Professional Documents
Culture Documents
Su Yalitimcisi Egitim Notu (Seviye 3) 20141113172237
Su Yalitimcisi Egitim Notu (Seviye 3) 20141113172237
Su Yalitimcisi Egitim Notu (Seviye 3) 20141113172237
DERS NOTU
2012
Hazırlayan
-1-
1. GİRİŞ
Mesleğin tanımı: İş sağlığı ve güvenliği ile çevresel önlemleri alarak, kalite sistemleri
çerçevesinde, mesleği ile ilgili iş organizasyonu yapan, su yalıtımı öncesi hazırlık işlemlerini
gerçekleştiren, binaların iç ve dış yüzeylerinin su yalıtımını yapan, temel ve perde duvarlarda,
çatılarda, teraslarda, ıslak hacimlerde, depolarda, havuzlarda, tünellerde, köprü ve
viyadüklerde, kanal ve göletlerde su yalıtımı yapan, poliüretan esaslı bitümlü membran
kaplayabilen, kristalize su yalımı malzemeleri ile su yalıtımı yapan, uygulama sonrası onarım
işlemlerini yapan ve mesleki gelişime ilişkin faaliyetleri yürüten nitelikli kişiye su yalıtımcı
denir.
Çalışma hayatının tamamında olduğu gibi su yalıtımı yapılacak yüzeyde ve alanda ön hazırlık
işlemleri, su yalıtımı gereçlerinin hazırlanması, temelde, perde kolonlarda, çatılarda,
teraslarda, depolarda, havuzlarda, köprü ve viyadüklerde su yalıtımı yapma aşamasında iş
sağlığı ve güvenliği oldukça önemlidir. İş yerinde verimliliğin artırılması maddi ve manevi
kayıpların azaltılarak çalışma sürecinin sürdürülebilmesi için iş sağlığına ilişkin önlemlerin
alınması gerekmektedir. İş sağlığı ve güvenliği önlemleri başlangıçta kişisel önlemler olarak
başlarken iş yeri organizasyonu ve genel güvenlik düzenlemeleri ile devam eder. İş
kazalarının olmaması kadar iş kazası sonrası neler yapılacağı da maddi ve manevi kayıplar
üzerinde önemli etkilere sahiptir. Bu bakımdan iş yerinde alınabilecek önlemler; kişisel
davranışların yanı sıra Kişisel Koruyucu Donanım (KKD), Risk Unsurları ve İkazlar,
İlkyardım gibi konuları kapsamaktadır.
Şantiye ortamında yapılan diğer çalışmalarda olduğu gibi su yalıtımı yapım işinin de gereği
olarak bazı giysi ve emniyet araçlarının (Kişisel Koruyucu Donanım) kullanılması
-2-
gerekmektedir. 4857 sayılı İş Kanunu gereğince inşaat işleri, özellikle iskeleler ve yerden
yüksek çalışma platformların üstünde, altında veya yakınında yapılan işler, iskele kurulması
ve sökümü, montaj ve kurma işleri, iskelede çalışma, çatıda çalışma, temelde çalışma, kazı ve
yıkım işlerinde bazı giysilerin kullanımı zorunlu tutulmaktadır. Su yalıtımı yapımında
kullanılan giysi ve güvenlik araçları:
Baret
İş eldiveni
Çizme
Reflektik yelek
İş elbisesi
Emniyet kemeri
İş eldiveni: Su yalıtımcısı iş yapar iken mutlaka eldiven giymek zorundadır. Eldiven elin
korunması için işçinin ellerine ve yapacakları işe uygun seçilmiş olmalıdır.
Baret: Genellikle, inşaat iş kollarında başa bir cismin düşmesi, çarpması veya başın bir yere
vurulması yahut başın gerilimli bir iletkene değmesi olasılığına karşı kullanılır. Yönetim
-3-
faaliyetleri dışındaki çalışan ve buraları ziyaret eden herkes, baret giymek zorundadır.
Genellikle, barette renk standardı şöyledir;
Beyaz renkli: Üst düzey yönetici ve ziyaretçiler, Mavi renkli: Mühendisler ve teknik
elemanlar, Turuncu renkli: Formenler ve ustabaşılar, Sarı renkli: İşçiler, Kırmızı renkli: iş
güvenliği, sivil savunma ve yangınla mücadele elemanları, Yeşil renkli: Sağlık personeli
içindir.
Çizme: Su yalıtımcı, su yalıtımı için yüzey hazırlığı yaparken, temelde, havuzda, kanallarda,
köprü ve viyadüklerde yüzey temizliği ve su yalıtımı yaparken ayaklarının yerden zarar
görmemesine için kullanılan ayakkabıdır.
Reflektik yelek: İnşaat işlerinde çalışanların fark edilmesine yarayan renkleri, gündüz görüşü
kolaylaştırmak için, turuncu veya kırmızı fosfor file örgü kumaştan yapılır. Önünde ve ark
asında geceleri ışık yansıtan şeritler bulunur, kolsuz yapıldığı için iş elbisesi üzerine giyilir.
