Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 84

MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)

VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

BAB II
PERHITUNGAN DAN PERENCANAAN

Direncanakan Bangunan Gedung Industri berbahan baja serta gambar kerjanya


dengan data-data sebagai berikut :

1. Bentang Kuda-kuda (L) : 30 m


2. Profil Kuda-kuda : Siku Ganda
3. Jumlah Kuda-kuda (n) :7
4. Jarak antar Kuda-kuda (l) :5m
5. H1 :6m
6. H2 : 0,6 m
7. H3 : 0,6 m
8. Sudut α : 30º
9. Beban Angin Atap : 45 kg/m2
10. Beban Angin Dinding : 80 kg/m2
11. Jenis Atap : Zincalum
12. Dinding Samping : Tertutup (Zincalum)
13. Ikatan angin Atap : Rod
14. Ikatan Angin Dinding : Rangka Tersusun
15. Mutu Baja : A572
16. Jenis Sambungan : Baut (A325)

1
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

1
Tinggi Atap = tan α. 2.L

1
= tan 30o. 2. 30

= 8,66 m

Panjang sisi miring = √𝑎2 + 𝑡 2

= √152 + 8,662

= 17,32 m

Jumlah Gording = Sisi miring / Jarak gording

= 17,32 / 1,4

= 12,4 ~ 12

Jarak Antar Gording = Sisi miring / jumlah gording

= 17,32 / 12

= 1,44 m = 1,4 m

Cos 300 = 0,866

Sin 300 = 0,5


30o

2
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

PERHITUNGAN PEMBEBANAN GORDING

 Perhitungan Beban Pada Atap


1. Beban Mati yang Bekerja
Digunakan penutup atap ( Zincalume R950 ) tebal 0,5 mm Produksi PT.
Gunung Garuda

Berat sendiri profil atap per m2 = 4,10 kg/m2

3
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Berat Gording (C150x50x20) = 6,37 kg/m


Jarak antar Gording = 1,4 m
Berat atap ( 1,4 x 4,10 ) = 5,74 kg/m
Berat gording = 6,37 kg/m
qD = 12,11 kg/m

qD = 12,11 Kg/m

5m

 Mencari Reaksi

1
qD = 12,11 kg/m2 RD = 2 . 𝑞𝐷.𝑙
1
RD = 2 ( 12,11 kg/m) (5 m) = 30,28 kg

RDx = (30,28) x sin 300 = 15,14 kg


1 5
RDy = (2 x 12,11 x ( 2)) x cos 300 = 13,11

kg
 Mencari Momen
1
qD = 12,11 kg/m2 MD = 8 . 𝑞𝐷.𝐿 2
1
MD = (12,11 kg/m)(5 m)2 = 37,84 kgm’
8

MDx = (37,84) x sin 300 =18,92 kgm’


1 5 2
MDy = (8 x 12,11 x ( 2) )x cos 300 = 8,19 kgm’

2. Beban Hidup
Berat pekerja + alat = 100 kg

100 Kg

4
5m
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

1
PL = 100 kg RL = . 𝑃𝐿
2
1
RL = . 100 𝑘𝑔 = 50 kg
2

RLx = (50 kg) 0,5 = 25 kg


RLy = (50 kg) 0.866 = 43,3 kg

1
PL = 100 kg ML = 4 . 𝑃𝐿 . 𝑙
1
ML = 4 ( 100 𝑘𝑔)(5 m) = 125 kgm’

MLx = (125 kg) 0,5 = 62,5 kgm’

MLy = (125 kg) 0,866 = 108,25 kgm’

3. Beban Angin

Tinggi atap rata-rata


6+14,66
H = =10,33
2

H/L = 10,33/30 = 0,3 (0,25 < h/L < 0,5)

5
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Dari hasil interpolasi di dapat Cp = (0,28) untuk angin datang, dan -0,6 untuk
angin pergi.

Angin datang, p=q = qw.G.Cp.


= 45 . 0,85 . 0,28 .
= 10,71 kg/m
1
Rwx = 2 . 𝑞. 𝐿 (jarak antar kuda-kuda)

1
= 2 . 10,71. 5

= 26,78 kg
Rwy = 0
1
Mwx = 8 . 𝑞. 𝐿2
1
= 8 . 10,71 . 52

= 33,47 kgm’
Mwy = 0

Angin pergi, p=q= qw.G.Cp


= 45 . 0,85 . -0,6
= -22,95 kg/m
1
Rwx = 2 . 𝑞. 𝐿
1
= 2 . −22,95. 5

= - 57,38 kg
Rwy = 0
1
Mwx = 8 . 𝑞. 𝐿2
1
= 8 . −22,95 . 52

= - 71,72 kgm’
Mwy = 0

6
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

4. Kombinasi Pembebanan

Kombinasi Dasar (Kg)


I II III IV
(1,2 RDx + 1,6 RLx (1,2 RDx + 1,0 RWx
Keterangan Beban (Kg) (0,9 RDx + 1,0 RWx)
+ 0,5 RWx) + 0,5 RLx)
(1,2 RDx + 0,5 RLx)
Angin Angin Angin Angin Angin Angin
Datang Pergi Datang Pergi Datang Pergi
RDx 15,14
RLx 25
Rux (Kg) 30.668 71.558 86.858 57.448 88.048 40.406 71.006
RWx datang 26,78
Rwx pergi 57,38
Kombinasi Dasar (Kg)
I II III IV
(1,2 RDy + 1,6 Rly (1,2 RDy + 1,0 Rwy
Keterangan Beban (Kg) (0,9 RDy + 1,0 RWy)
+ 0,5 RWy) + 0,5 RLy)
(1,2 RDx + 0,5 RLx)
Angin Angin Angin Angin Angin Angin
Datang Pergi Datang Pergi Datang Pergi
Rdy 13,11
Rly 43,3
Ruy (Kg) 37.382 85.012 85.012 37.382 37.382 11.799 11.799
RWy datang 0
Rwy pergi 0
Tabel Hasil Perhitungan Kombinasi Reaksi

Tabel Hasil Perhitungan Kombinasi Momen

Kombinasi Dasar (Kg)


I II III IV
(1,2 MDx + 1,6 MLx (1,2 MDx + 1,0 MWx
Keterangan Beban (Kg) (0,9 MDx + 1,0 MWx)
+ 0,5 MWx) + 0,5 MLx)
(1,2 MDx + 0,5 MLx)
Angin Angin Angin Angin Angin Angin
Datang Pergi Datang Pergi Datang Pergi
MDx 18,92
MLx 62,5
Mux (Kg) 53.954 139.439 158.564 87.424 125.674 50.498 88.748
MWx datang 33,47
Mwx pergi 71,72
Kombinasi Dasar (Kg)
I II III IV
(1,2 Mdy + 1,6 Mly (1,2 MDy + 1,0 Mwy
Keterangan Beban (Kg) (0,9 MDy + 1,0 MWy)
+ 0,5 MWy) + 0,5 MLy)
(1,2 MDy + 0,5 MLy)
Angin Angin Angin Angin Angin Angin
Datang Pergi Datang Pergi Datang Pergi
Mdy 8,19
Mly 108,25
Muy (Kg) 63.953 183.028 183.028 63.953 63.953 7.371 7.371
MWy datang 0
Mwy pergi 0

7
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

 Perencanaan Gording Atap


Diambil profil C-Channel 150x50x20 dengan tebal 3,0 mm yang diproduksi

oleh PT. Gunung Garuda

q = 6,37 kg/m

t = 3,00 mm Cy = 1,54 cm
A = 8,11 cm2 Xo = 3,78 cm

Ix = 265 cm4 J = 2432 cm4

Iy = 27 cm4 Cw = 1334 cm6

Zx = 35,4 cm3

Zy = 7,8 cm3

rx = 5,72 cm

ry = 1,82 cm

8
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Mutu Baja = A572 = 50 Ksi = 50 x 6,875 = 343,75 MPa = 3437,5 kg/cm2


Fy = 3437,5 kg/cm2

Momen Nominal Penampang C-Channel

1
𝑍𝑥 = 4 ℎ𝑡 𝑡2 + 𝑎 𝑡 (ℎ𝑡 – 𝑎) + 𝑡(𝑏 − 2𝑡) (ℎ𝑡 − 𝑡)

1
= 4 . 15 .0,32 + 2 x 0,3 (15 - 2) + 0,3 (5 – 2 . 0,3) (15 – 0,3)

= 27,54 cm3
1 1
𝑍𝑦 = ℎ𝑡 𝑡 (𝑐 – 2 𝑡) + 2𝑎𝑡 (𝑏 − 𝑐 – 2 𝑡) + t(𝑐 − 𝑡)2 + 𝑡(𝑏 − 𝑡 − 𝑐)2
1 1
= 15 . 0,3 (1,54 - 2 0,3) + 2 . 2 . 0,3 (5 – 1,54 - 0,3) + 0,3(1,54 – 0,3)2 +
2

0,3(5 – 0,3 – 1,54) 2


= 13,68 cm3

Mnx = Zx fy = 27,54 x 3437,5 kg/cm2= 94668,75 kgcm’

Mny = Zyfy = 13,68 x 3437,5 kg/cm2= 47025 kgcm’

Persyaratan Momen Biaxial

Mux Muy
 < 1,0
Ø . Mnx Ø . Mny

158,564 x100 183,028 x100 = 0,62 < 1,0 (Ok)



0,9 x94668,75 0,9 x 47025

Lendutan Pada Profil C - Channel

9
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

L
∆max =
240
500
=
240
= 2,08 cm

qD = 12,11 kg/m => qDx = (12,11 kg/m). Sin 30° = 6,06 kg/m

qDy = (12,11). Cos 30° = 10,49 kg/m

PL = 100 kg => PLx = (100). Sin 30° = 50 kg

PLy = (100). Cos 30° = 86,6 kg

Lendutan terhadap sumbu x :

qx = (1,2) qDx = (1,2) (6,06) = 7,272 kg/m = 0,07272 kg/cm

Px = (1,6) PLx = (1,6) (50) = 80 kg

3
5 q x .L4 1 Px .L
∆x = . + .
384 E.I x 48 E.I x

5 (0,07272).(500 4 ) 1 (80).(500 3 )
= .  .
384 (2000000).( 265) 48 (2000000).( 265)

= 0,112 + 0,393

= 0,505 cm = 5,05 mm

Lendutan terhadap sumbu y :

qy = (1,2) qDy = (1,2) (10,49) = 12,59 kg/m = 0,1259 kg/cm

Py = (1,6) PLy = (1,6) (86,6) = 138,56 kg

3
5 q y .L
4
1 Py .L
∆y = . + .
384 E.I y 48 E.I y

5 (0,1259).( 250 4 ) 1 (138,56).( 250 3 )


= .  .
384 (2000000).( 27) 48 (2000000).( 27)

= 0,119 + 0,835

10
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

= 0,954 cm = 9,54 mm

∆ = ( x ) 2  ( y ) 2

= (0,505) 2  (0,954) 2

= 1,079 cm < ∆max = 2,08 cm

Jadi gording dengan profil C 150x50x20, dengan tebal 3,0 mm dapat digunakan
karena telah memenuhi persyaratan.

