HHH

АЮУЛГҮЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЗААВАР
Батлав:’’Илчлэг–Шивээ’’ОНӨҮГазарын
Захирал Т.Бат-Очир
’’ИЛЧЛЭГ-ШИВЭЭ’’ОНӨҮГазарт мөрдөх
аюулгүй ажиллагааны зааварчилгаа
Мөрдөх хугацаа. 2014.11.5 – 2015.11.5

Зааврыг мөрдөх хугацааг
. . . . . . оны . . .сарын. . . ныг хүртэл сунгав.
Батлав: Захирал
/. . . . . . . . . . ./ /. . . . . . . . . .

/. . . . . . . . . . / / . . . . . . . . .

/. . . . . . . . . ./ / . . . . . . . . . .
ГАРЧИГ
1. Зааварчилгаа №01. Аюулгүй ажиллагааны ерөнхий заавар

2. Зааварчилгаа №02 . Үйлдвэрийн тоног төхөөрөмжид тавих
аюулгүй ажилгааны ерөнхий шаардлага
3. Зааварчилгаа №03. Насос станц, гүний худгийн машинч
нарын өдөр тутам мөрдөх аюулгүй ажиллагааны заавар
4. Зааварчилгаа №04. Засварчин, слесарийн аюулгүй
ажиллагааны заавар
5. Зааварчилгаа №05. Үзлэгийн худагт орж ажиллах үеийн
аюулгүй ажиллагаа
6. Зааварчилгаа №06. Насосыг цооногоос өргөж гаргах,
цооногт угсрах үеийн аюулгүй ажиллагаа
7. Зааварчилгаа №07. Гагнуур болон гал хэрэглэсэн
ажлыг хариуцагч ба гагнуурчдын мөрдөх аюулгүй
8. Зааварчилгаа №08. Эргэх мåхàнизмтай ажиллах үеийн
аюулгүй ажиллагааны заавар
9. Зааварчилгаа №09. Газар шорооны ажил гүйцэтгэх үеийн
10. Зааварчилгаа №10. Шат, тавцан буюу өндөр дээр ажиллах
үеийн аюулгүй ажиллагааны заавар
11. Зааварчилгаа №11. Галын аюулгүй ажиллагааны зааавар
12. Зааварчилгаа №12. Автокранаар ажил гүйцэтгэх үеийн
13. Зааварчилгаа №13. Оосорлогч, дохиочны аюулгүй
14. Зааварчилгаа №14. Хүнд хүчир зүйлийг өргөх, зөөх,
тээвэрлэх үеийн аюулгүй ажиллагааны заавар
15.Зааварчилгаа №15. Паяльникаар ажиллах үеийн
16.Зааварчилгаа №16. Жолооч нарын аюулгүй ажиллагаа
17.Зааварчилгаа №17.Оффиссын болон тогооч үйлчлэгч нарын
зааварчилга
18.Зааварчилгаа №18.Гагнуурчин, дулааны засварчин, цахилгаан

тоног төхөөрөмжтэй ажиллах үеийн аюулгүй ажиллагааны
зааварчилга
19.Зааварчилгаа №19.Засвар механик цехийн тоног
төхөөрөмжийн аюулгүй ажиллагааны зааварчилгаа
20.Зааварчилгаа №20.Цахилгаан гагнуурын ажилд мөрдөх
21.Зааварчилгаа №21. Дулаан дамжуулах төвийн машинистуудын
аюулгүй ажиллах зааварчилгаа
22.Зааварчилгаа №22.КНС болон цэвэр усны операторуудын
23.Зааварчилгаа №23.СД,К маркын насостой ажиллах үеийн
24.Зааварчилгаа №24.Цахилгаанчин болон цахилгаан тоног
төхөөрөмжийн засварчины аюулгүй ажиллагааны зааварчилга
ЗААВАРЧИЛГАА №01
ÀÞÓËÃ¯É ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ЕРӨНХИЙ ЗÀÀÂÀÐ
1. Аæèë÷ид нь ººðèéí ýçýìøñýí ìýðãýæèëýýð øàëãàëò ºãñºí, ýð¿¿ë

ìýíäèéí ¿çëýãò îðñîí, êîìïàíèéí çààâàð÷èëãûí õÿíàëòûí õóóäàñ,
àþóëã¿é àæèëëàãààíû åðºíõèé çààâàð, ãàëûí àþóëã¿é àæèëëàãààíû
çààâàð÷èëãàà àâñàí áàéíà.
2. Ìºí êîìïàíèéí äîòîîä æóðàì, õîëáîãäîõ æóðàì çààâðûã ñóäàëæ
ìýäñýí áàéíà.
3. Ажилчин íü àæèë ¿¿ðãèéí çààâàðò òóñãàãäñàí áà ÈÒÀ-í удирдлагын
äààëãàñàí àæëûã àæëûí áàéðíû íºõöëººñ øàëòãààëæ íàðÿä áóþó
àìàí øèéäâýðýýð ã¿éöýòãýíý. ßìàðâàà àâààðèéí ¿åä øóóä íýãæ,
õýñãèéí äàðãûí õÿíàëòàí äîð õèéõèéã çºâøººðíº.
4. Àливаа ажлыг гүйцэтгэх үедээ хөдөлмөр хамгааллын хувцас,
хамгаалах хэрэгсэл, ажлын онцлогт тохирсон багаж, хэрэгсэл,
сэлбэг материалаар хангагдсан байх ёстой. Àæëûí õóâöàñ
õàìãààëàõ õýðýãñëèéã çºâõºí àæëûí ¿åä õýðýãëýíý. Олгогдсон
ажлын хувцас, хамгаалах хэрэгсэл, багаж, сэлбэг материалыг
хайрлан хамгаалж, бүрэн бүтэн байдлыг хангаж ажиллах үүрэгтэй.
5. Ажлаа эхлэхийн өмнө ажлын байрны аюулгүй байдлыг шалгаж,
түүнийг аюулгүйн техникийн дүрмийн дагуу болгож, ажлын байрны
хог новшийг цэвэрлэж, тоног төхөөрөмж механизмын дохиолол,
газардуулга, гэрэлтүүлэг, галын багаж, хамгаалах хэрэгслийн бүрэн
бүтэн байдлыг шалгана. Ажлын байрны аюулгүй байдлыг хангах
боломжгүй бол удирдах ажилтан, диспетчерт шуурхай мэдэгдэж,
зөрчлийг арилгаж засах хүртэл ажлаа эхэлж болохгүй.
6. Ãàë ãàðñíûã õàðñàí, ìýäñýí õýí áîëîâ÷ ÿàðàëòàé ãàë êîìàíä/101,
ãàð óòñààð 01522101/ дуудаж, óäèðäàõ õ¿ì¿¿ñòýý ìýäýãäýíý.
Ажилтан бүр гал унтраагуурыг ашиглаж чаддаг, түүний ажиллах
зарчим, бүтцийг мэддэг байх шаардлагатай.
7. Архи, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн, ìàíñóóðñàí, ýð¿¿ë
ìýíäèéí õóâüä ÷àäàâõèã¿é тохиолдолд àþóëã¿é àæèëëàãàà øààðäñàí
àæèë ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõèéã òóñ òóñ õîðèãëîíî.
8. Àþóëã¿é àæèëëàãààíû ä¿ðýì çààâàðò çààãäñàí ç¿éëèéã çºð÷èí
àæèëëàñàí áóþó àæèëëóóëñàí õýí áîëîâ÷ çîõèõ õóóëü òîãòîîëûí äàãóó
õàðèóöëàãà õ¿ëýýíý.
Зааварчилгаа №2
ҮйЛДВЭРИЙН ТОНОГ ТЄХЄЄРЄМЖИД ТАВИХ АЮУЛГЇЙ
АЖИЛЛАГААНЫ ЕРЄНХИЙ ШААРДЛАГА
1. Їйлдвэрийн тоног тєхєєрємж нь угсралт /заéлшгїй їед задлах/,

засвар їйлчилгээ хийх, хадгалж хамгаалах, зєєж тээвэрлэх,
дангаар буюу технологийн системийн цогцолборын бїрэлдэхїїнд
ашиглах їед аюулгїй ажиллагааны шаардлагыг хангасан байх.
2. Їйлдвэрийн тоног тєхєєрємж нь ашиглах явцад тогтоосон
хэмжээнээс их хорт бодисоор хїрээлэн байгаа орчноо
бохирдуулахааргїй байвал зохино.
3. Їйлдвэрийн тоног тєхєєрємжийн аюулгїй ажиллагаа нь доорхи
нєхцлийг хангаснаар биелэгдэнэ.
a. хийцийн ажиллах зарчим, зохион байгуулалтын схем,
аюулгїй эд ангийг зєв сонгосноор
b. хийцэд тохирох материалыг хэрэглэснээр
c. галын болон дэлбэрэлтийн аюулгїй ажиллагааны
шаардлагыг хэрэгжїїлснээр
d. хийцэт хаалт, хамгаалах хэрэгслэлийг хэрэглэснээр
4. Галын аюулгїй ажиллагааны болон эрїїл ахуйн зохих туршилт
тогтоогдсон журамын дагуу хийгдээгїй шинэ бодис материалыг
їйлдвэрлэлийн тоног тєхєєрємжийн хийцэд хэрэглэхийг
хориглоно.
5. Аюул ослын эх їїсвэр болж болох їйлдвэрийн тоног
тєхєєрєижийн хєдєлгєєнтэй хэсгїїдэд хаалт буюу хамгаалалтын
бусад хэрэгслїїд тавигдсан байх ёстой.
6. Хїмїїсийг аюулд учруулж болох їйлдвэрийн тоног тєхєєрємжийн
хєдєлгєєнтэй хэсгїїд нь тэдгээрийн гїйцэтгэх їїргийн онцлогоос
шалтгаалж, хаалт ба хамгаалалтын хэрэгсэл тавих боломжгїй
тохиолдолд тоног тєхєєрємжийг ажèлуулах болсныг анхааруулах
дохионы хэрэгсэл болон зогсоох, цахилгаан эрчим хїчний эх
їїсвэрээс салгах хэрэгслїїд байвал зохино.
7. Зайлшгїй тохиолдолд їйлдвэрлэлийн тоног тєхєєрємж нь аюулгїй
ажиллагааг бїрэн хангаж чадах зогсоох хэрэгслэлтэй байна.
8. Ажиллагсадыг цахилгаан гїйдэлд нэрвэгдэхээс хамгаалах арга
хэмжээг /ажиллагсадын алдаатай їйлдлийг оролцуулсан/
їйлдвэрийн тоног тєхєєрємжийн хийцэд дараах їндсэн

шаардлагын дагуу тусгасан байх ёстой.
9. Їйлдвэрлэлийн тоног тєхєєрємжийн гїйдэлтэй хэсгїїд нь
найдвартай хєндийрїїлэгдсэн буюу тусгаарлагдсан, эсвэл хїн
хїрэхээргїй газарт байрлагдсан байвал зохино.
10. Хєндийрїїлэгч нь гэмтсэн, аюул осолд хїргэх хэмжээний
хїчдэлтэй болох їйлдвэрлэлийн тоног тєхєєрємжийн металл
хэсгїїд нь газардуулагдсан байх. Газардуулга хийхийн оронд
єєр тєрлийн хамгаалах арга хэмжээ хэрэглэж болно.
11. Їйлдвэрлэлийн тоног тєхєєрємжийн цахилгаан бїдїївчинд бїх
цахилгаан хэлхээг тэжээлийн сїлжээнээс салгах тєвлєрсєн
тєхєєрємж тавигдсан байх ёстой. Цахилгаан эрчим хїчний
тусгай эх їїсвэрээс їйлдвэрийн тоног тєхєєрємж тэжээгдэж
байвал цахилгаан хэлхээг таслахгїйгээр тэжээлийн эх
їїсвэрийг салгах замаар хїчдэлийг арилгаж болно.
12. Аюулгїй байдлыг анхааруулсан дохиоллын хэрэгсэлд дуут,
гэрлэн болон єнгєт дохиог хэрэглэж болно.
13. Дохиоллын тєхєєрємжийг ажилчдад сонсогдож харагдах бїсэд
байрлуулсан байх ёстой.
14. Їйлдвэрлэлийн тоног тєхєєрємж ажиллаж байгаа їед їїсэх аюул,
ослоос урьдчилан хамгаалах зорилгоор ажлын хэсэгт хийгдсэн
нээгдэх, сєхєгдєх, авагдах хаалтууд тэдгээрт болон тоног
тєхєєрємжийн их биед байрласан таглаа хаалга, цонх зэрэг
єєрєє онгойх буюу авагдахаар цоожтой, эсвэл тусгай багажийн
тусламжтайгаар авагддаг байхаар хийгдсэн байхын дээр хаалтыг
нээх їед уг тоног тєхєєрємжийн ажиллагааг зогсоох автомат
хэрэгслэл тавигдсан байвал зохино.
НАСОС ÑÒÀÍÖ, ГҮНИЙ ÕÓÄÃÈÉÍ ÌÀØÈÍ× ÍÀÐÛÍ
ÌªÐÄªÕ ÀÞÓËÃ¯É ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÇÀÀÂÀÐ
Тавигдах øààðäëàãà
1. Àæèë ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýæ ýõëýõèéí ºìíº õºäºëìºð õàìãààëàë,

àþóëã¿é àæèëëàãààíû çààâàð÷èëãààã холбогдох удирдлагаас àâ÷,
ãàðûí ¿ñýã çóðсан байíà.
2. Àæëûí áàéðàíä àæëûí õóâöñûã á¿ðýí çºâ ºìñºæ áàéõ
øààðäëàãàòàé áºãººä àæèë ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýõäýý õàìãààëàõ
õýðýãñëýëèéí á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã øàëãàñíû äàðàà
õýðýãëýíý.
3. Ýýëæ õ¿ëýýëãýí ºã÷ áàéãàà ìàøèíèñòààñ àæèë õ¿ëýýí
àâàõäàà НÑ/насос станц/-ûí áàðèëãà, òîíîã òºõººðºìæ¿¿ä
/НС-ûí äîòîð, ãàäíà øóãàì ñ¿ëæýý, ¿çëýãèéí õóäàã, øóãàì
ñ¿ëæýýí äýýðõ õààëò àðìàòóðóóä, íàñîñíû óäèðäëàãûí
ñàìáàð, õÿíàëò õýìæèëòèéí áàãàæóóä/-ãýõ ìýò øàõóóðãà
ñòàíöàä áàéíãà õºòëºãääºã áè÷èã áàðèìòûã íýã á¿ð÷ëýí ¿çýæ
õ¿ëýýí àâíà.
4. Íàñîñûã àæèëëóóëàõûí ºìíº øóãàìûí õ¿÷äýë õýâèéí áàéãàà
ýñýõ, ôàçóóä á¿ðýí áàéãààã çààâàë øàëãàæ õÿíàíà.
5. Óäèðäàõ ñàìáàðûí äýýðõ õÿíàëò õýìæèëòèéí áàãàæóóäûí
çààëòàíä áàéíãà õÿíàëò òàâüæ, íàñîñíû õýâèéí àæèëëàãààã
õàíãàõàä àíõààðíà.
6. Íàñîñûã àæèëëàæ áàéãàà ¿åä óäèðäàõ ñàìáàðûí õààëãûã
¿ðãýëæ õààëòòàé, öîîæòîé áàéëãàíà.
7. Íàñîñûí àøèãëàëòûí ¿åä àìïåðìåòðûí çààëòàíä áàéíãà õÿíàëò
òàâüæ, õýâèéí õýìæýýíýýñ èõ áîëñîí ¿åä çîãñîîíî.
8. Ã¿éäëèéí õýìæýý õýâèéí õýìæýýíýýñ èõýññýí òîõèîëäîëä
ã¿íèé õóäãèéí òîëãîéí õýñýã äýõ õààëòûã õààõ çàìààð
íàñîñûí á¿òýýìæèéã áàãàñãàí ã¿éäëèéã õýâèéí õýìæýýíä
áîëãîíî. Õààëòûã õààõàä ã¿éäëèéí õýìæýý õýâèéí áàéäàëä
î÷èõã¿é áîë íàñîñûã àæèëëóóëàõûã çîãñîîíî.
9. Íàñîñûí óäèðäëàãûí õýñãèéí á¿õ õýñã¿¿äýä ñàðä íýãýýñ
äîîøã¿é óäàà ¿çëýã ¿éë÷èëãýý /öàõèëãààíû õýñãýýð/ õèéëãýí
ñîðîíçîí àâöàëäààíóóäûí ýðýã áîîëò, áýõýëãýýã øàëãàæ

÷àíãàëíà.
10. Óäèðäëàãûí ñàìáàðòàé õàðèöàõäàà /íàñîñûã çàëãàæ, ñàëãàõ/
õàìãààëàëòûí áýýëèéã òîãòìîë ºìñºíº. Íàñîñûã çºâõºí
çîðèóëàëòûí òóìáëåðýýð çàëãàæ, ñàëãàõ àæëûã ã¿éöýòãýíý.
11. Íàñîñíû óäèðäëàãûí ñàìáàðò ¿çëýã ¿éë÷èëãýý, öýâýðëýãýý
õèéõäýý õ¿÷äëèéã ñàëãàæ àæèëëà.
12. Øóãàìûí õ¿÷äýë, óñíû øóãàìûí äàðàëòàíä õýìæèëòèéí
áàãàæèéí çààëòààð òîãòìîë õÿíàëò òàâü.
13. НÑ-ûí òîíîã òºõººðºìæ¿¿äýä ãðàôèêèéí äàãóó õèéãäýõ ¸ñòîé
¿çëýã ¿éë÷èëãýýã õèéõýä îðîëöîæ ãàð÷ áîëçîøã¿é ãýìòëýýñ
óðüä÷èëàí ñýðãèéëíý.
14. ¯çëýãèéí õóäãèéí òàãèéã îíãîéëãîæ 15 ìèí-ààñ äîîøã¿é
õóãàöààãààð àãààðæóóëñàíû äàðàà îðæ àæèëëàõûã çºâøººðíº.
15. ¯çëýãèéí õóäãèéí òàãûã íýýõ õààõäàà ãàð, õºëºº õàâ÷óóëàõ,
öîõèóëàõààñ áîëãîîìæèë.
16. Àðèóí öýâðèéí á¿ñèéí îðчèíã òîãòìîë öýâýðëýíý.
17. Óсàí ñàíãèéí àì òàãíû áèí áèò¿¿, á¿ðýí áàéäàëä õÿíàëò
òàâüæ áàéíãà öîîæòîé áàéëãàíà.
18. Óñàí ñàíãèéí äîõèîëîëûí àæèëëàãààíä õÿíàëò òàâüæ ãýìòýë
ãàðñàí òîõèîëäîëä äàðóé çàñóóëàõ àðãà õýìæýý àâíà.
19. Ýýëæèíä ãàð÷ áàéõ õóãàöààíäàà ã¿íèé õóäãóóäèéã òîãòìîë
ýðãýæ øàëãàíà. Íàñîñ àæèëëàæ áàéõ ¿åä õ¿÷òýé äîðãèëò
÷è÷èðãýý ¿¿ñýõ, õýâèéí áóñ äóóòàé áîëáîë íàñîñûã äàðóé
çîãñîîíî.
20. Ã¿íèé õóäãèéí áàðèëãûí õààëãà ¿¿äèéã òýíä îðæ àæèë ¿¿ðýã
ã¿éöýòãýõýýñ áóñàä ¿åä áàéíãà öîîæòîé áàéëãàíà.
21. Õóäãèéí ìàøèí÷ íü öàõèëãààíû àþóëã¿é àæèëëàãààíû
øàëãàëò ºã÷, öàõèëãààíû áàéãóóëàìæ äýýð àæèë ¿¿ðýã
ã¿éöýòãýõ ¿íýìëýõòýé áàéíà.
22. Ãàë ò¿éìðèéí àþóëààñ ñýðãèéëж ажилла. Ãàë ãàðñàí ¿åä
ãàëûí õîð àæèëëóóëàõ áóþó ãàë óíòðààõ àíõàí øàòíû
ìýäëýãèéã ýçýìøñýí áàéíà.
23. Àæëûí øààðäëàãààð ººðèéí àæèë ¿¿ðãèéí çààâàðò çààñíààñ
áóñàä àæèë ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõ òîõèîëäîëä òóõàéí àæèëä
õîëáîãäñîí àþóëã¿é àæèëëàãààíû çààâàð÷èëãààã àæèë
óäèðäàã÷ààñ àâíà.
Õîðèãëîõ ç¿éë
24. Ýð¿¿ë ìýíäèéí ¿çëýãò òîãòîîñîí õóãàöààíä îðæ ÝÌÄýâòýðò

òýìäýãë¿¿ëñýí áàéíà. Ýð¿¿ë ìýíäýýð òýíцýõã¿é õ¿íèéã
àæèëëóóëàõûã õîðèãëîíî.
25. Õóäàãò îðîõäîî øàòààð çºâ õàðæ áîëãîîìæòîé áóó. Õóäàãò
îðîõ ¿åäýý õààëòíû áàðèóë äóãóé äýýð ãèøãýõ, çîãñîõûã
õîðèãëîíî.
26. Õóäãèéí òàãèéã íýýõäýý òóñãàé çîðèóëàëòûí äýãýýã àøèãëàíà.
Çîðèóëàëòûí áóñ òºìºð, ìîäîîð õºøèæ îíãîéëãîõûã õîðèãëîíî.
27. ¯çëýãèéí õóäàãò õààëòûã íýýæ õààõàä çîðèóëàãäñàí áàãàæ
ò¿ëõ¿¿ðýýñ ººð òºìºð, ìîä áóñàä ç¿éëñ áàéëãàõûã õîðèãëîíî.
28. ¯çëýãèéí õóäàãò èë ãàë ãàðãàõ òàìõè òàòàõûã õîðèãëîíî.
29. НÑ-ûí àðèóí öýâýð, õàìãààëàëòûí á¿ñýä ãàäíû õ¿í, ìàøèí
òåõíèê, ìàë àìüòàí îðóóëàõûã õîðèãëîíî.
30. Øóãàìûí õ¿÷äýë õýâèéí õýìæýýíýýñ +10% - -5%-èàñ èõ
õýëáýëçëýëòýé ¿åä тоноглолыг àæèëëуулахûã õîðèãëîíî.
31. Öàõèëãààí òýæýýëèéí êàáåëü óòàñ, õîëáîëòûí êîíòàêòóóä õàëæ
óÿðñàí, óëàéññàí, á¿ðýýñ íü õàëñàí çýðýã øèíæ òýìäýã
èëýðâýë íàñîñûã àæëóóëàõûã õîðèãëîíî.
32. Íàñîñûã àâòîìàò óäèðäëàãûí ñаìáàðààð äàìæóóëàí
àæèëëóóëíà. Óäèðäàõ ñàìáàðààð äàìæóóëàõã¿éãýýð íàñîñûã
õ¿÷äýëòýé øóãàìàíä øóóä õîëáîæ àæèëëóóëàõûí õîðèãëîíî.
33. Íàñîñûã íýã äîð îëîí äàõèí çàëãàæ ñàëãàõûã õîðèãëîíî.
34. Àæëûí áàéðàíä àðõè, ñîãòóóðóóëàõ óíäàà õýðýãëýõèéã õàòóó
õîðèãëîíî.
35. Óäèðäàëãûí ñàìáàðò ãýìòýë ãàðñíààñ àâòîìàò çàëãóóð
çàëãàãäàõã¿é õàÿæ áàéâàë õ¿÷ýýð ãàöààæ çàëãàæ àæèëëóóëàõûã
õîðèãëîíî.
36. Àæëûí áàéðûã äóð ìýäýí õàÿæ ÿâàõûã õîðèãëîíî.
ÇÀÑÂÀÐ×ÈÍ, ÑËÅÑÀÐÈÉÍ ÀÞÓËÃ¯É ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÇÀÀÂÀÐ

1. Çàñâàð÷èí, ñëåñàðü íü êîìïàíèéí àæèë÷äûí ìºðäºõ àþóëã¿é

àæèëëàãààíû åðºíõèé çààâàð, ãàëûí àþóëààñ õàìãààëàõ ä¿ðýì
çààâàð, ñàíòåõíèêèéí ñëåñàðèéí àøèãëàëòûí çààâàð æóðàìûí
øààðäëàãûã ìºðäºíº.
2. Ìºí êîìïàíèé äîòîîä æуðàì, õîëáîãäîõ æóðàì çààâðûã
ñóäàëæ ìýäñýí áàéíà
3. Çàñâàð÷èí, ñëåñàðü íü àæèë ү¿ðãèéí çààâàðò òóñãàãäñàí буюу
удирдах ажилтны äààëãàñàí àæëûã ã¿éöýòãýíý.
4. Çàñâàð÷èí, ñëåñàðü íü ýð¿¿ë ìýíäèéí ¿çëýãò îðñîí,êîìïàíèéí
çààâàð÷èëãûí õÿíàëòûí õóóäàñ, àþóëã¿é àæèëëàãààíû åðºíõèé
çààâàð, ñëåñàðèéí àþóëã¿é àæèëëàãààíû çààâàð÷èëãà àâ÷ ãàðûí
¿ñýã çóðñàí áàéíà.
5. Çàñâàð÷èí, ñëåñàðü íü òóõàéí àæèë эхлэхийн өмнө аюулгүй
байдал хангагдсан, ажлын байр бэлтгэгдсэн эсэхийг шалгана.
6. ªºðèéí àæëûí õóâöñûã ýìõ öýãöòýé, õàíöóéã òîâ÷èëæ, óíæèæ
ñàíæñàí ç¿éëèéã çàñàæ, ¿ñèéã ìàëãàé äîòóóð õèéæ, õàìãààëàõ
õýðýãñýë áà àæëûí õóâöñûã á¿ðýí зөв ºìññºí áàéíà. Гагнуурын
ажлыг гүйцэтгэхэд гагнуурчинд тусалж байгаа засварчин нь
гагнуурчèны адил хамгаалах хэрэгсэлтэй байна.
7. Õèéõ àæèëòàéãàà òàíèëöàæ ò¿¿íèéã àþóëã¿é õèéõ àðãûã
áîëîâñðóóëíà.
8. Ñëåñàðèéí àæèëä õýðýãëýõ áàãàæ õýðýãñýë íü á¿ðýí á¿òýí
ýñýõèéã øàëãàíà./Ò¿ëõ¿¿ðèéí àì ñóíààã¿é, ëàíòóó áà àëõíû
öîõèóð íü òîëèãîð õóóðàé ö¿¿ö íü çîðèóëàëòûí èøòýé, õºðºº íü
çîðèóëàëòûí ðàìòàé áàéíà./
9. Àæèëëàõàä á¿õ ñààä áîëæ áàéãàà ç¿éëèéã çàéëóóëàõ, áàãàæ
õýðýãñýë, çîðèóëàëòûí ç¿éëñ, çàéëøã¿é õýðýãòýé ìàòåðèàë,
äåòàëè çýðãèéã õýðýãëýõýä àøèãòàé äàðààëëààð àþóëã¿é
òîõèðîìæòîé õýñýãò áàéðëóóëíà.
10. Àæëûí áàéðíû ãýðýëò¿¿ëýã õàíãàëòòàé ýñýõèéã øàëãàíà. Õýðýâ
çººâðèéí ëàìïûã õýðýãëýõ òîõèîëäîëä õàìãààëàëòûí òîð,
òîâ÷ëóóðûí ãýìòýëã¿é ýñýõ, ðåçèíýí òðóá, öàõèëãààíû óòàñíû