Emniyet kemeri: Betonarme demircisi montaj ve demir bağlama işlerini yüksek yerde
yapması durumunda çalışmalarında, düşmeye karşı emniyetli çalışmayı sağlar.
Güvenlik ve sağlık işaretleri: Özel bir amaç, faaliyet veya durumu işaret eden levha, renk,
sesli ve/veya ışıklı sinyal, sözlü iletişim ya da el–kol işareti yoluyla iş sağlığı ve güvenliği
hakkında bilgi veren, tehlikelere karşı uyaran ya da talimat veren işaretlerden oluşmaktadır.
Yasak işaretleri: Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz bırakacak bir davranışı
yasaklayan işaretlerdir. Bunlar aşağıda görüldüğü gibi genelde daire biçiminde, beyaz zemin
üzerine siyah piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgi ile oluşturulurlar.
-4-
Sigara İçilmez Açık alev kullanmak yasaktır Yaya giremez Yetkisiz kimse giremez
Resim 2. Yasak işaretleri
Uyarı işareteri : Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum hakkında uyarıda
bulunan işaretledir. Bunlar aşağıda görüldüğü gibi genelde üçgen şeklinde sarı zemin üzerine
siyah piktogram ve siyah çerçevelidir.
Emredici işaretler: Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaretlerdir. Bunlar aşağıda
görüldüğü gibi genelde daire biçiminde, mavi zemin üzerine beyaz piktogramlıdır.
Gözlük kullan Baret giy Eldiven giy İş ayakkabısı giy Emniyet kemeri kullan
Resim 4. Emredici işaretler
Acil çıkış ve ilkyardım işaretleri: Acil çıkış yolları, ilkyardım veya kurtarma ile ilgili bilgi
veren işaretlerdir.
Bilgilendirme işareti: Genelde bilgilendirme amaçlı düzenlenen işaretlerdir.
İşaret levhası: Geometrik şekil, resim, sembol, piktogram ve renklerden oluşturulan ve
gerektiğinde yeterli aydınlatma ile görülebilir hale getirilmiş özel bilgi ileten levhalardır.
Ek bilgi levhası: Bir işaret levhası ile beraber kullanılan ve ek bilgi sağlayan levhalardır.
Sembol veya piktogram: Bir işaret levhası veya ışıklandırılmış yüzey üzerinde kullanılan ve
özel bir durumu veya özel bir davranışı tanımlayan şekillerdir.
-5-
Işıklı işaret: Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış, içeriden veya arkadan
aydınlatılarak ışıklı bir yüzey görünümü verilmiş işaret düzeneğidir.
Sesli sinyal: İnsan sesi ya da yapay insan sesi kullanmaksızın, özel amaçla yapılmış bir
düzeneğin çıkardığı ve yaydığı, belirli bir anlama gelen kodlanmış sestir.
d) Kullandığı alet ve ekipmanların kaza riski olanlarda ikaz edici levhalara dikkat eder,
-6-
f) Çalışma alanının temizlik ve düzenini sağlar,
3. TEMEL BİLGİLER
3.1. Su Yalıtımı
Yapıların, her yönden gelebilecek basınçlı/basınçsız suların, toprakta yer alan nemin; kapiler
veya sızıntı yoluyla yapıya nüfuz ederek zarar vermesini önlemek için suyun/nemin
bulunabileceği dış ortam ile yapı kabuğu arasında kesintisiz bir katman oluşturulması
amacıyla yapı kabuğunun yüzeyinde yapılan işlemlere “su yalıtımı” denir.
Ayırıcı tabaka: Su yalıtım örtülerinden farklı ısıl boy uzama katsayısına sahip malzemelerin,
su yalıtım katmanlarına zarar vermesini önlemek için araya konulan ve örtülere
yapıştırılmayan katmanı,
Bindirmeli ek yeri (enine-boyuna): Yan yana (enine) ve art arda (boyuna) gelen su yalıtım
örtülerinin bir bütün teşkil etmesi için birbirlerinin üstüne bindirilerek yapıştırıldıkları
kısımları,
Buhar kesici: Buhar geçişini sınırlandıran veya engelleyen, su buharı geçişine yüksek direnç
gösteren polietilen folyo, alüminyum folyo veya kraft kâğıt gibi malzemeleri,
Çakıl: Ø (16-32) mm arası yıkanmış ve elenmiş dere çakılını,
Drenaj sağlayıcı - koruyucu katman: Su yalıtım örtüleri ile birlikte kullanılan, sert – yüksek
yoğunluklu polietilen (HDPE) esaslı, mekanik etkilere karşı yalıtımı koruyan ve drenaj
boşluğu oluşturan malzemeyi,
Eğimli çatı: Eğimi %5 veya daha fazla olan çatıyı,
Filtre katmanı: Üstteki katmanlardan gelecek olan tozun ve istenmeyen yabancı maddelerin
geçişini engelleyen katmanı,
-7-
Geotekstil keçe: Yalıtım malzemelerini beton ve benzeri malzemeden ayırmak için serilen
tekstil ürününü,
Grobeton: Mukavemetin önemli olmadığı dolgu, tesviye ya da temel altı gibi alanlarda
kullanılan düşük dozlu betonu,
