. San Francisco: Jossey-Bass.
Θεοδωρίδης Α.( 2009) Παιδαγωγική ηγεσία και βελτίωση της διδασκαλίας της μάθησης στο σχολείο
(Παιδαγωγικό Ινστιτούτο 2009-2010)
Kαφά Α.(2018)Σημειώσεις μαθήματος αποτελεσματική ηγεσία και μάθηση (Εβδομάδα 2). Κύπρος

ΘΕΜΑ 2

Είναι γνωστό ότι ο διευθυντής επιδρά στα μαθησιακά αποτελέσματα, με έμμεσο τρόπο και κυρίως
μέσω των εκπαιδευτικών. Ο διευθυντής προσπαθεί μέσα από το συνεργατικό κλίμα, την κουλτούρα, να
βελτιώσει τις συνθήκες που επικρατούν στο περιβάλλον του σχολείου, με αποτέλεσμα οι εκπαιδευτικοί
να εργάζονται σε ένα ευχάριστο περιβάλλον και να προσφέρουν τα μέγιστα στην ακαδημαϊκή επίδοση
των μαθητών.
Επειδή η εποχή μας μαστίζεται από την οικονομική κρίση υπάρχει έλλειψη πόρων ιδιαίτερα στο
Ελληνικό αλλά και στο Κυπριακό συγκείμενο.
Επίσης η αυξημένη λογοδοσία, αλλά και η αξιολόγηση, επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την δράση του
διευθυντή, , ιδιαιτέρως στο συγκεντρωτικό σύστημα εκπαίδευσης, όπου οι επιλογές εφαρμογής
εκπαιδευτικής πολιτικής συντονίζονται κεντρικά, όπως ισχύει στις χώρες μας αλλά και στο
αποκεντρωτικό.
Γενικά τόσο η προϊσταμένη αρχή, όσο και οι γονείς, απαιτούν να ενημερώνονται τόσο από τον
διευθυντή όσο και από τους εκπαιδευτικούς για την ακαδημαϊκή πορεία του παιδιού τους
Επίσης δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι στην εποχή μας επιτελούνται πολλές κοινωνικές και
πολιτιστικές αλλαγές, λόγω κυρίως της αλλαγής της σύνθεσης του μαθητικού πληθυσμού.
Με βάση τα προβλήματα αυτά απαιτείται να εφαρμοστούν πρακτικές και στάσεις των διευθυντών
(στυλ) ώστε να να συμβάλλουν στη βελτίωση της σχολικής αποτελεσματικότητας.
Τα στυλ αυτά αναλύονται παρακάτω
1)Το παιδαγωγικό στυλ
Επικεντρώνεται στη βελτίωση της ποιότητας της διδασκαλίας και μάθησης, αναπτύσσοντας ένα
κλίμα υψηλών προσδοκιών , ενώ εμπλέκεται σε συνεχείς δραστηριότητες ελέγχου και αξιολόγησης
προκειμένου να εξασφαλιστεί η σωστή μαθησιακή διαδικασία, αλλά συγχρόνως μεριμνά για την
εισαγωγή παιδαγωγικών καινοτομιών, που σχετίζονται με την ποιοτική διδασκαλία και μάθηση.
 2)Συμμετοχικό στυλ
Οι διευθυντές προσπαθούν να διοικήσουν ανάλογα με το συγκείμενο συνεργάζονται ,δηλαδή
διοικούν μέσα από μια ομαδική ηγεσία, μέσα από τη συμμετοχή των εκπαιδευτικών, κυρίως
επηρεάζοντας τα συναισθήματα των εκπαιδευτικών, ώστε να υπάρξει μια κοινή συμμετοχή στη διοίκηση
του σχολείου.
3)Δομικό στυλ ηγεσίας
Σχετίζεται με το συντονισμό ενός σχολείου. Εδω λοιπόν ο διευθυντής διοικεί το σχολείο με
συγκεκριμένους κανόνες και κανονισμούς. Είναι δηλαδή διακριτοί οι ρόλοι του καθενός, σε ένα σχολείο
και βέβαια ο διευθυντής καθιερώνει συγκεκριμένες διαδικασίες και ρουτίνες, προκειμένου να
εξασφαλιστεί η τάξη και η πειθαρχία στο σχολείο.
4) Στυλ ανάπτυξης προσωπικού
Μέσω αυτού του στυλ προσπαθούν οι σχολικοί ηγέτες να επηρεάσουν τα σχολικά. Αξιολογώντας
τις ανάγκες του προσωπικού και προσπαθούν να τους προσφέρουν διάφορες ευκαιρίες για
επαγγελματική ανάπτυξη και επιμόρφωση.
Επίσης επικροτούν το έργο και τις προσπάθειες των εκπαιδευτικών και τους επιβραβεύουν,
αναγνωρίζοντας τον κομβικό τους ρόλο στη μαθησιακή διαδικασία.(Heck 1992)
5) Επιχειρηματικό στυλ
Αφορά την αποτελεσματική χρησιμοποίηση των εξωτερικών δικτύων και πόρων προκειμένου να
βοηθηθεί η ανάπτυξη της σχολικής αποτελεσματικότητας, μέσω δημιουργίας σχέσεων και συνεργασιών
με εξωτερικά εμπλεκόμενους φορείς, όπως γονείς, τοπική κοινότητα, οργανισμούς, οργανώσεις κ.λ.π.
Είναι προφανές λοιπόν ότι από τα προαναφερόμενα στυλ ηγεσίας το πλέον αποτελεσματικό για
τους διευθυντές είναι το επιχειρηματικό στυλ. Μερικοί από τους λόγους που ισχύουν ιδιαίτερα για το
Ελληνικό και το Κυπριακό συγκείμενο είναι η σημερνή κοινωνικοοικονομική κατάσταση περιορισμένοι
ένεκα τούτου σχολικοί πόροι και επομένως είναι απαραίτητη η υποστήριξη του σχολείου από εξωτερικά
εμπλεκόμενους φορείς ,μέσω δημιουργίας δικτύων συνεργασιών και συμμαχιών (Θεοδωρίδης Α&
Κυθραιώτης Α)
Άρα το επιχειρηματικό στυλ είναι σχεδόν μονόδρομος
Εξίσου σημαντικό είναι και το δομικό στυλ ηγεσίας όπου επιχειρείται μια αναδόμηση του
σχολείου, , η οποία επιτυγχάνεται μέσω του καθορισμού ρόλων και αρμοδιοτήτων των εμπλεκομένων και
μεσοπρόθεσμα μέσω βελτίωσης της σχολική κουλτούρας.
Ο κάθε διευθυντής ηγείται ανάλογα με το συγκείμενο στο οποίο υπάρχει, ανάλογα με τη φύση του
εκπαιδευτικού συστήματος και ανάλογα με την κοινωνικοοικονομική κατάσταση (μαθητές οικογένειες
περιοχή)
Έτσι λοιπόν προσπαθεί να εφαρμόσει ένα μιξ ηγετικών στυλ προκειμένου να ανταπεξέλθει στις συνθήκες
που υπάρχουν στο συγκείμενο.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Θεοδωρίδης Α& Κυθραιώτης Α( 2010) Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Νεοπροαχθέντων Διευθυντών
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2010-2011
Heck (1992) Principals’ Instructional Leadership and School Performance: Implications for Policy Develop-
ment
Kαφά Α.(2018)Σημειώσεις μαθήματος αποτελεσματική ηγεσία και μάθηση (Εβδομάδα 3). Κύπρος