á¿òýí ýñýõèéã øàëãàíà.
11. Àþóë ó÷ðóóëæ áîëîõ ÿíç á¿ðèéí ãýìòýë áà àþóëã¿é àæèëëàãààíû
ä¿ðìèéí çºð÷ëèéã óäèðäëàãàä ìýäýýëíý.
12. Эðãýõ ìåõàíèçìóóäûã çàñâàðò îðóóëàõäàà ýðãýõ ìåõàíèçìóóä íü
çîãñîîãäñîí, таслах àðìàòóð íü àæèë ã¿éöýòãýõ àþóëã¿é áàéäëûã
õàíãàñàí ýñýõèéã øàëãàíà.
13. Òàñëàãäñàí òîíîãëîë, äàìæóóëàõ õîîëîéã õîîñëîõ õààëò
áàéõã¿é ¿åä ôëàíöàí õîëáîëòóóäûí ñóëëàæ õîîñëîíî. Èíãýõäýý
óðüäààð ººðèéí ýñðýã òàëûí çàðèì áîîëòûã ñóëëàæ ã¿éöýòãýíý.
14. Ýðãýí õîëáîîñûã ÷àíãàëàõ ¿åä ýðýã ýâäýð÷ óñ öàöàãäàæ áîëîõ
ó÷ðààñ ýñðýã òàëä íü çîãñîæ àæèëëàõ øààðäëàãàòàé.
15. Á¿õ ôëàíöàí õîëáîîñ äýýð ãîë÷èéí äàãóó ýñðýã òàëûí áîîëòûã
ààæìààð ýýëæëýí ÷àíãàëáàë çîõèíî.
16. Çàñâàð÷èí íü ãàð òàëèíä à÷àà ç¿¿æ çàñâàð õèéõ áîëîí
ä¿¿æëýýñòýé íü îðõèí ÿâæ áîëîõã¿é.
17. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðýýð õîëáîãäñîí òîíîãëîëä çàñâàð, ¿éë÷èëãýý
õèéõäýý öàõèëãààíû ìýðãýæèëèéí àæèë÷íààð öàõèëãààí ñõåìèéã
ñàëãóóëàí óäèðäëàãûí ò¿ëõ¿¿ð äýýð “Á¯¯ ÇÀËÃÀ, Õ¯Ì¯¯Ñ
ÀÆÈËËÀÆ ÁÀÉÍÀ” ãýñýí àþóëã¿éí òýìäýã ºëãºñºí áàéíà.
18. Сóâàã, õóäàã äîòîð åðäèéí áà àëáàäëàãûí àãààðæóóëàëòûã
õàíãàëòòàé õèéñíèé äàðàà àæèëëàíà.
19. Äàðàëòàò болон битүү ñàâíû äîòîð òàëä îðæ àæèëëàõäàà /äîòîîä
¿çëýã, çàñâàð, öýâýðëýãýý õèéõýýð/ 12Â-ûí õ¿÷äýëòýé àþóë
îñîëã¿é ãýðýë ÷èéäýí õýðýãëýíý.
20. Шугам хоолойг òàéðàõ áóþó çàëãàõäàà çºâõºí õºäºëãººíã¿é áàò
áýõ ¿åä õèéíý
21. Øóãàì õîîëîéä ãàãíóóðûí àæèë õèéæ ã¿éöýòãýõ ¿åä ãàëûí
àþóëã¿éí ä¿ðìèéã ñàéòàð ìºðäºõ ¸ñòîé. Ãàë ãàð÷ áîëçîøã¿é
ìàòåðèàëòàé îéð áàéãàà øóãàì õîîëîéä ãàãíóóðûí àæëûã
õèéõäýý ãàë óíòðààõ ýíãèéí õýðýãñýë áóþó ãàëûí õîð áýëòãýñíèé
¿íäñýí äýýð õèéæ ã¿éöýòãýíý.
22. Õóäãèéã îíãîéëãîõîä î÷ ¿¿ñãýõã¿é áàãàæ õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé
áà òàãëààã íýýëõèéí àìàíä öîõèõã¿é áàéâàë çîõèíî.
23. Хóäàã, сувагт õàìãààëàëòûí á¿ñèéã á¿ñýëæ á¿ñýíä îëñ áóþó
òðîññûã áýõýëæ, îëñíû áýõëýýã¿é ¿ç¿¿ðèéã íºãºº àæèë÷èíäàà
ºãíº. Óã àæèë÷èí ò¿¿íèéã ÿìàð íýãýí õºäºëãººíã¿é ç¿éëä îðîîí
áàðèíà.
24. Àæèë äóóññàíû äàðàà ñóâàã, õóäàã äîòîð áàãàæ ìàòåðèàë,
áóñàä ç¿éëñ ¿ëäñýí ýñýõèéã øàëãàíà.
25. Çàñâàðûí àæèë äóóññàíû äàðàà àæëûí áàéðûã ýìõýëæ öýãöýëíý.

Áàãàæ õýðýãñëýý öýâýðëýæ òîñëîîä òóñãàé çîðèóëñàí ñàâàíä
õèéíý.
26. Àæèë äóóññàíû äàðàà õààëò õàìãààëàëòûã òàâüæ ìåõàíèçìûã
àæèëëóóëàõûã çºâøººðíº.
27. Байрнуудын подволуудаар явахдаа зөөврийн болон гар чийдэнтэй
явах.
28. Подволуудад гэмтэл гарсан болон ус хаах тохиолдолд диспечерт
байнга мэдэгдэж байх.
29. Гадна худагт ус хаах тохиолдолд диспечерт байнга мэдэгдэх.
Подволуудын хаалгыг байнга цоожтой байлгах. Худагт үзлэг
үйлчилгээ хийсний дараа худгийн тагыг таглаж байх. Подволд
байх цахилгааны утаснаас болгоомжилох.
30. Дуудлагаар үзлэг үйлчилгээ хийхдээ чанарын өндөр түвшинд
хурдан шуурхай хийж байх. Айл болон албан байгуулагад
үйлчилгээ үзүүлэхдээ аваараас урьдчилан сэргийлж тухайн
засвар хийж байгаа хэсгүүдийн хаалт арматурыг сайн хааж усыг
юүлээд ус алдах , түлэгдэхээс хамгаалсны дараа ажилаа эхэл.
31. Хийгдсэн дуудлагыг диспечерт байнга мэдэгдэж байх.
32. Нойтон чийгтэй хувцастай цахилгаантай харьцахыг хориглоно.
Худгийн тагыг нээхдээ лоом юм уу эсвэл дэгээ төмрөөр нээх
нээсний дараа бохир агаар оруулахдаа зэргэлдээх худгийн
тагыг давхар нээх.
33. Подволын түлхүүрийг гадны хүнд дамжуулахыг хориглоно.
1. Õààëò, âåíòèëèéã õààõ, íýýõäýý õºø¿¿ðýã /öàðèë, õîîëîé áóñàä

ç¿éëñ/ õýðýãëýõèéã
2. Õ¿÷äýëä çàëãààòàé áàéãàà òîíîãëîëä çàñâàð ýõëýõ áà õ¿÷äëèéã
ººðñäºº ñàëãàõ /ìºí çàëãàõ/-ûã
3. Õóäãèéí òàãèéã øóóä ãàðààð ýñâýë ò¿ëõ¿¿ð áà çîðèóëàëòûí áóñ
áóñàä ç¿éëýýð îíãîéëãîõ, õààõûã
4. Ãàçàð äîîðõè áàéãóóëàìæèíä õîðòîé õèé áàéõã¿éã øàëãàëã¿é àæèë
ýõëýõèéã
5. Õîðòîé õèé áàéõã¿é áîëîõûã èë ãàëààð øàëãàæ íîòëîõûã
6. Сóâàã, õóäãèéí äîòîð àæèëëàõäàà çàäãàé ãàë õýðýãëýõèéã
7. Õóäàã äîòîð àæèëëàõäàà ãàãíóóðûí /ïàÿëüíèê/ àñààõ, øàòàìõàé
õèéòýé áàëëîí áàéðëóóëàõ,
8. ×èéãòýé áóþó óñòàé îð÷èíä õàìãààëàëòã¿éãýýð öàõèëãààí ãàãíóóð
õèéõèéã
9. Öàõèëãààí áàãàæ /òðóáà òàñëàã÷, äåðèëü ãýõ ìýò/ õýðýãëýæ
çàñâàð õèéõäýý àõëàõ çàñâàð÷èí áà ÈÒÀ-í çºâøººðºëã¿éãýýð
àøèãëàõûã
10. Ãàð òàëèàð à÷àà ºðãºõ ¿åä äýãýýã òºãñãºëä íü òóëòàë ºðãºõèéã,
à÷ààã ñàâëóóëàõûã
11. Ýâäýðõèé áàãàæòàé áà áàãàæèéã çîðèóëàëòûí áóñ ç¿éëýýð îðëóóëæ
àæèëëàõûã /æèøýý íü õàñóóðûí îðîíä îòâ¸ðêà õýðýãëýõèéã/ òóñ
òóñ õîðèãëîíî
Зааварчилгаа№5
ÕÓÄÀÃÒ ÎÐÆ ÀÆÈËËÀÕ ¯ÅÈÉÍ ÀÞÓËÃ¯É ÀÆÈËËÀÃÀÀ

1. ¯çëýãèéí õóäàãò îðæ àæèëëàõ áðèãàä 3-ààñ äîîøã¿é õ¿íòýé

áàéíà. Íýã õ¿í íü õóäàãò, 2 äàõü íü ãàäíà àæèëëàæ, 3
äàõü õ¿í øààðäëàãàòàé ¿åä õóäàãò àæèëëàõ õ¿íä òóñëàìæ
¿ç¿¿ëýõ áà àæëûã õÿíàíà.
2. Õóäàãò àæèë õèéõ áðèãàä äîð äóðüäñàí õàìãààëàõ
õýðýãñëýëòýé áàéâàë çîõèíî.¯¿íä:
a. Õóäãèéí ã¿íýýñ 2ì-ýýñ áàãàã¿é óðòòàé 200êã
à÷ààãààð øàëãàãäñàí îëñ á¿õèé õàìãààëàõ á¿ñ, êàñê
ìàëãàé
b. Õîðò óòààíû áàã.
c. Ãàð ôîíàðü áóþó 36â-îîñ èõã¿é çººâðèéí
ãýðýëò¿¿ëýã
d. Ãàð àãààðæóóëàã÷
e. Õóäãèéí òàã îíãîéëãîõ äýãýý
f. Ýìèéí ñàí
g. Øààðäëàãàòàé ¿åä õèé òîäîðõîéëîã÷ áàãàæ çýðãèéã
áýëòãýí àâ÷ ÿâàõ
3. ¯çëýãèéí õóäàãò àæèëëàõûí ºìíº õóäàãò õîðò õèé áàéãàà
ýñýõèéã øàëãàíà. Èíãýõäýý õèé øèíæëýã÷èéí òóñëàìæòàéãààð
áóþó àñààñàí äýíë¿¿ õóäàãò õèéæ õîðò õèé áàéãàà ýñýõèéã
øàëãàíà. Õóäãèéã àãààðæóóëàõ, õîðò õèéã ãàðãàõàä äàðààõü
àðãóóäûã õýðýãëýíý.
a. -Õóäàãò îðæ àæèëëàõûí ºìíº õóäãèéí òàãèéã îíãîéëãîí
15 ìèíóòààñ áàãàã¿é õóãàöààãààð åðäèéí áàéäëààð
àãààðæóóëíà. Ýíý ¿åä õóäàãò îîñîðëîñîí õóâèí
îðóóëàí äýýø äîîø õºäºëãºæ áîëíî.
b. -Àãààð ¿ëýýã÷ áîëîí ãàð àãààðæóóëàã÷ààð àãààðûã
¿ëýýëãýõ
c. -Õóäàãò ãàëûí ãèäðàíò áàéâàë óã ãèäðàíòààñ õóäàãò óñ
ä¿¿ðãýæ äàðàà íü óñûã íü øàõàæ ãàðãàíà.
4. Õóäàãò îðîõäîî àæëûí õóâöñûã á¿ðýí ºìñºæ õàìãààëàõ
á¿ñýíä îëñíû íýã ¿ç¿¿ðèéã ãîãöîîëäîí áýõëýæ, íºãºº
¿ç¿¿ðèéã äýýð áàéãàà õ¿í áàðüæ áàéõ áà õýðýâ ÿìàð

íýã îñîë ãàðâàë ÿàðàëòàé àíõíû òóñëàìæ ¿ç¿¿ëíý.
5. Õóäàã äàõü õîðò õèéã òîäîðõîéëîõ áîëîìæã¿é òîõèîëäîëä
õóäàãò õîðò óòààíû òóñãààðëàã÷ áàã, á¿ñ, îëñòîé îðæ
àæèëëàâàë çîõèíî.
6. Õýðýâ õóäãààñ õîðò õèéã á¿ðýí ãàðãàõ áîëîìæã¿é áîë
øëàíã á¿õèé õîðò óòààíû áàãòàé îðîõûã çºâøººðíº. Ýíý
¿åä øëàíãèéí ãàäíà ¿ç¿¿ðèéã õóäãèéí àìíààñ 2ì-ýýñ
îéðã¿é çàéä, ãàçðûí ãàäðàãààñ 500-600ìì ºíäºðò áýõëýíý.
Õóäàãò àæèëëàæ áàéãàà õ¿íèéã àæèë óäèðäàã÷ àõëàõ áèå÷ëýí
õÿíàíà. Àæèë÷èí ãàäàãø ãàðãàñàí øëàíã á¿õèé õîðò óòààíû
áàãòàé çàâñàðëàãàã¿é 10 ìèíóòààñ èë¿¿ã¿é àæèëëàõûã
çºâøººðíº.
7. Óñ õàíãàìæèéí àæèë÷èí á¿ð õîðò óòààíû òóñãààðëàã÷ áàã,
ãàð äýíë¿¿ã ÷àäàìãàé àøèãëàæ ÷àääàã áàéâàë çîõèíî.
8. Àæèë õèéãäýæ áàéãàà ¿çëýãèéí õóäãèéã 2.5ì-ýýñ äîîøã¿é
ºíäºðò áàéðëóóëñàí 36â-îîñ äýýøã¿é õ¿÷äýëòýé çººâðèéí
ãýðýëò¿¿ëãýýð ãýðýëò¿¿ëíý.
9. Ãýðýëò¿¿ëýã÷ ÷èéäýí ãýìòñýí, óíòàðñàí òîõèîëäîëä õóäàã äàõü
àæëûã ÿàðàëòàé çîãñîîæ õóäãààñ ãàðíà.
10. Õóäàãò 80 êã õ¿ðòýë æèíòýé à÷ààã òàñðàëò çàëãààñã¿é îëñ,
ãèíæýýð îðóóëíà. Ýíý ¿åä íýã àæèë÷èíä îíîãäîõ à÷ààíû
æèí 50êã-ààñ èõ áàéæ áîëîõã¿é. 80êã-ààñ äýýø æèíòýé
à÷ààã êðàí áîëîí áóñàä ìåõàíèçìûí òóñëàìæòàéãààð
îðóóëíà.
11. Õóäàãò õààëòûã ñîëüæ óãñðàõ çàñâàðûí àæëûã íàðèéí
òîãòîîñîí äýñ äàðààëàëààð ã¿éöýòãýíý.
12. Õóäàãò àæèëëàæ áàéãàà õ¿íä áàãàæ õýðýãñëýë ºãºõäºº äóó
äîõèî ºã÷ õàðèó äîõèî àâñíû äàðàà ºãíº.
13. Үзлэгийн худагт хаалò араматур угсрах үед фланецэн холболтын
боолтны нүх тохирсон эсэхийг гар хуруугаараа шалгахыг
хориглоно. Зөвхөн тохируулагч буюу төмрөөр шалгана.
14. Хаалт араматурыг нээж хаахдаа тусгай бэлтгэсэн штанг, сэрээ
бариул хэрэглэн гүйцэтгэнэ.
15. Үзлэгийн худаг бүрт ороход зориулагдсан бөх бат бэхлэгдсэн шат
байвал зохино. Орохдоо бөх батыг сайтар шалган элгэн талаараа
шат руу харж зөв бууна.
16. Автомашин, явган хүний зам талбайтай газар худагт ажил
үйлчилгээ хийхдээ хашлага хаалт хийж, тусгай таних тэмдгийг
ажлын байрнаас 5м зайнд заìын хөдөлгөөний зүгт тавина.
17. Шөнийн цагт ажил хийхдээ ажлын байрыг сайтар гэрэлтүүлсэн

байхын дээр хаалт хашлага хаалт òàâüæ, анхааруулгыг улаан гэрэл
болон гэрýë îéëãîã÷îîð хийнэ
18. Худаг дотор хүн ажиллаж байх үед дээрээс нь багаж, түлхүүр
элдэв зүйл унахаас сэргийлж худгийн амнаас 0,5м-ээс öааш зайд
тавьсан байна.
19. Ажил дууссаны дараа худгийн нээлхийг тагаар таглаж орхино.
1. Àæèëëàã÷äûí äîòðîîñ àõëàã÷ áóþó àæèë óäèðäàã÷èéã òîìèëîõ

áºãººä õÿíàã÷ õóäàãò àæèëëàæ áàéãàà õ¿íèéã ãàðãàõààñ
íààø ººð àæèë ã¿éöýòãýõèéã õîðèãëîíî.
2. Õîðò õèé õóðèìòëàãäñàí шиíæ òýìäýã èëýðñýí ¿åä õóäãààñ
õîðò õèéã ãàðãàæ õî¸ð äàõü øàëãàëò õèéõýýñ ºìíº õóäàãò
õ¿í îðîõèéã õîðèãëîíî.
3. Õудаг доторхи хуримтлагдсан хîðò õèé ãàðãàõûí òóëä øàòààõûã
õîðèãëîíî.
4. Îíãîéëãîñîí õóäãèéí äýðãýä áîëîí õóäàã äîòîð òàìõè
òàòàõ, ø¿çýíç àñààõ, èë ãàë ãàðãàõûã õîðèãëîíî.
5. Õóäàãò à÷àà îðóóëàõ ¿åä õóäàãò õ¿í áàéõ, õóäàãò îðîõ
¿åäýý õààëòíû áàðèóë äóãóé äýýð çîãñîõûã õîðèãëîíî.
6. Õóäàãò õàìãààëàõ îëñ, á¿ñã¿éãýýð àæèë ã¿éöýòãýõèéã
õîðèãëîíî.
7. Çàì äýýð áîëîí çàìûí îéðîëöîî àæèë ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõäýý
òýìäýã, çººâðèéí õààëò òàâèõã¿éãýýð õóäàãò àæèëëàõûã
õîðèãëîíî.
8. Õóäàãò àæèëëàæ áàéãàà õ¿íä áàãàæ õýðýãñëýë өгөхдөө
шидэж ºãºõèéã õîðèãëîíî.
ÍÀÑÎÑÛÃ ÖÎÎÍÎÃÎÎÑ ªÐÃªÆ ÃÀÐÃÀÕ,

ÖÎÎÍÎÃÒ ÓÃÑÐÀÕ ¯ÅÈÉÍ ÀÞÓËÃ¯É ÀÆÈËËÀÃÀÀ
1. Ã¿íèé íàñîñûã öîîíîãîîñ ºðãºæ áóöààæ óãñðàõ àæèëä
öîîíîãèéí òåõíèêèéí áàéäàëòàé òàíèëöсàí, õºäºëìºð
õàìãààëàë àþóëã¿é àæèëëàãààíû çààâàð àâñàí 4-ººñ äîîøã¿é
õ¿íèé á¿ðýëäýõ¿¿íòýé áðèãàä àæèëëàíà.
2. Íàñîñûã ºðãºæ öîîíîãò óãñðàõàä àæèëëàõ àâòîêðàí, ºðãºõ

áóóëãàõ òîíîã òºõººðºìæèéí äààö íü áàòëàãäàæ øàëãàãäñàí
áàéíà.
3. Àâòîêðàíààð íàñîñ ºðãºæ, çàñâàðëàõ áðèãàäûí á¿ðýëäýõ¿¿í,
àæèë óäèðäàã÷ íü ºìíº êðàíû ýðãýëòèéí ðàäèóñ äàõü
àþуëã¿é áàéäëûã øàëãàæ áàéõ áà îîñîðëîã÷, äîõèî÷èí òóñãàé
êóðñ òºãññºí õ¿ì¿¿ñ àæèëëàíà.
4. Íàñîñûã ºðãºæ ýõëýõèéí ºìíº îîñîðëîõ øàëãàãäñàí òðîсс,
óñ ºðãºõ ÿíäàí õîîëîéã òàâèõ òàëáàé òýäãýýðèéã óíàõ,
ºíõðºõ, ãóëñàõààñ õàìãààëñàí èâ¿¿ð òóëãóóðûã áýëòãýíý. Ìºí
áàãàæ õýðýãñëýëèéí á¿ðýí á¿òýí /á¿õ òºðëèéí ò¿ëõ¿¿ð
õîìóò/ áàéäëûã сàéòàð øàëãàæ, öîîíîãèéí àìûã òàãëàõ
òàãëààã áýëòãýñýí áàéíà.
5. Àâòîêðàíû ºðãºõ òýíõëýãèéã öîîíîãèéí áîñîî òýíõëýãòýé
äàâõöàæ áàéõààð áàéðëóóëæ, íàéäâàðòàé òàòóóðãà áýõëýãýýã
õèéíý. À÷ààíä òýýãëýõ áóñàä ç¿éë¿¿äèéã çàéëóóëæ õ¿÷äýë
äàìæóóëàõ óòñûã óäèðäàõ ñàìáàðààñ ñàëãàæ, óñ ºðãºõ
ÿíäàíã ãàðãàæ òàâèõ òàëáàéã áýëäýíý.
6. Öîîíîãèéí àìñàð äýýð áàðèëãûí äýýâýð äýýð áàãàæ, ò¿ëõ¿¿ð
áóñàä óíàæ áîëçîøã¿é ç¿éëèéã òàâüæ áîëîõã¿é.
7. Íàñîñûã ºðãºõ, áóóëãàõ àæèëëàãààã óãçðàëã¿éãýýð
ñàâëóóëàõã¿éãýýð çººëíººð õèéæ ã¿éöýòãýíý.
8. Óñ ºðãºõ ÿíäàí õîîëîéã ºðãºõ, áóóëãàõäàà ÿíäàíãèéí ìóôòü
á¿ðèéí äîãóóð õîìóòàà çºâ, òýãø áàðüæ áîîæ áýõëýíý.
9. ßíäàí øòàíêûã ýðã¿¿ëæ ñàëãàõ, óãñðàõäàà çîðèóëàëòûí ò¿ëõ¿¿ð
áàãàæèéã õýðýãëýíý.
10. ßíäàí õîîëîéã ºðãºæ áàéõ ÿâöàä íàñîñíû ã¿éäýë äàìæóóëàõ
óòñûã óñ ºðãºõ ÿíäàí áà ñóóëòûí ÿíäàíãèéí õîîðîíä
õàâ÷óóëæ, òóñãààðëàã÷ á¿ðýýñèéã øàëáàëæ ãýìòýýõýýñ
áîëãîîìæèë.
11. Óñ ºðãºõ ÿíäàíãóóäûã ãàðãàæ òàâèõäàà ýðýýñíèé õýñýãò ýëñ
øîðîî íààëäàæ áîõèðäîõîîñ õàìãààëíà. Òîäîðõîé
õóãàöààãààð èë ãàçàð õàäãàëàõ óñ ºðãºõ ÿíäàíãèéí ýðýýñíèé
õýñãèéã äààâóó ìàòåðèàëààð îðîîæ, áîîæ õàìãààëíà.
12. Óñ ºðãºõ ÿíäàíã óãñðàõûí ºìíº ýðýýñèéã ñàéòàð øàëãàæ
ýëñ øîðîîã òóñãàé ñîéçîîð áóþó òðîññíû òàñàðõàéãààð
öýâýðëýíý.
13. ßíäàíã óãñðàõäàà òýãø áàðüæ ýðýãäýæ õîëáîíî. Õàçãàé ìóðóé
ýðýãäýæ ÷àíãàëàõûã õîðèãëîíî. Õîìóòíû ýðýã áîîëòûã
÷àíãàëàõ, ñóëëàõäàà çîðèóëàëòûí, õýìæýý íü òààð÷ òîõèðñîí
ò¿ëõ¿¿ð¿¿ä õýðýãëýíý.
14. Àâòîêðàíû ºðãºõ äýãýýã ÿíäàíãèéí äýãýýíä ãîãöîîëäñîíû