 Perencanaan Sagrod
Digunakan Profil rod, fy = 3437,5 Mpa
Dari Profil C-channel 150 x 50 x 20 dengan tebal 3,0 mm
5m
sagrod
Gaya yang bekerja pada Sagrod
Pu = 9.Ruy
1,4 m
= 9 x 37,382 kg
= 336,438 kg
φPn  φ x A x fy  Pu
Pu  φ x A x fy
gording
Pu 336,438
A    0,109 cm 2
φ x fy 0,9 x 3437,5
1
A  π d2
4
4xA 4 x 0,109
d2    0,139 cm 2
π 3,14
d  0,139  0,37 cm  3,7 mm

Digunakan sag-rod Ø 20 mm :

1
 .d 4 1 2 1 1
Imin : 64 = .d = .d = .2 = 0,5
1 16 4 4
 .d 2

4
Cek Kelangsingan Sag-Rod

11
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

lk 140(1,0)
= < 300 = = 280 < 300 (Ok)
i min 0,5

 Perhitungan Beban Pada Dinding


1. Beban Mati yang Bekerja
Digunakan penutup dinding ( Zincalume W950 ) tebal 0,5 mm Produksi PT.
Gunung Garuda

Berat sendiri profil per m2 = 4,10 kg/m2

12
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Berat Gording (C150x50x20) = 6,37 kg/m


Jarak antar Gording = 1,5 m
Berat dinding ( 1,5 x 4,10 ) = 6,15 kg/m
Berat gording = 6,37 kg/m
qD = 12,52 kg/m

qD = 12,52 Kg/m

6m

 Mencari Reaksi
1
qD = 12,52 kg/m2 RDx = 2 . 𝑞𝐷.𝑙
1
= 2 ( 12,52 kg/m) (6 m) = 37,56 kg

RDy = 0 Kg
 Mencari Momen
1
qD = 12,52 kg/m2 MDx = 8 . 𝑞𝐷.𝐿 2
1
= 8 (12,52 kg/m)(6 m)2 = 56,34 kgm’

MDy = 0 kgm’

2. Beban Angin

30
L/B = = 0,86
35

13
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Angin datang, p=q = qw.G.Cp.


= 80 . 0,85 . 0,8
= 54,4 kg/m2
1 1
Rwx = 2 . 𝑞. 𝐿 = 2 . 54,4. 6 = 163,2 kg

Rwy = 0 kg
1
Mwx = 8 . 𝑞. 𝐿2
1
= 8 . 54,4 . 62

= 244,8 kgm’
Mwy = 0 kgm’

Angin pergi, p=q = qw.G.Cp


= 80 . 0,85 . -0,5
= -34 kg/m2
1 1
Rwx = 2 . 𝑞. 𝐿 = 2 . (−34). 6 = 102 kg

Rwy = 0 kg
1
Mwx = 8 . 𝑞. 𝐿2
1
= 8 . −34 . 62

= - 153 kgm’
Mwy = 0 kgm’
Momen Akibat Beban Tetap

1. Arah Tegak Lurus Bidang Dinding


MUx = 1,2 MDx + 0,5 Mwx (Angin Datang)
= 1,2. 56,34 + 0,5 . (244,8)
= 190,1 kgm’
MUx = 1,2 MDx + 0,5 Mwx (Angin Pergi)

14
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

= 1,2. 56,34 + 0,5 . (153)

= 144,11 kgm’

MUy = 1,2 MDy + 0,5 Mwy

= 1,2. 0 + 0,5 . (0)

= 0 kgm’

 Perencanaan Gording Dinding


Diambil profil C-Channel 150x50x20 dengan tebal 3,0 mm yang diproduksi

oleh PT. Gunung Garuda

q = 6,37 kg/m

t = 3,00 mm Cy = 1,54 cm
A = 8,11 cm2 Xo = 3,78 cm

Ix = 265 cm4 J = 2432 cm4

Iy = 27 cm4 Cw = 1334 cm6

Zx = 35,4 cm3

Zy = 7,8 cm3

rx = 5,72 cm

ry = 1,82 cm

15
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Mutu Baja = A572 = 50 ksi = 50 x 6,875 = 343,75 MPa = 3437,5 kg/cm2


Fy = 3437,5 kg/cm2

Momen Nominal Penampang C-Channel

1
𝑍𝑥 = 4 ℎ𝑡 𝑡2 + 𝑎 𝑡 (ℎ𝑡 – 𝑎) + 𝑡(𝑏 − 2𝑡) (ℎ𝑡 − 𝑡)

1
= 4 . 15 .0,32 + 2 x 0,3 (15 - 2) + 0,3 (5 – 2 . 0,3) (15 – 0,3)

= 27,54 cm3
1 1
𝑍𝑦 = ℎ𝑡 𝑡 (𝑐 – 2 𝑡) + 2𝑎𝑡 (𝑏 − 𝑐 – 2 𝑡) + t(𝑐 − 𝑡)2 + 𝑡(𝑏 − 𝑡 − 𝑐)2
1 1
= 15 . 0,3 (1,54 - 2 0,3) + 2 . 2 . 0,3 (5 – 1,54 - 0,3) + 0,3(1,54 – 0,3)2 +
2

0,3(5 – 0,3 – 1,54) 2


= 13,68 cm3

Mnx = Zx fy = 27,54 x 3437,5 kg/cm2= 94668,75 kgcm’

Mny = Zyfy = 13,68 x 3437,5 kg/cm2= 47025 kgcm’

Persyaratan Momen Biaxial

Mux Muy
 < 1,0
Ø . Mnx Ø . Mny

190,1 x100 0 x100 = 0,22 < 1,0 (Ok)



0,9 x94668,75 0,9 x 47025

16
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Lendutan Pada Profil C - Channel

L
∆max =
240
600
=
240
= 2,5 cm

qDx = 12,52 kg/m

qDy = 0 kg/m

P = 0 kg

Lendutan terhadap sumbu x :

qx = (1,2) qDx = (1,2) (12,52) = 15,024 kg/m = 0,15024 kg/cm

Px = (1,6) PLx = (1,6) (0) = 0 kg

3
5 q x .L4 1 Px .L
∆x = . + .
384 E.I x 48 E.I x

5 (0,15024).(600 4 ) 1 (0).(5003 )
= .  .
384 (2000000).(265) 48 (2000000).(265)

= 0,478 cm = 4,78 mm

Lendutan terhadap sumbu y :

qy = (1,2) qDy = (1,2) (0) = 0 kg/cm

Py = (1,6) PLy = (1,6) (0) = 0 kg

3
5 q y .L
4
1 Py .L
∆y = . + .
384 E.I y 48 E.I y

5 (0).(0 4 ) 1 (0).(0 3 )
= .  .
384 (2000000).( 27) 48 (2000000).( 27)

= 0 mm

17
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

∆ = ( x ) 2  ( y ) 2

= (0,478) 2  (0) 2

= 0,478 cm < ∆max = 2,08 cm

Jadi gording dengan profil C 150x50x20, dengan tebal 3,0 mm dapat digunakan
karena telah memenuhi persyaratan.

18
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

PERHITUNGAN IKATAN ANGIN

19
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

 PADA ATAP
1
Luas bidang angin, A1 = 2 . (L) . (Tinggi Atap)
1
= 2 . (15) . (8,66)

= 64,95 m2
A2 = (H2) . (L)
= 0,6 . 15
= 9 m2
Atotal = 64,95 + 9 = 73,95 m2
Ditaksir iktan angin atap
A = 73,95 m2
qh = 45 kg/m2
G = 0,85 ( Didapat dari pasal 26.9.1 SNI-1727-2013)
6+14,66
H = =10,33
2

H/L = 10,33/30 = 0,3 (0,25 < h/L < 0,5)

Dari hasil interpolasi di dapat Cp = (0,28) untuk angin datang, dan -0,6 untuk
angin pergi.
Angin Datang

Tekanan Angin Rencana p=q = qh x G x CP


= 45 x 0,85 x (0,28)
= 10,71 kg/m2
Tekanan Angin Permukaan = 10,71 x 73,95
= 792 kg

20
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

792
Di Bagi 6 Nodal = = 132 kg
6

Angin Pergi

Tekanan Angin Rencana p=q = qh x G x CP


= 45 x 0,85 x (-0,6)
= -22,95 kg/m2
Tekanan Angin Permukaan = 22,95 x 73,95
= 1697,2 kg
1697,2
Di Bagi 6 Nodal = = 282,9 kg
6

21
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Perencanaan Batang Tarik

Sehingga, dicoba dengan profil siku 175 x 175 dengan t = 12 mm


-A = 40,520 cm2
-q = 31,8 kg/m
-t = 12 mm
- Ix = Iy = 1170,000 cm4
- ix = iy = 5,380 cm
- ix max = 6,78 cm
- ix min = 3,44 cm
- Zx = Zy = 91,800 cm3
Cek Kelangsingan
Panjang Bracing Atap : L = 10 m = 1000 cm

22
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

lk
= < 300
i min

1000
= < 300 = 290,7 < 300 (OK)
3,44
Cek Kapasitas Penampang pada Kondisi Leleh
Mutu baja yang digunakan A572
Fy = 3437,5 kg/cm2
Fu = 4468,75 kg/cm2
Pn = Ø (Fy . Ag)
= 0,9 ( 3437,5 x 40,52)
= 125358,75 kg > Pu = 447,636 kg (OK)
Cek Kapasitas Penampang pada Kondisi Runtuh Tarik
Mutu baja yang digunakan A572
Fu = 4468,75 kg/cm2
Ae = An . U
An = Apenampang – Abaut Asumsi digunakan 1 baut
Alubang ≤ 15% Apenampang
dt ≤ 15% (40,52 cm2)
d (1,2) ≤ 6,078 cm2
6,078
d≤ = 5,07 cm dipakai Ø 25 mm
1,2

Anetto = 40,52 – (1 x 2,5 x 1,2)


= 37,52 cm2
Ae = An . U
= 37,52 x 0,8
= 30,016 cm2
Pn = Ø Fu . Ae
= 0,75 (4468,75 x 30,16)
= 101083,125 kg > Pu = 447,636 kg (OK)
Kesimpulan : Profil L 175 x 175 x 12 dapat digunakan pada ikatan angin atap.