ISCO: Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması’nı,
Islak hacim: Bina içerisinde suyun kullanıldığı Banyo, WC ve mutfak gibi hacimleri,
İSG: İŞ Sağlığı ve Güvenliğini,
Su yalıtım malzemeleri: Basınçlı/basınçsız suların, toprakta yer alan nemin; kapiler veya
sızıntı yoluyla yapıya sirayet ederek zarar vermesini önlemek için suyun/nemin
bulunabileceği dış ortam ile yapı kabuğu arasında kesintisiz bir katman oluşturulması
amacıyla kullanılan, detayın gereksinimine bağlı olarak pozitif veya negatif yönden
püskürtülerek, sürülerek, yapıştırılarak veya mekanik tespit elemanları ile uygulanan su
geçirimsizlik sağlayan bitüm veya plastik/kauçuk esaslı örtü veya çimento, akrilik, poliüretan,
bitüm esaslı sürme esaslı özel malzemeleri,
Kişisel koruyucu donanım (kkd): Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği
etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya
tutulan tüm alet, araç, gereç ve cihazları,
Noktasal yapıştırma: Alt kısımda delikli cam tülü örtü kullanılarak yapılan yapıştırmayı,
Polimer bitümlü örtü: Polimer esaslı plastiklerle bitümün (asfalt) modifiye edilerek
donatısız veya taşıyıcı donatılarla (cam tülü, polyester keçe gibi) birlikte üretilen su yalıtım
örtülerini,
Rondela: Sıkıştırılacak parça ile somun arasına konan ve bu somunun parça üzerine
uyguladığı kuvveti iletmeye ve dağıtmaya yarayan küçük delikli pulu,
Segragasyon: beton-agrega ayrışmasıdır.
Şalumo: Bitümlü örtüleri yapıştırmak amacı ile kullanılan propan tüpünün ucuna takılan özel
bir yakma düzeneğini,
Şeritsel yapıştırma: Su yalıtım örtüsünün bir alttaki katman ile örtü eni/boyu boyunca
şeritsel bantlar şeklinde yapıştırılmasını,
Tam yapıştırma: Su yalıtım örtüsünün bir alttaki katman ile tüm yüzeyi boyunca, hiç bir
boşluk veya yapışmamış kısım kalmayacak şekilde yapıştırılmasını,
Tamir harcı: Yapı elemanlarında meydana gelen kırık ve/veya çatlakların tamiri için özel
olarak imal edilen polimer veya elyaf takviyeli güçlü çimento veya epoksi esaslı harçları,
Taş yünü: Bazalt hammaddesinden üretilen ısı yalıtım malzemesini,
-8-
Teknik şartname: Kullanılacak malzeme ve yapılacak olan işlemlerin tarif edildiği,
uygulama çizimini içeren/içermeyen talimattır. Buna uygulama talimatı de denir.
Teras çatı: Eğimi %5 veya daha az olan çatıyı,
Tij: Beton kalıplarının uygulama esnasında eşit mesafelerde durabilmesi amacıyla demirden
üretilen yardımcı elemanları,
Tij delikleri: Betonarme imalat sırasında kalıpların sabitlenmesinde kullanılan demir
çubukların geçirilebilmesi için kullanılan delikleri ifade eder
Pozitif basınç: Yalıtım uygulama yüzeyi yönündeki su basıncını ifade eder.
Negatif basınç: Ters yönden gelen su basıncını ifade eder.
4. SU YALITIMI ÇEŞİTLERİ
Yapıların, uzun ömürlü, konforlu ve sağlıklı olması; ancak doğru şekilde tasarlanarak inşa
edilmesi ve yapıya zarar veren dış etkilere karsı korunması ile mümkündür. Temel olarak su
yalıtımı yapısal ve yüzeysel su yalıtımı olarak ikiye ayrılır.
Genel olarak beton elemanların imalatı sırasında imalat kolaylığı sağlamak, betonun kalitesini
artırmak, istenen özelliklerin verilmesini sağlamak ve su geçirimsizliği elde etmek amacıyla
toz ya da sıvı halde bulunan yapı kimyasallarının katkı olarak kullanılması ile yapıya su
girişini ve etkilerini azaltıcı uygulamalar bütünüdür. Su/çimento oranını düşürerek beton
içerisindeki kılcal boşlukları azaltan, beton içerisindeki kapiler boşlukların tıkayan vb.
fonksiyonlara sahip beton katkıları ve derz malzemeleri bu gruba girer.
Dış yüzeye uygulanan derz malzemeleri: Suyun betondaki genleşme veya inşaat derzlerine
girmesini engellemek için polietilen veya lastik su tutucu bantlar kullanılır. Suyu durdurma
veya beton içerisinde gideceği yolu uzatma prensibi ile çalışırlar.
Betonun bünyesine uygulanan derz malzemeleri: Dış yüzeydeki suyun betondaki genleşme
veya inşaat derzlerinden geçişini engellemek için su tutucu bantlar veya su ile genleşen mastik
ve profil kullanılır. Suyu durdurma veya beton içerisinde gideceği yolu uzatma prensibi ile
çalışırlar.