äàðàà ò¿ãæýýã çààâàë ò¿ãæèíý. Äýãýýíä äóòóó îîñîðëîõ,
äýãýýíèé öîîæëîã÷èéã ò¿ãæèæ öîîæëîõã¿é îðõèõ, õîìóòíû ýðýã
áîîëòûã äóòóó ÷àíãàëñíààñ íàñîñ, ÿíäàí ñóãàð÷ àëäàõààñ
áîëãîìæèëæ àæèëëàõ õýðýãòýé.
15. ªðãºõ, áóóëãàõ àæèëëàãààã äîõèî÷íû äîõèîãîîð ã¿éöýòãýíý.
16. Íàñîñ ÿíäàíã ºðãºæ ãàðãàõäàà ã¿éäýë äàìæóóëàõ óòñûã
áýõýëñýí á¿ñë¿¿ð òºìðèéã ñàëãàí àâ÷, óòñûã
îðîîöîëäóóëàõã¿éãýýð ýâõýõ áóþó óðòààð íü òàòàæ òàâèíà.
Íàñîñ ÿíäàíã öîîíîãò óãñðàõäàà öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòñûã
2-3ì òóòàìò àÿàðõàí òàòàæ òýãøëýí, õàâòãàé òºìºð á¿ñýýð
óñ ºðãºõ ÿíäàíãèéí äàãóó áàðüæ áîîíî. ßíäàíã áóóëãàõ ¿åä
óòàñíû îðîîöîëäîîã ãàðãàæ, ñààäã¿é áîëãîæ áàéõ õýðýãòýé.
17. Íàñîñûã ºðãºæ áóóëãàõ ¿åä à÷ààã õ¿÷ýýð ÷àíãààõ áóþó
áóñàä ç¿éëä òýýãë¿¿ëæ òàòàõààñ áîëãîìæèëæ àæèëëàõ áà
öîîíîãò ãàöàà ãàðñàí òîõèîëäîëä àæëûã çîãñîîæ óñ ºðãºã÷
ÿíäàíã çºâõºí áàðóóí òèéø /ðåçüáàíû ÷àíãàðàõ ÷èãò/ ýðã¿¿ëæ
ãàöààã ãàðãàíà.
18. Íàñîñ ÿíäàíã ºðãºæ àâñàíû äàðàà öîîíîãèéí àìñàðûã
òóñãàé áýëòãýñýí ç¿éëýýð òàãëàíà.
19. Íàñîñ ÿíäàíã öîîíîãò á¿ðýí îðóóëæ, íàñîñíû òîëãîé
õýñãèéí òîíîã òºõººðºìæèéã óãñàð÷, óäèðäëàãûí ñàìáàð,
ãàçàðäóóëãà äîõèîëîëûí ñèñòåìèéí õîëáîëòûí àæèë äóóññàíûã
ñàéòàð íÿãòëàí ¿çñýíèé äàðàà àæèë óäèðäàã÷èéí çºâøººðëººð
õ¿÷äýë ºã÷ íàñîñ àæèëëóóëàõûã çºâøººðíº.
20. Íàñîñûã øºíèéí öàãààð ºðãºõ, óãñðàõ çàéëøã¿é òîõèîëäîëä
àæëûí áàéð íü ñàéòàð ãýðýëò¿¿ëýãäñýí áàéõ øààðäëàãàòàé.
1. Íàñîñûã ºðãºõ, áóóëãàõäàà çàäàðñàí, òàñàðñàí ãàí òàòëàãà,
òðîññ àøèãëàõûã õîðèãëîíî.
2. Óñ ºðãºã÷ ÿíäàíã ðåçüáàíû ÷àíãàðàõ ÷èãèéí ýсðýã ç¿ãò
ýðã¿¿ëýõèéã õîðèãëîíî.
3. Àøèãëàëòûí ÿâöàä ýðýýñ íü ýëýãäñýí, ÿíäàíãèéí ÷àíàð
ìóóäñàí áîë ýðã¿¿ëæ àøèãëàõûã õîðèãëîíî.
ÃÀÃÍÓÓÐ ÁÎËÎÍ ÃÀË ÕÝÐÝÃËÝÑÝÍ ÀÆËÛÃ

ÕÀÐÈÓÖÀÃ× ÁÀ ÃÀÃÍÓÓÐ×ÄÛÍ ÌªÐÄªÕ
ÀÞÓËÃ¯É ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÇÀÀÂÀÐ
Åðºíõèé øààðäëàãà
1. Ãàãíóóð÷èí íü êîìïàíèéí àæèë÷äûí ìºðäºõ àþóëã¿é àæèëëàãààíû

åðºíõèé çààâàð, ãàëûí àþóëààñ õàìãààëàõ ä¿ðýì çààâàð, æóðìûí
øààðäëàãûã ìºðäºíº.
2. Ìºí êîìïàíèéí äîòîîä æóðàì, õîëáîãäîõ æóðàì çààâðûã ñóäàëæ
ìýäñýí áàéíà.
3. Ãàãíóóð÷èí íü àæèë ¿¿ðãèéí çààâàðò òóñãàãäñàí áà ÈÒÀ-í
äààëãàñàí àæëûã ã¿éöýòãýíý.
4. Ãàãíóóð÷èí íü ººðèéí ýçýìøñýí ìýðãýæëýýð øàëãàëò ºãñºí, ýð¿¿ë
ìýíäèéí ¿çëýãò îðñîí, êîìïàíèéí çààâàð÷èëãûí õÿíàëòûí õóóäàñ,
àþóëã¿é àæèëëàãààíû åðºíõèé çààâàð, ãàëûí àþóëã¿é àæèëëàãàà,
ãàãíóóð õèéõ ¿åèéí àþóëã¿é àæèëëàãààíû çààâàð÷èëãà àâñàí
áàéíà.
5. Ãàãíóóð áîëîí ãàë ãàðãàõ àæëûã õèéõäýý òóñãàéëàí çîðèóëæ
ãàðãàñàí àæëûí áàéð áóþó àæëûí ò¿ð áàéðàíä ãàëûí àþóëã¿éí
áîëîí àþóëã¿é àæèëëàãààíû ä¿ðìèéí øààðäëàãûã áèåë¿¿ëñýí
íºõöºëä ã¿éöýòãýíý.
6. Ãàãíóóð áîëîí ãàë ãàðãàõ àæëûã àæëûí áàéðíû íºõöëººñ
øàëòãààëæ íàðÿä áóþó àìàí øèéäâýðýýð ã¿éöýòãýíý. ßìàðâàà
àâààðèéí ¿åä øóóä íýãæ, õýñãèéí äàðãûí õÿíàëòàí äîð õèéõèéã
çºâøººðíº.
7. Àливаа ажлыг гүйцэтгэх үедээ хөдөлмөр хамгааллын хувцас,
хамгаалах хэрэгсэл, ажлын онцлогт тохирсон багаж, хэрэгсэл,
сэлбэг материалаар хангагдсан байх ёстой.
Ãàë ãàðãàõ àæëûã õàðèóöàí õèéæ áàéãàà

õ¿íä òàâèõ øààðäëàãà
1. Ãàãíóóð õèéõ àæëûã áèå÷ëýí ¿çýæ “Ãàãíóóð áîëîí ãàë õýðýãëýñýí

àæëûã ãàëûí àþóëã¿é ÿâóóëàõ æóðàì”-èéí øààðäëàãûã áèåë¿¿ëñýí
ýñýõýä õÿíàëò òàâèõ.
2. Àæèëä àæëûí õóâöàñ ãàë ãàðãàõ àæëûã àþóëã¿é õèéõýä
çîðèóëàãäñàí õóâèéí õàìãààëàõ õýðýãñýë çýðãèéã á¿ðýí зөв
õýðýãëýæ áàéãàà, ýíý çààâðûí øààðäëàãûã áèåë¿¿ëæ áàéãàà
ýñýõýä õÿíàëò òàâèõ. Ãàë ãàðãàõ ãàãíóóð õèéõ çºâøººðºë îëãîõûí
ºìíº àæëûã ÿâóóëàõ àðãà õýìæýýíèé òóõàé çààâàð÷èëãà ºã÷ ãàðûí

¿ñýã çóðóóëàõ
3. Ãàë ãàðãàõ àæëûí äàðàà àæëûí áàéð ãàãíóóð õèéñýí ãàçðûã øàëãàæ
ãàë ãàð÷ áîëîõóéö ãîëîìòûã ãàëûí àþóëã¿é áàéäëûã õàðèóöàã÷ 3-5
öàãèéí òóðø õÿíàëòàíäàà àâ÷ áàéõ
4. Ãàãíóóðûí ¿åä ÿëãàðàõ õýò ÿãààí, õýò óëààí ãýðëèéí öàöðàã õ¿íèé
í¿ä, àðüñàíä õîðòîé íºëººëäºã òóõàé àæèë÷èí á¿ðä òàéëáàðëàæ
îéëãóóëñàí áàéõ
5. Àìàðõàí øàòàõ áîäèñ øèíãýí àãóóëæ áàéñàí ñàâ õîîëîéã ñàéòàð
öýâýðëýñíèé äàðààãààð ãàãíàõ ãàãíóóðûã íü çàäãàé ñàâàíä õèéõ
áºãººä ýíý ¿åä ãàãíóóð÷íû äýðãýä çààâàð÷èëãà àâñàí òóñãàé õ¿í
áàéíãà õÿíàæ áàéõ ¸ñòîé.
6. Ò¿ð ãàãíóóð õèéõ ãàçàðò ãàãíóóðûí àïïàðàòóóäûã øàòàõ áîäèñîîñ 5
ìåòðèéí çàéòàé áàéðëóóëæ ãàë óíòðààãóóð õî¸ðûã ò¿¿í÷ëýí óñàí
õîîëîé áýëýí áàéëãàíà.
7. Öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæ äýýð ãàãíóóð õèéõ ¿åä óã òºõººðºìæèéã
õ¿÷äýëýýñ ñàëãàñàí áàéõ ¸ñòîé. Àæëûí ¿åä ººðºº çàëãàãäàõ
ÿâäàëààñ óðüä÷èëàí õàìãààëñàí áàéâàë çîõèíî.
8. Îâîð èõòýé ýä àíãèéã ãàãíàõ ¿åä ºðãºõ ìàøèí òåõíèê àøèãëàâàë
çîõèíî.
Öàõèëãààí ãàãíóóðûí àæëûí ¿åä òàâèгдах øààðäëàãà
1. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí àæëûã äàðààõ íºõöëèéã õàíãàæ ã¿éöýòãýíý.

a. Ãàëûí àæèë àþóëã¿é ã¿éöýòãýõ øààðäëàãûã õàíãàæ ìºðäºõ
b. Á¿ðýí òàñëàãäсан àæèëëààã¿é òîíîãëîë äýýð àæèë ã¿éöýòãýõ
c. Ãàãíàõ ýä àíãèéã òîîñíîîñ ñàéòàð öýâýðëýõ
d. Î÷ ¿ñðýõ, õàéëñàí ìåòàëë óíàõààñ óðüä÷èëàí õàìãààëàõ
çîðèëãîîð àæëûí áàéðàíä õàøèëò õèéõ
2. Í¿¿äëèéí ãàãíóóðûí òºõººðºìæèéã çººõäºº õ¿÷äýëýýñ çààâàë òàñëàõ
õýðýãòýé.
3. Ýëåêòðîä ÷èìõ¿¿ð áîëîí ãàãíàæ áàéãàà ýä þìñàä óòàñíóóäûã
ñàéòàð áýõëýõ õýðýãòýé. Ýëåêòðîä ÷èìõ¿¿ðò õîëáîãäñîí õàâ÷ààðûã
ñàéòàð õºíäèéð¿¿ëýõ õýðýãòýé.
4. Ãàãíóóð÷íû óòàñíóóäûã õàëóóí ãàãíóóðààð õîëáîх, ýñâýë
õîëáîõ ìóôòýýð çàëãàíà. Çàëãàãäñàí ãàçðûã ñàéòàð бүрэх
õýðýãòýé.
5. Ãàãíóóðûí ¿åä àæëûí õóâöàñ õàìãààëàõ õýðýãñëèéã á¿ðýí зөв
õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé. Мөн гагнуурчинд тусалж байгаа
засварчин нь гагнуурчны адил хамгаалах хэрэгсэлтэй байна.
6. Ãàãíóóð÷èí ãàãíóóðûí àïïàðàòûã çººâºðëºõ áà àæëûí áàéðàà ÿìàð

íýã õóãàöààãààð îðõèæ ÿâàõäàà ãàãíóóðûí òðàíñôîðìàòîðûã
õ¿÷äýëýýñ òàñëàæ áàéõ ¿¿ðýãòýé.
7. Í¿¿äëèéí ãàãíóóðûí òºõººðºìæèéã õ¿÷äýëä çàëãàõûí ºìíº
ãàçàðäóóëàõ õýðýãòýé
8. Öàõèëãààí ã¿éäýëä íýðâýãäýæ áîëîõ îíö àþóëòàé /õóäàã, óñ
õàäãàëàëòûí áàëëîí, áåíçèíû ñàâ/ ãàçàðò ãàãíóóð÷èí ðåçèíýí
áýýëèé äýâñãýð, äóóëãà ìàëãàé, õàìãààëàõ á¿ñòýé àæèëëàíà.
Ãàãíóóðûã çààâàë õî¸ð õ¿í õèéíý.
9. Ãàãíóóðûí óòàñ /êàáåëü/ íü õ¿÷èëòºðºã÷òýé õîîëîéíîîñ 0.5ì-
ýýñ îéðã¿é, àöåòèëåíèé áîëîí áóñàä øàòàìõàé øèíãýíòýé
õîîëîéíîîñ 1ì-ýýñ îéðã¿é áàéíà.
1. Ãàçàðäóóëãàã¿é ýñâýë ìóó ãàçàðäóóëãàòàé ãàãíóóðûí òºõººðºìæ

äýýð àæèëëàõûã
2. Ãàãíóóðûí àïïàðàòûã õ¿÷äýëä çàëãààòàé çººâºðëºõ áà îðõèõûã
3. ×èéãòýé áóþó óóð, óñòàé îð÷èíä õàìãààëàëòã¿éãýýð ãàãíóóð õèéõèéã
Õèéí ãàãíóóðûí àæëûí ¿åä òàâèгдаõ øààðäëàãà
1. Àöåòëèíû ãåíåðàòîðûã ãàãíóóð õèéæ áóé ãàçàð èë ãàë, õàëóóí

ç¿éëýýñ áîëîí êîìïðåññîð, ñàëõèëóóð, âåíòåëÿòîðîîñ 10ì-ýýñ äýýø
çàéä áàéðëóóëàõ õýðýãòýé. Áàéðëóóëñíû äàðàà õààëò õàìãààëàëò
õèéæ /ÃÀÄÍÛ Õ¯Í ÎÐÎÕÛÃ ÕÎÐÈÃËÎÍÎ, ÃÀË ÀÞÓËÒÀÉ, ÒÀÌÕÈ Á¯¯
ÒÀÒ, ÃÀËÒÀÉ ÎÐÎÕÛÃ ÕÎÐÈÃËÎÍÎ/ ãýñýí àíõààðóóëàõ õóóäàñ ïàéç
ºëãºíº.
2. Àæèë äóóññàíû äàðàà ãåíåðàòîðûí øààðûã àñãàæ öýâýð óñààð
óãààõ õýðýãòýé. Ãåíåðàòîð áîëîí àøèãëàãäààã¿é ¿ëäñýí êàðáèä
êàëüöûã àþóëã¿é ãàçàð õàäãàëàõ, ãåíåðàòîð àæèëëàæ áàéñàí áàéðûã
àæëûí äàðàà àãààðæóóëàõ ¸ñòîé.
3. Õ¿÷èëòºðºã÷òýé áîëîí àöåòëèíòàé áàëëîíûã íóìòàé òýðãýýð ýñâýë
ãàð òýðýã áóþó äàìíóóðãààð çººíº.
4. Áàëëîíûã çººõºä äîð äóðüäñàí àðãà õýìæýýã àâíà.¯¿íä:
a. Áàëëîíû õàìãààëàõ òàãèéã ýöýñò íü òóëòàë ýðãýäýæ ÷àíãàëàõ
áàëëîíóóäûã ñóóëãàõ ìîäîí ¿¿ðýíä ýñãèéãýýð çººëºâ÷ õèéæ
ºãºõ çýðýãö¿¿ëýí õýâò¿¿ëýõ áàëëîíûã õîîðîíä íü 25ìì-ýýñ
äîîøã¿é çóçààíòàé ðåçèíýí áóþó çººëºí ìàòåðèàëûã
õàâ÷óóëàí áàëëîíóóäûã ìàøèíû òýâøíýýñ èë¿¿ ãàðãàõã¿é
õºíäëºíãººð à÷íà.
b. Áàëëîíûã áóóëãàõ àæëûã õèéõýä òóñãàé çààâàð÷ëàãàà àâíà.
c. Áàëëîíûã à÷èõ, áóóëãàõäàà áàëëîíûã õîîðîíä íü

ìºðãºëä¿¿ëýõ, õ¿÷èëòºðºã÷ áîëîí áàëëîíóóäûã òóñãàé
òóëãóóð áîëîí ýñâýë òýðãýí äýýð áàéðëóóëàõ áºãººä çóíû
óëèðàëä íàðíû òóÿàíä õàëàõààñ õàìãààëíà.
5. Õèéí ãàãíóóð áóþó ç¿ñýëòèéí ºìíº äîð äóðüäñàí ç¿éëèéã øàëãàõ
õýðýãòýé.¯¿íä:
a. Õèé äàìæóóëàõ øëàíêèéã ñààëòóóð ãàãíàõ õîøóó õîëáîëò
áýõýëãýý ò¿ãæýýíä óñ áàéãàà ýñýõèéã øàëãàõ
b. Õîëáîëòóóä ò¿¿í÷ëýí øëàíêóóä ò¿ãæýýíä õîëáîí áýõýëãýý
ãàãíàõ õîøóóíû á¿ðýí á¿òýí áàéäàë
c. Òºõººðºìæèä õ¿ðýëöýõ¿éö õèé îðñîí ýñýõ
d. Õ¿÷èëòºðºã÷ áîëîí øàòàõ ìàòåðèàëûã ãàãíàõ õîøóó çºâ
õóâèàðëàæ áàéãàà ýñýõ
e. Óñíû ò¿ãæýýíä áàéãàà óñíû ò¿âøèí õýâèéí áàéãàà ýñýõ
f. Ò¿ãæýýíä ºãºõ õèéã õààñíû äàðàà óñíû ò¿âøèíã ýýëæèíä 3-
ààñ äîîøã¿é óäàà øàëãàæ áàéõ
6. Ãàãíóóð÷èä àþóëã¿é àæèëëàãààíû äîð äóðüäñàí àðãà õýìæýýã
ìºðäºæ áèåë¿¿ëýõ ¸ñòîé.¯¿íä:
a. Ãàãíàõ õîøóó îãòëóóðûã àñààõäàà ýõëýýä õ¿÷èëòºðºã÷èéí
õààëòûã çóãóóõàí íýýíý.
b. Äàðàà íü àöåòëèíû õààëòûã íýýæ õýñýã ¿ëýýëãýñíèé äàðàà
õèéí øàòàõ êàëüöûã àñààíà.
7. Ãàë ãàðãàõ àæëûã õèéõýä çîðèóëàãäñàí áàéíãûí áàéðàíä ãàãíóóðûí
¿åä ÿëãàðàõ õîðò õèéã òàòàæ ãàðãàõ ñàëõèëóóð ñóóðèëóóëàõ ¸ñòîé.
8. Àæëûã óäààí õóãàöààãààð çàâñàðëàõàä îãòëóóð ãàãíàõ õîøóóíû
õààëòûã õààõààñ ãàäíà õ¿÷èëòºðºã÷èéí áîëîí àöåòëèí áàëëîíûã á¿õ
õààëòóóäûã íÿãò õààíà
9. Êèñëîðîäûã áîñîî áàéäàëä òóñãàé áýõýëäýã ñóóðüò áàéðëóóëæ
àæèëëàíà.
10. Ãàãíàõ õîøóó õýò õàëñàí ¿åä àæëûã ò¿ð çîãñîîõ áºãººä òýäãýýðèéã
õºðãºõèéí òóëä ãàãíóóð÷èí öýâýð óñòàé ñàâ áýëýí áàéëãàõ õýðýãòýé
11. Äºë áóöàæ öîõèõ ¿åä ãàãíàõ õîøóó áàëëîí óñàí ò¿ãæýýã ýðã¿¿ëýí
õààëòûã äàðóé õààõ õýðýãòýé
12. Êàðáèäûã òóñãàé áèò¿¿ ñàâàíä õàäãàëíà.
13. Ýñðýã öîõèëò áîëñíû äàðàà øëàíê, óñàí ò¿ãæýýíèé áàéäëûã çààâàë
øàëãàõ õýðýãòýé
14. Àæèë äóóññàíû äàðàà àæëûí áàéðûã ýìõýëæ öýãöýëíý.
1. Ãàãíóóð áîëîí áåíçèí õèéã õýðýãëýí ç¿ñýõ àæëûã äàðàà íºõöºëä

õèéõèéã õîðèãëîíî. ¯¿íä:
a. Á¿ðýí áóñ àæèëëàãààòàé àïïàðàòóð õýðýãëýõ

b. Ãàë ãàðãàõ àæëûí ¿åä ìàñëî, òîñ, áåíçèí, êåðîñèí áîëîí
áóñàä øèíãýí øèíãýñýí áýýëèé, õóâöàñ ºìñ÷ àæèëëàõ
c. Øàòàõ øèíãýí áîëîí àìàðõàí øàòàõ õóâöàñ ìàòåðèàëûã
ãàãíóóðûí ºðººíä õàäãàëàõ
d. Ãàëûí àþóëã¿éí ä¿ðìýýð àíõíû ìýäëýãã¿é áºãººä ãàãíóóðûí
áîëîí ãàë ãàðãàõ àæèë õèéëãýõ òóðøëàãàã¿é àæèëòàí,
ñóðàã÷äûã àæèëä îðóóëàõ
2. Êèñëîðîä àïïàðàòûã àæèëä óãñàð÷ çàëãàñàí ¿åä çººâºðëºõ áà
ýçýíã¿é îðõèõûã
3. Ãàãíóóðûí õýðýãñëèéí îð÷èìä 10-15 ìåòðò èë ãàë ãàðãàõ òàìõè
òàòàõûã
4. Êèñëîðîäûã ¿¿ð÷ äàìæëàõ çººõèéã
5. Ãåíåðàòîð õ¿÷èëòºðºã÷ õî¸ðûã íýã òýðãýí äýýð áàéðëóóëàí
àæèëëàõûã õîðèãëîíî.
6. Áàëëîíûã ýðã¿¿ëãýí õààëò îãòëóóð ãàãíàõ õîøóóã àæëûí áàéðàíä
çàñàõûã õîðèãëîíî.
7. Êàðáèä êàëüöûã òîãòîîñîí õýìæýýíýýñ õýòð¿¿ëýí íóíòàãëàæ õèéõ
8. Õ¿÷èëòºðºã÷èéí áàëëîí ãàãíóóðûí áóñàä òºõººðºìæèä ÿíç á¿ðèéí
òîñ, òîñòîé õóâöàñ õ¿ðãýõ
9. Àöåòëèí ãåíåðàòîð õ¿÷èëòºðºã÷èéí ñàâàíä 10ì-ýýñ äîòîãø çàéä èë
ãàë òàìõèòàé îéðòîõ
10. Êàðáèä êàëüö õàäãàëäàã ãàçàð ñàâûã îíãîéëãîõäîî èë ãàë ãàðãàõ,
òàìõè òàòàõ, öîõèëòîîð î÷ ãàðäàã áàãàæ õýðýãñëèéã õýðýãëýõèéã
11. Áàëëîíûã îíãîéëãîäîã òàãààð íü äîîø õàðóóëàõûã, áàëëîíûã õîã
íîâø, òîñòîé òýâøèíä à÷èõûã
12. Àæëûí ¿åä øëàíêèéã ñóãàíäàà áóþó õºë õîîðîíä õàâ÷óóëàõ áà
ìºðºí äýýðýý òàâèõûã
13. Õ¿÷èëòºðºã÷èéí áàëëîíû õèéã õóâöàñ òîíîã òºõººðºìæèéã öýâýðëýõ
àæëûí áàéðíû àãààðûã áàÿæóóëàõ çîðèëãîîð àæèëëóóëàõûã
14. Íýã ºðººí äîòîð õ¿÷èëòºðºã÷òýé áà øàòàìõàé õèéòýé áàëëîí,
êàëüöèéí êàðáèäûã õóâöàñ, øàòàõ øèíãýí, ìàòåðèàë òîñîí áóäãèéí
ç¿éëòýé õàìò õàäãàëàõûã òóñ òóñ õîðèãëîíî.
ÝÐÃÝÕ ÌÅÕÀÍÈÇÌÒÀÉ ÀÆÈËËÀÕ ¯ÅÈÉÍ

Àæèëëàãààíû ¿åèéí øààðäëàãà
1. Ýðãýõ ìåõàíèçìòàé àæèëëàõ õ¿ì¿¿ñ àæëûí õóâöàñ á¿ðýí зөв