23
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

24
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Ikatan Angin Dinding Rangka Tersusun

 Batang Tepi

Dicoba Batang Tepi dengan profil L 175 x 175 dengan t = 12 mm


-A = 40,520 cm2
-q = 31,8 kg/m

25
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

-t = 12 mm
- Ix = Iy = 1170,000 cm4
- cx = cy = 4,730
- ix max = 6,78 cm
- ix min = 3,44 cm
- Zx = Zy = 91,800 cm3
 Cek Penampang Batang Tekan (L = 120 cm)
KL 120
 = = = 34,88 < 300 Aman digunakan 1 profil
imin 3,44
 Cek kelangsingan

𝑏 175
= = 14,58
𝑡 12

𝐸 200000
0,45√(𝐹𝑦) = 0,45√( 343,75 ) = 10,85 Fy= 343,75 mpa

𝑏 𝐸
> 0,45√(𝐹𝑦) = 14,58 > 10,85 (Penampang Langsing)
𝑡

E
𝜆 ≤ 4,71
QFy

200000
34,88 ≤ 4,71
1x343,75

26
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

34,88 ≤ 113,61

 2E
Fe =
 2
 2 2000000
=
34,882
= 16224,7 Karena Fe > Fy maka Fe=3437,5 kg/cm2
𝐹𝑦
Fcr = 𝑄 0,658 𝐹𝑒 Fy
3437,5
= 1 (0,6583437,5 ) 3437,5
= 2261,88 kg/cm2
Pn = Ø (Fcr . Ag)

= 0,9 ( 2261,88 x 40,520 )


= 82486,24 kg > Pu = 432,058 kg (OK)

 Cek Penampang Batang Tekan (L = 100 cm)

KL 100
 = = = 29, 07≤ 200 Aman digunakan 1 profil
imin 3,44
 Cek kelangsingan
𝑏 175
= = 14,58
𝑡 12

𝐸 200000
0,45√(𝐹𝑦) = 0,45√( 343,75 ) = 10,85 Fy= 343,75 mpa

𝑏 𝐸
> 0,45√(𝐹𝑦) = 14,58 > 10,85 (Penampang Langsing)
𝑡

E
𝜆 ≤ 4,71
QFy

27
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

200000
29,07 ≤ 4,71
1x343,75

29,07 ≤ 113,61

 2E
Fe =
 2
 2 2000000
=
29,07 2
= 23358,22 Karena Fe > Fy maka Fe=3437,5 kg/cm2
𝐹𝑦
Fcr = 𝑄 0,658 𝐹𝑒 Fy
3437,5
= 1 (0,6583437,5 ) 3437,5
= 2261,88 kg/cm2
Pn = Ø (Fcr . Ag)

= 0,9 ( 2261,88 x 40,520 )


= 82486,24 kg > Pu = 444,973 kg (OK)

28
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

 Kontrol profil gabungan

IX gabungan = 2.( Ix ) + 2.( A ).( Ῡ )2


= 2.( 1170) + 2.( 40,52 ).( 0 )2
= 2340 cm4
IY gabungan = 2.( Ix ) + 2.( A ).( Ẍ )2
= 2.( 1170 ) + 2.( 40,52 ).( 4,73 +
0,5.1,5 )2
= 4773,66 cm4

I gabungan min 2340


IX gabungan = imin = √ = √2.( 40,52 )
A gabungan
= 5,37 cm
Lk 500
λL = i min = 5,37 = 93,11 > 40

𝐿𝐾 2 𝐿𝑙 2
λ gab = √(𝑖 𝑚𝑖𝑛𝑔𝑎𝑏) (𝑖 𝑚𝑖𝑛)

500 2 100 2
= √(5,37) + (3,44) = 97,54 < 200 (OK)

 Batang Pada Rangka


 Batang Tarik (Batang Diagonal L = 156 cm)

KL
 =
1
≤ 300
d
4
156
d ≥ = 2,08 cm Dipakai Rod Bar Ø 25 mm
1
300
4
 Cek Kapasitas Penampang Tarik

KL
 =
1
< 300
d
4
156
= = 283,6 < 300
1
2,2
4
 Cek Kapasitas Penampang pada Kondisi Leleh

29
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Mutu baja yang digunakan A572


Fy = 3437,5 kg/cm2
Pn = Ø (Fy . Ag)
1
= 0,9 ( 3437,5 x π 2,52)
4

= 15186,41 kg > Pu = 289,014 kg (OK)

 Batang Tekan (Batang Tegak L = 120 cm)

KL
 =
1
≤ 200
d
4
120
d ≥ = 2,4 cm Dipakai Rod Bar Ø 25 mm
1
200
4
 Cek Kapasitas Penampang Tekan

KL
 =
1
≤ 200
d
4
120
= = 200 ≤ 200
1
2,4
4
Pn = Ø (Fy . Ag)
1
= 0,9 ( 3437,5 x π 2,52)
4

= 15186,41 kg > Pu = 158,613 kg (OK)

30
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

31
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

PERHITUNGAN BEBAN PADA KUDA-KUDA


 Beban mati
Berat Sendiri
Jumlah nodal = 49
Batang tegak digunakan profi L 90 x 90 x 10
Batang diagonal digunakan profil L 90 x 90 x 10
Batang tepi digunakan profil Double L 200 x 200 x 15
Dari perhitungan menggunakan STAAD-PRO didapatkan:
Berat total rangka kuda-kuda = 2769,97 kg
Berat tiap nodal = 56,53 kg
Beban Hidup
RL = 2 x 50 kg = 100 kg
Beban Mati
RD = 2 x 30,28 = 60,56
R = 1,2 RD + 1,6 RL
= 1,2 (60,56) + 1,6 (100)
= 233 Kg
Bagian tengah = R = 233 kg
Bagian tepi = R = ½ (233 kg) = 116,5 kg
Beban Angin
Angin Datang (Tekan) :
Rw = 26,78 kg
Angin Pergi (Hisap) :
Rw = 57,38 kg
Beban Kombinasi 1 : 1,4 D
Beban Kombinasi 2 : 1,2 D + 1,0 W(Tekan)
Beban Kombinasi 3 : 1,2 D + 1,0 W(Hisap)

32
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

33
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Tabel Hasil Perhitungan Gaya Batang (Batang Tegak)

Batang Gaya Batang (Kg)


Tegak Panjang (m) Kombinsai 1 Kombinasi 2 Kombinasi 3
Beam Tekan Tarik Tekan Tarik Tekan Tarik
1 0.6 2310 - 2180 - 2360 -
5 0.6 1860 - 1750 - 1880 -
9 0.6 1360 - 1300 - 1390 -
13 0.6 950.773 - 916.771 - 985.609 -
17 0.6 490.065 - 492.550 - 527.905 -
21 0.6 27.579 - 66.7777 - 68.559 -
25 0.6 - 432.665 - 357.086 - 388.724
29 0.6 - 900.733 - 787.432 - 853.061
33 0.6 - 1330 - 1190 - 1280
37 0.6 - 1830 - 1640 - 1780
41 0.6 - 1690 - 1570 - 1690
42 0.6 - 1060 - 832.408 - 916.041
48 0.6 10100 - 8270 - 9050 -
49 0.6 4000 - 3260 - 3590 -
55 0.6 - 1690 - 1210 - 1320
56 0.6 - 1060 - 893.710 - 977.343
60 0.6 - 1830 - 1360 - 1490
64 0.6 - 1330 - 1000 - 1100
68 0.6 - 900.515 - 690.926 - 756.538
72 0.6 - 432.897 - 353.117 - 384.772
76 0.6 27.517 - 21.330 - 19.552 -
80 0.6 490.029 - 312.173 - 347.525 -
84 0.6 951.032 - 644.453 - 713.312 -
88 0.6 1360 - 941.555 - 1040 -
92 0.6 1860 - 1310 - 1440 -
96 0.6 2310 - 1610 - 1790 -

34
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Tabel Hasil Perhitungan Gaya Batang (Batang Diagonal)

Batang Gaya Batang (Kg)


Diagonal Panjang (m) Kombinsai 1 Kombinasi 2 Kombinasi 3
Beam Tekan Tarik Tekan Tarik Tekan Tarik
3 1.4 0 3640 0 3400 0 3650
7 1.4 0 3080 0 2920 0 3130
11 1.4 0 2310 0 2210 0 2360
15 1.4 0 1250 0 1240 0 1310
19 1.4 0 202.580 0 271.029 0 272.287
23 1.4 846.480 0 694.855 0 769.812 0
27 1.4 1890 0 1660 0 1810 0
31 1.4 2940 0 2630 0 2850 0
35 1.4 4000 0 3600 0 3900 0
39 1.4 4510 0 4120 0 4470 0
44 1.4 2420 0 2540 0 2750 0
46 1.4 2530 0 2110 0 2320 0
53 1.4 2530 0 2030 0 2230 0
51 1.4 2420 0 1390 0 1600 0
58 1.4 4510 0 3260 0 3600 0
62 1.4 4000 0 2960 0 3260 0
66 1.4 2940 0 2190 0 2420 0
70 1.4 1890 0 1440 0 1590 0
74 1.4 846.557 0 681.366 0 756.326 0
78 1.4 0 202.429 0 74.868 0 76.115
82 1.4 0 1250 0 830.578 0 907.983
86 1.4 0 2310 0 1590 0 1750
90 1.4 0 3080 0 2150 0 2360
94 1.4 0 3640 0 2590 0 2840

35
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Tabel Hasil Perhitungan Gaya Batang (Batang Tepi Atas)

Batang Gaya Batang (Kg)