-9-
İç yüzeye uygulanan derz malzemeleri: İç yüzeydeki suyun betondaki genleşme veya inşaat
derzlerinden geçişini engellemek için lastik su tutucu bantlar kullanılır. Suyu durdurma
prensibi ile çalışırlar.
Suyun bulunabileceği dış ortam ile yapı kabuğu arasında su geçirimsiz katman oluşturmak
için yapılan işlemler bütünüdür. Bu amaçla su geçirimsiz özel su yalıtım malzemeleri
kullanılır. Su yalıtımı, yapılara suyun girebileceği bölgelere doğru su yalıtım malzemelerinin
uygulanması ile yapılır. Su yalıtımı uygulamalarının suyun geldiği taraftan, yani yapının dış
tarafından yapılması ilk tercih olmalıdır.
5. SU YALITIM MALZEMELERİ
5.1. Çeşitleri
Su yalıtım malzemeleri kendi içinde oldukça çeşitlilik göstermektedir. Bunların genel olarak
işlevlerine göre gruplandırılması, su yalıtımının önemini daha iyi anlaşılmasına yardımcı
olacaktır. Su yalıtım malzemeleri, sürme ve serme olmak üzere iki kısma ayrılırlar. Uygulama
çeşidine göre de sıcak uygulama ve soğuk uygulama olarak ikiye ayrılır. Soğuk uygulamalar
daha çok sürme işlemlerinde tercih edilmektedir. Sıcak uygulamaların ise, daha çok serme
amaçlı yalıtım malzemelerinin montajında uygulanmaktadır.
- 10 -
tavsiyesine göre gerekiyorsa su ile de karıştırılabilir. Çimento esaslı malzemeler
uygulama şekline göre ikiye ayrılır:
Kristalize olan çimento esaslı malzemeler: Betonun içindeki kimyasallar ile reaksiyona
girerek kristal üretirler. Bu kristaller betonun yapısına nüfuz ederek betondaki kapiler
(kılcal) boşlukları tıkayarak su yalıtımı sağlar. Kristalize olarak betona işlemenin yanı
sıra yüzeyde esnek ve dayanıklı bir katman oluşturarak iki aşamalı koruma sağlarlar.
Hem negatif (içten) hem de pozitif (dış) taraftan uygulanabilirler. Tek veya iki bileşenli
tipleri mevcuttur.
Kristalize olmayan çimento esaslı malzemeler: Beton, şap ve benzeri yüzeylere kuvvetle
yapışırlar, yüksek çatlak köprüleme (bağlama) özelliğine sahiptirler. Sadece pozitif
taraftan uygulanırlar. Negatif taraftan kullanıma uygun değillerdir. Rijit, yarı elastik ve
tam elastik tipleri vardır.
Bitüm esaslı malzemeler: Bu yalıtım malzemeleri; likit haldeki bitüm esaslı malzemeler
ve pasta halindeki kauçuk/ bitüm esaslı malzemeler olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır:
Likit haldeki bitüm esaslı malzemeler: Normal sıcaklıkta akıcı halde olan asfaltlardır.
Kendi aralarında üçe ayrılırlar:
o Asfalt solüsyonları: Bir bitümlü malzemenin seyreltilerek sıvı hale gelmesiyle elde
edilir. Özellikle astar amaçlı ve soğuk olarak uygulanır. TS’nın ilgili kısımlarında
tekniğine uygun olarak nasıl yapılması gerektiği detaylı olarak verilmektedir. Buna
göre astar beton, sıva, şap, gaz beton, ahşap, metal yüzeyler ve çimento yonga
levhalar üzerine uygulanır. Ayrıca toprak altında kalan metal yüzeylerin korozyona
- 11 -
karşı korunumu amacı için de kullanılmaktadır. Zemin altındaki metal yüzeylere
uygulanması durumunda 3 kat halinde en az 1 m3 suya 1 kg katılmak üzere malzeme
yüzey üzerine uygulanmalıdır. Betonarme yüzeylerin sülfatlı zeminlerdeki korunumu
içinse yine aynı miktardaki sarfiyat ile asfalt solüsyonu kullanılmalıdır.
o Asfalt emülsiyonları: Bir bitümlü malzemenin su içinde disperse (dağılım)
edilmesiyle elde edilir. Kullanımı sırasında su ile seyreltilerek soğuk olarak
uygulanır. Beton ve gaz beton yüzeylerde astarlama amacıyla kullanılırlar. Asfalt
emülsiyonlar metal yüzeylerde kullanılmazlar.