ºìñºíº.
2. ªìäíèé ò¿ðèéã ãóòëûí äîòóóð õèéæ, õàíöóé áà õîðìîéã óíæèõààðã¿é
óÿæ áýõýëñýí áàéíà. Óðò ¿ñòýé õ¿í ìàëãàé äîòóóð ¿ñèéã øóóæ
õèéíý.
3. Àæèëëàæ áàéãàà ìåõàíèçìä ¿çëýã õèéõäýý õààëò õàìãààëàëòûã
íÿãòëàí øàëãàæ ãàðûí àðààð äàðàõ áóþó òóñãàé ñàâààãààð ÷àãíàæ
¿çíý.
4. Ýðãýõ ìåõàíèçìûã ÿâóóëàõ, ìºí òóðøèõûí ºìíº ìóôüòàí õîëáîîñûã
õîëáîæ, õºäëºõ á¿õ õýñãèéí õàìãààëàëò õàøèëòûã òàâüæ àþóëã¿éí
òýìäýãèéã àâ÷ áàãàæ õýðýãñëèéã çàéëóóëàõ áà àæëûí áàéðíààñ
òóõàéí àæèëä õîëáîãäîëã¿é õ¿ì¿¿ñèéã ãàðãàñàí áàéíà.
5. Ýðãýõ ìåõàíèçìóóäûã çàñâàðò îðóóëàõäàà ìåõàíèçì íü çîãñîîãäñîí,
ò¿¿íèé õààõ àðìàòóðóóä íü /õààëò, øèáåð õàâõëàãóóä áà áóñàä/
àæèë ã¿éöýòãýõ àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ áàéäàëä áàéðëàñàí áàéõ
¸ñòîé.
6. Òàñëàãäñàí õºäºëã¿¿ð, ìåõàíèçìûí àðìàòóðóóäûã ãèíæ áà áóñàä
õýðýãñëèéí òóñëàìæòàéãààð öîîæëîí õààæ, áóðóó ¿éëäëýýð
çàëãàãäàõ áîëîìæã¿é áîëãîñîí áàéâàë çîõèíî.
7. Òóñëàõ äàìæóóëàõ áà ìåõàíèçìûí ÿâóóëàõ áàéãóóëàìæ äýýð
õîðèãëîõ ïëàêòóóä ºëãºæ àæèë ã¿éöýòãýõ áàéðàíä “Ýíä àæèëëà “
ãýñýí ïëàêàò òàâüñàí áàéõ ¸ñòîé .
8. Öàõèëãààí äàìæóóëàãàòàé ýðãýõ ìåõàíèçìóóäûã çàñâàðò îðóóëàõäàà
öàõèëãààíû ìýðãýæëèéí àæèëòíààð öàõèëãààí ñõåìèéã ñàëãóóëíà.
9. Ýðãýõ ìåõàíèçì, ò¿¿íèé öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð äýýð íýãýí çýðýã
àæèë ã¿éöýòãýõ øààðäëàãàòàé ¿åä àæèë ã¿éöýòãýã÷ íü ìåõàíèçì
öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéí õàãàñ ìóôüòàí õîëáîîñûã ñàëãàæ ºãíº.
1. Ýðãýõ ìåõàíèçìûí öàõèëãààí ñõåìèéã öàõèëãààíû ìýðãýæëèéí áóñ

àæèëòàí äóð ìýäýí ñàëãàõ áà çàëãàõûã
2. Àæèëëàæ áàéãàà ýðãýõ ìåõàíèçìûã ãàðààð çîãñîîõ, ò¿¿íèé
õºäºëãººíòýé áàéãàà õýñýãò áèåýð õ¿ðýõèéã
3. Àæèëëàæ áàéãàà ýðãýõ ìåõàíèçìûí äýýã¿¿ð äîîãóóð àð÷èõ, öààãóóð
íü ãàðàà îðóóëæ òîñëîõ, òýð÷ëýí õàøèëò /ìóôüòíû õàìãààëàëò/
äýýð ãàð÷ çîãñîõ áà äàâæ ãàðàõ, ìºí äýýð íü àëèâàà ç¿éëèéã òàâüæ
îðõèõûã
4. Ýðãýõ ìåõàíèçìûã àæèëëàæ áàéõàä íü ò¿¿íèé ýðãýõ õýñãèéí õààëò,
õàìãààëàëòûã àâàõûã
5. Ýðãýõ ìåõàíèçìûí õààëò õàøèëò, ìóôüòíû õàìãààëàëò íü àí öàâ
¿¿ññýí áóþó îãò áàéõã¿é, ãîëûí ÷èãæýýñã¿é /ñàëüíèê/, öàõèëãààí
õºäºëã¿¿ð õàëàëòòàé, äîðãèî ÷è÷èðãýý èõòýé áà á¿ðýí áóñ áàéâàë
ò¿¿íèéã òóðøèõ áîëîí àæèëëóóëàõûã òóñ òóñ õîðèãëîíî.
ÃÀÇÀÐ ØÎÐÎÎÍÛ ÀÆÈË Ã¯ÉÖÝÒÃÝÕ ¯ÅÈÉÍ

1. Ãàçàð øîðîîíû àæèë õèéæ öýâýð óñ äàìæóóëàõ áîõèð óñ çàéëóóëàõ

øóãàì õîîëîé ñîëèõ, çàñâàðëàõ àæëûã ã¿éöýòãýõäýý àþóëã¿é
àæèëëàãààíû ýíýõ¿¿ ä¿ðìèéã ìºðäºæ àæèëëàíà.
2. Çººëºí, ÷èéãëýã õºðñòýé ãàçàðò øóóäóó óõàõàä õàíà íü íóðàõ
àþóëòàé áàéâàë ò¿¿íèéã íàéäâàðòàé áýõëýõ ¸ñòîé. Íóðàíãè õºðñòýé
ãàçàðò àæèëëàõàä øóóäóóíû õàíûã áýõëýõã¿é øîðîîíû ººðèéí íàëàõ
õýìæýýíä /1:1/òîõèðóóëàí óõàæ áîëíî.
3. Óõàæ ãàðãàñàí øîðîîã øóóäóóíû èðìýãýýñ 1м ээс багагүй
çàéòàé àñãàíà.
4. Áóòðàхгүй õºðñºíä àæèëëàõäàà áýõýëãýýã¿é àæèëëàæ áîëîõ áºãººä
õºðñíèé íóðàëòûí åðäèéí õýâãèéòýé àäèë õýìæýýíèé íàëóó õàíà
ãàðãàæ óõàõ õýðýãòýé.
5. Áàéãàëèéí åðäèéí ÷èéãòýé, õºðñíèé óñã¿é õºðñºíä ãàçàð äîîðõ
áàéãóóëàìæèéí îéðîëöîî áýõýëãýýã¿é áîñîî õàíàòàé í¿õ áîëîí
øóóäóóã äîð çààñíààñ èõã¿é ã¿í óõàæ áîëíî.¯¿íä:
a. Ýëñòýé áà õàéðãàí õºðñºíä 1ì
b. Ýëñòýé øàâàðëàã õºðñºíä 1.25ì
c. Øàâàðëàã áà øàâàðòàé õºðñºíä 1.5ì
6. Õàòóó áàðüöàäìàë õºðñòýé ãàçàðò ðîòîðòîé áîëîí øóóäóóíû
ýêñêàâàòîðîîð áîñîî õàíàòàé øóóäóóã õàíûí áýõýëãýýã¿éãýýð 3ì
õ¿ðòýë ã¿í óõàæ áîëíî.
7. Äýýðõè 2 áà 3-ð ç¿éëä äóðäñàíààñ ÿëãààòàé íºõöºëä í¿õ áóþó
øóóäóóã áýõýëãýýã¿é íàëóó õàíàòàé áóþó á¿õ ºíäðèéí òóðøèä
áýõýëãýý õèéí áîñîî õàíàòàé óõâàë çîõèíî.
8. ªâëèéí óëèðàëä õºðñ õºëäºõ ã¿í õ¿ðòýë / õóóðàé õºðñíººñ áóñàä
ãàçàðò /øóóäóóã õàíûí áýõýëãýýã¿é óõàæ áîëíî.
9. Áýõýëãýýã¿é àæèë õèéãäýõ í¿õíèé íàëóó áà áîñîî õàíàíû ãàäàðãûí
áàéäëûã òîãòìîë àæèãëàæ áàéõ øààðäëàãàòàé.
10. Øóóäóó áóþó í¿õýíä õîðòîé õèé èëýðâýë àæëûã øóóä çîãñîîæ,
àþóëòàé á¿ñýýñ õ¿ì¿¿ñèéã ãàðãàõ õýðýãòýé. Àæëûí á¿ñýä õèé
îðîõûã çîãñîîæ, áàéñàí õèéã çàéëóóëñíû äàðàà àæëûã äàõèí õèéæ
áîëíî.
11. Ñóâàã øóóäóó äîòîð øóãàì õîîëîéã óãñàð÷ òóõàéí ãàãíóóð õèéõ
õýñýãò ãàãíóóð÷èí ÷ºëººòýé àæèëëàõ àæëûí áàéð áýëäýíý.
12. Õ¿í áîëîí òýýâðèéí õýðýãñëèéí õºäºëãººíòýé ãàçàð í¿õ øóóäóó
óõàõäàà øààðäëàãà õàíãàñàí õàìãààëàëò, õàøèëò òàâüñàí áàéõ
¸ñòîé. Õàìãààëàëò, õàøèëò äýýð àíõààðóóëàõ àþóëã¿éí òýìäýã,
õàðèí øºíèéí öàãò ãýðëýí äîõèî áàéðëóóëñàí áàéâàë çîõèíî.
13. Ãàçàð óõàõ ìàøèíòàé àæèëëàõ õ¿ì¿¿ñ íü æîëîî÷èéí ºãñºí äóóò
äîõèîíû óòãûã ìýääýã áàéõ ¸ñòîé.
14. Êàáåëèéí øóãàìûí ýãö äýýð íü ãàçàð óõàõ ìàøèí, õèéí
øàõóóðãàòàé áàãàæ, ìºí ëîîì, öàðèë æîîòóóãààð òóõàéí êàáåëü
áóþó õàìãààëàëòûí á¿ðýýñ äýýð 30 ñì çóçààí õºðñ øîðîî
¿ëäýýõýýð ã¿íä ãàçðûã óõàõûã çºâøººðíº. ¯ëäñýí ãàçðûã çºâõºí
õ¿ðçýýð óõàõ ¸ñòîé.
15. Øóãàì õîîëîéã çàñâàðëàõ, ñîëèõ àæèë äóóññàíû äàðàà øóóäóóã
áóëàõäàà 20ñì õ¿ðòýë ãàðààð áóëíà.
1. Õèé äàìæóóëàõ õîîëîéí îéðîëöîî áóþó õèé õóðèìòëàãäàæ áîëîõ

øóóäóóíä èë ãàë õýðýãëýõèéã
2. Óõñàí í¿õíèé áýõýëãýýã¿é õàíàíû íóðæ áîëîõ õýìæýýíä áàðèëãûí
ìàøèí áà àâòî òýýâðèéí õýðýãñëèéã çîãñîîõ õºäºëãººí õèéõ,
ëåáåäîê, òîíîãëîë, ìàòåðèàë áàéðëóóëàõûã
3. Ãàçàð äîîðõè áàéãóóëàìæèíä õîðòîé õèé áàéõã¿éã øàëãàëã¿é àæèë
ýõëýõèéã
4. Õîðòîé õèé áàéõã¿éã èë ãàëààð øàëãàæ íîòëîõûã
5. Õàòóó áàðüöàëäìàë õºðñòýé ãàçàðò áîñîî õàíàòàé øóóäóóã õàíûí
áýõýëãýýã¿éãýýð óõñàí òîõèîëäîëä øóóäóóíä õ¿í îðóóëàõûã
6. Êàáåëèéí çàìààñ 5ì-èéí äîòîð öîõèëòûí àæèëëàãààòàé ìàøèí
ìåõàíèçì õýðýãëýõèéã
7. Ãàçàð óõàõ ìàøèíààð êàáåëèéí øóãàìûí õàìãààëàëòûí á¿ñýä àæèë
ã¿éöýòãýõèéã
8. ªâëèéí óëèðàëä ãàçðûã õ¿ðçýýð óõàõûí òóëä ãýñãýýõ òîõèîëäîëä
äóëààíû ýõ ¿¿ñâýðèéã êàáåëüä 15ñì –ýýñ äîòîãø îéðòóóëàõûã
9. Ýêñêîâàòîð àæèëëàæ áàéõàä õîðèãëîõ ç¿éë:
a. Çîðèóëàëòûí áóñ ç¿éëñýýð áýõëýõèéã /ýíý çîðèëãîä

á¿ðòãýëòýé òóëãóóð èâýýñ õýðýãëýõ õýðýãòýé./
b. Ýêñêîâàòîðûí ¿éë÷ëýõ õ¿ðýýíýýñ 5ì-ýýñ áàãà çàéä
áàéðëàõûã
10. Óõñàí í¿õ øóóäóóíä õ¿í àæèëëàæ áàéãàà ¿åä áàãàæ õýðýãñëèéã
äýýðýýñ øèäýæ ºãºõèéã òóñ òóñ õîðèãëîíî.
ØÀÒ, ÒÀÂÖÀÍ ÁÓÞÓ ªÍÄªÐ ÄÝÝÐ ÀÆÈËËÀÕ

¯ÅÈÉÍ ÀÞÓËÃ¯É ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÇÀÀÂÀÐ
1. Øàò òàâöàí áóþó áóñàä õýðýãñë¿¿ä çîõèõ øààðäëàãûã õàíãàõ ¸ñòîé.
2. Øàò, òàâöàí íü ìîä áà òºìðººð õèéãäñýí, ñàëäàã áàéæ áîëíî.
3. Øàò, òàâöàí áà à÷àà ºðãºõ òàëáàéí à÷ààëàë íü òºñºëä/ïàñïîðò/
òîãòîîãäñîí äààöíààñ õýòðýõ ¸ñã¿é .
4. 7,4-ýýñ ºíäºð øàòûã àêò á¿ðä¿¿ëæ, êîìèññîîð õ¿ëýýí àâñàíû äàðàà
àøèãëàõûã çºâøººðíº.
5. Øàëíû ò¿âøè í /àæëûí òàëáàé/-ýýñ 1,3ì ò¿¿íýýñ äýýø ºíäºðò
áîãèíî õóãàöààíä õèéãäýõ àæèë /îîñîðëîх òºõººðºìæèéã ºãºõ ãýõ
ìýò /ã¿éöýòãýõäýý òàâöàíã¿é íºõöºëä çààâàë õàìãààëàõ á¿ñ
õýðýãëýíý. ßàæ õààãóóð äýýø ãàðàõ, þóíààñ õàìãààëàõ á¿ñíèé
áýõýëãýýã áýõëýõ òàëààð àæèëòàí çààâàð÷èëãàà àâñàí áàéõ ¸ñòîé.
Õàìãààëàõ á¿ñ íü äàðààãèéí òóðøèëòûí õóãàöààã òýìäýãëýñýí
ïàéçòàé áàéõ ¸ñòîé.
6. Øàòíû øàëàí äýýð êðàí àøèãëàæ à÷ààã ºðãºõ, áóóëãàõäàà õàìãèéí
áàãà õóðäòàé, æèãä, îãöîì ñýãñðýëã¿é ã¿éöýòãýâýë çîõèíî.
7. ªíäºðò àæèëëàæ áàéõ ¿åä äîîãóóð íü ÿâàõûã õîðèãëîñîí, àþóëã¿é
á¿ñèéã õèéñýí áàéâàë çîõèíî.
8. ªíäºðò áà äîîð íýãýí çýðýã àæèë ã¿éöýòãýõ ¿åä äîîð áàéðëàæ
áàéãàà àæëûí áàéð íü äýýäýõýýñ 6ì-ýýñ èõã¿é çàéä áàéðëàñàí бол
çîõèõ õàìãààëàõ õýðýãñýë /äýâñãýð, òîð, ñàðàâ÷/-ээð
õàìãààëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé
9. Ãºëãºð õàâòàíöàð äýýð øàòûã áàéðëóóëàõàä áýõëýõ áîëîìæã¿é
íºõöºëä øàòíû äîð êàñêà ìàëãàéòàé õ¿í òîãòâîðòîé áàéäàëä áàðüæ
áàéõ õýðýãòýé. Áóñàä òîõèîëäîëä øàòûã äîðîîñ íü ãàðààðàà
áàðèõûã õîðèãëîíî.
1. Øàò òàâöàí áà à÷àà ºðãºõ òàëáàéä õ¿ì¿¿ñ îëíîîð öóãëàðàõûã
2. Áóóëãàæ áàéãàà òîíîãëîëûí ýä àíãè /õîîëîé, á¿ðýýñíèé õýñýã,
õºíäèéð¿¿ëýõ ìàòåðèàë ãýõ ìýò/, õîãèéã ºíäºð äýýðýýñ õàÿõûã
3. Çîðèóëàëòûí áóñ ç¿éëèéã àøèãëàí øàò òàâöàíã îðëóóëàí àæèë
ã¿éöýòãýõèéã
4. Òóðøèëòûí òóõàé òýìäýãëýë áàéõã¿é, òóðøèëòûí õóãàöàà äóóññàí

áóþó ¿çëýãèéí ÿâöàä ãýìòýë èëýðñýí õàìãààëàõ á¿ñ àøèãëàõûã
5. Êðàíû äýãýýíä ä¿¿æëýýñòýé à÷ààãààð øàòûã öîõèõã¿éí òóëä à÷ààã
ºðãºõ áà ñóìûã ýðã¿¿ëýõ ¿éëäëèéã íýã çýðýã ã¿éöýòãýõèéã
6. Øàòíû ãèøã¿¿ð äýýð íýãýýñ èë¿¿ õ¿í çîãñîõûã
7. Ãàãíóóðûí àæèë ã¿éöýòãýõ, öàõèëãààí áà õèéí áàãàæ õýðýãñýë,
òýð÷ëýí áàðèëãà óãñðàëòûí áóóäàã÷òàé àæèëëàõ ¿åä çººâðèéн
çàëãàìàë øàò, ä¿¿æèí õýðýãëýõèéã
8. Çàëãàìàë øàòààð à÷àà ºðãºõ áà áóóëãàõ, ò¿¿í äýýð áàãàæ
õýðýãñýë îðõèõûã òóñ òóñ õîðèãëîíî.
ÃÀËÛÍ ÀÞÓËÃ¯É ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÇÀÀÂÀÐ
1. Б¿õ àæèëчиí, àëáàí õààã÷èä ýíýõ¿¿ çààâàðò òóñãàãäñàí ãàëûí

àþóëã¿é áàéäëûí øààðäëàãûã äàãàæ ìºðäºíº.
2. Аæèëòàí á¿ð энэхүү ãàëûí àþóëã¿é ажиллагааны зааврыг ñàéòàð
ìýäýж, áèåë¿¿ëäýã áàéõ ¿¿ðýãòýé
3. Ãàëын аюулаас óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ çààâàð÷èëãà àâààã¿é àæèëòàíã
àæèëä îðóóëàõã¿é.
4. Гал унтраагуурыг ашиглаж чаддаг байх, түүний ажиллах зарчим,
бүтцийг мэддэг байх
5. Албаны даргын зөвшөөрлөөр заагдсан хэмжээгээр битүү саванд бүх
төрлийн амархан ноцох, тослох материалуудыг ажлын байранд
хадгална.
6. Ãàë ãàðñíûã õàðñàí, ìýäñýí õýí áîëîâ÷ ÿàðàëòàé ãàë êîìàíä/101,
ãàð óòñààð 01522101/ дуудаж, óäèðäàõ õ¿ì¿¿ñòýý ìýäýãäýíý.
7. ªºðèéí õ¿÷ áîëîëöîî, ãàëûí áàãàæ õýðýãñëèéã àøèãëàæ ãàëûã
óíòðààõ, öààøèä ãàë äàìæèí òàðõàõààñ õàìãààëàõ àðãà õýìæýý
àâàõ
Öàõèëãààí тоног төхөөрөмжид ãàðñàí ãàëûã óíòðààõ
1. 0,4êÂ хүртэл хүчдэлийн удирдах самбарт гарсан галыг хүчдэлийг

салгаõã¿é óíòðààæ áîëîõ áà нүүрсхүчлийн болон нунтаг ãàë
унтраагуур хэрэглэнэ. Хүчдэлийг салгаагүй тохиолдолд чиглүүлэгч
хоолойг кабель, цахилгаан сүлжээ, аппаратад хүргэж болохгүй.
2. 0,4êÂ-îîñ äýýø õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí òîíîãëîëä ãàðñàí ãàëûã
õ¿÷äýëèéã òàñàëñíû äàðàà óíòðààæ áîëíî.
3. Øàòàæ áóé ãàëûí äºë çýðãýëäýýõ òîíîãëîëûí õºíäèéð¿¿ëýã÷èéã

ìóóòãàõ, õàëààõ, ò¿ëýõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ õýðýãòýé.
4. Õºäºëã¿¿ðèéã òàñàëæ çàëãàõ ò¿ëõ¿¿ð, ñàëãóóð äýýð àíõààðóóëàõ
плàêàò ºëãºâºë çîõèíî.
1. Амархан ноцох бодис, мөн шатах тослох материалыг зуух, түүдэг

асаахад ашиглах, тэдгээрээр халсан ямар нэг гадаргууг угааæ,
öýâýðëýõ, àð÷èõûã
2. Цàõèëãààí õàëààõ хэрэгсэл, áàãàæ òºõººðºìæ¿¿äèéã шатдаггүй
материалаар хийсэн суурьгүй àøèãëàõ, òýäãýýðèéã öàõèëãààí
ã¿éäýëä çàëãàæ ýçýíã¿é /ñàëãààã¿é/ îðõèõûã
3. Гэмтэлтэй залгуур, салгуур болон бусад цахилгаан тоноглолын
хэрэгслүүд, тусгаарлах шинжээ алдсан утас, кабелийг хэрэглэхийг
4. Öàõèëãààí òîíîãëîëä ãàðñàí ãàëûã óñàар болон хөөсөн гал
унтраагуураар óíòðààõûã
5. Öàõèëãààí óòñûã òºìºð óòàñ, õàäààñààð áýõëýõ áîëîí áàðèëãûí
øàòàõ ÷àíàðûí õèéö¿¿äýä íààëäóóëàí òàâèõûã
6. Ãýðëèéí øèëýíä öààñ, äààâóó çýðýã øàòàõ ìàòåðèàëààð ãàð
õèéöèéí á¿ðõ¿¿ë õèéõèéã
7. Öàõèëãààí øóãàìûí óòñàíä ºëãºõ, ä¿¿æëýõ, óíòðààëãà çàëãóóðûí
ðàçåòêèéã áàðàà ìàòåðèàëààð òàãëàæ õààõ, òóëãàæ òàâèõûã
8. Ãàçàð äîîðõè áàéãóóëàìæèíä õîðòîé õèé áàéõã¿éã èë ãàëààð øàëãàæ
íîòëîõûã
9. Ãàãíóóð áîëîí ãàë õýðýãëýæ àæèë ã¿éöýòãýæ áóé àæëûí áàéðàíä
ïàÿëüíèê çàäëàõ, àñààãóóðûã ýðã¿¿ëæ àâàõ, øàòàõ øèíãýí ä¿¿ðãýõ,
á¿ëýõèéã
10. Çîðèóëàëòûí áóñ ãàçàð òàìõè òàòàõûã
11. Ãàë óíòðààõ анхан шатны багаж õýðýãñýëийг зориулалтын бус өөр
зүйлд хэрэглэхийг тус тус хориглоно.
АВТОÊÐÀÍААР АЖИЛ ГҮЙЦЭТГЭХ ҮЕИЙН

1. Автокранаар ажил гүйцэтгэх үед ажиллах удирдагч, оосорлогч,

дохиочин нар нь аюулгүй ажиллах дүрэмтэй танилцаж, шалгалт
өгсөн, зааварчилга авсан, эрүүл, дадлага туршлагатай хүн байвал
зохино.
2. Êðàíчнаар òóõàéí òºðëèéí êðàíûã æîëîîäîõ, àæèëëóóëàõ ýðõèéí
¿íýìëýõòýé, êîìïàíèéí çààâàð÷èëãûí õÿíàëòûí õóóäàñ àâñàí,
àþóëã¿éí àæèëëàãààíû ä¿ðìèéí шалгалт өгч тэнцсэн, ýð¿¿ë ìýíäèéí
¿çëýãò îðñîí õ¿í үүрэг гүйцэтгэнэ.
3. Автокраны ашиглалтын үед ашиглалтын заавар ба паспортанд
тусгагдсан шаардлагыг зөрчиж болохгүй.
4. Аæèë эхлэхийн ºìíº êðàíы á¿õ ìåõàíèçìóóä ìåòàëë
áàéãóóëàìæóóä áà áóñàä ýä àíãèóä, тормоз, өргөх хэрэгслүүдèéí
á¿ðýí á¿òýí ýñýõèéã øàëãàх хэрэгтэй.
5. Автокраны ган татлагын байрлал, бэхэлгээ нь хүрд болон дамраас
мултрахааргүй, мөн бусад хийц хэсгүүдтэй хавирахааргүй байх
ёстой.
6. Автокðàíûг зөвхөн тухайн машины даацаас хэтрэхгүй ачааг өргөх
буюу шилжүүлж зөөхөд ашиглана.
7. À÷àà ºðãºõèéí ºìíº кранчин íü îîñîðëîã÷ áà êðàíû îéðîëöîî
áàéãàà õ¿ì¿¿ñò êðàíû àæëûí áîëîí ñóìíû áóóëãàãäàæ áîëîõ
á¿ñíýýñ ãàðàõ òóõàé äîõèî ºã÷ áàéõ ¸ñòîé.
8. Êðàíû äààöòàé îéðîëöîî à÷ààã ºðãºõäºº ò¿¿íèéã ýõëýýä 200-300ìì
ºíäºðò ºðãºí êðàíû òîãòâîðòîé áàéäàëä áà òîðìîçóóäûí
àæèëëàãààã øàëãàñíû äàðàà à÷ààã õýðýãöýýòýé ºíäºðò ºðãºõ
¸ñòîé.
9. Автокранаар ачаа өргөх, буулгах ажлыг угзралгүй зөөлнөөр
гүйцэтгэнэ.
10. Õýðýâ à÷ààã õºíäëºí ÷èãëýëä òýýâýðëýõ áîë ò¿¿íèé çàìä òààðàëäàõ
ç¿éëñèéí ºíäðººñ 0.5ì-ýýñ ºðãºæ òýýâýðëýíý.
11. Îîñðëîã÷, дохиочны äîõèîãîîð ë êðàíûã àæèëëóóëàõ ¸ñòîé.
.”ÇОГС”ãýñýí äîõèîã кранчин íü õýí ºã÷ áàéãààãààñ ¿ë
õàìààðàí áèåë¿¿ëýõ ¸ñòîé.
12. Краны нýìýãäýë òóëãóóðóóäûã ÿìàð ÷ ¿åä çààâàë áàéðëóóëàõ áºãººä
òýäãýýðèéí á¿ðýí áàéäàëä ¿ðãýëæ àíõààðàë òàâüæ ажиллах
шаардлагатай.
13. Êðàíû äààö çààã÷èéí çààëòûã ¿ðãýëæ íàðèéí ÷àíä õÿíàæ áàéõ ¸ñòîé.
14. Àæëûí ¿åä êàíàòóóäûí áàéðëàëä õÿíàëò òàâüæ õýðýâ òýð íü äàìðààñ
áóþó áëîêîîñ ìóëòðàõ êàíàòàíä çàíãèðàà ¿¿ñýõ ¿åä êðàíû
àæèëëàãààã çîãñîîõ õýðýãòýé.
15. Салхины хурд тухайн автокраны паспортанд заагдсан хэмжээнээс
хэтэрсэн, цас орох, манан будан татсан болон бусад тохиолдлоос
дохиочны дохио, шилжүүлж байгаа ачааг сайтар ялгах боломжгүй
байвал ажлыг зогсооно.
16. Õî¸ð áóþó ò¿¿íýýñ äýýø êðàíóóäààð à÷àà ºðãºõ áóþó òýýâýðëýõ
àñóóäàë íü îíöãîé òîõèîëäîëä çºâøººðºãääºã áºãººä ýíý àæèë
çààâàð æóðìûí äàãóó êðàíû õàðèóöàã÷ ÈÒÀ-íû óäèðäëàãà äîð
ÿâàãäàíà.
17. Хүчдэлтэй цахилгаан дамжуулах агаарын шугамын захын утаснаас