Tepi Atas Panjang (m) Kombinsai 1 Kombinasi 2 Kombinasi 3
Beam Tekan Tarik Tekan Tarik Tekan Tarik
4 1.6 4280 0 4010 0 4320 0
8 1.6 7920 0 7480 0 8050 0
12 1.6 10600 0 10100 0 10800 0
16 1.6 12100 0 11500 0 12400 0
20 1.6 12300 0 11900 0 12800 0
24 1.6 11400 0 11100 0 11900 0
28 1.6 9170 0 9180 0 9860 0
32 1.6 5769 0 6150 0 6580 0
36 1.6 1130 0 2000 0 2100 0
40 1.6 0 4240 0 2880 0 3180
45 1.6 0 6780 0 5610 0 6110
47 1.6 0 3180 0 2630 0 2870
54 1.6 0 3180 0 2580 0 2830
52 1.6 0 6780 0 5520 0 6020
59 1.6 0 4240 0 4090 0 4390
63 1.6 0 1130 0 165.413 0 68.919
67 1.6 5760 0 3290 0 3720 0
71 1.6 9170 0 5860 0 6540 0
75 1.6 11400 0 7550 0 8390 0
79 1.6 12300 0 8370 0 9270 0
83 1.6 12100 0 8300 0 9180 0
87 1.6 10600 0 7350 0 8120 0
91 1.6 7920 0 5530 0 6110 0
95 1.6 4280 0 3010 0 3320 0

36
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Tabel Hasil Perhitungan Gaya Batang (Batang Tepi Bawah)

Batang Gaya Batang (Kg)


Tepi Panjang
Kombinsai 1 Kombinasi 2 Kombinasi 3
Bawah (m)
Beam Tekan Tarik Tekan Tarik Tekan Tarik
2 1.6 6340 0 4950 0 5290 0
6 1.6 2130 0 1010 0 1060 0
10 1.6 0 1510 0 2430 0 2630
14 1.6 0 4210 0 5010 0 5390
18 1.6 0 5670 0 6450 0 6930
22 1.6 0 5920 0 6780 0 7250
26 1.6 0 4940 0 5970 0 6360
30 1.6 0 2740 0 4040 0 4250
34 1.6 0 673.863 0 997.344 0 946.198
38 1.6 5330 0 3190 0 3600 0
43 1.6 10400 0 7820 0 8610 0
50 1.6 10400 0 9170 0 9960 0
57 1.6 5330 0 5540 0 5940 0
61 1.6 673.867 0 2100 0 2150 0
65 1.6 0 2740 0 437.928 0 650.24
69 1.6 0 4940 0 2110 0 2490
73 1.6 0 5920 0 2890 0 3370
77 1.6 0 5670 0 2800 0 3270
81 1.6 0 4210 0 1820 0 2210
85 1.6 0 1510 0 38.546 0 163.684
89 1.6 2130 0 2580 0 2630 0
93 1.6 6340 0 5580 0 5920 0

Tabel Rekapitulasi Gaya-Gaya pada Batang Maksimum

Panjang Gaya Batang (kg)


Batang Beam
(m) Tekan Tarik
48 0.6 10100 0
Tegak
37 0.6 0 1830
39 1.4 4510 0
Diagonal
3 1.4 0 3650
20 1.6 12800 0
Tepi Atas
52 1.6 0 6780
Tepi 50 1.6 10400 0
Bawah 22 1.6 0 7250

37
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

PERENCANAAN KUDA – KUDA


 Batang Tepi

Dicoba Batang Tepi dengan profil L 200 x 200 dengan t = 15 mm


-A = 57,75 cm2
ax
-q = 45,3 kg/m C
-t = 15 mm
- Ix = Iy = 2180 cm4
- cx = cy = 5,46
B
- ix max = 7,75 cm
- ix min = 3,93 cm Cy
3
- Zx = Zy = 150 cm
 Cek Penampang Batang Tekan (L = 160 cm)
t
15mm
Pu = 10600 kg
L = 1,6 m = 160 cm
LK 160
λ = i min = 2,92 = 54,79 > 40

IX gabungan = 2.( Ix ) + 2.( A ).( Ῡ )2


= 2.( 2180 ) + 2.( 57,75 ).( 0 )2
= 4360 cm4
IY gabungan = 2.( Ix ) + 2.( A ).( Ẍ )2
= 2.( 2180) + 2.( 57,75 ).( 5,46 + 0,5.1,5 )2
= 8814,2cm4

I gabungan min 4360


IX gabungan = imin = √ = √2.( 57,75) = 6,14
A gabungan

l 60
λL = i min = 6,14 = 9,77 <40 Diberikan pelat Koppel jarak 50-60-50

𝐿𝐾 2 𝐾𝑎 2
λ gab = √(𝑖 𝑚𝑖𝑛𝑔𝑎𝑏) (𝑖 𝑚𝑖𝑛)

38
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

160 2 0.5 60 2
= √(6,14) + ( 3,93 ) = 27,15 < 200 (OK)

 Kontrol profil gabungan batang tepi


atas dan tepi bawah (L = 1732 cm)
IX gabungan = 2.( Ix ) + 2.( A ).( Ῡ )2
= 2.( 4360) + (2.( 57,75 ).( 30 )2)2
= 216620 cm4
IY gabungan = 2.( Ix ) + 2.( A ).( Ẍ )2
= 2.( 4360 ) + (2.( 57,75 ).( 5,46 +
0,5.1,5 )2)2
= 17628,3 cm4

I gabungan min 17628,3


IX gabungan = imin = √ = √4.( 57,75)
A gabungan
= 8,74cm
Lk 1732
λL = i min = = 198,17 < 200 (Ok)
8,74

 Cek kelangsingan

𝑏 200
= = 13,3
𝑡 15

39
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

𝐸 200000
0,45√(𝐹𝑦) = 0,45√( 343,75 ) = 10,85 Fy= 343,75 mpa

𝑏 𝐸
> 0,45√(𝐹𝑦) = 13,3 > 10,85 (Penampang Langsing)
𝑡

 Cek kelangsingan profil penampang langsing / tak langsing

𝑏 200
= = 13,3
𝑡 15
𝐸 200000
𝜆𝑝 = 0,54√(𝐹𝑦) = 0,54√( 343,75 ) = 13,02

𝐸 200000
𝜆r =0,91√(𝐹𝑦) = 0,91√( 343,75 ) = 21,95

𝑏
𝜆𝑝 < 𝑡 < 𝜆𝑟 = 13,02 < 13,3< 21,95 (Penampang tak langsing)

E
𝜆𝑔𝑎𝑏 > 4,71
QFy

200000
198,17 > 4,71
1x343,75

198,17 > 113,61

 2E
Fe =
gab2

40
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

 2 2000000
=
198,17 2
= 502,64 kg/cm2 Karena Fe < Fy maka Fe=502,64 kg/cm2
Fcr = 0,877 𝐹𝑒
= 0,877 502,64
= 440,82
Pn = Ø (Fcr . Ag)

= 0,9 ( 440,82 x (4 x 57,75) )


= 91646,5 kg > Pu = 12800 kg (OK)

 Cek Penampang Batang Tarik (L = 1732 cm)


lk
= < 300
i min

1732
= < 300 = 198,17 < 300 (OK)
8,74
Cek Kapasitas Penampang pada Kondisi Leleh
Mutu baja yang digunakan A572
Fy = 3437,5 kg/cm2
Fu = 4468,75 kg/cm2
Pu = 6690 Kg
Pn = Ø (Fy . Ag)
= 0,9 ( 3437,5 x (4 x 57,75))
= 714656,25 kg > Pu = 7250 kg (OK)
Kesimpulan : Profil L 200 x 200 x 15 dapat digunakan pada batang tepi kuda
kuda.

41
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

 Batang Diagonal

 Batang Tekan
Dicoba Batang Digonal dengan profil L 90 x 90
dengan t = 10 mm
-A = 17,000 cm2
-q = 13,3 kg/m
-t = 10 mm
- Ix = Iy = 125 cm4
- cx = cy = 2,57
- ix max = 3,42 cm
- ix min = 1,74 cm
- Zx = Zy = 19,500 cm3
 Cek Penampang Batang Tekan (L = 140 cm)
Pu = 4140 kg
L = 1,4 m = 140 cm
LK 140
λ = i min = 1,74 = 80,5 < 200 (OK)

 Cek kelangsingan

42
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

𝑏 90
= 10 = 9
𝑡

𝐸 200000
0,45√(𝐹𝑦) = 0,45√( 343,75 ) = 10,85 Fy= 343,75 mpa

𝑏 𝐸
> 0,45√(𝐹𝑦) = 9 < 10,85 (Penampang Tidak Langsing)
𝑡

 Cek kelangsingan profil penampang langsing / tak langsing

𝑏 90
= 10 = 9
𝑡

𝐸 200000
𝜆𝑝 = 0,54√(𝐹𝑦) = 0,54√( 343,75 ) = 13,02

𝐸 200000
𝜆r =0,91√(𝐹𝑦) = 0,91√( 343,75 ) = 21,95

𝑏
< 𝜆𝑝 < 𝜆𝑟 = 9 < 13,02 < 21,95 (Penampang Langsing)
𝑡

E
𝜆 ≤ 4,71
Fy

200000
80,5 ≤ 4,71
1x343,75

80,5 ≤ 113,61

43
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

 2E
Fe =
 2
 2 2000000
=
80,52
= 3046 Karena Fe < Fy maka Fe=3046 kg/cm2
𝐹𝑦
Fcr = 0,658𝐹𝑒 Fy
3437,5
= (0,658 3046 ) 3437,5
= 2143,4 kg/cm2
Pn = Ø (Fcr . Ag)

= 0,9 ( 2143,4 x 17 )
= 32794,02 kg > Pu = 4140 kg (OK)

 Cek Penampang Batang Tarik (L = 140 cm)


LK 140
λ = i min = 1,74 = 80,5 ≤ 300 (OK)

Cek Kapasitas Penampang pada Kondisi Leleh


Mutu baja yang digunakan A572
Fy = 3437,5 kg/cm2
Fu = 4468,75 kg/cm2
Pu = 2900 Kg
Pn = Ø (Fy . Ag)
= 0,9 ( 3437,5 x (17))
= 52593,75 kg > Pu = 2900 kg (OK)
Kesimpulan : Profil L 90 x 90 x 10 dapat digunakan pada batang diagonal kuda
kuda.