Resim 7. Kreozot
Pasta halindeki kauçuk/bitüm esaslı malzemeler: Bir veya iki komponentli (karışımlı)
malzemelerdir. İki bileşenli tiplerinde ikinci bileşen priz hızlandırıcı ve sertleştirici olarak
karışıma katılır. Kuru, hafif nemli, emici ve emici olmayan yüzeyler ile beton, sıva, şap,
metal, tahta, gaz beton vb. yüzeyler üzerinde de oldukça etkilidir. Esnek olmaları ve bina
hareketlerine dayanmaları nedeniyle yüzeye çok rahat uygulanırlar. Bunun yanında toprak altı
- 12 -
ve üstü mekânlarda, balkon, bahçe, teras, ıslak hacimler veya eski bitümlü membran
yüzeylere, zift, asfalt gibi yatayda ve düşeyde rahatlıkla kullanılabilmektedir.
Poliüretan esaslı malzemeler: Beton yüzeye fırça, rulo ile sürülerek veya püskürtülerek
uygulanan türleri mevcuttur. Kürlerini tamamladıktan sonra süreli olarak elastik kalırlar. Bu
tür malzemeler % 400’lere varan oranlarda elastiktir ve çatlak köprüsü kurabilme özelliğine
sahiptirler. Binalarda dıştan temel yalıtımında, beton ve tuğla yapılarda su taşıyan çatlakların
yalıtımında, teras ve otopark detaylarında, çatı yalıtımlarında kullanılabilirler. UV (ultra
viyole) ışınlarına dayanıklı ve dayanıksız olan, tek veya çift bileşenli tipleri vardır.
- 13 -
Akrilik esaslı malzemeler: Akrilik esaslı bir malzeme olup kopolimer akrilik dispersiyon
(dağılım) esaslı bir karışıma sahiptir. Beton yüzeye sürülerek veya püskürtülerek uygulanır.
Su ile seyreltilerek kullanılır. Birinci kat astar olmak üzere en az üç kat, gerektiğinde de
taşıyıcı takviyesiyle uygulama yapılır. UV ışınlarına dayanıklı olan ve olmayan tipleri vardır.
Islak hacim, teras vb. yerlerde kullanılabilir. Çok çatlaklı yüzeylerde taşıyıcı takviyesiyle
uygulanması önerilir. Akrilik malzemeler kürünü tamamladıktan sonra daima elastik kalır.
Beton Katkıları: Taze veya sertleşmiş haldeki beton özelliklerini değiştirmek için karıştırma
işlemi sırasında betona çimento dozajının % 5’ini geçmemek üzere eklenen kimyasal
maddelerdir. Bu katkılar betondaki boşlukların doldurulması prensibine dayanır. Bir anlamda
da akışkanlaştırıcı katkılardır. Çatlaksız bir betonda, betona nüfuz eden suyun hacmi,
- 14 -
buharlaşan suyun hacminden daha düşük ise betonun su geçirimsiz olduğundan bahsedilebilir.
Su geçirimsizlik sağlayıcılar, içerdikleri kimyasal maddeler sayesinde betondaki kılcal
boşlukların içerisini su itici tabakalar halinde doldurur, böylece betonun su emmesini
azaltırlar.
Sıva ve Tıkaç Malzemeleri: Aktif su kaçaklarını genleşerek tıkayan şok prizli su tıkaçlarıdır.
Suyla karıştırılarak kullanılırlar. Çatlak, boşluk ve deliklerden sızan ya da basınçlı şekilde
gelen suların acil olarak durdurulması amacıyla uygulanırlar.
Derz malzemeleri:
• Dış yüzeye uygulanan malzemeler: Yapıya su girişinin cephenin her noktasında
durdurulması için kullanılırlar. Dış yüzeydeki suyun betondaki genleşme veya inşaat
derzlerine girmesini engellerler. Betonun dış yüzeyine uygulanan polietilen veya hypalon su
tutucu bantlardır. Suyu durdurma veya beton içerisinde gideceği yolu uzatma prensibi ile
çalışırlar. Donatı yerleştirilmesinin dâhili su geçirimini etkilediği, direkt su basıncının betonda
hasar oluşturduğu (aşınma gibi), yapının dışındaki zararlı suların engellenmek istendiği
durumlarda kullanılırlar.
- 15 -
• İç yüzeye uygulanan malzemeler: İç yüzeydeki suyun betondaki genleşme veya inşaat
derzlerinden geçişini engellemek için kullanılırlar. Betonun iç yüzeyine uygulanan lastik su
tutucu bantlardır. Suyu durdurma prensibi ile çalışırlar. Mevcut yapılarla temas, su yapıları ve
onarım işlerinde kullanılırlar.
Kiremit altı örtüleri: Kiremit altı örtüleri, eğimli çatıda çatı kaplamasının altında kullanılır
ve polimer bitümden üretildiğinden çabuk oksidasyona uğramaz. Çekme dayanımı yüksektir,
çatıda uzun süreli bir geçirimsizlik sağlar.
- 16 -
Resim 13. Su yalıtımında kullanılan kiremit altı örtüleri
Fibrocam taşıyıcılı kiremit altı örtüleri: Taşıyıcı olarak 50 g/m² ağırlıklı fibrocam
kullanılarak üretilen, bir yüzü polietilen diğer yüzü örgü elastik polipropilen kaplı, APP
(Atactic polipropilen) katkılı su yalıtım örtüsüdür.