30м-ээс ойр зайд краныг ажиллуулахдаа аюулгүй болохыг
тодорхîйлсон зөвшөөрөл нарядыг авч ажиллана. ЦДАШ-ын
хамгаалалтын бүсэд зөвхөн шугамыг ашиглагч байгууллагаас
олгосон зөвшөөрлөөр ажиллана. Дээрхи нөхцөлд кранаар
ажиллахдаа ачааг өргөж, шилжүүлэх үеийн аюулгүй ажиллагааг
хариуцах удирдах ажилтны шууд удирдлагад гүйцэтгэнэ.
18. “Öàõèëãààí áàéãóóëàìæèéí àøèãëàëòûí ¿åä ìºðäºõ àþóëã¿é
àæèëëàãààíû ä¿ðýì”-èéí çààëò á¿ðèéã ÿãøòàë ìºðäºæ àæèëëàíà.
19. Ажил дууссаны дараа болон завсарлагаар краны дэгээнээс ачааг
салгаж автокраныг унтрааж орхино. Ажил гүйцэтгээгүй үед кранчны
бүхээгийг түгжиж, краны өргөх механизмын эд ангиудыг хамгаалах
хэрэгслээр бэхэлнэ.
1. Äàðààõ äóòàãäàë ãýìòë¿¿ä èëýðñýí ¿åä краныг àæèëä ãàðгахыг

хориглоно.¯¿íä:
a. Ìåòàëë áàéãóóëàìæóóäад àí öàâ ãàðñàí, äåфîðìàöè
¿¿ññýí. øïèëê¿¿ä áîëîí êàíàòûí áýõëýãäñýí õýñýã äýõü
õàâ÷ààðóóä áàéõã¿é áóþó áýõýëãýý ñóëàðñàí ¿åä
b. Ñóìíû áîëîí à÷ààíû êàíàòóóä íü òîãòîîãäñîí íîðì õýòýðñýí
, òàñàðñàí óòñóóä áà ãàäíû ýëýãäýëòýé áîëñîí
c. À÷ààíû áîëîí ñóì ºðãºã÷ ìåõàíèçìóóä äîõèîíû
òºõººðºìæ¿¿ä íü àþóëã¿é àæèëëàãààíä ñààä áîëîõ
ñîãîãóóäòàé áàéãàà ¿åä
d. Тормоз болон аюулгүй ажиллагааны хэрэгсэл нь ажилгүй,
гэмтэлтэй байхад
e. Íýìýãäýë òóëãóóðóóä ýâäýðñýí ¿åä
2. Мэргэжлийн бус õ¿í автоêðàíаар ажиллах,
3. Êðàíààð өргөх зөөх ажил гүйцэтгэж áàéãàà ¿åä êðàíä өөр хүн
îðîõыг
4. Ачаа өргөх, шилжүүлэх ажлын талбайд гадны хүн байхыг
5. Өргөж байгаа ачаан доор хүн байхыг
6. À÷àà оосорлох, дохих àæëûã ýðõã¿é õ¿ì¿¿ñò äààëãàõ
7. À÷ààòàé ñóì ýðãýæ áàéãàà ¿åä îãöîì òîðìîçëîõ
8. Æèí íü òîäîðõîé áóñ à÷ààã ºðãºõ
9. Äýýð нь õ¿í байрласан ачааг өргөж, шилжүүлэхийг хориглоно
10. Архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн тохиолдолд ажил
гүйцэтгэхийг òóñ òóñ õîðèãëîíî.
À×ÀÀ ÎÎÑÎÐËÎÃ× ДОХИОЧНЫ ÀÞÓËÃ¯É

ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÇÀÀÂÀÐ
1. Ýíýõ¿¿ øààðäëàãûã à÷àà îîñîðëîã÷ дохиочин íàð íü çààâàë

áèåë¿¿ëíý.
2. À÷àà ºðãºõ кранд оосорлогчоор òóñãàé ïðîãðàììààð
ñóðàëöàæ, эрх бүхий мэргэжлийн ¿íýìëýõтэй, эмнэлгийн үзлэгт
орсон 18-ààñ äýýø íàñíû õ¿ì¿¿ñèéã àæèëëóóëíà.
3. Àæил эхлэхийн өмнө оосорлогч, дохиочин нь ажил удирдагчаас
гүйцэтгэх ажлын таëаар зааварчилгаа авсан байна. Үíýìëýõýý
ажлын үед áèåäýý àâ÷ ÿâíà.
4. Ìýðãýæëèéí êîìèññ îîñîðëîã÷èéí ìýäëýãèéã äàðààõ íºõöºëä
äàâòàí øàëãàíà.¯¿íä:
a. Äàâòàí øàëãàëòûã æèëä íýãýýñ äîîøã¿é óäàà
b. Àþóëã¿éí òåõíèêèéí àæèëòíóóä õÿíàëòûí õ¿ì¿¿ñèéí
øààðäëàãààð
5. ßìàð íýã à÷àà ºðãºõ ìàøèíû îîñîðëîã÷ íàðûí òîî, îâîã íýðèéã
öåõ, àëáà, íýãæèéí óäèðäëàãà òîäîðõîéëíî. Õî¸ð áóþó т¿¿íýýñ
äýýø õ¿í íýãýí çýðýã àæèëëàõ ¿åä íýãæèéí óäèðäëàãà îîñîðëîã÷
íàðûí äóíä àõëàã÷èéã òîìèëñîí öàãò àæëàà ýõëýõ áºãººä çºâõºí
òýð õ¿í ë êðàí÷èä äîõèîã ºãºõ ¿¿ðýãòýé.
6. Ачаа өргөж байгаа автокранчины орчин нь машинчийн бүхээгээс
бүрэн харагдах боломжгүй ба машинч оосорлогчийн хооронд
харилцах холбоо, утасгүй тохиолдолд дохиочинтой байвал зохино.
7. Дîõèî÷èí îîñîðëîã÷äûí ºã÷ áàéãàà êîìàíäûã êðàíû æîëîî÷èä
á¿ðýí äàìæóóëíà. Îîñîðëîã÷ íàð ººðèéí àæèë äýýðýý ºðã¿¿ðýýð
à÷àà çººâºðëºæ òýýâýðëýõ àæëûã õàðèóöàã÷ õ¿ì¿¿ñò çàõèðàãäíà.
8. Îîñîðëîã÷ àæëûí ¿åä ýíýõ¿¿ çààâðûã àíõààðàëòàé ÿã äàãàí
áèåë¿¿ëýõ áºãººä ¿¿íýýñ ººðèéí áîëîí áóñàä àæèëòíû àþóëã¿é
áàéäàë øàëòãààëíà ãýäãèéã ñàíàæ àæèëëàíà.
9. Оосорлогч нь дараахь зүйлүүдийг мэдэж байвал зохино.Үүнд:
a. ¯éë÷èëæ áóé êðàíûõàà çîõèîí áàéãóóëàëò, ò¿¿íèé à÷àà
ºðãºõ çààâðûã ìýääýã áàéõ.
b. Ачаа өргөхөд øààðäàãäàõ îîñîðóóä /à÷àà ºðãºõ äààö,
îîñðûí ñàëààíû áîñîî ÷èãëýëä íàëàõ ºíöºã, óðò
òýäãýýðèéí òîî/-ыг à÷ààíû äààö øèíæ áàéäëààñ
õàìààðóóëàí ñîíãîí àâ÷ ÷àääàã áàéõ.
c. Ган татлага, а÷àà îîñîðëîõ õýðýãñýë, дэгээ, хөндөл
õàéðöàã зэргийг шалгаж, чанар байдлыг тогтоож чаддаг
байх.
d. Ачааны даац сумны өнгийлтөөс өөрчлөгдөх хамаарлыг сайн
мэддэг байх
e. Сумт краны хажуугийн буулгах тулгуурын ба эсрэг жинг
байрлуулах краны тогтворжилтын тухай
f. Краны àþóëã¿é àæèëëàãààíû хэрэгслийн /төгсгөлийн

салгуур, хазайлт хэмжигч, даац хязгаарлагч зэрэг/
ажиллагааг ìýääýã áàéõ.
g. Ачааг зөв оосорлох, өргөх дýãýýíä зүүх төрөл бүрийн
аргуудыг сайн мэддэг áàéõ.
h. Ачааг өргөх, зөөх, шилжүүлэх үед краны машинчид өгөх
дîõèîг мэддэг байх
i. Õàéðöàã ñàâíû ä¿¿ðãýãäýõ õýìæýýã ìýääýã áàéõ
j. À÷ààã ºðãºæ çººâºðëºõ, õóðààõ àæëûã õèéæ ÷àääàã áàéõ áà
ãàð÷ áîëçîøã¿é àâààðü áóþó îñëûã çàéëóóëàõ àðãà
õýìæýýí¿¿äèéã àâ÷ ÷àääàã áàéõ
10. ªäºð á¿ð àøèãëàäàã îîñîð áàãëààã 10 õîíîã òóòàì, áàéíãà áèø
àøèãëàäàã à÷àà îîñîðëîõ õýðýãñëèéã àøèãëàõûí ºìíº øàëãàæ
áàéна.
11. Тухайн ачааны жин, овор хэмжээ, øèíæ áàéäëаас хамааруулан
á¿ðýí á¿òýí îîñîðлох хэрэгслийг ñîíãîí àâна.
12. Ачаа өргөхөд жинг тодорхойлсон байх ба тодорхой бус байвал
аюулгүй ажиллагаа хариуцагчид мэдэгдэж, жинг тодорхойлно.
13. Оосорлох ачаа хурц ирмэгтэй бол троссны утсыг хэрчигдэх,
хяргагдахаас хамгаалж тусгай жийрэг тавь өгнө.
14. Ачааг ,,ӨРГӨ,, гэсэн дохио өгөхийн өмнө ачаа найдвартай
оосорлогдсон, ачаан дээр бэхлэгдээгүй сул орхигдсон зүйл
байгаа эсэхийг шалгана.
15. Ачааг өргөхийн өмнө оосорлогч аюултай бүсээс гарч ачаа өргөх
дохио өгөхөд бэлдэнэ.
16. Ачааг өргөх, буулгах, шилжүүлэх үйлдэл хийх бүрийн өмнө
кранчинд дохиог өгнө.
17. Краны ажлын даацанд ойртуулсан жинтэй ачааг тухайн суурийн
түвшнээс 200-300 мм өргөж тооромзны ажиллагаа, оосорлолтын
зөв буруу, краны тогтворжилт зэргийг магадлан шалгасны дараа
ачааг өргөнө.
18. Овор ихтэй урт ачааг хоёроос доошгүй цэгт бэхэлсэн оосроор
татаж чиглүүлнэ.
19. À÷àà õóðààõ ãàçàð à÷ààã õóðààõ òàëáàé áýëäñýíèé äàðàà àæëàà
ýõëýõ шаардлагатай.
20. Øºíèéí öàãò ãýðýëò¿¿ëýãäñýí àæëûí áàéðàíä àæèë ã¿éöýòãýõ
1. Êðàíû äààöíààñ õýòýðñýí æèíòýé áóþó æèí ìýäýãäýõã¿é à÷ààã

îîñîðëîæ ºðãºõèéã
2. Ãýìòñýí áóþó òýìäýã äàðàãäààã¿é, îîñîðëîõ õýðýãñýë áóþó

ñàâûã àøèãëàõ, òàñàðñàí ãèíæíèé ¿åèéã áîîëò, ãàäàñ, óòñààð
õîëáîñîí îîñðîîð ºðãºõèéã
3. Îîñîðëîëòûí ñõåìýýñ ººð àðãààð à÷ààã áàãëàõ äýãýýäýõèéã
4. À÷ààã ºðãºñºí ¿åä à÷ààíä õàâ÷óóëàãäñàí îîñîð òàòëàãà, ãèíæèéã
ñóëëàõûã
5. ªðãºæ áàéãàà áóþó çººæ áàéãàà à÷ààã ººðèéí æèíãýýð
òýãøëýõ, à÷ààòàé îîñðûã ºðãººñòýé ¿åä çàñàõûã
6. Өðãºõ, áóóëãàõ ачаа нь оосорлогч байрлаж байгаа талбайн
түвшнээс 1м-ээс дээш өндөрт байх ¿åä ачааны дэргэд очихыг
7. Õýðýâ îîñîðëîã÷ êðàí áóþó êðàíû äîîð çàìûí ýâäýðõèé
àæèãëàãäâàë ºðãºõ, çººõèéã
8. À÷ààã õî¸ð ýâýðòýé äýãýýíèé íýãä ºëãºõèéã
9. Äýãýýíä ºëãºñºí îîñðûã àëõ áóþó áóñàä ç¿éëýýð öîõèæ, çàñàæ,
òýãøëýõèéã
10. À÷ààã ºðãºõ áóþó çººâºðëºõ ¿åä à÷ààíû äýýð áàéõ ìºí ò¿¿í÷ëýí
à÷ààíû äýýð õ¿ì¿¿ñ áàéõàä áóþó áýõëýãäýýã¿é þìñ áàéâàë
ò¿¿íèéã ºðãºõ áóþó çººâºðëºõèéã
11. ªðãººñòýé à÷ààíû äîð õ¿ì¿¿ñ áàéõûã
12. À÷ààíû òàòëàãóóä íàëóó áàéäàëòàé áàéõàä êðàíû äýãýýãýýð à÷ààã
ãàçðààð ÷èðæ ÿâàõûã
13. À÷àà íàéäâàðòàé ñóóðèëàãäààã¿é áîë à÷ààíààñ áóþó äýãýýíýýñ
îîñîðëîæ ÿâàõûã
14. Бүхээгтээ хүнтэй автомашинд ачаа ачих, буулгахыг
15. Îîñðûí ãîãöîîíä ãàäàñ, áîîëò ãýõ ìýòèéí áóñàä зүйл õèéõ
16. Архи согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн тохиолдолд ажил
гүйцэтгэхийг òóñ òóñ õîðèãëîíî.
Õ¯ÍÄ Õ¯×ÈÐ Ç¯ÉËÈÉÃ ªÐÃªÕ, ÇªªÕ,ÒÝÝÂÝÐËÝÕ ¯ÅÈÉÍ

Ìåõàíèêæóóëñàí àðãààð à÷èõ, áóóëãàõ áà çººõ
1. Õ¿íä õ¿÷èð à÷ààã à÷èõ, áóóëãàõ, çººõ àæëûã ä¿ðìèéí äàãóó

ìåõàíèêæóóëñàí àðãààð êðàí, à÷èã÷ ìàøèí áóñàä ìåõàíèçìûí
òóñëàìæòàéãààð áóþó áàãà ìåõàíèêæóóëàëòûí õýðýãñëèéã /áëîê, òàëü
çýðãèéã /àøèãëàæ ã¿éöýòãýâýë çîõèíî. 50êã-ààñ èë¿¿ æèíòýé à÷àà
òýð÷ëýí 3ì-ýýñ äýýø ºíäºðò ºðãºõ àæëóóäûã çààâàë

ìåõàíèêæóóëñàí àðãààð ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé.
2. Îðîé, øºíèéí öàãààð à÷èõ, áóóëãàõ àæëûã ã¿éöýòãýõ ¿åä á¿õ àæëûí
áàéðûã òîãòîîñîí íîðìûí äàãóó ãýðýëò¿¿ëñýí áàéõ ¸ñòîé.
3. ªðãºõ ìåõàíèçì á¿ð äýýð á¿ðòãýë, äàíñíû äóãààð, ìºí äàðààãèéí
òóðøèëò õèéõ îí, ñàð, ºäºð, çºâøººðºãäºõ äýýä äààöûí õýìæýýã
òýìäýãëýñýí áàéõ ¸ñòîé.
4. À÷àà ºðãºõ ìåõàíèçìèéí äýãýýíä à÷àà ºëãºõäºº çîõèõ äààöòàé
ãèíæ, òàòëàãà, òðîññîîð íàéäâàðòàé áàò áºõ áýõýëñýí áàéõ
¸ñòîé.¯¿íä:
a. Òàòëàãà ãèíæ íü à÷ààã æèãä, çàíãèð÷ ìóøãèðàëã¿é îðîîñîí
áàéõ
b. ºðãºæ áàéãàà à÷ààíû õóðö èðìýã äýýð òàòëàãà, ãèíæ íü õýò
íóãàð÷ òàñðàõààñ õàìãààëñàí èâýýñ õèéæ ºãºõ
5. Öàõèëãààí äàìæóóëàõ àãààðûí øóãàìûí õàìãààëàëòûí á¿ñýä
áàðèëãûí ìàøèí /ñóìò áà à÷àà ºðãºõ êðàí, ýêñêàâàòîð, à÷èã÷/
àøèãëàæ àæèë ã¿éöýãòýõäýý àøèãëàã÷ áàéãóóëëàãààñ çºâøººðºë
íàðÿä àâ÷ õ¿÷äëèéã òàñàëñíû äàðàà ë àæèëëàõûã çºâøººðíº.
6. Öàõèëãààí äàìæóóëàõ àãààðûí øóãàìûí õ¿÷äëèéã òàñëàõ áîëîìæã¿é
íºõöºëä õàìãàààëàëòûí á¿ñýä äýýð äóðüäñàí ìåõàíèçìààð
àæèëëàõàä òýäãýýðèéí ºðãºõ áóþó õºäëºõ õýñã¿¿äèéí á¿õèé ë
áàéðëàë íü õ¿÷äýëòýé öàõèëãààí äàìæóóëàõ øóãàìûí äîîä òàëûí
óòàñíààñ áîñîî ÷èãëýëä äîð äóðüäñàíààñ áàãàã¿é çàéòàé áàéõ
¸ñòîé.¯¿íä:
Çàé /ì/ Õ¿÷äýë /êâ/
a. 1.5 1.0 õ¿ðòýë
b. 2 1-20
c. 4 35-110
d. 5 150-220
e. 6 330
f. 9 500-ààñ äýýø
7. Á¿õ òºðëèéí òýýâðèéí õýðýãñýë ,ìåõàíèçìûí æîëîî÷ /ìàøèí÷/ íàð
íü õýíèé ÷ ºãñºí “ÇÎÃÑ”êîìàíäûã áèåë¿¿ëýõ ¿¿ðýãòýé.
1. Äààöûí òîîöîî óðüä÷èëàí õèéãäýýã¿é òóëãóóð, òàëáàé, òàâöàí äýýð

à÷àà áóóëãàõ, äààöààñ õýòýðñýí à÷àà õóðààõûã
2. Ìåõàíèçìûã äààöûí äýýä õÿçãààðààñ õýòýðñýí à÷àà ºðãºõºä
õýðýãëýõèéã
3. Õàçãàé îîñîðëîãäñîí áà òîãòâîðã¿é áàéäàëä áàéãàà à÷àà ºðãºõèéã

4. ªðãºæ áóé à÷ààí äýýð áóþó à÷àà àðãàìæèõ õýðýãñëèéí õîîðîíä
áàéõûã
5. À÷àà ºðãºõ ìàøèíààð õºäºëãººíã¿é áóþó ÿìàð íýã ç¿éëèéã õîâõëîõ,
ñàëãàõ çîðèëãîîð ºðãºõèéã
6. Áóñàä à÷ààí äîð äàðàãäñàí ç¿éëèéã ºðãºõèéã
7. À÷ààã çººâºðëºõºä ò¿¿í äîð õ¿í áàéõ, õ¿ì¿¿ñèéí äýýã¿¿ð à÷àà
òýýâýðëýõèéã
8. Áàðèëãà, áàéøèíãèéí õèéö, øóãàì õîîëîé áîëîí çîðèóëàëòûí áóñ
ãàçðààñ à÷àà ä¿¿æëýõèéã
9. Òîíîãëîëûí ýä àíãè, øóãàì õîîëîé, õààëòûã øóóäóóíä õèéõ ¿åä
äîòîð íü îðîõ, òýð÷ëýí òîíîãëîë, øóãàì õîîëîéí çàíãèëààíóóäûã
áýõëýõýýñ ºìíº äîîð íü çîãñîõûã
10. Ýêñêàâàòîð, êðàí, àâòî à÷èã÷ààð à÷àà à÷èõ, áóóëãàõ ¿åä
õàìãààëàëòûí ñàðàâ÷ã¿é àâòî ìàøèíû á¿õýýãò æîëîî÷, áóñàä õ¿í
áàéõûã
11. Êðàí áà ìàøèí, òºìºð çàìûí ìåõàíèçì, êðàíóóäûí õóòãóóð
äýãýýíèé äîð, õóñàã÷ ìåõàíèçì àæèëëàõ îð÷èíä, çººâðèéí áà
ñóóðèí àæèëëàãààòàé ìåõàíèçì /êðàí, àâòî à÷èã÷, òóóçàí
äàìæóóëàã÷ /-ûí äýðãýä øààðäëàãàã¿é õ¿ì¿¿ñ çîãñîõûã
12. ªºðºº áóóëãàã÷, àâòîöèñòåðí, òðàêòîð, áóñàä òóñãàé çîðèóëàëòûí
àâòîìàøèí, ººðºº ÿâàã÷ ìàøèí áà ìåõàíèçì, õ¿í çººõºä
çîðèóëàãäààã¿é ìàøèí ìåõàíèçìûí á¿õýýãíèé ãàäíà, à÷ààíû
ìîòîðîëëåð, à÷ààíû ÷èðã¿¿ë /õàãàñ ÷èðã¿¿ë/äýýð õ¿í çººâºðëºõèéã
òóñ òóñ õîðèãëîíî.
Ãàðààð à÷èх , áóóëãàõ áà çººõ
1. À÷àà çººõ çàì íü öýâýð áàéõ áà ýëäýâ ç¿éëýýð íîâøèð÷, äàðàãäñàí

áàéæ áîëîõã¿é.
2. Îðîé, øºíèéí öàãààð à÷èõ, áóóëãàõ àæëûã ã¿éöýòãýõ ¿åä á¿õ àæëûí
áàéð íü òîãòîîñîí íîðìûí äàãóó ãýðýëò¿¿ëñýí áàéõ ¸ñòîé.
3. Á¿õ òºðëèéí ºðãºõ, çººõ õýðýãñë¿¿ä /ºíõð¿¿ëýã, äàì ãèøã¿¿ð, ò¿ðäýã
òýðýã, òàòëàãà/ ìºí öàðèë, õ¿ðç çýðãèéí á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã àæèë
ýõëýõèéí ºìíº çààâàë øàðãàõ øààðäëàãàòàé
4. À÷èõ, áóóëãàõàä õýðýãëýõ òàòëàãûã à÷ààíû æèíãýýñ õàìààðóóëæ
ñîíãîí àâàõ õýðýãòýé. À÷àà áóóëãàõ õóðäûã àâòîìàøèíû òýâøèí
äýýð áàéãàà àæèë÷èí òîõèðóóëàõ ¸ñòîé.
5. ªíõðºõ à÷ààã à÷èõ, òýäãýýðèéã àâòîìàøèí, òàâöàíãààñ
áóóëãàõäàà íàëóó òàâöàíã àøèãëàõ áóþó òàòëàãààð à÷ààã îîñîðëîí
äàìíóóðãà àøèãëàí ã¿éöýòãýíý.
6. Ãàðààð 16-18 íàñíû çàëóóñ áà îõèä,ýìýãòýé÷¿¿ä äàðààõ ºðãºõ, çººõ,