44
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

 Batang Tegak

Dicoba Batang Digonal dengan profil L 90 x 90 dengan t = 10 mm


-A = 17,000 cm2
-q = 13,3 kg/m
-t = 10 mm
- Ix = Iy = 125 cm4
- cx = cy = 2,57
- ix max = 3,42 cm
- ix min = 1,74 cm
- Zx = Zy = 19,500 cm3
 Cek Penampang Batang Tekan (L = 60 cm)
Pu = 4140 kg
L = 0,6 m = 60 cm
LK 60
λ = i min = 1,74 = 34,5 < 200 (OK)

 Cek kelangsingan

45
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

𝑏 90
= 10 = 9
𝑡

𝐸 200000
0,45√(𝐹𝑦) = 0,45√( 343,75 ) = 10,85 Fy= 343,75 mpa

𝑏 𝐸
> 0,45√(𝐹𝑦) = 9 < 10,85 (Penampang Tidak Langsing)
𝑡

 Cek kelangsingan profil penampang langsing / tak langsing

𝑏 90
= 10 = 9
𝑡

𝐸 200000
𝜆𝑝 = 0,54√(𝐹𝑦) = 0,54√( 343,75 ) = 13,02

𝐸 200000
𝜆r =0,91√(𝐹𝑦) = 0,91√( 343,75 ) = 21,95

𝑏
< 𝜆𝑝 < 𝜆𝑟 = 9 < 13,02 < 21,95 (Penampang Langsing)
𝑡

E
𝜆 ≤ 4,71
Fy

200000
80,5 ≤ 4,71
1x343,75

80,5 ≤ 113,61

46
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

 2E
Fe =
 2
 2 2000000
=
80,52
= 3046 Karena Fe < Fy maka Fe=3046 kg/cm2
𝐹𝑦
Fcr = 0,658𝐹𝑒 Fy
3437,5
= (0,658 3046 ) 3437,5
= 2143,4 kg/cm2
Pn = Ø (Fcr . Ag)

= 0,9 ( 2143,4 x 17 )
= 32794,02 kg > Pu = 1100 kg (OK)

 Cek Penampang Batang Tarik (L = 60 cm)


LK 60
λ = i min = 1,74 = 34,5 ≤ 300 (OK)

Cek Kapasitas Penampang pada Kondisi Leleh


Mutu baja yang digunakan A572
Fy = 3437,5 kg/cm2
Fu = 4468,75 kg/cm2
Pu = 1840 Kg
Pn = Ø (Fy . Ag)
= 0,9 ( 3437,5 x (17))
= 52593,75 kg > Pu = 1840 kg (OK)
Kesimpulan : Profil L 90 x 90 x 10 dapat digunakan pada batang tegak kuda
kuda.

47
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

PERENCANAAN DIMENSI KOLOM

 L = 600 cm
 Fy = 3437,5 kg/cm2
 Digunakan Profil WF 400 x 400 x 13 x 21
B = 400 mm
H = 400 mm t2
A = 218,7 cm2
Ix = 66600 cm4
r
Iy = 22400 cm4
ix = 17,5 cm t1 H
iy = 10,1 cm
t1 = tw = 13 mm
t2 r
t2 = tf = 21 mm
r = 22 mm
q = 172 kg/m B
Zx = 3330 cm3
Zy = 1120 cm3

 Menghitung factor kekakuan K


Ga = 0
𝐼 22400
∑( ) 𝑘𝑜𝑙𝑜𝑚 ∑( )
𝐿 600
Gb = 𝐼 = 17628,3 = 3,7
∑ ( ) 𝑘𝑢𝑎−𝑘𝑢𝑑𝑎 ∑( )
𝐿 1732

48
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

3,7

1,41

 Menghitung batas lendutan

49
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

∆izin = H
500 1,2cm
600
∆izin = = 1,2 cm
500
6𝐸𝐼
M∆ = 𝑥∆
𝐻²

6(2 𝑥 106 )(22400)


= x 3 = 6720000 kgcm = 67200 kgm
600²

MR = Fx . H = 4210 kg (6 m) = 25260 kgm

Rw1 = Wangin x 0,5 x jarak antar gording x H


= (54,4 kg/m2)(0,5)(1,5 m)(6 m)
= 244,8 kg
Rw2 = Wangin x Jarak antar gording x H
= (54,4 kg/m2)(1,5 m)(6 m)
= 489,6 kg
Rw3 = Wangin x jarak antar gording x H
= (54,4 kg/m2)(1,5 m)(6 m)
= 489,6 kg
Rw4 = Wangin x jarak antar gording x H
= (54,4 kg/m2)(1,5 m)(6 m)
= 489,6 kg
Vw = 244,8 kg + 489,6 kg + 489,6 kg + 489,6 kg = 1713,6 kg
Mw = Rw1(5,4 m) + Rw2(3,9 m) + Rw3(2,4 m) + Rw4(0,9 m)
= (244,8 kg)(5,4 m) + (489,6 kg)(3,9 m) + (489,6 kg)(2,4m) + (489,6
kg)(0,9 m)
= 4847,04 kgm
Sehingga diperoleh gaya gaya total yang bekerja akibat beban sebagai berikut :
 M = MR + Mw = 25260 kgm + 4847,04 kgm = 30107 kgm = 30,107 ton.m
M∆ = 67200 kgm = 67,2 ton.m
Sehingga diambil nilai momen maksimum (Mmax) yaitu 67200 kgm = 67,2
ton.m
 Vmax = VR + VW = 4210 kg + 1713,6 kg = 5923,6 kg
 Pu max= 5530 kg

50
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

 Cek Penampang Terhadap Tekan


 Kelangsingan sayap
𝐾𝐿
≤ 200
𝑖𝑚𝑖𝑛
1,41 𝑥 600
≤ 200
10,1

84 ≤ 200 (OK)
 Kelangsingan sayap
𝑏 𝐸
< 0,56 √𝐹𝑦
𝑡

1
400 200000
2
< 0,56 √ 343,75
21

9,5 < 13,51 (tidak langsing)


 Kelangsingan badan
ℎ 𝐸
< 1,49√𝐹𝑦
𝑡

400−(2 𝑥21)−( 2 𝑥 22) 200000


< 1,49√ 343,75
13

24,2 < 35,94 (tidak langsing)

 Cek kapasitas tekan


𝐾𝐿 𝐸
≤ 4,71 √𝐹𝑦
𝑖𝑚𝑖𝑛

1,41 𝑥 600 200000


≤ 4,71 √ 343,75
10,1

84 ≤ 113,6
Pn = Fcr Ag
𝜋2 𝐸
Fe = 𝐾𝐿 2
( )
𝑟

𝜋 2 𝑥 2000000
= 1,41 600 2
( )
10,1

= 2798 kg/cm2 Karena Fe < Fy maka Fe = 2798 kg/cm2


𝐹𝑦
Fcr = [0,658 𝐹𝑒 ]Fy

3437,5
= [0,658 2798 ]3437,5

51
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

= 2055,5

Pn = ∅ Fcr Ag

= 0,9 x 2055,5 x 218,7

= 404584 Kg > Pu = 5530 kg (OK)


 Cek Penampang Terhadap Lentur
 Cek penampang sayap
λ > λp ≤ λr

𝑏 𝐸 𝐸
> 0,38 √𝐹𝑦 ≤ 1√𝐹𝑦
𝑡

1
400 200000 200000
2
> 0,38 √ 343,75 ≤ 1√ 343,75
21

9,5 > 9,1 ≤ 24,1 ( penampang sayap tidak kompak)


 Cek penampang badan
λ ≤ λp ≤ λr

ℎ 𝐸 2,75 𝑃𝑢 𝐸
≤ 3,76 √𝐹𝑦 (1 − ) ≤ 5,7√𝐹𝑦
𝑡 ∅𝑃𝑦

400−(2 𝑥 21)−(2𝑥22) 200000 2,75 5530 200000


≤ 3,76√ 343,75 (1 − ) ≤ 5,7√ 343,75
13 0,9 751781,3

24,2 ≤ 88,6 ≤ 137,5 ( penampang badan kompak)

 Cek kuat lentur penampang pada kondisi lentur maksimum


Py = Ag Fy
= 218,7 3437,5

52
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

= 751781,3 Kg
𝑃𝑢 5530
= 0,9 = 0,008 < 0,125
∅𝑃𝑦 751781,3

Mencari nilai Mn = Mp

Mp = Zx Fy

= (bf tf (d-tf) + 0,25 tw (d – 2 tf)2) 3437,5

= (40 2,1 (40 – 2,1) + 0,25 1,3 (40 – 2 2,1)2) 3437,5

1
= 3600,1 cm3 3437,5 Kg/cm2 105

Mp= 123,8 ton = 12375343,8 kgcm

Maka,
𝛌−𝛌𝑝
Mn = Mp - (Mp – 0,7 Fy Sx) (𝛌𝑟−𝛌𝑝)
= 12375343,8 kgcm - (12375343,8 kgcm – 0,7 x 3437,5 kg/cm2 x 3330 cm3)
9,5−9,1
(24,1−9,1)
= 12259009,6 kgcm

∅Mn = 0,9 x 122590,1 = 110331,1 kg-m


Syarat
∅Mn > Mu
110331,1 kg-m > 67200 kg-m … OK

Desain Stiffener
Tebal pelat stiffener t = 25 mm
Lebar pelat stiffener b = 400 – (13/2) = 194 ~ 195 mm
Tinggi Stiffener h = 400 – 22 – 22 = 356 mm
Jarak antar stiffener a = 300 mm
1
Iplates = 12t [(2 b + tw)3 – tw3]

53
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

1
= 2,5 [(2 19,5 + 1,3)3 – 1,33]
12

= 13635 cm4
Isyarat = b x t w3 x J
= 19,5 cm x 1,33 cm x (1,56)
= 66,8 cm4
2,5
Dimana, J = 𝑎 –2 ≥ 0,5
( )2

2,5
= 30 2 –2 ≥ 0,5
( )
35,6

= 1,5 ≥ 0,5
Maka, Iplate ≥ Isyarat
6387,94 cm4 ≥ 66,8 cm4 OK

 Cek Kapasitas Terhadap Geser dan Gaya Aksial

Pu = Pr = 5530 Kg
Pe = ØPn = 404584 Kg
Mr = 67200 kg-m
Mc = 110331,1 kg-m
𝑃𝑟 5530
< 0,2 = < 0,2 = 0,01 < 0,2
𝑃𝑒 404584 Kg