Kraft kâğıt taşıyıcılı kiremit altı örtüleri: Taşıyıcı olarak 140 g/m² ağırlıklı kraft kağıt
kullanılarak üretilen, bir yüzü polietilen diğer yüzü örgü elastik polipropilen kaplı, APP
(Atactic polipropilen) katkılı su yalıtım örtüsüdür.
6. SU YALITIMINA HAZIRLIK
Su yalıtımının kalıcı olabilmesi, yüzey hazırlığının ne kadar iyi yapıldığına bağlıdır. Yüzey
hazırlığı işlemleri uzun sürebilir ancak harcanan emek, zaman, masrafsız ve kalıcı bir su
yalıtımı olarak geri döner. İyi bir hazırlık döneminden sonra uygulanan yalıtım daha uzun
ömürlü olur. Yüzey hazırlığı işlemleri, üzerine yapılacak su yalıtımı uygulamalarının serme
esaslı veya sürme esaslı olmasına göre farklılıklar gösterebilir.
Yüzeyin, üzerine su yalıtım kaplaması gelecek şekilde hazırlanması için yapılan tüm işlemlere
yüzey hazırlığı denir. Yüzey hazırlığı yüzeysel yalıtım uygulamaları öncesinde yapılır.
Yapısal yalıtım uygulamaları öncesinde yüzey hazırlığına gerek yoktur. Yüzey hazırlığı
işlemleri sırasıyla dört aşamadan oluşur.
1. Yüzey Temizliği
2. Yüzey Tamiratı ve Düzleştirmesi
3. Astarlama veya Kumlama
4. Köşeleri Pahlama
- 17 -
Yüzey Temizliği
- 18 -
Yüzey Tamiratı
- 19 -
Beton yüzeyde donatıları görünen
dökülmüş bölgeler bulunuyorsa, bu
bölgeler rötre yapmayan tamir
harcıyla doldurularak onarılmalıdır.
- 20 -
Temizlenen bölgeler yüksek
mukavemetli rötresiz tamir harçları
ile doldurulmalıdır.
Şayet yüzey temizliği ve gerekli yerlerin onarımları yapılmazsa engebeli, düzgün olmayan
yüzeylerin arkası, uygulama bittikten sonra su alıp şişer ve membran kullanılması durumunda
örtüye baskı yapar. Baskı neticesinde örtü şeklindeki bitümlü, PVC, TPO vb. membranlar
hasar görerek yırtılır, delinir veya kesit kaybına uğrar. Sonuç olarak su yalıtımı zarar görür.
- 21 -
Astarlama –Kumlama
- 22 -
Pahlama
- 23 -
7. SU YALITIMI UYGULAMA ALANLARI
Yapıların yeraltında kalan bölümlerini su ve nem etkilerinden uzak tutmak, ana taşıyıcı
konstrüksiyonu korumak için temellerde izolasyon çalışması yapılmalıdır. Temel
yalıtımlarının diğer yalıtımlardan farkı; onarımın ve yanlış yapılmış bir uygulamanın
düzeltilme imkanının çok güç olması veya olmamasıdır. Bu nedenle temel yalıtımı
uygulamaları son derece titiz planlanmalı ve uygulamada hassasiyet gösterilmelidir.
zemin suyu,
basınçlı su ve
basınçsız su yalıtımıdır.
- 24 -
Zemin rutubetine karşı, temel perde duvarlarında uygulanabilecek 3-4 mm kalınlığındaki
polimerik bitümlü yalıtım örtüsü tek kat uygulanarak yalıtım sağlanabilir. Bununla birlikte
yapı çevresinde yapılacak drenaj sistemi ile yalıtım uygulaması desteklenebilir.
Bina su yalıtımının üzerine inşa edilir ve suyun etki edebileceği seviyeden temele kadar olan
düşey duvarlara da su yalıtımı uygulanır. Grobeton üzerine yapılan su yalıtımı ile düşey
duvarlara yapılan su yalıtımları üst üste bindirilerek bina dıştan bohçalanmış olur.
- 25 -
6.1.1. Temelde membran ile su yalıtımı
- 26 -
Uygulamalar, yalıtımı geçemeyen suların
yapıdan uzaklaştırılması amacıyla su
yalıtımından daha aşağı seviyede drenaj
(tahliye) yapılması ile tamamlanır.
- 27 -
Tüm örtü katmanları aynı yönde açılmalıdır.
Birinci kat örtülerin enlemesine olan ek
yerleri, şaşırtmalı olarak yapılmalıdır. Üste
gelecek olan ikinci kat örtülerde ise, birinci
kat örtünün boyuna ve enine ek yerleri
ortalanmalıdır.
Minimum 4–5 saat, tercihen bir gün kuruması beklendikten sonra bir kat membran yapıştırıcı
sürülür ve kuruması beklenmeden polyester keçe üzerine bastırılarak yapıştırılır. Keçenin
üzerine 2 kat daha mebran yapıştırıcı sürülerek yalıtım tamamlanır. Mebran yapıştırma gereci,
yaklaşık 2 saat gibi kısa bir sürede kurumasına karşın, birkaç kat uygulama yapılan hallerde,
katlar arasında birer gün beklenmesi daha faydalıdır.