à÷èõ, áóóëãàõ àæëóóä õèéõèéã çºâøººðíº. ¯¿íä:
a. Øèðõýãèéí à÷àà /òîîñãî,õºíãºí àðìàòóð ãýõ ìýò/
b. ¿éðýìòãèé íóíòàã à÷àà /ýëñ, õàéðãà, öåìåíò, øàâàð ãýõ ìýò/
c. Õºíãºí æèíãèéí à÷àà /õîîñîí ñàâ, õºðºº ìàòåðèàë ãýõ ìýò/
7. ªñâºð íàñíû çàëóóñûí ºðãºõ, çººõ à÷ààíû äýýä õýìæýý
ä/ä Õ¿íäèéн
õýìæýý
/êã/
Ачаа өргөх, зөөх 16-18 16-18 Тайлбар
арга íàñ íàñ
õ¿ðòýëõ õ¿ðòýëõ
ýð ýì
1 Ãàðààð 16 10
2 1 äóãóéòàé ò¿ðäýã 18 íàñ õ¿ðýýã¿é
òýðãýíöýðýýð 49 - ýìýãòýé õ¿¿õýä
àæèëëóóëàõûг хориãлоно
3 2 äóãóéòàé ò¿ðäýã
115 -
òýðãýíöýðýýð
Òàéëáàð: Äýýð çààñàí à÷ààíóóäûã çººõ àæëûã ºñâºð íàñíû õ¿ì¿¿ñýýð

õèéëãýõèéã çºâõºí òýäíèé ìýðãýøëèéí ¿íäñýí àæèë íü áàéâàë,
òýäãýýðèéí çººõ õóãàöààíû á¿õ ºäðèéí àæëûí öàãèéí ãóðàâíû íýãýýñ
õýòðýõã¿é áàéõààð çºâøººðíº.
8.Íàñàíä õ¿ðñýí ýìýãòýé÷¿¿äèéí ºðãºõ,çººõ à÷ààíû äýýä õýìæýý

ä/ä À÷àà ºðãºõ,çººõ Õ¿íäèéí Òàéëáàð
àðãà õýìæýý
/êã/
1 Ãàðààð 20
1äóãóéòàé ò¿ðäýã
2 50
òýðãýíöýðýýð
2 äóãóéòàé ò¿ðäýã ßâàõ çàì íü òýãø, íàëóó
òýðãýíöýðýýð íü 0.02ì-ýýñ èõã¿é
À/ 0.02ì-ýýñ äýýøã¿é
3 íàëóó òýãø ãàçàð 115
Á/ 0.01ì-ýýñ äýýøã¿é
60
íàëóó òýãø ãàçàð
3 áà 4 äóãóéòàé Òýãø áèø ãàçàð
4 ò¿ðäýã òýðãýíöýðýýð 100 Íàëóó íü 0.01ì-
ýýñ äýýø áàéæ áîëîõã¿é
Òàéëáàð: ªðãºõ áà çººõ à÷ààíû õ¿íäýä õàéðöàã ñàâ, áîîäëûí æèí

îðíî.
Àæëûí ýýëæèéí òóðøèä ýìýãòýé÷¿¿äèéí çººõ à÷ààíû íèéëáýð õ¿íä

7000êã-ààñ õýòðýõã¿é áàéâàë çîõèíî. ªíõðºõ à÷ààã à÷èõ,òýäãýýðèéã
àâòîìàøèí ,òàâöàíãààñ áóóëãàõäàà íàëóó òàâöàíã àøèãëàõ áóþó
òàòëàãààð à÷ààã îîñîðëîí äàìíóóðãà àøèãëàæ ã¿éöýòãýíý.
9.Àчааг олон хүн гараар өргөх буулгахдаа/хаяхдаа/ тусгай томилсон
ахлах ажилчны зөвхөн дохиогоор гүйцэтгэнэ. Урт хэмжээний
ачааг/хоолой, гуалин ба бусад/ зөөхдөө зөвхөн нэг талын мөрөн
дээрээ мөрөвчлөн зөөцгөөнө.
1. Íàëóó õàâòãàéãààð à÷ààã áóóëãàõ áóþó à÷èõ ¿åä ò¿¿íèé äîð õ¿í
áàéõûã
2. Àâòîìàøèí áà òàâöàíãààñ à÷ààã áóóëãàõ,áóóëãàñàí à÷ààã çàéëóóëàõ
/ººð áàéðàíä çººõ/ àæëóóäûã íýãýí çýðýã õèéõèéã
ÏÀßËÜÍÈÊÀÀÐ ÀÆÈËËÀÕ ¯ÅÈÉÍ ÀÞÓËÃ¯É

ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÇÀÀÂÀÐ
Àæèëëàãààíû ºìíº
1. Ïàÿëüíèêèéã õ¿ëýýí àâñàí àæèë÷èí íü øèíãýíèé áàëëîíîîñ

àñààãóóðò øèíãýíèéã ºãºõ òîõèðóóëàã÷ øàõàõ äàðóóëãàíû øóðàã õèé
ýðãýæ áóé ýñýõèéã øàëãàíà.
2. Õýðýâ òîõèðóóëàõ øóðàã õèé ýðãýæ áàéâàë ïàÿëüíèêèéã àñààõûí
ºìíº ëààçíû íÿãò, àñààãóóðûí ýðãýýð õèé àëäàæ áóé ýñýõ, çºâ
ä¿¿ðãýñýí ýñýõ /ä¿¿ðãýõäýý ýçëýõ¿¿íèé äºðºâíèé ãóðàâûã õ¿ðòýë
ä¿¿ðãýíý/ øèíãýí ä¿¿ðãýõ õîîëîéí áºãëºº íÿãò ýñýõ,
õàìãààëàã÷èéí ãàãíóóð çºâ ýñýõ çýðãèéã øàëãàíà.
Àæèëëàãààíû ¿åèéí øààðäëàãà
1. Ëààçàí äàõü äàðàëò èõñýæ òàðàõààñ ñýðãèéëæ øàòàëòûí äºëíèé

òîãòâîðòîé áàéäëûã õàíãàõàä õ¿ðýëöýõýýð äàðàëòûí äîîä õýìæýýíä
áàéëãàæ òîãòìîë õÿíàëò òàâèíà.¯¿íä:
2. Äºëèéã çºâ òîõèðóóëæ àæèëëàõ
3. Ïàÿëüíèêèéã õàçàéëãàëã¿é, þìààð öîõèæ äîðãèîëã¿é àæèëëóóëàõ
4. Ñîðîõ ø¿¿ãýý, ñîðîõ ñàëõèâ÷èíä àëü áîëîõ îéð àæèëëàõ

øààðäëàãàòàé.
5. Àæèëëàãààíû ÿâöàä ãýìòýë èëðýõ ¿åä /ëààçíààñ øàòàõ øèíãýí
ãîîæèõ,àñààãóóðûí ýðýã íÿãò áóñ ãàçðààð õèé àëäàõ, àñààãóóð
ãóëçàéõ ãýõ ìýò/ ýíý òóõàé ìàñòåðò ìýäýãäýíý.
6. Ïàÿëüíèêèéã ñàðä íýã óäàà øàëãàíà. Øàëãàõäàà ïàÿëüíèêèéí èõ
áèåèéí áèí áèò¿¿ áàéäàë, òîõèðóóëàõ øóðàãíû ýðýãíèé
áàéäàë,ä¿¿ðãýõ öîðãîíû áºãëººíèé íÿãòðóóëãà ÷èãæýýñ çýðãèéã
ñàéòàð øàëãàíà. Áèí áèò¿¿ã øàëãàõäàà àëäàãäàë áàéæ áîëîõ
ãàçðóóäàä øîõîé, ýìóëüñ ò¿ðõýñíèé äàðàà ïîðøåíãîîð íü àãààð
øàõàæ øàëãàíà.
1. Ãàëûí îéð ïàÿëüíèêèéã çàäëàõ, àñààãóóðûã ýðã¿¿ëæ àâàõ øàòàõ
øèíãýí ä¿¿ðãýõ á¿ëýõèéã
2. Паяльникийг түлшээр цэнэглэх, түлшийг юүлэх үед түлш асгах,
асаатай буюу бүрэн хөрөөгүй байхад задлах засварлахыг
3. Ïàÿëüíèêèéí àñààãóóðò øàòàõ øèíãýí ãóóðñààð øóóä ºã÷
ïàÿëüíèêèéã àñààõ õºðººã¿é ïàÿëüíèêò øàòàõ øèíãýí ä¿¿ðãýæ
öýíýãëýõèéã
4. Худаг, битүү сав дотор асаахыг
5. Êåðîñèíîîð àæèëëàäàã ïàÿëüíèêò áåíçèí ñîëüæ àæèëëóóëàõûã
6. Òîñîîð ä¿¿ðãýãäñýí àïïàðàòûí äýðãýä ïàÿëüíèêèéã àñààõûã
7. Ãýìòýëòýé ïàÿëüíèêèéã ãýìòýëã¿é õýâèéí àæèëëàãààòàé ïàÿëüíèêòàé
õàìò õàäãàëàõûã òóñ òóñ õîðèãëîíî.
Жолооч нарын хөдөлмөрийн аюулгүй

ажиллагааны зааварчилгаа
1. Жолооч нь Монгол улсын замын хөдөлгөөний дүрмийг мөрдөж

ажиллана.
2. Жолооч өглөө ажилд гарахын өмнө масло, усны түвшинг үзсэний
дараа мотороо асааж бүх гэрлэн дохио, рулийн механизм, толь,
тормозоо шалгасаны дараа замын хуудас авч ажилд гарна.
3. Заагдсан маршрут, объектод хуваарийн дагуу ажил үүргээ

гүйцэтгэх ба зөвшөөрөгдөөгүй маршрут заагдаагүй ажилд явахыг
хориглоно.
4. Хурдыг дүрэмд заасаны дагуу тохируулж явна.
5. Ачааг ачиж буулгахдаа тухайн бараа материалыг хариуцсан
мастер, няравт хүлээлгэн өгнө.
6. Кузовын хогийг байнга цэвэрлэж ачааг ачиж байх
7. Овор хэмжээ томтой аюултай ачааг тээвэрлэхдээ дүрэмд
заасны дагуу дарцаг анхааруулах , хамгаалах дохио тэмдгийг
хэрэглэнэ
8. Халтиргаатай, үзэгдэх талбай хязгаарлагдмал үед анхаарал
болгоомжтой явах, хурд , хоорондын зайг дүрэмд заасаны дагуу
тохируулж явах
9. Чиргүүлтэй явах тохиолдолд чиргүүлийн тормоз, гэрлэн дохиог
өдөр тутам шалгаж байх
10. Чиргүүлийг тогтоож өгсөн талбайд машин механизмд саад
болохооргүй тавина
11. Орой ажлаас бууж машиныг гражид тавихдаа галын болон ямар
нэгэн аюулын үед саадгүй байхаар байрлуулж бүхээгний хаалгыг
түгжиж харуулд түлхүүрээ өгч машиныг хүлээлгэн өгнө.
12. Машинд ачаа ачихдаа бүхээгнээс заавал гарч байх
13. Хий хураагуурын баллоныг цэвэр хий гартал онгойлгоно.
14. Дугуйнд засвар хийхдээ демократын хажуугаар бат бөх тулгуур
хийж дугуйн хойд урд талд заавал ивээс хийнэ.
15. Дугуйг задлах болон угсрахдаа дугуйн нуух үерлэхээс хамгаалж
хамгаалалт заавал хийнэ.
16. Тогтоосон ачааны даацаас хэтрүүлэн ачаа ачих, өргөхийг
хориглоно.
17. Засвар хийхдээ тохирсон зориулалтын багаж түлхүүрийг
хэрэглэхээс гадна гэмтэлтэй багаж хэрэглэхийг хориглоно.
18. Өвлийн цагт моторыг гэсгээх шаардлагатай тохиолдолд ил галаар
галлахыг хориглоно
19. Авто машин гагнуур хийх нөхцөл аккумляторыг заавал салгана.
20. Авто машинд гагнуур хийхдээ гражаас өөр ажлын байранд
гагнуур хийхийг хориглоно.
21. Өөрөө буулгагч машин кузовыг өргөсөн тохиолдолд засвар
хийхдээ кузовын тулаасыг заавал хийсэн байна.
22. Бусдын техникийг зөвшөөрөлгүй жолоодохыг хориглоно.
23. Машины зогсоох үед арааг салгаж түлхүүр салгаж байх
24. ОУ стандартын гал унтраагуур ашиглаж чаддаг байх
25. Осолд орсон хүнд анхны тусламж үзүүлж чаддаг байх
26. Ажил дууссаны дараа машины бүрэн бүтэн байдлыг манаачид

хүлээлгэн өгнө
ОФФИСЫН АЖИЛТНЫ ХӨДӨЛМӨРИЙН АЮУЛГҮЙ АЖИЛЛАГААНЫ

ЗААВАРЧИЛГАА.
Оффисын ажлын байрны орчны стандарт шаардлага:

Ажлын байрны орчны зай талбай, дулаан, гэрэлтүүлэг, агааржуулалт,
чийгшилт, тасалгааны өнгө будаг, ширээ сандал болон техник
хэрэгслэл нь стандартын шаардлага хангаагүйгээс ажилтны эрүүл
мэндэд сөргөөр нөлөөлдөг. Жишээ нь: толгой өвдөх, нозоорох, нүд, чих,
хамар, сонсгол өвчлөх, стресс гэх мэт.
Ажлын байрны стандарт шаардлага
Зай талбай:
Нэг ажилтны ажлын байрны зай талбай нь тавилга хэрэгслээ
оролцуулаад 6м2-аас багагүй байх
Дулаан:
Оффисын ажлын байр нь 18-24 С хэмийн хооронд байх
Чийгшилт:
Оффисын ажлын байрны агаарын харьцангуй чийгшилт 50-60% байвал
тохиромжтой
Агааржуулалт:
Нэг хүнд хамгийн багадаа 1 секундэд 10 литр цэвэр агаар байх
ёстой.
Ажлын байран дахь стрессийг бий болгох нэмэгдүүлэх хүчин
зүйлүүдийг анхаарах
1.Ажилтны гүйцэтгэх чадвараас ажлын шаардлага даван гарах
2.Багаараа ажиллах болон бие даан ажиллах чадвар, арга барил
дутах
3.Удирдлага, ажилтан нарын харилцааны соёлын түвшин хангалтгүй
4.Ажлын байрны эмх цэгц, зохион байгуулалт, ахуй хангамж муу
5.Ажлын байрны техник тавилга, тоног төхөөрөмж, хангамж түүний
хүрэлцээ муу, өнгө үзэмж муу байх
6.Ашиглаж байгаа химийн бодис уусмал
7.Ажлын байранд үүсэх бусад онцгой нөхцөл байдал
Ажлын байран дахь стрессийг бууруулахын тулд удирдлага зохион
байгуулалтын өөрчлөлт хийж урьдчилан сэргийлэх соёл зан үйлийг
төлөвшүүлэх шаардлагатай байдаг.
Оффисын ажлын байран дээр анхаарах зүйл:

1. Разетик, унтраалга болон цахилгааны утас гэмтсэн, шалбарсан үед
мэргэжлийн цахилгаанчинд мэдэгдэх өөрсдөө засварлахыг хориглоно.
2. Өрөө тасалгааг эзгүй үед цахилгааныг салгаж байх
3. Аюулгүй ажиллагааг хангаж ажиллах хэрэгтэй.
ТОГООЧ ҮЙЛЧЛЭГЧ НАРТ ӨГӨХ АЮУЛГҮЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЗААВАРЧИЛГАА

1.1 Тогоочоор бие дааж ажиллах буюу тогоочийн туслахаар
томилогдсон ажилчдыг цахилгаанаар ажилладаг тогоо, зуух, жигнүүр,
шарах шүүгээ, ус буцалгагч, хурдан буцалгагч, махны машин, гар
насос зэргийн талаар мэддэг, ашиглах, ашиглуулах талаар
цахилгаанчин буюу ерөнхий тогоочийн заавар зөвлөмжийг мөрдөж
ажиллавал зохино.
1.2 Цахилгаанаар ажилладаг хэрэгслүүдтэй ажиллах арга барилд
суралцах эвдүйгүй, мэдрэмж чадвар сул, мэрэгжлийн бус хүнийг бие
даалгаж ажиллуулахыг хориглоно.
2. Ажлын байрны шаардлага
2.1 Гал тогооны ажлын байранд халаах төхөөрөмжүүдийг нэг дор
байрлуулж, дээр нь уур, хиншүү хярвас, үнэр зайлуулах шүхэр, татах
хоолой байрлуулж, хөргөгчүүдийг тэдгээрээс зайтай байлган,
савсуулгуудыг тусгай тавцан, тавиурт эмх цэгцтэй байрлуулсан байна.
2.2 Том оврын сав болон хоолны бэлдэцүүдийг зэргэлдээ тасалгаанд
байршуулан төхөөрөмжүүдийн хооронд болон өрөх тавцан,
тасалгаануудын гарц, ажлын байрыг элдэв зүйлээр хөглөрүүлэн саад
болохооргүй байлгана.
2.3. Ажлын байранд тогооч нарнь ажлын тусгай, хувцас, гутал, халат,
хормогчтой ажиллахын зэрэгцээ өндөр өсгийтэй, гулгамтгай ултай
гуталтай ажиллахаас зайлс хийж, хувцасныхаа товчнуудыг товчилж, үсээ
овоолж малгай дороо хийсэн байх шаардлагатай.
3. Туслах тогооч, аж ахуйн туслахын аюулгүй ажиллагааны
зааварчилгаа
3.1 Овор ихтэй зүйлийг зөөх, хураахдаа болгоомжтой ажиллах
3.2 Халуун хоол, цай зөөвөрлөхдөө хальтирч унах, асгаж түлэгдэхээс
болгоомжлох
3.3 Ажлын хувцас, бээлийг тогтмол өмсөж байх
3.4 Ажил эхлэхийн өмнө багаж хэрэгслийн / хутга, заазуур, халбага
сэрээ, шүүр шанага, гэхмэт / гэмтэл согогтой эсэх савсуулганы сэнж
бариулын бүрэн бүтэн байдлыг үзэж, засаж янзлах мөн цахилгааны
гэмтэл гарсан тохиолдолд цаг тухайд нь ерөнхий тогоочид мэдэгдэж
мужаан эсвэл цахилгаанчин дуудуулж засуулах хэрэгтэй.
3.5 Ажлын үед өөрийн болон бусдын анхаарлыг сарниулахгүй байх,
анхаарал болгоомжтой ажиллан, гал тогооны өрөөнд гаднын хүн
оруулахыг хатуу хориглоно.
3.6 Гал тогооны болон хооллох өрөөний шалыг хуурай цэвэр байлган
цэвэрлэгээг хоол цай бэлдэхээс өмнө хойно зохцуулан хийлгэж шалан
дээр асгарсан тос шингэнийг даруй цэвэрлэж хагархай эмтэрхий
савсуулгыг хэрэглэхгүй байх ёстой.
3.7 Гар багаж хэрэгслийг шүүгээ саванд хийж байр байранд нь тавьж
хэвших нь ажил хийх эд юмаа эрж хайхаас хамгаалдагийгсана.
4. Осол, хор хөнөөлөөс урьдчилан сэргийлэх
4.1 Буцалж буй тосонд төмс болон бусад ногоог хийхдээ ус тусахаас
болгоомжил.
4.2 Кострюль, чанах тогоо ба халуун хоолтой савнуудын тагийг
болгоомжтой онгойлго.
4.3 Хурдан буцалгагчийн хийг урьдаар гаргаж, даралт бууруулсаны
дараа тагийг ав.
4.4 Халуун хоолтой савыг нэг ажлын байрнаас нөгөөд нь шилжүүлэхийн
өмнө хамжигч туслахдаа хэлж халгиулж, цалгиулахгүй биеэс хөндий
дамжилж явах хэрэгтэй.
4.5 Савтай хоолыг халаасны дараа бат бөх тавиур дээр тавь, тавиурын
гадаргань тавигдах савны ёроолын гадаргаас өргөж байх
шаардлагатай.
4.6 Гал тогооны халуун савсуулгыг нүцгэн гараар бүү барь, алчуур
бариулаар жийрэглэж барих ба буцалсан тостойтогоо савыг хүн
явахгүй газар тавих хэрэгтэй.
4.7 Цахилгаан данх саванд хоол, цай, ус тавиад залгаастай эзэнгүй
бүү орхи.
4.8 Цахилгаан зуухны ширмэнд гэмтэл согог гарахаас болгоомжилж
ачааллыг хэтрүүлж хэт улайтгахгүй, хоол, цай дэвэргэж асгахгүй байвал
зохино.
4.9 Мах эвдэж, шулж, жижиглэхдээ тусгай өрөөнд дэвсгэр вандан дээр
үйлдэж хутга, сүх, заазуур хурц иртэй, хэвийн бөх байх ёстой.
4.10 Хоол унд хийж дууссаны дараа савсуулгаа угааж, цэвэрлэж,
багаж хэрэгсэлээ арчин цэвэрлэж, байр байранд нь байрлуулж
угаадас, хогновш, хоолны үлдэгдлийг зайлуулж зориулалтын нүхэнд
асгаж ажлын байраа цэвэр байлгавал зохино.
ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆÈÍÄ ÌªÐÄªÕ

ÀÞÓËÃ¯ÉÍ ЗААВАРЧИЛГАА
1. Ýíý ä¿ðýì íü àæèëëàãààíä áàéãàà öàõèëãààí òºõººðºìæèéã

àøèãëàæ, çàñâàðëàæ áàéãàà õ¿ì¿¿ñò çîðèóëàãäàõûí ãàäíà õ¿÷äýëòýé
îð÷èíä îðæ ãàðäàã àæèë÷èí, àæèëòàí, ìîíòàæ÷èí íàðò íýãýí àäèë
õàìààðàãäàíà.
2. Àþóëã¿éí àæèëëàãààíû òàëààñ òîíîã òºõººðºìæ¿¿äèéã 1000 â-îîñ

äîîø õýâèéí õ¿÷äýëòýé, 1000 â-îîñ äýýø ºíäºð õ¿÷äýëòýé ãýæ
àíãèëíà.
3. Òîíîãëîëûí àæèëëàãààíû ãîðèì àëäàãäàæ, àþóëã¿éí òåõíèêèéí
ä¿ðìèéí çºð÷èë èëýðñýí òóõàéä àæèë÷èí àëáàí õààã÷ á¿ð çºð÷ëèéã
àðèëãàõ òàëûí àðãà õýìæýýã äàðóé àâàõ áà ººðèéí õ¿÷ýýð
çàñâàðëàæ, ãýìòëèéã àðèëãàæ ÷àäàõã¿é òîõèîëäîëä çîõèõ àáàí
òóøààëûí õ¿ì¿¿ñò ÿàðàëòàé ìýäýãäýõ ¿¿ðýãòýé.
2. 1000 â-îîñ äîîø õ¿÷äýëòýé òîíîã òºõººðºìæòýé

õàðüöàõàä øààðäàãäàõ àþóëã¿éí òåõíèêèéí ä¿ðýì øààðäëàãà
1. Õ¿÷äýëèéã á¿ðýí òàñëààã¿é 1000 Â õ¿ðòýë õ¿÷äýëòýé õóâààðèëàõ ùèò,

îðóóëãûí áàéãóóëàìæ, åðºíõèé ùèòýíä õèéãäýõ ¿çëýã, çàñâàðûí
àæëûã 2-îîñ äîîøã¿é õ¿íèé á¿ðýëäýõ¿¿íòýéãýýð íàðÿäààð
ã¿éöýòãýíý.
2. Óðñãàë çàñâàðûí ÷àíàðòàé çàðèì àæëûã öàõèëãààí ùèò, öàõèëãààí
õºäºëã¿¿ðèéí áà ãýðýëò¿¿ëãèéí õýëõýýíä óäèðäàõ àæèëòàíû
çºâøººðëººð æóðíàëä òýìäýãëýí íàðÿäã¿éãýýð õèéæ ã¿éöýòãýæ
áîëíî.
3. Öàõèëãààí ùèò áîëîí á¿õèé ë òîíîã òºõººðºìæèéí òóñãààðëàã÷äûã
ñîëèõ, çàñâàðëàõ çýðýãò õ¿÷äýëèéã òàñàëæ çººâðèéí ãàçàðäóóëãà
õèéæ àæèëëàíà.
4. Õ¿ì¿¿ñ àæèëëàæ áàéãàà öàõèëãààí òîíîã òºõººðºìæèíä õ¿÷äýë
ºãºãäºæ áîëîõ á¿õ öýã¿¿äýä Á¿¿ çàëãà, õ¿ì¿¿ñ àæèëëàæ áàéíà ãýäýã
ïëàêàò ºëãºíº.
5. Õàéëàìòãàé õàìãààëàã÷èéã ñîëèõäîî õ¿÷äýëèéã çààâàë òàñëàíà.
6. Õ¿÷äýëòýé õóâààðèëàõ áàéãóóëàìæ, òºõººðºìæèíä, ìºí õýìæ¿¿ðèéí
òðàíñôîðìàòîðûí õýëõýýíä øóóä õýìæèëò õèéõ àæëûã ìýðãýæëèéí
3-ààñ äýýø çýðýãòýé, 2-îîñ äîîøã¿é õ¿í ã¿éöýòãýíý.
7. 380 â áà ò¿¿íýýñ äîîø õ¿÷äýëòýé òîíîã òºõººðºìæèíä õ¿÷äýëèéã
òàñëàëã¿é àæèë ã¿éöýòãýõ çàéëøã¿é øààðäëàãà òîõèîëäâîë äàðààõ
øààðäëàãóóäûã çààâàë õàíãàñàí áàéíà.
- Ðåçèíýí äýâñãýð áóþó òóñãààðëàõ ìàòåðèàë, õºíäèéð¿¿ëýã÷
òàâöàí äýýð çîãñîíî.
- Çýðãýëäýýõ õ¿÷äýëòýé õýñã¿¿äýä õààëò õàìãààëàëòûã ðåçèíýí
áà êàðòîí òåêñòîëüò ãýõ ìýò òóñãààðëàã÷ ìàòåðèàëààð
õèéíý.
- Òóñãààðëàã÷òàé áàãàæ õýðýãëýíý. Õýðýâ áàãàæ
òóñãààðëàã÷ã¿é áîë çààãäñàí õ¿÷äýëä çºâøººðºãäñºí
òóñãààðëàã÷ ðåçèíýí áýýëèéí õýðýãëýíý.
- Õàìãààëàõ õóâöàñíû õàíöóéã áîîñîí áóþó òîâ÷èëñîí, äóóëãà