𝑃𝑟 𝑀𝑟𝑥 𝑀𝑟𝑦
+ ( + ) ≤ 1,0
2𝑃𝑒 𝑀𝑐𝑥 𝑀𝑐𝑦

5530 67200
+ ( + 0) ≤ 1,0
2 𝑥 404584 Kg 110331,1

54
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

𝟎, 𝟔𝟐 ≤ 𝟏, 𝟎 𝑨𝒎𝒂𝒏

 Cek Geser Penampang

Vu = 5923,6 Kg
Vn = 0,6 Fy Aw Cv

Aw = d tw = 400 x 13 = 5200 mm2


ℎ 𝐸
Cv = 1 jika ≤ 2,24√𝐹𝑦
𝑡𝑤

400 − (2 𝑥 21) − (2 𝑥 22) 200000


≤ 2,24√
13 343,75

𝟐𝟒, 𝟐 ≤ 𝟓𝟒 Cv = 1
ØVn = 1 x 0,6 Fy Aw Cv
= 1x 0,6 x 343,75 x 5200 x 1

= 1072500 N = 107250 Kg

ØVn ≥ Vu 107250 Kg ≥ 5923,6 Kg (OK)

55
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

PERENCANAAN SAMBUNGAN
 Pada Kuda – kuda

56
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Direncanakan sambungan baut dengan Mutu A325


Dimensi Profil Spesifikasi Pelat Sambungan
Kuda-Kuda A572
𝑝
H = 200 mm 𝑓𝑦 = 343,75 Mpa

B = 200 mm 𝑓𝑢𝑝 = 446,87 Mpa

T = 15 mm tplat = 15 mm

 Sambungan Pada Simpul 2

57
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Ø
Nomor Profil Baja P
Nodal Baut
Batang (mm) (kg)
(mm)

4 200x200x15 4320 16

2 3 90x90x10 3650 16

1 90x90x10 2360 16

Contoh Perhitungan Batang 4


Data :
Pu = 4320 kg
Mutu Baut A325 : Fnv = 372 Mpa = 3720 kg/cm2
Mutu Pelat A572 : Fu = 343,75 Mpa = 3437,5 kg/cm2
Digunakan profil baja L 200x200x15 dengan A = 57,75 cm2
Direncanakan pelat buhul dengan t = 15 mm
Perencanaan Sambungan
 Rencana Baut
Alubang ≤ 15 % Aprofil
0,6 dlubang ≤ 15 % (17 cm2)
2,55 𝑐𝑚2
dlubang ≤ 0,6

dlubang ≤ 4,25 cm = 42,5 mm

maka diambil dlubang = 17 mm dan Ø baut = 16 mm = 1,6 cm


 Geser
ØRn= ØFnv Ab
= 0,75 x 3720 kg/cm2 . (1/4 π 1,62 cm2)
= 5609,6 kg

 Tumpu Pelat
Rd = 2,4 (Øf . db . tp . fup)
= 2,4 (0,75 . 1,6 cm . 1,5 cm . 4468,7 kg/cm2)
= 19304,8 kg

58
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

 Jumlah Baut
𝑃𝑢 4320 𝑘𝑔
N = 𝑉𝑑 = 5609,6 𝑘𝑔 = 0,7 ≈ 2 baut

 Kontrol Terhadap Profil


Profil double siku 200x200x15 dengan Ag = 115,5 cm2
Ø baut = 16 mm
Alubang ≤ 15 % Aprofil
N .d . t ≤ 15 % (115,5 cm2)
(2) (17 mm) (15 mm) ≤ 1732,5 mm2
510 mm2 ≤ 276,9 mm2 (Ok)
 Perencanaan Jarak Baut Searah Dengan Batang

Jarak Baut :
3 db < s < 15 tp atau 200mm
3(16 mm) < s < 15 (15 mm)
48 mm < s < 225 mm
Diambil jarak baut yaitu 100 mm

Jarak Tepi Baut :


1,5 db < s < 12 tp atau 150mm

59
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

1,5 (16 mm) < s < 12 (15 mm)


24 mm < s < 180 mm
Diambil jarak tepi baut yaitu 50 mm
Sambungan Pada Simpul 27

27

Ø
Nomor Profil Baja P
Nodal Baut
Batang (mm) (kg)
(mm)

1 90x90x10 2360 16
27
2 200x200x15 6340 16

Contoh Perhitungan Batang 2


Data :
Pu = 2360 kg

60
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Mutu Baut A325 : Fnv = 372 Mpa = 3720 kg/cm2


Mutu Pelat A572 : Fu = 343,75 Mpa = 3437,5 kg/cm2
Digunakan profil baja L 90x90x10 dengan A = 17 cm2
Direncanakan pelat buhul dengan t = 10 mm
Perencanaan Sambungan
 Rencana Baut
Alubang ≤ 15 % Aprofil
0,6 dlubang ≤ 15 % (17 cm2)
2,55 𝑐𝑚2
dlubang ≤ 0,6

dlubang ≤ 4,25 cm = 42,5 mm


maka diambil dlubang = 17 mm dan Ø baut = 16 mm = 1,6 cm
 Geser
ØRn= ØFnv Ab
= 0,75 x 3720 kg/cm2 . (1/4 π 1,62 cm2)
= 5609,6 kg
 Tumpu Pelat
Rd = 2,4 (Øf . db . tp . fup)
= 2,4 (0,75 . 1,6 cm . 1,5 cm . 4468,7 kg/cm2)
= 19304,8 kg
 Jumlah Baut
𝑃𝑢 2360 𝑘𝑔
N = 𝑉𝑑 = 5609,6 𝑘𝑔 = 0,4 ≈ 2 baut

 Kontrol Terhadap Profil


Profil double siku 200x200x15 dengan Ag = 115,5 cm2
Ø baut = 16 mm
Alubang ≤ 15 % Aprofil
N .d . t ≤ 15 % (115,5 cm2)
(2) (17 mm) (15 mm) ≤ 1732,5 mm2
510 mm2 ≤ 276,9 mm2 (Ok)
 Perencanaan Jarak Baut Searah Dengan Batang
Jarak Baut :
3 db < s < 15 tp atau 200mm
3(16 mm) < s < 15 (15 mm)
48 mm < s < 225 mm

61
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Diambil jarak baut yaitu 100 mm

Jarak Tepi Baut :


1,5 db < s < 12 tp atau 150mm
1,5 (16 mm) < s < 12 (15 mm)
24mm < s < 180 mm
Diambil jarak tepi baut yaitu 50 mm
 Sambungan Pada Simpul 8

Ø
Nomor Profil Baja P
Nodal Baut
Batang (mm) (kg)
(mm)
36 200x200x15 2100 16

40 200x200x15 4240 16
8
37 90x90x10 1830 16
39 90x90x10 4510 16

62
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Contoh Perhitungan Batang 40


Data :
Pu = 4240 kg
Mutu Baut A325 : Fnv = 372 Mpa = 3720 kg/cm2
Mutu Pelat A572 : Fu = 343,75 Mpa = 3437,5 kg/cm2
Digunakan profil baja L 200x200x15 dengan A = 57,75 cm2
Direncanakan pelat buhul dengan t = 15 mm
Perencanaan Sambungan
 Rencana Baut
Alubang ≤ 15 % Aprofil
0,6 dlubang ≤ 15 % (17 cm2)
2,55 𝑐𝑚2
dlubang ≤ 0,6

dlubang ≤ 4,25 cm = 42,5 mm


maka diambil dlubang = 17 mm dan Ø baut = 16 mm = 1,6 cm
 Geser
ØRn= ØFnv Ab
= 0,75 x 3720 kg/cm2 . (1/4 π 1,62 cm2)
= 5609,6 kg
 Tumpu Pelat
Rd = 2,4 (Øf . db . tp . fup)
= 2,4 (0,75 . 1,6 cm . 1,5 cm . 4468,7 kg/cm2)
= 19304,8 kg
 Jumlah Baut
𝑃𝑢 4240 𝑘𝑔
N = 𝑉𝑑 = 5609,6 𝑘𝑔 = 0,7 ≈ 2 baut

 Kontrol Terhadap Profil


Profil double siku 200x200x15 dengan Ag = 115,5 cm2
Ø baut = 16 mm
Alubang ≤ 15 % Aprofil
N .d . t ≤ 15 % (115,5 cm2)
(2) (17 mm) (15 mm) ≤ 1732,5 mm2
510 mm2 ≤ 276,9 mm2 (Ok)
 Perencanaan Jarak Baut Searah Dengan Batang
Jarak Baut :

63
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

3 db < s < 15 tp atau 200mm


3(16 mm) < s < 15 (15 mm)
48 mm < s < 225 mm
Diambil jarak baut yaitu 100 mm

Jarak Tepi Baut :


1,5 db < s < 12 tp atau 150mm
1,5 (16 mm) < s < 12 (15 mm)
24mm < s < 180 mm
Diambil jarak tepi baut yaitu 50 mm

64
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

 Sambungan Pada Simpul 9

Ø
Nomor Profil Baja P
Nodal Baut
Batang (mm) (kg)
(mm)

35 90x90x10 4000 16

37 90x90x10 1830 16
9
34 200x200x15 997.344 16

38 200x200x15 5330 16

Contoh Perhitungan Batang 37


Data :
Pu = 1830 kg
Mutu Baut A325 : Fnv = 372 Mpa = 3720 kg/cm2
Mutu Pelat A572 : Fu = 343,75 Mpa = 3437,5 kg/cm2
Digunakan profil baja L 90x90x10 dengan A = 17 cm2

65
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Direncanakan pelat buhul dengan t = 10 mm

Perencanaan Sambungan
 Rencana Baut
Alubang ≤ 15 % Aprofil
0,6 dlubang ≤ 15 % (17 cm2)
2,55 𝑐𝑚2
dlubang ≤ 0,6

dlubang ≤ 4,25 cm = 42,5 mm

maka diambil dlubang = 17 mm dan Ø baut = 16 mm = 1,6 cm


 Geser
ØRn= ØFnv Ab
= 0,75 x 3720 kg/cm2 . (1/4 π 1,62 cm2)
= 5609,6 kg

 Tumpu Pelat
Rd = 2,4 (Øf . db . tp . fup)
= 2,4 (0,75 . 1,6 cm . 1,5 cm . 4468,7 kg/cm2)
= 19304,8 kg

 Jumlah Baut
𝑃𝑢 1830 𝑘𝑔
N = 𝑉𝑑 = 5609,6 𝑘𝑔 = 0,3 ≈ 2 baut

 Kontrol Terhadap Profil


Profil double siku 90x90x10 dengan Ag = 34 cm2
Ø baut = 16 mm
Alubang ≤ 15 % Aprofil
N .d . t ≤ 15 % (34 cm2)
(2) (17 mm) (15 mm) ≤ 510 mm2
510 mm2 ≤ 510 mm2 (Ok)
 Perencanaan Jarak Baut Searah Dengan Batang