- 28 -
Resim 36. Temelde bohçalama yöntemiyle dıştan yalıtımı
- 29 -
Genelde 3kg/m2 olacak şekilde temel betonu
öncesi serpme işlemi uygulanır. Daha sonra
temel betonu dökülür.
Islak hacimler genellikle seramik ile kaplanır. Ancak seramikler su geçirimsiz olsalar da, tek
başlarına su yalıtımı sağlamazlar. Seramik derzleri, suyun geçişi açısından risk oluşturan
bölgelerdir. Bu durumda yapılması gereken en doğru şey, ıslak hacimlerin inşaat aşamasında
yalıtıma uyumlu giderler kullanılarak yalıtılmasıdır.
- 30 -
Çimento esaslı elastik su geçirmez yalıtım
malzemesi fırça ile zemine ve gerekli
yüksekliğe kadar duvarlara sürülür.
Çimento esaslı su yalıtım malzemesi henüz
yaş iken alkali dayanımlı sıva filesi şerbetin
içine bastırılır.
- 31 -
7.3. Çatılarda Su Yalıtımı
Üzerinde gezilemeyen teras çatı detayında da gösterildiği üzere betonarme döşemesi üstüne
yapılan ahşap mala perdahlı eğim betonu üstünde iki katlı polimer bitümlü su yalıtım
membranı uygulaması bulunmaktadır. Ekstrüde polistiren ısı yalıtım levhaları, su yalıtım
katmanlarının üzerine serbestçe döşendikten sonra serilen bir ayırıcı katman ve 16-32 mm
tane çaplı dere çakılı yaklaşık 5 cm kalınlıkta düzgün bir şekilde yayılarak yalıtım işlemleri
tamamlanmaktadır.
Gezilmeyen çatı tiplerinde son kat membran uygulamasının arduvaz kaplı olarak yapılması,
ağır hava koşullarına dayanıklılık sağlanması için faydalıdır. Tercih edilen ısı yalıtım
- 32 -
malzemesinin türüne ve iç mekanın kullanım özelliği doğrultusunda bazı teras çatı
uygulamalarında buhar kesici membran kullanmak gerekebilir.
Aşağıda görülen üzerinde gezilen teras çatı detaylarında ise, teras çatı karoları yüksekliği
ayarlanabilir plastik karo takozları veya harç üzerine monte edilebilmektedir.
- 33 -
Üzerinde gezilen teras çatı ısı yalıtımlarında ekstrüde polistiren dışındaki ısı yalıtım levhaları
kullanıldığında, ısı yalıtımının hem alttan, hem de üstten suya karşı korunması gerekmektedir.
Bunun için, ısı yalıtım katmanının altına önce bir buhar kesici katman uygulanır ve ısı yalıtımı
döşendikten sonra üstüne iki katlı su yalıtım katmanı kaplanır.
Eğimli çatılarda su yalıtımı, çatı örtüsü altına su yalıtım örtüleri serilerek veya çatı örtüsü
olarak güneşin ultra-viyole ısınlarına dayanıklı su yalıtım malzemeleri kullanılarak yapılır.
Yalıtımı aşamayan su, dere ve yağmur suyu drenaj (tahliye) boruları vasıtası ile yapıdan
uzaklaştırılarak uygulama tamamlanır. Eğimli çatılarda üzeri arduvaz ve alüminyum kaplı
membranlar son kat uygulaması için kullanılabilir. Çatılarda detaylar nedeniyle karşılaşılan
zorluklar, polimer bitümlü membran uygulamasıyla zahmetsizce ortadan kaldırılabilir. %15`in
üzerindeki eğimlerde tek kat 4 mm`lik arduvazlı membran kullanılarak su yalıtımı ve çatı
kaplama aynı ürünle çözülebilir.
Detaylarda aksi belirtilmedikçe bu uygulama, beton çatı yüzeylerde ilk kat (buhar kesici)
örtüler ile, ısı yalıtım katmanları üstündeki ilk kat örtülere (buhar dengeleyici) uygulanır. Çatı
ve temel uygulamalarında üste gelen ikinci kat örtü tam yapıştırma yöntemi ile birinci kat
örtülerin ek yerlerini ortalayacak şekilde yapıştırılmalıdır.
- 34 -
7.4. Depolarda Su Yalıtım
Havuz veya su deposu gibi haznelerin yapımı aşamasında geçirimsiz beton kullanılması, pek
çok sorunun daha yaşanmadan halledilmesini sağlamaktadır. Bu amaçla beton harcı
hazırlanırken su itici katkı maddesi kullanılmalıdır.
- 35 -
Resim 53. Havuzlarda su yalıtımı uygulaması
50 kg'lık her torba çimentoya, 330 g’lık bir poşet katkı ile hazırlanacak harç betonun
geçirimsiz olması için yeterli olacaktır. Burada dikkat edilmesi gereken husus, karışımı
çimento + yalıtım malzemesi + kuru kum ve agrega ve en son su sırası ile hazırlamaktır. Aksi
takdirde yalıtım malzemesi karışmaz. Hazırlanan beton en az 300 dozlu olmalıdır. Beton
dökülürken iş araları nedeniyle soğuk derzler oluşturmamaya dikkat edilmelidir.