/êàñêà/ ìàëãàé ºìññºí áàéíà.
- Õ¿÷äýëòýé òîíîã òºõººðºìæ, áàéãóóëàìæèíä àæèëëàõ ¿åä
ìåòàëë ç¿éëñ, òºìðèéí õºðºº, òºìºð ìåòð çýðýã ç¿éëèéã
õýðýãëýõèéã ýðñ õîðèãëîíî.
- Õ¿÷äýëòýé áàéãàà òºõººðºìæèéí ðåëå, àâòîìàòèêà
õýìæ¿¿ðèéí õýëõýýíä àæèë ã¿éöýòãýõýä , ã¿éäýë õ¿÷äýëèéí
òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ îðîîìîãò çààâàë ãàçàðäóóëãà
õèéñýí áàéíà.
ÇÀÑÂÀÐ ÌÅÕÀÍÈÊ ÖÅÕÈÉÍ ÒÎÍÎÃ ÒªÕªªÐªÌÆÈÉÍ

ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÀÞÓËÃ¯ÉÍ ЗААВАРЧИЛГАА
1. Ñóóðü ìàøèí ãýìòýëòýé, õààëò õàìãààëàëò¿é, àæëûí çºâ àðãà

áàðèëûã ýçýìøýýã¿é, àæëûí áàéðàíä áýëòãýö ìàòåðèàë ýä àíãè
õýðýãöýýã¿é ÿíç á¿ðèéí ç¿éë, ìýò õýò îâîîëæ õóðààñàí çýðãýýñ
ñóóðü ìàøèíû àæèëëàãààíû ÿâöàä îñîë àþóë ãàðàõ ¿íäñýí
øàëòãààí áîëäîã. Àæëûí áàéðíû øàë ãóëñàìòãàé, íîéòîí,
áîõèðäñîí, òîñòîé, áàéâàë áàñ îñîëä ºðòºõ íýã øàëòãààí áîëäîã.
Èéìýýñ àæèë÷èí á¿ð àæëûí áàéðíû ýìõ öýãöèéã ÷àíä ñàõèæ
áàéãàà àæèë÷èí á¿ð àæëûí áàãàæàà ÷àäàìãàé çºâ ýçýìøèõýä
îíöãîé àíõààðâàë çîõèíî.
2. Ñóóðü ìàøèí áóþó ìåõàíèêæñàí áàãàæèéã àíõ ò¿ð¿¿í ýçýìøèæ
áàéãàà áîë óäèðäàã÷ áóþó ìàñòåðààñ òîäîðõîé çààâàð÷èëãà àâñàí
áàéõ õýðýãòýé.
3. Àæèëä îðîõûí ºìíº àæëûí õóâöàñ, ìàëãàéã, ºìñºõ, àæëûí áàéðûí
áàéäàë, õààëò, õàìãààëàëò, çîõèõ áàéðàíäàà áàéãàà ýñýõ, òýð÷ëýí
áàãàæ ýäëýëèéí áýõýëãýýã ñàéòàð øàëãàíà. Õóâöàñ ìàëãàéí
ñàëáàãíàñàí îîñîð á¿ñ, óðò ¿ñ íü ìàøèíû ýðãýëäýõ õýñýã
òóõàéëáàë ýýð¿¿ë, ºðºì, ïàòðîíû öóõóéæ ãàðñàí õýñýãò
îðîîöîëäîæ áîëçîøã¿éã çààâàë ñàíàæ àæèëëàõ õýðýãòýé. Àæèë
ýõëýõèéí ºìíº ìàëãàé, õàíöóé á¿÷èéã ñàéí îðîîæ ñààðàõààðã¿é
óÿõ, òýð÷ëýí óðò ¿ñèéã ìàëãàé, äîòðîî õèéæ ºìñºíº.
4. Í¿õ áóþó õóâèëä îðñîí ¿ðòñèéã ãàðûí õóðóó áóþó àìààð ¿ëýýæ
àðèëãàõûã õîðèãëîíî.
5. Ñóóðü ìàøèíûã á¿ðýí çîãññîíû äàðàà ¿ðòñèéã äýãýý áóþó
ñîaçîîð öýâýðëýíý.
6. Ìåòàëë çîðæ áàéõ ¿åä çîðîõ õóòãà, ºðìèéã õºðãºõ çîðèëãîîð

íîéòîí àë÷óóð àøèãëàæ áîëîõã¿é.
7. Ñóóðü ìàøèíä áýëòãýö áóþó õèéæ áàéãàà ç¿éëèéã ãàðààðàà áàðüæ
çîðîõ áóþó ºðºìäºõèéã ýðñ õîðèãëîíî. Ìàøèíû áàðèã÷ áàõèíä
áóþó øèðýýíä áàò áýõ áýõëýõ õýðýãòýé.
8. Ìàøèí àæèëëàæ áàéãàà ¿åä çîðîõ õóòãàíû áîëîí ºðºìíèé èðíèé
õóðöëàëòûã ãàðààð øàëãàæ áîëîõã¿é.
9. Ñóóðü ìàøèíûã óòñààð äàìæóóëàí çààâàë ãàçàðäóóëñàí áàéõ
õýðýãòýé.
10. Àæèë ýõëýõèéí ºìíº öàõèëãààí äàìæóóëàõ óòàñíû òóñãààðëàõ
á¿ðýýñíèé á¿ðýí á¿òýí ýñýõèéã çààâàë øàëãàíà.
11. Á¿õ òºðëèéí ñóóðü ìàøèí äýýð àæèëëàæ áàéãàà àæèë÷èí
òóñãààðëàõ øàë /òàâöàí áóþó ðåçèíýí äýâñãýð/ äýýð çîãñîæ
àæèëëàíà.
12. Ýäãýýð åðºíõèé øààðäëàãûã ÷àíä ñàõèæ àæèëëàñíààð àæëûí ñàéí
íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëýí ýëäýâ îñîë àþóë ãàðàõ áîëîìæèéã ¿ã¿é
áîëãîíî.
ÖÀÕÈËÃÀÀÍ ÃÀÃÍÓÓÐÛÍ ÀÆÈËÄ ÌªÄªÕ

1. Öàõèëãààí ãàðãíóóðûí àæèëä ýíý ìýðãýæèëýýð ñóðãóóëü, êóðñ

òºãññºí ìýðãýæëèéí ¿íýìëýõòýé àþóëã¿éí òåõíèêèéí ä¿ðìèéí
òàëààð õî¸ðîîñ äîîøã¿é çýðýãòýé 18-ààñ äýýø íàñíû õ¿ì¿¿ñèéã
àæèëëóóëíà.
2. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí /òðàíñôîðìàòîð, àãðåãàò, õóâüñàã÷ òîíîã
òºõººðºìæ¿¿ä íü òóñ á¿ðèéí õóâèéí íîìåð çàñâàð ¿éë÷èëãýýíèé
á¿ðòãýëèéí æóðíàë, àøèãëàëòûí çàñâàð ïàñïîðòòàé áàéíà.
3. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òîíîã òºõººðºìæèéã àøèãëàõ àæèëëóóëàõäàà
¿éëäâýðëýñýí çàâîäààñ ãàðãàñàí àæèëëàãààíû çààâðûã ìºðäëºã
áîëãîíî.
4. Áàéøèí áàðèëãûí äîòîð õèéãäýõ öàõèëãààí ãàãíóóðûí á¿õ òºðëèéí
àæëûã òóñãàé áýëòãýñýí ñàëõèâ÷òàé áàéðàíä þì óó øàòàëòààñ
õàìãààëàãäñàí ãýðýë íýâòð¿¿ëýõã¿é õàíàí õàëõàâ÷òàé àæèë
ã¿éöýòãýõ á¿ðýí áîëîìæòîé êàáèí äîòîð õèéíý.
5. Òîì îâîð õýìæýýòýé áèåñ, õèéö õýñýã ãàãíàõ áóþó áàéíãûí áóñ
ãàãíóóð õèéæ áàéãàà áîë ãýðýë íýâð¿¿ëýõã¿é øàòäàãã¿é
ìàòåðèàëààð õèéñýí 1.8 ìåòðýýñ íàìã¿é õàíàí õàëõàâ÷ òîéðóóëàí
òàâèõ õýðýãòýé.
6. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí àæëûã ãàäàà èë íºõöºëä õèéæ áàéãàà áîë

ãàãíóóð÷íû îð÷èíä õ¿ì¿¿ñèéí õºäºëãººí èõòýé ãàçðààð õàëõàâ÷
õàíà õèéæ ãàãíóóðûí òºõººðºìæèéã ñàðàâ÷èíä áàéðëóóëíà.
7. Ãàëûí àþóëòàé ãàçàð îð÷èíä ãàãíóóð çàéëøã¿é õèéõ øààðäëàãà
ãàðâàë ¿éëâýðèéí ãàçàð áîëîí óëñ àðäûí àæ àõóéí áóñàä
îáúåêòóóäàä äàãàæ ìºðäºõ ãàëûí àþóëã¿éí ä¿ðìèéí øààðäëàãûã
á¿ðýí õàíãàñàí áàéâàë çîõèíî.
8. Öàõèëãààí ãàãíóóð õèéõ áàéðàíä áåíçèí, àöåòîí, ñïèðò çýðýã
àìàðõàí øàòàõ ýä ìàòåðèàë àãóóëàõûã ýðñ õîðèãëîíî.
9. Ãàãíóóðûí òîíîã òºõººðºìæ íü àþóëã¿é àæèëëàãààã õàíãàñàí ¿çëýã
¿éë÷èëãýý õèéõýä îðîí çàéí õóâüä á¿ðýí ÷ºëººòýé áàéðëàãäñàí
áàéâàë çîõèíî.
10. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí óòàñíû òóñãààðëàã÷ á¿ðýýñ íü ãàäíû ìåõàíèê
ãýìòëýýñ á¿ðýí õàìãààëàãäñàí áàéõ õýðýãòýé.
11. Ãàãíóóðûí àæèë ýõëýõèéí ºìíº ãàãíóóðûí óòàñíû á¿ðýí á¿òýí
áàéäàë ýëåêòðîäûí õàâ÷ààð áàðèóëûí õºíäèéð¿¿ëýã÷èéí õîëáîëò
/êîíòàê/ -ûí íÿãò áàéãàà ýñýõèéã ñàéòàð øàëãàíà.
12. Ãàãíóóðûí óòñûã ñóíãàõ, òàòàõ íýã áàéðíààñ íºãºº áàéðàíä
øèëæ¿¿ëýõ çýðýã óòàñíû õºíäèéð¿¿ëýã÷èéã ãýìòýýõã¿é áàéõ àðãà
õýìæýýã àâàõ õýðýãòýé.
13. Ãàãíóóðûí óòñûã ñóíãàõ òàòàõ íü íýã áàéðíààñ íºãºº áàéðàíä
øèëæ¿¿ëýõ çýðýãò óòàñíû õºíäèéð¿¿ëýã÷èéã ãýìòýýõã¿é áàéõ àðãà
õýìæýý àâàõ õýðýãòýé.
14. Ãàãíóóðûí òîíîã òºõººðºìæèéã õ¿÷äýëä çàëãàõààñ ºìíº
ãàçàðäóóëñàí áàéíà.
15. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí çººâðèéí òðàíñôîðìàòîðûí áóöàõ óòàñ íü
ýëåêòðîäûí õàâ÷ààðûí áàðèóëòàé õîëáîñîí íýãýí àäèë
õºíäèéð¿¿ëýã÷òýé áàéíà.
16. Áóöàõ óòàñíû îðîíä ñàíòåõíèêèéí áîëîí óñ ò¿ãýýã¿¿ð õàëààëòûí
øóãàì õîîëîé áàéøèí áàðèëãûí òºìºð õèéö, òåõíîëîãèéí òîíîã
òºõººðºìæèéã àøèãëàí õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî.
17. Ãàãíóóðûí òîíîã òºõººðºìæèéã íýã áàéðíààñ íºãºº áàéðëàëä çººæ
øèëæ¿¿ëýõäýý õ¿÷äýëýýñ çààâàë ñàëãàíà.
18. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæèéã öàõèëãààíû õ¿÷äýëä çàëãàõ,
ñàëãàõ òóñãàé õýðýãñëèéã õýðýãëýíý.
19. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí òºõººðºìæèéã õ¿÷äýëä çàëãàõ, ñàëãàõ àæëûã
çºâõºí öàõèëãààíû ìîíò¸ðóóä ã¿éöýòãýíý. Ãàãíóóð÷èí õèéõèéã
õîðèãëîíî.
20. Íýãýí çýðýã õýä õýäýí ãàãíóóðûí òðàíñôîðìàòîð àæèëëóóëàõäàà
áèå áèåýýñ íü 35 ìåòðýýñ îéðã¿é çàéä, ãàãíóóðûí óòñûã
õ¿÷èëòºðºã÷, àöåòëåí, çýðýã øàòàõ õèé äàìæóóëàõ øóãàì
õîîëîéíîîñ 1 ìåòðýýñ îéðã¿é çàéä áàéðëóóëíà.
21. Àìàðõàí àñàõ øàòàõóóí, òýñýð÷ äýëáýðýõ /øèíãýí õèé, öèéëìýã

ýìóëüñ/ áîäèñ àãóóëæ áàéñàí ñàâ /ðåçåðóàð/ òýäãýýðèéí
ò¿ãýýã¿¿ðèéí øóãàì õîîëîéã äîòîð ãàäíà òàëààñ íü ñàéòàð
öýâýðëýæ, óãààæ ¿ëýýëãýõã¿éãýýð, øàëãàæ àþóëã¿é áàéäëûã
íîòëîîã¿éãýýð ãàãíóóð õèéæ áîëîõã¿é.
22. Áèò¿¿ ñàâ õºíäèéä ãàãíóóð õèéõäýý çààâàë ñàëõèâ÷ òàâèõ áà
öàõèëãààí õèéí ãàãíóóðûí àæëûã íýãýí çýðýã ã¿éöýòãýõèéã
õîðèãëîíî.
23. Öàõèëãààí õ¿÷äýëä ãàãíóóðûí àïïàðàòûã çàëãàõ ¿åä òîíîã
òºõººðºìæèéí á¿õ ýëåìåíòóóäýä íàéäâàðòàé õàìãààëàëò õèéõ
õýðýãòýé
24. Ãàãíóóðûí ýëåêòðîäûí õàâ÷ààð áàðèóë íü õºíãºí ýëåêòðîäûã
ñîëèõîä õÿëáàðõàí àæèëëàõàä òîõèðîìòîé ãàãíóóðûí óòàñòàé
íàéäâàðòàé õîëáîãäñîí áàéõ ¸ñòîé.
25. Ýëåêòðîäûí õàâ÷ààðûí áàðèóë íü äóëààíûã òóñãààðëàæ ÷àäàõ
/èë÷èéã äàìæóóëàõã¿é/ õºíäèéð¿¿ëýã÷ ìàòåðèàëààð õèéãäñýí
áàéíà.
26. Áîðîî öàñ îðñíû äàðààãààð áîëîí òîãîî áèò¿¿ ñàâàí äîòîð
ãàãíóóð õèéõäýý õºíäèéð¿¿ëýã÷ áýýëèé, ðåçèíýí äýâñãýð ãóòàë
õýðýãëýíý. Áîðîî öàñ îðæ áàéãàà ¿åä çàäãàé áàéðàíä ãàãíóóð
õèéõèéã õîðèãëîíî.
27. Áèò¿¿ ñàâàíä ãàãíóóðûí àæëûã ã¿éöýòãýõäýý 2-îîñ äîîøã¿é õ¿í
àæèëëàõ áà íýã íü ñàâíû ãàäàà çîãñîæ, ãàãíóóð÷íû õàìãààëàõ
á¿ñíèé îîñðîîñ áàðüæ òóñëàõàä áýëýí ãàãíóóð÷íû àþóëã¿éí
àæèëëàãààíä õÿíàëò òàâüæ áàéíà.
28. Áèò¿¿ ñàâàí äîòîð ãàãíóóðûí àæèë õèéõýä ñàâíû äîòîð òàëûã
ãàäíààñ íü òóñãàé ãýðýëò¿¿ëýã÷èéí òóñëàìæààð ãýðýëò¿¿ëýõ áà
ýñâýë 12 Â-îîñ äýýøã¿é çººâðèéí ãýðýë õýðýãëýíý. Çººâðèéí
ãýðëèéí áóóðóóëàã÷ òðàíñôîðìàòîð íü ñàâíû ãàäíà òàëä
áàéðëàñàí áàéíà.
29. Ãàãíóóðûí àæëûã ºíäºðò ã¿éöýòãýõäýý äîîð àæèëëàæ áàéãàà õ¿ì¿¿ñ
áîëîí çîð÷èã÷äûí äýýðýýñ î÷, ãàë óíàõ, áóñàä ç¿éëèéã øàòàõààñ
õàìãààëñàí õàìãàëàëò çààâàë õèéíý.
30. Öàõèëãààí ãàãíóóð õèéõ áàéð òàëáàé íü öýâýðõýí ãàëûí àþóëòàé
ç¿éë¿¿äèéã çàéëóóëñàí, ãàëûã óíòðààõ õýðýãñëýëýýð òîíîãëîñîí
áàéõ áà ãàëûí ãàçðûí áàéöààã÷ áà áóñàä õîëáîãäîõ õ¿ì¿¿ñýýñ
çºâøººðºë àâñàí áàéíà.
31. Öàõèëãààí ãàãíóóð÷èí íü àæëûí òóñãàé õóâöàñ, ãóòàë, õàìãààëàõ
õýðýãñýë, ãýðýë ø¿¿õ øèëòýé í¿¿ðíèé äóóëãà áàã çààâàë
õýðýãëýñýí áàéíà.
32. ºíäºð òààç, õàíàíä äîîðîîñ íü ãàãíóóð õèéõ áîë àçáåñòîí áóþó
áðåçåíòýí õàíöóéâ÷ õýðýãëýíý.
33. Áèò¿¿ ñàâàíä ãàãíóóð õèéõäýý ðåçèíýí äóóëãà ìàëãàé ºìñºíº.

Õàðèí òºìºð áàã õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî.
34. Ãàãíóóð÷èí íü ÷èéãòýé õ¿éòýí ãàçàð áîëîí õýâòýý ñóóãàà
íºõöºëººñ ãàãíóóð õèéõ òîõèîëäîëä ãàëä òýñâýðòýé ìàòåðèàëààð
õèéãäñýí äóëààí äýâñãýð, ºíäãºâ÷, òîõîéâ÷ õýðýãëýíý.
35. Öàõèëãààí ãàãíóóð õèéæ áàéãàà áàéð, ºðºº, á¿õýýãò åðäèéí
öàõèëãààí äýíë¿¿ õýðýãëýæ áàéãàà áîë 50 ëþêñ, ëþìèíåñöåíòèéí
äýíë¿¿ õýðýãëýõ áîë 150 ëþêñ õýìæýýòýé ãýðëèéã øàë
ãýðýëò¿¿ëýõýýð áîäîæ çîõèöóóëàí õýðýãëýíý.
ÄÓËÀÀÍ ÄÀÌÆÓÓËÀÕ ÒªÂÈÉÍ ÌÀØÈÍÈÑÒÓÓÄÛÍ

1. Ìàøèíèñòóóä íü àæèëä îðîõûí ºìíº õºäºëìºð õàìãààëàëûí

õóâöàñ, õàìãààëàõ õýðýãñëèéã ºìñºæ õýðýãëýñýí áàéíà.
2. Äóëààí äàìæóóëàõ òºâèéí àðèóí öýâýð, öýâýðëýãýý ñî¸ëæèëòûã

áàéíãà ñàéæðóóëàõ, õýìæèõ õÿíàõ õýðýãñëèéí àæèëëàãààíä
òîãòìîë õÿíàëò òàâüæ àæèëëàíà.
3. Òîíîã òºõººðºìæ, ýðãýõ ìåõàíèçìûí àæëûí áýëýí áàéäëûã áàéíãà

õàíãàæ, ñàëüíèê ñîëèõ, õààëò õàìãààëàëò ãàçàðäóóëãûí á¿ðýí
á¿òýí áàéäëûã øóóä õàðèóöàí ìýðãýæëèéí õ¿íýýð õèéëãýíý.
4. Öàõèëãààí çàëãóóð, ùèò ñàìáàðòàé õàðüöàõäàà õ¿÷äýëä

îñîëäîõîîñ ÿìàãò áîëãîîìæëîí, ùèò ñàìáàðûí îð÷èìä óñ,
÷èéãëýã ç¿éë õ¿ðãýõ îéðòóóëàõûã ýðñ õîðèãëîíî.
5. Ýðãýõ ìåõàíèçìûã èë ýðãýõ õýñãèéí õààëò õàìãààëàëò ò¿¿íèé

á¿ðýí á¿òýí áàéäàë, áýõýëãýýã áàéíãà øàëãàæ õýâèéí áàéëãàõ
øààðäëàãàòàé.
6. Ýðãýõ ìåõàíèçìûã àæèëëàæ áàéõ ¿åä òîñîëãîî ¿éë÷èëãýý áîëîí

çàâñàð õèéõèéã õîðèãëîíî.
Ñàíàìæ:
1. Íàñîñ õºäºëã¿¿ðèéí õîëáîõ õýñãèéã èë áàéëãàõã¿é áàéíãà
õàìãààëàëòòàé áàéëãà.
2. Óñ õàëààãóóð áîëîí ðàäèàòîðò çàñâàð õèéõäýý õàëóóí óñ óóð

àëäàõã¿é áàéõ, ò¿ëýãäýõ îñëîîñ áèåý õàìãààë.
ÃÀË Ò¯ÉÌÝÐÒÝÉ ÒÝÌÖÝÕ, ÃÀË ÓÍÒÐÀÀÕ ÕÝÐÝÃÑÝË

Ãàë ò¿éìýðýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, ãàë ãàðàõààñ õàìãààëàõ
¿éë àæèëëàãààã íü ýíýõ¿¿ çààâàð÷ëàãûí á¿ëýã á¿ðò òóñãàñàí áîëíî.
Ãàë ãàðàõàä àâàõ àðãà õýìæýýã ¿éëäâýðëýëèéí áîëîí àæëûí áàéðíû
îíöëîãîîñ õàìààð÷ óðüä÷èëàí òºëºâëºæ áýëòãýë õàíãàñàí áàéõ. ¯¿íä:
- Ãàë óíòðààõ ýíãèéí áàãàæ õýðýãñýë /õ¿ðç, æîîòóó, ëîîì,
ýëñ, ãàëûí õîð ãýõ ìýò/
- Ãàë ãàðàõàä õýí þó õèéõ çîõèîí áàéãóóëàëò õèéãäýæ
õàðèóöàõ õ¿í á¿ðò îéëãóóëñàí áàéõ.
Цэвэр усны операторуудын аюулгүй

1. Ажилд гарч байгаа оператор нь зааварчилгаатай танилцаж гарын

үсэг зурж баталгаажуулж ажилд гарна.
2. ХХАА-ны хувцастай ажилд гарах .Тоног төхөөрөмжийн бүрэн
бүтэн байдлыг хангаж ажиллах.
3. 1-р өргөх станцуудаа эргэж тойрохдоо диспечерт байнга
мэдэгдэж бай. 2-р өргөх станцад үзлэг үйлчилгээ хийхдээ
цахилгаанаас болгоомжилж диспечер байнга мэдэгдэж бай.
4. 1,2-р өргөх станцууд , төмөргүйжүүлэх, усан сангууд, гадна
хашааны хаалга болон бусад обьектуудыг байнга цоожтой
байлгах.
5. Цаг тутамд мэдээ өгөж байх. Монометрийн заалтыг байнга хянаж
ажиллах.
6. Тагт шатнаас буухдаа болгоомжитой байх.
7. Орой үдшийн цагаар обьектуудаа эргэж тойрохдоо зэрлэг муур
нохойноос болгоомжилох байнга зөөврийн гэрэлтүүлэгтэй
ажиллах.
8. Гадны хүн оруулахыг хатуу хориглоно. Ажлын байранд архидан
согтуурах, гадны хүн орхиж явахыг хатуу хориглоно.
9. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð / íàñîñ / ýðãýõ ìåõàíèçì äýýð àæèëëàõäàà
õ¿÷äýëèéã òàñëàí ãàçàðäóóëñàí ýñýõèéã çààâàë øàëãàõ õýðýãòýé.
10. Øóãàì õîîëîéä øèíãýí òóðøèëòûí øàõàëò õèéõèéí ºìíº ò¿¿íèé
õààëò àðìàòóðóóä áîëîí òóñãàé òàâèãäñàí áºãëºº òàãëààíä á¿ðýí,
á¿òýí õýìæèõ õýðýãñëýë áàòàëãààòàé ýñýõèéã øàëãà.
11. Äàðàëòòàé øóãàì õîîëîéä çàñâàð õèéõäýý çàñâàðëàõ õýñãèéã
õýñýã÷ëýí õààæ, äàðàëò íü ìàíîìåòðèéí ç¿¿ íü 0 çààñíû äàðàà
àæèëëàíà.
Цэвэр усны насосны станцын операторуудын аюулгүй ажилгааны

зааварчилгаа
1. ХХАА-ны хувцасыг ханцуй, энгэрийг бүрэн товчилсон унжсан
санжсан зүйлгүй өмссөн байх.
2. Ээлжийн ажлыг хүлээж авахдаа тоног төхөөрөмжийн бүрэн

байдлыг шалгаж мөн параметрүүдийг сайтар шалгаж авна.
3. Оператор нь тоног төхөөрөмжийн ашиглалтын заавар, аюулгүй