Jarak Baut :

66
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

3 db < s < 15 tp atau 200mm


3(16 mm) < s < 15 (15 mm)
48 mm < s < 225 mm
Diambil jarak baut yaitu 100 mm

Jarak Tepi Baut :


1,5 db < s < 12 tp atau 150mm
1,5 (16 mm) < s < 12 (15 mm)
24mm < s < 180 mm
Diambil jarak tepi baut yaitu 50 mm
 Sambungan Pada Simpul 7

67
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Ø
Nomor Profil Baja P
Nodal Baut
Batang (mm) (kg)
(mm)

40 200x200x15 4240 16

45 200x200x15 6780 16

7 42 90x90x10 1060 16

41 90x90x10 1690 16
44 90x90x10 2750 16

Contoh Perhitungan Batang 45


Data :
Pu = 6780 kg
Mutu Baut A325 : Fnv = 372 Mpa = 3720 kg/cm2
Mutu Pelat A572 : Fu = 343,75 Mpa = 3437,5 kg/cm2
Digunakan profil baja L 200x200x15 dengan A = 57,75 cm2
Direncanakan pelat buhul dengan t = 15 mm
Perencanaan Sambungan
 Rencana Baut
Alubang ≤ 15 % Aprofil
0,6 dlubang ≤ 15 % (17 cm2)
2,55 𝑐𝑚2
dlubang ≤ 0,6

dlubang ≤ 4,25 cm = 42,5 mm


maka diambil dlubang = 17 mm dan Ø baut = 16 mm = 1,6 cm
 Geser
ØRn= ØFnv Ab
= 0,75 x 3720 kg/cm2 . (1/4 π 1,62 cm2)
= 5609,6 kg
 Tumpu Pelat
Rd = 2,4 (Øf . db . tp . fup)
= 2,4 (0,75 . 1,6 cm . 1,5 cm . 4468,7 kg/cm2)
= 19304,8 kg
 Jumlah Baut
𝑃𝑢 6780 𝑘𝑔
N = 𝑉𝑑 = 5609,6 𝑘𝑔 = 1,2 ≈ 2 baut

68
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

 Kontrol Terhadap Profil


Profil double siku 200x200x15 dengan Ag = 115,5 cm2
Ø baut = 16 mm
Alubang ≤ 15 % Aprofil
N .d . t ≤ 15 % (115,5 cm2)
(2) (17 mm) (15 mm) ≤ 1732,5 mm2
510 mm2 ≤ 276,9 mm2 (Ok)
 Perencanaan Jarak Baut Searah Dengan Batang
Jarak Baut :
3 db < s < 15 tp atau 200mm
3(16 mm) < s < 15 (15 mm)
48 mm < s < 225 mm
Diambil jarak baut yaitu 100 mm

Jarak Tepi Baut :


1,5 db < s < 12 tp atau 150mm
1,5 (16 mm) < s < 12 (15 mm)
24mm < s < 180 mm
Diambil jarak tepi baut yaitu 50 mm
 Sambungan Pada Simpul 5

69
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Ø
Nomor Profil Baja P
Nodal Baut
Batang (mm) (kg)
(mm)

47 200x200x15 3180 16

7 54 200x200x15 3180 16
49 90x90x10 4240 16

Contoh Perhitungan Batang 47


Data :
Pu = 3180 kg
Mutu Baut A325 : Fnv = 372 Mpa = 3720 kg/cm2
Mutu Pelat A572 : Fu = 343,75 Mpa = 3437,5 kg/cm2
Digunakan profil baja L 200x200x15 dengan A = 57,75 cm2
Direncanakan pelat buhul dengan t = 15 mm
Perencanaan Sambungan
 Rencana Baut
Alubang ≤ 15 % Aprofil
0,6 dlubang ≤ 15 % (17 cm2)
2,55 𝑐𝑚2
dlubang ≤ 0,6

dlubang ≤ 4,25 cm = 42,5 mm


maka diambil dlubang = 17 mm dan Ø baut = 16 mm = 1,6 cm
 Geser
ØRn= ØFnv Ab
= 0,75 x 3720 kg/cm2 . (1/4 π 1,62 cm2)

70
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

= 5609,6 kg
 Tumpu Pelat
Rd = 2,4 (Øf . db . tp . fup)
= 2,4 (0,75 . 1,6 cm . 1,5 cm . 4468,7 kg/cm2)
= 19304,8 kg
 Jumlah Baut
𝑃𝑢 3180 𝑘𝑔
N = 𝑉𝑑 = 5609,6 𝑘𝑔 = 0,6 ≈ 2 baut

 Kontrol Terhadap Profil


Profil double siku 200x200x15 dengan Ag = 115,5 cm2
Ø baut = 16 mm
Alubang ≤ 15 % Aprofil
N .d . t ≤ 15 % (115,5 cm2)
(2) (17 mm) (15 mm) ≤ 1732,5 mm2
510 mm2 ≤ 276,9 mm2 (Ok)
 Perencanaan Jarak Baut Searah Dengan Batang
Jarak Baut :
3 db < s < 15 tp atau 200mm
3(16 mm) < s < 15 (15 mm)
48 mm < s < 225 mm
Diambil jarak baut yaitu 100 mm

Jarak Tepi Baut :


1,5 db < s < 12 tp atau 150mm
1,5 (16 mm) < s < 12 (15 mm)
24mm < s < 180 mm
Diambil jarak tepi baut yaitu 50 mm

71
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

 Sambungan Pada Simpul 4

Ø
Nomor Profil Baja P
Nodal Baut
Batang (mm) (kg)
(mm)

49 90x90x10 4000 16

46 90x90x10 2530 16

48 90x90x10 10100 16
9
53 90x90x10 2539 16

45 200x200x15 6780 16

52 200x200x15 6780 16

Contoh Perhitungan Batang 48


Data :
Pu = 10100 kg

72
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Mutu Baut A325 : Fnv = 372 Mpa = 3720 kg/cm2


Mutu Pelat A572 : Fu = 343,75 Mpa = 3437,5 kg/cm2
Digunakan profil baja L 90x90x10 dengan A = 17 cm2
Direncanakan pelat buhul dengan t = 10 mm
Perencanaan Sambungan
 Rencana Baut
Alubang ≤ 15 % Aprofil
0,6 dlubang ≤ 15 % (17 cm2)
2,55 𝑐𝑚2
dlubang ≤ 0,6

dlubang ≤ 4,25 cm = 42,5 mm

maka diambil dlubang = 17 mm dan Ø baut = 16 mm = 1,6 cm


 Geser
ØRn= ØFnv Ab
= 0,75 x 3720 kg/cm2 . (1/4 π 1,62 cm2)
= 5609,6 kg

 Tumpu Pelat
Rd = 2,4 (Øf . db . tp . fup)
= 2,4 (0,75 . 1,6 cm . 1,5 cm . 4468,7 kg/cm2)
= 19304,8 kg

 Jumlah Baut
𝑃𝑢 10100 𝑘𝑔
N = 𝑉𝑑 = 5609,6𝑘𝑔 = 1,8 ≈ 2 baut

 Kontrol Terhadap Profil


Profil double siku 90x90x10 dengan Ag = 34 cm2
Ø baut = 16 mm
Alubang ≤ 15 % Aprofil
N .d . t ≤ 15 % (34 cm2)
(2) (17 mm) (15 mm) ≤ 510 mm2
510 mm2 ≤ 510 mm2 (Ok)

73
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

 Perencanaan Jarak Baut Searah Dengan Batang

Jarak Baut :
3 db < s < 15 tp atau 200mm
3(16 mm) < s < 15 (15 mm)
48 mm < s < 225 mm
Diambil jarak baut yaitu 100 mm

Jarak Tepi Baut :


1,5 db < s < 12 tp atau 150mm
1,5 (16 mm) < s < 12 (15 mm)
24mm < s < 180 mm
Diambil jarak tepi baut yaitu 50 mm
 Sambungan Pada Simpul 3

74
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Ø
Nomor Profil Baja P
Baut
Batang (mm) (kg)
(mm)

48 90x90x10 10100 16
Nodal 44 90x90x10 2750 16

51 90x90x10 2420 16

43 200x200x15 10400 16
50 200x200x15 10400 16

Contoh Perhitungan Batang 51


Data :
Pu = 2420 kg
Mutu Baut A325 : Fnv = 372 Mpa = 3720 kg/cm2
Mutu Pelat A572 : Fu = 343,75 Mpa = 3437,5 kg/cm2
Digunakan profil baja L 90x90x10 dengan A = 17 cm2
Direncanakan pelat buhul dengan t = 10 mm

Perencanaan Sambungan
 Rencana Baut
Alubang ≤ 15 % Aprofil
0,6 dlubang ≤ 15 % (17 cm2)
2,55 𝑐𝑚2
dlubang ≤ 0,6

dlubang ≤ 4,25 cm = 42,5 mm

maka diambil dlubang = 17 mm dan Ø baut = 16 mm = 1,6 cm


 Geser
ØRn= ØFnv Ab
= 0,75 x 3720 kg/cm2 . (1/4 π 1,62 cm2)
= 5609,6 kg

 Tumpu Pelat
Rd = 2,4 (Øf . db . tp . fup)
= 2,4 (0,75 . 1,6 cm . 1,5 cm . 4468,7 kg/cm2)

75
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

= 19304,8 kg

 Jumlah Baut
𝑃𝑢 2420 𝑘𝑔
N = 𝑉𝑑 = 5609,6 𝑘𝑔 = 0,4 ≈ 2 baut

 Kontrol Terhadap Profil


Profil double siku 90x90x10 dengan Ag = 34 cm2
Ø baut = 16 mm
Alubang ≤ 15 % Aprofil
N .d . t ≤ 15 % (34 cm2)
(2) (17 mm) (15 mm) ≤ 510 mm2
510 mm2 ≤ 510 mm2 (Ok)
 Perencanaan Jarak Baut Searah Dengan Batang

Jarak Baut :
3 db < s < 15 tp atau 200mm
3(16 mm) < s < 15 (15 mm)
48 mm < s < 225 mm
Diambil jarak baut yaitu 100 mm

Jarak Tepi Baut :


1,5 db < s < 12 tp atau 150mm
1,5 (16 mm) < s < 12 (15 mm)
24mm < s < 180 mm
Diambil jarak tepi baut yaitu 50 mm