Kör cephelerin yalıtımı: Sıvalı kör cephelerde eğer çatlak yoksa 2 kat su yalıtım
malzemesi sürmek yeterli olacaktır. Bu işlem için astar olarak sıvı sürme tipi su itici
yalıtım malzemesi sürülebilir. Siyah görüntü istenmiyorsa beyaz veya farkli renklerde
olan malzemelerden de kullanılabilir. Yüzeyde 1 mm genişliğinden daha geniş çatlaklar
varsa önce bunların tamirinin yapılması gerekir.
Basınçlı suyun durdurulması: Su sızıntısı olan delikler su basıncını azaltmak için
matkapla suyun rahatça akmasını sağlayacak kadar derinleştirilir. Eğer sızıntı birden fazla
yerden ise, duvarın alt kısımlarına doğru suyun rahatça akmasını sağlayacak kadar
büyüklükte delikler açılır. İnce bir plastik boru tıkama harcı ile deliğe tespit edilir ve
suyun sadece takılan borulardan akması sağlanır.
- 36 -
7.6. Tünellerde Su Yalıtımı
I. Kat geotekstil
Geomembran
II. Kat geotekstil
- 37 -
Uygun yüzey üzerine koruma geotekstili ek yerleri bindirilerek serilmeli ve ek yerlerinin
açılmaması için aralıklarla yapıştırılmalıdır. Bunun üzerine geomembran ruloları tünel
eksenine dik olarak serilmeli, ek yerleri yaklaşık 10 cm bindirilmeli ve test edilebilir kaynak
yapabilen özel makineler yardımı ile kaynaklanmalıdır.
- 38 -
Resim 57. Köprü ve viyadüklerde su yalıtımı
Otoyollarda ağırlıklı olarak kullanılan bitümlü örtüler, fren kuvvetlerinden gelen yatay
yüklere karşı dayanıklı, taşıyıcı alt katmana ve üst aşınma tabakasına tutuculuğu iyi olmalı,
sıcak olarak uygulanan son kat aşınma tabakası ısısına direnç gösterebilmelidir. Bununla
birlikte son zamanlarda geliştirilen kristalize sürme tip su yalıtımı malzemeleriyle de hem
otoyol üzeri hem de viyadük yan yüzeyleri suya karşı yalıtılabilmektedir.
Doğal zemin üzerinde veya betonarme döşeme üzerinde oluşturulacak suni göletlerde polimer
bitüm membranlar, su kaçaklarını engellemek amacıyla kullanılabilir. Doğal zeminde
sıkıştırılmış dolgu üzerine membranların zarar görmesini engelleyecek bir ayırıcı tabakadan
(Resim 41) sonra iki kat polyester keçe taşıyıcılı polimer bitüm membran birbirine tam
yapıştırılarak yüzeye serbest olarak serilir.
- 39 -
Üzerine koruyucu olarak yine ayırıcı tabakadan sonra koruma betonu dökülür. Betonarme
döşeme üzerine de aynı yöntemle uygulama yapılabilir. Gölet su yalıtımlarında suyun basıncı
ile membranların kaymasını engellemek amacıyla kenar hatlarda, basınç kuyuları
oluşturulmalıdır. Kanaletlerde sıkıştırılmış zemin dolgusu üzerine yine iki kat polimer bitüm
membran ile su yalıtımı gerçekleştirilir.
- 40 -
YARARLANILAN KAYNAKLAR
http://www.izoder.org.tr/suyalitimi/genel/TEK_CD_SU%20YALITIMI_GIRIS.pdf
http://www.izodamizolasyon.com/poliuretan-su-yalitimi-izolasyon.html
http://www.yalitimdetay.com/su-yalitiminin-faydalari/
http://www.yigitalp.com.tr/katalog/hyfix.pdf
http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/modul_pdf/582YIM181.pdf
Interfix Yapi Kimyasallari, Beton yapilar icin kimyasal su yalitimi, Hyfix urun
katalogu, 94 sayfa.
BITUDER, Bitumlu Ortuler Rehberi, Bitumlu Su Yalitimi Ureticileri Dernegi, 16
sayfa.
ÖZARDA N., Delme Tip Tünel Su izolasyonu Uygulamalari Örnek Teknik
Sartnamesi, Izoder, Uygulama Teknikleri.
Tengizchevroil, Paint and Protective Coatings, Project Specification, Doc No. X-St-
2000.
Uygunoğlu T., Yücel K.T., Yurtcu Ş., Betonun Zararlı Ortamlardaki Durumu: Yeraltı
Suyu Etkisi, Yapı Teknolojileri Elektronik Dergisi 2006 (1) 29 – 35.
TS 3128 Binalarda Zemin Rutubetine Karşı Yapılacak Yalıtım için Yapım Kuralları.
- 41 -