ажиллагааны заавруудыг ягштал баримтлан, үйлдвэрийн осол
гэмтэл гархаас сэргийлж ажиллана.
4. Оператор нь параметрүүдийг сайтар хянаж заалтыг цаг тутамд

тэмдэглэж хэвийн хэмжээнээс хэтэрсэн байвал диспетчирт
мэдэгдэж байх шаардлагатай.
5. Ямар нэгэн байдлаар насос зогсоох тохиолдолд байгууллагын

захирал, инженер, мастер, диспетчирт хугаа алдахгүй
мэдэгдэж байх шаардлагатай.
6. Ажиллаж байсан насос цахирлгаан болон тодорхой бус

байдлаар зогсох үед насосыг шууд ажиллуулж болохгүй.
Заавал засварчид, цахилгаанчдаар үзлэг шалгалт хифйлгэж
хэвийн гэсэн нөхцөлд ажиллуулж болно.
7. Цахилгаан хөдөлгүүрийн хүчдлийг таслахдаа заавал салгуураар

нь гүйцэтгэх хэрэгтэй.
8. Насосны станцын щить, удирдлагын самбарын ойролцоох шал,

талбайг ус, чийггүй байлгаж, резин болон модон тусгаарлагч
тавьж цахилгаанд цохилахаас хамгаалсан байна.
9. Насосны станцын заалны хашлага нь бүрэн бүтэн түшиж

тулахад налахгүй бат бэх байх, эрнэлдэх хөдөлгөөнтэй эд
ангийн гадна талд хамгаалалт хийгдсэн байх.
10. Гал түймэр гарсан үед цахилгаан тоноглолуудыг хүчдлээс

чөлөөлөх, галын хорыг ажиллуулж чаддаг байх естой.
11. Ажлын байр нь бүрэн бүтэн гэрэлтүүлэгтэй, агаар сэлгэлт

сайтай байх естой.
КНС-ын операторын аюулгүй

1. Ажилд гарч байгаа оператор нь зааварчилгаатай танилцаж гарын

үсэг зурж баталгаажуулж ажилд гарна.
2. ХХАА-ны хувцастай ажилд гарах .Тоног төхөөрөмжийн бүрэн
бүтэн байдлыг хангаж ажиллах.
3. 7 хоногт 2-3 удаа сараалжийн байгууламжийг үзэж цэвэрлэгээг
хийж байх.
4. КНС-ийн насос заалны усан санг байнга цэвэрлэж байх.
5. Цэвэрлэгээг хийхийн өмнө анхаарах зүйл: сангийн хаалгыг
онгойлгож агаар оруулж хуримтлагдсан хийг гаргах, санд орохын
өмнө хажуудаа хүндээ байх ( хажуудаа хүнгүйгээр санд орохыг
хориглоно ) өөрийгөө бэхэлж санд орох, орохдоо шатнаас
халтир унахаас болгоомжилох.
6. Цэвэрлэгдсэн хог хаягдалыг халваргүйжүүлж булах.
7. Цахилгааны утас болоод щитнээс болгоомжилох.КНС-т осол
гэмтэл гарсан тохиолдолд хугацаа алдахгүйгээр диспечерт
мэдэгдэх.
8. Шөнө оройн цагт зөөврийн гэрэлтүүлэгтэй ажиллах. Ажлын
байранд гадны хүн оруулахыг хориглоно.
9. Ажлын байранд архидан согтуурах, гадны хүн орхиж явахыг хатуу
хориглоно. Ажлын байранд ил гал түлэх болоод тамхи татахыг
хориглоно.
10. Бохирын худгуудыг өдөр болгон үзэж шалгаж байх шаардагатай
бол лайдаж цэвэрлэх.
ÑÄ, Ê ìàðêûí óñíû íàñîñíû àøèãëàëт аюулгүй ажиллагааны

заавар
Çîðèóëàë
Ê ìàðêûí íàñîñ íü õèìèéí îíöãîé øèíæ ÷àíàð ÷àíàðã¿é ºòãºí áèø
0.2ìì õ¿ðòëýõ øèðõýãëýëòýé õàòóó áèåòèéí ýçëýõ õóâü 0.06%-ñ
õýòðýõã¿é 850 ñõ¿ðòëýõ õàëóóíòàé àæëûí áèåèéã / øèíãýí/ øàõàõ
çîðèóëàëòòàé. Àæëûí áàéðíû õàëóóí t=350ñ õ¿ðòýë áàéíà.
Ê – ãýäýã íü / êñîëíûè ïîäâîäîì / òºâººñ çóãòààõ õ¿÷íèé ºãºëòòýé
ãýñýí óòãàòàé. Øèôåð íü åðäèéí ãîðèìä íàñîñíû àæëûí á¿òýýìæ
ì3/ö, õîåð äàõü øèôð íü åðäèéí ãîðèìä íàñîñíû ãàðãàõ íàïîðûã
çààíà. Õàìãèéí ñ¿¿ëä À, Á ¿ñýã áè÷ñýí áàéâàë
À- àæëûí äóãóéã íýã äèàìåòðýýð çîðñîí.
Á- àæëûí äóãóéã õîåð äèàìåòðýýð çîðñîí ãýæ îéëãîíî.
Ê160-30, Ê90-35, Ê30-45, Ê100-65-200, ÑÄ250-22, Ê45-55
1. Íàñîñíû á¿òýö áà àæèëëàãààíû çàð÷èì
Åðºíõèé ñóóðèí äýýð áýõëýãäñýí íàñîñ áà öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã

õàìòàä íü íàñîñíû àãåðãàò ãýíý. Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ð íü íàñîñòàé
õàãàñ ìóôòýýð õîëáîãäîíî. Ýðãýëòèéí ÷èãèéã õºäºëã¿¿ð òàëä çîãñîæ
õàðõàä öàãèéí ç¿¿íèé ýñðýã áàéíà. Íàñîñíû ýõ áèå íü äýýä äîîä

õýñýã áîëîí ñàëäàã, òºâººñ çóãòàõ õ¿÷íèé ¿éë÷ëýëýýð àæèëëàõ
çàð÷èìòàé. Ãàíö ¿åòýé ðîòîð íü õýâòýý áàéðëàëòàé. ¿¿íèé ñàéí òàë íü
íàñîñíû çàäàðãàà õèéõýä öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã çàéëóóëàõ áîëîí
øàõàõ, ñîðîõ òàëûí ôëàíö õîëáîîñóóäûã òàéëàõ øààðäëàãàã¿é äýýä
òàãíû äýýð íàñîñûã àíõ ä¿¿ðãýõ áîëîí õýìæ¿¿ð ñóóðèëóóëàõàä
çîðèóëñàí áºãëºº áàéíà. Íàñîñíû ãîë íü áàðóóí ç¿¿í ýðãýâ÷¿¿ä äýýð
òóëíà. Àæëûí äóãóé íü ãîë äýýð òýâõýí õîëáîîãîîð áýõëýãäýí ñóóæ
òýíõëýãèéí äàãóóõ øèëæèëò íü øèëæèëòèéí äàãóóõ âòóëê áà õàìãààëàõ
âòóëêýýð õÿçãààðëàãäàíà. Èõ áèå áà àæëûí äóãóéí õîîðîíäîõ íÿãòðóóëàõ
öàãèðàã íü èõ áèå áà ò¿¿íèé äýýä òàãèéã ýëýãäýõýýñ õàìãààëíà. Ìºí
àæëûí äóãóé áàéðëàñàí øàõàëòûí õºíäèéíººñ ñîðîõ òàëðóó àæëûí
áèåèéã èõ õýìæýýãýýð áóöàæ àëäàõààñ ñýðãèéëíý. Íàñîñíû ãîë èõ
áèåèéí íýâòýð÷ ãàðàõ õýñãèéã ñàëüíèêààð íÿãòðóóëíà. Øàõàëòûí
õºíäèéíººñ õîëáîõ õîîëîéãîî ñàëüíèêò óñ ºãºãäºíº.
Àíõààðàõ ç¿éë: óñàíä øèðõýãòýé õàòóó áîäèñ, ýðäýñ äàâñ àãóóëàãäñàí
òîõèîëäîëä ñàëüíèêûí íîðîëò áîëæ ìóóäàõ òîõèîëäîë áàéäàã. Ýíý ¿åä
ãàäíû ººð ýõ ¿¿ñâýðýýñ ñàëüíèê íîðãîõ óñ àâàõ áà óã ñèñòåìèéí
äàðàëò íü íàñîñíû ñîðîõ òàëûí äàðàëòààñ 0.5-1 êãñ/ì3-ýýð èë¿¿
áàéâàë òîõèðîìæòîé. Óäààí õóãàöààãààð çîãñîîõ ¿åä óñûã þ¿ëýõ
áºãëºº íàñîñíû èõ áèåèéí äîð õîåð øèðõýã áàéäàã. Óäààí
õóãàöààãààð çîãñîîõ òîõèîëäîëä óñûã çààâàë þ¿ëýõ õýðýãòýé.
2. Àþóëã¿é àæèëëàãàà
 Øàòàõ áîëîí õèìèéí èäýìõèé áîäèñîíä àæèëëóóëàõûã

õîðèãëîíî.
 Àøèãëàëòûí ¿åä íàñîñûã ãàçàðäóóëñàí áàéíà. Ãàçàðäóóëãûí

óòñûã õîëáîõ èõ áèåíèé õýñãèéã öýâýðëýæ óòñûã áîîëòîîð
áýõëýõ. Áîîëòíû òîëãîéã óëààíààð ÿëãàæ áóäàõ.
 Íàñîñîíä òºâëºð¿¿ëýëýëò õèéõ äàðààëàë.
 Õàãàñ ìóôòûí ãàäàðãóó öîõèãäîæ ãýìòýýñýí ýñýõèéã øàëãà.
 Òºâëºð¿¿ëýëò õèéäýã á¿ñèéã õàãàñ ìóôòü òóñ á¿ðò áàéðëóóëæ

õàãàñ ìóôòóóäûã íýã ôàéëöààð ñóëõàí õîëáîíî.
 Äýýð äîð áàðóóí ç¿¿í áàéðëàë á¿ðò õýìæèõýä 2 ýñðýã áàéðëàëä

õýìæñýí ðàäèóñûí äàãóó çàéíóóäûí çºð¿¿ 0.5ìì-ñ èõã¿é, õýâòýý
òýíõëýã äàãóóõ çºð¿¿ 0.5ìì-ñ èõã¿é áîëòîë òºâëºð¿¿ëýëòèéã õèéíý.
Õàãàñ ìóôòóóäûí õîîðîíäûí çàéã 2-6ìì áàéõààð öàõèëãààí
õºäºëã¿¿ð áà íàñîñûã áàéðëóóë.
3. Íàñîñûã àæèëëàãààíä áýëòãýõ
 ÓÑ-1, ÃÎÑÒ1033-78 ìàðêûí òîñûã òîñëîã÷îîð øàõàæ íýìíý.

 Ñàëüíèêèéã øàëãàíà.
 Ñàëüíèêèéí äàðóóëãûã æèãä òýãøýýð áàãà çýðýã ÷àíãàëíà.
 Õàãàñ ìóôòûã õîëáîõîîñ ºìíº öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã òóðøèõ

æóðìààð çàëãàæ ýðãýëòèéí ÷èã çºâ ýñýõèéã øàëãàõ.
 Õàãàñ ìóôòûã õîëáîæ õàìãààëàëòûã òàâèíà.
 Øàõàõ òàëûí õààëòûã õààãààä ñîðîõ òàëûí õààëòûã íýýíý.
4. Àæèëëàãààíä áýëòãýõ
 Ñîðîõ òàëûí õîîëîé áà íàñîñ ººðºº óñààð ä¿¿ðãýãäñýí áàéíà.

Óñã¿é õîîñîí íºõöºëä àæèëëóóëàõûã õîðèãëîíî.
 Öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã çàëãàæ ýðãýëòèéã ã¿éöýä àâàõóóëíà.
 Øàõàõ òàëûí õààëòûã ààæèìààð íýýñíýýð øààðäëàãàòàé

çàðöóóëàëòàíä õ¿ðãýíý.
 Ñàëüíèêèéí àæèëëàãààã õÿíàõ: ¯¿íä
1. Ñàëüíèê õàëæ áîëîõã¿é.
2. Ñàëüíèêààñ óòàà óóð ñàâñàæ áîëîõã¿é.
3. Ñàëüíèêààð ãîîæèæ áàéãàà óñ 500-2000ñì3/öàã áàéõ åñòîé.
5. Íàñîñ çîãñîîõ
1. Øàõàõ òàëûí õààëòûã ààæèìààð õààæ íàñîñûã à÷ààëàëã¿é

ÿâàëòàä îðóóë.
2. Ñîðîõ òàëûí õààëòûã õààæ öàõèëãààí õºäºëã¿¿ðèéã çîãñîîíî.
3. Óäààí õóãàöààãààð çîãñîîõîä çýâðýëò ¿¿ñýõ ìºí ºâëèéí õ¿éòýíä õºëäºæ

áîëçîøã¿é áîë þ¿ëýõ áºãëººã àâ÷ óñûã þ¿ëíý.
4. Àâààðûí áàéäëààð çîãñîîõ áîë ÑÒÎÏ êíîïûã äàðæ äýýðõè çààëòûã

6. Àæèëëàãààíû ¿åä òàâèõ õÿíàëò
1. Õýìæ¿¿ðèéí çààëòûã õÿíàæ ñîðîõ øàõàõ òàëûí äàðàëòûã æóðíàëä áè÷íý.
2. Ñàëüíèê õîëõèâ÷èéí õàëàëò òîñîëãîîã áàéíãà õÿíàõ.
3. Õýìæ¿¿ðèéí ç¿¿ ñàâëàõ äîðãèî øóóãèàí ¿¿ñýõ òîõèîëäîëä íàñîñûã çîãñîîæ

áýëòãýë íàñîñûã àæèëä ÿâóóëàõ.
7. Òåõíèêèéí ¿éë÷èëãýý
1. Õîëõèâ÷èéí õàëóóí 700 èõã¿é áàéíà.
2. Õîëõèâ÷èéí òîñîëãîîã áàéíãà øàëãà.
3. Øèíý íàñîñíû àæèëëàãààíû ýõíèé ñàðä 10 õîíîã òóòàìä òîñûã óãààæ

öýâýðëýýä øèíýýð ñîëüæ áàéíà.
4. 1000 öàã òóòàìä òîñûã á¿ðýí ñîëüæ áàéíà.
5. Ñàëüíèêèéã íýãäëýýñ õàìààðóóëàí ñîëüæ áàéõ.
6. Ñàëüíèêèéí öàãèðàãóóäûí àìûã 1800 çºð¿¿ëýí øàõíà.
8. Íàñîñíû çàäàðãàà õèéõ
1. Ãàéêûã ýðãýäýæ àâààä ñàëüíèêèéí øàõóóðãûã ñóëëàíà.
2. Èõ áèåíèé äýýä äîîä õýñãèéã áîîñîí áîîëòóóäûã çàäëààä äýýä òàãûã ºðãºæ
àâíà.
3. Õàãàñ ìóôòûã õàëààæ ñúåìîêîîð ñóãàëààä øåïîíêûã ãýìòýýëã¿é àâíà.
4. Õîëõèâ÷èéí èõ áèåèéã áýõýëñýí ãàéêûã ýðãýäýæ ñàëãààä ýðãýâ÷èéí

õàæóóãèéí òàãèéã ñàëãàæ àâíà.
5. Ãàéêûã àâ÷ ýðãýâ÷èéí øàõàõ øàéáûã àâíà.
6. Ãîëîîñ òóëàõ âòóëê ýðãýâ÷èíä óñ îðîõîîñ õàìãààëàõ öàãèðàã ñàëüíèêèéã

áîõèðäëîîñ õàìãààëàõ øàéá, ãðóïáóêñ íÿãòðóóëãûí öàãèðàãûã òóñ òóñ
ñóãàëæ àâíà.
7. Ãàéêûã ñóëëàæ àâààä øàõàõ øàéá, õàìãààëàõ âòóëê, ÷èãë¿¿ëýõ âòóëê, æèéðýã
ãýñýí ýä àíãèóäûã ñàëãàæ àâíà.
8. Ãîëîîñ àæëûí äóãóéã õàëààæ ñóãàëààä øåïîíêûã ãýìòýýëã¿é

àâíà.
9. Íàñîñûã óãñðàõäàà çàäàðãàà õèéñýí äàðààëëûí ýñðýã

ЗААВАРЧИЛГАА№24
Цахилгаанчин болон цахилгаан тоног төхөөрөмжийн засварчны

1. Цахилгааны засварчин нь өдөр бүр ажилд гарахын өмнө

зааварчилгаатай танилцаж гарын үсэг зурж ажилд гарна.
2. 1000в хүртэл хүчдэлийн цахилгаан байгууламжид үзлэг

үйлчилгээ хийхэд щить, тоноглолын хаалгыг онгойлгож болно.
Салгалт хийгээгүй тохиолдолд ямар нэгэн үйлдэл, ажил

гүйцэтгэхийг хориглоно.
3. Ажил хийж байгаагаас бусад цахилгааны щить, байр

цуглуулга, шүүгээний хаалга цоожтой байх естой.
4. Ажлын байрны дэргэд хүчдэлтэй байгаа санамсаргүй шүргэж

болзошгүй гүйдэл дамжуулах хэсэгт хаалт хашилт хийнэ.
5. Хөндийрүүлэх бүрээстэй бахь отвёрка хэрэглэнэ.

Хөндийрүүлэх резинин бээлий богино ханцуйтай хувцастай
ажиллах, төмрийн хөрөө, хуурай, төмөр металл хэрэглэж
ажиллахыг хориглоно.
6. Шаардлагатай таслалтуудыг хийж, таслах, залгах аппаратууд

өөрөө залгагдах буюу тэдгээрийг андуурч залгахаас урьдчилан
сэргийлэх арга хэмжээ авна.
7. Ажилд орохдоо хүчидэлтэй байгаа эсэхийг байнга шалгаж

үзэж ажилд орох цахилгаан хөдөлгүүр болон түүгээр
хөдөлгөөнд ордог механизмын гүйдэл дамжуулах болон
эргэлдэх хэсэгт хүрч ажиллах үед цахилгаан хөдөлгүүрийн
хүчдэлийг тасалсан байх ёстой.
8. Цахилгаан хөдөлгүүр ажиллаж байхад түүний эргэлтэх хэсгийн

хаалтыг авч болохгүй.
9. Багаж хэрэгслүүдээ бүрэн бүтэн болон эвдрэлгүй эсэхийг

байнга шалгаж байх шаардлагатай.

HHH

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

HHH

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

HHH

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

АЮУЛГҮЙ АЖИЛЛАГААНЫ ЗААВАР

Мөрдөх хугацаа. 2014.11.5 – 2015.11.5

Зааврыг мөрдөх хугацааг

Зааврыг мөрдөх хугацааг

1. Зааварчилгаа №01. Аюулгүй ажиллагааны ерөнхий заавар

18.Зааварчилгаа №18.Гагнуурчин, дулааны засварчин, цахилгаан

ÀÞÓËÃ¯É ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ЕРӨНХИЙ ЗÀÀÂÀÐ

1. Аæèë÷ид нь ººðèéí ýçýìøñýí ìýðãýæèëýýð øàëãàëò ºãñºí, ýð¿¿ë

1. Їйлдвэрийн тоног тєхєєрємж нь угсралт /заéлшгїй їед задлах/,

їйлдвэрийн тоног тєхєєрємжийн хийцэд дараах їндсэн

1. Àæèë ¿¿ðãýý ã¿éöýòãýæ ýõëýõèéí ºìíº õºäºëìºð õàìãààëàë,

ñîðîíçîí àâöàëäààíóóäûí ýðýã áîîëò, áýõýëãýýã øàëãàæ

24. Ýð¿¿ë ìýíäèéí ¿çëýãò òîãòîîñîí õóãàöààíä îðæ ÝÌÄýâòýðò

ÇÀÑÂÀÐ×ÈÍ, ÑËÅÑÀÐÈÉÍ ÀÞÓËÃ¯É ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÇÀÀÂÀÐ

1. Çàñâàð÷èí, ñëåñàðü íü êîìïàíèéí àæèë÷äûí ìºðäºõ àþóëã¿é

òîâ÷ëóóðûí ãýìòýëã¿é ýñýõ, ðåçèíýí òðóá, öàõèëãààíû óòàñíû

25. Çàñâàðûí àæèë äóóññàíû äàðàà àæëûí áàéðûã ýìõýëæ öýãöýëíý.

1. Õààëò, âåíòèëèéã õààõ, íýýõäýý õºø¿¿ðýã /öàðèë, õîîëîé áóñàä

ÕÓÄÀÃÒ ÎÐÆ ÀÆÈËËÀÕ ¯ÅÈÉÍ ÀÞÓËÃ¯É ÀÆÈËËÀÃÀÀ

1. ¯çëýãèéí õóäàãò îðæ àæèëëàõ áðèãàä 3-ààñ äîîøã¿é õ¿íòýé

¿ç¿¿ðèéã äýýð áàéãàà õ¿í áàðüæ áàéõ áà õýðýâ ÿìàð

17. Шөнийн цагт ажил хийхдээ ажлын байрыг сайтар гэрэлтүүлсэн

1. Àæèëëàã÷äûí äîòðîîñ àõëàã÷ áóþó àæèë óäèðäàã÷èéã òîìèëîõ

ÍÀÑÎÑÛÃ ÖÎÎÍÎÃÎÎÑ ªÐÃªÆ ÃÀÐÃÀÕ,

2. Íàñîñûã ºðãºæ öîîíîãò óãñðàõàä àæèëëàõ àâòîêðàí, ºðãºõ

14. Àâòîêðàíû ºðãºõ äýãýýã ÿíäàíãèéí äýãýýíä ãîãöîîëäñîíû

ÃÀÃÍÓÓÐ ÁÎËÎÍ ÃÀË ÕÝÐÝÃËÝÑÝÍ ÀÆËÛÃ

1. Ãàãíóóð÷èí íü êîìïàíèéí àæèë÷äûí ìºðäºõ àþóëã¿é àæèëëàãààíû

Ãàë ãàðãàõ àæëûã õàðèóöàí õèéæ áàéãàà

1. Ãàãíóóð õèéõ àæëûã áèå÷ëýí ¿çýæ “Ãàãíóóð áîëîí ãàë õýðýãëýñýí

ºìíº àæëûã ÿâóóëàõ àðãà õýìæýýíèé òóõàé çààâàð÷èëãà ºã÷ ãàðûí

Öàõèëãààí ãàãíóóðûí àæëûí ¿åä òàâèгдах øààðäëàãà

1. Öàõèëãààí ãàãíóóðûí àæëûã äàðààõ íºõöëèéã õàíãàæ ã¿éöýòãýíý.

6. Ãàãíóóð÷èí ãàãíóóðûí àïïàðàòûã çººâºðëºõ áà àæëûí áàéðàà ÿìàð

1. Ãàçàðäóóëãàã¿é ýñâýë ìóó ãàçàðäóóëãàòàé ãàãíóóðûí òºõººðºìæ

Õèéí ãàãíóóðûí àæëûí ¿åä òàâèгдаõ øààðäëàãà

1. Àöåòëèíû ãåíåðàòîðûã ãàãíóóð õèéæ áóé ãàçàð èë ãàë, õàëóóí

c. Áàëëîíûã à÷èõ, áóóëãàõäàà áàëëîíûã õîîðîíä íü

1. Ãàãíóóð áîëîí áåíçèí õèéã õýðýãëýí ç¿ñýõ àæëûã äàðàà íºõöºëä

a. Á¿ðýí áóñ àæèëëàãààòàé àïïàðàòóð õýðýãëýõ

ÝÐÃÝÕ ÌÅÕÀÍÈÇÌÒÀÉ ÀÆÈËËÀÕ ¯ÅÈÉÍ

Àæèëëàãààíû ¿åèéí øààðäëàãà

1. Ýðãýõ ìåõàíèçìòàé àæèëëàõ õ¿ì¿¿ñ àæëûí õóâöàñ á¿ðýí зөв

1. Ýðãýõ ìåõàíèçìûí öàõèëãààí ñõåìèéã öàõèëãààíû ìýðãýæëèéí áóñ

ÃÀÇÀÐ ØÎÐÎÎÍÛ ÀÆÈË Ã¯ÉÖÝÒÃÝÕ ¯ÅÈÉÍ

1. Ãàçàð øîðîîíû àæèë õèéæ öýâýð óñ äàìæóóëàõ áîõèð óñ çàéëóóëàõ

1. Õèé äàìæóóëàõ õîîëîéí îéðîëöîî áóþó õèé õóðèìòëàãäàæ áîëîõ

a. Çîðèóëàëòûí áóñ ç¿éëñýýð áýõëýõèéã /ýíý çîðèëãîä

ØÀÒ, ÒÀÂÖÀÍ ÁÓÞÓ ªÍÄªÐ ÄÝÝÐ ÀÆÈËËÀÕ

4. Òóðøèëòûí òóõàé òýìäýãëýë áàéõã¿é, òóðøèëòûí õóãàöàà äóóññàí

ÃÀËÛÍ ÀÞÓËÃ¯É ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÇÀÀÂÀÐ

1. Б¿õ àæèëчиí, àëáàí õààã÷èä ýíýõ¿¿ çààâàðò òóñãàãäñàí ãàëûí

Öàõèëãààí тоног төхөөрөмжид ãàðñàí ãàëûã óíòðààõ

1. 0,4êÂ хүртэл хүчдэлийн удирдах самбарт гарсан галыг хүчдэлийг

3. Øàòàæ áóé ãàëûí äºë çýðãýëäýýõ òîíîãëîëûí õºíäèéð¿¿ëýã÷èéã

1. Амархан ноцох бодис, мөн шатах тослох материалыг зуух, түүдэг

АВТОÊÐÀÍААР АЖИЛ ГҮЙЦЭТГЭХ ҮЕИЙН

1. Автокранаар ажил гүйцэтгэх үед ажиллах удирдагч, оосорлогч,