 Perencanaan Sambungan Kolom dan Rangka Kuda-kuda


Gaya-gaya total yang bekerja akibat beban dan batasan simpangan kolom sbb :
M max = 0 kg.m
V max = 5923,6 kg
N max = 5530 kg
Mutu pelat A572 : Fu = 3600 kg/cm2

Mutu baut A325 : Fnv = 3720 kg/cm2


Direncanakan :

76
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

Menggunakan profil T 200 x 400 x 13 x 21 (Ag = 109,35 cm2)


End plate = 2 cm = 20 mm
 Perencanaan diameter baut
Alubang ≤ 15% (Aprofil)
t . dlubang ≤ 15% (109,35 cm2)
2,1 cm . dlubang ≤ 16,4 cm2
dlubang ≤ 7,81 cm = 78,1 mm
maka diambil dlubang = 2,1 cm = 21 mm
Øbaut = 2,0 cm = 20 mm

 Kapasitas Tarik Baut


 .Rn = ∅f × fnt × Ab
= 0,75 × 6200 × (1/4 × π × 22 )
= 14608,4 kg
 .Rn = 14608,4 kg > Vu = 5923,6 kg (Ok)
 Kapasitas Geser Baut
 .Rn = ∅f × fnv × Ab
= 0,75 × 3720 × (1/4 × π × 22 )
= 8765 kg
 .Rn = 8765 kg > Vu = 5923,6 kg (Ok)
 Kapasitas Tumpu Pelat
 .Rn = 2,4 × ∅f × db × t p × fup
= 2,4 × 0,75 × 2,0 × 2 × (3600)

77
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

= 25920 kg
 .Rn = 25920 kg > Vu = 5923,6 kg (Ok)
 Kuat tarik rencana satu baut dihitung sebagai berikut :
M = N max . e
= 5923,6 kg x 0,075 m
= 444,27 kg.m

Mn = 2 x  .Rn x z

= 2 x 14608,4 kg x 0,15 m
= 4382,5 kg.m
Mn > M 4382,5 kg.m > 414,75 kg.m (Ok)
Perencanaan jarak baut searah dengan batang
 Jarak dengan tepi
1,5db < S’ < (4tp + 10 cm)
1,5(2,0) cm < S’ < (4(2,0) + 10) cm
3 cm < S’ < 18 cm
maka diambil jarak S’ = 10 cm = 100 mm

 Jarak antar baut


3db < S < 15tp
3(2,0) cm < S < 15(2,0) cm
6 cm < S < 30 cm
maka diambil jarak S = 15 cm = 150 mm

Kontrol kapasitas baut

Profil T 200 x 400 x 13 x 21 (Ag = 109,35 cm2)


Ø Baut = 30 mm db = Ø Baut + 1 mm
= 30 + 1 = 31 mm

Anetto ≤ 15% Abruto


( d.t ) mm ≤
2
15% (10935 mm2)
30 x 21 mm2 ≤ 1640,3 mm2
630 mm2 ≤ 1640,3 mm2 ( ok )
Vmax 5923,6 kg
Kebutuhan jumlah baut pada profil T = N = = = 0,18 → diambil 2 baut
∅Rn 32869 kg
Baut yang memikul gaya tarik
Kuat tarik rencana satu baut dihitung sebagai berikut :

78
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

M = ØT . Z
ØT = Øf . 0,75 . fub . Ab
= (0,75)(0,75)(6200)(1/4 π 32)
= 24652 kg = 25 ton / baut
= 25 ton x 2 baut = 50 ton

M = ØT . Z
= (50 ton)(15 cm)
= 750 ton.cm = 7,5 ton.m
Syarat M > Mmax 7,5 ton.m > 0 ton.m
Kebutuhan jumlah baut pada end plate
digunakan  Rn yang terkecil antara geser baut dan tumpu pelat.
Vmax 5923,6 kg
N= = = 0,15 → diambil 4 baut
∅Rn 38880 kg

 Perencanaan Base Plate


Mmax = 67200 kgm
Vmax = 5923,6 kg
Nmax = 5530 kg
Direncanakan base plate 60 x 60 cm
Mutu baja A572 : Fy = 343,75 Mpa = 3437,5 kg/cm2
Fu = 446,8 Mpa = 4468,75 kg/cm2

A1 = luas base plate = 60 cm x 60 cm = 3600 cm2


A2 = luas beton = 65 cm x 65 cm = 4225 cm2
A2 4225 cm
≤4 = 1,17 ≤ 4
A1 3600 cm2

A2
Pp = 0,85 . fc’ . A1 . √ . 10-3
A1

4225
= 0,85 (300 kg/cm2) (3600 cm2) (√ ) . 10-3
3600
= 994,5 ton

N−0,95d 60−0,95(40)
m= = = 11 cm
2 2
B−0,8d 60−0,80(40)
n= = = 14 cm
2 2

4.d.bf Pu
x= .
(d+bf)2 ∅Pp

79
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

4(40)(40) 0,925
= . (0,6)(707)
(40+40)2
= 0,0022 ≤ 1

2 .√x 2 .√0,0022
λ = = = 0,05
1+ √1−x 1+ √1−0,0022
n’ = ¼ √d . bf = ¼ √(40)(40) = 10 cm
λ . n’ = 0,025 . 7,5 = 0,1875
sehingga diambil l yang terbesar dari nilai m, n, dan λn’ yaitu 16,5 cm.

t = tebal base plate


2Pu
t≥l.√
0,9 B.N.Fy

2(5530)
t ≥ (16,5) √
0,9 (60)(60)(3437,5)
t ≥ 0,52 cm = 5,2 mm
diambil tebal base plate yaitu t = 2,5 cm = 25 mm

Tegangan dibawah base plate


1
w 6 𝑏ℎ2 = 1⁄6x60x602 = 36000 cm3

σ = tegangan pada beton dibawah pelat landas


N M
σ= - ±
A W
5530 67200(100)
=- ±
3600 36000
= - 1,5 ± 187
Sehingga,
σ1 = - 1,5 + 187 = +185,5 kg/cm2 (tarik)
σ2 = - 1,5 – 187 = - 188,5 kg/cm2 (tekan) < Fc’ = 300 kg/cm2

Kontrol momen

80
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

- 188,5 kg/cm2
(tekan)

+185,5 kg/cm2
(tarik)

60-x

60cm
x 60− x
=
185,5 188,5
188,5 x = 11130 – 185,5 x
x = 29,8 cm

Tu = luas segitiga x 60 cm
= ½ (29,8 cm)(185,5 kg/cm2)(60 cm)
= 168537 kg = 168,5 ton
Kontrol tebal baseplate terhadap tebal flens
tbp > tf  25 mm > 21 mm (Ok)
Cek momen pada tebal baseplate terhadap tekuk
𝑀𝑢
1 < 0,6𝐹𝑦
𝑥𝐵𝑥𝑡 2
6

67200
1 < 0,6𝑥3437,5
𝑥60𝑥2,52
6

1075,2 kg/cm2 < 2062,5 kg/cm2 (Ok)

Kontrol gaya terhadap eksentrisitas


Mn = ( Tu ) e
= (168,5 ton)(0,5 m)
= 84,25 ton.m
Syarat, Mn > Mu → 67,4 ton.m > 67,2 ton.m (Ok)

81
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

 Perencanaan Anchorage

Digunakan angkur M36 dengan L = 1263 mm


𝑀𝑢 67200
Tu = = = 134400 kg = 134,4 ton
𝑒 0,5

τd = 0,28 (fc’)2/3 ≤ 2,3 Mpa


= 0,28 (30 Mpa)2/3 ≤ 2,3 Mpa
= 2,7 Mpa > 2,3 Mpa
= 2,3 Mpa ~ 23 kg/cm2
Tn = Øπ.d.τd.L.m
= 0,75 x π x 3,6 cm x 23 kg/cm2 x 126,3 x 10-3
= 24,6 ton / angkur
Kebutuhan angkur dan skoor
Kapasitas 2 angkur = 2 x Tn x e
= 2 x 24,6 x 0,5
= 24,6 tm
Mu = 67,2 tm
Sisa M = 67,2 – 24,6

82
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

= 42,6 tm (Digunakan 3 skoor)


F (0,4m)= 42,6 tm
42,6
Fu = = 106,5 ton
0,4

Fcap skoor = (10 x 2,5) x 3 x Fy x Ø


= (10 x 2,5) 3 x 3437,5 x 0,75
= 193,36 ton
Fcap skoor > Fu 193,36 ton > 106,5 ton (Ok)
 Kapasitas Geser Anchor
R = Ø . r . m . Ag . Fnvbaut
= 0,75 . 0,4 . 1. (1/4 . π . 3,62) . 3720 kg/cm2
= 11359 kg/Anchore > 5923,6 kg (Ok)
 Kapasitas Geser Plat
R = 2,4 . Ø . d . t . Fuplat
= 2,4 . 0,75 . 3,6 . 2 . 4468,75 kg/cm2
= 57915 kg > 5923,6 kg (Ok)

 Kontrol terhadap gaya tarik pada angkur


𝑇𝑢 134400
Tub = = = 22400 kg
𝑛 6

𝑉𝑢 5923,6
Vub = 𝑛𝑡𝑜𝑡𝑎𝑙 = = 493,6 kg
12

𝑉𝑢𝑏 493,6
Fv = =1 = 48 kg/cm2
𝐴𝑏 𝑥 𝜋 𝑥 3,62
4

Ft = 8070 – 1,5 fv < 6210 kg/cm2


= 8070 – 1,5 (48) < 6210 kg/cm2
= 7998 kg > 6210 kg/cm2
Maka, digunakan Ft = 6210 kg/cm2

Tn = Ø . ft . Ab
= 0,75 . 6210 . (1/4 . π . 3,62) . 10-3
= 47,4 ton > Tn = 22,2 ton

- Jarak dengan Tepi

83
MUHAMMAD IKBAL MAULANA (201510340311006)
VICKY BIMANTARA PURWANTO (201510340311017)

1,5 . d < S’ < (4 . tp + 100)

1,5 . 36 < S’ < 4 . 20 + 100

54 mm < S’ < 180 mm

digunakan S = 60 mm = 6,0 cm

- Jarak Antar Baut


3.d < S’ < 15 . tp

3 . 36 < S’ < 15 . 20

108 mm < S’ < 300 mm

digunakan S = 160 mm = 16,0 cm

84

You might also like